การวิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพการวิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพ (Qualitative Research)(Qualitative Research)

การวิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพลั�กษณะการวิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพวิ�ธี�วิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพ

การวิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพ การวิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพ (Qualitative (Qualitative Research)Research)

ปร�ชิญาเชิ�งธีรรมชิาติ�Multiple realities

-Value bound -Context boundคุวิามจัร�ง?

Subjective idealismGeneralization

ลั�กษณะการวิ�จั�ยเชิ�งลั�กษณะการวิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพคุ ณภาพ

Naturalistic researchNaturalistic research

Multi-dimensional Multi-dimensional relationshiprelationship

ManipulativenessManipulativeness

Longitudinal studyLongitudinal study

Case study, small sample Case study, small sample sizesize

Inductive analysis/ Holistic Inductive analysis/ Holistic view view

วิ�ธี�วิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพวิ�ธี�วิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพ ม�ประเด็�นในการศึ!กษา แทนสมม ติ�ฐานม�ประเด็�นในการศึ!กษา แทนสมม ติ�ฐาน ไม'ม�การส 'มติ�วิอย'างไม'ม�การส 'มติ�วิอย'าง ใชิ)การส�งเกติ หร+อการส�มภาษณ,ในการใชิ)การส�งเกติ หร+อการส�มภาษณ,ในการศึ!กษาศึ!กษา ใชิ)การส�งเกติแบบม�ส'วินร'วิมในการศึ!กษาใชิ)การส�งเกติแบบม�ส'วินร'วิมในการศึ!กษา ใชิ) ใชิ) Focus group Focus group ในการส�มภาษณ,ในการส�มภาษณ, การรายงานใชิ)การบรรยายเชิ�งพรรณาการรายงานใชิ)การบรรยายเชิ�งพรรณา

ปร�ชิญาเชิ�งธีรรมชิาติ�ปร�ชิญาเชิ�งธีรรมชิาติ�จั�ติของมน ษย,เป/นผู้1)ก2าหนด็จั�ติของมน ษย,เป/นผู้1)ก2าหนด็โคุรงสร)าง แลัะร1ปร'างของโคุรงสร)าง แลัะร1ปร'างของคุวิามจัร�งคุวิามจัร�งคุวิามจัร�งท�4งหลัายจั!งข!4นอย1'ก�บคุวิามจัร�งท�4งหลัายจั!งข!4นอย1'ก�บคุ'าน�ยม แลัะบร�บทท�5เก�5ยวิข)องคุ'าน�ยม แลัะบร�บทท�5เก�5ยวิข)องด็)วิยด็)วิย

Multiple realitiesMultiple realities เน+5องจัากจั�ติของมน ษย,เป/นติ�วิเน+5องจัากจั�ติของมน ษย,เป/นติ�วิก2าหนด็คุวิามจัร�ง เม+5อมน ษย,ม�ก2าหนด็คุวิามจัร�ง เม+5อมน ษย,ม�คุวิามแติกติ'างก�น คุวิามจัร�งท�5คุวิามแติกติ'างก�น คุวิามจัร�งท�5ปรากฏจั!งม�คุวิามแติกติ'างก�นไปปรากฏจั!งม�คุวิามแติกติ'างก�นไปด็)วิย คุวิามจัร�งในคุวิามหมายด็)วิย คุวิามจัร�งในคุวิามหมายของการวิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพ จั!งไม'ของการวิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพ จั!งไม'ใชิ)คุวิามจัร�งเด็�ยวิใชิ)คุวิามจัร�งเด็�ยวิ

Value-boundValue-bound เน+5องจัากคุวิามจัร�งข!4นอย1'ก�บจั�ติเน+5องจัากคุวิามจัร�งข!4นอย1'ก�บจั�ติของมน ษย, ด็�งน�4นคุวิามจัร�งจั!งม�ของมน ษย, ด็�งน�4นคุวิามจัร�งจั!งม�คุวิามเชิ+5อมโยงก�บคุ'าน�ยมของคุวิามเชิ+5อมโยงก�บคุ'าน�ยมของมน ษย, อ�นได็)แก' เร+5องของคุวิามมน ษย, อ�นได็)แก' เร+5องของคุวิามคุ�ด็ คุวิามเชิ+5อ ท�ศึนคุติ� ท�5มน ษย,คุ�ด็ คุวิามเชิ+5อ ท�ศึนคุติ� ท�5มน ษย,ม�ติ'อคุวิามจัร�งในเร+5องน�4นๆม�ติ'อคุวิามจัร�งในเร+5องน�4นๆ

Context-boundContext-bound คุวิามจัร�งในการวิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพคุวิามจัร�งในการวิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพ

น�4น ย�งเชิ+5อมโยงก�บ น�4น ย�งเชิ+5อมโยงก�บ context-context-boundbound หร+อ สภาพแวิด็ลั)อมท�5หร+อ สภาพแวิด็ลั)อมท�5อย1'รอบๆติ�วิมน ษย,อ�กด็)วิย อาจัจัะอย1'รอบๆติ�วิมน ษย,อ�กด็)วิย อาจัจัะเป/นส�5งแวิด็ลั)อมทางกายภาพ เป/นส�5งแวิด็ลั)อมทางกายภาพ หร+อส�5งแวิด็ลั)อมทางธีรรมชิาติ�หร+อส�5งแวิด็ลั)อมทางธีรรมชิาติ�

Subjective Subjective idealismidealism

เน+5องจัากคุวิามจัร�งท�5ถู1กก2าหนด็เน+5องจัากคุวิามจัร�งท�5ถู1กก2าหนด็โด็ยจั�ติของมน ษย,ม�คุวิามแติกโด็ยจั�ติของมน ษย,ม�คุวิามแติกติ'างแลัะหลัากหลัาย คุวิามจัร�งจั�งติ'างแลัะหลัากหลัาย คุวิามจัร�งจั�งจัะม�เพ�ยงหน!5งเด็�ยวิไม'ได็) คุวิามจัะม�เพ�ยงหน!5งเด็�ยวิไม'ได็) คุวิามจัร�งจั!งม�คุวิามอ�สระท�5ข!4นอย1'ก�บผู้1)ท�5จัร�งจั!งม�คุวิามอ�สระท�5ข!4นอย1'ก�บผู้1)ท�5ร�บร1)ในคุวิามจัร�งน�4นๆเป/นส2าคุ�ญ ร�บร1)ในคุวิามจัร�งน�4นๆเป/นส2าคุ�ญ

GeneralizationGeneralization

เน+5องจัากคุวิามจัร�งในการวิ�จั�ยเชิ�งเน+5องจัากคุวิามจัร�งในการวิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพไม'ได็)ม�หน!5งเด็�ยวิ คุ ณภาพไม'ได็)ม�หน!5งเด็�ยวิ ปรากฏการณ,ทางส�งคุมท�5ได็)จัากการปรากฏการณ,ทางส�งคุมท�5ได็)จัากการศึ!กษาจั!งสามารถูใชิ)อ)างสร ปได็)ภายใติ)ศึ!กษาจั!งสามารถูใชิ)อ)างสร ปได็)ภายใติ)เง+5อนไขของเวิลัา แลัะกรอบการศึ!กษาเง+5อนไขของเวิลัา แลัะกรอบการศึ!กษาท�5ม�การเชิ+5อมโยงก�บสภาพแวิด็ลั)อมท�5ท�5ม�การเชิ+5อมโยงก�บสภาพแวิด็ลั)อมท�5ใชิ)ในการศึ!กษาเท'าน�4นใชิ)ในการศึ!กษาเท'าน�4น

Naturalistic researchNaturalistic research

การวิ�จั�ยเชิ�งธีรรมชิาติ� ซึ่!5งจัะการวิ�จั�ยเชิ�งธีรรมชิาติ� ซึ่!5งจัะเป/นการวิ�จั�ยท�5ปลั'อยให)สภาพเป/นการวิ�จั�ยท�5ปลั'อยให)สภาพการณ,ท กอย'างเป/นไปติามการณ,ท กอย'างเป/นไปติามธีรรมชิาติ�ท�5ไม'ม�การจั�ด็กระท2า ธีรรมชิาติ�ท�5ไม'ม�การจั�ด็กระท2า หร+อคุวิบคุ มใด็ๆท�4งส�4น หร+อคุวิบคุ มใด็ๆท�4งส�4น

Multi-dimensional relationshipMulti-dimensional relationship

เน+5องจัากการวิ�จั�ยเชิ�งธีรรมชิาติ� ไม'ม�เน+5องจัากการวิ�จั�ยเชิ�งธีรรมชิาติ� ไม'ม�การจั�ด็กระท2าแลัะคุวิบคุ ม การจั�ด็กระท2าแลัะคุวิบคุ ม ปรากฏการณ,ท�5เก�ด็ข!4นจั!งเป/นไปติามปรากฏการณ,ท�5เก�ด็ข!4นจั!งเป/นไปติามธีรรมชิาติ� แลัะอาจัม�มากกวิ'าหน!5งธีรรมชิาติ� แลัะอาจัม�มากกวิ'าหน!5งปรากฏการณ, ด็�งน�4นในการวิ�เคุราะห,ปรากฏการณ, ด็�งน�4นในการวิ�เคุราะห,จั!งอาจัจัะติ)องพ�จัารณาคุวิามส�มพ�นธี,จั!งอาจัจัะติ)องพ�จัารณาคุวิามส�มพ�นธี,ในหลัายๆม�ติ� ในหลัายๆม�ติ�

ManipulativenessManipulativeness การวิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพ

เป/นการวิ�จั�ยเชิ�งธีรรมชิาติ� ด็�งน�4น จั!งไม'ม�การคุวิบคุ ม

หร+อการจั�ด็กระท2าติ'อสภาพการณ,ท กอย'างท�5จัะศึ!กษา

การวิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพ เป/นการวิ�จั�ยเชิ�งธีรรมชิาติ�

ด็�งน�4น จั!งไม'ม�การคุวิบคุ มหร+อการจั�ด็กระท2าติ'อสภาพการณ,ท กอย'างท�5จัะศึ!กษา

Longitudinal studyLongitudinal studyเน+5องจัากปรากฏการณ,ติ'างๆท�5

ศึ!กษา ผู้1)ศึ!กษาจัะติ)องปลั'อยให) เป/นไปติามธีรรมชิาติ� เน+4อหาท�5

ศึ!กษาอาจัม�หลัายประเด็�น แลัะ หลัายม�ติ� ด็�งน�4น การศึ!กษาจั!ง

ม�กจัะติ)องใชิ)เวิลัายาวินาน คุ+อจัะติ)องเฝ้;าคุอยติ�ด็ติามส�งเกติ

อย'างติ'อเน+5อง จันกวิ'าได็)ข)อม1ลัท�5 ชิ�ด็เจัน แลัะม�คุวิามเข)าใจัใน

ปรากฏการณ,อย'างถู'องแท)(insight)

เน+5องจัากปรากฏการณ,ติ'างๆท�5 ศึ!กษา ผู้1)ศึ!กษาจัะติ)องปลั'อยให)

เป/นไปติามธีรรมชิาติ� เน+4อหาท�5 ศึ!กษาอาจัม�หลัายประเด็�น แลัะ

หลัายม�ติ� ด็�งน�4น การศึ!กษาจั!ง ม�กจัะติ)องใชิ)เวิลัายาวินาน คุ+อจัะ

ติ)องเฝ้;าคุอยติ�ด็ติามส�งเกติ อย'างติ'อเน+5อง จันกวิ'าได็)ข)อม1ลัท�5

ชิ�ด็เจัน แลัะม�คุวิามเข)าใจัใน ปรากฏการณ,อย'างถู'องแท)

(insight)

Case study, small sample sizeCase study, small sample size

เน+5องจัากการศึ!กษาในเชิ�ง คุ ณภาพน�4น จัะศึ!กษาในราย

ลัะเอ�ยด็ของเหติ การณ,หน!5งๆรวิมท�4งสภาพแวิด็ลั)อมของ

เหติ การณ,น�4นท�4งหมด็ ท2าให)ติ�วิแปรในการศึ!กษาท�5เก�5ยวิข)องม�

จั2านวินมาก ด็�งน�4น ในการศึ!กษาจั!งจั2าเป/นติ)องใชิ)กลั 'มติ�วิอย'างท�5ม�

ขนาด็เลั�ก แลัะม�กจัะเป/นการศึ!กษาเฉาะกรณ�ท�5ม�การศึ!กษาติ�ด็ติามในระยะยาวิ

เน+5องจัากการศึ!กษาในเชิ�ง คุ ณภาพน�4น จัะศึ!กษาในราย

ลัะเอ�ยด็ของเหติ การณ,หน!5งๆรวิมท�4งสภาพแวิด็ลั)อมของ

เหติ การณ,น�4นท�4งหมด็ ท2าให)ติ�วิแปรในการศึ!กษาท�5เก�5ยวิข)องม�

จั2านวินมาก ด็�งน�4น ในการศึ!กษาจั!งจั2าเป/นติ)องใชิ)กลั 'มติ�วิอย'างท�5ม�

ขนาด็เลั�ก แลัะม�กจัะเป/นการศึ!กษาเฉาะกรณ�ท�5ม�การศึ!กษาติ�ด็ติามในระยะยาวิ

Inductive analysis/ Holistic viewInductive analysis/ Holistic view เน+5องจัากการวิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพ เป/นการ

ศึ!กษาข)อม1ลัท�5ได็)จัากการรวิบรวิมข)อเท�จั จัร�งจัากการส�งเกติในภาคุสนาม ซึ่!5งได็)

กระท2าอย'างติ'อเน+5อง การวิ�เคุราะห,จั!งม�ก จัะใชิ)ติรรกวิ�ทยาแบบ อน มาน

(induction)

นอกจัากน�4น เน+5องจัากผู้ลัการศึ!กษาได็)มาจัากการรวิบรวิมปรากฏการณ,แลัะข)อ

เท�จัจัร�งในหลัายๆม�ติ� การน2าเสนอผู้ลัการศึ!กษาจั!งม�กจัะม�ลั�กษณะเป/นภาพ

รวิม ๆ ซึ่!5งจัะม�การแสด็งถู!งคุวิาม ส�มพ�นธี,ของเหติ การณ,ในม�ติ�ติ'าง ๆ

เน+5องจัากการวิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพ เป/นการศึ!กษาข)อม1ลัท�5ได็)จัากการรวิบรวิมข)อเท�จั

จัร�งจัากการส�งเกติในภาคุสนาม ซึ่!5งได็) กระท2าอย'างติ'อเน+5อง การวิ�เคุราะห,จั!งม�ก จัะใชิ)ติรรกวิ�ทยาแบบ อน มาน

(induction)

นอกจัากน�4น เน+5องจัากผู้ลัการศึ!กษาได็)มาจัากการรวิบรวิมปรากฏการณ,แลัะข)อ

เท�จัจัร�งในหลัายๆม�ติ� การน2าเสนอผู้ลัการศึ!กษาจั!งม�กจัะม�ลั�กษณะเป/นภาพ

รวิม ๆ ซึ่!5งจัะม�การแสด็งถู!งคุวิาม ส�มพ�นธี,ของเหติ การณ,ในม�ติ�ติ'าง ๆ

ม�ประเด็�นในการศึ กษา ม�ประเด็�นในการศึ กษา แทนสมม ติ�ฐานแทนสมม ติ�ฐาน

เน+5องจัากการศึ!กษาท�5ใชิ)วิ�ธี� ธีรรมชิาติ� ม�การส�งเกติ ศึ!กษา

ติ�ด็ติามอย'างติ'อเน+5องโด็ยไม'ม� การคุวิบคุ ม หร+อการจั�ด็กระท2าใด็

ๆ การศึ!กษาจั!งม�เพ�ยงประเด็�นท�5ผู้1)ศึ!กษาม�คุวิามสนใจัท�5จัะศึ!กษา

เท'าน�4น การศึ!กษาจั!งไม'ม�การคุาด็ คุะเนไวิ)ลั'วิงหน)าวิ'าจัะม� หร+อคุวิรม�

อะไรบ)างท�5จัะเก�ด็ข!4น หร+อม�คุวิาม ส�มพ�นธี,ติ'อก�น

เน+5องจัากการศึ!กษาท�5ใชิ)วิ�ธี� ธีรรมชิาติ� ม�การส�งเกติ ศึ!กษา

ติ�ด็ติามอย'างติ'อเน+5องโด็ยไม'ม� การคุวิบคุ ม หร+อการจั�ด็กระท2าใด็

ๆ การศึ!กษาจั!งม�เพ�ยงประเด็�นท�5ผู้1)ศึ!กษาม�คุวิามสนใจัท�5จัะศึ!กษา

เท'าน�4น การศึ!กษาจั!งไม'ม�การคุาด็ คุะเนไวิ)ลั'วิงหน)าวิ'าจัะม� หร+อคุวิรม�

อะไรบ)างท�5จัะเก�ด็ข!4น หร+อม�คุวิาม ส�มพ�นธี,ติ'อก�น

ไม&ม�การส &มติ�วิอย&างไม&ม�การส &มติ�วิอย&าง

ในการวิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพ ม�กจัะใชิ)กลั 'มขนาด็เลั�ก

หร+อเป/นการศึ!กษา เฉพาะกรณ� ด็�งน�4น จั!ง

ม�กจัะใชิ)กลั 'มประชิากรหร+อบ คุคุลัท�5เก�5ยวิข)องท�4งหมด็ในการศึ!กษา

ในการวิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพ ม�กจัะใชิ)กลั 'มขนาด็เลั�ก

หร+อเป/นการศึ!กษา เฉพาะกรณ� ด็�งน�4น จั!ง

ม�กจัะใชิ)กลั 'มประชิากรหร+อบ คุคุลัท�5เก�5ยวิข)องท�4งหมด็ในการศึ!กษา

ใชิ(การส�งเกติ หร*อการส�มภาษณ+ใชิ(การส�งเกติ หร*อการส�มภาษณ+ในการศึ กษาในการศึ กษา

การส�งเกติ หร+อการส�มภาษณ, ถู+อเป/นเคุร+5องม+อท�5ส2าคุ�ญในการศึ!กษาเชิ�ง

คุ ณภาพ โด็ยน�กวิ�จั�ยจัะติ)องออกภาคุสนามไปส�มผู้�สก�บกลั 'มท�5จัะใชิ)ในการ

ศึ!กษาโด็ยติรง เน+5องจัากการส�งเกติ แลัะการพ1ด็คุ ยแบบธีรรมชิาติ� เป/นวิ�ธี�

การท�5จัะท2าให)ปรากฏการณ,ติ'างๆ ท�5เก�ด็ ข!4นติามธีรรมชิาติ�ถู1กรบกวินน)อยท�5ส ด็

การวิ�จั�ยจั!งม�กจัะน�ยมใชิ)วิ�ธี�ด็�งกลั'าวิในการศึ!กษา

การส�งเกติ หร+อการส�มภาษณ, ถู+อเป/นเคุร+5องม+อท�5ส2าคุ�ญในการศึ!กษาเชิ�ง

คุ ณภาพ โด็ยน�กวิ�จั�ยจัะติ)องออกภาคุสนามไปส�มผู้�สก�บกลั 'มท�5จัะใชิ)ในการ

ศึ!กษาโด็ยติรง เน+5องจัากการส�งเกติ แลัะการพ1ด็คุ ยแบบธีรรมชิาติ� เป/นวิ�ธี�

การท�5จัะท2าให)ปรากฏการณ,ติ'างๆ ท�5เก�ด็ ข!4นติามธีรรมชิาติ�ถู1กรบกวินน)อยท�5ส ด็

การวิ�จั�ยจั!งม�กจัะน�ยมใชิ)วิ�ธี�ด็�งกลั'าวิในการศึ!กษา

การส�งเกติแบบม�ส&วินร&วิมการส�งเกติแบบม�ส&วินร&วิม เพ+5อให)ได็)ข)อม1ลัท�5คุรอบคุลั ม ลั!ก

ซึ่!4ง การส�งเกติแบบม�ส'วินร'วิมจั!งเป/นวิ�ธี�การท�5ส2าคุ�ญในการ

ศึ!กษาเชิ�งคุ ณภาพ ส�5งท�5ส2าคุ�ญในการส�งเกติประการหน!5งได็)แก'การท2าคุวิามเข)าใจัก�บกลั 'มผู้1)ถู1กศึ!กษาอย'างชิ�ด็เจันถู!งสถูานภาพ

แลัะบทบาทของน�กวิ�จั�ยวิ'า เข)ามาอย1'ในสถูานการณ,น�4นในฐานะอะไร?

เพ+5อให)ได็)ข)อม1ลัท�5คุรอบคุลั ม ลั!ก ซึ่!4ง การส�งเกติแบบม�ส'วินร'วิม

จั!งเป/นวิ�ธี�การท�5ส2าคุ�ญในการ ศึ!กษาเชิ�งคุ ณภาพ ส�5งท�5ส2าคุ�ญใน

การส�งเกติประการหน!5งได็)แก'การท2าคุวิามเข)าใจัก�บกลั 'มผู้1)ถู1กศึ!กษาอย'างชิ�ด็เจันถู!งสถูานภาพ

แลัะบทบาทของน�กวิ�จั�ยวิ'า เข)ามาอย1'ในสถูานการณ,น�4นในฐานะอะไร?

การส�มภาษณ+แบบการส�มภาษณ+แบบFocus Focus group group

Focus group เป/นวิ�ธี� การส�มภาษณ,แบบหย�5งลั!ก

เพ+5อให)ได็)ข)อม1ลัท�5ลั!กซึ่!4ง โด็ย ปกติ� Focus group ม�ก

จัะใชิ)ก�บกลั 'มท�5ม�ลั�กษณะhomogeneity

Focus group เป/นวิ�ธี� การส�มภาษณ,แบบหย�5งลั!ก

เพ+5อให)ได็)ข)อม1ลัท�5ลั!กซึ่!4ง โด็ย ปกติ� Focus group ม�ก

จัะใชิ)ก�บกลั 'มท�5ม�ลั�กษณะhomogeneity

การรายงานการรายงานใชิ(การบรรยายเชิ�งพรรณาใชิ(การบรรยายเชิ�งพรรณาเน+5องจัากข)อม1ลัท�5ได็)จัากการ

ส�งเกติ พฤติ�กรรม แลัะการ ส�มภาษณ,ในเชิ�งลั!ก ในการ วิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพน�4น อาจัจัะ

ใชิ)การวิ�เคุราะห,หร+ออธี�บาย ในเชิ�งสถู�ติ�ไม'ได็) ด็�งน�4น

การรายงานจั!งม�กจัะใชิ)การบรรยายเชิ�งพรรณา

เน+5องจัากข)อม1ลัท�5ได็)จัากการ ส�งเกติ พฤติ�กรรม แลัะการ

ส�มภาษณ,ในเชิ�งลั!ก ในการ วิ�จั�ยเชิ�งคุ ณภาพน�4น อาจัจัะ

ใชิ)การวิ�เคุราะห,หร+ออธี�บาย ในเชิ�งสถู�ติ�ไม'ได็) ด็�งน�4น

การรายงานจั!งม�กจัะใชิ)การบรรยายเชิ�งพรรณา