1

Razvoj i pojamlogistike

Doc. dr Goran Avlijaš gavlijas@sinergija.edu.ba

Razvoj logistike

Logistika je veoma stara oblast poslovanja koja se usavršavala paralelnosa razvojem civilizacije. Prisutna kroz celu istoriju i pre pojave nauke.

Najpre u vojnoj nauci - tehničko, saobraćajno, sanitetsko, finansijsko,veterinarsko, građevinsko, informatičko – komunikaciono obezbeđenje.

2

Razvoj logistike

Vizantijski car Leontos (886-911): logistika treba da naoruža vojskusrazmerno potrebi za sredstvima zaštite i oružjem, da se pravovremenobrine o njenim potrebama na terenu i da pripremi svaku njenu akciju uratnom pokretu.

Henri Žomini (1779-1869): vojni istoričar i osnivač Vojne akademije uPetrogradu; sinonim za organizaciju snabdevanja armija i pozadinskoobezbeđenje fronta i mere koje služe za održavanje i očuvanje udarnemoći oružanih snaga

Razvoj logistike

Vojne logističke operacije su pokazale kako se distribucija može integrisatiu jedinstveni sistem, iz tih razloga logistika je, kao oblast istraživanja,privukla pažnju naučnika još početkom XX veka

1. John F. Crowell - 1901 - troškovi distribucije poljoprivrednih proizvoda

2. Fred E. Clark – 1922 - identifikovao je ulogu logistike u marketingu

3. Edward Smykay – 1960 - prvi udžbenik i obuka menadžmentu logistike

3. Peter Drucker 1962 - logistika sredstvo povećanja strateške efikasnosti

3

Faze razvoja logistike

Do 1960. godine - kapacitet proizvodnje maksimalno iskorišćen, logistika,kao posebna prvi put je uvedena 50-tih godina, po celoj kompaniji.

1960 - 1970. godine - unapređenje prodaje i marketinga, nije se dovoljnovodilo računa o finansijskom trošku zaliha, sve veće interesovanje za:vreme isporuke, način isporuke i stepen raspoloživosti.

Posle 1980. godine - značajne rezerve racionalizacije, logistika postajekonkurentsko oružje, proširenje na različita tržišta, porast potreba zakoordinacijom i kontrolom kretanja svih materijalnih i robnih tokova.

Faze razvoja strategije

4

Faze razvoja logistike

Razvoj logistike

5

Pojam logistike

Logistika kao pojam upotrebljava se u dva značenja:

1. Naučna disciplina – ubrzavanje tokova materijala, povećanjaefikasnosti, prostorna i vremenska dinamike procesa reprodukcije;analitičke, statističke, matematičke, empirijske metode i primenaveštačke inteligencije, u prvom redu ekspertnih sistema.

2. Poslovna funkcija – skup aktivnosti u organizaciji koje podržavajuizvršavanje njegovog osnovnog zadatka (proizvodnja ili pružanje usluga)i omogućavaju nesmetano odvijanje procesa reprodukcije.

Pojam logistike

U etimološkom pogledu koren reči potiče od grčke reči logos koja imasledeća značenja: (raz)um, odnos, pojam, razlog.

Logos je nauka o zakonima mišljenja, ispravnom rasuđivanju i zaključivanju.

John Magee tvrdio je da termin potiče od francuske reči loger (nastaniti) i dau vojsci označava prevoz, snabdevanje i smeštaj vojnih jedinica.

Pojedini autori smatraju da termin potiče od latinske reči logista - činovnik urimskoj legiji koji obavlja administrativne poslove.

6

Pojam logistike

Institut za logistiku i transport - logistika proces upravljanja transportom,zalihama, skladištenjem i informacijama o dobrima i materijalima odizvora (mesta proizvodnje) do mesta finalne potrošnje.

Definicija ima poseban značaj jer inkorporira četiri najvažnija podsistemalogistike - transport, zalihe, skladištenje i informacije.

Pojam logistike

CSCMP - logistika je onaj deo lanca snabdevanja koji planira, implementirai kontroliše efikasnost i efektivnost kretanja dobara, usluga i informacijaod mesta proizvodnje do mesta potrošnje a u cilju kreiranja konkurentnogservisa potrošača.

7

Upravljanje logistikom

Menadžment logistike je deo procesa lanca snabdevanja i obuhvataplaniranje, primenu i kontrolu efektivnog i efikasnog kretanja dobara iusluga i sa njima povezanih informacija od mesta porekla do mestapotrošnje u cilju zadovoljenja potreba potrošača

Osnovni cilj logistike

Česta se definiše kao 7R (“Seven Right“)

“Osigurati dostupnost pravog proizvoda, u pravim količinama u pravom stanju,na pravom mestu, u pravo vreme, za pravog kupca i po pravoj ceni“.

8

Integrisana logistika

Ulazna logistika (inbound) + Logistika u preduzeću + Izlazna logistika (outbound)

Izvedene logističke discipline

Megalogistika i globalna logistika

Interlogistika i intralogistika

Servisna logistika

Informaciona logistika

Menadžment logistika

Logistika održivog razvoja

9

Upravljanje lancem snabdevanja

Pojam u upotrebi od 1982. godine, uz brojne dileme oko razlike logističkogupravljanja i upravljanja lancem snabdevanja:

1. Da li se odnosi na upravljački proces?

2. Da li se tiče upravljanja materijalima-sirovinama ili lancem snabdevanja?

3. Da li je to drugo ime za integralnu (integrisanu) logistiku?

Promovisanje praktično iste ideje - isporuke pravog proizvoda, u pravovreme i mesto, u adekvatnom stanju i uz prihvatljive troškove

Lanac snabdevanja

Lanac snabdevanja predstavlja skup tri i više entiteta (organizacije ilipojedinca) neposredno uključenih u tokove proizvoda, usluga, novca i/iliinformacija od izvora do krajnjih korisnika

Lanac snabdevanja predstavlja mrežu organizacija koja je uključena,uzvodnim i nizvodnim vezama, u različite procese i aktivnosti kojeproizvode vrednost u vidu proizvoda ili usluga usmerenih ka krajnjemkorisniku ili potrošaču.

10

Lanac snabdevanja

Upravljanje lancem snabdevanja

Upravljanje lancem snabdevanja (Supply chain management) је procesplaniranja, realizacije i kontrole svih aktivnosti u lancu snabdevanja nanajefikasniji mogući način.

Upravljanje lancem snabdevanja se definiše kao menadžment uzvodnim inizvodnim odnosima sa dobavljačima i korisnicima u cilju isporučivanjasuperiorne vrednosti po nižoj ceni za lanac snabdevanja kao celinu.

11

Upravljanje lancem snabdevanja

Procesi upravljanja lancemsnabdevanja

upravljanje odnosima sa kupcima

upravljanje uslugama za kupce

upravljanje tražnjom

ispunjavanje narudžbina

upravljanje tokom proizvodnje

upravljanje odnosima sa snabdevačima

razvoj i komercijalizacija proizvoda

upravljanje povratnim tokovima

12

Faze razvoja lanca snabdevanja

I faza razvoja SCM – 1960ih

Upravljanje prostom fizičkom distribucijom

13

II faza razvoja SCM – 1980ih

Dodaje se porudžbina, transport izproizvodnje (P) - distributivni centri (DC) - kupci (K)

III faza razvoja SCM – 1990ih

Lanac se proširuje na snabdevače sa jedne strane i krajnje korisnike sa druge+ razvoj proizvoda, marketing i usluge (IV faza)

14

Današnji trendovi i izazovi

Unapređenje komunikacije Unapređenje usluge kupcima Globalizacija Smanjen broj dobavljača Koncentracija vlasništva Autsorsing Odlaganje Pretovar Direktna isporuka Povećavanje svesti o zaštiti čovekove sredine Veća saradnja duž lanca snabdevanja