• Tembikar boleh dikategorikan mengikut bentuk, warna, fungsi dan tempat asal dihasilkan.

Nama : GelukFungsi : Bekas air

Nama : Buyung

Fungsi : Bekas air

Nama : Jambangan

Fungsi : Meletak bunga

Nama : Bekas bara

Fungsi : Membakar kemenyan

Nama : Labu

Fungsi : Bekas air

Nama : Terenang

Fungsi : Bekas air tertutup

Nama : Tembikar mambong

Fungsi : Peralatan dapur seperti

periuk, belanga, buyung dan lain-lain.

Nama : Tembikar Sarawak

Fungsi : Menyimpan barang-barang

berharga mengisi arak atau jambangan

bunga.

Nama : Bekas menakung air

Fungsi : Menakung air embun.

Alat Fungsi

Pinggan Tapak untuk porses pembentukan tembikar dan sebagai

roda pemutar

Pengayak Menapis tanah liat untuk mendapatkan debu yang halus

Besen Tampat membancuh debu tanah liat sebelum duli

Angkup luar Mengukur ketebalan tanah liat, lebar dan garis pusat kraf

tembikar

Gergaji kecil Membuat jalinan pada bahagian yang hendak

disambung

Kulit siput/

batu sungai/ sudu

Melicinkan permukaan tembikar sebelum dibakar

Pengguris Membantu menghasilkan garisan pemisah antara dua

corak pada reka bentuk tembikar

Pisau Sebagai alat memotong tanah liat

Penggelek Untuk meratakan tanah liat menjadi bentuk kepingan

Papan gelek Tempat untuk meratakan tanah liat

Dawai pemotong Memotong tanah liat yang telah diuli

Berus lukisan Menyapu tanah liat cair (slip) kepada bahagian yang

hendak dibuat sambungan

Pengukir Mengukir permukaan tembikar atau membuang

bahagian berlebihan

Span Melicinkan permukaan tembikar

Kayu penepik Meratakan permukaan badan tembikar

Bahan • Tanah liat

– Bahan utama dalam proses pembuatan tembikar.– Terdapat pelbagai jenis tanah liat :

Tanah liat daripada tanah busut.Tanah berhampiran sungai atau di sungai.Tanah liat sawah yang berwarna coklat kekuningan.Tanah liat yang berwarna kelabu perang.Tanah merah yang bercampur dengan tanah liat.

• Damar– Bahan kemasan tembikar berupa getah keras yang

digunakan sebagai bahan kalis air.– Boleh diperolehi daripada pokok damar laut dan

damar batu.

Kaedah dan Proses Membuat Tembikar

1. Pengasingan secara tradisional

Tanah liat diambil dari kawasan busut, tebing, sungai

atau sawah padi

Tanah liat dikeringkan dengan cara menjemur

Tanah liat ditumbuk dengan menggunakan lesung kaki

Tepung tanah liat direndam dalam air kemudian ditapis

Tanah liat dikeringkan semula kemudian dicampur

dengan air dan diuli hingga lembut, liut dan liat serta

tidak mengandungi liang-liang udara

Teknik picitan dan lingkaran digunakan untuk

membentuk

2.Pengasingan secara moden– Tanah liat diambil dari kawasan busut, tebing,

sungai atau sawah padi– Tanah liat direndam sampai lembik– Dihancurkan dengan MIXER atau diramas hingga

menjadi lumpur– Ditapis dengan penapis untuk mengasingkan

bahan-bahan yang tidak diperlukan dan dibiarkan mendak

– Mendapan lumpur dicurahkan di atas kepingan gipsum

– Tanah liat diuli agar sebati serta lebih liut dengan menyingkirkan kandungan gelembung udara

– Membentuk

TEKNIK MEMBENTUK TEMBIKAR

• Teknik picit

– Dengan cara menekan dan memicit ketulan tanah liat dari bahagian tengah.

• Teknik lingkaran

– Bahagian tapak disediakan terlebih dahulu, kemudian tanah liat digelek

dengan tangan sehingga menjadi lingkaran panjang seperti selinder dan

dilingkar membentuk sebuah tembikar.

• Teknik kepingan

– Dihasilkan dengan cara mencantumkan kepingan tanah liat yang dipotong

mengikut saiz tertentu. Bahagian tepi hujung kepingan tanah liat dipotong

secara menyerong 45 darjah bagi tujuan penyambungan. Bahagian hujung

kepingan disapu atau dicelup dengan slip.(Lumpur tanah liat yang berfungsi

sebagai pelekat / gam ).

• Teknik lempar alin/ putaran– Menggunakan mesin pemutar / roda pemutar.

Tembikar dibentuk semasa melakukan putaran. Bentuk tembikar terhad kepada bentuk bulat dan selinder sahaja.

• Teknik acuan– Dilakukan dengan menekan ke dalam acuan kayu

atau logam. bagi acuan plaster paris, slip ( tanah liat cair) dituang ke dalam acuan, digunakan untuk perusahaan komersial.

KAEDAH PEMBAKARAN TEMBIKAR

1. Kaedah tradisional– Tanur dedah menggunakan bahan api seperti sabut, bulu

kering,pelepah pokok kelapa, kayu.Teknik pembakaran Pulau Tiga

• Tembikar didiangkan pada unggun api sehingga benar-benar kering. Kemudian dimasukkan ke dalam bara api untuk mendapatkan kesan warna kehitaman. Manyapukan damar pada bahagian bawah tembikar yang masih panas supaya kalis air.

Teknik pembakaran Sayong• Tembikar disalai di atas para dengan mulut menghala ke arah

api, kemudian tembikar dimasukkan ke dalam api. Tembikar yang telah dibakar dimasukkan serta merta ke dalam sekam padi untuy menghitamkannya. Bahagian bawah tembikar disapu dengan damar untuk menggelakkannya daripada telap air.

Tenunan Pahang• Kain tenuan Pahang berasal dari Riau atau

Sulawesi (tanah bugis) dan dibawa masuk pada kuruk ke-16.

• Tenunan di Pahang berasaskan kain kapas dan sutera corak mudah.

• Bahan warna semula jadi yang digunakan ialah daun terung untuk warna biru, kunyit untuk warna kuning dan air perahan belimbing untuk mematikan warna.

–Tenuan songket Bunga penuh & Bunga tabur.

• Songket, lambang kehalusan seni tenunan Melayu yang diwarisi zaman berzaman.

• Tenunan songket mula berkembang di beberapa negeri terutama di negeri-negeri Pantai Timur seperti Kelantan, Terengganu dan Pahang.

• Contoh songket ditenun dengan menggunakan benang sutera halus dan benang emas serta dipakai oleh kerabat diraja Melayu dan golongan Bangsawan.

• Kini, songket ditenun dengan benang kapas dan mula dipakai oleh golongan rakyat biasa sebagai pakaian rasmi untuk majlis-majlis tertentu.

BAHAN MENENUN SONGKET

• Benang– Terdapat dua jenis benang iaitu benang koseng

dan benang pakan.– sebagai benang yang membentuk kain dasar dan

menentukan panjang sehelai kain dasar dan menentukan panjang sehelai kain yang akan ditenun.

– benang yang disisip pada benang loseng dan menentukan motif dan corak kain. Benang pakan yang biasa digunakan ialah benang emas.

• Bahan pewarna– sumber alam.– Antaranya:

• Biru- indigo atau daun terung• Hijau- daun terung dicampur kunyit• Hijau tua- daun bemban• Hitam- campuran tanah liat dengan sabut kelapa muda

yang direndam di dalam air• Merah ungu- mengkudu dicampur kapur• Merah telur- campuran kapur dengan batang sepang• Merah tua- getah polol mala yang dicamput kunyit

serta lapur atau buah kesumba atau buah asam jawa• Ungu- biji kundang atau biji remia

PROSES MENENUN SONGKETi. Menerai benang

– Menerai dilakukan selepas benang dicelup dengan warna. Alat yang digunakan untuk menerai ialah rahak dan peleting.

ii. Menganing– Proses menyusun dan mendapatkan ukuran

panjang benang bagi kain yang hendak ditenun.

iii. Menggulung benang loseng ke papan gulung– Benang yang telah dianing akan digulung pada

papan gulung. Benang yang selesai digulung disebut benang loseng.

iv. Menyapuk– Proses memasukkan benang loseng ke dalam gigi

hentera dari papan gulung.– Alat yang digunakan untuk proses menyapuk

ialah jentera atau sikat, kek mengarak dan jarum colek.

v. Mengarat– Proses mengarat merupakan proses

pembentukan dua lapisan benang loseng.– Benang asing akan dililit pada kayu karat

bersama dengan benang loseng.

vi. Menyolek– Proses menyolek dilakukan dengan menyusun

lidi-lidi buluh pada benang loseng berasaskan corak.

vii. Menenun– Proses terakhir, iaitu benang losen dipangkah

oleh benang pakan untuk dijadikan kain.

TENUNAN PUA

• Tenunan pua terkenal dalam kalangan masyarakat Iban di Sarawak dan sebahagian di wilayah Kalimantan, Indonesia.

• Teknik tenunan ini ialah teknik ikat dan celup yang menggunakan kek tumpah, iaitu sejenis kek yang disandang di belakang.

• Corak kain pua tidak ditenun, tetapi menggunakan benang panjang yang telah dicelup warna terlebih dahulu dan akan menghasilkan corak yang menarik.

Jenis kain pua Fungsi

Gawai bedaralemai Gawai kesyukuran

Gawai antu Pengalas mangkuk makanan yang

dipersembahkan kepada roh

Gawai burung

kenyalang

Tradisi menangkap burung kenyalang

Gawai sakit Digunakan oleh bomoh dalam ritual

pengubatan

Istidat kematian Kain penutup mayat

Istiadat menerima

kepala

Membungkus kepala pahlawan yang mati

dalam perjuangan

Menyambut kelahiran Kain untuk membedung bayi baharu lahir

Perkahwinan Pakaian pengantin

Bahan Tenunan Pua• Bahan yang digunakan untuk menenun kain pua

berkait rapat dengan sumber yang boleh didapati dari hutan.

• Antaranya ialah:– Benang kapas– Pewarna asli

• Coklat kemerahan –pokok mengkudu• Merah- campuran pokok engkerbai, daun sirih dan limau

nipis• Kuning-pokok tengar, kulit pokok bakau, kulit pokok obah.

– Pewarna kimia

Bil. Alat Fungsi Gambar

1 Parang Digunakan untuk memotong atau menetak daun-daun pandan atau mengkuang dari pokoknya.

2. Pisau Digunakan untuk mengerat lebihan bilah daun semasa langkah terakhir proses menganyam.

3 Tali sabut Kadang kala digunakan untuk membuang mempulur daun. Ia diikat menjadi bulat, kemudian diregangkan di antara ibu jari dengan jari telunjuk.

4 Jangka Berfungsi untuk mencarik atau membelah daun mengkuang dan pandan menjadi helaian-helaian yang lebih kecil. Lebar helai-helaian daun yang dipotong bergantung pada jarak mata yang terdapat pada alat jangka tersebut.

5 Pelurut Berfungsi untuk melembutkan helaian daun yang telah dijangka semasa proses penyediaan daun dan sebelum proses anyaman kerana helaian daun yang telah diwarna perlu dilembutkan sekali lagi bagi memudahkan kerja-kerja anyaman.

6 Penyisip Digunakan untuk menyisip lebihan helaian daun mengkuang atau daun pandan semasa proses anyaman bagi mengelakkan anyaman tersebut terburai.

7 Tempayan Digunakan untuk merendam helaian pandan atau mengkuang yang telah dijangka.

8 Besen / baldi Berfungsi sebagai bekas semasa proses mewarnakan helaian daun pandan atau mengkuang.

Tekat• Seni tekat juga dikenali tekat bersuji atau

sulaman timbul. • Ia merupakan seni sulaiman benang pada kain

dasar dan dibentuk dengan menggunakan kertas yang dilitupi benang emas.

• Seni tekat seusia dengan tenunan songket dan kedua-duanya mempunyai persamaan iaitu menggunakan benang emas. Tekat mempunyai bentuk seperti ukiran kayu timbul.

Jenis-jenis Tekat• Tekat boleh dibahagikan kepada dua jenis iaitu:

1. Tekat Timbul Bungan Emas• Menggunakan motif dan corak daripada mempulur dan

diliputi benang emas atau perak.

2. Tekat Gubah• Tidak menggunakan mempulur, sebaliknya corak dilukis

pada kain dasar dan kemudian disulam dengan benang emas atau perak.

• Hiasan tekat ini ditambah dengan hiasan manik dan labuci yang boleh didapati pada lemudi pintu, sejadah, pakaian diraja dan lain-lain.

• Terdapat tiga jenis motif seni tekat iaitu:– motif flora– motif fauna – motif geometri

Motif FloraTumbuh-tumbuhan yang menjadi pilihan ialah

tumbuhan menjalar, terutama bunga, daun, akar menjalar dan kudup bunga.

Motif tumbuhan yang diolah adalah daripada lingkungan bunga-bunga tradisional yang berada dalam lingkungan alam Melayu.

Motif faunaMotif tersebut yang kerap digunakan ialah

ayam, itik, serangga dan unggas. Motif ini selalu diolah atau digabungkan

dengan motif flora.Motif geometriMotif ini sering digemari kerana lebih mudah

dan ringkas. Antara motif geometri yang popular ialah segi

tiga pucuk rebung, segi empat, garisan lurus, swastika, gandaan huruf ‘S’ dan sebagainya.

• Susunan motif terbahagi kepada tiga corak seni tekat, iaitu:– Susunan Satu Atau Tunggal – Susunan Sulur Bayang – Susunan Awan Larat.

• Susunan Satu Atau TunggalSusunan ini hanya memerlukan satu sahaja corak

untuk disulam. Corak susunan satu biasanya dijadikan penghias

alatan seperti tepak sirih, sarung bantal dan kusyen.

• Susunan Sulur BayungSusunan ini menampilkan corak tumbuhan yang

disusun secara menjalar dan berkait seperti keadaan semula jadi tumbuhan tersebut.

Bunga diletakkan di bahagian tengah kain dengan diapit jalaran daun sulur paut di kiri kanan membentuk satu rangkaian yang bertalian.

• Susunan Awan LaratSusunan ini lebih kompleks dan rumit. Corak tumbuhan atau haiwan disusun saling berkait

dan rapat serta padat menghiasi permukaan kain. Corak-corak jenis ini saling bercantum membentuk

lingkaran awan larut.

Alat dan bahan yang digunakan

• Pemidang kayu– Ia digunakan untuk meregang kain dasar bagi

memudahkan sulaman serta mengelakkan kedutan atau lipatan.

• Cuban– Jarum besar untuk melilit benang emas atau perak.

• Benang– Benang yang digunakan untuk menekat

• Irasan atau Kain Dasar– Kain yang sesuai untuk membuat kain dasar

• Mempulur– Mempulur digunakan sebagai bentuk atau struktur utama.

Bil Alatan Rajah

1 Pemidang kayu

2 Cuban

3 Irasan atau kain

dasar

4 Benang

- Emas

- Perak

5 Mempulur

Kaedah penghasilan karya

Proses menghasilkan tekat dibahagikan kepada tiga peringkat iaitu:– Penyedian mempulur – Persiapan pemidang– Menyulam

Ukiran Kayu

• Kraf ukiran kayu tradisional merupakan satu seni ukiran kayu tradisional Melayu yang menerapkan unsur-unsur alam sekitar dan cara hidup sebagai identiti ukiran mereka.

• Seni ukiran kayu termasuk dalam seni Mukaddas.

• Motif-motif yang sering digunakan dalam kesenian telah melibatkan awan larut atau ragam hias yang diambil daripada unsur-unsur flora dan fauna, kaligrafi jawi, kosmos dan bentuk geometri.

• Seni ukiran ini boleh dilihat melalui ukiran-ukiran yang boleh didapati pada istana, masjid, rumah kediaman, makam, kepala sampan, perabot, senjata dan peralatan kegunaan harian.

• Bangunan-bangunan lama yang masih mempunyai ukiran tradisional adalah :– Istana Kenangan, Bukit Chandan, Kuala Kangsar, Perak– Istana Balai Besar, Kedah– Istana Tengku Nik (Muzium Induk Negeri Terengganu)– Istana Sri Menanti, Negeri Sembilan– Masjid Kampung Keling, Melaka– Rumah-Rumah Kayu Di Negeri Perlis, Melaka Dan Johor– Masjid Kampung Laut, Kota Bharu, Kelantan

Prinsip ukiran kayu tradisional

• Ukiran kayu tradisional lazimnya dijadikan sebagai pelengkap dan penyokong kepasa sesuatu reka bentuk.

• Jenis ukiran ditentukan oleh silat dan saiz serta kegunaannya.

• Motif yang digunakan perlu harmoni dengan persekitaran. Oleh itu, biasanya motif-motif flora digunakan kerana ia melambangkan keindahan alam.

• Pengukir Melayu menerapkan falsafah dan keharonian orang Melayu sebagai salah satu budaya di samping mengekalkan nilai-nilai keagamaan. Hal ini dapat mematuhi tradisi menghasilkan ukiran secara turun-temurun.

Jenis-jenis ukiran

• Ukiran kayu boleh dibahagikan kepada lima jenis, iaitu:– Ukiran layang– Ukiran bungan timbul– Ukiran tebuk tembus– Ukiran arca– Ukiran larik (melarik)

Ukiran layang Ukiran larik (melarik)Ukiran bungan timbul

Ukiran tebuk tembus

Ukiran arca

Alat dan bahan yang digunakan (tradisional)

Nama : Pahat betul dan pahat kuku.

Fungsi : Menebuk, membuang dan melicinkan bahagian dasar yang tidak ditebuk.

Nama : Ketam kayuFungsi : Melurus, merata

dan melicinkan permukaan kayu sebelum diukir.

Nama : Getar atau cetarFungsi : Membentuk kayu

secara kasar untuk mendapatkan permukaan yang baik.

Nama : Gergaji berhalangFungsi : Memotong dan

membentuk lengkungan pada ukiran kayu.

Nama : Tukul kayuFungsi : Mengetuk pahat

apabila melakukan proses menebuk.

Nama : Pisau waliFungsi : Membuat silat,

mengikis, membuat dan melicinkan corak.

Nama : Gergaji kecilFungsi : Memotong

bahagian yang tidak diperlukan dalam ukiran tebuk tembus.

Nama : Kikir pariFungsi : Merata dan

melicinkan corak ukiran kayu.

Nama : Daun mempelas, daun lalang dan kertas pasir

Fungsi : Melicinkan permukaan corak ukiran yang telah siap.

Alat dan bahan yang digunakan (moden)

Nama : Gergaji kecil (jigsaw)

Fungsi : Memotong mengikut lengkuk yang dikehendaki.

Nama : Mesin gerudiFungsi : Menebuk lubang.

Nama : PengapitFungsi : Memegang atau

mengapit kayu.

Nama : SesikuFungsi : Mendapatkan

ketepatan sudut.

• Terdapat juga bahan-bahan yang digunakan dalam seni ukiran seperti : – Kayu– Pewarna– Gam kayu

• Kayu yang dipilih mestilah:– Halus– Tua– Benar-benar kering– Contoh kayu : kayu cengal, kayu senda, kayu merbau, kayu nyatoh dan kayu

jelutong. • Pewarna penting dalam mewarnakan ukiran kayu yang terdiri

daripada: – Kunyit– Mirathon– Kiwi – Syelek– Pewarna kimia lain yang boleh didapati di pasaran.

• Terdapat lima jenis silat yang digunakan dalam ukiran tradisional Melayu.– Silat Leper

• Bentuknya menyerupai silat belah rotan, tetapi lebih leper dan rendah.

– Silat Belah Rotan• Berbentuk separuh bulat seperti rotan yang dibelah dua.

– Silat Serong• Diukir secara menyerong, melengkung atau mencuram untuk

menimbulkan bentuk pada bahagian tepi.

– Silat Minangkabau• Bahagian tepi corak silat ini dibentuk menyerong, manakala

bahagian tengahnya dibentuk menajam.

– Silat Dada Tuma• Mempunyai bentuk seperti silat belah rotan, tetapi bahagian tengah

corak itu dilengkungkan.

Corak ukiran

• Motif awan larat merupakan motif yang sering digunakan dalam seni ukiran.

• Motif awan larat diambil daripada gambaran awan yang melarat-larat atau berselerak.

• Corak ukiran kayu dihasilkan dengan mengambil daripada motif flora, kaligrafi jawi, kosmos dan geometri dengan menggunakan konsep awan larat ini melalui kreativiti dan imaginasi yang tinggi.

• Terdapat tiga jenis motif awan larat yang digunakan iaitu awan larat Melayu Asli, awan larat Jawa dan awan larat corak silang.

Awan larat Melayu Asli

Awan larat corak silang

Awan larat jawa

• Motif awan larat dibahagikan kepada beberapa jenis iaitu:– Motif flora

• Bunga-bungaan dan daun-daun.

– Motif fauna• Digunakan sebelum kedatangan islam

– Motif kaligrafi• Diperkenalkan selepas kedatangan islam ke tanah melayu.

– Motif kosmos• Unsur yang melambangkan alam semesta seperti matahari,

bulan, bintang, awan, gunung-ganang dan sebagainya.

– Motif geometri• Berdasarkan rupa geometri dan kadang kala dikaitkan dengan

corak geometri islam.

• Terdapat tiga jenis pola yang sering dihasilkan oleh pengukir iaitu pola bujang, pola pemidang dan pola pelangkap.

• Pola bujang– Dikenali pola putu. Ia adalah daripada jenis tunggal dan

diambil daripada tumbuh-tumbuhan, kosmos atau objek-objek lain.

• Pola pemidang– Dikenali sebagai pola bingkai. Ia sering digunakan pada

bahagian-bahagian rumah tertentu dan juga peralatan-peralatan rumah

• Pola pelengkap– Dikenali dengan nama pola bentuk. Ia merupakan bentuk

ukiran yang lengkap dari segi motif serta gubahannya dan lazimnya digunakan dalam motif-motif flora.

Pola pemidang

VIDEO

Wau • Seni kraf wau mempunyai nilai astetik yang

tersendiri dan penuh dengan seni halus. • Popular di negeri Kelantan, Terengganu, Kedah

dan Perlis. • Wau dikenali sebagai ‘Layang-layang’ di negeri

Johor, Negeri Sembilan dan Selangor.• Wujud sejak 3000 tahun lalu di negeri China

tujuan untuk menghantar makanan kepada mereka yang terperangkap di bukit.

• Pada masa ini, seluruh dunia meminati permainan wau.

• Malaysia merupakan tuan rumah bagi pertandingan wau sedunia.

• Ia dijadikan acara pertandingan tahunan dan sebagai tarikan pelancong.

• Wau bertujuan untuk replika ataupun tujuan hiasan di rumah, pejabat dan sebagainya atau sebagai cenderahati.

• Ia sebagai salah satu sumber pendapatan kepada pembuat wau dan peniaga barangan hiasan.

• Terdapat berbagai jenis wau di seluruh Malaysia.

Wau Bulan

Wau Barat

Wau Kucing

Wau Merak

Wau Jala Budi

Wau DaunWau Kenyalang

Wau PuyuhWau Payung Berekor

Alatan dan

Bahan

• Buluh duri amat sesuai dijadikan sebagai rangka wau manakala buluh betong pula dijadikan tulang belakang.

• Parang digunakan untuk menebang dan membelah buluh. Pisau dan pisau raut digunakan tujuan meraut.

• Nylon digunakan untuk mengikat rangka wau. Tangsi pula diguna untuk menerbangkan wau.

• Gam atau kanji digunakan untuk menampal corak dan kertas warna pada badan wau.

• Pelbagai kertas warna boleh digunakan mengikut citarasa pembuat wau.

Proses Penghasilan Wau

1. Memilih buluh2. Meraut buluh3. Membuat rangka4. Menampal rangka5. Membuat corak6. Menampal corak7. Memasang teraju

Memilih Buluh

Membuat Rangka

Menampal Rangka

Meraut Buluh

Membuat Corak dan Menampal Corak

Memasang Tali

VIDEO

Patung Wayang Kulit• Wayang kulit sangat terkenal di negeri

Kelantan, Terengganu dan Kedah.• Ia merupakan satu bentuk pementasan yang

menggunakan patung-patung yang diperbuat daripada kulit.

• Patung ini digerakkan menjadi watak dalam cerita dengan sinaran lampu untuk mendapatkan bayangan patung-patung.

• Terdapat beberapa jenis wayang kulit antaranya ialah :– Wayang Kulit Melayu Kelantan

• Ia mendapat pengaruh dari Negara Kemboja oleh orang-orang Patani Thai dan berasaskan jenis Ayong dan Nang Talung.

• Dalang yang memainkan patung wayang kulit ini menggunakan bahasa dialek Kelantan.

– Wayang Kulit Melayu Jawa• Ia berasaskan cerita Mahabarata dan Panji-Panji.

– Wayang Purwa• Terdapat di negeri Johor yang dimainkan oleh orang keturunan

Jawa dan dimainkan dengan bahasa Jawa.

– Wayang Gedek• Dimainkan di negeri Kedah dan Perlis dan menggunakan bahasa

Melayu Kedah.

Wayang Kulit Melayu Kelantan

Wayang Kulit Melayu Jawa•Terdapat di Pantai Timur, terutama Kelantan danTerengganu.

Wayang Purwa•Terdapat di bahagian Selatan Pantai Barat, terutamanya Johor dan dimainkan oleh penduduk keturunan Jawa.

Wayang Gedek•Tersebar di bahagian Utara Pantai Barat Malaysia,terutamanya Kedah dan Perlis.•Wayang ini dimainkan oleh orang MeIayu danjuga Siam tempatan.

Alat Dan Bahan Membuat Patung

Wayang Kulit• Kulit binatang (belulang lembu)• Kertas lakaran• Rotan lembut• Tali tangsi atau benang putih• Rotan • Buluh• Bahan warna

– Merah: Watak Garang– Hijau: Pahlawan– Hitam: Watak Lucu– Kuning: Watak Cantik

Kulit binatang (belulang lembu)

Tali tangsi atau benang putih

Kertas lakaran

Rotan

Proses Membuat Patung Wayang Kulit

• Penyediaan belulang– Belulang lembu perlu direndam selama tiga hari untuk dikikis

bulunya dan direndam sehari lagi sebelum diregangkan dan dikeringkan.

• Membentuk watak– Setelah itu watak wayang kulit dilukis di atas kertas kemudian

dilekapkan pada kulit yang kering untuk ditebuk atau dipahatkan mengikut lukisan.

• Proses mengapit tulang pemacak– Bentuk watak yang telah siap dipahat akan dikukuhkan

dengan mengapit menggunakan bukuh, kayu atau rotan.• Proses mewarna

– Patung yang telah disiapkan diikat pada tulang pemacak kemudiannya diwarnakan mengikut watak-watak.

VIDEO

Gasing• Gasing berasal dari negara Mekah yang dimainkan

sejak tahun 450 masihi.• Ia dibawa ke Tanah Melayu oleh pedagang-pedagang

Arab.• Gasing dimainkan sejak zaman kesultanan Melayu

Melaka.• Gasing kekal sebagai warisan budaya Masyarakat

Melayu. • ‘Gasing’ mendapat nama daripada singkatan perkataan

“kayu” iaitu ‘ka’ dan sing daripada perkataan ‘pusing’.

• Bagi ahli silat, satu daripada latihan untuk menguatkan tangan ialah memusingkan buah berembang.

• Pemusing akan cuba memusingkannya dengan tangan seligat yang mungkin. Ketika ligat berpusing, ia disebut ‘gah’ yang bermakna tegak dan kuat.

• Daripada istilah inilah dikatakan bermulanya permainan gasing.

• Permainan gasing di Malaysia, dibahagikan kepada dua jenis iaitu gasing tradisional dan gasing sukan.

• Kaedah permainan gasing adalah sama di setiap negeri di Malaysia, iaitu cara memusing, memangkah dan membela uri.

• Yang membezakannya ialah kaedah membela uri, melilit tali, peralatan tambahan dan bilangan pemain yang bermain.

• Gasing timah dan gasing leper kelantan tidak terdapat di negeri lain selain negeri Kelantan.

• Terdapat beberapa persamaan yang jelas diperlihatkan dalam permainan gasing terutamanya dari segi reka bentuk, saiz dan cara bermain.

Terdapat pelbagai jenis gasing iaitu :

– Gasing jantung– Gasing kelawar– Gasing telur– Gasing piring– Gasing kepala– Gasing uri– Gasing leper Kelantan– Gasing kuno– Gasing baba– Gasing tanjung

Gasing Leper Kelantan

Gasing Uri

Gasing Jantung

ALATAN UNTUK MEMBUAT GASING

(MALAYSIA)• Peralatan yang digunakan :

o Pembariso Kertas pasiro Sesikuo Jangka lukiso Ragumo Kikiro Gandino Kakak tuao Apit

oPemutar skruoTukuloGerudioPlayeroGuntingoPadatoKapakoMesin pelarikoGergaji

Bahan yang digunakan :

Jenis kayu keras, liat, dan kuat.

VIDEO

Aktiviti mengenal

kraf tradisional

Aktiviti Membuat Anyaman

• Bidang : mengenal kraf tradisional• Aktiviti : anyaman (teknik kelarai)• Alat : gunting, pisau dan

pembaris.• Bahan atau media : pensil, tapak

anyaman(kertas A4), kertas warna dan gam.

Ekspresi kreatif : Guru membimbing murid.Langkah 1 : Memilih media atau bahan gentian. Menyediakan tapak anyaman dan jaluran kertas secara

lipatan dan guntingan.Langkah 2 : Membuat anyaman kelarai bunga mempalas.Langkah 3 : Membuat kemasan pada hasil kerja.

Rancangan pembelajaran

harianrph-tahap 1

RPH Tahap 1 (KSSR) – Mengenal Kraf Tradisional

Rancangan pembelajaran

harianrph-tahap 2

RPH Tahap 2 (KBSR) – Mengenal Kraf Tradisional

SEKIAN TERIMA KASIH…