DIDAKTIKA1.Nain rasporejivanja sadraja u nastavnom program ?- sukcesivan (progresivni, linearni);Sadraji se u praksi realizuju u logikom slijedu jedan za drugim, bez ponavljanja. Gradivo se ui postupno dio po dio, bez vraanja na ono to je realizovano. Prednost je u ekonominosti (uklonjeno nepotrebno ponavljanje) i u uvaavanju logike strukturisanosti predmeta. Nedostatak mu je to oteava usvajanje i zapamivanje sloenijih tema, i to ne uvaava psiholoko didaktike zahtjeve i uzrasne mogunosti uenika. - simultani; Obezbjeuje se istovremena obrada sadraja iz raznih oblasti, tema ili predmeta. Primjer: nastava po cjelinama, kompleksima, epohama (npr. obrada biocenoze kao ivotne zajednice, sa apekta raznih predmeta ili realizacija teme Od sjemena ita do hljeba). - koncentrini; Nastavni sadraji se obrauju iz razreda u razred u obliku koncentrinih krugova, i to u svakom narednom razredu (krugu) sve ire i produbljenije. Prednost mu je u ponavljanju, a time i u uvrivanju prethodno nauenog i u nadograivanju novog gradiva na poznatom. Nedostatak mu je u vremenskoj neekonominosti nastave i slabljenju interesovanja za uenje istih tema na razliitim kolskim (razrednim) uzrastima.- spiralni; Ovim rasporeivanjem sadraja naeno je kompromisno rjeenje izmeu koncentrinog i simultanog pristupa. U narednom krugu (razredu) programski sadraj ne obrauje se u obliku ponavljanja. Steeno znanje se podrazumijeva, kao osnova za proirivanje i produbljivanje saznanja na viem nivou logikih operacija i metodolokih pristupa. Apostrofiraju se usmjeravajue, vodee ideje koje podstiu sticanje znanja bez zaustavljanja, do linog maksimuma uenika.- kombinovani; Nastao je kombinacijom linearnog i koncentrinog, eliminiui slabosti i prihvatajui njihove prednosti.Na poetku godine uenici se uvode u osnovni sadrajni krug, kako bi dobili opti uvid. Tokom godine taj krug se ponavlja detaljnije obraivanim sadrajima (krunim isjecima, a kasnije i isjecima krunog vijenca). Primjer: Na poetku III razreda; poetni krug u nastavi PPD-a je Zaviaj. Kasnije se taj krug popunjava uenjem konkretnijih informacija (krunih isjeaka) o pojedinim ustanovama u zaviaju ( poti, autobuskoj stanici, optini, koli). Ne treba zanemariti ekstenzitet i intenzitet obrade gradiva strukturiranog kombinovanim rasporedom u nastavnom programu. 2.Didaktiki razlozi rada u parovima ? - u tandemu svaki uenik lake dolazi do izraaja; nego u kolektivnom radu; - tempo usvajanja nastavnih sadraja moe se prilagoavati svakom partneru lake nego u kolektivnom radu; - lake se uspostavljaju kontakti sa nastavnikom; - samovrednovanjem i uzajamnim vrednovanjem blagovremeno se obezbjeuju povratne informacije , te se razvija unutranja motivacija;- uenik ima aktivnu, vie subjekatsku, poziciju u odnosu na radne zadatke; - vea je ekonominost u odnosu na korienje vremena, energije, objekata, nastavnih sredstava i didaktikih materijala.3.Varijante individualnog nastavnog rada ?Individualan oblik nastavnog rada odnosi se na pojedinani, zaseban relativno samostalan rad svakog uenika u odjeljenju.Ovaj oblik nastavnog rada moe se praktikovati u tri osnovne varijante:- direktna komunikacija jednog uenika sa nastavnikom; - individualni rad svakog uenika u odjeljenju na istim zadacima (uz povremenu nastavnikovu pomo); - individualni rad svakog uenika u odjeljenju na razliitim (diferenciranim) zadacima, prilagoenim predznanju i individualnim sposobnostima uenika, pa se esto naziva i individualizovana nastava4. Slabosti individualnog rada ? Jednaki zadaci predstavljaju za slabe uenike nepremostive potekoe, a za najuspjenije i darovite uenike to su suvie laka i nestimulativna pitanja. Nema vee vrijednosti u osamostaljivanju uenika. Slabosti se mogu otkloniti organizovanjem individualnog rada uenika na zadacima i problemima razliite sloenosti i teine. Tako diferencirani zadaci mogu se dati na serijama nastavnih listia.5. Zahtjevi prilikom selekecije i izbora sadrzaja koje ce uenici u nastavi usvajati ? a) naunost sadraja; b) vaspitno obrazovna efikasnost; c) razvojna-stimulativna primjerenost sadraja uzrasnim psihofizikim mogunostima polaznika odreene vrste i nivoa kole; d) predmetno-logika horizontalna i vertikalna povezanost sadraja; e) diferenciranost sadraja na obavezne, dodatne i optimalne; f) aktuelnost, te teorijska i praktina primjenjivost nastavnih sadraja.6. Ponavljanje prema vremenskoj realizaciji ? - ponavljanje gradiva na poetku kolske godine; (Neophodno je da nastavnik organizuje ponavljanje na poetku kolske godine kojim e obuhvatiti kljune, reprezentativne sadraje iz prethodne kolske godine); - tekue ponavljanje; (tokom gotovo svakog asa na poetku i na kraju asa) - ponavljanje poslije veih nastavnih cjelina; (u cilju kvalitetne sistematizacije obrazovno i vaspitno najznaajnijih dijelova obraenih sadraja i uspostavljanja meu njima uzrono-posljedinih veza i odnosa); - zavrno ponavljanje (vri se na kraju polugodita i kolske godine radi sagledavanja jasnoe pregleda vornih taaka odreenog programa u saznanjima uenika; ono je jo znaajnije ako prethodi zavrnim ispitima).7. Slabosti opisnog ocjenjivanja ? - nastavnici nisu dovoljno struno-metodiki osposobljeni za opisno ocjenjivanje; - praenje rada i napredovanje uenika preobiman je i naporan posao; - subjektivizam u praenju, provjeravanju i vrednovanju uenika; - ablonizam u tekstualnim izvjetajima (preeste formulacije:istie se, zadovoljava, slabo je aktivan itd.) 8.Simultani raspored ? Simultani raspored podrazumijeva istovremeno izuavanje vie nastavnih cjelina, ime su uglavnom otklonjene slabosti sukcesivnog rasporeda. Nedostatak je u poveanju optereenosti uenika obilnim gradivom ?Obezbjeuje se istovremena obrada sadraja iz raznih oblasti, tema ili predmeta. Primjer: nastava po cjelinama, kompleksima, epohama (npr. obrada biocenoze kao ivotne zajednice, sa apekta raznih predmeta ili realizacija teme Od sjemena ita do hljeba).9. Varijante usmenog izlaganja ? To su teorijsko predavanje, predavanje sa upotrebom nastavnih sredstava, predavanje proeto razgovorom, pripovijedanje, usmeno opisivanje, objanjavanje. 10. Prednosti grupnog oblika rada ?Grupni oblik nastavnog rada nastaje podjelom odjeljenja uenika na vie grupa koje samostalno izvravaju dobijene radne zadatke.Nastavnik priprema i organizuje takav nastavni rad. U praksi se formiraju grupe razliite veliine (2-15 lanova).Obino se sastoje od 3-7 lanova. Optimalnom se smatra grupa od 3 do 5 lanova.Grupisanje moe biti spontano (slobodno), ali je ee dirigovano.Slobodnim grupisanjem nastaju grupe homogenog sastava a dirigovanim (nastavnikovim) grupisanjem formiraju se grupe heterogenog sastava. Grupni oblik rada ima znatne prednosti. Ima uoljivu motivacionu i socijalizacijsko-komunikacijsku vrijednost. Doprinosi misaono-kritikom razvoju uenika i njihovom osposobljavanju da vre odgovorno vrednovanje sopstvenog rada i grupnih ostvarenja. Unosi dinamiku u nastavu.11. Kako otkloniti slabosti individualnog rada na istim zadacima ?Slabosti individualnog uenja na istim zadacima mogu se otkloniti organizovanjem individualnog rada uenika na zadacima i problemima razliite sloenosti i teine. Takav je npr. rad sa serijama nastavnih listia. Po pravilu na jednom listiu nalazi se jedno pitanje ili zadatak kojim se zahtijeva jedno vjebanje.Uenik dobija onaj listi koji odgovara njegovom predznanju i radnim mogunostima.Kada pojedinac u predvienom vremenu rijei sva pitanja sa listia iz serije sa najlakim pitanjima, dobija listie iz serije sa zadacima narednog nivoa sloenosti, i tako redom.12. Obrada novog gradiva (esej) ? Didaktiari smatraju da je obrada novog gradiva centralna, temeljna ili osnovna etapa u kontinuiranom , sloenom i jedinstvenom nastavnom procesu.Obrada novo gradiva je etapa nastavnog procesa u kojoj uenici pod rukovodstvom nastavnika usvajaju nova znanja (injenice, pojmove, zakonitosti, pravila, stavove i ostale generalizacije), povezuju ih sa prethodno nauenim gradivom i klasifikuju u sopstveni sistem saznanja, stiu vjetine, uvruju navike, razvijaju sposobnosti i osobine linosti. U ovoj etapi neophodno je stvoriti uslove da uenik u svojoj svijesti povee novi nepoznati sadraj sa ranije usvojenim (poznatim) gradivom.Da bi se to uspjenije realizovali zadaci na etapi obrade novih sadraja neophodno je da nastavnik:a) optimalno (uzajamno i individualno) dimenzionira obim i dubinu novog gradiva;b) sadrajno-logiki struktuira programom predvieno gradivo;c) omogui oslanjanje uenja novog gradiva na prethodno naueni sadraj;d) obezbijedi prikladan nastavak rada u ovoj etapi na sadraj i nain rada u prethodnoj etapi nastave uvoenju uenika u nastavu i pripremanje nastave;e) organizuje posmatranje prouavanih predmeta (slika, crtea) pomou to veeg broja ula i adekvatnih instrumenata;f) postavljanjem struno-metodiki adekvatnih pitanja, zadataka, davanjem informacija, uputstava i povratnih informacija pokretati maksimalno misaono angaovanje uenika tj. adekvatnu primjenu misaono-logikih operacija;g) odmah poslije misaonog poimanja ili usvajanja odreenog sadraja (tj.faze prouavanja gradiva) , provjeriti nivo njihovog razumijevanja i organizovati ponavljanje shvaenog radi njegovog zapamivanja (faze uenja);h) didaktiki osmiljeno i struno-metodiki prikladno primjenjuje i adekvatno kombinuje modele, sisteme, oblike i metode uobiajenog i/ili inovativnog nastavnog rada.Shvaene kljune programske sadraje neophodno je zadrati ili zapamtiti to se postie ponavljanjem, a savladane vjetine treba uvrstiti to se ostvaruje vjebanjem. Sve to realizuje se u narednim etapama nastavnog procesaOsnovni cilj asa obrade novog gradiva jeste upoznavanje, shvatanje i usvajanje novih nastavnih sadraja, to se realizuje organizovanjem to intenzivnijeg posmatranja, analiziranja, objanjavanja, eksperimentisanja, tandemske i grupne rasprave , prezentacija itd. Meutim i na ovakvom tipu asa ne predaje se samo novo gradivo, ve tu ima i trenutaka vjebanja, ponavljanja i provjeravanja. Efikasan as obrade sastoji se iz nekoliko manjih didaktikih cjelina, u kojima dominira obrada gradiva uz to aktivniju ukljuenost uenika. 13. Nedostaci sukcesivnog rasporeda ? - oteava usvajanje i zapamivanje sloenijih tema - ne uvaava psiholoko-didaktike zahtjeve i uzrasne mogunosti uenika14.Razlika izmeu ponavljanja i vjebanja ? Ponavljanje je etapa u nastavnom procesu u kojoj se ponovnim bavljenjem odreenim sadrajima stvaraju vre veze u mozgovnim centrima, spreava zaboravljanja i obezbjeuje trajnost znanja. Vjebanje je esto i sistematsko ponavljanje odreene radnje sa tenjom da se ono trajno usvoji i preraste u naviku. Ponavljanje i vjebanje su razliiti procesi po funkciji, ali su uzajamno uslovljeni. Ponavljanje prethodi vjebanju, a vjebanje je zavrnica ponavljanja. U ponavljanju akcenat je na memorisanju shvaenog sadraja. Ishod ponavljanja je trajno znanje, a efekat vjebanja je praktino umijenje, vjetina, navika.Tokom vjebanja panja je usmjerena na tehniku izvoenja radnje ili vie njih, a ne toliko na memorisanju sadraja. 15.ta je ametodizam ? Ametodizam je negiranje bilo kakvih nastavnih metoda u nastavi.16. Uvoenje uenika u nastavu ? Na poetku asa potrebno je za to krae vrijeme efektno uvesti uenike u sutinu dotine nastavne jedinice. U okviru ove etape izaziva se panja i pokree motivacija uenika, najavljivanje cilja rada, ponavlja prethodno obraeno tangentno gradivo, ponavljaju zadaci , stavljaju u funkciju tehnika pomagala ureaji i nastavna sredstva, daju uputstva za rad, eventualno formiraju parovi ili grupe uenika. Osnovna svrha ove etape mikroorganizacije nastave jeste intelektualna i emocionalna priprema uenika za nastavni angaman.Didaktiari ne preporuuju tradicionalne aktivnosti uvoenja uenika u nastavni rad niti formalno izvoenje ove etape. 17. Prednosti zajednikog stvaralakog rada ? - uenici se oslobaaju kliea i ablona; - imaju priliku da ee anticipiraju nove ideje i rjeenja; - da njeguju fluentnost; - da pronalaze nova znaenja i funkcije nastavnih sadraja.18. Metoda laboratorijskih radova ? (Esej) To je nain realizacije nastavne aktivnosti u kojoj uenici pod rukovodstvom nastavnika ili strunjaka rade na materijalu sa odgovarajuim instrumentima u cilju dubljeg upoznavanja strukture, oblika i drugih svojstava materije koja se prouava. Koristi se u nastavi hemije, fizike, fiziologije, mainstva, umarstva itd. Prednosti: - omoguuje uenicima da upoznaju metode i tehnike naunog i strunog rada u odreenoj oblasti; - osposobljavaju se da uoavaju i analiziraju uzrono-posljedine veze i odnosi u toj oblasti; - intenziviraju se njihove spoznajno-misaone aktivnosti i bre razvija radna kultura. Nedostaci: - tee i sporije se dolazi do istih znanja.19. Frontalni oblik rada ? (Esej) Ovaj oblik nastavnog rada naziva se jo i kolektivni i masovni oblik rada. To je takav organizacioni model nastave u kome nastavnik istovremeno za sve polaznike jednog odjeljenja izlae, obrazlae, pokazuje ili procjenjuje odreeni nastavni sadraj. Prednosti: - ekonomian je; - nastavnik moe prilikom predavanja da pokazuje predmete, modele, slike i druge prezentacije; - dok nastavnik predaje, uenici ga prate razmiljaju i zapaaju. Nedostaci: - dominantna je prouavalaka aktivnost nastavnika , a uenik je u pasivnoj poziciji; - ovakva nastava prilagoena je prosjenom ueniku; - nema dovoljno mogunosti za povezivanje teorije i prakse; - teko je odrati panju svih uenika; - mala je mogunost da nastavnik komunicira sa svakim uenikom pojedinano.20. Zakoni u didaktici ? Nauni zakon je potvren hipotetiki opti stav koji se odnosi na odreenu klasu pojava. Nauni zakon u didaktici je samo dio postojee zakonitosti koja vlada u nastavi i obrazovanju. Prema Filipoviu, postoje tri opta zakona determinizma u didaktici: - Zakon akcelerativnog razvoja linosti polaznika nastave (tei ubrzanom sticanju znanja, razvoju vjetina i navika); - Zakon polifaktorske uslovljenosti tokova i rezultata u nastavi (ine ga meusobno uslovljeni neposredni i posredni faktori); - Zakon klasno-idejnog i kulturno-epohalnog obiljeja nastave. 21. Posebni zakoni ? Pored optih zakona u didaktici postoje i posebni zakoni (Robert Lado) - Zakon uzajamne povezanosti; - Zakon vjebanja; - Zakon intenzivnosti; - Zakon asimilacije; - Zakon rezultantnosti 22.Varijante metoda demonstracija ? - pokazivanje radi uenja vjetina; - pokazivanje radi sticanja znanja;23. Provjeravanje u nastavi ? Provjeravanjem se utvruje nivo postignua uenika u nastavi, tj. obim i kvalitet usvojenog znanja, nivo savladanosti vjetine i razvijenosti sposobnosti. S obzirom na mjesto i svrhu moe se podijeliti na: - prethodno ponavljanje; - tekue ponavljanje; - zavrno ponavljanje; S obzirom na tehniku izvoenja: - usmeno; - pismeno; - praktino; - kombinovano ponavljanje. 24. Zato je bitno ponavljanje na poetku kolske godine ? Zato to uenici znatan dio gradiva zaborave tokom raspusta. Nastavnik organizuje ponavljanje kojim e obuhvatiti kljune sadraje iz prethodne kolske godine. Time utvruje nivoe i strukture znanja uenika od kojih e poi u nastavi nastupajue kolske godine. 25.Prednosti metoda demonstracije ? - Doprinosi da uenici na brz i jednostavan nain stiu znanja i usvajaju vjetine i navike; - Podstie razvoj uenikovih sposobnosti percipiranja; - Intenzivira razvoj misaonih, psihomotornih i govornih sposobnosti. 26. Razlika Izmeu nastavnog plana i programa ? Nastavnim planom se odreuje spisak nastavnih predmeta, njihov redoslijed po razredima, sedmini i godinji broj asova po predmetima, razredima i ukupno za svaku vrstu i nivo kole. Nastavni program je trajniji kolski dokument kojim se odreuju i konkretizuju obim, struktura i dubina nastavnih predmeta zastupljenih u nastavnom planu27. S obzirom na specifinost i karakter nastavnog predmeta, vjebanja mogu biti ? - usmena; (uenja recitacije, dijaloga, konverzacije, usmenog raunanja, govorne vjebe) - pismena; (pismena vjeba, pismeni izvjetaji, referati, seminarski radovi, projekti, elaborati); - grafika; (crtei, eme, grafikoni, tabele, skice, karte) - laboratorijska; (upotreba pribora i instrumenata u tehnikom obrazovanju, hemiji, fizici i biologiji) - tehnika (izrada modela, predmeta, sprava, uila) Vjebanja e biti efikasnija ukoliko se uvaavaju opti ili psiholoko-didaktiki zahtjevi kao to su: a) Uenicima ne treba samo objasniti, ve i praktino pokazati kako se odreena radnja izvodi po elementima i u cjelini; b) Tokom vjebanja ne treba postavljati odjednom mnogo zahtjeva, ve individualno odmjerene manje zahtjeve; c) Vjebanje e biti uspjenije ako je ueniku jasno ono to vjeba, ako svjesno shvata nain vjebanja i ako je maksimalno angaovan; d)Vjebanje treba uiniti zanimljivim, jer zbog estog ponavljanja ono moe da bude monotono i dosadno e) Ustanovljeno je da odobravanje pozitivnog uspjeha, pohvaljivanje, bodrenje i podrka od voditelja vjebanja pozitivno utie na usavravanje vjetina i formiranje navika;f) Ukazivanje na greke i zastoj u toku vjebanja treba da bude paljivo, taktino, uvjerljivo, dobronamjerno, empatino i pedagoki tolerantno;g) Vano je da tokom vjebanja i sam uenik prati i ocjenjuje, koriguje i poboljava svoje aktivnosti;h) Tekue vjebe treba povezivati sa prethodnim i stvarati pripremu za naredno vjebanje ime se postie ugraivanje rezultata vjebanja u sistem povezanih radnji, vjetina i navika;i) Neophodno je da vjebanje traje optimalno vrijeme i da razmaci izmeu pojedinih uvjebavanja ne budu dugi;j) Izvjebanost je dispozicija postignuta vjebanjem i pokazuje se u obliku okretnosti, spretnosti, virtuoznosti, umijena, vjetine, navike u fizikom, psihomotornom, radno-tehnikom podruju, ili u intelektualno-duhovnoj sferi;k) Podstrek u vjebanju moe biti i takmienje sa drugim i samim sobom.28. Metoda demonstracije (esej) ? Postoje dvije vrste ovog metoda: 1) Pokazivanje radi uenja vjetina; 2) Pokazivanje radi sticanja znanja. Prednosti: - na brz i prirodan nain uenici stiu trajnija znanja i usvajaju vjetine i navike; - podstie razvoj uenikovih sposobnosti percipiranja; -intenzivira razvoj misaonih, psihomotornih i govornih sposobnosti. Nedostaci: - udaljene sloenije objekte i pojave nemogue je pokazivati u izvornom vidu; - apstraktna znanja ne mogu se posredovati metodom demonstracije; - pokazivanje nije dovoljno ako ga ne prate usmena i pismena objanjenja. 29. Vrste nastave ? 30.ta je didaktika ? Didaktika je nauka o cjelokupnosti nastave i obrazovanja. 31. Razlika izmeu saznanja u nauci i nastavi ? a) Cilj nauke je saznanje novih istina, a u nastavi uenici treba da ovladaju ve otkrivenim istinama; b) U nauci se primjenjuju sloena i originalno odabrana metodologija istraivanja, a u nastavi je karakteristina uproenost puta saznanja; c) Naunik samostalno savlaaju prepreke, a ueniku u procesu saznanja pomae nastavnik; d) Saznanje u nastavi odlikuje se ubrzanou. 32. Objasni zakon akcelerativnog razvoja ? Prema ovom zakonu, nastava svih epoha, sredina, vrsta i nivoa slui i sluie ubrzanom (akcelerativnom) sticanju znanja, razvoju vjetina, navika, stvaralakih i drugih sposobnosti pojedinca i optem napretku drutva. 33. Brojne mogunosti ostvarivanja principa racionalizacije i ekonominosti ? a) Blagovremeno i struno-metodikim korektnim planiranjem programskog gradiva; b) Izborom, didaktiki prikladnom primjenom i kombinacijom nastavnih sistema, oblika i metoda; c) Didaktiki osmiljenim i funkcionalnim koritenjem nastavne tehnike, sredstava i didaktikog materijala; d) Studiozno pripremati, implementirati i provjeravati inovacije u nastavi; e) Struno-metodiki prikladnom organizacijom aktivnosti uenika i nastavnika tokom nastavnog asa naroito se postie racionalnost i ekonominost. 34. Autoritarni/klasini nastavnik ? a) komunicira voditeljski-komunicira efovski; b) krut i dosadan fleksibilan, zanimljiv c) statian, tradicionalan dinamian i moderan d) esto govori JA esto govori MI e) tjera na rad vodi tokom rada f) prijeti, kanjava podrava, hvali 35. Funkcije nastavnika u savremenoj nastavi ? Funkcije nastavnika u savremenoj nastavi su planer, programer, dijagnostiar, istraiva, organizator, voditelj, inovator, savjetodavac i vaspita. a) Izbor, analiza i rasporeivanje, odnosno planiranje nastavnih sadraja; b) Odreivanje opsenosti i dubine nastavnih sadraja; c) Izbor, priprema i prikladna primjena oblika, metoda i sistema rada; d) Organizacija izvoenje, voenje i usmjeravanje nastavnog procesa; e) Vrednovanje tokova i rezultata nastavnog rada. 36. Slabosti zajednikog rada u paru ? Instruktivni rad, kooperativno uenje, zajedniko 36. Varijante metoda demonstracije ? - pokazivanje radi uenja vjetina; - pokazivanje radi sticanja znanja. 37. Princip sistematinosti i postupnosti ? U nastavi je zahtjev ijim se uvaavanjem rukovodi nastavnik, da bi obezbjedio postepeno, kontinuirano i didaktiki optimalno napredovanje uenika u usvajanju znanja, usavravanju vjetina, formiranju navika i razvoju psihofizikih sposobnosti. Ovaj princip je potrebno uvaavati prilikom izrade nastavnog plana i programa. Jo konkretnije ostvarivanje principa poinje u koli izradom orijentacionog i operativnog plana za nastavu, te neposrednog pripremanja za nastavu. 38. Vjebanje (esej) ?Vjebanje je esto i sistemsko ponavljanje odreene radnje sa tenjom da se ona trajno usvoji i preraste u naviku. Radnja treba da se do te mjere uvjeba da se moe izvoditi brzo, tano, lako i spretno. Faze vjebanja su: poetno, osnovno i zavrno vjebanje. Vjebanje u nastavi esto se pospjeuje pojedinim metodikim sredstvima ili regulativama. Npr. u poetnom pisanju koriste se sveske sa linijama, a u matematici sveske sa kvadratima. Vjebe se obilato izvode u nastavi fizikog vaspitanja, tehnikog obrazovanja, muzikog i likovnog vaspitanja, nastavi prirodnih i tehnikih nauka, u strunopraktinoj nastavi, nastavi stranog i maternjeg jezika, nastavi informatike. Tokom vjebanja panja je usmjerena na tehniku izvoenja radnje ili vie njih, a ne toliko na memorisanju sadraja. Vjebanje e biti efikasnije ukoliko se uvaavaju opti ili psiholoko-didaktiki zahtjevi kao to su: vidjeti pitanje 27. od a) do k). Najtee je poetno vjebanje u kome se i pojavljuje najvie greaka i napora i kada se oekuje maksimalna mastavnikova pomo; zavreno je onda kada uenici savladaju strukturu zadate radnje i kada su nauili da je samostalno pravilno izvedu. U osnovnom vjebanju oni e pravilno ponavljati elemente savladane strukture radnje radi postizanja vee brzine, racionalnosti, tanosti i umjenosti. Zavrno vjebanje je svakodnevna praktina primjena vjetine, navike, sposobnosti uz sve vei stepen automatizacije i sve manje uee svijesti.Ako je odreena radnja pogreno nauena u poetnom i osnovnom vjebanju, treba organizovati korektivno vjebanje. 39. Nedostatak metode rada na tekstu ? Ovom metodom ne mogu se koristiti uenici koji nisu savladali vjetinu itanja. Ova metoda trai veu koncentraciju uenika; isto tako tee je prilagoditi interesovanjima, predznanjima i sposobnostima uenika. 40.Varijante rada u grupi ?- Rad svih uenika u razredu na istim zadacima;- Rad svih uenika u razredu na istim zadacima. 41. Primjeri zanemarivanja principa racionalnosti i ekonominosti ? - Nastavnik oprno objanjava gradivo koje gotovo svi uenici u odjeljenju znaju; - Preopirno uvoenje uenika u nastavni rad na poetku asa; - didaktiki egzibicionizam nagomilavanje nastavnih sredstava, uvjebavanje ve usvojenih postupaka. 42. Tipovi asova prema etapama ? To su uvodni as, as obrade gradiva, as ponavljanja i vjebanja i as provjeravanja.43. Funkcije ocjene (navedi i objasni) ? a) Dijagnostika indikator je nivoa i kvaliteta znanja, savladanosti vjetina i sposobnosti uenika; b) Informativna obavjetenje za uenika, nastavnika, roditelja; c) Razvojno-stimulativna pokree uenika na kontinuirano zalaganje i intenzivniji razvoj potencijala njegove linosti, podstie roditelje i drutvenu sredinu da obezbjeuju povoljne uslove za nastavu i obrazovanje; d) Regulativna predstavlja osnovu za prevoenje uenika u naredni razred i nivo kole. 44. Nastavna sredstva i pomagala (primjer) ? Nastavna pomagala su orua u nastavi. Pomou njih koristimo nastavna sredstva kao izvore znanja u nastavi.Primjer: Kada u fizici prouavamo polugu klijeta e biti nastavno sredstvo jer su model poluge, tj. izvor sticanja i primjene fizikalnih znanja o polugi. Meutim u nastavi tehnikog obrazovanja klijeta su orue rada ili tehniko pomagalo.45. Prilikom selekcije i izbora sredstava rada neophodno je ? - Da su nastavna sredstva usklaena sa ciljevima i specifinostima programskih sadraja odreenog nastavnog predmeta; - Da su prilagoena psihofizikim sposobnostima uenika; - Da doprinose racionalizaciji i ekonominosti nastave; - Da podstiu didaktiko-metodiku inventnost nastavnika; - Da pojaavaju motivaciju kod uenika; - Da su u skladu sa higijenskim, zdravstvenim, bezbjednosnim i estetskim kriterijumima. 46. Navedi razred, predmet, nastavnu jedinicu i zadatke ? III Razred; Priroda i drutvo; ivotinje Vaspitni zadatak: razvijanje ljubavi prema ivotinjama, stvaranje prijatne radne atmosfere, osposobljavanje za samostalno uenje. Obrazovni zadatak: Usvajanje osnovnih znanja o ivotinjama. Funkcionalni zadatak: shvatanje njihove koristi za ljude, razvijanje intelektualnih procesa miljenja, panje, pamenja. 47. Objasni zakon intenzivnosti ? Kod priblino jednakih uslova to je intenzivnije vjebanje, time je bolje i trajnije zadravanje u pamenju onog o emu se uilo.48. Povezanost didaktike sa drugim naukama ? Didaktika je najee povezana sa kolskom pedagogijom i sa metodikom nastave pojedinih predmeta. Didaktika je meuzavisno povezana sa optom pedagogijom, istorijom pedagogije, komparativnom pedagogijom, predkolskom pedagogijom, andragogijom i drugim naukama. Didaktika je takoe povezana sa informatikom, arhitekturom, higijenom i sa ostalim, za edukaciju relevantnim naukama. 49.Nedostaci spontanog saznanja ? - vremenski neekonomino; - ivot pojedinca je prekratak da ni on vlastitim istraivanjima sticao sva znanja; - ima prigodan karakter; - izazivaju ga trenutne potrebe; - nije planirano i nesistematino je. 50. Etape uenja u nastavi ? - sticanje percepcija i predstava; - formiranje pojmova i usvajanje zakona misaonim putem; - utvrivanje znanja, vjetina i navika; - primjena znanja u praksi; - provjeravanje znaja, vjetina i navika. 51. Razlika principa, pravila, metoda zakon ? Zakon izraava optu, konstantnu i nunu pravilnost stvarne uzrono-posljedine veze izmeu pojava u prirodnoj ili drutvenoj realnosti. - Didaktiki principi su osnovna naela kojima se rukovodi nastavnik u nastavnom radu da bi uenici uspjeno usvojili nastavne sadraje, razvili programom predviene vjetine, formirali navike i intenzivirali razvoj sposobnosti. - Didaktika pravila su smjernice za konkretniju nastavnikovu angaovanost u podsticanju i usmjeravanju aktivnosti uenika u odreenim etapama nastave; - Didaktike metode su nauno i praktino provjereni nain rada uenika i nastavnika u nastavnom procesu. 52. Princip oiglednosti i apstraktnosti ? Oiglednost podrazumijeva cjelovito ulno zapaanje predmeta radi prikupljanja odreenog fonda injenica na temelju kojih se formiraju jasne predstave o odreenim objektima. Don Lok smatra da nema nita u saznanju, to prethodno nije bilo u ulima. Sticanje znanja u nastavi odvija se u povezanim i isprepletenim etapama: - ulnom opaanju; - misaonoj obradi prikupljene grae; - provjeravanju rezultata uenja u praksi; To ne znai da su oiglednost i apstraktnost striktno odvojene. Dok stie ulna iskustva, uenik o njima i misaono rasuuje.53. Pravilo od poznatog ka nepoznatom ? Pomou nepoznatog u procesu saznanja, pa ni u nastavi, ne moemo doi do poznatog. Obrnuto, pomou poznatog mogue je doi i ovladati nepoznatim. Nastavnik ima ulogu da sve to uenik naui klasifikuje u poznato i da podstakne i podri uenika da to dalje ugradi u usvajanje nepoznatih injenica, pojmova, teorija i slino. Ovo pravilo pd poznatog ka nepoznatom treba da uvaavaju i kreatori nastavnih planova, pisci udbenika i autori didaktikog materijala. 54. Metod ilustarcije u nastavi ? Metod ilustracije u nastavi je postupak kojim se zbog sloenost, udaljenosti ili drugih razloga objektivna realnost zamjenjuje i prouava pomou nastavnih sredstava kao didaktiki oblikovane izvorne stvarnosti. U ilustrativna nastavna sredstva spadaju: crtei, grafikoni, scene, slike, fotografije, simboli, figure, nastavni film, slajdovi, video snimci, prirodni predmeti itd. Ilustarcija treba da prua podatke za razmiljanje, otkrivanje i zakljuivanje, a ne treba da sugerie gotova rjeenja, niti nametljive poruke ili zakljuke55. Podruje didaktikih istraivanja ?Podruje didaktikih istraivanja obuhvata zakonitosti, ciljeve, zadatke, sadraje,naela, pravila, inioce, tokove, oblike, metode, sredstva i ostale elemente prakse i naune teorije obrazovanja u nastavi, van nastave, kao i (samo) obrazovanje mladih i odraslih izvan kole.56. Didaktike varijante rada u parovima ?- instruktivni rad;- zajedniko (kooperativno) uenje;- individualno uenje u paru;- zajedniki stvaralaki rad u paru.

KNJIEVNOST ZA DJECUKartice za ispit iz knjievnosti za djecu izgledaju ovako:I 1. Problem poetaka knjievnosti za djecu? 2. Branko Radievi - poezija za djecu? 3. arl Pero - tri bajke? Po izboru(Palcic,Vila,Uspavana ljepotica) 4. Duan Radovi - Kapetan Don Piplfoks? II 1. O prouavanju i kritici knjievnih djela? 2. Grigor Vitez - poezija za djecu? 3. Ezop - basne? Po izboru Zid i avao, Trska i maslina, Cvrak i mravi 4. Luis Kerol - Alisa u zemlji uda? III 1. italaki afiniteti? 2. Desanka Maksimovi - Vrt djetinjstva? 3. Pukin - Bajka o ribaru i ribici? 4. il Vern - 20000 milja pod morem? IV 1. Problem vezan za dramu? 2. Ljubivoje Rumovi? 3. Ivo Andri? pripovijetke: Deca,Prozor, MIla i Prelac 4. Daniel Defo - Robinzon Kruso? V 1. Problem definisanja i odreivanja knjievnosti? 2. Narodne lirski vrste? 3. Desanka Maksimovi? Bajku Ako je verovati mojoj baki4. Ljubia oi - Pozorine bajke? VI 1. Problem termina i adaptacije? 2. Duan Radovi? 3. Stevan Raikovi? Pripovijetke Dima, Veliko dvoriste i Prva zarada drvene marije4. S. Bulai - Krilati Karavan? VII 1. Problem termina i adaptacije? 2. M. Georgijev? 3. Grozdana Oluji? Zlatokosa, Sedefina ruza i Mesecev cvet 4. Mali Princ? VIII 1. Problem postojanja knjievnosti za djecu? 2. Narodne lirske vrste? 3. Andersen - bajke? Ruzno pace,Mala sirena,Carevo novo odijelo 4. Branko opi - Orlovi rano lete? IX 1.Problem dramske knjievnosti za djecu i omladinu? 2. Jovan Jovanovi Zmaj? 3. A. P. ehov - Pripovijetke za djecu ( Kastanka, Vanjka)? 4. Branislav Nui - Hajduci?X1. Odnos estetskog i pedagokog u knjievnim djelima za djecu i omladinu 2. Dragan Luki 3. an Lafonten po izboru 4. Guliverova putovanja

GEOGRAFIJAOUN je svjetska organizacija nastala 1945godine u San Francisku,ima za cilj da stiti svjetski mir,gradi prijateljske i ravnopravne odnose,bori se protiv siromastva,nepismenosti,bolesti,podsticu uyajamna postovanja,prava i slobode ljudi.koje su posljedice zemljinih kretanja.sta je ravnodnevnica,dugodnevnica,kad nastaju,sta je geografska sirina,duzina.

Drage kolege,Pitala sam profesoricu kakva e vam pitanja biti na kolokvijumu: 1) bie i definisanje osnovnih pojmova, 2) ali e biti i navedeni primjeri i da osnovu toga prepoznate o emu se radi i da to objasnite.Na pitanje odgovarate samo sa dvije, tri reenice, vana je sutina, nije poeljno prepriavati gradivo, ve odgovoriti na ono to se od vas trai.Dok budete itali i spremali gradivo, itajte i primjere koji su napisani, ne trebate ih uiti na pamet, vano je da ih razumijete.Moemo o tome razgovarati i na vjebama ili uoi kolokvijuma.Ugodan vikend vam elim,Nela Marinkovi

Nastavni sistemi (prof. Mile Ili)