saqarTvelos kompozitorTa SemoqmedebiTi kavSiris Jurnali

jon keiji. ucnobi avtoris foto..

1 (15) .2013

MUSIKAJournal of Creative Union of Composers of Georgia

musikaJurnali gamoicemasaqarTvelos kulturisa da ZeglTa dacvissaministros finansuri mxardaWeriT

redaqtori: mixeil oZeli Tanaredaqtorebi: mzia jafariZe, Tamar wulukiZe

dizaini: vaxtang rurua, vano kiknaZe, gogi WefxoZe

inglisuri Targmani: S.p.s. `logosi~

misamarTi: daviT aRmaSeneblis 123tel.: (+995 32) 95 41 64, (+995 32) 96 75 05faqsi.: (+995 32) 96 86 78

TariRimanana korZaia. aleqsi maWavariani 100 ��������������������������������2festivalinana RvinianiZe. konservatoriis didi darbazis

festivali ..................................................................................... 5epoqaluri saxeebieldar gewaZe. is jer kidev CvenTan aris....................13siaxlemzia jafariZe. saCuqari bavSvebs .....................................15iubilenestan mesxi. misalmeba iubilarebs ............................20sakoncerto cxovrebanargiza gardafxaZe. iaSvilebis dinastiis

gamgrZelebeli .........................................................................23xsovnagulbaT toraZe. dauviwyari qalbatoni tatiana

dunenko ........................................................................................25wlebis gadasaxedidanTamar wulukiZe. araerTi siaxlis wamomwyebi ..........27festivaliala sxirtlaZe. sasule musikis zeimi ..........................30msoflio klasikosebinino Jvania jon keijis gza samyarosa da sakuTari

sulis Secnobisaken ................................................................38portretirusudan quTaTelaZe. epitafia interviudan

kolaJebiT ..................................................................................44merab gegia. msofliosTan integrirebuli

marginali ...................................................................................49ganaTlebaJuJuna goqaZe. Sexvedra kompozitor merab

merabiSvilTan .........................................................................50folklorigiorgi kraveiSvili. heruli musikaluri

folklori ................................................................................52sakoncerto cxovrebalali kakulia. ramaz qaruxniSvilis Semoqmedeba

saavtoro koncertis konteqstSi ........................................54manana axmeteli. eZRvneba eliso virsalaZes ............62axali gamocemebirevaz takiZe. saxelovan iubilars ..................................64jazinargiza gardafxaZe. me-15 jaz - festivali ...............66radioarqividanlali gabunia. mogonebebi evgeni miqelaZeze ...........72epoqaluri saxeebi

nestan mesxi. `mSvenieri epoqis dasasruli~ ................78www............................................................................................80

summary ..................................................................................82

ISSN 1987-7773

2

2013 wlis 23 seq tem bers aleq si ma Wa va ri a ni _ Se ­moq me di, rom lis sa xel ma qar Tu li xe lov ne bis ko ri fe Ta So ris uk ve da im k vid ra ad gi li, dro is am sa u ku no van zRurbls ga da a bi jebs.

aleq si ma Wa va ri a ni aris Se moq me di, ga sa oc rad wi na aR m de gob ri vi bi og ra fi iT. igi xom is xe lo va ­ni a, rom lis pir ve li ve Txzu le bam mo i po va udi ­de si aRi a re ba; ro mel mac sak ma od axal gaz r dul asak Si mi i Ro ssrk sa xal xo ar tis tis wo de ba, sa ­qar T ve los sa xal xo ar tis to bas ki ver eRir sa si ­cocx lis bo lom de; rom lis ,,o te lom” sap re mi e ro war mod ge neb ze Tbi lis Si cxe no sa ni mi li cia ga mo ­iy va na Tav li dan Te at ris mi sad go me bis speq tak l ze mox ved ris ubi le To msur vel Ta gan da sa ca vad; ro ­mel mac er T ­er T ma pir vel ma ga aJ Re ra qar Tu li pro fe si u li mu si ka sab Wo Ta ,,rki nis far dis” miR ­ma ev ro pa sa da ame ri ka Si; amas Tan, si War ma gis Jams di di wu xi li ga ni ca da, rad gan ver mo es w ro Ta vi si usay var le si ope ris ,,ham le tis” xil vas Tbi li sis ope ri sa da ba le tis Te at ris sce na ze (sxva gan dad ­

g ma arc ufiq ri a, rad gan mtki ced hqon da gadawy ­ve ti li ope ra pir ve lad sa qar T ve lo Si, qar Tul ena ze exi la). ba let `vefxistya os nis” le nin g ra ­du li war ma te bu li pre mi e ris Sem deg ki sev diT war mos T q va: _ ga na xev re bu lia Ce mi si xa ru li, rad gan Ce mi xal xi ver xe davs da ver is mens ama ­so... Msi cocx lis bo lo pe ri od Si Seq m ni li Se us ­ru le be li sa o pe ro, sa ba le to da sim fo ni u ri na ­war mo e be bis sia sak ma od vrce li a. am xar vezs dRes mi si va Ji, di ri Jo ri vax tang ma Wa va ri a ni av sebs, ris Se de ga dac mra va li kom po zi cia uk ve cno bi li gax da sa zo ga do e bi saT vis.

mniS v ne lo va nia is faq tic, rom igi sab Wo Ta sis te mis msxver p lic iyo, ro gorc rep re si re bu li oja xis war mo mad ge ne li (8 wlis as k Si de das Tan er Tad ci xe Sic ki iyo gam we se bu li) da am sis te mis mi er ve aRi a re bu li xe lo va nic _ sta li nu ri, sa ­xel m wi fo da rus Ta ve lis pre mi e bis la u re a ti, sa ­qar T ve los kom po zi tor Ta kav Si ris Tav m j do ma re, ssrk umaR le si sab Wos ori mow ve vis de pu ta ti; ro ­

100

aleqsi maWavariani

100 we li... er Ti sa u ku ne... es Jam TaR we ris is mo nak ve Ti a, ro mel sac Za luZs mkveT ri zRva ri ga av los war ma val Ri re bu le beb sa da mud mi vo bas So ris; es aris dro, ro me lic pi ruT v ne lad mi u Cens ad gils xe ­lov ne bis qmni le bas da mis av tors is to ri is ana leb Si. “riT ga ni zo me ba dro! dro ga ni zo me ba dro is niS niT, dro ga ni zo me ba dro is Se moq me de biT, tem pe ra tu riT (tem pe ra men tiT), az riT, mas S ta bu ro biT, si la ma zi sa da mSve ni e re bis im ga ge biT, ro mel sac war mo ad gens dro. ma Ra li xe lov ne ba, dat vir Tu li si la ma ziT, az ris mgzne ba re bi Ta da dro is niS niT, aris ada mi a nis su lis for mi re bis, rwme nis, si cocx li sad mi di di ndo bi sa da siy va ru lis ga ran ti a. Se degs dro Se a ja ­mebs, yve la da nar Ce ni uZ lu ria mas Tan...”

aleq si ma Wa va ri a ni

3

mel sac Ta vi si Tva liT una xavs sta li ni, Sex ved ria xruS Covs da meq si kis pre zi den t sac ki. da rac yve ­la ze mTa va ria, iyo upar ti o! ara so des iricxe bo da ko mu nis tu ri par ti is ri geb Si.

yve la ze mniS v ne lo va ni ki is aris, rom mi si Se ­moq me de bi sad mi dRe sac ar ga ne le bu la sa er Ta ­So ri so in te re si. ax lac xSi rad as ru lebs ara ­er Ti cno bi li Tu dam wye bi ucxo e li mu si ko si mis sa vi o li no kon certs, ro me lic ga su li sa u ku nis 50­i an wleb Si Se iq m na da ro mel sac sa kon cer to gza udi des ma da vid ois t rax ma da u lo ca. kom po zi ­to ris gar dac va le bis Sem deg ram de ni me qve ya na Si da id ga ba le ti ,,o te lo”, ro me lic mi la nis ,,la ska las Tan” ar se bu li ,,bra i den zes” ga le re is oq ­ros med liT da jil dov da. bo los es ba le ti 2006 wels gan me o re biT, axa li ver si iT war mo ad gi na slo va ke Tis sa ba le to das ma; ame ri kis Se er Te bul Sta teb Si pi ka sos pre mia da im sa xu ra san k t ­ pe ter ­bur gis (le nin g ra dis) ope ri sa da ba le tis Te at ­r Si dad g mul ma mis ma ba let ma ,,vefxis tya o san ma”, ro me lic mTel ma da sav le Tis sam ya rom ixi la Te ­at ris gas t ro le bis dros... ma Wa va ri a nis sa av to ro uf le bebs dRes msof li o Si aRi a re bu li ,,si kor s ­kis” eli ta ru li fir ma icavs. ki dev mra va li faq ­tis mox mo ba Se iZ le ba, ro me lic mety ve lebs am di ­di xe lo va nis sa xe lis uk v da ve ba ze.

am g va ri aRi a re bis utyu a ri das tu ri iyo Cem T vis Sex ved ra iapo nel mu si ko log Tan ka Si ko ka Si mas ­Tan, ro me lic 2012 wlis ga zafxul ze spe ci a lu rad ma Wa va ri a nis me eq v se sim fo ni is mo sas me nad pir ve ­lad ew via Tbi liss. ka Si ma sa oc rad emo ci u ri pi ­rov ne ba gax l daT, da u o ke be li ener gi iT, moZ ra vi, wa miT rom ver Zleb da erT ad gi las. imis Si SiT, rom mis T vis ,,bi le Tis da jav S na” ar da viwye bo daT, vax tang ma Wa va ri a nis ga sac no bad uk ve kon cer tis bi le TiT ,,Se i a ra Re bu li” mi vi da.

ka Si mas kon cer tis Sem deg Sev x v di. ga sa o ca ri en Tu zi az mi Ta da aR f r To va ne biT sa ub rob da qar ­Tul sim fo ni ur mu si ka ze, ro mel sac, ro gorc ga ­ir k va, Za li an Rrmad ic nob da. sim Re riT, ama Tu im wam y va ni sak ra vis imi ti re biT ake Teb da an d ria

ba lan Ci va Zis, oTar Taq Ta qiS vi lis, sul xan na si ­Zis, fe liqs Rlon tis, gia yan Ce lis sim fo ni e bis Te me bis ilus t ra ci as, ma gi da ze ax mo va neb da gan s ­x va ve bul, mis T vis sa in te re so rit mul struq tu ­rebs. Se kiTx va sac ar vus vam di, rom ar Se mewy vi ta es Zal zed STam beW da vi mo no lo gi qar Tu li sim ­fo niz mis ir g v liv. bo los ma Wa va ri an ze Se Cer da... da mci re pa u zis Sem deg (es er Tader Ti pa u za gax l ­daT) ga nag r Zo: ,,ma Wa va ri a nis sa av to ro kon cer tis prog ra mis Se sa xeb in ter ne tiT, Tqve ni ope ris Te ­

aleqsi maWavariani

TariRi

4

TariRi

at ris veb ­ g ver di dan Se vity ve. arc dav fiq re bul ­var, ise wa mo ve di am kon cer tis mo sas me nad. ma Wa va ­ri a nis mu si ka gan sa kuT re biT miy vars. ro ca ga vi ge, rom prog ra ma Si me eq v se sim fo nia iyo, ma Sin ve mi ­vi Re ga dawy ve ti le ba. sim fo nia mxo lod Ca na we riT vi co di da li ve­ Si min do da mo mes mi na. ase ve sa for ­te pi a no kon cer ti, ro me lic, Ce mi az riT, er T ­er Ti sa u ke Te so a. Tan sa in te re so pi a nists, ka tia ska na vis un da da ek ra. ska na vi po zi ti u ri Sem s ru le be li a, rac ase auci le be lia ma Wa va ri a nis kon cer tis su ­li e ri sam ya ros ga sax s ne lad.P

pir ve lad ki ma Wa va ri a nis mu si kiT ,,wi na sa u ­ku ne Si” da vin te res di. 1990 wels li a na isa ka Zis fir fi ta Ca mi var da xel Si da sa oc rad mo vi xib le. mas Sem deg in ter ne tiT Tu sxva sa Su a le be biT sis ­te ma tu rad vec no bo di am di di kom po zi to ris na ­war mo e bebs. mok led, Tan da Tan mi si ,,fa ni” gav x di. ami to mac ga sak vi ri ar aris, rom Se vity ve Tu ara veb ­ g ver di dan kon cer tis Ta o ba ze, Tbi liss mo va ­Su re. me gan sa kuT re biT miy vars meeqvse sim fo nia `promeTe~, mag ram cocx lad mos me nil ma, vax tan ­gis di ri Jo ro biT, sxva siv r ce e bi da ma na xa. es hu ­

ma niz miT aR sav se fres ke bi a, er T g va ri mSvi do bis ma ni fes tia sa qar T ve lo saT vis, Tumc, mo wo de bu li yo vel g va ri ,,po li ti za ci is”, pla ka tu ro bis ga ­re Se. rac yve la ze Za li an mom wons mis mu si ka Si, es aris Ta na med ro ve o bi sa da erov nu lo bis lo gi ku ­ri mTli a no ba. me eq v se sim fo nia kon cep tu a lu rad da teq no lo gi u rad Son ber gi se u li a, mag ram ama ve dros war mo ud gen lad erov nu li a. mZaf ri eq s p re ­si u lo ba Si na ga ni su li e re bi dan, qar Tu li su li ­e re bi dan iba de ba. ase Ti sin Te zi iS vi a To ba a. dRes, ume tes Sem Tx ve va Si, erov nu li sawyi si im de nad ni ­ve li re bu li a, ver ga i geb, Ta na med ro ve teq no lo ­gi e bis miR ma ra erov ne bis mu si ka dgas. asea xSi rad Cven Ta nac, iapo ni a Si, rac da sa na ni a. ma Wa va ri an Tan ki es ori kom po nen ti or ga nu lad Ta na ar se bobs da maT uer T de ba me sa me _ la ma zi Te ma tiz mi. Te me bis es si la ma ze jer ki dev sa vi o li no kon cer ti dan ma o ceb da, mag ram arc me re gam q ra la. ma ga li Tad, me oTxe sim fo ni is II na wi li ma le ri se u li hu ma nu ­ro biT aris aR beW di li, mag ram, imav dros, ise Ti ve la ma zia da di de bu li, ro go ric qar Tu li mTe bi. Se iZ le ba am Te me bis fol k lo rul war mo mav lo ba ­ze sa u ba ric. Mme qar Tu li fol k lo ris gac no ba sac vcdi lob. iq ­neb ma Ti war mo mav lo ba fol k lo ru lic aris, mag ­ram struq tu ru lad im de nad in di vi du a li ze bu li a, rom sru li ad da mo u ki de bel sa xes iZens. rit me bi! es uk ve ma Wa va ri a nis sti qiaa _ rTu li, po li rit ­mu li, mra val fe ro va ni, kon t ras tul az rov ne ba ze ori en ti re bu li... mok led, Za li an sa in te re so, di ­de bu li kom po zi to ri a! vfiq rob, ma Wa va ri a ni sa ­qar T ve los T vis igi ve a, rac Sos ta ko vi Ci ru se Ti ­saT vis da beT ho ve ni ger ma ni i saT vis”...

ma na na kor Zaia

aleqsi da vaxtang maWavarianebi balet `vefxistyaosnis~ premieris Semdeg

5

k ve So re ul da Cven T vis avad mo sa go nar 90­i an wleb Si, ker Zod, 1997 wels, TiT q mis aTi wlis

iZu le bi Ti umoq me do bis Sem deg, ma Ra li stan dar­te biT aR d ge nil ma da ga nax le bul ma Tbi li sis v. sa ra jiS vi lis sax. sa xel m wi fo kon ser va to ri is did ma sa kon cer to dar baz ma sa ze i mo gax s ni dan Za­li an ma le, de kem ber Si kon cer te bis se ri as umas­pin Z la. dar ba zis mes ve u reb ma siT bos, si la ma ze sa da WeS ma rit xe lov ne bas da nat re bul er T gul msme­nels qar T ve li da ucxo e li mu si ko se bis meS ve o biT da u viwya ri dRe e bi aCu qes. am Ta ri RiT dawye bu li uk ve 15 we li a, yo ve li de kem b ris me o re na xev ri dan kon ser va to ri is di di dar ba zi sa a xal w lo­ sa So­bao sa Cu qars uZR v nis sa zo ga do e bas. ase dam k vid­r da Tbi li se li mu si kis moy va rul Ta cxov re ba Si sa er Ta So ri so fes ti va li sa xel wo de biT `sa a xal­w lo mu si ka lu ri Sex ved re bi~. am dro is man Zil ze fes ti val ma ise Ti mu si ko se bis, kom po zi to re bi sa da Se moq me de bi Ti ko leq ti ve bis cocx lad mos me nis bed ni e re ba mi a ni Wa qar T vel msme nels, rom li Tac ne bis mi e ri am g va ri sxva fo ru mi Tavs mo i wo neb da. ase ve yo vel T vis di di yu radRe ba eT mo ba axal gaz­

r da ucxo el da qar T vel ni Wi er Sem s ru leb leb­sac. Za li an xSi rad es fes ti va li maT T vis saq vey no aRi a re bis da sawyi sad qce u la.

Za li an co ta vin mem Tu icis, ram de ni Za lis x­me vaa Ca de bu li ase Ti kon cer te bis or ga ni ze ba Si, vi na i dan, cno bi li Sem s ru leb le bis sa kon cer to gra fi ke bi ram de ni me wliT aris ga we ri li da mxo­lod or ga ni za to re bis pi ra di kon taq te bis meS ve­o biT, isi ni xan da xan uho no ra ro dac ki Tan x m de bi an

Cvens fes ti val Si mo na wi le o bas. tra di ci u lad qce ul am g var Ro nis Zi e bebs xSi­

rad ori uki du re si xved ri elis _ xSir Sem Tx ve­va Si isi ni ufe rul de ba, er T fe ro va ni da mo sawye ni xde ba. an pi ri qiT, dros Tan er Tad mo su li ga moc­di le ba or ga ni za to rebs si ax le e bi sa ken, eq s pe ri­men te bi sa ken da mra val fe rov ne bi sa ken swraf vis sti muls aZ levs. swo red am g var ka te go ri as mi­e kuT v ne ba `sa a xal w lo mu si ka lu ri Sex ved re bi~,

festivali

konservatoriis

didi darbazis

festivali

u

6

rom lis dam fuZ ne be li da uc v le li or ga ni za­to ria cno bi li pi a nis ti, kon ser va to ri is di di dar ba zis sam xat v ro xel m ZR va ne li, sa qar T ve los sa xal xo ar tis ti, za qa ria fa li aS vi li sa da So­Ta rus Ta ve lis pre mi e bis la u re a ti ma na na do­i jaS vi li. q­ni ma na na da mi si gun di _ kon ser va­to ri is di di dar ba zis Se moq me de bi Ti ko leq ti vi, ux ma u rod da ama ve dros Zal da u zo ga vad cdi lobs fes ti va lis de vi zi _ `si a mov ne ba da si xa ru li mi­a ni Wos msme nels~ _ yo vel jer ze ga mar T le bu­li iyos da mo i zi dos gan s x va ve bu li ge mov ne bis da asa kis audi to ri a. ami tom `sa a xal w lo mu si ka lu ri Sex ved re bi~ ar mi e kuT v ne ba Te ma tu ri fes ti va le­bis rigs. mas Si Ta vis T vis sa in te re sos yo vel T vis ipo vis fol k lo ru li, ja zu ri, ka me rul ­in s t ru­men tu li, sa for te pi a no, vo ka lu ri Tu sim fo ni u­ri mu si kis moy va ru li. kon cer te bis ase Ti Jan ru li mra val fe rov ne ba ga miz nu lia im axal gaz r da Ta o­

bis T vi sac, ro me lic, sam wu xa rod, ar aris kla si ku­ri mu si kis xSi ri msme ne li.

ma na na do jaS vi li: `Cve ni mi za ni swo red isa a, rom am kon cer te biT axal gaz r da Ta o ba mo vab ru­noT di di xe lov ne bi sa ken. rac uf ro me ti axal gaz­r da iv lis aseT Ro nis Zi e beb ze es qve ya nas wa ad ge ba. mar Ta lia, kla si ku ri mu si kis kon cer te bi is sfe­ro a, sa dac Se mo sa va li TiT q mis ar Se mo dis, mag­ram es is sfe ro ca a, rom lis ga re Sec su li e re bas Za li an ga u Wir de ba. kar gi iq ne ba, Tu sa xel m wi fo aiRebs kla si ku ri mu si kis fes ti va le bis mowyo bis fi nan sur val de bu le bas. Cven ki, sam wu xa rod, uk ve me o re we li a, rac kul tu ris sa mi nis t ro mac ki Seg­viwy vi ta fi nan su ri mxar da We ra da ra sac va ke TebT _ mxo lod sa ku Ta ri Za le biT va xer xebT~.

vi na i dan wle van de li fes ti va li sa i u bi leo iyo, or ga ni za to re bis sur vi liT mas Si mo na wi le ­o ba Zi ri Ta dad mxo lod qar T vel ma mu si ko seb ma mi i Res. im Sem s ru leb leb ma, rom le bic msof li ­os sxva das x va kuTxe Si moR va we o ben da xSi rad ver axer xe ben mSob li ur qve ya na Si Ca mos v las. Ta vi si xe lov ne ba aC ve nes im mu si ko seb mac, vinc sam Sob lo ­Si em sa xu re ba qar Tu li kul tu ris gan vi Ta re bas.

wle van de li fes ti va lis er Ta der Ti ucxo da far To sa zo ga do e bi saT vis uc no bi sa xe li iyo kon­s tan tin Sam rai _ axal gaz r da pi a nis ti, rom lis kon cer t mac nam d vi lad da am S ve na fes ti va li.

27 wlis mu si ko si mos ko vis gne si ne bis mu si ka­lu ri aka de mi is kur s dam Tav re bu lia da axal gaz­r du li asa kis mi u xe da vad mra va li pres ti Ju li sa­er Ta So ri so kon kur se bis la u re a ti a. war ma te biT ga mo dis msof li os sxva das x va qvey neb Si, Ta nam S­rom lobs ga mo Ce nil or kes t reb Tan, mo na wi le o­bas iRebs sxva das x va sa er Ta So ri so fes ti va leb Si. Sam ra is bo lo sa kon kur so war ma te ba da kav Si re bu­lia sid ne is pi a nis t Ta IX sa er Ta So ri so kon kur­s Tan, sa dac man pir ve li pre mia da 6 spe ci a lu ri pri zi mo i po va. Ji u ris wev ri q­ni ma na na do i jaS­vi li ise mo i xib la mu si ko sis xe lov ne biT, rom ga­dawy vi ta igi fes ti va lis msme ne lis T vi sac ga ec no. k. Sam ra im Tbi li sur so lo kon cer t ze ba xis, skri­

festivali

konstantin Samrai

7

a bi nis, ra ve lis, pro ko fi e vis da gan sa kuT re biT lis tis na war mo eb Ta vir tu o zu li, sa u ke Te so in­ter p re ta ci iT mo nus xa sa zo ga do e ba. Ta ma mad Se­iZ le ba iT q vas, rom igi nam d vi li aR mo Ce na gax da yve la saT vis. ueW ve li a, rom es araC ve u leb ri vad ni Wi e ri pi a nis ti mo ma val Si met po pu la ro bas mo­i po vebs da Tu ki Sam rai kvlav es tum re ba Cvens de­da qa laqs, mis kon certs nam d vi lad bev rad me ti msme ne li eyo le ba.

qar Tu li fol k lo ri – Cve ni eris kul tu ru li Ri re bu le bis er T ­er Ti yve la ze mniS v ne lo va ni ga mo xa tu le baa da mas Tan Se xe ba Ti To e ul Cven ­gans yo vel jer ze dam sa xu re bu li si a ma yis grZno ­bas gvris. ami tom Za li an sa si a mov no a, rom xal xu ri sim Re ri sa da cek vis kon cer tebs yo vel T vis di di audi to ria hyavs, mag ram ma ma da vi Tis taZ ris mga ­lo bel Ta gun di sa da an sambl `sa xi o bas~ kon cer ­t ze mo sul ma msme nel Ta ra o de no bam yo vel g var mo lo dins ga da a War ba. sa zo ga do bam uk ve ga moc di ­le biT ico da, rom qar Tu li sim Re ris siy va ru liT gu lan Te bu li am axal gaz r de bis Ses ru le biT auci ­leb lad mo is men da mis T vis uc nob qar Tul mar ga ­li tebs, im ni mu Sebs, wi na Ta o beb ma rom Ca i we res da dRem de elo de bi an gam Sif ravs da pir vel sa ja ro Sem s ru le bels. ro ca xu Ti wlis win, mal xaz er q ­va ni Zem an sam b li `sa xi o ba~ Ca mo a ya li ba, swo red am mi si is Ses ru le ba hqon da miz nad. Ta nac es araC ve ­u leb ri vi mu si ka lu ri sme nis da al Ros mqo ne eT ­no mu si ko lo gi da lot ba ri jer ki dev stu den to ­bi dan mo yo le bu li da di o da kuTxe­kuTxe Ta vis pe da go geb Tan er Tad da ag ro veb da uni ka lur sim ­Re rebs.

ro gorc b­ma mal xaz ma gviTx ra, an sam b lis mi­za nia Ta vi si wvli li Se i ta nos xal xu ri sim Re ra­ sa ga lob le bis Zve li qar Tu li bger wyo bis aR d ge­na Si da sim Re ra Se as ru los qar Tu li sa sim Re ro wyo bis dac viT. fes ti va lis kon cer t ze Ses rul da sa we so, is to ri u li, sa fer xu lo sim Re re bi; erov­nu li sa gan Zu ris is nimuSe bi, ro mel Ta ume te so ba 1907­10 wleb Sia Ca we ri li. kon cer t ze si ur p ri ze­bic elo da msme nels _ le gen da ru li ar tem er­

qo ma iS vi lis Ca na wers mom Rer leb ma ori xma da a­des da TiT qos cocx lad mog vas me ni nes qar Tu li fol k lo ris di di mo a ma ge. ase ve sva ne Ti dan Ca mo­su li uxu ces Ta an sam b li ga ic no msme nel ma.. Tur­me `sa xi o ba~ Zve li qar Tu li sity vaa da mwyobr, tkbil x mo van sim Re ras niS navs. Za li an sa si a mov no da sa a ma yo ca a, rom mal xaz er q va ni Zis gun di sa da an s am b lis kon cer t ze swo red ase Ti sim Re ra JRer­da.

al baT sim Re ri sad mi ge ne ti ku ri da mo ki de bu­le bis maC ve ne be lia isic, rom Cven Si vo ka lur mu­si kas yo vel T vis gan sa kuT re bu li in te re si sdevs Tan. ami tom `sa a xal w lo mu si ka lu ri Sex ved re bi~ yo vel T vis uT mobs am Janrs ad gils. wels fes ti­val ze es rub ri ka le gen da rul ma qar Tvel ma te­nor ma zu rab sot ki la vam war mo ad gi na. msof li o Si aRi a re bu li xe lo va ni ur Tu le si Jan riT _ ro man­siT da ase ve sa o pe ro ari e biT war s d ga msme ne lis

7

giorgi babuaZe

festivali

8

wi na Se da Ta vi si xe lov ne bis Tay va nis m cem lebs nam d vi li dRe sas wa u li mo uwyo. did ma ma es t rom ki dev er Txel dag va na xa, rom mis mom xib lav xmas, uza do pro fe si o na liz m sa da usazR v ro ar tis tizms dro ve ra fers ak lebs. ro gorc qal ba ton ma ma na­nam aR niS na `zu rab sot ki la vas os ta to ba im de nad srul yo fi li a, rom man Ta vi si os ta to biT asa ki ga a u fe ru la~. mom Re ral ma Se uZ lod yof nis mi u­xe da vad, aR f r To va ne bul msme nels or gan yo fi­le bi a ni kon cer tis me re, bis ze ki dev er Ti, me sa me gan yo fi le ba Ses Ta va za. rac uf ro mets mRe ro da ma es t ro, miT uf ro iz r de bo da mi si Ses ru le bis xa­ris xi. am kon cer tiT ba ton ma zu rab ma isic dag va­na xa, rom igi ase ve di di pe da go gi caa _ kon cer t ze mas Rir se u li par t ni o ro ba ga u wia mis ma or ma mos­wav lem _ mos ko vis kon ser va to ri is kur s dam Tav­re bu leb ma ma ri na naWye bi am da qse nia le o ni do vam.

pir ve lad ar aris, ro ca `sa a xal w lo mu si ka­lu ri Sex ved re bis~ er Ti sa Ra mo ja zur mu si kas eT mo ba. ja zi sad mi in te re si sa qar T ve lo Si rom Za­li an di di a, ama ze Cvens qve ya na Si msof lio var s k­v la ve bis mo na wi le o biT Ca ta re bu li am mi mar Tu­le bis uma R le si xa ris xis fes ti va le bic mow mo ben.

kon ser va to ri is di di dar ba zis or ga ni za to re bi pri o ri tets ani We ben aRi a re bul, Tum ca Cven Si nak­le bad cno bil sa xe lebs. ase Te bi iy v nen je ki te ra­so ni, iaron her ma ni da ma Ti tri o e bi. ase Te bi ari an wels mow ve u li mu si ko se bic _ ba sis ti ben uili am si da dra me ri mar kus gil mo ri. Tum ca gan sa kuT re bu­li in te re si ja zis sa Ra mos mi marT mxo lod am gva­re biT ar iyo ga pi ro be bu li; tri os me sa me wev ri, vir tu o zi mu si ko si be qa go Ci aS vi li gax l daT. mis Se moq me de biT win s v las gan sa kuT re bu li in te re­siT adev nebs Tvals ara mar to ja zis moy va rul Ta na wi li, ara med isi nic, vinc am xe lov ne bis mi marT gul g ri li a. be qa pir ve li mu si ko sia ja zis sam ya­ro Si, vinc aTi wlis asa ki dan Za li an xma maR la, yve las ga sa go nad am bobs Ta vis saT q mels. `be qa go Ci aS vi li brwyin va le axal gaz r da vun der kin di pi a nis ti a, Tqven bevrs ga i ge bT mis Se sa xeb uax lo es mo ma val Si~ _ ro ca es sity ve bi did ma Cik ko re am ori wlis win Tqva qar T vel bi Wu na ze, sam Sob lo Si mas ze uk ve bev r sac sa ub rob d nen, xo lo kon ser va­to ri is did dar baz Si Ca ta re bu li pir ve li so lo kon cer tis me re did ime deb sac am ya reb d nen. dRes ki, 16 wlis be qa ze ve raf riT ity vi, rom is dam wye­

festivali

liana isakaZe zurab sotkilava

9

bi mu si ko si a. pi ri qiT, mi si Ses ru le ba, mu si ci re bis sa ku Ta ri xel we ra, fra zi re ba, bge ris xa ris xi da teq ni ku rad Ses ru le bu li pa sa Je bi yve las aviwyebs qar T ve li ja zis mu si ko sis asaks. mis mi er Ses ru­le bu li stan dar tu li Te me bi axa li fra zi re biT, axa li JRe ra do biT msme ne lis mRel va re ova ci ebs iw vev da. mis dak v ra Si ig r Z no bo da, rom igi li de ri iyo an sam b l Si.

ki dev er Ti an sam b li, ro me lic axal gaz r du­li asa ki sa a, mag ram uk ve ma Ra li re pu ta ci iT sar­geb lobs, aris Tbi li sis sa xel m wi fo ka me ru li or kes t ri `sa qar T ve los sim fo ni e ta~. ko leq ti vi 2008 wels da ar s da da Za li an ma le sa er Ta So ri­so as pa rez zec mi aR wia war ma te bebs. mra val fe ro­va ni re per tu a ris mqo ne ko leq tivs xSi rad iw ve ven sxva das x va sa er Ta So ri so fes ti va leb Si. mas Tan si a mov ne biT Ta nam S rom lo ben aRi a re bu li di ri­Jo re bi da so lis te bi. Ta vi si na war mo e bis Ses ru­le bas an do ben ga mo Ce ni li kom po zi to re bi. `sa qar­T ve los sim fo ni e ta~ sa a xal w lo kon cer teb ze uk ve me o red aris mow ve u li. am je rad man par t ni o ro ba ga u wia iapo ni a Si moR va we di ri Jor gi or gi ba bu a­Zes da XX sa u ku nis sa u ke Te so mu si kos Ta si a Si Se­sul cno bil me vi o li ne li a na isa ka Zes. kon cer t ze JRer da pet re Ca i kov s kis ad re u li pe ri o dis mu si­ka. `mo go ne be bi flo ren ci a ze~ si me bi a ni seq s te tis­T vi saa Seq m ni li, mag ram or kes t ris JRe ra do biT es po e tu ro biT sav se na war mo e bi, vfiq rob, od nav ga­fer m k r Tal da.

`me lan qo li u ri se re na da~, `val si­ s ker co~, `fiq ri~, `sker co~, `me lo di a~ sa for te pi a no opu se­bi a. di di ru si kom po zi to ris na war mo e bis er Ter Ti sa u ke Te so in ter p re ta cia am je rad li a na isa ka Zem Ses Ta va za msme nels. es er Ti Se xed viT sa da, mar­ti vi pi e se bi Ta vi si si fa qi ziT, po e tu ri gan wyo biT da amav d ro u lad Rrma Ca na fiq riT, Ta vis dro ze gax da imis sa ba bi, rom ga mo Ce nil qar T vel kom­po zi tors, or kes t ro bis ubad lo mcod nes sul xan cin ca Zes spe ci a lu rad li a na isa ka Zi saT vis da e mu­Sa ve bi na vi o li no sa da si me bi a ni or kes t ri saT vis. ami to ma caa es na war mo e bi q­ni li a na saT vis ga mor­

Ce u lad Zvir fa si da al baT ami to mac as ru lebs mas yo vel T vis gan sa kuT re bu li aR maf re niT. bis ze ki, ro gorc ma es t ros sCve vi a, sa a xal w lo gan wyo bis sa da ri mu si kiT da em S vi do ba mad li er msme nels.

fes ti va lis er Ter Ti yve la ze ama Rel ve be li sa Ra mo ga mod ga ga la­ kon cer ti, ro me lic ga mo­Ce ni li qar T ve li pi a nis tis, sa qar T ve los sa xal­xo ar tis tis, sa xel m wi fo da rus Ta ve lis pre mi is la u re a tis, Tbi li sis sa xel m wi fo kon ser va to­ri is pro fe so ris Ten giz ami re ji bis da ba de bi dan

festivali

Tengiz amirejibi

1010

85 wlis iubi les mi eZR v na. `bra vo ma es t ros~ rub­ri kiT war mod ge ni li es kon cer ti Ta vi si emo ci u­ro biT, sa u ke Te so, di di dar ba zi saT vis uC ve u lo Sem s ru leb le biT, sap re mi e ro mu si kiT, dra ma tur­gi i Ta da rac mTa va ri a, kon cer tis ad re sa ti sad mi ga mor Ce u li da mo ki de bu le biT, sa mu da mod dar Ce­ba sa zo ga do e bis mex si e re ba Si.

b­ni Ten gi zi er T na i rad di di siy va ru liT uy­vars mu si kos sa da ara mu si koss. is, vinc er Txel ma inc Sex ved ria am did g va ro van, did bu ne bo van ada mi ans, pi rov ne ba sa da mo qa la qes, aris tok rats _ ga reg nu li Tval saz ri si Tac, Se uZ le be lia am ur Ti er To bam uk va lod Ca i a ros me o re pi ris sa ke­Til dRe od. T. ami re ji bis na yo fi er ma ar tis tul­ma da pe da go gi ur ma moR va we o bam, ro me lic na xe var sa u ku ne ze mets iT v lis, mniS v ne lov nad ga na pi ro ba

qar Tu li sa Sem s ru leb lo xe lov ne bis gan vi Ta re­ba da sa yo vel Tao aRi a re ba. si cocx li su na ri a ni aR moC n da bev ri is qar Tu li sa for te pi a no na war­mo e bic, ro me lic pi ra dad Ten giz ami re ji bi saT vis Se iq m na. Ten giz ami re ji bi mra va li qar T ve li pi a­nis tis aR m z r de li a, ro mel Ta um rav le so ba sa er­Ta So ri so kon kur sis la u re a ti a. q­ni nu ge Sa mes xis iumor na rev leqss Tu da ve ses xe biT, ro me lic av­tor ma sa i u bi leo kon cer t ze Ta vad wa i kiTxa, b­n gi zis gax s ni li aqvs ` S.p.s. la u re a ti~ ro mel Ta So ris ari an: m. do i jaS vi li, a. kor san ti a, e. bol­q va Ze, m. na di ra Ze, T. li Ce li, T. gu re vi Ci, n. as ta­xiS vi li, v. Jor da ni a, x. bu ni a TiS vi li da sxve bi. am Ja mad mas kon ser va to ri a sa da sa mu si ko se mi na ri­a Si hyavs mos wav le e bi, ro mel Tac sa va ra u dod ax­lo mo ma val Si am S.p.s.­s ri geb Si vi xi lavT.

festivali

qsenia leonidova marina naWyebia

b­ni Ten gi zi sad mi miZR v nil sa Ra mo ze das w re­bis im de ni msur ve li iyo, rom dar baz ma ver da i tia mo sul Ta ra o de no ba. sa Ra mos dawye bam de fex ze mdgo mi sa zo ga do e ba xan g r Z li vi ova ci iT, mo wi we­biT Se e ge ba iubi lar did ma es t ros.

fes ti va le bis am g va ri miZR v na­ kon cer te bis sce na ris av to ri tra di ci u lad ma na na do i jaS vi­li a. Ta vi si pe da go gis sa i u bi leo sa Ra moc mi si Ta­os no biT Se iq m na, rom lis di di na wi li sa for te­pi a no mu si kas da eT mo. Sem s ru leb le bi, bu neb ri via, ba to ni Ten gi zis aR z r di le bi iy v nen. ir ma gi ga ni, ma ri na na di ra Ze, vax tang Jor da ni a, ma na na do i jaS­vi li, Ta mar li Ce li, aleq san d re kor san ti a, xa tia bu ni a TiS vi li – sxva das x va ran gis, dam sa xu re bis, in di vi du a lo bi sa da Se saZ leb lo be bis pi a nis te bi ari an, mag ram am sa Ra mo ze maT Ses ru le ba Si ig r Z­no bo da er Ti da ma xa si a Te be li Stri xi _ Ti To e ul maT gans mox s ni li hqon da yo vel g va ri re ga lia da dam sa xu re ba. isi ni iy v nen mos wav le e bi, rom le bic ki dev er Txel aba reb d nen ga moc das Ta vi si ma es t­ros wi na Se. ma na na do i jaS vil ma ase ve ga iT va lis­wi na Ta vi si pe da go gis di di siy va ru li ka me ru li, vo ka lu ri da sa ba le to Jan re bis mi marT da xe­lov ne bis am sfe ro e bis war mo mad gen le bic mo iw via sce na ze. Rrma pa ti vis ce ma di di Se moq me dis mi marT Ta vi si xe lov ne biT ga mo xa tes mom Re ral ma ma ri ka gu lor da vam, kon cer tmais ter ma Te mur eli a vam, Ce lis t ma ha ik ba ba i an ma, sul xan cin ca Zis sax. sa­xel m wi fo si me bi an ma kvar tet ma. kon ser va to ri is di di dar ba zis is to ri a Si pir ve lad Ses rul da sa­ba le to no me ri. ni no ana ni aS vil ma Cve u li ha e rov­ne bi Ta da mo ma ja do e be li cek viT sen ­san sis `ge di~ usax sov ra iubi lars.

kon cer tis kul mi na cia ki iyo spe ci a lu rad am dRi saT vis da we ri li so so bar da naS vi lis “Per pe­tuum Gi zi” pi e sa ori for te pi a nos, si me bi a ni kvar­te ti sa da da sar tya mi in s t ru men tis T vis.

so so bar da naS vi li: `Cem T vis gi zi gan sa kuT re­bu lad Zvir fa si ada mi a ni a. rom dag v Wir des sa­u ke Te so qar T ve lis kos mos Si gaS ve ba, er T ­er Ti auci leb lad gi zi iq ne ba da es mar to Ce mi az ri ar

iq ne bo da. mas Si Tav moy ri lia ada mi a nis sa u ke Te so Tvi se be bi. ro ca ma na na do i jaS vil ma mTxo va spe­ci a lu rad am sa Ra mo saT vis da me we ra xuT wu Ti a ni na war mo e bi, Tan Za li an ga mi xar da da Tan vi ner vi­u le, rad gan min do da sa Ra mos Se sa fe ri si ram ga­mom s v lo da~.

Cve ni dro is er T ­erT Se sa niS nav kom po zi tors mar T lac ar da uk lia cda... na war mo e bi, rom lis Ses ru le ba Si aleq san d re kor san ti as Tan, Ta mar li Cel Tan, ma ri na na di ra Zes Tan, ma na na do i jaS­vil Tan da si me bi an kvar tet Tan er Tad Ta vad kom­po zi tor ma _ ro gorc da sar tyam in s t ru men teb ze dam k v rel ma mi i Ro mo na wi le o ba, Za li an la ma zi da efeq tu ri ga mo vi da.

`a ra so des da viR le bi imis aR niS v niT, rom Tu ki ra mes va ke Teb mu si ka Si, amas Ce mi ma es t ros _ b­ni gi zi ami re ji bis ga re Se nam d vi lad ver Sev Z leb di. vfiq rob, rom Cven, gi zis mo wa fe e bi, co ta Ti uf ro uke Te se bi varT ima ze, vid re viq ne bo diT mis ga re­

11

festivali

Tbilisis saxelmwifo kameruli orkestri `saqarTvelos simfonieta~

12

Se.~ es sity ve bi, ro me lic b­ni Ten gi zis mos wav le­Ta um rav le so bis az r sac ga mo xa tavs, aleq san d re kor san ti as ekuT v nis, im mu si koss, ro mel mac am fes ti va lis so lo kon cer t ze ki dev er Txel dag­vim t ki ca, Tu ro go ri Rir se u li mos wav lea igi Ta­vi si pe da go gi sa.

aleq san d re kor san tia im bed ni er xe lo van Ta ricxvs mi e kuT v ne ba, ro mel sac msme ne li yo vel T­vis gan sa kuT re bu li siy va ru li Ta da mo lo di niT ege be ba. pi a nis tis mi marT ase Ti ke Til gan wyo ba mis gan sa kuT re bul niW Tan, ar tis tiz m Tan da pro fe si­o na liz m Tan er Tad, uTu od sa Sas pi rov nu li Tvi­se be bi Tac aris ga pi ro be bu li. igi ise Ti ve araC ve­u leb ri vi, di di da amav d ro u lad sa da ada mi a ni a, ro go ric mi si Se moq me de ba. kor san tia ara so des ar aris ori en ti re bu li far To msme ne lis ge mov ne­ba ze, cdi lobs iaros ga uk va la vi gziT, yo vel T vis axa li kon cef ci is, axa li JRe ra do bis Zi e ba Sia da ami to mac aris mi si kon cer te bi yo vel T vis sa in­te re so. xo lo fes ti va lis es sa Ra mo, ro me lic beT ho ve nis ad re u li pe ri o dis Se moq me de bas mi­eZR v na (sa for te pi a no so na te bi #4,12, va ri a ci e bi fu giT Txz.35), da be ji Te biT Se iZ le ba iT q vas, rom

qar T ve li pi a nis tis mi er Tbi lis Si Ca ta re bul sa­u ke Te so kon cer tebs So ris yve la ze gran di o zu li ga mod ga da nam d vi lad sa e ta po mniS v ne lo ba Se i­Zi na. kon cer tis me re ga ke Te bu li mi si ko men ta ric, vfiq rob, amis das tu ri a. sa Sa kor san ti a: `ro gorc Cans, beT ho ve ni ar mo bez­re bia xalxs. di di xa nia ve Zeb am ge ni o sam de mi sas­v lel gzas da vxvde bi, rom ax la Ra viwyeb mis sam­ya ro Si Ses v las. Tum ca aqam de bev r jer da mik ravs beT ho ve ni. vfiq rob, man ga mi Ro ka ri da am la bi­rin T Si uf ro Rrmad min da Se vi de. al baT ar da­vi kar ge bi!”. Tu ki sa Sa kor san ti as ar ak ma yo fi lebs na pov ni da ki dev me tis pov nis sur vi li aqvs, mi si usazR v ro ni Wis, al Ros, go ne bi sa da una ris gaT­va lis wi ne biT, un da vir w mu noT, rom mo ma va li Sex­ved ra pi a nis t Tan ki dev er Ti sa oc re bis mom s w res gax dis mis msme nels.

`sa a xal w lo mu si ka lu ri Sex ved re bis” ri giT XV fes ti val ma ise Ti ve war ma te biT Ca i a ra, ro gorc mis ma wi na mor be deb ma.

kon cer te bis Sem deg, ro de sac q­n ma na na do i­jaS vils vTxo veT fes ti va lis Se fa se ba, man Sem­de gi ga nacxa da: `mi xa ri a, rom fes ti val ma kar gad Ca i a ra, mag ram war ma te biT tkbo bis arc dro da arc fu fu ne ba ar gvaqvs. win aris So pe nis sa xe lo­bis norC pi a nis t Ta kon kur si, Tbi li sis pi a nis t Ta sa i u bi le o, ri giT me xu Te sa er Ta So ri so kon kur si da mo ri gi `sa a xal w lo mu si ka lu ri Sex ved re bi~. am Ro nis Zi e be bi saT vis mza de ba uk ve kar ga xnis dawye­bu li gvaqvs. am kon kur sebs elo de ba axal gaz r do­ba, ro mel Ta um rav le so bi saT vis es sa er Ta So ri so as pa rez ze gas v lis di di San si gax de ba. mo ma val Si ki ro me li me maT ga ni al baT Cve ni `sa a xal w lo mu­si ka lu ri Sex ved re bis~ stu ma ric iq ne ba~.

fes ti va lis de vizs _ `si a mov ne ba da si xa ru li mi a ni Wos msme nels~, nam d vi lad aqvs ki dev me sa me mi za ni _ uke Te si ga xa dos mo ma va li Ta o ba.

nana RvinianiZe

festivali

aleqsandre korsantia

13

is jer kidev CvenTan arisis jer ki dev Cven Tan aris. mi si was v lis Sem deg sul vix se nebT, mas ze vsa ub robT da ami to mac vfiq robT, rom jer ki dev Cven Tan aris. yve lam vi ciT Tu ra di di pi rov ne ba dav kar geT, mag ram amis bo lom de gac no bi e re bas ma inc dro sWir de ba. dav kar geT di­di mom Re ra li, pe da go gi, sa zo ga do moR va we, sa er­Tod ­ di di pi rov ne ba!

al baT, no dar an dRu la Ze Ta vis pir vel spe­ci a lo bas _ enaT mec ni e re bas rom gah yo lo da, ara nak leb si di des mi aR wev da. di di enaT mec ni e ri ar nold Ci qo ba va ara vis gas ti re bia ise, ro gorc no dars. Tum ca, mi si asi wlis Ta vis aR sa niS nav sa­

Ra mo ze, ro de sac no dar ma da me abe sa lo mi sa da mur ma nis du e ti Se vas ru leT, asi wlis iubi lar ma Ta vis yo fil mo wa fes uTx ra: _ Za li an bevrs da­kar gav da vo ka lu ri xe lov ne ba, Sen rom am gzas ar gah yo lo di o.

no dar an dRu la Ze­ pe da go gi es ki dev cal­ke di di da vrce li Te ma a. a mis sa Ta ve di di da viT an dRu la Zis moR va we o bi dan mo di o da. da viT an­dRu la Ze gax l daT praq ti ko si­ pe da go gi, gar da ami sa, mas vo ka lis me To di ka mec ni e ru la dac hqon­da da mu Sa ve bu li. igi am sa kiTxeb ze mu Sa ob da Cvens Se sa niS nav fo ni atr ma ri ne no za Zes Tan er Tad. es

nodar andRulaZe

14

ma sa la, sa bed ni e rod, Se mo na xu lia xel na we re­bis sa xiT. no dars mi Re bu li hqon da es brwyin va le sko la, amas da e ma ta ita li a Si mi Re bu li cod na da ga moc di le ba da yo ve li ve amis Se je re biT is Se­ud ga vo ka lur xe lov ne ba Si Ta vi si xa zis ga ta re bas. no da ri gax lavT Ca mom ya li be be li qar Tu li vo ka­lu ri az rov ne bis. mi si miR we ve bi cno bi lia aram­xo lod Cven Si. rom ga dav xe doT ev ro pis, ame ri kis sa o pe ro Te at rebs, sul ari an no da ris mo wa fe e bi an misi mo wa fe Ta mo wa fe e bi. Za li an co taa sa er Ta­So ri so do nis qar T ve li mom Re ra li, vi sac ra Rac do niT ma inc ar hqo no da Se xe ba no dar Tan.

an dRu la Ze e bis sax l zec xom da us ru leb lad Se iZ le ba la pa ra ki. am sax l Si Ta o be bi ga i zar d nen. Aam saxls ara mxo lod stum rob d nen, ara med aq bev ri _ Tu qar T ve li, Tu ucxo e li cxov rob da ki ­dec. qu Ta i si dan Ca mo su le bi auci leb lad aq Cer ­de bod nen, es tra di ci ad iq ca. TiT q mis yve la Si na ­u ru lad grZnob da Tavs. Mme ki bo lom de ga mom y ­va is udi de si ri dis grZno ba, rac am sax l Si fe xis Se mod g mi sas ga miC n da. ase mok r Za le bu li ar sad ar vyo fil var. am dros am sax l Si ga vi zar de. Tav da ­pir ve lad ba to ni da vi Tis mo wa fe gax l diT. mag ram mis si cocx le Sic ki, gan sa kuT re biT mi si avad m yo ­fo bi sas xSi rad no da ris ga nac mi mi Ria kon sul ­ta ci a. ba to ni da vi Tis gar dac va le bis Sem deg xom dRe van d lam de Ce mi da Ce mi mo wa fe e bis Se moq me de ­biT cxov re ba Si yve la sak van Zo sa kiTxi no dar Tan un da Se me Tan x me bi na. mi si Se niS v ne bi da mi Ti Te be bi auwo na vi iyo.

an dRu la Ze e bis sax li sad mi Cems uki du re sad mok r Za le bul da mo ki de bu le bas Tvi Ton no da ri aSar Jeb da, A pa ro di re bas ax den da, TuUro gor Sev di o di maT sax l Si. sa er Tod imi ta ci is sa o ca ri ni Wi hqon da. es iS vi a Ti sim kac ri sa da se ri o zu lo­bis ka ci, zog jer mris xa ne da Se u va lic gan sa kuT­re biT ix s ne bo da Ta vis da ba de bis dRes _ 13 de kem­bers. erT aseT dRes si ur p ri zi gag vi ke Ta _ war­mog vid gi na sa o pe ro stu di is speq tak li _ ,,por gi da be si~, de ta lu ri imi ta cia mo ax di na yva la Cven­Ta ga nis ga mos v li sa da moZ ra o bis. Ees iyo ma Ra li

ge mov ne bis xe lov ne bi sa da iumo ris fe i er ver ki. me ki dev er Ti bed ni e re ba mxvda wi lad _ no da ris da ba de bis dRes mu dam gax l diT Ta ma da. er Txe lac, swo red mis 80 wlis Tav ze, ro de sac sa i u bi leo sa­Ra mos Sem deg dav b run diT sax l Si, Se ve ca de gan sa­kuT re bu li sity ve bi meT q va iubi la ris T vis, ra sac is nam d vi lad im sa xu reb da. ma Sin ara na i ri pa su xi ar ga u ci a, mag ram mom dev no wels, ro de sac Se vik­ri beT, ga mo acxa da; _ Ta ma da, ro gorc yo vel T vis, iq ne ba el da ri, oRond im Sem Tx ve va Si, Tu iseT ra­me ebs ar ity vis, Sar San rom Tqva o. da, ai, er T ­er­Ti ra vTqvi ma Sin: iugos la vi a Si ,,tru ba dur Si~ no­dar an dRu la Zis man ri kos ise Ti war ma te ba hqon da, rom pre sa Si da we res: _ mTel msof li o Si ve Zeb­diT ka ru zos da Tur me is yo fi la Tbi lis Si o. M

Ce mi pir ve li gas v la sazR var ga reT, sa bed ni­e rod, no dar an d Ru la Zes Tan da ci sa na ta tiS­vil Tan er Tad Sed ga, ,,pra Ris ga zafxul ze~ ,,pi kis qal Si~ mi vi ReT mo na wi le o ba. ar da ma viwy de ba ra tri um fi iyo am ori di di mom Rer lis wya lo biT, me sazR v re e bic ki ta Sis kvri Ta da av tog ra fe bis Txov niT gva ci leb d nen.

no da ris, ro gorc pro fe si o na lis erT Tvi se­ba ze min da yu radRe ba ga va max vi lo _ is ver itan da, ro de sac Ses ru le bi sas ama xin jeb d nen teqsts, ro­gorc mu si ka lurs, ise sity vi ers. Ta vad Ti To e ul nots uf r Txil de bo da. gan sa kuT re biT mgrZno bi a­re ki qar Tu li re per tu a ri sad mi da mo ki de bu le bi­sas iyo. fa li aS vil ze am bob da, rom es Cve ni oja xis yo vel dRi u ro ba ari so. sa er Tod, mi si pat ri o tiz­mi sa ma ga li To iyo. mTe li sa qar T ve lo hqon da mov li li da yvel gan udi de si siy va ru li da to va. ma ga li Tad, mi si da saf la ve bis me o re dRes sva ne­Ti dan da re kes da Tqves, rom gu Sin Wi ris suf ra ga da vu xa deT ba ton no dar so.

ax la ki ise Ti Seg r Z ne ba gvaqvs, rom no da ri isev Cven Tan aris, mag ram, ai, ro de sac ga ix s ne ba ga nax­le bu li sa o pe ro Te at ri da yve las dag v Wir de ba no dar an dRu la Zis brZnu li rCe ve bi, ma Sin Se vig­r Z nobT mTe li ar se biT, Tu vin dav kar geT.

eldar gewaZe

epoqaluri saxeebi

esaa di di qar T ve li mu si ko sis, mo az rov ni sa da moR va wis, cno bi li sa o pe ro mom Rer li sa da pe da ­go gis, no dar an dRu la Zis er T ­er Ti uka nas k ne li mi mar T va, ro me lic, sam wu xa rod, mo ma val Ta o beb ­Tan da sa zo ga do e bas Tan dam S vi do be bac aR moC n da...

er T ­er Ti qar T ve li sa xe lo va ni moR va wis dak­r Zal vi sas b­n va xuS ti ko te tiS vils gu lis t ki vi­liT uT q vams: ,,sat irali isa a, rom is Ti xa ile va, rom li Tac ase Ti ada mi a ne bi iZer we bod nen ­ ”o. amas

b­ni no dar an Ru la Zec grZnob da da mi si sat ki va­ric iyo. xo lo Ti xa rom ar ga mo le u li yo, swo­red ami saT vis mo ma val Ta o beb ze zrun va iyo b­ni no da ris mTa va ri sa fiq ra li. es mis sity va Sic da saq me Sic kar gad Cans.

no dar an dRu la Zem, pro eq tis av tor Tan da xel m ZR va nel Tan, Ta vis er T gul Se gir d Tan da Ta na Sem wes Tan, gu ri za qa re iS vil Tan er Tad ki dev erT mniS v ne lo van axal wa mowye bas da u do sa Ta ve.

15

siaxle

saCuqari bavSvebs(problemuri CanarTiT)

mo ge sal me biT Cve no say va re lo bav S ve bo,

Cven gTa va zobT mo sas men sa na xa o bas, ro mel sac sa xe lad hqvia ope ris Te at ri. sa na xa o biT Tqven ga er­To biT, mos me niT – dat k be biT. Tqven xom giy varT To ji ne bi, xat va, sim Re ra da Te at ri, es yve la fe ri Tav moy ri lia Tqven T vis Seq m nil ope ra Si. sim Re ra da ope ra yo vel T vis siy va rul ze mRe ro da Tqve ni da ba de biT dawye bu li, vid re Rrma mo xu ce bu lo bam de. siy va ru li ki bed ni e re ba da si ke Te a.

Cven gvin da, rom Tqven Se iy va roT es mo sas me ni sa na xa o ba da did xans dar CeT mi si er T gu li.

mo ge sal me biT Zvir fa so mSob le bo,

Tqven T vis da Tqve ni pa ta re bi saT vis vqmniT To ji ne bis sa bav S vo ope ras, ro me lic er T d ro u lad sa na­xa o bac aris da mo sas me nic. dar w mu ne bu le bi varT ase Ti sa bav S vo Te at ri Tqvenc ga gax se nebT Tqvens bav S­vo bas da Tqvens Svi leb Tan da pa ta reb Tan er Tad dat k be biT da im xi a ru lebT sa na xa o bi Tac da mu si ki Tac, ris er Ti a no ba sac war mo ad gens ope ra.

sa bav S vo ,,To ji ne bis ope ris Te at ri“ miz nad isa xavs Cvens pa ta rebs bav S vo bi dan Ca u ner gos ope ris, ro gorc sin Te zu ri xe lov ne bis na war mo e bis gac no ba, ga ge ba da siy va ru li, rac xels Se uwyobs bav S ve bis su li er Ca mo ya li be bas. sa sur ve lia Tqven Tan er Tad gan vi xi loT bav S v Ta kul tu ru li gan vi Ta re bis saq­me Si Cve ni wa mowye bis Se de ge bi da amo ca ne bi.

ime di gvaqvs bav S veb Tan er Tad Tqvenc mi i RebT si a mov ne bas.

pa ti vis ce miT sa bav S vo ,,To ji ne bis ope ris Te at ris“ sam xat v ro xel m ZR va ne li

no dar an dRu la Ze

16

es aris sa bav S vo ,,To ji ne bis ope ris Te at ri”, pir­ve li sa o pe ro To ji ne bis Te at ri sa qar T ve lo Si da ara mxo lod sa qar T ve lo Si. b­ni no da ri iyo am saS vi liS vi lo wa mowye bis sam xat v ro xel m ZR va ne­li da kon sul tan ti.

ro gorc pro eq tis av to ri da xel m ZR va ne li, gu ri za qa re iS vi li, aR niS navs, sa bav S vo sa o pe ro Te at ris Seq m nis ide a, jer ki dev 10 wlis win da ba­de bu la: ,,10 wlis win ise Ti si tu a cia iyo sa qar T ve­lo Si, rom sme na do ba ar ar se bob da. bav S vi Tu cud mu si kas is mens, mis gan Za la do ba mo dis. re ne san s ma war moS va ope ris Te at ri. Cven ga dav wy vi teT dag­ve ma te bi na To ji na”.

ro gorc sa qar T ve lo Si xSi rad xde ba xol­me, am ide am did xans ver ixi la dRis si naT le, es pir vel yov li sa usax s ro bis ga mo mox da. Cvens

re a lo ba Si es ar caa ga sak vi ri. ga su li sa u ku nis 80­i a ni wle biT dawye bu li ga mud me biT gves mis _ ra dros kul tu ra a, uam ra vi prob le ma a... xal xi mSi e ri a, ar Cev ne bia _ sa par la men to, Su a le du ri, sap re zi den to da a.S. da a.S. Tum ca amav d ro u lad auracxe li fu li ixar je ba uam rav fuW ,,saq me ze~, gne bavT Ci nov nik Ta pre mi eb ze, maT fe Se ne be lur man qa neb ze, miv li ne beb ze Tu maT vo i a Jeb ze ucxo eT­Si, da ba li xa ris xi sa da mda re ge mov ne bis sa na xa­o beb ze da a.S. ne tav am dros ra pa su xi eq ne baT am Ci nov ni kebs Tu hkiTxavT _ xalxs aRar Sia sa qar­T ve lo Si?! Tumc ra ga sak vi ri a, es is mTav ro be bi a, rom leb sac xe lov ne ba _ gar To ba, xe lo va ni ki _ gam r To bi hgo ni a. sam wu xa rod, msgavsi vi Ta re ba Se i niS ne ba dRe sac _ qvey ni saT vis um niS v ne lo va­nes kul tu rul pro eq tebs kvlav ase pa su xo ben _ jer ar gvca li a... eg jer ar iw vis... kul tu ri saT vis Tan xe bi ara gvaqvs! qar T vel ma Ci nov ni keb ma al baT ici an 1918­21ww.­is is to ria da isic, Tu ra uzar ma­za ri eko no mi ku ri da po li ti ku ri prob le me bis wi­na Se id ga im Ja mad Cve ni qve ya na, mag ram Tu ga dav xe­davT im dro is kul tu rul mov le nebs, dav r w mun­de biT, rom es iyo kul tu ru li Zvre bis, ay va ve bis xa na: da ar s da sa xel m wi fo uni ver si te ti, da ar s da kon ser va to ri a, mom zad da ba za sam xat v ro aka de mi­is, Te at ra lu ri uni ver si te tis, ki nos tu di is da ar­se bi saT vis, ram pis Su qi ixi la pir vel ma qar Tul ma ope reb ma da ki dev mra va li sxva ram mox da. mar to es mci re Ca mo naT va lic im sa xel m wi fos T vis, ro­mel sac sxva mra val ga sa Wir Tan er Tad arc Tan xe bi ga aC n da da arc msof lio ban ki Tu sxva do no re bi uWer d nen mxars, mrav lis mTqme li a. xo lo rac Se­mog v r Ca, bo lo aT w le u le bis man Zil ze isic dan g­re vi sa ken wa viy va neT.

sam wu xa rod, je rac ar ig r Z no ba, rom dRe van­del mTav ro bas Ca mo ya li be bu li hqon des qvey nis kul tu ru li po li ti ka, mi si pri o ri te te bi. Cem T­vis, da ara mar to Cem T vis, sa gan ga So iyo is, rom swo red kul tu ris sa mi nis t ros bi u jets Ca mo aW res 20 mi li o ni, aqa o da ara miz nob ri vad da fuW sa na­xa o beb ze ixar je bo da o, ara da sur vi lis Sem Tx ve­

siaxle

beso kupreiSvili, guri zaqareiSvili

17

va Si es sax s re bi Se iZ le bo da qar Tul kul tu ra­Si, qar Tul mu si ka lur xe lov ne ba Si dag ro vi li uam ra vi prob le mis ga da saW re lad ga xar ju li­yo. sax s re bis op ti mi za cia isev kul tu ris xar j ze? (,,опять Гуcьков?!~). ra Se ic va la? ma ga li Tis T vis, sa mu si ko ga naT le bis gu Sin de li ,,de­ for ma to re­bi” dRes ,,re­ for ma to re bad” rom mog vev lin nen (mu dam mak vir vebs, ro gor axer xe ben er Ti da igi­ve ada mi a ne bi yve la xe li suf le bis dros mo wi na ve po zi ci eb ze yof nas, mmar T vel Ta nam de bob ze dam k­vid re bas?!), vi Tom un da vir w mu noT ma Ti re for­ma to ro bis? an da, veW vob, cal ke ul Ta nam de bo beb­ze cal ke u li pi rov ne be bis Sec v la, uf ro swo red ma Ti ga da a gi le ba, axa li kul tu ru li po li ti­kis ma uwye be li rom iyos. ga dav xe doT mu si ka lur cxov re bas _ cal ke ul Se moq med Ta cal ke u li ini­ci a ti ve bis da pi ra di kav Si re bis xar j ze Ca ta re­bu li mu si ka lu ri fes ti va le bi Tu kon cer te bi da ara qvey nis sa kon cer to cxov re ba, igi ve iT q mis sa­gas t ro lo tur ne eb ze... sa qar T ve lo Si mu si ka lur ko leq ti vebs, or kes t rebs, aqvT ki re per tu a ri? sa­mu si ko ga naT le bis sis te ma Si ar se bul prob le meb­ze aRa ra fers vam bob. sa daa aq qvey nis kul tu ru­li po li ti ka? ra tom ver mi vi ReT dRem de ka no ni qvel moq me de bis Se sa xeb, ro me lic qar Tu li kul­tu ri saT vis sa si cocx lo mniS v ne lo bi saa da yve la mTav ro ba gvpir de bo da? ama ze jer sa u ba ric ara a, sam wu xa rod... ur Tu le si prob le me bis daZ le vi sa­ken sax s re bis mi mar T vis nac v lad ki _ ,,sek ves t ri~... ara da, yve lam kar gad icis, ri Tac Ta vi mog vaqvs da rac si a ma yiT gag vaqvs msof li o Si, esaa swo red qar Tu li mu si ka, qo re og ra fi a, ki no, Te at ri, li­te ra tu ra, sax vi Ti xe lov ne ba...

ami to mac xSi rad mi fiq ria _ erov nu li mTav­ro bis mos v las mxo lod mas Sem deg vir w mu neb, ro­de sac ga moC n de ba erov nu li kul tu ris aRor Zi ne­bis ne ba, ro de sac qar Tul kul tu ra Si mas S ta bu ri, sa si cocx lo mniS v ne lo bis pro eq te bi gan xor ci­el de ba, ara er T je ra di, ara saC ve ne bel ­ mo maC­ve ne be li, ara med mo ma val ze gaT v lil, brZnu lad gan W v re ti li.

is mis kiTx va: ro dis mo ic lis qar Tu li po li ti­ka qar Tu li kul tu ri saT vis? ma Sin, ro de sac jer ki dev iner ci iT dRem de mo ta ni li qar Tu li kul­tu ra aRar iar se bebs?... Ta o be bi ki iz r de bi an, mag­ram ro gor da ro go ri... bo lo aT w le u le bi kul­tu ra sul ,,a u tis” mdgo ma re o ba Si im yo fe ba, ara da xom vi ciT, rom 25 wli a ni wyve ta ki ara (es me oTxe­di sa u ku ne a!), 5 wli a ni wyve tac ki aunazRa u re bel, mZi me kvals am C nevs kul tu ras, ,,mkvda ri uj re de bi” an aRar aR d ge ba, an mis aR d ge na sa da ga nax le bas aT w le u le bi das Wir de ba. am an ti kul tu ru li po­li ti ki sa da de ma go gi is Se de gi sa xe zea _ dan g re u­li sa xe lov ne bo ga naT le ba (da sa zo ga dod ga naT­le bis sis te ma), ,,Ca recxi li” uf ro si Ta o ba, be bi a­ ba bu is in s ti tu tis uar yo fa, Zi Ze biT Ca nac v le bu li de de bi (da ar c Tu yo vel T vis de de bis mo uc le­lo bis ga mo), uge mov no, skan da lur po li ti ka sa da So u eb ze ori en ti re bu li te le vi zi a... kom pi u te ri... ga ucxo e ba da... su li e re bas mok le bu li Ta o be bi, anu Ta o be bi, rom leb mac mo ma val Si un da Seq m nan qar Tu li kul tu ra, erov nu li xe lov ne ba. Tu ro­go ri iq ne ba is, da mo ki de bu lia Cven ze _ aw m yo ze! ,,yve la bav S vi _ mxat va ri a. sir Tu le is aris, rom dar Ce mxat v rad, ma Si nac, ro ca bav S vo bis asa ki dan ga mox val” _ brZa nebs pi ka so, ise ve ro gorc eg zi u­pe ri wers: yve la bav S v Si aris mo car ti, mag ram ra ga re mo Si ga iz r de ba _ did wi lad ama zea da mo ki de­

siaxle

scena speqtaklidan

18

bu li Ti To e u lis mo ma va li. iseT ga re mo Si, ro go­ric gvaqvs dRes, cxa di a, ,,Ti xa ga mo i le va”...

swo red mo ma va li Ta o bis prob le ma Ta glo ba­lur ma xed vam da maT ze wu xil ma mi iy va na pro eq tis av to re bi am Se sa niS nav ide am de, rom lis re a li za­ci is Se saZ leb lo ba, sa bed ni e rod 2012 wels ma inc Se saZ le be li gax da.

sa bav S vo ,,To ji ne bis ope ris Te at ri” ,,pa ta ra pwka la” ga su li wlis 28 no em bers Ti bi si ga le re­a Si, jo a ki no ro si nis ge ni a lu ri ,,se vi li e li da­la qiT” ga ix s na.

speq tak li mi di o da ge ni a lu ri mu si kis ge ni a­lu ri Ses ru le biT _ es iyo ,,se vi li e li da la qis” ori gi na li Ca na we ri, ise Ti msof lio var s k v la ve­bis mo na wi le o biT, ro go re bic iy v nen: ma ria ka la si (ro zi na), ti to go bi (fi ga ro), lu i ji al va (al ma­vi va), mel ki o re lu i ze (bar to lo) da sxv.

sa bav S vo sa o pe ro speq tak li, ro me lic 4 wli­dan bav S ve bis T vi saa gan kuT v ni li, cxa di a, mo iTxov­da ro gorc lib re tos adap ti re bas, ise mu si kis, rac ar c Tu ioli saq me iyo. uda vod gan sa kuT re­bul sir Tu les war mo ad gen da mu si ka lu ri adap ta­ci a, rac Se sa niS na vad SeZ les gu ri za qa re iS vil ma, irak li aTa ne liS vil ma da zu rab gag loS vil ma. speq tak li 40 wuTs grZel de ba. cxa di a, 2 sa a Ti a ni ope ris aseT mci re dro Si ,,Ca te va” me tad rTu li amo ca na iyo; ro si nis ge ni a lu ri mu si kis Sek ve ca xom sir Tu les Tan er Tad udi de si pa su xis m geb lo­ba ca a. amas Tan, es yve la fe ri un da ga ke Te bu li yo ise, rom bav S vebs ga e goT ,,se vi li e li da la qis” sak ma od Cax lar Tu li si u Je ti, ar mo bez re bo daT da uf ro me tic, gas Ce no daT sur vi li speq tak lis ki dev er Txel nax vi sa. dam d g me li jgu fis sa sa xe­lod un da iT q vas, rom maT Se sa niS na vad ga ar T ves Ta vi am ur Tu les amo ca nas. uda vod, ase Ti war ma­te ba di di fiq ri sa da pro fe si o na liz mis Se de gi a.

speq tak li mih yav da bav S ve bis say va rel gmirs, jam baz xrin kis (mal xaz ga bu ni a), ro mel mac bav S vebs ope ris, uver ti u ris, di ri Jo ris mniS v ne lo ba ga nu­mar ta, am bav sac da ari e bis Si na ar s sac is uy ve bo da, To ji ne bi ki ari ebs as ru leb d nen, ro gorc iT q va,

ti to go bis, ma ria ka la sis da sxva di di mom Rer­le bis xme biT.

dar baz Si mSob leb Tan er Tad sru li ad sxva­das x va asa kis bav S ve bi is x d nen da yve la ni sul ga­na bul ni us men d nen sim Re riT gad mo ce mul sa siy va­ru lo am bavs. min da giTx raT ara mxo lod bav S veb­ma, mSob leb mac di di si a mov ne ba mi i Res. amas xe li Se uwyo ima nac, rom sa oc rad zus tad iyo Ser Ce u li speq tak lis di na mi ka, tem pi, ami to mac bav S ve bis yu­radRe ba da in te re si er Ti wa mi Tac ki ar mo du ne­bu la. arc sa o pe ro vo ka li sad mi ig r Z no bo da ga­ucxo e ba (ra sac moz r di leb Si ar c Tu iS vi a Tad Sev­x ved ri var), pi ri qiT, speq tak lis Sem deg cal ke u li nawy ve tis bav S vu ri wa Ri Ri ne bac Ca mes ma. bav S ve bi ki utyu a ri da yve la ze ala li Sem fa seb le bi gax la­van.

ar Se iZ le ba ar aRi niS nos mom xib la vi To ji ne­bi _ mxat va ri vax tang qo ri Ze; sa o ca ri xa li si da ga ta ce ba ig r Z no bo da msa xi o be bis mxri da nac: za al ka ka ba Ze, Te o na ma Ra laS vi li, ele ne fir cxa la va, gi or gi me ba RiS vi li, ma ri am ava liS vi li; xo lo am mom xib la vi To ji nu ri speq tak lis re Ji so ri aris be so kup re iS vi li, rom lis ori gi na lur mxat v rul xed va sa da ni Wi e re ba ze qar T vel ma yu re bels war­mod ge na aqvs mis mi er da fuZ ne bu li ,,Ti Te bis Te­at ri dan”.

er Ta der Ti, rac od nav ak l da speq takls, vfiq­rob, es iyo kon taq ti wam y van sa da bav S vebs So ris, sa sur ve li iq ne bo da bav S ve bis me ti ga aq ti u re ba, Tun dac kiTx va­ pa su xis sa xiT, anu gar k ve va imi sa, Tu ram de nad ga i ges bav S veb ma xrin kis mi er mo yo­li li am be bi, ram de nad ga i Ta vi ses gmir Ta sa xe le­bi _ fi ga ro, al ma vi va, ro zi na, bar to lo... es sa­xe le bi, ise ve ro gorc am ba vi, xom sru li ad ucxoa qar T ve li bav S ve bi saT vis. vfiq rob, speq tak lis es mxa re mo ma val Si Ta vis Ta vad da ix ve we ba da uf ro srul yo fi li gax de ba.

pre mi e ris Sem deg speq tak li da id ga mar ja niS­vi lis Te at r Si. dam d g me li jgu fis sur vi lia speq­tak li aC ve non sko leb Si da wa i Ron regio neb Sic, sa dac kul tu ru li cxov re bis ki dev uf ro di di

siaxle

19

de fi ci ti a. ami tom es Zal ze di di, sa si ke To saq me iq ne ba. ro gorc pro eq tis av to ri da xel m ZR va ne­li gu ri za qa re iS vi li am bobs ,,speq tak li Tvi Ton un da mi vi des bav S veb Tan”. Ce mi az riT, sko lis mos­wav le ebs ase Ti ge mov ne biT dad g mu li, kar gad ga­az re bu li speq tak li bev rad mets mis cems, vid re, ma ga li Tad, sa Su a lo sa gan ma naT leb lo sko leb Si mu si kis gak ve Ti le bis sas wav lo prog ra me bi _ in s­t ru men tis ga re Se oq ta ve bis da sa xe le bis, no te bis grZli o bis, met ris, rit mis da ele men ta ru li Te o­ri is sxva sa kiTxe bis swav le ba, rom lis uSe de go ba­Si ma Sin ve dar w mun de biT, Tu ga mo kiTxavT sko lis mos wav le ebs da ga ar k vevT ra Se i mec nes am prog­ra me bi dan.

sa bav S vo ,,To ji ne bis ope ris Te at ris” or ga ni­za to rebs mo ma val Sic ma Ra li Ta ma sa aqvT ga miz nu­li, kla si ku ri mu si kis ise Ti Se dev re bis dad g mas api re ben, ro go re bi caa do ni ce tis ,,siy va ru lis neq ta ri~ da mo car tis ,,ja dos nu ri fle i ta~. gan­sa kuT re biT mniS v ne lo va ni a, rom maT re per tu ar Si iq ne ba qar Tu li ope rac, viq tor do li Zis ,,qe To da

ko te~. sa bed ni e rod dRes sa bav S vo To ji ne bis ope­

ris Te atrs mxar da We ra aRuT q va kul tu ris sa mi­nis t rom da sxva or ga ni za ci eb ma: pir vel yov li sa, mar ja niS vi lis Te at r ma, sa dac dRes dRe o biT Se­saZ le be lia am Se sa niS na vi speq tak lis nax va, ase­ve sa pat ri ar qos fon d ma, ga naT le bis sa mi nis t rom, ro me lic uz run vel h yofs ra i o ne bis sko leb Si speq tak lis Ca ta nas, Ti bi si ban k ma ami saT vis Te atrs uk ve Se u Zi na man qa na.

sa si xa ru lo a, rom es axa li wa mowye ba fexs iki­debs sa qar T ve lo Si da vi sur veb diT, rom sa bav S vo ,,To ji ne bis ope ris Te at r ma” ,,pwka lam~ mo ma val Si ase Ti ve war ma te biT ga nag r Zos Ta vi si ar se bo ba.

da bo los, imeds vi to vebT, rom es ar iq ne­ba qvey ni sa da mi si kul tu ris mo mav li saT vis er­Ta der Ti mxar da We ri li mniS v ne lo va ni pro eq ti, es ar iq ne ba er T je ra di da sa bo lo od mTav ro ba, dRes ma inc da sa xavs kul tu ru li po li ti kis ma gis­t ra lur xaz sa da pri o ri te tebs.

mzia jafariZe

siaxle

20ro de sac did pab lo ka zalss hkiTxes, ra Sia mi si ma ra da xal gaz r du li xe lov ne bis sa i dum lo, pa su­xi ase Ti iyo: me maqvs sa mi mTa va ri mi ze zi: Ce mi es­pa ne Ti, Ce mi mu si ka da Ce mi me uR le (ro me lic mra­

val Ta gan bo lo, um S ve ni e re si axal gaz r da es pa ne­li qal ba to ni iyo). ro de sac qal ba ton do do go gu as Tan, ma na na ax me­tel Tan er Tad am sa Ra mos way va na mec Se mom Ta va­

misalmeba iubilarebs2012 wlis de kem b ris afi Sa mu si kis moy va rulT am c nob da, rom kon ser va to ri is mci re dar baz Si tar de­bo da ori brwyin va le mu si ko sis – qal ba to ne bis Ta mar ga ba raS vi lis da na na di mit ri a dis sa i u bi leo sa Ra mo. in te re si ma Ti xe lov ne bis mi marT gan pi ro be bu lia im di di si a mov ne bis mo lo di niT, ro mel sac msme ne le bi yo vel T vis eli an am araC ve u leb ri vi, po e tu rad frTa Ses x mu li Sem s ru leb le bi sa gan.

mTe li mu si ka lu ri sa zo ga do e ba siy va ru liT ulo cavs maT sa i u bi leo Ta riRs da uZR v nis sa u ke Te so sur vi lebs.

dRes me min da Se mog Ta va zoT ma Ti por t re te bi Cems war mo sax va Si.

Tamar gabaraSvili, vaJa azaraSvili, nana dimitriadi

21

iubile

zes, Ta ma ris mi marT umal es sity ve bi ga max sen da. ra ki axal gaz r do ba zea la pa ra ki, da ak vir diT ra uW k no bad axal gaz r daa es ma ra di u li Ti ne i je ri da dRes ra tom Rac uceb iubi la ri!!! axal gaz r du­lia mi si Ses ru le bac, yo vel T vis cxo vel m yo fe­li ni WiT aR beW di li, Rrma, sis x l sav se, mgzne ba re, ro man ti ku li.

Sem deg: Ta mar ma xom cxov re biT da a das tu ra Ta­vi si sam Sob los Se u ne le be li siy va ru li. mi u xe­da vad uam ra vi Se saZ leb lo bi sa ari de bo da Cvens si nam d vi le Si rTul yo fi e re bas, ub ra lod, Se­moq me di saT vis xe lis Sem S lel pi ro beb sac ki, da sxvag va rad, um t kiv ne u lod aewyo far To ka ri e ra da uz run vel yo fa, mag ram man sam Sob lo air Ci a. es xom utyu a ri siy va ru li a, ra sac qal ba ton na na qav Ta ra Zes Tan in ter vi u Si adas tu rebs mi si mok r­Za le bu li sity ve bi: , , me ara vis msa ju li ar var, mag­ram Ta vad ki gu li sa mu Sa od ar sa iT mi mi wevs”. da ra Tqma un da, aq mniS v ne lo va ni iyo mo siy va ru le oja xu ri ga re moc vac.

Ta ma ris ma Ral xe lov ne bas aRi a re ben msof li os sxva das x va qvey neb Si: ger ma ni a Si, ita li a Si, ka na da­Si, sxva gan da sxva gan... da gan s x va ve biT Cve ni gmi­ri sa gan, ga max sen da Cvens ojax Si er Ti sce na: gvi an Ra miT ra di os vus men di. er Ti sa es t ra do mom Re ra­li gu la mom j da ri qa da geb da: ax la xan dav b run­di Sta te bi dan, iq ise mi mi Res, ise ma Ri a res da xom iciT, ras niS navs iq aRi a re ba _ ai, es aris nam d vi­li var s k v la vo ba o. Sta te bis ,,e i fo ri a” mi si Cas v­lis ga mo im den jer ax se na, rom co ta ar iyos aR v­S foT di, bi Zi na ga vaR vi Ze da ve ub ne bi _ xe dav, ra xde ba­ meT qi? isic uceb mo vi da az r ze da mpa su xobs: da gje ra? eg xom Stat ga re Se iq ne bo da iq Ca su lio.

Ta mar ga ba raS vi li msof li os sa u ke Te so kon cer­tan t Ta Sta tis sru luf le ba mo si li wev ria da amas adas tu rebs pir vel rig Si Cve ni sa ku Ta ri gul w­r fe li aR ta ce ba mi si ula ma ze si bge riT, mu si kis mTe li sim did ris Rrma wvdo miT, vir tu o zu lo biT,

ar tis tiz miT, da mxo lod aseT Sem Tx ve va Si vi zi a­rebT da vu er T de biT msof lio mu si ka lu ri pre sis im aR ta ce bul ga mo naT q va mebs, rom le bic ase ux va­daa ga ce mu li mis mi marT di di mu si ko se bis mi er da sxva Ta So ris, Sta teb Sic!

Ta ma ris bi og ra fi a Si ise Ti uni ka lu ri pre ce den­tic mom x da ra, pe les da spor tis sxva po pu la rul var s k v la vebs Tu rge bi aT xol me. bu e nos aires Si mi si kon cer tis Sem deg fex ze mdgom ma dar baz ma ar­gen ti nis erov nu li him ni Se as ru la. ase Ti pa ti vis­ce miT xvde bi an isi ni WeS ma rit xe lo va nebs.

Se sa niS na vi mu si ko se bis _ ba ton san d ro Ci ja va­Zis, mos ko vis kon ser va to ri a Si ki ko zo lu po vis da le gen da ru li ros t ro po vi Cis mos wav le, Ta ma ri dRes Cve ni kon ser va to ri is pro fe so ri, si me bi an sak rav Ta ka Ted ris gam ge, Cve ni say va re li da sa­a ma yo ko le ga a, rac ma inc ar gva viwyebs, rom mi si sa xiT mar T lac var s k v la vi da Ce los nam d vi li po e ti gvyavs.

•••

pi a nis tebs, ar c Tu umi ze zod, pir ze gva ke ria wa ru­ma teb lo bis ga dab ra le ba in s t ru men tis uvar gi so­ba ze. xSi rad ama Si WeS ma ri te ba ca a. TiT qos Cvens ga sa mar T leb lad Tqva ma i a kov s kim: ,,А вы ноктюрн сыграть смогли бы, на флейте водосточных труб?”, mag ram, na nam voz ne sen s kis Se mo Ta va ze ba air Ci a:,,О Музыке говорите не губами, а устами”!.. da TiT qos an ge lo zis frTa Se e xo, mis Ti Teb q veS yve la ro i a li ja dos nu rad ix s ne ba. al baT imi tom, rom gar da dax ve wi li pro fe si o na liz mi sa, mis Ses­ru le bas ax lavs is, ra sac ve ra vin gas wav lis: gra­ci a, ele gan tu ro ba, Sar mi... mi fiq ria xol me, ma inc ra ,,fa ber Jes” Ti Te bi da yu re bi aqvs na nas ­ meT qi.

qar Tul ­ ber Z nu li tem pe ra men ti mis pa lit ras Za­

22

li an am did rebs emo ci iT, mag ram is ara so des ar aris amo var d ni li grZno bis da kul tu ris Ta na­far do bi sa gan.al baT, am gan sa kuT re bul ma Ta na far do bis grZno­bam aar Ce vi na na nas sa moR va we od an sam b lu ri mu­si ci re ba. TiT qos mok r Za le bu lad Se fe re bu li an sam b lis ti, _ igi sa oc rad bu neb ri vad grZnobs Tavs mTel mu si ka lur kos mos Si. ub ra lod rom vTqvaT, mas aqvs yve la ze da sa fa se be li ram, mis idu ma le ba Si wvdo mis una ri. is grZnobs Tavs, ro­gorc kon cer t ma is te ris ma moZ ra ve bel fun q ci as mu si kis dra ma tur gi ul mTli a no ba Si da so lis tis war mo Ce nas Tan er Tad, aqvs mi si re tu Si re bis una­ric. ase Ti ba lan si re ba ni Wi e re bas Tan er Tad, gan­sa kuT re bul da xe lov ne ba sac mo iTxovs.

swo red ase Ti har mo ni u lo bis ga mo, yve la mi si kon cer ti ma ri na iaS vil Tan, ci sa na ta tiS vil Tan, no dar an dRu la Zes Tan, Ta mar ga ba raS vil Tan, la­do aTa nel Tan Tu Cven sa xe lo van kvar tet Tan er­Tad, swo red na nas sul Cad g mi Tac dar Ca da u viwya­ri.

es rac Se e xe ba mu si kas.

por t re ti saT vis isic un da dav s Zi no, rom mis xa­si aT Si ara nak leb mniS v ne lo va nia zRvar ze mi su li ko mu ni ka be lo ba. me go ba ric xom araC ve u leb ri via da yve las hgo ni a, rom _ mi si! ar da i je roT, _ yve la si! swo red am Tvi se bis ga mo Zne li war mo­sad ge ni iyo, mag ram na na mSve ni e ri or ga ni za to ric aR moC n da; ra xa nia uZR ve ba mxat v ru li akom pa ne­men tis ka Ted ras. es ofi ci a lu rad _ Cven T vis ki ub ra lod _ na na da jil do e bu lia iq neb yve la ze di di sib r Z niT _ ke Til mo sur ne o biT da Tvi To nac aris yve la saT vis sa sur ve li, rad gan mis gan mu dam eli an ga dam deb xa liss, Sex ved ras say va rel me­lo di eb Tan.

ase Tia na na Ta vi si uSu a lo biT da si xa la siT, gar­da aR ta ce bu li siy va ru li sa, Rrma pa ti vis ce miT

rom gan gawyobT mi si pi rov ne bis mi marT. qal ba ton na deJ da xa ra Zis da ba ton odi sei di mit ri a dis qa­liS vi li sak vir ve li araa sa u ke Te so mu si ko sic yo fi li yo RvTiT na bo Ze bi ni WiT, in di vi du a lo­biT da xib liT, mag ram aq mu si ka mxo lod pro fe sia ara a, es mi si be dis we ra a.

na nas uy vars po e zia da mec min da mis Se moq me de biT pi rov ne bas mi vu sa da go pas ter na kis striqone bi:

,,Когда строку диктует чувствоОно на сцену ищет рабаИ тут кончается искусствоИ дышат почва и судьба”�

nestan mesxi

iubile

23

gi or gi (gi a) iaS vil ma, cno bil ma qar T vel ma me vi ­o li nem, ro me lic mi un xen Si cxov robs da moR va we ­obs, 20 ian vars ga mar Ta kon cer ti Tbi li sis kon ­ser va to ri a Si. sa Ra mos mo na wi le gax l daT ope ris sim fo ni u ri or kes t ri di ri Jor jan lu ka mar Ca nos di ri Jo ro biT, ro mel mac pir vel gan yo fi le ba Si Su ber tis „da um Tav re be li sim fo ni a“ da uk ra, me o ­re gan yo fi le ba ki mTli a nad qar T vel me vi o li nes da eT mo.di di oja xis, lu ar sab (bu Wu ka) iaS vi lis Svi liS ­

vil ma da na na iaS vi lis vaJ ma (Se sa ba mi sad ma ri na da iri na iS vi le bis dis S vil ma), gia iaS vil mac vi ­o li nos mi uZR v na Ta vi si cxov re ba.

33 we li mis cxov re ba Si im ga da fa se be bis mo men ­tad iq ca, ro de sac av s t ri a Si da ger ma ni a Si gaz ­r dil mu si koss sa qar T ve los Tan uf ro mWid ro kav Si ris moTxov ni le ba ga uC n da da es kon cer ti imis da sawyi si a, ra sac gi as di di mo mav lis geg me bi ukav Sir de ba.

bav S vo ba Si, ba bu am er Ti we li saCxe ris sko la Si

iaSvilebis dinastiis gamgrZelebeli

giorgi iaSvili

24

mi a ba ra, ra Ta bavSvs mSob li u ri mxa re Se e sis x l ­xor ce bi na da mar T lac, dRes gi as gu li iqiT ken mi ­u wevs. mas un da, rom ime re Tis am kuTxis mu si ka lu ri cxov re ba ga mo a cocx los. mis did Ca na fiqrs war ­mo ad gens qar Tu li „mu si ka lu ri se zo nis“ da ar se ba, rac wlis gan mav lo ba Si, Tve Si er Ti ga la­ kon cer ­tis ga mar T vas gu lis x mobs, sa dac mo na wi le o bas mi i Re ben msof li o Si gan T q mu li mu si ko se bi. ase ­Tebs So ris ki ari an gi as ko le ge bi da me gob re bi: ame ri ke li me vi o li ne jo Sua be li (ro mel Ta nac Se Tan x me ba uk ve miR we u li a), ar gen ti ne li pi a nis ti mar ta ar ge ri xi, ame ri ke li di ri Jo ri lo rin ma a ­ze li da sxve bi. se zo nis kon cer te bis pa ra le lu ­rad, mas surs Ta vad ga mar Tos mas ter k la se bi da gas v li Ti mu si ka lu ri sa Ra mo e bi saCxe re Si, sa dac mas ara mar to na Te sa ve bi da me gob re bi, ara med mi ­si mu si ka lu ri wi nap re bis di di Tay va nis m cem le bic egu le ba. Sem Tx ve vi Ti ar aris, rom Ta vi si fe is ­bu qis gver d ze mas Ta vi si sof lis, ar g ve Tis sax li aqvs qa ve rad Ser Ce u li, e. i. gia dRe sac yo veldRe Ta vis so fel Si a. Ta vis xe lov ne bis fon dis sa xe ­lic xom „ar g ve Ti a“.

vna xoT, ro gor Se as xams gia iaS vi li am Ta vis oc ne bas frTebs, mag ram mi si pir ve li kon cer ti Tbi lis Si nam d vi lad sa in te re so mov le nad iq ca. ge mov ne biT Ser Ce u li prog ra ma, Ses ru le bis dax­

ve wi li ma ne ra da mSvi di, mag ram siR r mi se u li bge­riT man msme ne le bi nam d vi lad da ipy ro.

mo car tis kon cer ti ( A dur) # 5, ka mil sen ­ san sis in t ro duq cia da ron do­ kap ri Ci o zo _ ori sxva das x va Jan ris da epo qis na war mo e bi man Ta vis, iaS vi li se ul stils da uq vem de ba ra, rac gu lis­x mobs nam d vil pro fe si o na lizms, ver cx lis fer bge ras da Tav Se ka ve bul emo ci u ro bas, Tum ca gi as emo ci u ro bam da sas ruls ma inc ga da la xa sazR v re­bi, ro de sac man mas nes me di ta cia ope ri dan „ta i si“ Se as ru la da igi Ta vis de i das, ga mo Ce nil ma ri ne iaS vi lis xsov nas mi uZR v na. dar baz Si TiT qos ma ri­nes su li dag vib run da im mo men t Si da gi as bge ris vib ra ci a mac di di me vi o li nes bge re bi gag vax se na.

dRes gia war ma te biT ga mo dis msof li os sxva­das x va sce neb ze. igi aris ka me ru li an sam b lis „So­lo is tes des Arts”­is da ma ar se be li da xel m ZR va ne­li. es or kes t ri, ro mel Sic ga er Ti an d nen zu bin me tas da lo rin ma a ze lis or kes t re bis wam y va ni axal gaz r da mu si ko se bi, ev ro pa Si er T ­erT sa u ke­Te so ko leq ti vad aris miC ne u li.

sa si xa ru lo a, rom iaS vi le bis di di mu si ko se bis oja xi dan er Ti war mo mad ge ne li na wi lob riv ma inc dag vib run da. is dRes av s t ri is da sa qar T ve los mo qa la qe a. jva ri ka xe Tis so fel ve jin Si da i we­ra, ris T vi sac _ mi si na xev rad fran gi da na xev rad iapo ne li sa co le mar T l ma di deb lad mo i naT la. Sem deg iyo xe lis mo we ra pa riz Si da tra di ci u li qor wi li iapo ni a Si.

vu sur voT mas „mu si ka lu ri se zo ne bis“ pro eq­tis Ca na fiq ris ax de na, ra Ta is uf ro xSi rad gves­tum ros Ta vis ga mo Ce nil ko le geb Tan er Tad. amiT Cvenc vi si a mov nebT da sa qar T ve los imi ji, qvey­ni sa, sa dac kla si ku ri mu si ka uy varT da afa se ben, uf ro maR la aiwevs. N

nargiza gardafxaZe

sakoncerto cxovreba

iaSvilebis sagvareulo saxli argveTSi

25

100 we li Ses rul da Se sa niS na vi mu si ko sis _ ta ti ­a na gri go lis asul du nen kos (1912­1999) da ba de bi ­dan. mra va li aTe u li wlis man Zil ze qal ba to ni t. du nen ko iyo Tbi li sis sa o pe ro Te at ris wam y va ni pi a nis ti­ kon cer t ma is te ri da Tbi li sis kon ser va ­to ri is pro fe so ri.

fas da u de be lia qal ba ton ta ti a nas Rvaw li qar Tu li sa Sem s ru leb lo xe lov ne bis gan vi Ta re ­ba Si. kon ser va to ri a Si man aR zar da mra va li pi a ­nis ti –akom pa ni a to ri (kon cer t ma is te re bi), xo lo ope ris Te at r Si _ ga mo Ce ni li qar T ve li mom Rer ­le bis ram de ni me Ta o ba.

ma Ra li zne ob ri vi da mu si ka lu ri kul tu ris ada mi a ni t. du nen ko uner gav da Ta vis aR saz r de ­lebs Zal ze fa qiz Se moq me de biT da mo ki de bu le bas Se sas ru le be li na war mo e be bis mi marT.

yve la, vinc ki ic nob da, swav lob da da Ta nam S­rom lob da mas Tan, udi de si pa ti vis ce mi sa da mad­li e re bis grZno biT igo nebs qal ba ton ta ti a nas, maT So ris ari an war su li sa da Ta na med ro ve o bis ga mo Ce ni li mom Rer le bi, pi a nis te bi da pe da go ge­bi...

ta ti a na gri go lis asu li du nen ko da i ba da qu­Ta is Si. 1930 w. da am Tav ra Tbi li sis II mu si ka lu ri sas wav le be li (mog vi a ne biT _ Tbi li sis kon ser­va to ri is sa for te pi a no gan yo fi le ba) da ama ve wli dan Se ud ga sa kon cer t ma is te ro moR va we o bas

Tbi li sis sa o pe ro Te at r Si. 1940 wli dan igi pe­da go gi ur mu Sa o bas ewe va Cven kon ser va to ri a Si (1959 wli dan _ do cen ti a, 1983­i dan _ sa kon cer­t ma is te ro xe lov ne bis ka Ted ris pro fe so ri). 1946 wels du nen kos mi e ni Wa sa qar T ve los dam sa xu re­

dauviwyari qalbatoni

tatiana dunenko

xsovna

26

bu li ar tis tis, 1981 _ xe lov ne bis dam sa xu re bu li moR va wis, xo lo _ 1985 wels _ sa xal xo ar tis tis wo de ba.

Sors wag viy van da im ope re bis Ca mo naT va li (ram de ni me aTe u li a!), ro mel Ta mom za de ba Si igi aq ti ur mo na wi le o bas iReb da: faq tob ri vad, esaa mTe li kla si ku ri sa o pe ro re per tu a ri, ro me lic ki Cven sce na ze id g me bo da mra va li wlis man Zil­ze. gan sa kuT re biT aR sa niS na via mi si ro li qar Tu­li ope re bis mom za de bis saq me Si. aq z. fa li aS vi lis kla si ku ri ope re bis (`a be sa lom da eTe ri~, `da i si~, `la tav ra~) ga nax le bu li dad g me bis gar da, un da mo vix se ni oT axa li qar Tu li ope re bis sap re mi e­ro speq tak le bi. vfiq rob, sa Wi roa ma Ti gax se ne ba: S. mSve li Zis `am ba vi ta ri e li sa~ da `di dos ta tis mar j ve na~, a.ke re se li Zis `ba Si ­a Cu ki~ d.To ra Zis `mTe bis Za xi li~ da `Crdi lo e Tis pa tar Za li~, o. Taq Ta qiS vi lis `min di a~ da `mTva ris mo ta ce ba~, r. la Ri Zis `le la~ xo lo ga ci le biT ad re _ i. tus­ki as `sam Sob lo~, g. ki la Zis `la do kecxo ve li~, v. go ki e lis `pa ta ra ka xi~.

mra va li wlis man Zil ze qal ba to ni du nen­ko Se moq me de bi Tad Ta nam S rom lob da ga mo Ce nil qar T vel mom Re ral Ta uf ro si Ta o bis war mo mad­gen leb Tan, ro go re bic iy v nen san d ro inaS vi li, ni ko qum si aS vi li, da viT an dRu la Ze, pet re ami ra­naS vi li, da viT bad ri Ze, na deJ da co ma i a, eka te ri­ne so xa Ze, da viT gam re ke li, eli sa bed gas te ni na da sxve bi.

mi si uSu a lo mo wa fe e bi gax l d nen zu rab an ja­fa ri Ze, no dar an dRu la Ze, zu rab sot ki la va, me dea ami ra naS vi li, ci sa na ta tiS vi li, maia To ma Ze, je­mal mdi va ni, ale ko xo me ri ki, el dar ge wa Ze, Te mur gu guS vi li, ma na na ega Ze, ma ri ca maR la fe ri Ze. amiT yve la fe ria naT q va mi a.

mWid ro Se moq me de biT kon taq t Si im yo fe bo da t. du nen ko qar T ve li di ri Jo re bis sa xe lo va ni ple­a dis war mo mad gen leb Tan ro go re bic iy v nen Sal va az ma i fa raS vi li, di dim mir cxu la va, vax tang fa li­aS vi li, jan suR ka xi Ze. di di su li e ri da Se moq me­de bi Ti me gob ro ba akav Si reb da mas da u viwyar odi­

sei di mit ri a dis Tan. qal ba to ni ta ta (a se eZax d nen mas ax lob le bi) iyo qar T ve li kom po zi to re bis na war mo e be bis er T gu li pro pa gan dis ti da sa mar­T li a nad sar geb lob da ma Ti pa ti vis ce miT da mad­li e re bis grZno biT.

... amas wi naT sa qar T ve los par la men tis erov­nul bib li o Te ka Si ga i mar Ta t. du nen ko sad mi miZR­v ni li sa Ra mo, rom lis or ga ni za to ri da aq ti u ri mo na wi le gax l daT cno bi li pi a nis ti, cen t ra lu­ri mu si ka lu ri sko la ­aT w le dis kon cer t ma is te ri da pe da go gi, war sul Si du nen kos er T ­er Ti sa u ke­Te so mos wav le da mi si mem k vid re Tbi li sis sa o­pe ro Te at r Si _ viq to ria Cap lin s ka i a. di di mad­lo ba mas.

sa Ra mo Se sa va li sity viT gax s na kon ser va to ri­is pro fe sor ma, war sul Si t. du nen kos mos wav lem qal ba ton ma nestan (nu ge Sa) mes x ma. man ila pa ra ka mi si pe da go gis Se moq me de biT gza ze, gag vi zi a ra Ta­vi si mo go ne be bi. kon cer t Si mo na wi le ob d nen v. Cap­lin s ka i as mo wa fe e bi cen t ra lur mu si ka lur sko­la Si da mow ve u li mom Rer le bi.

er T ­er T ma maT gan ma _ ma mu ka man j ga la Zem Se­as ru la kom po zi tor irak li cin ca Zis (t. du nen kos Svi liS vi lis!) axa li ro man si `su li obo li~ (n. ba­ra TaS vi lis leq s ze).

kon cer ti di di war ma te biT Ca tar da. dam s w re­eb ma da Sem s ru leb leb ma pa ti vi mi a ges Se sa niS na vi mu si ko sis qal ba ton ta ti a na du nen kos xsov nas.

gulbaT toraZe

xsovna

27

uk ve oc wel ze me ti ga vi da mas Sem deg, rac did m­niS v ne lo van faq tad iq na miC ne u li ame ri kis kon­ti nen t ze Cve ni sa o pe ro xe lov ne bis mwver va lis – za qa ria fa li aS vi lis ope ra “a be sa lom da eTe ris” qar Tul ena ze aJ Re re ba. es iyo me nis Sta tis qa laq sar Si _ sa qar T ve los axal gaz r dul ma erov nul­ma sim fo ni ur ma or kes t r ma (di ri Jo ri av Tan dil ma ma caS vi li) ame ri ke le bis gun d Tan da iqa ur so­lis teb Tan er Tad qar Tul ena ze war mo ad gi na es ope ra.

Ta vad axal gaz r du li sim fo ni u ri or kes t ri sa qar T ve lo Si 80­90­i an wleb Si da i ba da, ra mac gan sa kuT re bu li sti mu li mis ca kon ser va to ri is sa or kes t ro gan yo fi le bis stu den tebs. Aam saq mis wa mom wye bi da su lis Cam d g me li di ri Jo ri av Tan­dil ma ma caS vi li gax l daT. or kes t r ma Seq m nis­Ta na ve war mo ad gi na Se moq me de bi Ti ga nacxa di – se­ri o zu li sa kon cer to prog ra mis sa xiT. am kon cer­

tis Sem d gom ga mox ma u re be bi gva uwye ben or kes t ris mi er pro fe si u li os ta to bis ga mov le nis Se sa xeb. Ta vis Ta vad sa yu radRe bo iyo kon cer tis prog ra ma _ ma le ris sim fo nia # 10, bri te nis “Sot lan di u ri ba la da” (es gax l daT am na war mo e bis sa qar T ve lo­Si pir ve li Ses ru le ba)... sul ma le ki Tbi lis Si ame ri ki dan _ me nis Sta tis qa laq sa ri dan Ca mo­sul ma sa o pe ro kom pa ni is pre zi den t ma uol ter

no vik ma or kestrs Ses Ta va za Ta vis sa moy va ru lo das Tan ”pe op le to pe op le” er Tad Se es ru le bi na za qa ria fa li aS vi lis “a be sa lom da eTe ri”. ame ri­kam de or kes t ri jer Tbi lis Si war s d ga “a be sa lo­mis” sa kon cer to Ses ru le biT, sa dac mo na wi le o­bas iReb d nen Tbi li sis ope ris Te at ris gun di da qar T ve li so lis te bi. Sem deg ki axal gaz r dul ma or kes t r ma ual ter no vi kis gun d Tan da ka na del, iapo nel da pe ter bur gel so lis teb Tan er Tad pe­ter bur g Si “TeT ri Ra me e bis” fes ti val ze aaJ Re ra “a be sa lom da eTe ri”.

wlebis gadasaxedidan

araerTi siaxlis wamomwyebi

avTandil mamacaSvili

28

wlebis gadasaxedidan

av Tan dil ma ma caS vi lis TqmiT mis Se moq me de­biT cxov re ba Si yve la ze bed ni e ri wu Te bi iyo, ro­de sac ame ri ka Si qar Tul ena ze aax mi a nes “a be sa lom da eTe ri” (me tad re es gax l daT ame ri ka Si am ope­ris aJ Re re bis pir ve li da, sam wu xa rod, er Ta der­Ti pre cen den ti _ T.w.) .im audi to ri is ova ci ebs ara fe ri da a viwyebs. no vi kis gun d ma ki qar Tu li ope ris, am ko leq ti vi sa da sa er Tod qar Tu li kul tu ris mi marT Ta vi si da mo ki de bu le ba ga mo­xa ta sa kon cer to Ses ru le bis dam Tav re bis Sem deg “Sen xar ve na xis” qar Tul ena ze sim Re riT. ma Sin axal gaz r dul ma or kes t r ma ara er Ti mom xib la vi mow ve va mi i Ro _ ame ri ki dan, fi ne Ti dan, ita li­i dan... er Ta der Ti fi neT Si gam g zav re ba Ses Z les, Sem deg amas da em Tx va sa qar T ve lo Si 90­i a ni wle­bis av be di Ti mov le ne bi, ra mac or kes t r sa da mis xel m ZR va nels da sa xu li miz ne bis gan xor ci e le bis sa Su a le ba aRar mis ca. is ki ara da TviT or kes­t r ma mi u xe da vad war ma te bu li Se moq me de bi Ti da­sawyi si sa, xuT we li wad ze me ti ver iar se ba.

av Tan dil ma ma caS vil Tan, ro gorc si ax le Ta wa mom wyeb Tan, ma nam dec da me rec ara er Ti mniS v­ne lo va ni mov le na iq na da kav Si re bu li: jer ki dev kon ser va to ri a Si swav lis wleb Si da a ar sa ka me ru­li or kes t ri, ro me lic ki ev Sic ki iyo sa gas t ro­lod; 60­70­i an wleb Si ki, im xa nad a. s. puS ki nis sax. pe da go gi u ri in s ti tu tis pe da gog ma iqu ri Za­le biT, ag reT ve sxva mu si ko se bis mo zid viT Seq m na sim fo­ ja zis or kes t ri, ra sac Se iZ leb iT q vas moh y­va axa li mu si ka lu ri cxov re bis da sawyi si. Tbi li­sel msme nels sa Su a le ba mi e ca cocxa li Se s ru le­biT mo es mi na kla si ku ri da ja zu ri mu si kis sin Te ziT ga az re bu li na war mo e be bi. yve la ze mniS v ne lo van faqts war mo ad gen da is, rom Ta na med ro ve qar T ve­li kom po zi to re bis (re vaz la Ri Zis, ar Cil ke re­se li Zis, oTar gor de lis, So Ta mi lo ra vas, oTar Taq Ta qiS vi lis da sxva) na war mo e be bi aJ Rer da gan­s xva ve bu li, ja zu ri in ter p re ta ci iT. Aam or kes t­ris sa xe li sul ma le ki dec gas c da sa qar T ve los far g lebs _ axa li ko leq ti vi mos kov Si sa kav Si­ro de ka da ze war s d ga me tad efeq tu ri prog ra miT

da am g va ri dros Tan Se saty vi si prog re su lo biT war mo ad gi na sa qar T ve los sa xe (sam wu xa rod, sxva­das x va mi ze ze bis ga mo am or kes t r ma mxo lod xu Ti we li wa di iar se ba). av Tan dil ma ma caS vi li ag reT­ve wle bis man Zil ze Ta nam S rom lob da iseT an sam­b leb Tan, ro go ric aris “di e lo”, “i ve ri a” da a.S. aR sa niS na vi a, rom 90­i a ni wle bis bo los av Tan­dil ma ma caS vi lis Ta os no biT qu Ta is Si da ar s da ka me ru li or kes t ri, ro me lic dRem de ar se bobs.

mu dam axal gaz r du li Se mar Te bi Ta da en Tu zi ­az miT aR sav se xe lo vans so li du ri asa ki _ 75 we ­li da ud ga. ro gorc mi si gar Se mom yof ni ix se ne ­ben, TiT qos gu Sin iyo, mu si ko si­ moR va wis ojax Si gaz r di li gan sa kuT re bu li mo na ce me bis mqo ne, ga ­naT le bis srul yo fi sa ken mid re ki li Wa bu ki sa gan mniS v ne lo van mo ma vals rom elod nen. jer ki dev Se moq me de bi Ti gzis da sawyis Si wer da av Tan dil ma ma caS vi lis Se sa xeb mi si pe da go gi odi sei di mit ­ri a di: `i gi av lens el va re sa di ri Jo ro mo na ce ­mebs, mi zan da sa xu lo bas, ar tis tul tem pe ra ments, brwyin va le sme nas, kar gad gan vi Ta re bul ma nu a ­lur teq ni kas, flobs far To sa o pe ro­ sim fo ni ­ur re per tu ars~...…… Tum ca cxov re bi sa gan say ve du ­ri ma inc ar eT q mis. mi si bi og ra fia da xun Z lu lia mniS v ne lo va ni faq te bi Ta da mov le ne biT, rac Tan sdev da na yo fi er Se moq me de biT gzas: aT we li wad ­ze me ti Tbi li sis v. aba Si Zis sax. mu si ka lu ri ko ­me di is Te atrs ed ga sa Ta ve Si, sa dac aTe u lo biT speq tak li ga mo uS va, maT So ris di di ra o de no bis qar T vel kom po zi tor Ta na war mo e be bi, ro mel Ta pir ve li in ter p re ta to ri a. ma ma caS vi li gax l daT. ca me ti we li Tbi li sis ope ris Te at r Si mu Sa ob da di ri Jo rad, sa dac ara er Ti speq tak li mo am za da. gar da ami sa, di ri Jo rad umu Sa via da speq tak le ­bi ga mo uS via ki e vis t, Sev Cen kos sax. Oo pe ri sa da ba le tis Te at r Si, cxra we li moR va we ob da lo Zis mu si ka lur Te at r Si, er Ti we li qu Ta i sis sa o pe ­ro Te atrs ed ga sa Ta ve Si... in ten si u rad Ta nam S ­rom lob da ra di o sa da te le vi zi is or kes t r Tan, sa xel m wi fo sim fo ni ur or kes t r Tan, mTe li ri gi sa in te re so prog ra me bi war mo ud ge ni a. sis te ma t ­

29

u rad mo na wi le ob da sa qar T ve los kom po zi tor Ta kav Si ris ple nu meb Si, Za li an xSi rad yo fi la axa ­li qar Tu li na war mo e bis pir ve li Sem s ru le be li. mas Tan ur Ti er To ba Si ara er T ma Sem d gom Si sa xel ­gan T q mul ma Sem s ru le bel ma aid ga pir ve li na bi ­je bi did sa kon cer to sce na ze.

av Tan dil ma ma caS vi lis da xa si a Te ba Ta gan erTs mo viy vanT, ro me lic did zu rab an ja fa ri Zes ekuT ­v nis: `mas Tan mu Sa o ba sa si a mov no da ioli a, mi si ma nu a lu ri teq ni ka uza do a, ga mom sax ve li xe le bi

mka fio da mety ve li a. mis mniS v ne lo van Tvi se bad mi maC nia sa o ca ri mu si ka lo ba, ag reT ve wyur vi li me tis Sec no bi sa~.

am Ja mad 75 wlis Tbi li sis sa o pe ro mom za de bis ka Ted ris pro fe so ris, Se moq me de bi Tad Se mar Tu­li da kvlav ax lis qmnis Ji niT Sepy ro bi li av­Tan dil ma ma caS vi lis gan al baT ki dev e li an ra i me wa mowye bas.

Tamar wulukiZe

wlebis gadasaxedidan

avTandil mamacaSvili ansambl `dieloSi~

30

festivali

„Tbi li sis Ca sa ber sak rav Ta fes ti va li“ sa su le in s t ru men t Ta pir ve li fes ti va lia sa qar T ve lo­Si. mi si idea ram de ni me wlis win da i ba da. ama wlis seq tem ber Si ki igi uk ve me oTxed Sedga. fes ti va­lis far g leb Si wels kon ser va to ri is did dar­

baz Si 5 dRis gan mav lo ba Si Ca tar da ori kon cer ti da 26­mde mas ter k la si. yo vel w li u rad fes ti va­li mas pin Z lobs brwyin va le qar T vel da ga mo Ce­nil ucxo el in s t ru men ta lis tebs. yve la maT gan ma mi i Ro kar gi mu si ka lu ri ga naT le ba, ga i a ra Zli e ri pro fe si u li sko la ara er Ti ga mo Ce ni li mu si ko sis mas ter k la se bis sa Su a le biT da am Ja mad ari an ev­ro pis cno bi li or kes t re bis wam y va ni so lis te bi.

war mo gid genT ucxo el mu si ko sebs, fes ti va lis

stum rebs.la u rens oto (ho lan di a) aris ni der lan de bis

fi lar mo ni is ka me ru li or kes t ris so lo val­tor na. is val tor nas da e uf la ro ter da mis kon­ser va to ri a Si mar tin van de mer ve sa da bob stu lis

xel m ZR va ne lo biT. man gaiara ab kos te ris, miSel tom p so nis, ri Card uot kin sis, pe terd da mi sa da her man ba u ma nis mas ter k la se bi. man ag reT ve Se is­wav la Zve le bu ri val tor na er vin vi rin g Tan da uk ravs ba ro kos mu si kis an sam b leb Si Van Swi e ten­so ci ety da Erard Ensem b le.

2004 wlis iv nis Si swav la da am Tav ra pat rik van dur te nis val tor nis kon cer tis pre mi e riT, ro me­lic sa gan ge bod mis T vis da i we ra. mas gan sa kuT re­biT izi davs Ta na med ro ve mu si ka da aris ag reT ve ha ve la ris, for dis da bre i va is so lo na war mo e be­bis pir ve li Sem s ru le be li. la u ren si Ta nam S rom­lobs ro ter da mis fi lar mo ni ul da sa me fo kon­cer t ge ba us or kes t reb Tan, ase ve du len ­an sam b l­sa da ni der lan de bis Ca sa ber an sam b l Tan. is aris ho lan di is ra di os or kes t ris wev ri 2003 wli dan. ase ve mo na wi le obs uam rav kon cer t Si mTel msof­li o Si. la u rens mi Re bu li aqvs „ro ter da mis kon­ser va to ri is me gob re bis“ sti pen di a.

sasule musikis

zeimi

levan cxadaZe

interviu levan cxadaZesTan

31

festivali

bram van sam be ki (ho lan di a) fa got ze uk ravs aTi wlis asa ki dan. ha a gis kon ser va to ri is dam Tav re bis Sem deg is gak ve Ti lebs iReb da gus ta vo nu nes Tan, mi Re bu li aqvs mas ter k la se bi kla us Tu ne man Tan da ser jio azo li nis Tan. stu den to bi sas man mo i po­va prin ce sa kris ti nas kon kur sis pre mia da mi i Ro me o re pre mia ji leT foq sis sa er Ta So ri so kon­kur s ze iuta Si (aSS). is aris pir ve li fa go tis ti, ro mel mac mi i Ro ho lan di is mu si ka lu ri pre mi a, xo lo 2011 wels bor le ti­ bu i to nis pre mi a. is mu­Sa ob da ro ter da mis fi lar mo ni u li or kes t ris pir vel fa go tis tad 2002­2011 w.w.

am Ja mad igi da ka ve bu lia so lo da ka me ru li mu si kiT. mu Sa obs iseT mu si ko seb Tan ro go ric ari­an: aleq sei og rin Cu ki, ju li us dre i ki, inon bar­na, li za fer S t ma ni da iorg vid ma ni. iRebs mo na­wi le o bas ka me ru li mu si kis mra val fes ti val Si, maT So ris vest qor qis, oq s for dis da del f tis fes ti va le bi.

bram van sam be ki ro gorc so lis ti ga mo di o da ro ter da mis fi lar mo ni ul or kest r Tan da sa qar­T ve los sim fo ni e tas Tan. mi si mim di na re da mo ma­va li mu Sa o ba fo ku si re bu lia gan sa kuT re biT fa­go tis Ta na med ro ve re per tu a ris ga far To e ba ze. am Ja mad is as wav lis ro ter da mis ko dar t sis kon­ser va to ri a Si.

Ju li et ure li (saf ran ge Ti) mas Sem deg rac pa­ri zis kon ser va to ri am Ju li et urels mi a ni Wa pir­ve li pri zi fle i ta sa da ka me rul mu si ka Si, is gax­da ram de ni me sa er Ta So ri so kon kur sis la u rea ti (dar m S ta ti, ko be, bu qa res ti, „Jan ­ pi er ram pa lis kon kur si“ da sxva...)

is ro gorc sa xel gan T q mu li so lis ti da ka­me ru li mu si kis Sem s ru le be li, Ta nam S rom lob­da uam rav mu si kos Tan, maT So ris hof man Tan, iuri baS met Tan, Slo mo min c Tan, ma ri el nor t man Tan, Ste fen ko va Ce viC sa da trio van de res Tan. is re­gu la ru lad Ta nam S rom lobs tu lu zis ka me rul or kes t r Tan, bre ta nis, to ki os met ro po li te nis sim fo ni ur or kes t reb Tan; mo na wi le obs ag reT ve uam rav fes ti val Si, maT So ris rok dan te ro nis,

nan tis, re im sis da sxva.1998 wli dan Ju li et ure li uk ravs pir vel

fle i tas ro ter da mis fi lar mo ni ul or kes t r Si va le ri ger gi e vis xel m ZR va ne lo biT, xo lo 2008 wli dan di ri Jor ianik ne zeT se gan Tan. Ta na med­ro ve mu si kiT mis ma ga ta cebam mi iy va na iseT kom po­zi to reb Tan ro go ric ari an pi er bu le zi, pas kal du za pe ni, fi lip er sa ni, erik Tan gi...mis ma Ca na we reb ma pi a nist elen ku ver Tan er Tad (mar ti nu, pro ko fi e vi) ma Ra li Se fa se ba mi i Ro da

nino gvetaZe. suzi alburgis foto(suzi alburgis foto)

32

cno bi li fran gu li Jur na lis “Mond de la Mu­si qu e” kri ti kos Ta pri zi “Choc” mi e ni Wa. xo lo pas kal du sa pe nis rCe ul na war mo e be bis Ca na wer ma mo i po va 2003 wlis “Choc ” ­i. mas elen ku ver Tan er Tad Ca we ri li aqvs ha id nis so na te bi fle i ti sa da for te pi a no saT vis ase ve k.f.e. ba xis kon cer te bi uver ni ers or kes t r Tan er Tad ari van be i kis di ri­Jo ro biT. 2004 wels Ju li et ma ga i mar j va Vic to ri es de Mu si qu e ­is no mi na ci a Si „wlis aR mo Ce na“. Ju li­et ure li as wav lis ro ter da mis kon ser va to ri a Si.

fes ti va lis da nar Cen mo na wi le ebs war d ge na ar sWir de baT _ ese ni ari an cno bi li qar T ve li Sem s­ru leb le bi. Se gax se nebT ma Ti sa Sem s ru leb lo bi­og ra fi i dan Zi ri Tad mo men tebs.

gi or gi Sa ma na u ri (sa qar T ve lo. say vi ri) swav­lob da Tbi li sis z.fa li aS vi lis sa mu si ko sko la­Si n.qo bu laS vi lis xel m ZR va ne lo biT. Tbi li sis kon ser va to ri is dam Tav re bis Sem deg swav la ga­nag r Zo ki ol nis sa mu si ko sas wav le bel Si prof. ur ban ag ne sis xel m ZR va ne lo biT. igi iyo Tbi li­sis ope ri sa da ba le tis or kes t ris pir ve li say vi­ri. 1999­2002ww., 2002­2012ww. mu Sa ob da Tbi li sis sim fo ni ur or kes t r Si, ro gorc pir ve li say vi ri da 2012 wli dan mu Sa ob da igi ve po zi ci a ze sa qar T­ve los fi lar mo ni ul or kes t r Si. gi or gi Sa ma na u­ri ram de ni me erov nu li kon kur sis pri zi o ri a, maT So ris fran sua le lus Ca sa ber in s t ru men t Ta kon­kur sis 2002 wels, iyo sa qar T ve los pre zi den tis, lev mar ki zis da DAAD­is sti pen di an ti. gi or gi Sa­ma na ur ma ga i a ra gvi do ze ger sis da ur ban ag ne sis mas ter k la se bi. 2004 wels man bar be ris Cap ri com Con cer to Se as ru la be nua fro man Jer sa da fran sua le lus Tan er Tad. 2009w. ber li nis kon cer t ha uz­Si da uk ra Sos ta ko vi Cis sa for te pi a no kon cer ti aleq san d re kor san ti a sa da ,,sa qar T ve los sim fo­ni e tas Tan” er Tad. gi or gi Sa ma na u ri aris sa qar T­ve los spi len Zis Ca sa ber in s t ru men t Ta an sam b lis wev ri da re gu la ru lad uk ravs sa qar T ve lo Si. 2012 wels gi or gi cno bi li say vi ris bren dis Van La ar ­is war mo mad ge ne li gax da.

gi or gi gvan ce la Ze (sa qar T ve lo. ho bo i) swav ­

lob da z.fa li aS vi lis sa xe lo bis sa mu si ko gim na ­zi a Si da Tbi li sis kon ser va to ri a Si pro fe sor g. be ri Zes Tan. gi or gim mo i po va ara er Ti pri zi sxva ­das x va kon kur seb ze, maT So ris fran sua lo los Ca sa ber sak rav Ta res pub li ku ri kon kur sis pir ve ­li pre mi a. ase ve pre zi den tis, spi va ko vis, yan Ce li ­ ka xi Zis da DAAD­is sti pen di a. gi or gim swav la mi un xe nis da zal c bur gis mu si kis umaR les sas wav ­le bel Si fran sua lo los Tan da Ste fan Si lis Tan ga nag r Zo. dRes dRe o biT is mi un xe nis sa xel m wi fo ope ris pir ve li ho bo i a. gar da am or kes t ri sa, gi ­or gi pir ve li ho bo is uk rav da sxva or kes t reb Sic, maT So ris fran k fur tis ope ris da ra di os, ba va ­ri is ra di o­ sim fo ni ur da ev ro pis ka me rul or ­kes t r Si. mas na mu Se va ri aqvs iseT di ri Jo reb Tan ro go re bic ari an: n.har non ku ri, b.va i li, p.ka ri ni ­a ni, q.po pe ni, p.i er vi, k.na ga no da sxva. gi or gi ase ve xSi rad uk ravs so lo na war mo e bebs sxva das x va or ­kes t reb Tan da aq ti u rad aris Car Tu li ka me ru li mu si kis Ses ru le ba Si, ris T vi sac mas 2009 wels ga ­da e ca „i u ven tu sis“ (saf ran ge Ti) pri zi.

ma mu ka be qa u ri (sa qar T ve lo. trom bo ni) da­am Tav ra Tbi li sis sa xel m wi fo kon ser va to ria trom bo nis spe ci a lo biT. swav lis dros man mo­i po va ara er Ti pri zi kon kur seb ze da erov nu li sti pen di a. ma mu kam mas ter k la se bi ga i a ra cno bi­ltrom bo nis teb Tan _ ior gen van ra i en sa da ed­gar ma ni a kis Tan. 2003 wli dan is Tbi li sis ope ris pir ve li trom boni s ti a, gar da ami sa, ma mu ka sa qar­T ve los li To nis in s t ru men t Ta an sam b lis wev ri a, ro mel Ta nac er Tad is mo na wi le obs sxva das x va kon cer teb sa Tu fes ti va leb Si..

ni no gve ta Ze (sa qar T ve lo. for te pi a no) da am ­Tav ra Tbi li sis ni Wi er Ta aT w le di ve ro ni ka Tu ­ma niS vi lis, xo lo Tbi li sis kon ser va to ria no dar ga bu ni as da na na xu bu ti as xel m ZR va ne lo biT. 2004 wli dan ni nom swav la ga nag r Zo ho lan di a Si pol ko men Tan da ian va in Tan ha a gis sa me fo da am s ter ­da mis kon ser va to ri a Si. swav lis dros is ara er ­Ti jil dos mflo be li gaxda, maT So ris yve la ze mniS v ne lo va ni iyo axal gaz r da pi a nis t Ta kon kur ­

festivali

33

sis gran ­ p ri 2004 wels, la u re a tis wo de bas Tan er Tad pre si sa da pub li kis pri zi sa er Ta So ri so kon kur s ze 2008 wels da pres ti Ju li bor le si­ bu ­i to nis jil do 2010 wels. ni no iseT di ri Jo reb Tan uk rav da, ro go re bic ari an: mi Sel pla so ni, iani­ ­ne zeT se ga ni, mi Sel ta baC ni ki, jon aq sel ro di da iap van zve de ni; ase ve ro ter da mis, ha a gis, ra i nis, se u li sa da bru se lis fi lar mo ni ul or kes t reb ­Tan da ma le ris ka me rul or kes t r Tan. ni no as ­ru lebs so lo kon cer tebs msof li os sxva das x va qvey neb Si maT So ris ha no ver Si (PRO MUSIKA Pre is­t ra ger am Kla vi er ­ Z y k lus), ba i ro iT Si, am s ter da mis kon cer t ge ba u Si, Jan ­iv ti bo des Tan er Tad spo le ­tos fes ti val ze da tu lu za Si (Fes ti val Pi a no aux Ja co bi nes). gan sa kuT re biT aR sa niS na via 2012 wlis se zon Si de bi u ti to ki o Si so lo kon cer te biT, lu cer nis da tu lu zis cno bil sa for te pi a no fes ­ti va leb ze, ase ve rax ma ni no vis me o re da beT ho ve nis me oTxe kon cer te bis Ses ru le ba am s ter da mis kon ­cer t ge ba us did dar baz Si. ni nom Orchid Clas sic ­is­T vis Ca we ra dis ki lis tis na war mo e be biT da ani ma ­ci u ri fil mi ,,gret xe ni ja ras Tan”; ase ve Ca we ri li aqvs mu sor g s kis yve la sa for te pi a no na war mo e bi da rax ma ni no vis pre lu de bi op.23 da op.32.

le van cxa da Ze (klar ne ti) _ da am Tav ra e. mi qe ­la Zis sa xe lo bis sak ra vi e ri ko le ji da swav lob ­da v.sa ra jiS vi lis sax. Tbi li sis kon ser va to ri a Si da viT jiS ka ri a nis xel m ZR va ne lo biT. 2005­2011 wleb Si le va ni swav lob da am s ter da mi sa da ni cis kon ser va to ri eb Si, sa dac mi si mas wav leb le bi iy v ­nen har men de bu ri da mi Sel le ti e ki.

igi swav lis dros da jil dov da sxva das x va pri­ziT, maT So ris fran sua lo los Ca sa ber sak rav Ta kon kur sis pir ve li pre mi iT da li za le on s ka i as fond „so los“ sti pen di iT. aqvs gav li li mas ter­k la se bi iseT cno bil mu si ko seb Tan, ro go re bic ari an karl la is te ri, me na hem pre is le ri, pol ma­i e ri, an to ni hei da mra va li sxva. mas dak ru li aqvs pir ve li klar ne tis par tia bel fas tis, al s te ris da ev ro pis sxva sim fo ni ur or kes t reb Tan, in gol­S ta tis ka me rul or kes t r Tan da sxv. ro gorc so­

lis ti igi miw ve u li iyo sxva das x va or kes t reb Si.`sa qar T ve los sim fo ni e tas Tan~ er Tad igi war­

s d ga 2010 wels ger ma neli msme ne lis wi na Se ber­li nis kon cer t ha uz Si. ase ve 2012 wels kon cer t ge­ba us did dar baz Si Se as ru la ar vo pi ar tis “In Spe“ sa qar T ve los sim fo ni e tas da di ri Jor mar kus poS ner Tan er Tad.

le va ni ka me ru li mu si kiT re gu la ru lad ga mo­

festivali

Juliet ureli

34

dis ev ro pis sxva das x va dar ba zeb Si, maT So ris am­s ter da mis kon cer t ge ba us, ro ter da mis ,,de du le­nis”, gro nin ge nis, os ter por tis dar ba zeb Si.

le van cxa da Ze „Tbi li sis Ca sa ber sak rav Ta fes­ti va lis“ da „qu Ta i sis kla si ku ri mu si kis fes ti va­lis“ dam fuZ ne be li a, ase ve „Wi a Tu ris mu si kis aka­de mi is“ Ta na dam fuZ ne be li.

swo red ami tom mas miv mar TeT ram de ni me kiTx­viT fes ti va lis ide a ze, prog ra ma ze, sa mo mav lo geg meb ze, prob le meb ze da sxva.

ala sxir t la Ze _ ax lan del dro Si fes ti va­lis da fuZ ne ba da Ca ta re ba arc ise Ti ga sak vi ri am­ba vi a. ram ga na pi ro ba „Tbi li sis Ca sa ber sak rav Ta fes ti va lis“ da ar se bis auci leb lo ba? ase vTqvaT _ fes ti va lis de vi zi, kre do?

le van cxa da Ze _ fes ti va lis mi za nia Ca sa be ri sak ra ve bi sa da ka me ru li mu si kis po pu la ri za ci a, im re per tu a ris war mod ge na, ro me lic jer ar Ses­ru le bu la sa qar T ve lo Si. ase ve uaR re sad mniS v­ne lo va nia sa su le in s t ru men te bis sko lis ga um­jo be se ba, sa Sem s ru leb lo do nis amaR le ba, rac Ta vis Ta vad ne bis mi e ri war ma te bu li or kes t ris sa win da ri da sa fuZ ve li a.

a.s. _ ey r d no biT Tu ara prog ra mis Sed ge ni sas gar k ve ul kon cef ci as? ro gor da vin ad gens fes­ti va lis prog ra mas? ro gor axer xebT er T ma neT­Tan Sex ved ras da er Tad dak v ras _ Tu mi vi RebT mxed ve lo ba Si, rom fes ti va lis mo na wi le mu si ko­se bi sxva das x va qvey neb Si cxov ro ben?

l.c. _ me vad gen prog ra mas. wels da geg mi li iyo 3 kon cer ti _ ri hard Stra u si da fran gu li ka me ru li mu si ka. un da Ses ru le bu li yo pu len ki, ra ve li, di u bu a, fran se si da sxva, mag ram fi nan se­bis uqon lo bis ga mo mo mi wia er Ti kon cer tis ga uq­me ba da eq v si mu si ko sis T vis uaris Tqma mo na wi le­o ba ze. ra Tqma un da, es Za li an sam wu xa ro a, mag ram amas fes ti va lis xa ris x ze ar umoq me di a. Ca tar da ori Za li an ma Ra li do nis kon cer ti, ro mel Ta gan er Ti mTli a nad mi eZR v na pu len kis Ca sa be ri sak ra­ve bis T vis gan kuT v nil ka me rul mu si kas da me o re kon cer ti, ro mel zec ,,sa qar T ve los sim fo ni e tas­

Tan~ er Tad (ba to ni vax tang ka xi Zis di ri Jo ro biT) Ses rul da sxva das x va kom po zi to re bis na war mo e­be bi _ an to nio vi val dis kon cer ti ho bo i sa da or kes t ri saT vis, kon cer ti val tor ni sa da or kes­t ri saT vis, iohan kris ti an ra in har dis kon cer ti val tor ni sa da or kes t ri saT vis, ri hard Stra u sis du e ti­ kon Cer ti no klar ne ti sa da fa go tis T vis da mo car tis sim fo ni a­ kon cer tan te ho bo is, klar ne­tis, fa go tis, val tor nis da or kes t ri saT vis.

rac Se e xe ba Sex ved ras da er Tad re pe ti ci as, amas Cven uk ve Tbi lis Si va xer xebT, sa dac ori re­pe ti cia gvaqvs da es sav se biT sak ma ri si a, rad ga nac mu si ko seb ma gar da Cve ni par ti e bi sa, sxvi si par ti­e bic zed mi wev niT vi ciT, rac, ra Tqma un da, yve la­fers aad vi lebs.

a.s. _ cno bi li a, rom pu len ki XXs. kom po zi tor­Ta Soris er Ter T Ta ga ni a, ro mel mac aC ve na sa su­le in s t ru men teb ze Ses ru le bis gar k ve u li xer­xe bis ga mo ye ne bis si ax le e bi. isic cno bi li a, rom Ta vi si na war mo e be bi aav so me lo di u ro biT (da es uZ li e re si mxa rea mi si Se moq me de bis), mCqe fa re fe­re biT, mkveT ri rit miT, dax ve wi li emo ci u ro bi Ta da Za li an la ma zi di a to nu ri har mo ni iT, da es, ra Tqma un da, di di xib lia msme ne lis T vis da al baT, Sem s ru leb lis T vi sac. ram de nad mo sa xer xe be lia Se sas ru leb lad pu len kis na war mo e be bi da ra tom ga dawy vi teT mTe li kon cer ti mi si Se moq me de bis T­vis da geT moT? Tqven ra gxib lavT pu len kis mu­si ka Si?

l.c. _ mi u xe da vad imi sa, rom Se iZ le ba pu len ki ar iT v le bo des me­XXs. ko ri fed, mas aqvs Ta vi si xel we ra, ro me lic yve la sa gan ga nas x va vebs da ga­mo ar Cevs mas, rac, Ce mi az riT, yve la ze mniS v ne lo­va nia kom po zi to ri saT vis. pu len ki Za li an kar gad da mo sa xer xeb lad wer da Ca sa be ri sak ra ve bis T vis. vfiq rob, rom mTli a no ba Si mis Se moq me de ba ze gav­le na iqo nia mo car t ma, xo lo 20­i a ni wle bis na­war mo e beb Si ig r Z no ba stra vin s kis gav le na. man Seq m na bev ri na war mo e bi sa su le in s ru men te bis T­vis, rom le bic dRes dRe o biT Cve ni yo vel dRi u ri re per tu a ri a.

festivali

35

a.s. _ sa su le in s t ru men tebs sa o ca ri, araC ve u­leb ri vi JRe ra do ba da Se saZ leb lo be bi aqvs; Ta­vi si si la ma ziT da si suf Ta viT, Se iZ le ba Se va da­roT mxo lod ada mi a nis xmas. ami to mac ga sa ge bi a, rom Tqven mi is w raf viT am in s t ru men te bis po pu­la ri za ci is ken, cdi lobT gax s naT msme ne lis (da Sem s ru leb le bis) wi na Se am in s t ru men te bis mdi da­ri mu si ka lu ri fe re bis da ga mom sax ve lo bi Ti xer­xe bis axa li Se saZ leb lo be bi. ama ve dros, Se iZ le ba iT q vas, rom es in s t ru men te bi Se i ca ven iseT „ve rag“ Tvi se bebs, rom Se uZ le be li xde ba mos me na, Tu Sem­

s ru le be li ar aris Ta vis do ne ze. aqe dan ga mom di­na re, ga sa ge bia Tu ra mi zans em sa xu re ba fes ti va lis far g leb Si mas ter k la se bis da msgav si Ro nis Zi e be­bis Ca ta re ba _ ma Ti mi za nia sa Sem s ru leb lo do nis amaR le ba da dax ve wa. gvi am beT, Tu Se iZ le ba, fes­ti va lis am mxa re ze.

l.c. _ sa qar T ve lo Si ori prob le maa _ er Ti da kav Si re bu lia sa Sem s ru leb lo os ta to bis axa­li gze bi sa da xer xe bis ga mo ye ne bas Tan da me o re _ in s t ru men te bis de fi cit Tan. rac Se e xe ba pir­vel prob le mas _ Cven, ra Tqma un da, ga moc di li

festivali

laurens oto (valtorna), mamuka beqauri (tromboni), giorgi Samanauri (sayviri)

36

pe da go ge bi gvyavs. me Tvi Ton da vam Tav re Tbi li­sis ev g . mi qe la Zis sa xe lo bis №9 mu si ka lu ri sko­la, ba to ni da viT jiS ka ri a nis xel m ZR va ne lo biT, ro mel mac uzo mod Se may va ra klar ne ti, ris T vi sac mi si mad lo be li var. mag ram ma inc mi maC ni a, rom Ca­sa be ri sko lis tra di ci e bi un da gam did r des, da­ix ve wos, da e fuZ nos Rrma cod nas da mi u ax lov des ev ro pis stan darts. me o re, Za li an mniS v ne lo va ni ga re mo e ba a, sa Sem s ru leb lo praq ti ka. Tu mu si­koss ar eZ le va xSi rad dak v ris sa Su a le ba, mas ga­u Wir de ba _ mud mi vi sa Sem s ru leb lo praq ti ka amis auci le be li pi ro ba a. ase ve mi maC ni a, rom Sem s ru­leb lis pro fe si o na liz mi uf ro kar gad vlin de ba ka me rul mu si ka Si, rom lis swo rad swav lis dro­sac ya lib de ba, ix ve we ba da Sem d gom Si vlin de ba mu si ko sis yve la sa Sem s ru leb lo Tvi se be bi _ ara mar to Ta vi si Ta vis mos me na da ga mo Ce na, ara med ko le gi sa da mu si kis Si na ar sis war mo Ce na.

a.s. _ ai, ra tom mi is w raf vi an ev ro pa Si Cve ni axal gaz ra mu si ko se bi!

l.c. – vfiq rob, rom es Cve u leb ri vi pro ce­si a. maT uke Te si ga naT le ba egu le baT da sav leT ev ro pa Si an sxva gan da Se sa ba mi sad iqiT ken mi is w­raf vi an. vfiq rob, am ten den ci as xe li ar un da Se­e Sa los. ra Tqma un da, ide a lu ri iq ne ba Tu yve la dab run de ba da sa qar T ve lo Si da iwyebs mu Sa o bas, mag ram jer amis pi ro be bi, sam wu xa rod, ar aris Cven Tan. ase ve ucxo eT Si yof na su lac ar niS navs imas, rom Sen av to ma tu rad kar gi mu si ko si gax di da una ri Seg wevs dab run de sa qar T ve lo Si da vin mes Wkua da a ri go. Ce mi az riT, amas dro gviC ve nebs ­ vis ri si una ri da Za la Ses wevs.

a.s. _ us mens Tu ara kla si kur mu si kas axal gaz­r do ba iq, sa dac Tqven moR va we obT? ra mdgo ma re­o baa Tqve ni az riT am mxriv sa qar T ve lo Si?

l.c. _ ho lan di a Si 16 kon ser va to ri a a. gar da ami sa, uam ra vi sa kon cer to dar ba zi, rom le bic xSir Sem Tx ve va Si sav se a. mi u xe da vad ami sa, axal gaz r da msme ne lis mo zid vis prob le ma yo vel T vis dgas. sxva das x va xer xe biT cdi lo ben kla si ku ri mu si kis po pu la ri za ci as. es Se iZ le ba iyos ufa so kon cer­

te bi, ge ne ra lur re pe ti ci eb ze xal xis das w re ba, sko leb Si dak v ra, sa bav So kon cer te bi da mra va li sxva. Aa se ve did rols va ni Web msme nel sa da Sem s­ru lebls So ris uf ro me ti kon taq tis dam ya re bas, vid re mxo lod ga mos v la da dak v ra a.

a.s. _ ras gu lis x mobT ama Si? Se iZ le ba ami Tac iyos ga pi ro be bu li Tqve ni wi na sity va o ba, rom li­Tac mi mar Tav diT kon cer te bis dawye bam de msme­nels?

l.c _ di ax, yo vel T vis vcdi lob, rom pa ta ra Se sa va li ga vu ke To kon certs. Ta nac uam rav na war­mo ebs vuk ravT, ro me lic pir ve lad srul de ba da me mgo ni, sa in te re soa msme ne lis T vis pa ta ra is to­ri is mos me na Ti To e ul maT gan ze. Ce mi az riT, amiT dis tan cia mcir de ba msme nel sa da mu si koss So ris da ki dev uf ro gan vawyob mas kon cer tis mo sas me­nad.

a.s. _ aqe dan ga mom di na re Sem de gi kiTx va iba­de ba _ Tqven ata rebT mas ter k la sebs axal gaz r da mu si ko se bis T vis _ es ga sa ge bi a! xom ar gi fiq ri aT ara mu si ko se bis T vis msgav si ra mis ga ke Te ba _ kla­si ku ri mu si kis, ker Zod Ca sa be ri sak ra vi e ri mu si kis po pu la ri za ci is miz niT?

l.c. _ es Za li an kar gi az ria da ra Tqma un da, xels Se uwyobs kla si ku ri mu si kis po pu la ri za ci as da prin cip Si, es asec un da iyos. bav S vebs un da izi­dav de yve la sa Su a le biT mu si ka lur sko leb Si da Sem d gom mu si ka lu ri sko le bi un da asaz r do eb d nen kon ser va to ri as. mag ram im six Si riT, ra six Si ri­Tac Cven ga mov di varT sa qar T ve lo Si, ase Ti pro­eq te bis gan xor ci e le ba, faq tob ri vad, Se uZ le be­li a. amas cal ke da geg m va da or ga ni ze ba sWir de ba, da rac mTa va ri a, mu si ka lu ri sko le bis aq ti u ro ba.

a.s. _ vi me dov mebT, rom es sa kiTxi Tqve ni mo­ma va li geg me bis na wi li gax de ba. ax la ki droa mo­ma val geg meb ze vi sa ub roT; Se ic v le ba Tu ara fes­ti va lis mi mar Tu le ba, ra si ax le ebs gvpir de biT mo ma val Si?

l.c. _ ara mgo nia Se ic va los fes ti va lis mi­mar Tu le ba. Cven dar w mu ne bu le bi varT, rom swo­ri mi mar Tu le biT miv di varT. ra Tqma un da, yve la

festivali

37

festivali

fes ti va li gan s x vav de ba er T ma ne Tis gan da yve la kon cer ti gar k ve ul Te ma ti ka zea da fuZ ne bu li, rac fes ti va lis kom po zi ci as am T li a nebs. ase ve, ro­gorc uk ve mo gax se neT _ mas ter k la se bis di di ra­o de no ba, rac Se iZ le ba me ti kon taq ti stu den teb­Tan da pe da go geb Tan da ma Ti Car T va kon cer teb Si.

a.s. _ sa qar T ve lo Si bo lo wleb Si mud mi vad tar de ba Ta na med ro ve qar T ve li kom po zi to re bis mi er Seq m ni li na war mo e be bis kon kur se bi, iwe re ba sa in te re so mu si ka, maT So ris sa su le sak ra ve bis­T vi sac, so lo Tu sa an sam b lo na war mo e be bi. ras fiq robT Ta na med ro ve qar Tu li mu si kis Ses ru le­ba ze da amav d ro u lad, Tqve ni fes ti va lis meS ve o­biT mis pro pa gan da ze?

l.c. – si a mov ne biT vas ru lebT xol me axal mu­si kas qar Tul sa Tu ucxo urs. ra Tqma un da, Cve ni ge mov ne biT var CevT, rad ga nac gvin da, rom fes­ti va lis sa er To prog ra mas mo er gos da ar iyos for mats mowy ve ti li. Ca sa be re bi ar varT ga ne biv­re bul ni im xe la re per tu a riT, ro gorc pi a nis te­bi, mag ram, me o re mxriv es gva ni Webs upi ra te so bas ima Si, rom ab so lu tu rad yve la pe ri o dis mu si kis dak v ra gvi wevs. xSi rad mo car ti da bu le zi, bram si da be rio da bev ri sxva kom po zi to ri Cve ni yo vel­dRi u ri prog ra ma a. qar T vel Ta na med ro ve kom po­zi to reb sac xSi rad vas ru lebT. Sar San Ses rul da no dar ga bu ni as 2 na war mo e bi da Sar San ve re zo kik­na Zis „le va ni no“, ro me lic Cem T vis da Ce mi me uR­lis T vis da we ra. a.s. _ iciT, rad gan Tqve ni me uR le ax se neT, aq ve vity vi imas, ris Tqma sac co ta mog vi a ne biT va pi­reb di _ min da cal ke ga mov yo Se sa niS na vi pi a nis­tis ni no gve ta Zis os ta to ba, mi si sa o ca ri ge mov­ne ba, ma Ra li xa ris xis pi a niz mi, rac, ra Tqma un da, so lo Tu an sam b lu ri JRe ra do bis say r de ni caa da na war mo e bis Ses ru le bis sa fuZ ve lic. „da ba de bu li pi a nis tad, da jil do e bu li ada mi a nis gul Tan sa ub­ris una riT“ _ ase Ti Se fa se ba mi i Ro ni nom er T­er­Ti ucxo e li kri ti ko sis gan. bed ni e re ba a, ro de sac ojax Si ori ase Ti pro fe si o na li erT „mu zas“ em­sa xu re ba. di di mad lo ba sa in te re so sa ub ris T vis.

gi sur vebT war ma te bebs! l.c. _ di di mad lo ba! vi me dov neb, rom mo ma­

va li fes ti va lic ase Ti ve war ma te bu li iq ne ba da axal gaz r da mu si ko se bi isar geb le ben am Se saZ leb­lo biT, rac maT da ex ma re ba pro fe si o na lad Ca mo­ya li be ba Si.

ala sxirtlaZe

P�S� _ fes ti va lis kon cer tebs da mas ter k la­sebs es w re bo da mra va li msme ne li da stu den ti, rac mig va niS nebs ima ze, rom fes ti va li qar Tu li kul tu ris or ga nu li na wi li gax da. am je ra dac msme nel ma mi i Ro araC ve u leb ri vi STa beW di le be­bi _ gan sa kuT re biT aR sa niS na via Sem s ru leb le bis ar tis tiz mi, emo ci u ro ba, sti lis, an sam b lu ro bis Seg r Z ne ba. sa su le in s t ru men te bis aseT „mRe ras“ iS vi a Tad mo is men. sa in te re soa IAMAXA­s er T ­er­Ti war mo mad gen lis Sefaseba say vi ris dRe van de li Se saZ leb lo be bis Taobaze: , , dRes say virs Se uZ lia ada mi a nis xmis si na ziT da vi o li nos vir tu o zu lo­biT da uk ras”, da vu ma teb di _ ara mar to say virs, ara med yve la Ca sa ber sak ravs, Tu ki is ma Ra li kla sis pri fe si o na lis xel Si a! amis das tu ria fes­ti va lis kon cer te bi.

38

2012 wels mTe li mu si ka lu ri sam ya ro cno bi­li ame ri ke li kom po zi to ris, jon mil ton ke i jis (1912­1992) da ba de bi dan 100 wlis Tavs ze i mob da. Tum ca, sa kiTxa vi a, ram de nad Se iZ le ba ke ij ze sa ub­ri sas Se mo i far g lo gan sazR v re ba kom po zi to riT. ke i ji wer da mxat v rul da sa mu si kis m cod neo teq­s tebs, xa tav da, kiTxu lob da araC ve u leb riv leq­ci ebs... se ri o zu lad iyo ga ta ce bu li mi ko lo gi iT

– so ko e bis Sem s wav le li mec ni e re biT da, yve la­fer Tan er Tad, axa li in s t ru men te bis ga mo go ne bi­Tac ki iyo da ka ve bu li.

sa er Tod, ga mom go neb lo ba iq ca ke i jis sa vi zi to ba ra Tad. mi si uaR re sad ara or di na ru li ide e bi sa da xed ve bis sa fuZ vel ze im de nad ino va ci u ri mu si­ka lu ri for me bi da sa kom po zi cio teq ni kis sa xe e bi Ca mo ya lib da, rom ke i ji XX sa u ku nis sxva sfe ro­

jon keijis gza samyarosa da sakuTari sulis Secnobisaken

jon keiji

39

eb Si moR va we udi des ga mom go neb lebs ga u tol­da. sxva Ta So ris, sa in te re so a, rom kom po zi to ris ma ma, jon mil ton ke i ji uf ro si, ga mom go ne be li gax l daT. man, ma ga li Tad, Seq m na di zel ze mo mu­Sa ve wyal q ve Sa na vi, ro me lic ga mo bol q vi sas ar ga mo yof da buS tebs da mtri saT vis uxi la vi xde­bo da. mas ASem deg ki, rac da kar ga in te re si uxi­la vi wyal q ve Sa na ve bis mi marT, da ka ve bu li iyo sam ya ros eleq t ros ta ti ku ri ve lis Te o ri iT. ise­ve, ro gorc, al baT, mkiTx vel Ta ume te so bas, mec war mod ge na ar maqvs, ras exe ba es Te o ri a, mag ram ro gorc wa vi kiTxe, igi aka de mi u ri mec ni e re be bis yo vel g var nor mebs ar R vev da.

ro gorc Cans, aka de mi u ri bu ne bis mqo ne nor­me bis dar R ve va um c ros ma ke ij ma ma mis gan is wav la. swo red ma ma eub ne bo da mas xSi rad: „ro ca vin me am­bobs, es Se uZ le be li a, Sen uk ve ge sa xe ba mi mar Tu­le ba Sem d go mi qme de be bis T vi so“.

iq neb ma ma mi sis es sity ve bi ax sov da jon ke ijs, ro de sac 1940 wlis mar t Si ame ri ke li qo re og ra­fi sa da mo cek va vis T vis, si vi la for tis T vis sa cek­vao no mers Txzav da _ af ri kul sa cek vao Te ma ze da fuZ ne bul „bak qa na li as“. af ro ­a me ri kel mo­cek va ves Tan ke ijs ma nam dec umu Sa via da forts da­sar tyam Ta an sam b lis T vis Seq m nil na war mo e be bis fon ze uy var da cek va. mag ram mo ce mu li qo re og ra­fi u li Ca na xa tis T vis gan kuT vil dar baz Si mxo lod ro i a li id ga, dar ba zis si di de ki sxva in s t ru men­te bis dad g mis sa Su a le bas ar iZ le o da. mok led, da sar tya me bis ga mo ye ne ba Se uZ le be li iyo, ra mac ke ijs mi mar Tu le ba da u sa xa Sem d go mi qme de be bis­T vis. man ifiq ra da ga dawy vi ta, mi si ve sity ve biT rom vTqvaT, er Ti pi a nis tis xe leb Si da sar tyam Ta mTe li or kes t ris ek vi va len tis mo Tav se ba. „er­Ti mu si ko sis sa Su a le biT Sen Se giZ lia uT va la vi ram ga a ke To ro i a lis Sig niT, Tun dac kla vi a tu ra mor ye u li da daS li li iyos,” – am bob da mog vi a ne­biT ke i ji. ase gaC n da pre pa ri re bu li for te pi a no...

vgo neb, up ri a nia uf ro de ta lu rad vi sa ub ro mov le na ze, ro mel mac ki dev er Ti ucxo sity va da­am k vid r da qar Tul ena Si. mu si ka lu ri sak ra vis,

maT So ris, for te pi a nos pre pa ri re ba mi si tem b­ris Sec v las da amiT in s t ru men tis „mom za de bas~ gu lis x mobs. swo red ase iTar g m ne ba in g li su ri zmna – pre pa re, ro me lic ke ij ma ga mo i ye na mi si eq­s pe ri men tis gan sazR v re bis T vis. ro i a lis tem b ris Sec v lis miz niT kom po zi tor ma si meb Si Ca a mag ra sxva das x va sa ga ni – xrax ni, Wan Wi ki, fet ris, plas­t ma si sa Tu re zi nis na We ri. fet ri, ma ga li Tad, si­mebs vib ri re bis unars ukar gav da, Wan Wi ki ki bge ras „li To ni sebr“, an `gon gi sebr~ el fers ani Web da, ris Se de ga dac ro i a li JRe ra do biT da sar tyam in­s t ru men tebs mi u ax lov da.

pre pa ri re bis xerxs ke ij ma er Ti Sem Tx ve vis wya ­lo biT mi ag no. mar Ta li a, igi Ta vad xSi rad yve bo ­da, ro gor ata reb da eq s pe ri men tebs Tef Se bi sa Tu wig ne bis si meb Si Ca de bis gziT, mag ram qo re og ra fi bo ni ber di, ro me lic gar k ve u li dro is gan ma v lo ­ba Si Ta nam S rom lob da ke ij Tan, de ta lu rad ix se ­nebs bev rad uf ro sa in te re so is to ri as.

er T ­erT dad g ma Si berds gan z ra xu li hqon ­da, mo cek va ve e e bi me xan Z re e bis mi er ga mo ye ne bu li TiT be ris bo Ze bi dan Ca mos ri a le bu liy v nen sce na ze. sa xan Z ro Si stum ro bi sas aR moC n da, rom es bo Ze bi Za li an Zvi ri Rir da. dam wux re bul qo re og rafs me xan Z re eb ma sa nu ge Sod bo Zis ma ke ti, ase ve TiT be ­ris pa ta ra Ze li aCu qes. re pe ti ci a ze dab ru ne bul ma ber d ma igi ro i a lis pi u pit r ze, no te bis gver diT da do. ro ca ke i ji ro i als mi uj da da dak v ra da ­iwyo, sak ma od mor ye u li pi u pit ri da e ca da TiT ­be ris Ze li si meb Si Ca var da. ke i ji im de nad „da in ­t ri ge bu la“ JRe ra do biT, rom man Se a Ce ra re pe ti ­cia da da iwyo Ze lis si meb Si ga da ad gi le ba, amiT war moq m ni li sa o ca ri bge re biT Ta ma Si. re pe ti cia Sewy da, mag ram, ro gorc Cans, swo red ma Sin da i ba da ro i a lis pre pa ri re bis ide a.

iq neb swo red aqe dan mo yo le bu li iq ca Sem Tx­ve va, Sem Tx ve vi To ba ke i jis msof l m xed ve lo bis er T ­erT cen t ra lur ka te go ri ad. yo vel Sem Tx­ve va Si, swo red pre pa ri re bam da mas Tan da kav Si re­bul ma eq s pe ri men teb ma mi iy va nes kom po zi to ri sa­in te re so das k v ne bam de. saq me isa a, rom sxva das x va

msoflio klasikosebi

40

pi a nis tis mi er ,,mom za de bu li” sxva das x va fir mis ro i a li sxva das x va na i rad JRers, ris Se de ga dac, aJ Re re bu li er Ti da igi ve mu si ka lu ri teq s ti yo­ve li Ses ru le bi sas mniS v ne lov nad ic v lis sa xes. am faq t ma as wav la ke ijs, ro gorc Tvi Ton aR niS­nav da, „si a mov ne ba mi e Ro mov le ne bis gan, rom le bic Ta vis Ta vad, kom po zi to ris gver dis av liT vi Tar­de ba”. swo red am ide am mi iy va na igi mu si ka lu ri in de ter mi niz mis ide am de – ro de sac na war mo e bis for ma mniS v ne lov nad aris de ter mi ni re bu li – anu, gan sazR v ru li – ara kom po zi to ris, ara med gar k ve u li vi Ta re bis Tu Sem Tx ve vis mi er.

am ide is er T ­erT ori gi na lur ga mo xa tu le bas war mo ad gens „as t ra lu ri eti u de bi” for te pi a­nos T vis. ke ij ma as t ro no mi ul at lass da a do gam­W vir va le qa Ral di, ro mel zec sa no to sis te me bi iyo da xa tu li da at las ze gan la ge bu li wer ti le­bi (var s k v la ve bi) am sa no to sis te meb ze ga da i ta na. yo ve li ve amis Se de gad var s k v la ve bi mu si kad iq­c a. eti u de bis no te bi war mo ad gens sa no to sis te­ma ze mi mo fan tul, gan sazR v ru li si maR lis mqo ne bge rebs, ro mel Ta arc grZli o ba, da arc di na mi ka ar aris gan sazR v ru li. Ses ru le bi sas pi a nis ti Ta­vad ur Cevs gar k ve ul bge raT si maR le ebs gar k ve ul pa ra met rebs, Ta vad gan sazR v ravs temps da, aqe dan ga mom di na re, aq ti ur mo na wi le o bas iRebs na war mo­e bis Seq m na Si.

ev ro pel, maT So ris, qar T vel kom po zi tor Ta um rav le so bas, al baT, su liT siR r mem de za ravs is faq ti, rom ma Ti kal mi dan ga mo su li na war mo e bi aseT do ne ze ga mo dis ma Ti ve kon t ro li dan. ke i jis­T vis ki swo red sa ku Tar me­ ze, sa ku Tar ge mov ne ba ze da moTxov ni le beb ze uaris Tqma, mu si kis sa Su a le­biT, iq ca er T ­erT um niS v ne lo va nes amo ca nad.

imi saT vis, rom Cav w v deT am fe no me nis arss, auci le be lia war mod ge na Se viq m naT ke i jis msof­l m xed ve lo ba ze. igi efuZ ne ba, ro gorc aRi niS na, aR mo sav lu ri kul tu ris es Te ti kur, re li gi ur da fi lo so fi ur de bu le bebs. gan sa kuT re bu li mniS v­ne lo ba kom po zi to ris mxat v ru li kon cef ci is Ca­mo ya li be bi sas Se i Zi na bu diz mis er T ­er T ma mim di­

na re o bam _ Zen ­ bu diz m ma. Zen ­ bu diz mi bu diz mis er T ­erT sko las war mo­

ad gens, ro me lic V sa u ku nis Ci neT Si, da o iz mis ze­gav le niT Ca mo ya lib da da mog vi a ne biT So re ul aR mo sav leT Si gav r cel da. Ze ni efuZ ne ba bu diz­mis zo gad msof l m xed ve lo bas, rom lis mi xed viT, sam ya ros har mo ni is dar R ve vi sa da yo vel g va ri tan j vis sa fuZ vels ada mi a nu ri vne be bi war mo ad­gens. tan j vi sa gan ga Ta vi suf le ba Se saZ le be lia mxo lod vne beb ze da sur vi leb ze uaris TqmiT. Tu ganv Ta vi suf l de biT ama ve sur vi le bi sa Tu vne be­bis sa fuZ vel ze Ca mo ya li be bu li mi ker Zo e bu li da­mo ki de bu le bis gan ne bis mi e ri sag ni sa Tu mov le nis mi marT, Se vic nobT ro gorc maT, ise sa ku Ta ri Ta vis WeS ma rit arss.

swo red sa ku Ta ri su lis Sec no bas aye nebs Ze ni um Tav res miz nad. ami to mac, Ze nis os ta te bi ar mo u­wo de ben mos wav le ebs, mi aR wi on gas xi vos ne bas (rac bu diz mis TiT q mis yve la mi mar Tu le bis mim de va ris um Tav re s mi zans war mo ad gens), ara med ur Ce ven, yo­vel dRi u rad, gar k ve u li Za lis x me vis Se de gad Se­ic non sa ku Ta ri Ta vi.

Ze nis re gu la ru li praq ti kis or mTa var ga mov­li ne bad me di ta cia da fi zi ku ri Sro ma iT v le ba.

msoflio klasikosebi

41

ori ve iw vevs go ne bis dam S vi de bas. ga na Te bu li go­ne ba ki gvex ma re ba, ga va Ta vi suf loT su li me o re­xa ris xo va ni sur vi le bis gan, mi ker Zo e bu lo bis gan, ara sa Wi ro mRel va re bis gan da am gziT Se vic noT sa ku Ta ri Ta vi.

Zen ma ga mo xa tu le ba ke i jis Se moq me de ba Si sxva­das x va sa xiT hpo va. `me ara so des vzi var ga daj va­re di ne bu li fe xe biT,” _ wer da ke i ji. _ arc me­di ta ci e biT var da ka ve bu li. yo vel T vis vas ru leb sa mu Sa os, ro me lic mo i cavs mu si kis Seq m nas ska me­bi sa da ma gi de bis ga mo ye ne biT. vid re mu Sa o bas Se­vud ge bi, va ke Teb zur gis var ji Sebs da vrwyav Cems mce na re ebs”.

ro gorc am iumor na re vi gan cxa de bi dan Cans, Ze nis ide eb ma, upir ve les yov li sa, ke i jis mu si ka­Si hpo ves asax va. mi ker Zo e bu li da mo ki de bu le be­bis gan ga Ta vi suf le bis Se de gad kom po zi to ris T vis dRis wes rig Si dad ga mu si kis kon cef ci is ga da az­re bis sa kiTxi. da sav le Tev ro pu li mu si ka xom um­rav le so ba ze Tav s mox ve u li, cal ke ul in di vid­Ta mi ker Zo e bu li da mo ki de bu le be bis sa fuZ vel ze aR mo ce ne bu li tra di ci e bis gan vi Ta re bis sis te ma a. aqe dan ga mom di na re, ke ij ma mu si kis yve la as peq t Si pi rov ne bis ge mov ne bi sa da su bi eq tu ri gan c de bis­gan ga Ta vi suf le ba ga niz ra xa. `in di vi du a lo ba me­tis me tad myi fea sa i mi sod, rom mas ze aago xe lov­ne ba. amis T vis ar se bobs sity va sti li~, _ wer da igi.

in di vi du a lo bis ze wo lis gan ga Ta vi suf le bis mcde lo baa ima ve var s k v la vu ri at la siT mu Sa o ba. mu si kis Seq m na ze pa su xis m geb lo bas ara kom po zi to­ri (Ta vi si in di vi du a lu ri ge mov ne bi Ta da gan c de­biT), ara med sam ya ro Si ada mi a nis miR ma ar se bu li vi Ta re ba da Sem Tx ve vi To ba iRebs. Sem Tx ve vi To ba gan sa kuT re bul dat vir T vas iZens, sxva Ta So ris, Zen ­ bu diz m Si, vi na i dan sam ya ros da ara ada mi a nis lo gi kas eq vem de ba re ba, mis ka non zo mi er ga mov li­ne bas war mo ad gens.

am ide is ki dev uf ro ra di ka lu ri ga mov li ne baa ke i jis yve la ze uf ro cno bi li na war mo e bi „4’33“, ro me lic 4 wu Ti sa da 33 wa mis gan mav lo ba Si ne bis­mi e ri in s t ru men tu li Se mad gen lo bis mi er sru li

si Cu mis Ses ru le bas iT va lis wi nebs. si Cu me Si Ta vis­Ta vad aR mo ce ne bu li bge re bi ki _ iq ne ba es Sri­a li gak vir ve bu li pub li kis ri geb Si, Tu ga re dan Se mo su li tran s por tis xma, Ta vis Ta vad am ya re ben er T ma neT Tan kav Si rebs da er Ti an de bi an mu si ka­lur na war mo eb Si.

aR mo sav lu ri az rov ne biT STa go ne bu li ke i jis­T vis, bu ne ba Si ar se bul bge ra Ta So ris ur Ti er­T kav Si ri im de nad or ga nu li a, rom igi ar Tvlis Tavs mo va led, Zal da ta ne bis gziT Seq m nas xe lov­nu ri uwy ve to ba mu si ka Si. bu neb ri vi uwy ve to ba xom Ta vis Ta vad ar se bobs. `me mgo ni a, rom bge rebs So­ris ise Ti ve ur Ti er T kav Si re bi a, ro gorc ada mi­a nebs So ris“ – wers igi. „da isi ni bev rad uf ro rTu li a, vid re ne bis mi e ri Cem mi er gan sazR v ru li kav Si ri. ro de sac uars vam bob pa su xis m geb lo ba ze, Sev q m na es kav Si re bi, me ar vkar gav maT. me vto­veb si tu a ci as Ta vis bu neb riv kom leq su ro ba Si da gaZ levT sa Su a le bas, da ak vir deT mas sxva das x va kuTxiT~.

ra Tqma un da, xan da xan ke i ji ma inc iReb da Tav­ze val de bu le bas, Se eq m na es kav Si re bi no ti re bu­li na war mo e be bis sa xiT. mag ram am na war mo e beb Sic TiT q mis ar aisa xe ba re a lu ri Tu war mo sax vi Ti pi ra du li grZno be bi. ke ijs bev rad uf ro ain te­re sebs me di ta ci u ri mdgo ma re o ba, ro mel sac miv­ya varT wo nas wo ro ba sa da sim S vi dis ken. ai ras wers igi Ta vis „av to bi og ra fi ul ga nacxad Si“: `ar Se meZ lo mi me Ro aka de mi u ri ide a, rom mu si kis da­niS nu le ba ko mu ni ka ci a a. Se vam C ni e, ro de sac Seg ne­bu lad vwer di ra i mes sev di ans, xal xi da kri ti­ko se bi ici nod nen. ga dav wy vi te, Ta vi ga me ne be bi na kom po zi ci is T vis, Tu ar vi po vi di mu si kis Seq m nis uke Tes mi zezs, vid re ko mu ni ka ci a a. pa su xi in do e li mu si ko sis gan _ ji ra sa rab ha is gan mi vi Re. man miTx­ra, rom mu si kis da niS nu le baa ga mo afxiz los da da am S vi dos go ne ba, gax s nas igi RvTi u ri ze moq me­de bis T vis”.

es for mu li re ba asa xavs ara mar to mu si kis, ara med, zo ga dad, xe lov ne bis aR mo sav lur xed­vas. es xed va di a met ra lu rad gan s x vav de ba ev ro­

msoflio klasikosebi

42

pu lis gan, rom lis mi xed viT, xe lov ne bis da niS nu­le ba ada mi a nis Si na ga ni sam ya ros ga mok v le va da am gziT ama ve sam ya ro ze ze moq me de ba a. Tu ga dav xe davT ima ve da sav le Tev ro pu li pro fe si u li mu si kis gan vi Ta re bis is to ri as, ik ve Te ba pro ce si, Tu ro­gor tran s for mir de ba mu si kis fun q cia as w le u­le bis man Zil ze: Tu Sua sa u ku ne e bis gri go ri se u li qo ra li ek le si a Si mi su li ada mi a nis dam S vi de bas, mis ufal Tan da kav Si re bas isa xavs miz nad (da igi loc vis Ta na zi a ri xde ba), mu si ka lu ri eq s p re si o­niz mi msme ne lis su lis Rrma Sre eb Si SeW ras cdi­lobs, mi si qvec no bi e ris sam ya ros sa aS ka ra o ze ga­

mo ta nis gziT. Se iZ le ba iT q vas, sawyis etap ze da sav­lu ri da aR mo sav lu ri mu si ka lu ri (da ara mar to mu si ka lu ri) es Te ti ka kon cef ci is do ne ze em Tx ve­o da er T ma neTs, mag ram is to ri is gar k ve ul mo nak­veT Si ma Ti gze bi ga i yo.

amis mi ze zi, upir ve les yov li sa, da sav leT sa da aR mo sav leT Si ga ba to ne bul re li gi eb Si un da ve Zi oT. bu diz mis T vis sam ya ro ada mi a nis Ca re vis ga re Sec ga nag r Zobs ar se bo bas (se zo ne bi cvli an er T ma neTs, moq me debs bu ne bis sxva das x va ka no ni). in di vi dis mo va le o ba a, Ta vi si qme de be biT har mo ni­u lad Se er wyas ga re mos. qris ti a no bam da mis wi aR­

msoflio klasikosebi

43

Si aR mo ce ne bul ma kul tu ram ki Tan da Tan ga na vi­Ta ra ide a, rom ada mi ans Za luZs sa ku Ta ri go ne bis ga mo ye ne biT gan sazR v ros mov le na Ta mim di na re o­ba. aqe dan ga mom di na re, in di vi di (Ta vi si go ne bi Ta da Si na ga ni emo ci u ri mdgo ma re o biT, vne be bi Ta da sur vi le biT) nel ­ ne la sam ya ros, Se sa ba mi sad, xe­lov ne bis cen t r Si mo eq ca.

aR mo sav le Ti sa da da sav le Tis es Te ti ku ri po­zi ci e bis kon t ras tu lo bis Tval saz ri siT er T ­erT sa in te re so na war mo ebs war mo ad gens ke i jis „so na­te bi da in ter lu di e bi“, Seq m ni li kvlav da kvlav pre pa ri re bu li for te pi a nos T vis. ke i ji aR niS navs, rom aq er T ma neTs upi ris pir de ba da sav lu ri da aR mo sav lu ri kul tu re bi, Ta vi an Ti gan s x va ve bu li msof l m xed ve lo be biT.

„so na te bi da in ter lu di e bi“ cxra me ti nom ris­gan Sem d ga ri cik li a. mas sa fuZ v lad da e do in­do e li xe lov ne baT m cod nis, anan da ku ma ras va mis er T ­er Ti Te o ri a, rom lis mi xed vi Tac in du ri xe­lov ne bis es Te ti ka efuZ ne ba cxra `ur yev emo ci as”. aqe dan oTxi emo cia _ gmi ro ba, ga o ce ba, ero tiz mi da si xa ru li _ TeT ri fe ri sa a, oTxi ki _ wu xi li, ris x va, Si Si, zizRi _ Sa vis. mecx re, gan cal ke ve biT mdgar emo ci as – sim S vi des _ fe ri ar ga aC ni a. ke­i jis cik l Si aisa xa rva „fe ra di“ emo ci is swraf va mecx res ken – sim S vi dis ken.

sa in te re so a, rom ku ma ras va mis mo saz re biT, es emo ci e bi ko di re bu lia ara mar to aR mo sav lur, ara med da sav lur xe lov ne ba Sic. ub ra lod, am emo ci e bis ga mo xat va, ro gorc vxe davT, sxva das x va sa xes iRebs.

mi u xe da vad imi sa, rom aq ke i ji Ta vad ar iZ le va kon k re tul mi Ti Te bebs, iT v le ba, rom Ti To e u li so na ta ro me li me erT emo ci as ga mo xa tavs. ai, bo­lo oTxi so na ta ki, Ta vad ke i jis gan cxa de biT, sim­S vi di sa da wo nas wo ro bis ga mom sax ve li a. cik l Si Cas mu li 4 in ter lu dia Se ma kav Si re bel fun q ci as as ru lebs.

sxva Ta So ris, so na tebs am cik l Si ara fe ri aqvT sa er To kla si ku ri so na tis Jan r Tan. ma Ti „Ca na xa­tu ri“, ara kon t ras tu li bu ne bi dan ga mom di na re,

Cnde ba aso ci a ci e bi skar la tis so na teb Tan. ki dev er Ti mi niS ne ba ke i ji sa gan _ pi e se bi, rom leb Sic do mi ni rebs za ri seb ri JRe ra do ba, ev ro pas „war­mo ad ge nen“, da sar tyam in s t ru men t Ta mi baZ vi sas ki aR mo sav le Tia war mo Ce ni li.

mag ram sa bo lo od, er T sa a Ti a ni cik lis mos­me nis Sem deg gvax sen de ba, rom gan s x va ve be bis mi­u xe da vad, es Te ti ku ri sa fuZ ve li aR mo sav lur sa da da sav lur xe lov ne bas er Ti aqvs. iq neb ami tom mog va go nebs cik lis da ma bo lo e be li so na tis da­sawyi si i. s. ba xis „gol d ber gis va ri a ci e bis“ Te mas.

swo red am cik liT msur da mi me go pa ti vi di di ame ri ke li kom po zi to ris xsov ni saT vis. 2012 wlis 27 no em bers Tbi li sis erov nul mu si ka lur cen­t r Si ga mar Tul kon cer t ze Sed ga „so na te bi sa da in ter lu di e bis“ qar Tu li pre mi e ra. min da miv mar­To maT, vinc sa go ne bel Si Ca ag do ke i jis ara or­di na rul ma ide eb ma: _ ki dev er Txel mo is mi neT es na war mo e bi da mi e ciT San si am mu si kas, mo ge wo noT igi.

da ki dev er Ti ram... ke i jis az riT, ada mi a ni yve­la fers un da mi ud ges mi ker Zo e bis ga re Se. mi si mo­va le o bis umaR les for mas war mo ad gens Ta na ba ri ke Til gan wyo ba am sam ya ros ne bis mi e ri fe no me nis mi marT. Tu an ga riSs ga vu wevT mxo lod imas, rac mog v wons, ver mi vi RebT pa su xebs mniS v ne lo van kiTx veb ze. an ga riS ga sa we via isic, rac ar mog v wons, rad gan amis ga re Se Cven ver Se vic nobT sam ya ros da, miT ume tes, ver Cav w v de biT sa ku Tar suls.

ni no Jva nia

msoflio klasikosebi

44

portreti

we li wa di iwu re ba mas aqeT, rac di du bis sa zo ga­do moR va we Ta pan Te o nis kur Txe ul ma mi wam mi i ba­ra ki dev er Ti qar T ve li kom po zi to ri. es fe liqs (fi li pe) Rlon ti a. am sa xel ­ g vars ver Se vuwy vi­lebT verc ,,sa yo vel Ta od cno bil” da verc ,,xal­xis say va re li kom po zi to ris” epi Te tebs. Tumc ki ni Wi e ri, na yo fi e ri, mra val m xi riv in te res Ta, da, aqe dan ga mom di na re, far To eru di ci is mqo ne kom­po zi to ris Se moq me de bas mar Te bu lad afa seb da

ara mar to qar T vel Ta na mo kal me Ta wre, ara med ucxo e li ko le ge bic. ucxo e rov nu li jil do e bi qon da dam sa xu re bu li. sam Sob lo Si nak le bi po­pu la ro ba ki, vfiq rob, imis ga mo a, mi si ve sity vebs Tu mo viS ve li eb: `Se moq me de bis pro ce sis ge ne zi si Ses wav li li ar aris (...) uTu od es mo mav lis saq mea (...)~. mar Ta li a, f. Rlon tis Se moq me de bas mi eZR­v na ram de ni me mu si kis m cod ne u ri naS ro mi, in ter­vi u e bi, sa ga ze To Tu sa Jur na lo we ri le bi, mag ram, mo ma val Ta o bas, ueW ve li a, am Se moq me di sad mi me ti yu radRe ba mar Tebs. am je rad ki mi si pi rov ne bis ga­sax se neb lad, vam jo bi ne mo viS ve lio mi si ve ga mo­naT q va me bi vrce li in ter vi u dan, kom po zi to ris 70 wlis sa i u bi leo Ta ri Ris aR sa niS nad rom ga mo vaq­vey ne ga zeT Si ,,mu si ka” (1997. #3, 6,7).

b­ni fe liq si mxo lod mis T vis da ma xa si a Te be ­li Tvi se be bis ada mi a ni brZan de bo da, me tad Ta ­vi se bu ri, max vi li, xSi rad sar kaz miT ga je re bu li iumo riT ga mor Ce u li, mety ve le bac TviT m yo fi hqon da, in to na ci ac, mok led rom mov W ra, mka fio in di vi du a lo bis, fri ad ara or di na ru li pi rov ­ne ba gax l daT. in ter vi u Si maq si ma lu rad ve ca de b­ni fe liq sis mety ve le bis ma ne ra da mec va, Tum c ki qa Ral d ze, cxa di a, ga mom sax vel Za las kar gavs in ­

to na ci a, verc mi mi ka, Jes ti ku la cia aisa xe ba na beWd sity va Si. es yve la fe ri ki, ga mo naT q vam Ta Si na ar s ­Si, qve teq s t Ta amoc no ba Si udi des rols Ta ma Sobs. da ma inc, in ter viu b­n fi li pes Tan dRe sac, mi si am ­q vey ni dan was v lis Sem de gac, sa in te re sod meC ve na da wi nam de ba re we ri li mi si ve sity ve biT ga va je re. da sawyis Si ve aR v niS nav, Cve ni sa zo ga do e ba, nu Se­mom wy re ba Tu vity vi, jer ki dev gar k ve ul wil Ca ke ti li sa zo ga do e ba a. Ca ke ti li ara mxo lod sa­

epitafia interviudan kolaJebiT

feliqs Rlonti

45

portreti

xel m wi fo eb ri vi az rov ne bis, ara med in te leq tu a­lu ri in te re se bis Tval saz ri si Tac. ras vgu lis x­mob? iS vi a Tad Tu mo mik ravs Tva li, vTqvaT, mwer­li saT vis kom po zi tor Ta pre mi e reb ze, arc mxat­v re bi swya lo ben di dad mu si ko sebs, mu si ko se bic ar rCe bi an val Si, kan ti kun tad Tu stum robs vin me Ta na med ro ve Ta per so na lur ga mo fe nebs. Tumc aq ,,ur Ti er T Se xe ba” me ti a. ,,am q rul” Ca ke ti lo ba­ze es Se xe du le ba Ce mi cxov re bi se u li dak vir ve bis Se de gi a, ami tom ga vix se ne f. Rlon tis nak leb po­pu la ro bas Tan da kav Si re biT. xo lo f. Rlon tis nak leb po pu la ro ba (sxva ara er Ti kom po zi to ri­sac!), Se saZ lo a, imis ga mo a, rom mi si mu si ka pro fe­si u li mu si ko se bis T vi sac ki araa ad vi laR saq me li, ra me Tu: `fa se u lo ba Ta WeS ma ri te bis dad ge na Si di di ro li eni We ba pi rov ne bis zo gad kul tu ras, su li er on to ge nezs, ami tom sa qar T ve lo Sic da sazR var ga re Tac mi mi Ria aR f r To va ne ba, swo red im ada mi a ne bis gan, vinc ak ma yo fi lebs ze mo Ca moT v­lil pi ro bebs.~

mar T lac, f. Rlon tis na war mo e be bi ara so des sTa va zobs msme nels ,,msu bu qad”, dRes rom ity vi an ,,la i Tad” mo sas men bge raT Se xa me be bsa da, sa er Tod ,,me lo di as” (aq sa sur ve lia aso­ b ge ra l Za li an rbi lad ga mo iT q vas) ri gi Ti msme ne li saT vis mi saw­v dom mxat v rul Si na arss. ,,Si na ar sic” ara mxo lod Rrma fiqrs, ara med pro fe si ul gan s wav lu lo ba­sac mo iTxovs. es yve la fe ri sa yo vel Tao po pu la­ro bis mo po ve bas aramc da aramc ar uwyobs xels. Tum ca Ta vad kom po zi tors Tu mi vug debT yurs: mi si mu si ka `e rov nu li a, mi si mu si kis qar Tu lo ba vlin­de ba eris T vis da ma xa si a Te bel щедрости, обилии, открытости, человечности da hu ma niz m Si, ami tom aris Cem mu si ka Si me lo di u ri si ux ve, si mul ta nu­ro ba Ta na med ro ve po li fo ni is da gu ru li mra­val x mi a no bis (...)”.

kom po zi tor ma fe liqs Rlon t ma xan g r Z li vi cxov re bi se u li da Se moq me de bi Tad na yo fi e ri gza gan v lo. yve la Janrs Se e xo, ricx v m ra va li mu­si ka lu ri mem k vid re o bac da to va. da mar Ta li a, er Txel da or jer ro di uze i mia sa ku Ta ri sap­

re mi e ro si xa ru li, ucxo eT Sic Ses ru le bu la, mis na war mo eb Ta Ca na we re bic ga mo ce mu la, mag ram im q­vey nad gu lis t ke nac bev ri ga i yo la. jil do e bi, di a Rac, mi u ni We bi aT (xe lov ne bis dam sa xu re bu li moR va we, sa qar T ve los sa xal xo ar tis ti), mag ram Tu ga dav xe davT qar T vel kom po zi tor Ta si as, vi­sac uze na e si erov nu li jil do e bi _ rus Ta ve li sa, z. fa li aS vi li sa _ sa a ma yo pre mi e bi am S ve nebs, am Ca mo naT val Si f. Rlonts ver vi xi lavT. ra tom? `rus Ta ve lis da sxva sa xel m wi fo pre mi e bis da ri­ge ba sab Wo Ta pe ri od Si xde bo da av to ris zo ga di av to ri te tis, mi si kav Si re bis, Ta nam de bo bis, am bi­ci ur kli mat Si os ta tu rad la vi re bis gaT va lis wi­ne biT. ex lac es iner cia moq me debs (...). ar Se iZ le­ba er Ti da igi ve ada mi a ne bi sul mu dam msa ju le bi iy v nen, me o re e bi ki mu dam msjav r da de bu le bi (...)~. Cems Se xe du le bas dav Zen. xe lov ne bis moR va we e bi, vfiq rob, ar un da izo me bod nen ar Si niT, es me ti a, is ki dev uf ro . . . xe lov ne ba Si ar un da xde bo des moR va we Ta da nom r va, ma va ni Ci nov ni kis, mo xe lis ne ba sur vi li sa mebr ar un da ga i ces jil do­ wo de­be bi, Tum ca arc sa yo vel Tao siy va ru li Se iZ le ba ga mod ges fa se u lo ba Ta WeS ma rit sa zo mad. ai, ma­ga li Tad, po pu la ro biT co ta Tu da ud ge ba gver­diT sa yo vel Ta od sa xel gan T q mul kom po zi tors, re vaz la Ri Zes. mis ,,Tbi li so” iq ne ba es, Tu ,,va zo, Svi li viT na zar do”, bev ri sxva, afa se ben pro fe­si o na le bic da kol me ur ne­ mu Sa sac uy vars, mag ram am uka nas k nelT ver mos Txov ,,Vi ta No va”­s siy va­ruls da es sru le bi Tac araa na war mo e bis xa ris xis maC ve ne be li.

sim fo nia Rlon t ze me ti jer mar to qar Tul mu si ka Si ara vis da u we ria _ 14! sab Wo ur Si ki mxo­lod da m xo lod n. mi as kov s ki aWar bebs _ 27! sab Wo Tas imi tom vu da reb, rom ori ves er T sa da igi ve ko mu nis tu ri diq ta tis dros mo u wi aT moR­va we o ba. cxa di a, xe lov ne ba Si ra o de no ba ara fers wyvets, mxat v rul ­es Te ti ku ri Si na ar sia mTa va ri. b­ni fe liq sis mu si ka mu dam Rrma Si na arss itevs, `kar di na rul sa kiTxebs yo fi e re bi sa da ada mi a nis yof na ­ar yof ni sa, ada mi a nis TviT dam k vid re bi sa,

46

sik v di lis, er Ti sity viT _ ek zis ten ci a liz mis kon­cef ci as.” xo lo da fa se ba ... !? amav d ro u lad obo­li sim fo ni is pat ro ni kom po zi to ri, vi si Txzu le ba pre mi e ris Sem deg aRarc gaJ Rer de ba, rig qa laq Ta sa pa tio mo qa la qec brZan de ba, la u re a tic, Tbi li Ta nam de bo bac aqvs, yo fi Ti ke Til dRe o bac~...

fe liqs Rlon ti mas S ta bu rad mo az rov ne pi­rov ne ba gax l daT. sim fo ni eb Tan er Tad ope re bic did mas S ta bu ri aqvs. sa xel wo de be bic ki amas mety­ve lebs _ sim fo ni e bi ~Mun dus aper tus~, ~Fi at lux~, ,,i be ri u li him ne bi”, he ro i ku li ora to ria `ga lak­ti o ni~ da mra va li sxva, ope re bi ,,i be ri e le bi”, `kle o pat ra~. xo lo ope ra Ta gan ram pis Su qi er T­sac ar Rir se bi a. uka nas k ne lad axa li na war mo e bi f. Rlon t ma rom war mo ad gi na ori sim fo ni a­ kon cer­ti iyo, gran di o zu li Txzu le be bi, ,,kon cep tu a lu­ri” _ ro gorc Ta vad av to ri ityo da. ase Ti ga qa ne­bis in s t ru men tu li Txzu le bis Seq m na, rva aTe uls mi ta ne bu li xe lo va ni saT vis, nam d vi lad gmi ro bis tol fa si a. jil do, pre mi a? ... ra tom? ga na ope rebs, vTqvaT, ,,de pu ta ti”, ,,la do kecxo ve li”, ,,sam Sob­lo”, sim fo ni ebs ,,sam go ri”, ,,a xal gaz r du li” an ki dev sxvebs, Ca mo u var de ba Rlon ti se u li Txzu­le be bi? sru li a dac ar msurs ioti so de na Crdi li mi va ye no am par ti tu ra Ta av to rebs. uZ ne les epo­qa Si, anu ma Sin mo ux daT moR va we o ba, ro ca ,,wye u li Sxa miT aR v si la mTe li qve ya na, dums Si SiT mo cu li mor Ci li xal xi” (es dan tes sity ve bi a, Rlon ti se u­li simf. ~Vi ta no va~­ dan). ga na gu li kar na xob daT, da va le ba, ide o lo gi u ri gan kar gu le ba iyo ase Ti da isi nic ,,ne ba yof lo bi Ti iZu le biT” (o. Wi la Ze) mi mar Tav d nen ,,aq tu a lur” Te mebs. f. Rlon ti iS­vi a Tad wa su la am g var Se moq me de biT ga ri ge ba ze. er Ti ­or jer sca da oden ... Tumc arc am ,,i leT ma” ga u mar T la ...

uk ve vax se ne, b­ni fi li pe ara or di na ru li pi­rov ne ba gax l daT, arc pa ti ob d nen xa si a Tis Ta­vi se bu re bebs, iumors, xSi rad sar kas tul sa da mZafrs. uxi ak xa si aTs uwu neb d nen.

`Cem ma kar g ma me go bar ma Ce mi bu ne ba gan sazR v ra Sem deg na i rad _ si ci liT ix se nebs Ce mi res pon den­

ti _ xe lov nu rad mtre bis Se Ze nis sa o ca ri os ta ti, mak va ran cxi, kvi ma ti enis wya lo biT.~ da iq ve; `Ce mi pir Sim T q me lo ba, gu lax di lo ba iw vevs ga Ri zi a ne­bas. Cem Si ki sxve bis si yal be, sic ru e~. Cems Tav sac va da na Sa u leb. vid re am we ri lis we ras Se vud ge­bo di ga da vi kiTxe ze mox se ne bu li, 15 wlis wi nan de­li Ce mi vrce li in ter viu _ Ca saf re bu li, mkva xe Se kiTx ve biT ga da pen ti li. Tan, nu dag va viwy de ba, 1997 we li a, anu dro, ro de sac qve ya na su li er sa da fu lad srul si dux Wi res ga nic di da. da, mar­Ta li a, gvi ki Ji neb d nen, axal, de mok ra ti ul, Ta­vi su fal qve ya nas va Se neb To, az ris gu lax di lad ga moT q ma, ma inc ar iyo usaf r Txo. ras ver Co di, ra min do da? ra, fe liqs Rlonts un da em xi le bi­na qve ya na Si ar se bu li vi Ta re bis mi ze ze bi? fi li pe Rlonts un da da e do bra li imi saT vis, vi si ,,dam sa­xu re bac” iyo Cvens Tav s da te xi li ube du re ba? ar ikiTxavT, pa su xe bi ro go ri a? myi si e ri, pir da pi ri, kvla vac ,,mak va ran cxi”, Cems kiTx va ze mxo lod er­Txel am jo bi nebs du mils. ai is kiTx vac: ,,b­no fe­liqs, Tqven ax la xans or Ta na med ro ve po li ti kur moR va wes uZR ve niT kan ta ta. ra rig ime dov nebT, na­war mo e bi icocx lebs am po li ti kos Ta xsov nis me o­xe biT, Tu po li ti kur moR va we Ta sa xels acocx­lebs Tqve ni mu si ka?” pa su xi?...

b­ni fe liq sis far To eru di cia vax se ne. li­ton sity vad rom ar Ca mo mer T vas im pi rov ne ba Ta mxo lod Ca mo naT vals da vi mow meb, vi sac mo ix se ni­ebs in ter vi u Si: dan te da rus Ta ve li, ga lak ti o ni da bod le ri, go e Te da dos to ev s ki, prus ti da jo i si, T. ma ni da fol k ne ri, mu si kos Ta gan bu le­zi, Stok ha u ze ni, ma der na, pen de rec ki, Sos ta ko vi Ci, Son ber gi, ber gi, tus ki a, gor de li, yan Ce li ... mar­Ta li a, es ara sru li si a a, ma inc aRar ga vag r Ze leb, da sa ma te be li ki dev bev ri a. am moR va we Ta mxo lod sa xe le bi ro di moh yavs, sa ku Tar mo saz re ba Ta sam t­ki cad, tvi nis Wyle ti sa da xan g r Z li vi da fiq re bis ga re Se, da u yov neb liv mo ix mobs vrcel ci ta tebs ma Ti na we re bi dan, ga mo naT q va me bi dan, par ti tu­re bi dan. amas er T vis pa ra le le bi mec ni e re ba Ta sxva das x va dar geb Tan _ fi lo so fi a, fi zi ka­ ma­

portreti

Te ma ti ka, Wad ra ki, mxat v ru li li te ra tu ra, po e­zi a, re ne san su li epo qiT dawye bu li dRe van d lis CaT v liT. es xom sa bu Tia ara mar to ma Ti Se moq me­de bis, ara med ma Ti epis to la ru li mem k vid re o bis, sxva das x va gan gab ne u li ga mo naT q va me bis cod ni sa ... ai, ma ga li Tad, ne tav sad mi ak v li a, an im wu Tas ro gor ga ix se na Cven Si TiT q mis uc no bi kom po zi to­ris, gi un ter Su le ris sity ve bi, sa ku Tar Se xe du­le bas ag re rig zus tad rom esa da ge bo da: `kla si ku­ri Se dev re bis mi mar Tac ki ar se bobs sazR va ri, Tu ram den jer Se iZ le ba ma Ti Ses ru le ba da mos me na~ (b­ni fe liq si sa kon cer to re per tu a ris sim wi res uwu neb da qar T vel Sem s ru leb lebs). ase Ti amo na­ri de biT sa ku Ta ri Se xe du le be bis gan m t ki ce ba mis­T vis siZ ne les ar war mo ad gen da, iolic iyo da, vityo di, amiT ar kek lu cob da, rad gan dar w mu ne­bu li iyo sa ku Tar Tav Si da ar c Tu usa fuZ v lod. bev ri saT vis mi si arc es Tvi se be bi iyo di dad sa a­mu ri. aki vTqvi, arc upi ra te so bas, arc eru di ci as, arc mkva xe sity vas pa ti ob d nen.

bevr qar T vel kom po zi tors er Ti sa er To Tvi­se ba aqvs _ iumo ri. aka kis nak ve se bi sa ar iyos far­To daa gan T q mu li bi Zi na kver na Zis ubad lo iumo­ri. b­n an d ria ba lan Ci va Zi sa da sul xan na si Zis mos w re bu li sity vac far To daa cno bi li. bev r ma kar gad icis so so ke Way ma Zis max vil sity va o bis fa­si. ai, fi li pe Rlon tis iumo ri ki... arc aq hqon da sa xe li sa Ta na dod gan T q mu li. mag ram, aba na xeT, ra ri gi naT q va mi a: `Ran Zil ze dam y no bi li edel va­i si~ ­o. ram de ni ra maa Caq so vi li am sa xo van, sxva­Ta So ris mis T vis say va rel ada mi an ze ga moT q mul `for mu li re ba Si~. Ran Zi li _ mce na re, rom lis ga­nac mzad de ba me tad spe ci fi ku ri sur ne le bi sa da ge mos mqo ne ka xu ri ker Zi, gem ri e lic, mar ge be lic (a nu mi wi e ric) da iq ve edel va i si _ ek zo ti ku ri, um S ve ni e re si, qal wu leb riv na zi, TiT q mis mi uw v­do me li (a nu la mis ze ci e ri) yva vi li. da me Tan x me­biT, aris am naT q vam Si sar kaz mi ca da siy va ru lic... ki dev ori od uni ka lur `for mu li re bas~ ver avuv­li gverds: `u be du re ba is aris, rom Cvens sa zo ga­do e ba Si xSi rad пешка­s uWi ravs ofi ce ris ad gi­

li da svlebs ake Tebs de dof lis fi gu ris ka no ne­biT. de do fals ki xSi rad ar ga aC nia sxva svle bi, gar da pa i ki sa.~ da ki dev er Ti. ~Sen Tu ici ra aris ko la Ji – mkiTxavs kvi ma ti ga mo mety ve le biT _ ko­la Ji es aris вор в законе.”

dRes aq tu a lu ri sa qar T ve lo­ ru se Tis ur­Ti er To bis sa kiTxis ga mo in ter vi us erT pa saJ sac ga vix se neb. b­ni fe liq si mu si kis vag ne ri se ul gan­sazR v re bas ix se nebs: `ger ma ni a Si mu si ka _ mec ni e re­ba a, saf ran geT Si _ sa zo ga do eb ri vi saq me, ita li a­Si _ siy va ru lis ga mo xat vis sa Su a le ba.~ Ta vad ki ama tebs: `ru seT Si mu si ka es aris be dis we ris da sa­

47

portreti

feliqs Rlonti, aram xaCaturiani

48

zo ga do e bis si dux Wi ris ga mo xat va. an ki dev ar se bu­li ide o lo gi is Ca ner g va da kla sob ri vi brZo lis Te ma. sa qar T ve lo Si es aris mxi a ru li dros ta re­ba, an pi ra di wu xi lis ga mo xa tu le ba. ga mo ricxu­li ar aris saW m lis mo ne le bis ka ta li za to ru li ro li.~ da me Tan x me biT, am g va ri `for mu li re be biT~ bev ri mo i wo neb da Tavs.

b­ni fe liq si ara so des az rov neb da mar ti vad da la ko nu rad, ara mxo lod mu si ka Si, ara med yo­vel dRi ur mety ve le ba Sic, gne bavT ori od mci re ma ga li Ti? `rad min da vi yo вещ в себе, Tu ki me sa zo ga do e bas ver ga viy van Ce mi mxat v ru li az rov­ne bis tra eq to ri a ze?!”, an ki dev: ,,me ma in te re sebs yve la im mec ni e re bis sfe ro, ro me lic da kav Si re­bu lia Se mec ne bas Tan, me ta fi zi ka, me ta fi zi kis mec­ni e ru li SeR we va, метафизическое вовлечение науки.~ igi ve azrs ma va ni kom po zi to ri ase aya li­bebs: `ra sac vgrZnob, imas aR v beW dav~.

ro gorc vTqvi, fi li pe Rlon ti na yo fi e ri Se­moq me di gax l daT. mi u xe da vad gu lis t ke ni sa igi ji u tad ga nag r Zob da mu Sa o bas, ra me Tu mis T vis `mu­si kis we ra Rrma su li e ri Se moq me de bi Ti pro ce si iyo, me tic, yve la Ce mi par ti tu ra es aris Ce mi su­

lis kar di og ra ma.~ gul ma ki 84 wlis asak Si um tyu­na.

P�S� Ce mi am we ri lis mi za ni ar aris kom po zi­tor fe liqs (fi li pe) Rlon tis Se moq me de bis arc gar Ce va, arc Ti To e u li Txzu le bi sa an ki dev gan v­li li Se moq me de bi Ti gzis Se fa se ba. amas pi ruT­v ne li msa ju li _ dro _ gan sazR v ravs. me ki vi­to veb imeds _ odes me Ses rul de ba `kle o pat rac~, `i be ri e le bic~, ga moC n de bi an di ri Jo re bi ca da re Ji so re bic, ga be du li mom Rer le bic da in s t ru­men ta lis te bic, vinc Tavs idebs im ur Tu les, sa­Sem s ru leb lo Tav sa te xi prob le me bis daZ le vas, Rlon ti se u li mu si ka rom aer Ti a nebs. da sa er­Tod, ga moT q mis ma Ra li emo ci iT da mux tul, ,,teq­no lo gi u ri da es Te ti ku ri eq s pe ri men te bis gan gan­Ta vi suf le bul” Rlon ti se ul mu si kas da ud ge ba dro msme ne li da a in te re sos, ga i ta cos ki dec, xom daZ lia qar Tul ma sa Sem s ru leb lo sko lam ori di di ri har dis, vag ne ri sa da Stra u sis par ti tu­re bi. di di re zo nan sic mo i po va. oRond ami saT vis ne baa sa Wi ro da qve ya na Si kul tu ru li ise Ti po­li ti ka, ro me lic Cve ni dro is qar Tul mu si kas mi u Cens sa Ta na do ad gils, Rir se ul mniS v ne lo bas mi a ni Webs, iseTs, ro gor sac Cve ni erov nu li mu si­ka lu ri kul tu ra im sa xu rebs.

rusudan quTaTelaZe

portreti

nodar andRulaZe, feliqs Rlonti

49

portreti

da viwyoT re ga li e biT: sa qar T ve los sa xal xo ar ­tis ti, sa xel m wi fo pre mi is la u re a ti, pro ko fi e ­vis III sa er Ta So ri so kon kur sis er Ta der Ti ga mar ­j ve bu li qar T vel kom po zi tor Ta So ris, fi lo so ­fi is mec ni e re ba Ta aka de mi is aka de mi ko si, Tbi li sis kon ser va to ri is pro fe so ri, ame ri kis Se er Te bu li

Sta te bis sa er Ta So ri so ko mi si is mi er ara er Txel wlis ga mo Ce nil li de rad aRi a re bu li, ama ve ko mi ­si is mi er ar Ce u li di de bis dar ba zis wev rad.

mi si mu si ka lu ri na war mo e be bi aJ Rer da msof ­li os mra val qve ya na Si. mis cal ke ul mu si ka lur opu sebs ge ni a lu ri uwo da xe lov ne bis ara er T ma ga mo Ce nil ma ucxo el ma da Ta na me ma mu le xe lo van ­ma Tu xe lov ne baT m cod nem.

igi kla si ku ri mu si kis sa i dum lo e bebs da e uf ­la le nin g ra dis da Tbi li sis kon ser va to ri eb Si, iyo aleq si ma Wa va ri a nis kla sis rCe u li mo wa fe. ag r Ze leb da ra qar Tu li kla si ku ri mu si kis tra ­di ci ebs, ga be du lad Seh qon da mas Si no va to ru li mig ne ba ni, axa li Stri xe bi da ni u an se bi. man Se sa niS ­na vad Se a Tav sa ro man ti ku li su lis k ve Te ba avan ­gar dis tul ten den ci eb Tan. mi si ope re bi `kle o ­pat ra” da `i be ri e le bi” aris axa li sity va qar Tul sa o pe ro xe lov ne ba Si. ori gi na lo biT ga mo ir Ce va mi si 12 sim fo nia da 5 sa kon cer to sim fo ni a. msof ­lio aRi a re ba mo i po va mis ma sim fo ni eb ma `ro man ti ­ku li”, `vi ta no va”, `paqs hu ma na”. mra val qve ya na Si Ses rul da mi si sim fo ni a­ kon cer tan te e bi `ma ri en ­ba du li ele gi a” da `mog za u ro bis wle bi” (o ri ves mi ni We bu li aqvs sa xel m wi fo pre mia da ame ri ku li fir mis jil do). srul yo fi le biT aris aR beW di ­li bo lo pe ri o dis mi si ori sim fo ni a­ kon cer tan ­te: `cxov re bis me ta mor fo ze bi” da `mud mi vi kav Si ­ri”.

man Ta vi si kva li da to va qar Tul sa ba le to mu­si ka Sic. ba le ti `gan Ti a di”, dad g mu li vax tang Wa­

bu ki a nis mi er, mniS v ne lo va ni mov le na iyo 60­i a ni wle bis qar Tul kul tu rul cxov re ba Si.

max vil go niv ru lia mi si opu se bi ka me ru li mu­si kis Jan r Sic, maT So ris kvar te te bi da du e te bi gi ta ris par ti is win wa mo we viT. mo nu men tu ro biT ga mo ir Ce va ora to ria `ga lak ti o ni”, siR r miT gvi­

zi da ven qo ra le bi re li gi is Te ma ze, mxat v ru lad adek va tu ria da amas Ta na ve gan ker Zo e bul seg men­tad aRiq me ba mis mi er Seq m ni li mu si ka ki no fil me­bi saT vis `bur Ti da mo e da ni”, `a la ver do ba”, `TeT­ri qa liS vi li”, `jil do”, `me vxe dav mzes” – aqac mi si mu si ka Se i cavs da uS re tel ener gi as, aR beW di­lia si cocx lis wyur vi liT, erov nu li ga nu me o­reb lo biT.

kom po zi ci is jam ba zi da imav d ro u lad ter p si­qo ras mo na, di di xe lo sa ni da imav d ro u lad di di xe lo va ni, mu si ka lu ri eq s ta zis ja do qa ri da imav­d ro u lad da u Ra la vi me di ta tor ­a na li ti ko si, mu si ka lu ri avan ti u ris in s pi ra to ri da imav d ro­u lad gza ab ne u li mar gi na li, ur Ti er To beb Si kon­f liq tu ri da imav d ro u lad sa oc rad gul C vi li ada mi a ni, di de bis mot r fi a le da imav d ro u lad kar Ca ke ti li me oc ne be. sazR v rebs miR ma aRi a re bu­li, sam Sob lo Si ki si cocx le Si ve Crdil Si myo fi, sa xe lic ki ga o re bu li hqon da – fi li pe da fe­liq si. da rom ara saq vel moq me do fond `qar Tus” dax ma re ba, sa Si ne li eko no mi ku ri Se Wir ve ba ar as­c de bo da. ase Ti iyo XX sa u ku nis me­2 na xev ris mu­si ka lu ri kom po zi ci is di dos ta ti fe liq s ­ fi li pe Rlon ti. da Se uZ le be li a, rom mi si am g va ri or­sa xov ne ba ar iq ces mo ma va li Ta o be bis in te re sis, kvle vis da Tu gne bavT, mi baZ vis sag nad. swo red es aris xe lo va nis uk v da ve bis sa u ke Te so ga ran ti...

merab gegia

msofliosTan integrirebuli marginali

50

q. Tbi li sis me ri is oTar Taq Ta qiS vi lis sa xe lo bis №19 xe lov ne bis sko la Si 2012 wlis 8 de kem bers ga i mar Ta Sex ved ra kom po zi tor me rab me ra biS­vil Tan. Sex ved ra­ kon cer t ze mow ve ul ni iy nen stum re bi: kom po zi tor Ta ka vSi ris Tav mj do ma re ka xa ca ba Ze, kom po zi to re bi _ eliz bar lom da ri Ze, mi xe il oZe li, di ri Jo ri re vaz ta ki Ze. Tbi li sis me ri is war mo mad gen le bi: ia qar da va da ma ri na Ta­ri Ze. xe lov ne bis sko lis di req to re bi: zu rab Ce­ku riS vi li, Ja na TeT raS vi li, ala la fe raS vi li,

Ten giz iago raS vi li, ma ri na kur ta ni Ze. Sex ved ram Tbil, sa si a mov no vi Ta re ba Si Ca­

i a ra. kon cer ti ga ix s na ba ton me rab me ra biS vi lis sa ga lob liT, ro me lic ro i al ze vir tu o zu lad Se as ru la TviT kom po zi tor ma da ro mel sac par­t ni o ro ba ga u wia qal ba ton ma Ti na Tin imer liS­vil ma.

kon cer tis pir ve li gan yo fi le ba da eT mo gunds, an sambls, du e tebs da so lo nom rebs. ma ­Ra li sa Sem s ru leb lo os ta to ba da mu si ki sad mi

ganaTleba

Sexvedra kompozitor merab merabiSvilTan

merab merabiSvili

51

siy va ru li ga mo av li nes mos wav le eb ma: Te i mu raz gva ra ma Zem (ho bo i). gri Sa bu da gov ma (say vi ri), ni ko loz fur ce la Zem (trom bo ni), ni ni fro di ­aS vil ma (fle i ta), ma ri am ni ko laS vil ma (blok ­f le i ta), gi or gi li par ti am (val tor na), ma ri am Sar va Zem (for te pi a no), me dea xu ci a ni Zem (for te ­pi a no), ana wa qa Zem (vi o li no), ma Ral do ne ze Se ­as ru les du e te bi mos wav le eb ma: ele ne qo ri Zem da li ka to ti kaS vil ma (f­no), ma ri am na nu aS vil ma da el vi ra ja fa ro vam (blok f le i ta), li zi yol ba i am da me ri Tor R va i Zem (f­no), qe Te van mi qa ca Zem da ma ri am oCi a ur ma (f­no), do do jir k ve liS vil ma da Ta mar Co ma xi Zem (say vi ri), gi ga ara bul ma da su ren po Ro sov ma (klar ne ti).

msme ne li gan sa kuT re bu li aR ta ce biT Sex v da vi o li nos kla sis pe da go gis qal ba ton ga li na ban du ras, kon cer t ma is te ris ma non yu ba ne iS vi lis da mos wav lis ana wa qa Zis tan dems, rom leb mac vir­tu o zu lad Se as ru les „cek va ma ra o Ti“.

di di mo wo ne ba da im sa xu ra gun dis da vaJ Ta vo­ka lu ri an sab lis mi er Ses ru le bul ma sim Re reb ma. xel m ZR va ne li qal ba to ni Ti na Tin imer liS vi li, kon cer t ma is te re bi: Ti na ka Wa xi Ze da Ta mar ci ma­ku ri Ze.

me o re gan yo fi le ba da eT mo Ca sa ber sak rav Ta kvin tets: sve ta be li Ce vas, Te i mu raz gva ra ma Zis, gi­or gi li par ti as, su ren po Ro so vis da aka ki Car ge­iS vi lis mo na wi le o biT (pe da go gi ser go tyab la­Ze).

ma yu reb lis gan sa kuT re bu li mo wo ne ba da di di ova cia da im sa xu ra sa su le or kes t ris mi er Ses ru­le bul ma sa or kes t ro na war mo eb ma „ga se ir ne ba“, di ri Jo ri ser go tyab la Ze.

kon cer tis Ti To e ul no mer Si naT lad sCan­da pe da go ge bis: Ta mar ka pa na Zis, ga li na ban du ras. ru su dan go ga vas, do do ya We iS vi lis, ma ri na Cxo­ba Zis, ele ne je la Zis, ma na na Cik va i Zis, ele ne mi­qa Zis, ar Cil ba ku ra Zis, aleq san d re qu Ta Te la Zis, omar ko ti Sa Zis, gi or gi gag ni Zis udi de si Rvaw li da ru du ne ba, ag reT ve kon cer t ma is te re bis: eli­so kik na Zis, So re na eb ra li Zis, maia lu ti Zis, ma non

yu ba ne iS vi lis, vla di mer zu ra biS vi lis gver d Si dgo ma da ma Ra li pro fe si o na liz mi.

Ti To e ul ma no mer ma di di mo wo ne ba da gul w­r fe li ta Si da im sa xu ra, ro gorc msme ne lis, ase ve mow ve u li stum re bi sa gan.

sity viT ga mo vid nen da kom po zi tor me rab me­ra biS vi lis uma R le si pro fe si o na liz mi, pe da­go ge bis mi er ga we u li udi de si Sro ma da pa ta ra Sem s ru leb le bis mi er ma Ral pro fe si ul do ne ze Ses ru le ba aR niS nes k.ca ba Zem, r. ta ki Zem, e. lom­da ri Zem da sxveb ma.

bo los sko lis di req tor ma ba ton ma Ta maz mo­laS vil ma udi de si mad lo ba ga da u xa da kom po zi­tor me rab me ra biS vils, yve la Sem s ru le bels da msme ne lebs. Sem deg mos wav le e bi kom po zi tor me rab me ra biS vil Tan da sxva sa pa tio stum reb Tan su ra­Te bis ga da sa Re bad mi iw vi a.

JuJuna goqaZe

ganaTleba

52

sa yo vel Ta od cno bi li mi ze ze bis ga mo he re Ti sa­qar T ve los miR ma dar Ca. mi si mu si ka lu ri fol k­lo ris pir ve li Ca na we re bi (o ri ni mu Si) mo ce mu­lia 1984 wels re Ji sor ni ko wu la Zis mi er ga da­

Re bul fil m Si `zRva ri~. es Te ma sa gan ge bo mu si ko­lo gi u ri dak vir ve bis sag nad mxo lod 1987 wels iq ca, ro ca eT no mu si ko log ma ioseb Jor da ni am, li te ra tu ris in s ti tu tis kom p leq sur eq s pe di ci­a Si mi i Ro mo na wi le o ba. sa dac tra di ci u li mu si­ka lu ri fol k lo ris 5 ni mu Si iq na da fiq si re bu li.

sa qar T ve los far g lebs ga reT mcxov re bi qar­T ve le bis mu si ka lur fol k lor ze mu Sa o bam, gan­sazR v ra Ce mi da in te re se ba he re Tis mi marT. di di mad lo ba msurs ga da vu xa do fi lo log mar Ta tar­ta raS vils (Tar x niS vils), ro me lic 1967 wli dan ag ro vebs sxva das x va sa xis fol k lo rul ma sa las (maT So ris sim Re re bis teq s teb sac). sa gu lis x mo a, rom man Tvi Ton ve ga a cocx la in to na ci u rad bev­ri sa sim Re ro teq s ti, Sem deg ki 2011 wli dan er­Tad gan va xor ci e leT Ca we re bi Tbi lis Si, so fel sam Tawya ro sa (de dof lis wya ros ra i o ni) da he­reT Si (ka xi sa da za qa Ta la­ be laq nis ra i o ne bi). aR sa niS na via, rom qal ba ton mar Tas sa xels ukav­Sir de ba ara mxo lod 1987 wlis ze moTx se ne bu li

eq s pe di ci a, ara med va xuS ti ko te tiS vi lis Txov niT ka se ta ze 1978 wels Ca we ri li ma sa lac, ro me lic, sam wu xa rod, 1991 wels ko te tiS vi lis bi na Si ga Ce­nil ma xan Zar ma im s x ver p la.

bo lo dros he ru li mu si kiT da in te res da ba­to ni an zor er qo ma iS vi lic, swo red mi si xel m ZR­va ne lo biT ga mo sul wig n Si ,,qar Tu li xal xu ri mu si kis an To lo gi a~ pir ve lad war mod ge ni li iq­ne ba ram de ni me ni mu Si sa in gi lo da nac.

he rul mu si kas aR mo sav lu ri kul tu ris mZlav­ri gav le na ga nuc di a: upir ve les yov li sa es Cans ro gorc mra val x mi a ni mRe ris tra di ci is da kar g­va Si, ase ve qro ma ti u li sis te mis xSir ga mo ye ne ba Si (,,na na~ ve ra an d ri aS vi lis Ses ru le biT).

mar Ta lia vo ka lu ri mra val x mi a no ba re a lu ri sa xiT he reT Si aRar Cans, mag ram sa ma gi e rod Za li­

an xSi ria fa ru li or x mi a no ba, rac maT Si Se mor Ce­nil qar Tul mu si ka lur kod ze mety ve lebs. fa ru­li mra val x mi a no bis ma ga li Te bia ,,qal ma ni da win­da” (,,sa xu ma ro~, di na gam xa raS vi lis Ses ru le biT), ,,frin ve li sad mi mi baZ va”, (,,Tu Ta ba li”, ve ra be­ri kaS vi lis Ses ru le biT) amin d Tan da kav Si re bu li sim Re ra (Ta mar Si oS vi lis Ses ru le biT).

re a lu rad ki vo ka lu ri mra val m x mi a no bis aR­m niS v ne li cne be bi mxo lod sa sa ub ro leq si ka Sia dar Ce ni li. he reT Si xme bis sa xel wo de be bi am g va­ri a:

Sua xma _ „Su a la xma i“, „karg xma i“ „ig rev xma i“;ba ni _ „berx xma i“, „did xma i“;ze da xma _ „wip la ank (wiw la ank) xma i“.zur nas Tan da kav Si re biT ba nis mniS v ne lo biT

ix ma re ba ter mi ne bi „dem“ da „zu i“. sa va ra u dod, bans un da aR niS nav des sity va „ban g “ ­ic.

sa in gi lo Si nak le ba daa Se mor Ce ni li sa sim Re­ro ti pis ni mu Se bi, uf ro me tad dar Ce ni lia bav S­ve bis mi er saT q me li pa tar ­ pa ta ra han ge bi, ma ga­

heruli musikaluri folklori

folklori

vera andriaSvili, giorgi kraveiSvili

53

li Tad, ,,Tu Ta ba li”. iq neb swo red ami to ma a, rom eT no fo re bis TqmiT sa in gi lo Si xal xu ri mu si ka aRar ar se bobs, rad ga nac na nas, da ti re bas da am pa tar ­ pa ta ra han gebs ma Ti ume te so ba mu si kad ver aRiq vams.

in gi lo u ri xal xu ri sim Re re bi Jan ru lad mwi­ri a. mar Ta lia, vxvde biT Sro mis, sa ak v no, sa bav S­vo, sa qor wi no, sa is to rio da a. S., mag ram Tvi Ton ama Tu im Jan r Si ni muS Ta ra o de no baa mci re, xo lo zo gan ki is arc fiq sir de ba (So bis, sa aR d go mo, sa­a xal w lo da a. S.). aq yu radRe bas ga va max vi leb im na ir sa xe o beb ze, ro me lic TiT q mis ar Cans sa qar T­ve los sxva kuTxe e bis mu si ka lur fol k lor Si. sa­is to rio sim Re re bi war mod ge ni lia ise Ti ni mu Se­biT, rom le bic TaT re bis lan ZR vas mo i cavs. „ma ma­zaR li TaT ri Con so fel Si raT ari“... zo gi ni mu Si Sa i ris for miT TviT azer ba i ja nul ena zec ki im Re­re ba. am Te mas vxvde biT er T ­erT zRa par Sic sa dac mge li, ro gorc mtris sim bo lo, azer ba i ja nu lad mRe ris: „me var Tqve ni de da, rZe mo maqvs ka ri ga mi­ReT“ da pa ta ra be ke ko e bi ki in gi lo u rad eub ne bi an „Sen Con de dai ar xar“.

sa in gi lo Si da sa Zi ne bel ni mu Seb Tan er Tad ar­se bobs ga mo saR vi Zeb le bic, is srul de ba ma Sin ro­de sac ymaw vi li mo Ten Ti li iR vi Zebs da rom ar iti ros, xel Si aiy va nen da am ni mu SiT ga am x ne ve ben (ga mo saR vi Ze bels mRe ris eli so ros ti aS vi li ka­xis ra i o nis so fel ala Te mu ri dan (ga moTxo vi lia kax Si)).

al baT po li ti ku ri vi Ta re bis am sax ve lia isic, rom sa in gi lo Si mxo lod 80­i an wleb Si Se iq m­na ram de ni me fol k lo ru li an sam b li (za qaTa lis ra i o nis so fel ali a bad Si an sam b li ,,mer cxa li”, Saq ro ma me do vis xel m ZR va ne lo biT, xo lo kax Si ki an sam b li ,,Svid ka ca”, za ur fo la daS vi lis xel­m ZR va ne lo biT), mag ram ma Ti re per tu a ri mo i cav da mxo lod sa qar T ve los sxva das x va kuTxe e bis fol­k lo rul ni mu Seb sa da sa av to ro sim Re rebs.

auci leb lad un da ga mov yo de dof lis wya ros ra i o nis so fe li sam Tawya ro, ro me lic da a ar ses ka xis ra i o nis so fel yo ra Ra ni dan 1920­30­iani

wle bis mij na ze re li gi u ri niS niT ga moq ce ul ma he­re leb ma da 70­i a ni wle bis bo lom de mxo lod in­gi lo e bi cxov rob d nen, Sem deg ki ga moC n d nen Tu Se­bi, ka xe le bi da gan sa kuT re biT eko mig ran ti aWar­le bi, rom le bic dRes mo sax le o bis did um rav­le so bas war mo ad ge nen. rad ga nac isi ni 80 wel ze me ti xa nia sa qar T ve lo Si cxov ro ben, me go na, rom tra di ci u li han ge bi am so fel Si uf ro iq ne bo da Se mor Ce ni li mag ram mwa red mov tyuv di, qal ba­ton mar Ta tar ta raS vil Tan er Tad am so fels 2011 wlis 26­27 de kem bers vstum rob di (Sem d gom Sic maT Tan ara er Txel mqo nia sa te le fo no kon taq ti). kvle vam aC ve na, rom tra di ci u li han ge bis di di na wi li an ar ax sovT, an da da ma xin je bu lad as ru­le ben. am so fel Si mo po ve bu li va ri an te bi mu si­ka lu rad ga ci le biT uf ro Ra ri bia, vid re ima ve da sa xe le bis ni mu Se bi gaR ma sa in gi lo dan, Tu Se va­da rebT, ma ga li Tad, ta so bu lu RaS vi lis da ve ra an d ri aS vi lis mi er nam Rer na nebs, di na gam xa raS vi­lis da ci ci no sar da la Svi lis mi er Ses ru le bul ,,qal man sa da win das”. sam wu xa rod, Zal ze iS vi a Tia han ge bi, ro mel sac ro gorc gaR ma da ase ve ga moR ma sa in gi lo Si er T na i rad as ru le ben. Se saZ loa amas ram de ni me mi ze zi hqon des, ker Zod is, rom ro gorc sa in gi lo Si am bo ben, so fe li yo ra Ra ni Zi ri Ta dad iseT mo sax le o bas da u to ve bi a, ro me lic nak leb yu radRe bas aq cev da tra di ci ebs da Tan wi na aR m­de go bis daZ le vis una ric ar hqon da. sam Tawya ro e­le bi Tvi Ton am bo ben „Cve ni wi nap re bi yo raR ni dan rom ga mo vid nen, ga dav s x va fer diT, „gav qar T vel­diT, gav kul tu rul diT da ami to mac ad gi lob riv tra di ci eb ze di dad aR z r di li ar varT da bev ri ram rac sa in gi lo Si dRe sac ar se bobs, Cven Tvis uc­no bi a“ ­o.

we ril Si ar ve xe biT sa in gi lo Si gav r ce le bul sak ra vebs da maT ze Se sas ru le bel han gebs, rad gan arc sak ra ve bi da arc maT ze Se sas ru le be li mu si ka ad gi lob ri vi war mo mav lo bis ar aris.

gi or gi kra ve iS vi li

folklori

kom po zi tor ra maz qa rux niS vi lis sa av to ro kon­cer t ma, ro me lic ga su li wlis bo los kon ser va­to ri is mci re dar baz Si ga i mar Ta, an S la giT Ca i a ra. msme nel Ta far To wris yu radRe ba ram de ni me mo­men tiT iyo ga pi ro be bu li. er Ti maT ga nia Ta na med­ro ve qar Tu li mu si kis gac no bis sur vi li, ro mel­sac ver ik ma yo fi lebs sa zo ga do e ba, rad ga nac axa­li qar Tu li mu si kis ri gi Ti kon cer te bi, ro mel Ta mowyo bac kom po zi tor Ta Se moq me de bi Ti kav Si ris upir ve le si mi za ni un da iyos, obi eq tur Tu su­bi eq tur mi zez Ta ga mo, TiT q mis ar tar de ba. aseT

pi ro beb Si sa av to ro sa Ra mo axa li qar Tu li mu­si kis gac no bis la mis er Ta derT sa Su a le bad rCe­ba. ara da, sa av to ro kon cer tis or ga ni ze ba Zal ze rTu li a. ram den siZ ne les awy de ba es pro ce si, ra Se mar Te ba sa da Za lis x me vas mo iTxovs av to ri sa gan!

sa zo ga do e bis in te ress sa av to ro kon cer ti­sad mi sxva, Si na ar sob ri vi sa fuZ ve lic ga aC ni a: mo­nog ra fi u li ti pis kon cer ti mniS v ne lov nad Rrma in for ma ci as iZ le va av to ris Se sa xeb, war mo a Cens mis mis w ra fe bebs, Se moq me de biT ten den ci ebs, Jan­re bi sad mi da mo ki de bu le bas da mra val sxva ra me­sac. ga mo nak li si am mxriv, arc ra maz qa rux niS vi lis sa av to ro kon cer ti gax l daT. man sa Su a le ba mog v­ca Tva li mig ve dev ne bi na kom po zi to ris Se moq me de­bi Ti gan vi Ta re bi saT vis bo lo oc w le ul Si, dag ve­na xa ra aRel vebs, ra asaz r do ebs, ra ze fiq robs!

ra maz qa rux niS vi li sxva das x va Jan r Si moR va­we obs. Tumc, Se moq me de bis pir ve li na bi je bi dan ve mi si in te re se bis cen t r Si Zi ri Ta dad eq ce va ka me­ru l­in s t ru men tu li, ka me rul ­ vo ka lu ri da sa­gun do mu si ka. sa av to ro kon cer t zec es Jan re bi iyo

war mod ge ni li.pir ve li gan yo fi le bis prog ra ma Si ori in s t­ru men tu li da er Ti vo ka lu ri Txzu le ba Se vi da. kon cer ti ga ix s na `im p ro vi za ci iT so lo vi o li no­saT vis~ (1994; Sem s ru le be li _ na Tia mdi na ra Ze, axal gaz r da me vi o li ne, me vi o li ne Ta sa er Ta So­ri so kon kur se bis la u re a ti, Tbi li sis kon ser­va to ri is pro fe so ris _ er nest ara qe lo vis aR­z r di li). na war mo e bi asa xavs qar Tul mu si ka SiU ga mov le nil im ne o ba ro kul ten den ci ebs, rom li­sad mi gul g ri li arc ra maz qa rux niS vi li dar Ce­

54

ramaz qaruxniSvilis Semoqmedeba saavtoro koncertis konteqstSi

sakoncerto cxovreba

ramaz qaruxniSvili

55

ni la. ba ro ko Ti ga ta ce ba ze mi si sxva Txzu le be bic mety ve le ben. ese ni a: `ka xu ri mad ri ga le bi~ bav S v Ta a ca ppe lla gun di saT vis, ioseb no neS vi lis leq seb­ze (1968), `ri Cer ka ri~ sim fo ni u ri or kes t ri saT vis (1972), Con cer to gros so fle i tis, ho bo is da ka me­ru li or kes t ri saT vis (1993), Cap ric cio for te pi a­no sa da sim fo ni u ri or kes t ri saT vis (1994) da sxva.

ra maz qa rux niS vi lis `im p ro vi za cia so lo vi o­li no saT vis~ ax los dgas ba ro kos pe ri o dis iseT Jan reb Tan, ro go ri caa Ca ko na, pa sa ka li a, par ti ta, kap ri si da sxva, mag ram av to ri ar cerT mo dels ar ime o rebs, ara med iye nebs maT cal ke ul ele men tebs. `Zve li sa~ da `ax lis~ Se er Te ba­ Ser wy miT, ma Ti sim­bi o ziT kom po zi to ri axal, teq no lo gi u rad sa in­te re so da mim zid vel par ti tu ras qmnis. `Zve li~, mis T vis is sa Su a le ba a, rom lis wya lo bi Tac mdi­da ri su li e ri gan c de bis, amaR le bu li grZno be bis gad mo ce ma, ma ra di u li Ri re bu le be bis Se sa xeb sa u­ba ri Se uZ li a.

`im p ro vi za ci a Si~ Se nar Cu ne bu lia ze moT Ca moT­v li li Jan re bis um rav le so bi saT vis da ma xa si a Te­be li tra gi kul ­ di de bu li gan wyo ba. es upir ve les yov li sa, pir vel Te mas exe ba, ro me lic meg ru li na ni sa da sa Con gu ro akom pa ne men tis in to na ci u ri fon di da naa aR mo ce ne bu li. mag ram igi mxat v ru li gan zo ga de bis iseT Car Co Sia moq ce u li, ro me lic Zve li Jan re bis pa Te ti ku rad amaR le bu li da mkac­ri mu si ki saT vi saa da ma xa si a Te be li. ne li tem piT, STa go ne bu li sev diT, es akor du li Te ma uneb li­eT `sa ek le sio so na te bis~ Se sav lebs gva go nebs. me o re _ aq ti u ri Te ma rit mu li na xa zis re li e fu­ro bi Ta da in to na ci u ri sim k veT riT ga mo ir Ce va da struq tu riT so na tu ri for me bis mTa var Te mebs uax lov de ba. igi me lo di u ri gan vi Ta re bis bu neb­riv Se saZ leb lo bebs Se i cavs, rac vlin de ba ki dec `im p ro vi za ci is~ gan vi Ta re bis pro ces Si. na war mo­e bis dra ma tur gia rit mis, di na mi ki sa da faq tu ris kon t ras teb zea age bu li. ho mo fo ni ur akor debs enac v le bi an Tav b ru dam x ve vi pa sa Je bi, po li fo ni­u ri gan vi Ta re ba, an ho mo fo ni i sa da po li fo ni is sin Tez ze dam ya re bu li epi zo de bi. ori ve Te mis ma sa­

la vi Tar de ba xan cal ­ cal ke, xa nac Ser wy mu lad.kom po zi to ri is w raf vis ba ro kos in to na ci u ri mo­de le bis Ta na med ro ve da qar Tul mety ve le bas Tan Ser wy mi sa ken. igi os ta tu rad iye nebs ro gorc so­lis tis, ase ve in s t ru men tis Se saZ leb lo bebs, vi o­li nos sa Sem s ru leb lo Stri xe bis ma ra val fe ro­van ga mas. im p ro vi za ci is pro ces Si mu si ka xan me di­ta ci as, si na ziT aR sav se sev das, pa Te ti kur dek la­ma ci as, xa nac siS ma ge sa da tan j vis gan c das gad mog­v cems, mag ram ar sad ara aqvs ad gi li afeq ta ci as. na war mo e bi ada mi a nis su li er sam ya ro Si ar se bul mSve ni e re bas asa xavs, rac niS an dob li via ba ro kos pe ri o dis mu si ki saT vis.

pir vel gan yo fi le ba Si cen t ra lu ri ad gi li ro gorc mas S ta biT, ase ve mxat v ru li Rir se be biT vo ka lur ma cik l ma _ `ga moTxo ve bam~ da i ka va.

kom po zi to ri mra va li vo ka lu ri Txzu le bis av­to ri a. maT So ri sa a: Se moq me de bi Ti gzis ga riJ raJ ze Seq m ni li ̀ mo nod ra ma~ xmis, sim fo ni u ri or kes t ris, ar fi sa da li tav re bi saT vis, gi or gi le o ni Zi sa da ga lak ti on ta bi Zis leq seb ze (1965, axa li re daq­cia 1977); sa mi vo ka lu ri cik li _ `ga moTxo ve ba~ (1989), `me miv s dev Sen xmas~ (2000) da `fiq ri rom vi yo~ (2004), da we ri li Se sa ba mi sad, ga lak ti on ta bi Zis, ana ka lan da Zis, ga lak ti o ni sa da Seq s pi­ris leq seb ze; ka me ru li mu si ka ma Ra li xmi sa da in­s t ru men tu li an sam b li saT vis (for te pi a no, fle­i ta, Ce lo) kvlav ta bi Zis mi xed viT (1992); Sa i re bi te no ris, sop ra no sa da for te pi a no saT vis xal xur leq seb ze (2010) da sxva na war mo e be bi. Ca mo naT va­li cxad yofs, rom teq s tebs So ris upi ra te so ba ga lak ti on ta bi Zis leq sebs eni We ba. mi si po e zi is xa ris xi sa da do ni dan ga mom di na re, es sav se biT ga­sa ge bi a. am ge ni a lu ri po e tis Se moq me de bas ara er­Ti qar T ve li kom po zi to ri mi mar Tav da. zogs mi si mxat v ru li Ri re bu le ba izi dav da, zogs prob le mu­ro ba da emo ci u ri sim w va ve, bevrs mi si po tu ri enis mu si ka lo ba xib lav da, bev r sac me ta fo ru lo ba da mi niS ne be bi. zo gi maT ga ni swo red mis po e zi a Si eZeb­da mu si ka lu ri enis ga nax le bis re sur sebs (ix. Cve­ni Sro ma: `po e tu ri teq s ti sa da mu si kis mi mar Te bis

sakoncerto cxovreba

56

sa kiTxe bi da viT To ra Zis sa gun do cik l Si `qar Tu­li xal xu ri Ca nam Re re bi~, Jur na li `xe lov ne ba~, 1999, #7­8, gv. 71­79). ga lak ti o nis po e zi as qar­T vel kom po zi tor Ta So ris dRe sac ar da u kar gavs aq tu a lo ba, igi dRe sac bevr av tors izi davs.

bu neb ri vi a, ga lak ti o nis Se moq me de bis mi marT ver dar Ce bo da gul g ri li po e zi i sad mi ise Ti sen­si ti u ri av to ri, ro go ric ra maz qa rux niS vi li a. kom po zi tors sa u bar Si ara er Txel aRu niS navs, rom xe lov ne bis dar gebs So ris mas ze udi des ze gav le­nas ax dens po e zi a. igi ise moq me debs mis sul ze, gan­wyo bi le ba ze, rom xSi rad swo red po e tu ri sity­va ba debs xol me mas Si Se moq me de biT im pul sebs da xde ba SeTx z vis, anu kom po zi ci is sa fuZ ve li. cxa di a, es gan sa kuT re biT exe ba vo ka lur Jan rebs, sa dac sity va mu si kas Tan er Tad mxat v ru li mTe lis ga nu­yo fe li na wi li a. swo red ase Ti kav Si ri, sity vi sa da mu si kis ga nu yo fe li er To ba gax da vo ka lu ri cik lis _ `ga moTxo ve ba~ (1989) Seq m nis sa fuZ ve li.

cik li oTxi na wi li sa gan Sed ge ba: 1. `ro gorc siz ma ri~; 2. `u siy va ru lod~; 3. `qa lav~; 4. `ved re­ba~. sa Ta u ri _ ̀ ga moTxo ve ba~ xazs us vams Txzu le bis tra gi kul Si na arss, rom lis mwver val sac war mo­ad gens cik lis me o re na wi li _ `u siy va ru lod~.

na war mo e bi asa xavs ada mi a nis cxov re bis sxva­das x va eta pebs: 1. bed ni e re bis mo lo di ni, oc ne ba, qrol va; 2. be dis we ris da un dob lo ba, cxov re bis qar te xi le bi; 3. gza taZ ri sa ken, loc va­ ved re ba. ro gorc vxe davT, TviT idea ro man ti ku li a, mag ram mi si xor c Ses x ma ki `an ti ro man ti ku li~.

cik li eg zis ten ci a lur ­i ra ci o na lur stil Sia ga dawy ve ti li, er T g va rad dah k ravs eq s p re si o nis­tu li el fe ric. dra ma tur gia age bu lia vo ka li sa da akom pa ne men tis ur Ti er T da pi ris pi re ba ze, rom­le bic or ga nu lad av se ben er T ma neTs, gad mos ce men ra av to ris mxat v rul kon cef ci as, gan c dis de ta­lebs.

pir ve li no me ri _ `ro gorc siz ma ri~ to nis mim­ce mia mTe li na war mo e bi saT vis. igi gan sazR v ravs ro gorc na war mo e bis es Te ti kas, ro me lic ax loa eg zis ten ci a lur Tan da si u re a lis tur Tan, ase­

ve mis sa er To gan wyo bas. uk ve pir ve li na wi lis bo los isad gu rebs imed gac ru e bis gan c da, ra sac lo gi ku rad moh y ve ba tra gi ku li me o re na wi li _ `u siy va ru lod~. `ga rin du li~ vo ka li gad mog v cems gmi ris dab ne u lo bas, da uc ve lo bas, su li er si ca­ri e les. am emo ci ur mdgo ma re o bas Se e sa ba me ba mi si fiq re bic, sur vi li _ ipo vos pa su xi kiTx va ze, ro­gor icxov ros usiy va ru lod?! es gmi ris Ta vi se­bu ri Si na ga ni mo no lo gi a, ga mo xa tu li ire a lur ­ bun do va ni to ne biT. tki vils am Zaf rebs kon t ras ti war mo sax vis siR r mis ken mi mar Tu li vo ka lis `me­oc ne be mze ra sa~ da eq s p re si ul, qa riS x li an Tan x­le bas So ris.

me o re na wi li Se u Ce reb liv ga da dis me sa me Si da es ar aris Sem Tx ve vi Ti, rad ga nac me sa me na wi­li qal ­ va Jis ur Ti er To bas asa xavs da tra gi ku­li me o re na wi lis Sem deg, igi im bed ni er dRe Ta mo go ne bad aRiq me ba, ro me lic win uZRo da ka tas­t ro fas. aq gmi ri cdi lobs ga ix se nos war mo sax­va Si Ta vi si siy va ru li, re a lu rad war mo id gi nos trfo bis obi eq ti da ur Ti er To bis de ta le bi, ga­a er Ti a nos men ta lu ri da re a lu ri mze re bi. na wi­lis sa Ta u ri _ `qa lav~ leq sis xal xur ge ne zis ze mig va niS nebs, rac po e tur teq s t Sic aisa xa, sa dac ga lak ti o ni mox de ni lad iye nebs fol k lo rul ele men tebs qal ­ va Jis di a log Si. uk ve leq sis sa­Ta u ri xal xur tal Ra ze gan gawyobs da al baT ase­Ti un da yo fi li yo kom po zi to ris Seg r Z ne bac. mag­ram in to na cia ar Se i cavs ara fers fol k lo ruls. pi ri qiT, av to ri mi zan da sa xu lad ugu le bel yofs mas. ram ga na pi ro ba es? mi ze zi ga sa ge bi a. saq me isa a, rom yo ve li ve fol k lo ru li, miT uf ro in to na­ci a, ma te ri a lu ri sicxa di Ta da cxo vel m yo fe lo­biT ga mo ir Ce va. xal xu ri saT vis da ma xa si a Te be li `xas xa sa fe ri~ ki, srul di so nanss Se i tan da par ti­tu ris sti lis ti ka Si, da ar R vev da mis eg zis ten ci a­lur es Te ti kas, ga a u fa su reb da fer Ta im mqrqa li ga mis mom xib v le lo ba sa da si fa qi zes, ira ci o na lu­ro bas rom gad mos cems da aR niS nu li mi mar Tu le­bi saT vis da ma xa si a Te bel fan tas ti ku ri sa da re a­lu ris uc na ur zRvar ze mig va niS nebs. kom po zi tor ma

sakoncerto cxovreba

57

os ta tu rad auara gver di am dab r ko le bas, ise rom arc na war mo e bi saT vis ar Ce u li sti lis Car Co e bi­dan ga mo su la da Ta nac leq si dan wa mo sul fol k­lo rul im pul seb sac Ta vi si wi li mi a go. prob le ma av tor ma bu neb ri vad da Zal da u ta neb lad ga daW ra. na wi lis da sawyis Si, sak ma od moz r dil re Ci ta ti­ul epi zod Si, sa dac gmi ris mo no lo gia gad mo ce mu­li, kom po zi tor ma ga mo i ye na xal xu ri mu si ki saT vis da ma xa si a Te be li sim Re ra Tan x le bis ga re Se. xo lo qal ­ va Jis di a log Si ki Se i ta na fan du ru li da xal xu ri rit mu li for mu le bi da ga am k veT ra moZ­ra o bis xa si a Ti, ri Tac aR niS nul epi zods fol k­lo ru li si os sur ne li `dah k ra~, mag ram ise, rom sti lis er To ba ar da ur R ve vi a.

cik lis fi na li ,,ved re ba~ mTe li na war mo e bis lo gi ku ri das k v na a. gan v lil cxov re bas ada mi a­ni RvTi ur na Tel Tan mih yavs. RvTis m Sob li saT vis

aR v le ni li loc va­ ved re ba exe ba yve la ze fa se­uls _ siy va ruls! Ta na ba ri, gan zo mi li moZ ra o ba vo kal Si im Si na gan sim S vi des ga mo xa tavs, loc vas rom un da ax lav des Tan. mag ram gar k ve ul wer til­Si miR we u li su li e ri wo nas wo ro ba ma inc ir R ve va. loc va gar da iq m ne ba eq s p re si ul ved re bad. mar­c val Ta skan di re ba xSir de ba mer ve de biT, sfor­can do e bi Tan x le ba Si am J Ra v ne ben, rom `gmi ri~ bo­lom de ver Se gu e bia da na kargs, Tumc cdi lobs da is w raf vis su li e ri wo nas wo ro bis mo po ve bi sa ken.

cik li sti lis tu rad da mxat v ru lad sa in te re­sod aris ga dawy ve ti li, miT uf ro, Tu ga viT va lis­wi nebT, rom qar Tul vo ka lur mu si ka Si TiT q mis ar gve gu le ba eg zis ten ci a lu ri es Te ti kis Wril Si Seq m ni li Txzu le be bi, rac Sem s ru leb le bis (vo­ka li _ iri ne Ta bo ri Ze, Tbi li sis ope ri sa da ba­le tis Te at ris so lis ti da for te pi a no _ ci ra

sakoncerto cxovreba

koncertis Semdeg: nuca kasraZe, naTia mdinaraZe, irine TaboriZe, ramaz qaruxniSvili, cira qamuSaZe

58

qa mu Sa Ze, Tbi li sis kon ser va to ri is pro fe so ri) mxri da nac sa Ta na do mza o bas, sti lis fa qiz grZno­ba sa da ma Ral mu si ka lur kul tu ras mo iTxovs.

pir ve li gan yo fi le bis bo los Ses ru le bu­li `pan to mi ma da cek va~ sa for te pi a no tri os T vis (2000) Ta vi se bu ri Txzu le ba a, ro me lic ori na wi­li sa gan Sem d ga ri pi e se bis mci re cik lad Se iZ le ba mi viC ni oT. na war mo e bis sa xel wo de ba mu si kis plas­ti kur ­ qo re og ra fi ul xa si aT ze mi u Ti Tebs, xo lo av to ris mi er mi ce mu li, frCxi leb Si mo Tav se bu li qve sa Ta u ri _ `Zve li Tbi li sis mo nat re ba~ mi si war mo So bis im pul seb ze da wi aR ze. Tbi li sur Te­ma ze kom po zi tors ad rec umu Sa vi a, mag ram ara in­s t ru men tu li, ara med vo ka lu ri mu si kis Jan r Si. mxed ve lo ba Si gvaqvs so lis tis, vaJ Ta vo ka lu ri an sam b li sa da for te pi a no saT vis Seq m ni li `Tbi­li su ri se re na da~ (1981) vax tang go go laS vi lis sity veb ze.

Cve u leb riv, Zve li Tbi li sis mo ti veb ze Seq m­nil Txzu le beb Si kom po zi to re bi yu radRe bas amax­vi le ben ko lo rit ze, su ra Tov ne ba ze, mi mar Ta ven xol me msu ye fe rebs. ise ro gorc vo ka lu ri cik­lis Sem Tx ve va Si, kom po zi tor ma aqac mi ag no Te mis uC ve u lo, aras tan dar tul da arat ra di ci ul, Se­iZ le ba iT q vas, ori gi na lur ga dawy ve tas. pir vel rig Si es vlin de ba in s t ru men tu li an sam b lis ar Ce­van Si, ro me lic sa for te pi a no tri os Se mad gen lo­bas em Tx ve va da ag reT ve mu si ka lu ri enis Ta vi se bu­re beb Si Zve li Tbi li sis Te mas axa li ga mom sax ve li da teq no lo gi u ri xer xe biT rom gad mog v cems. ar Se iZ le ba ar aRi niS nos, TviT mu si kis mi ra Jul moC­ve ne bi Ti xa si a Tic, ra zec win da win mig vi Ti Tebs qve­sa Ta ur Si av to ris mi er zus tad na pov ni sity va `mo­nat re ba~. is am c nobs msme nels, rom kom po zi to ri Zve li Tbi li sis su ra Tebs ki ar gvi xa tavs, ara med mo nat re bis grZno bas gad mog v cems. Zve li Tbi li sis fe no mens kom po zi to ri iaz rebs ara `xa te bis~, ara­med Seg r Z ne be bis Wril Si. Tumc, isic un da iT q vas, rom na war mo e bi ar aris mok le bu li su ra To van, uf ro swo rad, `xed viT~ aso ci a ci ebs, rac Txzu­le bas Ta vi se bu ri `in s t ru men tu li sce nis~ niS nebs

sZens. uk ve na war mo e bis da sawyis Si ve, si meb ze xe lis

da We ris meS ve o biT kla vi a tu ra ze Ses ru le bu li bge re bis dax So ba da vi o li nos da sur di ne bu li JRe ra do ba qmni an `bin d ­ bun di an~ da `Se niR bul~ at mos fe ros. ro gorc mo go ne ba Ta nis l Si, bo lis­fe ri gam W vir va le far dis ukan Cnde bi an da nel ­ ne la cocx l de bi an Zve li Tbi li sis per so naJ Ta `lan de bi~. Ce los re Ci ta ti vi ada mi a nu ri siT bo Tia sav se, ri Tac yo vel T vis ga mo ir Ce od nen da sa mar­T li a nad ama yob d nen Zve li Tbi li se le bi. am re­Ci ta ti vis fon ze `Jes te bi sa da mi mi kis eniT~ amoZ­rav de bi an nis l Si ga fan tu li bun do va ni fi gu re bi, rom le bic me o re pi e sa Si _ `cek va Si~ jer fan tas ma­go ri u lad far fa te ben, xo lo Sem deg TiT qos ma­te ri a liz de bi an da cecx lo van cek va Si er T ve bi an. ama ze mig va niS nebs qa la qu ri cek vis in to na ci a Ta alu zi e bi, ra sac kul mi na ci ur mo men t Si uer T de ba do lis azar tu li JRe rac (dar ty me bi kla vi a tu ris qve da kor pus ze da vi o li no sa da Ce los de ka ze). uC ve u loa pi e sis da bo lo e bac. is ki ar srul de ba, ara med TiT qos `mo nat re bis~ grZno bis mwver val ze wyde ba.

na war mo e bi sa yu radRe boa Zve li Tbi li sis Te­mis ax le bu ri ga dawy ve tiT, Tbi li su ri han ge bis mo di fi ka ci i Ta da ma Ti Ta na med ro ve enob riv kon­teq s t Si Car T viT. es uda vod sa in te re so Txzu le­ba ga mo ir Ce va si la RiT, pi kan tu ro biT, Jan ru li sawyi sis in te leq tu a lur ­ g r Z no bi er Si gar da sax­viT, mox de ni lo biT, sim su bu qi Ta da dax ve wi lo­biT. is pir ve lad aJ Rer da da Ses ru le bam (Sem s­ru leb le bi: for te pi a no _ nu ca kas ra Ze, pi a nis t Ta sa er Ta So ri so kon kur se bis la u re a ti; vi o li no _ gia xa in d ra va; Ce lo _ gi or gi jor ja Ze) mas dam sa­xu re bu li war ma te ba mo u ta na.

kon cer tis me o re gan yo fi le ba Si ori na war mo­e bi Ses rul da: si me bi a ni kvar te ti #2 da kan ta ta `ga da Za xi li~. gan s x va ve bu li Jan ris am or ni muSs pat ri o tu li Si na ar si aer Ti a nebs. ori ve Txzu le ba bo lo wleb Sia Seq m ni li da ex mi a ne ba Cve ni Ta na­med ro ve o bis aq tu a lur, dra ma tul mov le nebs.

sakoncerto cxovreba

59

ka me ru li mu si kis sfe ro Si kom po zi tors mra va­li na war mo e bi aqvs Seq m ni li. maT So ris, ro gorc tra di ci u li rTu li in s t ru men tu li Jan re bi (sa­for te pi a no tri o, so na te bi cal ke u li in s t ru men­te bi sa da in s t ru men t Ta jgu fe bi saT vis, kvar te te­bi), ase ve Txzu le be bi sak rav Ta aras tan dar tu li Se mad gen lo be bi saT vis.

si me bi a ni kvar te ti #2, ro me lic kom po zi tor ma msme nel Ta sam s jav ro ze ga mo i ta na (Sem s ru leb le­bi _ gia xa in d ra va, Ta mar bu li a, irak li ja fa ri Ze, gi or gi jor ja Ze) 2008 wlis ag vis to Sia Seq m ni li. mas aqvs sa xel wo de bac _ `da viTga re ja~. na war­mo e bis Seq m nis Ta ri Ri da sa Ta u ri mis pat ri o tul su lis k ve Te ba ze mety ve lebs da ag reT ve ima ze, rom am in s t ru men tul Txzu le bas aqvs Si na ga ni prog ra­ma da mi si dra ma tur gia Ta na med ro ve da is to ri ul Te ma Ta ga dax lar T vis sa fuZ vel zea aR mo ce ne bu­li. ro gorc Cans, 2008 wlis ag vis tos mov le neb ma kom po zi tors mwa re fiq re bi aRuZ ra, mi si mze ra is­to ri u li war su li sa ken mi mar Ta da da viTga rejas da u kav Si ra.

da viTga re ja fe o da lu ri xa nis sa qar T ve los er T ­er Ti Tval sa Ci no re li gi ur ­ kul tu ru li Zeg li a, ga Se ne bu li ga re ka xeT Si mde ba re ga re­jis mTis na xev rad uda bur kal Teb ze. es sa mo nas­t ro kom p leq si 13 asu rel ma ma Ta gan er T ­er T ma _ da viT ma, VI sa u ku nis I na xe var Si da a ar sa. igi gan­T q mu lia fres ku li sam xat v ro sko liT, ro mel mac qar T vel me fe Ta ara er Ti por t re ti Se mo i na xa. mo nas ter ma bev ri Znel be do ba ga da i ta na. igi mra­val jer mo a ox res sel ju keb ma (XII s.), mon go leb ma (XIII s.), Te mur ­ len g ma (XIV_XV ss.), xo lo XVII sa­u ku ne Si, 1615 wels Sah ­a ba sis ur do eb ma aR d go mis Ra mes 6000 ga re je li be ri amowy vi ta. dRes ki, am­de ni tan j va­wa me bis Sem deg, is ad gi li, sa dac gan­Tav se bu lia ga re jis kom p leq si, me zo bel azer ba­i jan Tan te ri to ri u li da vis sa ga ni gam x da ra! ai sa kiTxe bi, rom le bic aRel ve ben kom po zi tors, is­to ri as, war sul sa da Ta na med ro ve o bas ukav Si re­ben er T ma neTs.

Si na ar s ma gan sazR v ra cik lis Ta vi se bu ri age­

bu le ba, ro me lic ori na wi li sa gan Sed ge ba. udab­no saT vis da ma xa si a Te be li mdu ma re bi Ta da idu ma­le biT aR sav se pir vel na wils (Len to mis te ri o so) upi ris pir de ba swra fi, qme di Ti me o re na wi li.

I na wi lis re pe ti ci ul bge reb ze age bu li ne li Se sa va li da vi o li no e bis epi ku ri Te ma ga re jis mo nas t ris is to ri ul ra kurss war mog vid gens, rac ma sa lis gan vi Ta re bis pro ces Si ag vis tos omis am­bebs ukav Sir de ba. ami to mac me di ta ci u ri I na wi li sev di a ni gan s jis gan wyo bi Ta da tki vi li Taa gaJ­Ren Ti li.

I na wi lis si din jes, II na wil Si upi ris pir de ba qme de ba, mov le ne bi. imi ta ci u rad moZ ra vi uwy ve ti Za fe bi TiT qos omis qro ni kas gad mog v ce men, is to­ri u li mov le ne bis mo de li re bas ax de nen. sxva­das x va ti pis moZ ra o be bis da Ji ne bu li ga me o re be bi brZo lis sa er To su raTs war mo ad ge nen. li ri ku li ma sa lis Se mos v lis Sem deg ki, TiT qos msme ne lis Tval win ga i el vebs `ficxe li omis~ cal ke u li epi­zo de bis mTe li ka le i dos ko pi, `sa Wi da o sa~ da sxva `Se mar Tul~ qar Tul Te meb ze fa qi zi mi niS ne be biT, rac ki ne ma tog ra fi u li `kad ru li~ prin ci pis mu si­ka Si gad mo ta nis gziT xor ci el de ba.

II na wi lis bo lo mo nak ve Ti, ro mel Sic `za re­bis rek vis~ epi zods ga dav ya varT, mTe li na war mo e­bis ko da a. aq kvlav Cnde ba I na wi lis ma sa la, ne li tem pi. es er T g va ri epi lo gi a, da ja me ba mom x da ri sa, gu lis t ki vi liT ga moT q mu li dra ma tu li das k v na da pa su xis mom lo di ne Se kiTx va.

kon cer tis da sas ruls Ses rul da kan ta ta `ga­da Za xi li~ (Sem s ru leb le bi: afxa ze Tis sa xel m wi fo sa gun do ka pe la, ro me lic bo lo wleb Si aq ti u rad Ca e ba qar T vel kom po zi tor Ta Se moq me de bis pro­pa gan da Si; di ri Jo ri _ gu ram yu raS vi li; kon cer­t ma is te ri _ iri ne si mo ni a ni).

sa gun do mu si ka ra maz qa rux niS vi li saT vis er­T er Ti say va re li sfe ro a. mas kom po zi to ri bav­S vo bi dan ve ezi a ra. mis ojax Si yve la mRe ro da _ mSob le bi, ax lo na Te sa ve bi, wi nap re bi. mi si pa pa mi na qa rux niS vi li gax l daT mRvde li da go ris sa­su li e ro se mi na ri a Si ioseb ju RaS vil Tan er Tad

sakoncerto cxovreba

60

swav lob da. mi si bi Za re vaz qa rux niS vi li iyo me­li ton ku xi a ni Zis ka pe lis wev ri. sa gun do mu si kiT ga ta ce ba ra maz qa rux niS vi lis Se moq me de ba Sic aisa­xa, sa dac sa gun do Janrs wam y va ni ad gi li uWi ravs. igi av to ria ro gorc a cap pel la, ase ve gun di sa da in s t ru men tu li Tan x le bi saT vis Seq m ni li Txzu­le be bis. kom po zi to ri gun dis gan s x va ve bul sa xe ebs iye nebs _ Se re uls, bav S v Ta, ma ma kac Ta, qal Ta. mas ekuT v nis: kan ta te bi (`sa qar T ve lo ze~ bav S v Ta a ca­ppe lla gun di saT vis, iro di on ev doS vi lis sity veb­ze, 1971; ̀ sam Soblo ze~ bav S v Ta gun di sa da ka me ru li or kes t ri saT vis, lia asa Ti a nis sity veb ze, 1982); ora to ri e bi (`sa qar T ve los gan sac vif re bels, gmi­ruls~ Se re u li gun di sa da or ga ni saT vis, gi or­gi le o ni Zi sa da ga lak ti on ta bi Zis leq seb ze, 1971; `po e tis xsov nas~ Se re u li gun di sa da si me bi a ni or­kes t ri saT vis, mir za ge lo va nis leq seb ze, 1985; ̀ Ra­mis fiq re bi~ Se re u li gun di sa da in s t ru men tu li an sam b li saT vis _ fle i ta, Ce les ta, ar fa, ga lak­ti on ta bi Zis leq seb ze, 2005); me uR lis xsov ni sad­mi miZR v ni li `mu si ka~ qal Ta gun di sa da vi o li no­saT vis, lia asa Ti a nis sity veb ze (1986). ag reT ve mas Seq m ni li aqvs mTe li se ria sa su li e ro Si na ar sis ora to ri e bi sa, ra zec qve moT mo gax se nebT.

kan ta ta ̀ ga da Za xi li~ Se re u li gun di sa da for­te pi a no saT vis (2009) eZR v ne ba 2008 wlis ag vis tos om Si da Ru pul Ta xsov nas, rac na war mo e bis pat ri­o tul Si na ar s ze mig vi Ti Tebs. mas sa fuZ v lad da­e do Ta na med ro ve po e ti qa lis ma na na Ci tiS vi lis leq se bi. igi qsnis xe o ba Si, axal go ris ra i o nis so­fel ko rin Ta Si da i ba da. mi si Se moq me de ba sa qar T­ve los mTis po e tu ri sur ne li Ta da pat ri o tu li mo ti ve bi Taa gaJ Ren Ti li. maT Si mtkiv ne u li asax va hpo va mSob li ur kuTxe Si war mo e bul ma ag vis tos om ma. es gan c de bi max lo be li aR moC n da kom po zi­to ris T vi sac, ro mel mac kan ta tas ma na na Ci tiS­vi lis er T ­er Ti leq sis sa xe li ubo Za. kan ta tis sa xel wo de ba _ `ga da Za xi li~ war sul Tan mWid ro kav Sir sa da xe lo va nis mi er qvey nis is to ri as Tan ga mar Tul Si na gan di a logs gu lis x mobs.

kan ta tis ori na wi li da we ri lia po e ti qa lis

sxva pat ri o tu li leq se bis mi xed viT. mi u xe da vad na wi lebs So ris kon t ras ti sa, na war mo e bi xa si aT­de ba Si na ga ni er Ti a no biT. re Ci ta ti ul ­ dek la ma­ci u ri wyo bis sa gun do par tia sa qar T ve los mTis fes ve bi da naa amoz r di li. xaz gas miT `an ti me lo di­u ri~ sa for te pi a no Tan x le ba ga mij nu lia mis gan da upi ris pir de ba mas ro gorc in to na ci u rad, ase ve moZ ra o bis xa si a TiT.

kan ta ta Si msme ne lis yu radRe bas ipy ro ben e.w. `mRe ra di~ kun Zu le bi. ase Ti mo nak ve Ti jer I na­wi lis fi nal Si Cnde ba. igi iwye ba ba nis so lo Ti, (`Ra miT qsnis be ber ci xe Si~) da ga da iz r de ba aka­pe lur qo ral Si (cif ri 6), ro gorc das k v ni Ti fun q ci is ma ta re be li sa er To loc va. msgav si xer xi ga mo ye ne bu lia II na wil Sic, sa dac rep ri za Si qo ra­lur epi zo debs So ris mo Tav se bu li ba nis so lo in to na ci u rad da tem b ru lad me tad sa in te re so fer Ta ga mas qmnis. epi log Si isad gu rebs loc vis gan wyo ba, xaz gas mu li qo ra lu ri faq tu ri Ta da for te pi a nos par ti a Si za re bis imi ti re biT.

yo ve li ve es na war mo ebs `naT lis es Te ti kiT~ msWva lavs. re li gi u ro bi sa da rwme nis niS ne bi Cven av to ris sxva Txzu le beb Sic Sev niS neT. es ar aris Sem Tx ve vi Ti. kom po zi to ri mor w mu ne ada mi a ni a. ek­le si u ri cxov re bis we si mis pi rov ne ba Si drom da asak ma Tan da Tan uf ro ga aR r ma va. jer ki dev axal­gaz r das (da i ba da 1936), mas amis ma ga liTs mi si mas­wav le be li an d ria ba lan Ci va Ze aZ lev da, ro me lic im sab Wo Ta, sus xi an dros, ro de sac ek le si a Si Ses­v la cud to nad iT v le bo da da uf ro me tic, sa xi­fa To da sa Si Si iyo, is ta Zar Si da di o da da wir va­ loc vas es w re bo da. Ta vis mas wav le bels da uf ros me go bars ra maz qa rux niS vi li dRe sac di di mo wi­we biT ix se nebs. ba lan Ci va Ze iyo mis T vis mi sa ba Zi ma ga li Ti da ro de sac es uka nas k ne li gar da ic va­la, kom po zi tor ma mas mi uZR v na qar Tu li xal xu ri da ti re bis in to na ci eb ze Seq m ni li `sam g lo vi a ro mu si ka~ ka me ru li or kes t ri saT vis (1993). am di di pi rov ne bi sa da mu si ko si sa gan ra maz qa rux niS vil ma zne ob ri o bis ga u xu na ri gak ve Ti le bi mi i Ro da pro­fe si ul cod nas Tan er Tad sxva ada mi a nu ri Rir se­

sakoncerto cxovreba

61

be bic Se iT vi sa: mo qa la qe ob ri vi pa To si, pasu xis­m geb lo bis grZno ba, si mar T le, prin ci pu lo ba da RvTis mo sa o ba.

es uka nas k ne li, mZlav rad ga mov lin da mis bo­lo Txzu le beb Si da gan sa kuT re biT, ora to ri u li Jan ris na war mo e beb Si. ze moT Cven sa ek le si o­ re­li gi u ri Si na ar sis ora to ri e bis se ria vax se neT. ese ni a: ora to ria `ga lo ba ni ved re bi sa ni~ Se re u­li da bav S v Ta gun dis, sop ra no sa da sim fo ni u ri or kes t ri saT vis, loc ve bis, li ka Wav Wa va Zi sa da in gi lo u ri na nis teq s teb ze (1990); `ga lo ba ni mo­na nu lTai~ Se re u li gun dis, te no ris, for te pi a­nos, vib ra fo ni sa da za re bi saT vis, da we ri li ilia Wav Wa va Zis, me rab kos ta vas, da viT aR ma Se neb lis da loc ve bis teq s teb ze (1993), sa dac cen t ra lur na wil Si, kul mi na ci a ze Ca er T vis ana ka lan da Zis leq sic, sity ve biT `siy va ru lis T vis gu li gax se­ni~; ora to ria `ga lo ba ni ma ri am RvTis m Sob li­sa ni~ Se re u li bav S v Ta gun dis da sop ra no saT vis, RvTis m Sob li sad mi miZR v ni li loc ve bis teq s teb ze (1994); `ga lo ba ni uf li sa ni~ Se re u li da bav S v Ta gun dis, ba ni sa da sim fo ni u ri or kes t ri saT vis, mi­qa el mod re ki lis, loc ve bi sa da bib li is sity veb ze (1997).

nus xa fri ad so li du ria da sa ek le sio mu si ki Ta da teq s te biT av to ris Rrma ga ta ce ba ze mety ve lebs. ro de sac ama Tu im kom po zi to ris sa ek le sio mu si­ka ze vsa ub robT, cxa di a, ama Si ek le si a Si Se sas ru­le bel na war mo e bebs ki ara, re li gi u ri Si na ar sis sa kon cer to Txzu le bebs vgu lis x mobT. Tumc, ek­le si a Si Se sas ru le bel mu si ka sac sa ek le sio hqvia da sa ek le sio mu si kis am or sa xes So ris (sa kon­cer to da ek le si a Si Ses ru le bi saT vis gan kuT v ni­li) gan s x va ve ba ze Sem s ru le bel Ta Se mad gen lo ba da sa Sem s ru leb lo siZ ne le e bic mi u Ti Te ben. Cvens mi er Ca moT v li li ra maz qa rux niS vi lis sa ek le sio ora to ri e bi sa kon cer to Txzu le be bi a. maT gan mxo­lod er Ti _ `ga lo ba ni ma ri am RvTis m Sob li sa ni~ aris da we ri li a cap pel la gun dis T vis da wmin da sa ek le sio loc vis teq s teb ze, ri Tac ax los dgas him neb Tan, ga lo bas Tan da mar T l ma di deb lu ri

saR v To li tur gi is sxva sa xe eb Tan.kom po zi tor ma sa av to ro sa Ra mo Cve ni ek le si­

is sa WeT m py ro bels, sru li ad sa qar T ve los ka To­li kos ­ pat ri arqs, uw min des sa da une ta ress, ilia II­s mi uZR v na. kon cer t ma aC ve na, rom si War ma ge Si Se sul kom po zi tors ar Se u ne le bia Se moq me de­bi Ti tem pi, ar da u kar gavs aR q mis sim w va ve da mi si in te re se bi ki dec gaR r ma ve bu la. ama ze mety ve lebs kon cer t ze aJ Re re bu li pre mi e re bis ricx vic, xu Ti na war mo e bi dan _ sa mi pir ve li Ses ru le ba!

rom ara me ri is dax ma re ba, sa Ra mo ver Sed ge bo­da. mad lo ba mas amis T vis. sa si a mov no iyo kon cer­tis mza de ba Si mi si oja xis _ Svi le bis Ta nad go mac, rac ame ri ki dan ga mog zav nil ma anas ta sia qa rux niS­vi lis mi er Sed ge nil ma mok le ano ta ci a mac gva­uwya, prog ra mis bo lo gver d ze rom vi xi leT.

lali kakulia

sakoncerto cxovreba

62

`Cven qar Tul saq mes va ke TebT!~ am sxar ti da te va­di slo ga nis Tval sa Ci no da das tu re bas war mo ad­gens kom pa nia mag Ti ko mis mxar da We riT ga mo ce mu li wig ni ­al bo mi `e li so vir sa la Ze~, ro me lic eZR v­ne ba am di di qar T ve li pi a nis ti sa da pe da go gis Se­moq me de bi Ti moR va we o bis 50 wlis Tavs.

wig nis Seq m nis idea ekuT v nis kla si ku ri mu si kis dac vis, gan vi Ta re bi sa da po pu la ri za ci is centrs

(xel m ZR va ne li Ta mar lor T qi fa ni Ze), ro me lic war ma te biT uZR ve ba eli so vir sa la Zis mi er da ar­se bul Te la vis mu si ka lur fes ti vals. wi nan dal­Si, fes ti va lis dRe eb Si ve Sed ga am wig nis pre zen­ta ci ac.

swo red aR niS nu li cen t ri dan mi vi Re fri ad sa pa tio da sa pa su xis m geb lo Se mo Ta va ze ba me mu Sa va wig n ze, ro me lic mkiTx vels ga ac nob da eli so vir­sa la Zis da Za bu li da mra val fe ro va ni Se moq me de­bi Ti moR va we o bis na xe var sa u ku no van gzas.

Ta vi dan ve ga vac no bi e re amo ca nis sir Tu le: un­da Seq m ni li yo am udi de si mu si ko si sa da pi rov ne­bis sa kad ri si wig ni, ro me lic sam ena ze (qar Tu li ­in g li su ri­ ru su li) ga mo i ce mo da da ga vi do da sa er Ta So ri so as pa rez ze. mkiTx vel ma gan sa jos Tu ram de nad mi vaR wie mi zans.

Ta vi dan ve mi vi Re ga dawy ve ti le ba: es wig ni Sors un da mdga ri yo sa xot bo Jan ris li te ra tu­ri sa gan, ri si miR we vac ar aris ad vi li, ro ca saq me exa ba ise Ti ma Ra li do ni sa da mas S ta bis ar tists,

ro go ri caa eli so vir sa la Ze, ro me lic aTe u li wle bis man Zil ze war mo ad gens sa yo vel Tao aR ta­ce bi sa da aR f r To va ne bis obi eqts. ra Tqma un da, wig n Sic ig r Z no ba es emo ci a, mag ram es ar gan sazR v­ravs mis pa Toss.

msur da Seq m ni li yo cocxa li, sa in te re so, Si­na ar si a ni, da ma fiq re be li da gar k ve ul wi lad prob le mu ri wig ni, ro me lic mkiTx vels Se iy van da

eli so vir sa la Zis sam ya ro Si, ga ac nob da mis pi­rov ne bas ­ Se xe du le bebs, Se fa se bebs, po zi ci eb sa da kri te ri u mebs, es Te ti kur xed va sa da zne ob riv fa se u lo bebs.

am amo ca nis ga dawy ve ta Si da mex ma ra TviT eli so vir sa la Ze, mi u xe da vad imi sa, rom mas Tan ara vi Ta ri kav Si ri ar mqon da mu Sa o bis pro ces Si. mis T vis es wig ni si ur p ri zi iyo. dax ma re ba ki ga mi wia sxva das x­va dros ga moq vey ne bul ma eli so vir sa la Zis we ri­leb ma da in ter vi u eb ma, rom le bic wig n Si Se su lia am sa xe lo van xe lo van ze ga moq vey ne bul pub li ka­ci eb Tan er Tad.

maT So ri saa Ta na med ro ve Ta mi er da we ri li mo go ne be bi, re cen zi e bi, we ri le bi da sa xel gan T­q mu li mu si ko se bis ga mo naT q va me bi, sa i da nac Cans, rom eli so vir sa la Ze Se su lia msof lio mu si ka­lur eli ta Si da aRi a re bu lia Cve ni dro is er T ­erT udi des pi a nis tad.

Tval sa Ci no e bi saT vis mo viS ve li eb er T ­erT Ca na wers le gen da ru li pi a nis ti sa da da un do be li

eZRvneba eliso virsalaZes

axali gamocemebi

63

kri ti ko sis svi a tos lav rix te ris dRi u re bi dan:`...e li so vir sa la Ze di di mas S ta bis ar tis ti a.

Se saZ lo a, dRes yve la ze Zli e ri pi a nis ti qa li a, uaR re sad ke Til sin di si e ri mu si ko si a. mas axa si a­Tebs nam d vi li siw r fe le. gar da ami sa, ke Til So bi­li sis x li sa a, rac ara nak leb mniS v ne lo va nia ar­tis ti saT vis. eli so vir sa la Ze yo vel m x riv Za li an mxib lavs~.

es mar T lac ma Ra li Se fa se ba a. da ma inc, Tavs uf le bas miv cem bo lom de ar ga vi zi a ro es Tval ­saz ri si: eli so vir sa la Ze sjob nis ara mar to ko ­le ga­ qa lebs. man ukan Ca mo i to va araer Ti sa xel ­mox ve Wi li ma ma ka ci­ pi a nis tic Ta vi si ener gi iT, ne bis yo fiT, ge mov ne biT, pir vel rig Si ki, mu si ka ­lu ri eru di ci iT da in te leq tiT, umaR les wes ­rigs rom am ya rebs mis es Te ti kur sam ya ro Si. aqe dan iRebs sa Ta ves eli so vir sa la Zis fun da men tu ri da ra fi ni re bu li, in te leq tu a lu ri da po e tu ri pi a ­niz mi, ro me lic vir tu o zu li os ta to biT avi Ta rebs sa Sem s ru leb lo xe lov ne bis kla si kur prin ci pebs da wa ruS lel STa beW di le bas ax dens msme ne leb ze.

aq ve min da si a mov ne biT aR v niS no, rom eli so vir sa la Ze Se sa niS na vad wers. igi mwer lu ri ni WiT da jil do e bu li mu si ko si a. mi si we ri le bi dan da in ter vi u e bi dan Tval naT liv Cans ma Ra li su li e ­re ba, di di ada mi a nu ri bu ne ba da mar Ta li pi ruT v ­ne li xa si a Ti. ama Sia am wig nis Rir se ba.

da bo los, di di mad lo ba min da mo vax se no Cems par t ni o rebs: cno bil di za i ners be sik da ne li as da pro eq tis me ne jers ni no ax v le di ans, rom leb mac mniS v ne lo va ni wvli li Se i ta nes am Se sa niS na vad ilus t ri re bu li da ma Ral po lig ra fi ul do ne ze das tam bu li wig ni ­al bo mis ga mo ce ma Si.

ma na na ax me te li

wig ni ­al bo mis `e li so vir sa la Ze~ Sem d ge ne li, mTar g m ne li da re daq to ri

P.S.Mwe ri li gad mo beW di lia kom pa nia mag Ti ko mis Jur na li dan ,,mud mi vi kav Si ris sam ya ro” (#4 (56­2012).

axali gamocemebi

64

mu si kis moy va ru leb ma Se sa niS na vi sa Cu qa ri mi i Res _ ga mo vi da wig ni, ro me lic di di qar T ve li pi­a nis ti sa da pe da go gis eli so vir sa la Zis 50 wli a ni Se moq me de bi Ti moR va we o bi sad mia miZR v ni li.

naT lad max sovs 1962 wels, ro de sac eli som pir ve lad Se as ru la kon ser va to ri is did dar baz­Si Ca i kov s kis pir ve li sa for te pi a no kon cer ti. is uzar ma za ri war ma te ba rac ax l da am kon cer tis Ses ru le bas, iyo imis da ma das tu re be li, rom Cvens Tval win iS vi a Ti ta lan ti a, ro mel sac win di di war ma te be bi elis. is mud mi vi swraf va srul yo fi le bi sa da Se moq me de bi Ti mwver va le bi sa ken sa bed­ni e rod dRe sac grZel de ba da ase iq ne ba mu dam, rad ga nac eli sos T vis sxvag va rad Se uZ le be li a. ar­c Tu bevr mniS v ne lo van Sem s ru le bels ga vix se nebT, vi nac Ta vi si xe lov ne bis aseT did si maR le ze ay va na da Se nar Cu ne ba SeZ lo.

aR niS nul wig n Si Tav moy ri lia eli sos Se moq me de bas Tan da kav Si re bu li Za li an di di ma sa la _ we ri le bi, in ter vi u e bi, mo go ne be bi, ga mo naT q va me bi. Cvens Tval win cocx l de ba ga le rea me­20 sa u­ku nis udi de si mu si ko se bi sa, ro mel Ta Se fa se be bi da da mo ki de bu le ba eli sos Se moq me de bis mi marT mkiTx vel sac si a ma yiT aRav sebs _ ar Se iZ le ba Cve ni mci re ricxo va ni eris sa u ke Te so war mo mad gen li­sad mi am g va ri di di siy va ru li sa da pa ti vis ce mis ga mo xa tu le bam gul g ri li dag to voT. Cem T vis ase ve gan sa kuT re bu lad aR sa niS na via TviT eli sos, mi si pe da go ge bi sa da me gob re bis da mo ki de bu le ba q­n anas ta sia vir sa la Zi sad mi, rom lis dam sa xu re ba eli sos mu si ko sad Ca mo ya li be ba Si ga nu zo me li a. we­ri leb Si da mo go ne beb Si ik ve Te ba araC ve u leb ri vi mu si ko sis, mzrun ve li da WeS ma ri tad di di aR m z­

saxelovaniubilars

axali gamocemebi

65

r de lis na Te li sa xe, ro mel sac gar da Svi liS vi li sa, ki dev hyav da ra mo de ni me sa xe lo va ni mo wa fe. wig nis Rir se bad mi maC nia mo wo de bu li ma sa le bis os ta tu ri gan la ge ba, ma Ti bu neb ri vi Tan mim dev ro­ba, uaR re sad ma Ra li po lig ra fi u li do ne da araC ve u leb ri vad Ser Ce u li fo to e bi. es is Sem Tx ve­va a, ro de sac Ta vis Ta vad ge ba de ba sur vi li, mad li e re ba ga mo xa to am wig nis ga mom ce mel Ta mi marT, pir vel rig Si, ra Tqma un da, es exe ba q­n ma na na ax me tels, rom lis dax ve wi li ge mov ne ba da uaR re sad di di pa su xis m geb lo ba Ta vi si naS ro mi sad mi sa ma ga li To a.

wig ni ikiTxe ba di di in te re siT. igi ase ve ba debs sur vils, rom kvlav da kvlav ga da fur c lo da mo na xo swo red Sen T vis is yve la ze uf ro sa in te re so ad gi le bi, rom le bic im wa mi er ma ga uc no bi e re­bel ma moTxov ni le bam, am zRva ma sa li dan Ta vis Ta vad amo a tiv ti va.

wig ni sa me no va nia _ qar Tu li, in g li su ri, ru su li. al baT ama nac ga na pi ro ba, rom mas Si aRar dar Ca ad gi li Tun dac er Ti ro me li me faq si mi le saT vis. Tum ca Cvens eg zem p lars arc es ak lia _ mas am S ve nebs TviT eli sos Za li an Tbi li war we ra, ro me lic am wig nis mniS v ne lo bas Cve ni oja xi saT vis ki dev uf ro zrdis.

Zvir fas eli sos vu lo cavT brwyin va le sa i u bi leo Ta ri Rebs, xo lo wig nis ga mom cem lebs Se moq­me de biT ga mar j ve bas.

revaz takiZe

eliso virsalaZe

66

sa i u bi leo jaz ­ fes ti va li Tbi li se le bi saT vis nam d vi li dRe sas wa u li aR moC n da. „is Tern fro­mou Sen ma“ oTxi ve kon cer t ze msof li o Si yve la ze aRi a re bu li mu si ko se bi mo iw vi a, ra mac gan s x va ve­

bu li sti li sa da mim di na re o be bis ge mov ne bis ma­yu re be li sru lad da ak ma yo fi la da fes ti va lis yve la kon cer t ze an S la gi iyo.

20 no em be ri – am dRes Cvens wi na Se di di brijuoTeri (Dee Dee Brid ge wa ter) Ta vis ben d Tan er Tad war s d ga. di di bri ju o e Te ri oTxi ,,gre mi­sa” da ,,to nis” mflo be li a. Ta na med ro ve o bis er­T ­erT sa u ke Te so jaz Sem s ru le bels, Ta vi si ka ri­e ris gan mav lo ba Si, araerT le gen da rul in s t ru­men ta lis t Tan da mu si kos Tan uTa nam S rom li a, maT So ris iyo so ni ro lin si, di zi gi les pi, deq s ter gor do ni.

62 wlis mom Re ra li Tbi lis Si me o red Ca mo­vi da. pir ve lad 1972 wels (a nu zus tad 40 wlis win) ted jon sis da mel lu i sis big­ben d Tan er­Tad gvew vi a. ma Sin es uiS vi a Te si mov le na iyo da mec gax l diT am kon cer tis bed ni e ri ma yu re be li. mom Re ra li ma Sin 7 Tvis fex m Zi me iyo. 22 wlis asak Si man mog vx ib la blu zis da so u lis ener ge ti­kiT da Cve ni aR ta ce ba da im sa xu ra. max sovs ro gor iata kam de gvik rav da yo ve li ta Sis dros Tavs da Cven co ta ar iyos gva ner vi u leb da am de ni fi zi ku ri dat vir T viT. 2012 wels ki Cven vi xi leT udi de­si di a pa zo nis mqo ne ar tis ti, nam d vi li var s k v la vi, ro me lic ja zis yve la stils sa ku Tar, in di vi du a­lur Ses ru le bis ma ne riT gva wo deb da.

qreg hen di (di di bri ju o Te ris ben dis saq so fo­nis ti): ,,yo vel jer ze ro de sac is mik ro fons iRebs, mi si xma gu li dan mo dis. is aras d ros ar as ru lebs er T na i rad sim Re ras. yve la sim Re ra Si is axal per­

so naJs qmnis. Ta vi si pi rov ne bis sxva das x va mxa re ebs usa da gebs kom po zi ci ebs. amiT yo ve li kon cer ti ga­nu me o re beli a” (in ter viu mi ce mu lia „Ti bi si“ ar­ta re as blo gis T vis „en dor fi ni“, Jur na lis ti ta so Cxe i Ze).

kon cer t ze bri ju o Ter ma bev ri Ta vi si cno bi li sim Re ra ga aJ Re ra, maT So ris bi li ho li des re­per tu a ri dan, ro mel Ta nac mom Re rals, ro gorc Ta vad am bobs, bev ri ram akav Si rebs. di dim 1986 wels mi u zik l Si bi li ho li de is scne u ri sa xe ga­na xor ci e la, ra mac es ori gan T q mu li mom Re ra li ki dev uf ro da a kav Si ra.

di di bri ju o Te ri: „ me mgo ni ro gorc qa lma ga­

jazi

me-15 jaz festivali

di di brijuoTeri

67

vu ge mas, mag ram me uf ro Wkvi a ni aR mov C n di, rad­ga nac nar ko ti kebs aras d ros miv ka re bi var, mad­lo ba RmerTs! mag ram me mes mis nam d vi lad Tu ra dro iyo is, ro mel Sic bi li ho li dei ga i zar da“ (in ter viu mi ce mu lia „Ti bi si“ ar ta re as blo gis T­vis „en dor fi ni“, Jur na lis ti ta so Cxe i Ze).

20 no em b ris kon cer t ze bri ju o Ter ma ram de ni me sim Re ra Ta vi si ma lis pro eq ti da nac Se as ru la.

di di bri ju o Te ri: „ min do da ga mer k via af ri­kis ro me li kuTxi dan mo di od nen Ce mi wi nap re bi. es kvle va TiT q mis 5 we li gag r Zel da. Ce mi ge ne a lo­gi is me ­ 17 sa u ku nem de Ca ve di. Sem deg ara vi Ta ri sa bu Te bi aRar iyo. me re da viwye da sav leT af ri kis mu si kis mos me na, rad ga nac vi co di, rom mo ne bis ume­te si na wi li da sav le T af ri ki dan un da yo fi liy v­nen. yo vel jer ze, ro de sac ma lis mu si kas vus men­di, es me lo di e bi Cem T vis nac no bi iyo. ami tom ga­dav wy vi te wav su li ya vi ma li ze. ro de sac iq Ca ve di xalxs ego na, rom iqa u ri vi ya vi. DNM tes ti ar ga­mi keTe bi a, mag ram vgrZnob, rom iqi dan un da vi yo. 2 wlis Semdg mu si ka lu ri pro eq ti ga va ke Te ma le li mu si ko se bis dax ma re biT. ma lis mu si kas bev ri sa er­To aqvs jaz Tan da bluz Tan da am pro eq tiT vca de ma Ti ga er Ti a ne ba. mar T lac sa u keTe so mu si ka lu ri pro eq ti a, rac odes me ga mi ke Te bi a!” (in ter viu mi­ce mu lia „Ti bi si“ ar ta re as blo gis T vis „en dor fi­ni“, Jur na lis ti ta so Cxe i Ze)

kon cer tis das ru le ba Tbi li sel audi to ri ­as nam d vi lad ar un do da. mom Re ra li ga mo i Za xes bis ze. da sas ruls man Se sas ru la cno bi li hi ti: `Bésa me Muc ho”. 1940 wels da we ri li es es pa nu ­re no va ni sim Re ra yve la ze xSi rad Ses ru le bad da Ca we ril sim Re rebs So ri saa aRi a re bu li da mi si im de ni in ter p re ta cia ar se bobs, ram de ni Sem s ru ­le be li ca a. im dRis Ses ru le ba ab so lu tu rad gan ­s x va ve bu li iyo yve la da nar Ce nis gan: ra Rac di di nos tal gi iT da co ta o de ni tra giz miT aR sav se bri ­ju o e Te ris Ses ru le bam pi ra dad Cem ze wa ruS le ­li STa beW di le ba mo ax di na.

di di bri ju o Te ri cno bi lia imi Tac, rom ga e ­ros mSvi do bis el Cia da mra va l saq vel moq me do

pro eq t Si mo na wi le obs. es yve la fe ri mas Se moq ­me de bas Tan er Tad Za li an kar gad ga mos dis. ime di maqvs, rom am uni Wi e res qal ba tons Tbi lis Si mo ma ­val Si ki dev vi xi lavT.

23 no em be ri, fes ti va lis me o re dRe, Cem T vis yve la ze STam beW da vi aR moC n da. sa kon cer to dar ­ba zis „i ven hol Si“ ga i mar Ta jeq de jo ne tis da mi si ben dis sa Ra mo. sul sxva at mos fe ro da sul sxva mu si ka JRer da am dRes. de jo ne ti 2012­Si 70 wlis Ses rul da. 50 wlis ka ri e ris gan mav lo ba Si man msof li os TiT q mis yve la sa u ke Te so mu si kos Tan iTa nam S rom la. Carlz llo i di, ma ils de vi si, her ­bi hen ko ki Tu qei ja re ti, es mxo lod mci re Ca mo ­naT va lia im xal xi sa, vis Ta nac er Tad mas da uk ravs. dRes is msof li os dra mer Ta sa u ke Te so aTe ul Si a, Tum ca bav S vo ba Si mu si kis Ses wav la for te pi a no ze dak v riT da iwyo. dRe sac aris Sem Tx ve ve bi, ro de ­sac is sin Te za tor ze an qi bor d ze Ca er T ve ba xol me kon cer tis msvle lo bi sas Tu sim Re ris Ca we ri sas.

is uam ra vi jil dos mflo be li a. maT So ris ram de ni me gre mic aqvs. Tbi lis Si ga mos v li sas man ro gorc Ta vi si, ase ve ja zis stan dar tu li kom po ­zi ci e bi Se as ru la, mag ram uka nas k ne li sru li ad gan s x va ve bu lad gaJ Rer da de jo ne tis jgu fis Ses ­ru le biT.

jazi

nils landgreni

68

90­i a ni wle bi dan de jo ne ti Ta vis mu si kas axa si­a Tebs, ro gorc „mra val gan zo mi le bi ans“. mar T lac ga sa o ca ri mu si ka lu ri sam ya ro war s d ga Cvens wi­na Se. es ar iyo mxo lod sa sim Re ro me lo di e bi an da sa cek vao rit me bi, es iyo Ta na med ro ve fi loso­fi u ri ga az re ba da sam ya ros Wvre ta zog jer uf­ro ener gi uli da zog jer ki uf ro Ca fiq re bu li xa si a Tis. de jo ne ti ar Se mo i far g le ba Ta vis xe­lov ne ba Si er Ti ro me li me Jan riT. fi u Je nis epo­qis er T ­er Ti udi de si war mo mad ge ne li TiT q mis yve la mim di na re o ba Si Ta vi suf lad grZnobs Tavs. ese ni a: rit men d b lu zi, hard bo pi, avan gar di, gru­u vi (gro o ve). Ta vis erT in ter vi u Si de jo ne ti am­bobs: ,,bav S vo ba Si me vus men di yve la na ir mu si kas da aras d ros ar vyof di mas ka te go ri e bad. me mqon da for te pi a no ze dak v ris gak ve Ti le bi da vus men di ope ras, ase ve vus men di qan T ris da ves terns, rit­men d b luzs, svings, jazs, mok led, yve la fers. Cem T­vis es yve la fe ri iyo mu si ka da yve la fe ri iyo di­de bu li. me ax lac Se vi nar Cu ne mu si kis ase mTli a­no ba Si aR q ma, yve la ti pis mu si kis; mi u xe da vad imi sa, rom bev ris T vis mi sa Re bia mu si kis da xal xis ra Rac Car Co eb Si moq ce va“.

de jo ne ti Ta vis Tavs „ab s t raq tu lad mo az­

rov nes“ uwo debs. „me ar mom wons vi fiq ro ima ze, ro ca me kiTxe bi an: „ras fiq rob 33­e taq t Si? me uf ro di ne bas miv y ve bi“; ro de sac mas ekiTxe bi an, ras grZnobs, ro de sac uk ravs, is pa su xobs: „ro de­sac vuk rav, me gan s x va ve bul wyo ba Si var; sul sxva tal Ra ze maqvs fiq re bi, me Car Tu li var TiT qos ide e bis kos mi ur bib li o Te ka Si“.

`ide e bis kos mi u ri bib li o Te ka~ im sa Ra mos sru lad ga i Ro Cven T vi sac. xal xis sa xe e bi „i venT klub Si“ ra Rac si a mov ne ba na re vi nir va nas mdgo­ma re o bas uax lov de bo da. es iyo uwy ve ti mu si kis er Ti di di na war mo e bi, ro me lic ar gin do da, rom dam Tav re bu li yo.

ar Se miZ lia ar aR v niS no er Ti mov le na: kon­cer tis dawye bi dan da ax lo e biT 20 wuT Si da vi na xe, ro gor ga vi da klu bi dan kom po zi to ri gia yan Ce­li. me Cav T va le, rom si ga re tis mo sa we vad ga vi da, rad ganac dar baz Si mo we va ak r Za lu li iyo. vi fiq­re, ro ca Se mo va vkiTxav, ra az ris aris am mu si kos­ze. mag ram yan Ce li aRar mob ru ne bu la. Sem deg kon­cer t ze san d ro yan Cels, mis vaJs, Sev x di da vkiTxe, Tu ra tom da to va ma ma mis ma kon cer ti. san d rom mi­pa su xa, rom „gia im dRes sa bo lo od da em S vi do ba jaz s ! “ ­o. ra o den gak vir ve bu li dav r Ci. me, al baT, war mo id genT, rad ga nac yan Ce li Ta vi si mu si ka lu­ri moR va we o bis da sawyis Si, swo red jazs uk rav da xol me ki no Te at ris hol Si da jaz Tan dam S vi do be­ba co ta me uc na u ra mis gan. vfiq rob, rom 20 wu Tis nac v lad ki dev na xe va ri sa a Ti rom dar Ce ni li yo, is usa Tu od way ve bo da jeq de jo nets mis kos mi ur mog za u ro ba Si.

24 no em bers _ Sve dma jaz­me say vi re nils lan­d g ren ma da Funk Unit jguf ma da uk ra. jgu fi, ro­me lic man 1992 wels Ca mo a ya li ba uam ra vi kom po­zi ci is av to ri a, maT So ris Li ve in Stoc k holm, 5,000 Mi les, and Funky ABBA� lan d g ren ma pir ve li so­lo al bo mi (Pla net Rock ) 1983 wels ga mo uS va da mas Sem deg ara erT cno bil mu si kos Tan iTa nam S­rom la _ her ¬ bi hen ¬ kok ¬ Tan, va ¬ik ¬ lif jin ¬ Tan, edi ha¬ ris ­ Tan da ABBA­sTan .

es iyo 6 in s t ru men ta lis ti, ro me lic Za li an

jazi

jeq dejoneti

69

karg an sambls qmni da. dar baz ma mu si ko se bi Za li­an kar gad mi i Ro; kon cer tis msvle lo bis dros, „i venT hol Si“ mu si kos ma sTxo va dar bazs mu si ka­lu ri fra zis ga me o re ba. es fra za ar iyo ioli da mu si ko sis ga o ce bas sazR va ri ar hqon da, ro de sac man aR mo a Ci na, rom qar T vel ma ma yu re bel ma Za li­an zus tad Ses Z lo am rTu li fra zis ga me o re ba da sTqva: „sa i da nac me var, ase zus tad pir ve li ve je­ri dan pub li ka ver ime o rebs am fra zas“!

kon cer tis Sem deg, no dar bro la Zes, ja zis me­lo mans da ga zeT „sva bod naia gru zi as“ mi mom xil­vels vTxo ve Ta vi si ko men ta ri ga e ke Te bi na: „Can da, rom ese ni ari an da xve wi li mu si ko se bi da ara vis ara vi Ta ri eWi ar ga uC n da, rom Tu ame ri ke le bi ar ari an da Sve de bi ari an, ami tom Ca mor Ce bi an. es iyo umaR le si kla si! ma inc ev ro pu li ja zi a. is ma inc xa­li siT sav se iyo. nils lan d g re ni da mi si ben di uk­r avd nen ara im fanks, ro me lic 70­i an wleb Si Ca­mo ya lib da, ara med axals, ro mel sac sxva ni u an se bi ga aC ni a. am nevro zul ­ dep re si ul mim di na re o ba Si mu si ko seb ma Se i ta nes Za li an di di xa li si, faq tob­ri vad, me re am Re res da acek ves dar ba zi da es iyo vir tu o ze bis dak ru li mu si ka!.“

Tbi li sis jaz ­ fes ti va li ki le gen da rul ma pi­a nis t ma Cik ko re am da xu ra. sa mo ci an wleb Si is ma­ils de vis Tan er Tad uk rav da, xo lo mi si kom po­zi cie bi ja zis stan dar tebs war mo ad gens. 18 gre mis mflo be li mu si ko si bo lo or moc da a Ti wlis gan­mav lo ba Si er T ­er Ti yve la ze ga mor Ce u li pi a nis­ti a. Cik ko rea Tbi liss 2012­ Si me o red es tum ra.

ga dav se bu li dar ba zi mo uT men lad elo da kon­cer tis da sawyiss, miT ume tes, rom ga mocxa de bu li iyo, rom bo los axal gaz r da qar T ve l jaz­pi a nist be qa go Ci aS vil sac un da da ek ra Cik ko re as Tan er­Tad.

Cik ko re as tri o Si mo na wi le ob d nen msof li ­o Si gan T q mu li mu si ko se bi, ba sis ti qris ti an mak­b ra i di ( C h ris ti an McBri de) da da sar tya m ze bra i an ble i di ( B ri an Bla de).

Cik ko re am im sa Ra mos Za li an bev ri cno bi li kom po zi cia da uk ra. dar ba zi ver ma lav da aR f r To­

va ne bas da yo ve li kom po zi ci is dawye bas ap lo dis­men te biT xvde bo da. Cik ko re as trio did dar baz Si ga mo di o da da Ce mi az riT, es jaz ­ t ri os T vis arc ise Ti myud ro at mos fe ro a, Tum ca mu si ko seb ma mo­a xer xes da es di di siv r ce Ta vi si ener ge ti kiT ga­av ses. da sas ruls Cik ko re am ga mo acxa da: ,,dRes am sce na ze spe ci a lu ri stu ma ri gvyavs mow ve u li. me ga vi ca ni es ax al gaz r da mu si ko si ramdenime wlis win da is rom axa l gaz r da a, es xels ar gviS lis Cven me gob r oba Si. me mgo ni sa qar T ve lo un da ama­yob des, rad ga nac hyavs ise Ti el Ci msof li o Si, ro go ric aris be qa go Ci aS vi li, ro me lic Tqvens kul tu ras war mo ad gens.“

dar ba zi ova ci e biT Sex v da axa l gaz r da qar T ve­li mu si ko sis sce na ze ga mos v las.

Cik ko re am be qas Tan er Tad, oTx xel Si, ori cno bi li kom po zi cia Se as ru la: “ S pa in“ da „Stra­ight no cha ser“. be qa ij da sce nis ken uf ro ax los da ko rea mas, ro gorc men tors Se e fe re ba, so li­re bis uf ro did Se saZ leb lo bas aZ lev da. Tum ca ra Rac mo men t Si Cik ko re am ini ci a ti va da ib run a da dar ba zi Call – Res pon s ­is prin ci piT, in te raq­ti ul Ses ru le ba Si Car To. or ma mu si kos ma Za li an in ti mu ri da Se moq me de bi Ti im pul siT dat vir Tu­li di a lo gi ga mar Ta sce na ze. Cik ko rea dak vir ve­biT us men da be qas so li re bas; Tva le biT da mTe li

jazi

Cik korea da beqa goCiaSvili

70

sxe u liT miy ve bo da mas. be qac Za li an Ta vi suf lad grZnob da Tavs da Ta vis Za li an karg gan wyo bas gvi zi a reb da.

sa in te re soa in ter vi us frag men te bi, ro me lic Cik ko re am da jeq de jo net ma „Ti bi si ar ta re as“ Jur na lists, ta so Cxe i Zes mis ces:

„me vfiq rob, is, Tu ram de nad jan sa Ria sa zo ga­do e ba, Se iZ le ba ga i zo mos imis mi xed viT Tu ram de ni ada mi a nia Car Tu li xe lov ne ba Si; ara auci leb lad mu si ka Si, ara med ne bis mi er sxva dar g Si _ cek va Si, mxat v ro ba Si, imi tom, rom xe lov ne ba Se moq me de­bi Ti sa ga ni a... Tun dac sam za re u lo Si di a sax li sis Sro ma, Tu is kre a ti u lad aRiq me ba, mom za de bu li Se iZ le ba xe lov ne bad Ca iT va los. ase rom, Tu xal xi Car Tu lia ra me mSve ni e ris Seq m nis pro ces Si, ma Sin ga re mo uf ro jan sa Ri iq ne ba”.

jeq de jo ne ti: „Ce mi az riT, Se sa niS na via is, rom me, Ci qi, de i vi (ho lan di) her bi (hen qo qi) mi u xe da­vad imi sa, rom 70 wli sani varT, su liT axal gaz­r de bi varT da ki dev bevri gvaqvs ga sa ke Te be li. ime di maqvs, rom sam ya ro mog v cems bevr dros, rom Cve ni saq me ga vag r Ze loT. ada mi a nebs su li e rad da­vex ma roT da Se sa niS na vi mu si ka Sev q m naT”.

im sa Ra mos, Cik ko re as Ses ru le ba Se iZ le ba mi­si sity ve bis nam d vi li ilus t ra cia yo fi li yo: „ me aRar min da Ce mi Ta vis dak ma yo fi le ba. me mar T la min da Ce mi mu si kiT sam ya ros ve ur Ti er To da ra Rac mniS v ne lo va ni Sev Zi no yve la ada mi ans.“

Tu ro gor mo a xer xa man es, amis T vis yve la ze kar gi iq ne ba Tu mo is menT Cik ko re as da be qas er­Tob liv ga mos v las Arta re atv mi er ga da Re bul vi­de o Si „You Tub ” ­ ze.

kon cer tis Sem deg „is Tern fro mo u Sen ma“ ja zis moy va ru lebs jem se Sen ze das w re bis sa Su a le ba mis­ca. iven T ­ hol Si be qa go Ci aS vi li da qar T ve li mu­si ko se bi ga mo vid nen. Cik ko re am be qasTn er Tad er­Ti no me ri da uk ra. am je rad be qa qi bor d ze uk rav da da Cik ko rea ro i al ze. du e ti am je rad sxva akus ti­kur ga re mo Si mar to uk rav da. es Za li an li ri ku li kom po zi cia nam d vi lad ga ci le biT ux de bo da „i venT hols“, vid re did sa kon cer to dar bazs. Cik ko re as was v lis Sem deg sce na ze er T ma neTs enac v le bod­nen sxvdas x va qar T ve li mu si ko se bi da ro gorc es nam d vil jem se Se nebs Se e fe re ba, aq yve las Se eZ­lo mo na wi le o ba. da sa suls pa ta ra 8 wlis bi Wic ki avi da da da sar tya meb ze ise da uk ra, rom gvi an Ra mis ma yu reb lebs Tu ki ra me ki dev ga a k vir v eb da, ara vis ego na.

das rul da me­15 jaz ­ fes ti va li. di di mad lo ba amis T vis „is Tern fro mo u Se nis“ gunds. me ki fes­ti va lis das ru le bi sas Sev x v di sa qar T ve lo Si jaz fes ti va le bis da ar se bis ini ci a tors da ma ma mTa­vars, ba ton ga i oz kan de laks, rom lis in ter vi u da­nac mok le frag ments Se mog Ta va zebT:

g.k. _ Tbi li sis jaz ­o re kes t ris da ar se ba iyo Ce mi ide a. gi vi ga Ce Ci la Ze iyo ma Sin mar ja niS vi­lis Te at ris mu si ka lu ri xel m ZR va ne li da Te mur Cxe i Ze ­ Te at ris mTa va ri re Ji so ri. ara vis da u­va le bia Cven T vis. mi ve diT ni ko le ki Sv il Tan da vTxo veT, rom mu si ko se bi gvyavs da gzis fu li ma inc rom ga da vu xa doT, imu Sa ve ben da big ­ ben di gveyo­le ba­ meT qi. am ide a ze wa mo vid nen da di di mad lo­ba maT, rom ga da ar Ci nes es idea da qa laqs dRe mde yavs sa ku Ta ri bi g­ben di. es iyo 1996 we li. er­Ti we li „mag Ti ko mi“ gvspon so rob da, mag ram me re ga u Wir daT ima Tac da Sem deg uk ve me ri is do ta cia mo vi po veT. sa er Tod, ra di di mu si ko se bic ar un da iy v nen or kes t r Si, do ta cia Tu ar iq ne ba, is Ta vs ver Se i na xavs. asea mTels msof li o Si.

jazi

gaioz kandelaki

71

po li teq ni kur uni ver si tet Si vswav lob di da iq mqon da jaz­klu bi. iq gvqon da jem ­ se Se ne bi; ar­qi teq to re bi, mxat v re bi, ma Sin de li in te li gen cia ik ri be bo da da Za li an po pu la ru le bi vi ya viT, me­re jar Si wa ve di da rom dav b run di, ma Sin del ma kom kav Si ris kom itet ma Se mom Ta va za, rom ba ra TaS­vi lis xi dis qveS ar se bul ba za ze ga me ke Te bi na jaz ­ k lu bi. Za li an kar gad vmu Sa ob diT da pir vel jaz ­ fes ti va leb zec iqi dan da viwyeT si a ru li. ma Sin yve la jaz ­ mu si ko si Cven Tan iyo: sa Sa raq vi aS vi li, ko lia qa Sa yaS vi li, en ri lo laS vi li, Ta Tu za yu­raS vi li. ax lan de li uf ro si Ta o ba _ yve la iqi­dan mo dis.

ax lac Cven big ­ bends, ro me lic uk ve 16 we lia ar se bobs, uam ra vi kon cer ti aqvs Ca ta re bu li. re­per tu a ri gvaqvs Za li an di di: TiT q mis yve la fers vuk ravT. Cven Cve ni ve ini ci a ti viT dav di varT da yo ve li sas wav lo wlis bo los an da sawyis Si xan po li teq ni kur Si, xan sa me di ci no in s ti tut Si, xan sxva in s ti tu teb Si vuk ravT. ara vin amas ar gvTxovs. ro gorc me `mSi o da~ amis mos me na, ax la amaT vaZ­levT sa Su a le bas, rom cocx lad us mi non da Se a fa­son es xe lov ne ba. axa l gaz r debs Za li an mos wonT, sxva Ta So ris. pol teq ni kur Si ver war mo id genT ro gor mig vi Res. da an g ri es bav S veb ma dar ba zi. amiT Cven mo ma val Ta o bebs ge mov ne bas vun vi Ta rebT da me re Se de gic sa xe ze a. fi lar mo ni a Si wels uk ve ar­cerT kon cer t z e aRar dar Ca bi le Te bi ga u yi da vi. sa er To ga naT le ba rom ga iz r de ba, de mok ra ti u li Ri re bu le be bic amoq med de ba. mgo ni a, rom po li ti­ku ri ur Ti er To be bic ab so lu tu rad sul sxva gan­zo mi le ba Si ga da va.

ja zi mar to xe lov ne ba ki ar aris _ fi lo so­fi a a. ai, jem­se Se ne bis dros _ iq ara aqvs mniS v ne­lo ba Sen ra do nis mu si ko si xar. yve la er Ti xde­ba. yve las yve las Tan Se uZ lia mu si ci re ba. yve la ze Ta vi su fa li mu si ka jaz Sia da nam d vi li de mok ra­ti ac mxo lod jaz Si a! rac mox da be qa go Ci aS vil sa da Cik ko re as So ris. ami to mac Tqva Cik ko re am : „un­da iama yoT qar T ve leb ma, rom am is Ta na el Ci gyavT msof li o Si!“

vfiq rob, rom bo lo ar C ev ne bi ase rom Ca tar da da Za la uf le ba ga da vi da mSvi dad, es imis dam sa xu­re bac aris, rom Za li an bev ri kon cer ti Ca tar da. xal xi uf ro ga wo nas wo re bu li gax da da sa er To su li er ma do nem aiwia mo sax le o ba Si. amas da ex­ma ra, ra sak vir ve li a, „i av na nas” saq vel moq me do Ro nis Zi e be bi, Cve ni pat ri a rqis qa da ge be bi, ka xi Zis sim fo ni u ri kon cer te bi _ es yve la fe ri er Tad Se­jam da da mi va Rwi eT imas, rom eris kul tu rul ma zRvar ma aiwi a. 1995 wels rei Car l zi rom Ca mo­viy va neT, ma Sin aivan ze bi le Te bi ga u yi da vi dar Ca, 2012­ Si ki Cik ko re a ze ar cer Ti bi le Ti ar dar Ca sa la ro Si.

vfiq rob, rom Cve ni or kes t ris wvli lic ama Si di dia. dRes uk ve Cve ni jaz ­ fes ti va li 10 qve ya na Sia Se su li sa u keTe so jaz ­ fes ti va le bis si a Si. uk ve ba Tu mis jaz ­ fes ti va lic mi e ma ta am Tan rigs. mag ram amas nu ra vis nu da vab ra lebT. es ga a ke Ta xal x ma. es ga va ke TeT Cven, y ve lam er Tad!

20 wlis iubi le ze, ro me lic 2016­Si iq ne ba, Cven gvin da Ca mo viy va noT di di bri ju oTe ri, to ni o me­i li, bob min ce ri, roi er si, vis Ta nac gvqon da Cven ur Ti er To ba, y ve la! jaz ­ fes ti va lis far g leb Si bo lo dRes gvin da Tbi li sis big ­ ben dis iubi le mo ewyos. vfiq rob, rom big ­ bends var s k v la vic un­da ga ux s nan, ar aris Rir si?! iq iq ne bi an sxve bic _ qar Tu li xme bi mov len, be qa go Ci aS vi lic Ca mo va. vfiq rob, yve la Ca mo va. es iq ne ba Cve ni me gob re bis nak re bis nam d vi li ze i mi! Tu cocxa li vi qe ni, ga va­ke Teb, Tu ara da, uCe mod ma inc Ca a ta re ben!

ma nam de ki Te ber v li dan ma i sis CaT v liT ar da­ga viwy deT, ivenT klub Si jaz­se ri eb ze ge pa ti Je biT, Sem deg ba Tum Si da Sem deg isev Tbi lis Si, uk ve me­16 jaz­ fes ti val ze!

N

nargiza gardafxaZe

jazi

72

xe lov ne baT m cod ne o bis doq to ri, pro fe so ri gri gol Cxik va Ze:

/sti li da cu li a/

1920­30 wle bi sa max sov ro pe ri o dia axal gaz ­r da qar T vel mu si kos Ta er Ti jgu fi saT vis, ro ­me lic sa qar T ve los ga naT le bis ko mi sa ri at ma mi ­av li na le nin g ra dis kon ser va to ri a Si. me le nin ­g rad Si 1930 wlis seq tem ber Si Ca ve di. Je nia uk ve

sa di ri Jo ro fa kul te tis me sa me kur sis stu den ti gax l daT . qa laqs kar gad ic nob da , i qa u ri me gob re ­bic sak ma od hyav da da bi nis Sov na Si da mex ma ra.

Je nia le nin g rad Si ax lad Ca sul qar T vel mu ­si ko sebs yu radRe bas ar ak leb da, ma Ti pir ve li gzis mek v le iyo, me go bar ze mzrun ve lo ba mis da ­ma xa si a Te bel Tvi se bas Se ad gen da . es imi tom ga ­vix se ne, rom ev ge ni mi qe la Ze iyo ara mar to di di xe lo va ni, ara med did su lo va ni, Tav m da ba li, gu ­lis x mi e ri ada mi a ni.

Je nia ux vad iyo da jil do e bu li gan sa kuT re bu li Tvi se be biT. ma Ral ni Wi e re bas Tan er Tad Ta vi­dan ve axa si a Teb da dis cip li na, pa su xis m geb lo bis grZno ba, rki ni se bu ri ne bis yo fa, mdi da ri in tu i­ci a, mu si ka lu ri al Ro da gan sa kuT re bu li sme na. es uka nas k ne li ga mo am J Rav na er T ma sa a ra ko Sem Tx­ve vam, ra mac ga na pi ro ba Je ni as sa di ri Jo ro dar g ze ga das v la.

es ase mox da. kon ser va to ri a Si Ses v lam de Je nia

sa mu si ko teq ni kum Si Ca i ricxa. 1927 wels ga da vi da kon ser va to ri a Si val tor nis gan x riT, Tum ca mu­dam di ri Jo ro ba ze oc ne bob da, mag ram ver be dav da am dar g ze Ses v las.

erT bed ni er dRes Je nia Se su la ga mo Ce ni li di­ri Jo ris pro fe sor ni ko lai mal kos klas Si, sa dac ga moc da mim di na re ob da da ro i als amo fa re bu li, Cu mad Cam j da ra. mal kos Ta vis ma gi da ze da to ve­bu li Cog bur Tis Co ga ni auRi a, anaz dad mi si si me bi Ca mo uk ravs ma gi dis ki de ze da ukiTxavs: „vin ga mo­

mogonebebi evgenimiqelaZeze

radioarqividan

ga da ce mis av to ri la li ga bu ni a. ga da ce mas uZR ve bod nen me ri mi qe la Ze da ero si man j ga la Ze.(ibeWdeba SemoklebiT).ga da ce ma Si mo na wi le ob d nen ev ge ni mi qe la Zis Ta na med ro ve ni. ada mi a ne bi, vi sac ara er Txel hqo nia mas Tan Se moq me de bi Ti, Tu ub ra lod me gob ru li ur Ti er To ba: gri gol Cxik va Ze, an d ria ba lan Ci va Ze, irak li an­d ro ni ko vi, lu ar sab iaS vi li, odi sei di mit ri a di, Sal va mSve li Ze da sxv.

73

ic nobs am bge ras?“, co ta xnis Sem deg mal kos mo es ma ro i al ze aRe bu li igi ve bge ra. Seb ru ne bu la ro i a­lis ken, ga u gi a, rom es bge ra auRia Je ni as, da in te­re se bu la mi si vi na o biT. aq ve Se u mow me bi a mi si mu­si ka lu ri mo na ce me bi da gak vir ve buls ukiTxav s : “­sa di ri Jo ro fa kul tet ze ra tom ar swav lob To?“. ro de sac Je ni am mi u go, rom amis mi ze zi ga u be da o ba iyo, ni ko lai mal kos ga da u cia Je ni a saT vis Ta vi­si ori sa vi zi to ba ra Ti. er TiT mas Se eZ lo mal kos gak ve Ti lebs das w re bo da, xo lo me o re Ti ne ba eZ­le o da sa o pe ro Te at r Si mal kos mud miv ad gil ze dam j da ri yo... Je nia mi qe la Zem ase Ti ve war ma te biT ga nag r Zo me ca di ne o ba ga mo Ce ni li di ri Jo ri sa da pe da go gis, pro fe sor ga u kis xel m ZR va ne lo biT da kon ser va to ria brwyin va led da am Tav ra.

ma gon de ba Je ni as stu den to bis dros mom x da ri ki dev er Ti Sem Tx ve va, rom lis Se sa xe bac kon ser va­to ri a Si kar ga xans la pa ra kob d nen. amis mow me uSu­a lod me vi ya vi. sa di ri Jo ro fa kul te tis uf ro si kur sis stu den tebs eva le bo daT ope re bis dad g ma ze da mo u ki de be li mu Sa o ba sa o pe ro stu di a Si.

mi qe la Zes da kis re bu li hqon da di ri Jo ro ba rim s ki­ kor sa ko vis ope ri sa „me fis sa co le“, rom­lis mxat v ru li xel m ZR va ne li iyo ga mo Ce ni li mom Re ra li, vag ne ris ope reb Si mTa va ri ro le bis ubad lo Sem s ru le be li ivan er So vi. me da ves wa ri ,,me fis sa co lis“ pir vel re pe ti ci as. kon ser va to­ri is di di dar ba zis uka nas k nel rig Si ij da er So­vi. uc bad man Se a Ce re bi na re pe ti cia da wa mo vi da di ri Jo ri sa ken Se niS v nis mi sa ce mad. mi qe la Zem ar aca la er Sovs iqam de mis v la da aRel ve bu li xmiT Se e kiTxa _ ,,a mix se niT. er Ti. vin aris aq uf ro si?“ _ aqam de me gax l diT“, _ iyo pa su xi. „ax la ki, me gax la varT“, _ mi u go mi qe la Zem da ga nag r Zo re­pe ti ci a. mo u lod ne lo biT ga o ce bu li er So vi xmis amo u Reb liv dab run da Ta vis ala gas. es in ci den­ti mSvi dad das rul da. er Sov ma ifiq ra, rom mar­Ta li a, pul t Tan id ga jer isev kon ser va to ri is stu den ti, mag ram mas uk ve uni Wi e re si di ri Jo ris sa xe li hqon da mo po ve bu li da Sua mu Sa o ba Si mi si re pe ti ci is Sewy ve ta Tvi Ton ve uxer xu lad mi iC ni a.

an d ria ba lan Ci va Ze:/Tar g ma ni ru su li dan/

le nin g rad Si swav lis pe ri od Si dav me gob r diT, xSi rad vxvde bo diT er T ma neTs. vuk rav di xol me sim fo ni ebs or an oTx xel Si vin mes Tan er Tad, Je­nia ki di ri Jo rob da. xSi rad er Tad ves w re bo diT kon cer tebs.

1928­29 wleb Si da u viwya ri sim fo ni u ri kon­cer te bi imar Te bo da le nin g ra dis fi lar mo ni a Si, kon ser va to ri a Si, romlebsac msof li os ga mo Ce ni­li di ri Jo re bi uZRvebodnen. xSi rad gvim s je li a, Tu ra bed ni e re baa ise Ti os ta te bis mos me na, ro­

radioarqividan

evgeni miqelaZe

74

go re bic iy v nen bru no val te ri, oto klem pe re ri, hans kna per t s bu Si, her man aben d ro ti... vatyob di, Je nia ba Zav da maT. ima sac vam C nev di, ro go ri ar tis­tu li xde bo da mTe li mi si na tu ra. gar da ami sa mas ra in du li Tvi se be bic hqon da, ga lan tu ri iyo... es iyo ada mi a ni war mo ud ge ne li si ke TiT sav se, gu li­Ta di.

le nin g ra dis kon ser va to ria Cven 1931 wels da­vam Tav reT da er Tad dav b run diT sa qar T ve lo Si. ga mox da xa ni da pir ve li Se moq me de bi Ti ur Ti er­To bac mog vix da. er Tob li vi mu Sa o ba ki no fil m ze. es iyo pir ve li qar Tu li xmo va ni fil mi „ar Sa u­la“, me vi ya vi mu si kis av to ri, mqon da bev ri mu si­ka, sim fo ni u ri or kes t ris di ri Jo ri ki iyo Je nia mi qe la Ze.

Cve ni me gob ro ba ki dev uf ro gan m t kic da 1935­36 wleb Si, ro ca Je nia Ce mi ba le tis „mTe bis gu lis“ mu si ka ze mu Sa ob da. aq uk ve mka fi od ga moC n da mi si ni Wi, ro me lic Tan da Ta no biT ix s ne bo da TiT qos ba le tis mu si kis Ti To e ul taq t Tan er Tad.

mwerali irakli andronikovi:/Targmani rusulidan/

me is ga vi ca ni 1928 wlis Se mod go ma ze le nin g rad­Si.

max sovs, Se ve di oTax Si, es iyo li li gva ra ma­Zes Tan, qar Tu li sa ba le to sko lis Tval sa Ci no war mo mad ge nel Tan, sa dac dam x v d nen kom po zi to ri iona tus ki a, suf Tad ga par su li sa xiT , ro mel zec mu dam Ri mi li das Ta ma Seb da da mu dam mzad iyo ra i­me sa sa ci lo is to ria eam b na da ram de ni me Tbi li se­li axal gaz r da. maT So ris da bal puf ze di van Tan ax los ij da ev ge ni mi qe la Ze. da mam ax sov r da mi si la ma zi sa xe, Ria fe ris Tme biT. is ad ga, ma Ra li aR­moC n da, ta na di, vaJ ka cu ri ieriT da sru li ad ar Se e sa ba me bo da Cvens war mod ge nas zo ga dad di ri­Jor ze. xe lis Ca mor T me vac vaJ ka cu ri hqon da. ki dev ra da mam ax sov r da... mi si araC ve u leb ri vad ga mom­sax ve li xe le bi. Tu ra ze vsa ub rob diT ma Sin, dRes ver aR vid gen, Tum ca Cems mex si e re ba Si Je ni as sa xe naT lad aris aR beW di li.

is Ta va zi a ni da ko req tu li a, sa ub ris dros, co ta­Ti win ix re ba... ax los ro ca ga vi ca ni, miv x v di, mi­si Tav Se ka ve bu li ma ne ra dro da dro ic v le bo da sa ub ris Te mas Tan er Tad. sa ub rob da emo ci u rad, ig r Z no bo da da u o ke be li tem pe ra men ti. Ta vi dan­ve na Te li gax da mi si Zli e ri xa si a Ti, msje lo bis zus ti da ma je re be li ma ne ra. mo sa ub re TiT qos kar­gav da unars Se pa su xe bo da, an wi na aR m de go ba ga e wia mis T vis.

_ „ra ze uk ravs?“ _ Se ve kiTxe tus ki as – ,,Se­sa niS na vi val tor nis ti a, jer ki dev mo zar di iyo, Tbi lis Si, mi zan da ris or kes t r Si rom uk rav da“, _ mi pa su xa tus ki am da ga nag r Zo, _ „mi zan dars Svi li­viT uy var da. Je nia ni Wi e ri di ri Jo ri a, ga u ki Za li­an aqebs“.

Je nia mi qe la Ze asa kiT Cven ze uf ro si iyo, Tum ­ca ara mxo lod asa kiT, ga moc di le bi Tac. im dRis Sem deg Cven xSi rad vxvde bo diT er T ma neTs. di ­liT kon ser va to ri a Si, sa dac spe ci a lu ri saS viT miS veb d nen mu si kis is to ri is da for mis ana li zis leq ci eb ze, an ga u kis sa di ri Jo ro klas Si. sa Ra mo ­Ti ki fi lar mo ni is sim fo ni ur kon cer teb ze. 1930 wlis zafxul Si Je nia Tbi liss ga em g zav ra. mas un da exel m ZR va ne la sa zafxu lo sim fo ni u ri kon cer te ­bi saT vis.

Tbi lis Si mec ma le Ca mo ve di da ro ca ga zeT „za ­ria vos to kas“ re daq ci am da ma va la am kon cer te bis re cen zia da me we ra, miv x v di, po et ma va le ri an gaf ­rin daS vil ma, ro me lic ma Sin li te ra tu ri sa da xe ­lov ne bis gan yo fi le bas xel m ZR va ne lob da ga zeT ­Si, ar Ce va ni Cem ze Je nia mi qe la Zis re ko men da ci iT Se a Ce ra.

1936 wels mos kov Si, ro ca qar Tu li xe lov ne bis pir ve li de ka dis gax s na ze sa di ri Jo ro pul t Tan mi qe la Ze ga moC n da, ig ri a la taS ma... ise, ro gorc aras d ros, mwyob rad aJ Rer da „da i sis“ uver tiu ­ra, gmi ru li da tra gi ku li speq tak lis sa or kes ­t ro Se sa va li. aixa da far da da da iwyo Se sa niS ­na vi war mod ge na, er T ­er Ti sa u ke Te so, rac ki ram odes me mi na xav s , an mo mis me ni a.

or kes t ris or mo dan si naT lis sxi viT ga na Te ­

radioarqividan

75

bu li, ase da ma max sov r da mi qe la Ze sa mu da mod, di ­de bis ze nit Si mdga ri...

er Txel aleq sandr ga uk Tan, ev ge ni mi qe la Ze ­ze Ca mo var da sity va. –„i ci, _ miTx ra man, _ mTe li Ce mi si cocx lis man Zil ze, TiT q mis ar Sem x ved ria ase Ti ma Ral ni Wi e ri di ri Jo ri;~ mas xom di di mo ­ma va li elo da~...

pro fe so ri lu ar sab iaS vi li:/sti li da cu li a/ar Se iZ le ba, rom me da ves w ro ama Tu im sim fo ­

ni u ri mu si kis kon cer tebs da ma Sin ve Tval win ar war mo mid ges Je nia mi qe la Zis sa xe. igi da ba de bu li iyo di ri Jo rad da hqon da yve la is mo na ce mi, rac ki un da hqon des di di mas S ta bis di ri Jors. gar da di di ta lan ti sa, fi zi ku ra dac araC ve u leb ri vi mo ­na ce me bi hqon da. ma ga li Tad moq ni li, spor t s me nis ta ni. . . me mi na xavs mi si var ji Si klub „Se var den Si“ ta iW ze, Rer Z ze. me tad re ta iW ze araC ve u leb ri vad vir tu o zul ile Tebs as ru leb da. hqon da elas ti ­u ri da `gam ge bi a ni xe le bi~, rac ase auci le be lia kar gi di ri Jo ri saT vis.

Je ni as sa qar T ve lo Si Ca mos v lis ram de ni me Tvis Sem deg, me ga vem g zav re le nin g rad Si, kon ser ­va to ri is as pi ran tu ra Si ga moc de bis Ca sa ba reb ­lad. sa in te re soa amas Tan da kav Si re biT mo vi go no ase Ti faq ti: ro de sac me Se ve di kon ser va to ri is req tor Tan ga moc deb ze da saS ve bad, man gan micxa da: „Tqven ma war mo mad ge nel ma Je nia mi qe la Zem ise Ti STa beW di le ba da sa xe li das to va Cvens kon ser ­va to ri a Si, rom sa qar T ve lo dan war mog zav nil mu si ko sebs gen do biT da ami to mac ara vi Tar ofi ­ci a lur ga moc das Tqven aRar mo giwyobT. wa diT pir da pir Tqven spe ci a lo bis pro fe sor Tan da mi si sity va sak ma ri si iq ne ba Tqvens Ca sa ricxa do“.

1935 wels me da vam Tav re le nin g ra dis kon ­ser va to ri is as pi ran tu ra da Ca mo ve di Tbi lis Si. aq gan vag r Ze mu Sa o ba sa qar T ve los sa xel m wi fo kvar tet Si, Tbi li sis kon ser va to ri a Si gav x se ni spe ci a lu ri al tis kla si, xo lo fi lar mo ni is sim ­fo ni ur or kes t r Si, sa dac Je nia mTa va ri di ri Jo ri

da sam xat v ro xel m ZR va ne li iyo, Ca vi ricxe al tis jgu fis kon cer t ma is te rad. ase, rom mis mu Sa o bas da xa si aTs ki dev ukeT ga ve ca ni. Je ni as Za li an uy ­var da bav S ve bi. 1936 wels mi si ini ci a ti viT ope ris Te at r Si bav S v Ta TviT moq me de bis olim pi a da ga ­i mar Ta, sa dac me ga mo viy va ne Ce mi 4 wlis ma ri ne. man Zal ze „se ri o zu lad“ da ama ve dros bav S vu ri ar tis tiz miT jer ioseb gri SaS vi lis leq si „nar ­gi zi“ wa i kiTxa, xo lo Sem deg or kes t ris Tan x le ­biT „ka za Co ki“ Ca buq na. es yve la fe ri Za li an kar ­gad ga mo u vi da, di di ova ci e bic da im sa xu ra da rac yve la ze mTa va ri a, Je nia mi qe la Zem, ro gorc Ji u ­ris er T­er T ma wev r ma ma ri nes uzar ma za ri To ji na da ope ris Te at r Si di lis war mod ge neb ze mud mi vi saS vi ga das ca.

di ri Jo ri odi sei di mit ri a di:/Tar g ma ni ru su li dan/ gu lax di lad un da vTqva, rom di ri Jo ro ba ze

ara so des mi fiq ri a, vid re ar vna xe mi qe la Ze sa di ­ri Jo ro pul t Tan, rac Cem T vis brwyin va le ma ga ­li Tad iq ca.

man pir da pir da mipy ro da mec ga dav wy vi te di ­ri Jo ri gav m x da ri ya vi. mxo lod 1933 wels mo me ca sa Su a le ba le nin g ra dis kon ser va to ri a Si Sev su ­li ya vi da swo red pro fe sor ga u kis klas Si. ro ca ev ge ni mi qe la Zes Sev x v di, mar Ta lia axal gaz r da iyo asa kiT, Tum ca uk ve aRi a re bul os ta tad ic nob ­d nen. me mo vus mi ne Je ni as le nin g ra dis fi lar mo ni ­is sim fo ni u ri or kes t ris sa di ri Jo ro pul t Tan. kon cer tis Sem deg bevrs vsa ub rob diT, ga o ce bu li vi ya vi, is Za li an TviT k ri ti ku li iyo, me ub ne bo da ra Rac Ta vi si Sec do me bis Se sa xeb, rom le bic me arc Se mi niS navs...

Sem deg Cven 1937 wlis da sawyis Si Sev x v diT er ­T ma neTs. me axa li Ca mo su li gax l diT so xu mi dan, sa dac ad gi lob ri vi sim fo ni u ri or kes t ris di ri ­Jo rad vmu Sa ob di. max sovs, am or kes t ris daS la hqon daT ga dawy ve ti li da dax ma re bis T vis Je ni as miv mar Te. sam wu xa rod, es mas ze ar iyo da mo ki de ­bu li da... swo red am dros man Se mom Ta va za de bi ­

radioarqividan

76

u ti Tbi li sis ope ris Te at r Si. vi di ri Jo re „ev ge ni one gi ni“ da Cam ricxes ki dec di ri Jo rad im Te at r ­Si, ro mel ze dac voc ne bob di. Je nia Ce mi ker pi gax da, vak vir de bo di, yo vel mis moZ ra o bas, mis dax ve wil ma ne rebs di ri Jo ro bis dros, Ti To e ul de tals...

aq, am Te at r Si ga ix s na Cem T vis cxov re bi sa da Se moq me de bis axa li sko la, da vgo neb yve la ze mniS v ne lo va ni...

kom po zi to ri Sal va mSve li Ze:/sti li da cu li a/me igi ga vi ca ni le nin g rad Si, ro de sac me, gri­

gol Cxik va Ze da Sal va az ma i fa raS vi li, er Tad ga­vem g zav reT sas wav leb lad le nin g ra dis kon ser va­to ri a Si. pir ve li ada mi a ni, vinc Cven mfar ve lo ba da siT bo gvag r Z no bi na, iyo Je nia mi qe la Ze. Cems si­cocx le Si bev ri mi na xavs mu si ko si, mag ram is gan sa­kuT re bu li mov le na iyo. . . yo vel T vis ves w re bo di mis re pe ti ci ebs, kon cer tebs. sxva Ta So ris, is Se­sa niS na vad as ru leb da Cems na war mo e beb s `f Sa urs“, „a zars“, „xo rums“, ki no film „qa je Tis“ mu si ki dan „mxed re bis gav las“... ma Sin me „zvi a da u ri“ jer da­we ri li ar mqon da. erT dRes mi miw via man Ta vis Tan Te at r Si da miTx ra:

„Вы сейчас пишете симфоническую поэму, да? Я слыхал, что это будет по поэме Важа Пшавела „Гость и хозяин?“

_ Да _ Знаете что, я вам дам партитуру „Дон Жуана“, это блестящая партитура и она вам очень поможет в работе... me di di mad lo ba ga da vu xa­de. – Месяца два вам наверно хватит, может и больше� Ну вот потом вы мне вернете обратно“�

es par ti tu ra rom ga dav Sa le, Tval Si mom x v da mi si xe liT da we ri li ni u an se bi, Stri xe bi, moZ ra­o be bi or kes t r Si , yve la fe ri ga ke Te bu li lur­ji da wi Te li fan q riT da es par ti tu ra me Sem r Ca xel Si. ax la is ar qiv Si ina xe ba.

er Ti sity viT, ev ge ni mi qe la Ze iyo ise Ti mov­le na, me te o ri viT rom gaC n de ba da ga i el vebs, Se­

sa niS na vad da a Cens Ta vis kvals da sadRac gaq re ba. ai, ase Ti iyo is...“

z.fa li aS vi lis op . ` da i sis “u ni ka lu ri Ca na we ri

1979w. ev ge ni mi qe la Zis da ba de bis 80 wlis Tav­Tan da kav Si re biT „sa qar T ve los sa zo ga do eb riv ma ma uwye bel ma“ msme ne lebs Ses Ta va za z.fa li aS vi lis ope ra „da i sis“ uni ka lu ri Ca na we ri. mci re ano ta­ci iT.

/Ca we ri lia 1983 wels, e. mi qe la Zis 80 wlis Tav­Tan da kav Si re biT/

z.fa li aS vi lis ope ra ,,da i si“, ro mel sac gTa va­zobT, Ca we ri lia mos kov Si 1937 wlis 4 da 5 ian vars Se sa ba mi sad jer ge ne ra lur re pe ti ci a ze, Sem deg ki de ka dis gax s nis pir vel speq tak l ze. cno bi li a, rom „da i sis“ par ti tu ra Si mi qe la Zem ram de ni me cvli le ba Se i ta na. ker Zod, „da i sis“ uver tiu ra sa da ma ro sa da mal xa zis du et Si 1 moq me de bi dan.

de ka dis ofi ci a lu ri gax s na da niS nu li iyo 5 ian vars, xo lo wi na dRes, 4 ian vars ga i mar Ta ge­ne ra lu ri re pe ti ci a, ro mel zec miw ve ul ni iy v nen pre sis, ra di os war mo mad gen le bi, xe lov ne bis mu­Sa ke bi. speq tak l Si mo na wi le pir ve li Se mad gen­lo bis Za le bis da sa zo gad ge ne ra lur re pe ti ci a ze mi qe la Zem Zi ri Ta dad me o re Se mad gen lo ba ga mo iy­va na, Ca na wers ki mon ta Jis dros ori ve Se mad gen­lo bis ga mos v la Se mor Ca. xmo va ne bis cu di xa ris­xis ga mo ope ris me­2 moq me de bis er T­erT epi zod Si ga mo ye ne bu lia 1937 wlam de ga ke Te bu li Ca na we­ri, sa dac ki a zos par ti as san d ro inaS vi li mRe ris. am g va rad, am Ca na wer Si ki a zos sa mi Sem s ru le be li hyav s ­ pet re ami ra naS vi li, da viT gam re ke li da san d ro inaS vi li.

firfitis ydas evgeni miqelaZis suraTi amSvenebs warweriT:

„za qa ria fa li aS vi li. ope ra ,,da i si“ . di ri Jo ri _ ev ge ni mi qe la Ze. uni ka lu ri Ca na we re bi.“

mok le ano ta ci a Si sa qar T ve los xe lov ne bis

radioarqividan

77

dam sa xu re bu li moR va we aka ki Zi Zi gu ri mi mo i xi­lavs ev ge ni mi qe la Zis Se moq me de biT gzas da das­Zens: „gram fir fi te bi e. mi qe la Zis da ba de bis 80 wels eZR v ne ba. ma Ti ga mo ce mis ini ci a to ri gax lavT res pub li kis sa xal xo ar tis ti an zor er qo ma iS vi­li. ,,da i sis“ Ca na wer Si, rom lis res tav ra ci ac xmis re Ji sors mi xe il ki lo sa ni Zes ekuT v nis, res tav­ra tor Ta Sro mis wya lo biT msme ne lebs eq m ne baT war mod ge na Cve ni sa si qa du lo di ri Jo ri sa da mo­na wi le msa xi o be bis ga nu me o re bel os ta to ba sa da Se moq me de biT aR maf re na ze.

vid re ope ra ,,da i sis“ uni ka lur Ca na we ri Ca ir­T ve bo da, re daq ci am msme ne lebs mo na wi le msa xi o­be bis mo go ne be bis Ca na we re bi Ses Ta va za.

qar Tu li xe lov ne bis pir vel de ka das da ev ge ni mi qe la Zes ix se ne ben: na deJ da co maia da da viT gam­re ke li.

na deJ da co ma i a:/sti li da cu li a/ise vi ya viT mom za de bu li, ise, rom... Cven ar

gvje ro da rom ase Ti Za le bi gvyav da. sul axal­gaz r de bi iy v nen: da viT gam re ke li, me ri na ka Si Ze, eka te ri ne so xa Ze, ni ko qum si aS vi li Se u da re be li iyo. Se jib ri iyo pir da pir, xme bis Se jib ri. an ra grZno biT mRe ro da mTe li gun di, m Te li so lis­te bi, ro gor agi we roT ar vi ci, es ga nu me o re be li am ba vi iyo.

or kes t ris uke Te si mom za de ba me ar war mo mid­ge ni a. Cven Tvi Ton vuk rav diT taSs. me ara fers ar vu ma teb . es ra Rac Cven da u ne bu rad gve ma te bo da ener gia da Ses ru le ba.

ras Svre bo da mi qe la Ze, iciT? moq me de bis dros, im de nad mom za de bu li hyav da or kes t ri, sa dac dgas di ri Jo ri, gad mo wev da iqi dan fexs, ki bi dan ki ar Ca mo vi do da rom dro ar da e kar ga, gad mo a la jeb­da pir da pir ze mo dan. par ter Si avi do da da or­kes t ri Ta vi siT uk rav da, brwyin va led uk rav da, brwyin va led.

da viT gam re ke li:/sti li da cu li a/udi de si STa beW di le ba mo ax di na Ta vi dan ve ev­

ge ni mi qe la Zem. mas Zli er uy var da axal gaz r de bi, mag ram gan sa kuT re biT mom Txov ni iyo maT mi marT. mom Rer li sa gan is sa o car si zus tes mo iTxov da, TviT um niS v ne lo de ta leb Sic ki. max sovs pir ve li de ka dis win kon cer t ma is ter ta ti a na du nen kos Tan er Tad ki a zos par ti as gav di o di. m Te li ori kvi­ris gan mav lo ba Si ki a zos cno bil sim Re ras ,,da mis­xi, da ma le vi ne“, mi qe la Zis mi Ti Te biT mxo lod nel tem p Si vmRe ro di. es imiT iyo ga mow ve u li, rom par ti tu ris mi xed viT Se meT vi se bi na yo ve li de ta­li. Tan da Tan vu ma teb di temps, Sem deg mi qe la Zes Ca va ba re da mxo lod amis Sem deg da viwyeT re pe ti­ci e bi or kes t r Tan.

„da i siT“ ga ix s na qar Tu li li te ra tu ri sa da xe lov ne bis de ka da mos kov Si 1937 wel s . me me o re dRes vmRe ro di.

la li ga bu nia

radioarqividan

78

gar da ic va la Ten giz ami re ji bi. dRes es Cve ni sa­er To tki vi lia da ar vfiq rob, rom mTel qar Tul sa zo ga do e bas ar es mo des am da na kar gis mniS v ne­lo ba.

zog jer ada mi ans skep si si Se ipy robs: xom ar aris dRe van de li prag ma tu li sam ya ro saT vis kla­si ku ri mu si ka zed me ti fu fu ne ba? an ra Si sWir de ba ga may ru e be li rek la me bi Ta da mda re So u war mod­ge ne biT aR t ki ne bul qvey ni e re bas po e zi a, mu si ka, an sa er Tod, xe lov ne ba? mag ram ga vix se noT, rom es ma Ra li ma te ri e bi ga a da mi a ne bis auci le bel pi­ro bad rCe bo da yve la dro Si, rad gan mis ga re Se cxov re ba mxo lod des po ti is da de ma go gi is sa xes

mi i Reb da. am rTul pro ces Si ta lan ti Ta da Rir­se biT ga mor Ce u li pi rov ne be bi Ta vi si um wik v lo moR va we o biT Se u fa se bel sam sa xurs uwev d nen ka­cob ri o bis prog ress. aseT Ta ri gebs mi e kuT v ne ba ba to ni gi zic.

TiT q mis 60 we li a, rac qar Tu li kul tu ru li re a lo ba war mo ud ge ne lia am uk ve le gen dad q ce u­li sa xe lis ga re Se. ra ga mo ar Cev da brwyin va le pi rov ne bas ru xi Cve u leb ri o bi sa gan? pir vel rig­Si, es iyo ag re rig iS vi a Ti ̀ su lis aris tok ra tiz mi~. is iyo WeS ma ri ti es Te ti, rac vlin de bo da mis ga­reg nul pew Sic, ke Til So bi lur qce va Sic, iumor­Sic, ge mov ne ba Sic, ada mi a neb Tan ur Ti er To bis wrfel si sa da ve Si... su lis aris tok ra tiz mi gu lis­x mobs, al baT, prin ci pu lo bas da ukom p ro mi so ba­sac ki. igi xom ara so des mi di o da ga ri ge ba ze Ta vis sin dis Tan. pro fe si ul ma si maR lem, pi rov nul ma Rir se beb ma da zne ob riv ma re pu ta ci am ba ton gi zis di di av to ri te ti mo u ta na ara mar to qar Tul sa­

zo ga do e ba Si, ara med, Cvens sazR v rebs ga re Tac. ba to ni gi zi da i ba da 1927 wlis 30 seq tem bers. pa ta­ra vun der kin di Ta vi da nev mo eq ca mu si ka lu ri sa­zo ga do e bis yu radRe bis cen t r Si. swav lob da qar­Tu li sa for te pi a no sko lis er T ­er Ti fu Zem deb­lis pro fe sor ana Tu laS vi lis klas Si. 1950 wels ki da am Tav ra mos ko vis sa xel m wi fo kon ser va to ria sab Wo Ta pi a niz mis ko ri fe e bis _ kon s tan ti ne igum­no vis da lev obo ri nis xel m ZR va ne lo biT. Tbi­lis Si dab ru ne bis Sem deg da iwyo mi si na yo fi e ri ar tis tu li da pe da go gi u ri moR va we o ba. kon cer­te biT ga mo di o da ru seT Si, ka na da Si, po lo neT sa da Ce xeT Si, ag reT ve, aS S ­ Si. 1957 wli dan mu Sa ob­

da Tbi li sis sax. kon ser va to ri a Si. 1972 wli dan saf ortepi ano ka Ted ris gam gea da 1977 wli dan _ pro fe so ri. ewe o da qar T vel kom po zi tor Ta na­war mo e be bis pro pa gan das da ma Ti sa u ke Te so da xSi rad pir ve li Sem s ru le be li gax l daT. ba to­ni gi zi iyo sa qar T ve los sa xal xo ar tis ti da sa­xel m wi fo pre mi is la u re a ti. co ta ni San dob li vi, uc na u ri, mag ram iq neb, mSve ni e ri pa ra doq sic iyos, rom sak ma od dag vi a ne biT, 2012 wels, ba ton ma gi­zim, Ta vis aR z r di leb Tan er Tad, mi i Ro umaR le si jil do _ rus Ta ve lis pre mi a. igi mra va li qar T­ve li pi a nis tis aR m z r de lia da, maT So ris, oc ze me ti sa er Ta So ri so kon kur se bis la u re a ti a, rom­le bic war ma te biT ipy ro ben msof li os mu si ka lur me ri di a nebs. ese ni ari an: ma na na do i jaS vi li, sa Sa kor san ti a, eli so bol q va Ze, xa tia bu ni a TaS vi li, ma ri na na di ra Ze, Ta mar li Ce li, gi or gi Jor da ni a, san d ro yan Ca ve li, qe Te van qar T ve liS vi li, mzia ja ja ni Ze da jer ki dev sul axal gaz r da irma gi­

`mSvenieri epoqis dasasruli~*

epoqaluri saxeebi

79

ga ni... sul ax la xans, 2012 wlis bo los ki, kon ser­va to ri am da mTel ma mu si ka lur ma sa zo ga do e bam siy va ru liT aR niS na TiT qos `ma ra da xal gaz r da~ ma es t ros iubi le... msof li os sxva das x va qvey ni dan Ca mo sul ma mis ma mo wa fe eb ma Ta vi si mo na wi le o biT rom da um S ve nes iubi le, di di pa ti vis ce mis niS nad...

... es ra Rac zo ga di mo na ce me bi a, mag ram Tu mis Se moq me de biT cxov re bas siR r me eb Si Sev xe davT, aR moC n de ba, rom mis pi rad sa Sem s ru leb lo praq­ti ka Si da pe da go gi ka Si moTxov ni le be bis Ta ma sa yo vel T vis ga di o da ma Ral kri te ri u meb ze. Tvi Ton as ru leb da da mo wa fe eb Tan ga di o da mxo lod imas, ra sac esva ma Ral m xat v ru lo bis be We di.

gi zi as wav li da mu si kis ga ge bas da siy va ruls. pe da go gi ka ara so des iyo mis T vis yo vel dRi u ro­bis ufe ru li pro ce si. mas Tan ur Ti er To ba Si mis aR z r di lebs win eS le bo daT mu si kiT ga mo xa tu li cxov re bis um S ve ni e re si pa no ra ma Ta vi si dra ma tiz­miT Tu ro man tiz miT. mu si ka es mis bevrs, mag ram pi­a nists un da Se eZ los mi si Ses ru le ba da aq iwye ba yve la ze rTu li ram: sa Sem s ru leb lo kul tu ris, teq ni kis da uf le bis gza. rep ro du ci re ba ba to ni Ten gi zis T vis sak ma ri si ar iyo. igi Tvi Ton qmni da, yo vel T vis cocxal suls STa be rav da aTas jer ga­mo Zer wil na war mo eb sac, amas ve iTxov da stu den­te bis ga nac da swo red amiT am k vid reb da ma Ral ide a lebs. al baT, ase Ti Se moq me de bi Ti wva unar Cu­neb da mas axal gaz r dul suls.

ga vi da 60­ze me ti we li da Za bu li pe da go gi­u ri moR va we o bi sa. mo wa fe e bi, ga moc de bi, kon­cer te bi, usas ru lo mos me ne bi, kon kur se bi, sa ku­Ta ri ga mos v le bi da isev da isev stu den te bi... mu si kis sub s tan ci a Si ki gi zi dar Ca ga uc ve Te li. mas uy var da axal gaz r do ba da isic pa su xob da si­yva ru liT. maT izi dav da ma es t ros pi rov nu li mom xiv le lo ba da uf ro me tad ki mxat v ris ta­lan ti. gak ve Ti li dan isi ni mi di od nen sav se ni mu­si kiT, STa beW di le biT. mas Tan swav lis wle bi _ es iyo Ta vi se bu ri xe lov ne bis uni ver si te ti, xo­lo me gob re bis T vis mas Tan ur Ti er To ba iyo ze i mi. gi zi iyo im ko hor ti dan, vinc epo qis sim bo lo e bi

gax d nen. igi ,,mSve ni e ri epo qis~ uka nas k ne li mo hi­ka ni gax l daT, mag ram Cven uk ve vxe davT, rom ba to­ni gi zis sko la si cocx les ga nag r Zobs mis mos wav­le eb Si da Ta vis wvlils mi a gebs msof li os kul­tu ris sa gan Zurs...

nestan mesxi

* ioseb brodskis leqsis saTauri

epoqaluri saxeebi

Tengiz amirejibi

80

2013 we li po lo neT Si ga­mocxa de bu lia Ta na med ro ve o­bis udi de si kom po zi to ris vi­told lu tos lav s kis wlad. 25 ian vars kom po zi to ris da­ba de bi dan 100 wlis iubi le Ses rul da. mTel po lo neT Si tar de ba kon cer te bi, sxva das­x va kul tu ru li Ro nis Zi e be­bi miZR v ni li kom po zi to ris iubi le sad mi. mag ram sa ze i mo dRe e bis cen t ria var Sa va, ro­mel Ta nac mWid ro daa da kav Si­re bu li po lo ne li kom po zi­to ris cxov re ba. vi told lu tos lav s kis wvli­li mar T lac rom ga nu zo me lia po lo nur na ci o na lur mu si­ka Si da XX sa u ku nis msof lio mu si ka lur kul tu ra Si. mis­ma ori gi na lur ma da no va to­rul ma xe lov ne bam, Ta mam ma, eq s pe ri men tul ma enam udi de si gav le na iqo nia mu si kos Ta um­rav le so ba ze: kom po zi to reb ze, Sem s ru leb leb ze, msme ne leb ze, ro gorc po lo neT Si, ise mis far g lebs ga reT. lu tos lav s kis iubi le aRi­niS ne ba ag reT ve 18 qvey nis 40 qa laq Si: Ca tar de ba sim fo ni­u ri da ka me ru li kon cer te­bi, kon fe ren ci e bi, sa mec ni e ro sim po zi u me bi; naC ve ne bi iq ne ba do ku men tu ri fil me bi, da geg­mi lia axa li ko mpaq t dis ke bis ga mo ce ma.

van kla i ber nis pi a nis t Ta XIV sa er Ta So ri so kon kur si Ca­tar de ba ame ri ka Si, for t­ u­er t Si (te qsa si), 24 ma i si dan 9

iv ni sis CaT v liT. mas Si mo na wi­le o bas mi i Rebs aSS­s gar da 12 qve ya na: ita li a, ru se Ti, Ci ne­Ti, uk ra i na, av s t ra li a, Ci le, saf ran ge Ti, iapo ni a, sam x reT ko re a, po lo ne Ti da ta i va ni. am je rad auci le bel prog ra­ma Si Se sas ru le be li na war­mo e bi da we ra kom po zi tor­ma kris to fer te o fa ni dis ma. for t ­u or tis sim fo ni ur or­kestrs, ro mel Ta nac ori dRis gan mav lo ba Si da uk ra ven fi na­lis te bi, udi ri Jo rebs le o­nard slad ki ni. Ji u ris Tav m­j do ma re iq ne ba jon jor da no (aSS), xo lo Ji u ris wev re bi: mi Sel be ro fi (saf ran ge Ti), arie var di (is ra e li), an d­rea bo nat ta (ita li a), ioxe ved kap lin s ki (is ra e li – aSS), di­mit ri aleq se e vi (ru se Ti)..

bul ga reT Si, bo Seb Tan, mi ag nes an to nio stra di va ri u sis vi­o li nos, ro me lic 2010 wels mo i pa res lon don Si. in s t ru­men tis Ri re bu le ba 1, 8 mi li o­ni do la ri a. vi o li nos pov nis faqts adas tu rebs skot lan d ­i ar dic.

TiT q mis 300 wlis win Seq ­m ni li in s t ru men ti mo pa res cno bil ko re el me vi o li nes, min Cim kins, ro me lic lon ­do nis sim fo ni ur or kes t r Tan er Tad mar Tav da kon certs. 94 000 do la ris Ri re bu le ­bis ori xe mi da fut li a ri mo pa res ius to nis sad gur Si, ro de sac mu si kos ma co ta xniT uyu radRe bod da to va niv Te bi, rom le bic ma le ve ipo ves lon ­

don Si ve, xo lo vi o li no, bi­ ­bi­ sis in for ma ci iT, bul ga re ­li sa mar Tal dam ca ve bis xel Si war ma te bu li ope ra ci is Se de ­gad da ub run da mflo bels.

ta gan kis sa sa mar T lom, di di Te at ris sam xat v ro xel m ZR va­nel ze, ser gei fi lin ze Tav das­x mis faq t ze, 18 ap rils, eW v mi­ta ni lis sta tu siT da a pa tim ra di di Te at ris wam y va ni so lis­ti pav le di mit ri Cen ko. ser gei fi lin ma, ro mel sac sa xe Si go­gir d m Ja va Se as xes da sa Si ne li dam w v ro ba mi i Ro, uk ve mis ca Cve ne ba da Tqva, rom mas sa da pav le di mit ri Cen kos So ris iyo uTan x mo e ba. di mit ri Cen kos jer je ro biT er T T vi a ni wi nas­wa ri pa tim ro ba mi e sa ja, Tum ca di mit ri en kos ko le gebs mi si da na Sa u lis ar sje raT: ,,di­mit ri Cen ko mud miv da va Si iyo xel m ZR va ne lo bas Tan, mag ram igi Ta vis po zi ci ebs aras d ros ma lav da da Ri ad afiq si reb da. amis ga mo igi mud mi vad ri giT ro lebs as ru leb da; mxo lod fi li nis dros mi e ca Se saZ leb­lo ba ecek va wam y va ni par ti e­bi” _ aR niS navs di di Te at ris me vi o li ne ro man de ni so vi.

mo dis sax l ma HENDERSON­ma da ru se Tis sa xel m wi fo ka me ­rul ma or kes t r ma ,,mos ko vis vir tu o ze bi”, ma es t ro vla ­di mir spi va ko vis xel m ZR va ­ne lo biT, ga a for mes xel ­Sek ru le ba par t ni o ro ba ze.

WWW

80

81

kla si ku ri mu si ki sa da mo dis es kav Si ri imi Taa uni ka lu ri, rom msof li o Si aRi a re bul ma or kes t r ma, mo dis par t ni o ­rad air Cia mSob li u ri mar ka HENDERSON­i. 2013 wli dan ,,mos ko vis vir tu o ze bi” kon ­cer teb ze mxo lod HENDERSON ex c lu si vely for Mos cow Vir tu ­o si­s ko leq ci is kos ti u me biT ga mov len. or kes t ri sa da mo ­dis sax lis HENDERSON­is Ta nam S rom lo bis dawye bis aR ­sa niS na vad 2013 wlis 7 marts ga i mar Te ba kon cer ti _ ,,pa ­ri zi dan siy va ru liT”. am kon ­cer t ze ,,mos ko vis vir tu o ze bi” pir ve lad ga mov len sce na ze HENDERSON­is kos tu me biT da Se as ru le ben mi Sel leg ra nis na war mo e bebs. spe ci a lu rad mow ve u li stu ma ri da di ri Jo ­ri iq ne ba TviT ma es t ro mi Sel leg ra ni.

mai si dan de kem b ram de lon­don Si Ca tar de ba fes ti va li ,,vag ne ri _ 200”, ro me lic mi­eZR v ne ba kom po zi to ris da ba­de bi dan 200 wlis Tavs. sa ze i mo fes ti val Si Car Tu li iq ne ba qa la qis wam y va ni kul tu ru li da we se bu le be bi: sa me fo ope ra, sa Sem s ru leb lo xe lov ne bis cen t ri `So ut h ban k ~ ­i, Ro y al Al ber t Ha ll­i, bri ta nu li bib­li o Te ka, or kes t ri ,,fi lar­mo ni a”, lon do nis sim fo ni u ri or kes t ri, bi­ bi­ sis sim fo ni­u ri or kes t ri, vag ne ris sa zo­ga do e ba, lon do nis sim Re ris fes ti va li da TviT lon do nis eb ra u li kul tu ris cen t ric ki. fes ti va li ga ix s ne ba 22 ma­

iss, vag ne ris da ba de bis dRes, ro i al fes ti val ­ hol Si or­kestr ,,fi lar mo ni is” kon cer­tiT, ro mel sac udi ri Jo rebs ser en d riu de vi si. fes ti va­lis far g leb Si ga i mar Te ba sa­mi sim po zi u mi, miZR v ni li kom­po zi to ris mu si kis Ses ru le bis sa kiTxe bi sad mi (29­30 iv ni si), naC ve ne bi iq ne ba ki nos peq tak­le bi ,,tris ta ni da izol da” da ,,ni ur n ber ge li ma is ter­zin ge re bi”, eb ra ul kul tu­rul cen t r Si ori Ro nis Zi e ba mi eZR v ne ba Te mas ,,vag ne ri da eb ra e le bi” (6 oq tom be ri _ 10 de kem be ri), sa me fo Te at r­Si Ca tar de ba gvi net jon si sa (28 ma i si) da jon tom lin so nis (25 de kem be ri) mas ter ­ k la se­bi, ga i mar Te ba lon do nis sim­fo ni u ri or kes t ris (28 no em­be ri) da bi­ bi­ sis sim fo ni u ri or kes t ris (20 de kem be ri) kon­cer te bi da sxv.

27 Te ber vals, 78 wlis asak­Si, gar da ic va la msof li o Si aRi a re bu li pi a nis ti van kla i­ber ni. ro gorc van kla i ber nis fon dis Tav m j do ma re kar la kemp tom p so ni ityo bi ne ba, igi gar da ic va la sa ku Tar sax l Si, gam Te ni i sas, ax lo be li da say­va re li ada mi a ne bis ga re moc­va Si. van kla i ber ni da i ba da Sriv­por t Si (lu i zi a na), 1934 wlis 12 iv liss. for te pi a no ze swav­la da iwyo 3 wlis asak Si Ta­vi si de dis xel m ZR va ne lo­biT, Sem deg ki fe renc lis tis mos wav les Tan, ar tur frid­xe im Tan me ca di ne ob da. sko­

lis dam Tav re bis Sem deg, 1951 wels, swav la ga nag r Zo ni u ­i­or k Si, ju li ar dis sko la Si. 1949 wels mas pir ve li pre mia mi e ni Wa kon kur s Si Le vin t ritt Com pe ti ti on, xo lo Ca i kov s­kis kon kur s ze, 1954 wels igi Ca i kov s kis kon kur sis pir ve li ga mar j ve bu li gax da. es iyo is to ri u li ga mar j ve ba ci vi omis mZvin va re bis xa na Si, ra­mac ga ar R via ba ri e ri aS S ­ sa da ssrk­s So ris. van kla i ber­nis dab ru ne ba mos ko vi dan iyo yve la ze tri um fa lu ri ram maT So ris, ris T vi sac mi uR we vi aT kla si kos mu si ko sebs.mi si me gob ris, pi a nist to mas smi tis sity ve biT, ,,van kla i­ber n ma da to va udi de si hu ma­nis tis, udi de si mu si ko si sa da me gob ris sa xe li yve la saT vis, vinc ki mas ic nob da... Cven vu­er T de biT mTe li sa er Ta So­ri so Ta na me gob ro bis tra urs WeS ma ri ti gi gan tis da kar g vis ga mo”. 2013 wlis 24 ma i si dan 9 iv ni sam de Ca tar de ba van kla i­ber nis XIV kon kur si, ro me lic pir ve lad Ca iv lis mi si da ma­ar seb lis ga re Se da igi mi eZR­v ne ba van kla i ber nis xsov nas.

fran gi kom po zi to ri da di ri­Jo ri, mu si ka lu ri avan gar dis wam y va ni fi gu ra pi er bu le zi BBVA­s la u re a ti gax da. es pa­nu ri sa mec ni e ro Ta na me gob ro­bis fon dis ,,cod nis sazR v re­bis” pre mi e bi rva ka te go ri a Si ga i ce ma, Ti Te ul Si 400. 000 ev ros ode no biT. pi er bu lezs pre mia mi e ni Wa ,,Ta na med ro ve mu si kis” ka te go ri a Si.

81

82

DateManana Kordzaia

Alex Machavariani -100

The article com-memorates the centennial of Alex Machavariani, the Georgian classic composer. The first performance of his ballet “Othello” in the capital Tbilisi attracted the crowds so large to have been kept away by mounted police. He was also one of the first Geor-gian composers whose music was performed outside the Iron Curtain in Europe and the USA. The international interest to his classi-cal pieces has not subsided to this day, with quite a few older or younger generation musi-cians playing his violin concerto created in the 1950’s of which the great David Oistrakh was highly appreciative. After the composer’s death,“Othello” staged at various theaters was awarded gold medal of the Brydense Gallery at La Scala. Alex Mach-avarini’s copyright is now preserved by the elite Sikorsky firm.

FestivalNana Gvinianidze

Festival in the Grand Conservatoire Hall

Soon after the post-renovation opening of the Tbilisi V. Sarajishvili Conservatoire in De-cember 1997, a series of concerts was held at its grand hall. The Christmas-New Year galas called “The New Year Musical Gatherings”

have become tradi-tional ever since. This year’s jubilee festival predomi-nantly attracted some of the distin-guished Georgian musicians from around the world. Manana Doijash-vili, the Rustaveli and Zachariah Pa-liashvili award winning pianist and the artistic director of the Grand Hall is the founder and regular organiz-er of the festival.

Epoch-making personsEldar Getsadze

He Is Still with Us

The article fea-tures Nodar A n d g u l a d z e , d i s t i n g u i s h e d Georgian opera singer, coach and a public figure whose contribu-tion to vocalism in Georgia is indisputable. Relying upon the accomplishments of his fa-ther, David Andguladze, a distinguished opera singer and the instruction he had received in Italy, Nodar Andguladze developed his unique methods, which are now widely acclaimed. The publication author remembers Nodar An-dguladze’s international opera accomplish-ments and the family home which used to be a kind of a sanctuary to the Georgian singers for many decades.

summary

83

summary

Novelty Mzia Japaridze

Gift to Children

The late Nodar An-dguladze, the out-standing opera singer and a public figure and Mr. Guri Zaka-reishvili, the project author and one of his students had initiated “The Small Scal-ing Lladder”, a pup-pet opera theatre for children, the first in Georgia.On 28 November 2012, the theatre opened with “The Barber of Seville” by Rossini staged at the TBC Gallery. It was the record-ing of the original performance by Maria Cal-las (Rosina), Tito Gobbi (Figaro), Luigi Alva (Almaviva), Melchiorre Luise (Bartolo) etc. adapted for the 4-8 year old children.

AnniversaryNestan Meskhi

Greetings to the Musicians

Last December, the posters reported the jubilee event highlighting Mmes: Tamar Gabarashvili and Nana Dimitria-di, the distinguished Georgian musi-cians.The articles features Tamar Gabarashvili, the

celloist of international standing and Nana Dimitriadi, the pianist accompanying the en-sembles, who also made a remarkable contri-bution to the concerts featuring the outstanding musicians and opera singers, such as Mmes: Marina Iashvili, (violinist), Tsisana Tatishvili, singers, Tamar Gabarashvili, celloist, Messrs: Nodar Andguladze, and Lado Ataneli, opera singers and, also, the Georgian National Quar-tet. The article author takes an in-depth look at the two performers.

ConcertsNargiza Gardapkhadze

The Descendant of the Iashvili Family

The article is dedicated to Gia (George) Iash-vili, prominent violinist of inter-national stand-ing, who is the grandson of the great Luarsab (Buchuka) Iashvili, the founder of the national school of violin and the son of Prof. Nana Iash-vili, his daughter who stepped into her father’s shoes to achieve remarkable accomplish-ments. George Iashvili is the nephew of Ma-rine and Irene Iashvili, also violinists. In 2006, Maestro Lorin Maazel attracted Gia Iashvili as the accompanist. He also cooperated with brilliant Zubin Mehta at Valencia Opera. He is the founder and leader of “Soloistes des Arts” chamber ensemble, acclaimed across Europe, which embraces the key younger generation musicians from the orchestras conducted by Zubin Mehta and Lorin Massel.

84

summary

On 20 January, Gia Iashvili, who now lives and works in Munich gave a concert at the Tbilisi Conservatoire.

In memoriamGulbat Toradze

The Unforgettable Tatiana Dunenko

The article author remembers Prof. Tatiana Dudenko, who had been the key pianist accom-panist at the Tbilisi Opera for a decade. Her contribution to the Georgian school of performers of the classical music is truly invaluable. She had been the coach to a number of pianist accompanists and several generations of the distinguished Georgian op-era singers. Last year marked the centenary of Tatiana Dunenko (1912-1999).

From Hight of Last YearsTamar Tsukulidze

The Innovator

The article com-memorates 75 anniversary of maestro Avtandil Mamatsashv i l i , who used to be the conductor at the Tbilisi Musical Comedy and the opera theatres here

in the capital Tbilisi and the second largest Georgian city of Kutaisi, as well as the one in Lodz (Poland). Apart from that maestro Ma-matsashvili conducted the Georgian State and Radio-TV Symphonic Orchestras. Maestro Mamatsashvili initiated the sympho-jazz or-chestra and the younger generation symphonic orchestra in Tbilisi, the chamber orchestra in Kutaisi. The article author singles out maestro Mamatsashvili’s tour in the USA, the town of Sar (Maine), where the youth orchestra he led accompanied the opera singers performing the Georgian classical opera “Absalom and Eteri” By Z. Paliashvili in the Georgian language.

FestivalAla Skhirtladze

The Brass Music Festival

The article relates about the IV fes-tival of the brass music held recently in Tbilisi, which comprised two con-certs and about 26 master classes. It is an annual event involving outstand-ing Georgian and foreign musicians. The article author gives the profiles of several of them: Lawrence Otto, the horn player with the Dutch Philharmonic Orchestra, Bram van Sambeek, a Dutch bas-soonist, Juliette Hurel, an international award winning flutist, Nino Gvetadze (piano), Giorgi Shamanauri (trumpet), Giorgi Gvantseladze (obo), Mamuka Bekauri (trombone), Levan Tskhadadze (clarinet), whose interview rounds off the publication.

85

World ClassicsNino Zhvania

John Cage’s Journey into the World and his Own Inner Self

2012 marked the centennial of John Cage (1912-1992), the outstanding American com-poser. However, describing him as only the composer is a limitation for he was the author of fiction and musicology texts, a painter and a distinguished lecturer . . . He was also well into mycology - the science of mushrooms and, finally, invented some new musical instruments. The article marks the author’s attempt at an in-sight into John Cage’s creative personality of so many peculiarities, which made him truly unique.

PortraitThe column is dedi-cated to Mr. Felix Glonti (08.11.1927-28.08.2012), the Phi-losopher, a Georgian Tbilisi Conservatoire professor, who was repeatedly nominated “Leader of the Year” by the US interna-tional commission and member of the Hall of Fame, the only Georgian composer to win the III International Prokofiev Competition.

Rusudan Kutateladze

Epitaph from the Interview with Collages

It’s nearly a year since the death of Felix (Phil-lip) Glonti buried in the Tbilisi Didube Pan-theon for public figures. One can’t describe him as “favorite” or “renowned” although, a talented and prolific composer and a versa-tile person, he was broadly appreciated by his fellow composers both here in Georgia and abroad. The article contains the most reveal-ing passages from Prof. Glonti’s quite uncom-mon interview given a few years ago.

Merab Gegia

The Offbeat Integrated into the World

Prof. Merab Gegia, an art historian highlights the most striking personal traits and creative aspect of the personality of composer Felix Glonti, his closest friend, who passed away about a year ago.

EducationZhuzhuna Gokadze

Meeting Mr. Merab Merabishvili, Composer

The article relates about a recital of composer Merab Merabishvili’s piec-es performed by pu-pils of Tbilisi school of arts #19 held on 8 December 2012. The concert was attended by

summary

86

summary

his fellow composers such as Messrs: Kakha Tsabadze, Elizbar Lomdaridze, Michael Od-zeli and maestro Revaz Takidze and, also the Tbilisi City Hall officials.

FolkloreGiorgi Kraveishvili

Musical Folklore of Hereti

The article deals with the musical folklore of Hereti, historically a north-eastern part of an eastern Georgian province of Kakhe-ti, now a border area of neighboring Azerbaijan. It was only in 1984 that the first recordings of the local musical folklore were presented to the pub-lic in “The Boundary”, a documentary made by Niko Tsuladze. Three years thereafter, the musical folklore of Hereti was studied by a team of music scholars led by Joseph Zhor-dania, ethnomusicologist specializing on the creations by the Georgian expatriates. The article author makes several observations on the basis of the materials obtained during the expeditiom to Hereti.

ConcertsLali Kakulia

The Recital of the Pieces by Mr. Ramaz Ka-rukhnishvili, Composer

Composer Ramaz Karukhnishvili, whose first musical pieces date back to the 1960’s gave a recital on 14 December 2012. The article au-thor says that “a recital is a good way to un-

derstand a compos-er’s aspirations and trends, as well as the attitude to various genres. The same was true for the one depicting composer Ramaz Karukhnish-vili’s music created in the last two de-cades”.

New PublicationsManana AkhmeteliRevaz Takidze

Eliso Virsaladze – 50

In her article, . Ma-nana Akhmeteli re-lates about her new book celebrating 50 years of Eliso Vir-saladeze’s involve-ment in music. The richly illustrated tri-lingual (Georgian, English and Rus-sian) publication depicts Eliso Virsaladeze, the distinguished Georgian pianist and instructor.

Jazz Nargiza Gardapkhadze

15 Jazz Ferstival

The article relates about a recently held jazz festival, which marked a truly remarkable event for the jazz lovers in the Georgian capi-tal Tbilisi. “Eastern Promotion” company at-

87

summary

tracted some of the world renowned jazz musicians to all the 4 concerts of the festival, which gratified a variety of tastes. There was a capacity crowd at the concerts held in the Tbilisi Concert Hall. The jazz festival in-volved Dee Dee Bridgewater and the band, Jack DeJohnette and his band, Chick Corea, Christian McBride, bass and Brian Blade, drums and Beka Gochiashvili, a young Geor-gian jazz pianist. The article ends with an in-terview with Gaioz Kandelaki, the initiator of the jazz festival in Georgia.

ArchiveLali Gabunia

Eugene Mikeladze

From time to time, “Music” magazine contains the mate-rials preserved in the archive of the Georgian National Radio. The last is-sue contains the reminiscences of some of the well-known deceased Georgian musicians relating about Eu-gene Mikeladze (1903-1937), the outstanding conductor perished during the Stalinist purges, who left a deep imprint on the Georgian opera and symphonic music. The memoirs depict him as a musical legend, the Georgian musi-cian of a unique scale.

Epoch-making personsNestan Meskhi

“The End of a Magnificent Era”

For 6 decades Gizi (Tengiz) Amirejibi was a pivotal figure of the Georgian cul-tural context. Gizi Amirejibi gave concerts in Russia, Canada, the USA, Poland and the Czech Republic. An instruc-tor at the Tbilisi Conservatoire since 1957, he was made awarded the professorship in 1977. Gizi Amirejibi’s accomplishments were rec-ognized by the State and Rustaveli awards. He was the coach of a number of the Georgian internationally acclaimed pianists like Alex-ander Korsantia, Eliso Bolkvadze, Natia Bu-niatashvili, Marina Nadiradze, Tamar Licheli, George Zhordania etc.Prof. Amirejibi was one of the Georgian musi-cal icons, the last of the Mohicans of the “mag-nificent era”, who left quite a few disciples of the international scale.

88

A CD enclosed with the magazine contains a sound track for each feature. Since its format is insufficient for all the details: the titles of the pieces and features and performers, only the title of a musical piece and the page of the corresponding article are specified. Here is a complete list of the CD recorded material.

1. Alexi Machavariani. “The Knight in the Tiger Skin”. Battle in 2 acts. Act.II 3. “The Story of Lovers (Tariel & Avtandil)”. Symphony Orchestra of Ministry of Culture of the USSR, conductor _Vakhtang Matchavariani (record of 1982); (feature ,” Alex Machavariani -100” p. 2);

2. Josef Bardanashvili - ”PerpetuumGizi”, the play for two pianos, a string quartet and percussions. Performed by Alexander Korsantia, Tamar Licheli, Marina Nadiradze, Manana Doijashvili (piano), Josef Bardanashvili (dramer), Georgia National String Quartet. (feature “Festival in the Grand Conservatoire Hall”, p. 5.);

3. Giuseppe Verdi. “The Troubadour”. Manrico`s cabaletta. Performed by Nodar Andguladze (record of 1966). (feature “He Is Still with Us”, p. 13);

4. Vaja Azarashvili. Sonata for cello & piano #1. Performed by Tamar Gabarashvili (cello), Nana Dimitriadi (piano). (feature “Greetings to the Musicians”, p.20);

5. Elizbar Lomdaridze. Cello Concerto, part II. Tamar Gabarashvili (cello); Tbilisi State Chamber Orchestra «Georgian Sinfonietta», conductor _ R. Takidze (feature “Greetings to the Musicians”, p.20);

6. Jules Massenet. “Meditation”. Performed by Gia Jashvili (violin), Symphony Orchestra of Zakaria Paliashvili Tbilisi Opera and Ballet State Theatre, Conductor – Gianluca Marciano; (feature “The Descendant of the Iashvili Family”, p. 23);

7. Wolfgang Amadeus Mozart. The Sinfonia Concertante for Four Winds in E flat major, part II. Performed by Gioorgi Gvanceladze (oboe), Levan Ckhadadze (clarinet), Laurens Otto (horn), Bram Van Sambek (bassoon), Tbilisi State Chamber Orchestra «Georgian Sinfonietta», conductor _ Vakhtang Kakhidze (feature “The Brass Music Festival”, p. 30);

8. John Cage. Sonatas and Interludes for prepared piano. Performed by Boris Berman. (feature “John Cage’s Journey into the World and his Own Inner Self”, p. 38);

9. Felix Glonti. - Concert-Simphony For Piano and Orchestra. Performed by Tamar Licheli (piano), Tbilisi Simphony Orchestra Jansug Kakhidze, conductor _ Vakhtang Kakhidze (features: “Epitaph from the Interview with Collages” and “The Offbeat Integrated into the World”, p. 44,49);

10. “Nana” (A lullaby). Performed by Vera Andriashvili (1909-2012). Folklore expedition of 2011 in Hereti (Wrote down by G. Kraveishvili and M. Tartarashvili (Tarxnishvili). (feature “Musical Folklore of Hereti”, p. 52);

11. Ramaz Karuxnishvili. The Cantata “Gadadzaxili” (“Call In”) for mixed chorus and piano, part I (Fragment). Performed by National Cappella of Abkhazia, conductor _ G. Kurashvili, the concertmaster I. Simonian (feature “The Recital of the Pieces by Mr. Ramaz Karukhnishvili, Composer”, p. 54);

12. Tbilisi Jazz Festival 2012. Concert and Jam Session (Fragment). The Chick Corea Trio with Christian McBride and Brian Blade. Special Guest Beka Gochiashvili (feature “15 Jazz Ferstival”, p. 66)

13. Frederic Chopin. Fantasie-impromtu op.66 cis-moll. Tengiz Amirejibi (feature “The End of a Magnificent Era”, p. 78)

88

The editional board: Mikahel Odzeli, Editor­in­Chief; editors: mmes: Mzia Jafaridze andTamar Tsulukidze;design: Vakhtang Rurua, Vano Kiknadze, Gogi Chepkhodze�Translated by ‘‘LOGOS LTD’’Address; 123 D� Agmashenebeli str� TbilisiTel;(+99532)295 41 64: (+995 32)296 75 05Fax; (+995 32) 96 86 78