سیر تغییرتا شهر تهرنا و اثرتا نآ بر تغییر ...journals.iau.ir/article_536842_58dac7180c6e6ca34118bed1... · 2019-12-11 · تهران در دو قرن

یاهاتسور یضارا یربراک رییغت رب نآ تارثا و نارهت رهش تارییغت ریس یسررب ناتسرهش تاغاب و یزرواشک یضارا یربراک رییغت :یدروم هعلاطم) فارطا

1(رهشمالسا 2نایناسارخ ارتیم

ناریا ،نارهت ،تاقیقحت و مولع دحاو یمالسا دازآ هاگشناد ،ییاتسور یزیر همانرب و ایفارغج یارتکد یوجشناد

نایرظن رغصا یلع ناریا ،نارهت ،تاقیقحت و مولع دحاو یمالسا دازآ هاگشناد ،یرهش یزیر همانرب و ایفارغج داتسا

09/55/1395 :هلاقم شریذپ خیرات 07/03/1395 :هلاقم تفایرد خیرات

هدیکچ شهوژپ .تسا هدش ینوماریپ طیحم تمس هب نآ شرتسگ ببس دشر نیا و هدرک دشر تعرس هب ریخا نرق ود رد نارهت رهش نالک راییغت یدروام هاعلاطم هاب نواماریپ یاهاتاسور یاضارا یربرااک رییغت رب نآ تارثا و نارهت رهش تارییغت ریس یسررب فده اب رضاح بااختنا و هدواب رافن 148 شهوژپ نیا رد یسررب دروم هنومن .تسا هتخادرپ رهشمالسا ناتسرهش تاغاب و یزرواشک یضارا یربراک ینیمز و ییاوه ،یخیرات یاه هشقن لماش شهوژپ یاهرازبا .تسا هتفرگ تروص هدش یدنب هشوخ یفداصت یریگ هنومن شور هب اه نآ رب یضارا یربراک رییغت راثآ و یضارا یربراک رییغت لماوع شجنس همانشسرپ هرقف ود و رهشمالسا ناتسرهش و نارهت یرهش هدودحم تروص اه نیگنایم یربارب و یگتسبمه لیلحتو هیزجت یاه شور زا هدافتسا اب اه همانشسرپ رد تایضرف یبایزرا .دنتسه یگدنز تیفیک رهاشمالسا ناتاسرهش رد یاضارا یربراک رییغت تیلعف و لیامت رب نارهت رهش یکیزیف هعسوت یراذگرثا یاه هیضرف تیاهن رد .تفرگ هاعلاطم دروام یااه شاخب هامه رد یگدانز تای فیک زا تیااضر راب یضارا یربراک رییغت رادانعم ریثأت هیضرف نینچمه .دیدرگ دییأت .دیدرگ دییأت زین رت لبق لاس هد ینامز هطقن هب تبسن تیاضر حطس شهاک تروص هب

یگتسبمه لیلحتو هیزجت ،یفداصت یریگ هنومن :یدیلک ناگژاو

رتکد یاقآ ییامنهار هب نارهت تاقیقحت و مولع دحاو یمالسا دازآ هاگشناد رد نایناسارا ارتیم مناا ییاتسور یزیر همانرب و ایفارغج یارتکد هلاسر زا هتفرگرب هلاقم نیا5 .دشاب یم نایرظن رغصا یلع [email protected] (لوئسم هدنسیون) نایناسارا ارتیم -7

یشهوژپ-یملع همانلصف یناسنا یایفارغج رد ون یاهشرگن 1395 ناتسمز ،لوا هرامش ،مهن لاس

1395 ناتسمز ،لوا هرامش ،مهن لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 451

همدقم ، اهه تی دودهحم ،تاناکما زا رهش اب یدبلاک-ییاضف یگتسباو یناکم یکیدزن لیلد هب اهرهش میرح رد عقاو یاهاتسور بهسانم ی راهبترا هکبهش زا ی دهنم هرههب و رهش نوماریپ رد رارقتسا .دنتسه رادروارب یددعتم یاه شلاچ و اه تصرف زا ههنوگ ن هیا ی ارهب ی عاهمتجا-ی هگنهرف و ی داهصتقا ی اهه ههنیمز رد هژیو هب یرهش تامدا و اه تااسریز زا هدافتسا لغاهشم ا هی و ی تعنهص یاهه هاگراک و ینامتااس یرگراک هب رهش رد اهزور ناییاتسور .دیامن یم ریذپ ناکما ار اهاتسور ،رههش ههب اتسور زا ترجاهم لماع نایم نیا رد .دنرب یم رس هب ینوماریپ یاهاتسور رد اه بش و دنراد لاغتشا یتامدا یا هدهننک ن یهیعت شقن ،دنراد رارق یتعنص یاهرهش و اهرهش نالک نوماریپ رد هک یهاگباوا یاهاتسور دروم رد هژیو هب .دراد ی اهه نا هیز و اهه تیدودحم ، اررا یاهاتسور یضارا هب رهش یزادنا تسد و نوماریپ هب رهش دبلاک یجیردت شرتسگ رهییغت ،اهاتهسور تهشیعم راتااهس رهییغت .د هیامن ی هم لیمحت زین ار دوا صاا یطیحم و یعامتجا ،یداصتقا یدبلاک شرتهسگ نهیا رهثا رد مههم تارهییغت ههلمج زا اهاتسور یگنهرف-یعامتجا راتااس رییغت و اهاتسور یداصتقا راتااس نابحاهص زا یا ههقبر جیردت هب ،دوش یم تیهام و درکراک رییغت شوختسد اتسور دبلاک و تفاب هکنیا رب نوزفا .دنتسه . تهسا اتهسور رد نی همز رازاهب هنور و دی دهشت لهماع دوا هک دریگ یم لکش (اتسور سایقم رد) تفگنه یاهدمآرد ی هشقن دوها ههک تهسا ه هیور یب و هطباض یب یاهزاسو تااس یارب رگید لماوع هلمج زا نکسم یارب اضاقت شیازفا .دیامن یم افیا اتسور یدبلاک تفاب و تااس یگتفشآ رد یساسا رد . دراد اهرههش ههب ترجاههم و تهیعمج شیازهفا رد یهمهم شهقن یگدهنز بلاغ هویش ناونع هب ینیشنرهش هزورما .تسا هتفرگ دوا هب یناباتش گنهآ ینیشنرهش هعسوت لاح رد یاهروشک نهیا . دهنریگ ی هم رارق یرهش دشر ذوفن و ریثثت تحت ،اه کرهش و اهرهش اتسور ،اهاتسور لماش اهرهش نوماریپ رانم .تسا یتسیز یاه عمتجم نیا مرف نینچمه و اهدرکراک و شقنرد رییغت لیلد ذوفن هعسوت لاح رد کلامم یاهرهش اب هسیاقم رد یرهش طاقن رد نکاس تیعمج تبسن ،رود رایسب هتشذگ زا ام روشک رد 19 زا رهتمک هعهسوت لاهح رد یاهروشک نیشنرهش تیعمج 3695 لاس زا هک یلاحرد .تسا هدوب زاب هراومه هقطنم و .(Mohammadzadeh,2007:98) تسا هدرک زواجت زین دصرد 06 زا ام روشک رد تبسن نیا ،هدش شرازگ دصرد هعهسوت یوهگلا ههک تهسا هدهش ثهعاب رههش هعسوت و دشر زا هرود ره رد تیعمج و تحاسم دشر نیب لداعت مدع ،رههش هعسوت یوگلا نیا دسر یم رظن هب .دشاب 5هیور یب یقفا شنکارپ یوگلا عون زا رتشیب رهش نیا یدبلاک و یکیزیف ،یزرواهشک ی اهه نی همز یربراک رییغت دننام یطیحم تسیز بولطمان یاهدمایپ هژیو هب و یداصتقا یعامتجا یاه بیسآ .(Zangishahraki,2007:5) تسا هدروآ راب هب ار هریغ و یرهش زبس یاضف رب یفنم تاریثثت ،کاا ،بآ ،اوه یگدولآ نآ یدهبلاک یاهاهضف و رههش یکیزیف یاه هدودحم نآ یر هک تسا موادم و ایوپ یدنیآرف اهرهش یکیزیف هعسوت نآ ههجیتنرد دهشاب ههمانرب یب و عیرس دنور نیا رگا و دبای یم شیازفا یفیک و یمک ثیح زا یقفاو یدومع تاهجرد .(Zangiabadi,1992:5) تااس دهاوا هجاوم یا هدیدع تالکشم اب ار یرهش یاه متسیس

1Spraw

551 ...و نارهت رهش تارییغت ریس يسررب

یههضارا و اهاتههسور یگدههنروا و اهرهههش ییاههضف شرتههسگ ،ناباتههش ینیههشنرهش هدههمع یاهدههمایپ هههلمج زا اهب ریاا نرق مین یر ناریا رد هدیدپ نیا .تسا هتشاد یا هدرتسگ دومن یا هقطنم یاهرهش ردام رد هک تساه نآ ینوماریپ .تسا هدوب هارمه یدایز یگتسجرب دهنیآ رف رد یلهصا لهماع ناوهنع ههب یا هدرتهسگ روهر هب ییاتسور یحاون و اهرهش نایم دنویپ و لباقتم طباور ،هوالعب .تسا حرطم یگنهرف و یعامتجا تارییغت زهکارم تهبثم شهقن زا تیامح و رقف شهاک ده اب هعسوت یاه تسایس نایب و میظنت رد یرهش-ییاتسور یاهدنویپ .دراد رارق هعسوت ناسانشراک دیکثت دروم ینوماریپ ییاتسور یحاون هعسوت رد یرهش

(Source: Shirazian,2014:105) 7321 نارهت هشقن -1 لکش

هعلاطم دروم هقطنم رارهق رههش زهکرم رد ههک یقراهنم زا یدادهعت اههنت ادهتبا رد هک تفایرد ناوت یم نارهت رهش هناگ 77 رانم یسررب اب یضارا ،رهش نیا هب ترجاهم و تیعمج شیازفا اب فلتخم یاه هرود یر رد اما ،دندش یم بوسحم رهش ءزج ،دنتشاد راهنم نهیا ههلمج زا . دنوهش ی هم یقلت رهش ءزج هزورما هک یرور هب ،دنا هدش هدیعلب رهش طسوت یرهش دشر هطساو هب رههش ههب هقطنم نیا یضارا نارهت رهش شنکارپ رثارب .درک هراشا رهشمالسا هدودحم یضارا و تاغاب هب ناوت یم یرهش اهاتهسور ماهغدا و ،یرهش یاه یربراک هب یضارا رییغت ،یغاب یضارا بیرخت نوچمه یتارثا نارهت رهش و هدش لصتم زهکرمتم یرهش نارهت ،دهد یم ناشن نارهت رهش نیون هشقن نیتسخن .تسا هتشاد هقطنم نیا یور رب یرهش تالحم هب


بوهنج هیهشاح ههب یهاهگن اب اما ،تسا هدش صخشم یرهش هدودحم طقف هشقن نیا رد هچرگا .تسا هدوب دودحم و هداد لیکهشت تاغاب ار هقطنم نیا یضارا ،درک دیکثت ناوت یم ،تسا هتفرگ رارق نآ رد ینونک رهشمالسا هک ،هشقن برغ .دنا هدوب و تاهغاب زا ههک درهک هدهاهشم ناوهت ی هم ،7495 لاهس لهیاوا اهت ادتبا زا ،نارهت یاه هشقن هسیاقم و هعلاطم ،یسررب اب . تهسا هدهنامن یاهج رهب یرثا چیه ًاابیرقت دنا هتشاد رارق نارهت برغ بونج رد شیپ نرق کی هک یزرواشک یاه نیمز 5195 لاهس ههشقن یهسررب اب نینچمه .تسا دوهشم نوماریپ طیحم هب دوا هیلوا هدودحم زا نارهت ییاجباج نینچمه .تفایرد ار بونج تمس هب رهش شرتسگ یجیردت ریس ناوت یم نارهت هدهنامیقاب نارههت ناتهسرهش رد یمک طاقن هک دهد یم تسدب ار هجیتن نیا 1895 لاس رد نارهت رهش یدنب هنهپ یسررب .دومن قالرا ار ریاب ای یزرواشک ظفل اه نآ هب ناوتب هک تسا دهقاف و ،تسیز طیحم هناگراهچ رانم دقاف هقطنم نیا هک تسا یرورض هتکن نیا رکذ رهشمالسا ناتسرهش هعلاطم رد دودهح اهب یندهعم و یتعنص ،یدیلوت یاهرهش زا یکی یتعنص ظاحل زا اما تسا تلود تئیه بوصم یتعنص کرهش .تسا یفنص و یتعنص هاگراک 0006 ههقطنم یزرواشک یضارا اب ترواجم و نارهت رهش یبرغ بونج یزرواشک تفاب رد ندش عقاو تلع هب ناتسرهش نیا رد یهعیبر زبهس یاهضف نیا ،ینوکسم یاه کرهش یکیزیف شرتسگ اب ریاا یاه لاس یر ،نآ عرازم و اررا ،رایرهش هدهش ههجاوم بآ دوهبمک اب یزرواشک یاه هصرع نیا زا راتکه اه هد هک یرور هب هتفرگ رارق یدوبان و بیرخت ضرعم .تسا زا رههشمالسا تیعهضو رهییغت زا ناهشن رهشمالسا ناتسرهش رد یربراک رییغت تیعضو هرابرد هدمآ تسدب یاه تبسن .تسا شرتسگ لاح رد یرهش هقطنم کی هب هدرتسگ زبس یاضف یاراد و یزرواشک یا هقطنم و یگدنراب صااش هلمج زا فلتخم یاهرتماراپ هعلاطم زا سپ ،رهشمالسا ناتسرهش یمیلقا طیارش ثحب رد نینچمه صخهشمان ی گدهنراب شنکارپ اب ینابایب ناتسرهش میلقا ،نپوک شور یمیلقا یدنب هقبر ساسارب و ،ییایفارغج تیعقوم .تسا .ددرگ یم میسقت یزکرم شخب و ،یفوتسم دابآدمحا ،هگنادراهچ ،یلصا شخب هس هب رهشمالسا ناتسرهش تهلع ههب رادیاپ هعسوت رظن زا اهرهش نوماریپ یضارا هک درک هراشا هتکن نیا هب ناوت یم یقحت نیا ماجنا ترورض رد مراههچ همانرب نوناق رد ناوت یم ار عوضوم نیا تیمها .دنتسه تیمها یاراد بسانم یرهش تسیز طیحم ندرک مهارف و ههمانرب نودب اهرهش یکیزیف شرتسگ .درک هدهاشم یرادرهش و رهش رد دوجوم نیناوق و تسیز طیحم ظفح هعسوت یهلگنج یهضارا نیگناهیم ناهیم داهیز التهاا ، لوئهسم و یهتلود یاه نامزاس رر زا یدج لرتنک و تراظن نودب یهضارا و تاهغاب و یرههش راهنم نیهب یهطیحم تهسیز لداعت نتفر نیب زا هجیتن رد و ام روشک و ناهج یاهروشک .دننک یم حیرشت ار یقیقحت نینچ ماجنا ترورض هک دنتسه یمهم دراوم رگید زا یزرواشک هدش ماجنا تاقیقحت رب یرورم و بهیرخت نوهچ یتالکهشم ،تسا هتفرگ تروص ترجاهم و تیعمج شیازفا هجیتن رد هک اهرهش شرتسگ و دشر اب نوهماریپ یاهاتهسور ماهغدا ، اهه ی گدوهلآ عاونا ،یطیحم تسیز ل اسم ،یرهش یاهدربراک هب رهش نوماریپ یضارا رییغت


یرههش هعسوت باب رد طبترم هلاقم دنچ هب راصتاا هب لیذ رد .تسا هدمآ دوجو هب ،هریغ و یرهش تالحم هب یرهش .تسا هدش هراشا یزرواشک یضارا رب نآ ریثثت و لهیلحت ساهسا رهب هدهش یروآ عهمج ی اهه هداد رههشناریا ههقطنم رد (0895 ) ههتاارفا طهسوت هدش ماجنا شهوژپ رد یگدهنز ههعلاطم دروهم ههیحان رد دههد ی هم ناهشن نآ جیاتن هک دنا هتفرگ رارق لیلحتو هیزجت دروم "ییاضف تارابترا" تهیعقوم لهیلد ههب تفن تارداص زا هلصاح دمآرد ،درادن ار مزز ییایوپ و تمدق ،یزرواشک دیلوت رب ینتبم ییاتسور .تسا هدشن یراذگ هیامرس اجنآ رد ،هیحان یا هیشاح . تهسا هتاادرپ نارهت اررا ییاتسور یحاون رد اتسور و رهش تابسانم و طباور یاهوگلا لیلحت هب (5895) یناوضر یرهیگ لکهش و یدهبلاک– ییاهضف و یهگنهرف - یعاهمتجا ،یداهصتقا تزوحت زورب لیلد هب هک داد ناشن یقحت جیاتن مهه یبولطماهن یاهدمایپ و راثآ ،تسا هدوب شوجدوا تروص هب نارهت اررا ییاتسور یحاون رد دیدج یاهدرکراک .تسا هتشاذگ یاج رب نآ اررا یحاون رب مه و نارهت رهش رب رههش یهقفا شرتهسگ تاهبثا زا دعب ،دزی رهش یدروم هعلاطم اب (1895) ییارس و ییاوقت طسوت هدش ماجنا یقحت رد زا یریگوهلج تهج یراکهار ناونع هب رهش هدودحم لااد ریاب یضارا ای نیمز دوجوم یاه لیسناتپ زا هدافتسا رب ،دزی .تسا هدش دیکثت رهش یقفا شرتسگ

و زاهسو تااهس شیازهفا هک دنتفای تسد جیاتن نیا هب یاچوکا هرد یدروم هعلاطم رد (1895) ینابرق و یوسومردص رهجنم یهطیحم تسیز نارحب هب ،یزرواشک ریغ یاهدربراک و ینوکسم یضارا عفن هب یزرواشک یضارا تعسو شهاک .دوش یم

ظهفح ادهها ندوهمن کهیدزن اهب هک دیسر هجیتن نیا زیربت و نارهت یاهرهش یدروم هعلاطم رد (6895) هداز دمحم ههب زهین ار طیحم یریذپ بیسآ نازیم ناوت یم ،یزرواشک یضارا ظفح رب هوالع ،یحارر و یزیر همانرب اب تسیز طیحم .دناسر لقادح

رد یداهیز دهح اهت اهه ی ژتارتهسا نتشاد هگن هک دیسر هجیتن نیا هب ،نکپ رهش یرهش هعسوت یسررب رد (5507)5و اه یهقفا شرتسگ رتشیب و دراد شقن مکارتم هعسوت ندرب زاب و یرهش یاهاضف همانرب رد رهش دشر زکرمت بوا یارجا هجوت دروم لیدبت دنور نایرج رد یتایلام تنامض و یلحم لالقتسا یوس هب دیدج یاهدنور هلیسو هب یلحم حطس رد .تسا قیقحت ماجنا لحارم شهوژهپ نهیا تایهضرف ههلمج زا . تهسا یهلیلحت و یفیهصوت ،یفاشتکا ،شهوژپ نیا رد هدافتسا دروم یقحت شور ناتهسرهش ینوکهسمریغ و یزرواهشک ،یهعارز یهضارا یربراهک رهییغت و بهیرخت ههک درک هراشا مهم نیا هب ناوت یم .دراد یرادانعم طابترا لاح هب ات هتشذگ زا نارهت رهش یکیزیف دشر یوگلا اب رهشمالسا .تسا هدوب نارهت رهش یکیزیف هعسوت یوگلا ریثثت تحت رهشمالسا رانم همه رد یضارا یربراک رییغت نینچمه

1. Zhao


و یرههش ی اهه هزوهح رد رهفن 504194 ،0395 لاهس رد روهشک یرامهشرس نیراآ رد رهشمالسا ناتسرهش تیعمج طاهقن رد هدهشن هداد یربراهک رهییغت یهضارا و تاهغاب بهلاغ ههک اجنآ زا .تسا هدوب ییاتسور یاه هزوح رد 82701 باهختنا ده هعماج ناونع هب ییاتسور رتزاب و لاس 07 ینس هورگ ناییاتسور شهوژپ نیا رد .دنا هدش عقاو ییاتسور مهج ح نیارباهنب . تهسا هدوهب رفن 00105 دودح هعماج نیا مجح (0395) یمسر یرامشرس نیراآ ربارب .تسا هدش نانیمرا حطس رد و نارکوک لومرف ساسا رب ،تسا هدش هتفرگ رظن رد شهوژپ یاه همانشسرپ عیزوت یارب هک یا هنومن ناتهسرهش یاهاتهسور هنکس نایم زا یفداصت تروص هب هنومن دادعت نیا .تسا هدیدرگ نییعت رفن 029 ربارب دصرد 13 .تسا هدیدرگ عیزوت اه نآ نیب رد و باختنا رهشمالسا سپهس ،هدهش یروآ عهمج رظندروم تاعالرا ینادیم تاعلاطم و یا هناخباتک تاعلاطم زا هدافتسا اب ادتبا یقحت نیا رد .تسا هدش هدافتسا یرازفا مرن و یفیک یاه شور و یرامآ و یمک یاه شور زا تاعالرا نیا لیلحتو هیزجت یارب و هاگهشناد ی اهه ههناخباتک رد دوهجوم ذاثم و عبانم زا تاعالرا یروآ عمج و یرادرب شیف لماش یا هناخباتک تاعلاطم تهج ،نینچمه .تسا هتفرگ ماجنا فلتخم تارادا و اه نامزاس و اه هناخترازو رد طبر یذ تاسسؤم و یشهوژپ زکارم ینادهیم ی اهه شور زا هریغ و تاغاب ،یزرواشک یاه نیمز لیبق زا یرهش یگدنکارپ تارثا دننام روما زا یضعب یسررب .تسا هدش هدافتسا رهش هدهاشم و هعلاطم دروم هقطنم هب ررکم تاعجارم و

لمتهشم لوا همانشسرپ .دوش یم هدافتسا همانشسرپ هرقف ود زا شهوژپ هیضرف راهچ عومجم زا هیضرف ود یبایزرا یارب تاهعلاطم رد هدهش ءاهصحا یلهصا هجنهس جنهپ ساهسا رهب اهه شهسرپ .تسا ترکیل یدعب جنپ فیر اب لاؤس 09 رب رهییغت رد هناگهشش لهماوع شهقن یبایزرا روظنم هب همانشسرپ نیا .دنا هدش هدناجنگ همانشسرپ رد و یحارر یا هناخباتک همانهشسرپ نیا .تسا لاؤس تسیب لماش مود همانشسرپ .تسا هتفرگ رارق هدافتسا دروم یعارز و یغاب یضارا یربراک یارهب همانهشسرپ نهیا زا . تهسا 5 اهت 1 زا نآ ی راذهگ شزرا لهبق همانشسرپ دننام و دراد ترکیل یدعب جنپ فیر زین .تسا هدش هدافتسا ناییاتسور یگدنز رب رهشمالسا ناتسرهش رد یضارا یربراک رییغت تارثا تاانش روهظنم نهیا ههب .دریگ یم رارق یسررب و نومزآ دروم اوتحم لیلحت شور هب لوا یعرف هیضرف و شهوژپ یلصا هیضرف ناتهسرهش یهضارا یربراهک رد تارهییغت و رههشمالسا و نارههت یاهرههش یهکیزیف داهعبا رییغت هلاس 01 ینامز یرس .دنوش یم هداد یبطت مه اب و هعلاطم رهشمالسا

ههقطنم رد یضارا یربراک رییغت لیزد هیضرف نیا .دریگ یم رارق یبایزرا دروم کی هرامش همانشسرپ طسوت مود هیضرف ل اهسم لماهش هیهضرف ود نهیا هدهنهد حی هضوت یاهریغتم هب طوبرم یاه هیوگ .تسا هتشاذگ نومزآ هب ار هعلاطم دروم یناور یاه کرحم و ،اتسور ییاضف داعبا ،یعامتجا بناوج ،یتلود یراذگ تسایس ،یرادا و یهافر تاناکما ،یداصتقا .تسا نارهت یکیزیف هعسوت زا یشان یکیزیف و رهاهظ لماهش هیهضرف نهیا هب طوبرم یاه هیوگ .دش هتشاذگ نومزآ هب 7 هرامش همانشسرپ طسوت شهوژپ موس هیضرف هاهفر و تهینما و ،تمالهس و تهشادهب ،یراهجت و یشزومآ ،یمومع تاناکما ،یرابترا و یتااسریز تاناکما ،اتسور .دنتسه یعامتجا

همانهشسرپ نهیا زا هدافتهسا اب .دزادرپ یم رهشمالسا تمس هب نارهت رهش یکیزیف هعسوت راثتم تارثا هب همانشسرپ نیا .تفایرد زین ار هدش یفرعم یاه صااش رد رییغت و ینیشنرهش نایم طابترا ناوت یم


ی اهه لدهم و یراهمآ یاه شور زا رهش نیا یکیزیف هعسوت یوگلا تاانش و نارهت رهش شنکارپ نازیم یسررب تهج یباهیزرا دروهم یگتهسبمه و نویهسرگر لیلحت زا هدافتسا اب اه همانشسرپ هک تسا رکذ نایاش .تسا هدش هدافتسا یمک .دنتفرگ رارق یهس دادهعت ،اه شسرپ ییایاپ یبایزرا یارب .تسا هدیسر ایفارغج هزوح دیتاسا زا یعمج دییثت هب تزاؤس ییاور هبنج .ددرگ یم عیزوت ده هنومن نایم رد یشیامزآ رور هب همانشسرپ زاین تروص رد و هتفرگ رارق یسررب دروم 5خابنورک یافلآ یبایزرا اب و رازفا مرن هلیسو هب تزاؤس دامتعا تیلباق سپس .ددرگ یم حالصا همانشسرپ خاهبنورک ی اهفلآ بیرض هبساحم یارب .تسا خابنورک لومرف زا هدافتسا دامتعا تیلباق هبساحم یاه شور زا رگید یکی اهب سپهس .در هک هبهساحم ار ل هک سنا هیراو (نوهمزآ ریز ای) همانشسرپ زا هعومجمریز ره یاه هرمن سنایراو دیاب ادتبا .دومن هبساحم ار افلآ بیرض رادقم ریز هطبار زا هدافتسا

𝑟� =𝑗

𝑗 − 5(5−

∑𝑆𝑗7

𝑆7)

𝑆𝑗،همانشسرپ یاه لاؤس هعومجمریز دادعت 𝑗:نآ رد هک7

𝑆 و،مُآا 𝑗 ههعومجمریز سنایراو . تهسا نوهمزآ لهک سناهیراو 7

.تسا لماک دامتعا تیلباق هدنهد ناشن +5 و دامتعا تیلباق مدع هدنهد ناشن بیرض نیا رفص رادقم ،تهسا هدهمآ تسدب 462/0 مود همانشسرپ خابنورک یافلآ و 578/0 تسخن همانشسرپ خابنورک یافلآ شهوژپ نیا رد .دنیآ یم رامش هب یبسانم ریداقم اه همانشسرپ ندوب تااس قحم هب هجوت اب هک قیقحت یاه هتفای اهت 0095 لاهس زا لوا هرود . دههد ی هم شیامن ار فلتخم هرود هس رد ناریا یرهش تیعمج دشر خرن ،7 هرامش لکش رد ار 0295 ات 0995 لاس زا مود هرود ؛تسا هدوب اهرهش هب اهاتسور زا ترجاهم یریگ جوا اب هارمه هک 0995 دودح یرههش ناباتهش دشر هرود نآ هب ،تسا نرق مین ًاابیرقت نآ لور هک هرود نیا رد زاب و هتسویپ دشر تهج هب .دریگ یمرب لاهح رد یرههش دهشر خرهن هراومه نآ رد هک دوش یم لماش ار نونکات 2695 لاس دشر موس هرود و ؛دوش یم قالرا .تسا هدوب لوزن

(Source: Authors) روشک یرهش تیعمج دشر خرن رادومن -2 لکش

1Cronbach


هدیسر 0695 لاس رد 9/0 هب کیدزن هب 1095 لاس رد 5/0 رتمک زا یرهش تسخن خرن ،دهد یم ناشن 9 لکش هکنانچ ههتفای شهاهک 15/0 دودح هب 0395 لاس رد هک یا هنوگ هب ،هتفرگ دوا هب یشهاک دنور خرن نیا 8095 لاس زا .تسا .تسا

(Source: Authors)1331 ات 1331 لاس زا ناریا رد یرهش تسخن خرن دنور -3 لکش

دوهمن دهییثت ،ءانثتهسا کهی ناوهنع هب رهشوب ناتسا زا یشوپ مشچ اب ناوت یم هتشذگ نرق کی هب کیدزن هرود هعلاطم اب ههب کهیدزن هدودهحم رد یهتیعمج زکرمت و ینوماریپ یاهرهش تیعمج شیازفا ببس ینوناک رهش کی ناونع هب نارهت و زاهسو تااس یارب دیدج یاهاضف هب زاین دوش یم ببس یتیعمج نوناک کی دوجو تسا یهیدب .تسا هدش تختیاپ .دشاب هتشاد دوجو یتعنص و یراجت و ینوکسم هب یزرواشک و ریاب زا یضارا یربراک رییغت

:ینامز فلتخم یاه هرود رد یرهش یاه هشوخ نشور هیاس ییامناج نهیا یارهب .دومن هدافتسا زین نشور هیاس کینکت زا ناوت یم نارهت رد یرهش تیعمج دشر نازیم و دنور یسررب یارب .دنا هدش باختنا 0507 و 5007 ،7335 ینامز هطقن هس راک و ناتهسزوا ناتهسا رد یرههش هشوا نیرت گرزب .تسا هدوب هشوا هد ،ناریا یرهش یاه هشوا دادعت 7335 لاس رد یرههش ههشوا هاهگیاج و مکارت شهاک .تسا هتفرگ رارق ناگزمره و یقرش ناجیابرذآ یاه ناتسا رد نآ نیرت کچوک یرههش ی اهه ههشوا ندهش گنررپ زین و نالیگ برغ و ناردنزام برغ رد دیدج یاه هشوا یریگ لکش و ناتسزوا اهی 0507 لاهس یهسررب دروهم ینامز هطقن نیراآ .تسا 5007 ینامز هطقن تایصوصا نیرت مهم زا سراف و ناهفصا نارهت رهش ینونک لکش و هتفای یرتشیب شرتسگ نارهت یرهش هشوا ینامز هطقن نیا رد .تسا یسمش یرجه 3895 .تسا هتشگ نیابتم نآ رد نارهت ناتسا رد تیعمج تارییغت دنور شیازهفا رهب زهکرمت رد درهکلمع ساهسا رب ازجم زاف هس 0395 ات 1995 ینامز هرود یر نارهت یرهش نالک هقطنم رد رد زکرمت تشگرب زاف -7 ،2195 ات 1995 ینامز هرود رد ضحم ییارگزکرمت زاف -5 .دوش یم هدهاشم تیعمج لطم .نونکات 7295 لاس زا (تیعمج شیازفا راثتم هرود) ییادز زکرمت زاف -9 و 7295 ات 2195 ینامز هلصاف رد یراتااهس و یهعیبر لهماوع زا یشان تیعمج شیازفا لرتنک یارب ،هدش هتفرگ شیپ ییادززکرمت تسایس هجیتنرد رههش یکیزیف هعسوت یارب یلماع دوا نیا هک دوش یم ساسحا ًاالماک نارهت هدودحم رد دیدج یضارا هب زاین ،تختیاپ .تسا نآ اررا هب


نوریب هب زکرم زا تیعمج مکارت طاقن یعبت تیعمج دشر دناوت یم نونکات 1995 لاس زا نوریب هب نارهت نوناک زا تیعمج مکارت یاه هشقن ینامز یرس .دهد ناشن روکذم هلاس 01 هرود رد ار نارهت اررا یتیعمج یهتیعمج ههطقن چیهه اهما ،تهسا ریگمهشچ نارهت برغ رد تنوکس مکارت هچرگا 1495 لاس ات تسا نشور هکنانچ .تسا هتشاد همادا زین 1195 لاس ات دنور نیا .تسا هتشادن دوجو نارهت هموح رد یهجوت لباق رههش ود ،یهتیع مج طاهقن دادهعت شیازهفا و ینوناک هدودحم یاهرهش یمامت رد تیعمج شیازفا نمض 1695 لاس ات یناهمز عراهقم نهیا رد . دهنا هدهش داهجیا هدودحم نیا رد هجوت لباق یتیعمج اب جرک و یررهش دشر لاح رد و دیدج نآ لهیلد دهسر ی هم رهظن ههب هک دنراد نارهت برغ هب تبسن یرتمک یتیعمج مکارت نارهت قرش بونج و قرش ،لامش .تسا هدوب نآ هب کیدزن یا هلصاف رد مهم یتیعمج هطقن دوبن و لامش رد یکیزیف عناوم دوجو 1895 ات 1695 یاه لاس نیب هرود تایصوصا زا یرهش بسانم یاهراتااس نتفرگ لکش و کچوک یاهرهش هعسوت هرود نهیا ی اهه ی هگژیو زا رههشمالسا و درالم ،میرک طابر ،نیمارو ،یررهش ،رایرهش یاهرهش تیعمج شیازفا .تسا راهصم تههج نارههت برغ رد هژیو هب تاغاب و یضارا زا یرادقم دوش یم ببس دادار نیا .دور یم رامش هب ینامز .دنوش هداد یربراک رییغت و بیرخت یحیرفت و یتامدا ،ینوکسم شهاهک نارههت ههب ندش کیدزن و رهش کرت هب هنکس لیامت اه نآ رد تاناکما عیزوت و رت تیعمجرپ یاهرهش داجیا اب شالهت ههک ینیرجاههم بذهج زهین و اه نیشن نارهت یوس زا نارهت کرت یارب ار هنیمز دناوت یم ،رگید یوس زا .دبای یم .دروآ مهارف ،دننیزگب ینکس نارهت کیدزن دنراد و ینوهماریپ یاهرههش تهیعمج شیازهفا اهب هارمه نآ زا شیپ هلاس 07 هرود همادا رد زین 0395 ات 1895 ینامز هلصاف .تسا هدوب نارهت برغ رد دیدج رهش نالک کی نتفرگ لکش نآ ریگارف هقطنم و نارهت یرهش نالک هدودحم هب هنازور یاهرفس ن هی ا مههس ههک ؛تهسا هدوب روشک ناتسا نیلوا دش و دمآ لاح رد تیعمج رفن رازه 048 دودح یمقر اب نارهت ناتسا رهفن رازه 005 ات 01 نیب هنازور اب رهشمالسا ناتسرهش .تسا روشک رد هعماج نیا تیعمج زا دصرد 77 دودح ناتسا .دراد نارهت أدبم زا ای دصقم هب ار اه ترفاسم نیرتشیب رفس زور :ترجاهم یشخبرثا صخاش ساسا رب نارهت یرهش نالک هقطنم رد یترجاهم یاه نایرج .ددرگ یم هبساحم لیذ یتابساحم لومرف یرر زا دراد ناسون 005 ات 0 نیب هک یشخبرثا صااش

𝐸𝐼∗ = 005 (∑ |𝐷� − 𝑂�|�∑ (𝐷� + 𝑂�)�

)

،5 لودهج .تسا تیعمج ددجم عیزوت رد ترجاهم رتشیب ریثثت هدنهد ناشن دشاب رتزاب صااش نیا لطم ردق هچ ره .تسا هدمآرد شیامن هب لیذ رد صااش نیا هب طوبرم


هموح و نارهت رد ترجاهم صلاخ -1 لودج

�𝑂� 𝐷� 𝐷 ناتسرهش − 𝑂� 𝐸𝐼 7/65 30895 02434 56619 رهشمالسا

0/89 58639 39072 81979 ناتسراهب

5/91 50499 91584 71245 تشدکاپ

5/44 1584 2682 7109 اوشیپ

5/77 -824277 343339 274276 نارهت

9/97 6091 76045 6128 دنوامد

5/99 05925 62249 66425 یر

0/87 71825 59804 32377 میرک طابر

3/27 0535 0894 0247 تاناریمش

8/79 43516 820795 48866 رایرهش

1/64 4069 2261 9207 هوکزوریف

9/16 18827 88719 9042 سدق

2/56 94656 80808 16535 درالم

7/55 74205 99491 53674 نیمارو

4/94 25377 65829 33845 غالبجواس

7/07 90718 104917 707865 جرک

0/89 0636 37675 3661 دابآرظنSource: Research Finindgs

ترجاههم نازهیم نیرتزاهب . تهسا یفنم یسررب دروم هرود یارب نارهت رهش صلاا ترجاهم روکذم لودج ساسا رب ترجاههم نیرهتمک زهین دهنوامد و اوهشیپ ،هوهکزوریف ،تاناریمش .تسا رایرهش و جرک یاهرهش هب طوبرم زین صلاا ،درالهم ،سدهق یاهه ناتهسرهش رد بهیترت ههب ترجاههم یشخبرثا نازیم نیرتشیب .دنا هتشاد یسررب نیا رد ار صلاا و نیهمارو ،رهشمالسا یاه ناتسرهش رد زین صااش نیا نازیم نیرتمک .تسا هدش هدهاشم اوشیپ ،هوکزوریف ،تشدکاپ .تسا هدش هدهاشم جرک

:غاد یاه هکل دتم ساسا رب دش و دمآ لاح رد تیعمج نیرتشیب اب ییاتسور قطانم برهغ ،نیمارو برغ لامش .دریگ یم تروص یر ناتسرهش قرش لامش زا ییاتسور طاقن زا دش و دمآ حطس نیرتشیب .دنا هتشاد نارهت اب ار ییاتسور تالماعت نیرتشیب یررهش زا سپ رایرهش قرش و میرک طابر ناتسرهش ،تشدکاپ

نارهت یضارا یربراک رییغت یوگلا ینیوکت ریس نارههت هدودحم رد ار یضارا یربراک تارییغت یبوا هب دناوت یم نونکات 7195 لاس زا نارهت یضارا یربراک یاه هشقن .دهد ناشن طاهقن نیهنچمه . تهسا هدوب رهش لامش رد عقاو یغاب یضارا هب دودحم یزرواشک یضارا هب رهش دورو 7195 لاس ات قرهش بوهنج و برهغ لامهش رد یتعنهص طاهقن ریاس .دنا هدوب هدش زکرمتم نارهت برغ بونج رد رتشیب زین یتعنص یزرواهشک راهنم و دنراد رارق رهش یبونج هدودحم رد ،اه هیشاح عقاورد و رهش یاه تسویپ .دنا هدهاشم لباق نارهت .دنا هدش عقاو هیحان نیمه رد زین

یهضارا هب یتعنص یاه یربراک و رهش ینوکسم یاهانب ذوفن دهد یم ناشن ار نآ زا سپ لاس هدزاود ،4695 لاس هشقن یحاوهن یماهمت رد 3295 لاهس رد . تهسا ریگمهشچ ناهمز نهیا رد بوهنج و لامش تمس زا صوصا هب یزرواشک


ههشقن یهسررب . دهنا هدهش ینوکهسم یضارا هب لیدبت و بیرخت زین هدنامیقاب یزرواشک یضارا دودعم ،نارهت ینوماریپ یتعنهص و ینوکسم یربراک هک یزرواشک تفاب زا رضاح لاح رد هک تسا نآ رگنایامن 7395 لاس رد یضارا یربراک ًازامتحا لامش هیحان زا زاسو تااس تیفرظ عابشا اب رهش نینچمه .تسا هدنامن یقاب یدایز زیچ ،دوب هدش دراو نآ هب .تفای دهاوا هعسوت قرش بونج اس بونج تمس هب

ار نارههت یرههش راهنم ههب راهنم نهیا نتهسویپ لامتحا ،نارهت یکیدزن رد ،دیدج یرهش یاه هشوا نتفرگ لکش یهضارا رد یتعنهص راهنم ثادهحا و یتعنهص رانم هب ینوکسم یاه هدودحم دورو رگید یوس زا .دهد یم شیازفا .دیامن یم مهارف ار نازیر همانرب ینارگن بابسا ،یزرواشک ههب طوبرم یکیزیف هعسوت نیرتشیب هک تفایرد ناوت یم 7395 ات 7195 لاس زا ار یرهش یضارا یریگ لکش یسررب رد رد هقباهس ی هب یگدهنکارپ زا ناهشن 7395 لاس رد رهش یکیزیف هعسوت درب یپ ناوت یم رگید یوس زا .تسا 4695 لاس رد نارههت ی رههش نالک هقطنم هشقن یرهش یزیر همانرب نیققحم و یرادرب هشقن یاهداهن تاعلاطم .دراد اهزاسو تااس جرک رهش تمس هب برغ زا نارهت رهش یطا شرتسگ ،یتعنص هدودحم هب ینوکسم هدودحم لماک لصو ،4045 لاس زا ار ،نارههت قرهش بوهنج و بوهنج رد یا هی هشاح ی اهه هاگتنوکس یگدنکارپ زین و رهشمالسا تمس هب بونج زا و .دنا هدرمشرب 4045 رد یرهش هقطنم نیا تایصوصا هعلاطم دروم هنومن یاه یگژیو تایصوصخ

شهخب . تهسا هدهیدرگ تهفایرد اهه شهخب زا یرفن 029 هنومن مجح اه شخب زا مادکره ییاتسور تیعمج ساسا رب عوهمجم زا . دهنا هدوهمن نیمثهت ار هنومن مجح زا دصرد 3/55 دابآدمحا شخب و 7/37 هگنادراهچ شخب ،3/81 یزکرم همانهشسرپ عهیزوت یارب .دنا هدوب نز (دصرد 4/75) یقبام و درم (رفن 479) دصرد 6/28 ،شسرپ دروم هنومن رفن 029 نیرتهشیب . دوهش رارهقرب یباهختنا ههنومن و یهعقاو ده هعماج نایم یبسانم طابترا تسا هدش شالت زین دروم نیا رد ات 01 ینس هورگ نآ زا سپ .تسا هداد صاصتاا دوا هب رفن 255 یناوارف اب لاس 04 ات 09 ینس هورگ ار هنومن مجح دوها ههب ار ههنومن مهجح زا یرتهشیب مههس ،رهفن 72 اب لاس 01 ات 04 و رفن 62 اب لاس 09 ات 07 ،رفن 68 اب لاس 06 .دنا هداد صاصتاا ،دهنریگ رارهق رهظن دهم ناهعفن یذ زا یههورگ ناونع هب نازرواشک هعماج هک تسا مزز یقحت ناونع بسح هک اجنآ زا رهفن 995 یباهختنا ههنومن مهجح رهفن 029 زا . دهیدرگ رثثتم اتسور و یزرواشک اب طابترا نازیم ساسا رب هنومن مجح زا رهفن 73 . دهنا هداد صاهصتاا دوا هب ار هنومن مجح زا دصرد 4/34 عومجم رد هک دنا هدوب رادماد رفن 01 و زرواشک .دنتسه دنمراک زین رفن 11 و هدوب دازآ لغش یاراد ای رگراک نآ دصرد 3/47 یترابع هب ای مجح و دهنا هتهشاد اتسور رد هلاس 07 ات 05 نیب تنوکس هقباس هنومن مجح زا دصرد 4/71 اتسور رد تنوکس تدم رظن زا ههنومن دصرد 1 زا رتمک نینچمه ،دنا هدرک یم یگدنز ناشتنوکس لحم یاتسور رد لاس 04 ات 07 نیب زین دصرد 4/54 .دنا هتشاد هعلاطم دروم یاتسور رد لاس 05 زا رتمک یتنوکس هقباس لاؤس دروم کردم رفن 055 ،ملپید ات ناتسریبد لوا نیب تالیصحت اه نآ رفن 825 دادعت شهوژپ نیا هدنوش شسرپ 029 عومجم زا ،یلاهع تالیهصحت لوا هرود یلیصحت کردم ناگدنوش شسرپ زا دصرد 15 دودح ،رت نییاپ و ییامنهار موس یلیصحت .دنا هدوب نتشون و ندناوا داوس دقاف رفن 95 و ،رتزاب و سناسیل قوف یملع جرادم اب رفن 45


:رهشمالسا ناتسرهش رد یضارا یربراک رییغت لیالد رهیغتم اب ار اهریغتم نیا مامت طابترا ،شهوژپ لقتسم یاهریغتم و یضارا یربراک رییغت نایم یگتسبمه بیارض یسررب ار یهضارا یربراک رییغت رب رثؤم یاهریغتم یگتسبمه بیارض ،7 لودج .دیامن یم دییثت (یضارا یربراک رییغت) هتسباو .دهد یم شیامن زا m=9 ههک نیگناهیم یباهیزرا طهسو دهح زا اهه نآ توافت نازیم یسررب زین و اه نیگنایم یربارب ضرف یسررب یارب حطهس رد یراداهنعم روهر ههب اه نیگنایم همه هک دهد یم ناشن هجیتن .دش هدافتسا اهریغتم یارب یا هنومن نایم t نومزآ یهسررب دروهم یاهریغتم همه یارب نانیمرا هلصاف نییاپ و زاب دودح یسررب .دنتسه توافتم 9 زا دصرد 13 نانیمرا یا هوقلاهب لهماع اههریغتم ههمه هک درک یریگ هجیتن ناوت یم نیاربانب .دنتسه رتشیب هس زا اه نیگنایم همه ،دهد یم ناشن .دنتسه یضارا یربراک رییغت یارب

رهشمالسا ناتسرهش رد یضارا یربراک رییغت رب رثؤم یاهریغتم یگتسبمه بیارض -2 لودج

Source: Research Finindgs رهشمالسا ناتسرهش رد ناییاتسور یگدنز رب یضارا یربراک رییغت تارثا

نآ طاهبترا هطبار نیا رد یسررب دروم هناگ جنپ یاهریغتم زا هنکس تیاضر اب هاگتنوکس زا تیاضر نایم طابترا یسررب زا هنکهس تیاهضر رهب رثؤهم یاهریغتم یگتسبمه بیارض 1 هرامش لودج .دهد یم رارق دییثت دروم اهریغتم همه اب ار تسدب 97/9 ددع نآ یارب هک تمالس و تشادهب زا تیاضر ریغتم نیگنایم زج هب .دهد یم شیامن ار ناشتنوکس لحم تمالهس و تشادهب صااش زج هب ناییاتسور رظن زا ،ور نیازا .دنا هتشاد 9 زا رتمک ینیگنایم اهریغتم ریاس ،تسا هدمآ .دنا هدرک ادیپ یرتدب تیعضو هکلب ،دنا هدشن رتهب اهنت هن یضارا یربراک رد هدش داجیا تارییغت اب ،داعبا هیقب .دنک یم در هس یزکرم ددع اب ار نآ داعبا و هاگتنوکس زا تیاضر نیگنایم یربارب هیضرف زین اه نیگنایم یربارب نومزآ نهیا زا یهشان تارهثا نیهنچمه و رهشمالسا ناتسرهش یاه شخب یضارا یربراک رییغت رب رثؤم لماوع یدروم یسررب .دوش یم هتاادرپ اه نآ هب راصتاا هب لیذ رد هک دهد یم رارق رایتاا رد ار یمهم جیاتن ،ناییاتسور یگدنز رب تارییغت

ناتسرهش هعومجم یارب اه نیگنایم یربارب نومزآ جیاتن -3 لودج

Source: Research Finindgs

تالکههههههشم یداصتقا

و یهاهههفر تاهههناکماا اهرهش یرادا

اه تلود یاه تسایس داههعبا و ل اههسم یعامتجا

اتسور ییاضف داعبا زا یهههشان یاهههه کرهههحم نارهت یکیزیف هعسوت

یضارا یربراک رییغت

یگتههسبمه بیرههض نوسریپ

012/0 978/0 348/0 126/0 332/0 332/0

Sig. (2-tailed) 000/0 000/0 000/0 000/0 000/0 000/0

N 029 029 029 029 029 029

9=نومزآ رادقم

T Df Sig. (2-tailed) نیگنایم زا توافت اه توافت زا دصرد 13 نانیمرا هلصاف

زاب دح نییاپ دح

8664/0 4749/0 96404/0 000/0 369 432/75 یداصتقا تالکشم

1343/0 2578/0 31188/0 000/0 369 417/27 اهرهش یرادا و یهافر تاناکما

6316/0 1181/0 71776/0 000/0 369 370/99 اه تلود یاه تسایس

6666/0 4991/0 /00006 000/0 369 272/25 یعامتجا داعبا و ل اسم

3756/0 3474/0 73851/0 000/0 369 918/05 اتسور ییاضف داعبا

8273/0 0408/0 13168/0 000/0 369 551/27 نارهت یکیزیف هعسوت زا یشان یاه کرحم

9836/0 3006/0 06346/0 000/0 369 447/67 یضارا یربراک رییغت


ناتسرهش هعومجم یارب اه نیگنایم یربارب نومزآ جیاتن -4 لودج

Source: Research Finindgs ناشتنوکس لحم زا هنکس تیاضر رب رثؤم یاهریغتم یگتسبمه بیارض -1 لودج

Source: Research Finindgs هاگتنوکس زا تیاضر صوصخ رد اه نیگنایم یربارب نومزآ جیاتن -6 لودج

Source: Research Finindgs دهناوت ی همن شهخب نهیا رد یضارا یربراک رییغت دهد یم ناشن اهاتسور هنکس تارظن ،ناتسرهش نیا یزکرم شخب رد بیرهض اهب اتهسور ییاهضف داهعبا رهیغتم ، اههریغتم ریاهس ناهیم رد .دشاب هتشاد نینکاس یداصتقا تالکشم اب یرابترا .تسا هدش هداد صیخشت طبترم یضارا یربراک رییغت اب دصرد 33 نانیمرا حطس رد و 622/0 یگتسبمه هاگتنوکهس زا تیاهضر اهب اتسور یرهاظ یامن ،شخب نیا ناییاتسور یگدنز رب یضارا یربراک رییغت تارثا یسررب رد ببهس هنکهس یتیاضران رگید ترابع هب .دراد سکع طابترا–15/0 یگتسبمه بیرض اب و دصرد 13 نانیمرا حطس رد .تسا هدش ناش یگدنز لحم زا اه نآ تیاضر شهاک 33 ناهنیمرا حطهس رد ،یهضارا یربراهک رییغت رب رثؤم لماوع یسررب رد و ،رهشمالسا ناتسرهش هگنادراهچ شخب رد ییاضف داعبا هب طوبرم یگتسبمه نیرتمک و 303/0 اب تلود کرحم یاه تسایس هب طوبرم یگتسبمه نیرتشیب ،دصرد یهکیزیف هعهسوت زا یهشان یاه کرحم اب یضارا یربراک رییغت یگتسبمه هک تسا یلاح رد نیا .تسا 132/0 اب اتسور یگدهنز رهب یضارا یربراک رییغت تارثا ثحب رد .دور یم رامش هب یهجوت لباق رادقم هک هدمآ تسدب 788/0 زین نارهت تهشادهب ریغتم اب ناش یگدنز تیعضو تیفیک زا هنکس تیاضر نایم یرادانعم طابترا هگنادراهچ شخب رد ،ناییاتسور .دش دییثت هتسباو ریغتم اب تبثم یگتسبمه بیارض اب اهریغتم ریاس ریثثت اما .دشن دییثت تمالس و

هافر و تینما تمالس و تشادهب یمومع تاناکما یتااسریز تاناکما اتسور یرهاظ یامن

زا تیاههههههههههضر هاگتنوکس

362/0 025/0 548/0 166/0 124/0 نوسریپ یگتسبمه بیرض

Sig. (2-tailed) 000/0 000/0 000/0 500/0 000/0

N 029 029 029 029 029

N نیگنایم درادناتسا یاطا رایعم ارحنا نیگنایم

96590/0 19806/0 6404/9 029 یداصتقا تالکشم

34790/0 90176/0 6188/9 029 اهرهش یرادا و یهافر تاناکما

18850/0 11769/0 1776/9 029 اه تلود یاه تسایس

18990/0 60516/0 0006/9 029 یعامتجا داعبا و ل اسم

78240/0 42353/0 3851/9 029 اتسور ییاضف داعبا

84590/0 64106/0 3168/9 029 نارهت یکیزیف هعسوت زا یشان یاه کرحم

12470/0 55624/0 6346/9 029 یضارا یربراک رییغت

N نیگنایم درادناتسا یاطا رایعم ارحنا نیگنایم

15170/0 68984/0 7272/7 029 اتسور یرهاظ یامن

87070/0 00039/0 3543/7 029 یتااسریز تاناکما

26670/0 10951/0 9146/7 029 یمومع تاناکما

00850/0 57649/0 3697/9 029 تمالس و تشادهب

88250/0 18949/0 1032/7 029 هافر و تینما

93750/0 72847/0 1868/7 029 هاگتنوکس زا تیاضر


ههک دههد ی هم تهسد هب یضارا یربراک رییغت رب رثؤم لماوع عوضوم رد ار جیاتن نیا ،یفوتسم دابآدمحا شخب هعلاطم داهعبا اهب یگتهسبمه نیرهتمک و تلود کرحم یاه تسایس اب 273/0 اب یضارا یربراک رییغت نایم یگتسبمه نیرتشیب ح طهس نیهمه رد نیهنچمه . تهسا دهصرد 33 جیاتن نیا زا نانیمرا دصرد .تسا هتشاد دوجو 772/0 اب اتسور ییاضف هدهمآ تسدب 288/0 یضارا یربراک رییغت اب نارهت رهش یکیزیف هعسوت زا یشان یاه کرحم یگتسبمه بیرض نانیمرا اب لقتسم یاهریغتم نایم یگتسبمه بیارض یسررب ،ناییاتسور یگدنز رب یضارا یربراک رییغت تارثا هعلاطم رد .تسا تهیفیک زا یلاهها تیاهضر اهب شهخب نهیا رد تمالس و تشادهب ریغتم دهد یم ناشن یگدنز تیفیک زا اه نآ تیاضر ار هاگتنوکهس زا تیاهضر اهب اهه نآ همه یگتسبمه و طابترا اهریغتم هیقب دروم رد .درادن یرادانعم طابترا ناش یگدنز .دومن دییثت ناوت یم یریگ هجیتن هلاهس ی هس هرود لوهر رد صاا رور هب نارهت رهش یکیزیف هعسوت یوگلا دهد یم ناشن شهوژپ زا هدمآ تسدب جیاتن یگتهسبمه بیارهض ههب هجوت اب .تسا هتشاذگ رهشمالسا ناتسرهش رد یضارا یربراک رییغت رب ار یدایز ریثثت هتشذگ ًاالماهک هقطنم .تسا توافتم ناتسرهش شخب هس رد تارثا نازیم درب یپ ناوت یم ،فلتخم یاه شخب یارب هدمآ تسدب یلاها یارب نارهت رهش یکیزیف هعسوت ،تسا هدش ببس رهش نیا هب شخب نیا یاهاتسور یکیدزن و رهشمالسا یرهش هع هسوت زا یهشان ی اهه کرهحم ناهیم یگتسبمه یرتشیب هک تسا یلاح رد نیا .دشاب هتشاد یرتمک ریثثت اهاتسور نیا .دوش یم هدید یفوتسم دابآدمحا شخب یاهاتسور رد یضارا یربراک رییغت و نارهت رهش یکیزیف ناوهنع اتهسور رد یگدهنز تهیفیک یلهصا یاهریغتم زا ناییاتسور تیاضر مدع ناوت یم ار شهوژپ نیا هتفای نیرت مهم ههتفرگ دوا هب یرت عیرس دنور هتشذگ ههد هس رد رهشمالسا ناتسرهش یضارا یربراک تارییغت هکنآ هب هجوت اب .دومن همانهشسرپ عیزوت زا لبق لاس هد اب ار ناشیاتسور تیعضو دوب هدش هتساوا ناییاتسور زا هروبرم همانشسرپ رد ،تسا اههنت ههن یگدهنز تهیفیک زا تیاضر یاه صااش رد هک دندقتعم ناییاتسور داد ناشن همانشسرپ نیا جیاتن .دننک هسیاقم داهجیا ییاتهسور و یرههش هعسوت دهد یم ناشن هجیتن نیا .تسا هدش رتدب تیعضو هکلب تسا هدشن لصاح یدوبهب .تسا سرتسد رد تاناکما اب بسانت نودب و نوگمهان هعلاطم دروم هقطنم رد هدش هداد خر هتهشذگ هههد کهی رد هک هنوگ نآ یضارا یربراک رییغت هک تسا نیا رگنایامن تایضرف یسررب رگید یوس زا .تسا هتشادن ناش یگدنز تیفیک زا هنکس تیاضر رب یتبثم تاریثثت ،تسا اه داهنشیپ -5 :دومن هراشا لیذ دراوم هب ناوت یم ،دنوش یم حرطم ورشیپ شهوژپ ماجنا زا سپ هک ییاه داهنشیپ نیرت مهم هلمج زا ریاهب و یهعیبر یضارا بیرخت زا یریگولج-7 ،رهشمالسا ناتسرهش اهاتسور یداه حرر هرابرد دیدج تاعلاطم ماجنا نیهیعت-4 ، تااهس ناهسنا زبهس یاهاهضف ظهفح روهظنم ههب نازرواشک زا تیامح -9 ،هقطنم رد رقتسم عیانص طسوت ع هیزوت زاب -1 ،هزوح نیا زا جراا هب اهزاسو تااس ینوناقریغ شرتسگ زا یریگولج و یرهش تفاب هعسوت هدودحم و راهک و تهشک ندوهمن یتعنص -6 ،ییاتسور یضارا رد هدش رقتسم دیدج تیعمج هب هجوت اب یلام عبانم و تاناکما زا یریگوهلج و یهعیبر عباهنم هرادا راهیتاا تهحت ریاب یضارا کیکفت -2 ،یزرواشک دیلوت رد یداصتقا هفرص داجیا


زا یرادروهارب روظنم هب ناییاتسور طسوت اتسور کرت یریگولج و ییاتسور هعسوت یاه نوناک داجیا -8 ،یراوا نیمز یرهاهظ یاهضف رد بهسانم مهظن داهجیا و اهاتسور نورد یاهزاسو تااس هب یهدناماس -3 ،یرهش تاناکما و اضف -55 ، اهاتهسور رد یهگنهرف قاهبطنا مدهع داهجیا زا یریگولج و یگنهرف تفاب ینوگمه هب هژیو هجوت -05 ،اهاتسور ندرهک دودهحم -57 ،یتینما یاه صااش دوبهب روظنم هب بسانم تامادقا ماجنا و یماظتنا یاه تیلاعف بسانتم شیازفا طاهقن رد بهسانم مکارهت داجیا یارب یزیر همانرب اب هارگرزب رواجم هدودحم رد نارهت یکیزیف هعسوت و شرتسگ دنور .تسا هدش هتااس

هاگتنوکس زا تیاضر صوصخ رد اه نیگنایم یربارب نومزآ جیاتن -7 لودج

Source: Research Finindgs References Aliyani, Hamideh. (2011). Investigation of Land Use Changes and effect of Physiographic Factors on

Distribution Changes Using Remote Sensing and GIS, Natural Resources Research Magazine, Second Year, Third Issue, Fall. [In Persian]

Doyğun, H. (2005). Urban Development in Adana, Turkey, and its Environmental Consequences, International Journal of Environmental studies, Rutledge, Volume 62, Number 4.

Edwards, Puljiz. (2011). Accession city: whether in government policy is important, Research Paper, Number 5, September.

Ferdosi, Bahram. (2005). the Study of Feasibility and Application of Decision Support Systems in Physical Development of Sanandaj, Ph. D. Thesis. Tarbiat Modarres University. [In Persian]

Ghadirimasoum, Mojtaba. (2007). Analysis of Noshahr Gulbahar Relationship with the Surrounding Villages, Journal of Geography and Development, Volume 5, Number 10. [In Persian]

Gunt, Robert. (2011). Land-use Change in the Edge Lands: Policies and Pressures in London's Rural–urban Fringe, www.elsevier.com/locate/landusepo.

Hara, Y., Takeuchi, K. and Okubo, S. (2005). Urbanization Linked with Past Agricultural Land-use Patterns in the Urban Fringe of a Deltaic Asian Mega-city: a Case Study in Bangkok, Landscape and Urban Planning, Number 73, pages 16-28.

Hesam, Mahdi. (2010). Environmental Effects of Horizontal Expansion of Gorgan, Ph. D. Thesis. University of Tehran. [In Persian]

Jaeger, J. (2010). Suitability Criteria for Measures of Urban Sprawl Ecological in Dictators to 2010. Pages 397–406

Kalamimoghaddam, Jaleh. (2014). Study of the Effective Factors on Agricultural Land Use Change (Case Study: Rural Regions of Rasht), Journal of Research and Rural Planning, 4th Year, Number 1, spring. [In Persian]

Karimi, Mahdi. (2009). Evaluation of the Effects of Physical Development of Tehran on Shemiran Lands in 2009, Ph. D. Thesis. University of Tehran. [In Persian]

Kaya, S. & Curan, P.j. (2006). Monitoring Urban Growth on the European Side of the Istanbul Metropolitan Area. Pages 18-25

9=نومزآ رادقم

T Df Sig. (2-tailed) نیگنایم زا توافت اه توافت زا دصرد 13 نانیمرا هلصاف

زاب دح نییاپ دح

-6777/0 -1579/0 -20727/0 000/0 369 -658/05 اتسور یرهاظ یامن

-7850/0 -0830/0 -55810/0 400/0 369 -668/7 یتااسریز تاناکما

-9709/0 -7204/0 -92419/0 000/0 369 -009/95 یمومع تاناکما

9727/0 1507/0 43697/0 000/0 369 465/95 تمالس و تشادهب

-9425/0 -6447/0 -64307/0 000/0 369 -252/55 هافر و تینما

-5605/0 -3615/0 -34595/0 000/0 369 -365/05 هاگتنوکس زا تیاضر


Lungo, M. (2001). Urban Sprawl and Land Regulation in Latin America, Land Lines, Volume 13, Number 2, Pages: 28-39.

Mashhadizadehdahaghani, Naser. (2002). Analysis of Features of Urban Planning in Iran, Science and Industry University. [In Persian]

Mohammadzadeh, Rahmat. (2007). Review of Environmental Effects of Urban Development of Tehran's 5th District, Department of Planning and Architecture, Volume 2, Pages 1-21. [In Persian]

Rezvani, Ali Asghar. (2003). the Relationship between Town and Village, Makan Publication. [In Persian]

Servati, Mohammadreza & Khezri, Saeid & Rahmani, Tofigh. (2009). Study of Natural Restrictions of Physical Development of Sanandaj, Natural Geography Researches, Number 67, Pages 13 to 29. [In Persian]

Tacoli, C. (2004). Rural-urban Linkages and Pro-Poor Agricultural Growth; An Overview, Helsinki workshop 18-17 June.

Zanganehshahraki, Saeid. (2007). Investigation on Horizontal Distribution of Tehran and the Effects of Surrounding Farms, Ph. D. Thesis. University of Tehran. [In Persian]

Zhao, Xunchu. (2011). City Growth Management in Transforming China: Samples Beijing, Urban Planning Forum journal, http://en.cnki.com.cn/Article_en/CJFDTOTAL-CXGH200403006.htm.

Documents

سیر تغییرتا شهر تهرنا و اثرتا نآ بر تغییر ...journals.iau.ir/article_536842_58dac7180c6e6ca34118bed1... · 2019-12-11 · تهران در دو قرن