Rabotilnica so u~enicite od XXVporaka.org.mk/wp-content/uploads/2012/07/Glasilo-PORAKA... · 2013. 11. 2. · na Obedineti nacii 3 strana Otvoren den na Dnevniot centar - PORAKA Skopje

CM

YB

CM

YB

CM

YB

Vo ramki na vospostavenata sorabotka so Amerikanskoto sredno u~ili{te “ ,korisnicite na dnevniot centar – PORAKA Skopje vo nekolku navrati bea poseteni odu~enicite vo ova u~ili{te, so cel da se realiziraat zaedni~ki rabotilnici.

QSI”

Glasilo na Republi~kiot centar za poddr{ka na lica so intelektualna popre~enost Broj 4 godina XXV

C M Y B

C M Y B

C M Y B

Rabotilnica so u~enicite od

Amerikanskoto sredno u~ili{te - QSIRabotilnica so u~enicite od



Amerikanskoto sredno u~ili{te - QSI

C M Y B

CM

YB

Skopje, dekemvri 2012 g.Skopje, dekemvri 2012 g.

Podeleni vo nekolku grupi, u~enicite i korisinicite zaedno rabotea i sproveduvaaaktivnosti koi opfatija izrabotka na nakit, izrabotka na novogodi{ni ~estitki,izrabotka na cve}iwa od hartija, kako i prakti~ni aktivnosti vo kujna odnosnopodgotovka na amerikanski kola~iwa.

Vredno e da se napomene deka ovie aktivnosti bea inicirani od u~enicite, koipottiknati od ubavo pominatite ~asovi vo dnevniot centar, izrazija `elba za povtornasredba i sorabotka.

SRE]NINOVOGODI[NII BO@I]NIPRAZNICI


2

Glasilo na Republi~kiot centar za poddr{ka na lica so intelektualna popre~enost - PORAKA -

“PORAKA”Glasilo na Republi~kiot centar zapoddr{ka na lica so intelektualnapopre~enost - PORAKAGlasiloto izleguva sekoi 3 meseci

Glaven i odgovoren urednik:Violeta Dimoska

Ureduva~ki odbor:Vasilka DimoskaVlado KrstovskiMaja Gacoska

Grafi~ko oblikuvawe i pe~at:Data Pons, SkopjeTira` 1.000 primerociDekemvri 2012 god. Broj 4, god. XXV

Adresa na RCPLIP - PORAKA:”Orce Nikolov” br. 122, 1000 Skopje;tel.: 329 69 61; faks: 329 69 60E-mail: [email protected]: www.poraka.org.mk

Spored Ministerstvoto za kulturana RM, so odluka 07-2613/2, zaglasiloto PORAKA se pla}apovlastena dano~na stapka od 5%.

Dadenite sogleduvawa i upotrebu-vanata terminologija vo odredeninapisi od odredeni avtori ne goodrazuvaat oficijalnoto misle-we i stavovi na RCPLIP - PORAKA.

Poraka od Generalniot sekretar na ON

Istaknuvaj}i ja potrebata da im se obezbedi ednakov pristapdo servisnite slu`bi i mo`nosti, Generalniot sekretar naON denes povika za novi globalni napori naso~eni kon“sozdavawe na op{testva koi gi vrednuvaat razli~nosta iinkluzijata.

Ovogodine{nite paraolimpiski igri bea potsetnik zaogromniot potencijal na licata so popre~enost so koj moàtda inspiriraat. Edna devojka napi{a pismo do eden nositelna zlaten medal od paraolimpiskite igri vo koe veli:“Gledaj}i ve kako gi nadminuvate pote{kotiite vo ìvotot,stremej}i se kon novi pobedi i novi visini vo sportot, jascrpam sila i inspiracija.”

Licata so popre~enost imaat silno pozitivno vlijanievrz op{testvoto, a nivnite pridonesi moàt da bidat durii pogolemi ako nie gi otstranime barierite za nivno u~estvo.So pove}e od edna milijarda lica so popre~enost vo svetotdenes, toa e u{te pova`no od koga i da e.

Na{iot predizvik e da im se obezbedi na site licaednakvost do pristapot {to im e potreben i koj go zaslu-ùvaat. Toa }e sozdade podobar svet za site. Kako {topregovara~ite na ovogodine{nata Konferencija na ON“Rio+20” za odr`liv razvoj se soglasija, pristapnosta esu{tinska, za da ja postigneme idninata {to ja sakame.

Zaedno, mora da se stremime da gi postigneme celiteod Konvencijata na ON za pravata na licata so popre~enost:da se eliminira diskriminacijata i isklu~uvaweto, i da sesozdadat op{testva koi }e gi vrednuvaat razli~nosta iinkluzijata.

So cel da se pottiknat aktivnosti za premostuvawe najazot pome|u dobronamernite zalo`bi i zadocnetite akcii,Generalnoto sobranie na Obedinetite nacii slednata godina}e odrì sostanok na visoko nivo za popre~enost i razvoj.Ovoj sostanok }e se odrì dodeka me|unarodnata zaednicaraboti na sozdavaweto na razvojna agenda po 2015 godina,pretstavuvaj}i mo`nost da se obezbedi deka pravata,zagriènostite i pridonesite od licata so popre~enost secelosno zemeni vo predvid.

Ovoj 3-ti Dekemvri, Me|unaroden den na licata sopopre~enost go odbeleùva oficijalnoto otvorawe napodgotovkite za sostanokot na visoko nivo. Treba da goiskoristime maksimumot od ova na{e odbeleùvawe so toa{to }e rabotime da se osigura deka licata so popre~enost giuìvaat nivnite prava i go realiziraat nivniot golempotencijal.

Ban Ki-moon,Generalen sekretarna Obedineti nacii

PORAKA PO POVODME\UNARODNIOT DEN NALICATA SO POPREÊNOST

3-ti Dekemvri 2012 godina

SODR@INA

2 stranaPoraka od Generalniot sekretarna Obedineti nacii

3 stranaOtvoren den na Dnevniot centar -PORAKA Skopje

4 stranaZna~ajni priznanija za RCPLIP -PORAKA

5 strana[est godini od donesuvaweto naKonvencijata na ON za pravata nalicata so popre~enost

6,7,8, 9, 10 i 11 stranaAktivnosti na lokalniteorganizacii na RCPLIP - PORAKApo povod 3-ti Dekemvri

12 i 13 stranaOtvoreno pismo od EASPD i ENIL

14 i 15 strana- Socijalni aktivnosti nadnevnite centri na RCPLIP -PORAKA- Socijalni aktivnosti na CPLIP -PORAKA Kavadarci

16 stranaNa{a stranicaRabotilnica so u~enicite odAmerikanskoto u~ili{te “QSI”

3


Aktivnosti za odbeleùvawe na Me|unarodniot den na licata so popre~enost

Me|unaroden den za licata so popre~enost, 3-ti Dekemvri 2012 godina

Vo ramkite na svojata programa za odbele-ùvawe na 3-ti Dekemvri, Me|unarodniot den na licataso popre~enost, RCPLIP – PORAKA na 4.12.2012 godinaorganizira{e Otvoren den na dnevniot centar za licaso intelektualna popre~enost – PORAKA vo Skopje

Otvoreniot den se organizira{e so cel da sepodigne stepenot na poznavawe i razbirawe napotrebite i problemite so koi se soo~uvaat licata sointelektualna popre~enost i da se zgolemi svesta zapozitivnite pridobivki od nivnoto vklu~uvawe vosekojdnevniot ̀ ivot na zaednicata. Vo tekot na otvore-niot den se prezentiraa aktivnostite na dnevniotcentar – PORAKA Skopje, a prisutnite imaa mo`nostda se druàt so korisnicite na dnevniot centar.

Vo ramkite na Otvoreniot den, a po povod 3-tiDekemvri, Me|unarodniot den na licata so popre-~enost, RCPLIP – PORAKA vra~i priznanija zapoddr{kata na poedinci, institucii i organizacii koivo tekot na 2012 godina dale svoj pridones zaostvaruvawe i unapreduvawe na ~ovekovite prava nalicata so intelektualna popre~enost vo RepublikaMakedonija.RCPLIP – PORAKA vra~i Blagodarnici na:

G-din Spiro Ristovski, Minister za trud i soci-jalna politika, za sorabotkata i poddr{kata naprogramskite aktivnosti na dnevnite centri naRCPLIP – PORAKA.G-din Koce Trajanovski, Gradona~alnik na GradSkopje, za sorabotkata i poddr{kata na program-skite aktivnosti na Dnevniot centar – PORAKASkopje.Sovet na Grad Skopje, za sorabotkata i poddr{katana programskite aktivnosti na Dnevniot centar –PORAKA Skopje.G-din Robert Velkov, Gradona~alnik na Op{tinaRadovi{, za sorabotkata i poddr{kata za renovi-rawe na objektot na Dnevniot centar – PORAKARadovi{.Sovet na Op{tina Radovi{, za sorabotkata i pod-dr{kata za renovirawe na objektot na Dnevniotcentar – PORAKA Radovi{.G-din Nikolaj~o Nikolov, Zamenik – generalendirektor na Rudnik “Bu~im”, za sorabotkata ipoddr{kata za renovirawe na objektot na Dnevniotcentar – PORAKA Radovi{.G-din Du{ko ̂ aminski, Pretsedatel na Koordi-nativno telo za sproveduvawe na Lokalniotakcionen plan za popre~enost vo Op{tinaRadovi{ , za sorabotkata i poddr{kata zarenovirawe na objektot na Dnevniot centar –PORAKA Radovi{.

Po vra~uvaweto na Blagodarnicata, g-din Ristovskipotencira{e: “Republi~kiot centar za poddr{ka nalica so intelektualna popre~enost – PORAKA eedna od najrelevantnite organizacii za rabota solica so intelektualna popre~enost od nevladiniot

sektor, zatoa bi sakal da im ~estitam za uspe{natarabota. Ovde priznanie ne zasluùva samo samataorganizacija, tuku i poedincite {to rabotat solicata so intelektualna popre~enost vo grupi,zatoa {to tie najdobro go pottiknuvaat nivniotpsihofizi~ki razvoj, {to pokaùva deka von-institucionalnata rabota so vakvi kategorii nalu|e e mnogu podobro re{enie otkolku institu-cionalnoto zgriùvawe na ovie lica. Ovde licataso intelektualna popre~enost steknuvaat znaewa{to im pomagaat vo nivniot intelektualen, no imotori~ki razvoj, a jas navistina se nadevam dekaotvoraweto na u{te eden vakov Centar na nivo naSkopje, vo drugiot del od gradot, idnava 2013godina }e stane realnost.”

G-din Trajanovski pak naglasi: “Deneska prisu-stvuvame na eden navistina ubav ~in, koga onie nakoi{to se obiduvame da im pomogneme sakaat da nija iskaàt svojata blagodarnost, {to za mene imanavistina ogromno zna~ewe. Blagodarnicata {todeneska ja primiv vo imeto na Grad Skopje, sedodeluva vo znak na odbeleùvawe na Me|unarod-niot den na licata so popre~enost, a nie, vo ramkina Otvoreniot den na dnevniot centar, tradicio-nalno sme ovde so na{ite prijateli od PORAKA.Grad Skopje ve}e nekolku godini nanazad finan-siski ja poddrùva rabotata na ovoj Centar, a zaidnata 2013 godina od Buxetot izdvoi 2 milionidenari za ovaa namena. Se nadevam deka }e giispolnime na{ite zaedni~ki planovi so ministe-rot Ristovski i deka }e uspeeme da otvorime u{teeden vakov Centar za grià na licata sointelektualna popre~enost na dnevno nivo.”

G-din Velkov istakna: “Partnerstvoto pome|uOp{tina Radovi{, RCPLIP - PORAKA i CPLIP -PORAKA Radovi{ vo 2012 godina rezultira{e soovozmoùvawe programskite aktivnosti nadnevniot centar - PORAKA Radovi{ da se odvivaatvo navistina soodvetni prostorni uslovi.Poddr{kata na ovaa socijalna servisna slu`ba odstrana na Op{tina Radovi{ }e prodolì vonarednata 2013 godina.”

OTVOREN DEN NA DNEVNIOT CENTAR - PORAKA SKOPJE

4


Centarot za poddr{ka na lica so intelektualnapopre~enost – PORAKA Skopje e oformen vo 1977godina, kako edna od 20-te lokalni organizacii naRCPLIP – PORAKA, so cel da gi zastapuva pravata iinteresite na licata so intelektualna popre~enostna teritorijata na Grad Skopje. Vo svoeto 35-godi{noaktivno deluvawe za ostvaruvawe i unapreduvawe na~ovekovite prava na licata so intelektualnapopre~enost, CPLIP – PORAKA Skopje e nositel nabrojni inicijativi koi se naso~eni kon sozdavawe nauslovi za dostoinstven ìvot na svoite ~lenovi sointelektualna popre~enost i nivnite semejstva. Voramkite na CPLIP – PORAKA Skopje, 12 godini uspe{noraboti dnevniot centar – PORAKA Skopje, kakosocijalna servisna slu`ba za adolescenti i vozrasnilica so umerena i te{ka intelektualna popre~enostvo Skopje.

Golemiot broj na uspe{no realiziraniredovni programski zada~i, posebni programi iproekti, govorat za deluvaweto i funkcionirawe-

Asocijacijata za zdravstvena edukacija iistraùvawe H.E.R.A. godinava ja odbeleùva{eesettata godi{nina na Me|unarodnata federacijaza planirano roditelstvo (MFPR) koja e formirana vo1952 godina vo Indija, so cel da se pomogne da seostvarat reproduktivnite prava na ̀ enite.

Vo ramki na programata za odbeleùvawe naovoj jubilej vo Makedonija, H.E.R.A. na 24-ti oktomvri2012 godina dodeli priznanija na gra|anskiorganizacii, aktivisti, publicisti i novinari koi dalesvoj pridones kon unapreduvawe na seksualnoto ireproduktivnoto zdravje i za zastapuvawe zaostvaruvawe na seksualnite prava.

Edinstvenata gra|anska organizacija koja godobi ova va`no priznanie od H.E.R.A. e Republi~-kiot centar za poddr{ka na lica so intelektualnapopre~enost – PORAKA.

Zna~ajni priznanija za rabotata na RCPLIP - PORAKA

Nagrada “13-ti Noemvri” za CPLIP – PORAKA Skopjeto na CPLIP – PORAKA Skopje kako vaèn ~initelvo procesot na izedna~uvawe na mo`nostite nalicata so intelektualna popre~enost. Prepozna-vaj}i ja ovaa va`na uloga, Gradot Skopje odlu~i daja dodeli Nagradata „13 Noemvri” za 2012 godinaod oblasta na humanitarnata aktivnost isocijalnata za{tita na CPLIP – PORAKA Skopje.

Vo ramki na centralnoto odbeleùvawe na 13Noemvri - Denot na osloboduvawe na Skopje, vo Salatana Makedonskata Opera i Balet, gradona~alnikot naGrad Skopje, Koce Trajanovski gi vra~i priznanijata nadobitnicite na Nagradata „13 Noemvri na Grad Skopje”za 2012 godina i istakna: “Tradicionalnata godi{nanagrada „13 Noemvri na Grad Skopje”, za osobenidostignuvawa i ostvaruvawa vo site segmenti naìvotot, e znak na priznanie na Gradot Skopje kon siteonie {to so svojot trud i dostignuvawa pridonele zanegoviot razvoj, no i za sevkupniot napredok iafirmacija na Republika Makedonija, vo i nadvor odnejzinite granici.”

Priznanie za RCPLIP - PORAKA za pridonesot konunapreduvawe na seksualnoto i reproduktivnoto zdravje

5


Od ~lenstvoto na RCPLIP - PORAKA vo Evropskata Inkluzija

[est godini po usvojuvaweto na Konvencijata na ON zapravata na lica so popre~enost – dali se podobriìvotot na licata so intelektualna popre~enost?

Konvencijata na ON za pravata na lica sopopre~enost dobila najgolem broj na potpisi nasamiot den na otvoraweto, no i pokraj ovaa visokapoliti~ka zalo`ba, {to se izmenilo vo ìvototna licata so popre~enost?

Pra{awata okolu popre~enosta o~igledno dekabea vo centarot na mnogu debati vo izminatite godini,pove}e vnimanie se obrnuva{e na “nevidlivite” gra|ani,a popre~enosta e prifatena kako tema od ~ovekoviteprava. Sepak, so merkite za {tedewe i namaluvawatavo buxetite, postoi rizik da ne se postignevistinski napredok i podobruvawe na ~ovekoviteprava na licata so intelektualna popre~enost.Semejstvata treba da nadopolnuvaat za namaluvawatavo socijalnite tro{oci. So toa samo se dopolnuva nasiroma{tijata i ranlivosta na licata so intelektualnapopre~enost i nivnite semejstva. Izmenuvaweto nakriteriumite za podobnost i podolgite listi na~ekawe go zgolemuvaat tovarot na semejstvata. Nemaweizbor zna~i i nemawe kvalitet na ̀ iveewe.

Licata so intelektualna popre~enost idenes se u{te se stavaat pod staratelstvo, gubej}igi so toa pove}eto od nivnite osnovni prava, kakona primer, pravoto na brak ili na glas, iakoKonvencijata na ON za pravata na lica so popre~enostjasno zabranuva potpolno staratelstvo. Dodeka seodvivaat debati vo mnogu evropski zemji, a vo tek se ireformi vo odnos na delovnata sposobnost, nekoi licaso intelektualna popre~enost ostanuvaat “legalnomrtvi” bez pregled na nivnata situacija. Dosega ne eimplementiran nieden soodveten model za poddr{ka.

Mnogu lica so intelektualna popre~enost seu{te ìveat vo golemi rezidenciski institucii.Vo poslednite godini Evropskata unija pokaàpogolema politi~ka zalo`ba i gi istraùva{e uslovitei potencijalite za da se ostvari pravoto na samostojnoi nezavisno ìveewe i vklu~enost vo zaednicata.Blagodarenie na izve{tajot za preminuvawe odinstitucionalna grià vo grià vo mestoto na ̀ iveewe,vo koj se opfateni pra{awata za reformite voinstitucionalnata grià zaedno so nivnata sloènost,kako i drugi istraùvawa i studii finansirani odEvropskata komisija, pokaùvaat i nosat dokazi zakr{ewa na ~ovekovite prava i segregirawe vorezidenciskite sredini, osobeno za licata sointelektalna i psihosocijalna popre~enost. Vakvata

rabota e prv obid za sovetuvawe kako da se postignedeinstitucionalizacija i {to da se izbegne odiskustvata na onie dràvi ~lenki kade vakvitereformi se ve}e sprovedeni. Sepak, namaluvawata vopoddr{kata za samostojno ìveewe gi odlaganaporite za voveduvawe individualni buxeti irazvoj na novi servisni slu`bi vo mestoto naìveewe.

Decata so intelektualna popre~enost se u{tese daleku od uìvawe na ednakvi i inkluzivniobrazovni mo`nosti vo Evropa. Iako izgleda dekaodreden broj zemji realizirale nekakvi obidi da ginapravat redovnite obrazovni sistemi poinkluzivni,nedostasuva potrebnoto nivo na poddr{ka zainkluzivnoto obrazovanie da bide na raspolagawe zasite deca. Organizaciite ~lenki na EvropskataInkluzija bea osobeno alarmirani od strana naskore{nite doneseni politi~ki odluki kako odgovorna ekonomskata i finansiskata kriza. Na{ite ~lenkivo nekolku evropski zemji, vklu~uvaj}i gi Irska i[panija, izvestija deka merkite za {tedewe koi giprezele vladite za spravuvawe so ekonomskatarecesija gi zagrozuvaat podobruvawata vo inkluzivnotoobrazovanie.

[est godini po usvojuvaweto naKonvencijata na ON za pravata na lica sopopre~enost, popre~enosta e stavena kako tema naagendata na nacionalnite i evropskite politiki,no se u{te treba mnogu rabota za da se osigura dekalicata so intelektualna popre~enost gi uìvaatistite ~ovekovi prava kako i nivnite sogra|ani.

Na 13-ti dekemvri se odbeleùvaat {est godini od usvojuvaweto na Konvencijata na ON zapravata na lica so popre~enost od strana na Generalnoto sobranie na Obedinetite nacii,prviot dogovor za ~ovekovi prava vo 21-ot vek. 125 zemji ja ratifikuvale Konvencijatadosega, od koi 24 dràvi ~lenki na Evropskata unija. Voedno, ovaa Konvencija e prviotinstrument za ~ovekovi prava koj go ratifikuvala i Evropskata unija.

6


Aktivnosti na lokalnite organizacii na RCPLIP - PORAKA

Odbeleùvawe na 3-ti Dekemvri,Me|unarodniot den na licata so popre~enost

na lokalno nivo

Centarot za poddr{ka na lica sointelektualna popre~enost – PORAKA Radovi{ iovaa godina so svoi aktivnosti prigodno go odbeleì3-ti Dekemvri, Me|unarodniot den na licata sopopre~enost. Programata za odbeleùvawe na ovoj dengi slede{e nasokite i godine{nata tema predloènaod Obedinetite nacii pod mototo: “Otstranuvawe nabarierite so cel da se sozdade inkluzivno i pristapnoop{testvo za site”. Sogleduvaj}i gi iskustvata nalokalno nivo vo pogled na barierite so koi sesoo~uvaat licata so intelektualna popre~enost zanivniot neednakov pristap kon servisnite slu`bi napoleto na obrazovanie, vrabotuvawe, zdravstvenagrià, transport itn. programskite aktivnosti zaodbeleùvawe na 3-ti Dekemvri se odvivaa konnamaluvawe na barierite i pogolema pristapnost konovie slu`bi. So svoi aktivnosti CPLIP - PORAKARadovi{ be{e prisutna vo obrazovanieto i vozdravstvoto pribliùvaj}i gi ovie slu`bi kon licataso intelektualna popre~enost. Za taa cel, na30.11.2012 godina vo Zdravstveniot dom Radovi{ seizvr{i sistematski pregled na korisnicite nadnevniot centar – PORAKA Radovi{ so cel da seprevenira i da se podobri nivnata zdravstvenasostojba. Istiot den korisnicite na dnevniot centarzaedno so u~enici od osmo oddelenie vo OU “NikolaKarev” sportuvaa na ~as po fizi~ko obrazovanie. Ovapretstavuva{e mo`nost korisnicite na dnevniotcentar da se zapoznaat so tekot na nastavata pofizi~ko obrazovanie vo sportska sala od zatvoren tip,da se zapoznaat so u~ili{teto i da se promoviraat

nivnite potencijali i mo`nosti na poleto na sport irekreacija. Na 3.12.2012 godina, vo prostoriite nadnevniot centar se odbeleà 3-ti Dekemvri,Me|unarodniot den na licata so popre~enost. Prisutnibea golem broj na gosti na lokalno nivo:gradona~alnikot na Op{tina Radovi{, d-r.RobertVelkov, pretstavnici na Sovetot na Op{tina Radovi{,pretstavnici od kancelarijata za lokalen ekonomskirazvoj, pretstavnici na javni institucii: Centar zasocijalna rabota, Fond za zdravstveno osiguruvawe,Zdravstven dom, pretstavnici od osnovnite u~ili{ta“Nikola Karev”, “Krste Petkov Misirkov”, srednotou~ili{te “Kosta Susinov”, detskata gradinka “AcoKaramanov”, nevladini organizacii i organizaciite naèni “Denica” i “@enska akcija”, roditeli na licataso popre~enost i lokalni mediumi. Na ovoj den, kratokosvrt za zna~eweto na 3-ti Dekemvri, Me|unarodniotden na licata so popre~enost, potrebite i mo`nostitena licata so popre~enost i nivno vklu~uvawe vo sitesferi na ìveeweto dade Tatjana Kostadinova.Pozdravno obra}awe do prisutnite ima{e iGradona~alnkiot na Op{tina Radovi{, koj izrazigolemo zadovolstvo od raboteweto na dnevniot centarkako servisna slu`ba, no i veti ponatamo{na poddr{kaod strana na lokalnata samouprava vo raboteweto iostvaruvaweto na programata za rabota vo narednatagodina. Potoa od strana na pretstavnicite na javniteinstitucii se dadoa razli~ni sogleduvawa i komentarina lokalno nivo za namaluvawe na barierite so koi sesoo~uvaat licata so intelektualna popre~enost voostvaruvawe na nivnite prava i nivniot neednakov

Lokalnite organizacii na RCPLIP – PORAKA, vo tekot na dekemvri 2012 godina, prezemaaniza aktivnosti za rabotno odbeleùvawe na 3-ti Dekemvri – Me|unarodniot den na licataso popre~enost. Soglasno nasokite od Obedinetite nacii, ovaa godina lokalniteorganizacii realizira golem broj nastani za podignuvawe na javnata svest koi bea naso~enikon istaknuvawe na problemite so barierite vo sekojdnevniot ìvot na licata sointelektualna popre~enost.

CPLIP - PORAKA Radovi{ CPLIP - PORAKA Radovi{

7



pristap vo slu`bite za obrazovanie, vrabotuvawe,zdravstvena grià, transport itn. Celiot nastan be{eprosleden i prikaàn od strana na lokalnite mediumiTV Kobra i TV Emi.

Po povod odbeleùvaweto na 3-ti Dekemvri,Me|unarodniot den la licata so popre~enost Centarotza poddr{ka na lica so intelektualna popre~enostPORAKA - BITOLA ima{e za cel da ja promoviraorganizacijata pred site dràvni institucii, drugitenevladini organizacii i privatni institucii koi imaatdopirni to~ki so potrebite na licata so intelektualnapopre~enost. Za taa cel se ispe~atija flaeri vo koise opi{ani principite, celite i aktivnostite naorganizacija. CPLIP – PORAKA Bitola stapi vo kontaktso dràvnite institucii kako: Centar za mentalnozdravje, Republi~ki zavod za socijalni dejnosti, JZUZavod za rehabilitacija na sluh govor i glas, Zavod zarehabilitacija na deca so o{teten sluh “Ko~o Racin” -Bitola, OU “\orgi Sugarev” - Bitola, Sojuz na slepilica, Sojuz na gluvi i nagluvi lica, Sojuz na telesniinvalidi, Zdruènie na invalidi, Lion organizacija,Crven krst – Bitola, so cel da se obedinat site voodbeleùvaweto na ovoj den. Na 2-ri dekemvri CPLIPPORAKA - BITOLA u~estvuva{e na aktivnostaorganizirana od strana na LION organizacija vo Bitolavo Centarot za socijalna rabota - Bitola, zaedno soZdruènie na invalidi i JZU Zavod za rehabilitacijana sluh govor i glas, na koja prisutnite podobro sezapoznaa so aktivnostite na CPLIP – PORAKA Bitola,ponatamu potrebite na licata so intelektualnapopre~enost so cel prodlabo~uvawe na sorabotkata ipolesno nadminuvawe na problemite so koi sesoo~uvaat ovie lica i nivnite semejstva. Na 3-tidekemvri vo OU “\orgi Sugarev” be{e organiziranaizlo`ba na likovni, literaturni tvorbi i predmetiizraboteni po tehni~ko obrazovanie na u~enicite odposebnite paralelki vo u~ili{teto. So golemapoddr{ka od direktorot i nastavnicite u~enicite vou~ili{teto bea zapoznati so ovaa populacija iizrabotija prekrasni tvorbi. Prisutni bea i roditelitena decata so intelektualna popre~enost i mediumite.Na 3-ti dekemvri vo 12 ~asot vo OU “\orgi Sugarev” be{eorganizirana tribina na koja prisustvuvaadefektolozite, nastavnicite, direktorot na JZU Zavod

za rehabilitacija na sluh, govor i glas i roditelitena lica so intelektualna popre~enost. Na tribinatase prezentiraa rezultatite od prethodnite aktivnostii problemite koi treba da se nadminat. Akcent be{estaven na pra{aweto za otvorawe na sredno u~ili{tevo Bitola za deca so intelektualna popre~enost. Serazgleduvaa idei za aktivnosti vo korist na istotokoi bi gi realizirale vo tek na mesec dekemvri. Pozavr{uvaweto na tribinata vo 13 ~asot CPLIP –PORAKA Bitola se pridruì na rabotilnica na likovnitvorbi, organizirana od LION organizacijata vo Bitolana koja be{e prisuten i gradona~alnikot na Op{tinata.

Soglasno odnapred planiranoto, ~lenovite naCentarot za poddr{ka na lica so intelektualnapopre~enost – PORAKA Strumica go odbeleàa 3-tiDekemvri, Me|unarodniot den na licata so popre~enostso sredba i druèwe so u~enicite od medicinskatastruka na SOU “Dimitar Vlahov”, pritoa imaj}i gi vopredvid zalo`bite za integrirawe na licata sointelektualna popre~enost vo nivnata sredina i me|upopulacijata bez popre~enost. Trgnuvaj}i oddolgoro~nite celi na CPLIP – PORAKA Strumica zanadminuvawe na predrasudite povrzani so licata sointelektualna popre~enost i za podigawe na svestakaj celokupnata populacija za prifa}awe na ovaakategorija na gra|ani, ~lenovite na CPLIP – PORAKAStrumica ja prifatija pokanata od u~enicite zazaedni~ko odbeleùvawe na 3-ti Dekemvri. Na toj na~inse prodlabo~i ve}e vospostavenata sorabotka sou~enicite od medicinskata struka na SOU “DimitarVlahov” koi nekolkupati gi posetuvaat licata sointelektualna popre~enost vo prostoriite nasocijalniot klub. Sredbata se odrà na samiot den,vo pretpladnevnite ~asovi, a zapo~na so pre~ek na~lenovite na CPLIP – PORAKA Strumica i so obra}awena eden od u~enicite i potencirawe na va`nosta naMe|unarodniot den na licata so popre~enost, potrebataod prifa}awe na popre~enosta, va`nosta nasocijaliziraweto na licata so popre~enost nadvor odnivnite domovi i nivno osposobuvawe za samostoenna~in na ̀ ivot. Od svoja strana, ~lenovite na CPLIP– PORAKA Strumica im podarija na u~enicitesamostojni izrabotki, a sredbata prodolì so zakuskaorganizirana od u~ili{teto i neformalna diskusija

CPLIP - PORAKA Bitola CPLIP - PORAKA Strumica

8


so psihologot vo vrska so potrebite i problemite nalicata so intelektualna popre~enost i ona {to za nive napraveno na nivo na op{tinata. Vo tekot na celatasredba ima{e odli~na interakcija me|u ~lenovite naCPLIP – PORAKA Strumica i u~enicite. Sredbatabe{e mediumski pokriena od strana na edna odlokalnite televiziski stanici. Sekoja godina po povodMe|unarodniot den na licata so popre~enost, voprostoriite na Domot na ARM se odrùva sredba nagradona~alnikot so pretstavnicite od nevladiniorganizacii od Op{tina Strumica. I godinava se odràtakva sredba i se razgovara{e za ona {to e napravenoza licata so popre~enost vo op{tinata od strana nanadle`nite organi na lokalnata samouprava i ona {tovo idnina treba da se prezeme zaradi zgolemuvawe nanivnata blagosostojba i nivno prifa}awe kakoramnopravni gra|ani na lokalnata zaednica.Pretstavnicite na nevladinite organizacii gi poso~ijanaj~estite problemi so koi se soo~uvaat nivnite~lenovi pri ostvaruvaweto na svoite prava, a odstrana na gradona~alnkiot be{e izrazena podgotvenostza sorabotka i poddr{ka na nevladiniot sektor prirealizacijata na proekti.

Centarot za poddr{ka na lica sointelektualna popre~enost – PORAKA Gevgelijaodbeleùvaweto na 3-ti Dekemvri go zapo~na na30.11.2012 godina so najmalite u~enici vo osnovniteu~ili{ta. Ovaa sredba ima{e za cel podignuvawe nasvesta kaj najmalite za licata so intelektualnapopre~enost, kako da gi prifatat drugar~iwata sointelektualna popre~enost. Na 3-ti Dekemvri se odràraboten sostanok na roditelite na licata sointelektualna popre~enost so pretstavnici odrelevantnite institucii kade licata so intelektualnapopre~enost gi ostvaruvaat svoite prava. Sostanokotdade mo`nost da se informiraat roditelite na licaso intelektualna popre~enost za novinite pri obnovatana dokumentacijata za ostvaruvawe na odredeni pravaod socijalna za{tita. Bea dadeni informacii zapla}aweto na participacija za zdravstvenite uslugi,odnosno se diskutira{e za site prava koi gi imaatlicata so intelektualna popre~enost, za barierite nakoi se naiduva pri nivnoto ostvaruvawe i na~inite zanadminuvawe na ovie barieri.

Centarot za poddr{ka na lica sointelektualna popre~enost – PORAKA Demir Hisarorganizira{e pove}e aktivnosti za odbeleùvawe na3-ti Dekemvri, Me|unarodniot den na licata sopopre~enost. Vo periodot od 15-ti oktomvri do 15-tinoemvri te~e{e konkurs za likovni i literaturnitvorbi na koi u~estvo zedoa u~enici od osnovnoto isrednoto obrazovanie na tema: “Va{ata dobrina – na{agordost”. Na 3-ti Dekemvri, CPLIP – PORAKA DemirHisar vo sorabotka so SOU “Krste Petkov Misirkov”,Domot na kulturata “Ilinden” i osnovnite u~ili{taod Op{tina Demir Hisar, a poddràno odgradona~alnikot na Op{tinata i lokalnata samouprava,vo golemata sala na Domot na kulturata odràodbeleùvawe na Me|unarodniot den na licata sopopre~enost na tema “Otstranuvawe na barierite socel sozdavawe na inkluzivno i pristojno op{testvoza site”, pod mototo “Va{ata dobrina – na{a gordost”.Na sve~enosta prisustvuvaa: Gradona~alnikot naop{tinata, pretstavnici na: lokalnata samouprava,u~ili{ta, ustanovi i institucii, nevladiniorganizacii, biznis sektorot i ~lenovi na KUD“Ilinden” – Demir Hisar. Pred prisutnite be{eprikaàn kratok film pod naslov “Avanturite na Sara.”Potoa prisutnite gi pozdravi gradona~alniokot, g-dinToni Angelevski, koj ja istakna sorabotkata so CPLIP– PORAKA Demir Hisar, partnerskite odnosi vorazre{uvaweto na problemite na licata sointelektualna popre~enost, istaknuvaj}i dekapoddr{kata kako i dosega prodolùva i vo naredniotperiod. Isto taka, go istakna zadovolstvoto odrabotata i postignatite rezultati na CPLIP – PORAKADemir Hisar. Prisutnite gi pozdravi i pretsedatelotna CPLIP – PORAKA Demir Hisar, koj gi prezentira{eaktivnostite na ovaa organizacija vo izminatatagodina. Glaven akcent vo ovaa godina be{e staven napodignuvaweto na javnata svest kaj gra|anite, a predse decata i mladinata od osnovnoto obrazovanie. Natemata “[to e intelektualna popre~enost?” govore{eDim~e \or|ievski, u~enik-edukator od SOU “KrstePetkov Misirkov” koj ima{e posebno izrabotenaprezentacija na ovaa tema. Za razlikata me|umentalnata bolest i intelektualnata popre~enostzboruva~e Nikolina Cvetanovska, u~eni~ka-edukatorkoja preku svojata prezentacija gi razjasni terminite


CPLIP - PORAKA Demir Hisar

CPLIP - PORAKA Demir Hisar

9


so cel da se dojde do vistinata deka pome|u ovie dvekategorii na lica postoi razlika, a toa e {tomentalnata bolest se lekuva, a intelektualnatapopre~enost e sostojba koja ostanuva do krajot naìvotot. U~enicite od OU “Bra}a Miladinovci” predprisutnite nastapija so storija podgotvena od niv, aposvetena na licata so popre~enost, nivnataangaìranost vo davaweto pomo{ i nivno prifa}awekako ednakvi gra|ani vo op{testvoto. Za sorabotkatai angaìraweto na nastavnicite i profesorite odsrednoto u~ili{te zboruva{e Robert Petrevski, kojja istakna uspe{nata sorabotka pome|u u~ili{teto iCPLIP – PORAKA Demir Hisar. Vo ramkite na ovaamanifestacija bea proglaseni i po tri najdobriliteraturni i likovni tvorbi od osnovnoto i srednotoobrazovanie od raspi{aniot konkurs “Va{ata dobrina– na{a gordost”. Ponatamu CPLIP – PORAKA DemirHisar dodeli priznanija na poedinci za uspe{notodeluvawe vo podignuvaweto na javnata svest kajmladata populacija, decata i gra|anite voostvaruvaweto na nivnite prava. Voedno se dodelijai blagodarnici na poedinci i institucii za dadenpridones vo ostvaruvaweto na programskite aktivnostina CPLIP – PORAKA Demir Hisar i za unapreduvawena pravata na licata so intelektualna popre~enost.Pred samiot kraj na nastanot so svoja programa predprisutnite nastapija i ~lenovite na KUD “Ilinden”od Demir Hisar. Po zavr{uvaweto na manifestacijataprisutnite ja razgledaa izlo`bata postavena vo holotna Domot na kulturata od likovni tvorbi izraboteniod u~enicite od osnovnite i srednite u~ili{ta.

Centarot za poddr{ka na lica sointelektualna popre~enost – PORAKA Skopje voramkite na odbeleùvaweto na 3-ti Dekemvri,Me|unarodniot den na licata so popre~enostorganizira{e nekolku razli~ni aktivnosti. Pokontaktot koj go ostvari televizijata “24 vesti” soCPLIP – PORAKA Skopje be{e snimen prilog zaemisijata “Top Forma” vo koj se promoviraa sportsko-rekreativnite aktivnosti na korisnicite na dnevniotcentar – PORAKA Skopje. Prilogot be{e emituvan na3-ti Dekemvri. Vo sorabotka so RCPLIP – PORAKA na4.12. 2012 godina se odrà Otvoren den na dnevniotcentar na koj prisutvuvaa golem broj na sorabotnici i

poddrùva~i na rabotata na PORAKA. Otvoreniot dense organizira{e so cel da se podigne stepenot napoznavawe i razbirawe na potrebite i problemite sokoi se soo~uvaat licata so intelektualna popre~enosti da se zgolemi svesta za pozitivnite pridobivki odnivnoto vklu~uvawe vo sekojdnevniot ìvot nazaednicata. Vo tekot na otvoreniot den se prezentiraaaktivnostite na dnevniot centar – PORAKA Skopje, aprisutnite imaa mo`nost da se druàt so korisnicitena dnevniot centar. Istata nedela be{e sprovedenarabotilnica so u~enicite od “QSI” – Amerikansko srednou~ili{te, a na nivna pokana korisnicite na dnevniotcentar prisustvuvaa na zimskata priredba voDramskiot teatar organizirana od ova u~ili{te. Voramkite na odbeleùvaweto na 3-ti Dekemvrikorisnicite na dnevniot centar - PORAKA Skopjeodràa u{te dve rabotilici. Ednata so u~enici od OU“Quben Lape”, a drugata so volonteri od Crveniot krstna grad Skopje na koi izrabotuvaa razli~ni rakotvorbi.

Centarot za poddr{ka na lica sointelektualna popre~enost – PORAKA [tip odràsredba so svoite ~lenovi, aktivisti, roditeli na licaso intelektualna popre~enost. Na sredbata im be{eprezentirana temata “Zdrava ishrana” od strana na TanaNikolova, koja kaj u~esnicite pobudi interes i se razviinteresna diskusija. Pretsedatelot na CPLIP –PORAKA [tip ja prezentira{e glavnata tema“Otstranuvawe na barierite so cel da se sozdadeinkluzivno i pristapno op{testvo za site”, a voednogi zapozna prisutnite so ona {to e postignato voizminatava godina, i {to se planira da se realiziravo idnina. Po oficijalniot del, na ~lenovite im beapodeleni skromni podaroci od donatorite “Bargala” AD[tip, sportski patiki, i mai~ki od Unijata na mladisili na VMRO – DPMNE, a lokalnata samoupravaorganizira{e skromna zakuska.

Centarot za poddr{ka na lica sointelektualna popre~enost – PORAKA Debar voramkite na odbeleùvaweto na 3-ti Dekemvri, na pokanana Centarot za lica so intelektualna popre~enost odElbasan, Albanija, bea nivni gosti na 29.11.2012 godinai u~estvuvaa vo nivnite rabotilnici. Posetata seiskoristi i za prodlabo~uvawe na sorabotkata pome|u


CPLIP - PORAKA Skopje CPLIP - PORAKA [tip

10


ovie dva centri. Na 3-ti Dekemvri, pak Centarot odElbasan be{e vo poseta na CPLIP – PORAKA Debar,koj organizira{e sredba na koja u~estvo zedoarelevantni akteri vo poleto na intelektualnatapopre~enost. Sekretarot na CPLIP – PORAKA Debargovore{e za va`nosta na Me|unarodniot den na licataso popre~enost, a pak pretsedatelot na CPLIP –PORAKA Debar gi prezentira{e aktivnostite koi bearealizirani vo izminatava godina. Osobeno gi istaknavospostavenite kontakti i prodlabo~enata sorabotkaso organizcii od drugite gradovi vo Makedonija, no iso gradovite Elbasan, Kor~a i Pogradec od Albanija.

Centarot za poddr{ka na lica sointelektualna popre~enost – PORAKA MakedonskaKamenica organizira{e raboten sostanok sogradona~alnikot na Makedonska Kamenica kade beaprezentirani celite i aktivnostite na organizacijata,a i idnite planovi. Isto taka be{e realizirana iproda`na akcija potpomognata od ve{tite èni odMakedonska Kamenica. Tie podgotvija razni gurmanskispecijaliteti, a sobranite sredstva }e bidat namenetiza idnite aktivnosti na CPLIP – PORAKA MakedonskaKamenica.

Centarot za poddr{ka na lica sointelektualna popre~enost – PORAKA Tetovosprovede niza aktivnosti vo ramkite na programata zaodbeleùvawe na Me|unarodniot den na licata sopopre~enost. Na 30.11.2012 godina be{e odràn sostanokso Gradona~alnikot na Op{tina Tetovo, g-din SadiBexeti, na koj se prezentira{e rabotata na CPLIP –PORAKA Tetovo i idnite aktivnosti. Sredbata seiskoristi da se porazgovara i za problemite so koi sesoo~uvaat licata so intelektualna popre~enost vo ovaaop{tina i iznao|awe na re{enija za nadminuvawe nasostojbite. Na 2.12.2012 godina se emituva{e debatnaemisija na lokalnata televizija na koja se govore{e zazna~eweto na 3-ti Dekemvri, Me|unarodniot den nalicata so popre~enost, so osoben osvrt nadiskriminacijata na ovie lica, nadminuvaweto nabarierite za inkluzija na licata so intelektualnapopre~enost i nivnite semejstva vo redovnite tekovina op{testvoto. Na 3.12.2012 godina vo osnovniteu~ili{ta “A.S.]i}i{“ i “Lirija” vo Tetovo be{e

prezentirano zna~eweto na 3-ti Dekemvri. Potoa beaizvedeni priredbi podgotveni od ovie u~enici, na koiu~estvo zedoa u~enicite od posebnite paralelki inivnite roditeli. Istiot den, korisnicite od dnevniotcentar i vrabotenite organiziraa izlo`ba narakotvorbi koja ima{e prodaèn karakter, a sobranitesredstva }e bidat nameneti za aktivnosti na centarot.Podocna vo tekot na denot be{e organizirano idruèwe na ~lenovite na CPLIP – PORAKA Tetovo i~lenovite na zdruènieto “Zlatna raka”.

Centarot za poddr{ka na lica sointelektualna popre~enost – PORAKA Vinica voprostoriite na dnevniot centar za lica so popre~enostorganizira{e sredba so vrabotenite i korisnicite nadnevnite centri od Vinica i Berovo, pretstavnici naCPLIP – PORAKA Vinica i Centarot za socijalnarabota vo Vinica. Na sredbata i nekolku~asovnotodruèwe so korisnicite bea prezentirani razniizrabotki na predmeti, crteì i novogodi{ni ~estitki,a razmenata na iskustva pome|u vrabotenite,roditelite i ostanatite prisutni bea od korist zasite. Planiranata sredba so gradona~alnikot naOp{tina Vinica, g-din Emil Don~ev, za àl ne seodrà, poradi neuspehot da se definira termin zasostanok. Isto taka, i predvideniot konkurs za likovnii literaturni tvorbi vo osnovnite u~ili{ta ne moè{eda se realizira poradi izvr{uvaweto na inspekcijaod strana na Ministerstvoto za obrazovanie i naukavo osnovnite u~ili{ta. Na 21.12.2012 godina CPLIP –PORAKA Vinica organizira{e poseta na {titenicitevo Specijalniot Zavod – Demir Kapija, vtora ovaagodina. Vo sorabotka so Crven krst Vinica se sprovedesobirna akcija na ali{ta za korisnicite na Zavodot, abidej}i posetata se sprovede vo presret nanovogodi{nite praznici, se obezbedija i skromninovogodi{ni paket~iwa.

Centarot za poddr{ka na lica sointelektualna popre~enost – PORAKA Kavadarcisledej}i gi nasokite za ovogodine{noto odbeleùvawena 3-ti Dekemvri, organizira{e debata na tema“Inkluzija na deca so intelektualna popre~enost vosistemot na osnovnoto vospitanie i obrazovanie”. Nadebatata u~estvuvaa pedagozi i psiholozi od


CPLIP - PORAKA [tip

CPLIP - PORAKA Makedonska Kamenica

11



predu~ili{nite ustanovi i od osnovnite u~ili{ta voKavadarci, kako i drugi relevantni ~initeli koideluvaat vo poleto na intelektualnata popre~enost.Tie gi prezentiraa viduvawata na ovaa tema vrz osnovana sopstvenoto rabotno iskustvo i vo celost japoddrùvaat inkluzijata na licata so intelektualnapopre~enost vo sistemot na obrazovanie. Diskutiraai za barierite na koi naiduvaat licata so popre~enostpri u~estvoto vo site aspekti od op{testvoto, kakona primer, nepristapnosta na fizi~kata sredina,nepristapnosta do informaciska i komunikaciskatehnologija. Site prisutni se soglasija dekaotstranuvaweto na ovie barieri se uslov zasozdavawe na inkluzivno i pristapno op{testvo zasite. Na 3-ti Dekemvri, pretstavnici na CPLIP –PORAKA Kavadarci imaa sredba so gradona~alnikotna Op{tina Kavadarci, g-din Aleksandar Panov, na kojagi prezentiraa svoite aktivnosti, a od grado-na~alnikot dobija vetuvawe deka }e se zalaga zaotstranuvawe na barierite za licata so popre~enostso koi tie se soo~uvaat na lokalno nivo. Licata sointelektualna popre~enost, ~lenovi na CPLIP –PORAKA Kavadarci u~estvuvaa na muzi~kiot hepeningvo sportskata sala “Partizan” – Kavadarci kade sepretstavija so sopstven nastap. Site aktivnosti naCPLIP – PORAKA Kavadarci bea prosledeni odlokalnite mediumi.

Centarot za poddr{ka na lica sointelektualna popre~enost – PORAKA Prilepodrà likovna rabotilnica pod mototo “Otstranuvawena barierite so cel da se sozdade inkluzivno ipristapno op{testvo za site”, na koja u~estvo zedoadeca so intelektualna popre~enost od Prilepizrabotuvaj}i novogodi{ni ~estitki. Na nastanot beapokaneti pretstavnici od lokalnata samouprava voPrilep, gra|anski zdruènija, pretstavnici odCentarot za socijalna rabota, kako i ~lenovi na CPLIP– PORAKA Prilep.

Centarot za poddr{ka na lica sointelektualna popre~enost – PORAKA Kumanovo voramkite na svojata programa za odbeleùvawe na 3-tiDekemvri organizira{e debata na koja u~estvuvaaroditeli na lica so intelektualna popre~enost,

pretstavnici na relevantni institucii i pretstavnicina biznis sektorot od Kumanovo. Na debatata serazgovara{e za unapreduvawe na pravata na licata sointelektualna popre~enost so cel podobra socijalnainkluzija i nivno u~estvo vo ìvotot na zaednicata.Vo sorabotka so Dnevniot centar za lica so posebnipotrebi, koj e vo sostav na Centarot za socijalna rabotavo Kumanovo, CPLIP – PORAKA Kumanovo organizira{ei nekolku rabotilnici kade decata moèa da gi pokaàtsvoite ume{nosti vo crtawe i vo podgotovka nakola~iwa.

Centarot za poddr{ka na lica sointelektualna popre~enost – PORAKA KrivaPalanka odbeleùvaweto na Me|unarodniot den nalicata so popre~enost go zapo~na na 20-ti noemvri soforumska sesija na koja so kompetentni lica sediskutira{e na tema: “Otstranuvawe na barierite” vosite javni institucii. Na sesijata se konstatira{edeka barierite se otstraneti kaj najgolem broj odinstituciite, a onamu kade toa ne e storeno se zaklu~ida se stapi vo kontakt so lokalnata samouprava so celda se iznajdat re{enija za nadminuvawe na sostojbata.CPLIP – PORAKA Kriva Palanka organizira{e ilikoven konkurs na koj u~estvuvaa u~enicite odop{tinite Kriva Palanka i Rankovce. Porazgleduvaweto na dobienite crteì, se odlu~i da sedodelat 7 nagradi i dve ute{ni nagradi koi bea javnoobjaveni na 3 i 4 dekemvri. Centralnoto odbeleùvawena 3-ti Dekemvri se odrà vo dnevniot centar za licaso intelektualna popre~enost kade prisustvuvaagradona~alnikot na Op{tina Kriva Palanka, roditelina lica so intelektualna popre~enost i pretstavnicina institucii koi deluvaat vo oblasta napopre~enosta. Gradona~alnkiot pri posetata istaknadeka licata so intelektualna popre~enost i nivnitesemejstva treba vo tekot na celata godina da gi uìvaatsvoite prava, a ne samo na 3-ti Dekemvri, i za taa cellokalnata samouprava }e vodi pogolema grià i }e imapogolema odgovornost kon ovie lica. Lokalnitemediumi isto taka se priklu~ija na odbeleùvaweto,i vo celost go sledea nastanot. Na 4-ti dekemvri,odbeleùvaweto prodolì so nastapot na u~eniciteod osnovnite u~ili{ta od op{tinite Kriva Palanka iRankovce pri {to prodefiliraa preku 150 u~enici koinastapija so svoi programi i se druèa so korisnicitena dnevniot centar. Od razgovorot so mentorite nagrupite u~enici, jasno be{e iznesen stavot deka ve}ene postoi odbojnost na u~enicite kon ovie lica,naprotiv, se pogolem e brojot na onie koi sakaat dau~estvuvaat vo nastapite, {to dava za pravo da sezaklu~i deka u~enicite vo golema mera se zapoznaeniso intelektualnata popre~enost, a licata sointelektualna popre~enost gi prifa}aat onakvi kakvi{to se bez predrasudi i antipatija. Na 7-mi dekemvribea poseteni dve semejstva na deca so kombiniranipopre~enosti i edno semejstvo na dete so umerenaintelektualna popre~enost, pri {to im bea vra~enisimboli~ni podaroci, a so roditelite se razgovara{evo odnos na nivnite prava i aktivnostite koi gisproveduva CPLIP – PORAKA Kriva Palanka.

CPLIP - PORAKA Kavadarci

12


Od ~lenstvoto na RCPLIP - PORAKA vo EASPD

Dragi pretsedateli,

Finansiskata i ekonomskata kriza, koja zapo~navo 2008 godina, sega stana i mnogu seriozna socijalnakriza. Politi~kite odgovori nemaat jasna i posvetenadimenzija vo socijalnata politika i vo politikata zavrabotuvawe. Godi{niot pregled za rast za 2012 godinai Zaedni~kiot izve{taj za vrabotuvawe pokaùva dekafiskalnata konsolidacija e se u{te prioritet dodekasocijalnite celi i celite za vrabotuvawe voEvropskata strategija 2020 ne se dovolno opfateni.

Sprovedenite istraùvawa i sobranitestatisti~ki podatoci vo izminatite ~etiri godinipokaùvaat deka ranlivite lica i servisnite slu`bikoi im davaat poddr{ka se nesrazmerno povredeniporadi seto ova. Osobeno, socijalnite servisni slu`biza lica so popre~enost niz cela EU se pogodeni nagolem broj na~ini:

Direktni kratewa vo buxetite nameneti za socijalniservisni slu`bi;Zatvarawe ili nesoodvetno spojuvawe na servisnislu`bi;Namaluvawe na personal, vlo{uvawe na platata iuslovite za rabota;Namaluvawe na dolgoro~nata odr`livost;Kratewa vo poddr{kata za samostojno ìveewe iodloùvawa na razvojnite i inovativnite programi;Negativni posledici vrz inkluzivnoto obrazovanie;Namaluvawe na poddr{kata i servisnite slu`bi zavrabotuvawe;Postrogi kriteriumi za kvalifikuvawe.

Seto ova ima negativno vlijanie vrzraspolo`lovosta, dostapnosta i pristapnosta naservisnite slu`bi koi gi poddrùvaat licata sopopre~enost niz cela Evropa i vrz nivniot kvalitet iodr`livost, so mnogu prijaveni slu~ai na celosno ilidelumno zatvorawe na socijalnite servisni slu`bi,kako {to jasno pokaùvaat istraùvawata na EASPD.

Uslovite za rabota na personalot vo sektorot, vo mnoguslu~ai ve}e kriti~no, se vlo{uvaat poradinamaluvawata na rabotnite mesta i namaluvawa naplatite. Ova e jasna posledica od ograni~enitefinansirawa na servisnite slu`bi, bidej}i okolu 80%od tro{ocite za vodewe na servisna slu`ba otpa|aatna ~ovekovite resursi. Ova ne samo {to ima direktnonegativno vlijanie vrz kvalitetot na servisniteslu`bi, tuku pretstavuva i propu{tena mo`nost voodnos na obezbeduvaweto na izlez od krizata.Zgolemenata pobaruva~ka za socijalni servisni slu`bi– povrzano so zgolemeniot broj na lica koi imaatpotreba od niv – moè da sozdade ekonomski rast ivrabotuvawe, no za toa treba investicii, a nenamaluvawa.

Namaluvaweto vo javnata poddr{ka gi teralicata so popre~enost i nivnite zgriùva~i, vo mnoguEU zemji, samite da pla}aat pogolem del od tro{ociteza servisnite slu`bi, i da nadomestuvaat zanedostigot od servisni slu`bi so toa {to }e sepotpiraat na neformalni i semejni zgriùva~i, {topokrenuva seriozni pra{awa okolu ednakvosta.

Obezbeduva~ite na servisni slu`bi se vogolema mera primorani da obezbeduvaatpostandardizirani i bezli~ni servisni slu`bi kakoposledica od krizata, se zgolemuva konkurencijata zaograni~enite sredstva, barawata za tenderite sepozategnati i se baraat nerealni rezultati odservisnite slu`bi za pomalku pari. Toa gi namaluvaservisnite slu`bi orientirani kon liceto i vodi konnamaluvawe na inovativnite i servisni slu`bi vomestoto na ìveewe, koi se ~esto prvi na udar zakratewa, i pokraj obvrskite soglasno ~len 19 odKonvencijata na ON za pravata na lica so popre~enostkoi se potvrdeni i vo Evropskata strategija zapopre~enost.

EASPD i ENIL ispra}aat otvoreno pismo dopretsedatelite na Evropskiot sovet, Evropskata

komisija i Evropskiot parlament

Po povod Me|unarodniot den na licata so popre~enost, EASPD – Evropska asocijacija na obezbeduva~ina servisni slu`bi za lica so popre~enost i ENIL, Evropska mreà za samostojno ̀ iveewe, odlu~ijada govorat za posledicite od merkite za {tedewe nametnati vrz socijalnite servisni slu`bi zalicata so popre~enost. Otvoreno pismo be{e isprateno do evropskite lideri koi se sretnaa ovaanedela vo Brisel da razgovaraat za popre~enosta i siroma{tijata na dve oddelni konferencii navisoko nivo so klu~ni kreatori na politiki i pretstavnici na gra|anskoto op{testvo.

Otvoreno pismo do: Brisel, 30ti noemvri 2012 godinaHerman Achille van Rompuy, Pretsedatel na Evropskiot sovetJosé Manuel Durão Barroso, Pretsedatel na Evropskata komisijaMartin Schulz, Pretsedatel Evropski parlament

Predmet: Investirawe vo socijalni servisni slu`bi za povtorna izgradba na socijalna Evropa

13


Od ~lenstvoto na RCPLIP - PORAKA vo EASPD

pove}e informacii se dostapni nawww.easpd.eu

Od vas barame itno da gi razgledate poli-ti~kite i finansiskite izbori koi se napravenidosega i da promovirate investicii vo socijalnatainkluzija i kohezija za da se osigura deka }e seispolnat celite na EU2020 za namaluvawe nasiroma{tijata, za podobruvawe na vrabotuvaweto iobrazovanieto.

Investiraweto vo socijalni servisnislu`bi ne samo {to ima socijalna smisla, tuku imai ekonomska smisla: socijalnite servisni slu`bikako ekonomski sektor mnogu pobrzo se razvivaaotkolku drugi sektori na ekonomijata vo periodot 2000-2009, i generiraa okolu 5% od vkupniot ekonomskiefekt na Unijata. Tie imaat potencijal, voispolnuvawe na raste~kite potrebi, da igraat zna~ajnauloga vo ekonomskoto oporavuvawe.

Konceptot na Social Return on Investmentrazvien vo SAD vo 1990-tite, koristen e i voEvropskite zemji za da se meri ekonomskiot efekt odsocijalnite servisni slu`bi i pretprijatija. Tiepokaùvaat deka neprofitnite organizacii koi gipoddrùvaat licata so popre~enost moàt, prekunivnite aktivnosti, da kreiraat {tedewe natro{ocite, a i profit za javnoto kese. Toa, istotaka, ima pozitivni ishodi za idnite nositeli naodluki bidej}i pozitivnite promeni vo situacijata nakorisnicite na servisni slu`bi, organizaciskitestrukturi i procesi }e ima pozitivni i dolgoro~nirezultati.

Vo vreme na smaluvawe na resursite kogajavnite pari treba da se tro{at osobeno vnimatelno,mnogu pozna~ajno e da se osigura deka sekoe evro eva`no i deka se koristi za da i sluì nazaednicata na najdobar moèn na~in. Inovativnitesocijalni servisni slu`bi pomagaat ova da se obezbedi.Istraùvawata pokaùvaat deka finansiraweto naservisnite slu`bi koi gi poddrùvaat licata vomestoto na ìveewe pravat mnogu pove}e otkolkufinansiraweto koe se koristelo za da se smestuvaatlicata vo golemi, institucionalizirani sredini.Interveniraweto direktno vo ramkite na zaednicataduri i pred da se javi potreba od institucionalnagrià (kako {to e slu~aj so decata) e mnogu pove}eorientirano kon pravata na licata, e proaktiven,korisen i ekonomski isplatliv pristap kon socijalnatakriza so koja se soo~uvame.

EU ne e samo ekonomski proekt tuku isocijalen, koj gi stava lu|eto vo centarot na svoitezagriènosti – kako {to e navedeno vo ~len 3 odDogovorot za Evropska unija i vo Evropskatastrategija 2020. [efovite na dràvi i vladi, kako ina evropskite institucii, se posveteni napostignuvaweto jasni celi vo odnos na namaluvawe nasiroma{tijata, pogolema stapka na vrabotenost iobrazovni nivoa, a so toa i pogolema inkluzija. EASPD,Evropska asocijacija na obezbeduva~i na servisnislu`bi za lica so popre~enost i ENIL, Evropskamreà za samostojno ìveewe, ja povikuvaat EU dapromovira politiki koi }e imaat jasno vlijanie vrzispolnuvaweto na ovie celi.

Pomognete na sektorot za socijalna griàza da mu se pomogne na op{testvoto: gi povikuvameevropskite institucii da promoviraatraspolo`livost, pristapnost i dostapnost so ceni naservisnite slu`bi preku investirawe vo sektorot iosiguruvawe na negovata privle~nost kako ostvarlivaopcija za kariera preku pottiknuvawe na soodvetnaramka za doìvotno u~ewe, dobri uslovi za rabota iizvonrednost vo mehanizmite na socijalen dijalog.

Ponatamu, gi povikuvame Evropskiteinstitucii da go stavat kvalitetot vo su{tinata nasocijalnite servisni slu`bi od op{t interes.Sektor koj bara socijalen benefit ne treba dadeluva spored istite pravila kako ipretprijatijata koi baraat finansiski profit.Ovaa specifi~nost treba da se priznae i da sepo~ituva. Servisnite slu`bi gi poddrùvaat i gizajaknuvaat licata so popre~enost. Tie gi pridruùvaatkorisnicite na servisni slu`bi preku edukacija iu~ewe, kon vrabotuvawe; tie go poplo~uvaat patotnanapred kon inkluzija vo op{testvoto i konkretnopridonesuvaat za namaluvawe na pritisokot vrz{emite za socijalna za{tita, a so toa u~estvuvaat vozajaknuvawe na socijalnata kohezija.

Ovie ekonomski argumenti koi nie ginavedovme mora da mu sluàt na sekomu so cel dagi uìva svoite ~ovekovi prava i ednakvimo`nosti na ednakva osnova so drugite. EASPD iENIL sakaat povtorno da ja potvrdat osnovnata ulogana socijalnite servisni slu`bi vo ovozmoùvawelicata so popre~enost, a osobeno onie so golemapotreba za poddr{ka, da gi uìvaat nivnite osnovniprava. Merkite za {tedewe vo sferata na socijalnatapolitika se zakana za pravata na licata so popre~enosti imaat negativni implikacii vrz nivniot kvalitetna ìveewe. Tie, voedno, se vo sprotivnost soprezemenite zalo`bi od strana na Evropskata unija iod najgolemiot broj dràvi ~lenki so ratifikacijatana Konvencijata na ON za pravata na lica sopopre~enost i so Evropskata strategija za popre~enost2010 – 2020.

Vo taa nasoka, od presudno zna~ewe epretstojnite dokumenti: politika za kohezija,regulativite za strukturalnite fondovi i op{tatastrate{ka ramka za periodot 2014 – 2020 da javklu~at obvrskata za za{tita i promovirawe nasocijalna politika i osnovni prava zanajnemo}nite. “Paketot za socijalno investirawe”predviden za po~etokot na 2013 godina mora da bidezasnovan na ~ovekovi prava i da ima dolgoro~naperspektiva vo priznavawe deka investiraweto voservisni slu`bi e potrebno so cel da se postignepoednakvo i vo podem op{testvo.

Ne e predocna da se promeni nasokata i dase osigura deka najnemo}nite nema da platat za ovaakriza!

14


Socijalni aktivnosti na dnevniot centar - PORAKA Radovi{

âs po fiz~ko obrazovanie voOU “Nikola Karev” – Radovi{

Humana akcija na Unija namladi sili od Radovi{

Korisnicite na dnevniot centar PORAKARadovi{ zaedno so u~enici od osmite oddelenija voOU “Nikola Karev” sportuvaa na ~as po fizi~koobrazovanie. Vedna{ se sozdade atmosfera naprijatelstvo i ednakvost na site pokaùvaj}i gi sekojsvoite sportski ve{tini.

Zadovolstvoto na korisnicite be{e golemobidej}i za prv pat imaa mo`nost da se zapoznaat sotekot na nastavata po fizi~ko obrazovanie, dasportuvaat vo sportska sala od zatvoren tip, opremenaso golem broj na sportski rekviziti potrebni zaodvivawe na nastavata, da se zapoznaat so edna novau~ili{na sredina i barem eden den da bidat del odobrazovniot proces.

Se nadevame deka sorabotkata so OU “NikolaKarev” }e prodolì so cel da se promoviraatmo`nostite na licata so intelektualna popre~enost.

Na 31.10.2012 godina vo prostoriite naDnevniot centar – PORAKA Radovi{, unijata na mladisili pokrenaa povtorno sopstvena inicijativa da imposvetat vnimanie na korisnicite na Dnevniot centarpreku humani dela.

Tie imaa mo`nost da se zapoznaat so noviteprostorii na dnevniot centar, da slu{nat ododgovornoto lice za na~inot na funkcionirawe na ovaaservisna slu`ba, za potrebite i mo`nostite na licataso intelektualna popre~enost so ogled na toa {topove}eto od niv za prv pat posetija edna vakva servisnaslu`ba od sovremen tip.

Korisnicite na dnevniot centar – PORAKARadovi{ dobija podarok po eden par sportski patikiso koi }e moàt da sportuvaat, no sekako ovoj podaroke poddr{ka i pomo{ na buxetot na nivnite semejstva.

CPLIP – PORAKA Radovi{ vo sorabotka soZdravstveniot Dom organizira{e sistematskipregledi za zdravstvenata sostojba na korisnicite nadnevniot centar – PORAKA Radovi{. Ovaa aktivnostza prv pat se sproveduva blagodarenie na uspe{natasorabotka so direktorot na ovaa institucija.Zdravstveniot stru~en tim imaa odli~en pristap konkorisnicite, a so toa ja namalija nivnatavoznemirenost i strav od lekarskite pregledi.

Se napravija primarni pregledi na krvta,{e}er i holesterol, EKG pregledi i sekako se dadoaponatamo{ni nasoki za podobruvawe na nivnatazdravstvena sostojba.

Golema blagodarnost do stru~nite slu`bi ipersonalot za odli~niot priem i se nadevame dekasorabotkata }e prodolì i narednata godina.

Se nadevame deka ovoj primer }e bide pottikza drugi poedinci, organizacii ili firmi od na{iotgrad, da dojdat i da im posvetat vnimanie na licata sointelektualna popre~enost.

Sistematski pregledi za korisnicite na dnevniot centar -PORAKA Radovi{

15


Socijalni aktivnosti na dneviot centar - PORAKA Skopje

Prodolùva sorabotkata so Institutot za Vajarstvo

Socijalni aktivnosti na CPLIP - PORAKA Kavadarci

Vo poseta na spomen domot na To{e Proeski vo Kru{evoVo prilog na dolgo planiranata i posakuvana

poseta na spomen domot na na{iot To{e be{eprekrasniot prijatno son~ev den iako vo mesecoktomvri. Patuvaweto do Kru{evo pomina vo prijatnai vesela atmosfera so povremeno osveùvawe sopijalocite {to ni gi obezbedi firmata Gorska.

Vo ovaa prilika bi sakale da upatimeblagodarnost do vrabotenite vo Spomen ku}ata na To{ebidej}i ni ovozmoìja besplaten vlez. Privleguvaweto vo prostoriite na spomen domot na na{iotTo{e, licata so intelektualna popre~enost za koi To{ee idol, bea obzemeni od zvucite na negovite pesni koigo ispolnuvaa vnatre{niot prostor.

Razgleduvaweto na prostoriite i vitrinite vokoi se izloèni predmeti {to gi poseduval To{e vidnogi razveseli. So vnimanie gi gledaa negovite li~nipredmeti, muzi~ki instrumenti, nagradi i priznanija,delovi od garderoba... Site imaa mo`nost da gi stavatslu{alkite na u{i i so stisok na prstot na tastaturada izberat da slu{nat bilo koja od pesnite na To{e.

Po obikolkata na prostoriite go napu{tivmespomen domot na To{e i se upativme kon mestoto kade

e pogreban, zapalivme sve}i i mu oddadovme po~it, aottamu se upativme do manastirskiot kompleks SvetoPreobraènie.

Vo popladnevnite ~asovi go napu{tivmeKru{evo i se vrativme vo Kavadarci, prezadovolni odposetata na rodnoto mesto na na{iot To{e, negoviotspomen dom, mestoto kade e pogreban i manastirskiotkompleks.

Sorabotkata koja Dnevniot centar - PORAKASkopje pred dve godini ja vospostavi so Fakultetot zaumetnost – Otsek Vajarstvo prodolùva i ponatamu,na obostrano zadovolstvo.

Vo izminatitot period, korisnicite nauslugite na dnevniot centar - PORAKA Skopjerealiziraa rabotilnici so studentite od Fakultetotza umetnost – Otsek Vajarstvo. Rabotilnicite seodràa vo prostoriite na Fakultetot, a se sostoejaod izrabotka i boewe na razni figuri od glina, a povodi tema be{e dràvniot praznik 11 Oktomvri.

Izrabotenite dekoracii bea postaveni kakoizlo`ba vo prostoriite na fakultetot.

Blagodarenie na poddr{kata od O.U. “QubenLape”, korisnicite na dnevniot centar - PORAKA Skopjenekolku godini nanazad vo tekot na zimskite meseciimaat mo`nost za rekreacija i sportuvawe vo nivnatafiskulturna sala.

Godinava ovaa aktivnost be{e i mediumskipokriena. Imeno, po povod 3-ti Dekemvri –Me|unarodniot den na licata so popre~enost, ekipa odtelevizijata “24 vesti”, poto~no od emisijata “Topforma”, pomina eden ubav den vo sportuvawe sokorisnicite i napravi TV prilog koj se emituva{e tokmuna Me|unarodniot den.

Izrazuvame golema blagodarnost do O.U.“Quben Lape” i do ekipata od “Top forma” na “24 vesti”.

Sportuvawe i rekreacija vo O.U.”Quben Lape”

CM

YB

CM

YB

CM

YB

Vo ramki na vospostavenata sorabotka so Amerikanskoto sredno u~ili{te “ ,korisnicite na dnevniot centar – PORAKA Skopje vo nekolku navrati bea poseteni odu~enicite vo ova u~ili{te, so cel da se realiziraat zaedni~ki rabotilnici.

QSI”

Glasilo na Republi~kiot centar za poddr{ka na lica so intelektualna popre~enost Broj 4 godina XXV

C M Y B

C M Y B

C M Y B

Rabotilnica so u~enicite od




Amerikanskoto sredno u~ili{te - QSI

C M Y B

CM

YB

Skopje, dekemvri 2012 g.Skopje, dekemvri 2012 g.

Podeleni vo nekolku grupi, u~enicite i korisinicite zaedno rabotea i sproveduvaaaktivnosti koi opfatija izrabotka na nakit, izrabotka na novogodi{ni ~estitki,izrabotka na cve}iwa od hartija, kako i prakti~ni aktivnosti vo kujna odnosnopodgotovka na amerikanski kola~iwa.

Vredno e da se napomene deka ovie aktivnosti bea inicirani od u~enicite, koipottiknati od ubavo pominatite ~asovi vo dnevniot centar, izrazija `elba za povtornasredba i sorabotka.



Documents

Rabotilnica so u~enicite od XXVporaka.org.mk/wp-content/uploads/2012/07/Glasilo-PORAKA... · 2013. 11. 2. · na Obedineti nacii 3 strana Otvoren den na Dnevniot centar - PORAKA Skopje