57
ИПРРМ - Кпнтинуиранп прпфесипналнп успврщуваое 2012 МСФИ 9 – Финансиски инструменти Предавач Рпберт Манасиев Струмица 28 јуни 2012

МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

ИПРРМ - Кпнтинуиранп прпфесипналнп успврщуваое 2012

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

ПредавачРпберт Манасиев

Струмица 28 јуни 2012

Page 2: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

2

СПДРЖИНА

• Впвед

• Цел

• Причини за дпнесуваое

• Развпј

• Карактеристики

• Делпкруг

• Признаваое и птпис

• Класификација

• Мереое

• Датум на стапуваое вп сила

• Препдни пдредби

• Пример за транзиција

• Обезвреднуваое –Нацрт мпдел

Page 3: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

3

ВПВЕД• Финансиските пазари, институции и инструменти• Финансиски инструменти

– Пари (гптпви пари, текпвни сметки и краткпрпчни финансиски инструменти)

– Ппбаруваоа и пбврски– Акции (Сппственички инструменти)– Дплжнички инструменти (заеми и пбврзници)– Дпгпвпрнп правп за прием на пари или размена на финансиски

инструменти

• Карактеристики на финансискипт пазар вп РМ– Неразвиен финансиски пазар– Неразвиен пазар на деривативи (Валутни термински и свпп дпгпвпри)– Неппстпеое на кредитни агенции кпи би издавале пцена за ХВ и

издавачите

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 4: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

4

ВПВЕД

• Средства на Пензиски фпндпви (2011)

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

# Средства Пензиски фпндпви

Задплжителни Дпбрпвплни

1 Државни ХВ (издадени пд РМ) 61,66 % 29,30 %

2 Деппзити вп дпмашни банки 18,64 % 43,35 %

3 Акции на дпмашни друштва 3,50 % 14,21 %

4 Акции на странски друщтва 2,59 % 1,89 %

5 Удели вп странски Инвестициски фпндпви 13,23 % 5,85 %

6 Парични средства 0,27 % 5,36 %

7 Ппбаруваоа 0,10 % 0,05 %

Извпр: Извештај за спстпјбите вп капиталнп финансиранптп пензискп псигуруваое вп 2011 гпдина, www.mapas.gov.mk

Page 5: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

5

ВПВЕД

• Средства на Инвестициски фпндпви (2010)

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

# Средства Птвпрени ИФ

1 Државни ХВ (издадени пд РМ) 4,56 %

2 Деппзити вп дпмашни банки 14,76 %

3 Акции на дпмашни друштва 16,10 %

4 Акции на странски друщтва 53,06 %

5 Удели вп странски Инвестициски фпндпви 5,93 %

6 Парични средства (намалени за вкупните пбврски) 5,14 %

7 Ппбаруваоа 0,46 %

Извпр: Извештај за рабптата на КХВ на РМ вп 2010 гпдина, www.sec.gov.mk

Page 6: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

6

ВПВЕД

• Средства на банките (2011)

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Извпр: Извештај за банкарскипт систем на РМ вп 2011 гпдина, www.nbrm.mk

# Средства Банки

1 Хартии пд вреднпст 15,0 %

1а Благајнички записи 64,7 %

1б Државни записи 27,9 %

1в Останати влпжуваоа 7,4 %

2 Пласмани вп банки 13,3 %

3 Кредити на нефинансиски друштва 54,7 %

4 Парични средства 11,5 %

5 Ппбаруваоа 3,1 %

Page 7: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

7

ЦЕЛ

• Да ги дефинира принципите на финансискп известуваое за финансиските средства и финансиските пбврски за пбелпденуваое на релевантни и кприсни инфпрмации за кприсниците на финансиските извештаи за нивна пцена на изнпсите, времетп и неизвеснпста за идните парични текпви на ентитетпт

• МСФИ 9 ќе гп замени МСС 39 - „Финансиски инструменти: признаваое и мереое„

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 8: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

8

ПРИЧИНИ ЗА ДПНЕСУВАОЕ• Дплгптрајнпст на МСС 39, прв пат пбјавен вп 1999

гпдина и ппследпвателнп прпменет вп 2000, 2003, 2004, 2005 и 2008

• Кпмплекснпст на МСС 39

• Бараое на Г-20 и јавнпста за ппеднпставнп известуваое за ФИ

• Март 2008, „Reducing Complexity in Reporting Financial Instruments„ - прпект на ОМСС за намалуваое на кпмплекснпста вп известуваоетп за финансиските инструменти

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 9: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

9

РАЗВПЈПрпектпт за замена на МСС 39 се пдвива вп три фази:• I-ва фаза „Признаваое и мереое„ - Нацрт за дискусија

(XI.2009); Стандард (XII.2011); Првичнп дефиниран датум за задплжителна примена беше 01 јануари 2013,

• II-ра фаза „Оштетуваое на финансиски средства„ - Нацрт за дискусија (XI.2009 и I.2011); планиран перипд на кпмплетираое е втпра пплпвина на 2012 гпдина

• III-та фаза „Сметкпвпдствп за хеџираое„ - Нацрт за дискусија (XII.2010); планиран перипд на кпмплетираое е втпра пплпвина на 2012 гпдина

• Фпкуспт на прпмените вп МСФИ 9 се Финансиските средства. Решенијата за Финансиските пбврски пстануваат исти и се преземени пд МСС 39

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 10: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

10

РАЗВПЈ• Прпектпт за замена е наспчен истп така и кпн

успгласуваое на МСФИ (IFRS) и ОПСП на САД (US GAAP)

• Усвпјуваоетп на пвпј стандард вп ЕУ е пдлпженп и ппкрај нацрт преппраката на Еврппската кпнсултанстка група за финансискп известуваое (EFRAG) дадена вп 2009 гпдина

• Датумпт за задплжителна примена е пдлпжен на 01 јануари 2015 гпдина за целпснп кпмплетираое на сите фази пд прпектпт

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 11: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

11

КАРАКТЕРИСТИКИ

• Кпмбиниран мпдел на вреднуваое

• Ппделба на финансиски инструменти сп:

– Прпменлив паричен тек (сппственички инструменти и деривативи) – мереое пп пбјективна вреднпст

– Релативнп кпнстантен паричен тек (кредити, пбврзници и еднпставни дплжнички финансиски иснтрументи) – мереое пп набавна вреднпст

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 12: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

12

ДЕЛПКРУГ• Овпј стандард се применува на сите ставки кпи биле

предмет на МСС 39, псвен: – Учества вп ппдружници, придружени ентитети и заеднички

влпжуваоа (МСС 27, МСС 28 и МСС 31)– Правата и пбврските пп пснпв на наеми (МСС 17) – Правата и пбврските на рабптпдавците сппред планпвите за

кпристи за врабптените (МСС 19)– Сппственички инструменти на ентитетпт (МСС 32)– Дпгпвпри за псигуруваое (МСФИ 4)– Делпвни кпмбинации (МСФИ 3)– Обврзуваоа за заеми (МСС 37)– Плаќаоа врз пснпва на акции (МСФИ 2)– Резервираоа (МСС 37)

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 13: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

13

ПРИЗНАВАОЕ И ПТПИСПризнаваое• Ентитетпт треба да признае финансискп средствп или

финансиска пбврска кпга, и самп кпга, ентитетпт ќе стане дпгпвпрна страна спгласнп пдредбите на финансискипт инструмент

• При набавката или прпдажбата на финансискп средствп на вппбичаен начин, истптп треба да биде признаенп или птпишанп на датумпт на тргуваое (trade date) или на датумпт на ппдмируваое (settlement date)

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 14: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

14

ПРИЗНАВАОЕ И ПТПИС

Признаваое

• датумпт на тргуваое (trade date) – претставува датум кпга ентитетпт ќе се пбврзе да набави или прпдаде некпе средствп

• датумпт на ппдмируваое (settlement date) – гп претставува датумпт кпга средствптп е исппрачанп на или пд ентитетпт

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 15: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

15

ПРИЗНАВАОЕ И ПТПИСПризнаваое - Примери• Безуслпвни ппбаруваоа и пбврски се евидентираат какп

средствп/пбврска кпга ентитетпт ќе стане странка вп дпгпвпрпт

• Ппнудата/Ппрачката не се евидентира какп средствп/пбврска

• Терминските дпгпвпри (forwards) се евидентираат на денпт на тргуваоетп. Се евидентираат сппред нетп вреднпста на средствптп/пбврската

• Опциите се евидентираат какп средствп/пбврска кпга ентитетпт ќе стане странка вп дпгпвпрпт (акп се извршат)

• Планираните идни трансакции не се третираат какп средствп/пбврска бидејќи ентитетпт сеуште не станал странка вп дпгпвпрпт

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 16: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

16

ПРИЗНАВАОЕ И ПТПИС

Птпис на финансискп средствп

• Пред да заппчне сп прпцена дали ппстпи пптреба пд птпис, ентитетпт треба да пдреди дали птпис ќе се изврши на дел или на целптп финансискп средствп

• Финансискп средствп се птпишува кпга, и самп кпга:

– Приливпт на паричните средства ќе престане, спгласнп пдредбите на финансискипт инструмент

– Финансискптп средствп ќе биде пренесенп

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 17: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

17

ПРИЗНАВАОЕ И ПТПИС

• Пренпс на финансискп средствп претставува:

– Пренпс на правптп на прием на паричните приливи на друг ентитет

– Задржуваое на правптп на прием на паричните приливи сп креираое на пбврска за пренпс на паричните приливи на еден или ппвеќе приматели

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 18: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

18

ПРИЗНАВАОЕ И ПТПИС• При пренпс на финансискп средствп ентитетпт треба да ги

разгледа следните случаи: – Акп ентитетпт ги пренесе суштинските ризици и кпристи пд

сппственпста, финансискптп средствп се птпищува – Акп ентитетпт ги задржи суштинските ризици и кпристи пд

сппственпста, финансискптп средствп прпдплжува да се признава

– Акп ентитетпт не ги пренесе и не ги задржи суштинските ризици и кприст пд сппственпста, вп тпј случај:• финансискптп средствп се птпищува акп ентитетпт не ја

задржи кпнтрплата над средствптп• финансискптп средствп се признава акп ентитетпт ја

задржи кпнтрплата над средствпт

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 19: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

19

ПРИЗНАВАОЕ И ПТПИС• Примери за пренпс на суштински ризици и кпристи:

– Безуслпвна прпдажба на ФС

– Прпдажба на ФС заеднп сп ппција за ппвтпрнп купуваое пп пбјективна вреднпст на датумпт на тргуваоетп

– Прпдажба на ФС заеднп сп прпдажна ппција (put option) или куппвна ппција (call option) кпја е значителнп неппвплна (deep out-of-the-money) вп пднпс на пазарната цена, пднпснп ппстпи гплема верпјатнпст дека ппциите нема да се пстварат пред да истече рпкпт за извршуваое

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 20: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

20

ПРИЗНАВАОЕ И ПТПИС• Примери за задржуваое на суштински ризици и кпристи:

– Репп трансакциja каде цената за ппвтпрен пткуп е фиксна цена или прпдажна цена згплемена за ппврат на заемпдавателпт

– Дпгпвпр за залпг на ФС

– Прпдажба на ФС заеднп сп ппвратна ппција (return swap) кпја гп пренесува пазарнипт ризик на ентитетпт

– Прпдажба на ФС заеднп сп прпдажна ппција (put option) или куппвна ппција (call option) кпја е значителнп ппппвплна (deep in-the-money) вп пднпс на пазарната цена, пднпснп ппстпи гплема верпјатнпст дека ппцијата ќе се изврши

– Прпдажба на краткпрпчнп ппбаруваое каде ентитетпт гп гарантира кредитнипт ризик

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 21: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

21

ПРИЗНАВАОЕ И ПТПИС

• Кпнтрплата на финансискп средствп се задржува дпкплку примателпт нема правп да гп прпдаде финансискптп средствп, вп спрптивнп ентитетп не ја задржува кпнтрплата над ФС

• При птпис на финансискп средствп разликата ппмеду:

– Сегашната вреднпст на средствптп (мерена на денпт на птписпт) и

– Применипт надпмест

се евидентира вп Биланспт на успех!

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 22: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

22

ПРИЗНАВАОЕ И ПТПИС

• Пример 1

– СВ на финансискп средствп изнесува 26.300 ПЕ. Средствптп е безуслпвнп прпдаденп за пари вп изнпс пд 26.500 ПЕ

– Варијанта А – ПВ вп БУ

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

# Ппзиција Дплжи Ппбарува

1 Парични средства 26.500

2 ФС 26.300

3 Останата дпбивка 200

Page 23: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

23

ПРИЗНАВАОЕ И ПТПИС

• Пример 1

– СВ на финансискп средствп изнесува 26.300 ПЕ. Средствптп е безуслпвнп прпдаденп за пари вп изнпс пд 26.500 ПЕ. Претхпдна прпмена вп ОВ евидентирана на ОСД е 2.400 ПЕ

– Варијанта Б – ФС пп ПВ вп ПСД

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

# Ппзиција Дплжи Ппбарува

1 Парични средства 26.500

2 Резерва за ОВ на ФС 2.400

3 ФС 26.300

4 Останата дпбивка 2.600

Page 24: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

24

ПРИЗНАВАОЕ И ПТПИС

• Пример 2

– Ентитетпт прпдава ФС пп фиксна цена за 14.300 ПЕ, сп истпвремен термински дпгпвпр за репткуп на средствптп за една гпдина пп иста цена згплемена за припадачката камата. Пресметаната камата за 1 гпдина изнесува 700 ПЕ.

– Прпдажбата не се квалификува за птпис

– Признаваое на пбврска

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

# Ппзиција Дплжи Ппбарува

1 Парични средства 14.300

2 Обврска за кредити 14.300

Page 25: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

25

ПРИЗНАВАОЕ И ПТПИС

• Пример 2

– Пресметка на камата за перипдпт

– На датумпт на ппвтпрнптп купуваое

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

# Ппзиција Дплжи Ппбарува

1 Трпшпци за камата 700

2 Обврска за кредити 700

# Ппзиција Дплжи Ппбарува

1 Обврска за кредити 15.000

2 Парични средства 15.000

Page 26: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

26

ПРИЗНАВАОЕ И ПТПИС

Птпис на финансиска пбврска

• Финансиска пбврска се птпишува кпга, и самп кпга истата ќе изгасне, пднпснп пткаже или истече

• Размена на финансиска пбврска сп различни дпгпвпрни услпви или значајна прпмена на ппстпечка финансика пбврска, се смета за птпис на претхпдната и евидентираое на нпва финансиска пбврска

• Разликата ппмеду сегашната вреднпст на пбврската и платенипт надпмест се евидентира вп Биланспт на успех!

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 27: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

27

КЛАСИФИКАЦИЈА

• Класификација на финансиските средства сппред нивнптп мереое:

– Ампртизирана набавна вреднпст

– Објективна вреднпст

• Критериуми за ппделбата се:

– Бизнис мпделпт за управуваое сп финансиски средства

– Карактеристиките на паришнипт тек на финансискипт инструмент

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 28: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

28

КЛАСИФИКАЦИЈА• Ппд Бизнис мпдел се ппдразбира начин на управуваое

сп финансиските инструменти

• Ентитетпт мпже да има ппвеќе пд еден бизнис мпдел, вппбичаенп ппделен ппмеду различни прганизациски единици

• Ппделба на Бизнис мпдели сппред намената на ФИ:– ФИ се чуваат дп дпспеваое – АНВ

– ФИ наменети за тргуваое – (краткпрпчен перипд) ПВ преку БУ

– ФИ распплпжливи за прпдажба – (среден и дплгпрпчен перипд) ПВ преку ОСД

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 29: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

29

КЛАСИФИКАЦИЈА

• Карактеристики на паришнипт тек претставува пспбенпст на финансискипт инструмент да пбезбеди:

– правп на исплата на главнина и камата на пдредени датуми – заеми и пбврзници сп фиксна или прпменлива пазарна каматна стапка

– Правп на щпекулативни исплати (leverage) –деривативи, вградени деривативи, заем сп инверзна флптирачка каматна стапка

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 30: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

30

КЛАСИФИКАЦИЈА

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

МСФИ 9 категприи:• Набавна вреднпст• Објективна вреднпст

МСС 39 категприи:• ФС сппред пбјективната вреднпст преку БУ• Влпжуваоа кпи се чуваат дп дпспеваое• Заеми и ппбаруваоа• ФС распплпжливи за прпдажба

МСФИ9

МСС 39

Page 31: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

31

КЛАСИФИКАЦИЈА• Финансиските средства се мерат сппред ампртизирана

набавна вреднпст вп случај кпга:– Финансискптп средствп се чува сп цел да се стекнат

дпгпвпрените парични приливи (Бизнис мпдел тест)– Одредбите на финансискипт инструмент даваат правп на

исплата на главнина и камата на пдредени датуми (Тест на Карактеристиките на паришнипт тек)

• Вп сите други случаи, финансиските средства треба да се мерат сппред пбјективната вреднпст

• При ппчетнп мереое, ентитетпт мпже да класификува финансискп средствп сппред ОВ, дпкплку сп тпа се пбезбедува правилнп известуваое

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 32: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

32

КЛАСИФИКАЦИЈА

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

МСС 39

Финансискп средствп

Набавна вреднпст

(чувани дп дпспеваое)

Пбјективна

вреднпст

БУ

(тргуваое)

ПСД(распплпжливи за

прпдажба)

Page 33: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

33

КЛАСИФИКАЦИЈА• Финансиските пбврски се мерат сппред

ампртизирана набавна вреднпст сп примена на ефективна каматна стапка, псвен– Финансиски пбврски сппред ПВ преку БУ (деривативи)– Финансиски пбврски кпи настануваат какп резултат на

пренпс на финансискп средствп– Дпгпвпри за гаранции и псигуруваое– Преземена пбврска за пбезбедуваое на кредит сп ппниска

каматна стапка пд пазарната

• При ппчетнп мереое, ентитетпт мпже да класификува финансиската пбврска сппред ОВ, дпкплку сп тпа се пбезбедува правилнп известуваое

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 34: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

34

КЛАСИФИКАЦИЈА• Кпмбинираните дпгпвпри каде пснпвнипт дпгпвпр спада вп

делпкругпт на пвпј стандард (финансиски инструмент) се класификуваат какп целина сп нивнипт вграден дериватив

• Кпмбинираните дпгпвпри каде пснпвнипт дпгпвпр не спада вп делпкругпт на пвпј стандард, вграденипт дериватив пдделнп се евидентира какп дериватив вп случај кпга:– Екпнпмските карактеристики и ризикпт на вграденипт дериватив

не се вп кпрелација сп пснпвнипт дпгпвпр– Ппсебен финансиски инструмент сп карактеристики на

вграденипт дериватив ќе се смета за дериватив– Кпмбиниранипт дпгпвпр не се мери сппред ПВ преку БУ

• Вп случај кпга вграденипт дериватив, кпј треба пдделнп да се евидентира, не мпже да се измери, целипт кпмбиниран дпгпвпр треба да се класификува какп ПВ преку БУ

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 35: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

35

КЛАСИФИКАЦИЈА

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Дали вграденипт дериватив сампстпјнп ја испплнува

дефиницијата за дериватив?

Дали кпмбиниранипт дпгпвпр се мери пп ОВ преку БУ?

Дали вграденипт дериватив е вп кпрелација сп пснпвнипт

дпгпвпр?

Да

Не

Да

ДаНе

Не

Вграденипт дериватив пдделнп се евидентира

Вграденипт дериватив не се евидентира пдделнп

Page 36: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

36

КЛАСИФИКАЦИЈА

• Карактеристики на дериватив:– Вреднпста ппдлежи на прпмена ппради прпмена на каматна стапка,

девизни курсеви, цена на дпбра и др.– Малп или никаквп ппшетнп влпжуваое

– Се ппдмирува на иден датум

• Кпмбинирани дпгпвпри кпи мпже да се сретнат вп РМ

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

# Инструмент Пснпвен дпгпвпр Вграден дериватив

1 Кпнвертибилни пбврзници

Обврзница Опција за кпнвертираое вп акции

2 Купппрпдажен дпгпвпр за прпизвпди вп странска валута (УСД)

Купппрпдажен дпгпвпр

Термински дпгпвпр вп странска валута

3 Оперативен лизинг вп странска валута Лизинг дпгпвпр Фпрвард дпгпвпр вп странска валута

Page 37: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

37

КЛАСИФИКАЦИЈА

• Пример 3– Ентитетпт А влпжил вп кпнвертибилна пбврзница сп нпм. в/ст пд

100.000 ПЕ, фиксна камата пд 7% p.a., кпја спдржи ппција за кпнвертираое вп 1.000 пбични акции на ентитетпт Б вп рпк пд 5 гпдини. Обврзницата е платива вп целпст на денпт на дпспеваоетп.

– Кпмбиниранипт дпгпвпр треба пдделнп да се прикаже:

• Спдржи вграден дериватив (ппција)

• Оснпвнипт дпгпвпр се мери пп АНВ

• Дплжнички и сппственички инструмент имаат различни карактеристики

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 38: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

38

КЛАСИФИКАЦИЈА• Пример 3

– Претппставка: пазарната цена на единечната акција на ентитетпт Б, на денпт на признаваоетп изнесува 13 денари

– Ппследпвателна прпмената на ОВ на деривативпт се евидентира вп БУ

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

# Ппзиција Дплжи Ппбарува

1 ФС пп АНВ 87.000

2 Дериватив 13.000

3 Парични средства 100.000

Page 39: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

39

КЛАСИФИКАЦИЈА• Рекласификација

– Рекласификација на Финансиски средства е дпзвплена самп вп случај на прпмена на бизнис мпделпт, при штп:• Не е дпзвплена рекласификација ппмеду бизнис

мпделите• Прпмените се евидентираат прпспективнп (пд датумпт

на рекласификација)• Деталнп пбелпденуваое за направените

рекласификации

– Не е дпзвплена рекласификација на финансиските пбврски

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 40: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

40

МЕРЕОЕПпшетнп мереое • Финансиските инструменти се мерат пп нивната пбјективната вреднпст

(згплемена или намалена за трпшпците на трансакцијата кај ФИ пп АНВ)• Вппбичаенп пбјективната вреднпст при ппчетнптп мереое е еднаква на

пбјективната вреднпст на издатпкпт при трансакцијата• Дпкплку истите се разликуваат, тпгаш:

– Акп пбјективната вреднпст на финансискипт инструмент е пресметана врз пснпва на пазарна цена на активен пазар или сп примена на метпди за прпцена кпи кпристат јавнп дпстапни ппдатпци, разликата се евидентира вп БУ

– Вп сите други случаи, разликата се евидентира вп ОСД

Ппследпвателнп мереое на ФС• Мереоетп на финансиските инструменти прпдплжува сппред набавна

вреднпст или пбјективна вреднпст

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 41: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

41

МЕРЕОЕ

• Дпбивките и загубите кпи прпизлегуваат пд мереое на пбјективната вреднпст на финансискп средствп или пбврска се евидентираат вп БУ, псвен:

– Кпга финансискипт инструмент е наменет за хечираое, вп тпј случај дпбивките и загубите се признаваат вп ПСД

– Влпжуваоата вп сппственишки инструменти, а ентитетпт избрал да ги признава дпбивките и загубите вп ПСД

– Финансиска пбврска кпја се мери пп пбјективна вреднпст преку БУ, а а ентитетпт има пбврска да ги евидентира ефектите пд прпмените на кредитнипт ризик вп ПСД

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 42: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

42

МЕРЕОЕ

• Пример 4– На 15 декември 2012 гпдина, Ентитетпт А склучил ппција да купи

1.000 акции пд Ентитетпт Б пп цена пд 100 ПЕ, кпи ќе бидат издадени на 15 април 2013 гпдина. Ентитетпт А, платил за секпја ппција пп3 ПЕ.

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

# Ппзиција Дплжи Ппбарува

1 Дериватив 3.000

2 Парични средства 3.000

Page 43: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

43

КЛАСИФИКАЦИЈА

• Пример 4– На 31 декекмври 2012 пазарната цена на ппцијата изнесува 4 ПЕ

– НА 15 април, ппцијата мпже да се прпдаде пп цена пд 10 ПЕ.

– Цената на акциите при издаваоетп дпстигнала 110 ПЕ за акција. Ентитетп А пдлучил да ја изврши ппцијата ппради фактпт штп цена е ппвиспка пд дпгпвпрената.

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

# Ппзиција Дплжи Ппбарува

1 Дериватив 1.000

2 Деривативна дпбивка 1.000

Page 44: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

44

КЛАСИФИКАЦИЈА

• Пример 4– Најпрвин се признава пбјективната вреднпст на ппцијата на 15

април 2013 гпдина, а пптпа и набавката на акциите

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

# Ппзиција Дплжи Ппбарува

1 Дериватив 6.000

2 Деривативна дпбивка 6.000

# Ппзиција Дплжи Ппбарува

1 Впжуваое вп акции 110.000

2 Дериватив 10.000

3 Парични средства 100.000

Page 45: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

45

ДАТУМ НА СТАПУВАОЕ НА СИЛА• Сп ппследните измени на МСФИ 9, пбјавени вп декември 2011

гпдина, предвидена е задплжителна примена пд 01 јануари 2015 (претхпдна примена е дпзвплена)

• Рестартираое на кпмпаративните ппдатпци не е пптребнп, нп задплжителнп е пбелпденуваое на прпмените вп класификуваоетп и мереоетп на финансиските инструменти

• За ентитетите кпи ќе гп применат МСФИ 9 пд 2013 гпдина, пбелпденуваоетп истп така е задплжителнп, дури и да извршат рестартираое на кпмпаративните ппдатпци

• Дпкплку ентитетпт не изврши рестартираое на кпмпаративните ппдатпци, разликата ппмеду претхпдната и нпвата сегашната вреднпст треба да се евидентира вп ппчетната спстпјба на задржаната дпбивка вп перипдпт на првата примена на МСФИ 9

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 46: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

46

ПРЕПДНИ ПДРЕДБИ• Ентитетпт треба да ги пбелпдени:

– Разликите вп сегашната вреднпст на финансиските инструменти кпи прпизлегуваат пд различната класификација вп пднпс на МСС 39

– Разликите вп сегашната вреднпст на финансиските инструменти кпи прпизлегуваат пд мереоетп сппред МСФИ 9

• За финансиските инструменти кпи се мерат пп набавна вреднпст:– Објективната вреднпст на крајпт на перипдпт на известуваое– Објективната вреднпст на дпбивките и загубите кпи би се

евидентирале дпкплку пвие инструмнети не беа рекласификувани пп набавна вреднпст

– Ефективната каматна стапка на денпт на рекласификацијата– Прихпдите и расхпдите пд камата за перипдпт на известуваое

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 47: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

47

ПРИМЕР – рекласификација на ФС

• Спстпјба на 31.12.2014

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

# Категприи за мереое ЛВ’000

Финансиски средства

1 ОВ преку БУ 150

2 ОВ преку ОСД 180

3 Ампртизирана набавна вреднпст 300

Вкупнп 630

Извпр: E&Y, IFRS 9: New mandatory effective date and transition disclosures, January 2012

Page 48: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

48

ПРИМЕР

• Прпмена вп рекласификација

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

# Финансиски средства Рекласификуванп вп

ПВ вп БУ АНВ ПВ вп ПСД

ОВ преку БУ - 80 -

ОВ преку ОСД 50 130 -

АНВ (задплжителнарекласификација)

70 - -

АНВ (избрана рекласификација) 60 - -

Вкупнп 180 210 -

Извпр: E&Y, IFRS 9: New mandatory effective date and transition disclosures, January 2012

Page 49: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

49

ПРИМЕР

• Прпмена вп мереоетп

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

# Финансиски средства Рекласификуванп вп

ПВ вп БУ АНВ ПВ вп ПСД

ОВ преку БУ - 25 -

ОВ преку ОСД - (20) -

АНВ (задплжителнарекласификација)

(15) - -

АНВ (избрана рекласификација) (20) - -

Вкупнп (35) 5 -

Извпр: E&Y, IFRS 9: New mandatory effective date and transition disclosures, January 2012

Page 50: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

50

ПРИМЕР

• Задржана дпбивка на 01.01.2015

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

# Финансиски средства 31.12. 2014

Клас. Мереое 01.01. 2015

ЗД 2015

ПСД 2015

ПВ вп БУ 150 - - 150

Од ОВ вп ОСД - 50 - 50 5 (5)

Од АНВ (задплж. Р.) - 70 (15) 55 (15) -

Од АНВ (избрана р. ) - 60 (20) 40 (20) -

Кпн АНВ - (80) - (80) - -

Вкупнп 150 100 (35) 215 (30) (5)

Извпр: E&Y, IFRS 9: New mandatory effective date and transition disclosures, January 2012

Page 51: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

51

ПРИМЕР

• Задржана дпбивка на 01.01.2015

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

# Финансиски средства 31.12. 2014

Клас. Мереое 01.01. 2015

ЗД 2015

ПСД 2015

ПВ вп ПСД 180 - - 180

Кпн ОВ вп ОСД - (50) - (50) - -

Кпн АНВ - (130) - (130) - -

Вкупнп 180 (180) - - - -

Извпр: E&Y, IFRS 9: New mandatory effective date and transition disclosures, January 2012

Page 52: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

52

ПРИМЕР

• Задржана дпбивка на 01.01.2015

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

# Финансиски средства 31.12. 2014

Клас. Мереое 01.01. 2015

ЗД 2015

ПСД 2015

АНВ 300 - - 300 - -

Од ОВ вп ОСД - 130 (20) 110 - (20)

Од ОВ вп БУ - 80 25 105 25 -

Кпн ОВ вп БУ (зад. р.) - (70) - (70) - -

Кпн ОВ вп БУ (избр. р.) - (60) - (60) - -

Вкупнп 300 80 5 385 25 (20)

Вкупни кпрекции 630 - (30) 600 (5) (25)

Извпр: E&Y, IFRS 9: New mandatory effective date and transition disclosures, January 2012

Page 53: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

53

ПБЕЗВРЕДНУВАОЕ – НАЦРТ ЗА ДИСКУСИЈА

• Вп Јануари 2011 гпдина, ОМСС пбјави дппплнуваое на Нацртпт за дискусија: „Ампртизирана набавна вреднпст и пбезвреднуваое„, издаден вп нпември 2009 гпдина

• Ампртизираната набавна вреднпст се мери сп примена на метпдпт на ефективна каматна стапка, каде штп влезни елементи се:

– Очекуванипт паричен прилив

– Ефективната каматна стапка

• Вп пчекуваните парични приливи се вклучуваат и пчекуваните кредитни загуби

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 54: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

54

ПБЕЗВРЕДНУВАОЕ – НАЦРТ ЗА ДИСКУСИЈА• Дпкплку за финансискп средствп кпе се евидентира

сппред АНВ, ппстпи пбјективен дпказ дека е настаната загуба ппради пбезвреднуваое, изнпспт на загубата се мери какп разлика ппмеду сметкпвпдствената вреднпст на средствптп и СВ на прпценетите идни парични текпви, дискпнтирани сп пригиналната ефективна каматна стапка на финансискптп средствп

• Сметкпвпдствената вреднпст на средствптп треба да биде намалена сп кпристеое на сметка за исправка на вреднпста

• Изнпспт на загубата треба да биде признаен вп БУ

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 55: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

55

ПРАШАОЕ:

КПЈ ТРЕБА ДА ВРШИ МЕРЕОЕ НА ПБЈЕКТИВНАТА ВРЕДНПСТ НА

ФИНАНСИСКИТЕ ИНСТРУМЕНТИ ?

ЕНТИТЕТПТ ИЛИ ........ ?

МСФИ 9 – Финансиски инструменти

Page 56: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти
Page 57: МСФИ 9 –Финансиски инструменти · 2013-10-25 · 3 ВПВЕД • Финансиските пазари, институции и инструменти

Благпдарам на вниманиетп

Рпберт МанасиевКатп Едукација ДООЕЛ Скппје

[email protected]мпб. 072 308301