Revista Delirje & Edukim Nr.18

EDITORIALIXheladin LekaA është kush që djeg Biblën?! ............................................... 2

Fehmi DalipiÇfarë pas Ramazanit? ........................................................... 4

Dr.Muhamed ibën Abdulvehab ElAkilCilësitë lëndore dhe ato etike e morale të melaikeve III ....... 7

Dijetari Muhamed Nasirudin AlbaniProblemet e thirrjes selefite ............................................... 13

Fidan XheliliParathënia e Ibën Maxhes ................................................... 17

AbdulAziz Ibën Nasir El‐Xhelil dhe Baha Eddin Ibën Fetah AkilTë parët tanë, sinqeriteti dhe e vërteta .............................. 21

Xheladin LekaNdërmjet dobisë dhe dëmit ............................................... 26

Sabahudin SelimiVlera e përmendjes së Allahut (dhikrit) dhe dobitë e tij ..... 30

Unejs Murati Motër, mos u mërzit... ti je e lumtur ................................... 35

Laura FeratiDisa gabime në edukimin e fëmijëve (V) ............................ 39

Dr AbduRrezak ibën AbdulMuhsin el Bedër Shkaqet e lumturisë ............................................................ 43

Dijetari Mukbil ibën Hadij el VadiìjVizita e varrezave nga femrat .............................................. 46

PËRMBAJTJA

Kryeredaktor:Unejs Murati

Zv. Kryeredaktor:Fidan Xhelili

Anëtarët e revistës:Adem Avdiu

Sabahudin SelimiXheladin Leka

Bashkëpunëtorët:Bali Sadiku

Fehmi DalipiLirim Sadiku

Muhamed AbdullahiNamik VehapiShuajb Rexha

Redaktor gjuhësor:Arian Koçi

Ballina & Dizajni:Avni G. Gashi

Boton:Shtëpia botuese

AtikGjilan, Republika e Kosovës

Tirazhi: 1000

Adresa: Rr. M. Idrizi p.n 60000 Gjilan

Republika e Kosovës Tel: 044 988 400

e‐mail:[email protected]

Ndihmo Revistën:Nr. i llog.: 1150‐138922‐0101‐09

ProCredit Bank of KosovoSwift Code: MBKORS22

Gjilan, Republika e Kosovës

RedaksiaStafi i revistës uron vëllanë e nderuar Fidan Xhelili ............ 47

A është kush që djeg

2 Dëlirje&Edukim | T E T O R 2 0 1 0

Të djegësh Kur’anin do të thotë të djegësh zemrën e muslimanit, është njësoj si të djegësh sh-pirtin e tij dhe ta djegësh atë të tërin. A ka më terrorizëm se ky në botë?! Këta vetë bëjnë ter-rorizëm, nxisin për terrorizëm dhe në fund i quajnë të tjerët terroristë!

Editorial

Vitet e fundit bota po dëshmon njëndryshim fatal, i cili ngjall frikë përnjë të ardhme të keqe si pasojë e

veprave mizore të njerëzve. Kjo frymë frikevjen duke u shtuar, sidomos me luftërat eshumta që po zhvillohen dita-ditës.Por nuk ekziston vetëm kjo frikë për ata tëcilët e duan paqen dhe mundohen ta mbjellinatë në çdo skaj të botës, ngase problemet ekëtij shekulli nuk kufizohen vetëm me luftëratushtarake, por përfshijnë edhe luftën ide-ologjike, e cila ka marrë hovë të madh.Ne si shqiptarë muslimanë nuk duhet dhenuk kemi të drejtë të qëndrojmë duarkryq dhetë mos kontribuojmë për ndalimin e së keqesdhe pakësimin e saj si dhe në përhapjen e sëmirës dhe shtimin e saj, prandaj edhe kemishkruar në këtë revistë dhe gjetiu për prob-

lemet serioze që destabilizojnë gjendjen, dukefilluar nga terrorizmi bashkëkohor e deri tedroga, alkooli, prostitucioni dhe duhani,ngase të gjitha këto mbjellin frikën, largojnësigurinë dhe paqen dhe i kontribuojnë desta-bilizimit të vendit. Por të habit fakti që edhepse ne i luftojmë këto dukuri negative duke ubazuar në rregullat e Kur’anit dhe fjalët eMuhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem,prapëseprapë etiketohemi me gjërat që i lufto-jmë, na atribuojnë gjërat që i kundërshtojmë,na cilësojnë si kriminelë pa bërë asnjë krim,bile duke luftuar krimin. Posa ramë pak nëqetësi nga skenat e dhunshme që nxiti piktoridanez i karikaturave fyese për Muhamedin sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, njeriun më paqësorqë ka pasur ndonjëherë njerëzimi, u gjendëmpara një skene tjetër zullumi dhe poshtërsie,

Biblën?!

që buroi nga deklarata fyese dhe shumë tmer-ruese e priftit shqiptar Anton Kcira, e cilarrëqethi zemrat para lëkurës. Këto provokimenuk u ndalën këtu, pasi ata përfundimishtvendosën të na provokojnë në thelbin e fesësonë, në atë pa të cilin nuk do të kishte kup-tim jeta jonë, por në këtë rast ishte një priftamerikan, Terry Jones, i cili e shfaqi haptazimllefin e tij ndaj Kur’anit. Për të ndaluargjestin e tij, djegien e Kur’anit u desh tëndërhynte edhe shteti amerikan. Por disa per-sona të thjeshtë në Amerikë, Australi e sëfundi në Britani nuk u ndalën nga kjoarmiqësi dhe e dogjën Kur’anin publikisht.Përse të digjet Kur’ani? Çfarë të keqeje ka në Kur’an që të digjet? Përçfarë dhune urdhëron Kur’ani?! Çudi, në vendqë të përfitojnë nga ky libër, i cili përmban tëgjitha të mirat, ata dëshirojnë ta zhdukin atëdhe bashkë me të edhe mirësinë. A nuk do tëkishte qenë më mirë për ta që të pyesnin mus-limanët për gjëra që nuk i kuptojnë në Kur’anapo tek e fundit ta kundërshtonin Kur’aninme argumentet e tyre (e them ketë në formësupozimi, pasi dihet që nuk kanë asnjë argu-ment) e jo ta shfaqnin haptas armiqësinë emadhe që kanë ndaj Kur’anit dhe pasuesve tëtij? Unë e kuptoj pse nuk i kanë bërë këtahapa, ngase nuk e duan udhëzimin dhe nukkanë mundësi ta kundërshtojnë Kur’anin,prandaj u mbetet alternativa e fundit, djegia etij, dhe kështu çdo njeri që nuk ka argumentedomosdoshmërisht do të veprojë diçka tëpalogjikshme, të ulët dhe aspak humane.Të djegësh Kur’anin do të thotë të djegëshzemrën e muslimanit, është njësoj si të djegëshshpirtin e tij dhe ta djegësh atë të tërin. A kamë terrorizëm se ky në botë?! Këta vetë bëjnëterrorizëm, nxisin për terrorizëm dhe në fundi quajnë të tjerët terroristë!Në këtë revistë të begatë kemi kundërshtuarçdo lloj terrorizmi, edhe terrorizmin e ash-tuquajtur “islamik” me pa të drejtë, ngase Is-lami është fe e paqes, e cila erdhi për të ofruarpaqe dhe siguri për njerëzit e globit, edhe përkafshët dhe gjallesat e tjera. Gjithashtu ne

kundërshtojmë me zë të lartë edhe këtë terror-izëm ndaj Islamit dhe shenjave të tij, i cili poshkakton trazira çdo ditë e më shumë.Ky prift jo vetëm që bën terrorizëm, e cilaështë përgjegjësia e tij personale, por edhe nxitkonflikte mes civilizimeve dhe feve në gjithëbotën, sidomos në ato vende ku muslimanëtdhe të krishterët jetojnë së bashku, prandajedhe u desh të ndërhynte shteti, amerikanngase të gjithë e kuptuan rrezikun e veprës sëtij.Të mbrojmë Kur’anin dhe të djegim Biblën?Ne si muslimanë nuk do të sillemi ashtu siçsillen ata, por këtë problem do ta trajtojmë meurtësi dhe do t’u përmbahemi urdhrave tëKur’anit, i cili na ndalon që të keqen ta kthe-jmë me të keqe. Prandaj përgjigjja që kërkohetnga ne në këtë rast është që t’u tregojmë sa mëshumë njerëzve për këtë libër madhështor, t’uamësojmë atë të tjerëve, t’u përmbahemi dis-pozitave të tij dhe kështu e mbrojmë këtëlibër, i cili sidoqoftë është i mbrojtur nga Al-lahu dhe nuk do të humbë, vetëm se atëherëkur do i madhi Allah, ngase Ai e ka zbritur nëtokë dhe vetëm Ai e ngre nga toka. Ne nuk dotë djegim ndonjë Bibël, siç vepruan këtanjerëz me Kur’anin, por kemi djegur dhe dotë vazhdojmë të djegim teorikisht gabimet esaj me argumente të qarta, ngase çdo libërhyjnor është ndryshuar nga origjinali, përveçKur’anit, i cili që prej 1400 vitesh nuk kandryshuar ngase garancinë për ruajtjen e tijnga ndryshimi na e dha Allahu i Madhëruar.E, kë garanton Allahu, ai do të jetë i sigurtçdoherë.Në fund, u jap përgëzimin lexuesve me dyajete të këtij libri fisnik. Allahu i Lartësuarthotë: ”Ata dëshirojnë ta fikin dritën (fenë) e Al-lahut me gojën e tyre, por Allahu ka vendosurvetëm që ta përsosë dritën e Vet, edhe sikur mo-huesit ta urrejnë këtë gjë.” Et Tevbe:32 Dhe:“Sigurisht, Ne e kemi shpallur Kuranindhe, sigurisht, Ne do ta ruajmë atë.” El Hixhr: 9

Në emër të redaksisë:Xheladin Leka

3Dëlirje&Edukim | T E T O R 2 0 1 0

Dëlirje&Edukim | T E T O R 2 0 1 04

Të dashur vëllezër! Nuk ka shumëqë e lamë pas muajin e shenjtëRamazan, por si është gjendja

jonë pas këtij muaji? Le të krahasojmëgjendjen tonë në Ramazan dhe pas tij.O ti shpirt! Ke kaluar një muaj menamaz, teravi, agjërim, përmendje të All -ahut, lutje, dhënie lëmoshe, bamirësi,lidh je farefisnore, shijove ëmbëlsirën eimanit, njohe të vërtetën e agjërimit, shi-jove ëmbëlsinë e të qarit për Allahun,bëre namazin në formën më të bukur,

agjërove Ramazanin duke shijuar ëmbël-sirën dhe shijen e tij, shpenzove si të mose kishe frikë varfërinë. E, pra, të gjithakëto i kemi bërë në këtë muaj. Kalonimnga një punë e mirë në tjetrën, saqëdëshironim të vdisnim në këtë gjendje.Thoshim: “Ah, sikur të ishte përfundimiynë në këtë muaj!”Nuk ka shumë kohë që kaloi muaji Ra-mazan e ndoshta lënësi i namazit iukthye lënies së tij, ngrënësi i kamatësngrënies së saj, përdoruesi i duhanit pir-

Ramazani është shkollë besimi, vendqetësim, njeriu përfiton prej tij për tërë vitin. Kur do tandryshojë njeriu jetën e tij nëse nuk e ndryshon në këtë muaj? Vërtet muaji Ramazan ështëshkollë ndryshimi, pasi ndryshojmë në këtë muaj jetën, sjelljet, zakonet, etikën që kundërshtonligjin e Allahut të Madhëruar.

Çfarë pasRamazanit?


jes së tij.Nuk themi se njeriu mund të jetë në tënjëjtën gjendje si në Ramazan, por themiqë mos të shkëputemi nga punët e mira,të agjërojmë, të falim namaz vullnetar, tëjapim lëmoshë sadopak.

Pika e parë: ÇFARË KEMI PËRFITUAR GJATË

MUAJIT RAMAZAN?

Ja, i thamë lamtumirë muajit të shen-jtë, ditëve të bukura dhe netëve aro-matike të tij. Ne i thamë lamtumirë

muajit të Kur’anit, devotshmërisë,durimit, xhihadit, mëshirës, faljes dhelirimit prej zjarrit. Çfarë kemi mbjellëprej fryteve të tij?A e kemi vërtetuar devotshmërinë tonë?A kemi dalë prej shkollës së Ramazanitme diplomën e të devotshmëve?A kemi mësuar në këtë muaj durimin nëpunë të mira dhe largimin nga mëkatet?A dominuam mbi traditat e këqija?Pyetje dhe mendime të shumta që sillennë mendjen dhe zemrën e çdo besimtaribesnik, që ta pyesë veten dhe t’u përgjig-jet me besnikëri dhe sinqeritet, çfarë kapërfituar prej muajit Ramazan?Ramazani është shkollë besimi,vendqetësim, njeriu përfiton prej tij përtërë vitin. Kur do ta ndryshojë njeriujetën e tij nëse nuk e ndryshon në këtëmuaj? Vërtet muaji Ramazan ështëshkollë ndryshimi, pasi ndryshojmë nëkëtë muaj jetën, sjelljet, zakonet, etikënqë kundërshton ligjin e Allahut të Mad-hëruar. Allahu thotë: "Allahu nuk e prishgjendjen e një populli (nuk ua largon tëmirat) përderisa ata ta ndryshojnë veten etyre.”Err-Rra’d: 11Nëse jeni prej atyre që keni përfituar nëkëtë muaj dhe jeni stolisur me cilësitë e

të devotshmëve, agjëruat me agjërim tëvërtetë, luftuat nefsin tuaj, falënderojeniAllahun me një falënderim të sinqertëdhe kërkoni nga Ai forcim në atë që jenideri në vdekje.Kini kujdes! Mos u ktheni në mëkate,imoralitet, mos i braktisni adhurimet dhemos u largoni nga punët e mira pas mua-jit Ramazan. Sa popull i keq është ai që enjeh Allahun vetëm në Ramazan! Nëse ebëjmë një gjë të tillë (kthehemi nëmëkatet e mëparshme), atëherë kjo ështëprej shenjave se Allahu nuk e ka pranuaragjërimin tonë. Agjërues i vërtetë është aiqë gëzohet kur bën iftar dhe e falënderonAllahun që ia mundësoi ta përfundojëagjërimin. Megjithatë qan dhe frikësohetse mos Allahu nuk e ka pranuaragjërimin e tij, siç bënin të parët tanë (se-lefët), që qanin gjashtë muaj pas Ra-mazanit duke e lutur Allahun t’uapranonte agjërimin.Prej shenjave se Allahu e ka pranuaragjërimin, punët tona të mira, është tëshohësh robin në një gjendje më të mirëse ajo që ishte më parë. Thotë Allahu:“Dhe (përkujtoni) kur Zoti juaj njoftoibindshëm: Nëse falënderoni, do t'ua shtoj tëmirat, e nëse përbuzni, s'ka dyshim, dënimiIm është i vështirë!” Ibrahim: 7Ky ajet do të thotë shtim në punë tëmira, qofshin ato konkrete apo abstrakte,përfshin shtim në besim, punë të mira,sikur robi ta adhurojë Adhuruesin e tijme një adhurim të vërtetë do të ketështim në të mira, nënshtrim ndaj Allahutdhe largim nga mëkatet.


Pika e dytë: ADHUROJE ALLAHUN DERI NË

VDEKJE

Kështu duhet të jetë robi, të vazh-dojë në kryerjen e urdhrave tëAllahut, i përforcuar në ligjet e

Tij, e adhuron Allahun në të gjithëmuajt, në çfarëdo vendi që të jetë, duke editur gjithnjë se Allahu i muajit Ramazanështë Allahu i muajve dhe ditëve të tjera.

Thotë Allahu: "Ti (Muhamed) përqen-drohu vendosmërisht ashtu si je i urdhëruare bashkë me ty edhe ata që u penduan (prejidhujtarisë). Hud: 112 Dhe: "Drejtojuni Atij dhe kërkoni faljeprej Tij." Fussilet: 6Tani pas përfundimit të agjërimit të mua-jit Ramazan kemi agjërime të tjera vull-netare, siç janë gjashtë ditë e muajitsheval, të hënat dhe të enjtet, ashuratë,

dita e Arafatit e disa të tjera.Pas përfundimit të namazit të teravivekemi namazin e natës, që është legjitimpër çdo natë. Pejgamberi sal-lAllahu ale-jhi ve sel-lem thotë: "Namazi më i vlef-shëm pas namazeve obligative është namazii natës."Gjithashtu leximi i Kur'anit dhemeditimi në të nuk është special vetëmgjatë muajit Ramazan, por është për çdokohë dhe kështu të gjitha punët e mirajanë për çdo kohë dhe çdo vend.

Pika e tretë:SHPESHTONI NË KËRKIM FAL

JEJE DHE FALËNDERIM

Kërkimi i faljes është përfundim ipunëve të mira siç është namazi,haxhi, kështu përfundon agjërimi

me të kërkuar falje.Umer ibën Abdul Azizi dërgon njëshkresë të gjitha qyteteve kryesore qëishin nën sundimin e tij, duke i urd-hëruar që ta përfundojnë muajin Ra-mazan me kërkim faljeje dhe lëmoshë. Aithotë: “Thoni ashtu siç ka thënë babaijuaj Ademi:"Zoti ynë, ne i bëmë padrejtë (idëmtuam) vetvetes sonë, e në qoftë se nukna mbulon (mëkatin) dhe nuk na mëshi-ron, ne me siguri jemi prej të shkatërru-arve." El A'eraf: 23O Zot, Ty të takon falënderimi që namundësove të arrijmë Ramazanin. OZot, pranoje prej nesh agjërimin, na-mazin, përmirësoje përfundimin tonë,pranoji punët e mira, na fal mëkatet dhena bëj prej robërve të mirë!

Përshtati: Fehmi Dalipi


Argumentet tregojnë se i Dërguarisal-lAllahu alejhi ve sel-lem e kaparë Xhibrilin dy herë në formën

e tij origjinale në të cilën e ka krijuar Al-lahu dhe shpeshherë e ka parë në formëne njeriut, më shumë në formën e Dihjetel Kelbij. Ndodhte që i Dërguari ta shi-hte dhe të fliste me të në praninë eshokëve apo edhe të grave të tij, por atanuk e shihnin, siç tregon për këtë hadithii Aishes radijallahu anha, se i Dërguarialejhi selam i ka thënë: “O Aishe, kyështë Xhibrili, po të përshëndet me

selam.” Aishja ia ktheu: “Alejkum selamve rahmetullahi ve berekatuhu. Po shehatë që nuk po shoh."[1]

Ndodhte që Xhibrilin sahabët e shihnin,siç vërtetohet në hadithin e Xhibrilit, kure panë në formën e njeriut me rrobashumë të bardha dhe me flokë shumë tëzinj, por njeriu duhet të ketë kujdes sendodh që shejtani ta mashtrojë e të men-dojë se është melek."[2]

Ndërsa për të shikuarit e melaikeve nëformën në të cilën i ka krijuar Allahu ar-gumentet tregojnë se ata nuk shihen. Kur

Pra, meleku i vdekjes bashkë me ndihmësit e tij është i pranishëm kur ia marrin shpirtindikujt, gjithashtu edhe njerëzit janë të pranishëm dhe besimtari e di pa dyshim se meleku ivdekjes e merr shpirtin e të vdekurit, mirëpo ai nuk e sheh, por sheh gjurmën e tij, që ështëvdekja e njeriut.

CILËSITË LËNDORE DHE ATOETIKE E MORALE TË

MELAIKEVE(III)

TEMA E TRETË

TË SHIKUARIT E MELAIKEVE

______________[1] "Sahih Buhari me Fet'h" (6\305), Muslimi (2474).[2] Do të flasim për këtë çështje në veçanti kur t'i vijë radha te tema për sufitë.


i Dërguari e ka parë Xhibrilin në formëne tij origjinale vetëm dy herë, kur dihet see ka tronditur pamja madhështore e tij,pamundësia e të shikuarit nga të tjerëtështë më parimore.Allahu e di më mirë, por duket sikur kjoçështje është nga mëshira e Allahut, qënjeriu mos t'i shohë melaiket për shkaktë dobësisë që Allahu ka krijuar te njeriu,sepse sikur njeriu të shihte çdo gjë që errethon nga melaiket, exhinëtdhe shejtanët, nuk do tëflinte asnjë natë dhedo ta kaplonin bren-gat, mërzia e frika,por Allahu e kamëshiruar dhe iaka fshehurshumë çështjeqë të qetësohetzemra e tij dhe tëbëjë jetë të rehat-shme. Pasi Allahu ifshehu melaiket ngatë shikuarit tanë, bes-imi në melaike ështëprapë një sprovë; kush i beson,ka besuar Allahun e kush i mohon, vetëmse e ka mohuar Allahun dhe të Dërguarine Tij.Melaiket i afrohen njeriut në disa rastedhe ndodh që njeriu ta vërejë këtë, edhepse nuk i sheh, por sheh gjurmët eprezencës së melaikeve, siç thotë Allahu:"Përse, pra, kur arrin shpirti në fyt e ju nëatë moment shikoni (se ç’po i ngjet). E Nejemi më afër tek ai se ju, por ju nuk shi-hni.” El-Vakia: 83-85Pra, meleku i vdekjes bashkë me ndih-mësit e tij është i pranishëm kur ia mar-

rin shpirtin dikujt, gjithashtu edhenjerëzit janë të pranishëm dhe besimtarie di pa dyshim se meleku i vdekjes e merrshpirtin e të vdekurit, mirëpo ai nuk esheh, por sheh gjurmën e tij, që ështëvdekja e njeriut.Për këtë tregon hadithi i Usejd ibën Hu-dajrit Allahu qofë i kënaqur me të. De-risa ishte duke kënduar gjatë natës surenEl Bekare, në anën tjetër kishte të lidhur

kalin, i cili papritmas utremb. Kur u ndal së lex-

uari, u ndal edhe kali.Ai vazhdoi të lex-

onte dhe kaliprapë u tremb.U ndal dhe kaliprapë u qetë-sua, pastajlexoi dhe kaliprapë u tremb.

Atëherë ulargua, ndërsa

djali i tij Jahja ishteaty afër dhe u frikë-

sua se mos po e godiste.Kur i dha të hante kalit, Use-

jdi e ngriti kokën në qiell që të mos eshihte. Kur u zgjua në mëngjes, i tregoingjarjen të Dërguarit. I Dërguari iaktheu: “Lexo o ibën Hudajr, lexo o ibënHudajr!” I thashë: “O i Dërguari i Allahut,pata frikë për djalin mos po e godiste kalidhe ishte shumë afër tij. E ngrita kokën lartdhe shkova te djali. Kur ngrita kokën ngaqielli për së dyti, pashë si hije që kishte sipërdiçka si dritë, prandaj dola që mos t'i shi-hja.” I Dërguari i tha: “A e di çfarë ishinata?I” Tha: “Jo.” I Dërguari i tha: “Ishinmelaike. Ishin afruar për shkak të zërit


tënd. Sikur të kishe vazhduar të këndoje(Kur'an), do të fillonin njerëzit t'i shikoninmelaiket dhe nuk do të fshiheshin(melaiket) prej tyre."[3]

Ibën Haxheri thotë: "Ka thënë imamNeveviu: “Në këtë hadith ka argument sendonjëri nga ummeti mund t'i shohëmelaiket.” (Ibën Haxheri thotë) Kështu epërgjithësoi imam Neveviu dhe kjo ështënë rregull, por ajo që mendoj është seduhet të specifikohet me njeriun e mirëapo që e ka zërin e bukur. Imam Neveviuka thënë: “Ky hadith gjithashtu tregonpër vlerën e leximit të Kur'anit dhe se ailexim është shkak i përcjelljes së mëshirëssë Zotit dhe pranisë së melaikeve.” (IbënHaxheri thotë): Rregulli i lartpërmendurështë më gjithëpërfshirës sesa argumentinë fjalë. Ajo që tregon hadithi është sekjo ka ndodhur për shkak të një leximi tëveçantë, me një mënyrë të veçantë dhenga ky lexim i veçantë mund të ndodhteedhe diçka që nuk është përmendur nëhadith, sepse po të ishte në mënyrë tëpërgjithshme, do t'i ndodhte çdo lexuesitë Kur'anit. Në fund të hadithit tha:"Nuk do të fshiheshin prej tyre", duke qenëse melaiket aq shumë ishin zhytur nëdëgjimin e Kur'anit, saqë do të vazh-donin ta dëgjonin duke mos u fshehur,edhe pse fshehja është pjesë e natyrës sëtyre."[4]

Mosshfaqja është nga natyrshmëria emelaikeve, mirëpo ndodh të shfaqen jonë formën e tyre origjinale në të cilën ika krijuar Allahu, siç u shfaqën në këtëhadith ndaj Usejdit në një hije, edhe pseai nuk i kishte parë ata.

Ndërsa në fjalën e të Dërguarit sal-lAl-lahu alejhi ve sel-lem: "...sikur të kishevazhduar të këndoje (Kur'an), do të fil-lonin njerëzit t'i shikonin melaiket dhenuk do të fshiheshin (melaiket) prejtyre", ka argument për mundësinë e tëshikuarit të melaikeve, por Allahu nuk elejoi këtë gjë, prandaj u tremb kali dhe endërpreu leximin e Usejdit. Prania emelaikeve në vendet ku përmendet Al-lahu, në namazin e ikindisë e të sabahutetj., janë gjëra të ditura, mirëpo Usejdi nëkëtë rast pa diçka që nuk e shohinnjerëzit gjatë namazeve. Usejdi nuk edinte se ata ishin melaiket, derisa i tregoiMuhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem,sepse Usejdi nuk i kishte parë trupat emelaikeve, por diçka si dritë në një hije.Në këtë çështje duhet të ketë kujdes mus-limani shumë që mos ta lejojë shejtanintë luajë me të, siç tregon dijetariMuhamed Tekijud-din el Hilali, Allahu emëshiroftë, se çfarë i ka ndodhur atij. Aithotë: "Derisa një ditë isha duke falur na-mazin e natës para çadrës sime të vogël,m'u shfaq para vetes një re e bardhë qëmbuloi horizontin, si kodër e ngritur ngatoka drejt qiellit. Kjo re filloi të më afro-hej nga ana lindore -nga ishte edheKibla- derisa u ndal larg meje dhe dolinga aty një njeri dhe m'u afrua dhe filloitë falet pas meje. Unë isha imam. Rrobate tij i ngjanin atyre të një vajze pesëm-bëdhjetëvjeçare dhe nuk munda ta vërejafytyrën e tij për shkak të errësirës. Kur fil-loi të falej pas meje, isha duke kënduarnga surja Sexhde. Nga frika që më kaploinuk munda ta vazhdoja dhe dola nga ajo

______________[3]Buhariu me Fet'h (9\63), Muslimi (796).[4]"Fet'hul Barij" (9\63).


e fillova një sure tjetër, por nuk munda tëlexoja Kur'an, edhe pse e kisha mësuarpërmendsh shumë mirë, por për shkaktë frikës që më kaploi. Pasi dhashë selam,njeriu iku prej meje dhe hyri në re dhe ukthye nga kishte ardhur. E kam pyeturnjë dijetar, një njeri të devotshëm përkëtë e më tha: “Ka mundësi të kishteqenë shejtani, sepse sikur të kishte qenëmelek, nuk do të të kishte kapluar frika eas dridhja.” Kam menduar më pas dhejam bindur se ai e kishte mirë atë qëtha."[5]

Shikoni se si luan shejtani me njeriun qët'ia prishë atij fenë, prandaj Allahu e kabërë të ligjshme që të kërkojmë mbrojt-jen e Tij kur fillojmë të lexojmë Kur'an.Allahu e di më së miri.Kemi edhe hadithin e Handhale el-Esedij radijallahu anhu, i cili thotë:"Ishim tek i Dërguari sal-lAllahu alejhi vesel-lem, i cili na këshilloi duke përmendurzjarrin (xhehennemin). Pastaj erdha nështëpi, kam qeshur me fëmijët dhe kambërë shaka me gruan, më pas dola dhe etakova Ebu Bekrin. I tregova për atë që mëndodhi e ai më tha: “Edhe unë kamvepruar të njëjtën gjë.” Atëherë e takova tëDërguarin dhe i thashë: “O i Dërguari iAllahut, ka bërë dyfytyrësi Handhale.” Tha:“Çfarë?” I tregova ngjarjen, edhe Ebu Bekrii tha më ka ndodhur si Handhales. Atëherëai tha: “O Handhale, çast pas çasti, se sikurzemrat tuaja të ishin gjithherë sikur janëkur këshillohen, melaiket do t'ua kishinzgjatur dorën për t'ju përshëndetur edhenëpër rrugë."[6]

Ajo që kuptojmë nga ky hadith është se

të shihen melaiket është gjë e mundur,me kusht që të jenë zemrat e njerëzve sizemrat e sahabëve kur dëgjonin këshillate të Dërguarit. E nëse sahabët, të cilët gë-zonin pozitë të lartë në besim, nuk mundtë vazhdonin në këtë gjendje, të tjerët, tëcilët janë më të dobët, mund ta vazhdo-jnë edhe më pak. E kur kushti humbet,atëherë nuk arrihet ajo që dëshiron. Ngakjo konkludojmë se të shikuarit emelaikeve në formën e tyre origjinale nëtë cilën i ka krijuar Allahu është gjë e pa-mundur për njerëzit në këtë botë, kjo kandodhur vetëm për të Dërguarin sal-lAl-lahu alejhi ve sel-lem dy herë. Allahu e dimë së miri.DobiBuhariu dhe Muslimi transmetojnë në li-brat e tyre nga Ebu Hurejra Allahu qoftëi kënaqur me të, se i Dërguari sal-lAllahualejhi ve sel-lem ka thënë: "Kur ta dëgjonikëndimin e gjelit kërkoni nga Allahudhuntitë e Tij sepse ka parë ndonjë melek,ndërsa nëse e dëgjoni pëllitjen e gomaritkërkojini mbrojtje Allahut nga shejtani imallkuar sepse ai ka parë ndonjë shej-tan."[7]

Ibën Haxheri thotë: "Ka thënë KadijIjadi: “Shkaku i kërkimit të dhuntive tëAllahut, kur dëgjon dikush këndimin egjelit, është shpresa që të luten melaiketqë atij t'i pranohet lutja, gjithashtu njeriushpreson në istigfarin e melaikeve dhedëshminë e tyre për të."[8]

Ky hadith tregon se gjelat i shohinmelaiket, si i shohin dhe në çfarë formene nuk e dimë. Ne themi siç ka ardhurnë hadith, Allahu e di më së miri.

______________[5] "El hedijjetu el hadijetu lit-taifeti et-tijxhanijje", fq 9-10, me disa shkurtime.[6] Muslimi (2750).[7] Buhariu me Fet'h (6\350), Muslimi me sqarim të Neveviut (17\46).[8] “Fet'hul Barij” (6\335).


Jobesimtarët kanë kërkuar nga i Dërguarinjë shenjë që tregon se është Pejgamber,duke i kërkuar të shihnin melaiket oseZotin. Atëherë Allahu i është përgjigjurnë Fjalën e Tij:"E ata që nuk e shpresojnë takimin Tonë,thanë: “Përse të mos na dërgohen neve en-gjëj, ose përse të mos e shohim Zotin tonë?”Ata e tejçmuan lart veten dhe u sollën mearrogancë. Për kriminelët atë ditë kur ishohin engjëjt nuk ka gëzim, sepse ata (en-gjëjt) u thonë: “Është e ndaluar çdo e mirë(apo xhenneti është haram për ju)!”Furkan: 21-22 Ibën Kethiri thotë: "Domethënë ata nuki shohin melaiket në ditë të hajrit, por ishohin atë ditë kur s’ka përgëzime për ta.Kjo vlen në momentet e vdekjes, kurmelaiket i përgëzojnë me zjarr dhe hid-hërim nga i Lartmadhëruari dhe i thonëjobesimtarit në momentet kur i nxjerrinshpirtin: “Dil o shpirt i fëlliqur nga trupii fëlliqur, dil drejt vapës së zjarrit dhe nëujë të valë dhe në errësirë nga tymi”, porai refuzon të dalë dhe shpërndahet nëtërë trupin. Atëherë e rrahin… dhe ithonë është i ndaluar për ty sot shpë-timi."[9]

Këto ajete kur'anore dhe të tjera të ng-jashme tregojnë për pamundësinë e tëshikuarit të melaikeve në formën e tyreorigjinale në këtë botë dhe ndoshta isheh personi në momentet e vdekjes nëbazë të punës së tij; nëse ka qenë i mirë, isheh në formë të mirë e nëse ështëndryshe, i sheh në formë tjetër, Allahu edi më së miri.Përmbledhje: Të shikuarit e melaikeve në

formën në të cilën i ka krijuar Allahunuk është vërtetuar për askënd nga kyumet përveç Pejgamberit sal-lAllahu ale-jhi ve sel-lem dhe kjo tregon se të tjerëtnuk kanë mundësi t'i shohin.Ndërsa të shikuarit e tyre në formën enjerëzve ka ndodhur, siç treguan argu-mentet, mirëpo është obligim i musli-manit që të ketë kujdes nga intrigat eshejtanit e të mendojë se ka parë njëmelek, ndërsa në realitet është shejtani qëluan me të. Kjo është gjendja e shumëprej adhuruesve të padijshëm, Allahu e dimë së miri.Ndërsa të shikuarit e melaikeve në ëndërrështë gjë e mundshme. Kjo i ka ndodhurPejgamberit sal-lAllahu alejhi ve sel-lemdhe ëndrrat e Pejgamberëve janë tëvërteta. Dijetarët e kanë konsideruar ën-drrën pjesë nga pjesët e shpalljes."[10]

Për këtë tregon hadithi i Aishes radijal-lahu anha, e cila thotë që i Dërguari i Al-lahut i ka thënë: “Para se të martohemme ty, të kam parë në ëndërr dy herë.Kam parë një melek që të mbante në njëcopë mëndafshi. I thashë melekut: “Zbu-loje.” Kur e zbuloi, ti ishe aty. Me vetethashë: “Nëse është kjo nga ana e Al-lahut, do ta realizoj.” Të njëjtën ëndërr iDërguari e pa përsëri dhe prapë tha:“Nëse është nga Allahu, Ai do ta realizojëkëtë."[11]

Kjo pamje e melekut ishte në formën emashkullit, siç përmendet në një trans-metim tjetër, ku thuhet: "Kur ja, një njeritë mbante me një copë mëndafshi."[12]

Gjithashtu hadithi i Semure ibën Xhun-dubit Allahu qoftë i kënaqur me të, ku

______________[9] Tefsir ibën Kethir (3\314) me disa shkurtime.[10] Shiko"Fet'hul Barij"(1\23), “Zadul Mesir” të ibën Xhevziut (7\297).[11] Buhariu (6\2573), Muslimi(2438).[12] Buhariu (6\2572).


thuhet: “Ka thënë i Dërguari sal-lAllahualejhi ve sel-lem: "Më erdhën këtë natëdy njerëz dhe më thanë ngrihu dhe ec…”Në hadith thuhet: “Ecëm derisa erdhëmte një njeri me pamje shumë të shëmtuar,sikur shihje dikë më të shëmtuarin. Kurja, tek ai ishte një zjarr që e rrotullonte(për ta ndezur edhe më shumë) dhe ecterreth tij.” Në fund të hadithit thuhet:“Njeriu me pamje të shëmtuar që qën-dronte te zjarri, që e rrotullonte dhe ecterreth tij, ishte Maliku, rojtari i xhehenne-mit."[13]

Këtë herë i Dërguari i ka parë melaiketnë formën e njerëzve siç ka ardhur qartënë një transmetim të Buhariut, ku thotëse i ka parë Xhibrilin, Mikailin dhe Ma-likun në formën e burrave."[14]

Të shikuarit e melaikeve në ëndërr kandodhur edhe te të tjerët, jo vetëm te Pe-jgamberi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, siçqëndron në hadithin e Abdullah ibënUmerit radijallahu anhuma: "…Kamparë në ëndërr se si dy melekë më morëndhe më çuan te xhehennemi, ku pashë seishte i palosur ashtu siç paloset pusi dhekishte dy brirë. Kur ja, pashë disa njerëztë cilët i njoha, fillova të them: “Kërkojmbrojtjen e Allahut nga zjarri”, pastajtakuam një melek tjetër dhe më pyeti:“Pse je frikësuar?” Këtë ëndërr ia tregovaHafsës (motrës së vet, grua e Pejgam-berit) dhe Hafsa ia ka treguar Pejgam-berit. Atëherë i Dërguari ka thënë: "Sanjeri i mirë është Abdullahu, sikur vetëmedhe të falej natën.” Pas kësaj ngjarjejeAbdullahu flinte natën shumë pak (pra

falej)."[15]

Ky hadith tregon për mundësinë qëdikush tjetër përveç Pejgamberëve t’ishohë melaiket në ëndërr, por duhetditur se kjo ëndërr nuk konsiderohetbazë e sheriatit, por është si ëndrrat etjera, ose përgëzuese ose qortuese, osedyshime nga shejtani dhe nuk merret sibazë e sheriatit, siç pretendojnë sufitë in-jorantë. Ky është një gabim i qartë sepseka mundësi që shejtani të luajë menjeriun dhe t’i paraqitet si melek dhe taurdhërojë që të veprojë diçka të ndaluarapo të mos veprojë diçka të urdhëruar, eky i beson dhe kështu devijon, Allahu naruajttë. Çështje me rëndësi sa i përketshikimit të Allahut të Madhëruar nga anae melaikeve është se nuk kemi ndonjë ar-gument të vërtetë që melaiket e shohinAllahun e Madhëruar në këtë botë. Al-lahu ua ka ndaluar të Dërguarve që tashohin në këtë botë dhe ka vendosurperde drite mes Tij dhe krijesave të Tij.Po ta zbulonte këtë perde, shkëlqimi iFytyrës së Tij do të digjte çdo gjë që shehsyri, pra edhe melaiket nuk e shohin Al-lahun në këtë botë. Allahu e di më sëmiri.

Shkëputur nga libri "Bindjet e fraksioneve musli-mane dhe feve të tjera rreth melaikeve të ndershëm"

Autor: Dr.Muhamed ibën Abdulvehab ElAkilLigjërues në Universitetin Islamik të Medinës

Përktheu: Fidan Xhelili

______________[13] Buhariu (7047). Hadithi është i gjatë, por autori e ka shkurtuar për të marrë vetëm pjesën me të cilën dëshmon për të shikuarit e melaikeve nëëndërr.[14] Shiko “Sahihun” e Buhariut (3064).[15] Buhariu (1\1070).


Megjithatë, duhet të mos harrojmë edhe realitetin se thirrja selefite është një thirrje e re - paszhdukjes së saj - kështu që rinia ende e paudhëzuar (si duhet) në këtë besim dhe metodologjinuk ka pasur rastin t'i shijojë frytet e kësaj thirrjeje, sepse ata vetë nuk kanë qenë të edukuarme mësimet kur'anore dhe profetike, pastaj këtë edukim nuk kanë qenë në gjendje t'ua ofrojnëedhe të tjerëve nga të afërmit e tyre.

Problemet e thirrjes

selefite

Nuk ka dyshim se thirrja selefite,për fat të keq, po përjeton tur-bullime dhe telashe dhe shkaku

i tërë kësaj është pretendimi i shumicës sëtë rinjve muslimanë se kanë dije dhedëshira e flaktë e afirmimit të tyre nëdhënien e fetvave rreth çështjeve që kanëdispozitën haram apo hallall, duke mosqenë të gatshëm për këtë. Për më tepër,disa prej tyre nuk janë në gjendje të lexo-jnë as edhe një ajet kur'anor me texhvid,edhe nëse e kanë para vetes mus'hafin

(Kur’anin), e të mos flasim për leximin ehaditheve profetike në gjuhën arabe. Tëtillëve u përshtatet argumentimi meshembullin e njohur të arabëve: "Ështëbërë rrush i tharë ende pa u zhvilluarfryti i rrushit."

Këta të rinj me nxitimin e tyre për tëdhënë fetva në çështjet e mëdha apo tëvogla të fesë, ende pa u pjekur në rrugëne kërkimit të dijes, i ngjajnë frytit tërrushit të cilit sapo i ka dalë maja e gjel-


bër. Të krahasuarit e vetes me rrushin etharë (zebib) pa shijuar fazën e zhvillimittë frytit, pastaj shndërrimit të frytit nërrush me kuptimin e plotë të fjalës e nëfund të tharjes së tij është problemi më imadh.[1] Shumica e tyre, me kalimin ekohës, për shkak të pretendimit se janë tëdijshëm, madje ende pa arritur në gjys-mën e rrugës së dijes, i futen edheshkrimit të librave, duke i sjellë umetitislam katastrofa të papara. Ky ështëshkaku kryesor i (pohimit të tyre të)përkatësisë së tyre në selefizëm dhethirrjes për në të[2], duke bërë që (brendaselefizimit) të ketë dhe pjesëtarë tëgrupimeve dhe partive të ndryshme. Ilaçi i vetëm për shërimin e kësaj së-mundjeje është frika prej Allahut xhel-leve ala,[3] duke ia ditur hallin vetes. Nukështë kusht që çdo njeri që ka filluar tëkërkojë dijen e fesë t'i qaset dhënies sëfetvave, verifikimit të haditheve të dobëtadhe të vërteta, përveçse pasi shumicën eviteve të jetës së tij ta ketë kaluar në këtogjëra dhe pasi të ketë përfituar përvojë tëmadhe rreth rregullave të dhënies "fetva"dhe rregullave të argumentimit ngaKur'ani dhe Sunneti.[4] Është e domos-doshme gjithashtu për thirrësit në rrugëne selefit që dija e tyre të jetë në pajtim memetodologjinë e selefit, ngase nësethirrësit në Islam e privojnë veten nga kykusht, pas bashkimit që kanë pasur, do tëpërçahen dhe kjo do të shkaktojë tek atandarje në parti dhe grupe, ku "çdo grupështë i kënaqur me atë që posedon", El-

Mu'minun: 53. Atëherë, nëse ata janë tësinqertë, mbi të gjitha ata duhet të kapenfort në parimet e dijes së vërtetë të selefite jo të fusin veten në detin e fetvave paqenë të përgatitur për këtë. Është transmetuar nga njëri prejtabi'inëve të mëdhenj, AbduRrahmanibën Ebu Lejla, Allahu e mëshiroftë, i cilithotë: "Kam takuar në këtë xhami - ndoshtaështë fjala për Xhaminë e Pejgamberit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem - 70 sahabë dhesecili prej tyre, kur pyetej për ndonjëçështje apo për ndonjë fetva, shpresonteqë barrën e kësaj ta merrte dikush tjetërnga dijetarët e sahabëve që ishinprezentë." Mund të vërehet se shkaku i kësaj nukishte asgjë tjetër përveç frikës së tyre semos binin në gabim dhe bëheshin shkak-tarë që edhe të tjerët të udhëzohen për nëgabim. Kurse sot te muslimanët gjen tëkundërtën e kësaj.

Megjithatë, duhet të mos harrojmë edherealitetin se thirrja selefite është njëthirrje e re - pas zhdukjes së saj - kështuqë rinia ende e paudhëzuar (si duhet) nëkëtë besim dhe metodologji nuk ka pasurrastin t'i shijojë frytet e kësaj thirrjeje,sepse ata vetë nuk kanë qenë të edukuarme mësimet kur'anore dhe profetike,pastaj këtë edukim nuk kanë qenë nëgjendje t'ua ofrojnë edhe të tjerëve nga tëafërmit e tyre. Pra, është krejtësisht e arsyeshme që kjo

______________[1] Urtësia e përngjasimit të injorantëve në fe me këtë shembull është se nëse fryti i rrushit është me shije të hidhur, i pazhvilluar dhe i papjekur, qëkush e sprovohet, e ha atë, patjetër që do të ketë probleme në organizmin e tij. Ashtu edhe injorantët me fetvatë e tyre jo vetëm që po e hidhërojnëumetin islam, por edhe po u shkaktojnë muslimanëve sëmundje trupore dhe shpirtërore.[2] D.m.th. dëshira për afirmim, pozitë, njohje etj.[3] Në një vend tjetër në këtë libër, lidhur me këtë problematikë, shejh Albani shton edhe mungesën e sinqeritetit.[4] Për Zotin, medito mbi këtë fjali të shehut, sa e fuqishme është! Nëse nuk është e lejuar që fillestarët nga nxënësit e dijes të japin fetva rreth fesë sëAllahut, a thua ç’duhet t'u themi atyre që nuk janë fare nxënës të dijes në fe?!

thirrje nuk po tregon frytet e saj tëmëdha ashtu si duhet sepse ringjallja e sajfilloi në fillimin e shekullit që po jetojmë,ndërsa mosedukimi i plotë i rinisë nësuazat e edukatës selefite po bën të vetën. Nuk duhet të çuditemi pse realiteti ithirrësve të sotëm selefi bie ndesh metregimin e AbduRrahman ibën EbuLejlas, i cili solli shembullin më të lartë tëhezitimit të sahabëve në dhënien e fet-vave. Ata, edhe nëse jepnin ndonjë fetva,nuk e bënin këtë vetëm nga bindja e tyrese mëkati i fshehjes së dijes është më imadh, por në zemrat e tyre kishin edhefrikën nga gabimi. Sot, për fat të keq, në shumicën eshoqërive selefite - e të mos flasim për tëtjerët - gjejmë sëmundjen e mburrjes medije, saqë edhe nëpër mexhlise shohim tëatillë që e fillojnë bisedën për fe pa qenëpërgjegjës të saj. Shtrohet pyetja: Çfarë ishtyn ata ta bëjnë këtë? Është mburrjame vetveten (deri në atë masë), saqëgjuha e tij gati sa nuk thotë: "Unë jamkëtu. Më pyetni. Tek unë është dija!"Mashallah për të!

Nëse aludon për diçka, kjo aludon përatë se ne nuk jemi të edukuar meedukatën e mirë të selefit. Ndoshta kemiarritur pak a shumë një dije të mirëfilltëtë selefit, mirëpo terbijen (edukatën) etyre ende nuk e kemi si shoqëri islame se-lefite, kështu që tërë këto fraksione dheparti islame nuk kanë bazë tjetër përveçseatë të mosedukimit sipas edukatës së sele-fit.

Ilaçi i këtij ummeti për kthimin e krenar-isë dhe formimin e shtetit të tij përkufi-



zohet vetëm në dy fjalë: Et-Tasfijetu vet-Terbijetu/Dëlirje dhe Edukim, pavarë-sisht atyre xhematëve që i janë futurformimit të shtetit islam me ndonjërënnga metodat e njohura prej tyre; nëpërm-jet paqes, që sipas tyre është Parlamenti,ose nëpërmjet luftës, me përmbysjepushtetesh. Për fat të keq, kjo nuk ështërruga e mirëfilltë në formimin e shtetitislam në tokat islame. Rruga e vërtetëështë ajo në të cilin ishte përqendruarMuhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lemkur ishte në Mekë për 13 vite, pastajrruga e davetit dhe e edukimit e vazhduarnë Medinë për 10 vitet e tjera. Kur Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem arriti dëlirjen e besimit të pasuesve tëtij gjatë këtyre viteve dhe edukimin e tyrederi në atë pikë kulmi i së cilës ishte mo-spasja e frikës nga askush tjetër përveç Al-lahut, atëherë filloi vënien e bazës sështetit islam. Unë jam plotësisht i bindurse nëse do të kthehej mbrapsht rrota ehistorisë, ndonëse përvojat aktuale gjys-mëshekullore të dështimit të musli-manëve në formimin e shtetit islam po evërtetojnë këtë dita-ditës, do të kuptohejse mënyra e vetme dhe absolute ejetësimit të këtij qëllimi është në realiz-imin e këtyre dy rrugëve: Dëlirje: Që ka për qëllim dijen e shën-doshë dhe të pastër, dhe Edukim: Që ka për qëllim edukimin enjeriut në frymën e kësaj dijeje të shën-doshë, e bazuar në Kur'an dhe Sunnet. Nëse na u sqarua kjo, atëherë e kuptuamku qëndron tani thirrja selefite, pra endenë periudhën fillestare, në periudhën ekërkimit të dijes së shëndoshë, jo në peri-udhën e edukimit.

Mungesa e kushtit të dytë bën që sot tëgjesh një njeri nga dija e të cilit mund tëpërfitosh, por jo edhe nga terbija e tij.Përse? Për arsye se ai, edhe pse u zhvilluanë kërkim të dijes, nuk pati fatin të jetënga një shoqëri e shëndoshë, por nga njëshoqëri që s'është edukuar me edukimine Pejgamberit sal-lAllahu alejhi ve se-lemdhe të sahabëve. Është e logjikshme që kynjeri, i cili është rritur në mesin e njëshoqërie pa dyshim joislamike dhe ngaparaardhësit e tij ka trashëguar edukatëdhe moral të ulët, të mos ketë edukatë tëmirë. Edhe pse ka arritur dije të shën-doshë nëpërmjet shkollimit të tij apo ud-hëzimeve të dijetarëve, megjithatë dija etij nuk e ka fuqinë e nënshtrimit të zem-rës dhe të trupit të tij për jetësimin e ud-hëzimeve të saj për shkak të ndikimit tëshoqërisë së keqe që e rrethon atë. Pas këtij konkluzioni, themi se problemii thirrjes selefite përqendrohet në dy pika: E para: Ne nuk jemi të përforcuar aq saduhet në rrugën e dijes, përveç një pa-kice. E dyta: Pjesa më e madhe prej nesh nukjanë edukuar me edukim të mirëfilltë,shkak i cili po nxit shumicën e fillestarëvenga nxënësit e dijes që të bëhen pjesëtarëtë xhemateve dhe fraksioneve tëndryshme. Urtësinë e dështimit të tyre epërkufizon thënia e selefit: "Dëshira për gradim, çan gjokset me de-vijim."

Muhamed Nasiruddin Albani (Allahu e mëshiroftë)Shkëputur nga libri “El-fetava El-Kuvejtijjeh”,

përmbledhur nga Amër AbdulMun'imPërshtati: AbdulMelik-Besfort Maxhuni


Kujdes duhet të kemi jo vetëm në transmetimin e haditheve nga i Dërguari, por edhe kurflasim rreth fesë së Allahut, kur komentojmë ndonjë ajet kur’anor, kur transmetojmë ndonjëkomentim apo mendim të ndonjë dijetari sepse me ndryshimin eventual të ndonjë fjale mundtë ndryshohet qëllimi i ajetit apo hadithi, por njëkohësisht mund të bëhemi edhe shkak përdevijimin e ndokujt, krejt kjo për shkak të pakujdesisë dhe guximit.

PARATHËNA E

“SUNENIT”TË IBËN MAXHES

KAPITULLI I TRETË: KUJDESI NGA TRANSMETIMI I HADITHIT TË TË DËRGUARIT TË ALLAHUT

HADITHI NUMËR 23

Transmetohet nga Amr ibën Mej-muni të ketë thënë: “Sa herë qëibën Mes’udi nuk vinte mbrëmjen e

së enjtes, unë shkoja tek ai. Asnjëherë nuk ekam dëgjuar të thotë në ndonjë çështje “kathënë i Dërguari i All ahut sal-lAllahu ale-jhi ve sel-lem”, mirëpo një natë e dëgjova tathoshte këtë. Abdull ah ibën Mes’udi e uli

kokën, e shikova, ishte ngritur në këmbë,këmishën e kishte të lëshuar poshtë, sytë iishin mbushur me lot dhe faqet i ishinfryrë, më pas tha: “Kështu disi, apo përafër-sisht kështu, ose ngjashëm me këtë.”Këtë ether e transmeton ibën Maxheh në“Sunenin” e tij me numër 23 dhe është iveçuar nga të tjerët, shiko “TuhfetulEshraf” (9492). Albani e konsideron të


saktë.Në këtë ether shohim qartë se si Amribën Mejmuni takohej çdo herë me Ab-dullah ibën Mes’udin dhe se sa herë qëmungonte ibën Mes’udi, Amri shkontedhe e vizitonte. Edhe pse këto takimeishin të shpeshta dhe asnjëherë Amr ibënMejmuni nuk e kishte dëgjuar ibënMes’udin të transmetonte ndonjë hadithnga i Dërguari sal-lAllahu alejhi ve sel-lem. Mirëpo kjo ndodhi një ditë dheibën Mes’udi u dëgjua të thoshte “kathënë i Dërguari sal-lAllahu alejhi ve sel-lem”. Më vonë, ibën Mes’udit iumbushën sytë me lot dhe iu frynë faqetnga frika se mos po gabonte në transme-timin e fjalës së të Dërguarit, nga frika semos po linte mangët diçka apo poshtonte diçka e të kuptohej gabimishtfjala e të Dërguarit. Këta ishin shokët e tëDërguarit, të cilët ishin të kujdesshëm nëtransmetimin e mesazhit nga i Dërguarisal-lAllahu alejhi ve sel-lem, Allahu qoftëi kënaqur me ibën Mes’udin dhe me tëgjithë sahabët e tjerë.Kjo ngjarje është mësimi më i mirë përne se ç’kujdes duhet të kemi kur dëshiro-jmë të transmetojmë diçka nga i Dër-guari sal-lAllahu alejhi ve sel-lem dhe seduhet të mendojmë se mos po shtrem-bërojmë fjalën e të Dërguarit, se mos poshtojmë a pakësojmë diçka nga fjalët e tije të kuptohet fjala e tij ndryshe e kështut’u përngjajmë hebrenjve, të cilëtndryshuan fjalët e Zotit.Kujdes duhet të kemi jo vetëm në trans-metimin e haditheve nga i Dërguari, poredhe kur flasim rreth fesë së Allahut, kurkomentojmë ndonjë ajet kur’anor, kurtransmetojmë ndonjë komentim apomendim të ndonjë dijetari sepse me

ndryshimin eventual të ndonjë fjalemund të ndryshohet qëllimi i ajetit apohadithi, por njëkohësisht mund tëbëhemi edhe shkak për devijimin endokujt, krejt kjo për shkak të pakujde-sisë dhe guximit. E sa të shumtë janë sotata që marrin guximin të flasin për fe dhenë emër të fesë duke mos pasur turp, poras frikë se mos po shtrembërojnë çështjete fesë, kur dihet se shumë nga ata qëflasin nuk kanë as njohuritë më thelbë-sore në çështjet e fesë, prandaj të marrimmësim nga shokët e të Dërguarit sal-lAl-lahu alejhi ve sel-lem. Kjo nuk do të thotë se është e ndaluar tëtransmetohen hadithet nga i Dërguari iAllahut për faktin se vetë ibën Mes’udiështë nga sahabët që ka transmetuar mëtepër hadithe nga i Dërguari i Allahut,por qëllimi i kësaj ngjarjeje është që kurtë transmetojmë nga i Dërguari, të kemikujdes se mos humbim qëllimin e fjalëssë të Dërguarit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.Nga kjo ngjarje mësojmë se ai që trans-meton një hadith nga i Dërguari i Al-lahut, edhe nëse është i sigurt për të,është mirë të thotë “apo kështu disi apongjashëm me të”, duke aluduar sendoshta fjala e të Dërguarit nuk ështëkështu fjalë për fjalë, porse kuptimi ështëi njëjtë. Allahu e di më së miri.

HADITHI NUMËR 24

Transmetohet nga Muhamed ibënSirini të ketë thënë: “Kur Enesibën Maliku transmetonte nga i

Dërguari i Allahut ndonjë hadith, pasi epërfundonte fjalën e të Dërguarit thoshte:“Apo siç ka thënë i Dërguari i Allahut.”Këtë ether e transmeton ibën Maxhe me


numrin 24 dhe është veçuar me të, shiko“Tuhfetul Eshraf” (1469). Albani e kacilësuar të saktë.Enes ibën Maliku këtë fjalë e thoshte pasipërfundonte hadithin duke dashur të tre-gonte se hadithi që transmetonte ishteme kuptim dhe se hadithi fjalë për fjalëmund të mos ishte i njëjtë me fjalën e tëDërguarit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.

HADITHI NUMËR 25

Transmetohet nga Abdurrahmanibën Ebi Lejla se ka thënë: “Ithamë Zejd ibën Erkamit: “Na

trego hadithe nga i Dërguari sal-Allahualejhi ve sel-lem. Ai tha: “Jemi moshuardhe kemi harruar, ndërsa hadithi nga iDërguari është i rëndë (i vështirë).”Ibën Maxheh është veçuar në transme-timin e këtij etheri, shiko “TuhfetulEshraf” (3674). Albani e ka cilësuar tësaktë.

HADITHI NUMËR 26

Transmetohet nga Abdullah ibënEbi es-Seferi të ketë thënë: “Ekam dëgjuar Sha’biun duke

thënë: “E kam shoqëruar ibën Umerin njëvit dhe nuk e kam dëgjuar të transmetojëndonjë hadith nga i Dërguari sal-lAllahualejhi ve sel-lem.”Etherin e transmeton Buhariu (7267),Muslimi (5006, 5007), ibën Maxheh(26).

HADITHI NUMËR 27

Transmeton Tavusi nga babai i tijtë ketë thënë: “E kam dëgjuaribën Abasin duke thënë: “Ne e më-

sonim hadithin përmendsh sepse hadithi itë Dërguarit mësohet përmendsh, mirëpo

nëse filloni secili prej jush të ndiqni rrugënqë dëshironi (me gënjeshtra, shtrembërim,pakujdesi në transmetimin e hadithit),atëherë mjerë për ju (jeni larg nga rruga etë mirëve).”Etherin e transmeton Muslimi nëparathënien e tij (20)dhe ibën Maxhehnumër 27.

HADITHI NUMËR 28

Transmetohet nga Karadhate ibënKa’bi të ketë thënë: “Umer ibënHatabi na dërgoi për në Kufe dhe

na përcolli, erdhi me ne deri te një vend qëquhej Sirar, pastaj tha: “A e dini përseerdha me ju deri këtu?” (Ka’bi) Tha: “Ithamë: “Për shkak të shoqërisë me të Dër-guarin e Allahut dhe për shkak të en-sarëve.” (Umeri) Tha: ”Erdha me ju derikëtu për shkak të një hadithi që desha t’uathem dhe desha që gjatë ecjes sime me ju tamësoni përmendsh. Ju po shkoni te një pop-

ull që Kur’ani në gjokset e tyre ka një zë siuji që vlon në enë. Kur t’ju shohin ju, ata izgjatin qafat e tyre (që të marrin nga ju di-turinë, t’u nënshtrohen urdhrave tuaja dhe


t’ju marrin për gjykatës) dhe thonë “shokët eMuhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem”,prandaj pakësoni transmetimin nga i Dër-guari i Allahut dhe unë do të jem ortakujuaj (në shpërblim).”Etherin e transmeton ibën Maxhehnumër 28. Albani thotë: “Etheri është isaktë me zinxhirin e Hakimit dhe e kaaprovuar imam Dhehebiu. Shiko “Tuhfe-tul Eshraf” (10620).Fjala e Umer ibën Hatabit Allahu qoftë ikënaqur me të “pakësoni transmetiminnga i Dërguari i Allahut” mund të kupto-het në dy mënyra. E para: Mos e shfrytë-zoni dëshirën e tyre të madhe dherespektin e madh që kanë për hadithin etë Dërguarit e ta shpeshtoni transme-timin nga i Dërguari. Dhe e dyta: Mos eshpeshtoni transmetimin nga i Dërguari

në mënyrë që të merren vetëm me të e tëlargohen nga marrja mësim prej tyre apoqë të bëhet shkak që të largohen ngaKur’ani.”Shkaku i përmendjes së këtij etheri nëkëtë vend është dëshira e madhe dhe re-spekti i madh që kishin banorët e Kufespër hadithin e të Dërguarit, prandajUmeri u tha: “Kur t’ju shohin ju, ata izgjatin qafat e tyre (që të marrin nga juditurinë, t’u nënshtrohen urdhrave tuajadhe t’ju marrin për gjykatës) dhe thonë“shokët e Muhamedit sal-lAllahu alejhive sel-lem…”Allahu e di më së miri.[1]

HADITHI NUMËR 29

Transmetohet nga Es-Saib ibënJezidi të ketë thënë: “E kamshoqëruar S’ad ibën Malikun nga

Medina në Mekë, nuk e kam dëgjuar tëtregoj nga i Dërguari asnjë hadith tëvetëm.”Është veçuar me këtë ether ibën Maxheh,shiko “Tuhfetul Eshraf” (3855). Albani eka cilësuar të saktë.Të gjitha këto ngjarje na tregojnë shumëqartë se çfarë qëndrimi kishin sahabët nëtransmetimin e hadithit të Dërguarit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem dhe se sa ishin tëkujdesshëm kur transmetonin diçka nga iDërguari. Kjo është mësim për ne seçështja e fesë duhet të jetë e shenjtë tekne dhe e rëndësishme, në mënyrë që tëmos marrim guximin e të flasim dukemos qenë të sigurt deri në maksimum seçështja në fjalë është ashtu si e thua. Al-lahu e di më së miri. Vijon

Përgatiti: Fidan Xhelili______________[1] Shiko sqarimin e imam Sujutit dhe dijetar Sindit ndaj ”Sunenit” të ibën Maxhes, Allahu i mëshiroftë të gjithë (1\25).


Abdullah Ibën Mubareku ka thënë se e kanë pyetur Hamud Ibën Ahmedin: “Pse fjalimet eselefëve ishin më të mira se tonat?” Ai tha: “Ata folën për nder të Islamit, për sigurinë e sh-pirtrave dhe për kënaqësinë e Allahut subhanehu ve teala. Ndërsa ne flasim për të nderuarshpirtrat tonë, për kënaqësinë e kësaj bote dhe për të kënaqur njerëzit.”

Të parët tanësinqeriteti dhe e vërteta

Bekër Ibën Me’izi ka thënë: “Er-Rebi është parë vetëm një herë nëxhami duke falur namaz vullne-

tar.”[1]

Sufjani ka thënë: “Murejah er-Rebi’ IbënHudhejmi ka thënë: ”Er-Rebi gjithmonëi ka mbajtur sekret veprat e tij të mira;nëse i ka ardhur një musafir i papriturdhe ka qenë duke lexuar Kur’an, ngutejta mbulonte Kur’anin me veshjen etij.”[2] Mundhiri transmetoi se Er-RebiIbën Hudhejmi ka thënë: “Vepra që nukbëhet për hir të Allahut, shkrihet (hum-bet).”[3] Ebu Hamza edh-Dhumali ka

thënë: “Ali Ibën Husejni mbante njëçantë me bukë në shpinë gjatë natës dhee jepte atë sadaka për të varfrit. Aithoshte: “Sadakaja e fshehtë e largon hid-hërimin e Zotit subhanehu ve teala.”[4]

Amër Ibën Thabiti ka thënë: “Kur kavdekur Ali Ibën Husejni, njerëzit që bënëlarjen e trupit të tij panë pika të zeza nëshpinën e tij dhe pyetën: “Çfarë ështëkjo?”Përgjigja ishte: “Ai mbante çanta mebukë në shpinë gjatë natës dhe i shpërn-dante te të varfrit dhe nevojtarët në Med-inë.”[5]

______________[1] Ibën El Xhevzi, “Sifetu Es-Safve”, 3/61.[2] Ibën El Xhevzi, “Sifetu Es-Safve”, 3/61.[3] Ibën El Xhevzi, “Sifetu Es-Safve”, 3/61.[4] Ibën El Xhevzi, “Sifetu Es-Safve”, 2/96 dhe hadithi: “Sadakaja e fshehtë e largon hidhërimin e Zotit subhanehu ve teala.” Shejh Albani e kasaktësuar në “Es-silsileh es-sahihah”, 1908.[5] Ibën El Xhevzi, “Sifetu Es-Safve”, 2/96.


Ibën Aishe tregoi se babai i tij ka thënë:"Kam dëgjuar njerëzit e Medinës dukethënë: “Kurrë nuk na ka munguarsadakaja e fshehtë, derisa ka vdekur AliIbën Husejni."[6]

Muhamed Ibën Malik Ibën Dhaigami kathënë: “Ebu Ejubi ka thënë se Ebu Ma-liku i ka thënë atij: "O Ebu Ejub, ki ku-jdes, sepse kam parë se ankthet emuslimanëve në këtë botë nuk kanë tëndalur. Dhe betohem në Allahun se nësebota tjetër nuk sjell gëzim te besimtari, aido të ballafaqohet me dy probleme:brenga për këtë botë dhe vuajtje nëbotën tjetër."Unë (Ebu Ejubi) thashë: "Si është emundur që bota tjetër të mos sjellë gëzimte besimtari kur ai punon shumë për hirtë Allahut në këtë botë?"Ebu Maliku tha: "Si është e mundur qëveprat dhe puna e tij nuk dihen a janë tëpranuara dhe të jetë i shpëtuar (i sigurt)?Mund të shohësh shumë njerëz të cilëtmendojnë se po bëjnë gjënë e duhur dhese janë në rrugë të drejtë, por në Ditën eGjykimit të gjitha veprat dhe punët etyre u përplasen atyre në fytyrë (u refuzo-hen)."[7]

Imam Dhehebiu ka thënë se Ejubithoshte: "Besimtari duhet të ketë frikëAllahun. Nëse ai bëhet asket (largohetnga kënaqësitë e kësaj bote), ai nukduhet ta bëjë asketizmin e tij të rëndë përnjerëzit e tjerë, prandaj është më mirë përnjë njeri që ta fshehë asketizmin e tij sesata bëjë të njohur."[8]

Xhefar Ibën Berkani ka thënë: "Me erdhilajmi se Junus Ibën Ubejdi po jetonte jetë

me devotshmëri dhe butësi, prandaj ishkrova atij dhe i thashë: “Vëllai im, mëkanë informuar se je duke jetuar një jetëtë drejtë, prandaj po të shkruaj që të mëtregosh se si po ia arrin të jetosh një jetëme devotshmëri e butësi."Ai m’u përgjigj: “E kam marrë letrëntënde dhe kjo është ajo që kam për tëthënë: Jam munduar ta mësoj nefsin timtë dojë për njerëzit atë që do për vetendhe të urrejë për të tjerët atë që urren përveten, por ai ishte larg asaj. Pastaj jampërpjekur ta mësoj tim të ndalojë sëfoluri për njerëzit e tjerë, përveç kur ështëdiçka e mirë, mirëpo ai po e përjeton mëtë lehtë agjërimin në ditë të nxehta sesandalimin nga të folurit për të tjerët. Kjoështë ajo që kam për të thënë vëllai imdhe paqja e Allahut qoftë mbi ty.”[9]

Muhamed Ibën el-Muthana ka thënë seAbdullah Ibën Sinani ka transmetuar:"Isha me Ibën Mubarekun dhe Mu'tamirIbën Sulejman në Tarsus dhe papritmasna thirrën për në luftë. Kur të dyjaushtritë (ajo muslimane dhe romake)morën pozicionet e tyre, një luftëtarromak doli përpara dhe kërkoi dyluftim.Një luftëtar musliman i doli romakut nëdyluftim, mirëpo humbi jetën. Edhe njëtjetër (musliman) e provoi, por edhe ai uvra. Luftëtari romak arriti t'i vristegjashtë ushtarë muslimanë dhe po ectenëpër radhët e ushtarëve në mënyrë arro-gante duke kërkuar dyluftim tjetër,mirëpo askush nuk guxonte t'i afrohej.Pastaj, Ibën Mubareku më shikoi muadhe më tha: "Nëse vritem (në këtë dy-luftim), bëj kështu e kështu".

______________[6] Ibën El Xhevzi, “Sifetu Es-Safve”, 2/96.[7] Ibën El Xhevzi, “Sifetu Es-Safve”, 3/360.[8] Edh-Dhehebiu, “Sijer a’lam en-Nubala”, 6/19.[9] Ibën el Xhevzi, “Sifetu Es-Safve”, 3/303.


Pastaj ai u ballafaqua me luftëtarin romakme kalin e tij dhe e vrau pas një orë për-leshje dhe sërish kërkoi dyluftim. Arriti tëvriste gjashtë ushtarë romakë dhe kurkërkonte dyluftim tjetër, askush nuk gux-onte t'i afrohej, të gjithë frikësoheshin.Ibën Mubareku u zhduk për pak kohë nëradhët e ushtrisë dhe pastaj u kthye nëpozicionin e tij afër meje dhe më tha: "OAbdullah, mos ia përmend këtë që pe mesy askujt, përderisa unë të jem gjallë."[10]

Ahmed Ibën Is’haku ka thënë se XhubeirIbën Nufeiri ka treguar se ka dëgjuar EbuDerdanë në namazin e tij të fundit, kurkishte përfunduar teshehudin, dukekërkuar mbrojtje nga Allahu ngahipokrizia.Xhubeir i tha: "O Ebu Derda, ti je largnga hipokrizia."Ai ia ktheu: "Betohem në Allahun senjeriu mund t'ia kthejë shpinën fesëbrenda orës e të bëhet jobesimtar."[11]

Musa Ibën el-Mual-la ka thënë se Hud-hejfe e kishte këshilluar: "Janë tri gjëra tëcilat nëse i ke, do të fitosh nga çdo e mirëqë vjen nga lart: veprat e tua duhet tëjenë vetëm për hir të Allahut subhanehuve teala, duhet të duash për njerëzit atëqë do për veten dhe ushqimi yt duhet tëjetë hallall.”[12]

Transmetohet se afër Muhamed IbënVasit ishte njëri nga transmetuesit, i cilitha: "Pse po i shoh zemrat e ngurtësuara,sytë duke mos derdhur lot dhe trupatduke mos u dridhur?"Muhamed Ibën Uasi pastaj u përgjigj: "Ofilan filani, po e shoh se këta njerëz janëdobësuar prej teje, nëse ndonjë nga

fjalimet (e tua) rrjedh nga zemra, i prektë tjerët mu në zemër.”[13]

Abdus-Samed Ibën Abdul Varith kathënë se Halid Ibën Safvani ka transmet-uar se ai kishte takuar Mesleme IbënAbdul Melikun, i cili e kishte pyetur: "OHalid, më trego për Hasan el-Basriun."Halidi u përgjigj: "E njoh atë shumëmirë, jam fqinji i tij dhe ndjek mësimettek ai. Ai praktikon atë që u mëson tëtjerëve dhe ajo çfarë sheh (tek ai) ështëajo që merr (si mësim). Ai e mban fjalën.Nëse ai vendos për një punë, do ta për-fundojë atë dhe kurrë nuk ka pasurnevojë për njerëzit, ndërsa njerëzit kanëpasur nevojë për të."Mesleme Ibën Abdul Melik pastaj tha:"Kjo mjafton... si mund të devijojnënjerëzit kur në mesin e tyre është njënjeri si Hasan el-Basriu?!"[14]

Avn Ibën Umarah ka thënë se ka dëgjuarHisham ed-Distivain duke thënë: "Beto-hem në Allahun, se nuk mund të themsinqerisht se e kam lënë shtëpinë qoftëedhe një herë të vetme për të shkuar përtë mësuar shkencën e hadithit vetëm evetëm për hir të Allahut."Unë (Edh-Dhehebiu) thashë: “Betohemnë Allahun, as unë!”Vazhdon Edh-Dhehebiu: "Selefus-salih(të parët e mirë) fitonin dije për hir të Al-lahut dhe arrinin pozitë të ndershme dhebëheshin dijetarë e imamë. Të tjerëtkërkonin dije, por jo për hir të Allahutdhe fitonin dije, por pas pak e rishikoningjendjen e tyre dhe fajësonin veten. Ata uudhëzuan që të ndërronin mendje dheligjëronin pastaj sinqerisht për hir të Al-

______________[10] Imam Dhehebiu, “Sijer E’lamun-Nubela”, 8/408-409.[11] Imam Dhehebiu, “Sijer E’lamun-Nubela”, 6/383, zinxhiri i transmetimit është i saktë.[12] Ibën El Xhevzi, “Sifetu Es-Safve”, 4/269.[13] Edh-Dhehebiu, “Sijer E’lamun-Nubela”, 6/122.[14] Imam Dhehebiu Sijer E’lamun-Nubela”: 2/576.


lahut, siç ka thënë Muxhahidi dhe tëtjerë: “Ne fitonim dituri pa e bërë nijetpër hir të Allahut, por Allahu subhanehuve teala na siguroi qëllim të mirë pastaj.”Të tjerët kanë thënë: “Ne nuk e kemikërkuar këtë dije për hir të Allahut, porAllahu subhanehu ve teala dëshiroi që ajotë ishte për hir të Tij.” Kjo është e mirë gjithashtu dhe ata pastaje shpërndanë atë sinqerisht. Mirëponjerëz të tjerë kërkuan dije me qëllim tëkeq. Ata patën qëllim kënaqësitë e kësajbote dhe që njerëzit e tjerë t’i lavdëronin.Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve sel-lemka thënë: "Kush lufton për diçka tjetër, jopër hir të Allahut, qoftë edhe për një litar,do të marrë atë që ka pasur për qëllim.”[15]

Këto lloje njerëzish nuk e kanë ndriçuarveten me dritën e dijes, ata nuk ndikuante të tjerët dhe dija e tyre nuk i dërgoi atanë vepra të mira. Dijetarët e vërtetë janëata që kanë frikë Allahun subhanehu veteala. Të tjerët fituan dituri dhe u vunënë pozita të larta, por ata i trajtuannjerëzit me padrejtësi dhe zullum. Ata ebraktisën dijen e tyre, pasuan dëshirat etyre, vepruan mëkate dhe punë të këqija.U shkatërrofshin! Ata nuk janë dijetarë!Disa dijetarë tjerë kishin dituri, por nuke kishin frikë Allahun subhanehu veteala. Ata bënë mashtrime, dhanëvendime të rrejshme, mbartën transme-time jo të rregullta. Megjithatë disapatën guximin për të gënjyer për Allahundhe fabrikuan e shpikën hadithe jo tëvërteta, por Allahu subhanehu ve teala izbuloi ata dhe i turpëroi. Dituria e tyrenuk i shpëtoi ata dhe veprat e tyre i dër-guan ata për në zjarrin e xhehennemit.

Të gjitha kategoritë e lartpërmendura sh-përndanin diturinë e tyre dhe ishin mjafttë saktë në të. Megjithatë, të tjerë i pa-suan ata, mirëpo mungesa e dijes dhe eveprave të këtyre ishte e qartë. Nga jashtëata dukeshin si dijetarë, por zotëroninshumë pak dituri. Ata i devijuan njerëzitduke i bërë të mendonin se ishin dijetarë,por ata nuk e dinin se kishin të bënin meAllahun subhanehu ve teala. Ata kurrënuk panë dijetarë të vërtetë të cilët mundt'i pasonin, prandaj u bënë njerëz të rën-domtë. Qëllimi i tyre më i madh ishte tëmerrnin disa libra të vlefshëm dhe t'i ru-anin. Kërkojmë nga Allahu siguri dhefalje, siç ka thënë njëri: “Nuk jam dijetardhe kurrë nuk kam parë ndonjë dije-tar.”[16] Muhamed Ibën Isa ka thënë seAbdullah Ibën Mubareku e vizitonte Tar-susin shpesh dhe gjithmonë qëndrontenë të njëjtën bujtinë. Në atë bujtinë ishtenjë djalë i ri që kujdesej për të dhe pomësonte shkencën e hadithit nga Abdul-lah Ibën Mubareku. Në njërën nga vizitate tij në Tarsus, Ibën Mubareku pyeti përdjalin e ri, por nuk po e gjente. Ai ishtepër ngut sepse kishte dëgjuar thirrjen përnë xhihad. Kur Ibën Mubareku u kthyenga xhihadi, ai pyeti për djalin e ri, por itreguan se ai ishte burgosur për shkak tënjë borxhi të papaguar. Ibën Mubarekupyeti:“Sa është borxhi?”I thanë: “Dhjetë mijë dërhemë”.Pastaj ai kërkoi dhënësin e borxhit, iadha atij shumën e duhur dhe i kërkoi qëmos të informonte askënd për këtëpërderisa ishte gjallë. Ai i tha atij (kred-ituesit): “Në mëngjes liroje djalin e ri.”

______________[15] Ky hadith transmetohet nga Imam Ahmed në “Musnedin” e tij, 5/315, ed-Darimi, 2/654, Nisaiu, 6/24 dhe Tirmidhi, në autoritetin e UbadeIbën Samit (Hadith Merfu’).[16] Imam Dhehebiu, “Sijer E’lamun-Nubela”: 7/152-153


Ibën Mubareku shkoi në shtëpi natën.Kur djali i ri u lirua, i treguan se IbënMubareku kishte pyetur për të, por që nëmëngjes e kishte lënë bujtinën. Djali i rishkoi pas Ibën Mubarekut dhe e gjeti.Ibën Mubareku e pyeti atë: "Ku ke qenë?Nuk të kam parë në bujtinë."Djali i ri i tha: “Isha i burgosur për njëborxh të papaguar."Ibën Mubareku e pyeti: “Si u lirove?”Djali i ri iu përgjigj: “Një njeri, të cilinnuk e kam parë, ka ardhur dhe ka paguarborxhin tim.”Ibën Mubareku i tha: “Duhet ta falën-derosh Allahun që borxhi yt është paguardhe je i lirë.” Kredituesi nuk i tregoiaskujt për këtë deri pas vdekjes së IbënMubarekut.[17] Ebu Xhefar el-Hedha kathënë se ka dëgjuar Sufjan Ibën Ujejnenduke thënë: “Nëse mendimet e fshehurajanë të njëjta me ato të hapura, kjo ështëdrejtësi. Nëse mendimet e fshehura janëmë të mira se të hapurat, kjo ështëmirësi. Dhe nëse mendimet e hapura janëmë të mira se të fshehtat, kjo ështëpadrejtësi.”[18] Abdullah Ibën Mubarekuka thënë se e kanë pyetur Hamud IbënAhmedin: “Pse fjalimet e selefëve ishinmë të mira se tonat?” Ai tha: “Ata folënpër nder të Islamit, për sigurinë e shpir-trave dhe për kënaqësinë e Allahut sub-hanehu ve teala. Ndërsa ne flasim për tënderuar shpirtrat tonë, për kënaqësinë ekësaj bote dhe për të kënaqur njerëzit.”[19]

En-Nedhr Ibën Shumejli ka thënë:“Çmimi i mëndafshit u rrit shumë në njëvend dhe automatikisht ndikonte në

çmimin e mëndafshit në Basra (qytet nëIrak). Junus Ibën Ubejdi ishte tregtar imëndafshit dhe e dinte për këtë. Ai dolidhe bleu ca mëndafsh nga njëri për trid-hjetë mijë dërhemë. Pastaj e pyeti njërin:“A e ke ditur se çmimi i mëndafshit ështërritur në atë vend?”Njeriu i tha: “Jo, sikur ta dija, nuk do tëta shisja.” Junus Ibën Ubejd i tha: “M’ijep paratë e mia dhe unë po ta japmëndafshin.”[20] U transmetua se Bishrine kanë pyetur: “Pse nuk po jep ligjëratanë hadith?” Ai tha: “Kam uri për tëdhënë ligjërata në hadith dhe sa herë qëkam uri për diçka, atëherë e braktis.”[21]

Fudajl Ibën Ijadi ka thënë: “Ndonjëribën vepra të liga dhe mendon se ështënjeri i mirë, është injorant dhe mendonse është dijetar, është koprrac dhe i duketvetja bujar, është budalla dhe i duketvetja inteligjent. Jeta jote është e shkurtërdhe shpresat janë të pafundme.”Unë (Edh-Dhehebiu) thashë: “Betohemnë Allahun se Fudajli e ka mirë. Ndonjëriështë po ashtu i padrejtë vetë dhe i duketvetja i shtypur, ha gjëra jo të ligjshme dhei duket vetja i devotshëm dhe i nder-shëm, është mëkatar dhe i duket vetja isinqertë dhe kërkon dije për hir të kë-naqësive të kësaj bote, por mendon se poe bën për hir të Allahut.”[22]

Pjesë nga libri: Mençuria e të MençurveAutorët:

AbdulAziz Ibën Nasir El-XhelilBaha Eddin Ibën Fetah Akil

Përshtati: Ummu Abdurrahman es-Selefijje

______________[17] Ibën el Xhevzi, “Sifetu Es-Safve”, 4/141-142.[18] Ibën el Xhevzi, “Sifetu Es-Safve”, 2/234.[19] Ibën el Xhevzi, “Sifetu Es-Safve”, 4/122.[20] Edh-Dhehebiu, “Sijer E’lamun-Nubela”, 6/293.[21] Edh-Dhehebiu, “Sijer E’lamun-Nubela”, 10/470.[22] Edh-Dhehebiu, “Sijer E’lamun-Nubela”, 8/440.


Në kohën e sotme shohim se ata që flasin, caktojnë e përcaktojnë dëmin dhe dobinë e gjëravetë caktuara janë krejtësisht jashtë kornizës që kanë përcaktuar dijetarët. Madje edhe kjoçoroditje e madhe në dhënien e fetvave është një argument i qartë se sa larg dhe sa shpejtkanë ecur gjërat për së keqi në vendin tonë, ku nuk kemi ndonjë dijetar që të jetë referencëpër këto probleme dhe probleme të tjera.

NDËRMJET

DOBISË DHE DËMIT

Allahut i takojnë falënderimet më tëmëdha që e përsosi këtë fe. Përshën-detjet qofshin mbi të Dërguarin e Tij

të fundit, Muhamedin sal-lAllahu alejhi vesel-lem, i cili e kreu përgjegjësinë e shpalljesnë formën më të mirë, pastaj përshëndetjetqofshin mbi gjeneratat që ecën pas rrugës sëtij dhe atyre që vazhdojnë të ecin në atë rrugëderi në fundin e botës.Allahu i Lartësuar e dërgoi këtë fe për t’u

sjellë njerëzve dobi dhe për t’i larguar ata ngadëmet e shumta që përjetojnë në këtë botëdhe s’ka dyshim që kujdesi i madh që ka Al-lahu ndaj robërve të Tij manifestohet edhenë dobitë e shumta që ka përcaktuar për ta,duke u treguar edhe rrugët që çojnë tek atodobi. Por, në anën tjetër, ka caktuar edhemetoda dhe rrugë të shumta në mënyrë që ekeqja dhe dëmi të largohen tërësisht apopjesërisht, siç thonë dijetarët: “Allahu i ka


dërguar Profetët për arritjen e të mirave dheplotësimin e tyre dhe për largimin e dëmeveapo pakësimin e tyre.”[1]

Në realitet, ajo për të cilën dua të flas në këtëshkrim është diçka më specifike, konkretishtballafaqimi i interesave të sheriatit me dëmeteventuale si dhe përcaktimi i tyre në re-alitetin dhe aktualitetin ku jetojmë. Pra,marrja parasysh e dobisë për të cilën nukkemi argument të veçantë, por që nukkundërshton ndonjë argument të sheriatit.Për faktin se kjo temë është e rëndësishmedhe shumë e rrezikshme, sidomos kur vihetnë praktikë, desha të kontribuoj në zbard-hjen e realitetit të saj. Dobitë e lira, të cilatnuk janë përcaktuar me sheriat, por edheçështjet në të cilat dobia është më e madhe sëdëmi, janë të nevojshme të merren parasyshdhe të veprohet me to sidomos në fushën edavetit, por duke pasur kujdes që të mospërzihet dëmi dhe dobia, aq sa dëmi të jetëmë i madh se dobia, ngase në këtë rast ndalo-het të vepruarit me të.Kjo problematikë kuptohet më mirë atëherëkur mëson se shumë muslimanë dhe hoxhal-larë përmes kësaj rregulle të saktë dhe të do-bishme luajnë dhe rrëzojnë shumëargumente të Kur’anit dhe të haditheve,madje në këtë grackë kanë rënë edhe disapretendues të metodologjisë profetike.Përcaktimi i dobisë dhe i dëmit sipas frymëssë sheriatit në çështjet të cilat na paraqiten nëjetë e pastaj veprimi konform këtij përcak-timi është tejet i vështirë dhe ekzistonmundësi e madhe që të të rrëshqasë këmba,prandaj edhe dijetarët kanë folur shumë rrethsaj, kanë treguar si punohet me të si dherastet apo personat që nuk kanë të drejtë tëpërcaktojnë këtë dëm apo atë dobi.Dijetari i nderuar Muhamed Atijeh Salim,Allahu e mëshiroftë, thotë: “Fshehtësia errezikut qëndron te pretendimi i dobisë për

një gjë, ngase ky pretendim është ipërgjithshëm dhe kushdo që merr një rrugë,justifikohet me dobinë e saj, ngase asnjë dije-tar nuk jep ndonjë gjykim për ndonjë çështjeqë nuk ka argument të qartë e të mos pre-tendojë se me këtë gjykim ka realizuardobinë (e kërkuar). Por për cilat dobi flasinata? Dobia personale është çështje proporcionale,secili e pretendon atë në qëndrimin e tij dhekëtu fshihet rreziku i madh. Kështu që dobianë realitet është dobia që përcakton sheriati,dobi e cila ecën sipas rregullave të sheriatitatëherë kur ai përgjithëson. Nuk është pradobi personale apo proporcionale, por ështëdobi për të cilën dëshmon sheriati, i cili kaardhur për plotësimin e të mirave për njerëzitdhe ruan të gjitha format e jetës. Sheriati nukpranon ndonjë dobi që përmban dëm si ajoapo më të madh se ajo, pavarësisht nëse iufsheh kjo gjë studiuesit apo jo, ngase Allahuështë i Urtë, i Gjithëditur. Gjithashtu, dobiae përcaktuar nga sheriati ka parasysh çështjete dynjasë dhe të ahiretit së bashku, prandajnuk merret në konsideratë një dobi e kësajbote nëse ajo obligon dënim në botën tjetërdhe këtu është fshehtësia e dallimit mes do-bisë te avokatët (sipas ligjeve të përpiluaranga njerëzit), të cilët thonë “atëherë kur gjen-det dobia, ai është ligji i Allahut”, dhe mesdijetarëve të sheriatit, metodologjia e tëcilëve vërteton se “aty ku gjendet ligji i Al-lahut, aty gjendet dobia për njerëz.”[2]

Në kohën e sotme shohim se ata që flasin,caktojnë e përcaktojnë dëmin dhe dobinë egjërave të caktuara janë krejtësisht jashtë ko-rnizës që kanë përcaktuar dijetarët. Madjeedhe kjo çoroditje e madhe në dhënien e fet-vave është një argument i qartë se sa larg dhesa shpejt kanë ecur gjërat për së keqi nëvendin tonë, ku nuk kemi ndonjë dijetar qëtë jetë referencë për këto probleme dhe prob-

______________[1] Shiko “Mexhmu’ul Fetava” (24/278) të Ibën Tejmijes, Allahu e mëshiroftë.[2] Shiko parathënien e librit “El Mesalih el Murseleh” (fq. 4) të dijetarit Muhamed el Emin Esh-Shenkiti.


leme të tjera.Shembujt e kësaj rrëmuje në emër të fesëjanë të shumta, disa pranojnë të qëndrojnënë vende ku ka muzikë, qoftë në dasma aponë ndonjë manifestim, dhe nëse i kritikonpër këtë veprim të ndaluar, do të thonë: “Tinuk e di, dobia është më e madhe se dëmi.”Tjetri qëndron në vende ku njerëzit tallenme fenë e Allahut, sulmojnë të Dërguarin eAllahut, përqeshin shenjat e fesë dhe ai rri iheshtur dhe nuk reagon aspak. E nëse e pyetpse nuk urdhërove për të mirë dhe nukndalove nga e keqja në këtë rast kur për tyishte obligim, ai do të thotë: “Akoma nuk kaardhur koha t’ju flas, se sikur t’ju flas tani,ata nuk do të qëndrojnë më me mua, praduhet të shikohet dëmi dhe dobia e jo vetëmhallalli dhe harami!”E disa të tjerë, thirrës të metodologjisë pro-fetike, kanë filluar të bashkëpunojnë megrupime të ndryshme bidatxhinjsh duke mosshikuar aspak rregullat dhe normat që kanëvënë dijetarët për këtë çështje, saqë këtyrebidatxhinjve që prishin zemrat dhe mendjet emuslimanëve u mundësohet t’i drejtohenmasës së gjerë dhe t’i thërrasin ata në rrugëne tyre të gabuar nëpërmjet organizimeve qëbëjnë ata që i përkasin metodologjisë së sele-fëve të mirë. E nëse i këshillon (sepse ata nuke pranojnë kritikën), do të të thonë “dobiaështë më e madhe se dëmi dhe ne kemi njëqëllim më të largët e jo këtë që shikon ti!”[3]

Siç e pamë, të gjitha këto vepra të ndaluara

janë rrjedhojë e kësaj rregulle të saktë qëkanë vënë dijetarët, por që caktohet nganjerëzit jo kompetentë dhe përdoret nëvende të gabuara apo ndoshta edhe në cak-timin e saj hyn epshi dhe dëshira për pozitë,e cila pastaj mbulohet me petkun eshqetësimit gjoja për Islamin.Tashmë e kuptojmë lehtë pse disa dijetarë ekanë ndaluar rreptësisht të pohohet se ekzis-ton metafora në Kur’an, ngase kur filluangrupimet e shumta nga mu’tezilitët, esharitët,maturiditët të mohojnë cilësitë e Allahutduke marrë për bazë metaforën, atëherë dije-tarët islamë e mbyllën këtë derë dhe shumëprej tyre e mohuan pastaj metaforën nëKur’an edhe nëse ajetet nuk kishin të bëninme cilësitë e Allahut, madje Ibën Kajjimi, Al-lahu e mëshiroftë, metaforën e quajti tagut.[4]

I njëjtë është rasti edhe me analogjinë, kudisa dijetarë duke parë se si qëllimkëqijtë i re-fuzonin hadithet e qarta apo nuk punoninme to duke u mjaftuar me analogjinë, e re-fuzuan analogjinë në tërësi, edhe pse ajo për-dorej nga dijetarët e mëdhenj të këtij ummetinë raste të drejta dhe për qëllime të drejta,madje ata që mohuan analogjinë në tërësikonstatuan se i pari që bëri analogji dhe ehumbi veten me këtë analogji ishte Iblisi, icili krahasoi krijimin e tij nga zjarri me kri-jimin e Ademit aljehi selam nga dheu dhekështu iu duk vetja më i mirë se Ademi alejhiselam dhe nuk iu nënshtrua urdhrit të Al-lahut për t’i bërë sexhde atij.

______________[3] Këto janë vetëm disa shembuj sa për ilustrim, ngase rastet e tilla janë aq të shumta, saqë nëse ndokush do t’i mblidhte të gjitha, do të mbushtenjë libër. Kjo metodë e gabuar është përdorur më shumë nga grupimi Ihvanul Muslimin. Ata përmes kësaj rregulle kanë shkelur shumë ligje të Allahut,madje edhe kanë krijuar hutim të madh te muslimanët duke u bërë shembull i keq për ta. Nga mizoritë e fundit që erdhën si rezultat i kësaj rregulleështë edhe fetvaja e drejtuesit të ihvanëve, i cili bën thirrje dhe i nxit vendet islame dhe arabe që të ndërtojnë kisha për të krishterët që jetojnë nëvendet e tyre, në mënyrë që edhe të krishterët të na lejojnë të ndërtojmë xhami në vendet e tyre, duke e arsyetuar këtë fetva me fjalët “dobia është mëe madhe se dëmi”! Kështu pra, me këtë fetva ai nuk e ka dertin aspak që është duke kundërshtuar qartë argumentet e sheriatit, konsensusin e sahabëve,konsensusin e katër medhhebeve si dhe konsensusin e gjithë dijetarëve islam ( shiko librin “Fetava es-Subki” 2/369, 2/391).Me këtë fetva të pakon-trolluar merret vendimi që për herë të parë të ndërtohet një katedrale e madhe në kryeqytetin e Katarit. Kjo fetva sikur u drejtohet të krishterëve mekëto fjalë: -Qëndroni ne fenë tuaj, ngase nuk jeni të humbur. Ne muslimanët jo vetëm që e pranojmë fenë tuaj, por ne edhe ju ndërtojmë kisha dhekatedrale ashtu siç ndërtojmë xhami! Vërtet nuk verbohen sytë, por verbohen zemrat që janë në gjokse, Allahu na ruajttë nga ky devijim i qartë![4] Nga dijetarët që e mohoi metaforën në Kur’an dhe hadith dhe që shkroi shumë në lidhje me këtë çështje ishte dijetari i madh Ibën Tejmije, Allahue mëshiroftë, i cili madje e mohoi metaforën edhe në gjuhën arabe! Kurse Ibën Kajjimi, Allahu e mëshiroftë, në librin e tij “Es-Sawaikul Murseleh”(2/633) në kapitullin e 24-ërt thotë: “Kapitulli i 24-ërt, përmendja e katër tagutëve me të cilat personat e komentimit të shtrembër kanë shkatërruaresencën e fesë, kanë shkelur shenjtërinë e Kur’anit dhe kanë shlyer shenjat e imanit”, pastaj përmendi tagutin e dytë sipas radhitjes së tij dhe thotë:“Fjala e tyre (d.m.th. e atyre që kanë komentuar Kur’anin dhe hadithet shtrembër) se ajetet dhe hadithet e cilësive dhe atributeve të Allahut janëmetaforë dhe jo realitet.” Fjala tagut domethënë çdo gjë që adhurohet përveç Allahut dhe nganjëherë kihet për qëllim shejtani, ngase ai është tagutimë i madh.


Për mendimin tim, ata të cilët janë zgjeruarshumë më këtë metodë në fushën e davetitkanë arritur këtu ku kanë arritur për dyshkaqe kryesore:E para: Arritja e dobive personale, duke ushtirur se gjoja ia duan të mirën Islamit apoedhe shejtani i ka mashtruar duke ua veshurdobinë e Islamit me dobinë e tyre personale.E dyta: Moskuptimi i drejtë i qëllimit të do-bisë në sheriat duke mos shikuar se a ështëdobia më e madhe apo dëmi, rëndësi ka tërealizojnë qoftë një dobi, edhe pse dukerrezikuar dobi më të madhe apo duke u futurnë dëme të mëdha.Ibën Tejmije, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Ar-ritja e qëllimit të dobisë në disa çështje nukkuptohet detyrimisht se ajo çështje është elejuar ngase qëllimi është i lejuar, ngase nëkëtë vepër ka mundësi të jetë dëmi më imadh se dobia, përndryshe me të gjithagjërat e ndaluara si shirku, alkooli, bixhozi,amoraliteti, padrejtësia, ka mundësi qëvepruesi i tyre të arrijë në ndonjë dobi (porkjo nuk do të thotë që ato janë të lejuara).”[5]

Edhe sot kur pretenduesit e rrugës së selefëvei kanë servirur masës së gjerë bidatxhinjtë ekulluar, kanë pasur për qëllim arritjen e do-bisë në të ardhmen, d.m.th. që t’ju jepetedhe atyre mundësia të depërtojnë në institu-cionet fetare dhe kështu të depërtojnë mëshumë në masë, por kanë harruar se dëmi nëngritjen e bidatxhinjve është më i madh sedobia që pretendohet të arrihet, edhe psegjasat janë më të mëdha që kjo dobi ekërkuar të jetë imagjinatë dhe asgjë më tepër!Allahu na udhëzoftë!Për të qenë e lejuar të punohet me dobitë elira dhe pastaj të bëhet caktimi i tyre nërastet e veçanta, dijetarët kanë vënë disakushte:1. Dobia të jetë e vërtetë dhe jo diçka eimagjinuar, si ata që mundohen të bëjnë

barazi mes meshkujve dhe femrave dukeimagjinuar se kështu është dobia më emadhe, kurse realiteti qëndron se ky ështëdëm i madh. E si mos të jetë dëmi i madhkur kundërshtohen argumentet e qarta tëfesë?!2. Të mos bjerë në kundërshtim meKur’anin, hadithin dhe konsensusin e dije-tarëve.3. Të mos jetë në dispozitat që nuk ndrysho-jnë e që janë të përcaktuara me sheriat, siçjanë obligimet, ndalimet, ndëshkimet e gjëratë tjera që janë të përcaktuara me argument,por të jetë nga çështjet që nxirren me ixhti-had.4. Të mos ketë ndonjë dobi më të madhe apotë barabartë me të.5. Në realizimin e dobisë të mos lindëndonjë dëm aq sa dobia apo më i madh seajo.[6]

Nëse i kemi parasysh këto kushte që kanëvënë dijetarët, atëherë gjërat do të ecin ashtusiç kërkohet nga Islami, sepse nga këtokushte u kuptua që për të përcaktuar njëdobi për ndonjë çështje duhet të jesh i diturdhe të japësh gjithë mundin që ke në leximdhe studim apo edhe të konsultohesh me di-jetarët, ngase konsultimi me ta vetëm se tështon siguri dhe largpamësi. Përndryshe,gabimet gjatë davetit do të jenë të mëdhadhe me pasoja të paparashikuara.Lus Allahun e Madhëruar të na bëj ë syçelënë rrugën tonë dhe mos të bëhemi sprovëdhe shembull i keq për ata që vijnë pas nesh!Amin! Amin! Amin!

Xheladin LekaZurich, Zvicër

______________[5]“Mexhmu’ul Fetava” (1/264).[6]Shiko “Ma la jesa’ul fekihe Xhehluhu” (fq. 148) dhe “Mealim Usulil Fikh” (fq 238-239).


Falënderimet i takojnë vetëm Al-lahut, Krijuesit të gjithësisë.Salavatet dhe selamet tona qofshin

mbi krijesën më të përsosur, Muhamedinalejhi salatu ve selam, mbi familjen e tijtë pastër, mbi shokët e tij të sinqertë dhembi të gjithë ata që e pasuan dhe e paso-jnë rrugën e tyre me mirësi deri në Ditëne Ringjalljes.Përmendja e Allahut[1] është një ndër

veprat më me vlerë dhe më të rëndësish-met në jetën e besimtarit, është arma mëe fortë kundër armikut më të përbetuartë tij, thesari i të mirave në këtë dhe nëbotën tjetër, kur do të dalim para AllahutFuqiplotë. Përmendja e Allahut e mbanzemrën të freskët, e qetëson atë, i jepforcë trupit dhe e pastron atë nga veset ekëqija. Allahu i Lartësuar thotë: “Ata qëbesuan dhe me të përmendur Allahun zem-

Përmendja e Allahut e bën zemrën të jetë e gjallë dhe gjithmonë e freskët, ndërsa mospër-mendja e Tij e bën zemrën të vdesë dhe të humbë kontrollin mbi gjymtyrët e tjera të trupit.Dallimi mes atij që e përmend Allahun dhe atij që nuk e përmend Atë është si dallimi mestë gjallit dhe të vdekurit, ashtu siç na ka treguar i Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi vesel-lem, i cili thotë: ”Shembulli i atij që e përmend Allahun dhe i atij që nuk e përmend Atëështë si shembulli i të gjallit me të vdekurit.”

VLERA E PËRMENDJES SËALLAHUT DHIKRIT

DHE DOBITË E TIJ

______________[1] Me fjalët “përmendja e Allahut” kemi për qëllim dhikrin në përgjithësi, duke përfshirë edhe ibadetet ditore, siç janë namazi, abdesti etj.


rat e tyre qetësohen. Vërtet, zemrat qetëso-hen me përmendjen e Allahut.”[2]

Përmendja e Allahut është nga veprat mëtë mira dhe më të çmuara tek Allahu iLartësuar, është më me vlerë se lëmoshadhe lufta në rrugën e Tij. I Dërguari iAll ahut sal-lAllahu alejhi ve sel-lem kathënë: “A dëshironi t’ju tregoj për punënmë të mirë dhe më të çmuar te Sunduesijuaj, që ju ngre në gradat më të larta, qëështë më e mirë për ju se dhënia e sadakasënga ari dhe argjendi, më e mirë për ju selufta në rrugën e Allahut?” Ata thanë:“Po.” Ai sal-lAllahu alejhi ve sel-lem tha:“Përmendja e Allahut të Lartësuar.”Ndërsa Muadh ibën Xhebeli radijallahuanhu ka thënë: “Nuk ka asgjë tjetër që tëmbron më shumë nga dënimi në varr sepërmendja e Allahut.”[3]

Përmendja e Allahut e bën zemrën të jetëe gjallë dhe gjithmonë e freskët, ndërsamospërmendja e Tij e bën zemrën tëvdesë dhe të humbë kontrollin mbigjymtyrët e tjera të trupit. Dallimi mesatij që e përmend Allahun dhe atij qënuk e përmend Atë është si dallimi mestë gjallit dhe të vdekurit, ashtu siç na katreguar i Dërguari i Allahut sal-lAllahualejhi ve sel-lem, i cili thotë: ”Shembulli iatij që e përmend Allahun dhe i atij që nuke përmend Atë është si shembulli i të gjallitme të vdekurit.”[4]

Përmendja e Allahut e bën zemrën të jetëe gjallë dhe e shëndoshë ashtu si duhet tëjetë. Pa dyshim që kjo gjallëri dhe kyshëndet i saj do të reflektohet te gjym-tyrët e tjera të trupit, sepse zemra ështëajo që i udhëheq ato. Por edhe nëseshikojmë anën e kundërt, kuptojmë se

mospërmendja e Allahut e bën zemrën tëjetë e sëmurë dhe neglizhente, kështu qëedhe kjo pa dyshim do të reflektohet nëgjymtyrët e tjera të trupit duke ndikuarnë të kundërtën e asaj që porositi Allahui Lartësuar dhe i Dërguari i Tij sal-lAl-lahu alejhi ve sel-lem. I Dërguari i Al-lahut sal-lAllahu alejhi ve sel-lem kathënë: “...Vërtet në trupin e njeriut ështënjë copë mishi, nëse ajo është e shëndoshë, itërë trupi do të jetë i shëndoshë. E nëse ajoështë e sëmurë, e prishur, i tërë trupi do tëjetë i sëmurë, i prishur. E ajo pjesë mishiështë zemra.”[5]

Të përmendurit e Allahut vazhdimishtështë shkaku kryesor që njeriu të jetë mestë shpëtuarve në ditën kur nuk bën dobias malli e as evlati, por vetëm zemra epastër e mbushur me iman dhe për-mendje të Allahut. Allahu i Lartësuarthotë: “Dhe kur të përfundojë namazi (ixhumasë), atëherë shpërndahuni nëpërtokë, kërkoni nga mirësitë e Allahut dhepërmendeni shumë Allahun, në mënyrë qëtë jeni të shpëtuar.”[6]

Dobitë që vijnë nga përmendja e Allahut(dhikri), janë të shumta. Ibën Kajimi, Al-lahu e mëshiroftë, në librin e tij “el-Vabilus-Saj-jib minel-Kelimit-Taj-jib” kathënë: “Në përmendjen e Allahut ka mëshumë se njëqind dobi.” Ndër ato që për-mendi janë edhe këto:1. Përmendja e Allahut largon shejtanin.2. Përmendja e Allahut është nga punëtme të cilat Allahu është i kënaqur.3. Përmendja e Allahut largon nga zemrashqetësimin, ankthin, depresionin dhemjerimin.4. Përmendja e Allahut e bën zemrën të

______________[2] Err-Rra’d :28.[3] “Sahih Sunen et-Tirmidhij”, 3377.[4] Transmeton Buhariu 6407.[5] Transmeton Buhariu 52, Muslimi 1599.[6] El-Xhumua’h: 10.

jetë e gëzuar, e fortë dhe e ndriçon (medritën e imanit).5. Përmendja e Allahut shton riskun.6. Përmendja e Allahut është shkak qëAllahu të të përmendë ty, ashtu siç kathënë Allahu i Lartësuar: “...Prandaj, mëkujtoni Mua, që Unë t’ju kujtoj ju...”[7]

Sikur përmendja e Allahut të mos kishteasnjë dobi tjetër përveç kësaj, do tëmjaftonte kjo si vlerë dhe mirësi. I Dër-guari i Allahut sal-lAllahu alejhi ve sel-lem nga ajo që ka transmetuar prej Zotittë tij të Madhëruar ka thënë: “...Kush mëpërkujton Mua në vetvete, do ta përkujtojatë në Vetvete. Kush më përkujton Mua nëturmë (grup njerëzish), do ta përkujtoj atënë një turmë që janë më të mirë se ata (temelaiket)...”[8]

7. Përmendja e Allahut e gjallëron zem-rën. E kam dëgjuar shejhul-Islamin, ibënTejmijen, Allahu i Lartësuar e pastrofteshpirtin e tij, duke thënë: “Përmendja eAllahut është për zemrën siç është uji përpeshkun. E, si do të jetë gjendja epeshkut kur largohet nga uji?”8. Përmendja e Allahut është forca e zem-rës dhe e shpirtit. Nëse dikush e humbatë (përmendjen e Allahut), atëherëmbetet si një trup nga i cili është larguarforca. Kam qenë prezent te shejhul-Islamibën Tejmije një herë dhe ai e fali na-mazin e sabahut, më pas u ul duke për-mendur Allahun e Lartësuar (duke bërëdhikër) derisa u afrua gjysma e ditës. Mëpas ktheu kokën nga unë dhe më tha:”Ky është mëngjesi im. E, nëse nuk hamëngjes, më humb forca.” Ose tha fjalëtë afërta me këto.”9. Përmendja e Allahut i shlyen mëkatetsepse është nga punët më të mira. Nuk


______________[7] El-Bekare: 152.[8] Transmeton Buhariu 7405.


ka dyshim që punët e mira i fshijnëpunët e liga.10. Kur një besimtar bëhet i njohur tekAllahu i Lartësuar me përmendjen evazhdueshme të Tij për sa kohë që ështënë rehati, Allahu do ta kujtojë atë kur tëjetë në vështirësi. Ka ardhur në një trans-metim se kuptimi i kësaj është: nëse bes-imtarin që është në rrugë të drejtë dhe qëgjithmonë e përmend Allahun e godetndonjë vështirësi ose i lutet Allahut përndonjë nevojë që ka, melaiket thonë: “OZot, zë i njohur nga një rob i njohur!” Pornëse e lut një njeri që është larg rrugës së Al-lahut të Lartësuar dhe kërkon nga Aindonjë gjë, melaiket thonë: “O Zot, zë ipanjohur nga një rob i panjohur.”[9]

11. Përmendja e vazhdueshme e Allahutështë shkak që njeriu ta ndalë gjuhën e tijnga gibeti, shpifjet dhe e padrejta. Njeriunga natyrshmëria e tij flet dhe nëse nuk eangazhon gjuhën e tij vazhdimisht mepërmendjen e Allahut të Lartësuar dheme rikujtimin e urdhrave të Tij, atëherëpa dyshim që do ta angazhojë me harameose me një pjesë të tyre. Mënyra e vetmeqë njeriu të shpëtojë prej harameve qëpërmendëm më lart është vetëm me për-mendjen e vazhdueshme të Allahut.12. S’ka dyshim se vendet, tubimet kupërmendet Allahu janë vende ku janëprezentë melaiket. Ndërsa vendet dhetubimet e kota e pa vlera janë vende kujanë prezentë shejtanët. Çdokush le të zg-jedhë atë që i pëlqen më shumë sepse ai

do të jetë me atë grup në këtë botë dhebotën tjetër (nëse ka qenë nga të shpëtu-arit do të jetë me të shpëtuarit, nëse kaqenë me të humburit do të jetë me tëhumburit. Allahu na ruajttë prej tyre!).13. Në zemrën e njeriut ka ashpërsi, ecila largohet vetëm me përmendjen e All -ahut. Gjithsecili duhet ta shërojë këtëashpërsi me përmendjen e vazhdueshmetë Allahut. Ham-mad ibën Zejdi tregonnga Ma’la ibën Zijadi se një njeri i kishtethënë Hasenit: “O babai i Seidit, poankohem te ti për ashpërsinë e zemrëssime.” Ai i tha: “Largoje ashpërsinë mepërmendjen e Allahut. Sa më shumë tëjetë zemra e pakujdesshme (ndaj për-mendjes së Allahut), aç më shumë i shto-het ashpërsia, por nëse e kujton Allahun,kjo ashpërsi largohet, shkrihet ashtu sishkrihet plumbi mbi zjarr. Nuk mund tëlargohet me asgjë tjetër ashpërsia e zem-rës më mirë sesa me përmendjen e All -ahut të Lartmadhërishëm dhe Fuqiplotë.” 14. Përmendja e Allahut është shërimi izemrës dhe ilaçi i saj, ndërsa pakujdesiaështë sëmundja e saj. Zemrat janë të së-mura, por shërimi dhe ilaçi i tyre gjendetnë përmendjen e vazhdueshme të All -ahut. Mekhuli ka thënë: “Përmendja eAllahut është shërim, ndërsa përmendja enjerëzve është sëmundje...”15. Përmendja e Allahut është shkak qëAllahu i Lartësuar të të bekoj, të tëmëshirojë dhe melaiket e Tij të luten përatë që e përmend Allahun. E kush beko-

______________[9] Këtë më së miri mund ta kuptojmë me ngjarjen e Junusit alejhi selam dhe atë të Faraonit në kohën e Musait alejhi selam. Junusi alejhi selam,edhe pse e përpiu peshku, ai nga barku i peshkut në thellësi të detit iu drejtua Allahut me lutje dhe Ai e pranoi lutjen e tij, pasi Junusi alejhi selamishte prej atyre që vazhdimisht ishin në përmendjen e Allahut Fuqiplotë. Zëri i tij ishte i njohur tek Allahu i Plotfuqishëm. Allahu i Lartësuar thotë:“(Përkujto) Dhen-nunin (Junusin alejhi selam) kur doli i hidhëruar (prej popullit) dhe mendoi se nuk do t’i vijë më puna ngushtë, po në errësira (nëbarkun e peshkut në thellësi të detit) ai tha se: “Nuk ka të adhuruar me merit pos Teje. Ti je i pastër, nuk ke të meta. Unë i bëra padrejtësi vetes!” Neiu përgjigjëm atij, e shpëtuam nga tmerri. Kështu i shpëtojmë Ne besimtarët.” (El-Enbija: 87-88) Ndërsa në rast të kundërt kemi Faraonin në kohëne Musait alejhi selam, të cilin Allahu Fuqiplotë e përmbyti në det. E, kur ai pa se si përfundoi puna e tij, iu drejtua Allahut me besim dhe bindje tekAi. Mirëpo Firaoni nuk ishte nga ata që e kishin zërin të njohur tek Allahu dhe kështu Allahu refuzoi t’i përgjigjet thirrjes së tij. Allahu i Lartësuarthotë: “Ne i kapërcyem beni israilët përtej detit, e faraoni dhe ushtria e tij i ndoqi mizorisht dhe armiqësisht derisa e përfshiu atë përmbysja (në det),e ai tha: “Besova se nuk ka Zot tjetër pos Atij që i besuan beni israilët, edhe unë jam nga muslimanët!” Ti tani beson, ndërsa më parë kundërshtovedhe ishe njëri prej shkatërruesve!” (Junus: 90-91) Allahu i Lartësuar nuk e pranoi pendimin e tij, edhe pse Faraoni në ato moment e besoi Allahundhe u kthye tek Ai.


het dhe mëshirohet nga Allahu, edhemelaiket e tij luten për të. Ai ka shpëtuardhe ka fituar gjithçka. Allahu i Lartësuarthotë: “O ju që keni besuar, përmendenishumë Allahun dhe lavdërojeni Atë nëmëngjes dhe mbrëmje! (Ai, Allahu) ËshtëAi që ju bekon, mëshiron, ndërkohë që en-gjëjt e Tij luten për ju, me qëllim që Ai t’junxjerrë nga errësira në dritë. Ai ështëmëshirues ndaj besimtarëve.”[10]

Ky bekim dhe kjo mëshirë nga Allahudhe lutjet e melaikeve të Tij janë shkakqë t’i nxjerrin njerëzit (që e përmendinvazhdimisht Allahun) nga errësirat nëdritë.Këto ishin vetëm disa nga dobitë e për-mendjes së Allahut të radhitura nga dije-tari i njohur Ibën Kajim el-Xhevzij-je,Allahu e mëshiroftë dhe na bashkoftë metë në xhennetin Firdeus!Motër dhe vëlla i dashur musliman, nëseke qenë nga ata që e ka lënë anash për-mendjen e Allahut, shpejto në për-mirësimin e saj sepse koha nuk premton.Shpejto dhe ec rrugës së Allahut dherrugës së të Dërguarit sal-lAllahu alejhi vesel-lem. Kujto mirësitë që Allahu tëdhuron në vazhdimësi. Kujto udhëziminme të cilin Allahu e dërgoi Muhamedinsal-lAllahu alejhi ve sel-lem, që të na nx-jerrë nga errësirat e mosbesimit në dritëne besimit të sinqertë. Ki kujdes që rendjapas familjes dhe pasurisë të bëhet shkakqë ta lësh anash përmendjen e Allahut, senjë gjë e tillë të shpie në humbje të sig-urt. Allahu i Lartësuar thotë: “O ju që be-suat, mos lejoni që pasuria dhe fëmijët tuajt’ju largojnë nga të përmendurit e Allahut,e kush e bën këtë, të tillët janë të hum-

bur.”[11]

Në fund, e lus Allahun e Lartësuar meemrat e Tij të bukur dhe me cilësitë e Tijtë larta që të na bëjë prej atyre që e për-mendin Allahun në pasuri dhe skamje,në shëndet dhe sëmundje, në rini dhepleqëri, në dritë dhe errësirë, në lehtësimdhe vështirësi dhe në çdo moment toninnë këtë jetë.Falënderimi i takon Allahut, Zotit tëbotëve!

Përmblodhi dhe Përshtati: Sabahudin Selimi

______________[10] El-Ahzab: 41-43.[11] El-Munafikun: 9.


Pra, e nderuara motër durimtare, mos u mërzit sepse të gjitha këto janë shenja të lumturisëtënde dhe jo të mjerimit tënd, ashtu siç e kuptojnë injorantët, ata të cilët moralin e tyre eshikojnë në gjërat e shfrenuara.

mos u mërzit... ti je e lumtur

Falënderimi i takon Allahut. Paqja dhepërshëndetja qoftë mbi të Dërguarin efundit, mbi atë që Allahu e dërgoi

mëshirë për mbarë njerëzimin, Muhamedinbirin e Abdullahut, dhe mbi pasuesit e tij nëpërgjithësi.Nëse i hedhim një vështrim gjendjes së sotmetë muslimanëve, shohim se shumë prej tyrejanë kapur pas kësaj bote duke e harruarahiretin, edhe pse e dinë se kjo botë ështëvetëm lojë, kurse bota tjetër, ahireti, ështëqëllimi i çdo muslimani, ngase është vend ipërjetshëm, lumturi e vërtetë dhe e pafund.

Kjo është jeta që njerëzit e kalojnë në kë-naqësi, në gjëra të padobishme, duke u zhy-tur në dyshime derisa të bien në harame. “Epa dyshim se ai që ka rënë në dyshime, ka rënënë harame.”[1] Allahu i Madhëruar gjendjene kësaj bote e ka përshkruar në librin e Tijme fjalët: ”E ti (Muhamed) paraqitja atyreshembullin e kësaj bote, që është si një ujë (shi)që Ne e lëshojmë nga qielli, e prej tij bima etokës zhvillohet e shpeshtohet saqë përzihet mesvete, e pas pak ajo bëhet byk (pas tharjes), që eshpërndajnë erërat. Allahu ka fuqi për çdosend.” El Kehf: 45

Motër,

______________[1] Transmeton Buhariu dhe Muslimi.


Në komentin ekësaj sureje, Allahu ithotë të Dërguarit të Tijsal-lAllahu alejhi ve sel-lem dhe çdo pasuesi të

tij që të marrë shembullpër njerëzit jetën e kësaj bote, që të imagjino-jnë botën e vërtetë, të mësojnë të fshehtatdhe të qartat e saj e të bëjnë dallim pastajmes kësaj bote dhe asaj të pafundmes, duke undikuar nga ajo që është më e mira. Pra,shembulli i kësaj bote është si shembulli iujit, i cili bie në tokë dhe përzihet me gjel-bërimin e saj e prej saj dalin barishte tëshumta, lule të bukura që kënaqin syrin, gë-zojnë të hidhëruarit, shpresëdhënëse për tëdëshpëruarit. Kështu pra është kjo botë qëpërfiton zemra, duke i bërë shumë zemra tëlargohen nga rruga e drejtë dhe të vrapojnëpas dinarit dhe dërhemit, duke pretenduar sedo të mbeten për një kohë të gjatë në këtëgjendje dhe në të mirat e saj.Por, papritur, ndodh diçka që ia prish gjithëkëto kënaqësi: pasuria humb, kënaqësialargohet, zemra e njeriut lëndohet ngase kalënë pas rininë, forcën dhe pasurinë, dukembetur i vetmuar me veprat e mira apo tëkëqija. Atje padrejtësia del në shesh, kupto-het realiteti i çdo gjëje. Ah, sa shpresojnë tëkthehen në këtë botë, jo për të kënaqurepshet dhe dëshirat e mbetura, por për t’ishfrytëzuar ato çaste për vepra të mira duke upenduar.I mençuri ia paraqet vetes këto gjendje dhe emendon veten si të vdekur, kur dihet se nukka dyshim që do të vdesë. Pra, cilën nga dygjendjet do të dëshiroje: të kënaqesh mebukuritë dhe kënaqësitë e kësaj bote apo mebukuritë e shumta të botës tjetër, ku të kë-naqen sytë dhe të qetësohet shpirti? Përmes saj muslimani e sheh veten nëse ështënga të nënçmuarit apo nga triumfuesit.Ky është realiteti i kësaj bote dhe frymëmar-

rja në të, por dije se ke për t’u takuar me Al-lahun dhe do të japësh llogari para Tij përatë që ke përgatitur.Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem kathënë: “Nuk do të përqendrohen këmbët e robitderisa të japë llogari për katër gjëra; për vitet sii ka kaluar, për trupin si e ka mbushur, për di-turinë si e ka praktikuar dhe për pasurinë si eka fituar dhe ku e ka harxhuar.”[2]

O Zot, çfarë vendqëndrimi dhe çfarë pyet-jesh! Mjerë pasuesit e epsheve dhe shkatër-ruesit! U lumtë respektuesve të urdhrave tëAllahut dhe durimtarëve, të cilëve u takojnëfjalë miradije. U lumtë!

Lumturia e të devotshmëve dhe mjerimi i ke-qbërësveMotër muslimane e dëlirtë, dije se të devot-shmet, të nënshtruarat ndaj Allahut të Mad-hëruar janë në lumturi të vërtetë. Këtëlumturi e shijojnë vetëm ato që e kanë përjet-uar dhe pa dyshim që ajo është një lumturilarg brengave, edhe nëse besimtares i ndod-hin gjëra që nga njerëzit njihen si gjëra që pr-ishin lumturinë, si: fatkeqësi, sëmundje apohumbje të një njeriu të afërm, pakësim të pa-surisë ose tortura nga njerëz të poshtër që sh-pifin kundër tyre. Këto nuk janë shenjalumturie, por sprova me të cilat i sprovon Al-lahu robërit e Tij besimtarë, robërit e tijdurimtarë, që t’i ngrejë në shkalla të larta, qët’i pastrojë nga mëkatet, Allahu në Kur’anthotë: “Ne do t’ju sprovojmë me ndonjë frikë,me uri, me ndonjë humbje nga pasuria e ngajeta e edhe nga frytet, po ti jepu myzhde durim-tarëve.” El Bekare: 155Dijetari Abdurrahman Es Sa’di, Allahu emëshiroftë, në tefsirin e këtij ajeti thotë: “Al-lahu na tregoi se patjetër duhet t’i sprovojërobërit e Vet, që të dallohet i sinqerti ngagënjeshtari, euforiku nga durimtari, kjo ështërrjedha e jetës që ka caktuar Allahu…”Pra, e nderuara motër durimtare, mos u

______________[2] Muslimi.


mërzit sepse të gjitha këto janë shenja tëlumturisë tënde dhe jo të mjerimit tënd,ashtu siç e kuptojnë injorantët, ata të cilëtmoralin e tyre e shikojnë në gjërat e shfren-uara.Qëndro e patundur dhe dije se njeriu jepllogari për veprimet e tij, prandaj nuk kanëpërse të gëzohen të shfrenuarit, ngase Allahudo t’i marrë në llogari patjetër: “Pasha Zotintënd, ata të gjithë do t’i marrim në përgjegjësi,për atë që vepruan.” El Hixhr: 92-93Përgëzimi vjen edhe nga Muhamedi sal-lAl-lahu alejhi ve sel-lem: “Çudi është gjendja emuslimanit, e gjitha është për të mirë, e kjonuk i takon tjetërkujt pos besimtarit. Nësepërgëzohet me diçka të mirë, e falënderon Al-lahun për të, por nëse e godet fatkeqësia, bëndurim dhe pa dyshim se është mirë për të.”[3]

Besimi, bindja, kujdesi, përforcimi në fenë eAllahut është mirësi nga Allahu. Të gjithakëto janë argumente dhe shenja të qarta seAllahu e do atë rob. Muhamedi sal-lAllahualejhi ve sel-lem ka thënë: “Allahu ka ndarëmes jush moralin dhe pasurinë. Allahu pasur-inë ia jep atij që e do dhe atij që nuk e do,ndërsa imanin (besimin) ia jep vetëm atij që edo.”[4]

Hadith shumë madhor, a ke medituar ndon-jëherë për të?

Durimi në fatkeqësiDurimi është gjë madhore pa dyshim dhedurimtari është një person me morale tëlarta. Allahu i ka lavdëruar në Kur’an durim-tarët duke treguar mirësitë dhe përfundimine mirë për ta. Allahu thotë: “...dhe të duruesh-mit në skamje, në sëmundje dhe në flakën eluftës, të tillët janë ata të sinqertët dhe të tillëtjanë ata të devotshmit.” El Bekare: 177Allahu i cilësoi me cilësitë më të mira, mesinqeritet dhe devotshmëri. Ah, sa cilësim imirë është ai! Është mirësi dhe virtyt i bes-

imtareve që tëarrijnë kënaqësinë e Al-lahut.Allahu na lajmëroi sedurimi i sjell vetëm tëmira besimtarit. Allahu nëKur’an thotë: “Nëse duroni, pa dyshim ai ështëmë i mirë për ata që durojnë.” En Nahl: 126Allahu në Kur’an premtoi shpërblim të madhpër veprën e bërë: “E Ne do t’ua japim atyreqë ishin të durueshëm shpërblimin më të mirëtë asaj që vepruan.” En Nahl: 96“Ndërsa të durueshmëve u jepet shpërblimi ityre pa masë!” Ez Zumer: 10U erdhi përgëzimi nga Allahu, i Cili nëKur’an thotë: “Përgëzoji durimtarët.” ElBekare: 155Allahu na tregoi se shpërblimi për ta ështëxhenneti: “Dhe për shkak se ata duruan, i sh-përbleu me xhennet dhe me petka mëndafshi.”El Insan: 12Ibën Kajjimi, Allahu e mëshiroftë, thotë:“Thotë Allahu i Madhëruar: “E ata të cilëtluftuan për hir Tonin, Ne me siguri do t’i ori-entojmë rrugës për te Ne.” El Ankebut: 69,d.m.th. Allahu e bëri lidhjen mes udhëzimitdhe mundit apo luftës. Pra, njerëzit që kanëudhëzim më të mirë janë ata që luftojnë dheata që mundohen më shumë.Mundi apo xhihadi më i madh është ai meveten, epshet, shejtanin dhe botën, pra kush ilufton dhe i mund këto të katërta, Allahu dota udhëzojë për tek Ai, ngase rruga për tekAllahu është ajo që Allahu e do dhe që tëshpie për në xhenet. E, kush largohet ngamundi, ai largohet nga rruga e drejtë aq sa iështë larguar mundit.”[5]

Thënie të të parëve tanë të mirë për duriminIbën Ebi Dunja transmeton: “Ibrahim ibënDavudi ka treguar se disa njerëz të urtë kanëthënë: “Ka disa robër të Allahut që fatke-

______________[3] Muslimi.[4] Transmeton Hakimi në “El Mustedrek”.[5] “El Fevaid”, fq. 78.


qësitë i presinme përgëzime”, pastajtha: “Ata janë ata tëcilët i pastruan zemrate tyre nga kjo botë.” E

pastaj tha: “Ka thënëVehb ibën Munebih se ka gjetur në Zeburine Davudit të thuhet se Allahu ka thënë: “ODavud, a e di se cilët njerëz janë më të shpejtëtnë Urën e Siratit? Janë ata që kënaqen me cak-timin Tim dhe ata të cilët gjuhët e tyre i kanëtë lagura me përmendjen Time.”AbdulAziz ibën ebi Davudi thotë: “Tri fshe-hje janë nga margaritarët e xhenetit: fshehja efatkeqësisë, fshehja e sëmundjes dhe fshehja elëmoshës.”Disa nga të parët tanë të mirë kanë thënë:“Me tri gjëra testohen njerëzit; me pasuri tëmadhe, me fatkeqësi dhe me udhëheqje.”Muhamed ibën Abdullah el Herevij thoshte:“Margaritari më i çmuar është fshehja efatkeqësisë, aq sa të tjerët të mendojnë se nukje sprovuar dhe nuk ke pasur fatkeqësi as-njëherë.”Avn ibën Abdullahu thotë: “E mira që nukka asnjë të keqe është falënderimi në qetësidhe durimi në fatkeqësi.”Ali ibën Ebi Talibi thotë: “Durimi është nëtre raste; durimi në fatkeqësi, durimi në re-spektim, durimi ndaj mëkateve. Kush bëndurim në fatkeqësi, derisa të kalojë ajo, ka fi-tuar 300 sevape; kush bën durim në respek-tim ka fituar 600 sevape dhe kush bën durimndaj mëkateve ka fituar 900 sevape.”Mejmun ibën Mehrani thotë: “Durimi ka dyshkallë; durimi në fatkeqësi është i mirë, pomë i mirë është durimi ndaj mëkateve.”Umer ibën Hatabi thotë: “Jetën më të mirë egjetëm në durim.” Në një transmetim tjetërthuhet: “Jeta më e mirë është te durimi dhepa dyshim se te burrat e ndershëm mbi-zotëron durimi.”Ali ibën Ebi Talibi thotë: “Durimi përballëbesimit është si koka në trupin e njeriut, nëse

i largohet koka, trupi bie.” Pastaj e ngritizërin duke thënë: “Nuk ka besim ai që nukka durim.”Hasan el Basri thotë: “Durimi është margari-tar i të mirave dhe Allahu ia jep këtë vetëmrobit që është i respektuar tek Ai.”

Motër e nderuar, duro në respektimin e All -ahutMotër e nderuar, ti që u kënaqe me Allahunpër Zot, me Islamin për fenë tënde, meMuhamedin sal-lAllahu alejhi ve sel-lem përtë Dërguar, bëhu durimtare me moral të lartënë kohën kur mungon ai, ngase lumturiaështë në respektimin e Allahut, në dashurinëpër Të dhe të Dërguarin e Tij.E nderuar, mos shiko kënaqësitë shtazarake,zhveshjen e skajshme dhe shfrenimet djallë-zore, ngase tek ato gjendet mjerimi i kësajbote dhe i botës tjetër.Ti, për Zotin, je në lumturinë që ta kanë zilitë gjithë, ngase po respekton Allahun, Kri-juesin tënd, po merr shembull jetën e të Dër-guarit dhe praktikën e tij të Islamit e me këtopa dyshim se te ti mbillet dashuria, lumturiadhe kënaqësia shpirtërore.Allahu në Kur’an thotë: “Kush bën vepër tëmirë, qoftë mashkull ose femër, e duke qenë bes-imtar, Ne do t’i japim atij një jetë të mirë (nëkëtë botë), e (në botën tjetër) do t’u japim sh-përblimin më të mirë për veprat e tyre.” EnNahl: 97Jeta e mirë pa dyshim është ajo në të cilën re-spektohen plotësisht urdhrat e Allahut. Kjoështë jeta e lumtur që Allahu kërkon nga ti,motër e nderuar.

Përmblodhi dhe përshtati: Unejs Murati


DISA GABIME NË EDUKIMIN E

FËMIJËVEV

Sa nëna dëgjojmë të mallkojë fëmijën e vet për një gabim apo vetëm pse ka ndotur një palërroba: “Zoti ta marrtë shpirtin”, “E thefsh qafen”, “Ymri t’u shkurtoftë”, “Mos pafsh dritëme sy” e shumë e shumë mallkime të tjera që të rrëqethet trupi duke i kujtuar sa të vrazhda,sa të këqija dhe të rënda janë ato fjalë. Allahu na ruajtë!

1) Mungesa e këshillimit për mbulesën ështënjë gabim tjetër, pasi shumë pak prindër ikëshillojnë fëmijët e tyre. Ata i lejojnë vajzat etyre që të vishen ashtu si të dëshirojnë dhe nukkujdesen që avreti i tyre të mos zbulohet. Atajo që nuk e kanë gajle zbulimin e avretit të va-jzës së tyre, mirëpo i blejnë vetë rroba të ng-jashme me rrobat e jobesimtarëve. Prindërit tëtillë e shohin vajzën e tyre ende si fëmijë, edhepse ndoshta ajo ka hyrë në moshën madhore.E nëse ajo nuk mësohet të mbulojë avretin esaj në kohë të hershme, si do të mësohet kur tëjetë e madhe, kur dihet që atëherë fëmijët janëmë të vështirë për t’u këshilluar. Mirëpo ka edhe prindër që e këshillojnë vajzëne tyre për mbulesën, mirëpo ato prapë nuk

pranojnë. Atëherë këtu bëhet gabim nëmënyrën se si këshillohet fëmija. Ajo së pariduhet ta dijë vlerën e mbulesës e të Islamit dhetë mësojë shpërblimin dhe dënimin që e pretnëse i zbaton apo nuk i zbaton urdhrat e Al-lahut të Lartësuar. Sepse nëse ajo nuk i di këtovlera, atëherë nuk mjafton dhe nuk funk-sionon të këshillohet për mbulesën. Ajo duhetta njohë Islamin dhe Zotin e saj para se tëmbulohet, që të jetë e bindur se për çfarë qël-limi mbulohet. Ajo nuk duhet të mbulohetsepse kështu duhet, duke mos e ditur vlerën embulesës, as shpërblimin, as dënimin e mosm-bulimit, pasi mund ta heqë pas një kohe tëshkurtër mbulesën sepse nuk ka pasur dije tëmjaftueshme për vlerën e saj dhe për dënimin


nga Allahu i Madhëruar për zbulimin e avretit.

Pasojat: Pa dyshim se pasojat e moskëshillimittë vajzës për mbulesën janë të mëdha. Ajo më-sohet të mos e mbulojë avretin e saj dhe ajo gjëi duket normale. Ajo nuk e ndien përgjegjësinëe madhe të mbulesës. Fëmija nuk do ta kup-tojë se urdhrat e Allahut të Lartësuar nukduhen vonuar aspak, por duhen zbatuar pat-jetër. Vajza do të shoqërohet më lehtë me atotë pamoralshmet sepse nuk ka dallime mes sajdhe atyre. Ajo do të ngacmohet nga ujqit eshejtanët e mallkuar që qëndrojnë në rrugëdhe në shkollë. Zbulimi i avretit mund të shp-jerë deri në zina, Allahu na ruajttë! Kështushkatërrohet rinia islame dhe humb morali dherespekti si ndaj prindërve ashtu edhe ndajAllahut, duke mos respektuar ur-dhrat e Tij. E gjithë kjo ndodhpër shkak të moskëshillimittë drejtë nga prindërit përmbulesën.

Përmirësimi: Vajza duhetkëshilluar që kur të fil-lojë t’i kuptojë gjërat mëgjerësisht, edhe pse nuk kahyrë në moshën madhore. Ka disavajza që janë më të rritura edhe para mbërritjessë bylykut, prandaj disa prindër duhet të kenëkujdes që ajo të mësohet të mos e tregojëavretin e saj ashtu siç e tregojnë jobesimtaret.Duhet që në fillim fëmijës t’i tregohet vlera,pastaj të këshillohet. Nëse prindi mundohett’ia tregojë rrugën e mirë fëmijës, si ta ndjekëatë, çfarë të mirash sjell ajo dhe çfarë sjell rrugae kundërt, atëherë fëmija inshallah vetë do tëecë në atë rrugë. E nëse jo, atëherë duhet diturse vetëm Allahu subhanehu ve teala është ivetmi udhëzues.

Nënçmimi1) Ka shumë nëna që i mallkojnë fëmijët etyre, madje edhe baballarë. Por më shumë imallkojnë gratë, prandaj edhe Pejgamberi sal-

lAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë qe shumica egrave do jenë në xhehennem. Duhet të kemikujdes të mos i mallkojmë fëmijët dhe askëndtjetër. Mallkimi është vepër e ndyrë dhe prejsaj nuk përfitojmë asgjë. Sa nëna dëgjojmë tëmallkojë fëmijën e vet për një gabim apovetëm pse ka ndotur një palë rroba: “Zoti tamarrtë shpirtin”, “E thefsh qafen”, “Ymri t’ushkurtoftë”, “Mos pafsh dritë me sy” e shumëe shumë mallkime të tjera që të rrëqethet trupiduke i kujtuar sa të vrazhda, sa të këqija dhe tërënda janë ato fjalë. Allahu na ruajtë!

Pasojat: Çdo vepër apo fjalë e keqe pa dyshimse lë pasoja të këqija. Në të vërtetë, lutja eprindërit për fëmijën nuk kthehet mbrapa. Al-

lahu i Lartësuar nuk i kthen mbrapalutjet në tre raste, e njëri prej

tyre është kur prindilutet për fëmijën evet. Atëherë si dotë ishte për këtaprindër që mallko-

jnë dhe luten keqpër fëmijët e tyre,

nëse lutjet e tyre pra-nohen? A nuk do të sillte kjo pasoja të mëdha?Na transmetohet nga Abdullah ibën Amër, Al-lahu qoftë i kënaqur me të, se Resulullahu sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë: “Nuk ështëprej nesh ai që nuk i mëshiron fëmijët dhe nuki respekton të moshuarit.” Kini kujdes nënadhe baballarë që të mos mallkoni fëmijën tuaj,që është dhuntia juaj, dhe të mos jeni pastajnga ummeti i Pejgamberit sal-lAllahu alejhi vesel-lem.

Përmirësimi: Fëmijët duhet të duhen, tëkëshillohen në të mirë, t’u flitet me butësi dhejo të mallkohen. Nëse ndodh që goja është më-suar të mallkojë, atëherë mundohuni që nëvend të mallkimit, ta uroni fëmijën më tëmira dhe të lutni Allahun e Madhëruar qëfëmijët tuaj t’i udhëzojë në hajr. Ndryshojinifjalët, pastaj do ndryshojë edhe çështja e fëmi-


jës. Një njeri erdhi tek Abdullah ibën Mubareku,Allahu qoftë i kënaqur me të, dhe u ankua përfëmijën e vet. Abdullah ibën Mubareku i tha:“A je lutur ndonjëherë për të?” Ai tha “Jo.”Abdullah ibën Mubareku i tha: “Ti vetë je bërëshkak për një gjë të tillë.” Pra, prindi asnjëherënuk duhet të jetë i pakujdesshëm ndaj lutjeveqë bën, sepse Allahu i Madhëruar thotë: “Zotijuaj ka thënë: “Më thirrni Mua, Unë jupërgjigjem, e ata që nga mendjemadhësia ishmangen adhurimit ndaj Meje, do të hyjnënë xhehennem.” Gafir: 60 Prandaj lutu mirëpër fëmijën tënd dhe mos mallko!

2) Emërtimi me emrat e shtazëve apo me fjalëtë pahijshme është një tjetër gabim trashanik.Prindërit nuk kujdesen shumë për fjalët që nx-jerrin nga goja. Ata harrojnë që fjalët që i për-dornin dikur me shoqërinë për shaka nukduhet t’i përdorin me fëmijët. Ka që i emërto-jnë fëmijët e tyre me emra shtazësh, si: lopë,kalë, qen, buallicë, papagall, gjel deti, buf,derr, etj., ose me fjalë të vrazhda si: “mbyllegojën!”, “e/i sëmurë”, “shtrigë”, “budalla” etj.Kjo dukuri ekziston te shumë prindër, të cilëtnuk mundohen fare ta largojnë atë, edhe pse edinë që është një cilësi e keqe.

Pasojat: Nuk janë të vogla dhe ndikojnë shumënë vetëbesimin e fëmijës. Fëmija do të dobëso-het, do të ndihet i pavlerë, i vrazhdë dhe ibarabartë me një shtazë. Allahu na ruajtë. Pa-sojat shihen jo vetëm në kohërat e hershmete fëmija, mirëpo edhe më vonë ai do tëketë më shumë mundësi që të ndihet inënvlerësuar dhe i pavlerë. Kjo është njëpasojë e madhe, sepse fëmija si i rriturs’do piqet aq sa duhet, mirëpo çdoherë do mbetet me atë mendim qëështë i pavlefshëm pikërisht përshkak këtij nënçmimi. Nukka qenë cilësi e të parëvetanë selefë t’iquanin njerëzit,

qoftë fëmijë apo i rritur, me emra shtazësh.

Përmirësimi: Fëmija duhet thirrur ose në emërose me ndonjë nofkë të mirë, si: djali im, vajzaime, xhan, bukurosh/e dhe të tjera fjalë tëëmbla që ndikojnë mirë te fëmija dhe shtojnëdashurinë mes prindit dhe fëmijës. Nëse gabondhe e thërret me emër kafshësh ose çfarëdoemërtimi tjetër të urryer, atëherë kërkoji faljefëmijës dhe thuaji që nuk është e vërtetë qëështë ashtu dhe se ti gabove. Pastaj thirre medisa emra të mira, që mos të ndihet i nënç-muar. Me këtë veprim nuk ke ulur autoritetinsi prind, mirëpo e mëson fëmijën që të mospërdorë fjalë të tilla, e mëson gjithashtu qënëse ndodh dhe thuhen fjalë të tilla, të kërko-het falje.

Fëmija jashtë shtëpisë1) Pakujdesia për izolimin e fëmijës është njëgabim që disa prindër nuk e shohin si të tillë.Në kohën e sotme, kur teknologjia ka për-paruar dhe pothuajse shumica e të rinjve rrinëmë tepër para kompjuterëve, kjo është bërëproblem social, fizik dhe psikik. Fëmija nukdel jashtë që të shoqërohet me të tjerët, që tëkrijojë shoqëri dhe një rreth social, mirëpo rri imbyllur, i izoluar në shtëpi. Në këtë rast,prindi nuk kujdeset për fëmijën e vet që tëmos izolohet dhe nuk e sheh këtë si problem.Madje as nuk mundohet ta marrë me vetefëmijën në aktivitete të ndryshme, si për shem-bull në xhami, në mësime të fesë, në sport etj.

Pasojat: Është e dëmshme edhe përtrupin edhe për shëndetin e fëmijës mos-marrja pjesë në aktivitete të ndryshme.Aktivitetet dhe shoqërimi me njerëz sjell

kënaqësi në përgjithësi. Por është edhedëm psikik sepse fëmija dëshpëro-

het. Themelet për një shëndet tëmirë fillojnë që nga fëmijëria.Fëmijët mbipeshë kanë shpeshvetëbesim të dobët dhe kanë më

shumë shanse për t'u bërë depre-


sivë sesa fëmijët me peshë normale.

Përmirësimi: Ndihmoje fëmijën që të mbajënjë peshë të shëndetshme duke zgjedhurushqime të shëndetshme. Inkurajojeni fëmijënqë të angazhohet në sporte dhe lojëra. Nësenuk dëshiron të dalë vetë, atëherë shtrija dorëndhe merre jashtë vetë ti si prind. Prindi duhett’i dhurojë fëmijës liri, por pa i tejkaluar kufi-jtë. Është fëmija yt dhe askush s’do që fëmijatë ketë probleme sociale, psikike dhe fizike.

2) E kundërta e izolimit është qëndrimi itepërt jashtë shtëpisë. Disa prindër nukmundohen shumë që t’u caktojnë fëmijëvekohën e daljes jashtë shtëpisë. Prindërit anko-hen se fëmija rri me shoqëri të keqe dhe që pobën vepra të këqija. Por këtu gabimi qëndronte prindërit, që nuk caktojnë kohën se sa duhettë rrijë fëmija jashtë. Dhe kështu fëmija vazh-don deri në orët e vona duke ndenjur jashtë.

Pasojat: Fëmija mund të hasë në vepra tëndyra, në shoqëri të keqe dhe në harame, pas-taj pasojat e këqija janë të shumta.

Përmirësimi: Është e rëndësishme që fëmijës t’itërhiqet vëmendja nga shoqëria e keqe dheqëndrimi në rrugë. Prindi duhet t’u vendosëfëmijëve sjellë ligje dhe kufij dhe mos ta lërëjashtë deri në orët e vona sepse të këqijatndodhin në orët e vona dhe fëmijët mashtro-hen e mund të devijojnë lehtësisht. Transme-tohet që Pejgamberi sal-lAllahu alejhi vesel-lem ka thënë: "Futni fëmijëtbrenda në mbrëmje, sepsexhinët në këtë kohë shpërnda-hen dhe rrëmbejnë."[1] Poashtu thotë: “Kur të vijëmbrëmja, futni fëmijëtbrenda, sepse në këtë kohë sh-përndahen shejtanët. E pasi tëkalojë një orë, atëherë lejo-jini ata."[2]

3) Prindërit nuk mer-

akosen për mungesën e fëmijës në xhami.Shumë prej tyre janë prindër muslimanë, qëfalin namazin dhe shkojnë në xhami, mirëpofëmijën e tyre nuk e marrin pas. Pse kështu?“Sepse fëmija është i vogël ende, le të rritetedhe pak dhe do e marr”, thonë shumë babal-larë. Mirëpo ata s’e dinë që fëmijët duhenmarrë në xhami që të vegjël, për t’i mësuar mekëtë gjë. Ata e lënë fëmijën në kohën e na-mazit duke luajtur me fëmijët e tjerë dhe nukia mësojnë se kur thirret ezani duhet të shko-jnë në xhami. Prindi vazhdon të mos e marrëfëmijën edhe kur rritet.

Pasojat: Fëmija s’do të mësojë që shkuarja nëxhami është obligim dhe vepër e muslimanëve.Ai/ajo s’do ta kuptojë sepse prindi nuk e kamarrë pas fëmijën në xhami për mësim. Fëmijado gjejë vende të tjera që ta kalojë kohën meshoqëri dhe kështu do të përfundojë në vendeharami, si në kafene, internet kafe, restoranteku pihet alkooli, lojërat e fatit etj. Nëse fëmijanuk mësohet të shkojë aty ku është mirë,atëherë nuk i mbetet mësim tjetër përveç tëkeqes. Nëse fëmija nuk çohet në xhami i vogël,atëherë shanset për të mos shkuar më vonë dotë jenë më të mëdha.

Përmirësimi: Duhet që prindi ta mësojë fëmi-jën të shkojë në xhami vazhdimisht. Mundohuta shpërblesh atë me diçka kur vjen me ty nëxhami sepse kjo ka efekte tek fëmija, që tëvazhdojë të vijë në xhami me dëshirë. Ështëmirë që fëmijën ta dërgosh në xhami me tëtjerë fëmijë të gjeneratës së tij. Por nëse nuk

është e mundur, atëherë mos rresht së marrime vete në xhami. Kjo vlen më shumë përdjemtë, por edhe vajza është mirë që të

shkojë me femra në xhami, së bashkume nënën. Edukimi i fëmijëve

me shkuarjen në xhami është irëndësishëm. Vijon

Laura Ferati, Norvegji______________[1] Buhariu[2] Buhariu


SHKAQET ELUMTURISË

Lumturia është në dorën e Allahut, por ajo arrihet vetëm me respekt ndaj Allahut. Çdomund tjetër pos rrugës legjitime për tek Allahu dhe arritjen e lumturisë është e kotë, ështëlodhje dhe humbje kohe.

Lumturia kërkohet nga të gjithë, ështëqëllimi dhe shpresa e çdokujt, të gjithëvrapojnë pas saj. Nëse ndalemi te

gjendja e njerëzve që e dëshirojnë një gjë tëtillë, hasim mendime të ndryshme: dikush ekërkon lumturinë në pozitë, dikush tjetër nëpasuri, dikush tjetër në lojë dhe shfrenime,qofshin ato edhe me harame-të ndaluara,dikush tjetër shkon edhe më larg dhe lum-turinë e shikon te dukuritë negative sialkooli, droga, prostitucioni e kështu meradhë.Nëse i pyesim të gjithë se për çfarë mundo-hen dhe çfarë kërkojnë, do të përgjigjen“kërkojmë lumturi, duam qetësi, duam tëshijojmë kënaqësi, duam sytë të na pushojnë,duam gjokset të na hapen, duam të largojmë

nga vetja stresin dhe preokupimin që na kanëngushtuar gjokset”.Mendime të ndryshme, shumë prej të cilaveqëllime negative, përmes të cilave shpresohetlumturia, por realisht arrihet vetëm mjeriminë këtë botë dhe në botën tjetër.Mirëpo muslimani, të cilit Allahu i dha syçelësi dhe njohje të udhëzimit të Allahut, ekupton se lumturia e tij është në dorën e Al-lahut dhe nuk e arrin atë vetëm se mepëlqimin e Allahut. Allahu na ka treguar nëKur’an kur thotë: “Kush i përmbahet ud-hëzimit Tim, ai nuk ka për të humbur (nëdunja) e as nuk ka për të dështuar (në jetëntjetër).” Taha: 123Pra, mohimi i humbjes është pohim i ud-hëzimit, mohimi i mjerimit është pohim i


lumturisë. Allahu në Kur’an thotë: “Ne nukta shpallëm Kur’anin për të të munduar.”Taha: 2, pra e shpalli atë që të jetë lumturidhe qetësi për ty.Lumturia është në dorën e Allahut, por ajoarrihet vetëm me respekt ndaj Allahut. Çdomund tjetër pos rrugës legjitime për tek Al-lahu dhe arritjen e lumturisë është e kotë,është lodhje dhe humbje kohe.Lumturia është në dorën e Allahut, Ai ilehtëson gjërat, hap gjokset, është ndihmësimë i mirë, në dorën e Tij janë të gjithaveprimet, ngre kë do e ul dhe e mposht këdo, merr dhe lë kë do, udhëzon dhe humb këdo, pasuron dhe lë të varfër kë do, bën tëqeshë dhe të qajë kë do. “Dhe se Ai bën për tëqeshur dhe bën për të qarë.” En Nexhm: 43Të gjitha çështjet janë në dorën e Allahut: ajoqë do Allahu, do të jetë dhe ajo që nuk doAllahu, nuk do të jetë. Allahu në Kur’anthotë: “Thuaj: “O Allah, Sundues i çdo sendi,Ti ia jep pushtetin atij që do, Ti ia heq prejdore pushtetin atij që do, e lartëson atë që dodhe e përul atë që do. Çdo e mirë është vetëmnë dorën Tënde, vërtet, Ti ke mundësi për çdogjë!” Alu Imran: 26Çdo gjë është në dorën e Allahut: “I mad-hëruar është Ai, që në dorën e Tij është i tërësundimi dhe Ai ka fuqi mbi çdo send.” ElMulk: 1Baza e lumturisë sillet rreth besimit në Al-lahun e Lartësuar dhe se vetëm Ai meritonadhurim, pasi të gjitha çështjet lidhen mecaktimin dhe përcaktimin e Allahut.Lumturia ngrihet në frymën e besimit ndajAllahut duke respektuar Allahun, duke kryerurdhrat e Tij, duke vepruar vepra të mira.Allahu në Kur’an thotë: “Kush bën vepër tëmirë, qoftë mashkull ose femër, e duke qenë bes-imtar, Ne do t’i japim atij një jetë të mirë (nëkëtë botë), e (në botën tjetër) do t’u japim sh-përblimin më të mirë për veprat e tyre.” EnNahl: 96Jeta e mirë, pa brenga dhe probleme, pa vua-

jtje dhe tmerre është jeta e besimit në Al-lahun e Madhëruar. Muslimani çdo herë bënjetë të qetë, të lumtur e krenar me të miratqë Allahu i dha. Dijetari i islamit IbënTejmije, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Besiminë Allahun dhe të Dërguarin e Tij ështëpërmbledhja e lumturisë dhe baza e saj.” Pra,është bazë e cila ndërton lumturi, ështëthemel që forcon çdo gjë.Pra, besimtarët e vërtetë janë të lumturit evërtetë, kush largohet nga besimi i vërtetë,është larguar nga lumturia e vërtetë dhe do tëjetë nga të mjeruarit në këtë botë dhe nëbotën tjetër.Çdokush duhet ta kuptojë se besimtarët evërtetë janë ata që shijojnë ëmbëlsinë reale tëlumturisë dhe parajsën e kësaj bote. Dijetari iIslamit Ibën Tejmije thotë: “Në këtë botëështë një parajsë, kush nuk hyn në të, nuk dotë hyjë në parajsën e botës së pafundme.”Qëllimi ishte për parajsën e besimit dhe ëm-bëlsinë e tij dhe të gjitha ato që shijon besim-tari me besimin e tij.Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem thotë:“Është bërë qetësimi i syrit tim në namaz” dhe:“Na qetëso për namaz, o Bilal.”Besimi dhe pjesët e tij përbërëse janë lum-turia e vërtetë, lumturia e kësaj bote dhe ebotës tjetër. Për të gjithë ata besimtarë tëvërtetë që praktikojnë urdhrat e Allahut dheatë që kërkohet prej tyre, lumturia arrihet nësajë të besimit: nëse dobësohet besimi, edheshpresa për lumturi dobësohet, e nëse largo-het besimi, largohet edhe lumturia nganjeriu.Pra, me besim të pastër ngrihet, qetësohet,plotësohet dhe hapen gjokset. Allahu nëKur’an thotë: “Ata që besuan dhe me të për-mendur Allahun zemrat e tyre qetësohen; pra,ta dini se me të përmendur Allahun zemrat sta-bilizohen. Ata janë të cilët besuan dhe bënëvepra të mira, ata janë të lumtur dhe kanëardhmëri të mirë.” Er Rra’d: 28-29Lumturia është në lidhje reciproke me bes-


imin si në ekzistencën edhe në mosekzis-tencën e saj, siç ka ardhur në hadith tëvërtetë nga Muhamedi sal-lAllahu alejhi vesel-lem: “Çudi është gjendja e muslimanit, egjitha është në të mirë, e kjo nuk i takon tjetërkujt pos besimtarit. Nëse përgëzohet me diçka tëmirë, e falënderon Allahun për të, e nëse egodet fatkeqësi, bën durim dhe pa dyshim seështë mirë për të.”[1]

Besimtari në lumturi falënderon, në fatkeqësiduron dhe në mëkatim falje kërkon.Këto tri gjëra janë stampa apo parulla e lum-turisë së robit; nëse bën mëkate, kërkon falje,nëse furnizohet me diçka, e falënderon Al-lahun dhe nëse sprovohet, bën durim.Këtë stampë e ka thënë dhe pëlqyer edhe di-jetari Ibën Kajjimi, duke qartësuar se jeta ebesimtarit nuk duhet të tërhiqet nga këto trigjendje.E para: Nëse bën mëkat, pendohet dhekërkon falje, ngase besimtarin e thërret bes-imi i tij që kur i bën mëkat Allahut, të kthe-het me pendim dhe kërkim faljeje. Për këtëedhe Allahu kur ka thirrur dhe ka kërkuarpendimin e besimtarëve, ka thënë në Kur’an:“O ju që keni besuar, pendohuni tek Allahu menjë pendim të sinqertë.” Et Tahrim: 8“Pendohuni të gjithë tek Allahu, o besimtarë,në mënyrë që të gjeni shpëtim.” En Nur: 31Kur besimtari mëkaton, ai shpejton nëpendim ngase besimi i tij e shtyn të kërkojëfalje dhe kthim tek Allahu. Pra, besimi i tij edrejton tek Allahu, Falësi dhe Mëshiruesi,Pranuesi i pendimit, Falësi i gabimeve. Al-lahu në Kur’an thotë: “Thuaj: “O robërit eMi, të cilët e keni ngarkuar me shumë gabimeveten tuaj, mos e humbni shpresën ndajmëshirës së Allahut, pse vërtet Allahu i fal tëgjitha mëkatet, Ai është që shumë fal dhe ështëmëshirues!” Ez Zumer: 51Besimi i tij e thërret për falje, për pendim,për kthim tek Allahu i Madhëruar, për ku-jdes më të madh ndaj mëkateve. Nësemëkatari shijon kënaqësi gjatë mëkatit, kur

pendohet e kthehet tek Allahu pa dyshim sendien një ëmbëlsi më të madhe ngase shehlumturinë që ka humbur gjatë kohës kur kabërë mëkat.E dyta: Nëse furnizohet me të mirë, e falën-deron Allahun, pasi të mirat e Allahut janë tëpanumërta, mirësitë në trupin e tij, mirësitënë pasurinë e tij, mirësitë në fëmijët e tij,mirësitë në banimin e tij dhe mirësitë nëpërgjithësi. Allahu në Kur’an thotë: “E nëqoftë se përpiqeni t’i numëroni të mirat e Al-lahut, nuk do të mund të arrini t’i përkufi-zoni.” Ibrahim: 34Pra, lumturia është në falënderim e Allahutpër mirësitë e panumërta, falënderimi ështëshkak që Allahu të shtojë të mirat e Tij ndajfalënderuesit. Allahu në Kur’an thotë: “Nësefalënderoni, do t’ua shtoj të mirat.” Ibrahim: 7Besimtari falënderues e ndien kënaqësinë efalënderimit, kënaqësinë e mirësisë dhenderit dhe kënaqet me to.E treta: Nëse sprovohet, bën durim. Allahunë Kur’an thotë: “Çfarëdo e keqe që ndodh(godet), nuk mund të jetë ndryshe vetëm sipascaktimit të Allahut, e kush i beson Allahut, Aiia udhëzon zemrën e tij; Allahu është i gjithëdi-jshëm për çdo send.” Et Tegabun: 11Alkameh, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Burrëështë ai që kur goditet nga fatkeqësia, e di seajo është nga Allahu, pajtohet dhe kënaqetme të.”Besimtari në mirësitë që i vijnë atij shpërble-het me falënderimin e falënderuesve, ndërsa igodituri dhe i sprovuari shpërblehet medurimin e durimtarëve, d.m.th. ai ështëfitues në të dy rastet; ai është në të mirë në tëdyja gjendjet, ashtu siç e përmendëm më larthadithin e Pejgamberit sal-lAllahu alejhi vesel-lem: “Çudi është gjendja e muslimanit, egjitha është në të mirë.”Nëse muslimani mendon dhe mediton përkëtë, do ta kuptojë vlerën e besimit dhepeshën e tij të madhe në arritjen lumturisë.Besimi e nxit atë në respektim duke e larguar

______________[1] Muslimi


nga mëkatet, falënderues në mirësi dhe du-rues në fatkeqësi.Besimtari vrapon drejt besimit në çdo pore tëjetës së tij ngase në besim gjen qetësinë,mburojën dhe themelin e çdo të mire dheme këtë arrihet edhe kënaqësia.E nëse i dhurohet një mirësi, atëherë nukbëhet mendjemadh dhe arrogant sepse atojanë gjëra që e kundërshtojnë imanin, ngasebesimi i vërtetë i lufton këto dukuri të urry-era.Besimi e nxit në falënderim për mirësitë,prandaj besimtarin e sinqertë e gjen çdo herëfalënderues, duke i shfrytëzuar mirësitë përrespekt ndaj Allahut në çdo të mirë.E nëse goditet nga ndonjë fatkeqësi apovështirësi, vjen besimi me të mira dhe e drej-ton atë drejt durimit, duke e thirrur atë nëpëlqim dhe mbështetje ndaj Allahut të Mad-hëruar dhe kthim të plotë tek Ai, duke i kuj-tuar atij që t’i lutet Allahut dhe ta pranojëkëtë goditje me kënaqësinë më të madhe përcaktimin e Allahut.Nëse i mundësohet respektimi që buron ngadija e dobishme, fjala e qëlluar, vepra e mirëapo dhënia për Allahun apo gjëra të tilla, bes-imi i tij e drejton tek ajo sepse këto të mirajanë dhuratë nga Allahu për të. Allahu nëKur’an thotë: “Sikur të mos ishte mirësia e Al-lahut ndaj jush dhe mëshira e Tij, askush prejjush nuk do të pastrohej kurrë (prej mëkateve),por Allahu e pastron atë që do Ai.” En Nur: 21“Por Allahu jua bëri të dashur besimin dhe uazbukuroi atë në zemrat tuaja, ndërsa mosbes-imin, shfrenimin dhe kundërshtimin ua bëri qët’i urreni. Të tillë janë ata që gjetën rrugën edrejtë. Kjo është dhuratë dhe begati prej Al-lahut, e Allahu është i Dijshëm dhe i Urtë.” ElHuxhurat: 7-8Le të falënderojë Allahun çdo njeri që ështëudhëzuar në respektim e që Allahu uamundësoi një gjë të tillë, duke mos u zhyturnë mendjemadhësi, ngase mendjemadhësiaështë nga gjërat më të dëmshme për njeriun.

Mendjemadhësia është shkatërrimi i njeriut, idjeg veprat e mira, kurse besimtari i sinqertënëse përgëzohet me një mirësi prej Allahut,thotë ‘kjo është mirësia e Allahut ndaj meje,kjo është mirësi e Allahut, e lus Allahu të mështojë të mirat e tij ndaj meje’, e kuptonmirësinë e Allahut dhe është i lumtur. E nësegoditet nga fatkeqësi, atëherë e gjen atë të sh-pejtë në pendim dhe kthim tek Allahu, pasime këtë kthim ai shijon edhe kënaqësinë ependimit tek Ai.Ibën Kajimi, Allahu e mëshiroftë, në librin etij “Zadul Mead” i ka kushtuar rëndësi tëmadhe hapjes dhe qetësimit të gjoksit, qëështë kënaqësia dhe qetësimi i besimtarit.Qëllimi është se besimi e nxit besimtarin nëçdo gjendje qoftë ajo gëzim apo fatkeqësi, re-spektim apo mëkate, goditje apo mirësi e përkëtë besimtari e gjen lumturinë në këtë botëdhe botën tjetër. Allahu në Kur’an thotë: “Es’ka dyshim se të mirët janë në kënaqësinë e për-jetimeve (në xhennet).” El Infitar: 13 E çfarëtë mirash? Dijetarët thanë të mirat në tri eta-pat e jetës; në këtë botë, në jetën e varrezavedhe Ditën e Gjykimit,“Dhe se mëkatarët janë në xhehenem.” El In-fitar: 14, d.m.th. në të tri etapat e jetës; nëkëtë botë, në jetën e varrezave dhe në Ditën eGjykimit.Lusim Allahun e Madhëruar, me emrat e Tijtë bukur dhe cilësitë e Tij të larta, për tëgjithë një jetë të lumtur, që të na ruajë fenëtonë, e cila është edhe mburoja e jonë. Elusim të na rregullojë fenë tonë në jetën tonëtë përditshme, të na rregullojë botën tjetër, tëna bëjë jetën tonë vend ku marrim të miradhe shpërblime dhe vdekjen tonë qetësimpër ne. Paqja dhe mëshira e Allahut qoftëmbi të Dërguarin e tij, mbi shokët dhe mbipasuesit e tij.

Dr AbduRrezak ibën AbdulMuhsin el BedërPërshtati: Unejs Murati


Cili është mendimi i saktë në lidhje me të vizituarit evarrezave nga ana e grave dhe cili është dallimi ndër-mjet thënies zev-varat dhe zairat?

Përgjigje: Mendimi i saktë është lejimi i të vizitu-arit të varrezave nga gratë sepse siç transmetohetnë “Sahihun” e Muslimit nga Burejdeh,Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë:“Ju kisha ndaluar nga vizita e varreve, por tani viz-itojini ato.” Aishja Allahu qoftë i kënaqur me të thase Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem: “O i Dër-guari i Allahut, nëse unë shkoj tek varrezat, çfarëduhet të them?” Tha : “Thuaj: Eselamu alejkum darakavmin muminin….” Pra, i mësoi lutjen e vizitëssë varrezave. Gjithashtu është vërtetuar se AishjaAllahu qoftë i kënaqur me të ka vizituar varrin evëllait të saj, Abdurrahmanit.Siç dihet, parimi bazë në dispozitat fetare ështëbarazia ndërmjet burrave dhe grave, përveç atëherëkur ka ndonjë argument specifik që e dallonnjërën palë nga tjetra me dispozitë të veçantë.Për sa i përket hadithit: “Allahu i mallkoftë vizitue-set (zev-varat) e varreve”, ai mund të jetë thënë parase të lejohej vizita e varreve, duke marrë si argu-ment hadithin e mësipërm: “Ju kisha ndaluar ngavizita e varreve, por tani vizitojini ato.” Ose mundtë ketë për qëllim ato vizitore që thonë fjalë tëndaluara apo bëjnë veprime të ndaluara, prashfaqin zemërim ndaj kaderit, apo siç ndodh nëvizitat e varreve të personaliteteve, si p.sh. tek varrii Husejnit apo i Bedeviut, apo i Ibën Ulvanit apo

tek varri në Tuhameh etj., ku përzihen burrat megratë dhe ndoshta kryejnë dhe imoralitet.Por parimisht lejohet që gratë tì vizitojnë varretdhe të flasin vetëm fjalë të mira, siç i mësoi atoProfeti sal-Allahu alejhi ve sel-lem . Gjithashtu,hadithi “vizitojini varret sepse ju përkujtojnëahiretin” përfshin edhe burrat edhe gratë, sepseedhe gratë kanë nevojë që të kujtojnë botën tjetër.Këtë mendim ka zgjedhur Shevkani në librin “Ne-jlul Evtar”.Termi “zairat" është emër foljor që tregon thjeshtndodhinë e veprimit, ndërsa termi “zev-varat” tre-gon shkallën sipërore të mbiemrit, është formë su-perlative. Për sa i përket hadithit: “Allahu imallkoftë ato gra që vizitojnë (zairat) varret dhe ataqë i kthejnë varret në faltore dhe ndezin kandilaatje”, ai transmetohet nëpërmjet Ebu Salihut, i ciliështë transmetues i dobët, por megjithatë është ha-dithi tjetër i Ebu Hurejrës dhe i Hasanit që janë tëvlefshëm për argumentim: “Allahu i mallkoftë viz-itueset (zairat) e varreve” dhe “ Allahu i mallkoftëvizitueset (zev-varat) e varreve”, megjithatë kuptimii tyre ka të bëjë me ato gra që thonë fjalë tëgabuara apo bëjnë veprime të palejuara.

Mukbil ibën Hadij el Vadiìj“Ixhabetus-sail an ehemil mesail”, fq. 554-555

Përshtati: Shuajb Rexha

Vizita e varrezavenga femrat

“O i Dërguari i Allahut, nëse unë shkoj tek varrezat, çfarë duhet të them?” Tha : “Thuaj:Eselamu alejkum dara kavmin muminin….” Pra, i mësoi lutjen e vizitës së varrezave.

Stafi i revistës “Dëlirje&Edukim” njofton lexuesit e nderuar se njëringa anëtarët e këtij stafi, hoxha i nderuar Fidan Xhelili, para njëmuaji përfundoi me sukses shkallën e tretë të studimeve, magjis-

traturën.Hoxha i nderuar studimet e magjistraturës i filloi në muajin janar të vitit2008, në degën e hadithit në “Universitetin Botëror të Shkencave Islamike”në Jordani, për t’i përfunduar në gusht të këtij viti me sukses të shkëlqyer, menotën mesatare 84.20. Vlen të përmendet që hoxha i nderuar, pasi kreu shkollën e mesme nëmedresenë e Gjilanit, vazhdoi studimet universitare në Universitetin islamiktë Medinës po në degën e hadithit nga viti 2003 deri në vitin 2007. Mesuksesin e arritur gjatë studimeve në magjistraturë, atij iu mundësua tëvazhdojë edhe studimet e doktoraturës po në atë universitet dhe në të njëjtëndrejtim. Krahas studimit, hoxha i nderuar ushtron profesionin e imamit tërregullt në njërën nga xhamitë e Amanit dhe njëkohësisht është anëtar dhenjëri nga themeluesit e revistës Dëlirje&Edukim. Stafi i revistës në këtëpërgëzim e lut Allahun e Madhëruar t’i japë hoxhës së nderuar, Mr. FidanXhelilit sa më shumë sinqeritet në rrugën e dijes dhe të punës dhe i kujtonatij përgjegjësinë e madhe që ka ndaj vetes, familjes dhe gjithë popullit shqip-tar. Edhe njëherë urime hoxhës, urime familjes së tij, urime stafit të revistësdhe urime gjithë lexuesve.

Në emër të redaksisë: Xheladin Leka

Stafi i revistës uron vëllanë e nderuar

Fidan Xhelili

Documents

Revista Delirje & Edukim Nr.18