OSTEOARTRİT - Gelisim · 2018. 12. 19. · •Lumbal lordoz kaybolur ve lumbal paraspinal kaslarda spazm ve atrofi görülür. •Siyatik sinir tutulumuna benzer ağrılar olabilir,

OSTEOARTRİT

• Osteoartrit, sinovyal eklemlerde, eklem kıkırdağındaki yapısal değişikliklerle karakterize kronik ilerleyici sistemik olmayan kronik bir hastalıktır.

OSTEOARTRİT

• OA te eklemde ağrı, hassasiyet, hareket kısıtlılığı, krepitasyon ve farklı derecelerdeki lokal inflamasyon meydana gelmektedir.

• Hastalığın seyri boyunca, eklem kıkırdağı başta olmak üzere eklem içi yapılarda (ligament, eklem kapsülü, sinovyal membran), periartiküler kaslar ve subkondral kemik yapıda değişiklikler görülmektedir.

OSTEOARTRİT

• Çoğu hastada kıkırdaktaki ilerleyici kayıp ve hücresel faaliyetlere; subkondral kemik sklerozu, subkondral kemik oluşumlar ve osteofitik değişiklikler eşlik eder.

• OA, sıklıkla ellerde, dizlerde, kalçalarda ve omurgada görülmekle birlikte tüm sinovyal eklemleri tutabilen bir hastalıktır.

OSTEOARTRİT

• Hastalığa bağlı eklem yapılarında meydana gelen problemler ve ciddi fonksiyonel kayıplar nedeniyle OA önemli halk sağlığı problemlerinden biri olmuştur.

OSTEOARTRİT

1. Etkilenen eklem sayısına göre

• Monoartiküler

• Oligoartiküler

• Poliartiküler

OSTEOARTRİT SINIFLAMASI

2. Etyolojiye göre

• Primer; idiopatik (nedeni bilinmeyen)

• Sekonder; (bir nedene bağlı olarak)

a.Metabolik

b.Anatomik

c.Travmatik

d.Inflamatuar

OSTEOARTRİT SINIFLAMASI

Sistemik Risk Faktörleri

• Yaş

• Genetik

• Cinsiyet

• Hormonal faktörler

• Metabolik ve beslenmeyle ilgili faktörler

EPİDEMİYOLOJİ

Lokal Biyomekaniksel Faktörler

• Obezite

• Akut eklem yaralanmaları ve eklem deformiteleri

• Mesleki faktörler

• Sportif aktiviteler

• Kas zayıflığı

• Fiziksel disabilite

EPİDEMİYOLOJİ

• Primer OA, spesifik laboratuar bulguları yoktur, tanı ve tedavi temel klinik değerlendirmelere dayanır.

• Sekonder OA e neden olan sistemik ve metabolik bozukluklar ile ilgili laboratuar bulguları göz önüne alınarak fizyoterapi programlarının oluşturulması önem kazanır.

LABORATUAR BULGULARI

• X-RAY direkt grafi ile osteoartritin varlığını gösteren kıkırdak kaybı, eklem aralığındaki daralma, subkondral skleroz ve osteofit oluşumu ile ilgili veriler elde edilir.

• SİNTİGRAFİ ve MR eklem yapılarındaki fizyolojik değişiklikler ile ilgili bilgiler verir.

RADYOLOJİK DEĞERLENDİRME

Hastalığın evresine ve şiddetine göre değişir.

En sık karşılaşılan klinik bulgular;

• Etkilenen eklemde ağrı

• Sabah sertliği

• Eklem hareketinde kayıp

• Etkilenen eklemde ödem

• Hastalığın ilerleyen dönemlerinde ekleme ait deformiteler

KLİNİK BULGULAR

• Ayrıca DİP eklemlerin kıkırdak ve kemiğinde nodül tarzında büyüme ile karakterize “Heberden nodülleri”;

PİP eklemdeki “Bouchard nodülleri” bulgular arasındadır.

KLİNİK BULGULAR

• Ağrının azaltılması

• Ekleme ait semptomların kontrol edilmesi

• Eklem fonksiyonlarının korunması ve geliştirilmesi

• Kas kuvvetinin korunması ve artırılması

OSTEOARTRİTTE KONSERVATİF TEDAVİTEDAVİNİN AMAÇLARI

• Eklemlerdeki deformitelerin oluşmasının önlenmesi, olan deformitelerin düzeltilmesi

• Hastanın genel fiziksel aktivite ve fonksiyonel düzeyinin artırılması

• OA ve komorbidite nedeniyle kısıtlanan yaşam kalitesinin artırılması

• Hasta ve ailesinin eğitimi

OSTEOARTRİTTE KONSERVATİF TEDAVİTEDAVİNİN AMAÇLARI

• Analjezik ve NSAİİ yaygın olarak kullanılır

• Kondroprotektif ilaçların da (kıkırdak matriks yapımını uyaran ve/veya matriks yıkımını inhibe eden) kullanımı yaygındır.

• Yapılan çalışmalarda OA tedavisinde eklem içine hiyaluronik asit uygulamasının etkili olabileceği ve yaklaşık 6 ay kadar ağrıyı azaltabileceği bildirilmiştir.

OSTEOARTRİTTE KONSERVATİF TEDAVİ1. MEDİKAL TEDAVİ

• Terapatik Modaliteler

• Mobilizasyon ve manipülasyon

• Masaj uygulamaları

• Egzersiz eğitimleri (karada-suda)

OSTEOARTRİTTE KONSERVATİF TEDAVİ2. FİZYOTERAPİ VE REHABİLİTASYON

• Eklem koruma teknikleri• Destekleyici ortez uygulamaları • Ambulasyon araçları • Hasta eğitimi

• Literatürde, Elektrofiziksel ajanların OA li hastalarda ağrı şiddetinde azalma ve fonksiyonel düzeyde artmaya neden olduğu için tercih edilebileceği vurgulanmıştır.

TERAPATİK MODALİTELER

OA tedavisinde en çok kullanılan elektroterapi ajanları

• TENS

• Düz ve kesikli US

• Düşük şiddetli Laser


• ESWT• Enterferansiyel akım• Kesikli elektromagnetik

alan terapisi• Galvanik Stimülasyon

• Sıcak soğuk ajanlar (egzersiz ve medikal tedaviler ile birlikte)

• Yüzeyel (hotpack) ve derin (KDD) sıcaklık gibi ısı ajanları kas spazmını ve ağrı şiddetini azaltması nedeniyle en sık kullanılan modalitelerdir.


• Düşük şiddetli kesikli US uygulamaları kondrosit proliferasyonunu artırdığı ve matriks yapımını uyarıcı etkisi olduğu,

• Düşük şiddetli lazer ve ESWT uygulamalarının da semptomları azaltıcı ve yeni kıkırdak doku sentezinde etkili olabileceği açıklanmıştır.


• Deformitelerin gelişmesini önlemek varsa düzeltmek, fonksiyona yardımcı olmak, bazı durumlarda hareketi kısıtlamak veya mekanik yüklenmeleri azaltmak amacıyla ortez ve cihazlar önerilir.

DESTEKLEYİCİ VE ORTEZ UYGULAMALARI

• El-el bileği eklemlerinde aşırı yüklenmelere karşı koruyucu ve el fonksiyonlarını destekleyici ortezler ile daha esnek breysler hastalara önerilir.

• Alt ekstremite eklemlerinde uygun ayakkabı seçimi ve ayakkabı içi desteklerin kullanımı hastaların semptomlarının kontrolünde önemli yer tutar.


• Akut travmatik durumlarda veya OA ait inflamasyona ait bulgularının olduğu durumlarda bandaj uygulamaları ödemi azaltmak, venöz dönüşü artırmak ve kasın refleks inhibisyonunu önlemek amacıyla tercih edilir.

• Bantlama eklem hareketini desteklemek ve bir miktar azaltmak amacıyla kullanılır.


• Mobilizasyon ve manipülasyon EHA nı artırmak, eklemi oluşturan yapıların beslenmesini sağlamak, fonksiyonu tekrar düzenlemek ve ağrıyı azaltmak için uygulanır.

• Klasik masaj OA hastalarda dolaşımı artırmak, doku beslenmesini sağlamak, kas spazmını azaltmak ve bunlara bağlı ağrının azaltılması ve fonksiyonun artırılması amacıyla uygulanır.

MANİPULASYON-MOBİLİZASYON VE MASAJ UYGULAMALARI

OA te en sık verilen egzersizler

• NEH egzersizleri

• Esneklik ve germe egzersizleri

• Dirençli egzersizler

• Aerobik egzersizler

• Proprioseptif egzersizler

• Su içinde bireysel ve grup egzersizleri

OSTEOARTRİT VE EGZERSİZ

• OA hastalar için esneklik egzersizlerinin amacı gerginliği azaltmak, eklem mobilitesini artırmak ve yumuşak doku kontraktürlerini önlemektir.

• OA li hastalarda NEH artırmak için sıklıkla statik germe egzersizleri önerilir.Bu teknikle kaslar, eklemler ve periartiküler yapılar NEH boyunca hareket eder ve gerilir.Uygulama sırasında ağrılı eklemlerin aşırı gerilime maruz kalmamasına ve egzersizlerin ağrı sınırında yapılmasına dikkat edilmelidir.

NORMAL EHA VE ESNEKLİK EGZERSİZLERİ

• Germe egzersizleri öncesi sıcak modalitelerin uygulanması, ağrının azaltılması ve hareketin geliştirilmesinde etkili olur.

• OA li hastalarda germe egzersizlerinin etkili olabilmesi için kas grupları için tekrar sayısı 4-10 olmalı, son germe pozisyonunda 10-30 sn tutulmalı ve yavaşça başlangıç pozisyonuna dönülmelidir.

• Eklemde ağrı ve enflamasyon varsa germe egzersizleri hareket sınırı veya statik pozisyonda tutma süresi kısaltılmalıdır.

NORMAL EHA VE ESNEKLİK EGZERSİZLERİ

• OA li hastalarda kas kuvveti eğitiminin amacı, etkilenen ekleme kassal kuvvet desteğinin arttırılmasıdır.

• OA li hastalarda dirençli egzersiz eğitimi verilirken hastanın eklem stabilitesine, ağrı ve enflamasyon bulgularına göre hastaya özel egzersizler verilmelidir.

KUVVETLENDİRME EGZERSİZLERİ

• Egzersizler hastanın yaşına uygun ve submaksimal düzeyde olmalı ve yorgunluk oluşturmamalıdır.

• Eklem ağrısı egzersizden sonraki 1 saat ve üzerinde devam ediyorsa egzersiz şiddeti fazla anlamına gelir, ara verilir ve daha düşük düzey egzersizlerle devam edilir.

KUVVETLENDİRME EGZERSİZLERİ

• Eklem akut enflamasyonlu ve stabil değilse izometrik egzersizler önerilir.

• Daha az yüklenmeye sebep olduğu için daha iyi tolere edilir.

• İzotonik ve izokinetik egzersizler kadar olmasa da düzenli yapıldığında kas kuvvet ve statik endurans artışına neden olur.

• Ayrıca dinamik kuvvetlendirme programlarına hazırlık amaçlı da izometrik egzersizler verilir.

KUVVETLENDİRME EGZERSİZLERİ1. İZOMETRİK EĞİTİM

• İzometrik kontraksiyonlar, maksimal istemli kontraksiyonun %30 ile başlanıp, tolere ettikçe dereceli olarak %75 ine kadar çıkılır.

• Her kontraksiyon 6 sn tutma ve 8-10 tekrar şeklinde yapılır.

• Yaşlı OA li hastalarda kontraksiyon sırasında nefes tutulmamalıdır.

• Kan basıncı artışı olabileceği için her kontraksiyon 10 sn yi geçmemelidir ve günde en az 2 seans şeklinde yapılmalıdır.


• Yapılan çalısmalar izometrik egzersizin çalışılan eklem derecelerinde kuvvet artışı sağladığını, diğer eklem derecelerinde daha az kuvvet artışı sağladığını göstermiştir.

• Bu nedenle amaç tüm eklem hareketi boyunca kuvvet artışı sağlamak ise izometrik kuvvetlendirme tercih edilmemeli.

• Eklem stabilitesi geliştiğinde ve ağrı, enflamasyon azaldığında dinamik kuvvetlendirme egzersizlerine geçilmelidir.


• OA li hastalarda etkilenen ekleme inflamasyonun varlığında izotonik kuvvetlendirme egzersizleri verilmez.

• Direncli izotonik egzersiz eğitimleri özellikle yaşlı ve sedanter yaşayan hastaların fizyolojik rezervleri azaldığı için egzersizler düşük düzeyden başlanır ve yorgunluk oluşturmamasına dikkat edilir.

• Egzersizler majör kas gruplarına 8-10 tekrar haftada en az 3 gün verilmelidir.

KUVVETLENDİRME EGZERSİZLERİ1. İZOTONİK (KONSANTRİK-EKSENTRİK)

• Egzersizin şiddeti 1 maksimum tekrarın %40 ında başlanır, dereceli olarak artırılarak %60-80 e kadar çıkılır.

• Tekrar sayısı ve şiddeti artırılarak egzersiz programı ilerletilir.Haftada şiddetin %5 -10 artırılması uygundur.

KUVVETLENDİRME EGZERSİZLERİ1. İZOTONİK (KONSANTRİK-EKSENTRİK)

• OA li hastalarda hastalığa bağlı ağrının azaltılmasında ve fonksiyonel düzeyin geliştirilmesinde olumlu etkilerinden dolayı en çok tercih edilen egzersizdir.

• Özellikle yaşlı ve OA li hastalarda aerobik egzersizler, maksimum aerobik kapasiteyi artırır, insülin fonksiyonunu ve vücut kompozisyonunu düzenler, lipid ve kolesterol düzeyini ve kan basınçlarını düzenler.

AEROBİK EGZERSİZLER

• Aerobik egzersizlerin fiziksel uygunluk parametresinde gelişmeye neden olması için GYA düzeyinin üzerinde yüklenmeye sahip olması gerekir ve bu yüklenme egzersizin şiddeti ile sağlanır.


• Bisiklet, koşu bandında yürüme, Tai-Chi gibi grup egzersizleri, rekreasyonel aktivitelerden dans etme, doğa yürüyüşleri, ileri yaş hastalar için golf aerobik egzersize örnektir.

• Özellikle alt ekstremite OA tanısı olan hastalar icin su ici egzersizler tercih edilmelidir.


• Suyun kaldırma kuvveti eklemleri etkileyen yüklenmeleri azaltır ve ağrısız egzersize olanak sağlar.

• Suyun termal etkisi ağrının ve spazmın azalmasına; suyun direnci ise hastaların kuvvetlendirme egzersizleri yapmasına olanak sağlar.

• Havuz egzersizleri grup oluşturularak yaptırılırsa, hastaların motivasyonu artar, egzersizlere katılımı ve devamlılığı sağlanmış olur.


• Aerobik egzersiz seçimi yaparken eklemlerde reaksiyonkuvvetlerini artırıcıve aşırı yüklenmelere neden olan egzersiz tiplerinden kaçınılmalıdır.

• Egzersizlerin şiddetinin belirlenmesinde altın standart, hastanın maksimum aerobik kapasitesine uygun egzersiz (VO2max) programının belirlenmesidir.


• Egzersiz günde 1 kez 20-30 dk,

• İleri yaş ve bu süreleri tamamlayamayan bireyler günde 4-5 seans5-10 dk şeklinde uygular.

• Egzersiz seansları haftada 3-5 olacak şekilde ayarlanır.

• Aerobik egzersiz eğitimleri hastanın tolerasyonu ve adaptasyonuna bağlı olarak egzersizin şiddeti ve süresi artırılarak ilerletilir.


• OA ile ilgili hasta eğitim programları hastalığa bağlı ağrı ve disabilitenin azaltılmasında etkilidir.

• Hasta eğitimi, sağlık merkezlerinde fizyoterapist ve doktor tarafından birebir verilebildiği gibi konuyla ilgili hazırlanan broşürler, videolar vs kullanılmaktadır.

HASTA EĞİTİMİ

• Hasta eğitim programları, OA hastalığı ile ilgili bilgiler, risk faktörleri, eklemlerin hastalıktan korunma yolları ve tedavi yöntemleri ile ilgili bilgilerden oluşur.

• Ayrıca belli aralıklarda telefonlarla veya kontrollere çağrılarak OAli hastaların takip edilmesi, hasta eğitimi programlarının da başarısını arttırır.

HASTA EĞİTİMİ

• Vertebral kolonun kronik iltihabi bir hastalığı olup, vertebral eklemlerde sinovit ve lateral ligamentlerin ossifikasyonu ile karakterize bir eklem hastalığıdır.

ANKİLOZAN SPONDİLİT

• En sık 15-30 yaşlar arasında görülür.45 yaş sonrası nadirdir.

• Erkeklerde görülme oranı kadınlara göre daha fazladır.

• Etyolojisi belli değildir.Bazı enfeksiyon ajanlarının HLA-B27 antijeni ile etkileşerek hastalığı başlatmada tetik çektiği düşünülmektedir.


• Hastaların büyük çoğunluğunda ilk semptomlar vertebral kolon veya pelvis kaynaklıdır.

• Bunlar bel ağrısı, kalça ve baldırlara vuran rahatsızlık hissi şeklinde ortaya çıkar.

• Karakteristik olarak bu rahatsızlıklar sabah sertliği ve geceleri olan sırt ağrısı ile birliktedir.Başlangıç yavaş ve intermitant olabilir.Daha sonra aylar veya yıllar sonra ağrılar ve yakınmalar artabilir.


• AS in ilk yerleşim yeri çoğunlukla sakroiliak eklemlerdir.

• Tutulum genellikle bilateral olsa bile başlangıçta tek eklemde olabilir.

• Sakroiliak eklemlerdeki değişikliklerden sonra, vertebral kolondaki ilk bulgular lumbal bölgede ortaya çıkar.


• Lumbal lordoz kaybolur ve lumbal paraspinal kaslarda spazm ve atrofi görülür.

• Siyatik sinir tutulumuna benzer ağrılar olabilir, bu nedenle diske ait patolojilerle karıştırılabilir.

• Vertebral eklemlerin öncelikle sinovyasını, sonra da bağ ve kasların kemiğe yapışma yerlerini tutar.

• Vertebral aralıklar daralır.


• Lateral ligamentlerin ossifikasyonu sonucu tüm vertebral kolon rijit bir duruma gelir.

• Radyolojik olarak bambu kamışı görünümünü verir.


• Hastalık yukarıya doğru bir seyir izleyerek lumbal bölgeden sonra torakal bölgeye doğru ilerler.

• Kostovertebral eklemleri tutması nedeniyle , göğüs ekspansiyonu limitlenir, ön göğüs duvarı düzleşir.


• Hastalar özellikle aktivite sırasında gelişen dispneden ve torakal kafesin her iki lateral duvarındaki ağrıdan yakınırlar.

• Tüm dorsal kolon, manibriosternal eklem ve kostokondral birleşim yerlerinde hassasiyet vardır.

• Göğüs ekspansiyonu %50 ya da daha fazla azalma gösterir.Daha çok abdominal solunum yapar.


• Servikal vertebraların tutulumu da zaman içerisinde sık görülen bir durumdur.

• Servikal vertebraların tüm hareketleri azalır.Boyun hareketlerinin bu derecede limitlenmesi kişinin görüş alanını da limitler.

• Radikuler tarzda kola ve başa yayılan ağrılar olur.


• Sonucta tüm spinal kolon rijit ve osteoporotik bir duruma gelir.

• Sakroiliak eklemden sonra kalça ekleminin tutulması, hastanın yürümesini, oturup kalkmasını büyük oranda etkiler.


• Özellikle omuzlar ve kalçalar olmak üzere periferal eklemlerde tutulabilir.

• Hastalığın ileri dönemlerinde sırt kamburlaşmış ve öne eğilmiş, göğüs kafesi daralmış, baş öne tilt yapmıştır.

• Artmış kifoz ve düzleşmiş lordozu kompanse etmek için geliştirilen kalça ve diz eklemlerindeki fleksiyon kontraktürleri , hastaya öne doğru düşecekmiş izlenimi verir


• Gövde rotasyonu ancak bütün vücutla yapılır.

• Hastalığın seyri hızlı veya yavaş olabilir.

• Bazı hastalar tamamen yatağa bağımlı duruma gelecek kadar kötü bir tablo çizebilir.


Özel bir tedavisi yoktur.Oluşan ve oluşabilecek semptomlara göre tedavi programı yönlendirilir.

AS te fizyoterapinin amacı

• Vertebral kolonun hareketliliğini devam ettirmek

• Göğüs kafesinin daralmasını önlemek

• Düzgün postürü koruyabilmektir.

ANKİLOZAN SPONDİLİTTEDAVİ

• Hikaye

• NEH

• Spinal hareketliliğin ölçülmesi

• Kas testi

• Kısalıklar

ANKİLOZAN SPONDİLİTDEĞERLENDİRME

• Postür analizi • Solunum değerlendirmesi • Göğüs çevre ölçümü• Karın sırt kaslarının kuvveti• GYA

• Bu dönemde yatak istirahati gerekir.

• Hastaya uygun yatak pozisyonu verilmeli, düz ve sert yatakta yastıksız yatması sağlanmalıdır.

• Ancak yan yatma pozisyonunda servikal bölgenin lateral fonksiyonunu önlemek için ince bir yastık veya rulo kullanımı önerilebilir.

ANKİLOZAN SPONDİLİTAKUT DÖNEM TEDAVİ

• Eğer yastık sırtüstü poz da başın fleksiyona gelmeyecek kadar ince ise, bu poz da da kullanılabilir.

• Kalça tutulumu olan hastalar akut dönemde günde en az 1 saat olmak üzere yüzükoyun yatırılır.


• AS li hastalar günde en az 10 saat istirahat etmeli,

• fazla ayakta kalmamalı,

• gövdeye yük veren aktivitelerden uzak durmalı,

• ağır taşımamalı,

• rüzgar soğuk ve rutubetten kaçınmalı, bol proteinli ve vitaminli diyet almalıdır.

• Bunlar AS li hastaların yaşam boyu dikkat etmesi gereken kurallardır.


• AS te çoğu kez hastalığın en büyük komplikasyonu olarak ortaya çıkan ve hayati fonksiyonlar açısından hastanın yaşamını tehlikeye sokan akciğer problemlerini ortadan kaldırmak veya önlemek için, akut devredeki en önemli yaklaşımlardan biri de solunum egzersizleridir.

• Bu egzersizler özellikle torakal mobilizasyona yönelik olmalı, böylelikle göğüs ekspansiyonu artırılmaya çalışılmalıdır.


• Egzersizler once yatarken sonra destekli bir şekilde yarı oturma pozisyonunda verilebilir.

• Uygulanacak egzersizler hastaya göre seçilmeli, kolaydan zora doğru bir gidiş göstermelidir.

• Akcigerin tüm bölgelerinin havalanmasını sağlamak için lokal ekspansiyon egzersizleri verilebilir.


• Ayrıca solunum egzersizleri bazı aktif kol ve bacak egzersizleri ile birlikte uygulanabilir.

• İleri derecede kifoz varsa ve baş öne tiltte ise egzersizler, enerji harcamasını azaltmak için baş desteklenerek yapılmalıdır.

• Bu dönemde TENS, hotpack, infraruj gibi fizik tedavi ajanları kullanılabilir.


• Spazmı çözmek ve kasları egzersize hazırlamak için hotpack, infraruj, KDD, parafin ve US kullanılabilir.

• Ekstremite ve gövde hareketliliğini artırmak amacıyla whirlpool, kelebek banyosu veya havuz gibi hidroterapi yöntemleri uygulanabilir.

• 25°C de, havuzda özellikle sırtüstü yüzme ve su içi egzersizleri oldukça yararlıdır.

• Ayrica klasik masaj, manipülasyon veya traksiyon uygulanabilir.

ANKİLOZAN SPONDİLİTSUBAKUT VE KRONİK DÖNEM TEDAVİ

• Egzersiz programı 3 grupta toplanabilir:

solunum, postür ve vertebral kolona yönelik egzersizler

• Bu dönemde solunum egzersizleri dirençli veya gövde ve ekstremite hareketleriyle kombine verilmelidir.AS te tüm egzersizler solunum ile kombine edilebilir.

ANKİLOZAN SPONDİLİTSUBAKUT VE KRONİK DÖNEM TEDAVİ

Oturmada

• Dik arkalıklı bir sandalyede düzgün oturmalı

• Ayaklar yere tam temas etmeli

• Alçak ve yumuşak sandalye veya koltuklara oturmamalı

• Kalça ve omuzlar sandalyeye tam temas etmeli

ANKİLOZAN SPONDİLİTDÜZGÜN BİR VERTEBRAL KOLON VE İYİ BİR POSTÜR İÇİN;

Ayakta durmada

• Mümkün olduğunca dik durmalı

• Omuzlar gevşetilmeli

ANKİLOZAN SPONDİLİTDÜZGÜN BİR VERTEBRAL KOLON VE İYİ BİR POSTÜR İÇİN;

Documents

OSTEOARTRİT - Gelisim · 2018. 12. 19. · •Lumbal lordoz kaybolur ve lumbal paraspinal kaslarda spazm ve atrofi görülür. •Siyatik sinir tutulumuna benzer ağrılar olabilir,