Përgatitja e Planit tË Biznesit - Balkans Joint Conferencebalkansjointconference.org/wp-content/uploads/2015/12/Fadil... · Plani i Biznesit duhet të orientuar fuqishëm edhe në

HARTIMI DHE ZBATIMI I

PLANEVE TË BIZNESIT

FADIL BERISHA

ZYRTARË I LARTË PËR RAPORTIM DHE PLAN BIZNES

HYRJE

Planet e Biznesit duhet të definojnë qartë orientimet

zhvillimore të Kompanisë, objektivat si dhe rezultatet e

pritshme duke marrë për bazë edhe rezultatet e arritura në

periudhën paraprake.

PB duhet të kenë parasysh gjendjen ekzistuese të

Kompanisë , trendët e zhvillimit të sektorit të ujit në

Kosovë si dhe jashtë Kosovës për të adaptuar praktikat më

të mira të njohura për një zhvillim të qëndrueshëm të

Kompanisë. Duhet të merret për bazë edhe ambienti

ekonomik dhe social në Republikën e Kosovës.

Plani i Biznesit duhet të definojë qartë rrugën e zhvillimit

të Kompanisë duke marrë parasysh përparësitë dhe

rreziqet për realizimin e suksesshëm që do të rezultojë me

një arritje të vetë qëndrueshmërisë financiare të

Kompanisë. Parametrat financiar dhe operativ duhet

analizuar në mënyrë që të jenë të arritshme (duke lënë

mundësinë e tejkalimit të të njëjtave) dhe të jenë sa më

afër realitetit.

Plani i Biznesit duhet të orientuar fuqishëm edhe në drejtim te Institucioneve financiare dhe Donatorëve ku realizimi i këtij plani , e sidomos i Planit të investimeve kapitale është i varur edhe nga përkrahja që do të sigurohet nga Donatorët , Institucionet financiare si dhe institucionet qendrore dhe lokale.

Qëllimi i këtij punimi është një prezantimi i një analize të përgatitjes së PB, zbatimit të procedurave dhe kritereve gjatë përgatitjes nga kompanitë e ujësjellësve me rëndësi të veçantë (rast studimi) në KRU ,,Hidroregjioni Jugor” Sh.A me seli në Prizren.

Gjatë këtij punimi do të prezantohen disa të meta që ende mbeten për tu evituar me qëllim të përgatitjes së një Plani të Biznesit të mirëfilltë, bazuar në ligjet në fuqi, Kodin e Etikes por në veçanti në funksion të përmirësimit të shërbimeve dhe zhvillimin sa më të mirë të Kompanisë.

Në fund të këtij punimi do të prezantohen edhe disa rekomandime që do të ndihmojnë në evitim e problemeve apo dobësive të gjertanishme.

PËRGATITJA E PLANIT TË BIZNESIT

Afatet Ligjore

Ligji Nr.04/L-087 Për Ndërmarrjet

Publike

Kodi i Etikës dhe Qeverisjes Korporative

Për Ndërmarrjet Publike

Rregulloret e mbrendshme të Kompanive

Moduli për përgatitjen e PB

Stafi përgjegjës dhe profesional

PLANIFIKIMI I UJIT TË PRODHUAR/ BURIMEVE

Komisioni i shërbimit Teknik gjatë

planifikimit të ujit të prodhuar/ burimeve

duhet te ketë parasysh;

Burimeve ekzistuese sipas Njësive.

Sasin në l/sec dhe sasinë ne m3. - secilit burim.

Gjatë planifikimit mujorë të kapaciteteve të

merret parasysh trendi i oshilimeveve të

kapaciteteve të burime (rënia e burimeve në

muaj të caktuar)

Nëse planifikohen burime të reja të plotësohen

kapacitete e tyre në l/sec dhe sasinë ne m3.

2016

KRU ,,HIDROREGJIONI JUGOR” SH.A - PRIZREN

No. TË DHËNAT JANAR SHKURT …………. JANAR-DHJETOR

2016

BURIMI l/sec m3 l/sec m3 l/sec m3 l/sec m3

1

2

3

4

5 Burimi I ri

6 TOTAL

PLANIFIKIMI I UJIT TË PRODHUAR/ BURIMEVE

Nëse planifikohet zgjerimi i shërbimeve (marrja në

menaxhim të fshatrave të reja), duhet të ketë

parasysh këto masa;

Të bëhet një analizë paraprake e gjendjes ekzistuese të

ujësjellësit dhe kanalizimit

Të caktohet numri i konsumatorëve në atë zone. (SHPK)

Të caktohen nr. i punëtorëve të ri që duhet të angazhohen

(nëse është e nevojshme), (SH.F. dhe SH. I personelit)

Të kalkulohen shpenzimet e operimit (mirëmbajtjes,

rrymës, etj) – (SH.F)

Të kalkulohen shuma e investimeve (nëse është e

domosdoshme)- (SH.T)

Planifikimit te Investimeve 2016-2018

Shuma e investimeve vetanake duhet të jetë reale dhe financiarisht e realizueshme

Shuma e investimeve nga grandet dhe donacionet duhet të jetë e argumentuar me marrëveshje paraprake me investitorë.

Grandet nga qeveria dhe kuvendet Komunale- Të jene të parapara në Buxhetin qeveritarë apo Komunal apo e mbështetur me synime të sigurta që ato do të planifikohen në të ardhmen.

Fillimi i investimeve duhet të caktohet sipas prioriteteve (Studimit paraprak të profitabilitetit)

Gjatë planfikimit duhet të merren parasysh edhe rreziqet që mund të ndikojnë në mos arritjen e caqeve

Ujësjellës Pershkrimi I

investimeve 2015 2016 2017 2018

2016-

2018

Investitori HRJ/€ Grante/€ HRJ/€ Grante/€ HRJ/€ Grante/€ HRJ/€ Grante/€ Gjithsejt

1 Përt. e infras.

për Furni. me ujë

2

Rritja e

infrastrukturës

për Furnizim me

ujë

3

Mirëmbajtja

kapitale e jo-

infrastrukturës

për Furnizimin

me ujë

4

Rritja e jo-

infrastrukturës

për Furnizimin

me ujë

5

Investimet në

aktivitetet

biznesore (të

përbashkëta) për

Furnizimin me ujë

Gjithsejt/vit

Gjithsejt/HRJ+Grante

Pershkrimi I Planifikimit te Investimeve 2016-2018

Kanalizim

Pershkrimi I investimeve 2015 2016 2017 2018 2016-2018

Investitori HRJ/€ Grante/€ HRJ/€ Grante/€ HRJ/€ Grante/€ HRJ/€ Grante/€ Gjithsejt

1

Përtëritjet e

infrastrukturës

për Ujëra të Zeza

2

Rritja e

infrastrukturës

për Ujërat e zeza

3

Mirëmbajtja

kapitale e jo-

infrastrukturës

për Ujëra të zeza

4

Rritja e jo-

infrastrukturës

për Ujërat e Zeza

5

Investimet në

aktivitetet

biznesore (të

përbashkëta) për

Ujërat e zeza

Gjithsejt/vit

Gjithsejt/HRJ+Grante

PERSHKRIMI I PLANIFIKIMIT TE INVESTIMEVE 2016-2018

Pershkrimi I Planifikimit te Investimeve 2016-2018 (ZRRUK)

INVESTIMET - JANAR-DHJETOR - 2016 - 2018

2016

No. Të dhënat JANAR SHKURT …………….. JANAR-DHJETOR 2016

1

Investimet Kapitale te Resurset

dhe Trajtimi i Ujit (KRU)

2

Invest. Kapi. te Distribuimi Ujit

(KRU)

3

Inve. Kapi. te Aktivitetet Biznesore

(KRU)

4

Investimet Kapitale te

Grumbullimi i Ujërave të Zeza

(KRU)

5

Inve.Kapi.te Trajtimi i U. Zeza

(KRU)

6

Investimet Kapitale te Trajtimi dhe

Derdhja e Llumit (KRU)

7

Investimet Kapitale te Aktivitete

Biznesore (KRU)

8

Investimet Kapitale te Resurset

dhe Trajtimi i Ujit (GRANTE)

9

Inve. Kapi. te Distri. i Ujit

(GRANTE)

10

Investimet Kapitale te Aktivitetet

Biznesore (GRANTE)

Pershkrimi I Planifikimit te Investimeve 2016-2018 (ZRRUK)

INVESTIMET - JANAR-DHJETOR - 2016 - 2018

2016

No. Të dhënat JANAR SHKURT ………….. JANAR-DHJETOR 2016

12

Investimet Kapitale te Grumbullimi i

Ujërave të Zeza (GRANTE)

13

Investimet Kapitale te Trajtimi i


14

Investimet Kapitale te Trajtimi dhe

Derdhja e Llumit (GRANTE)

15

Investimet Kapitale te Aktivitete

Biznesore (GRANTE)

16

Investimet Kapitale te Perteritja e

Infrastruktures Uje (KRU)

17


Infrastruktures Ujera te Zeza (KRU)

18


Infrastruktures Uje (GRANTE)

19


Infrastruktures Ujera te Zeza (GRANTE)

12

Investimet Kapitale te Grumbullimi i


13

Investimet Kapitale te Trajtimi i


AKTIVITETE TJERA

Humjet e ujit

Edhe pse UPF është një parametër i performancës që ka të

bëjë jo vetëm me humbje Teknike por edhe humje

Administrative/komerciale, Shërbimi Teknik duhet të

fokusohet në masa konkrete në zvoglimin e UPF-së

kankretisht në zvoglimin e humbjeve Teknike,

përmirësimin e furnizimit (sidomos në zonat problematike

të vitit aktual). Kjo do të ndikonte indirekt edhe në rritjen

e faturimit respektivisht zvoglimin e UPF-së.

PLANIFIKIMI I SHËRBIMIT PËR KONSUMATORË

PLANIFIKIMI I NUMRIT TË KONSUMATORËVE

Rritja e numrit të konsumatorëve të arsyetohet me burimin

e tyre;

Të merret parasysh planifikimi i zgjerimit të rrjetit dhe i

shërbimeve nga Shërbim Teknik.

Të merret parasysh trendi i vitit paraprak

Të prezantojë të një strategji konkrete që do të ndikojë në

rritjen e numrit të konsumatorëve

Gjatë planfikimit duhet të merren parasysh edhe rreziqet

që mund të ndikojnë në mos arritjen e caqeve

PLANIFIKIMI I NUMRIT TË KONSUMATORËVE

Rritja e Nr. të

Konsumatoreve Janar Shkurt .......... Janar-Dhjetor 2014

Kategoria…….

Kyçjet e reja sipas

kerkesave

Legalizimi i lidhjeve

ilegale

Zgjerimi i shërbimeve

TOTAL

K.R.U ,,HIDROREGJIONI JUGOR" SH.A - PRIZREN

PLANIFIKIMI I NR. TË KONSUMATORËVE –

2016-2018

2016

K.R.U ,,HIDROREGJIONI JUGOR" SH.A - PRIZREN No. Të dhënat JANAR SHKURT ………. JANAR-DHJETOR

2016

1 Shtëpiak

2 Ndryshimi

3 Ndryshi. %

4 Kome.-Indu.

5 Ndryshimi

6 Ndryshi. %

7 Institucional

8 Ndryshimi

9 Ndryshi. %

10 TOTAL

11 Ndryshimi

12 Ndryshi. %

PLANIFIKIMI I FATURIMIT NË M3

Rritja e sasisë së faturuar të planifikohet duke u bazuar

edhe në rritjen e numrit të konsumatorëve si dhe sasisë

mesatare të faturuar për konsumatorë nga viti paraprak


rritjen e sasisë së faturuar



PLANIFIKIMI I FATURIMIT NË M3 -

2016 -2018

2016


No. Të dhënat JANAR SHKURT ………. JANAR-

DHJETOR 2016

1 Shtëpiak

2 Ndryshimi

3 Ndry. %

4 Kome.-Indu.

5 Ndryshimi

6 Ndry. %

7 Institucional

8 Ndryshimi

9 Ndry. %

10 TOTAL

11 Ndryshimi

12 Ndry. %

PLANIFIKIMI I SHËRBIMIT FINANCIARË PLANIFIKIMI I FATURIMIT DHE ARKËTIMIT NË - €

Të merret parasysh trendi i vitit paraprak sipas njësive

Rritja e faturimit të bazohet edhe ne rritjen e

konsumatorëve

Të merret parasysh edhe ndryshimi nga rritja tarifore


rritjen e sasisë së faturuar



PLANIFIKIMI I FATURIMIT NË - € - 2016 -2018

2016


No. Të dhënat JANAR SHKURT …………… JAN-DHJET 2016

1 Faturimi-€

2 Faturimi për Shërb. e Ujit

3 Shtëpiak

4 Kome.-Indu.

5 Institucional

6

Faturimi për Shërb. e

Kanalizimit

7 Shtëpiak

8 Kome.-Indu.

9 Institucional

10 Faturimi për Tarifën Fikse

11 Shtëpiak

12 Kome.-Indu.

13 Institucional

14 Total- Shte.

15 Total- kome.

16 Total-Inst.

PLANIFIKIMI I ARKËTIMIT 2016


No. Të dhënat JANAR SHKURT ………….. JAN-DHJETOR 2016

1 Arketimi per tarifen fikse

2 Konsumatorët Shtëpiak

3 Konsumatorët Komercial-Industrial

4 Konsumatorët Institucional

5 Arketimi për Shërbimin e Ujit




9 Arketimi për ujëra të zeza




13 Arkëtimi Total




17 Të Hyra të Tjera Operative

PLANIFIKIMI I SHPENZIMEVE

Te plotësohen tabelat e Shpenzimeve në Euro sipas

Njësive.

Njësitë punese duhet të plotësojnë Shpenzimet në Euro

sipas kategorive të parapara në tabelë.

Të merret parasysh trendi i vitit paraprak

Rritja eventuale e shpenzimeve të bazohet edhe ne rritjen

e konsumatorëve/ shërbimeve

Në rast të planifikimit të uljeve të shpenzimeve të

prezantohen masat konkrete se si do të realizohen ato.



PLANIFIKIMI I SHPENZIMEVE

2016


No. Të dhënat JANAR SHKURT ……. JAN-DHJET. 2016

1

Total Shpenzimet Operative pa

Amortizim

2

Shpenzimet Operative Direkte për

Shërbimin e Ujit

3

Uji i Blerë me Shumicë (i

Patrajtuar)

4 Pagat

5 Mirëmbajtja

6 Energjia

7 Derivatet

8 Kemikalet

9 Shpenzimet Tjera

10

Shpenzimet Operative Direkte për

Shërbimin e Kanalizimit

11 Pagat

12 Mirëmbajtja

13 Energjia

14 Derivatet

15 Materiali Harxhues

16 Shpenzimet Tjera

PLANIFIKIMI I SHËRBIMIT JURIDIK

PLANIFIKIMI I PERSONELIT

Kriteret:

Njësitë punese duhet të plotësojnë Tabelat e nr, të

punëtorëve sipas përshkrimit të punës

Rritja eventuale e nr. Të punëtorëve të jetë e argumentuar

me një arsyeshmëri bindëse.

Gjatë planifikimit të vendeve të punës, dhe caktimit të

koeficienteve të merret parasysh Ligji i Punës., Ligji i

Ndërmarrjeve Publike dhe Kodi i Etikës



PLANIFIKIMI I PERSONELIT

Viti bazë 2015

K.R.U ,,HIDROREGJIONI JUGOR" SH.A -

PRIZREN

Përshkrimi I

vendit të punës

/ grupet

Nr. I

Pune.

koeficien

ti

Vlera e

koefi.

Paga

Mujore

Baze

Shtesa

tjera

Paga

Mujore

Bruto

Paga

Vjetore

[EUR] [EUR] [EUR] [EUR]

1

Kryeshefi

Ekzekutiv

3

4

5

Total

PLANIFIKIMI I PERFORMANCAVE –

2016 – 2018

Treguesit e

Performancës [Njesia]

2016


JANAR SHKURT …. … JAN.-DHJET. 2016

Uje i faturuar-si perqindje %

Uje i pafaturuar-si perqindje %

Norma e arketimit - e

pergjithshme %

Norma e arketimit -

Amviserite %

Norma e arketimit -

Komercial-Industrial %

Norma e arketimit -

Institucional %

Norma e Mbulimit operativ numer

Staf per 1000 konsumatore numer


PASQYRA E TË ARDHURAVE 2014-2018

2014 2015 2016 2017 2018

Të hyrat operative

Te hyrat nga shitjet

Te hyrat nga grandet

Të hyrat tjera operative

(Shpenzimet) operative

Shpenzimet e pagave

Total shpenzimet e

zhvlerësimit

Energjia elektrike &

karburantet

Shpenzimet tjera

operative

Lejimet për borxhet e

këqija dhe te Dyshimta

Total shpenzimet

operative

Fitimi / (Humbja) para

tatimit

Tatimi në fitim

(Humbja)/Fitimi i vitit

KONKLUZIONE DHE REKOMANDIME

Edhe pse ka një përmirësim të dukshëm, ende vërehen

dobësi gjatë planifikimit real.

Planifikimet e prezantuara i mungojnë analizë e

hollsishme paraprake.

Planifikimet e performancave zakonisht bëhen në baza

vjetore dhe në nivel regjioni (mungojnë planifikimet sipas

njësive punuese dhe në baza mujore )

Planifikimi i investimeve vazhdonë të mbetet një problem,

kjo vërehet sidomos gjatë gjatë vlerësimit të realizimit të

tyre.

Mungon një planifikim i duhur i personelit

Performancat përfundimtare janë të fokusuara vetëm në

mbulimin operativ (mungojnë pasqyrat financiare)

JU FALEMINDERIT PËR VËMENDJE

Documents

Përgatitja e Planit tË Biznesit - Balkans Joint Conferencebalkansjointconference.org/wp-content/uploads/2015/12/Fadil... · Plani i Biznesit duhet të orientuar fuqishëm edhe në