RM 1 - rks-gov.net · Web viewShoqëritë bashkëkohore arsimin e konsiderojnë ndër pasuritë më të rëndësishme të njerëzimit dhe përpiqen të gjurmojnë potencialin e tij

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë

Programi mësimor ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2013

Asistent i stomatologjisë Niveli I

Kosovë, 2013

PËRMBAJTJA

I. Parathënie

II. Korniza e programit mësimor professional për profilin”Asistent i stomatologjisë”, niveli i I

III. Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale.

a) Programet e lëndëve profesionale, kl. 101. Anatomi me Fiziologji2. Edukim shendetësor3. Morfolgji e dhëmbit4. Etikë mjekësore5. Mikrobioligji me Imunologji

b) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 10 1. Vizatimi dhe modelimi me gips i dhëmbëve

c) Programet e lëndëve profesionale , kl. 11 1. Ortodonci 2. Sëmundjet e dhëmbit dhe gojës 3. Protetikë stomatologjike 4. Sëmundjet ngjitëse

d) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale kl. 11 1. Asistimi në Endodonci dhe paradontologji 2. Asistimi në Protetikë

e) Programet e lëndëve profesionale, kl. 12 1. Preventivë stomatologjike 2 Sëmundjet e dhembit dhe gojës 3 Sterilizimi dhe Kirurgjia orale f) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 12 1. Dezinfektimi dhe sterilizimi i instrumenteve 2. Asistimi në Pedodonci dhe Ortodonci

I. PARATHENIE

Shoqëritë bashkëkohore arsimin e konsiderojnë ndër pasuritë më të rëndësishme të njerëzimit dhe përpiqen të gjurmojnë potencialin e tij të plotë, në mënyrë që t’u ndihmojnë njerëzve të ballafaqohen me sfidat e botës së sotme.

Pas një krize të gjatë, shoqëria kosovare sot ballafaqohet me një sfidë të re për t’iu bashkangjitur rrjedhave aktuale të zhvillimit ndërkombëtar. Në sferën e arsimit, reforma e planprogramit është një reagim ndaj zhvillimeve të reja në shoqërinë kosovare. Procesi i reformës së planprogramit synon rritjen e cilësisë së arsimit dhe barazisë në gëzimin e dobive që ofron ai për të gjithë nxënësit dhe inkuadrimin e sistemit të arsimit në rrjedhat aktuale që kanë të bëjnë me reformat e arsimit në sistemet tjera të përparuara. Nevojat e përhershme për ristrukturimin e shkollimit dhe për ripërkufizimin e qëllimeve dhe objektivave të tij, lidhen me ndryshimet që shfaqen në shoqëri, ekonomi, politikë, shkencë e teknologji.

Në planprogramet për arsimin profesional të Kosovës gjerësia dhe thellësia e formimit të nxënësve shikohen si një proces integral që përmbledhë dimensionin e përgjithshëm të njeriut, dimensionin shoqëror të qytetarit dhe dimensionin profesional të punëtorit, të pajisur me dije, shprehi dhe vlera të shumëfishta. Nxënësit do të ndjekin lëndë të përgjithshme dhe profesionale. Në këtë mënyrë, MASHT synon të zhvillojë një kulturë të përgjithshme unike për të gjithë nxënësit që përfundojnë shkollat profesionale.

Programet e reja të lëndëve të përgjithshme, së bashku me ato të lëndëve e të praktikave të ndryshme profesionale, do të sigurojnë një formim bashkëkohor, sa i përket kulturës së përgjithshme dhe profesioneve të ndryshme gjatë tri viteve të shkollimit profesional, duke synuar të përgatisin brezin e ri si qytetarë të ardhshëm të një shoqërie të lirë e demokratike, të aftë për t’u ballafaquar me sfidat e zhvillimit kulturor e ekonomik dhe me kërkesat e tregut të punës, kërkesave universitare në shkallë vendi, rajoni e më gjerë.

Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe Teknologjisë i fton të gjithë mësimdhënësit dhe drejtuesit e shkollave profesionale, specialistët, prindërit, nxënësit dhe të gjithë të interesuarit për zhvillimin e sistemit të Arsimit të Mesëm të Lartë Profesional të Kosovës të japin ndihmesën e tyre për ngritjen e nivelit të këtyre shkollave në nivel të shkollave përkatëse evropiane e më gjerë, sa u përket parametrave e standardeve.

Shfrytëzojmë rastin ti falënderojmë të gjithë ata ekspertë që me përkushtim të madh punuan në rishikimin e planprogrameve ekzistuese.

Korniza e programit mësimor profesional

ARSIMI PROFESIONAL

Profili

Asistent i stomatologjis Korniza e programit professional mësimor

Lëmia: ShëndetësiProfili: Asistent i Stomatologjisë

I. Njoftime të përghithshme për shkollimin

1. Struktura e shkollimit

Arsimimi në profilin mësimor “Asistent i Stomatologjisë” trajtohet në kuadrin e shkollimit të mesëm të lartë dhe ofrohet në shkollat profesionale: Arsimimit profesional, me kohëzgjatje tri vite mësimore (kl. 10,11 dhe 12), i përgatit nxënësit për të fituar një kualifikim profesional që u mundëson atyre integrimin në tregun e punës si dhe vazhdimin e studimeve në shkallë më të larta. Jep një certifikatë të përgatitjes profesionale të nivelit të punonjësit të kualifikuar dhe mundëson të drejtën për t’ju nënshtruar testit të maturës , e cila ju lejon nxënëseve kalimin edhe në studimet universitare.Kurrikuli i profilit Asistent I Stomatologjisë është strukturuar në lëndë mësimore(terike) dhe module mësimore(praktike), në tri grupe:

- grupi i lëndëve të përgjithshme, që synojnë formimin shkencor/humanitar të nxënësve për të lëhtësuar integrimin e tyre në shoqëri, si dhe vazhdimin e shkollimit të mëtejshëm.

- Grupi i lëndëve teorike-profesionale, që synojnë konsolidimin e nxënësit, të koncepteve shkencore, si dhe bëjnë njohjen e tyre me proceset dhe dukuritë që lidhen me profesionin shëndetësor.

- Grupi i moduleve të praktikës profesionale, që synojnë përgatitjen e nxënësve me kompetencat praktike të nevojshme për t’u integruar në punën e tyre profesionale të mëtutjeshme.

2. Qëllimet e përgjithshme të shkollimitQëllimi kryesor i shkollimit të lëmit shëndetësor është zhvillimi i personalitetit të nxënësve për t’u inkuadruar në një shoqëri demokratike si qytetarë aktivë e kompetentë, si dhe për t’u angazhuar në punën e mëtejshme gjithnjë në ndryshim. Sfida të rëndësishme për arritjen e këtij qëllimi janë dhe zhvillimi te nxënësi i ndjenjes së vetëbesimit, kultivimi i vullnetit të lirë në marrjen e vendimeve, nxitja e gadishmërisë për të nxënë gjatë gjithë jetës dhe për t’u zhvilluar individualisht nga pikëpamja emocionale, intelektuale dhe profesionale.Për të realizuar këto qëllime, është e nevojshme që shkolla profesionale t’krijojë nxënësve: - Mundësi për të zhvilluar kompetencat profesionale, të bazuara në njohuritë shprehitë dhe qëndrimet e mjaftueshme për të lehtësuar punësimin dhe përparimin drejt arsimit e trajnimit professional të mëtejshëm;- Kushte për të njohur dhe zbatuar rregullat e mbrojtjes në punë e të ruajtjes së mjedisit në përputhje me standardet ndërkombëtare;- Mbështetje për të zhvilluar ndjenjën e disiplinës, kurreshtjen itelektuale dhe vlerat morale;- Kushte për t’u zhvilluar psikologjikisht dhe fizikisht për të përballuar vështirësitë që do të ndeshin gjatë veprimtarive të ardhshme profesionale;- Mbështetje për të zhvilluar format e bashkëpunimit dhe të besimit të ndërsjellë nëpërmjet përvojës së punës praktike;- Mundësi për t’u njohur me zhvillimet përspektive të profesionit të tyre, të para këto në kontekstet e integrimit evropian.

3. Grupi të cilit i drejtohet shkollimi

Shkollimin për Asistent të Stomatologjisë, mund ta ndjekin të gjithë të rinjtë dhe të rejat të cilët kanë përfunduar me sukses arsimin e detyruar nëntëvjeçar dhe zotërojnë aftësi shëndetësore (mendore dhe fizike) të mjaftueshme për të kryer shkollën e mesme.Në raste të veçanta, kur kërkesat për të ndjekur këtë shkollim janë më të larta sesa kapacitetet reale të shkollave profesionale, MASHT-i përgatitë udhëzime të veçanta me kritere të pasaçme pranimi për këto shkolla.

4. Mundësitë e shkollimit të mëtejmëPërfundimi me sukses i shkollimit për profilin mësimor “Asistent të Stomatologjisë” i lejon nxënësve për të fituar diplomën e maturës profesionale, me të drejtë kalimi në shkollimin e lartë universitar si dhe në ate passekondar.

1. Mundësitë e punësimit

Shkollimi për “Asistent i stomatologjisë”, i referohet veprimtarive ndihmëse spitalore dhe ambulatore në sektorët e stomatologjisë, që janë aktuale dhe shihen me përparësi për të ardhmen në tregun e Kosovës. Nisur nga kjo, Asistenti i stomatologjisë mund të punësohet në klinika stomatologjike të sektorit spitalor, ambulator (privat, shkolla, etj).

II. Kompetencat e fituara nga nxënësit në përfundim të shkollimit

Kompetencat e përgjithshme Ndjekja e shkollimit në profilin Asistent i Stomatologjisë do të zhvillojë te nxënësi një tërësi kompetencash të përgjithshme, të cilat do t’i shërbejnë atij në përvetësimin me efektivitet të programit mësimor, zhvillimin në nivelin e kërkuar të kompetencave profesionale dhe integrimin në shoqëri. Kështu nxënësi do të jetë i aftë të:

- komunikojë në mënyrë korrekte, me shkrim dhe me gojë, për të shprehur mendimet e ndjenjat e tij dhe për të argumentuar mendimet për çështje të ndryshme;

- angazhohet fizikisht dhe mentalisht në zgjidhjen e situatave ndryshme që do të ndeshë në kontkestin profesional, personal dhe shoqëror;

- respektojë parimet e punës në grup dhe të bashkëpunojë aktivisht në arritjen e objektivave të pranuara

- vlerësojë dhe të vetvlerësojë nisur nga kritere të drejta, si bazë për të përmirësuar dhe çuar më tej arritjet.

Kompetencat profesionale

Me përfundimin e suksesshëm të shkollimit trevjeçar në profilin mësimor “Asistent i stomatologjisë”, nxënësi do të jetë i aftë të ushtrojë kompetencat profesionale si më poshtë:

- modelon me gips dhëmbët- modelon me dyll dhëmbët- përgatit dhe shfrytëzon në mënyrë të drejtë dhe racionale të gjitha llojet e materialeve dhe

medikamenteve stomatologjike

- komunikon me pacientin - përgatit masat në protetikë- përgatit pacientin nga ana psikolgjike- përgatit për punë ordinancën stomatologjike dhe sallën kirurgjike- përdor metodat e asepsës dhe antisepsës- dezinfekton e sterilizon materialet, instrumentet - përgatit materialet dhe medikamentet- mban të dhënat e pacientit

- zbaton rregullat e mbrojtjes në punë e të ruajtjes së mjedisit - përdor në mënyrë të pavarur literaturën me qëllim ngritjen profesionale.

PËRMBAJTJA

I. Korniza e programit mësimor profesional për profilin “Asistent i Stomatologjise”, shkalla e I

II. Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale për shkallën e I

a) Programet e lëndëve profesionale, kl. 101. Anatomi dhe Fiziologji2. Morfologji e dhëmbit3. Mikrobiologji me Imunologji4. Etike mjeksore5. Edukate Shendetsore

b) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 102. Vizatimi dhe modelimi me gips i dhembeve

c) Programet e lëndëve profesionale, kl. 111. Protetike stomatologjike2. Semundjet e dhembit dhe te gojes 3. Ortodonci4. Semundje ngjitese

d) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 111. Asistimi ne Endodonci dhe parodontologji2. Asistimi ne protetike

e) Programet e lëndëve profesionale, kl. 121. Prevetine stomatologjike2. Semundjet e dhembit dhe te gojes3. Sterilizimi dhe kirurgjia orale

f) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 121. Asistimi ne Pedodonci dhe Ortodonci2. Dezinfektimi dhe sterilizimi i instrumenteve

VI. Struktura e sistemit të arsimit në Kosovë

III. Plani mësimor për profilin Asistent i Stomatologjisë, Niveli I

Nr Lëndët dhe modulet mësimore Niveli i pare

Klasa 10 Klasa 11 Klasa 12A. Lëndët e përgjithshme (Gjithsej) 15 (525) 15 (525) 15 (480)1 Gjuhë shqipe dhe letërsi 3 (105) 3 (105) 3 (96)2 Gjuhë angleze 2 (70) 2 (70) 2 (64)3 Edukatë fizike 2 (70) 2 (70) 2 (64)4 Matematikë aplikative 2 (70) 2 (70) 2 (64)5 Teknologji informimit 2 (70) 2 (70) 1 (32)6 Fizikë 1 (35) 1 (35)7 Kimi 1 (35) 1 (35) 2 (64)8 Gjuhë e dytë e huaj 1 (35) 1 (35)9 Biologji 1 (35) 1 (35) 2 (64)10 Ekonomi dhe ndërmarrësi 1(35)B. Lëndët profesionale (Gjithsej) 10 (350) 8 (280) 6(192)1 Anatomi & Fiziologji 2 (70)2 Morfologji e dhëmbit 2 (70)

Preventivë tomatologjike 2 (64)3 Protetikë stomatologjike 2 (70)4 Sëmundjet e dhëmbit dhe gojës 2 (70) 2 (64)5 Ortodonci 2 (70)6 Sterilizimi dhe Kirurgjia orale 2(64)7 Mikrobiologji me imunologji 2 (70)8 Sëmundjet ngjitëse 1 (35) 1(35)9 Etikë mjekësore 1 (35)10 Edukim shëndetësor 2 (70)11 Psikologji 1 (35)C. Modulet e praktikës profesionale (Gjithsej) 6 (210) 9 (315) 11 (352)1 Vizatimi dhe modelimi me gips i dhëmbëve 6 (210)

Asistimi në Pedodonci dhe Ortodonci 6 (192)2 Asistimi në Endodonci dhe parodontologji 4 (140)

Asistimi në Protetikë 5 (175)3 Dezinfektimi dhe serilizimi i instrumenteve 5 (160)

(Gjithsej) A+B+C

31 (1085) 32 (1120) 32 (1024)

IV. Udhëzime për zbatimin e Kornizës së programit mësimor profesional:

Programet e hollësishme të lëndëve të përgjithshme parashtrohen në një dokument të veçantë të

MASHT.

Javët mësimore sipas klasave:– Klasa 10 – 35 javë; Klasa 11 – 35 javë (niveli I);– Klasa 12 – 32 javë (niveli II). Java mësimore (5 ditë mësimore) përmban 30 – 32 orë mësimore.Një orë mësimore ka 45 minuta.Një orë praktike zgjatë 60 minuta.Puna praktike në laborator duhet ti ketë 24 orë.Puna praktike në ekonomi të shkollës, ndërmarrje, industri, firma ushtrimore etj., duhet ti ketë 20 orë pune me nga 60 minuta.Si njësi e ngarkesës mësimore për praktikat mësimore profesionale do të përdoret krediti (K), i cili do të jetë i barasvlershëm me 10 orë mësimore (1 ditë praktikë mësimore). Rekomandohet që praktikat profesionale të realizohen ditore (6 orë në ditë), si më poshtë:

Klasa 10: Praktikë – 1 ditë në javë dhe Teori – 4 ditë në javëKlasa 11: Praktikë – 1.5 ditë në javë dhe Teori – 3.5 ditë në javëKlasa 12: Praktikë – 2 ditë në javë dhe Teori – 3 ditë në javë

Rekomandohet që modulet praktike për çdo vit mësimor, të realizohen në përputhje me radhën e paraqitur në planin mësimor. Shkollat profesionale, në varësi nga kushtet dhe situatat e veçanta në të cilat ndodhen, mund të bëjnë ndryshime të radhës së trajtimit të moduleve mësimore praktike, gjithnjë duke synuar të mos e dëmtojnë procesin e përvetësimit të tyre.Mbështetur në kapitujt dhe temat mësimore të paraqitura në programet e detajuara profesionale, mësuesit bëjnë planifikimin e njësive mësimore përkatëse.

V. Udhëzime të përgjithshme didaktike

Mësuesit e lëndëve teorike profesionale dhe të praktikave profesionale duhet të përzgjedhin dhe përdorin forma dhe metoda mësimdhënie të tilla që të nxisin maksimalisht të nxënit aktiv të nxënësve dhe të çojnë në krijimin tek ata të kompetencave sociale e profesionale , të plota dhe të qëndrueshme.E rëndësishme është që planifikimi i mësimdhënies të bazohet në një proces analize fillestare, i cili duhet të marrë parasysh faktorë të tillë të rëndësishëm , si niveli i hyrjes së nxënësve, përmbajtja e hollësishme e lëndëve të teorisë profesionale dhe e moduleve të praktikave profesionale, shkalla e integrimit të tyre, objektivat konkrete që do të arrihen, mundësitë reale që ka shkolla për realizimin e veprimtarive të mësimdhënies etj. Për këtë planifikim duhet një bashkëpunim i ngushtë i të gjithë personelit drejtues e mësimdhënës të shkollës.Elementi kyç për arritjen e suksesit në një proces të nxënit është motivimi i nxënësve. Njohja e vazhdueshme e nxënësve me shkallën e përmbushjes së objektivave nga ana e tyre, përbën një mekanizëm të fuqishëm motivimi, i cili duhet të shihet me përparësi nga ana e mësuesit instruktorët e praktikave. Mësuesit duhet të përdorin metoda të tilla të mësuarit që zhvillojnë jo vetëm njohuritë teorike, shkathtësitë dhe shprehitë praktike të nxënësve por edhe qëndrimet e tyre ndaj jetës, punës dhe shoqërisë në përgjithësi. Puna në grup dhe puna me projekte janë dy nga format bazë të organizimit të mësimit(teorik apo praktik) për të zhvilluar kompetencat kyçe, të nevojshme për

zgjidhjen e problemeve që kanë të bëjnë me veprimtarinë profesionale në veçanti dhe veprimtarinë sociale në përgjithësi.Një parim tjetër që duhet respektuar nga mësuesit dhe instruktorët është fakti që të nxënit nuk ndodh vetëm në mjediset e shkollave, por edhe jashtë tyre. Dhënia e detyrave dhe puna kërkimore e pavarur e nxënësve ka një ndikim të dukshëm në formimin e tyre si profesionistë të ardhshëm.Format dhe metodat e të mësuarit janë të shumta e të shumëllojshme dhe mësuesit në konsultim të ngushtë me njëri-tjetrin duhet të përzgjedhin ato që janë më të përshtatshme për kontekstin e tyre konkret. Të tilla janë: ligjërata tradicionale, demonstrimi, zgjidhja e problemit teorik, ushtrim praktik, projektet praktike, veprimtaritë në grupe të vogla etj. Rekomandohet që në përmbajtjet teorike të përdoren kryesisht ligjërata, zgjidhja e problemit teorik dhe demonstrimi, kurse në zbatimin e moduleve praktike të përdoren kryesisht demonstrimi nga instruktori, praktika e mbikëqyrur dhe praktika e pavarur e nxënësve. Projektet praktike, sidomos ato që integrojnë kompetenca të lidhura me shumë aspekte të profesionit, janë një metodë që rekomandohet sidomos në stadet përmbyllëse të shkollimit. Në kushtet e mungesës së mjediseve reale të punës duhet të synohet krijimi i mjediseve të stimuluara të punës.Sa i përket vlerësimit të nxënësve, rekomandohet të përdoren metoda dhe instrumente vlerësimi që të nxisin përparimin e nxënësve, shmangin subjektivizmin në vlerësim dhe të pasqyrojnë arritjet profesionale të tyre. Sjellja e nxënësit në shkollë dhe publik nuk guxon të futet në vlerësimin e suksesit. Me rëndësi është vlerësimi i vazhdueshëm dhe ai përfundimtar, ku format dhe instrumentet e vlerësimit përzgjidhen apo hartohen nga vetë mësuesit. Duhet të synohet vlerësimi i arritjeve i bazuar në kriteret, ku arritjet e nxënësit krahasohen me standardet e përcaktuara dhe shmanget sa më shumë të jetë e mundur vlerësimi i bazuar në renditjen, ku nxënësit krahasohen njeri me tjetrin. Vlerësimi i nxënësit mund të bëhet vetëm për qëllime mësimore të përcaktuara në planprogram dhe ato përmbajtje mësimore, të cilat janë ligjëruar deri atëherë.Format dhe instrumentet e vlerësimit që rekomandohen janë: pyetjet me gojë, pyetjet me shkrim, detyrat me shkrim, vëzhgimi i veprimtarisë së nxënësve, listat e kontrollit, projekte për vlerësim, etj. Në veprimtarinë praktike, listat e kontrollit duhet të jenë instrumenti vlerësues që duhet të mbizotërojë. Mësuesi përzgjedh ato që janë më të përshtatshme, duke marrë parasysh kushte konkrete. Parimet e vlerësimit, llojet e vlerësimit dhe instrumentet e vlerësimit duhet të zbatohen në përputhje me udhëzimin administrative për vlerësim, të lëshuar nga Ministria. Edhe gjatë provimeve përfundimtare në teori profesionale dhe praktikë profesionale, në përputhje me udhëzimet përkatëse të MASHT-it, duhet të mbizotërojë vlerësimi i kompetencave të punës së nxënësve, të testuar në situate pune reale apo të stimuluara.Në përgjithësi, si për mësimdhënien ashtu edhe për vlerësimin duhet të synohen forma e metoda që vendosin nxënësin në qendër të veprimtarive mësimore dhe e shndërrojnë rolin e mësuesit nga një lektor i thjeshtë në një moderator, mbikëqyrës dhe vlerësues te veprimtarisë së nxënësve.

Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve profesionale

ARSIMI PROFESIONAL

Klasa 10

Programi i lëndëve profesionale

Programi i lëndës

Anatomi me fiziologji

Lëmi: ShëndetësiProfili: Asistent I stomatologjisëKlasa: 10

I Qëllimi i lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e X nxënësi duhet të: - identifikojë, përshkruaj dhe të njohë pjesët e skletit dhe topografinë e tyre të saktë. - identifikojë muskujt e caktuar, funksionin e tyre në raport me skeletin dhe sistemet e organeve. - tregon rëndësinë, topografinë dhe raportet reciproke ndërmjet organeve dhe sistemeve të organeve të ndryshme - njohë përbërjen dhe funksionin e lëngjeve trupore dhe elementeve qelizore të gjakut si dhe rolin e tyre. - njohë mekanizmat homeostatik të sistemeve funksionale. - shpjegojë karakteristikat themelore të muskujve, ndërtimin histologjik, llojin dhe kasifikimin e tyre. - specifikojë llojet e kontraksioneve dhe forcën muskulare. - dijë karakteristikat themelore të muskulit të zemrës dhe sistemit konduktiv . - shpjegojë karakteristikat themelore të qarkullimit sistemik, vëllimit të gjakut dhe shtypjen arteriale; pulsin arterial dhe kualitetin e tij.- shpjegojë karakteristikat e rrugëve të frymëmarrjes; mushkëritë, pleura dhe mekanika e frymëmarrjes.- analizojë karateristikat e organeve të tretjes, raportet topografike, gjëndrat ndihmëse, funksionet motorike, sekretive, digjestive dhe absortive.

- shpjegojë për metabolizmin e materieve ushqyese dhe termorregullimin.- trgojë karakteristikat e sistemit ekskretor :nefroni, proceset e filtrimit, reabsorbimit dhe

sekretimit; krijimin e urinës definitive; refleksi i mikcionit (urinimit).- identifikojë karakteristikat e gjëndrave endokrine; hormonet dhe veprimin e tyre.- shpjegojë anatominë dhe fiziologjinë e SN; SNQ, SNP (autonom dhe somatik)- shpjegojë karakteristikat e përgjithshme të receptorëve ndijor (lëkurës, syri, veshi,

drejtpeshimi, shija dhe nuhatja).

II Fondi i orëve të lëndës

35 javë x 2 orë /javë = 70 orë

III Programi i hollësishëm i lëndës

Kapitulli I : Karakteristikat morfologjike-funksionale të qelizës dhe indeve

a) Qëllimet e kaptullit

Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të : - shpjegoj rolin dhe rëndësinë e transportit nëpër mebranën qelizore - të dijë ti dalloj karakteristikat e llojeve të indeve të ndryshme

b) Temat e kapitullit

- Mënyra e transportit nëpër mebranën qelizore- Karakteristikat e përgjithshme morfologjike dhe funksionale të llojeve të ndryshme të

indeve

c) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj- të ilustroj ligjëratat me shembuj konkret- ti angazhoj nxënësit në grupe të vogla punuese- ti zbatoj metodat bashkëkohore të luajtjes së roleve- të përdorë të mësuarit e bazuar në problem

d) Kushtet pë realizimin e kapitullit

-gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore ( vizatime,mullazhe,fotografi ) dhe metodat bashkëkohore të teknologjisë informative(TI)(CD-programe,filma,ush-trime vizuele,grafoskop etj).

Kapitulli i II Osteologjia

a) Qëllimet e kapitullit

Në përfundim të kapitullit nxënësi duhe të jetë në gjendje të: - të identifikoj , përshkruaj dhe të dalloj pjesët e skeletit dhe topografinë e tyre të saktë


- Krijimi, zhvillimi, ndertimi, ndarja e skeletit - Skeleti i kokës, trupit, anësive - Shkenca mbi nyjet (sinartrozis dhe diartrozis) - Ndërtimi i nyjes lëvizëse, llojet e lëvizjeve, nyja e krahut, bërrylit, dorës, ijeve Gjurit, boshtit të kurrizit


Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - ti ilustroj ligjëratat me shembuj dhe ushtrime konkrete - ti angazhoj nxënësit në grupe të vogla punuese - ti organizoj në luajtjen e roleve - të përpiloj pyetsor me zgjidhje të shumfishta (PZSH) në fillim dhe fund të kapitullit

d) Kushtet për realizimin e kapitullit

- skeleti- CD- programet

Kapitulli i III : Miologji


Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - të numëroj muskujt e caktuar - të përshkruaj ngjitjen e tyre për skelet - të shpjegoj funksionin e tyre në raport me skeletin dhe sistemin e organeve


- Muskujt e skeletit (ndërtimi histologjik) - Muskuli i zemrës - Muskujt e lëmuar - Muskujt e kokës, qafës, trupit dhe anësive - Llojet e muskujve dhe karakteristikat e tyre funksionale - Puna dhe forca muskulare( mekanizmi i kontrakcionit, llojet e kontarkcioneve, Mekanizmi energjetik dhe lodhja muskulare)

C) Udhëzime didaktike për kapitull:

-gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore ( vizatime,mullazhe,fotografi ) dhe metodat bashkëkohore të teknologjisë informative(TI)(CD-programe,filma,ush-

trime vizuele,grafoskop etj.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:

- prezentimi interaktiv me slajde dhe LCD- projektor

Kapitulli i IV: Fiziologjia e përgjithshme a) Qëllimet e kapitullit

Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të jetë i aftë të: - njohë përbërjen dhe funksionin dhe e lëngjëvë trupore - ti emëroj dhe dalloj elementet qelizore të gjakut dhe rolin e tyre - të shpjegoj mekanizmat homeostatik të sisitemeve funksionale b) Temat e kapitullit

- Lëngjet e trupit (jashtqelizore, brendaqelizore dhe ndërqelizore) - Dinamika kapilare (këmbimi i ujit, materieve ushqyese dhe materieve tjera ndër- mjet gjakut dhe lëngut qelizor) - Uji, origjina e tij në organizëm roli dhe ndarja - Homeostaza (mekanizmat homeostatik të sistemeve funksionale për mbajtjen e homeostazës - Vetitë fizike, kimike, përbërja dhe roli i gjakut - Plazma e gjakut, vetitë, përbërja - Elementet e figuruara të gjakut (eritrocitet leukocitet dhe trombocitet) - Homeostaza dhe ndërprerja e gjakderdhjes - Sedimentimi i gjakut - Grupet e gjakut( ABO sistema dhe Rh-faktori) dhe transfusióni - Imuniteti dhe alergjia

c) Udhëzime didaktike për kapitulli




- puna në grupe të vogla - prezentimi interaktiv me slajde - teste me shkrim

Kapitulli i V Fiziologjia e indve ekscitabile


Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të : - dalloj karakteristikat themelore të indit nervorë dhe muskular - të përshkruaj ndërtimin histologjik të tyre - të shpjegoj funksionin e tyre


- Indi nervor - Indi muskular - Ndërtimi histologjik i indit nervor dhe muskular - Mekanizmat funksional të indit nervor dhe muskular ( llojet e kontrakcionit dhe forca muskulare)

c) Udhëzime didaktike për kapitullin - gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore ( vizatime,mullazhe,fotografi ) dhe metodat bashkëkohore të teknologjisë informative(TI)(CD-programe,filma,us trime vizuele,grafoskop etj



Kapitulli i VI Fiziologjia e sistemit kardio-vaskular


Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të jetë i aftë të:- të dijë karakteristikat themelore të muskulit të zemrës dhe sitemit përcjellës- të shpjegoj karakteristikat themelore të qarkullimit të madh të gjakut, vëllimet dhe shtypjen arteriale

- të dalloj pulsin arterial dhe kualitetin e tij


- Anatomia e zemrës- Ndërtimi i muskulit të zemrës dhe enët e gjakut të saj- Karakteristikat funksionale të muskulit të zemrës dhe sistemit përcjellës- Rregullimi i punës së zemrës (vetrregullimi, nervor dhe humoral)- Karakteristikat morfologjike të rrjetit të enëve të gjakut- Enët e gjakut- Trungu limfatik- Qarkullimi sistemik(ligjet e hemodinamikës)- Vëllimi i gjakut dhe shtypja arteriale e gjakut (faktorët që e përcaktojnë)- Pulsi arterial dhe kualitetet e tij






Kapitulli i VII : Fiziologjia e sistemit respirator a) Qëllimet e kapitullit

Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të jëtë i aftë të:- dijë ndërtimin e rrugëve të frymëmarrjes- funksionin e mushkërive- rolin e pleurës- përshkruaj mekanizmin e frymëmarrjes


- Karakteristikat morfologjike të organeve të frymëmarrjes(rrugët e sipërme dhe të poshtme , mushkëritë, cipa mbështjellëse)- Mekanika e frymëmarrjes (lëvizjet respiratore, vëllimet dhe kapacitetet mushkë- rore, këmbimi i gazrave në mushkëri)- Transporti i gazrave me gjak

- Rregullimi i frymëmarrjes(qendrat resipratore, kimiosenzitive dhe rregullimi refle- ksiv)






Kapitulli i VIII Fiziologjia e sistemit gastro-intestinal


Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të jetë i aftë të:- shpjegoj karakteristikat e organeve të tretjes- përshkruaj raportet topografike të organeve të tretjes- dalloj gjëndërrat ndihmëse dhe funksionet e tyre


- Anatomia e organeve të tretjes- Raportet topografike të pjesëve të organeve të tretjes- Gjëndërrat ndihmëse të organeve të tretjes- Proceset sekretore, tretja e materieve ushqyese në pjesët e traktit digjestiv

dhe rregullimi i tyre


Rekomandohet që mësimdhënësi të:- bëj prezentimin interaktiv të lëndës- organizoj punën në grupe të vogla - përdorë mjete bashkëkohorë të TI (CD, grafoskop , slajde)

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - puna në grupe të vogla - prezentimi interaktiv me slajde

- teste me shkrim

Kapitulli i IX : Qarkullimi i materies dhe energjisë


Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- dijë për metabolizmin e materieve ushqyese në organizëm- përshkruaj termorregullimin- dijë rolin dhe rëndësinë e mat. ushqy. në mbajtjen e homeostazës


- Metabolizmi i materieve ushqyese (karbohidratet,proteinat, yndyrat)- Metabolizmi energjetik (metabolizmi bazal)- Temperatura e trupit dhe rregullimi i saj c) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegoj përmbajtjen e kapitullit dhe rëndësinë e tij- ilustroj ligjeratat me shembuj konkret- organizoj orën në grupe të vogla punuese- organizoj nx. në luajtjen e roleve


- puna në grupe të vogla - prezentimi interaktiv me slajde - testi me shkrim a) Qëllimet e kapitullit:

Në perfundim të kapitullit nxënësi duhet të :- dijë karakteristikat e sistemit ekskretor- përshkruaj funksionin e nefronit (filtrimin, reabsorbimin dhe sekretimin)- dalloj formimin e urinës definitive- shpjegoj refleksin e urinimit


- Anatomia dhe morfologjia e veshkës- Nefroni- Formimi i urinës- Roli i veshkëvë për ruajtjen e homeostazës- Akti i urinimit (ujëqitja), fshikëza urinare, refleksi i urinimit, vetitë fizike dhe kua- litative të urinës




- puna në grupe të vogla - prezentimi interaktiv me slajde - testi me shkrim

Kapitulli i XI Fiziologjia e sistemit endokrin (hormonal)


Në perfundim të kapitullit nxënësi duhet të :- dijë gjëndërrat endokrine dhe karakteristikat e tyre- numëroj hormonet e gjëndërrave endokrine - përshkruaj rëndësinë dhe veprimin e tyre

b) Temat e kaptullit

- Karakteristikat morfologjike dhe funksionale të gjëndërravë endokrine- Veprimet fiziologjike të hormoneve në indet e gjakut dhe efektet e veprimit të tyre- Rregullimi i tajimit të hormoneve të gjëndërrave endokrine


Rekomandohet që mësimdhënësi të:

- shpjegoj përmbajtjen e kapitullit dhe rëndësinë e tij- ilustroj ligjeratat me shembuj konkret- organizoj orën në grupe të vogla punuese- organizoj nx. në luajtjen e roleve



Kapitulli i XII Fiziologjia e organeve gjinore a) Qëllimet e kapitullit

Në perfundim të kapitullit nxënësi duhet të :- dijë karakteristikat morfologjike dhe funksionale të organeve gjinore- roli dhe rëndësia e spermatogjenezës dhe ovulacionit


- Karakteristikat morfologjike të organeve gjinore femërore- Karakteristikat morfologjike të organeve gjinore mashkullore- Fiziologjia e organeve gjjinore





Kapitulli i XIII Fiziologjia e SNQ

a) Qëllimet e kapitullit Në fund të kapitullit nxënësi duhet të :

- dijë anatominë dhe fiziologjinë e SNQ- dalloj SNQ dhe SNP- dijë karakteristikat e përgjithshme të receptorëve ndijorë

b) Temat e kapitullit- Ndëtimi i SNQ - Palca kurrizore- Truri- Fiziologjia e SNQ - Ndërtimi i SNP- Nervat trunor dhe shpindor (senzitiv, motorik dhe senzomotorik)- Sistemi nervor autonom dhe vegjetativ- Pjesa simpatike dhe parasimpatike- Sistemi i organeve shqisore- Klasifikimi i receptorëve- Fiziologjia e organeve receptore- shqisave

Programi I lëndës

Edukim shëndetësor

Lëmi; Shëndetësi

Profili: Asistent I stomatologjisëKlasa: X

I. Qëllimi i lëndës: Në përfundim të klasës së 10-të nxënësi duhet të:-mësojë definicionin e shëndetit sipas OBSH-së;-tregojë rëndësinë e shëndetit për jetën e njeriut;-shpjegojë organizimin e mbrojtjes shëndetësore;-zbatojë njohuri në punën profesionale;-mësojë për krijimin dhe zhvillimi i integritetit seksual të adoleshentëve dhe të rinjve në përgjithësi, si rolin e ndershmërisë, sinqeritetit dhe etikës në të.

II. Fondi I orëve të lëndës35 javë x 2 orë/javë = 70 orë

III. Programi I hollësishëm I lëndës

Kapitulli 1: Higjiena personale

a) Qëllimi I kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - dijë, reprodukojë dhe zbatojë rregullat bazë të higjienës personale. -dallojë sëmundjet dhe çrregullimet që lindin si pasojë e higjienës së dobët dhe mënyrat e parandalimit të tyre

-përcaktojë qartë rolin e punëtorëve shëndetësor në përparimin e higjienës personale dhe kolektive

b) Temat e kapitullit - Rëndësia shëndetësore dhe estetike e aplikimit të higjienës;- Çrregullimet dhe sëmundjet që lindin si pasojë e higjienës së dobët; - Çrregullimet shëndetësore si pasojë e cilësisë së dobët të mjeteve higjienike;- Higjiena e gojës dhe dhëmbëve – aspektet shëndetësore dhe estetike;- Roli i faktorëve ambiental dhe aktivitetit fizik në ruajtjen dhe përparimin e shëndetit psikosomatik;- Detyrat e punëtorëve shëndetësor në përparimin e higjienës personale dhe kolektive;

c) Rekomandohet që mësuesi:-të shpjegojë në formë të ligjëratës dhe të sqarojë metodat e edukimit shëndetësor të pacientit, familjes dhe bashkësisë;- t’i ilustrojë ligjëratat me shembuj të ndryshëm nga jeta e përditshme;-t’i ilustrojë ligjëratat edhe me sllajde, dhe revista që kanë të bëjnë me shëndetin si dhe edukimin seksual;

-t’i vizitojë së bashku me nxënësit institucionet shëndetësore , si dhe institucionet e tjera, në mënyrë që nxënësit të dinë të vlerësojnë vetë për nivelin e higjienës.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Mjetet mësimore - CD-programe.

Kapitulli 2: Higjiena komunale

a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- shpjegojë aspektet themelore të higjienës komunale (uji, ajri dhe mbeturinat) dhe rolin e punëtorëve shëndetësor në to;- zbatojë dhe promovojë aspektet e higjienës komunale dhe mbrojtjes së mjedisit perms punës

grupore kreative;

b) Temat e kapitullit:

- Rëndësia epidemiologjike e ujit të pijes dhe kërkesat higjienike të tij;

- Përbërja normale e ajrit: lagështia, tensioni, temperatura dhe gjendja e ajrit;

-Hedhja e mbeturinave dhe menaxhimi i tyre

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - zbatojë metodst bashkëkohore të ligjërimit

d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Mjetet mësimor - CD-programe

Kapitulli 3 : Higjiena mentale dhe higjiena e të ushqyerit

1 Qëllimi I kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- dijë efektet e substancave narkotike, alkoolit dhe drogës;

- tregojë sëmundjet më të shpeshta të vartësisë dhe të elaborojë rolin e punëtorit shëndetësor në parandalimin dhe mjekimin e tyre;

- shpjegojë shkaqet e obezitetit dhe keq ushqyerit si dhe faktorët kontribuues të tyre; numërojë dhe sqarojë metodat e ruajtjes dhe konservimit higjienik të ushqimit;

b) Temat e kapitullit:

- Raporti i shëndetit trupor dhe shpirtëror; - ,Aspektet mentale dhe higjienike të toksikomanive dhe sëmundjeve të vartësisë (drogat,

duhani, alkooli) (Detyrat e punëtorëve shëndetësor në parandalimin e tyre)

- Proceset fiziologjike lidhur me ushqimin dhe të ushqyerit;

Rregullat e ruajtjes dhe konservimit të ushqimit; kontrolli higjienik i ushqimit

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit

d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Mjetet mësimore - CD-programe.

Kapitulli 4: Higjiena e shkollës dhe edukata seksuale

a) Qëllimi I kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- përcaktojë nevojat higjienike dhe standardet e objekteve shkollore dhe edukative si dhe dallojë çrregullimet zhvillimore që lindin si pasojë e mos përmbushjes së tyre;--dallojë faktorët e dëmshëm të mjedisit punues dhe rëndësinë e pushimit adekuat;- dijë esencën e integritetit seksual dhe sjelljes me integritet seksual;- shpjegojë faktet themelore të zhvillimit normal seksual dhe jetës së shëndoshë seksuale;- shpjegojë mënyrat e shmangies së sjelljes së padëshiruar dhe imponuar seksuale;- shprehet lirshëm dhe me gjuhë adekuate mbi aspektet e jetës seksuale;- jetë i/e aftë të bashkëbisedoj hapur mbi aspektet e zhvillimit dhe jetës seksuale;- zbatojë rregullat e higjienës intime dhe metodat e shmangies së shtatzënisë së padëshiruar;-dallojë sëmundjet ngjitëse seksuale (përfshirë edhe HIV/AIDS-in), mënyrat e bartjes, zbulimit, parandalimit dhe mjekimit të tyre; -dallojë dhe pranojë orientimin seksual tjetër nga i veti pa paragjykime;- aftësohet që me integritet seksual dhe me kompetencën e punëtorit shëndetësor të përcjell

njohurit e nxënë mbi higjienën dhe shëndetin seksual tek të tjerët.

b) Temat e kapitullit:- Nevojat higjienike dhe standardet e objekteve shkollore dhe edukative dhe çrregullimet zhvillimore si pasojë e kushteve joadekuate;- Aspektet fiziologjike të punës (lodhja dhe pushimi) dhe faktorët e dëmshëm të mjedisit punues- Edukata seksuale dhe rëndësia e saj; çka është integriteti seksual?- T’i njohim faktet e zhvillimit seksual;- Marrëdhënja seksuale dhe shtatzënia;- Të ndjehemi mirë duke thënë „JO“-Aspektet specifike të higjienës intime;- Metodat e kontracepcionit- Dashuria, takimi dhe ti- Dhuna në takime dashurie- Eliminimi i shqetësimit seksual- T’i njohim sëmundjet ngjitëse seksuale dhe faktet mbi HIV/AIDS-in- Biseda mbi seksualitetin- Kuptimi i orientimit seksual- Dallimi i paragjykimeve seksuale

c) Udhëzime didaktike për kapitullin: Rekomandohet që mësuesi:-të shpjegojë në formë të ligjeratës dhe të sqarojë metodat e edukimit shëndetësor të pacientit, familjes dhe bashkësisë;- t’i ilustrojë ligjeratat me shembuj të ndryshëm nga jeta e përdithsme;-t’i ilustrojë ligjeratat edhe me sllajde, dhe revista që kanë të bëjnë me shëndetin si dhe edukimin seksual;-t’i vizitojë së bashku me nxënësit institucionet shëndetësore , si dhe institucionet e tjera, në mënyrë që nxënësit të dinë të vlerësojnë vetë për nivelin e higjienës.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Mjetet mësimore

Programi i Lëndës

Morfologji e dhëmbit

Lëmia: ShëndetësiProfili: Asistent I stomatologjisëKlasa: 10

I. Qëllimi ilëndës:Në përfundim të lëndës së zhvilluar të klasë së X nxënësi duhet të:- shpjegojë anatominë dhe fizioligjinë e sistemit orofacial- tregojë ndërtimin anatomik dhe histologjik të dhëmbëve si dhe funksionet e tyre- shpjegojë nomenklaturën dentare- tregojë karakteristikat morfologjike të dhëmbëve- shtjellojë përdorimin e terminologjisë profesionale stomatologjike- shpjegojë funksionin e nyjes temporomandibullare- klasifikojë artikulatorët- tregojë lidhmërinë e dhëmbëve me shëndetin e organizmit.

II. Fondi I orëve të lëndës:

35 javë x 2orë/javë = 70 orë

III. Programi i hollësishëm i lëndës

Kapitulli 1: Gnatologjia

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit Nxënësi duhet të : - shpjegojë anatominë dhe fiziologjinë e sistemit orofacial - shpjegojë historikun e stomatologjisë- shpjegojë funksionimin e sistemit orofacial- tregojë dhe klasifikojë muskujt e fytyrës- shpjegojë strukturën skeletore të fytyrës- shpjegojë rëndësinë e nyjës temporomandibullare- tregojë pjesët e nyjes temporomandibullare- shpjegojë rëndësinë e okluzionit- klasifikojë artikulatorët- tregojë për përdorimin e artikulatorëve- tregojë rëndësinë e dhëmbëve si pjesë e aparatit të tretjes- shpjegojë mënyrën e bartjes së raporteve ndërmjetnofullore nëpërmjet modeleve në artikulatorë. b) Temat e kapitullit:- Definicioni, Historiku,qëllimet, dhe fushat;- Anatomia funksionale e sistemit orofacial;- Struktura muskulare dhe skeletore e kompleksit nyjor dhe raporetet mes tyre;- Nyja temporomandibullare;

- Okluzioni dhe artikulacioni;- Artikulatorët( definicioni, destinimi, klasifikim);- Bartja e modeleve në artikulator dhe mundësia e simulimit të lëvizjeve sharniere të nofullës

së pshtme;- Dhëmbët si pjesë e sistemit për tretje;

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj- zbatojë metodst bashkëkohore të ligjërimit- lustrojë ligjeratat me shembuj konkret

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:Mjetet mësimore- CD-programe- vizatime, fotografi dhe fantoma, eshtra të njeriut

Kapitulli 2: Ndarja dhe përbërja e dhëmbëve

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- tregojë ndërtimin anatomik dhe histologjik të dhëmbëve - trgojë funksionin e dhëmbëve- listojë karaktristikat e dhëmbëve- tregojë ndarjen e dhëmbëve sipas funksionit dhe pozitës- tregojë emërtimn e dhëmbëve - tregojë faqet e kurorës së dhëmbit

b) Temat e kapitullit: - Ndarja dhe përbërja e dhëmbëve;- Struktura histologjike e dhëmbit( dentina, zmalti, cementi, pulpa);- Karakteristikat e përgjithshme të dhëmbëve- Faqet e kurorës së dhëmbit ;- Shenjat topografike të dallimit

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë rëndësinë e dhëmbëve për organizmin me shemb- angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese

d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore

- CD-programe- vizatime, fotografi dhe fantoma.

Kapitulli 3: Nomenklatura dentare

a) Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- skicojë dhe lexojë të shënuarit e dhëmbëve në sisteme të ndryshme- shpjegojë për ndarjen e dhëmbëve - tregojë ndarjen e dhëmbëve sipas sistemit koordinativ

b) Temat e kapitullit- Nomenklatura dentare;- Të shënuarit e dhëmbëve( sistemi kordinativ, sistemi ADA,etj

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- lustrojë ligjeratat me shembuj konkret- angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:Mjetet mësimore- CD-programe- vizatime, fotografi

Kapitulli 4: Karakteristikat morfologjike të dhëmbëve të përhërshëm të nofullës së sipërme dhe të poshtme

a) Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të;- listojë karakteristikat morfologjiketë dhëmbëve në përgjithësi - listojë karateristkat morfologjike të dhëmbit në veçanëti- shpjegojë rëndësinë e incizivit të parë të sipërm- tregojë pozitën dhe funksionin e incizivit të parë të sipërm- shpjegojë mënyrën e modelimit të incizivit të parë të sipërm- shpjegojë rëndësinë e incizivit të parë dhe të dytë të poshtëm- tregojë pozitën dhe funksionin e incizivit të përë dhe të dytë të poshtëm- shpjegojë mënyrën e modelimit të incizivit të parë dhe të dytë të poshtëm- shpjegojë rëndësinë e incizivit dytë të sipërm- tregojë pozitën dhe funksionin e incizivit të dytë të sipërm- shpjegojë mënyrën e modelimit të incizivit të dytë të sipërm- shpjegojë rëndësinë e kaninëve, premolarëve dhe molarëve të sipërm dhe të poshtëm

- tregojë pozitën dhe funksionin e kaninëve, premolarëve dhe molarëve të sipërm dhe të poshtëm- shpjegojë mënyrën e modelimit të kaninëve, premolarëve dhe molarëve të sipërm dhe të poshtëm b) Temat e kapitullit:- Karakteristikat morfologjike të dhëmbëve të përhershëm të nofullës së sipërme dhe të

poshtme;- Karakteristikat anatomomorfolgjike të incizivit të parë rë sipërm, pozita në nofull, vizatimi

dhe procesi I modelimit;- Karakteristikat e incizivit të dytë të sipërm, pozita në nofull, vizatimi;- Karakteristikat anatomomorfologjike të incizivit të parë dhe të dytë të poshtëm, pozita në

nofull, vizatimi dhe procesi I modelimit;- Karakteristikat anatomomorfologjikë të kaninëvë, premolarëve dhe molarëve të sipërm dhe të

poshtëm, vizatimi.

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit- lustrojë ligjeratat me shembuj konkret- angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:Mjetet mësimore- CD-programe- vizatime, fotografi dhe fantoma.

Programi i lëndës

Mikrobiologji dhe imunologji Lëmi : ShëndetësiProfili: Asistent I stomatologjisë

Klasa: 10

I. Qëllimi i lëndës: Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e X nxënësi duhet të:-shpjegojë për mikroorganizmat-shkaktarë të sëmundjeve ngjitëse dhe mundësin e mbrojtjes nga ta-për sistemin imunitar të organizmit të njeriut-të analizoj mënyrën e reagimit të organizmit kundrejt mikroorganizmave

II. Fondi i orëve të lëndës: 35 javë x 2orë/javë = 70 orë


Kapitulli 1: Mikrobiologji e përgjithshme

a) Qëllimi i kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të : - shpjegojë për morfologjinë dhe strukturën e baktereve - tregojë për ndërtimin e qelizës bakteriale - të sqarojë mënyrat e zhvillimit dhe të përhapjes së infeksionit b) Temat e kapitullit: -Rëndësia e mikrobiologjisë-Infeksionet dhe llojet e infeksioneve-Infeksionet bakteriale-Strukturave e baktereve-Qeliza bakteriale - ndërtimi-Fiziologjia e baktereve-Metabolizmi dhe të ushqyerit e baktereve-Ekologjia e mikroorganizmave-Ndikimi i faktorëve fizik dhe kimik në mikroorganizma-Ndikimi i kimioterapisë dhe i antibiotikëve në baterie-Infeksioni dhe sëmundjet ngjitëse-Burimet e infeksionit dhe sëmundjeve ngjitëse-Virulenca e mikroorganizmave

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit - lustrojë ligjëratat me shembuj konkret

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:Mjetet mësimore

- CD-programe- vizatime, fotografi

Kapitulli 2: Imunologjia

a) Qëllimi i kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - shpjegojë për imunologjinë si disiplinë e shkencave mjekësore dhe të tregojë për të gjithë faktorët fizik ,kimik dhe biologjik qe ndikojnë në rezistencën e organizmit

e) Temat e kapitullit: -Rëndësia dhe kuptimi i imunitetit -Qëndresa dhe imuniteti -Llojet e imunitetit -Faktorët mbrojtës -Reaksionet antigjen-antitrup -Reaksionet imunitare(serologjike) -Vaksinat dhe serumet -Ndjeshmëria (sensibiliteti) i shtuar -Anafilaksia dhe alergjia -Mekanizmi i shokut anafillaktik -Autoimuniteti -Inzhinieringu gjenetik

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit - lustrojë ligjëratat me shembuj konkret d) Kushtet për realizimin e kapitullit:Mjetet mësimore- CD-programe.

a) Qëllimi i kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - shpjegojë për koket piogjene - tregojë për shkaktarët e proceseve inflamatore akute dhe kronike - analizoj koket gram+ dhe gram-


- Koket piogjene - Stafillokoket - Streptokoket - Pneumokoket - Najserit - Gonokoket - Bacilet e difterisë,TBC,leprës etj

- Enterobakteret -Salmonellat -Shigelat - Klepsiela - Bakteret e gjinisë hemofillu

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit -ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret


Kapitulli 4: Virusologjia mjekësore

a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

2 shpjegojë për viruset dhe veçoritë e tyre3 analizojë ngjashmërinë e vurisëve me baterie4 tregojë për sëmundjet virale

f) Temat e kapitullit:

- Veçoritë e përgjithshme të viruseve,madhësia,ndërtimi dhe shumimi I virusëve - Influenca e virusëve - Seleksionimi dhe tropizmi i viruseve - Patogjeneza e infeksioneve dhe zhvillimi I imunitetit - Virusologjia speciale - Virusi ARN , virusi i poliomielitit,koksaki,ECH,virusi gripit, fruthit, tërbimit,virusi rubella,virusi HIV,virusi AND,virusiHerpes,virusi variqela,virusi Hepatititetj

c) Udhëzime didaktike për kapitullin - Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit - lustrojë ligjëratat me shembuj konkret


Programi i lëndës

Etikë mjekësore

Lëmi: ShëndetësiProfili Asistent i stomatologjisëKlasa : 10

I. Qëllimi i lëndësNë përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e X-të, nxënësi duhet të :- Njihet me parimet themelore etike- Aftësohet për zbatimin praktik në përditshmërinë e jetës dhe punës- Zhvillojë shkathtësitë e sjelljes së ndershme dhe të përgjegjshme ndaj- pacientit, punëtorëve tjerë s

hëndetësorë dhe bashkësisë- Përshkruajë dallimet etike, morale, religjioze në lidhje me riprodhimin, kontra- cepcionin dhe kontrollin e lindjeve

II. Fondi i orëve 35 x 2 orë në javë / 70 orë


Kapitulli 1: Parimet dhe teoritë e etikës 9 orë

a) Qëllimet e kapitullit :Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të :- Shpjegojë 4 parimet themelore të etikës mjekësore dhe teoritë etike- Përshkruajë njohurit për pëlqimin e informuar duke përfshirë edhe vlerësimin - e aftësisë së pacientit për të gjykuar dhe marrë vendim të pavarur- Kuptojë rëndësinë e konfidencialitetit dhe rastet kur justifikohet thyerja e tij- Përshkruajë faktorët vlerësues të kompetencës për vendimmarrje të pacientit jo kompetent- Përshkruajë kriteret për zbulim dhe justifikimet për mbajtjen e informatave- Përshkruajë kriteret dhe mundësitë e ndërprerjes së raportit mjek pacient

b) Temat e kapitullit :- Konfidenca, zbulimi i sekretit mjekësorë- Veçoritë e raportit punëtorë shëndetësorë-pacient- Fillimi dhe ndërprerja e raportit punëtorë shëndetësorë-pacient- Pacienti dhe regjistrat mjekësorë

c) Udhëzime didaktike për kapitullin:Rekomandohet që mësimdhënësi të:- Shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj- Ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret - Angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese- Zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- Mjetet mësimore (vizatime, fotografi)- Mjetet bashkëkohore të teknologjisë informative (CD-programe)

Kapitulli 2: Problemet etike të përditshme 26 orë

a) Qëllimet e kapitullit :Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të :- Shpjegojë dallimet etike, morale dhe religjioze në lidhje me çështjet si: teknologjia - riprodhuese, aborti, përcaktimi i gjinisë, kontracepcioni dhe kontrollimi i lindjeve- Përshkruajë problemet etike të lidhura me pacientë pediatrin dhe prindësi- Përshkruajë implikimet e mundshme të tejkalimit të raportit dhe mardhëniet profesionale me pacient të gjinisë tjetër,pacient paliativ dhe kolegë

b) Temat e kapitullit :- Vendimi për riprodhim - Probleme të ndryshme etike- Rreziqet mjekësore për punëtorin shëndetësorë dhe pacientin- Trajtimet alternative- Certifikimi i paaftësisë së pacientit - Përgjegjësia profesionale- Raporti seksual ndërmjet pacientit dhe punëtorit shëndetësorë- Kujdesi paliativ- Etika e praktikës- Punëtori shëndetësorë dhe shoqëria- Raporti me punëtorët tjerë shëndetësorë- Hulumtimet- Testimet gjenetike dhe etika

c) Udhëzime didaktike për kapitullin:Rekomandohet që mësimdhënësi të:- Shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj- Ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret - Angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese- Zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimitd) Kushtet për realizimin e kapitullit- Mjetet mësimore (vizatime, fotografi)- Mjetet bashkëkohore të teknologjisë informative (CD-programe)

Klasa 10

Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale

Vizatimi dhe modelimi me gips i dhëmbëve

Lëmia: ShëndetësorProfili: Asistent i stomatologjisëKlasa: 10

NumriI modulit 1

Qëllimi i modulit

Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për të përgatitur vizatimet, skicat e çdo dhëmbi si dhe për të bërë modelimin e tyre me gips.

Kohëzgjatja e modulit

21 kredi 210ore

Rezultatet e të mësuarit (RM) dhe përmbajtja

RM 1Nxënësi vizaton veç e veç.dhëmbët e nofullës së sipërme Përmbajtja

- Analiza e dhëmbëve të nofullësës së sipërme- Vlerësimi i dhëmbëve të nofullës së sipërme.- Vizaton me dorë të lirë incizivin qëndror të sipërm me të

gjitha sipërfaqet të zmadhuar me 1.5 herë.- vizatimi i lirë incivit laterar të sipërm me të gjitha sip-- ërfaqet i zmadhuar për 1.5 herë.- vizatimi i lirë i kaninit të sipërm me të gjitha sipërfa-- qet i zmadhuar për 1.5 herë.- Vizatimi i lirë paramoloarit të parë dhe të dytë të sipërm

me të gjitha sipërfaqet të zmadhuar për 1.5 herë.- - vizatimi i lirë i molarëve të sipërm me të gjitha

sipërfaqet të zmadhuar për 1.5 herë.

RM 2 Nxënësi duhet të vizatojë, analizojë dhe vlerësojë dhëmbët e nofullës së poshtme veç e veç.Përmbajtja- viztimi i lirë i incizivit qëndror të poshtëm me të gjitha sipërfaqte i zmadhuar për 1.5 herë.- vizatimi i lirë incivit lateral të poshtëm me të gjitha sip- ërfaqet i zmadhuar për 1.5 herë.- vizatimi i lirë i kaninit të poshtëm me të gjitha sipërfa- qet i zmadhuar për 1.5 herë.- vizatimi i lirë paramoloarit të parë dhe të dytë të poshtëm me të gjitha sipërfaqet të zmadhuar për 1.5 herë.- vizatimi i lirë i molarëve të poshtëm me të gjitha sipërfaqet

të zmadhuar për 1.5 herë.

RM 3 Nxënësi bën modelimin me gips të dhëmbëve:Përmbajtja- modelimi i dhëmbëve të sektorit interkanin të nofullës së

sipërme- modelimi i dhëmbëve të sektorit postkanin të nofullës së

sipërme- modelimi i dhëmbëve të sektorit interkanin të nofullës së

poshtme- modelimi i dhëmbëve të sektorit postkanin të nofullës së

poshtme

Proçedurat e vlerësimit

Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mesuarit.

Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren:RM Rezultatet e të mësuarit

IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vëzhgim me listë kontrolli

KR Nxënësi duhet të:- lexojë skicat dhe vizatimet;- të analizojë dhe interpretojë vizatimin e dhëmbit të

nofullës së sipërme në të gjitha sipërfaqet- të përshtasë vendin e punës për punë- zbatojë masat e mbrojtjes dhe të respektojë rregullat e

mbrojtjes së mjedisit.


KR Nxënësi duhet të:- lexojë skicat dhe vizatimin- të analizojë dhe intrpretojë vizatimin e dhëmbëve të

nofullës së poshtme në të gjitha sipërfaqet- të përshtasë vendin e punës për punë- zbatojë masat e mbrojtjes dhe të respektojë rregullat e

mbrojtjes së mjedisit.


KR Nxënësi duhet të:- të a të zgjedhë llojin adekuat të gipsit për modelimin Dhëmbit- të jetë i pajisur me instrumentet përkatëse ( alkoolin ,

llampën, briskun për modelim), të dijë t’i ruajë dhe t’i

mirëmbajë ato- të pastrojë vendin e punës- t’i respektojë rregullat e sigurisë dhe të ruajtjes së

mjedisit- analizojë dhe intrpretojë vizatimin e dhëmbëve të

nofullës së poshtme në të gjitha sipërfaqet- të përshtasë vendin e punës për punë- zbatojë masat e mbrojtjes dhe të respektojë rregullat e

mbrojtjes së mjedisit. Metodat e të mësuarit të rekomanduara

Ky modul duhet të trajtohet në laboratorin e shkollëës

Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë mjete konkretizuese vizatime , sllajde, dhëmbë natyral etj

Baza materiale e domosdoshme

Laboratori tekniko-dentar në shkollë- llampa, alkooli , gipsi , shkumsi, brisku për modelim, - mjetet për vizatim të dhëmbëve

Klasa 11

Programi i lëndëve profesionale

Programi i lëndës

Protetikë stomatologjike

Lëmia: Shëndetësi Profili: Asistent I Stomatologjisë Klasa: 11

I. Qëllimet e lëndës:Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të, nxënësi duhet të:

- tregojë qëllimin dhe rëndësinë e e punimeve protetike stomatologjike për - shëndetin e pacientit - dallojë instrumentet dhe materialet që përdoren gjatë asistimit të stomatologut- tregojë për të gjitha llojet e punimeve protetike fikse dhe mobile- kryejë të gjitha detyrat dhe procedurat e deleguara.- tregojë llojet dhe karakteristikat e materialeve që përdoren në protetikën - stomatologjike.- tregojë mënyrën e përgatitjes së vendit të punës- lexojë dhe vizatojë skemën e punimit protetik

II. Fondi i orëve të lëndës

35 javë x 2 orë/javë = 70 orë


Kapitulli 1: Ordinanca protetike stomatologjike dhe instrumentet

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- shpjegojë kuptimin dhe rëndësinë e ordinancës protetike;- shpjegojë ndërtimin e ordinancës stomatologjike protetike.- shpjegojë drejtimin e ndriçimit të ordinancës stomatologjike protetike.- listoje mjetet dhe instrumentet që përdoren në ordinancën stomatologjike- tregojë hapësirën e nevojshme për ordinancën stomatologjike protetike- tregojë rëndësinë e mirëmbajtjes së instrumenteve.

b) Temat e kapitullit- Kuptimi dhe rëndësia e ordinancës protetike stomatologjike;- Mjetet dhe instrumentet që përdoren ne ordinancën protetike

- Llojet dhe funksioni i lugëve për marrjen e masës - Instrumentet për dekortikim të dhëmbëve- Instrumentet për largimin e urave- Artikulatorët.- Komunikimi me pacientin

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj- zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit- konkretizojë ligjëratat me shembuj përkatës- angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:- Mjetet mësimore:- CD-programe- vizatime, fotografi .- modele.

Kapitulli II: Materialet që shfrytëzohen në protetikë a) Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- dallojë llojet e materialeve që përdoren në protetikë.- Tregojë vetitë e materialeve që përdoren në protetikë- shpjegojë llojet e gipsit që përdoren në protetikë- shpjegojë vetitë e gipsit dhe rendësin e tij- shpjegojë mënyrat ë përzierjes së materialeve- tregojë sasinë e përzierjes së materialeve.- shpjegojë mënyrën dhe raportin e përzierjes së materialeve

b) Temat e kapitullit- Ndarja e materialeve për marrjen e masës- Gipsi, llojet e gipsit.- Vetitë dhe përdorimi i gipsit- Dyllërat - Materialet elastike për marrjen e masës- Polieteret - Polisulfidet- Allginati.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë dhe tregoje llojet e materialeve përmes projektorit - shpjegojë karakteristikat e materialeve me sjelljen e mostrave

- angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese

d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore- CD-programe- vizatime, fotografi dhe fantoma.

Kapitulli III: Punimet protetike fikse a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- tregojë klasifikimi i punimeve protetike fikse- shpjegojë rëndësinë e kurorave në stomatologji;- shpjegojë klasifikimin e kurorave- shpjegojë rastet e përdorimit të kurorave;-- shtjellojë ndarjen e punimeve protetike fikse- shpjegojë rëndësinë e punimeve protetike fikse sa i përket funksionit të - nofullave

- tregojë rëndësinë estetike të kurorave dhe urave

b) Temat e kapitullit- Ndarja e punimeve protetike fikse- Kurorat - Ndarja e kurorave dhe indikacionet e përdorimit të tyre- Kurora metalike, kurora e akrillatit- Kurora metal porcelan - Urat- Përparësitë dhe të metat e urave- Pjesët e urës- Fazat e mbarimit të urave- Inlejet - Rindërtimi i derdhur

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë dhe vizatojë llojet e kurorave dhe urave- konkretizojë ligjëratat me shembuj përkatës në fantomë- angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese


Kapitulli IV: Punimet protetike mobile

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- shpjegojë punimet protetike mobile- tregojë mënyrat e mbajtjes të dhënave të pacientit- analizojë dhe përdorë në mënyrë të drejtë materialet- shpjegojë fazat e mbarimit e mbarimit të protezave totale- shpjegojë fazat e mbarimit të protezave parciale- tregojë rëndësinë e protezave për shëndetin e pacientit

b) Temat e kapitullit- Ndarja e punimeve protetike mobile- Proteza parciale pllakore – pjesët e saj- Fazat e mbarimit të protezës parciale pllakore- Proteza parciale e skeletuar – pjesët e saj- Fazat e mbarimit të protezës parciale të skeletuar- Proteza totale - Riparimi I protezës.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë llojet e protezave me fotografi apo projektor- angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese- konkretizojë rastet me mostra të punimeve


Programi I lëndës

Sëmundjet e dhëmbit dhe gojës

Lëmia: Shëndetësi

Profili: Asistent I stomatologjisë Klasa: 11

I. Qëllimet e lëndës:Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të nxënësi duhet të:- tregojë llojet e instrumenteve dhe përdorimin e tyre në rastet e caktuara- shpjegojë llojet e materialeve që përdoren në endodonci- tregojë rëndësinë e mbajtjes së higjienës orale dhe lidhmërinë e saj me - shëndetin e

përgjithshëm të organizmit- shpjegojë llojet e materialeve që përdoren në parodontologji- specifikojë metodat e asistimit në ordinancë.- tregojë për mënyrën e mbajtjes së dokumentacionit të pacientit- shpjegojë mënyrën e komunikimit me pacientin



III. Programi i hollësishëm i lëndës Sëmundjet e dhëmbit( Endodoncia)

Kapitulli I: Udhëheqja dhe mirëmbajtja e ordinancës stomatologjike

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- shpjegojë rëndësinë e drejtimit të të ordinancës - listojë mënyrat e drejtimit- tregojë për metodat e mirëmbajtjes higjienike të ordinancës stomatologjike- shpjegojë rregullat administrative - listojë llojet e instrumenteve- tregojë metodat e pastrimit të instrumenteve- shpjegojë funksionin e instrumenteve

b) Temat e kapitullit- Ordinanca stomatologjike- Instrumentet për ekzaminim- Instrumentet për përpunimin e kavitetit- Instrumentet për përgatitjen e medikamenteve- Instrumentet për largimin depozitimeve të forta dhe të buta të dhëmbëve- Instrumentet për terapi të kanalit të rrënjës- Instrumentet dhe mjetet për fushë të thatë të punës- Pastrami dhe sterilizimi iinstrumenteve .

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë rëndësinë e higjienës për organizmin e shëndoshë- shpjegojë funksionin e instrumenteve me shembuj të ndryshëm- angazhojë nxënësit në grupe për komunikim me pacientin


Kapitulli II: Materialet dhe medikamentet

a) Qëllimet e kapitullit Nxënësi në përfundim të kapitullit duhet të:- listojë llojet e materialeve dhe medikamenteve- shpjegojë mënyrën e përzierjes së materialeve për mbushje të përkohshme të kanalit të rrënjës- shpjegojë mënyrën dhe raportin e përzierjes së materialeve për mbushje definitive të kanalit- tregojë mënyrën e asistimit gjatë punës së stomatologut b) Temat e kapitullit - Materialet për mbyllje të përkohshme të kavitetit - Zink-oksid sulfat cementi - Gutaperka, zink-oksid fosfat cementi - Cementet antiseptike, zink polikarboksillat cementi - Materialet për mbushje të përhershme - Amallgami - Kompozitet .

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë rëndësinë përzierjes së drejtë të materialit - zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit- shpjegojë përmbajtjen e materialeve dhe veprimin e tyre


Kapitulli III: Kariesologjia

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- shpjegojë paraqitjen e kariesit dhe masat mbrojtëse për parandalimin e tij- tregojë mënyrën e drejtë të asistimit në trajtimin e kariesit- shpjegojë llojet e kariesit- tregojë për pasojat e kariesit.- shpjegojë etiologjinë e kariesit

b) Temat e kapitullit- Kariesi i dhëmbit – etiologjia dhe patogjeneza- Rëndësia e asistimit në trajtimin e kariesit- Kariesi sipërfaqësor, i mesëm dhe i thellë- Kavitet e klasës së I, II, III, IV dhe V- Fusha e thatë e punës.- Pulpitet

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - zbatojë metoda të thjeshta të ligjërimit - konkretizoë ligjëratat me shembuj përkatës


Programi i lëndës

Ortodonci

Lëmia: Shëndetësi

Profili: Asistent i stomatologjisë Klasa: 11

I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës në klasën e 11 nxënësi duhet të:

- tregojë qëllimin dhe rëndësinë e aparateve ortodontike për shëndetin e pacientit - dallojë instrumentet dhe materialet që përdoren gjatë asistimit të stomatologut

- kryejë të gjitha detyrat dhe procedurat e deleguara. - tregojë llojet dhe karakteristikat e materialeve që përdoren në ortodonci - tregojë mënyrën e përgatitjes së vendit të punës

- aplikojë terminologjinë profesionale - tregojë për mënyrën e mbajtjes së dokumentacionit të pacientit - shpjegojë mënyrën e komunikimit me pacientin - tregojë për mënyrë e sjelljes me fëmijë e moshave të ndryshme - shpjegojë anomalitë ortodontike - trgojë pasojat e humbjes së parakohëshme të dhëmbëve


35 javë x 2 orë/javë = 70orë


Kapitulli I:Veqoritë e marrjes së masave tek fëmijët a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- dallojë llojet e lugëve që përdoren për marrjen e masave - tregojë llojet e materialeve që përdoren në ortodonci - shpjegojë llojet e gipsit që përdoren në ortodonci - shpjegojë mënyrat ë përzierjes së materialeve - tregojë sasinë e përzierjes së materialeve. - shpjegojë mënyrën dhe raportin e përzierjes së materialeve

b) Temat e kapitullit - Nofulla normale – karakteristikat - Masat tek fëmijët - Materialet për marrjen e masës - Materialet për mbarimin e modelit ortodontik

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - kryejë ushtrimet me nxënësit - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese

d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma.

Kapitulli II: Anomalitë ortodontike

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - tregojë faktorët që shkaktojnë anomalitë ortodontikë - listojë shkaqet e anomalive ortodontike - shpjegojë humbjen e parakohshme të dhëmbëve dhe pasojat - klasifikojë anomalitë sipas strukturës së përfshirë - listojë anomalitë e dhëmbëve - listojë anomalitë e harqeve dentare - tregojë anomalitë e nofullave b) Temat e kapitullit - Etiologjia e anomalive ortodontike - Anomalitë e dhëmbëve veç e veç - Anomalitë e pozitës së dhëmbëve - Anomalitë numrit të dhëmbëve - Anomalitë e madhësisë së dhëmbëve - Anomalitë e strukturës së dhëmbëve - Anomalitë e harqeve të dhëmbëve - Anomalitë e nofullave

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - kryejë ushtrimet me nxënësit - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese


Kapitulli III: Udhëheqja dhe mirëmbajtja e ordinancës ortodontike

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- shpjegojë rëndësinë e drejtimit të ordinancës - tregojë për metodat e mirëmbajtjes higjienike të ordinancës stomatologjike - shpjegojë rregullat administrative - listojë llojet e instrumenteve - tregojë metodat e pastrimit të instrumenteve - shpjegojë funksionin e instrumenteve

b) Temat e kapitullit - Ordinanca stomatologjike ortodontike - Instrumentet për ekzaminim - Instrumentet për përzierjen e materialeve - Instrumentet për përgatitjen e medikamenteve - Instrumentet për terapi të kanalit të rrënjës - Instrumentet dhe mjetet për fushë të thatë të punës - Pastrimi dhe sterilizimi I instrumenteve .

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë funksionin e instrumenteve me shembuj të ndryshëm - angazhojë nxënësit në grupe për komunikim me pacientin


Kapitulli IV: Aparatet ortodontike

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - shpjegojë rëndësinë e aparateve në shëndetin e përgjithshëm të pacientit - tregojë rolin e aparatit ortodontik në përmirësimin e okluzionit - tregojë rolin e aparatit ortodontik në pamjen e pacientit - listojë llojet e aparateve - listojë elemetet e aparateve


- Aaparatet ortodontike - Ndarja e aparateve ortodontike - Aparate ortodontike mobile - Elementet e aparateve ortodontike mobile - Aparatet ortodontike fikse - Elementet e aparateve ortodontike fikse - Rëndësia e mbajtjes së rregullt të aparateve ortodontike

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rolin e aparateve ortodontike me shembuj të ndryshëm - angazhojë nxënësit në grupe për komunikim me pacientin


Programi i lëndës Sëmundjet ngjitëse Lëmi: ShëndetësiProfili: Asistent i Stomatologjisë

Klasa: 11 I. Qëllimet e lëndësNë përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të, nxënësi duhet të:- përshkruajë fazat e zhvillimit të sëmundjeve infektive (ngjitëse);- tregojë diagnozën dhe menaxhimin e tyre;- përshkruajë masat që duhen ndërmarrë për preventivën e sëmundjeve infektive;- dallojë karakteristikat specifike të infeksioneve respiratorë, gastrointestinale, gjakut dhe zoonozat;- përshkruajë karakteristikat e sëmundjeve të reja infektive. II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orëIII. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Karakteristikat klinike të sëmundjeve infektive 7 orë a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:- përshkruajë fazat e zhvillimit të sëmundjeve infektive;- përshkruajë diagnostikimin dhe menaxhimin e tyre. b) Temat e kapitullit- Simptomatologji, evolucioni dhe ecuria e sëmundjeve infektive- Çrregullimet dhe ecuria e sëmundjeve infektive- Diagnostikimi dhe prognoza e sëmundjeve infektive- Terapia specifike dhe jo specifike e sëmundjeve infektive- Sëmundja e serumit dhe shoku anafilaktik c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj;- ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret;- angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese;- zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit. d) Kushtet për realizimin e kapitulli- mjetet mësimore (vizatime, fotografi);- mjetet bashkëkohore të teknologjisë informative (CD-programe).

PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE”Asistimi në Endodonci dhe parodontologji”

Lëmia: ShëndetësiProfili : Asistent i stomatologjisëKlasa: 11

Numri i modulit 2

Qëllimi i modulit

Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për të kryer asistimin gjatë punës së stomatologut me pacient, punën me aparate, instrumente si dhe mënyrat e mirëmbajtjes së tyre.


17.5 kredi 175ore


RM 1Nxënësi. bën pranimin e pacientit dhe përgatitjen për vizitën e parë Përmbajtja- Marrja e të dhënave gjenerale të pacientit- Hapja e kartonit të pacientit- Vendosja e pacientit në karrigen stomatologjike- Vendosja e instrumenteve në platonë lëvizëse të karriges

stomatologjike

RM 2 Nxënësi kryen asistimin gjatë punës së stomatologut me pacient Përmbajtja- Asistimi me instrumente stomatologut- Përgatitja e shiringave me hidrogjen- Thithja e pështymës me aspirator në gojën e pacientit- Mbajtja e gjuhës së pacientit me pasqyrë stomatologjike

gjatë punës se stomatologut në gojën e pacientit- Përgatitja e materialeve dhe medikamenteve për shërimin

e dhëmbit- Vendosja e raportit të caktuar të materialeve

RM3 Nxënësi kryen pastrimin dhe sterilizimin e instrumenteve

Përmbajtja- Pastrimi i instrumenteve me detergjent dhe ujë të rrjedhshëm- Dezinfektimi i instrumenteve me dezinfektues- Vendosja e raportit të caktuar të dezinfektuesit me ujë- Kohëzgjatja e caktuar e dezinfektimit të instrumenteve- Tharja e instrumenteve- Vendosja e instrumenteve në sterilizator- Programimi i kohëzgjatjes së sterilizimit në sterilizator

Procedurat e vlerësimit

Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të mësuarit.




KR Nxënësi duhet të:- Të kryejë marrjen e saktë të dhënave të pacientit- të jetë komunikativ me pacientin- bëjë përgatitjen e instrumenteve për punë- kontrollojë higjienën e vendit të punës


KR Nxënësi duhet të:- asistojë në mënyrë të drejtë stomatologut- dhënien e instrumenteve të caktuara sipas rastit- të jetë i kujdesshëm me pacientin- respektojë rregullat e mbrojtjes nga infeksioni


KR Nxënësi duhet të:

- respektojë rregullat e pastrimit të instrumenteve- kryejë pastrimin e instrumenteve në mënyrë të drejtë- respektojë raportin e përzierjes së dezinfektuesit me

ujë sipas të dhënave të prodhuesit- bëjë sterilizimin e instrumenteve në temperaturën e

caktuar me kohëzgjatje të caktuar- respektojë rregullat e mbrojtjes nga infeksioni

Metodat e të mësuarit të rekomanduara

- Ky modul duhet të realizohet si një aktivitet praktik në ordinancat private dhe në klinikat e sëmundjeve të gojës dhe të dhëmbëve

- Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete për asistimin e drejtë gjatë trajtimit të pacientit nga ana e stomatologut

- Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete me përdorimin e instrumenteve të caktuara .

- Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara.


Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, instrumentet, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme:- Ordinanca stomatologjike e pajisur me instrumente - Dokumentacion për pacientët - Mjete dezinfektuese- Aparate për sterilizimin e instrumenteve.

PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE

Asistimi në Protetikë

Lëmia: ShëndetësiProfili: Asistent i stomatologjisëKlasa: 11_Numri i modulit 3

Qëllimi i modulit

Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për të kryer asistimin gjatë punës së stomatologut me pacient, punën me aparate, instrumente, materiale si dhe mënyrat e mirëmbajtjes së tyre.


17.5 kredi 175ore


RM 1Nxënësi përgatit masën anatomike me allginat Përmbajtja- Pranimi dhe marrja e të dhënave nga pacjenti - Përzgjedhja e lugës për nofull sipas rastit- Përzgjedhja e materialit allginat- Vendosja e raportit të caktuar të allginatit me ujë në tasin

e gomës- Përzierja e allginatit me kohëzgjatje prej 1-2 minuta- Dorëzimi i lugës me allginat te stomatolugu- Dezinfektimi i masës në platonë lëvizëse të karrkës

stomatologjike- Zbatimi i rregullave të sigurimit teknik dhe mbrojtjes së

mjedisit.

RM 2 Nxënësi përgatit masën funksionale me pastë në bazë të ZnO-eugenolit Përmbajtja- Përzgjedhja e lugës për nofull sipas rastit - përzierja e materialit bazë me aktivatorin me kohëzgjatje

prej 1-2 min- Vendosja e materialit në lugë - Dorëzimi i lugës me material te stomatologu- Dezinfektimi i masës- Zbatimi i rregullave të sigurimit teknik dhe mbrojtjes së

mjedisit.

RM 3 Nxënësi përgatit masën funksionale elastomere Përmbajtja- Përzgjedhja e lugës për nofull sipas rastit - përzierja e materialit bazë me aktivatorin me kohëzgjatje

prej 1-2 min- Vendosja e materialit në lugë - Dorëzimi i lugës me material te stomatologu- Dezinfektimi i masës- Zbatimi i rregullave të sigurimit teknik dhe mbrojtjes së

mjedisit.

RM 4 Nxënësi shkruan të dhënave gjenerale të pacientit Përmbajtja- Shkrimi i të dhënave të pacientit - Vizatimi i skemës së punimit protetik të marrë nga

stomatologu- Dorëzimi i punimit protetik në laborator - Caktimi i vizitës së ardhëshme të pacientit- Zbatimi i rregullave të sigurimit teknik dhe mbrojtjes së

mjedisit.






KR Nxënësi duhet të:- asistojë në mënyrë të drejtë stomatologu- zjedh materialin sipas rastit- zgjedh lugën sipas rastit- respektojë rregullat e mbrojtjes nga infeksioni- respektojë raportin e përzierjes së allginatit me ujë- respektojë kohëzgjatjen e përzierjes së materialit


KR Nxënësi duhet të:

- zjedh materialin sipas rastit- zgjedh lugën sipas rastit- respektojë raportin e përzierjes së materialit- respektojë rregullat e mbrojtjes nga infeksioni


KR Nxënësi duhet të:- zjedh materialin sipas rastit- zgjedh lugën sipas rastit- respektojë raportin e përzierjes së materialit- respektojë rregullat e mbrojtjes nga infeksioni


KR Nxënësi duhet të:- jetë komunikativ me pacientin- shënojë në mënyrë të drejtë të dhënat e pacientit- kontaktojë me teknikët e laboratorit- respektojë rregullat e mbrojtjes nga infeksioni


- Ky modul duhet të realizohet si një aktivitet praktik në ordinancat private dhe në klinikat e protetikës stomatologjike

- Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete për asistimin e drejtë gjatë trajtimit të pacientit, për përzierjen e drjtë të materialeve , përzgjedhjen e lugëve për masë.

- Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete me përdorimin e instrumenteve të caktuara , përzierjen e materialeve.



Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, instrumentet, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme:- Ordinanaca stomatologjike e pajisur me instrumente - Dokumentacion për pacientët - Mjete dezinfektuese- Materialet për marrjen e masave

Programi i lëndës

Sterilizimi dhe kirurgjia orale

Lëmia: ShëndetësiProfili: Asistent i StomatologjisëKlasa: 12

I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës në klasën e 12 nxënësi duhet të:- shpjegojë sepsën dhe antisepsën në kirurgjinë orale- tregojë mënyrën e drejtë të përdorimit të aparateve për dezinfektim dhe sterilizim- tregojë metodat e dezinfektimit dhe sterilizimit të instrumenteve- bëjë udhëheqjen e administratës - shpjegojë mënyrat e sterilizimit të gazrave dhe materialeve tjera - aplikojë terminologjinë profesionale.




Kapitulli I: Infeksionet në kirurgjinë orale

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - shpjegojë masat parandaluese nga infeksionet orale- tregojë llojet e infeksioneve orale- tregojë masat preventive në parandalimin e përhapjes së infeksionit- listojë llojet e instrumenteve për nxjerrjen e dhëmbëve- tregojë rolin e asistentit gjatë punës me pacientin- shpjegojë masat mbrojtëse të personelit mjekësor nga infeksioni

b) Temat e kapitullit- Burimet e infeksionit, përhapja dhe lokalizimi- Llojet kryesore të infeksionit ( abcesi, flegmona)

- Diagnoza e infeksionit- Infeksionet dentogjene- Terapia e infeksioneve dentogjene- Instrumentimi në nxjerrjen e dhëmbit - Instrumentimi të incizionet intraorale dhe ekstraorale

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë mbrojtjen nga infeksinet në mënyrë të improvizuar - kryejë ushtrimet me nxënësit- angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese


Kapitulli II: Sterilizimi – asepsa a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- shpjegojë mënyrën e funksionimt të aparateve për sterilizim- shpjegojë mirëmbajtjen higjienike të aparateve për sterilizim- tregojë metodat e sterilizimit - tregojë kohëzgjatjen e secilit lloj të sterilizimit

b) Temat e kapitullit- Definimi i sterilizimit- Sterilizimi i nxehtë- Sterilizimi i thatë- Sterilizimi me autokllav- Kontrolli i sterilizimit( kimik. Fizik, biologjik)- Përgatitja dhe sterilizimi i instrumenteve të imëta- Sterilizimi me perla- Serilizim me rreze ultraviolete.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë rëndësinë e sterilizimit me shembuj përkatës - zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit- angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese

d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore

- CD-programe- vizatime, fotografi,

Kapitulli III: Dezinfektimi – antisepsa

a) Qëllimet e kapitullit Nxënësi në përfundim të kapitullit duhet të:- tregojë llojet e dezinfektuesve- caktojë kohëzgjatjen e dezinfektimit me dezinfektuesit gjegjës- shpjegojë përgatitjen e fushës operative - listojë karakteristikat e secilit dezinfektues- tregojë raportin e përzierjes së dezinfektuesit me ujë- shpjegojë masat mbrojtëse nga veprimet toksike të dezinfektuesit

b) Temat e kapitullit- Mjetet kimike dezifektuese - Mënyrat e veprimit të mjeteve dezifektuese dhe përgatitja e tyre- Sulfonamidet dhe antibiotikët- Pastrimi i duarve në punën e përditshme në ambulantë dhë salla operacioni- Përgatitja e fushës operative, veqanërisht e mukozave dhe lëkurës.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë mënyrat e dezinfektimit përmes shembujve - ushtrime dezinfektimi të improvizuar - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese

d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore- CD-programe- vizatime, fotografi

Kapitull IV: Anestezioni në kirurgjinë orale


Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- shpjegojë mënyrën dhe kushtet për përgatitjen e pacientit për anestezion- listojëllojet e anestezionit- shpjegojëjë komplikimet e mundshme në anestezion - shpjegojë mënyrën e intervenimit në rastet e kolapsit- tregojë mënyrën e përgatitjes së instrumenteve dhe medikamenteve- tregojë mënyrën e përgatitjes së tamponave sterile

b) Temat e kapitullit- Llojet e anestezionit- Indikacionet për aplikimin e anestezionit total në kirurgjinë orale- Përgatitja e pacientit për anestezion të përgjithshëm- Komplikimet e mundshme gjatë anestezionit të përgjithshëm- Anestezioni lokal në kirurgjinë orale- Indikacionet dhe kondërindikacionet e anestezionit lokal- Komplikimet pas dhënies së anestezionit lokal- Hematoma, aplikimi intravenoz i anestetikut - Thyerja e gjilpërës, aspirimi apo gëlltitja e saj- Trizmusi postanestezional- Reksionet alergjike dhe antishok-terapia.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë rëndësinë e dzinfektimit me shembuj- zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit- angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese

d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore- CD-programe- vizatime, fotografi

Programi i lëndës

Sëmundjet e dhëmbit dhe gojës

Lëmia: ShëndetësiProfili: Asistent I stomatologjisë Klasa: 12

I. Qëllimet e lëndës:Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 1-të nxënësi duhet të:- tregojë llojet e instrumenteve dhe përdorimin e tyre në rastet e caktuara- shpjegojë llojet e materialeve që përdoren në Paradontologji- tregojë rëndësinë e mbajtjes së higjienës orale dhe lidhmërinë e saj me - shëndetin e

përgjithshëm të organizmit- shpjegojë llojet e materialeve që përdoren në parodontologji- specifikojë metodat e asistimit në ordinancë.- tregojë për mënyrën e mbajtjes së dokumentacionit të pacientit- shpjegojë mënyrën e komunikimit me pacientin



III. Programi i hollësishëm i lëndës Sëmundjet e gojës (Paradontologji)

Kapitulli I: Sëmundjet e gojës- Parodontologjia

a) Qëllimet e kapitulli: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- shpjegojë pjesët e aparatit mbështetës dhe sëmundjet e tij- shpjegojë parandalimin e këtyre sëmundjeve- shpjegojë asistimin e drejtë gjatë sëmundjeve të aparatit mbështetës të dhëmbit- tregojë metodat dhe mjetet për mbajtjen e higjienës orale- shpjegojë për etiologjinë e parodontopatisë- tregojë për mënyrën e sjelljes me pacientin

b) Temat e kapitullit- Parodonciumi- histologjia dhe fiziologjia- Parodontopatia- etiologjia- Higjiena orale- mjetet për mbajtjen e higjienës orale- Gingiviti- Roli i asistentit të stomatologut në preventivë- Instrumentet në intervenimet kirurgjike.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të:- zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit- konkretizoë ligjeratat me shembuj përkatës


Kapitulli II: Infeksionet fokale a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- Shpjegojë lidhmërinë e infeksioneve fokale orale me sëmundjet tjera në organizëm- Tregojë pasojat e infeksioneve fokale

b) Temat e kapitullit:- Nohuritë për infeksionet fokale- Vatrat intraorale dhe ekstraorale- Testet për ekzaminimin e infeksioneve orale dhe terapia.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin- Rekomandohet që mësimdhënësi të:- Zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit- Konkretizoë ligjeratat me shembuj përkatës- Angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:

- Mjetet mësimore- CD-programe- vizatime, fotografi dhe fantoma.

Programi I lëndës Preventiva stomatologjike

Lëmia: ShëndetësiProfili: Asistent I stomatologjisëKlasa: 12

I. Qëllimet e lëndës:Në përfundi të lëndës së zhvilluar në klasën e XII nxënësi duhet të:- shpjegojë për mirëmbajtjen e higjienës orale - shpjegojë për mënyrat e asistimit në pedodonci- tregojë për mënyrë e sjelljes me fëmijë e moshave të ndryshme - listojë llojet e pastave dhe të brushave- tregojë për mënyrat e sjelljes me fëmijët eshëndoshë dhe të hendikepuar- tregojë udhëheqjen e administratës- shpjegojë dhënien e këshillave fëmijëve për mënyrën e të ushqyerit dhe llojet e ushqimit.- shpjegojë për numrin, formën dhe madhësinë e dhëmbëve të qumshtit- tregojë shkaktarët e kariesit dhe parandalimin e tij- shpjegojë traumat e dhëmbëve

II. Fondi I orëve të lëndës

32javë x 2 orë/javë = 64 orë

III. Programi I hollësishëm I lëndës

Kapitulli 1: Njohuritë themelore për dhëmbët

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- shpjegojë strukturat histologjike të dhëmbit- tregojë daljen e dhëmbëve të qumshtit- tregojë daljen edhëmbëve të përhershëm- tregojë rëndësinë e dhëmbëve të qumshtit- shpjegojë formën dhe madhësinë e dhëmbëve- tregojë funksionin dhëmbëve të qumshtit- tregojë vështirësitë gjatë daljes së dhëmbëve të qumshtit

b) Temat e kapitullit:- Struktura e dhëmbit- Dalja e dhëmbëve të qumshtit

- Dalja e dhëmbëve të përhershëm- Ģrregullimet gjatë daljes së dhëmbëve të qumshtit- Forma dhe madhësia e dhëmbëve - Funksioni I dhëmbëve.

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj- zbatojë metodst bashkëkohore të ligjërimit

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:- Mjetet mësimore- CD-programe

Kapitulli 2: Shkaktarët e humbjes së dhëmbëve

a) Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- shpjegojë shkaqet e paraqitjes së kariesit - tregojë masat prventive të paraqitjes së kariesit - listojë llojet e bakterieve që shkaktojnë kariesin- tregojë për ndikimin e llojit të ushqimit në paraqitjen e kariesit- shpjegojë për përbërjën e pështymës dhe ndikim e saj në paraqitjen e kariesit- shpjegojë për pasojat e kariesit b) Temat e kapitullit:- Kariesi- Dhëmbi- Bakteriet- Pështyma- Faktori kohë- Ecuria e kariesit dhe pasojat e tij

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj- zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:- Mjetet mësimore( revista, sllajde)- CD-programe

Kapitulli 3: Trauma e dhëmbëve

a) Qëllimet e kapitullit:Nxënësi në përfundim të kapitullit duhet të:- listojë llojet e traumave- tregojë shkaqet më të shpeshta të traumave- shpjegojë pasojat e humbjes së dhëmbëve- listojë tipat psikologjik të fimijëve- tregojë mënyrat e sjelljes me fëmijët e hendikepuar- shpjegojë mënyrat e parandalimit të traumave të dhëmbëve

b) Temat e kapitullit- Profillaksa e traumave të dhëmbëve- Pasojat e huimbjes së dhëmbëve- Tipat psikolgjik të fëmijëve- Zbatimi I profillaksës psikologjike- Pranimi I pacientit fëmijë në ordinancën stomatologjike



Kapitulli 4: Parandalimi I kariesit dhe paradontopatisë, higjiena orale

a) Qëllimet e kapitullitNxënësi në përfundim të kapitullit duhet të:- tregojë për rregullat e pastrimit të dhëmbëve- tregojë llojet e brushave dhe të pastave- shpjegojë efektet e pastrimit të dhëmbëve- tregojë ndikimin e fluorit në dhëmbë.- shpjegojë rrezikun e paraqitjes së fluorozës- tregojë arsyet e vizitave të rrregullta te stomatologu- shpjegojë rëndësinë e mbylljes preventive të fisurave - tregojë përmbajtjen e pastave - tregojë ndikimin e ushqimit në preventivën e kariesit

b) Temat e kapitullit- Teknikat e pastrimit të dhëmbëve- Brushat dhe pasta

- Ushqimi- Fluorizimi- Fluoroza- Vizita te stomatologu- Mbyllja preventive e fisurave




Asistimi në Pedodonci dhe Ortodonci

Lëmia: ShëndetësiProfili: Asistent I stomatologjisëKlasa: 12__Numri i modulit 4

Qëllimi i modulit

Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për të kryer asistimin e drejtë dhe të krijojë shprehinë dhe përgjegjësinë për shprehje profesionale dhe të ushtrojë praktikisht veprimet e duhura të masave preventive, të higjienës dhe të këshillave.


19.2 kredi 192ore


RM 1Nxënësi bën asistimin gjatë punës me fëmijë në klinikat e pedodoncisë dhe stomatologjisë preventive.

Përmbajtja:- Përgatitja e mjedisit të punës- Përgatitja karrikes stomatologjike në pozicionin e duhur

për fëmijën;- Përgatit fëjijën për trajtim;- Vendosja e instrumenteve në platonë lëvizëse- Dhënia e instrumenteve sipas nevojës së stomatologut.

- Masat mbrojtëse ndaj infeksionit në mjedisin ku punon-

RM 2 Nxënësi jep këshilla për higjienën orale, parandalimin e kariesit dhe paradontopatisë.

Përmbajtja

- Dhënia e këshillave për rregullat gjatë pastrimit të dhëmbëve - Dhënia e këshillave për teknikat e pastrimit të dhëmbëve- Dhënia e këshillave për Brushat dhe pastat- Dhënia e këshillave për Brushat për dhëmbë- Pasta të dhëmbëve- Mënyra e të ushqyerit - Fluorizimi- Fluoroza

- Përkujdesja stomatologjike për shtatëzëna dhe, fëmijët e moshës parashkollorëe dhe fëmijët e moshës shkollore.

RM 3 Nxënësi mban evidencat e pacjentit

Përmbajtja - Marrja e të dhënave të pacientii- Përpunimi dhe ruajtja e të dhënave- Caktimi I takimeveKomunikimi me stomatologun dhe pacientin- Bërja dhe regjistrimi I pagesave.






KR Nxënësi duhet të:- të bëjë pranimin e fëmiut si pacient- zbatojë mënyrën e sjelljes me fëmijët e shëndoshë- zbatojë mënyrën e sjelljes me fëmijët e hendikepuar- respektojë masat mbrojtëse në vendin e punës.


KR Nxënësi duhet të:- shpjegojë fëmiut rregullat e pastrimit të dhëmbëve- tregojë teknikat e pastrimit të dhëmbëve fëmiut- tregojë llojet e brushave dhe të pastave- t’I këshillojë fëmijët për mënyrat e ushqimit dhe vizitat

te stomatologu- demonstrojë mënyrën e fluorizimit- respektojë regullat e mbrojtjes së ambientit punues.


KR Nxënësi duhet të:- zbatojë rregullat administrative- marrjen dhe ruajtjen e të dhënave- respektojë rregullat e mbrojtjes së ambientit punues.- komunikojë në mënyrë të sjellshme me pacientët- caktojë vizitat e ardhshme.


Ky modul duhet të realizohet në klinikën e Pedodoncisë dhe Ortodoncisë.- Mësimdhënësi duhet të përdorë sa më shumë demonstrime

konkrete me fantoma ( fëmijë kukull)- Nxënësi duhet të angazhohet me punë konkrete për

përkujdesjen e fëmijëve. Baza materiale e domosdoshme

Për realizimin e modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset dhe materialet e nevojshme:

- reparti I pedodoncisë- fantoma dhe fëmijë kukull- kartonet e pacienteve- instrumentet stomatologjike- pastat e ndryshme të dhëmbëve- brushat e dhëmbëve- medikamentet dhe mjetet për aplikimin e tyre.


Dezinfektimi dhe sterilizimi i instrumenteve

Lëmia: ShëndetësiProfili: Asistent i stomatologjisëKlasa: 12

Numri i modulit 5

Qëllimi i modulit

Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për të kryer sterilizimin dhe dzinfektimin e instrumenteve, sallës së operacionit dhe të asistojë stomatologun gjatë punës me pacient.


17.7 kredit 175ore


RM 1Nxënësi bën dezinfektimin dhe sterilizimin e instrumentevePërmbajtja- Vendosja e dezificientëve në raport të caktuar me ujin - Vendosja e instrumenteve në dezinfektues- Respektimi i kohëzgjatjes së dezinfektimit- Pastrami i instrumenteve me ujë të rrjedhshëm- Tharja e instrumenteve- Vendosja e instrumenteve në sterilizator- Respektimi i kohzgjatjes së sterilizimit- Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit.

RM 2 Nxënësi shkruan të dhënave gjenerale të pacientit Përmbajtja- Shkrimi i të dhënave të pacientit - Vizatimi i skemës së punimit protetik të marrë nga

stomatologu- Dorëzimi i punimit protetik në laborator - Caktimi i vizitës së ardhëshme të pacientit

Zbatimi i rregullave të sigurimit teknik dhe mbrojtjes së mjedisit.



Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren:

RM Rezultatet e të mësuarit



KR Nxënësi duhet të:- Zgjedh dezificientin e caktuar- Të punojë me doreza gjatë gjithë kohës- Vendos instrumentet në dzinfektues- Sterilizojë instrumentet- Thajë instrumentet- respektojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes

së mjedisit.


KR Nxënësi duhet të:- jetë komunikativ me pacientin- shënojë në mënyrë të drejtë të dhënat e pacientit- kontaktojë me teknikët e laboratoritrespektojë rregullat e mbrojtjes nga infeksion


Ky modul duhet të realizohet si një aktivitet praktik në ordinancat private dhe në klinikat e e kirurgjisë orale

- Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete për asistimin e drejtë gjatë trajtimit të pacientit

- Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete me përdorimin e instrumenteve të caktuara , materialeve dhe aparaturës



Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, instrumentet, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme:- Ordinanaca stomatologjike kirurgjike e pajisur me instrumente - Dokumentacion për pacientët - Mjete dezinfektuese- Aparatura për sterilizim

Documents

RM 1 - rks-gov.net · Web viewShoqëritë bashkëkohore arsimin e konsiderojnë ndër pasuritë më të rëndësishme të njerëzimit dhe përpiqen të gjurmojnë potencialin e tij