Przestrzenie kultury i literatury

Przestrzenie kultury i literatury

Księga jubileuszowa dedykowanaProfesor Krystynie Heskiej ‑Kwaśniewicz

na pięćdziesięciolecie pracy naukowej i dydaktycznej

NR 2894

Przestrzenie kultury i literatury

Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Krystynie Heskiej ‑Kwaśniewicz

na pięćdziesięciolecie pracy naukowej i dydaktycznej

pod redakcjąElżbiety Gondek, Ireny Sochy

przy współudzialeBarbary Pytlos

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2012

Redaktor seriiNauka o Książce i Bibliotece – Book and Library Science – Buch ‑ und Bibliothekwissenschaft

Irena Socha

RecenzentJacek Kolbuszewski

Irena SochaKatowice

Krystyny Heskiej ‑Kwaśniewicz jubileusz… pięćdziesięciolecia pracy naukowej

i dydaktycznej

Krystyna Heska ‑Kwaśniewicz jest uczoną, której jubileusz niełatwo zamknąć w podsumowującej refleksji – zarówno ze względu na bogactwo wielotematycznego dorobku naukowego, jak i z powodu swoistej dla Autorki postawy badawczej łączącej pasję poznawczą z osobistym zaangażowaniem, u którego korzeni leży emocjonalność motywowana klarownym systemem wartości. Jej pisarstwu naukowemu obca jest postawa chłodnego dystansu. Ani o problemach, ani o pisarzach, których twórczości poświęcała swoje dociekania, nigdy nie pisała z beznamiętnym obiektywizmem. Obiektywizm ów był dla niej istotny i respektowany na poziomie warsztatu badawczego, metod i narzędzi poznawczych, wyrażał się w rzetelnym stosunku do źródeł, w możliwie wielostronnej ich interpretacji. Obraz, który na tej podstawie tworzyła, nosił wyraźne znamię jej autorstwa, jej postawy wobec badanego zjawiska – pozytywnej lub, rzadziej, negatywnej, ale zawsze wyraźnej, zako‑rzenionej w aksjologicznej, jasno formułowanej autorskiej orientacji. Można przypuszczać, że również jej literackie i badawcze preferencje, znajdujące wyraz w publikacjach, miały swe źródło w sferze wartościowań i przewartoś‑ciowań etycznych. Często bowiem poszukiwała takich tematów badawczych, które wydobywając prawdę, zarazem „oddawały sprawiedliwość” twórcom i dziełom.

Postawę taką ukształtowała jej rodzina: matka Maria Dorota z Gaudni‑ków i Karol Heski – inteligenci o korzeniach ziemiańskich. Przyszła na świat 18 kwietnia 1940 roku w Krościenku nad Dunajcem. Przodkowie ze strony matki pochodzili z Austrii, ze szlacheckiego rodu Fihauserów przybyłego do

6 Irena Socha

Polski w XVII wieku i tu osiadłego w okolicach Miaczowa. Jeden z potom‑ków rodu, Gustaw, piastował nawet funkcję sekretarza króla Władysława IV. Ostatecznie krainą zakorzenienia rodów Fihauserów, Grossów i Gaudników stała się Galicja – gdzie uniwersalizm kultur i narodów złączonych wyrokiem historii w granicach wspólnej monarchii nie kłócił się z serdecznym polskim patriotyzmem – Sądecczyzna, a przede wszystkim Gdów. Pradziadek Kry‑styny Heskiej Franciszek Grohs był notariuszem w Limanowej.

Jak mówi Jubilatka, najwięcej w życiu po Bogu zawdzięcza Matce, Marii Dorocie Jadwidze z Gaudników, jej silnej osobowości i bardzo wyrazistemu systemowi wartości. Wartości narodowe i religijne dzieciom nie tylko przeka‑zywano. Karolowi Heskiemu – Ojcu Jubilatki – przyszło w latach okupacyj‑nych, a potem jeszcze w latach pięćdziesiątych, złożyć boleśnie okupione ich świadectwo. Wysoko stawiano w domu rodzinnym edukację – pojmowaną jako swoisty imperatyw, prawdziwy skarb godny gromadzenia. Ponadto ceniono i praktykowano racjonalną organizację pracy, ale także piękno i ele‑gancję na co dzień. Ta pierwsza umiejętność pozwoliła późniejszej Uczonej zharmonizować dynamikę naukowej kariery z powinnościami i radościami życia rodzinnego i macierzyńskiego. Ta druga pozwoliła stworzyć dom, do którego chętnie przybywali bliżsi i dalsi, a także łączyć uniwersytecką godność postawy z kobiecym urokiem. Owa realizacja osobowości na wielu płaszczyznach, a nie tylko w pojedynczym, naukowym wymiarze, także na tej, której osnowę stanowi uroda życia, jest – jak się wydaje – jednym ze źródeł swoistego „współczynnika empatii” obecnego w pisarstwie Krystyny Heskiej ‑Kwaśniewicz.

Podobne wartości etyczne, jakie kształtował dom rodzinny Jubilatki, formowało również harcerstwo, z którym była związana przez wiele lat orga‑nizacyjnie, a przez całe niemal życie – duchowo. Harcerstwo przywróciło, Jej dzieciństwo i młodość zawłaszczone przez czasy stalinowskie, a zarazem poprowadziło w głąb historii Śląska. Tutaj narodziły się przyjaźnie na całe życie – z Józefem Kretem, Adelą Korczyńską, Stanisławem Broniewskim‑ ‑Orszą, naczelnikiem Szarych Szeregów.

Rzeczywistością, która Ją zachwycała, w której harmonijnie łączyły się wszystkie te aspekty – piękno, sacrum i heroizm, były góry. Tam, w czasie wędrowania po Tatrach, poznała Wiesława Kwaśniewicza, swojego przyszłego męża, inżyniera, z zamiłowania taternika, którego rodzina, pochodząca z Żółkwi, osiadła jeszcze przed wojną w Brzezinach na Śląsku.

Niezwykłe, a przecież w owych czasach nierzadko typowe, drogi wiodły Jej przodków, a potem ją samą ku Śląskowi jako ojczyźnie osiedlenia. Ojciec, Karol, pochodził z Krościenka nad Dunajcem, nauki pobierał w Krakowie, a na Śląsk – oczekujący wówczas na polskich nauczycieli – przyjechał w latach trzydziestych, aby podjąć pracę najpierw w szkole jako polonista, a potem jako kierownik dziekanatu Pomaturalnego Studium Ekonomicznego (poprzedza‑

7Krystyny Heskiej ‑Kwaśniewicz jubileusz…

jącego powstanie Wyższej Szkoły Ekonomicznej). W roku 1939 został zmo‑bilizowany w 73. Pułku Piechoty. Po klęsce wrześniowej uwolniony z obozu jenieckiego w Krakowie, powrócił na Sądecczyznę, gdzie w Ochotnicy pełnił funkcję sekretarza gminy. Zaangażowany w pracy konspiracyjnej AK, znalazł się w KL Auschwitz, a potem w innych obozach koncentracyjnych. Ponow‑nie aresztowany został i skazany na przymusową pracę w kopalni w latach stalinowskich, gdy był wicedyrektorem Izby Rzemieślniczej w Katowicach.

Śląski szlak dla przyszłych pokoleń, już na trwałe z tą ziemią związanych, wyznaczyli także przodkowie Jubilatki po kądzieli. Dowódcą Śląskiego Pułku Piechoty, który 16 listopada 1918 roku przejął polską władzę w Cieszynie, był generał brygady Franciszek Ksawery Latinik – brat prababki Broni‑sławy Latinik de Coboldo Gaudnikowej1. Dziadkowie osiedli na jakiś czas w Cieszynie, skąd później przenieśli się do Katowic, gdzie dziadek Zygmunt Gaudnik, radca w Urzędzie Wojewódzkim, redagował czasopismo „Urzęd‑nik”. W Katowicach, na balu w dawnym budynku Biblioteki Śląskiej, poznali się rodzice Jubilatki. W roku 1938 połączył ich losy sakramentalnym węzłem małżeńskim ks. Emil Szramek, który był przyjacielem dziadka – Zygmunta Gaudnika. Wojenne wydarzenia zmusiły rodziców i dziadków do ucieczki ze Śląska w strony rodzinne ojca. Po zakończeniu wojny cała rodzina znalazła się w Katowicach, które dla nich stały się ziemią najbliższą. Tutaj po wojnie urodził się brat Jubilatki – Jacek Maria, tutaj po latach odeszli Jej Rodzice.

Wartości i pasje ukształtowane w młodości, podobnie jak osobiste zainte‑resowania, skierowały Krystynę Heską ‑Kwaśniewicz ku studiom polonistycz‑nym, jakie podjęła na Wydziale Filologiczno ‑Historycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Katowicach w latach 1957–1961. Uwieńczyła je rozprawą, która już wówczas wyznaczyła jeden z głównych kierunków badawczych, rozwijanych przez całe naukowe życie, jakim stała się literatura i książka dla dzieci i młodzieży, a także motyw dziecka w literaturze pięknej. Promotorem tej rozprawy, poświęconej Sylwetkom dzieci i młodzieży w twórczości Hen‑ryka Sienkiewicza, była prof. Mieczysława Mitera ‑Dobrowolska, szlachetny człowiek i wybitna badaczka „literatury osobnej”, a także dziejów oświaty na Śląsku, z którą Krystynę Heską ‑Kwaśniewicz połączyła długoletnia przyjaźń i współpraca.

Zaraz po studiach przyszła badaczka, wzorem wielu wybitnych uczonych poprzedników, terminowała w szkole – podjęła pracę nauczycielską w Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Konopnickiej w Katowicach. Rok później uzy‑skała etat asystenta w ówczesnej Katedrze Historii Literatury Polskiej WSP w Katowicach. Pracowała także w Bibliotece Śląskiej (1965–1971) oraz jako dokumentalista w Ośrodku Informacji Naukowej i Technicznej Instytutu Maszyn Matematycznych, uzyskując wiedzę i kompetencje, które po latach

1 K. Heska ‑Kwaśniewicz: Noc listopadowa w Cieszynie. „Śląsk” 2008, nr 11, s. 24–26.

8 Irena Socha

nieoczekiwanie stały się przydatne w pracy badawczej na kierunku bibliote‑koznawstwo i informacja naukowa, z jakim się później związała.

Wcześniej jednak rozprawa doktorska na temat „Zaranie Śląskie” 1907–1939. Zarys monograficzny, napisana pod kierunkiem ówczesnego kierownika Katedry prof. dra hab. Jana Zaremby, obroniona w roku 1972, zapoczątkowała drugi, najbardziej znaczący i rozległy nurt badań naukowych Jubilatki – poświęconych problematyce literatury i kultury Śląska.

Z Uniwersytetem Śląskim związana była nieprzerwanie od roku 1974 i to zarówno z Wydziałem Filologicznym, z Katedrą Literatury Staropol‑skiej i Oświeceniowej Instytutu Nauk o Literaturze, jak i przez kilka lat z Wydziałem Pedagogiki i Psychologii; najdłużej z Zakładem, później Insty‑tutem, Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Wydziału Filologicznego. Kolokwium habilitacyjne na podstawie książki „Pisarski zakon”. Biografia literacka Gustawa Morcinka (Opole 1989) miało miejsce w maju 1989 roku na Wydziale Filologicznym. Recenzentami byli: Zbigniew Jerzy Nowak, Włodzimierz Maciąg, Jerzy Pośpiech i Jacek Kolbuszewski. Od roku 1992 zajmowała stanowisko profesora nadzwyczajnego, a od roku 1995 – zwyczaj‑nego w Instytucie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej. Tytuł profesora nauk humanistycznych otrzymała 28 lutego 1995 roku. Była kierownikiem Zakładu Historii Książki i Bibliotek, Zakładu Książki i Piśmiennictwa dla Młodego Odbiorcy oraz Zakładu Czytelnictwa w tym Instytucie.

Szczególną cechą osobowości naukowej, a zarazem dorobku twórczego Krystyny Heskiej ‑Kwaśniewicz jest Jej żywy udział w życiu literackim – i jako jego organizatora, i jako krytyka literackiego, i jako czytelnika. Motywacją funkcji, jakie w związku z tym podejmowała, było jak się zdaje nie tylko samo uczestnictwo i bliska Jej zawsze misja popularyzatorska, lecz także ludzie, z którymi nawiązywać można było przyjaźnie. Była więc sekreta‑rzem naukowym i wiceprzewodniczącą Komisji Historycznoliterackiej PAN Oddziału w Katowicach oraz współprzewodniczyła Radzie Redakcyjnej serii „Spotkania z Literaturą” wydawanej przez ten Oddział, a także Śląskiemu Towarzystwu Naukowo ‑Literackiemu w Katowicach. W latach 1994–1999 była członkiem Rady Wydawniczej przy Wojewodzie Śląskim, współpra‑cowała z Wydawnictwem „Śląsk” jako sekretarz naukowy Rady Progra‑mowej serii „Literatura dla Dzieci i Młodzieży”, była członkiem zespołu redakcyjnego rocznika naukowego „Watra” wydawanego przez środowisko uniwersyteckie Cieszyna. Prowadziła działalność na rzecz popularyzacji nauki, współpracując z Uniwersytetem Trzeciego Wieku przy Uniwersytecie Śląskim.

Podejmowała ważne inicjatywy i prace służące dobru społecznemu: była inicjatorem i członkiem kapituły uznanej Nagrody Arcybiskupa Diecezji Górnośląskiej Lux ex Silesia, uczestniczyła w pracach Komisji Historycznej przy Komendzie Chorągwi ZHP w Katowicach oraz, jako wiceprzewodni‑


cząca, w pracach Rektorskiej Komisji ds. Powołania Wydziału Teologicznego i w pierwszej, w stadium organizacji, Radzie Wydziału Teologicznego, w Sena‑ckiej Komisji Historycznej powołanej przez Rektora Uniwersytetu Śląskiego, która nadal prowadzi swoją działalność. Przede wszystkim jednak przez wiele lat kształtowała – najpierw jako współredaktor, a od roku 2000 jako redak‑tor naukowy – oblicze naukowego rocznika śląskoznawczego, wydawanego w Katowicach – „Śląskie Miscellanea”, a tym samym wpływała na rozwój badań regionalnych. Przyczyniła się do zorganizowania wielu konferencji naukowych poświęconych tym badaniom. Jako uznany krytyk literacki współpracowała z czołowymi periodykami literackimi i literaturoznawczymi, nie tylko regionalnymi, jak „Kwartalnik Opolski”, „Odra”, „Poglądy”, „Śląsk”, ale także ogólnopolskimi „Ruch Literacki”, „Przegląd Humanistyczny”, „Wierchy” „Guliwer. Czasopismo o Książce dla Dziecka”.

Profesor Krystyna Heska ‑Kwaśniewicz otrzymała liczne nagrody: Rek‑tora Uniwersytetu Śląskiego oraz Ministra Edukacji Narodowej za działalność naukową, Złoty Krzyż Zasługi (1993), Nagrodę im. Karola Miarki (1991), Nagrodę im. ks. Aleksandra Skowrońskiego (1993), Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej (1996), Medal Komisji Edukacji Narodowej (1997), złoty medal Zasłużony dla Kultury Polskiej (2007), honorową Nagrodę im. Wojciecha Korfantego (2008).

Jest badaczką o imponującym dorobku publikacyjnym: 10 książek autorskich, liczne redakcje naukowe prac zbiorowych, kilkadziesiąt artykułów monograficznych, setki recenzji, artykułów popularyzujących i przeglądów. Mimo wyraźnie dominującej problematyki poświęconej dziejom literatury i kultury polskiej na Górnym Śląsku, Jej uwagę przyciągały różnorodne zagadnienia. Można wyróżnić kilka głównych nurtów pisarstwa naukowego Jubilatki.

Pierwszy z nich – poświęcony literaturze polskiej na Śląsku – zjawiskom, dziełom i pisarzom – zapoczątkowała w roku 1965 rozprawka dotycząca widowiska autorstwa Kazimierza Gołby Lompa. Ważne ustalenia inter‑pretacyjne i biograficzne przyniosły zwłaszcza książki i liczne artykuły poświęcone Gustawowi Morcinkowi (także przygotowane przez Nią do druku edycje jego listów)2, Zofii Kossak ‑Szczuckiej3 oraz twórczym związ‑kom ze Śląskiem Juliana Przybosia4. Prace o pisarzach: Zbyszku Bednorzu5

2 Eadem: Pisarski zakon. Biografia literacka Gustawa Morcinka. Opole 1988; Eadem: Kolorowy rytm życia. Studia o prozie Gustawa Morcinka. Kraków 1993; Eadem: Szelest mi‑janego czasu. Wspomnienia o Gustawie Morcinku. Wstęp, wybór, opracowanie K. Heska‑ ‑Kwaśniewicz. Cieszyn 1989.

3 Zwyczajna świętość. Zofia Kossak we wspomnieniach. Wstęp, opracowanie i wybór K. Heska ‑ Kwaśniewicz. Cieszyn 1997.

4 K. Heska ‑Kwaśniewicz: Miłość jak przepaść. Julian Przyboś i góry. Katowice 1998.5 Eadem: Zbyszko Bednorz. Portrety pisarzy opolskich. Opole 1997.

10 Irena Socha

i Józefie Krecie6, zarazem przyjaciołach Autorki, pełniły oprócz naukowej także istotną funkcję popularyzacyjną. Liczne studia poświęciła również innym postaciom nauki i kultury: Poli Gojawiczyńskiej, Kazimierzowi Gołbie, ks. Emilowi Szramkowi, Emanuelowi Imieli, Pawłowi Łyskowi, Alojzemu Targowi, Zdzisławowi Hierowskiemu, Wilhelmowi Szewczykowi, Janowi Zarembie, Jadwidze Kuciance, Zbigniewowi Jerzemu Nowakowi7, Florianowi Śmiei, Stanisławowi Kolbuszewskiemu, Edmundowi Rosnerowi. Liczne naukowe publikacje dotyczyły dziejów śląskiego harcerstwa i książki polskiej na Śląsku.

Również w tym nurcie badań widoczna jest swoista „orientacja etyczna” znamienna dla pisarstwa Krystyny Heskiej ‑Kwaśniewicz. Oddawała sprawiedliwość tym zwłaszcza twórcom, o których sprawiedliwego osądu wyrazić, ani tym bardziej upowszechnić, nie pozwalały uwarunkowania ideologiczne i polityczne, czy to w latach wojny i okupacji, czy w okresie PRL ‑u. Nieodłączne takiej postawie poznawczej było emocjonalne zaangażo‑wanie Autorki, nadające Jej pisarstwu naukowemu – również dzięki biegłości języka i elegancji stylu – szczególne walory literackie i czytelnicze, doceniane przez odbiorców.

Krystynie Heskiej ‑Kwaśniewicz bliskie były zawsze związki literatury z życiem społecznym, zwłaszcza tam, gdzie uwidaczniała się uniwersalna, ponadczasowa wartość narodowej tradycji. Dała temu wyraz między innymi w „ambitnej, pięknej i ważnej monografii”, w „dziele wyróżniającym się i na pewno trwałym w dorobku polskiej nauki” Wyznanie narodowe Śląska. Teksty literackie i paraliterackie w drukach okresu powstań i plebiscytu na Górnym Śląsku8, a także opracowując edycje: Wieży spadochronowej Kazi‑mierza Gołby9 oraz antologii wierszy poświęconych tragicznym wydarzeniom na kopalni „Wujek” Zapisani do rachunku krzywd10. Rozgłos w naukowym i literackim, a nawet politycznym środowisku przyniosła Autorce niezwykle bogata faktograficznie książka odsłaniająca nieznane, a czasem i ukrywane zjawiska XX ‑wiecznej literatury i publicystyki śląskiej przygotowana na podstawie bogatych materiałów archiwalnych ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej: Taki to mroczny czas. Losy pisarzy śląskich w okresie wojny i oku‑

6 Eadem: Józef Kret. Opowieść o harcerskiej wierności. Katowice 1997. 7 K. Heska ‑Kwaśniewicz, M. Piechota: Zbigniew Jerzy Nowak. Katowice 2006. 8 K. Heska ‑Kwaśniewicz: Wyznania narodowe Śląska. Teksty literackie i paralitera‑

ckie w drukach okresu powstań i plebiscytu na Górnym Śląsku. Katowice 2000; J. Pośpiech: Recenzja wydawnicza pracy prof. zw. dr hab. Krystyny Heskiej ‑Kwaśniewicz pt. Wyznania narodowe Śląska. Teksty literackie i paraliterackie w drukach okresu powstań i plebiscytu na Górnym Śląsku. Katowice 1999 [Recenzja wydawnicza dla Wydawnictwa Uniwersytetu Ślą‑skiego, mszp., 3 s., 18 czerwca 1999, s. 3].

9 K. Gołba: Wieża spadochronowa. Katowice 1996.10 Zapisani do rachunku krzywd. Do druku przygotowała i wstępem opatrzyła K. Heska‑

‑Kwaśniewicz przy współpracy B. Pytlos. Katowice 1992.


pacji11. Nie ostatnią zapewne spośród poświęconych śląskim tematom jest publikacja wydana w roku 2006 Szkice Śląskie. Ludzie, sprawy, wydarzenia12.

Wśród publikacji śląskoznawczych pokaźny udział mają te o charakterze prasoznawczym. Ten nurt badań otworzyła już dysertacją – rzetelną i wszech‑stronną monografią „Zarania Śląskiego”, która do dziś, dzięki rozumowanej bibliografii zawartości periodyku, służy pomocą kolejnym pokoleniom badaczy problematyki śląskiej. Kontynuowała badania prasoznawcze licznymi artykułami poświęconymi między innymi „Kuźnicy”, „Odrze”, wydawanym na Śląsku po wojnie czasopismom literackim i kulturalno ‑społecznym oraz czasopismom dla dzieci i młodzieży, także Związkowi Polaków w Niemczech.

Nie mniej istotna dla badań śląskoznawczych była rola Jubilatki jako organizatora zespołu naukowego podejmującego prace w tym zakresie. Sku‑piając grono, młodych zwłaszcza, badaczy, inicjowała – także jako kierownik grantu Książka i biblioteka w kulturze Śląska Górnego i Cieszyńskiego w XIX i XX wieku (1997–2000) – poszukiwania naukowe oraz konferencje, podczas których przedstawiano ich rezultaty. Z dużym zainteresowaniem spotkała się między innymi sesja organizowana we współdziałaniu z Wydziałem Teolo‑gicznym Uniwersytetu Śląskiego (2003), a poświęcona osobie i twórczości ks. Emila Szramka, któremu Krystyna Heska ‑Kwaśniewicz poświęciła liczne publikacje. Pokłosiem tej organizacyjnej działalności były opublikowane pod Jej redakcją tomy prac zbiorowych: Obieg książki i prasy na Śląsku a wielokulturowość regionu13 oraz Z dziejów książki i prasy na Śląsku w XIX i XX wieku14, a także publikacje doktoratów pisanych pod Jej kierunkiem, między innymi Jadwigi Miękiny ‑Pindur Ludwik Brożek „śląski Estreicher”. Sylwetka bibliologa, bibliofila i regionalisty15, Katarzyny Tałuć poświęcona badaczom śląskiego regionalizmu16, Joanny Jurgały ‑Jureczki o obrazie Śląska w twórczości Zofii Kossak ‑Szczuckiej17 czy wysoko ceniona przez krytykę

11 K. Heska ‑Kwaśniewicz: Taki to mroczny czas. Losy pisarzy śląskich w okresie wojny i okupacji. Katowice 2004; J. Prokop: Recenzja pracy: Krystyna Heska ‑Kwaśniewicz, Taki to mroczny czas. Losy pisarzy śląskich w okresie wojny i okupacji. [Recenzja wydawnicza dla Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego, mszp., 1s., 24 stycznia 2004]; J. Pośpiech: Recenzja wydawnicza pracy Prof. dr hab. Krystyny Heskiej ‑Kwaśniewicz pt. Taki to mroczny czas. Losy pisarzy Śląskich w okresie wojny i okupacji. [Recenzja wydawnicza dla Wydawnictwa Uniwer‑sytetu Śląskiego, mszp., 5 s., 12 stycznia 2004]; Cz. Mykita ‑Glensk: Śląsk – totalitaryzmy – literatura. „Nowe Książki” 2005, nr 7, s. 48.

12 K. Heska ‑Kwaśniewicz: Szkice śląskie. Ludzie, sprawy, wydarzenia. Mysłowice 2006.13 Eadem: Obieg książki i prasy na Śląsku a wielokulturowość regionu. Katowice 1999.14 Eadem: Z dziejów książki i prasy na Śląsku w XIX i XX wieku. Katowice 1999.15 J. Miękina ‑Pindur: Ludwik Brożek „śląski Estreicher”. Sylwetka bibliologa, bibliofila

i regionalisty. Katowice 2001.16 K. Tałuć: Emil Szramek, Jan Kudera, Konstanty Prus – pierwsze pokolenie badaczy

śląskiego regionalizmu literackiego. Katowice 2002.17 J. Jurgała ‑Jureczka: Zofii Kossak ‑Szczuckiej dom utracony i odnaleziony. Cieszyn

2003.

12 Irena Socha

monografia Barbary Pytlos na temat recepcji pisarstwa autorki Błogosławio‑nej winy18. Wysoką ocenę otrzymały także prace: Beaty Langer o inspiracjach ludowych pisarstwa G. Morcinka, a także Piotra Skowronka o poezji ks. Jerzego Szymika19.

Szczególne miejsce w sercu Jubilatki zajmuje harcerstwo. Była instruk‑torką ZHP ze stopniem harcmistrzyni. Współinicjowała ideę i współrealizo‑wała z niemałym trudem, przy licznych przeciwnościach, projekt wzniesienia i poświęcenia na katowickim Rynku Pomnika Śląskich Harcerek i Harcerzy, odsłoniętego w 1983 roku. W roku 1994 była inicjatorką powołania Komitetu Ochrony Pamięci Powstańców i Harcerzy Śląskich Obrońców Katowic we Wrześniu 1939. Dzięki działalności tego Komitetu udało się ustalić wiele nazwisk poległych obrońców miasta, które znajdują się obecnie na ich zbio‑rowej mogile na cmentarzu w Katowicach Panewnikach. W roku 2002 była inicjatorką głośnego listu protestacyjnego w odpowiedzi na artykuł „Gazety Wyborczej” kwestionujący polską obronę Katowic i udział w niej harcerzy we wrześniu 1939 roku. Przede wszystkim jednak dziejom oraz literackim obra‑zom harcerstwa, zwłaszcza przedwojennym i wojennym, nie tylko śląskiego, poświęciła wiele publikacji. Przygotowała ponadto edycje takich znaczących książek o tematyce harcerskiej, jak Po ziemi naszej roześlem harcerzy… Z dziejów harcerstwa Polskiego na Górnym Śląsku, J. Kreta: Harcerze wierni do ostatka20 czy nowe wydanie Wieży spadochronowej Kazimierza Gołby wzbogacone o obszerne posłowie, przypisy oraz ilustracje21.

Ważne miejsce w Jej dorobku, oraz naukowym i osobistym doświad‑czeniu, zajmuje książka poświęcona pisarstwu Aleksandra Kamińskiego Braterstwo i służba22, a także sama postać harcerza, konspiratora i uczonego. Do roku 1999 wszystkie edycje Kamieni na szaniec Aleksandra Kamińskiego ukazywały się w Jej opracowaniu, z Jej wstępem; dziejom wojennej i powo‑jennej recepcji tej książki poświęciła również istotną część pracy o pisarstwie Kamińskiego, przygotowała także do druku wydanie Książki drużynowego zuchów. Kamiński – wybitny uczony, autor znakomitych źródłowych publi‑kacji poświęconych historii i teorii polskich związków młodzieży, a zarazem harcmistrz, wychowawca młodzieży, społecznik, nieugięty twórca „Biuletynu

18 B. Pytlos: „Córa Sienkiewicza” czy „Alicja w krainie czarów”. Z dziejów recepcji twór‑czości Zofii Kossak ‑Szczuckiej. Katowice 2002.

19 P. Skowronek: Spotkać się w słowach…. O twórczości literackiej ks. Jerzego Szymika. Przedm. K. Heska ‑Kwaśniewicz. Kraków 2008.

20 Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach. Pod red….. Katowice 2007; J. Kret: Harcerze wierni do ostatka. [Wyd. 3. rozszerz. z okazji odsłonięcia Pomnika Harcerzy w Katowicach]. Wstępem opatrzyła K. Heska ‑Kwaśniewicz. Katowice [1983].

21 K. Gołba: Wieża spadochronowa, Katowice 1996.22 K. Heska ‑Kwaśniewicz: Braterstwo i służba. Rzecz o pisarstwie Aleksandra Kamiń‑

skiego. Katowice 1998.


Informacyjnego” podtrzymującego ducha narodu w czasach okupacji – był dla niej, podobnie jak Zofia Kossak ‑Szczucka, symbolem pełni człowieczeń‑stwa w służbie prawdy; etyczna i życiowa dzielność jest bowiem cechą, którą Jubilatka ceni szczególnie.

Uczona, reprezentująca zarazem kolejne pokolenie skautów Rzeczypospo‑litej, swoją pracą badawczą poświęconą problematyce harcerstwa przywracała prawdę, oddając sprawiedliwość i jego dziejom, i jego bohaterom. Dzięki temu przywracała także współczesności treści i wzory wychowawcze sprawdzone w czasach przeszłych, często w sytuacjach wojennych wymagających dziel‑ności nadzwyczajnej, wzory, które powinny służyć kolejnym, najmłodszym pokoleniom.

Być może również dlatego jednym z najbardziej znaczących obszarów jej naukowej twórczości, a także działalności krytycznej, publicystycznej i dydaktycznej jest literatura dla dzieci i młodzieży. Kształtowała oblicze serii „Literatura dla Dzieci i Młodzieży” Wydawnictwa „Śląsk” w Katowicach, jest stałym współpracownikiem „Guliwera. Czasopisma o Książce dla Dziecka”, publikowała także w czasopismach „Polonistyka” i „Język Polski w Szkole”, „Kwartalnik Polonistyczny” (Kielce). Poświęciła wiele artykułów dawniejszym i współczesnym pisarzom dla dzieci, między innymi: Zofii Urbanowskiej, Zofii Rogoszównie, Janinie Porazińskiej, Zofii Kossak, Kornelowi Makuszyńskiemu, Janowi I. Sztaudyngerowi, Zofii Chądzyńskiej, Annie Świrszczyńskiej, Dorocie Gellner, Małgorzacie Musierowicz, Ewie Nowak. Sumą Jej refleksji nad „litera‑turą osobną” stała się dwutomowa książka Tajemnicze ogrody. Rozprawy i szkice z literatury dla dzieci i młodzieży23. Z jej inspiracji w Zakładzie Książki i Piś‑miennictwa dla Młodego Odbiorcy Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UŚ, którym kierowała, organizowane były konferencje naukowe oraz ukazywały się kolejne znaczące publikacje zbiorowe, będące ich pokłosiem: Młody czytelnik w świecie książki, biblioteki i informacji oraz Książka dla dzie‑cka – wczoraj, dziś, jutro24. Zasługą K. Heskiej ‑Kwaśniewicz było skierowanie uwagi badaczy ku zapomnianym, a wartościowym dziełom literatury dla dzieci i młodzieży. Rezultatem zainicjowanych przez Nią prac badawczych stał się tom zbiorowy tekstów poświęconych między innymi dziełom twórców polskich i obcych: Marii Bartusówny, Erazma Majewskiego, Heleny Modrzejewskiej, Antoniny Domańskiej, Stanisława Wasylewskiego, Julii Duszyńskiej, Jonathana Swifta, Frances E. Burnett, Edmondo de Amicisa25. W latach 2008/2009 z Jej

23 Eadem: Tajemnicze ogrody. Rozprawy i szkice z literatury dla dzieci i młodzieży. Ka‑towice 1996.

24 Młody czytelnik w świecie książki, biblioteki i informacji. Red. K. Heska ‑Kwaśniewicz i I. Socha. Katowice 1996; Książka dla dziecka wczoraj, dziś, jutro. Red. K. Heska‑ ‑Kwaśniewicz i I. Socha. Katowice 1998.

25 Zapomniani pisarze, zapomniane książki dla małego i młodego czytelnika. Red. K. Heska ‑Kwaśniewicz. Katowice 2005.

14 Irena Socha

inspiracji i pod Jej redakcją naukową ukazał się dwutomowy skrypt Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1989) przynoszący obraz najnowszych dokonań pisarskich w rozległym kontekście zjawisk kulturowych i rynku książki dzie‑cięcej26. Niektóre z tych prac dedykowała trójce swoich dzieci i wnukom.

Swój kunszt interpretacyjny i wiedzę historycznoliteracką Krystyna Heska ‑Kwaśniewicz oddała także w służbę szkole. Była członkiem Rady Pro‑gramowej przy Śląskim Kuratorze Oświaty, współpracowała z Regionalnym Ośrodkiem Metodyczno ‑Edukacyjnym w Katowicach. W roku 1995 ukazało się w Jej opracowaniu nowe wydanie W pustyni i w puszczy Henryka Sienkie‑wicza. Jako kierownik serii „Lektury dla Szkoły” katowickiego wydawnictwa „Książnica” przygotowała edycje wielu wypisów i antologii, jak np. Literatura przełomów politycznych. 1956–1968–1981. Antologia w opracowaniu szkolnym27 czy Antologia literatury lagrów i łagrów…, Antologia reportażu polskiego…, Antologia dzienników i pamiętników…28 Podejmowała także prace na rzecz dydaktyki polonistycznej – uczestniczyła w opracowaniu programu edukacji regionalnej w zakresie języka polskiego29, pisała na temat literaturoznawczego kształcenia nauczycieli klas początkowych oraz czytelnictwa dzieci.

Pasją nie tylko naukową, ale treścią życia Jubilatki były i są góry. W górach przyszła na świat, urokliwe krajobrazy pienińskie towarzyszyły najwcześniejszym latom Jej życia. Potem górskimi szlakami wiodły trasy harcerskich wędrówek, na tatrzańskim szlaku poznała swojego przyszłego męża. Górom poświęciła liczne rozprawy. W roku 2006 ukazała się publikacja Ludzie, góry, książki przynosząca sumę refleksji Jubilatki nad związkami literatów i literatury polskiej z górami, nad znaczeniem górskich inspiracji i motywów w polskiej literaturze i kulturze, publikacja uznana przez krytykę za podstawową dla wiedzy historycznoliterackiej z tego zakresu. Współpra‑cuje od wielu lat z redakcją czołowego periodyku poświęconego górom oraz zjawiskom kulturowym, których stały się one inspiracją – „Wierchy” oraz jest członkiem wrocławskiego zespołu badawczego, który pod kierunkiem prof. Jacka Kolbuszewskiego organizuje badania w tym zakresie; w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych publikowała studia w serii „Góry, Literatura, Kultura”.

26 Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1989). T. 1–2 . Red. K. Heska ‑Kwaśniewicz. Katowice 2009.

27 Literatura przełomów politycznych. 1956–1968–1981. Antologia w opracowaniu szkol‑nym. Wybór, wstęp i oprac. K. Heska ‑Kwaśniewicz. Katowice 2000.

28 Antologia literatury lagrów i łagrów w opracowaniu szkolnym. Wybór, wstęp i oprac. K. Heska ‑Kwaśniewicz. Katowice 1997; Antologia reportażu polskiego w opracowaniu szkol‑nym. Oprac. K. Heska ‑Kwaśniewicz i B. Zeler. Katowice 1998; Antologia dzienników i pa‑miętników w opracowaniu szkolnym. Wybór, wstęp, objaśnienia i opracowanie dydaktyczne K. Heska ‑Kwaśniewicz. Katowice 1999.

29 Program edukacji regionalnej w zakresie języka polskiego dla klas IV–VIII szkoły pod‑stawowej (projekt). Oprac. L. Gilowa, K. Heska ‑Kwaśniewicz, H. Synowiec. Katowice 1997.


Nie jest przypadkiem, że Krystyna Heska ‑Kwaśniewicz większość swoich naukowych prac poświęciła wybranym pisarzom, ich biografiom osobistym i artystycznym. Swe pisarstwo naukowe bowiem pojmowała – podobnie jak wielu z szeregu postaci, o których pisała – jako służbę nie tylko obiektywnej prawdzie, ale prawdzie służącej dobru społecznemu, zwłaszcza młodych pokoleń, jako życzliwe przywracanie prawdziwego i sprawiedliwego obrazu ludziom i czasom. Zajmując się literaturą polską – nie tylko regionalną – okresu renesansu i baroku, w przewadze jednak współczesną, poświęcała szkice i studia tym, których pisarstwo ceniła: między innymi Mikołajowi Sępowi ‑Szarzyńskiemu, Janowi Kochanowskiemu, Adamowi Korczyńskiemu, Franciszkowi Karpińskiemu, Henrykowi Sienkiewiczowi, Mariuszowi Zaruskiemu, Zofii Kossak ‑Szczuckiej, Julianowi Przybosiowi, Jarosławowi Iwaszkiewiczowi, Melchiorowi Wańkowiczowi, Krzysztofowi Kamilowi Baczyńskiemu, Kornelowi Filipowiczowi, Janowi I. Sztaudyngerowi, Annie Kamieńskiej, Wisławie Szymborskiej, Marii Pawlikowskiej ‑Jasnorzewskiej, Magdalenie Samozwaniec, Gabrieli Zapolskiej. Wartościową poznawczo i interpretacyjnie grupę publikacji stanowią prace o Julianie Przybosiu, pokazujące między innymi jego więź z górami i ludźmi, (jak np. Marzena Skotnicówna) śląski epizod biografii poety, jego stosunek do tradycji czarnole‑skiej i do kultury antycznej, związki z literaturą dla dzieci, a także działalność krytycznoliteracką.

Jej książki, jak napisał Włodzimierz Maciąg, recenzent jednej z nich, są „poczęte ze szlachetnych uczuć”, czasem noszą ślady idealizującej inter‑pretacji, co wobec zachowywania rygorów naukowego warsztatu i bogactwa materiałowej dokumentacji nie jest nadużyciem, lecz jednym z obliczy ich uroku30.

Profesor Heska ‑Kwaśniewicz jest także znakomitym nauczycielem aka‑demickim – nie tylko dzięki sztuce interesującego wykładu, ale – co może nawet istotniejsze – dzięki nieczęsto spotykanej umiejętności inspirowania i motywowania młodych – studentów i doktorantów do podejmowania tematyki własnych prac badawczych. Wielu Jej wychowanków zawdzięcza swoje doktoraty nie tylko własnej pracy, ale także Jej życzliwości, Jej wierze w możliwości młodego człowieka, sile podtrzymywania na duchu, nawet mimo obiektywnych, często poważnych trudności, jakie czasem stawały na przeszkodzie. Wypromowała około pięciuset magistrów, piętnastu doktorów, opiniowała – wymagająco, ale zawsze życzliwie – liczne rozprawy doktorskie, habilitacyjne i profesorskie. Wykłady prowadziła zarówno z historii literatury staropolskiej i współczesnej, z literatury dla dzieci i młodzieży, jak i z edytor‑stwa i czytelnictwa.

30 W. Maciąg: Braterstwo i służba czyli rzecz o pisarstwie Aleksandra Kamińskiego. [Re‑cenzja wydawnicza dla Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego, mszp., 4 s., luty 1998, s. 3, 4].

16 Irena Socha

Model twórczości naukowej realizowany przez Jubilatkę – w którym z dokumentacyjną rzetelnością i naukowym obiektywizmem idzie w parze etyczne zaangażowanie Autorki, gdzie rozległej erudycji i odkrywczości inter‑pretacyjnej towarzyszy empatia względem badanego przedmiotu, a ponadto prostota, klarowność i „uroda stylu” pobudzają zainteresowanie czytelników31 – znamienny był dla najwybitniejszych klasyków polskiej humanistyki, jak Juliusz Kleiner, Stanisław Pigoń czy Zbigniew Jerzy Nowak32. Dlatego prace K. Heskiej ‑Kwaśniewicz czytane są nie tylko przez specjalistów, ale także przez szerokie grono inteligencji oraz młodzież, wywierając znaczący wpływ na kształtowanie społecznej świadomości, nie tylko w wymiarze poznawczym, ale także etycznym i estetycznym.

Prywatny wymiar osobowości uczonego w tekstach jubileuszowych pozo‑staje często w cieniu dokonań naukowych. W przypadku Profesor Heskiej‑ ‑Kwaśniewicz jest on jednak tak urzekający, w sposób tak istotny przenikający i spajający wszystkie wymiary tej osobowości, że trzeba uchylić zasłonę prywatności i dojrzeć: troskliwą matkę – nie tylko dla swoich trojga dzieci, ale i po macierzyńsku traktującą swoich doktorantów, a także babcię radującą się wnukami; dostrzec osobę zatroskaną i spieszącą z pomocą chorym i będą‑cym w potrzebie przyjaciołom, osobę zainteresowaną ludźmi – nawiązującą liczne przyjaźnie i podtrzymującą bogatą korespondencję; a wreszcie – odkryć miłośniczkę czworonogów, zwłaszcza psich – i w życiu, i w literaturze.

Drogiej Jubilatce Plurimos annos…, w oczekiwaniu na kolejne publikacje poszerzające na tym świecie obszary dobra i mądrości.

31 J. Kolbuszewski: Recenzja wydawnicza pracy prof. zw. dr hab. Krystyny Heskiej‑ ‑Kwaśniewicz pt. „Wyznanie narodowe Śląska. Teksty literackie i paraliterackie w drukach okresu powstań i plebiscytu na Górnym Śląsku”. Katowice 1999 [Recenzja wydawnicza dla Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego, mszp., 3 s., 18 czerwca 1999, s. 3].

32 Tak oceniał to pisarstwo m.in. E. Rosner: Druga część dylogii o Morcinku. „Zwrot” 1994, nr 3, s. 61.

AAbizzi Antonio 214Achilles 459Adamczykowa Zofia 23, 24, 41, 431,

442Adamek Henryk 325Adamski Stanisław 43Adorno W. Theodor 259Adwentowicz Karol 322Aftanazy Roman 209Agnieszka Św. 121Akerström Hans 163Albinowska J. 357Albrecht‑Szymanowska Wiesława 501Aleksandrowicz [Zenon?] 456Aleksandrowicz Tadeusz 198, 199, 200Aleksy Św. 515, 516Alewyn Richard 25Alojzy Św. 330, 336Altenberg Henryk 405, 416Ambarcumjan Zakharii Nikolaevich

21Ambroise Tomas 273Amicis Edmondo de 13, 356Anczyc Władysław Ludwik 277, 316,

317, 355, 358, 416Andersen Hans Christian 354, 362, 446Andriolla Elwiro Michał 179, 405, 414,

416, 417

Indeks nazw osobowych

Andrzej z Jaszowic 517, 518Anna Św. 64, 398Antoni Kiełbasa ks. 384Antoszka pseud. 363Anusiewicz Janusz 288Aretin von Freiherr Christiann Johann

236Arnoldowa Maria 474, 475Arrhenius August Svante 365Arthaud B. 146Arystoteles 430, 438Askenzay Szymon 366Asnyk Adam 64, 247, 282, 362, 374August Stanisław 461, 462August Zygmunt 490Augustin Franciszek ks. 507, 508, 509,

510, 511Augustyn Św. 129, 131, 200Aumer Joseph 231, 233, 236Aureliusz Marek 201

BBach Sebastian Johann 136Bachórz Jan 296Bachórz Józef 117,Baczyński Julian 358Baczyński Kamil Krzysztof 15, 41Bader Karl 224, 226, 229, 230, 234, 236Badura Jerzy ks. 278, 285

534 Indeks nazw osobowych

Bajor Agnieszka 474, 476, 478, 480, 482, 484, 486

Baka Józef ks. 115Balicki Juliusz 452, 453, 454, 456,

462Balicki Stefan 343Ballerini Michel 146Baluch Alicja 47, 48, 420, 439, 469Balzak Honoriusz 344, 425, 521Bałucki Michał 317Bandrowski Jerzy 342Bandtkie Jerzy Samuel 398Baranowski Bolesław 418Baranowski Henryk 325Baranowski Ignacy 358Barbero Alesandro 203Barciak Antoni 44, 507, 508, 510Bardach Artur 455, 456Barnett Keith Graham 476, 478, 482,

483Bartelski Lesław Marian 77, 79Barthes Roland 421, 429Bartmiński Jerzy 294, 297Bartnicka‑Dąbkowska Barbara 459Bartoszewicz Julian 500, 503, 505,

506Bartoszewicz Kazimierz 167Bartoszewski Władysław 376Bartusówna Maria 13Barycz Henryk 500Barzykowski Stanisław 65Battista Pietro Borgo 219Baudart Willem 215Bądkowski Lech 250, 252 Bąk Magdalena 45Bąk Stanisław 398Bechstein Ludwig 227Beck Józef 357Bednarek Stefan 395Bednorz Zbigniew 9, 17Bednorz Zbyszko 36, 47, 306, 340Behnard Franz Otto 229Behrnauer Adolf Friedrich Walter 234Bellarmin Robert 218Belle von Trauttwein Philipp 227

Bełza Władysław 282, 405, 407, 408, 409, 410, 411, 412, 413, 414, 415, 416, 417, 418, 419

Benedykt XVI 131, 132, 133, 134, 135, 137

Beniowski 365Benyskiewicz Joachim 300Berdowski Piotr 199Berent Wacław 364Bereska Henryk 386Bergson Henri 341Bernhart Baptist Johann 238Bernkopff z Pragi 414Bernsztein David Aaron 357Besold Christoph 219Bettelheim, Bruno 445Bettini Mario 215, 216Bevan Aneurin 528Białkowska Barbara 474Białobrzeski Marcin 502Białoszewski Miron 431Bidwell George 528Biedrzycki Stefan 363Biehler Wacław 363Bielak Franciszek 54Bienek Horst 31, 33, 34, 386Bieniasz Maciej 374Bieniasz Stanisław 384Bieńczyk Marek 429Biernacki Andrzej 176Biernacki Jerzy 95Biester Erich Johann 228, 236Bilelak Franciszek 453, 455, 456, 457Bilica Krzysztof 521Biliński Krzysztof 267, 274Biliński Leon 195Biliński Marian 195Birkenmajer Józef 54Bissel Jean 219Bista Stanisław 376Bivero Pedro de 215, 216Bizan Marian 144, 158Blaustein Leopold 99Bles Neufeld Ulrici de 218Bliziński Józef 317

535Indeks nazw osobowych

Bobrowska Bronisława 362Bobrowski Tadeusz 195Bochenek Mirosław 377Bocian Feliks 42Bodek Maksymilian 417Boduszyńska‑Borowikowa Maria 184Bogdański Aleksander 292Bogucka Cecylia 364Bogusławski Aleksander 357, 367Bogusławski Wojciech 317, 328Boguszewska Helena 341, 342, 343Böhm Petrus 231Bolesław Chrobry 166Bolesław Śmiały 65, 67Bollandus Johannes 215Bonarski Andrzej 149Bonczyk Norbert ks. 246, 248, 250, 251,

252, 261, 262, 263, 293, 329, 330Bonnel Edward Heinrich 234Borkowski M. 163Bornarski Alfons 153Borowikowa Helena 343Bourelier Michel 482Bourgogne Antonio de 215, 216Boy‑Żeleński Tadeusz 67Bożek Arka 396Bożek Henryk 24Brambach Wilhelm 234, 237Brandes Jerzy 255Brang Peter 145, 147Braun Heinrich Aleksander 236Bravo Benedetto 198Bredenbach Tilmann 218Breugnon Colas 365Broda Jan 278, 285Brodaty Henryk 452, 454Brodaty Henryk I 384Brodziński Kazimierz 148, 151, 345,

362Brodzka Alina 369Bronarski Alfons 142, 157Broniewski Stanisław 32Broniewski Władysław 38Broniewski‑Orsza Stanisław 6Brown Jackson H. 529

Brown Peter 203Brożek Ludwik 11, 285Brückner 514Brudziński Wiesław 521Brzechwa Jan 47, 421, 444, 448, 469Brzega Wojciech 171Brzezińska Anna 465, 466Brzeziński Mieczysław 356, 357, 360,

363, 367Brzękowski Jan 102, 103Brzozowski Jacek 117Brzozowski Karol 410Brzozowski Piotr 471Brzósko Stanisław 360Buber Martin 128Buchwald‑Pelcowa Paulina 490Buddensieg Hermann 258Budrewicz Tadeusz 374, 405, 406, 408,

410, 414, 416Budrewicz Zofia 47, 418, 447, 450, 452,

453, 454, 456, 460, 462, 463Budzyńska‑Daca Agnieszka 43Bujak Franciszek 361, 363Bujnicki Tadeusz 22, 24, 405Bukowiecka Zofia 359Bułatowicz Józef 521Buława Edward 284Burkota Stanisław 143Burnett E. Frances 13Burns S. Thomas 203Burzyński Andrzej 34Buschmann Edward Karl 235Buszczyński, Konstanty 185, 358Buszewicz Elwira 506Butler Samuel 522Buttmann Karl Philipp 235Buzek Józef 287Byron George 145Bystroń Jan Stanisław 108, 277, 398,

453, 456Bzowski Abraham 219Bzowski Włodzimierz 357, 367

CCardim Antonio Francesco 215, 216


Carroll Lewis 425, 448Carroll‑Najder Halina 184Carson Jessie 475Caspar Rutz 217Cataluccio Francesco M. 425Cat‑Mackiewicz Stanisław 531Cats Jacob 220Cepnik Henryk 317, 318Cezar Juliusz 200, 201Chachaj Marian 496Chałubiński Tytus 161Chałubiński Tytus 162, 168Charmoz Pierre 146Chateaubriand René de 53, 143, 145Chądzyńska Zofia 13Chénier Andre 145Chesterton Gilbert Keith 59Chęcińska Urszula 430, 432, 434, 436,

438Chlebowczyk Józef 276Chłędowski Kazimierz 149Chmiel Beata 383Chmielewski E. 363Chmielewski Konrad 364Chmielowski Albert 195Chmielowski Józef 410Chmielowski Piotr 64, 506Chociszewski Józef 277, 281Chodera Jan 258Chodkiewicz Jan Karol 492Chojecki Artur 59Chojnowski F. właśc. Choynowski

Piotr 361Chokier Jean de 214Chołoniewski Antoni 366Choromański Michał 522Chotomski Władysław hr. 255Chotorski Antoni 175Christie Agata 522Chrobak Małgorzata 48Chrobry Bolesław 456Chrzanowski Bernard 366Chrzanowski Ignacy 151, 361Chwaściński Bolesław 150, 151, 152Ciechomska Maria 288, 295

Cieszkowski August 297Cieszkowski Jacek 373Cieślikowski Jerzy 306, 405, 442, 447Cinciała Andrzej 277, 279, 283Ciot‑Masowiecka Wanda 357Cipriano Suarez 217Cispus Salustius 218Clemente Ferroni 219Clüver Philipp 215, 216Coboldo Gaudnikowa de Latnik Bro‑

nisława 7Coleridge Taylor Samuel 522Collodi Carlo 425, 448Comte‑Sponville André 513Conrad Borys 189Conrad Joseph 184, 185, 186, 187, 188,

189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 197

Conradowie rodzina 185, 190, 191, Conti Natale 219Contzen Adam 215Coyecque Ernest 476Currington Edith 360Curwood James Fenimor 344Curwood James Oliver 343Cybulski Baumgardten Zbigniew 401Cybulski Andrzej 323Cyceron 199, 201Cysewski Kazimierz 491Cytowska Maria 489Czachowski Kazimierz 62Czajewski Wiktor 364Czajkowska Ilona 399Czajkowski Andrzej 399Czartoryscy 494Czartoryski 308Cząstka‑Szymon Bożena 394, 396, 397,

398, 399, 400Czekański Marek 89Czempka‑Wiewióra Maria 512Czerwińska Anna 358Czobodzińska‑Przybysławska Anna

406Czok Rajmund 387Czuchnowski Marian 98


Dd’ Urfé Honoré 497D’Arc Joanna 362D’Arquien Maria Kazimiera 497Damrot Konstanty 283, 293Dancker Dankretsz 216Danek Danuta 445Daniłowicz Aleksander Jan 207, 209,

211Daniłowicz Mikołaj 208, 209Daniłowicz Mikołaj Jan 208Daniłowicz Piotr 208Daniłowiczowie rodzina 207, 208, 210Daniłowski Gustaw 358, 362Daniłowski Jerzy 343Dankretsz Dancker 215Dante Aligieri 53Danysz Antoni 360, 363Danysz‑Fleszarowa Regina 361Dańcewiczowa Jadwiga 452, 454Daszewski Mieczysław 322, 323, 324Dąbrowska Maria 360, 367, 450Dąbrowski Jan 189Dąbrowski Józef 367Dąbrowski Stanisław 321Dedecius Karl 380, 381Degen‑Ślósarska Zofia 45Deleuze Gilles 432Delille Jacques 145Delsol Millon Chantal 132, Demarczyk Ewa 89Dembowski Bronisław 166Denes K. Jan 170Deotyma 172, 176, 177, 178, 179, 180,

181, 182, 183, 247Dernałowicz Maria 152Deszcz‑Tryhubczak Justyna 442Dewey Melvil 346Dębicki Zdzisław 357Dickens Charles 189Dickey Eric Jerome 202Dietrich Janina 460Dike Murray Anne 475Długołęcka Lidia 174Długosz Jan 147, 149, 181, 490

Dłuska Maria 88Dobek‑Ostrowska Bronisław 373Dobraniecki Stanisław 460Dobrowolski Bolesław Antoni 358Dobrucka Magdalena 329, 331Dobrzański Stanisław 316Dobrzycki Bogusław 351Dobrzyński K. właśc. Dobrzański

Lucjan 363Dobrzyński Władysław 365Dojlidka Wiesław 417Döll Christoph Johan 236Domańska Antonina 13Domejko Ignacy 51Dominikus Jacobs 229Dorman Jan 321Dorosz Beata 369Drawicz Andrzej 377Drexel Jeremias 214Drexler Ignacy 365Drohojowski Marceli 151Dubiecki Marian 364Dubiel Paweł 316Dubowik Henryk 418Dubracius Joannes 219Duchowicz Bronisław 360Duda‑Gracz Jerzy 435, 373Dudek Franciszek 287Dudzikowa Maria 466Duk Józef 95Dumas Alexandre 145Duncke Max 228Dunin Kinga 383Duralska‑Macheta Teresa 506Duszyńska Julia 13Dutkiewicz Tomasz 325Dwernicki Józef 364Dwornicka Irena 508Dyakowski Bohdan 357, 360, 363Dybciak Krzysztof 93Dybczyński Tadeusz 358, 364, 366Dybowski 364Dyduch Barbara 444Dygacz Adolf 396Dynak Władysław 45, 54


Dzieduszycki Wawrzyniec 150Dzieduszycki Wojciech 411Dziekoński Bohdan Józef 177Dzierża Paweł 331Dzieża Wiesława 132

EEberhard Friedrich Ernest 236Ebert Adolf Friedrich 233, 234, 236,

237, 238Edwards Catharine 200, 202Edwards Eric 224Eichendorff Joseph von 386Eichler Witold 357Einchendorff Joseph von 254, 255, 256,

257, 258, 259, 260Eisenberg Daniel 313Eisengrein Martin 218Elholz Magda 384Eluard Paul 432Emiliusz Paulus 200Ende Michael 441, 449Engel Claire Eliane 146Engel Robert ks. 304Enzensberger Magnus Hans 522Epsztein Tadeusz 347Erazm z Rotterdamu 489, 490Ernest Marcin 363Escarra Jean 146Estkowski Ewaryst 310Estreicher 214, 215, 217 Estreicher Karol 502Estreicher Stanisław 502Eusebii Joannis 212Ezop 161, 406

FFac Bolesław 34Fajerant Jerzy 373Falkenstein Karl Konstantin 235, 237Fałat Julian 27Fałtynowicz Wiesław 447Farnik Ernest 278Faruga Arkadiusz 398Fazan Mirosław 38, 39, 277

Feder Ludwig August Kark 232Feistel Carl Beniamin 389Fénelon François 420Ferber Christopher 145Fidelus Michał 500Fihauser‑Mieczkowski Gustaw 31, 46Fihauserowie ród 5, 6Filipowicz Konrad 15, 25, 31, 34, 95,

96, 107Fonfara Ewa 277Forberg Karl Friedrich 230Fornal Stanisław 528Förstemann Wilhelm Ernst 234, 237Fox Marta 36Frajlich Anna 374France Anatole 484Franciszek Św. 53, 54, 58, 59, 61, 111Franciszek Św. Xavier 454Fras Janina 373Fredinandi II Bohemiae Maria Anna

215Fredro Aleksander 282, 317, 321, 329,

336, 358, 522Freiherr von Aretin J. Christiann 236,

237Friedländer Gottlieb 228Friese Ch. Gerrit 504Fromm Erich 292, 522Frühbeis S. Gesammelt von 147Frycie Stanisław 282Fryderyk Szopen 460Frydrychowska Gabriela 405

GGabel Gernot U. 475, 476, 482, 483Gach Zbigniew 378Gaertner Henryk 453, 454Gaertner Katarzyna 401Gaja Marek 325Gajda Jan 316Gajda Stanisław 32, 41Gajusz Werres 201Galicz Jan 277, 280, 285, 286Galiński Adam 67, 101Galle Henryk 163, 418


Galsworthy John 522Gamska‑Łempicka Jadwiga 260Garbaczowska Janina 332Garbowski Ludwik 357Gardzielewska Janina 24Gaszyn Ferdynand Melchior 244Gaszyna Damian 251Gaudnik Zygmunt 7Gaudnikowa Dorota Maria 5, 6Gaudnikowie ród 6Gawalewicz Marian 53, 60Gawrońska Antonina 165Gąsienica Giewont‑Fryjewicz Anna 43Gąsienica Tadeusz 41Gąsienicka Krzyś Szymek 171Gąsior‑Niemiec Anna 465Gąsiorowska 367Gąsiorowska Mariola 289Gąsiorowski Stefan 208Gąsiorowski Wacław 361Gebertowie 361Gedik Friedrich 228Geiger Wacław 174Gellner Dorota 13, 44Gembalski, Julian 392Genscher Hans‑Dietrich 523Gensówna Franciszka 357Gerhardy Roger 147German Juliusz 456Gersdorf Gotthelf Karl 233, 234Gersdorf Irenäus 228Gerson‑Dąbrowska Maria 354, 360Gessner Salomon 145, 149Gębołyś Zdzisław 19, 222, 340Gfrörer Friedrich August 231Gicgier Tadeusz 532Giełgud Jerzy Adam 187, 192Gierek Edward 378Gille‑Maisani Jean‑Charles 153Giller Agaton 59, 60Gilowa Lidia 14, 36, 394Glatty Juliusz 321Glatzel Ilona 41Glensk Joachim 40, 387, 390, 521, 522,

524, 526, 528, 530, 532, 533

Gleń Adrian 290Gliński Kazimierz 163Globisz Krzysztof 401Głogowski M. Tomasz 41, 394Głombiowski Karol 198Godebski Cyprian 150Godecki Bronisław Marian 360Goetel Ferdynand 44, 455Goethe Wolfgang John 81, 99, 145, 227,

260, 273, 523Gogh Vincent van 433Gogolewski Ignacy 323, 324Gojawiczyńska Pola 10Gojniczek Wacław 286Gołąb Piotr 398Gołąbek Józef 418, 457, 458Gołba Kazimierz 9, 10, 12, 20, 24, 27,

35, 36, 44, 47, 394, 396, 400Gołubiew Antoni 373Gombrowicz Witold 528, 529Gomóła Anna 42, 43Gumuła Urszula 34, 340, 341Gondek Elżbieta 3, 28, 307Gontarz Beata 28, 46Gorczyńska Agnieszka 501Gorecki Antoni 51Gosche Richard 227Goszczyński Seweryn 61, 148, 152, 282,

355Gottsman Johann 391Górecka Maria 396Górecki Henryk Mikołaj 401Górkiewicz Mieczysław 323Górski Artur 62, 364Górski Kazimierz 117, 187, 192, 193Górski Konrad 493, 497, 498Górski Konstanty Marian 255Górski Leszek 417Górski Stefan 532Grabiec J. pseud. 367Grabińska Barbara 417Grabowski Edward 255Grabowski Tadeusz 97Grajewski Andrzej 376Gralak Iwona 177, 183


Grażyński Michał 318, 352Grażyński Wojewoda 319Greene Graham 527Gregor Józef ks. 398Griffiths Caroline 476Grim Emanuel 277Grimm bracia 231, 235, 236, 358, 442,

443, 444Grimm Jacob 231, 234, 235Grodziski Stanisław 508Grohs Franciszek 6Gromska Daniela 430Groom Winston 523Grossowie ród 6Grotowska Helena 452, 453, 456, 457Grottger Artur 360Gruny Margueite 475Grychtołówna Lidia 401Gryphius 135Grzesik Józef 387Grzędziński January 365Grzymała‑Siedlecki Stanisław 361Gubrynowicz 408, 414Gulbinowicz Henryk 501Gumuła Urszula 34 Gutenberg Jan 361, 393Guthaeter‑Dobrack Maciej 34Gutorow Jacek 290Gutry Maria 476, 478, 479, 480, 481,

483, 484, 485Guttmann Max Ruben 387Guziur Emanuel 23Guzmán Armario Javier 203Gwiżdż Feliks 170Gwóźdź Andrzej 35, 41

HHabrajska Grażyna 288Habsburgowie 399Haeffelin Freiherr Kasimir von 228Hahn Wiktor 417Hajduk Ryszard 22Halema Christian Wilhelm Ludwig

von 229Hall Edith 199

Haller Albrecht von 144, 145Halley 371Halm Felix Karl 236, 237Handke Kwiryna 288Handke Ryszard 345Hanel Józef ks. 508Hankała Andrzej 466Hannotel Philippe 218Hardt Ignatz 237Harny Marek 44Harrison Thomas Ed. 199Hauff Hermann 229Hauptmann Gerhard 320Haur Jakub Kazimierz 491Hawranek Franciszek 311Heberlandt Michała 357Heilpern Maksymilian 360, 363Heins Wilhelm 232Hektor 459, 460Heller Włodzimierz 291Hemingway Ernest 523Hempel Jan 363Henryk II 456Henryk V 182Herbert Zbigniew 373, 374, 431Herman Hugo 215Hernas Czesław 25, 26, 27, 28, 29, 30Hertz Paweł 144, 158Heryng Zygmunt 363Heska‑Kwaśniewicz Krystyna 1, 3, 5–

16, 19–48, 77, 95, 100, 141, 261, 262, 277, 303, 339–341, 394, 396, 400, 401, 405, 406, 430, 431, 456, 463, 464, 500

Heski Karol 5, 6Heweliusz Jan 210, 215Heyke Leon 255Hieronim Św. 453Hieronim Józef 186Hierowski Zdzisław 10, 34, 44, 109,

322, 339Hildegarda Św. 89Hingley Ronald 202Hitler Adolf 523, 529, 530Hlond August kard. 396Hocheder Wolfgang 231, 232


Hoene‑Wroński Józef Maria 308Hoesick Ferdynand 362Hoffmanowa Klementyna 299, 409Hofmann Konrad 235Hojnacki Władysław 289Hölderlin Friedrich Christian Johann

227Holewiński Józef 363Hollender Martin 254Holoubek Gustaw 322, 401Holzer Jerzy 368Hołowiński Ignacy 500, 501, 502, 503,

504Hołówko Tadeusz 365Homer 64, 69, 70, 161, 163, 165, 172,

459Hondius Jodocus 215Honsza Norbert 146Hoppen Karol 152Horacy 64Horain Julian 413Hornowska Maria 360Horzyca Wilam 97, 322Howarth David 465Hozjusz Stanisław 490Hrabec Stefan 117Huchet Claire Miles 481Hugo Victor 53, 145, 355, 361Huizing Johan 489Humboldt bracia 235Humnicki Wincenty 360Hunnius Nicolaus 220Hutnikiewicz Artur 82

IIlnicka Maria 406, 411Iłłakowiczówna Kazimiera 260, 430Imiel Emanuel 10, 22Ippoldt Juliusz 255Iustinus, Marcus Iunianus 217Iwanowska Aleksandra 110, 111, 113,

124Iwaszkiewicz Jarosław 15, 37, 69, 70, 73,

74, 75, 76, 446Izdebski Witold 325

JJacek Św. 400Jacek Joachim Hans 228, 230, 231, 233Jachowicz Stanisław 417Jacob von Zevecote 219Jacobs Friedrich 235Jaczynowska Maria 200Jadwiga Św. 384Jadwiga z Fietzków 293Jadwiga księżna 384Jaeger Hans Karl 320Jagodziński Henryk 523, 529Jagusiak Jan 384Jahoda Robert 389Jakubiak Krzysztof 295Jakubowski 154Jakubowski K. S. 451James William 365Jan Dęboróg 356Jan III Sobieski 207, 208, 211Jan Karol z Żurowa 208Jan Amborski 414Jan Chrzciciel św. 337Jan Kazimierz 63, 244Jan Paweł II 48, 127, 128, 130, 253Janaszek‑Ivaničkova Halina 284Janicki Stanisław 354Janik Teodor 279Janion Maria 82, 154Jankowski Henryk 363Janowski Aleksander 355, 358, 359, 361,

364, 367Janowski Darosław zob. Jan Amborski

414Janów Jan 162, 163Jansenius Cornelius 215Jansson Jan 221Jansson Tove 448Janusz z Szydłowieckich 495Januszkiewicz Michał 465Jański Bogdan 51, 53Jarczykowa Mariola 489, 490, 492, 494,

496, 498Jarnutowski Józef 319Jarocki Jerzy 323


Jarosz Włodzimierz 364Jasieński Henryk 33, 187, 192Jaskulski ks. 295Jaskuła Roman 500Jastrun Mieczysław 148Jastrun Tomasz 374Jastrzębski Zdzisław 79, 81Jaworski Andrzej Kazimierz 97Jazowska‑Gomulska Maria 170, 173,

174Jedynak Zdzisław 508Jefferson Tomasz 523, 524Jełowicki Aleksander 176Jerzy Szymik ks. 377Jesionowski Alfred 22, 339, 340, 341,

342, 343, 344, 345Jezierski Edmund 362Jezus Chrystus 273, 274, 516Jędrusik Danuta 401Jędrusik Maciej 401Jędrychowska Maria 444Jędrzejewski Wacław 374Jokel Edward 530, 531Jokiel Irena 290Jolles Andreas 442Jonca Magdalena 46, 420, 422, 424,

426, 428Judasz 365Julius Caesar 201Junin 360Jurgała‑Jureczka Joanna 11

KKaczanowicz Wiesław 200Kaden Bandrowski Juliusz 343, 344,

355, 455Kadłubek Zbigniew 199Kajsiewicz Józef Hieronim 67Kajtoch Jacek 293Kalczyńska Maria 380, 381, 382, 383,

384, 386, 388Kalinowska Maria 82, 83Kalinowski B. 366Kaliszewski Jerzy 323Kallenbach Józef 64

Kamieńska Anna 15, 33Kamiński Aleksander 12, 15, 25, 29, 30,

31, 32, 34, 37, 40, 41, 42 Kamiński Aleksander 394Kamiński Nepomucen Jan 328Kamionka‑Straszakowa Janina 176,

183Kamykowski Łukasz ks. 46, 48Kandzia Janusz 377Kania Marcin 47Kant Immanuel 98, 274, 288Kantor Józef 170Kanty Galasiewicz Jan 317Kanty Gregorowicz Jan 316Kapała Zbigniew 42, 320, 324Kapczyński Włodzimierz 375Kapuściński Ryszard 529Karbowiak Antoni 284Karnkowski Stanisław 490, 502Karnowski Jan 255Karpiński Franciszek 15Karwat Krzysztof 384Kasdepke Grzegorz 426, 428Kasperowiczowa 357Kasprowicz Jan 63, 148, 165, 173, 275,

282, 364Kasprzysiak Stanisław 425Katullus 203 inaczej Catullus, Caius

ValeriusKawyn Stefan 332Kazimiera Maria 497Kazimierz ks. 510Kazimierz Wielki 276, 365Kazimierz Wielki 65, 67Keil Georg Johann 227Keller Felix 514Kellerman Jonathan 364Kempf Bertrand 146Kenniston Ida 359Kern Jerzy Ludwik 44, 448Key Ellen 365Kędzierska Waleria 255, 260Kielanowski Leon 319Kiernik Eugeniusz 365Kijas Juliusz 458


Kijonka Tadeusz 34Kijowski Andrzej 531Kilar Wojciech 401King Stephen 524Kinga Św. 454Kirchner Joachim 223Kisiel Marian 41, 46, 77, 294Kisielewska Salomea 357Kisielewski Stefan 533Kita Małgorzata 512Klaczko Julian 67Klarnet Zofia 451Kleczyński Jan 168Klee Ernst 320Klein Franciszek ks. 330, 336Kleiner Juliusz 16, 62, 81, 82, 116, 231Klemm Gustav 231Kleszczowa Krystyna 512, 514, 516,

518, 520Klimowicz Mieczysław 381Klingerowa Zofia 452, 453, 456, 457Klonowic Fabian Sebastian 499, 500,

501Klukowska Dorota 399Klukowski Andrzej 399Kłak Tadeusz 35, 39, 94, 95, 98Kłakówna Zofia Agnieszka 444Kłoskowska Antonia 297Knapik Mirosława 44Kneip Heinz 387Koc Barbara 193Koch Ludwig Johann 231Kochanowska Urszula 91Kochanowski Jan 15, 25, 28, 90, 91, 92,

149, 282, 361, 492, 493Kochańczyk Marcel 324Kochowski Wespazjan 150, 245Kokot Joanna 441Kolbuszewki Jacek 4, 8, 16, 34, 35, 37,

40, 45, 54, 141, 148, 149, 161, 162, 166, 181

Kolbuszewska Ewa 160 Kolbuszewski Jacek 328Kolbuszewski Stanisław 10, 27, 97Kolczyńska Jadwiga 451, 453

Kolendo Jerzy 199, 200Kollár Jan 151Kołakowski Leszek 489Kołodziej Piotr 316, 317, 327, 330Kołodziejczyk W. Roman 95Komasara Irena 207Komenii Amos 218Komoniecki Andrzej 508Konarski Kazimierz 361, 367Konarski Szymon 357Kondratowicz Ludwik zob. Syrokomla

366Koner Wilhelm 233Koniecpolski Stanisław 209Konopiński Lech 528Konopnicka Maria 27, 38, 64, 247, 282,

353, 355, 356, 358, 359, 362, 366, 430, 447

Koontz Dean 524, 527Kopaliński Władysław 118Kopczewski Jan Stanisław 459Koppa Georg 304Koraszewski Bronisław 391Koraszewski Jacek 282Korczak Bronisław 378Korczak Janusz 356, 365, 446Korczyńska Adela 6, 23Korczyński Adam 15, 34Korepta Edyta 400Korfanty Wojciech 9, 389, 391, 396Kornacki Jerzy 341, 342, 343Kornecki W. 277Kornhauser Julian 374Korolko Mirosław 490, 492, 503Korsak Julian 53, 54Korzeniewska Anna Maria 377Korzeniowski Conrad Józef 64, 188,

191, 194, 316, 317, 327, 329, 330, 331, 332, 333, 334, 335, 336, 337, 338, 356, 358

Korzonkiewicz Jan 287Kosch Teodor 187, 189, 191, 193, 195Kosiński Ryszard 508Kosmowska Irena 364Kosmowska Wanda Irena 360, 361


Kossak Zofia 9, 13, 32, 35, 36, 37, 38, 43, 44, 342, 343, 450, 451, 452, 454, 455, 456, 457, 458, 459, 460, 461, 462, 463

Kossakowska‑Jarosz Krystyna 41, 44, 288, 290, 292, 294, 295, 296, 297, 298, 300, 302, 303, 304, 307, 306, 308, 309, 310, 395, 396

Kossak‑Szczucka Zofia 9, 11, 15, 279, 354, 401, 453, 455, 461, 462

Kossuth Stefan 360Kostecki Janusz 405, 490Kostecki Jerzy 369Kostek S. Św. 337Kostka Stanisław 333Kostrzewski Franciszek 176Koszutska‑Jahołowska Ludwika 163,

165Kościuszko Tadeusz 149, 235, 279, 335,

358Kotula Tadeusz 199, 200, 203Kotusiewicz Alicja Anna 466Kowalczyk‑Dudała Halina 309Kowalczykowa Alina 182, 277, 296Kowalska Alina 396, 398, 399Kowalski Franciszek 191Kowalski Henryk 201Kowalski Michał 417Kowalski Piotr 295Kowalski Witold 43Kowol Franciszek 317Kozielecki Józef 467Kozielski Kazimierz 372, 373Kozikowski Edward 28Kozłowska Danuta 417Kozłowska Halżka 389Koźmian Egbert Stanisław 153Kożdoniówna Bronisława 99Kraiński Wincent 261Krajewska Anna Maria 475Krakowiak Leszek Józef 81Krakowiak Małgorzata 38, 46, 48Kram Jerzy 24Kramsztyk Stanisław 363Krapiński Franciszek 39

Krasicki Ignacy 459, 461Krasiński Zygmunt 64, 65, 148, 154,

155, 156, 282, 361, 362, 365Krasnowiecki Władysław 322Krasoń Katarzyna 48, 464, 465, 466,

468, 469, 470, 472Kraszewski Bogusław 406Kraszewski Ignacy Józef 64, 176, 179,

282, 285, 352, 353, 356, 359, 362, 364, 366, 405, 406, 407, 408, 409, 410, 411, 412, 413, 414, 415, 416, 417, 418, 419

Kraszewski Zbigniew 43Kraus Karl 524Kreczmar Józef 323Krehl Ekrenfried Ludolf Christoph 233Kremser, Fryderyk 386Kret Józef 6, 10, 12, 23, 24, 26, 36, 38,

394, 396Krośniewicz Baltazar 496Król Jan 278Krüger Maria 35Krupiński Józef 374, 377Kryński 168Krystyna z Szydłowieckich 495Krzeptowski Jan 166, 172Krzeptowski Stanisław 174Krzysztof książę 492Krzyżanowski Julian 25, 26, 27, 28, 29,

30, 62, 163, 340, 506Ksawery Franciszek ks. 309Książek‑Bregułowa Zofia 377Kubiak Stanisław 300Kubik Władysław 357Kubista Magdalena 32Kubisz Jan 283Kubski Benedykt 452, 454Kucała Marian 513Kucharski Eugeniusz 62Kucianka Jadwiga 10, 21, 42, 316Kudełka Antoni 392Kudera Jan 11Kudliński Tadeusz 342, 343, 344Kühnemann Adolf 387Kuk Karol 191


Kukulski Leszek 491, 497Kulas Henryk 466Kuleczka Pola 165, 173, 174Kuliczkowska Krystyna 405, 418Kulka Bronisława 405Kulmowa Joanna 430, 431, 432, 433,

434, 435, 436, 437, 438Kumaniecki Kazimierz 201Kuncewiczowa Maria 450Kurant K. Izalina 163Kurczab Henryk 162Kurczak Teofil 360Kurecka Maria 489Kurek Jalu 342, 343Kurska Anna 177Kuryś Agnieszka 153Kuśmierczyk Andrzej 375Kutrzeba Stanisław 366Kuźmina Dariusz 209Kwasowski Stanisław 322Kwaśniewicz Wiesław 6Kwiatek Aleksander 32Kwiatek Jerzy 308Kwiatkowski Jerzy 70Kwilecka Irena 517Kyas Vladimir 518Kytzler Bernard 387

LLagerlöf Selma 362Lamartine Alphonse de 148Lanckorońscy 209Lanckorońska Karolina 46Lange Wiesław 323Langen A. 259Langer Beata 12Langer Hanna 474, 476, 478, 480, 482,

484, 486Langer Teodor Ernest 229Langley John 218Laskowski Roman 517Lassota 163 pseud. Ludwiki z Jahołow‑

skich‑KoszutskiejLatinik Ksawery Franciszek 7Latosiński Józef 507, 509

Lebiedzik Józef 267, 270, 271, 272, 273, 275

Lec Jerzy Stanisław 524Lechoń Jan 84Lehrjahre Meisters, Wilhelm 273Leibniz Gottfried 434Lelewel Joachim 176Lemennais Martin 53Lenartowicz Teofil 60, 64, 247, 356Lenin Włodzimierz 530, 524Leo Heinrich 236Lepszy Kazimierz 501Leszczyński Grzegorz 40, 42, 406, 460Leszczyński Jerzy 524Leśmian Bolesław 433, 447Lewandowicz‑Nosal Grażyna 475, 476,

486Lewandowski F. 378Lewańska Adriana 421Lewestam Franciszek 255Lewis Clive Staples 448Lewndowicz‑Nosal Grażyna 475, 476,

478Leyh Georg 222Libera Leszek 142, 143Liberta Jerzy 89Lichtenberg Christoph Georg 524Lichtenstein Gundaker 457Ligocki Edward 361, 364Ligoń Juliusz 25, 26, 27, 28, 29, 30, 298,

307, 316, 317, 327, 336Ligoń Jan 25, 26, 27, 28, 29, 30Ligoń Stanisław 26, 27, 28, 29, 30, 396Liliencron von Freiherr Rohus 235Limanowski Bolesław 358, 364Limanowski Mieczysław 322Linde Samuel Bogumił 278Linderski Jerzy 201Linert Andrzej 312, 314, 316, 318, 320,

321, 322, 323, 324, 326Lintott Andrew 201Lipka Wojciech 280Lippmann Walter 525Lipska‑Librachowa Maria 357Lipski Aleksander 47


Lipski Andrzej 325Lipski Józef Jan 173Lisiecki Andrzej 210, 214Lisiecki Arkadiusz 43Lityński Adam 510, 511Liwiusz 64Löffler Karl 223Lompa Józef 306, 307, 308London Jack 362, 364Londzin Józef 284, 285Lopes Duarte 217Loth Roman 165, 501Louis XII 215Lubaś Władysław 399Lubicz‑Trawkowska Halina 513Lubina Michał 35Lubiński Czesław 283Lubomirscy 497Lubomirski T.J. 207Lubosz Bolesław 279Ludkiewicz Zdzisław 365Ludorowski Lech 405, 410Ludwig Jerzy 399Lukrecja Elżbieta 457Lukullus 201Lupa Krystian 401Lutosławski Witold 398,Lysko Alojzy 40Lyszczyna Jacek 35 Lyszczyna Jacek 45, 46, 116, 251, 261,

262

ŁŁabędź Krzysztof 369Ładomirski Andrzej 200Łaganowski Stefan 361Łaguna Mariola 473Łaszowski Alfred 95Łazaj Henryk 377Łączyk Małgorzata 48Łempicki Stanisław 453, 454Łobozy Małgorzata 51, 54Łokietek Władysław 356, 458Łopiński Maciej 378Łoziński 413

Łoziński Emanuel 451, 453Łoziński Władysław 359, 366, 461Łubieński Stanisław 210, 215Łubieński Stanisław 493, 498Ługowska Jolanta 46, 171, 427, 439, 440,

442, 443, 444, 446, 448Łukasiewicz Dariusz 291Łukasiński Walerjan 364Łukaszewicz Lesław 503Łukomska‑Woroch Aleksandra 259Łuszczewska Jadwiga 176, 177, 178, 179,

180, 181, 182, 247Łuszczewska Magdalena 176Łuszczewski Wacław 176Łysek Paweł 10, 41, 286

MMaack Mary Niles 475, 476, 480, 482,

483, 484, 485Maccio Paolo 215Maciąg Włodzimierz 8, 15Maciejewski Janusz 405Maciejowski Aleksander Wacław 503Maciejowski Ignacy zob. Sewer 359,

362, 366Maciejowski Jan 324Madaliński Wojciech 210, 220Madeja Józef 304Maedler Wilhelm 334Maeterlinck Maurice 365, 433Magdówna M. 418Maistre de Joseph 53Maj Jan 293Majda Jan 195Majewski Erazm 13Majkowski Aleksander 250, 251, 252,

253Majkowski Stanisław 255Makosch Edgar 314Makowiecki Tadeusz 63Makowski Krzysztof 300Makowski Mariusz 286Makowski Stanisław 143, 157Makuszyński Kornel 13, 21, 37, 282,

364, 365, 450


Malanowicz Józef 363Malczewski Antoni 144, 148, 151, 152,

158, 261, 278, 282, 366, 460Malczewski Władysław 177Malewska Hanna 373, 491, 492, 496,

497Malewski Artur 174Malicki Ioannis 80Malicki Jan 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35,

36, 37, 38, 39, 45, 199, 261, 262Malicki Jan 341, 392, 469Malicki Tadeusz 172Malicki Wiesław 525Malinowska Elżbieta 33, 43, 176, 178Malinowski Edmund 357Malinowski Lucjan 398Maliszewska Róża 347Maliszewski Edward 364Malot Hektor 355Małaczewski Eugeniusz 356, 366Małecki Antoni 64, 413Mały Polak pseud. 311Mann Henryk 530Maphaeus Barberini 215Marcinkowski Karol 361Marcinowska Jadwiga 367Marecki Józef 131Marek Św. 495Marek Antoni 382Marek Aureliusz 201Maricius Szymon 490Markiewicz Henryk 345Markiewicz Henryk 119Markiewicz Leon 318Markowicz Jakub 499, 502Markowska Maria 356Markowska Wanda 445Markowski Andrzej 513Markowski Michał 429Marks Karol 525Marlicz Jerzy 342, 343, 344Martinek Libor 43Martuszewska Anna 117, 421Marysieńka Królowa 497Maszczyńska‑Góra Grażyna 441

Matthaeus Merian 216Matthisson Friedrich 227Matuszczyk Józef 383Matuszewska Przemysława 405Matuszewski Ignacy 366Maurer Philipp Georg 229Mayer W. 233Maykowski Stanisław 452, 453, 454,

456, 462Mazepa‑Domagała Beata 465Mazowiecki Tadeusz 377Mazur Jan 173Mazurczyk Bogumił 377Mazurkiewicz Roman 517Mazurkowa Bożena 503Mądry Gabriela 384Mądry Józef 389, 390, 391Mech Lech 345Mecherzyński Karol 503Meisner Daniel 220Mendak M. 472Mendykowa Aleksandra 382Menger Anton 365Mercator Gerard 220Merian Matthaeus 215Merkl Jacob Johann 232Męczkowska Astrid 468Miarka Karol 9, 283, 304, 305, 316, 317,

327, 330, 334, 391, 457Miazgowski Bronisław 149Michaelis Karin 364Michajda Franciszek ks. 286Michalewska Teresa 21Michalski Grzegorz 295, 299Michalski Konstanty ks. 37Michalski Roman 376Michał Anioł 53Michałowska Teresa Maria 43Michejda Franciszek ks. 286Michejda Jan 279, 286Michejda Karol ks. 287Michejda Władysław 286Michelet Jules 145Michułka Dorota 308, 442Miciński Tadeusz 166, 282


Mickiewicz Adam 35, 45, 51, 52, 53, 54, 60, 64, 68, 70, 80, 81, 84, 85, 90, 92, 115, 116, 117, 118, 142, 148, 153, 154, 156, 261, 262, 275, 279, 281, 282, 285, 319, 353, 356, 358, 359, 361, 362, 366, 367, 405, 406, 460

Mielczarek‑Bober Anna 390Mieszkowski Piotr 217Miękina Leon 102, 267Miękina‑Pindur Jadwiga 11Migoń Krzysztof 45Mikołajczyk M. ks. 510Mikołajewski Jarosław 423Mikołajska Halina 377Mikulski Antoni Józef 41Mikulski J. Antoni 418Mikulski Kazimierz 323Milne Alan Alexander 448Milska Anna 445Milton John 161Miłaszewska Wanda 342, 343, 344Miłkowski Dariusz 324Miłobędzki Józef 184Miłosz Czesław 431Miodek Jan 391Miozga Ewa 498Mirski Aleksander 376Maissen Leena 478, 483Mitera‑Dobrowolska Mieczysława 7,

24, 25Mitzenius Wilhelm Johann 231Miziołek Jerzy 149Młodnicka Marylka 409Młodzieniec pseud. 301Młynarski Emil 317Mochnacki Maurycy 65Moczarski Zygmunt 360Modrzejewska Helena 13Modrzewski Frycz Andrzej 490Modzelewski Karol 199, 204Mogilnicki Aleksander 363Mojkowski R. 360Moles Vincentio 215Molier 64Möller Heinrich Johann 235, 237

Molnar Ferenc 356Monaci de Lorenzo 219Moniuszko Stanisław 303, 318Montgomery Lucy Maud 356, 359Moor Franciszek 328Moran Tracy Anne 475Morawska Zuzanna 358Morawski Kazimierz 36Morcinek Gustaw 8, 9, 12, 16, 20, 21,

22, 23, 24, 25, 26, 27, 29, 30, 31, 34, 35, 42, 45, 339, 340, 341, 342, 344, 345, 354, 394, 400, 451, 455

Morcinek‑Cudak Barbara 41, 394Morel Eugéne 475Morley Neville 200Moroz Henryk 33Morski Eugeniusz 98Morsztyn Andrzej Jan 150Morzycka Faustyna 356, 358, 361, 362,

367Morżkowska Antonina 174Moskit Marcin 378Mościcki Henryk 358Mościcki Ignacy 451Mrozewicz Leszek 200Mrózek Robert 278Muggeridge Malcolm 525Müller Otto 225, 227Müller Wilhelm 227Musart Charles 218Musialik Feliks 329, 330, 331Musielak Maria 199Musierowicz Małgorzata 13, 41, 42, 43,

44, 45, 46, 47Musioł Ilona 377Musioł Ludwik 391Musioł Paweł 21, 22, 38, 46Musioł Teodor 308Mykita‑Glensk Czesław 11, 327, 328,

329, 330, 332, 334, 336Myrtka Thomas 386Myszor Jerzy 43, 299, 376

NNaborowski Daniel 492


Nagajowa Maria 459, 460, 461Najder Halina 197Najder Zdzisław 186, 194, 195, 197Nakielski Samuel 502Nalepiński Tadeusz 188Nałkowska Zofia 461Nałkowski Wacław 169, 358Nansen Fridtjof 364Napieralski Stefan 102, 260Napoleon 532Nardelli Zdzisław 95Naruszewicz Adam 278Nawarecki Aleksander 34, 115Nawotka Krzysztof 199Nawrat Elżbieta 319Nawrocki Witold 370, 373Nazarov Aleksej Ivanowic 21Nazimek Stopka Andrzej 165Neinert Mirosław 325Nepomucen Kamiński Jan 316Nevill Antonia 199Niebrój Emil 267Niebrzydowski Leon 467Niećko Józef 357, 360Niekrawietz Hans 386Niemcewicz Ursyn Julian 35, 177Niemczuk Jerzy 531Niemen Czesław 89Niemojewska Apolinara 209Nieremberg Juan Eusebio 215, 216Niesiecki Kasper 502Nietzsche Friedrich 131Niewęgłowski Wiesław Al. 376Niewiadomska Cecylia 356, 361Nitecki Piotr 501Nitsch Kazimierz 398Nodier Charles 145Noras J. Andrzej 513Norbert Konstanty 374Norwid Cyprian Kamil 148Nossol Alfons Abp 135Nowaczyk Mirosław 466 Nowaczyński Adolf 195Nowak Alojzy 324Nowak Ewa 13, 46

Nowak Franciszek 308Nowak Jerzy Zbigniew 8, 10, 16, 23, 25,

33, 44, 45, 115Nowak Zbigniew 494Nowakowski Zygmunt 342, 344, 454Nowicki Andrzej 466Nowicki Eustachy 361Nowodworski Franciszek 506Nowosielska Elżbieta 461Nussbaum C. Martha 468

OObarski Marek 441Obertyńska 454Obrzud Zdzisław 316, 317Ocieczek Renarda 31, 41, 499, 504Ociepka Beata 373Odlanicka‑Poczobut Nora 108Odyniec Edward Antoni 53, 54, 154,

155, 156Ofiok Andrzej 23Ogrodziński Wincenty 21, 262, 267Okolski Szymon 504Okoń Jacek 374, 377Oksza Jan 366Oktawian August 200Okulicki Leopold 377Olejniczak Stanisław 374, 376Olesch Reinhold 398Oleśnicki Zbigniew 490Olkusz Wiesław 406Olszaniecka Maja 461Olszewski Kazimierz 315, 327Opacka Anna 442Opacki Ireneusz 22, 23, 503Opaliński Krzysztof 490, 493, 494Opaliński Łukasz 210, 219, 490, 493, 494Opolski Mateusz ks. 284Oraeus Heinrich 220Orański Bartłomiej Ignacy Ludwik 153Orgelbrand Samuel 255Orkan Władysław 108, 148, 172, 359,

364, 450Orłowska‑Gabryś Maria 417Orłowski Nepomucen Karol 504


Orsetti Maria 346, 347, 348Orsza Helena 348, 356, 361, 367Orsza‑Radlińska Helena 348Orszulik Bolesław 316Orzeszkowa Eliza 63, 64, 189 282, 356,

359, 362, 364, 366Osmańczyk Edmund 396Ossowska Maria 310Ostasz Maria 40Ostaszewski Leon 360Osterwa Juliusz 322Ostrowska Bronisława 356Ostrowski Jerzy 451Ostrowski Władysław 25, 26Osuchowski Antonii 94Ovidius Naso Publius 218Oziewicz Marek 442

PPaccard Gabriel Michael 150Paczkowski Andrzej Paderewski Ignacy Jan 168Pakszys Elżbieta 291Paleczny Piotr 401Palka Stanisław 33Pałuchowski Adam 199Panas Władysław 340Panic Idzi 277, 284, 286Pańczykówna Halina 148Paprocka Wanda 169Papuzińska Joanna 40, 45, 86, 420, 439,

440Papuzińska‑Beksiak Joanna 42Para Józef 322, 324Parandowski Jan 450, 457Pascal 133Passent Daniel 532Paszek Jerzy 37Paszkowski Bolesław 525Paszkowski Kazimierz 417Patkaniowska Danuta 369, 370, 371,

374Patte Geneviéve 476Paul‑Sułkowski, de Franciszek 313Paweł Św. 515, 516

Paweł VI 127Pawlak, Małgorzata 199Pawlak Paweł 45Pawlicki Michał 324Pawlikowska‑Jasnorzewska Maria 15Pawłowiczowa Maria 33, 37, 44, 276,

277, 278, 279, 280, 281, 282, 283, 284, 285, 286, 394, 398, 401

Pawłowski Eugeniusz 172Peiper Tadeusz 96Pełczyński Marian 490Penfield R. Frederick 191Pera Marcello 134Peretjatkowicz 363Perrault Charles 442, 444, 447Pertsch Wilhelm 236, 237Pertz Heinrich Georg 235, 237Peter Eerich 318Peter Johann Lotichius 218Peter książe 229Peticovii A. Tytus 499Petilio Antonio 215, 216Petrus van der Borcht 215, 216Petzholdt Julius 237Pfeiffer Franz 226, 235Piasecki Eugeniusz 363Piątek Johann 255Pico de Mirandoli 218Pictet Raoul Pierre 144, 152Piecha Henryk ks. 377Piechota Marek 10, 44, 45, 110, 116Pieczka Franciszek 401Pieczka Krystian 385Piekarski 364Pielasińska Wiesława 465Pietkiewicz Zenon 360Pietrasanta Silvestro 221Pietrasiński Zbigniew 466Pietruch‑Reizes Diana 44, 500Pigafetta Filippo 217Pigoń Stanisław 16, 94, 108, 166, 188,

365Pilatowa Janina 458Pilch Jerzy 529Piłat Św. 133,


Piłsudczycy 355Piłsudski Józef 190, 286, 358, 364,

374Pina Polo Francisco 202Pinder Edward Moritz 230, 234Pindór Jan 280Pindór Mirosława 400Pini Tadeusz 155Pinkwart Maciej 174Piotrkowczyk Andrzej 499, 502Piotrowski Feliks 360Piotrowski Mieczysław 417Pisarek Walery 525Pitrasiński Zbigniew 473Platen von August 72, 145, 146Platen‑Hallermüd von August 73Platerowa 460Platon 365Pluciński Jan 27Płonka‑Syroka Bożena 296Pobiedonoscew P. Konstantin 525Pociecha Władysław 494Podborski Vaslav Podfilipski Zygmunt 359Podlasek‑Ziegler Maria 33Pohoski Jan 357Poincar Henri 104Poisson Ernest 365Pol Wincent 145, 146, 176Polanowski Edward 410Polański Edward 24, 42Polk Piotr 401Pollak Roman 97, 358, 490, 493, 494Pollok Edward 384Pomorski Jan 514Pompejusz 200 Poniatowska Dionizja 52Popek Stanisław 473Popiołek Franciszek 277Popiołek Kazimierz 276Popławska Felicja 358Porazińska Janina 13, 32Pośpiech Jerzy 8, 10, 11, 254, 303Potocki Antoni 367Potocki Antoni 62

Potocki Karol Józef 365Potocki Krzysztof Jacek 361Potocki Wacław 491Potthast August Franz 233, 235Potworowski Piotr 323Poverell 59Pracka Joanna 375Preller Ludwig 226Pritzel August Feorg 236Prokop Jan 11, 296Prokop Jan Promyk 365Pronaszki Andrzej 321Propp Władimir 443Proust Marcel 432Próchnicki Franciszek 418Próchnicki Zdzisław 360Prus Bolesław 63, 108, 178, 189, 282,

285, 344, 353, 359, 362, 366, 455Prus Konstanty 11Pryszczewska‑Kozub Adela 21 Przerwa‑Tetmajer Kazimierz 63, 189,

359Przesmycki‑Miriam Zenon 260Przyborowski Walery 359Przyboś Bronisława 97Przyboś Julian 9, 15, 22, 23, 24, 25, 31,

32, 34, 37, 38, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 103, 104, 105, 106, 107, 108, 109, 141, 147, 149, 431

Przybylski Ryszard 151Przybyłowska Maria 31Przybyszewski Stanisław 117, 179, 274,

525Przychodniak Zbigniew 52, 117Przypkowski Aleksander 496Przypkowski Samuel 150Przywara Michał ks. 398Pstrokoński Maciej 220Ptaszycki Stanisław 506Puławski Antoni 360, 363, 367Putrament Jerzy 526Puzio Alicja 352Pytlos Barbara 3, 10, 12, 32, 339, 340,

342, 344, 451, 455, 456Pyzik Zdzisław 377, 396


QQuevedo Villegas de Francisco 215

RRabelais François 119Radclife Lady 145Radek Andrzej 94Rader Matthaeus 216Radlińska Helena 347, 348Radliński Ignacy 361Radliński Tadeusz 358Radwański Witold 203Radziszewska Janina 296Radziwiłł Czarny Mikołaj 495Radziwiłł Krzysztof 496Radziwiłłowa Katarzyna z Tęczyńskich

496Radziwiłłowie 244, 490, 492, 496, 497Rafael 53Rageot Georges 482Rajchman 168Rajski Wiesław 373Raszka Jan 287Ratajczak Józef 446Ratajewski Jerzy 40, 308Rathgeber Christian Feorg Johann 236Ratzinger Józef 128, 129, 131, 132, 133,

135, 136Rautenstrauchowa Łucja 153Rawson Elizabeth 200Raynaud Theophile 218Rączka Zofia 508Reczek Joseph 513Reeve Henryk 154Regnard Valérien 221Regulski Antoni 526Reimer Wilhelm Friedrich 227Reinhard Otto Albert 228Reiter Marian 163Rej Mikołaj 279, 361, 506Rejchman Bronisław 161, 162Rejtan Tadeusz 261Rembrandt Rijn van Harmenszoon 458Reszka Stanisław 490Retinger Hieronim Józef 184, 186, 188

Retingerowa 184Retingerowie 185Reutt‑Witkowska Zofia 331Rewizorczuk Antoni 331Reyer Anslo 215, 216Reymond‑Bois Du Emil 168, 169Reymont Władysław 63, 356, 358, 362,

526Rho Giovanni 216Richter H. Franciszek 416Riemer Wilhelm Friderich 227Rimbaud Arthur 432, 433Rimbaud Jean Arthur 101Riosy Alarcón de Bartolomé 215, 216Roczniok Andrzej 398Rodari Ganni 423Rodziewiczówna Maria 356, 359, 362Rogge Wilhelm Friedrich 227Rogoszówna Zofia 13, 32, 44, 359, 430Rogoż Michał 48Roj Wojciech 168Roj‑Kozłowska Helena 44Rolfs Rudolf 526Rolicz‑Lieder Wacław 157Rolland Romain 365Romains Jules 68Romanowski Andrzej 119Rommel Christoph Dietrich 228, 235,

236Romocki Jan 26Roo de Gerardus 220Rose John Wiliam 105Rose Valentin 233, 235Rosengerdt Zofia 52Rosner Edmund 10, 16, 38, 267Rospond Stanisław 398, 399Rost Gottfried 238Rostropowicz Joanna 205, 387Rostworowski Hubert Karol 344Roszkowska‑Sykałowska Wanda 501Roszkowski Maria Jerzy 171, 174Rott Dariusz 33, 43, 46, 80, 389, 390,

392, 393Rousseau Jacques Jean 53, 145Różewicz Tadeusz 100, 392


Różycki Edward 207, 209Rudnick Mieczysław 363Rudnicka Zofia 357, 360, 363Rudnicki Janusz 383Ryba Janusz 35, 41Rybisch Siegfried 221Rydel Lucjan 67, 364Rygier Edmund 317, 318Rymer Józef 396Rymut Kazimierz 494, 495Rytel Katarzyna 153Rywocki Jan 219Rzepecka Helena 361Rzewuscy ród 209Rzewuski Henryk 361Rzewuski Ludwik 209Rzewuski Mateusz Stanisław 209Rzewuski Stanisław 64Rzymowski Wincenty 358

SSabała Krzeptowski Jan 161, 162, 163,

164, 165, 166, 167, 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174

Sabath Beata 377Sacher Wiesława Aleksandra 44Saïd Suzanne 199Saint Michael 53Saint‑Exupéry de Antoine 449Sajkowski Alojzy 490, 494, 496, 497Saluzzo da Bartolomeo 218Samotrzeć Anna Św. 244, 245Samozwaniec Magdalena 15Sandaeus Maximilianus 219Sarbiewski Kazimierz Maciej 493, 498Sarnecka Kazimiera 497Sartre Jean‑Paul 434Saussir de Benedykt 146Saussure de Ferdinand 150Sawicki Ludomir 358Sawicki Stefan 340Sawrycki Władysław 451Schaffgotschowie rodzina 244Schemmla Christian 389Scherer Joseph 228, 236

Schiller Friedrich 281, 328, 329Schiller Leon 322Schlegel Friedrich 144Schleiermacher Andreas 229, 238Schlender Timur 146Schlichtegroll Friedrich Adolf 236Schmeller Andreas Johann 226, 229,

235, 237Schmidt 408Schmidt Charles 476Schmidt Jacek 313Schmötzer Aleksander 228Schöll Adolph Gustav 227Schönborn Christoph 134Schönemann Adolf 234Schrettinger Martin 228, 231, 233, 236,

237, 238Schubart Christian Heinrich Johan 236Schumann Renata 385Schwietz Rajmund 392Scotti Giulio Celemente 215, 220Scypion Młodszy 200Scypion Starszy 200Sedlaczek Edward 366Sempołowski A. 357Seneca Lucius Anneus 217Serafin Franciszek 38, 39Serna de la Gómez Rámon 523Serres de Jean 211Sewer zob. Maciejowski Ignacy 359,

356Sęk Helena 465Sęp‑Szarzyński Mikołaj 15, 23, 26Shakespeare William 64Shelley B. Percy 145Sieczka Maciej 171Siedlecki Michał 360, 365Siekierski Stanisław 369, 405Siemaszkówna Marianna 208Siemieński Józef 363Sieniawscy 497Sienkiewicz Henryk 14, 15, 34, 35, 36,

40, 62, 63, 64, 66, 67, 68, 162, 163, 282, 283, 285, 344, 352, 353, 356, 359, 362, 366, 450, 451, 455, 456, 458


Sieradzka, Danuta 346, 348, 350, 352, 354, 356, 358, 360, 362, 364, 366

Sierny Tadeusz 46Sieroszewscy 186Sieroszewski Wacław 342, 344, 356,

358, 360, 362, 364, 359Siewierski Henryk 373Sikora Jan 280Sikorski Władysław 286Silesius zob. Szewczyk WilhelmSimenon George 526, 532Simonides Dorota 23, 24, 295, 311,

391Sitkowa Anna 499, 500, 502, 503, 504Siwik Bronisław 363Skalska Katarzyna 428Skalska‑Zlat Marta 45Skarga Piotr 282, 501, 502Skoczylas Adam 149Skolik Joanna 186, 194Skotnicówna Marzena 15Skowronek Piotr 12Skowrońska Bronisława 298Skowroński Aleksander ks. 9, 304Skawiński Jacek 46 Skóra Magdalena 45Skrętny [pseud.] 302Skrzek Józef 401Skrzetuski J. 371, 373Skrzyńska Kazimiera 357Skudrzykowa Aldona 397Sładek Rufin 300Sławek Tadeusz 391, 393Sławik Henryk 396Sławińska Irena 256, 345Sławiński Janusz 81, 95Słoka Ewa 160, 162Słomczyńska Otylia 23Słonimski Antoni 528Słowacki Juliusz 57, 64, 80, 81, 83, 85,

117, 141, 142, 143, 144, 148, 149, 154, 156, 157, 158, 159, 160, 248, 281, 282, 353, 359, 365, 366

Słowacki Stanisław 145Smak S. 300

Smendzianka Regina 401Smiles Samuel 410Smolec Jan 377Smoleński Władysław 364, 367Smołka Emanuel 36Smołka Jerzy vel. Georg H. Folder 385Smuglewicz Franciszek 181, 182Smulski Jerzy 41Snopkowska Teresa 377Sobański Marian 315, 318, 319Sobeski Michał 97, 98Sobiescy 207Sobieska Teofila 208Sobieski Jakub 210, 214Sobieski Jan 457Sobieski Jan III 497Sobieski Marek 492Sobieszczański Maksymilian Franci‑

szek 178Sobolewska Anna 41Socha Irena 3, 4, 5, 13, 35, 37, 38, 40,

42, 307, 308Sochacka Stanisława 398Sofokles 81Sokołowski Krzysztof 441Solecki Grzegorz 220Solińska chyba Daszyńska‑Golińska

Zofia 363Solis Virgil 220Solscy 186Sołtys Stanisław 39Sonka królowa 517Sosnowski Jan 365Sowiński G. 128,Speyer August 228, 231Spiker Heinrich Samuel 228, 230Spitzer L. 259Sporonia Henryk 383Spyra Aleksander 389, 390, 391Spyra Zdzisław 391Stabik Antoni ks. 249, 298Stabryła Stanisław 36, 203Stabryła Władysław 457Stadtmüller Elżbieta 460Staff Leopold 342, 344, 450


Stalmach Paweł 276, 277, 278, 279, 284, 391

Staniczkowa Łucja 400Stark Ulf 428Starnawski Jerzy 41, 62, 498Starorypińska Elżbieta 469Starowolski Szymon 210, 215, 216Stary Zygmunt 490Stasiak Ludwik 166Stasiniewiczowa 363Staszic Stanisław 144, 145Stateczny Franciszek Euzebiusz 298Stecka Maria 359Stefanowska Zofia 116,Stelmaszczyk‑Świontek B. 55, 57Stenglein Michael 228Stern William 99Steuert Ludwig 357Stęczyński Zygmunt Bogusz 148Stępniak Andrzej 276, 286Stolarzewicz Ludwik 67Stopka Andrzej 172Storoženko A. 505Storz Gisela 259Stowe Beecher Harriet 354, 358Strady de Famian 217, 220Streider Wilhelm Fredrich 225, 228Strelau Jan 466Stroiński Zdzisław 77, 79, 80, 81, 82, 83,

84, 85Strug Andrzej 108Strug Andrzej 355, 356, 359Strugowie 186Strużyna Krystyna 383Strzałecki Andrzej 341Strzelczyk Ewa 325Strzemiński Władysław 103Stuart Maria 281Stübel Bruno 233, 234Štur Ludovit 284Suchocki Mieczysław 282Suchodolski Bogdan 467Suchorowski Michał 278Sucquet Antoine 218, 220Sufin Stanisława 459

Suleja Tylka, A. 172Swift Jonathan 13, 354, 362Sygietyński Antoni 170Synowiec Helena 14, 36, 42, 43, 390,

394, 396, 397, 398, 399, 400, 401Syrokomla Władysław 54, 176, 356Szajna Józef 323Szall Dorota 417Szall Marek 417Szaniawski Jerzy 373Szarkowska Agnieszka 300Szarota Maria Elida 259Szaruga Leszek 369Szatkowski Zygmunt 456Szczepaniak M. Czesław 526Szczepaniak Stanisław 174Szczepańska Nora 108Szczepański Alfred 410Szczepański Alfred Jan 94, 95, 96, 97,

98, 99, 100, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107, 108, 109, 143

Szczepański Jan 465Szczepański Józef Jan 27, 47, 94, 109Szczotok Eugeniusz 40Szczucka‑Kossak Zofia 458Szczypiorski Andrzej 373, 374, 377,

526, 531Szekspir Wiliam 158Szelągowski Adam 366Szelburg‑Zarembina Ewa 39, 443Szersznik Jan Leopold ks. 205, 279Szewczyk Grażyna 31, 34, 384Szewczyk Wilhelm 10, 31, 256, 257, 391Szklarski Alfred 401Szlagowska Aleksandra 296Szmaglewska Seweryna 461Szmyd Jan 466Szostek Halina 29 Szramek Emil ks. 10, 11, 32, 33, 40, 43,

304, 307, 394Sztaudynger Izydor Jan 13, 15, 38, 39,

42Sztaudynger Jan 341Sztwiernia Władysław 102Szubel Lucyna 377


Szulczewski Michał 530Szwarc Andrzej 295Szwed Elżbieta 318Szweykowski Zygmunt 148Szydłowiecka Elżbieta 495Szydłowiecki Krzysztof 181, 182Szydłowiecki Mikołaj 181, 182Szydłowska Urszula 461Szyja Andrzej 377Szymanowski Karol 70, 74, 392Szymanowski Wacław 410Szymański Adam 356Szymborska Wisława 15, 36, 431Szymik Jerzy ks. 12, 125, 137, 374, 387Szymona Wiesław 134Szymoński Rafał 375Szyrocki Marian 258, 259, 260Szyszkowski Władysław 455, 456Ślawska Magdalena 512Śląska Aleksandra 401Śliwiński Artur 358, 361Śliwiok Józef 33, 45, 394Śmieja Florian 10, 34Świder Augustyn 317Świder Roman Błażej 377Świerczyńska Aniela 459Świerk Dominika 461Święcki Tomasz 500Świętochowski Aleksander 168, 169,

526Świrczyńska Anna 13Świrgoń Waldemar 370

TTacyt 64Tagore Rabindranath 365Talar Henryk 325Tałuć Katarzyna 11, 44, 45, 368, 379,

372, 374, 376, 378Tambor Jolanta 397Tanger Langer 364Targ Alojzy 10, 22, 46Tarło Barbara 209Tarłowska Irena 189Tarnowski Stanisław 64, 67, 179, 505

Taszycki Witold 494Tatarkiewiczowie Władysław i Teresa

186Taurellus Andreas 219Tchórznicki Józef 363Telemann Georg Philip 392Tell Wilhelm 149Terakowska Dorota 43, 425, 448Teresa Jadwiga 356Terlecki Olgierd 186Terlecki Tymon 88Termińska Kamila 512Tetius Hieronimus 217Tetmajer Kazimierz 66, 166, 170, 171,

282Thackeray William Makepeace 448Thomas I. William 97Thompson Elisabeth 362Titchner Edward Bradford 98Tichý Martin 43Tocqueville de Alexis 526Toeplitz Teodor Krzysztof 526, 531Tolkien John Ronald Reuel 441, 447, 449Tołstoj Lew 527Tomalkiewicz Jadwiga 401Tomczok Anna 470Tomicki Piotr 490Topolski Jerzy 514Torańska Teresa 373Tosza Bogdan 325Towiański Andrzej 51, 142Townson Robert 145Traugutt Romuald 364Travers P. 448Treichel Irena 208Trembecki Stanisław 459Trembecki Teodor Jakub 150Tretiak Józef 52, 57, 58Tripplin Teodor 153Troczyński Konstanty 98Trojan Mieczysław 297Trojanowiczowa Zofia 52, 501Trzeciakowski Lech 300Tukallo Marcela 471Tulius Marcus Cycero 215


Turasiewicz Adam 494Turowski Józef Kazimierz 500, 501,

504, 505Turski Ryszard 377Tuwim Julian 430, 433, 450, 469Twain Mark 145Twardowski Jan ks. 99, 110, 111, 113,

114, 118, 119, 121, 122, 123, 124Twardowski Samuel 210, 214Twardzik Paweł 278Twardzik Wacław 514, 515, 517Tylicka Barbara 405, 406Tync Stanisław 418, 457, 458Tynelska Anna 460Tyrteusz 461Tyszkowa Maria 466, 468

UUjejski 247Ujejski Józef 366Ulatowski 98Ulmann Maria 389Umiński M. 359Umiński Władysław 361Uramowicz Andrzej 322, 323Urban Jacek 372, 517, 527Urban Krystyna 397Urbanowicz Mieczysław 257, 259, 260Urbanowska Zofia 13, 31, 174Urbańczyk Henryk 530Urbańczyk Stanisław 518Ursel Marian 45, 54Urszula Św. 453Usenko Natalia 444Uszyńska‑Jarmoc Janina 473Utrio Kaari 289

VValeriano Magni 218Veen von Otto 215, 216Vergilius 205Verne Juliusz 362, 484Vernulaeus Nicolaus 217Villegas y Quevedo Francisco 210Visscher Nicolaes 221

Vivaldi Antonio 433Vogt Nikolaus 229, 232Völkel Ludwig Johann 228, 230

WWachenius Piotr 34Wachowicz Barbara 40Wagner Ludwig Friedrich 229Wajda Andrzej 80Wakar Włodzimierz 360Waksmund Ryszard 165Walczak Iwona 476Walczewska Sławomira 297Walecki Wacław 506Waligórski Franciszek 410Wallace Lewis 359Walther Ferdinand Alexander Philipp

234, 235Wanicowa Zofia 516, 517Waniek Henryk 531Wantuła Jan 108Wantuła Ujec 109Wańkowicz Melchior 15, 42, 45Warburton Edward 166Wasilewski Edmund 68Wasilewski Stanisław 354, 362, 364, 365Wasylewski Stanisław 13, 450, 454Wasz Stary Jacek Znad Odry pseud.

308Wawiłow Danuta 444Wayda Władysław 366Waza Zygmunt III 244Wazowie 496, 497Ważyk Adam 432Wąsiński Arkadiusz 465Weber Karl 314Webster Nest 527Weder Heinz 144Weiss Tomasz 170Wejher Jakub 245Welcker Heinrich Philipp 238Wencel Katarzyna 35Wenck Berhard Helfrich 232, 235Werdehagen von Johann Angelius

215


Wereszczyński Józef 499, 500, 501, 502, 503, 504, 505, 506

Wergiliusz 200, 203, 211Wernerowa Anna 377Weyssenhoff Józef 359, 365Węgrzyn Kazimierz Józef 374, 375,

377Wężyk Franciszek 176Widera Aleksander 293, 396Wiechnik Renata 471Wieczorkiewicz Bronisław 459Wierzbicki L. 413Wierzyński Kazimierz 88, 89, 91, 93,

450Więckowiak Jerzy ks. 243Wigger Friedrich 235Wiktor Jan 341, 342, 343, 344Wilczek Paweł 34, 35, 80Wilczek Stanisław 22Wilde Oskar 527Wilhelm 510Wilhelm II Fryderyk 228Wilk Mariusz 378Wilken Friedrich 226, 234Wilkoń Teresa 31, 69Wilniuk Stanisław 376Wilpert von Gero 146Wilson John 45Wincenty Św. Paul 336Windischmann Hieronymus Joseph

Karl 229Winiarz Adam 295, 305, 308Winniczuk Lidia 490Wipszycka Ewa 198Wisełka Imko 457Wiśniak Kazimierz 323Witek 358Witkiewicz Stanisław 62, 162Witkiewiczowie 186Witkowska Alina 52Witkowska Helena 357, 358, 360, 361,

366Witos Wincenty 531Witwicki Stefan 53, 56, 60Władysław IV 244

Władysław Ordon 410, 411Włodarski Maciej 496Włodarski Ziemowit 466Włodek Ludwik 361Włodkowa Zofia 129Wodziński Karol 51, 52Wojakowski Józef 207, 209Wojciechowska Agnieszka 199Wojciechowski Konstanty 361, 366Wojtkiewicz Aneta 303Wojtowicz Witold 515Wojtyła Karol 48Wolfenbüttel F. A. 234Wolicki 308Wolińska Olga 397Wolny Alfred 293Wolny Konstanty 396Wolny Wilhelm 389Wolska Maryla 409, 450Wolski Jan 357Wolski Józef 200Wolski Michał 333Wolski Samuel 377Wolski Wacław 173Wołowski Franciszek 153Wołyński Włodzimierz 107Woolf Greg 200Woolf Bolesław Maurycy 501Wordsworth Wiliam 145Wowra Andrzej Roman 377Woźniak Marek 514Woźniak Władysław 322Woźniczek Zygmunt 45Wójcik A. Wiesław 48, 161, 162Wójcik Mirosław 47Wroński Józef 457Wróbel Jan 171Wróblewska Monika 469, 470Wróblewski Maciej 451Wrześniowski 168Wstydliwy Bolesław 454Wujek Jakub 502Wunder Friedrich Georg 228Wuttke Jerzy 376Wydra Wiesław 514, 515


Wydrzyński Andrzej 322Wygoda Benedykt 357Wyka Kazimierz 62, 116, 455Wysocki Wiesław Jan 376Wyspiański Stanisław 22, 62, 63, 64, 65,

67, 68, 248 282, 319, 321, 362, 364, 365, 366, 376

Wyszomirski Józef 322, 323Wyszyński Stefan 44

ZZabierowski Stefan 39, 184Zabojecka Maria 365Zacharska Alicja 460Zagajewski Adam 374, 401Zagórska Aniela 186, 187, 188, 190, 192,

194Zagórskie panny 186Zahorski Andrzej 207Zajączkowska J. 418Zajączkowski Stanisław 187, 195Zakrzewska Helena 356Zakrzewski Ignacy 363Zaleska Julia Maria 362Zaleski Bohdan Józef 51, 52, 53, 54, 55,

56, 57, 58, 59, 60, 61, 148Zaleski Dyonizy 51Zaleski Józef 52Załuski [Andrzej Józef?] 500Załuski Andrzej 347Zamkow Lidia 323Zamorski Roman 176Zamoyscy 347Zamoyski Jan 210Zamoyski Władysław hr. 186Zapolska Gabriela 15Zaremba Jan 8, 10, 20, 23, 33Zaremba Józef 451Zaręba Alfred 398, 399, 513Zaruski Mariusz 15, 35, 359Zasius Ulrich 489Zawadzki Maria Romani 517Zawirski Zygmunt 99Zawistowski Roman 322, 323Zawisza Barnaba 150

Zborowski Juliusz 172Zdrada Jerzy 189Zechenter‑Spławińska Elżbieta 460Zegadłowicz Emil 28Zegalski Grzegorz 324Zeler Bogdan 14, 35, 36, 37, 38, 39, 40,

47, 123, 394Zegadłowicz Emil 47Zgryzek Barbara 375Ziarnko Jan 208Zieliński Jan 360Zielniok Marek ks.Zielonka Zbigniew 243Zimbardo Philip G. 467Zimerman Krystian 401Zimmer Szczepan 456Zimoń Damian 401Ziomek Jerzy 114Zitzman Jerzy 321Znaniecki Florian 97, 99, 101, 104,

105Zofia królowa 516, 517, 518, 520Zorjan zob. Sedlaczek Edward 366Zubrzycka Emilia 184Zwoźniak Zdzisław 370, 371, 372, 373,

375, 376, 377Zwoźniakowa Renata 375, 377Zybura Marek 254Zychowicz Juliusz 128Zygmunt I 495

ŻŻabski Tadeusz 328, 448Żarnowska Anna 295, 300Żarski Bachleda Andrzej 174Żbikowska‑Migoń A. 45Żeromscy 186Żeromski, Stanisław 196, 197Żeromski Stefan 37, 63, 67, 187, 188,

282, 353, 356, 359, 361, 362, 365, 366

Żmigrodzki Zbigniew 44Żółkiewska Zofia 208Żółkiewskich rodzina 207, 208Żółtowski Adam 97


Żukowska‑Billip K. 506Żukowski Sławomir 325Żuławski Jerzy 188, 365Żuławski Wawrzyniec 149Żurakowski Bogusław 341Życzyński Henryk 53Żygulewski Zdzisław 258

Żygulski Kazimierz 370Żyliński Wacław 503Żywczyński Mieczysław 501

Indeks sporządziłySylwia Gajownik i Marta Nadolska

Irena SochaKrystyny Heskiej ‑Kwaśniewicz jubileusz pięćdziesięciolecia pracy naukowej i dydaktycznej

Zbyszko BednorzKrystyno nasza

Zdzisław GębołyśWykaz publikacji Profesor Krystyny Heskiej ‑Kwaśniewicz (1965– 2009)

Małgorzata Łoboz„Kochać, śpiewać i nie troskać się wcale”… Franciszkańskie refleksje Józefa Bohdana Zaleskiego

Jerzy StarnawskiSienkiewicz – Wyspiański

Teresa WilkońO Sonetach sycylijskich Jarosława Iwaszkiewicza

Marian KisielSzaleństwo patrioty. O wierszu [Po huraganach szarż] Zdzisława Stro‑ińskiego

Spis treści

Spis treści

5

Część pierwszaLiteratura i świat wartości

17

19

51

62

69

77

562 Spis treści

Joanna PapuzińskaPo śladach Urszulki

Tadeusz KłakUczeń i mistrz. O listach Jana Szczepańskiego do Juliana Przybosia

Marek PiechotaO „barankach”, „owieczkach” i „Baranku Bożym” w wybranych wier‑szach ks. Jana Twardowskiego

Ks. Jerzy SzymikBóg źródłem autonomii rzeczy ziemskich (rerum terrenarum autonomia – GS 36,1)

Jacek KolbuszewskiSzkic o problematyce alpejskiej w literaturze polskiej XIX wieku

Wiesław A. WójcikPostać Jana Krzeptowskiego Sabały w literaturze polskiej (do drugiej wojny światowej)

Elżbieta MalinowskaJadwigi Łuszczewskiej (Deotymy) Wędrówka na górę czarów

Stefan ZabierowskiConrad w Zakopanem

Tadeusz AleksandrowiczAntyk i współczesność. Wokół problemu prowincji i metropolii

Edward RóżyckiDo dziejów księgozbiorów rodziny Daniłowiczów. Inwentarz Jana Aleksandra Daniłowicza, starościca czerwonogrodzkiego z 1658 roku

Zdzisław GębołyśUczeni, poeci i inni – bibliotekarze dworscy na ziemiach niemieckich w latach 1789–1871

.

.

Część drugaGóry – literatura – kultura

86

94

110

125

141

161

176

184

198

207

222

563Spis treści

Zbigniew Zielonka„Idzie lud jakby obłok barwny blaskiem słońca”

Jerzy PośpiechUwagi na temat początków recepcji Josepha von Eichendorffa w Polsce

Jacek LyszczynaMistyka gwiazd w poemacie Norberta Bonczyka

Krzysztof BilińskiO modernistycznych lirykach Józefa Lebiedzika (1884–1928)

Maria PawłowiczowaLiteratura polska w pracach tajnych organizacji samokształceniowych młodzieży cieszyńskiej (1842–1920)

Krystyna Kossakowska ‑JaroszMatka Polka – nauczycielka w „szkole domowej” na XIX ‑wiecznym Górnym Śląsku

Andrzej LinertGórnośląska tradycja teatralna

Czesława Mykita ‑GlenskKarpaccy górale Józefa Korzeniowskiego w repertuarze śląskich teatrów amatorskich (do roku 1939)

Barbara Pytlos„Książka naiwna”…, czyli o warsztacie pracy Alfreda Jesionowskiego

Danuta SieradzkaBiblioteki ruchome okresu międzywojennego w Polsce (rozważania wstępne)

Katarzyna TałućWalka o „prawdziwą” kulturę. Instytucje niezależnego życia kultu‑ralnego województwa katowickiego w latach 1976–1990 (rekonesans badawczy)

Maria KalczyńskaRola książki w dialogu kultur. Rozważania nad śląską książką literacko‑ ‑historyczną na przykładzie kolekcji Gabinetu Książki i Prasy Polskiej w Niemczech. PIN ‑Instytut Śląski w Opolu

.

.

Część trzeciaKultura literacka na Śląsku

243

254

261

276

267

288

312

327

339

346

368

380

564 Spis treści

Dariusz RottMuzeum Prasy i Drukarstwa Śląskiego im. Wojciecha Korfantego w Pszczynie

Bożena Cząstka ‑Szymon, Helena SynowiecO wychowaniu regionalnym w szkołach śląskich (stan i potrzeby)

Tadeusz BudrewiczBajeczki Józefa Ignacego Kraszewskiego (okoliczności pierwszego wydania)

Magdalena JoncaKleks, Lamberto, Gryms… Minikorowód dziwnych panów w literatu‑rze dziecięcej

Urszula ChęcińskaJoanny Kulmowej autoportret liryczny

Jolanta ŁugowskaFantastyka baśniowa w procesie literackiej inicjacji dziecka oraz jako przedmiot szkolnej edukacji polonistycznej

Zofia BudrewiczTwórczość Zofii Kossak w szkole

Katarzyna KrasońDziecko w relacji intersubiektywności – hermeneutyczne odkrywanie znaczeń literackich w edukacji

Hanna Langer, Agnieszka BajorZ dziejów bibliotek publicznych dla dzieci we Francji – „L’Heure Joy‑euse” w Paryżu (1924–1939)

Mariola JarczykowaZ problemów edytorstwa staropolskiej korespondencji

Anna SitkowaWydawnicze losy drukowanej spuścizny Józefa Wereszczyńskiego

Część czwartaKsiążka i literatura dla młodego odbiorcy

Część piątaVaria

389

394

405

420

430

439

464

474

489

450

499

565Spis treści

Antoni BarciakWilamowice i wilamowiczanie w dziełach ks. Franciszka Augustina Jahrbuch oder Zusammenstellung geschichtlicher Tatsachen, welche die Gegend von Oswieczyn und Saybusch angehen oraz kontynuacji Kroniki parafii żywieckiej

Krystyna KleszczowaPer errores ad verum. O korzystaniu z błędów w pracy historyka ję‑zyka

Joachim GlenskZ raptularza medioznawcy

Indeks nazw osobowych

507

512

521

533

Na okładce wykorzystano obraz Lucjana Kowalewskiego Powrót wspomnień

Redaktor Barbara Konopka

Projektant okładki i stron działowych Krzysztof Kwaśniewicz

Redaktor techniczny Barbara Arenhövel

Korektor Mirosława Żłobińska

Skład i łamanie Bogusław Chruściński

Copyright © 2012 byWydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Wszelkie prawa zastrzeżone

ISSN 0208 ‑6336ISBN 978 ‑83 ‑226‑2007‑6

WydawcaWydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

ul. Bankowa 12B, 40 ‑007 Katowicewww.wydawnictwo.us.edu.ple ‑mail:[email protected]

Wydanie I. Ark. druk. 35,5. Ark. wyd. 41,0. Papier offset. kl. III, 90 g. Cena 58 zł (+ VAT)

Druk i oprawa: PPHU TOTEM s.c.M. Rejnowski, J. Zamiara

ul. Jacewska 89, 88‑100 Inowrocław

Documents

Przestrzenie kultury i literatury