TAYKHÔNGGÂYDỰNGCƠĐỒ

Tácgiả:VikromKromadit

Ebookthựchiệndànhchonhữngbạnchưacóđiềukiệnmuasách.

Nếubạncókhảnănghãymuasáchgốcđểủnghộtácgiả,ngườidịchvàNhàXuấtBản

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

VềTácgiả

ÔngVikromKromadit,Chủ tịchTập đoànAmata, làmột doanh nhânthànhđạtnổitiếng,đãđượctạpchíForbescủaMỹxếphạngtrongdanhsách40tỷphúgiàunhấtcủaTháiLan(2006-2008).TTOsẽtríchđăngtựtruyệncủaôngtrongnhữngngàytới.

Ônglàtácgiảcủaloạtsáchtựtruyện“Hãylàmngườitốt”đượcgiớitrẻTháiLanưathíchvớimộttriệucuốnđãđượcbán,vàcònlàmộtdiễngiảcóuytín, thườngxuyênxuấthiệntrêncácđàiphátthanhvàtruyềnhìnhTháiLanvớicácchuyênđềvềkinhtếvàxãhộinhư“TầmnhìnCEO”và“VòngquanhthếgiớicùngVikrom”,đượcdưluậnTháiLanđánhgiácao.

Ôngđãgóp50triệuđôlatiềncánhânđểthànhlậpQuỹtừthiện“AmataFoundation”,vàtuyênbốsẽhiếntoànbộtàisảnriêngcủamìnhchoquỹnàysaukhiôngnghỉhưu.

Cuốnsách“Taykhôngxâydựngcơđồ”làcuốnmớinhấttrongloạtsáchtựtruyệncủaVikrom,nóivềquátrìnhgâydựngcơnghiệpcủaôngtrong30nămqua,từkhicònlàsinhviênmớiratrườngvớibàntaytrắng,cólúctrongtúichỉcòn25xu,khôngđủtiềnvéđixebuýt,nhưngvớihoàibãovàquyếttâmlàmgiàuôngđãlaovàokinhdoanhtừrấtsớmvàbềnbỉphấnđấu,vượtquamọikhókhăntrởngạiđểcuốicùngtrởthànhôngchủcủamộttậpđoànhàngđầucủaTháiLannhưngàynay,vớitàisảnriênghàngtrămtriệuđôla.

Bằng những câu chuyện sinh động “người thật việc thật” đã trải qua,Vikromđãmôtảchânthựccuộcđờiđầysónggiócủamình,cảmặttốtlẫnkhôngtốt,nhữngsailầmmắcphảivànhữngbàihọckinhnghiệmdểkhôngngừnghoànthiệnbảnthân.

Ôngnêulênbíquyếtthànhcôngcủamình,đólàsốngcóướcmơ“vìngày

maitốtđẹphơnhômnay”vàđiềuquantrọnglàphảikiêntrì,quyếttâmvượtquamọitháchthức,dùphải“cưỡnglạisốphận”vàluôngiữvữngniềmtin“chừngnàocònhơithởthìcònhyvọngvàkhôngdừngbước,vìphíatrướcvẫncòncơhội”.

Ướcmơvàquyếttâmlàmgiàu,trởthành“ôngchủ”bằngchínhđôitayvàkhốióccủamìnhđãănsâubámrễ“thấmvàoADN”nhưlờiôngnói,từkhiôngcònnhỏtuổi,dophảibươnchảigiúpgiađìnhkiếmsống,nhưđibánlạcrangkhicònhọclớp3,vàsauđó“lộisuốibăngrừng”giúpchakhaihoangtrồngtrọt.Vìvậy,saukhitốtnghiệpđạihọcởtuổi22,ôngđãkhôngđilàmthuêđểcó thunhậpổnđịnhnhưđa sốbạncùng lứa,màchọnconđườngmạohiểmlàthànhlậpcôngtyriêngđểkinhdoanhxuấtkhẩucáchàngnôngsảnvàthủcôngmỹnghệ,bằngsốvốnítỏivaycủamẹvàchịhọ.

Chương1:Ôngchủ25xu

Tôikhôngbiếtcácdoanhnhânthànhđạttrênthếgiớiđãbắtđầusựnghiệpcủahọnhưthếnào,cầnphảihọcởtrườngnàora,cónhữngkinhnghiệmgìvàphảilàngườiđượcxãhộicôngnhậnđếnđâu,vàđiềuquantrọnghọcầncóbaonhiêuvốnliếng,riêngđốivớitôi,dườngnhưmọithứđềubắtđầutừconsốkhông.

Tôivốnlàmộtcậubéquêmùa,thuởnhỏkhôngđượchọchànhđếnnơiđếnchốnvàlớnlêntạithủđôBangkok.Tôichưatừngtrảiquatrườnglớpđàotạonàovềkinhdoanh,cũngchẳngcókinhnghiệmlàmviệctrongmộttổchứcthươngmạichínhthứcnào,ngoạitrừnhữnggìhọcđượctừcôngviệccủamột tiểu thươngnhỏ theokiểu truyền thống tại tỉnhKanchanaburi,mànhờđótôibiếtđượccáchthứcmuađibánlạikiếmítđồnglãicòmcõi.

Tôichẳngcóđồngvốnnàođểđầutư.Thậmchí,cóngàytrongtúiquầntôichỉcònvỏnvẹn25xu,nhưng trong túiáosơmicủa tôi làcảmộtxấpdanhthiếpcủacácchủhãngxuấtnhậpkhẩu!

Thựcra,tôicũngchẳngcógìkhácvớinhiềunamnữthanhniênlúcbấygiờ, những người có ướcmơ, hoài bão vàmuốn xây dựng chomìnhmộttươnglaitốtđẹp,vớinghềnghiệpổnđịnh,thunhậpcaovàcómộtđịavịxãhộinhấtđịnh.Và,đểđạtđượcmụctiêuđó,điềutrướctiênlàbạnphảihọchànhđếnnơiđếnchốn.Thúthật,trướckhitốtnghiệpcửnhântạitrườngĐạihọcĐàiBắc,tôikhônghềcóýđịnhtrởlạiTháiLan,thậmchítôicòncóýmuốnđịnhcưởnướcngoàivìthấycónhiềucơhộilàmăntốthơn.

Ngoàira,vàothờiđómôitrườngsốngởnướcngoàicũngtốthơnởTháiLan rất nhiều, đặc biệt là không có chuyện lạm dụng quyền lực và thamnhũngnhưtrongxãhộiThái.Hai tệnạnnàychẳngkhácgìnhữngconđỉađóichuyênhútmáuthịtcủanhândânvàlàmchođấtnướcsuykiệt.Chúnglà

nguyênnhânlàmchotôicảmthấykhóchịumỗikhiquaytrởlạiBangkok.

Tuổitrẻthườnghăngháivàkhôngmuốnràngbuộcvớibấtcứđiềugì,nêntôiđãnghĩ rằngmìnhsốngởđâucũngđược,miễn làởđómìnhcảmthấyhạnhphúc,dễchịu.Tuynhiênnhưđãnói,nấcthangđầutiênđưatôiđếnvớithếgiớirộnglớnlàviệchọchành,cànghọccao,nhưcóbằngthạcsĩtạicáctrườngdanhtiếngtrênthếgiớichẳnghạn,chắcchắnsẽtạonhiềuđiềukiệnthuậnlợihơnđểbướcvàođời.

Ngoàira,họctậptrongmôitrườngcónhiềungườihọcgiỏisẽkíchthíchbảnthânphảitựđiềuchỉnh,cónhiềuquyếttâmhơnđểthiđuavớibạnbèxungquanh.Dokhôngphảilàngườihọcgiỏibẩmsinh,nêndùđãgửiđơnxin học bổng tại các trường danh tiếng như Berkeley, Yale, MIT hayStanford,chẳngnơinàonhậntôicả,cólẽvìkếtquảhọctậpcủatôichưađápứngyêucầucủahọ.

Domêngànhhàngkhôngvàướcmơtrởthànhphicôngtừthờiniênthiếu,vàvìmuốntránhcạnhtranhquyếtliệttrongngànhcơkhívìcóquánhiềuthísinhthamgianêntôidựđịnhsẽhọctiếpngànhkỹthuậthàngkhôngtạiĐạihọcToronto,Canada.Lúcđóchưacónhiềungườiquantâmhọcngànhnày.Nhưngkhinhậnđượcthưcủatrườngtrảlờiđồngýtiếpnhậnvớiđiềukiệntôiphảitựtúcchứkhôngcóhọcbổng,tôiđãnhụtchí.

Năm1976,họcphímỗinămvàokhoảng20.000đôlaCanada,tứckhoảng400.000bạtThái,trongkhitoànbộgiatàitôichỉcó40.000đôlaĐàiLoan,tứcchỉvàokhoảng20.000bạtmàthôi.Vìkhôngđủtiềnđểhọctiếpnêntôiđànhgáclạiviệchọcnhưngvẫntâmniệmsẽcốgắngtìmviệclàmvàtiếtkiệmchođếnkhicóđủtiềnhọctiếp.

Trảiquanhiềusónggiócủagiaiđoạnchậpchữngbanđầu,cólúctưởngnhưkhôngthểvượtqua,ôngđãđưaCôngtyV&K,domộtmìnhônglàmchủvàkiêmnhânviên,vớivốnđangkývàingànđô la, trở thànhcông ty

xuấtkhẩucáhộphàngđầucủaTháiLan,vơidoanhthuhàngchụctriệuđôla,trongvòng10năm.

Năm1988,nhìnthấytriểnvọngTháiLansắptrởthànhmộtđịađiểmthuhútmạnhđầutưnướcngoài,bằngsốvốntíchlũyđượcgấp100lầnsốvốnbanđầu,ôngtìmthêmđốitáccùngnhauthànhlậpCôngtyBangPakongđểxâydựngvàkinhdoanhkhu côngnghiệpnhằm tậndụng làn sóngđầu tưnướcngoài,vàsauđócôngtynàykhôngngừngmởrôngvàpháttriểntrởthànhTậpđoànAmata,sởhữunhiềukhucôngnghiệprộnglớntạiTháiLanvàViệtNam,vớidoanhthuhàngtrămtriệuđôla.

Đâykhôngphảilàcuốnsáchcốtđểkhoekhoangthànhtíchcánhân,màthựcsựlà“cuốncẩmnang”phongphúvàsinhđộngvềnhữngtriếtlý,cácbàihọcvàkinhnghiệm thực tế trongkinhdoanh,đặcbiệt làkinhnghiệmlàmthếnàođểxâydựngthànhcôngmộtdoanhnghiệpnhỏtừtaykhôngtrởthànhmột tậpđoànlớnbềnvững,baogồmnhữngvấnđềcốt lõinhư: tầmnhìn chiến lược tận dụng thời cơ, chiến thuật trong kinh doanh, cách huyđộng vốn, công tác tiếp thị, thâm nhập thị trường thế giới, thủ thuật đàmphánthươnglượng,chọnlựađốitác,nghệthuậtbánhàng,quảnlýtàichínhvàquảntrịdoanhnghiệpcóhiệuquả,tuyểnchọnnhânviênvàquanhệcôngchúng..

Cuốnsáchkhôngchỉnóivềkinhnghiệmlàmgiàu,màtrướchếtlàsáchhọc làmngười,vàđạođức trongkinhdoanh.Vớicác triết lýđậmmàusắcphươngĐôngnhư“ởhiềngặplành”,“ácgiảácbáo”,“tritúcbấtnhục”…tácgiảkhẳngđịnhgiàusang thìaicũngmuốn,nhưngphải“làmgiàubằngsựtrungthựcvàlẽphải,khôngđượcgiantrá,làmhạingườikhácmàcó”.Đặcbiệtlàđừngthamlamquá,phảibiếtđâulàđiểmdừng.

Trêntấtcảlàxácđịnhmụcđíchsốngđểlàmgì.Khiướcmơlàmgiàuđãtrở thành hiện thực, thì ông không sống xa hoa hưởng lạc trên đống tiềnkiếmđược,màtrỏlạicuộcsốngbìnhdị,thanhbìnhvàyêntĩnhtrongkhung

cảnhthiênnhiêncủanúirừng,vàdànhphầnlớntàisảnriêngđểlàmtừthiện,vì ôngquanniêm“Tiền trong túimàkhôngcầndùngđến, thì khôngphảitiềncủamình”nếucứgiữlạithìsẽrấtlãngphí,mànêntraolạichoxãhộiđểdànhchonhữngngườicầnhơn.

Hiệnnay,trênthịtrườngsáchnướctađãcókhánhiềusáchnóivềcáchlàmgiàu,học làmngười,nhưngphần lớn là sáchdịchcủaMỹvàPhươngTây, sáchcủacácnướcĐôngNamÁ lánggiềng ,nhưTháiLan,hầunhưchưacó,vậythiếtnghĩđâylàcuốnsáchthamkhảobổíchchocácđộcgiảViệtNam,nhất làcácbạn trẻ,vàgópphần làmphongphú thêmkho tàngsáchcủanướcta.

Tuynhiênviệckinhdoanhtạiđấtkháchquêngườikhôngphảilàđiềuđơngiản,nhấtlàkhibạnkhôngquenbiếtai,khôngcóchỗdựatàichínhvàcácvấnđềkhác.

PhầnlớnnhữngngườitôiquenbiếttạiĐàiLoanđềulàbạnhọccũ.Đốivớibạnhàng,vìchưaquenthânnêntôikhôngdámđặtvấnđềnhờhọgiúpđỡ.Cáitínhkhôngmuốnlàmphiềnaicủatôicóthểlàdotừnhỏtôilàmviệctrongnhàtheolệnhcủabố.

Khibốralệnhtôichỉcómộtviệclàlàmchoxongmàkhôngđượchỏiýkiếnhaynhờbốgiúpđỡ.Điềuđócũngcócáihaylà tôiđượcdạycáchtựmìnhgiảiquyếtvấnđề,khôngbỏdởcôngviệc,bámviệcchođếnkhilàmxongmớithôi.

DokhôngtìmđượcngườiđỡđầutạiĐàiLoan,vàcũngdocólờingỏýtừmộtngườibạncủabốtôimờivềgiúpthànhlậpnhàmáysảnxuấtbộtgiấytại tỉnhKanchanaburinên tôiđãkhôngdodựsắpxếpngayhành lý trởvềTháiLanvớisuynghĩlúcđólàsẽcốgắnglàmviệctrongvònghai,banămđểdànhdụmđủtiềnđểsangCanadahọctiếpmàkhôngmảymaychuẩnbịtrướctâmthếsẽgặpphảithấtbạisauđó.

TạiBangkok,lúcđótôichỉcómộtngườithânlàbácHiêng,chịgáicủabốtôi,làngườitôiquýtrọngnhưmẹđẻcủamình.TôichơivớicácanhchịconcủabácHiêngtừnhỏnênkhônggặpkhókhăngìtrongviệcchungsốngmộtnhànhưmộtthànhviêntronggiađình.

NhàbácHiêngnằmtạidãyphốbốntầngtạiKlongsan,ThonburibênkiasôngđốidiệnvớinộithànhBangkok.Tôiđượcgiađìnhbácchoởmộtmìnhcảtầngba,cócănphòngriêngmàtôixemlàmộttổấmnhonhỏ,gọngàngsạchsẽtrongmộtngôinhàđầytìnhthươngyêuvàhạnhphúc.Mộtkỷniệmđẹpsuốtđờitôisẽkhôngbaogiờquên.

Sauđó,tôicònxinphépdùngcănnhàcủabácHiênglàmtrụsởCôngtyV&K Enterprise, Ltd. – tên viết tắt của tôi,Vikrom và cô bạn gái Kelly,ngườiĐàiLoan.Vốnđăngkýcủacông ty chỉ là250.000bạt, vốnchủ sởhữuchỉchiếm25%nhờsốtiềntôivaycủamẹtôivàchịTu,congáicủabáctôi,làmnghềbánrauquảtạichợ.

TôigửitiềntạichinhánhngânhàngBankofAmericantạiphốSuravôngvới lãi suất3%.Hômđếnmở tàikhoản,cônhânviênngânhàngniềmnởđóntiếptôilạicònnóiđùarằngmộtngàynàođócôsẽđếncôngtyxinlàmmộtchânnhânviênlàmlòngtôixốnxangvàthầmnghĩsốlàmôngchủcủamìnhsắptỏasángđếnnơi.

Đểxứngdanhôngchủ,tôicầncódanhthiếp.Thếlàtôiđặtinthiếpvớichức vụGiám đốcCông tyV&K, với lô-gô hình bông lúa và chiếc xẻngquyệnvàonhau,biểutrưngchongànhkinhdoanhxuấtnhậpkhẩuhàngnôngsảnvàkhoángsản.Lýdotôichọnngànhnàytrướchếtlàvìítnhiềutôicóquenbiếtvớicôngviệcnàykhicònlàsinhviên,thứhailàvìtôikhôngcónhiềuvốnliếngđểđầutưvàongànhkhác.Việclàmđạilýxuấtnhậpkhẩurấtthíchhợpvớihoàncảnhcủatôilúcđó.

Mỗibuổisáng trướckhi rờikhỏinhàbácHiêng, tôiphải“nạp”đầyđủ

nănglượngđểlàmviệcđếngiữatrưabằngcáchănthậtno.Mónănsángưathíchnhấtcủatôilàcơmđĩa,vừarẻvừanolâuhơnănhủtiếumì.

Tôidùngphầnlớnthờigiantrongngàyđểtìmkiếmkháchhàngbằngcáchliênhệxintàiliệutừcácđạisứquán,phòngthươngmạivàcáccửahàngvớiphươngtiệnđi lạichủyếu làđôichân.Đôigiày tôiđimònđếphảiđisửanhiều lần,đếnnỗingười thợsửagiày lắcđầungaongánvìkhông thểsửathêmnữa.

Cònchiếcquầntâytôimặctừthờisinhviênvẫncòndùngđượcmặcdùtrôngkhôngbảnhbao cho lắm.Mỗi tối khi trở về nhà tôi lao vào bàn ănngấunghiếnbấtkểthứgìbácHiêngdọnsẵnvìđóibụng.Sauđó, tôigiúpbáctraiviếtthưvàrabưuđiệnđểđánhđiệntíngởichocáckháchhàngcủabáctôi,gầnnhưtốinàocũngvậy.

Ba,bốnthángtrôiquamàcôngviệckinhdoanhcủatôichưacódấuhiệutiếntriển,trongkhisốtiềndànhdụmtrongthờigiantôiởĐàiLoancứvơidần.Đến tháng thứ tư, trong túi tôi chỉ còn lại 10bạt, tôi khôngdámmởmiệnghỏivaybácgáivìbácđãcưumangchoănởđãlàquátốtrồi.HômđótôilangthangởkhuvòngxoayOdiansuốtcảngàymàquênkhuấyđirằngtrongtúichỉcòncó10bạt.

Saukhitrảtiềncơmtrưa,tôicònđúng25xu,vừađủtiềnđiphàquasôngChaoprayađểvềnhà.NhưngđoạnđườngtừvòngxoayOdianđếnbếnphàSipraya lại kháxa.Lúcđầu tôi tính sửdụngbạnđồnghành là cặpgiòđểcuốcbộ,nhưngnghĩ lại thấyquãngđườngkháxa,cộngvớicảmgiácmệtnhọcsaucảngàyđithanglangtrênđườngphốnêntôiquyếtđịnhđi“lậuvé”xebuýt.

Nếungườibánvéđứngcửatrước,tôisẽnhảylênxequacửasauvàlẩnnhanhvàogiữakhoang.Nếungườibánvénhằmđếntôi,tôisẽnhảyxuốngđườngrồichờđixekhác.Thậtratôikhôngchủýđilậuvé,nhưnglàmsao

bâygiờkhimàtrongtúichỉcòn25xu,sốtiềnchỉvừađủđểđiphàquasông.Sau khimua vé phà, tôi không cònmột xu dính túi, nhưng lòng tràn đầyquyếttâmkiếmtiềnbằngđượcđểcóthểđihọctiếp.

Chương2:Theođuổiướcmơđếncùng

Từnhỏ,tôiđãlàngườihaymơmộngvàluôncảmthấyhạnhphúcvớinhữngướcmơcủamình.Tôinghĩnuôiướcmơchẳngnhọcnhằnhaytốnkémgì,mànógiúptôicótrítưởngtượngvànảysinhranhữngýtưởngmới.

Tôitinrằngướcmơchínhlànguồndinhdưỡngchosựtiếnbộcủaloàingười.

Thờisinhviên,cóngàytôingồimơmộngmộtmìnhtạimộtnhàsànbêncạnhhồnướctrướckýtúcxá.Tôimơđếnmộtngàythànhđạt,trởnêngiàucó,vinhhoaphúquýgiốngnhưcáclớpđànanhtrongtrườngđãthànhđạttrongsựnghiệplàmcôngchứchaylàmkinhdoanh.

Tấtnhiênviệcđượchọctạimộttrườngđạihọcdanhtiếngởnướcngoàilàm tôikhông tránhkhỏi cảmgiác tựcao,nhìncáigì cũngcho là chuyệnnhỏ.Tôitựnhủnếucáclớpđànanhđềuthànhđạtmàkhôngcókhókhăngìthìtạisaotôilạikhônglàmđượcnhưthế.

TôingồiđămchiêuchođếnkhianhHuChangChư,ngườibạnhọccùngphòngđếnvỗvàovaitôivànóirằngđừngcómơmộngnhiềuquámànêntậptrunghọcchoxongđã.Thậtratôichưabaogiờchểnhmảngtrongviệchọcmặcdùtôivừahọcvừalàm.TôichỉdànhthờigianchoviệcbuônbánhaythamquancáchộichợvàonhữngngàythứBảy,ChủNhậthoặcnhữngkỳnghỉhèmàthôi.

Khikếtquảhọctậpcủatôidưới80%sovớinămđầu,tôitựbàochữarằngđólàdocácmônhọckhóhơnvàmộtsốgiáoviêngiảngkhônghaynêntôimấthứng thú,dù sự thật làvì tôidành thờigianvà sựquan tâmchoviệckinhdoanhnhiềuhơn.

Cóthểdocóướcmơvàthiênhướnglàmôngchủbẩmsinhnêntôikhôngbaogiờcóýnghĩsẽtrởthànhngườilàmcôngănlương.Từnhỏđếnlớntôiluônsuynghĩphảixâydựngcơnghiệpchobảnthânbằngđôibàntayvàcáiđầu củamình, giống như các ông chủ thời xưa,mà khôngmảymay nghĩxembảnthânthíchhợpnhấtvớicôngviệcgìvànênbắtđầutừđâu.

Cónhiềuđiềutôinghĩrằngmìnhbiếtnhưngthựcratôichẳngbiếtgì.Tôicứ như kẻmòmẫm trong đêm tối.Nhưng tôi tin vào câu châmngôn củaphươngTây: “Nơi nào cóý chí, nơi đó có conđường.” (Where there is awill,thereisaway).

Tuynhiên,conđường thànhcông luônđầychônggai.Đôikhibạncầnphảithayđổihướngđi,cáchnghĩ,phươngpháplàmviệc,kểcảviệcxemxétlạimụctiêuđíchthựcđểkhỏibịlạcđườnghaysachânvàovũngbùn.Nóitheo lý thuyếtquânsự làbạncần“thayđổichiến thuật,nhưngkhông thayđổichiếnlược”.

Khibắttayvàolàmkinhdoanhmộtthờigian,tôimớithấycónhiềumặttốihơnlàmặtsáng,nếukhôngphảinóirằngmọithứđềutốiom.Cácmônlýthuyếtmàtôiđãdàycônghọcởtrườngvàchorằngmìnhnắmchắchóarachẳngdùngđược,vàcáithựctếcầnthìchúngtôichẳngbaogiờđượchọc.Mọi thứđềudotôi tựnghĩra,khôngcócôngthứchaymôhìnhnào.Điềuquantrọngnữalà“khôngcóđủvốndựtrữ”.

Riêngsốtiềnkhôngnhiềuvaycủamẹvàchịhọchỉđủchochitiêuvặthàngngày.Tôikhôngcóngườithânnàokháclàmchỗdựa.Tínhtôikhôngmuốnlàmphiềnai,kểcảbácHiêng,tôicũngkhôngdámmởmiệnghỏivaytiền.AnhTháy,contraibácHiêng,cứthúctôihọctiếpởĐàiLoannhưngmỗikhitôihỏiýkiếnanhvềsuynghĩcủamình,anhấychỉlàmtôinhụtchíbằngcáchbàn lui:“Làmthếkhôngđượcđâu,chẳngcócáchnàođâu,khólắm!”.

Mặcdùvậy,anhTháyvẫnchotôivay8.000bạtđểtrảtiềnthuênhàtạiHẻm20đườngSukhumvit.Cònnếutôihỏimượnnhữngngườicùngquêthìsẽnhậnđượccâutrảlờiđạiloạinhư:“Nếukhônhồnthìtrởvềquêgặpbốmày, xin vài chụcmẫu đất làm ruộng thế là sống khỏe rồi, đi tìm rắc rốimangvàomìnhlàmgì!”Nhưngtôihiểurõbốtôivàbiếtmìnhsẽđươngđầuvớicáigìnếudámvácmặtvềxinbố,đặcbiệtkhitôilàngườiluônlàmchobốnổigiận.

Tôikhôngngờkhi“tậptrận”thìdườngnhưmọithứđềudễdàngnhưngđếnkhi “ra trận”khônghiểu saomọi thứ lạikhókhănđến thế, chẳngcóđiềugìdiễnranhưmườngtượngcủatôicả.Maylàtôicótínhganlì,chịukhónênthườngcốchiếnđấuđếncùng,chẳngkhácnhữngngườibịdồnvàochântường.Mỗikhigặpphảikhókhăntrởngạilớn,tôikhôngbaogiờđầuhàng,khithấyvấnđềquásứcchưathểvượtqua,tôitạmthờirờitrậnđịatrởvềnhànghỉngơivàtìmphươngcách,đếnhômsautôitiếptụcchiếnđấu,vàcứnhưthế.

Thếrồicũngđếnngàynhữnghạtmưarơixuốngcánhđồngkhôhạn,khitôinhậnđượcmộtđơnđặthàng từNhậtBảnmàđốivới tôinógiốngnhưmột“tinnhắn”từtrêntrờibanxuống.Đâylàđơnđặtmuahàngmâycủacửahàng“NaiMươn”nằmđốidiệnnhàlaoKlongPrêmmàtôiđãtừnggửimẫuhàngđikhắpnơi.

Mặcdùđơnđặthàngkhôngnhiềuvàgiátrịkhôngcao,chẳngthấmgìsovớihàngtrămthưchàohàngtôiđãgửiđi,nhưngnóđãgiúptôinhìnthấytiasángởcuốiđườnghầm,dùtiasángđóvẫncònleolét.

Nhưngniềmvuicủatôikhôngkéodàilâu.Khiđigặpnhữngngườinôngdânlàmnghềđanmâytrelúcnôngnhàn,tôithấysảnphẩmdohọlàmrarấtkhóbảođảmchấtlượng,vàcảkíchthướclẫnhìnhdáng,theođúngyêucầucủangườiđặthàng.

Hơnnữa,việcgiaohàngcũngkhôngbảođảmcảvềsốlượngvàthờigiantheoyêucầucủakháchhàng.Vìvậycuốicùngtôimấtcảchìlẫnchài,vừamấthàngvừamất tiền,mấtcả thờigianvàkháchhàngđầu tiêncủamìnhmộtcáchđángtiếc.

Mặthàngthủcôngmỹnghệthứhaimàtôigặprắcrốilàvòngđeotaylàmbằngsừngtrâu.Việcbảođảmkíchthướcvòngđeotaytheomẫulàrấtkhókhăndosừngtrâucókíchthướckhôngđồngđềunhau.Hơnnữakhiđibuônmặthàngnày,tôiphảiđiđilạilạiđếncơsởsảnxuấtrấtnhiềulầnvàphảikiêntrìthươnglượnggiácảtheoyêucầucủangườiđặthàng,đếnnỗicólầnôngchủsảnxuấtnổighenvìchorằngtôicóýtằngtịuvớivợôngta.

Tháiđộcủaôngtalàmtôirấtbựcmình,vìtôikhôngbaogiờcóýmuốndandíuvớinhữngngườiphụnữcóchồngvàtôiluônluôntáchbạchchuyệntìnhcảmvớikinhdoanh.Tuynhiênsaukhiông tabớtgiận, tôiđã làmrõđầuđuôicâuchuyệnvàgiảitỏamọimốinghingờcủaôngta.

Từsựviệcnày,tôiđãtựxemxétlạimìnhxemcónhữngtháiđộvàhànhvigiaotiếpnàocầnphảiđiềuchỉnhchophùhợpvớitừnghoàncảnhđểtránhrắcrối,hiểunhầmcóthểxảyra.

Dùhaimặthàngđầutiêngặpthấtbạinhưngtôikhôngchùnbước,tiếptụcđitìmkiếmmặthàngmới.TôitìmchỗởmớikếthợpdùnglàmvănphòngcôngtyvìnhàbácHiêngkhôngtiệnlợiđểlàmviệcvớikháchhàng,hơnnữaviệcdùngđiệnthoạinhàriêngcủabácchocôngviệckinhdoanhcũngrấtbấttiện,lạigâytốnkémchobácấy.Cólần,tôiđangliênhệđểbánbộtkhoaimìchocôngtyMitsuicủaNhậtthìôngSomsak,nhânviêncủaMitsuigọiđiệnđếnđểkiểmtra.ĐâylàmộtthủtụcthôngthườngtrongchuyệnlàmăncủangườiNhật.Nhưngngười nhận điện thoại lại là bácHiêng.Vì bác khôngbiếtgìvềviệckinhdoanhcủatôinênđãtỏrahốthoảngtưởngrằngtôiđigâychuyệnvớiainênđãlúngtúngkhôngbiếtxửtrírasao.ThậttộinghiệpchobácHiêng.Bácấychỉ làmộtbànội trợhiền lànhkhônghềbiếtkinh

doanhlàgì.

Đểcóđượcmộtchỗthíchhợp,tôiphảimấtgầnmộtthánglùngsụckhắpnơi. Cuối cùng tôi thuê căn nhà của ông bà Pipatkul, ở số 200, Hẻm 20đườngSukhumvit,vớigiáthuênhàmỗitháng5.000bạt,trảtrướchaitháng.Sốtiềnnày,nhưmọikhi,tôivaycủamẹtôi.

Khirariêng,ngoàitiềnthuênhàtôiphảichinhiềukhoảnkhácnhưtiềnđiện,nước,điệnthoại,ănuốngvànhiềukhoảnchitiêukhác.KhácvớikhicònởmiễnphínhàbácHiêng,bâygiờmọithứtôiđềuphảibỏtiềntúiranêntôirấttiếtkiệm.Tôitìmmọicáchđểcóthểđủsốngvàlàmviệc.

Mặc dùmặt tiền tôi treo biển công ty xuất nhập khẩu trông rất hoànhtráng,nhưngởsaunhàtôilàngườinộitrợchochínhmình,mỗingàychỉnấumộtlầnchocảbabữaăn.Buổisángvàbuổitrưatôithườngăncơm,buổitốitôichocơmnguộivàonồinấuthànhcháo,chothêmítthịtheo,càtímvàrauthơmtheocôngthứchọcđượctừbànộikhitôicònởquê.Tuyvậy,mọibữatôiđềuănhếtnhẵn,khôngbỏ sótmộthột cơmhaymiếng thịt,miếng raunào.

Cònvềcôngviệckinhdoanhcủacôngty,tôivừalàmgiámđốc,vừalàmnhânviênhànhchínhkiêmtiếpthị,bánhàng,giaohàng,chạygiấytờvàcảtạpvụ.Nhưngviệc tôi lonhất lúcđó lànhậnđiện thoại, vì nhỡcókháchhànggọiđiệnđến trongkhi tôi rakhỏinhàhoặcđangbận taykhôngkịpnhấcmáythìđiềuđócónghĩalàtôisẽđánhmấtkháchhàng.

Dođókhiởnhàtôiluôncanhchừngtiếngchuôngđiệnthoại,bấtkểđanglàmgì,ngaycảđêmkhuyatôicũngkéodâyđiệnthoạivàotậnđầugiườngđểcốgắnggiữliênlạc24/24,quyếtkhôngđểnhỡbấtkỳcúđiệnthoạinào.Tôichorằngđiệnthoạilàcánhcửadẫnđếnnhữngcơhộimàtôisẽkhôngđểnótuộtkhỏitaymình.

HồicònởnhàbácHiêng,tôiđirấtnhiềunơiđểtìmcáchxuấtkhẩucácmặthàngnôngsản,vốnrấtphongphúởTháiLan.Cáchlàmcủatôilàđixeđòđếncáctỉnh,từKanchanaburinơitôisinhrađếnSuphanburi,LampangvàcuốicùnglàChiêngmaiđểlấymẫucácloạitráicâyvàrauquả.

Tôicũngliênhệvớicơquanxúctiếnthươngmạivàphòngthươngmại.QuađótôicódịplàmquenvớiôngThapanaBunnak,ngườiđãchotôinhiềuthôngtinvềnhữngkháchhàngnướcngoàicókhảnăngmuahàngcủatôi.Tôicũngđể lại tài liệuchophòng thươngmại trongđónêu rõnhữngmặthàngtôicóthểxuấtkhẩu.

Saumộtthờigianđitìmhiểucácnơisảnxuấthàngnôngsản,tôiđiđếnquyếtđịnhchọnbộtsắnlàmmặthàngxuấtkhẩu.ĐâylàhàngnôngsảnđượcnôngdâncáctỉnhChonburivàRayongsảnxuấtrấtnhiều,giađìnhnàocũngtrồngvàdùngkhoảnhsântrướcnhàlàmsânphơi.

Đếntìmhiểutạicácnhàmáylàmbộtsắn,tôibiếtbộtsắnvàtapiocalàmột trongcác sảnphẩmxuấtkhẩuchủ lựccủaTháiLan,khối lượngxuấtkhẩuhàngnămrấtlớn.Saukhitìmhiểukỹmặthàngnày,tôinhanhchóngrờiChonburitrởvềBangkokđểtìmkháchhàngnướcngoàimuốnnhậpbộtsắncủaTháiLan,mụctiêucủatôilàNhậtBản,nuớcnhậpkhẩubộtsắnlớnnhấtcủaTháiLan.

NhưtôiđãnóivềthônglệlàmăncủangườiNhậtlàthườnghọtiếnhànhđiềutraxemxétlýlịchcủađốitácrấtkỹlưỡng.Kếtquảlànhữngcôngtymớirađời,chưacóuytínthươngmạivàchưacóthànhtíchxuấtkhẩunhưcông tycủa tôi sẽchẳngcócơhộinàođểnhậnđượcđơnđặthàng từcáccôngtyNhật.Vàvìvậy,ướcmơxuấtkhẩucủatôivẫnchỉlàướcmơ.

Lúcđó tôicảmthấynhưđang láimộtchiếcxevớibìnhxănggầncạn,chắcchắnkhôngthểchạyđượcxa,hơnnữalượng“xăng”dựtrữmàtôinghĩsẽvaytiếpcủamẹcũngkhôngcònbaonhiêunữa.Nhìnlênphíatrước,tôi

cảmthấyáingại,bănkhoănkhôngbiếtvìsaoconđườngtrướcmặtmìnhcónhiềuchônggai,ổgà,ổvoiđếnthế!Dườngnhưchẳngcócơhộihayconđườngkinhdoanhnàodànhchotôicả!

Thựcra,vấnđềcóthểchỉlàdomớivàonghề,kémhiểubiếtcùngsựthiếukinh nghiệm kinh doanh khiến tôi không biết nên bắt đầu từ đâu, làm gìtrướcvàlàmgìsau.Tệhơnnữalà tôikhôngbiếtmìnhđangởđâuvànênlàmgì.Tôicảmthấynhưmìnhđangbịcuốnrabiểnlớnmàchẳngbiếtphảixoaytrởthếnào,trongkhithờigiancứvùnvụttrôiqua.

Điềutệhạinhấtlàcảmgiácchântaybịtróichặtvàchínhcáicảmgiácnàyđẩy tôi chìmdần trongmộtđốngcácvấnđềvàgánhnặngchiphí tạingôinhàmớithuê,chẳngkhácgìláichiếcxevàongõcụttrongđêmmùmịt,khôngbiếtsẽthoátranhưthếnàovàphảimấtbaonhiêuthờigian.

Chương3:Cưỡnglạisốphận

ViệctiếpcậnkháchhànglàcáccôngtylớncủaNhậtkhôngdễnhưđibánlạcrangthuởnàocủatôi.LúcnàytôiđãbắtđầuhiểurarằngvănhóavàtậpquánlàmăncủangườiNhậtrấtcóquycủ,thứtựtrướcsaurấtphứctạpvàrắcrối.

Nhưngđiềuđókhônglàmchotôichùnbướchaymấttinhthần,cùnglắmthìtạmrútluiđểlấysức,củngcốlựclượngvàchờđếnngàylớnmạnhhơnhoặccócơhộisẽquaylạicũngkhôngmuộn.BởivìlúcnàytôichẳngcógìtrongtayđểthuyếtphụcbấtcứmộtcôngtyNhậtnàochấpnhận.

Đồngthờitôicũngcóýnghĩkhác.TôithửliênhệvớicáccôngtycủaĐàiLoanvàHồngKông,vìhìnhnhưcáccông tynàydễdànghơn trongviệcchấpnhậncácđốitáclàcôngtynhỏ,mớithànhlậpnhưcôngtycủatôimàkhôngphảiđiềutratìmhiểunghiêmngặtnhưcáccôngtyNhật.Hơnnữa,tôicũngcókinhnghiệmvớicáccôngtynàytrongthờigianhọctạiĐàiLoan,vìdùsaothìngườiHoavớinhauvẫndễnóichuyệnhơnbằngmộtngônngữchung,nhấtlàvớimộtdoanhnhânnhỏbénhưtôi.

Quyếtđịnhnhưthế,tôibắtđầutìmhiểutàiliệucủaCụcHảiquanvàcáchãng tàu biển về quan hệ thươngmại giữa Thái Lan và Đài Loan, HồngKôngđểtìmkiếmcơhội.DolúcđócórấtítcáccôngtyĐàiLoanbuônbánbộtsắnnêntôichỉcódanhsáchmộtvàicôngty.Khôngchầnchừ,tôiviếtthưbằngtiếngHoagiớithiệucôngtycủatôivàgửibưuđiệnhỏatốcđếncáccôngtytạiĐàiLoanvàHồngKông.

Saukhichờđợivàituầnlễmàkhônghềnhậnđượchồiâmnào,tôinghĩnêndùngcáchkháclànóichuyệntrựctiếpbằngđiệnthoạiquốctế,dùlúcđótôikhôngcónhiềutiền,nhưngsovớichiphíthuênhàvàcáckhoảnchiphíkhácthìvẫnchấpnhậnđược.

Thờiđógọiđiệnthoạiquốctếphảiđếntổngđàiđiệnthoạitrungtâmchứkhôngthuậntiệnvànhanhchóngnhưngàynay.Chờđếnkhinhânviênbưuđiệnnốiđượcđườngdâyliênlạccũngrấtvấtvả,cólầnphảimấthàngtiếngđồnghồ,thậmchícảngàyvìphảichờchođếnkhiđườngdâythôngsuốt,kểcảkhókhănvềngônngữdonhânviênkhôngnóiđượctiếngHoa.Mỗilầngọiđiệnthoạiquốctếquảlàmộtthửtháchđầycamgo.

Cúđiện thoạiquốc tếhômđó làgiữa tôivớiôngchủcủacông tyĐàiLoantênlàChauUyPin.KhiôngChaubiếttôitừnglàduhọcsinhTháitạiĐàiLoanthìcuộcnóichuyệntrởnênthânmật.TôinhâncơhộiđógiớithiệubộtsắnvàhỏiôngChaucómuốnmuakhông.

CâutrảlờicủaôngChaulàmchotôiphấnchấnvìôngnóirằngôngcũngđangkinhdoanhmặthàngnày,vàcũngđangnhậpbộtsắncủaTháiLanvàôngsắpsangTháiLan.Từngđóthôicũngđủlàmchotimtôimuốnngừngđập.Taynắmchặtốngnghe, tôi hét to: “Xin cámơnông!”nhiều lầnvớigiọng run run,không rõôngChaucónhận ra sựvuimừngcủa tôikhông,nhưngđiềuchúngtôichốtlạihômđólàcảhaisẽgặpnhautạiBangkok.

Tôitrởvềnhàmangtheogiấcmơđẹp,ănngủkhôngyênsuốtmấyngàyliềnmongchờđiệnthoạicủaôngChau.Tôikhôngdámđixanhà,cùnglắmchỉ đứng ngoài sân hay trong bếp vì sợ rằng sẽ không nghe thấy tiếngchuôngđiệnthoạireo,dùtôiđãvặnâmlượnglớnhếtcỡ.

Sựloâu,mongđợivềcúđiệnthoạixâmchiếmlòngtôi.Cảlúcngủtôicũngmơ thấymình đang ngồi cạnh chiếc điện thoại, đến nỗi tôi sợ rằngmình sẽ phát khùngvới phi vụ làm ăn đầu tiên trong đời nàymất!NhiềungàytrôiquavẫnchưathấyôngChaugọiđiệnđến,tôibắtđầulolắng,haylà ông ấy đã đổi ý.Hôm đó do hồi hộp quá nên tôi quên hỏi ông sẽ đếnBangkokvàongàynào.Tôiđịnhgọi lạihỏichorõ,nhưngsợôngấynghĩrằngtôiquásốtsắngnênlạithôi.Tôikiênnhẫnchờđợi.

Thếrồivàomộtbuổitối,tôimừngquýnhlênkhinghetiếngchuôngđiệnthoạireovàsauđónghetiếng“A-lô”củaôngChautrongốngnghe.Tôicảmthấynhưchưabaogiờnghethấytiếngnóinàongọtngàovàđầyýnghĩanhưthế. Sau khi biết ông ấy đang nghỉ tại Khách sạn Mirama, trung tâmBangkok, tôinhưmuốnnhảyxổđếnchỗôngấyngay lập tức,dùôngnóirằngchiềumaiôngsẽgặptôivàôngcònlưulạiBangkokba,bốnngàynữa.

Khỏicầnnóitôihồihộpđếnmứcnào,tôivộivàngchuẩnbịcácmẫubộtsắntrongcáctúicóghirõnhàmáysảnxuấtđểtránhnhầmlẫn,vàchuẩnbịkỹcáctàiliệumớinhấtđãđượccácnhàmáycungcấp.

Đêmđó tôimất ngủvì phấnkhích.Tôi suy nghĩmiênmanvà không saochợpmắt được.Đếngần sáng, tôimới ngủ đượcmột lúc nhưng tỉnh giấcngaysauđó,lòngthấykhoankhoáivàtrànđầyhyvọng.

Tôikiểmtralầnnữacáckhâuchuẩnbịcủamình,giốngnhưngườilínhchuẩnbịvũkhítrướckhiratrận.Khôngnhữngthế,thayvìđixebuýtnhưmọikhi,hômđótôiquyếtđịnhđixetúc–túc(loạixetaxibabánhchạybằngga)đểtránhkhôngbịnhỡhẹnvàđếnkháchsạnMiramatrướcgiờhẹnnửatiếng.

Khôngsaocả,trongchuyệnlàmăn,đếnsớmsovớigiờhẹnvẫntốthơnđếnmuộn,vìnóchứngtỏtínhkỷluật,tinhthầntráchnhiệmvàsựtôntrọngkháchhàng.TôingồichờchođếnđúnggiờhẹnmớigọiđiệnbáoôngChaulàtôiđãcómặt.

ÔngChaumời tôi lênphòngriêng.Khiđẩycửabướcvào, tôigặpmộtngườiHoadánglựclưỡng,caođộ1mét68vàđeokínhrâm,khuônmặtchữđiền,tháiđộvuivẻhòanhã.ÔngChauđưatayratrước,tôiđưatayrabắtvàhơicúiđầuchàovìthấymìnhít tuổihơn.SauđótôitựgiớithiệuvềmìnhmộtlầnnữavàhỏilạicôngviệckinhdoanhcủaôngtạiBangkok.Tiếptheotôi kểvề thờigian tôi học tạiĐàiLoanvà cácmốiquanhệ…Khôngkhí

cuộcnóichuyệnrấtthânmật,mộtphầnvìngônngữchúngtôidùngchunglàtiếngHoa.

ÔngChauhỏitôivềviệcănở,họchành,chuyệnsinhhoạt,chơithểthaođua xe đạp của tôi và nhiều chuyệnkhác tạiĐàiLoan.Tôi cảm thấy ôngChau là người cởimở, dễ gần gũi và không phải là người khó tính,mưumẹo.ÔngcũngđượcđàoluyệntheokiểuNhậtBản,giốngnhưhầuhếtngườiĐàiLoancótuổikhác.MộtlýdonữalàmtôigâyđượcthiệncảmvớiônglàtôicóbằngtốtnghiệpđạihọcquốcgiacủaĐàiLoanvìngườiĐàiLoanxemtrọngviệchọchành,nhữngngườitốtnghiệpcáctrườngđạihọcdanhtiếngthườngđượcxãhộinểtrọng.

Saukhichuyệntròthămhỏi,tôitranhthủtrìnhbàyvớiôngChauvềcácloạibộtsắncủamình.TôinóirõđâylàloạibộtsắnđượctrồngtạiChonburi,lànơiđấtđaimàumỡhơnvùngĐôngBắcTháiLan,đượcchếbiếntạinhàmáyChaiyavat,lànhàmáychếbiếnbộtsắnhàngđầutạiTháiLan,bộtsắncómàusángtrong,khôngcómàuđỏ,vàdẻohơncácloạikhác.

Dùđâylàlầnđầutiêntôigiớithiệusảnphẩmvớikháchhàngđầutiêncủamình,nhưngnétmặtôngChauchothấyôngrấthàilòngvớichấtlượngmặthàngdotôitrìnhbàyvìôngđãlàmtronglĩnhvựcnàykhálâu.Tôikhôngrõôngcómệtmỏikhinghe tôinói thao thaobất tuyệthaykhông,nhưng tôithấy ông rất tập trung lắng nghemà không có chút biểu hiện phân tán tưtưởngnào.Sauđótôimờiôngđiăncơmtrưa.Đóquảlàmộtviệclàmgandạvìtrongtúitôilúcđóchỉcóhơn1.000bạt.

Tôi tựnhủđếnđâu thìđến,hômnayphải liềumộtphen,đằngnàođâycũnglàsựđánhdấumởđầugiaiđoạntrởthànhdoanhnhânđíchthựccủatôi,tôikhôngthểcứtằntiệnkeokiệtmãiđược.

TôihỏiôngChaumuốnăncơmgì.Ôngnóithíchăncơmtàunhưngbìnhthườngthôi,khôngcầnđếnhiệuănsangtrọngđâu.Cóthểvìmớiquenvà

hơnnữatuổitôichỉvàohạngconcháucủaôngnênônggiữý.Nếuôngbiếtđượctrongtúitôichỉcóchừngđótiền,khôngchừngôngcònchủđộngmờicơmtôinữachứ.Cuốicùng,tôimờiôngăntốitạimộtnhàhàngởkhuphốtàu.

Cuộcchuyệntròthântìnhtrongbữaănlàmtanbiếnsựcăngthẳnglúcđầucủatôi.BíquyếtlànhờcóbiaSing(bianhãnhiệu“Sưtử”nổitiếngcủaTháiLan)ướplạnh,vừarẻvừamátdịucộngvớibốnmónănmàchúngtôicùnggọinênkhôngkhítrởnênthânmậthơnrấtnhiềusovớicuộclàmviệctrướcđó.

CóthểôngChauthấytôicònrấttrẻ,lúcđótôimới24-25tuổi,vàcùnglàngườiHoavớinhau,trôngmặtmũicũnghiềnlành,dángdấpquêmùacộngvớitháiđộkhiêmnhườnghếtmựccủatôinênôngcócảmtìnhvàmuốngiúpđỡtôi.Tôikhôngbaogiờquêncâunóicủaôngtốihômđó:“Thếnàynhé,tôisẽthửmuacủacậuđợtđầu50tấnhàng,nếumọichuyệntốtđẹptôisẽmuatiếp.”

Lầnthứhaitôicảmthấyvuisướng,timđậpmạnhnhưmuốnnhảykhỏilồngngực, sau lần thứnhấtkhinhậnđượccúđiện thoạicủaôngChau tốihôm trước.Tôibắt tayôngChaucảmơn rối rít,nhìnôngvớiđôimắt thểhiệnlòngbiếtơnsâusắcvìôngđãtintưởngnhậnlàmbạnhàngmuabộtsắncủatôivớikhốilượnglớn,bạnhàngđầutiêntrongcuộcđờikinhdoanhcủatôi.

Tôitựnhủ,phennàymìnhthoátchếtrồi,trờiđãphùhộchomìnhcóđượcmộthợpđồnglàmănthựcsự,saukhiđãđầutưmởvănphòngmấtvàichụcngànbạt.Quảlàviệcnàyđãthựcsựcứusốngtôi,mộtcảmgiácvuisướngdễchịutrànngậptoànthântôi.

Tôi bắt đầu nhìn thấy ánh hồng trên bầu trời buổi bìnhminh vớimộttươnglaitươisáng.Bữaăntốihômđóquảlàđánggiá,dùtôitốnđến900

bạt,nhưngnórấtcóýnghĩavàmangmộthươngvịđậmđàmàtôichưatừngcótrongđời,mộtniềmhạnhphúckhódiễntảbằnglời.

Suốtquãngđườngđixebuýttrởvềnhà,tôichọnchỗngồibêncửasổđểlàngiómátbanđêmthổivàomặtvàbaybổngvớinhữngsuy tưcùngmơướctựdo,lòngvuimừngkhôntả.Khôngvuisaođượckhinhữnghạtgiốngtôigieotrồngbấylâunaybắtđầuđâmchồinảylộc.Suốthainămquatôiđãbỏ biết bao công sức, tiền bạc vào công việc kinh doanhmà chưa thu vềđượcđồngnào, trongkhicáckhoảnchingàycàngchồngchất,số tiềnvaycộnglãiđãlênđếnhơn100.000bạt.

TôimườngtượngrồiđâymìnhsẽcótiềnđểdầndầnhoàntrảlạimẹvàchịTu,congáibáctôi.Tôithầmnghĩđếncôngơnvàtấmlòngthươngyêucủamẹđãdànhchotôi.Bàđãtầntảosớmhôm,làmviệcquầnquậttốingàyđểcótiềnchotôivay,nhưngbàchưabaogiờhỏitôidùngtiềnlàmgìvàbaogiờtrảlại.

Khitôiđưachomẹsốtiềnhơn10ngànbạt,làkhoảnlãicóđượctừphivụbánhàngđầutiên,mẹtôivuimừngkhôngnóinênlời.TôinhânthểcònnóibốcđồngvớimẹvàchịTurằngtôiđanggặpthờivậncủamình,dođókhônglâunữatôisẽhoàntrảhếtsốnợcònlạilẫnlãi,mọingườikhôngphảilogì!

Kỳthựclúcđótôicũngkhôngtựtinlắm,rằngmìnhsẽđitiếpđượcbaoxa,khôngbiếtsauđâysẽcònaimuahàngcủamìnhnữakhông.Tôicũngkhôngbiếtđitìmkháchhàngmớiởđâu,mọithứhìnhnhưtrởlạitrốngvắngnhưtrướcđây.Chẳngcógìgiốngvớicảnhtượngmơmộngcủatôi.Dùrằngmơmộng không tốn kém gì, nhưng trên thực tế thì không có thứ gì màkhông cần đến vốn liếng và công sức cả!Thếmà lúc đó, tôi chẳng có gìtrongtay.

Tronghai,banămđầutôibắttayvàocôngviệckinhdoanh,mặcdùgặpphảihếtcơnbãonàyđếncơnbãokhác,nhưngtôikhônghềdaođộnghay

thayđổimục tiêu.Tôivẫn luônnhắmđếncáccông tyngoạiquốcvìnhậnthấy tiềm lực tài chínhmạnh của họ, cũng như các cơ hội làm ăn với họtrongtươnglai.

TôitinrằngnguyênnhânlàmchoNhậtBảnvàĐàiLoanpháttriểnkinhtếthànhcông,trởthànhnhữngnướcgiàucótrênthếgiới,dùhainướcnàyhầunhưkhôngcótàinguyêngì,làvìhọcókhảnănglàmracácsảnphẩmxuấtkhẩumànhiềunướccầnđếnvàthuđượcnhiềungoạitệ.Vìvậy, tôiquyếttâmlàmkinhdoanhtheokiểungườiNhậtvàĐàiLoan,lấyviệcxuấtkhẩurathịtrườngthếgiớilàmnềntảng.Muốnthếphảibiếtthịtrườngcầncáigì,vàcoisựthànhcôngđólàmôhìnhpháttriểnkinhtếvàcôngnghiệpcủaTháiLantrongtươnglai.

Ngoàiratôiđitìmcơhộilàmănbằngcáchtăngcườngtiếpxúcgặpgỡcácdoanhnhân,thamgiacáchiệphộidoanhnghiệp,tổchứcngànhnghề...càngnhiềucàngtốtđểtìmkiếmcáccơhội thươngmạimàkhôngcầnbậntâmngườikháccóthểnhìntôibằngánhmắtxemthườngvìtôivốnlàkẻquêmùa,lôngbông.

Tuynhiên,tôilàngườicólòngtrungthực,khôngdốitrálừagạtaibaogiờnêntôicóniềmtựhàovàquyếttâmcủariêngmình.Tôicóthểhòamìnhởmọinơivì tôikhônggâyhạihaysỉnhụcai.Ngoàira,điềulớnhơnnữalàtính tự lập, “luôn luôn là chínhmình”. Tôi không hề run sợ khi phải nóichuyệnvới bất cứ ai, dù họ là lãnhđạo cấp cao đếnđâu, vì tôi luônxemmìnhlàmộtngườitrẻtuổicầutiến,năngđộngvàkhaokhátđượcthànhđạtmộtcáchxứngđángbằngchínhtàinăngcủamình.

Ởcộngđồng,tôichưabaogiờmấttựtinkhilàmquenhaynóichuyệnvớingườilạ,vìtôitâmniệmrằngđólàconđườngcóthểdẫntôiđếnthànhcông.Chonên,dùnghèokhó,tôivẫnkhôngbaogiờcảmthấyhổthẹnkhiphảinóichuyệnvớibấtkỳngườinào.

Chương4:Bìnhminh

Chimkhôngcócánhkhôngthểbaycao,ngườikhôngcóbạnkhôngthểtiếnxa.Tôiluôncoitrọngxâydựngmốiquanhệrộngvớimọingười.

Đặc biệt, trongkinh doanhbạn càng cần phải có nhiều bạn bè, nhữngngườiquenbiếtvànhữngngườicùnghộicùngthuyềnđểnươngtựa,giúpđỡlẫnnhau.Tuynhiên,tôichỉkếtbạnvớinhữngngườitốt,trungthựcvàcôngbằng.

NgườiđầutiêngiúptôinhậnragiátrịcủaviệccómốiquanhệrộnglàôngShau,GiámđốcCôngtyRaCha-Churot.LầnđầutôibiếtôngShaulàkhitôiđếnliênhệvớiôngđểbándâymạthépvàmáytiện,lúcđótôiđanglàsinhviênnămthứbacủatrườngĐạihọcĐàiLoan,vàtôigiữquanhệvớiôngtừđó.ÔngShau làngườicùng lứa tuổivớibố tôi,vui tínhvà thường truyềnchotôikinhnghiệmlàmăncủaông.Tôithựcsựcầuthị,chịukhólắngngheđểtíchlũykinhnghiệmsốngchomình.

Mộtbuổichiềuvàonăm1978,ôngShaumờitôiđếnăncơmtạinhàriêngcủaôngởSoi31Sukhumvit.ThếlàtôicódịplàmquenvớianhGeorgeLin,contraiôngchủCôngtyRacha-ChurottạiĐàiLoan.AnhGeorgeLinhơntôi6tuổi.LúcđóanhmớithànhlậpCôngtyLinBrosđểxuấthàngchâuÁsangthịtrườngMỹvàđangtìmkiếmcácmặthàngthựcphẩmđónghộpvàmộtsốhàngkháccủaTháiLan.

Quacâuchuyện,Georgechobiếtanhđangquantâmtìmhiểusảnphẩmcángừđónghộp.Lậptứctôinghĩđếncơhộihợptácvớianh,mặcdùlúcđótôichưahềbiếtmôtêgìvềloạicánày,thậmchícònnhầmnóvớiloạicáthumàtôi thườngănhàngngày.Đâylàđiểmxuấtphátcủaviệcmởracơhộikinhdoanhthựcsựmàsauđóđãdẫnđếnnhữngthànhcôngtronglĩnhvựckinhdoanhkhácvàlàmchotôicóthểhãnhdiệnvớimọingườitrongtương

lai.

Saubuổitốihômđó,tôibắtđầusụcsạotìmkiếmtàiliệuvềcángừvàpháthiệnrarằngởVịnhTháiLan,cóloạicángừcóthểchếbiếnlàmcáhộpnhưngchưacóaixuấtkhẩusangMỹcả.TôitranhthủliênhệvớiCôngtyKiet-pha,mộtcôngtymớichuyểnsangsảnxuấtcámồiđónghộp.

ÔngKietiChaisathavornvonglàmộtngườiHoa,nóitiếngTháicònchưasõi,nhưngông làmộtdoanhnhâncó tấm lòng rộng lượng, thươngngười,luôngiúpđỡnhữngngườitrẻtuổimớivàonghềnhưtôi.SaukhitôinóiýđịnhxuấthàngsangMỹ,ôngủnghộngay.

Sauđó,tôibắtđầuhợptácvớianhGeorgeđểxuấthàngsangthịtrườngMỹ,nơi tôichưahềbướcchânđến.Đồngthời tôicũngbắtđầuhọc lạivànângcaotrìnhđộtiếngAnhvốnrấtyếucủamình,nhấtlàviếtláchđểcóthểtraođổithưtínthươngmạivớianhGeorge.Lúcđầu,tôigặpkhókhănvìtôichỉhiểuđược70%nộidungtraođổi.

SaumộtthờigiantôitiếnbộvàtựtinhơntronggiaotiếpbằngtiếngAnh,nhưngnóikháchậtvậtvìtôithườngnghĩbằngtiếngTháitrướcrồimớidịchtrongđầu sang tiếngAnh.Nhưng tôi khôngngạiviệc tự rèn luyện,khôngngừngcảithiệnkhảnănggiaodịchbằngtiếngAnhcủamình.MộtkếtquảtrôngthấylàtôiđãtựliênhệvàxinđượcgiấyphépnhậpkhẩuFCEcủaCụcThựcphẩmvàDượcphẩmMỹ trong thờigianba tháng,có thểnóiđây làgiấyphépđầutiêncấpchomộtnhàmáysảnxuấtcángừđónghộpcủaTháiLan.

Sauđólôhàngcángừđầutiêngồm48thùngchứatrongmộtcon-ten-nơdonhàmáyKiet-phasảnxuấtđãđượcxuấtsangMỹtheođơnđặthàngcủacôngtyLinBros.Đólàvàođầunăm1979,thờikỳmởđầuviệcxuấtkhẩucángừđónghộpcủaTháiLansangMỹ.NhờcóanhGeorgegiúpđỡmọimặttrongviệctiếpcậnthịtrườngMỹnêntôikhôngphảimòmẫmtừsốkhông.

ĐiềuđóchứngtỏtôiđãđiđúngđườngvàhyvọngsẽcòncócơhộimởrộngkinhdoanhsangthịtrườngMỹtrongtươnglai.

Tôitiếnhànhsongsongviệcxuấtkhẩuhaimặthàngbộtsắnvàcángừhộpcùngmột lúc nên dần dần thấy dễ thở hơn saumột thời gian dài hụt hơichoángvángnhưsắptékhỏilưngngựa.Tuynhiêntôivẫnkhôngyêntâm.

Saukhixuấtđượclôhàng50tấnbộtsắnđầutiên,tôilạiđitìmnguồnởĐàiLoanxemcònkháchhàngnàocónhucầunữahaykhông.TrongkhitìmhiểuvớicôngtyhànghảiTháiLan,tôibiếtrằngsốlượngbộtsắnTháiLanxuấtsangĐàiLoanvẫncònrấtkhiêmtốn,vàchỉmớibắtđầugầnđây.

TôitìmthấytênôngLinNanSun,chủnhàmáyBaeSetạiĐàiNam,làkháchhàngnhậpbộtsắncủaTháiLan.TôigọiđiệnthoạichoôngLinngaylậptức.ÔngLinlàngườiĐàiLoanchínhgốcnênnóitiếngHoaphổthôngkhôngđượcsõi,vìthếchúngtôikhônghiểunhauđượcnhiềuquađiệnthoại.

Tuynhiên,tôiđánhliềumuavémáybaysangĐàiLoanđểgặptrựctiếpôngấy.Điềuđócũnghợplẽ,vìtheotruyềnthốngbuônbáncủangườiHoa,việcgặpmặttrựctiếpthayvìchỉliênlạcquađiệnthoạihaythưtínlàmchoviệcthiếtlậpquanhệvàmuabántrởnêndễdànghơn.

NhàôngLinnằmngaymặttiềnmộtconphố.Phíasaunhàôngdùnglàmvănphòngvànhàxưởng.Ôngkhôngngờtôilạiđộtngộtđứngtrướcnhàônggõcửa.Làmộtdoanhnhânhiền lànhgốcnôngdânnênôngrấtcảmđộngkhitôicấtcôngbaytừTháiLansangvàđãđóntiếptôirấtniềmnở.ÔngbàLincònmờitôiởlạidùngcơmvớigiađình.Cuộcgặpdiễnrasuônsẻ,báohiệuchomộtmốiquanhệmớitốtđẹp.

Trongkhiăn,tôitranhthủgiớithiệuvềbảnthânvàtrìnhbàykỹvềsảnphẩmbộtsắncủamình.KếtquảlàôngLinđặtmua100tấnbộtsắn.Đâylàmộttấmvénữađểđivàocuộckinhdoanhlớncủađờitôi,cảvềsốlượnglẫn

giátrị.Cóthểcoiđólàmộtbướcngoặtdẫntôiđếnthànhcôngsaunày.

TôivàôngLingiữquanhệchặtchẽvớinhau.Tôinhậnđượcđơnđặthàngcủaôngđềuđặn,cóchuyến50tấn,cóchuyến200tấn.Quađólòngtinlẫnnhaungàycàngđượccủngcốvì tôi thườngxuyênxuốngnhàmáysảnxuấtđểkiểm trachất lượng,bảođảmđúngyêucầucủanhàmáysảnxuấtbênĐàiLoan.Cólầntôinhậnđượcđơnđặthàng300tấn,làmộtkhốilượngkhá lớnđếnnỗinhàmáydodự,hỏi lạicóchắc làcóđơnđặthàngvớisốlượnglớnnhưvậykhông.

Mộtbuổisáng,ôngChuan,chủnhàmáybộtsắnKhou-Xang-ya,đếngặptôitạinhàởSoi20đườngSukhumvitvàhỏirằngbaogiờtôinhậnđượcL/C(LetterofCredit-Thưtíndụng),vìôngcầnnắmchắctrướckhibắttayvàosảnxuất,nhưng tôingại rằngnếuchờL/C thìcó thểgiaohàngkhôngkịptheothờihạncủakháchhàng.

ÔngChuanyêucầutôiđặtcọctrước500.000bạt.Khinghesốtiềnnày,tôigiậtbắn lên.Chưakịp trấn tĩnh,ôngđãhỏidồn tiếpnhà tôiđangởcóphảicủatôihaykhông.Khinghetrảlờiđâylànhàtôithuê,ônglạihỏitiếpvềthânthếgiađìnhtôi.Tôithấykhóchịutrướccâuhỏinày.

Nhìntừphíađốidiệncủachiếcbàn,tôinhậnthấynétloâutrêngươngmặtôngChuan.VìsaukhiđóngbộtvàobaotảimangnhãnhiệuV&K,nếusauđó tôi lại khôngmuanữamàphảiđembánchongườikhác, ôngphảithaybaotảilàmtăngchiphísảnxuất.Nhưngnếutôikhôngtrảlời,chắcôngsẽkhôngdámliềusốngchếtvớitôivàtôikhôngthểnàochuyểnhàngchokháchhàngởĐàiLoanđúnghạn.

Saukhitôinóivềthânthếgiađìnhcủamình,ôngChuanthuyếtphụctôidẫnôngđếngặpbốtôitạitỉnhKanchanaburi,mặcdùtôitìmcáchthoáithácvìthấyhậuquảtiêucựcnếutôiquaylạigặpchamình.NhưngcuốicùngtôiđànhphảinhậnlờiôngChuansaukhiônggợiýrằngnếutôidẫnôngđến

gặpbốtôiđểôngyêntâmtiếptụclàmănvớitôi,ôngsẽkhôngđòitôiđưatiềnđặtcọcnữa.

TôibuộclòngdẫnôngChuanđigặpbố.TôivàôngChuanđibằngchiếcxeMercedescũkỹcủaôngdotôilái.Đếnnơi,ônghơibấtngờthấyngôinhàkhangtrangnằmbênđườngcáiquan,sânnhàlátgáchhoacủaÝ,màthờiđóítnhàcóđược,nhất làởvùngquêtỉnhlẻ.Bấtngờhơnnữalà tháiđộđóntiếprất lạnhnhạtcủabốtôi.BốtôinóingayvớiôngChuantrướcmặttôi:“Concáikhiđãlớnkhônrồitốtnhấtlàsốngtựlập,tựloliệulấy,khôngnênlàmphiềnchamẹ!”

Tôicảmthấyêmặt,đứngngồikhôngyên,tựnhủmọichuyệnđiđếnthấtbạinhưsuyđoánbanđầu,vìtừcâunóiđếngiọngđiệucủabốtôiđềuchothấyôngkhônghềcóchútthôngcảmhaynhiệttìnhgiúpđỡtôi.

Tôimuốnbỏđingaylúcđó,nhưngôngChuanvẫntỏravuivẻ,kiêntrì.Ônglấybaothuốcláramờibốtôivàchâmlửahút,thảkhóiphìphèo.Ôngnóichuyệnvớibốtôinhưkhôngcóchuyệngìxảyra.Ôngdùngnhữnglờilẽngọtngàocủamộtnhàkinhdoanhlõiđờiđểcatụngvàthuyếtphụcbốtôi.

Chẳngmấychốc,nétmặtcaucó,bấtcầncủabốtôibắtđầudịuxuống.Ôngtỏ ra quan tâmhơn đến ông kháchmới đến và lắng nghe ôngChuan nói:“Ôngthậtcóphúckhicócậucontraichịukhólàmăn,vừacóhọcthứcvừagiỏikinhdoanh,ôngkhôngủnghộconmìnhthìủnghộai?”

Câunóinàylàmbốtôixiêulòng,cóthểvìthấyôngChuancólý.Lẽrabốtôiphảitựhàovềtôimớiphải.

CuốicùngbốtôibịôngChuanthuyếtphụcđồngýtạmứngtiềnđặtcọc500.000 bạt cho tôi.Nghĩ lại chuyện này, tôi thấy ôngChuan quả làmộtdoanhnhânkhólường, vì lúcđầuôngnóirằngnếutôichịudẫnôngđếnchobiếtcơngơinhàbốtôi,ôngsẽkhôngbắttôiđặttiềncọcnữa.Sốtiềnnày

cộng với lãi, tôi đã hoàn trả bố tôi sau khi bán được lô hàng sau đómộttháng.Đâylàkhoảntiềnvayđầutiênvàcuốicùngmàtôivaycủabốtrongviệckinhdoanhcủamình.

MộthệquảtíchcựccủaviệcbánđượclôhàngbộtsắnlớnlầnđólàtôicódịpmởtíndụngvớiChinhánhSiamSquarecủaNgânhàngBangkok.TôiđãmởL/Cba,bốnlầnvớingânhàngnàyđểbánbộtsắn.Khi tôiđếngặpbàAtcharya,Giámđốcchinhánh,bàđãđồngýchocấpchotôikhoảntíndụng1,5 triệubạt saukhi chongườiđến công ty tôi đểkiểm tra tìnhhìnhhoạtđộng.Khiđótôiđãtuyểnthêmhainhânviênlàmviệctạicôngty.

TôinóichuyệnvớiSuwan,ngườiđạidiệnchinhánhngânhàngđếnkiểmtra,vềcôngviệcxuấthàngnôngsảncủatôisangĐàiLoanvàHồngKôngvàmốiquanhệcủa tôivớikháchhàngtạiĐàiLoankể từ thời tôihọcđạihọc.Qua cuộc nói chuyện hôm đó, tôi nhận ra rằngNgân hàngBangkokđangcóchủtrươngthúcđẩyxuấtkhẩunhằmthuhútngoạitệvềTháiLan,đặcbiệtlàđồngđôlaMỹ.

Theođó,nhàxuấtkhẩucóthểvaytíndụngdựavàoL/Cđểbảolãnhvớilãisuất7%theoquyđịnhcủaNgânhàngTrungươngTháiLanmàkhôngcần có người bảo lãnh hay tài sản nào khác làm vật thế chấp.Khi đó tôichẳngcótàisảngìđểthếchấpnếungânhàngyêucầu.

ThôngtindoanhSuwancungcấplàmtôimừngrỡ,vìnhìnthấycơhộimởrộngkinhdoanhtrongtươnglai.Từnaytôicóthểkinhdoanhlinhhoạthơnbằngcáchvaytiềnngânhàngmàkhôngcầnchạyvạyvaytiềncủatừngcánhânnữa.Nhờđó,cơhộimởrộnglàmăncũngsẽđến.

Vayvốnngânhàngchắcchắntốthơnvaytiềnngoàihệthốngtíndụng,vìhọhoạtđộngtheoluậtđịnh,cóchuẩnmựcrõràngvàbạnkhôngphảiáynáyvớitâmtrạngmangơncủaconnợkhivaytiềncủacánhân.Chiềuhômđótôingồichơitrướcsânnhàvớichúnaiconyêuthíchcủamìnhvớitâmtrạng

phấnkhích,tưởngtượngranhữngcơhộilàmănlớnsắpđến,dùkhiđóngânhàngvẫnchưaphêduyệtkhoảntíndụngcủatôi.BiếtlàmthếnàođượckhimàcáichấtmơmộngđãănsâuvàoADNcủatôimấtrồi.

Tôibắttayngayvàoviệctrangtrílạingôinhàvừalàvănphòngvừalànhàởcủamìnhđểđónnhậncôngviệckinhdoanhsắpmởrộng.Tôibiếnnhàbếpởtầngdưới,rộnggần10métvuông,thànhphònglàmviệcriêngvàmuathêmbànghếchobốnnhânviên,rồibàntiếptânvàghếngồiđểtiếpcùnglúcbangườikhách.TôicũngtrangbịmáyđánhchữđiệntửhiệuOlympiachonhânviênđểhọđánhvănbảnchođẹphơn,riêngtôivẫndùngmáyđánhchữxáchtaycũmangtheongười.

Trong khi chờ đợiNgân hàngBangkok phê duyệt tín dụng, tôi lập kếhoạchhợp tácđầu tưvớinhàmáybộtsắnChayawat tại tỉnhChonburi,cócôngsuấtgần2.000tấn.TôirấthợptínhvớianhChuchat,tứcPrachan,chủnhàmáy.AnhPrachanrấtquantâmđếnkếhoạchcủatôivìhaibêncùngcólợi.

AnhcònmờingườianhrểtênlàTong,cũngcómộtnhàmáychếbiếnbộtsắn tại tỉnhRayongcùng thamgia.Bangười chúng tôiđồngýchungvốnthành lậpcông tyxuấtkhẩubột sắnvới tên làSiamTapiocađểkhi tôicókháchhàng,chúngtôisẽ lấysảnphẩmtừhainhàmáynàymàkhôngphảivướngchuyệntiềnnongnhưkhimuatừcácnhàmáykháctrướcđây.

NhưngsaukhihoạtđộngmộtthờigiantôinhậnthấyviệcđểanhTongthamgiagópvốn tỏ rakhôngổn,có thểdẫnđếnnhiềuhậuquảbất lợivềsau.Điềunàycóthểlàdobảnnăngkinhdoanhhìnhthànhtừnhỏmáchbảotôirằngnênrútluilàmkinhdoanhđộclậphơnlàliêndoanhvớiđốitácmàmìnhchưađủtincậyvàkhôngdámchắcvềthiệnchívàsựsòngphẳngcủahọ.Bàihọctrongviệcchọnđốitáclàmănlàkhôngnênvộivànghaybỏquamộtsốcátínhcủađốitác.

TôivẫnnhớrõcảmgiáchômNgânhàngBangkokcấpchotôikhoảntíndụng 1,5 triệu bạt, với điều kiệnmỗi lần vay phải có L/C làm bảo lãnh,khoảnvaykhôngvượtquá70%L/Cvàphảichịulãisuất7%.Khỏiphảinóitôivuimừngđếnmứcnào.Từnaytôiđãcónguồnvốnriêng,tôiđượctiếpthêm tinh thầnvànguồn lựcđể tiếnvềphía trướcmàkhôngcònphảibănkhoăn lo lắngnhư trước.Tôibắt đầumơ tưởngđếnviệcđi học trở lại, làđiềutôivẫnhằngấpủbấylâunay.Lúcđótôivẫncòntrẻ,mớichỉ26tuổiđời,vẫnchưaquámuộnđểhọctiếp.

TốihômđótôiđưaKelly,côbạngáingườiĐàiLoanvừatừĐàiLoansang thăm tôi, và Viboon, em trai tôi đến hiệu ăn Sifa, đối diện Soi 20Sukhumvit.Đâylàbữaănngonnhấtđốivớitôi,cùngvớinhữngcốcbiamátdịu trong sự hân hoanmừng sự thành công của thương vụ đầu tiên trongcuộcđờitôi,saumộtquátrìnhkhởinghiệpgiannantừconsốkhông.

Tôi thầmcámơncáichấtkiêntrìphấnđấutrongconngườitôi,mộttốchấtquantrọngdẫnđếnthànhcônghômnay.Nhờkiêntrìmàtôiđãkhôngchùnbướcdùcógặpkhókhăngiankhổđếnđâu.Tôi tinrằngrồicóngàymâyđensẽtrôiquavàtrờilạisáng.Maymắnchỉdànhchonhữngaicóđủkiêntrìchờđợi.

Điềuquantrọnglàsuốttrongthờigianqua,dùcógặpkhókhăntrởngạiđếnđâu, tôi vẫn luôn tin tưởngvào sự chính trực, đạođứcvàđạo lý.Tôikhôngbaogiờgianlận,ứchiếphaylàmđiềuxấuvớiai.Tôiluôntinrằngbấtcứaicósuynghĩđúng,làmđiềutốtvàquyếttâmcao,cuốicùngsẽgặtháiđượckếtquảtốt,chỉcóđiềulàkếtquảđóđếnnhanhhaychậmmàthôi.

Đốivớitôi,địnhnghĩavề“sựthànhđạt”khôngnhấtthiếtphảiđồngnghĩavớiviệccónhiềutiền,khôngnhấtthiếtcứphảigiàucónhưcáctỷphú.Tôichỉcầnkhôngbịtúngthiếunhưthờigianvừaqua,cóđủthunhậpđểduytrìhoạtđộngcủacôngty,cóđủtiềnđểđihọctiếpvàcóchútítdựtrữphòngkhiốmđauhaygặptainạn.Nhưthếlàđủđốivớitôi.

Thậttìnhtôikhôngphảilàngườithamlam,màlàngườicólýtrí.Ngoàira, tôi làđứabiết sống tiếtkiệm từnhỏ.Tôixemviệcxâydựngmộtcuộcsốngốn định và vững chắc là niềmhạnhphúc trongđời.Điều đó tôi họcđượctừmẹtôi,mộtngườikhôngbaogiờchitiêuhoangphí.Nhờtiếtkiệmmàbàđủsứcnuôinấngcảgiađìnhtôi.Đólànềntảngmàtôiduytrìtừnhỏchođếntậnbâygiờ.Nógiúptôiluôncómộtcuộcsốngổnđịnh,vữngvàng.

Vàđólàgiaiđoạnhọchỏivàphấnđấutrongbanămđầutiênsaukhitôirờitrườngđạihọc.

Chương5:Buồmcăngtheogió

ViệcNgânhàngBangkokchotôivayvốngiúpgiảmgánhnặngvềlãisuấtvàgiúphoạtđộngkinhdoanhcủatôilinhhoạthơn,vìtôicóthểdùngsốvốnvaynàyđểđặtmuahànghaydùngđể trang trải cáckhoản chi tronghoạtđộngcủacôngtymàkhôngcòngiậtgấuvávainhưtrướcđây.

ĐúngnhưcâungạnngữTrungQuốc:“Buồmcăngtheogió”.Mặtkhác,nhờcónăngkhiếucủamột“salesman”(ngườibánhàng)nêncôngviệckinhdoanhcủatôipháttriểnrấtnhanhchóng.

Tôicómộtvàitàilẻ,đólàmỗikhitôibắtđầulàmquenvớikháchhàngmớinào,tôithườngbắtđầubằngnhữngcâuchuyệnthânmật,giảndị,khôngmangtínhchèokéo,thúcépnhưkiểucácnhàbuônthườnglàm.Saukhixâydựngđượcmốiquanhệhữunghị,thântình,tôimớidầndầnchuyểnsangnóichuyệnvềkinhdoanhmộtcáchnhẹnhàng.Đâylàcáchtôitựrènluyệnvàđãtrởthànhthóiquen.

Tôithườngkhôngđềcậpđếnvấnđề“lỗlãi”mộtcáchlộliễuhaylúcnàocũngtínhtoánhơnthiệtbằngconsốcụthể,vìchỉriêngchuyệncóthêmmộtngườibạnmớiđãlàphầnlãicủacuộcđờirồi.Dođó,phútđầugặpgỡnêndànhchoviệc“kếtbạn”,vìconngườikhiđãtrởnênthânmậtvớinhauthìdùvấnđềgặpphảicókhókhănđếnđâucũngsẽtrởnêndễgiảiquyếthơn,vàhọsẽcùngnhautháogỡtrêntinhthầntươngtrợlẫnnhau,cùngnhauđạtmụctiêuđềratrongkinhdoanh.

Càngkiếmđượcnhiềutiền,tôicàngquýtừngđồngxudomìnhlàmra.Từnhỏtôiđãtiếtkiệmđượcmộtmộtvạnbạt,nhưngtôikhôngtiêuphaphungphí.Dođóbâygiờkhiphảiquảnlýsốtiềnlớndovayđược,tôikhôngthấycókhókhăngìtrongviệcluônnhắcnhởmìnhluônphảibiếtquýđồngtiền,vàtôikhôngbaogiờvungtayquátránđểphảitrởthànhconnợmộtcáchvô

lý.

Mộthôm,tôinhậnđượcgiấymờithamdựlễkhánhthànhtòanhàtrụsởchínhcủaNgânhàngBangkokvớitưcáchmộtkháchhàng.Tôicảmthấyrấtvuimừngvàvinhdựđượcmờithamdự.Tôichọnmộttronghaibộcom-lêtôicótừthờisinhviênởĐàiLoanmặcđidựlễmộtcáchlongtrọng.ĐâycũnglàlầnđầutiêntôiđếndựlễtạimộtngânhàngcótầmcỡtrongkhuvựcĐôngNamÁ.

Khiđếnnơi,tôitranhthủthờigianđixemcácphònghọp,phònglàmviệccủangânhàngvớicảmgiácsửngsốttrướcquymôtolớn,lộnglẫyvàhiệnđạicủatòanhà.Mỗiphòngđềuđượcsắpxếprấtquycủ,ngănnắp,lịchsựtrôngrấtđángkínhnể,tươngxứngvớidanhtiếngcủamộtngânhànglớn.

Khibướcvàođạisảnhnơitổchứcnghilễ,tôinhìnthấynhữngnhânvậtnổi tiếng của giới ngân hàng và giới kinh doanh Thái Lan như các ôngBunchuRojanasathien,ôngChinSophonpanichvàôngChatriSophonpanichcùngnhiềuvịkháchtrongvàngoàinướckhác,trongdócómộtsốngườitôichỉbiếtquabáochívàTVchứchưatừngtậnmắtnhìnthấybaogiờ.Lầnđầutiêntrongđờiđượcthamdựmộtbuổilễlongtrọngtầmcỡquốcgianhưvậy,tôirấthồihộpvàphấnchấn.

TôirấtsửngsốttrướcnhữngthànhcôngvĩđạivàtầmnhìncủacácnhàlãnhđạoNgânhàngBangkok,vàđặcbiệtthánphụctàinăngcủaôngChinSophonpanich.KhiôngdicưtừTrungQuốcđếnđấtTháiLan,ôngchỉcóhaibàntaytrắngvàmộtcáiđầu,cùngvớimanhchiếuvàchiếcgốinhỏ,còntấtcảnhữngthứkhácôngphómặcchotươnglai.

ÔnglàngườiđãthànhlậpNgânhàngBangkokkhicònrấttrẻvàkhôngngừng phát triển, mở rộng các hoạt động của nó để trở thành một trongnhữngngânhànglớnnhấtĐôngNamÁ.Hãnhdiệnthaynhữngngườitronggiađìnhông!Tôilưugiữlạitronglòngtấtcảnhữngcảmxúcvànhữngđiều

mớimẻkháctrongbuổilễtốihômđómàtôichưatừnggặptrongđời.

Tôithầmnghĩrằng,phầnlớnnhữngngườitôinhìnthấyvàobuổitốihômđóđềulànhữngngườithànhđạt,đượcgiớikinhdoanhvàcảxãhộinểtrọng.CóthểnóirằnghọlàtinhhoacủaxãhộiTháiLan,bấtkểhọthuộclĩnhvựcnào,kinhdoanhhaylàmchínhtrị,côngchứcnhànước.

Nhữngvịkháchđếnthamdựvừađiđilạilạivừanóichuyệnvớinhau,phầnlớnhọlàngườiđãcótuổi,nắmcácvịtrílãnhđạotrongcáccôngty,cáchãngvàcáctổchứckhác.Cònnhữngkhuônmặtcòntrẻnhưtôithìrấtít.Mọingườitaybắtmặtmừng,nóichuyệnrômrảvớinhautrongbầukhôngkhívuivẻ thânmậtnhư trongmộtgiađình,chỉcómộtmình tôiđứng lạclõngnhưmộtkẻngoạiđạo,chẳngquenbiếtaicả.

Mặcdùvậy,tôinghĩđâylàcơhộitốtđểmìnhquansátxemngườitathamdựcácnghi lễ lớnnhư thếnào,họ thểhiệnvai trò, tháiđộvàcửchỉ,nóinănggiaotiếprasao,từđótôihọchỏinghệthuậtgiaotiếphiệuquảnhằmgiúpbản thânbướcquachiếccầungăncáchdẫn tớicácmốiquanhệkinhdoanhtrongtươnglai.

Dovậy,tôiđãnhâncơhộithamdựbuổilễtranhthủlàmquenvớinhiềungười,trongđócómộtvàidoanhnhântầmcỡquốcgia,mặcdùlúcmớiđếntôichẳngquenaicả.Tôikhôngcảmthấyethẹn,ngạingừngtronggiaotiếp,ngược lại tôi luôn chủđộng, tươi cuời chàohỏimọi ngườimà tôi gặp tạibuổilễ.

Tôi làmđượcnhưvậy,có lẽcũngnhờmộtphầnvàonétmặt luôntươicườicủamình(đếnnỗicóngườigọitôivớibiệtdanhlà“dilặc”),mộtthóiquenmàtôigiữchođếntậnbâygiờ,vìtôinghĩnởnụcườithìchẳngmấtgì,ngượclạinóchỉcólợilàđemđếnchochúngtasựđáplễbằngnụcườivàsựthânthiệncủangườikhácmàthôi.Tôichờchođếnkhikếtthúcbuổilễmớiravề, lòng trànđầysựhưngphấnvìcódịp làmquenvớinhiềungườimà

mìnhchưabaogiờgặp,thậtlàđimộtngàyđànghọcmộtsàngkhôn.

TôinghĩrằngnhữngngườiChâuÂuthườngxâydựngquanhệthôngquaviệcgiaotiếp,tìmhiểunhữngngườimớigặptạicácbuổilễ,giaolưu,tiệctùng…Họthườngchủđộngtựgiớithiệubảnthântrước,tươicườichàohỏikháchmộtcáchtựnhiên,sauđóhọnóichuyệnvớikháchnhưđãtừngquenbiếtnhautừlâu.

Cònviệccuộcnóichuyệnkéodàiđếnđâuhaynócódẫnđếntìnhbạnhaymốiquanhệthânmậthơnhaykhôngcòntùythuộcvàotínhcáchcủamỗingười.Cóvài lần tôikết thânđượcvớimộtvàingười thôngquacáccuộcgặpgỡ,giao lưunhưvậy.Tóm lại, việcquenbiết nhiềungười chẳngmấtmátgì,vấnđềlàởchỗchúngtacóbiếtcáchchọnlọcnhữngngườiđángđểlàmquenhaykhông.

Chương6:Chiếcxehơiđúngnghĩađầu

tiên

Sau5năm,côngviệckinhdoanhcủaV&Kngàymộttốthơn,sốnhânviênkhôngngừngtănglên,dùcôngtyvẫnđóngtạingôinhàthuêvừadùnglàmtrụsởvừalànơitrúngụcủatôi.LúcđầuchỉcócôPiu,vừatrựcđiệnthoại,vừađánhmáykiêmkếtoán,kểcảgiúpnấuăn.

SauđócóthêmcôNgampis,tốtnghiệptrườngngoạithươngAssumption,vàophụtráchcôngviệchànhchánhvàthanhtoánL/C.Tuynhiêncôngviệcchínhvềgiaodịchmuabánnhưsoạnthưtừ,chuyểntelexvẫndoKellylàm.NhờcóKellygiúpsứcnêntôicónhiềuthờigianhơnchoviệcnghiêncứuthịtrường, trọng tâmcủahoạt động thươngmại, vì chỉ cóbánđượchàng thìcôngviệckinhdoanhmớiđilênđược.

ĐôikhigiữađêmkhuyacótelextừchâuÂuhayMỹgửiđến,nghethấytínhiệutôilậptứcxuốngnhàdướiđọctinvàtrảlờingaymàkhôngchờđếnsánghôm sau, nhưvậy côngviệcđượcgiải quyết nhanhgọnhơn.Có lầnkháchhàngnướcngoàithắcmắchỏicóphảitôithứcsuốtđêmđểlàmviệchaykhông.

Thựcralýdochỉđơngiảnlàngôinhàtôilàmvănphòngcôngtycũnglàchỗởcủatôi,việckếthợpnàycóưuđiểmlàcôngviệclúcnàocũngcóthểgiải quyếtmột cách linh hoạt, giống như cách sinh hoạt và làm việc theotruyềnthốngcủacácchủhiệubuônngườiHoa.Ngoàisựtiệnlợira,tôicảmthấyrấtgầngũivớitiếngkêucủachiếcmáytelex,thậmchítôicònưathíchnữalàđằngkhác.Mỗilầnnghetiếngmáyreolênlàtôimừngrỡ,vìđólàâmthanh báo hiệumột cơ hội kinh doanhmới,mặc dù đôi khi nó kêu rất totrongđêmkhuyađánhbậttôirakhỏinhữnggiấcmơđẹp.

ThờigianđótôivàKellykếthônvớinhau.Chúngtôinhưmộtđôiuyênươngcùngxâydựngtổấmngaytừbuổiđầu.NhờKellyloviệcvănthưgiấytờ,tôicóthờigianloviệckhác,đặcbiệtlàkhâuchămsóckháchhàngnướcngoài.Tôithườngdẫnhọđithămquancácnhàmáyđãchuẩnbịkếhoạchtừtrướctùytheomặthàngmàhọquantâm.Cóthểnóitôivừalàmgiámđốccôngtyvừađóngvainhânviênbánhàngcùngmộtlúc.

Saukhimởrộngkinhdoanh,chỉtrongmộtthờigianngắn,tầngdướingôinhàtôithuêlàmvănphòngđãchậtkínnhânviên.Lúcđó,Viboon,emtraitôi,cũngdọnđếnởvới tôi.Tôi tranhthủnhữngngàynghỉ tự taysắpxếp,tranghoàngvănphòng.Tôisắmđủcácdụngcụđồnghề thợđiện,cơkhí,mộcnhưkhoantay,cưa,giũa…đểsẵntrongnhàđểlúcnàocóthờigianrỗilàtôilàm.Nhữnghoạtđộngphụnàyrấtcólợi,vừacắtgiảmchitiêu,vừalàdịpvậnđộngchântaythưgiãnđầuóc.

Tôicũngrất thíchlàmvườn, trồngvàchămsóccâycảnh,kểcảđàoaonuôicácảnh,xâynonbộ,làmthácnướcnhonhỏ…tạonênkhungcảnhsơnthủyhữutìnhngaykhoảngsânphíatrướcphònglàmviệc.Thóiquenđóbâygiờtôivẫngiữ.Tôitựđimuasắm,sưutầmcácloạinộithất,trangtrívàtựtranghoàngngôinhàcủamìnhbởitôirấtthíchsángtạoracácsảnphẩmcủariêngmình.

Việcđầutưmuachiếcxehơiđầutiêntrongđờiđểphụcvụchocôngviệclàmăncủatôicũnggiốngnhưthế.Tôisuyđitínhlạinhiềulầntrướckhiđiđếnquyếtđịnhsắmxe.Bamươinămtrướcđây,mộtchiếcxeMercedezcógiákhoảng870.000bạt,rấtđắtvàđólàmộtkhoảnđầutưlớnnhấttrongđờitôichođếnlúcđó,ngaycảtiềnthuênhàcủatôimỗithángcũngchỉcó5.000bạt.

Dođó,việcmuatrảgópchiếcxenàytrongvòng5nămcũngkhôngphảilà chuyệnnhỏ.Tôi tính toán sơ bộ: nếu bán chiếc xeNhật cũ đangdùng,hiệuGalandSigma,tôicóthểthuvềgần100.000bạtvàtôicầnphảibỏthêm

vàođó400.000bạtnữachokỳtrảgópđầutiênnhằmgiảmgánhnặngchocácđợttrảgópvềsau.ĐâylàchiếcxeMercedes200thuộcthếhệđầutiênlắpráptạiTháiLan,trôngnóđồsộvàsangtrọnghơnnhiềusovớichiếcxecũcủatôi.

Saukhivắtócnghĩkỹ,tôiquyếtđịnhbánchiếcxeGalandSigmavàmuachiếcMercedez200mới,chiếcxehơiđúngnghĩađầutiêntrongđờitôimuabằngtiềndochínhmìnhlàmra.Tôitựnhủrằngviệcđầutưnàylàcầnthiếtđểtạora“vịthế”khiđigiaotiếpvớikháchhàng,tạoniềmtinởhọvàokhảnăngtàichínhcủatôi.

Trênthựctế,tấtcảnhữngtàisảnmàtôisởhữuchỉlànhữngvậtdụngnhỏbétrongvănphòngcôngtymàthôi,nênviệcsởhữumộtchiếcxesangtrọnglà“vậttrangsức”quantrọngđểđánhbónghìnhảnhcôngty.Mặtkhác,sau5nămhoạtđộng,côngviệckinhdoanhđãkhôngngừngpháttriển,cótriểnvọng rất sáng sủa, tôi phải thường xuyên đi lại giữa Bangkok vàKanchanaburiđể trôngnomnhàmáy thứcăngiasúcđang tronggiaiđoạnhình thành,côngviệcxuấtkhẩubột sắncũngđangphát triển tốt, cònmặthàng cá hộp thì số hợp đồngmua hàng ngày càng tăng.Tóm lại, tôi thấycôngviệckinhdoanhcủamìnhđangdiễnrathuậnlợinêncầntậungaychiếcxeđắttiền,nhưngcầnthiếtnày.

Kỳthực,trướcđótôichưabaogiờđầutưvàothứgìcógiátrịhơn50.000bạt,vìnhiềulýdonhư:khôngcótiền,cầnphảitiếtkiệmnênkhôngdámtiêuphaxaxỉ.Quyếtđịnhmuaxenàychủyếuxuấtphát từ lýdokinhdoanh,ngoàiracũnglàphầnthưởngđầutiêndànhchobảnthân,tạocảmgiácvuisướngvàtựhàovềthànhcôngbướcđầucủamình.

Việc trở thành chủ sởhữu chiếcxeMercedez sang trọng,màuxanhnướcbiểnvàrấtđắttiềnvàothờiđóđemlạichotôicảmgiácrấthưngphấn.Tôivuinhưtết,vìđâylàmộttàisảnlớndomồhôinướcmắtcủamìnhlàmra.

Ngàyđầutiênnhậnxe,tôikhôngbiếtlàmgìkhácngoàiviệcngồingắmnghía,vuốtvenóvàđọccuốncẩmnanghướngdẫnsửdụngtrongniềmthíchthútộtđộ.Từnhỏđếngiờtôichưabaogiờsởhữumộtvậtnàođắttiềnnhưthế.

Thờiđó,aicómaymắnđượcngồivàochiếcxeMercedezlàmộtdiễmphúc lớn. Trước kia, mỗi khi nhìn thấy một người nào đó ngồi trong xeMercedez,tôicảmthấyđiềuđóthậtxavờiđốivớimình.Nay,đếnlượttôilàmchủchiếcxenày,cảmgiáchạnhphúctrànngậplàmtôikhôngthểrờikhỏinó.Tôingồimộtmình trongxevớicảmgiácyêuđời,nhìnđâucũngthấyđẹp,tựanhưtôiđangsốngtrongmộtthếgiớithuhẹpbằngngôinhàcóbốnbánhxethậtlộnglẫy,thậtđángtựhàolàmsao!

Tôingồitrongchiếcxerấtlâu,đếnnỗingườinhàtưởngrằngtôiđịnhcưngụluôntrongxe.Saukhihiểurõcáchsửdụng,tôikéoKellycùngngồivàoxeđểtôiláithửrađường.SauđótôiláixevềquênhàKanchanaburiđểkhoevớimẹvàanhemhọhàng.Ainấyđềusửngsốtkhitrôngthấychiếcxe,trầmtrồkhentôinayđãtrởthànhtriệuphúthậtrồi.

Họkhôngngờviệcnàyxảyra,vìhọchỉthấytôivềquêđểvaytiềnmẹ,mỗi lần 2.000 - 5.000 bạt và trông có vẻ khó ăn nên làm ra. Thếmà độtnhiênlầnnàytôitrởvềnhàvớichiếcxeMercedezbóngloáng,khôngnhữngthế,mọikhoảntiềntôivaycủamẹ,tôiđềutrảhết.

Hômđómẹvàcácemtôiđềungồithửchiếcxemớimuacủatôi,nóvẫncònnguyênmùicủamộtchiếcxe“mớibóctem”.Mọingườivẫnchưahếtthắcmắckhônghiểutôilàmthếnàomàsắmđượcchiếcxeđắttiềnđếnvậy.Cóngườinghĩrằnghoặctôi trúngsốđộcđắc,hoặctôi làmănphiphápgìchăng?

Riêngbốtôi,khinhìnthấytôiláichiếcxemớiđếnkhoe,ôngchẳngnóichẳngrằng,nhưngtôiđoántrongthâmtâmôngcũngkhôngkhỏithắcmắcvì

saotôicóthểlàmđượcnhưvậy,vìlâunayôngkhôngtinvàochuyện“hậusinhkhảúy”,nhấtlàđốivớitôi.

Nhânđây,tôimuốnnóithêmmộtchútvềvấnđềchitiêu.

Biết chi tiêumột cách hợp lý sẽ giúp chúng ta trở thành người tự do,khôngbị lệ thuộcvàongườikhác.Tôikhôngphải làngườichi tiêuhoangphí,thậmchícònlàngườihàtiệnlàđằngkhác.Tôikhôngthíchmuahànghiệuởcáccửahàngsangtrọngvìnóđắt tiền,ngượclại, tôi thườngđi tìmmuađồbìnhdânởcácchợtrờiSanamLuônghayChatuchak.Đốivớinhữngthứthiếtyếuchocuộcsống,đặcbiệt làđồănthứcuống,thì tôixemtrọngvấnđềchấtlượngvàcácvitamincầnthiếtchocơthểđểbảođảmsứckhỏetốt.

Tôi luônyêucầungườinấubếpphảimuathựcphẩmtươingon,khôngnhấtthiếtphảilàthứđắttiền,nhưngphảicólợichosứckhỏevàhợpkhẩuvị.ĐốivớicácđồdùngkháctrongnhànhưTV,tủlạnh,máyđiềuhòa…tôithườngcânnhắckỹsựphùhợpgiữagiácảvớitínhnăngsửdụngvàđộbềncủachúng.

RiêngđốivớichiếcxeMercedez,nhưđãnói,việcbỏramộtsốtiềnlớnđểmuachiếcxenàynhìnbềngoàicóvẻlàphungphí,nhưngđốivớitôiđâylàtrườnghợpđặcbiệt,vìnólàthứcầnthiếtđểtạovị thếvàđánhbónghìnhảnhcôngty,trongkhingoàinóratôikhôngcótàisảnnàokháccógiátrịđểthểhiệnđượcđiềuđó.Hơnnữa,xétvềmặtcôngdụng,nócòn làphươngtiệnđưacảgiađìnhthỉnhthoảngvềthămquênhà,đemlạiniềmvuivàhạnhphúcchocảgiađình.

Thịhiếutiêudùngcánhâncũngphảnánhtínhcáchcủamỗiconngười.Bảnthântôikhôngthíchchạytheomốt,hayhànghiệu,hàngnhậpkhẩuđắttiềnmàchútrọngđếncôngdụngvàchấtlượngcủasảnphẩmhơn,đặcbiệtvềvấnđềănmặc.Từkhiratrườngchođến10-20nămgầnđây,tôichỉdùng

hàngmuaởcácchợtrờilàchính,trừđồnghồđeotay.

Từlâutôiđãngắmnhìntrênquảngcáoloạiđồnghồmàtôiướcaocómộtngàysẽmuamộtchiếc.Khicólợinhuậntừviệcbánlôhànglớnbộtsắn,tôiquyếtđịnhtựthưởngchomìnhmộtchiếcđồnghồThụysĩhiệuCartier,vớigiágần2.000USD.Ngoài ra tôi cũngmuamộtchiếcđồnghồRolex tặngKelly.

Nămtôi30tuổi,mộttạpchíthờitrangđếnphỏngvấntôivềđềtài“PhongcáchVikrom”.BảnthântôikhôngkhỏingạcnhiênvìphầnlớntrangphụcvàđồdùngcủatôiđềumuaởchợtrờiChatuchakcả,hoàntoànkhôngphảimuatừcáccửahàngthờitranghaytừcáccataloguethờithượngnào.Liệuđócóthể tạmgọi là thịhiếucủaVikromchăng?Tức làchọnmuađồkhôngđắttiền,nhưnghợpvớisởthíchcánhân,vànhấtlàphảithểhiệnđượctínhđộcđáocủamỗingười.

CólầntôiđếnthămnhàmộtngườiĐứctạiSoiPrasarnmitvàrấtấntượngvềcáchtrangtríngôinhàtheotruyềnthốngTháiLancủaôngấy.Nónóilênthịhiếucủachủnhà,đượcphảnánhquacáchtrangtríngôinhà,nộithất,sânvườn,cáchlựachọnvàsửdụngđồdùngtrongnhàtuyđơngiản,nhưnghàihòavàđẹpmắt,thểhiệntínhcáchgiảndị,ngănnắp,hiệuquảcao;vàđiềuquantrọnglànhữngthứđókhôngphảilàhàngđắttiền.Chínhđólànguồncảmhứngcho tôisuynghĩ tìmracáchsửasang, trang trí lạingôinhàcủamìnhchođẹphơn,độcđáohơntheophongcáchtruyềnthốngcủaTháiLan.

Tôichorằngcáchsinhhoạtvàlốisốngcủamỗingườicơbảnphụthuộcvàosởthíchvàhoàncảnhcủahọ.Cáchtrangtríđồvậtquanhmìnhsaochođẹpmắt,hàihòavà tiện lợiphảnánh tínhcáchcủangườichủnhà,khôngnhấtthiếtcứphảilàngườigiàumớicóthịhiếutốt.

TôithấyrấtnhiềungôinhàcủanhữngngườigiàucóởBangkokmàphầnlớnthuêngườikhácthiếtkếtheokiểuChâuÂuhayPhươngTâyvớigiárất

đắtmàkhôngthểhiệnđượcchútnàotínhcáchcủachủnhà,gâyphảncảmchongườiđốidiện.

Trongkhiđótôicũngnhìnthấymộtsốngôinhàcókếtcấuvàtrangtríđơngiản, nhưngbaoquanhbởi khung cảnh thiênnhiên trông rất nên thơ,đầutưkhôngnhiềunhưnglạithểhiệnđượctínhcáchcủangườichủ.Đólànhữngkiểunhàđángđểhọchỏivàcóthểvậndụngvàochínhngôinhàcủachúngta.

Nóitómlại,“thịhiếu”hay“phongcách”Vikromđơngiảnlàthế.

Chương7:BàihọckinhnghiệmPaul

Krampe

Mặcdùtinvàocáccâuchâmngôn“Ởhiềngặplành”và“Ácgiảácbáo”vàluôncốgắnglàmđiềutốt,nhưngtrongsuốtcuộcđờimình,từkhicònngồitrênghếnhàtrườngchođếnkhirađờilàmkinhdoanhsaunày,nhiềuphentôibịngườitaphảnbội,tráotrở,kểcảbịănchặntrắngtrợnngaytrướcmũimình.

Tuynhiên,tôixemtấtcảnhữngđiềunàylàthửtháchvànhắcnhởmìnhđừnglàmnhữngđiềutươngtựvớingườikhácvìtôihiểurõnỗiđauđớnmànạnnhânphảigánhchịu.Tôitinrằngnhữngkẻgâyáctrướcsaucũngkhôngtìmthấysựbìnhyênthanhthảnđíchthựclâudài.

Hàngngàychúngtacóthểnhìnthấykhôngítngườitrongxãhộilàmđiềuácmàkhôngbịtrừngphạt,bấtkểhọlànhàchínhtrị,nhàkinhdoanhhaycácquanchứcthamnhũng,ăncắpcủacôngvàứchiếpdânchúng.Hiệnthờihọcóthểgiàucó,địavịxãhộicao,nhưngcuốicùngthìsựthậtcũngsẽlộravàđếnngàyđóhọsẽbịbáooánbởinhữngtộilỗimàhọgâyrachongườikhác.Bạnthửđọccâuchuyệntôikểdướiđây.

BướcvàonămthứnămhoạtđộngkinhdoanhcủaCôngtyV&K,mọiviệcdiễnratrôichảytheocơchếthịtrườngvàkếtquảkinhdoanhcủacôngtyngàymộtkháhơn,mộtphầncũngvìtôilàngườibiết“nắmbắtcơhội”,bấtkể nó từ đâu đến.Vì thế tôi có dịp gặp gỡ, trao đổi ý kiến với rất nhiềungười.Bấtkểhiệphội,câulạcbộnghềnghiệpnàotôithấycóíchlàtôithamgia.Nhữngcơhộilàmănquađócũngtănglên.

Đồngthời,việctăngcườngtiếpxúc,gặpgỡvớinhiềungười,xuấtthântừnhữngthànhphầnkhácnhau,vớinhậnthứcvàtrìnhđộhọcvấnkhácnhau,

môitrườngsốngvàgiáodụckhácnhaunênđiềukhôngtránhkhỏilàtôisẽgặpcảnhữngngười tốt lẫnngườikhông tốt.Đó làđiều thường tình trongcuộcsống.

Vấnđềlàlàmthếnàođểphântích,cânnhắcxemailàngườichúngtanênquanhệ,ailàngườinêntránh.CâutụcngữTháiLan:“Chơivớitiểunhân,tiểunhândẫnđếncáixấu;Chơivớiquân tử,quân tửdẫnđếncái tốt”vẫnluôn luônđúng,bấtkể trong thờiđạinào,kể cả thờiđạikỹ thuật sốngàynay.

Khicơhộimởrộnghoạtđộngkinhdoanhcáhộpngàycàngtăng,tôiphảitìmkiếm thêm từ3-5nhàcungcấpmới -nhàmáychếbiến -đểxemsảnphẩm của họ phù hợp với loại khách hàng nào. Các nhà máy chế biến -khônggiớihạntrongphạmvicángừđónghộp-đềurấtnhiệttìnhhợptác,vìhọcũngmuốntăngdoanhsốvàlợinhuận,vốnlàmụcđíchchungcủamọingành kinh doanh. (Không ai muốn dẫm chân tại chỗ, hay ngày càng đixuống,aicũngmuốnthànhcôngngàycànglớnhơn).

Tôicốgắngkhảosátnhucầuthịtrườngvànănglựcsảnxuấtcủacácnhàmáychếbiếnmàtôiquenbiết,xemhọcóthểlàmnhữngmặthàngkhácmàtôithấycócơhộithâmnhậpthịtrườnghaykhông.Lúcnàytôiđãmởrộngsangcácloạitráicâyđónghộp,nhưdứachẳnghạn.

ĐiềuđángmừnglàTháiLancónềnsảnxuấtnôngnghiệpkhá,lạilànướcxuất khẩugạovà thực phẩmđứnghàng thứ6-7 của thế giới từ trước đếnnay.Ngoài ra, ngànhcôngnghiệp chếbiến thựcphẩmcủaTháiLanngàycàngpháttriểnvàhiệnđạivớilựclượnglaođộngTháiLancótaynghềcao.

SaukhitôihợptácvớianhGeorgeLinxuấtkhẩucángừđónghộpvàtráicâyđónghộp sang thị trườngMỹ, tôi thấy thị trườngMỹ là thị trườngcótiềmnănglớn,nhiềucơhộikinhdoanhcảvềkhốilượngvàgiácả.TheosốliệuthốngkêcủaCụcHảiquanvàBộThươngmạiTháiLanlúcđó,sốliệu

xuấtkhẩuthựcphẩmđónghộpsangthịtrườngMỹtrướcnăm1978làconsốkhông.

Nhưngtronggiớikinhdoanhcángừđónghộp,chúngtôibiếtrấtrõcángừđónghộplàmộttrongnhữngmónănhàngngàycủadânMỹ,tínhtrungbìnhmộtngườiMỹtiêuthụ6hộp/mộtnăm.Nếunhânvớidânsốgần300triệungười, thìchắcchắnMỹ lànướcnhậpkhẩucángừđónghộp lớnnhất thếgiới.

Đểthựchiệnchiếclượccóhiệuquả,tôivạchrakếhoạchsẽđếnMỹgõcửatừngkháchhàngmột.Thôngthườngviệctraođổithưtừqualạivớimỗikháchhàngmấtrấtnhiềuthờigian,từ1-2tháng(thờiđóchưacóinternetvàmáyfax).NhờcókháchhàngtạichỗlàanhGeorgeLin,ởSanFrancisco,tôicóthểmởrộngmạnglướiđếncáckháchhàngkháctạiMỹ.

Dovậy,tôilàmthủtụcxinvisavàoMỹ.TôirấthồihợpvớichuyếnđiMỹđầutiênnày,vìtừlâutôimongướcđượcsangMỹđểhọctiếp,mộtđấtnướcmàtôivàcácbạnhọccùnglớpvẫnnghĩrằngmặttrăngởđótovàsánghơncácnơi khác trên thếgiới.Nhưng cuối cùnggiấcmơduhọcMỹđóđànhphảigáclạivìkhôngcótrườngđạihọcdanhtiếngnàoởMỹtrảlờiđơnxinhọcbổngcủatôi.

Tôicònnhớchuyếnđiđólàvàotháng7năm1979,thờitiếtrấtđẹp,suốthànhtrìnhbay, tôicảmthấytronglòngrấtphấnkhích,dùđâylà thờigianbaydàinhấtmà tôi từng trảiqua.AnhGeorgeLinđếnđón tôi tạisânbaySanFrancisovàdẫntôiđếnmộtkháchsạnnhỏtạikhuvựccónhiềungườiNhậtsinhsống.

DoquentínhtằntiệnnêntôikhôngdámđếncáchiệuănsangtrọngmàchỉmuathứcănnhanhMcDonaldmangvềphòngănquabữa.

Dochưaquensựchênhlệchmúigiờ(buổitốiởMỹlàbanngàyởThái

Lan),nêncứđếnnửađêmbụngtôilạiđóicồncào,tôilạiphảithứcdậyănbữakhuyamàtôiđãchuẩnbịsẵn,đúngthờigianbữacơmtrưatạiTháiLan.

AnhGeorgeLinrấttửtếvàtốtbụng,đãdẫntôiđếnăncơmtốitạimộtcửahàngNhậtvớicácmónhảisảnrấtngon,cócảbiatươi.ĐâylàlầnđầutiêntôiđượcănmónănNhật.AnhGeorgegiớithiệuvớitôitìnhhìnhchungvàđặcđiểmcủathịtrườngMỹ.

Ngàyhômsau,tôiđếnvănphòngcủaanhvàlàmquenvớinhữngngườithân trongdònghọLincủaanh.Họ lànhữngngườiĐàiLoanđịnhcư tạiMỹ,thuộcnhữnggiađìnhkhágiả.DotôinóithạotiếngHoavàthônghiểuvănhóaTrungQuốcnhờcóthờigiandàihọctạiĐàiLoannêncuộcgặpdiễnrarấtvuivẻvàthânmật.

TôicódịpgặpmộtkháchhàngmớilàôngTerryFitzgerald,CôngtyInterOcean,cótrụsởtạitrungtâmSanFranciso.ÔnglàngườiMỹ,trên40tuổi,ăn nói mạch lạc, tư duy phóng khoáng, giỏi kinh doanh. Chúng tôi nóichuyệnrấthợpýnhauvàcùngquan tâmtìmcơhộikinhdoanhxuấtnhậpkhẩugiữahaibên,mộtlĩnhvựcmàcảhaiđềuquenthuộc.

Terryđãhoạtđộngtronglĩnhvựcthựcphẩmđónghộpnhiềunămnêncónhiềukinhnghiệmvàcũngcónhiềukháchhàng,đúnglànhữngthứtôiđangcần.NếucókháchhàngởMỹ,tôisẽcóthêmcơhộimởrộngthịtrườngsangcảkhuvựcBắcMỹvàCanada.Vìvậy,chúngtôi thỏa thuậnôngTerrysẽchịu trách nhiệm tìm kiếm thị trường tạiMỹ, còn tôi sẽ chịu trách nhiệmnguồnhàngvàxuấtkhẩutừTháiLan,bắtđầuvớinhữngđơnhàngnhỏđểthửnghiệm.Saunày,việchợp táckinhdoanhgiữa tôivàTerryphát triểnnhanhhơndựkiến,đếnmứctôitrởthànhmộttrongcácnhàxuấtkhẩuthựcphẩmđónghộphàngđầucủaTháiLan.

SaukhikếtthúccôngviệctạiSanFrancisco,tôiđếnthànhphốSanDiegođểgặpôngBillPeres,GiámđốcnhàmáyVanKempSeafood, thuộcTập

đoànRallstonePurina,doanhnghiệplớnthứbanướcMỹtronglĩnhvựchảisảnđónghộp.

Trongcuộcgặplầnđótôiđưaracácmẫuhàngcángừvàcámòiđónghộpvàgiới thiệuvớiôngBillvềngànhcôngnghiệpchếbiến thựcphẩmđónghộptạiTháiLan.LúcđódânMỹcũngnhưgiớikinhdoanhtronglĩnhvựcnàyvẫnchưahềbiếtTháiLanđãsảnxuấtvàxuấtkhẩucácmặthàngnày.

Theothốngkêlúcbấygiờ,khốilượngcángừđónghộpcủaTháiLanxuấtsangMỹ chỉ chiếm0,2 - 0,3%mặt hàngnày tại thị trườngMỹ.Nhà xuấtkhẩu chính là Công ty Sarfco,một nhà đầu tưÚc, và công tyKietfa củangườiThái.ÔngBilltỏýrấtquantâmmuốntrựctiếpsangTháiLanđểtìmhiểuvànhậnlờimờicủatôisẽsớmsangthămcácnhàmáychếbiến.

Nghe thế, tôinhưmởcờ trongbụng,mường tượng racáccơhộinhậnđượcnhữnghợpđồnglớnvàcótriểnvọngtrởthànhđốitáccủacôngtytầmcỡnày.

NhưvậycuộcgặpvớiôngBillđãkếtthúctốtđẹp,dùtôichưađạtđượcgìtrong tay,ngoại trừ lờihứasẽsang thămTháiLan.Tôicũngcảmthấyrấtphấnkhởi,tựnhủrằngmìnhđangđiđúnghướng,nhấtđịnhsẽđiđếnthànhcông,trởthànhmộtnhàxuấtkhẩucángừđónghộplớnvàothịtrườngMỹ.

Việclậpkếhoạchkỹcàngchochuyếnđi tìmhiểuthị trườngMỹlàrấtquantrọng,vìđâylàthịtrườngkhổnglồ,mộtđấtnướcrấtrộnglớnvàgiàucó.NếukhôngbiếttrướcđịađiểmcầnđếnmàphảiđimàymòthìsẽmấtrấtnhiềuthờigianđilạivàrấttốnkémvìgiáthuêkháchsạnởMỹrấtđắt.Mỗikhiphảivàokháchsạn,tôicócảmgiácbấtankhithửtínhtiềnthuêphòngởMỹmỗiđêmbằngbaonhiêuđồngbạtThái.

Dùcôngviệckinhdoanhbắtđầucấtcánhnhưngtôivẫnphảihếtsứctiếtkiệm.SangMỹ, tôi chỉmang theongười hơn2.000USD,nếu chẳngmay

tiêuhếttiềngiữachừngthìtìnhhìnhsẽrấtgaygovìtôikhôngthểvaymượnai.

TrênđườngtrởvềTháiLan,tôingồitrênmáybaynhưngđầuóckhôngngừngsuynghĩ.TôitưởngtượngracácđơnđặthànglớntrongtươnglaivàvạchrakếhoạchchuẩnbịđóntiếpôngBillthậtchuđáo,đểôngthấytôilàmộttay“chuyênnghiệp”,mặcdùmặtmũihãycònnonnớt.TôisơbộchiacácnhàmáychếbiếnnơisẽbốtríchoôngBillđếnthămthànhbaloại:LoạiA(tốtnhất);LoạiB(Khá);vàLoạiC(bìnhthường).

Khivềđếnnhà,tôilaongayvàoviệctraođổithưtừbằngtelexvớicáckháchhàngởMỹsuốtđêmngày.Ailiênhệđếnlàtôitrảlờingay,bấtkểgiờnào,vìnhàtôiởvàvănphòngvẫnlàmột.

Saukhichờđợiđếnbatháng,tôimớinhậnđượctelexcủaôngBillPerezthôngbáoôngsắpsangThaiLan.Khinhậnđượctelexnày, tôirấthồhởi,phấnchấnchẳngkháclầnnhậnđượcđiệnthoạicủaôngChauđặtmua50tấnbộtsắn,lôhànglớnđầutiêntrongđờitôi.

Tôinghĩrằnghạtgiốngmàmìnhgieongàynàogiờđâybắtđầurahoakếttrái,vìnghĩrằngnếukýđượchợpđồngvớiVanKempSeafood,thìgiátrịcủanósẽlớngấpnhiềulầncôngviệckinhdoanhhiệntạicủatôi.

TôilậptứcliênhệlênlịchlàmviệctrướcvớicácnhàmáyLoạiA.Mọingười rất nhiệt tình hưởng ứng và chuẩn bị đón tiếp vì chưa bao giờ cókháchhànglớnnhưvậyđếnthămTháiLan.

TôiđếnsânbayDonMuongđónôngBillPerezbằngchiếcMercedesmàuxanhnướcbiểncủamình,cótàixếriêng.TôiđểýthấynétmặtôngBillthểhiện sựhài lòng.Có lẽôngnghĩ rằng tôi thuộc loạikhágiảvà làmột taykinhdoanhchuyênnghiệp,nênmọithứsẽđâuvàođấykểtừlúcrờikhỏisânbayDonMuong.

TôilênkếhoạchđưaôngBillđithămmộtsốnhàmáychếbiếncáhộptrongvòng3-4ngày, tùy theo thờigianchophépcủaông,bắtđầu từnhàmáyThaiUnion.Khiđó,nhàmáynàyđangtăngthêmdâychuyềnsảnxuấtcáhộp.Khiđếnnơi,ôngSengNirutanond,chủnhàmáy,dẫnchúng tôiđithamquan.Đâylàmộtnhàmáynhỏvàthờigianđóhọchỉsảnxuấtcángừvớisốlượnghạnchế,nhưngsựnhiệttìnhđóntiếpchuđáocủachủnhàmáy,cộngvới triểnvọngphát triểnhợptáctrongtươnglai làmchoôngBill rấthàilòng.

SauđótôiđưaôngBillđếnthămnhàmáyB&McủamộtngườiĐàiLoanmớisangTháiLanđầutưkhônglâu.NhàmáythứbalàUnicord,làmộtnhàmáylớnmớixâydựngxong,doôngDamrilàmchủ.CuốicùnglànhàmáyKiêng Huat tại tỉnh Hat yai, có ông Vorasak và bà Charoensri đón tiếp.ChuyếnviếngthămcácnhàmáynàygiúpôngBillhiểuđượctìnhhìnhsảnxuấtvàthịtrườngcáhộptạiTháiLanmộtcáchđángkể.

DùlànướcmớibướcchânvàongànhsảnxuấtcángừđónghộpxuấtkhẩunhưngTháiLancónhiềuđiềukiệnthuậnlợiđểmởrộngsảnxuấtvớiquymôlớnnhờnhâncônggiárẻnhưngtaynghềkhá,bảođảmchấtlượngsảnphẩm,giáthànhcạnhtranhđượctrênthịtrườngthếgiới.

TôitiễnôngBilltrởvềMỹvớilònghânhoantrướclờihứacủaôngrằngôngrấtquantâmđếncáccơsởsảnxuấtcáhộptạiTháiLanvìsảnphẩmđạtchấtlượngtốt,giárẻvàcácnhàmáyrấtnhiệttìnhmuốnhợptác,nêntươnglaingànhcángừđónghộpcủaTháiLansẽrấtcótriểnvọng.SaukhitrởvềMỹxemxétlạitìnhhìnhôngsẽbáochotôibiếtkếhoạchhợptáctiếptheo.

NhânđâytôinóithêmvềtìnhhìnhkhaithácvàchếbiếncángừcủaTháiLanlúcđó.Lúcđầu,TháiLandùngloạicángừđánhbắtngaytrongVịnhTháiLanlàmnguyênliệuchínhđểđónghộpxuấtkhẩu,nhưngsaumộtvàinămsảnlượngđánhbắtkhôngđủđápứngnhucầutăngrấtnhanhcủathếgiới.

Dovậy,tôibắtđầunhậpcángưtươitừIndonesiavớisốlượng300tấnlàmnguyên liệuchonhàmáyThaiUnion.Kể từnăm1982 trởđi, cángừtươi từ các nơi trên thế giới được nhập khẩu ồ ạt vào Thái Lan để làmnguyênliệuchocácnhàmáychếbiếncángừ.Chỉtrongvòng10năm,TháiLanđãtrởthànhnướcsảnxuấtcángừhộplớnnhấtthếgiới.

TrongkhichờđợiôngBilltrảlời,tôitranhthủviếtthưhỏithămsứckhỏeôngnhưmộtngườibạn,vìtrongthờigianôngởthămTháiLan,tôivàôngđãthiếtlậpđượcmốiquanhệkháthântìnhvớinhau.

Đếnthángthứtư,tôinhậnđượctinôngBillthôngbáoôngsắpsangTháiLancùngvớiôngchủtênlàPaulKrampecùngmộtnhómchuyênviênphântích,nhưng lầnnàychỉđến thămhainhàmáyThaiUnionvàUnicordmàthôi.Khinhậnđược tinnày, tôinhưđánhhơi thấymộtgãkhổng lồ tronglĩnhvựccáhộpđangbắtđầuthâmnhậpvàoTháiLannhưdựđoánbanđầucủatôikhiđếnkhảosátthịtrườngMỹ.

Vàolúcđó,tỷtrọngxuấtkhẩucángừhộptừTháiLansangMỹđãtănglên,nhưngvẫnchưađầy0,3%sovớikhối lượngnhậpkhẩucủamặthàngnàytạiMỹ.Chonên, tôichỉnhìnthấycơhộirất lớnmàkhônghềngờtớiđiềuxảyrasauđólàmtôiphảivỡmộng.

Tôi vội vàng liên hệ với ông Seng, chủ nhàmáy Thai Union và ôngDamri,chủnhàmáyUnicordđểchuẩnbịđóntiếpđoàn.Cảhainhàmáyđềunhiệttìnhhợptácvớitôinhưlầntrước.

Tôibốtríhaixe,chiếcMercedescủatôidànhđưađónôngPaulvàôngBill, tôi ngồi phía trước cùng lái xe; vàmột chiếc khác tôi thuê dành chonhữngngườicònlại.Chúngtôiđưakháchđithamquanhainhàmáyrấtkỹlưỡng,mỗinơimấtvàingàyđểkháchtìmhiểukỹcàngcáccôngđoạnsảnxuất.

Cóthểnóihọđivàomọingócngáchdùngcácbiểuđồđiềutratheotiêuchuẩnquốctếmàtôichưanhìnthấybaogiờ.CóthểnóiđâylàbướcđầutiêncủaviệchọchỏiđểđưaTháiLansauđótrởthànhnướcsảnxuấtcángừhộphàngđầutrênthếgiới.

Thậmchícảnhàvệsinhcủacôngnhânhọcũngđếnkiểmtra.Nhìncáchhọlàmviệc,tôiphảithừanhậnhọlànhững“taychuyênnghiệp”đíchthựctrongngành.Tôicònphảihọchỏirấtnhiềutừhọ.TrongkhiđóThaiUnionmới bắt đầu sản xuất cá ngừ hộp không lâu, với công suất vào khoảng 5tấn/ngày.

Hômsau,tôiđưađoànđithămnhàmáyUnicord,khiđómớibắtđầusảnxuấtchếbiếnhảisản,riêngcángừmớiởgiaiđoạnthửnghiệm,nhưngdâychuyềnđãlắpđặtsẵn.Ôngchủnhàmáyrấthồhởi,sẵnsàngnhậnhợpđồngsảnxuất.

Saukhikếtthúcchuyếnthamquancácnhàmáy,tôiđưahọvềBangkokăntốivàhaibêntraođổiýkiếnđánhgiáđiểmyếu,điểmmạnhcủatừngnhàmáy,vàđểđạtđượcchấtlượngtheoyêucầucủaVanKempSeafood,thìcácnhàmáy cần phải có sự hỗ trợ về kỹ thuật và tư vấn nhằmcải thiện chấtlượng,ítralàtronggiaiđoạnđầu.

Tốihômđótôitrởvềnhàngủsớmvìmệtrãrời,nhưngtronglòngtrànngậpniềmvuivàhyvọng.PhennàytôisẽthànhcôngtrongviệcchinhphụcthịtrườngMỹ.Tôikhônghềmườngtượngđượcmộtkếtcụckhôngnhưmongđợi.

Sáng hôm sau tôi đến để tiễn đoàn khách trở vềMỹ tại sân bayDonMuong.Buổisánghômđótrờiđẹp,trongxanh,lòngtôithìhớnhởhânhoannênlinhtínhdườngnhưcũngngủquênnênkhôngthểmáchbảotôitindữsắpậpđến.Thếrồithìnhlìnhnhưsétđánhngangtai,ôngBillgọitôirađểnóichuyệnriêngcùngvớiôngPaul.

TôichẳngmuốnnhớlạilờimàođầucâuchuyệncủaôngBill,nhưngtôinhớ rất rõ nétmặt căng thẳng của ông ấy khi nói với tôi rằngVanKempSeafoodmuốnnhậphàng từTháiLanvớikhối lượng lớn,hàng trămhàngngàncon-ten-nơmộtnăm,nhưnggiáthànhphảithấp,dođócôngtykhôngmuốnmuaquatrunggian…màsẽmuatrựctiếpcủanhàsảnxuất.

Nghehọnóithế,tôichoángvángnhưmộtvõsĩquyềnanhvừalãnhcúđấmđován.Tôihoangmang,lúngtúngnhưgàmắctóckhônghiểuchuyệngìxảyra.Saunhữngngàygặpgỡ,hợptáclàmviệcvớinhaurấtvuivẻthântìnhvàđầyhứahẹn,đùngmộtcáitôinhậnmộtkếtcụcnhưthếnàyđây.Tôibănkhoănsuynghĩ,phảichăngcácdoanhnhânquốc tếhànhxửnhưvậy,chẳnglẽhọnhẫntâmđếnthế,đặcbiệtkhihọlànhữngcôngtycótầmcỡthếgiới.

ChínhtôilàngườiđãcấtcôngsangMỹđểtìmđếnhọvàsauđódẫndắthọsangTháiLanđểthamquantìmhiểutìnhhìnhthựctếngaytừkhihọcònchưabiếtgìvềTháiLan.Họcưxửnhưvậylàbấtcôngđốivớitôi.Đãthế,Paul cònmởmiệngnói rằng: “Dùviệchợp tácbất thành,nhưngchúng tavẫnlàbạncủanhau.”

Ôngtacòngiảithíchrõrằngôngtachỉmuốnlàmbạnvớitôithôi,cònlàmănthìôngtasẽđặthàngtrựctiếpvớinhàmáyThaiUnion,vìtrongkinhdoanhđòihỏiphảikiểmsoátgiáthànhxuốngmứcthấpnhất.Điềunàythìtôihiểurõ,nhưngcáchlàmănthiếutrungthựckiểunàychínhlàănquịtmộtcáchtrắngtrợnđốitáccủamình,chẳngkháchànhvicủabọncướpcủa,hạingườivôlươngtâm.

TôinhìnvàomặtBillcốgắnggiảithích,nhưngmọichuyệnkhôngxoaychuyển.Billtỏrakhóxử,nhưngkhônglàmđượcgì,vìanhtachỉlàcấpdướicủaPaul.TôinghĩBillhiểurõsuynghĩcủatôi,vìanhtalàngườicùngvớitôihợptáctrongchuyệnnàyngaytừngàyđầutiênkhitôiđiSanDiegođểgặpanhta.Đúnglàquacầurútván

Tôikhônghiểunổivìsaomộtcôngtylớnnhưthếlạiđốixửtệbạcvớimộtcôngtythươngmạinhỏbénhưcôngtycủatôi,chẳnglẽhọthiếuđạođức kinh doanh đến thế? Theo thông lệ trên thương trường, các công tythương mại làm môi giới thường được hưởng hoa hồng 2-3% môi giới.Nhưng tôi đã sẵn sànggiảmxuốngmức1%vì thấykhối lượnghàng lớn,hoặcthậmchínếurútxuống0,5%tôicũngđồngý.

Tôinóivớihaingườirằngtôisẵnsànggiảmmứchoahồngvàbảođảmchocôngviệckinhdoanhcủahọ thànhcôngvề lâudài,nhưnghọ từchốithẳngthừng.Lúcđótôitứcgiậnđếnmứcnghĩrằngnếucósúngtrongtay,tôisẽbắngụclãoPaulngaylậptứcvìhắnlàkẻvôliêmsỉ.

Tôitrởvềnhàtrongtìnhtrạngsuysụphoàntoàn,mộtphầnvìnhiềungàyquatôilàmviệcvấtvảđểđóntiếphọ,nhưngcáichínhlàdobịcúsốcbấtngờ trong cuộc nói chuyện buổi sáng tại sân bay. Tôi vẫn còn trong tìnhtrạngchoángváng,bần thần thêmmấyngàysauđó.Tôicốgắngsuynghĩtheohướngtíchcựcnhưngvẫnkhôngcókếtquả.

Trongtâmtrạngbănkhoănthắcmắckhônnguôi, tôichợthiểurarằng:trênđờinàyđầyrẫynhữngkẻkinhdoanhbấtnhẫn,chỉchạytheolợinhuậncaonhấtmàkhôngthèmđếmxỉađếnsựcôngbằnghaychínhtrực…Họthậtbất công đối với những công ty nhỏ bé,mới ra đời như công ty của tôi.Chínhtôilàngườiđãkhởixướng,dẫndắthọsangTháiLanlàmăn,mànhờđósau5nămTháiLantrởthànhcơsởsảnxuấtcángừđónghộplớnnhấtcủaTậpđoànVanKempSeafood.

Điềutrướctiêntôisuynghĩlàlàmsaovạchrakếhoạchtiếptụcchiếnđấutừđây…vàđiềuthứhailàcáchxửlývớiPaul,kẻđãlàmtôimấtthăngbằngtrongcuộcsống…Mốihậnnàychắcchắntôisẽômtronglòngnhiềunămtới…Tuyvậy,tôikhôngbaogiờquênbàihọccayđắngnàyvàkhôngngừngtheodõitintứchoạtđộngcủaPaul.

Saunày tôiđượcbiếtkết cụcPaulgặpchuyệnchẳng lành.Sauđóvàinăm,ôngtabịđuổikhỏiTậpđoànVanKempSeafood…Bạnthấyđấy,đúnglà“ácgiảácbáo”diễnrangayởkiếpđờinàychứchẳngphảichờđếnkiếpsau.Aigieogióắtsẽgặtbão,aigâyoánsẽbịbáooán,chỉcóđiềunóđếnsớmhaymuộnmàthôi.

SauđóôngSeng,từThaiUnion,báochotôibiếtrằngôngđãnhậnđượcđơnđặthàngcủacôngtyChickenoftheSea,vàôngtrảtiềnhoahồngchotôi200.000bạtdocôngsứcvàchiphítôiđãbỏratìmkiếmkháchhàngchoông,dùnókhôngthấmgìsovớilợinhuậnmàôngthuđượcdocôngsuấtđãtăngtừ5tấn/ngàylên50tấnvàsauđólên700-800tấn/ngày,nhưngdùsaonócũngchothấyônglàngườicólòngtốt.

CóthểnóiđâylàđiểmxuấtphátđểTháiLantrởthànhmộttrongnhữngnướcsảnxuấtcángừđónghộphàngđầutrênthếgiới,chỉsauMỹ,vìsauđókhônglâunhiềutậpđoàncángừkhổnglồ trên thếgiớiđã lũ lượtkéovàoTháiLan,biếnTháiLanthànhmộttrungtâmsảnxuấtvàxuấtkhẩucángừđónghộpcủathếgiới.

SaukhiThaiUnionlàmănvớiVanKempSeafoodđượctrên10năm,kểtừngàytôicùnghợptácthamgia,côngtynàykhôngngừngpháttriểnvàtrởthành một nhà sản xuất cá ngừ hộp hàng đầu thế giới. Khi Van KempSeafoodđặtmuasảnphẩmcủaThaiUnion,họđãgiúpThaiUnionnângcấptrangthiếtbị,cửchuyêngiasanggiúpcảitiếnquytrìnhsảnxuất,kiểmtrachất lượngsảnphẩm…nênchẳngmấychốcThaiUnionđãsảnxuấtđượcsảnphẩmđạtchấtlượngquốctế.Cuốicùng,ThaiUnionđãmualạitoànbộthươnghiệucủaVanKempSeafood,nghĩalàchuyểnđổiquốctịchtừcôngtycủaMỹthànhcôngtycủaTháiLan.

Vềphầncánhântôi,dùbịcướpmấtkhoảnhoahồnglớntrongthươngvụđó,tínhraphảihàngtỷbạttrongnhiềunămsauđó,nhưngkhinghĩđếnsựthànhcôngtolớncủangànhcôngnghiệpcángừđónghộpTháiLan,từcon

sốkhôngđãtrởthànhtrungtâmsảnxuấtcángừvàxuấtkhẩulớnnhấtvàothịtrườngMỹ,chiếmtới80%lượngcángừđónghộpnhậpkhẩuvàoMỹ,thìtôikhôngcònthấytứctốivàoánhậnnữa.

Ngượclại,tôicảmthấytựhàovìdùsaomìnhcũngcóphầnđónggópvàosựthànhcôngnàycủađấtnước.Dùtôikhôngnhậnđượctiềnhoahồngxứngđáng,nhưngnhiềungườiTháiLankhácđãđượchưởnglợitừchuyếnđiSanDiegonămấycủatôi.

Chương8:Trờiquangmâytạnh

Ngẫmnghĩ,tôithấycâuthànhngữ“Hếtcơnbĩcực,đếnhồitháilai”làrấtđúng,dùtôimớihoànhồnsaucúhạđováncủaPaulKrampe.Tôiluônphảitự nhắc nhở làmgì cũngphải thận trọng, suy đi tính lại cho kỹ trước khihànhđộngđểtránhlặplạisailầm,hayítracũnggiảmbớtsaisót.

Tôithuộcdạng“bịđònđauthìnhớdai”,đặcbiệtkhiđótôivẫncònrấtkhókhăn,mỗiđồngxukiếmđượcđốivớitôiđềurấtquýgiá.

Thựcra,saukhiôngPaultrởvềMỹ,tôivẫntiếptụctheodõiviệcVanKempSeafoodhợptácgiúpđỡcôngtyThaiUnionnângcaonănglựcsảnxuất.Tôibiếtrằng,nhờsựgiúpđỡcủaVanKempSeafoodmànănglựcsảnxuấtcủaThaiUnionđượcnânglênđángkể.

CácquanchứccủaVanKempSeafoodcũngliêntụcsangTháiLanlàmviệc.TôiluôntheodõitintứcđểbiếtkhinàoPaulsẽtrởlạiTháiLanđểchohắntamộtbàihọcvìđãlàmnhụctôi.

Thế rồi cơ hội đó cũng đến. Khi Thai Union tăng công suất lên 300tấn/ngày,PaulbuộcphảisangTháiLanđểgiámsáttìnhhìnhsảnxuất.TôicửbatêncônđồđếnphụckíchPaultrướccửakháchsạnnhưngdườngnhưlinhtínhmáchbảonênôngtakhôngbaogiờbướcchânkhỏikháchsạnmộtmìnhmàluôncóngườiđikèm.Khôngphảichỉmộtlần,màlầnnàotrởlạiTháiLan,ôngtacũnglàmnhưvậy.Cuốicùng,tôitừbỏýđịnhdạychoôngta“mộtbàihọcnhớđời”.

Thời gian trôi qua, nỗi căm phẫn cũng nguôi dần, hơn nữa nhờ thấmnhuần lờidạycủaĐứcPhật, rằng: “Thùhằnchỉ có thểchấmdứtbằng sựkhoandung” nên tôi không còn theo đuổi ý định trả thù nữa.Nếukhông,chưabiếtchừngtươnglaiđầyhứahẹncủatôicóthểbịtắtngấmgiữachừng

bởihànhđộngthiếusuynghĩđó.Bâygiờ,ngồinghĩlạichuyệncũ,tôivẫncảm thấyhúvía về sựnôngnổi vàngông cuồng củamình.Kể ra, cả ôngPaulvàtôiđềugặpmayvìtaihọađãkhôngxảyra.

Chúngtakhôngthểthayđổiđượcquákhứ,nhưngcóthểhướngcuộcsốngcủamình theo con đường chúng tamongmuốn bằng cách sống tốt tronghiệntạivàkhôngtừbỏmụctiêu.Khảnănghướngvềtươnglainhiềuhayítchínhlàthướcđosứcđềkhángtrongconngườichúngtatrướcnhữngtháchthứccủacuộcđời.Hướngvềtươnglaitứclàhướngvềniềmtin,cơhộivàhyvọngở tương lai.Nghĩ vậy, tôi lại quyết tâmđi tìm các kháchhàngmới,khôngphânbiệtlớnhaynhỏ,miễnlàcóđơnđặthàngđểnuôisốngcôngty.Kháchhàngcóyêucầugìtôicũngcốgắngtìmcáchđápứngdùkhókhănđếnđâu.

ĐặcbiệtsaukhitôihợptácvớianhTerryFitzgeraldlàmngườimôigiớitìmkiếmkháchhàngchotôitạiMỹ,côngviệccủatôiđượcmởrộngnhiềuhơn,khôngchỉgiớihạntronglĩnhvựccáhộp,màcònmởrộngsangcácsảnphẩmkhác,tuycáhộpvẫnlàmặthàngchủlựccủatôi.

Terrylàmộtthanhniênrấthănghái,chămchỉ,làmviệccóquycủnênđãgiúp tôi được rất nhiều, đặc biệt anh là người trung thực, chín chắn nênchúngtôilàmviệcvớinhaurấtăný.Terryngàycàngtìmđượcnhiềukháchhàng.Cứmỗibuốisáng,tôiđềuđặnnhậnđượctelexcủaanhthôngbáovềtìnhhìnhkháchhàng.Cóthểnóianhlàmộtđốitácquantrọngđãgiúptôiđạtđượcthànhcônglớntrongkinhdoanhsaunày.

Mộthôm,TerrybáotôimộttinvuirằngCarnation,mộtnhànhậpkhẩulớnthứcănchomèonhãnhiệuFriskieBuffet,muốnđểtôilàmthửhàngmẫuthứcănchomèobằngphế liệucángừ.Những thứnày thườngđượcdùnglàmnguyênliệuchonhàmáychếbiếnbộtcávàđượcbánvớigiárấtrẻ.Nếubâygiờtôimuadùnglàmnguyênliệuchếbiếnthứcănchomèo,tôicóthểgiúphọtăngthunhậpchonhàmáy.

TôibànngayvớinhàmáytìmcáchlàmhàngmẫuthứcănchomèotheoquytrìnhchỉdẫncủaCarnation.Khôngnhữngthế,tôicònliênhệvớicôngtyBetacosảnxuấtbộtvitaminmàCarnationgửilàmmẫu,đemtrộnvàothứcăn chomèo trước khi đóng hộp. Sau khi thử hàngmẫu và kiểm tra chấtlượnghộpkhôngbịméomóhaybiến dạng tại phòng thí nghiệmcủa nhàmáy,tôigửihàngmẫusangMỹ.Khoảngbatuầnsau,TerrybáotinchotôirằngôngDuckFiggo,GiámđốcthumuacủaCarnationquantâmđếnmẫuhàngtớimứctỏýmuốnsangTháiLancàngsớmcàngtốtđểthamquannhàmáy.

NgheTerrynóivậy,tôilạibắtđầumơtưởngđếnhìnhảnhnhữngđoànxetảihàngchụcchiếcnốiđuôinhauchởcácthùnghàngthứcănđónghộpchomèo ra cảngđểxuấtkhẩu sangMỹvàquênkhuấyđi câu chuyệnbuồnbịPaullậtlọngtrướcđây.MộtlầnnữatôilạibắtđầulậpkếhoạchđóntiếpmộtđoàndoanhnhânlớntừMỹsang.Lầnnày,mọithứtrởnêndễdànghơnvìtôiđãcókinhnghiệm.Hơnnữa,tôiquyếttâmkhôngđểlặplạisailầmcũ.

Đếnngàyhẹn,Terry,lầnnàylàmnhiệmvụngườidẫnđườngcảđilẫnvề,đưa ông Duck Fiffo cùng một nhóm chuyên viên của Carnation sangBangkok.TôilạiđưaxeMercedesrađónhọtạisânbayDonMuongvàdẫnhọđithămcácnhàmáy.Cũngnhưđoàntrước,họkiểmtranhàmáyrấtkỹ,đếntấtcảcácngõngách,kểcảnhàvệsinhchocôngnhân.

Theochươngtrình,tôisẽđưaTerrycùngđoànkháchCarnationđếnthămba hoặc bốn nhà máy chế biến cá hộp, kể cả nhà máy Betaco sản xuấtvitamin.ÔngDuckvàđoànrấthàilòngvớicácnhàmáycủaTháiLan,cảvềtrang thiết bị lẫn quy trình sản xuất. Họ tỏ ra là những nhà kinh doanhchuyênnghiệp,cóthiệnchívàrấtđườnghoàng.

Chỉtrongthờigianngắn,tôiđãcócảmtìnhvớihọvàtựnhủrằngmìnhđãgặpnhữngnhàkinhdoanhđíchthực,cóđạođức.Sauba,bốnngàyđithămcácnhàmáy,chúngtôicócuộchọpvớinhauvàhaibênđềurấthàilòngvề

kếtquảchuyếnđi.NgồitrongxetrênđườngtrởvềBangkok,chúngtôinóichuyệnvớinhaurấtrômrả,kểcảtraođổinhữngchuyệntiếulâm.Kếtthúcchuyếnđi,tôirasânbaytiễnhọvềnước,lòngđầyhânhoan.Mộtlầnnữa,tôilạinuôihyvọngsắpnhậnđượcnhữngđơnđặthànglớntừMỹ.

Sauđókhônglâu,tôinhậnđượctelexcủaTerrynóirằngtriểnvọngnhậnđược đơn đặt hàng rất sáng sủa, vì khách hàng rất hài lòng với kết quảchuyếnđi.Nghethế,tôikiêntrìchờđợitrongtràntrềhyvọng,rằnglầnnàymìnhđãđiđúnghướngrồi!

Tôithíchlàmtiếpthịtheohướngtấncông,nênmuốncókếhoạchxúctiếnchocôngviệcdiễnranhanhhơn.Vìvậy,tôibànvớiTerrylàtôisẽsangMỹgặptrựctiếpcôngtyCarnationtạiLosAngelesđểnắmcơcấutổchức,quytrìnhsảnxuấtcủahọvànhânthểthămmộtsốkháchhàngkhácđểmởrộngthịtrường.

Terrytánthànhýkiếncủatôi.ChúngtôihẹngặpnhautạiLosAngelesđểđi thăm cơ sở thí nghiệm nuôi mèo và thí nghiệm thức ăn cho mèo củaCarnation, tìmhiểuxemcácloạimèonuôiởMỹthíchloại thứcănnàovàđến thămphòng thínghiệmphân tíchchất lượng thứcănchomèo.TôicócuộcgặpvớiôngDuckcùngcácnhàquảnlýcủaông,giờđâyđãtrởthànhthânquensauchuyếnđithămTháiLan.

Ôngcòntrựctiếpdẫntôiđithămcáccơsởcủanhàmáy.TôirấtcóấntượngvềsựquýtrọngđốivớivậtnuôicủangườiMỹcũngnhưngườichâuÂu.Họđãthiếtlậphệthốngnghiêncứuvàthínghiệmvềloàimèorấttoàndiệnđểđemlạiniềmvuichongườinuôimèo,khiếnhọsẵnsàngdốchầubaoramuathứcănchomèo.Tôicóấntượngđólàvìquáquenthuộcvớicáchnuôichó,mèothườngthấyởTháiLan,nơiphầnlớnchúngđượcthảrong,khôngngười trôngcoi,chứchưanóiđếnviệcphảicó thứcănđầyđủchấtdinhdưỡngvàvitamin.

ChuyếnthamquanCarnationlầnđógiúptôihiểuthêmrấtnhiềuvềcáchtổchứcvàhoạtđộngcủamộttậpđoànlớn.Cầnlưuýrằng,đólànăm1979,thếmàtổngdoanhsốhàngnămcủaCarnationđãlênđến5tỷUSD,mộtconsốkhổnglồ!

NgoàiviệcđếnthămCarnation,tôicòndànhravàingàyđitìmthêmvàikháchhàngnữatạiLosAngeles,nhưQuakerOats,KittyCatvà3-4kháchhàngnữa.Đâylànhữngkháchhàngcótiềmlựcrấtlớn,cónhiềucơhộihợptác làmăn.Điều tôi ngạcnhiên là họbiết rất ít vềTháiLan, thậmchí cóngườicòntưởngnhầmTháiLanlàĐàiLoan.

Điềuđókhôngcógìlạ,vìvàothờikỳđóĐàiLoanđangđẩymạnhpháttriểncácngànhcôngnghiệpchếbiếnrakhắpthếgiới.Điềuđángchúý làĐàiLoannhỏhơnTháiLanđến10lần,dânsốchỉbằng1/3dânsốTháiLannhưnghọlạiđượcthếgiớibiếtđếnnhiềuhơnTháiLan.Dovậy,cóthểnóitrongchuyếnđiMỹlầnnày,tôiđãđóngvaitròđạisứthươngmạicánhânthamgiavàoviệcxúctiếnthươngmạivàtruyềnbáhìnhảnhđấtnước,conngườiTháiLanrathếgiới.

Vàothờikỳđó,nănglựctàichínhcủacôngtyV&Kkhôngngừngđượccảithiện,mộtphầndomởrộngphạmvikinhdoanh,mặtkhácdocôngviệcquản trị điềuhànhcông ty của tôi ngàymột chuyênnghiệphơn.Tôikhỏiphảilogiậtgấuvávainhưthờikỳđầu.Tuynhiên,khâuquantrọngnhấtvẫnlàcôngtác tiếp thịmởrộngthị trườngcầnđẩymạnhhơnnữađểbảođảmchocôngtytiếptụcpháttriểnổnđịnh.

Khitrởvềnước,tôinhậnđượctinmừngtừTerrychobiếtCarnationmuốnđặtmualôhàngđầutiênthứcănchomèovớisốlượngnhỏđểthửnghiệmgồm10con-ten-nơ,mỗicon-ten-nơchứa1.600thùng.Nếukếtquảtốt,họsẽtiếptụcđặtmuavớikhốilượnglớnvàyêucầutôichuẩnbịtốtnhất.Nghevậy,tôigiậtmìnhtựhỏihaylàtôiđangmơ,vìhọmớiđặtmuathửnghiệmmàsốlượngđãlớnnhưvậy,nếuhọđặtmuathựcsựthìkhốilượngsẽcòn

lớnđếnđâu?Phảichăngcơhộingànnămcómộtcủatôiđãđến?

Tôitứctốcliênhệvớicácnhàmáytrongmạnglướicủamình,đãđượcđoànđếnkiểmtrakhảosátkỹlưỡnglầntrước,vàbànbạckỹvớihọlàmthếnàođểđợtgiaohànglầnđầutiênnàytrơntrukhôngmắcmộtsaisótnào.Cónhưvậychúngtôimớihyvọngtrởthànhđốitáccủamộttậpđoàntầmcỡthếgiới.

KhihànghóađãsẵnsàngvàđượcchuyểnđếncácđịađiểmnằmởkhắpnướcMỹtheoyêucầucủaCarnation,màtạiđóhọđềucócáccơsởđểkiểmtracảvềmặt thị trường lẫnphòng thínghiệm.Saukhihàngđượcchuyểnđến,Carnationtiếnhànhkiểmtrarấtnghiêmngặt.Sauhaitháng,họthôngbáokếtquảrấttốt.

NhưvậylôhàngđầutiênđãđượccácphòngthínghiệmvàkiểmtrathịtrườngởMỹthừanhậnđạt tiêuchuẩn, tấtcảcáckhâuđềudiễnrasuônsẻtheo đúng kế hoạch mà không nhờ đến vận may hay phải đi chùa cúngdường,cầunguyệngì.

KhỏiphảinóitôivàTerryvuimừngphấnkhởiđếnmứcnào.Saukhinhậnđược cú điện thoại của Terry thông báo tinmừng, đêm nào tôi cũng ngủngonvàcónhữnggiấcmơđẹp.Tôitựnhủphennàychắcchắnmìnhthànhcông rồi. Tôi càng tin tưởng vào ý chí, quyết tâm và tinh thần làm việckhôngmệtmỏicủamình,vàophươngpháplàmviệccótrìnhtự,biếthọchỏikhôngngừngvànhấtlàkhôngđểnhữngýnghĩtiêucựcchiphốimình.

Khônglâusauđó,đơnđặthàngthíđiểmđợthaicủaCarnationchotoànnướcMỹcũngđãđến,gồm100con-ten-nơ...kèmtheoL/CmàtôicònnhớcóchữkýcủaôngDickFiggonằmtrênđó.Lòngtôitrànđầyvuisướng…vàtrongđầutôibắtđầunghĩđếnnhữngđơnđặthàngtiếptheovớisốlượngcònlớnhơnnữa.

Saukhiđãcóđơnđặthànglớn,tôiquyếtđịnhthànhlậpphòngthínghiệmvàtuyểnnhânviêncủariêngmìnhđểtựmìnhkiểmtramẫuhàngvàkiểmsoátchấtlượnghànghóa.

Bướcđầubằngviệccấpgiấytiếpnhậnhàng,đồngthờitôithuêcôngtySGS,gồmTiếnsĩSantivàcôWanna, làcácchuyêngia trongngành,giúpkiểmtraphântíchchấtlượngthêmmộtlầnnữa.Nhờcóhaichuyêngianàygiúpđỡ,côngviệcđượctiếnhànhrất trôichảy.TôicũngđemnhữngkinhnghiệmvàhiểubiếthọcđượctừchuyếnkhảosáttạiMỹvậndụngvàocôngviệcđểnângcaochấtlượngtheotiêuchuẩnquốctế.

Nhờđó,saukhilôhàngđúng100con-ten-nơsẵnsàngđượcchuyểngiao,tôibáongaychoTerrychuẩnbịđếngõcửathămhỏicáckháchhàngngaysaukhihàngchuyểnđếncácthànhphố,nhằmtựmìnhkiểmtrađểbiếtđượchànghóacủamìnhcósaisótởkhâunàohaykhôngvìtoànbộsảnphẩm,kểcả vỏ hộp, thùng đóng gói và nhãnmác đều làm tại Thái Lan. Terry tánthànhýkiếncủatôi,vàbảorằnganhsẽtiếnhànhkiểmtrangaysaukhihàngđến.Saumỗilầnđếncácthànhphốkiểmtra,Terryđềubáotinmừngrằngtấtcảhànghóađềuđạttiêuchuẩntốt,khôngcóvấnđềgì.

Thếrồimộtngàynọ,TerrybáotinrằnglầnnàyCarnationquyếtđịnhđặtmuahàngchínhthứcđểphânphốiquacácđạilýcủahọtrêntoànnướcMỹ.Mớinghe tôi đãmừngđếnchoángváng.Tôivẫn cònchưahìnhdungnổi“trêntoànnướcMỹ”làrộngcỡnào,vìnướcMỹrấtbaola.

Dầndầntôimớinhậnrasốlượnghàngđólớnđếnmứcnào,dosauđóhaingày,Terrybáo tinôngDickFiggochohay, công tyđãquyếtđịnh chínhthứcđặtmuahàngthứcănchomèođầutiêncủatôi,loạiđónghộpcỡ200gam,vớisốlượngtổngcộng2.000con-ten-nơmộtnăm,tức32triệuthùng,hay153triệuhộp!

Trờiđất!NgheTerrynóixongmàtôivẫnchưatinlàmìnhngheđúngcon

số 2.000 con-ten-nơ!Thú thực là khi đó tôi đã hỏi lạiTerrymột lần nữa.“Đúngrồi!”,Terrykhẳngđịnhvới tôi.Nhưng tôivẫnchưa thật tinnênđãyêucầuanhấygửitelexchotôiđểxácnhậnbằngvănbảnđiềuanhvừanóitrênđiệnthoại.

TôivẫnnghĩmìnhđangmơtrongkhingồichờTerrygửitelextới...Chỉđếnkhitờtelexxuấthiệnkhẳngđịnhđơnđặthàng2.000con-ten-nơvớiL/Ctrịgiá30triệuUSDvàvàihômnữaL/Csẽđượcchuyểntớitaytôi.Vậyrađâyđúnglàsựthậtchứkhôngcònlàmộtgiấcmơnữa,tôiđãthànhcôngsaunhững nỗ lực nhiều năm củamình. Những việc còn lại như chuyển giaohàng,kiểmtrachấtlượnghànghóa,cấpgiấychứngnhậnsẽtiếnhànhnhưcáclầntrước.NghĩalàcógiấychứngnhậntiếpnhậnhàngcủaV&KvàSGSlàngườikiểmtracuốicùng.

Nhưvậysauthờigian5-6nămloạngchoạng,giờđâytôiđãcóthểđứngvữngbằngđôichâncủamình.Màkhôngnhữngđứngvững,tôicòncóthểchạyxahơnnữa…Mộtlầnnữaướcvọnglàmgiàulạibùnglêntrongngườitôitrướcnhữngcơhộilàmănlớnđanghiệnratrướcmặt.

ĐêmđótôikhôngthểngủđượcvìthầnkinhphấnkhíchbởicáitinL/Ctrịgiá30triệuUSDmớinhậnđược.Đầuóctôihoạtđộngmạnhvàtínhtoánkếhoạchsửdụngsốtiềnthuđượcquathươngvụmớinàynhưthếnào.Tôicónênthanhtoánhếtsốtiềnmuaxetrảgópcònnợđểkhỏiphảitrảtiềnlãi,haygửitiếtkiệmđểcótiềndựtrữkhôngphảiđivayainữa…

MấyngàysautôinhậnđiệnthoạicủachịValaphatừNgânhàngBangkok,thông báo ngân hàng đã nhận được L/C trị giá 30 triệuUSD và nói rằngkhôngrõđốitáccủatôimuahànggìvớisốtiềnlớnnhưthế.

SaukhitôigiảithíchrõcâuchuyệnlàmănthìtừđóNgânhàngBangkokđãchotôivayvớisốtiềnngàycànglớn.Tôikhôngphảilolắngvềvốnliếngnhưtrướcnữa.Khôngnhữngthế,nhiềungânhàngkháccũngliênhệvớitôi

vàmuốnmualạiL/Ccủatôi.Điềunàygiúptôinhậnramộtthựctếlàuytíntrongkinhdoanhphảikèmtheocáigì.

CáchtheodõivàquảnlýL/Ccủatôilúcđónhưsau:khicókháchhàngnướcngoàichuyểnL/Ctrựctiếpchotôi,tôisẽmởthêmmộtL/Cnữatrongnước,bằngcách lấyL/Cgốc làmcơ sởbảo lãnh số tiềnL/C tôimở thêmtrongnước,tứcbằnggiátrịhànghóamàtôisẽphảitrảchocácnhàmáy,dovậy tôi có thểkiểmsoát số lượngvà chất lượnghànghóa, vì tôi là ngườiquyếtđịnhsẽmuahàngcủanhàmáynào,thờigianvàcáchgiaohàngrasaocholinhhoạt,tiệnlợitheoyêucầucủaCarnation.

SauđótôilạinhậnđượctinmừngkháctừTerrythôngbáoQuakerOats,mộtnhàcungcấpthứcănchomèokhác,cũngmuốnđặtmuahàngcủatôi.Đâycũnglàmộtkháchhàngcótiềmnăng,dùkhốilượngmuahàngkhônglớnnhưCarnation.

TôivàTerrybànnhaucảhai sẽcùngđiCanadađểgặp kháchhàngmới,đích hướng tới là các thành phố như Petersburg và Ontario, nơi tôi từngmongướcđếnđóđểhọctiếpsauđạihọc.TôivàTerryhẹngặpnhautạiSanFrancisco,từđóchúngtôibaysangCanada.

TạiOntario,tôigặpbàKenedy,GiámđốccungứngcủaQuakerOats.Bàdẫntôiđithămquancơsở,giớithiệuvềtổchứcvàhoạtđộngcủacôngty,phươngthứcnhậpkhẩuvàgiaohàngchocácđạilýcủacôngty.TừđótôihiểurõcôngviệccủatôiởTháiLanphảitổchứcrasaođểtạothuậnlợinhấtchohọ,giảm tốiđagiá thànhvàcódịchvụchămsóckháchhàngsaukhihàngđãđượcchuyểntới.

Côngviệckinhdoanhbắtđầutiếntriểnnhanh.Đôikhikháchhàngmớicũngliênhệtrựctiếpvớitôi,đôikhithôngquacácđốitáccủatôilàTerryhoặcGeorgeLin.

Tuynhiêncómộtđiềumàtôiluôngiữtrướcsaunhưmột,đólàtôikhôngbao giờ làmđiều gì quamặt đối tác hay ngườimôi giới, những người đãcùngnhaugóp sứcvới tôi để côngviệckinhdoanhđiđến thắng lợi.Mộtphầnđó làvìđạođứckinhdoanhmàmỗidoanhnhânchânchínhphảicótráchnhiệmvớicácđốitáccủamình,nhưngđiềuquantrọnghơnlàđạolý“uốngnướcnhớnguồn”màtôiluôntâmniệm.

Tôichorằngsốngcó tìnhnghĩa,biếtđềnđápcôngơnnhữngngườiđãgiúpđỡmìnhlàmộtđứctínhkhôngthểthiếu,đặcbiệtđốivớidoanhnhân.Trongsuốtcuộcđờimình,tôichưabaogiờứchiếphayphảntrắcbấtcứai,dùviệclàmđócómanglạilợiíchtolớnđếnđâu.

Tôicóphảilàmột“conngườichânchính”đíchthựchaykhông,thờigiansẽmanglạicâutrảlờichínhxácnhất.Nhưngchođếnhômnay,dùlàmbấtcứviệcgìtôicũngdựavàolẽphải,sựcôngbằngvàlòngrộnglượng.Chínhnhờđómàtôiluônđượcmọingườihợptácgiúpđỡnhiệttình.Điềugìtôiđãhứa,tôicốgắngthựchiệnbằngđược,bấtkểhọlàaivàởđâu,làkháchhànghayngườithân,bạnbèhaynhânviên…

Mặcdùđôilúctôicóthểquênviệcnàyviệckhác,nhưngtôilậptứcthựchiệnngaysaukhiđượcnhắcnhở.Tôichorằnglờinóichính là“ôngchủ”củamình,vìvậychúngtacầnsuynghĩkỹtrướckhinói.Lờinóilàsảnphẩmđượcchắtlọctừsuynghĩmàra.Dovậy,“nghĩkỹ,nóiđúngvàlàmđúng”sẽgiúpchúngtagiảmbớtnhiềurắcrốitrongcuộcsốngvàxâydựngniềmtinnơingườikháccũngnhưuytíncủamỗingườichúngta.

Khicôngviệckinhdoanhđượcđẩymạnhđếnmứccao,nhiệmvụchủyếucủatôilàgặpgỡkháchhàng,cácchủnhàmáyvàtổchứchoạtđộngtiếpthị.Lúcnàykếtquảkinhdoanhcũngsinhsôinảynở,thànhcôngnằmtrongtầmtay,vấnđềcònlạilàcủngcốnềntảngtổchứcvàquảnlýnộibộcôngtychothậtvữngchắc.

Tôiluôntựnhủhãyxemtấtcảnhữngchuyệnbấttrắc,thuathiệtđãqualànhữngphépthửnghịlựcvàlòngquyếttâmcủamình.Cáigìđãquathìhãychoquađểbắtđầucáimới,khôngnênquanhquẩn,bámriếtcáicũđãkhôngthểlàmgìđượcnữangoàiviệcngángtrởmình.

Dùbịmấtcơhội làmănvớiVanKempSeafood,nhưngsauđó tôi lạiđượcnhữngcơhộilàmănkháccógiátrịrấtlớn,giúptôixâydựngnênmộtnềntảngtàichínhvữngchắc,làmchỗdựacảvềvậtchấtlẫntinhthầnđểtôitiếptụctiếnlênphíatrướcmộtcáchtựtinhơn.

Tôiluônquantâmđếnviệcbảovệsứckhỏe,tranhthủthờigianrảnhrỗiđể rèn luyện thân thểgiữ thể trạng tốtđểđủsứcđươngđầuvớimọicôngviệccăngthẳng.Dùcôngviệcbậnđếnđâu,tôicũngphânbổthờigianthíchhợpđểnghỉngơidưỡngsức,giữthăngbằngtrongcuộcsống.Nếuđauốmluônthìdùcó“tiềnmuônbạcvạn”cũngkhómà“mua”đượcsứckhỏe.Vìvậy,tôiluôncoitrọngkhâu“phòngbệnh”bằngcáchthườngxuyênchạybộhoặcđixeđạptronghẻmkhoảng2kmmỗibuổisáng,đôikhicòncóconchónuôichạycùng…

Chương9:Phầnthưởngdànhchongười

dámướcmơ

Saumộtthờigiankinhdoanh,tôibắtđầucóchúttàisảnnhờnhậnđượcliêntụccácđơnđặthàngvàkhôngngừngmởrộngmạnglướikinhdoanh.

Cóthángkháchhàngđặtmuađến500tấnbộtsắn,khôngkểhơn100con-ten-nơ thức ăn đóng hộp cho mèo, cùng các đơn đặt hàng khác gộp lạikhoảng200 con-ten-nơmỗi tháng.Lúc này, chúng tôi đã có nhàmáy sảnxuấtthứcăngiasúcxuấtkhẩu,vớicôngsuất300tấn/tháng.

Cóthểnóicôngviệckinhdoanhxuấtkhẩuthựcphẩmđónghộpđãbắtđầuđivàonềnếp,cònviệcsảnxuấtthứcănchogiasúccũngcótriểnvọngrấtsángsủatrongtươnglaigần.Dovậy,tôiđãvạchrakếhoạchtậptrungvàokinhdoanhxuấtkhẩuvàthậntrọnghơntrongđầutưsảnxuất,khôngmởrộngđầutưồạtđểtránhbịthiếuvốn,vìdùsaovốnliếngcủacôngtyvẫncònhạnchế.Việctuyểnthêmnhânviêncũngthựchiệntừngbướcphùhợpvớimứctăngtrưởngdoanhsốxuấtkhẩucủacôngty.

Saukhi thaydâychuyềnsảnxuấtCPMcũkỹ,vốnlànguyênnhânlàmchosảnphẩmthứcăngiasúccủaV&KkhôngxuấtđượcsangNhật,bằngmáyépthỏiJohndeercủaMỹthìtìnhhìnhđượccảithiện,dùphảimấtthờigianlẫnchiphítronghơnmộtnăm.

Mặcdùcôngviệckinhdoanhtiếntriểntốt,tôivẫnkhôngngừngtìmkiếmthêmcácthịtrườngmớiđểmởrộngkinhdoanh,tăngdoanhthuvàgiữvữngsựpháttriểnổnđịnhcủacôngty.

TôithumuanguyênliệucángừtươitừnhiềunguồnđánhbắtkhácnhautrênthếgiớitừđộitàuđánhcácủaPháp,TâyBanNha,ĐàiLoan,NhậtBản,

Nga.Donắmđượccảhaibên,ngườibánvàngườimua,nêncôngviệckinhdoanhcủatôidiễnrarấtthuậnlợi.

Thờigianđó,tôibắtđầuthâmnhậpvàocáccộngđồngkinhdoanhđểtìmkiếmđồngminh.Năm1982,tôicódịpthamgiađoànthươngnhântháptùngNgoại trưởng Thái Lan Siddhi Savetsila, trong Chính phủ của PremTinsulanond,đithămnướcNga.Trongchuyếnđinày,tôiđãthươnglượngvàmuađượccángừcủađộitàuđánhcácủaNga.Độinàycónhiệmvụ“dòlatintức”nhiềuhơnlàđánhbắtcá,dođóchấtlượngcácủahọkhôngcao,nhưnggiálạirẻ.Vìvậytôivẫnmuađểđápứngnhucầunguyênliệuđangthiếutrongnước.

Tôikhôngchỉtìmmuanguyênliệucáchocácnhàmáychếbiếnmàcòntìmmuacácphụkiệnvàgiavịkhác,nhưmuavỏhộpnhômeasyopenhaycòngọilàloạihộp“dễmở”-mộtphátminhmớicủathờiđó,từNaUy;haymuaxốtcàchuađặctừĐàiLoanlàmphụgiachocámòi,khôngkểviệcvậnchuyểnnướckhoángtừKanchanaburivềBangkokđểchếbiếncángừxuấtkhẩusangMỹ.Cóthểnói,côngviệckinhdoanhcủatôinhưmộtquytrìnhkhépkín.

NhờđódoanhthucủaV&Kkhôngngừngtănglên,lợinhuậncũngtăngtheo.Tronggiaiđoạntừsaunăm1983,mỗinămtôithumua40.000-50.000tấncángừtươi,trongđó20.000-30.000tấndànhchokháchhàngchínhlànhàmáyThaiUnion,nhàsảnxuấtcángừhộpchoVanKempSeafood.Nhưvậy,dùkhôngđượcbánthànhphẩmcángừhộpchoVanKempSeafoood,tôicũnggiántiếpkiếmlờiquaviệccungcấpnguyênliệuchonhàmáychếbiếncủahọ.

Trongthờigianđó,mỗithángcótừ2-4tàu,mỗichiếccótrọngtải2.000-3.000 tấn,chởcángừ tươiđếnBangkok.Đôikhicũngcó tàuHànQuốctrọngtảiđến8.000tấncậpcảng….Cángừtươinhậpkhẩuđượcgiữởkhođônglạnhvớinhiệtđộ-250C,cònnướckhoángtừtỉnhKanchanaburitôi

dùngxetải10bánhchởvềvàbántạicácnhàmáychếbiếncávớigiá10.000bạtmộtxe15tấn.Đâylàmộtnhánhkinhdoanhnhỏtôigiaochocácemtôiđảmtrách,doVitoonđứngđầu.

Vềcôngviệcquảnlývàđiềuhànhcôngty,tôibắtđầutìmkiếmliênminhnhằm tăng cường sứcmạnh và chia sẻ rủi ro. Tôi đã liên hệ vớiCông tyPuresburyhaycòngọilàGreenGiant,nhàsảnxuấtrauquảtráicâyhàngđầuthế giới, thông qua Công ty KuaChee tại Đài Bắc, sau khi tôi biết tinPuresburyquantâmđếnloạinấmchampionvàmộtsốrauquảcủaTháiLanvàmuốntìmcơsởsảnxuấtrauquảquymôlớnởphíaBắcTháiLan.

Tôi liênhệxingặpĐại tướngCảnhsátPaoSarasin,GiámđốcCụcPhòngchốngMa túy Thái Lan (NCB), lúc đó NCB đang có chính sách khuyếnkhíchngườidântrồngrauquảthaychocâythuốcphiệntạicáctỉnhvùngcaoởmiềnBắcTháiLan.

TháiLankhiấyđượccáctổchứcquốctếtàitrợ,giúpđỡtrongviệcchốngtệnạnbuônlậumatúyquabiêngiới,cũngnhưtrợgiúpkỹthuậtđểtrồngcácloạicâykhácthaythếthuốcphiện.Dovậy,việctôitìmkiếmcáccơhộiđểngườidânđịaphươngchuyểnsangcanhtáccác loạicâykháccũnglàgópsứcgiúpxóacâythuốcphiệnởTháiLan.

Saukhitôitrìnhbàymụcđíchcủamình,ĐạitướngPaomờiThiếutướngChavalitYodmani,lúcđólàPhóGiámđốcNCBcùngthamdự.Đâylàlầnđầu tiên tôi được gặp và nói chuyện thân mật với Thiếu tướng Chavalit,ngườisaunàytrởthànhmộtcổđôngcủacôngtytôichođếnngàynay.

Trongcuộcgặphômđó,ThiếutướngChavalitchotôibiết tìnhhìnhvàdiệntíchtrồngtrọtởmiềnnúi,cũngnhưkhuyếnkhíchtôithamgiavàodựánpháttriểncácloạicâythaythếthuốcphiện.TôicóấntượngsâusắcđốivớiThiếutướngChavalitvềphongcách,tháiđộâncầnvàcửchỉthânthiệncủaông,dùlầnđầutiêngặpgỡvàtôiíttuổihơnôngnhiều.

Thiếu tướngChavalit làmộtngườicóđạođức, cởimởvà rộng lượng,xuấtthântừmộtgiađìnhkhágiả,cóhọcthức,quanhệxãhộirộng.Từsựyêumếnvàkínhtrọng,tôicóýmuốnsaunàymờiôngthamgialàmmộtcổđôngtrongcôngtyđểgiúpkhâuquanhệvớicáccơquannhànước,vìtronggiớikinhdoanhaicũngbiếtmộtthựctếlàviệcliênhệvớicáccơquannhànướcrấtphiềntoái,mấtnhiềuthờigian,cứnhưphảiuốngliều“thuốcđắng”nhưngkhông“giãtật”.

SaukhixâydựngmốiquanhệvớiThiếutướngChavalitđượchainăm,tôichínhthứcmờiônglàmmộtcổđôngcủacôngty,giaiđoạnđầuôngnắmgiữ20%vốnđiềulệvàgópvốnbằngtiềnmặt2triệubạt.ThiếutướngChavalitđồng ý tham gia, dù có vẻ như ông phải huy động gần hết vốn liếng củamình.

Nhờcómốiquanhệrộng,bảnthânlạilàngườivuitính,biếtlắngngheýkiến người khác nênThiếu tướngChavalit đã giúp cho công ty rất nhiều,nhất là trong quan hệ với các cơ quan nhà nước và quan hệ công chúng.Quanhệgiữatôivàôngngàycàngthântình,gắnbó.Chúngtôiđãhợptáckinhdoanhvớinhautrongsuốt30nămquavàhiệnnayvẫncòntiếptục.

Trongcácnăm1983-1986doanhthucủacôngtytôiđạtmức1,3-1,5tỷbạt,làmộttrongcáccôngtyxuấtnhậpkhẩucáhộpcódoanhthucaonhấtcủa Thái Lan lúc đó, từ việc xuất khẩu 2.000 con-ten-nơ cá hộp và nhậpkhẩu cá ngừ tươi từ 40.000 - 50.000 tấnmột năm, cùngmột sốmặt hàngkhác.Ngoàicángừlàmặthàngchính,tôivẫnduytrìxuấtkhẩubộtsắnvớisốlượngvừaphải.Lợinhuậnrònghàngnămcủacôngtyđạtmức4-7triệubạt.Dobiếtcáchchitiêuvàtiếtkiệmnênđếnnăm1988tôiđãtíchlũyđượchơn30triệubạt,nhờđócóthểmởrộngkinhdoanhsanglĩnhvựckhác.

Tôiluôntintưởnglàmviệctheolẽphải,cótìnhcólývàcôngbằngsẽdẫnđếnthànhcông.Trongkinhdoanhaicũngmuốnthuđượcnhiềulợinhuận,nhưnglợinhuậnđóphảidolàmănchínhđáng,chứkhôngphảidolừađảo

haygianlậnmàcó.Tôivốnkhôngphảilàkẻdốitrá,lậtlọng.Tôicoitrọngdanhdự,biếthổthẹntrướcviệclàmxấuhoặckhôngđànghoàngvàluôntâmniệmrằng lợinhuậnmìnhkiếmđượcphảiminhbạch,khôngphảidogianlậnhayứchiếpkẻyếuhơnmàcó.

Tôitinvàocâuchâmngôn“Kẻgianănkhôngđượclâu,ngườingayănmãikhônghết”,vìviệclợidụngngườikhácdùcólàmaiđógiàulên,nhưngbảnthânhọsẽkhôngbaogiờcảmthấytựhàovàthanhthản.Khigặpkhókhănbất trắc,khôngnênmất thờigiờđi tìmnơicúng lễcầuxincácđấngthiêngliêngcứugiúp,mànênxemlạicáchlàmviệccủamình,xemchúngtađãdùnghếttrítuệ,sứclựcvàthờigianmộtcáchđúngđắn,khoahọcvàcóđạođứchaychưa?Cóphùhợpvớixuthếpháttriểncủathịtrườngthếgiớivànănglựcvềmọimặtcủachúngtahaykhông?

Mỗikhigặpphảitrởngại,chúngtanêndùngtrítuệđểvượtquamàkhôngnênđổlỗichosốmệnhhaysựmayrủivìđiềuđóchẳnglàmchotìnhhìnhkháhơnchútnào.Chúng taphảihànhđộngbằng lý trí,kiên trìphấnđấu,khôngđầuhàng trướckhókhăn trởngại.Có thể tôi đãgặpmaykhi chọnđúngngànhkinhdoanhphùhợpvớithịtrườngthếgiớivàtrongnước,nhưngđiềuđókhôngcónghĩalàtôichỉlàmđượcchănghaychớ.

Ngượclại,tôiđãthựcsựlaovàocôngviệcvàbắttayhợptácvớinhữngngườichuyênnghiệpcónhiềukinhnghiệmtrongnghề,quađókhôngngừngnângcaohiểubiếtvà taynghềcủamình.Dùvậy,khôngphảimọichuyệnđềudễdàng,tôicũngtừnggặpnhiềukhókhănvàvôvàntrởngại.Đólàđiềurấtbình thường trongcuộcsống…Cũnggiốngnhưmặt trăng,khôngphảiđêmnàocũngsáng.

ViệcxâydựngcôngtytrởthànhTậpđoànAmata(AmatatrongtiếngTháicónghĩa là“vĩnhcửu”)khônghềdễdàng,nhưngcũngkhôngphải làquákhó.

Chương10:Mùabãotố

Conngười ta trướckhi biết đứng, biết đi, biết chạyđềuphải trải quagiaiđoạn“biết lẫy,biếtbò”rồimới“lòdòbiếtđi”.Chẳngaisinhra làđãbiếtchạyngay.Điềuđócũngđúngvớidoanhnghiệp,nócũngphảitrảiquagiaiđoạndòdẫmchậpchữngbanđầutrướckhiđứngvữngvàpháttriển.

Điềuquantrọnglàbạnphảicóquyếttâmvàlòngkiêntrì,khôngbỏcuộcdễdàngtrướckhókhăn;nếukhông,bạncứphảiluônluônquaytrởlạivạchxuấtphátvànhưvậycơhộithànhcôngsẽítđi,hoặcchỉđếnmộtcáchmuộnmàng.

TừtaykhôngtôiđãxâydựngnênmộtcôngtyxuấtnhậpkhẩuthựcphẩmđónghộphàngđầuTháiLanchỉtrongvòngchưađầy10năm.Nhưngđiềuđókhôngcónghĩalàconđườngkinhdoanhcủatôichỉtrảibằnghoahồngmàkhôngcóchônggai.

Ngượclại,tôiluôngặpphảikhókhăntrởngạivớinhiềuhìnhthứckhácnhaucứnhưmuốnthửtháchbảnlĩnhvàýchícủatôi.Song,tôikhôngbaogiờchùnbướctrướckhókhănmàchỉ tập trungsuynghĩ tìmcáchđểvượtqua.Cónhữngvấn đề giải quyết nhanh, nhưng cũng có nhữngvấn đề tôiphảimấtrấtnhiềuthờigianvànátócsuynghĩmớitìmđượclốira….

Dámđươngđầuvớikhókhăngiúptôicómộtvốnsốngkháphongphúcùngvớinhữngtrảinghiệmđầyhươngvịvàmàusắctrongnhiềulĩnhvựcvàcácmốiquanhệnhưgiađình,họctập,bạnbè,côngviệc,xãhội…Nhiềulúctôi có cảm tưởng như mình đang đi trên một con đường quanh co khúckhuỷu,nhiềuổgàvàhốsâu,thậmchívựcthẳmchắnngangtrướcmặt...

Những lúcnhư thế tôicũng thấynản lòng,khôngmuốnnghĩhaybướctiếpdùchỉmộtbước.Nhưngnhờcái tínhbướngbỉnhkhôngbỏcuộcgiữa

chừngvàmộtýthứctráchnhiệmcaođốivớigiađình,tôimớivượtquakhókhănvàcóđượcthànhcôngnhưngàyhômnay.

Trongthờigian7-8nămđầucôngviệckinhdoanhxuấtnhậpkhẩutiếntriểnrấttốt,tôilàmviệchăngháisuốtngàyđêmkhôngbiếtmệtmỏi,nhìnvàođâucũngchỉthấytoànmàuhồng.Tôingâyngấtvớibứctranhthắnglợitưởngtượngratừbốicảnhxungquanhvànhữngcảithiệnvềvậtchấtmớicóđượctrongđời.

Khi đó tôi bắt đầu nghĩ đến việc tiếp tục học để lấy bằng thạc sĩ tạiCanadanhằmnângcaohọcvấnđểbảođảmmột tươnglaivữngchắchơn.NếucóthểkếthợpvừahọcvừalàmtiếpthịtạiCanadathìcàngtốt,vàsaukhihọcxongtôicàngcóđiềukiệncủngcốpháttriểncôngtyngàycànglớnmạnh.

Tôidựđịnhsẽhọctiếpngànhcơkhíchếtạovàkếthợplàmtiếpthịsảnphẩmcáhộp.LúcđótôiđãcóThiếutướngChavalitcùnghợptácnêncóthểrảnhtaytrongcôngviệcquảnlýcôngty.Tuyvậy,tôivẫnkhôngngừngtìmkiếmthêmđồngminhđểcủngcốsứcmạnhcủacôngty,vìhiểurõtươnglaibấpbênhcủacôngviệclàmtrunggianthươngmại.

Đâylàngànhkinhdoanhcónhiềurủiro,vìnhàsảnxuấtvàngườimuahàngsẵnsànggạtbỏngườimôigiớibấtcứlúcnàokhihọcóthểbuônbántrựctiếpvớinhau,nhưtrườnghợpVanKempSeafoodđãtừnglàmvớitôi,vì ai cũngmuốnhạgiá thànhxuốngmức thấpnhấtvà tăng lợinhuậnđếnmứccaonhất.

Tôi luônnhắcnhởmìnhnhìnđờivớiconmắt thực tế.“Phi thươngbấtphú”,lợinhuậnvẫnluônluônlànhântốquantrọngchiphốimọiviệc.Dùcốgắnglàmtốtbaonhiêu,nhưngnếukhônggiúpnhàsảnxuấtvàngườimuahàngkiếmđượclợinhuận,chắcchắnhọsẽgạtvaitròtrunggiancủatôitứckhắc.Dođó,dùlàmbấtcứcôngviệcgìthì“lợiích”cũngphảilàyếutốthen

chốt..

CólầntôiđặtmuabộtsắncủaôngFuChoi,chủnhàmáybộtsắntạitỉnhKanchanaburi, làcơsởsảnxuấtđãcóquanhệbuônbánvới tôinhiều lầntrongviệcxuấthàngsangĐàiLoan,vớikhốilượng300tấn.Giátrungbìnhlúcđóvàokhoảng400bạt/hạp(mộthạp=60kg).Haibênlàmhợpđồngmuabántheođúngquyđịnh.Sauđókhônglâu thìbộtsắn lêngiá500bạt/hạp.ÔngFuChoikhônggiaohàngchotôinhưđãthỏathuận.

Tôigọiđiệnthoạinhiềulầnnhưngôngtakhôngtrảlời,cũngkhôngchịugặpmặtnóichuyện.TôiđếntìmFuChoitạinhàvànhàmáyđềuđượctrảlờilàôngtađivắng.Dùnảnlòng,nhưngtôivẫnphảicốtìmcáchđểthựchiệnđơnđặthàngđãnhận.DođótôiđãliênhệvớiôngSuthep,chủnhàmáybộtsắnAsia,nằmcáchnhàmáycủaôngFuChoi4-5km,đểmuahàngdùphảitrảvớigiá600bạt/hạp.

TôiđãtừngmuahàngcủaôngSuthephaibalầnnênnghĩrằngcóthểtinnhauđược,nhưngđếnkhinhânviêncủatôiđếnkiểmtratrọnglượnghàngtrướckhichấtlêntàumớipháthiệncácbaotảiđánglẽphảicótrọnglượng50,3kgthìthựctếchỉcânnặngcó44-45kgmộtbao.Lúcđóhàngđãđượcchất lên tàuđủ trọngtảinênkhôngthểbổsungthêmtrọnglượngbị thiếu.Tôirấtsửngsốttrướcsựgianlậncủangườibạnhàngvàchoángvángtrướctìnhcảnhhọavôđơnchínày.

ThựcraôngSuthepcũnglàngườicùngquêKanchanaburi,tôikhôngngờôngtalạichotôimộtvốđaunhưvậy.Chẳngkhácnào“tránhvỏdưagặpvỏdừa”,tôivừabịlỗvốndonhàcungcấpthấthứavừaphảiđitìmnhàcungcấpmớivớigiámuacaohơnđểgiaohàngđúnghạn,nhưnglạigặpphảikẻbuôngianbánlận.

Sauvụnàytôikhônglàmănvớihainhàmáyđónữa.Vềsau,nhàmáytạiKanchanaburibịthualỗphảiđóngcửa,cònnhàmáyAsiathìdẫmchântại

chỗkhôngpháttriểnlênđược,cóthểđólàhậuquảcủalốilàmănchụpgiật,thiếuchữtínnênkhôngthểtiếnxa.Saunàytôinghetinnhàmáyđóđượcbánchochủkhác.

Điềuquantrọnglàbạnphảicóquyếttâmvàlòngkiêntrì,khôngbỏcuộcdễdàngtrướckhókhăn;nếukhông,bạncứphảiluônluônquaytrởlạivạchxuấtphátvànhưvậycơhộithànhcôngsẽítđi,hoặcchỉđếnmộtcáchmuộnmàng.

Khônglâusau,ôngMontriSilverman,bạnhànglâunămcủatôitạiSanDiego,Mỹthôngbáomộttinkhôngvui,rằngtoànbộlôhàngcángừhộp,gồm2con-ten-nơtrịgiá134.000USD,màtôichuyểngiaochokháchhàngSaferHargastạiHalifax,CanadađãbịCụcHảisảnnướcnàybắttrảvềvìcómùikhôngbìnhthường.CácnhânviênCanadakhôngquenvớimùicángừcủaTháiLanchăng?

TôicònnhớlôhàngđótôiđặtmuacủanhàmáycáhộpYucotạiPaknam,nênvộiliênhệvớinhàmáynàyđểbáotin.Nhưngkhônghiểuvìhọsợphảiđềnbùthiệthại,haydonhàmáyđangbịkhốnđốnkhôngcótiềnđềnbù,nênhọđóngcửaluôn.

Nghetintôigiậtmình,khôngbiếtphảibắtđềnai,lạicònphảitìmnguồntàichínhđểđềnbùthiệthạichokháchhàng,cộngvớicướcphíchuyênchởhàngbịtrảvề, tiềnlưukhovànhiềuchiphíkhácnữa,tổngcộnglại thànhmộtkhoảnchiphíkhálớn.Sựcốnàylàmchotôitốitămmặtmũinhưđangđigiữacơnbão.

Khihàngđượcchởvềnước,tôivộitìmbiệnphápkhắcphụchậuquảbằngcách cho thêm dầu thực vật để khửmùi và thay vỏ hộpmới tại nhàmáyUnicord, sauđóxuất sang IsraelvàcácnướcTrungĐôngnhờsựgiúpđỡcủahaingườibạnngườiĐàiLoanlàRonyLeevàPang.Nhưngdophảimấtthêmchiphíđónghộpmớivàvậnchuyểnnênviệcbánlôhàngnàyvẫnbịlỗ

nặng.Trongnămđó,cảhaimặthàngcáhộpvàbộtsắnlàmtôilỗđến8triệubạt.HậuquảlàtôiphảitạmgáclạiướcmơđihọctiếptạiCanada.

Chuyệnlàmănthualỗkểracũngcònchịuđựngđược,chứchuyệntrụctrặctronggiađìnhmớilàmchongườitanhứcnhối,nhấtlàvớivaitròanhcảtronggiađìnhnhưtôi.Khônglâusaukhitôigặptrắctrởtrongkinhdoanh,giađìnhtôinổramộtvụxungđộtđầybikịchgiữabốtôivàVithit,emtraithứtưcủatôi.

Dosựtứcgiậnbịdồnnénlâungàyxuấtpháttừmốibấthòavàcãicọtriềnmiêngiữabốmẹtôi,cộngthêmáplựccôngviệcđãkhiếnhaibốconcãicọgaygắtđếnmứcmấttựchủdẫnđếnviệchaingườiđánhnhauvàkếtthúcbằngviệcbốtôirútsúngbắnthẳngvàođầuVithit.Viênđạnxuyênvàotránchui qua gáy làmVithit suýt chết, phải nằmđiều trị lâu dài tại bệnh việnPaulo,Bangkok(chuyệnnàytôiđãkểtỉmỉtrongcuốn“Hãylàmngườitốt:Giấcmơvàtuổithơ”).

Lúcnàytôinhưmộtngườibịthấtsủng,cảvềcôngviệclàmănlẫngánhnặnggiađình,làmchonguồntàichínhtíchlũyquanhiềunămcủatôikhôngnhữngbịcạnkiệtmàcònmangthêmnợmớinữa.

Thếnhưngcôngviệckinhdoanhvẫncứtiếptục,cònviệcgiađìnhthìđếnlúcnàymẹtôiđànhphảilydịbốtôivàkéocácemtôicùnggiađìnhchúngđến ở cùng với tôi tại Bangkok, tổng cộng 10 người.Ngôi nhà kiêm vănphòngcôngtycủatôivốnđãnhỏlạicàngnhỏhơn.

Mẹtôiđượcchiatàisảnsaulyhôn800.000bạt,trongđóbàdành500.000bạttrảviệnphíchoVithit,sốcònlạibàđemsửasangchiếcxetải10bánhlàmphươngtiệnchởnướckhoángbánđểlấytiềnnuôigiađình.Cũngmaylàtôicòntiềnvaycủangânhàngvàcácnguồnvaykhácnênvẫncóthểdựavàođóđểcưumangcảgiađìnhsốngquangày,vớimứcchitiêuhếtsứcdèxẻn.

Mặcdùtrongtìnhcảnhkhókhănnhưvậy,tôivẫnrấtcoitrọngviệcgiúpđỡcácemtôihọchành,vìtôinghĩrằnggieotrồngvàogiáodụcsẽđemlạithuhoạchcảđời.Nếukhôngđầutưchocácemhọchànhđếnnơiđếnchốnthìchúngkhôngthểtiếnxađược.Khicókiếnthức,chúngsẽtựlochobảnthânmàkhôngcònlàgánhnặngcủagiađìnhnữa.Dovậy,emnàođangtuổihọc,tôilochoănhọcđếncùng,đứanàođãlớnvàíthọcthìchohọcbổtúc,vừahọcvừalàmđểphụgiúpgiađình.

LúcđóCôngtyV&Kcủatôicũngcónhiềuviệccóthểgiaochocácemtôilàm.Chúngtíchcựcthamgiamỗingườimộttaymàkhôngkêucaphànnàngì.Kểra,sựcố“tannhànátcửa”dochamẹlydịcũngcómặttíchcựclàanh em chúng tôi đùmbọc gắn bó với nhau nhiều hơn dướimộtmái nhàcùngvớimẹtôitạiSoi20Sukhumvit,Bangkok.

DonhânkhẩutrongnhàquáđôngnêntôiđãthuêthêmphòngcủachủnhàởphíasaulàbàNitvimônđểchuyểnbớtcácemtôisangđó.VợchồngVithitvàcongáiởmộtphòng,phòngcònlạidànhcho3-4đứaemkháccủatôiở.

Hainămsau,tôithuêthêmmộtcănnhàphốhaitầng,tầngtrênchocácemtôiở, tầngdướidùng làmnhàkhovàphòng thínghiệmđồhộp.Nhưvậy,cuộcsốngcủagiađìnhtôitạmổn.

Cóthểnóithờigiankểtrênlàgiaiđoạncónhiềubãotốdồndậptấncôngvàotôimộtcáchkhôngthươngtiếc,cứnhưmuốnthửtháchxemquyếttâmvàsựbềnbỉcủatôilớnđếnđâu.

Lần đó, có hai chiếc tàu chở cá ngừ tươimà ôngDamri, chủ công tyUnicord,đãthỏathuậnmuavớigiá800USDmộttấn,tổngcộng4.000tấn,cập bến sông Chaopraya. Nhưng chờmãi ôngDamri vẫn không chịumởL/C.Khiđógiácángừtươitrênthịtrườnggiảmxuốngchỉcòn600USD/tấnnênôngBernard,ngườiPháp,đạidiệnchonhàcungcấpcángừ,phảibaysang Bangkok để giải quyết nhưng ông Damri vẫn không chịu đến nhận

hàng.

Nếukhôngdỡhàngmàcứđểcátrêntàuthêmngàynàothìchiphívàtổnthất sẽ tăng lênngàyđó,dovậycuốicùngôngBernardđànhchịu lỗvốn,giảmgiábánxuốngchỉ cònhơn600USDmột tấn.Phần tôi làngười làmtrunggianmôigiới,trướctìnhhìnhbạnhàngbịbắtchẹtnhưthế,tôikhôngnỡ lấy tiềnhoahồngcủakhách,ngoài racũngphảichịumộtphầnchiphíliênquan.Maymàcòntiềndựtrữvaytừngânhàngnêntôitrangtrảiđược,nếukhôngsẽrấtgaygo.Từđó,tôiphảithậntrọnghơnnhiềutrongviệcmuabáncángừhộp.

Dạođóđúnglàtôigặphạnnặng,liêntụcnhữngchuyệnkhôngmayxảyra.Nếulàngườiyếuđuối,mêtíndịđoan,chắctôiphảiđixembói,hayănchay niệm phật để giải hạn, nhưng tôi chỉ nghĩ đến các nguyên nhân chủquan như là “sự thiếu thận trọng” của mình trong làm ăn, hay chưa cóphươngphápđúngđắnđểgiảiquyếtcácvấnđềnảysinhnênđãdẫnđếnbịthualỗnặngnềnhưvậy.

Đốivớitôi,vấnđềkhónhấttrongđờilàvấnđề“giađình”.Tôiđãnhìnthấytrướcsớmmuộncũngsẽnổraxungđộtgiữabốvàcácemtôi,thếmàtôiđãkhônglàmđượcgìđểngănchặn.Tôithấymìnhcólỗitrongviệcđểxảy ra tấnbi kịch tronggia đình.Tôi tựhỏi đểđi đếnđích cuộcđời, conđườngphíatrướccòndàiđếnđâu,phảimấtthêmbaonhiêuthờigianvàsứclựcnữavì tôi đã cảm thấymệtmỏi, cạnkiệt sức lực.Mọinỗ lực của tôigiốngnhưđổnướcvàochumthủngđáyvậy.Nhưngrồitôilạinghĩthuakeonàybàykeokhác,trongmộtcuộcchiếnkhôngchỉcómộtbênbịthuamãi.Thuamộttrậnkhôngcónghĩalàthuacảcuộcchiến.

Thựcratronggiaiđoạnkhókhănnày,khicôngtybịthualỗnặng,nhiềungười khuyên tôi nên giải thể công ty rồi tìm địa điểmkhác để thành lậpcôngtymới,vìcôngnợcủacôngtykhônghoàntoànlàtráchnhiệmcánhân,màdựatrên“tráchnhiệmhữuhạn”củacôngty.Từxưađếnnayđãcónhiều

nhàquảnlývôtráchnhiệmdùngcáchnàyđểtrốnnợ,trốntráchnhiệm,rồisauđólậpcôngtymới,dùngtênmới,bìnhmớinhưngrượucũ.

Tôitừchốitấtcảnhữnglờikhuyênđó,vìchorằnglàmnhưvậylàkhôngđứngđắn.Khigặpvấnđềchúng taphảiđươngđầuvớinó,phảidámchịutráchnhiệm,cóbản lĩnhcủangườiquân tử, trung thànhvớisựnghiệpmàchúng ta đã gây dựng nên, vì xét cho cùng sự nghiệp tốt xấu là do chínhchúngtatạora.

Tôitinrằngtươnglaicủamỗingườidochínhhọquyếtđịnh.Nếunhìnlạitừthờicổxưahàngchụcngànnămvềtrước,khitráiđấtvẫncònhoangsơ,chỉcórừngrúbaophủ,tấtcảnhữngthứvănminhhaysuytànmàchúngtanhìnthấyngàynayđềudobàntayconngườidựngnênhaytànphámàra.Vìvậy,mọithứtrênđờidùlàhiệntạihaytươnglai,phầnlớnđềudoconngườiquyếtđịnh.Nếuchúngtachỉnghĩvàlàmnhữngđiềutốtđẹpthìthếgiớinàysẽngàycàngtốtđẹphơn.

Trongcuộcsống,tôiluôntintưởngvàlàmtheolẽphải,tinvàosựthậtvàcônglý,vìđólànhữngđiềutồntạivĩnhviễn,dùchúngtacótừgiãcõiđờithìsựthậtvẫntồntạimãimãi.Mỗichúngtalàngườibiếtrõnhấtđiềumìnhđãlàm,dùthếnàođinữachúngtacũngkhôngthểtrốntránhđượcsựthậtvàlương tâmcủamình.Dovậy, tôiquyết tâmlàmviệcđể trảnợvà thểhiệntráchnhiệmtronghoạtđộngkinhdoanhcủamình.Muốnđượcngườikháctôn trọng, trước hết chúng ta phải biết tự trọng, và phải là người tốt đíchthực.

Chương11:Đườngđời

Đờingười làmộthành trìnhkhôngngừngnghỉ,dođóchừngnàocòn thở,bạnđừnghếthyvọngvàdừngbước,vìphíatrướcvẫncónhữngconđườngvàcơhộiđangchờchúngta.

Saukhi trảiquanhữngthấtbạicayđắngtrongkinhdoanhvàvượtquađượctâmtrạngbứcbốivớinhữngtìnhhuốngquákhứđãkhôngthểthayđổiđược,tôidànhthờigianchútâmvàonhữngsuynghĩvàviệclàmtíchcựccólợichobảnthânvàgiađình.

Việctránhnghĩđếnnhữngnỗiđauvàvấnđềnangiảiđôikhibịcoilàtháiđộbuôngxuôi,nhưngđốivới tôiđó làmộtcách tiếpcậnkhácđểnhận ra“bảnchấtcủavấnđề”từđócóthểtìmrabiệnphápgiảiquyếtmộtcáchđúngđắn,dựavàosựthậtvàlẽphải,cótìnhcólý.Khiđócácvấnđềnangiảitựnósẽđượcgiảiquyếttheothờigian.

Kỳthực,cuộcđờitôitừnhỏđếnlúctrưởngthànhluôngặpphảivôvànvấnđề, có thểnói làmviệcvàgiải quyếtvấnđề chính là cuộc sốnghàngngàycủatôi.Ưuđiểmcủatôilàluônsẵnsàngđươngđầuvớicáctháchthứcvàxemđólàthửtháchđốivớibảnlĩnhvàlòngkiênnhẫncủamình.Điềuđógiúptôigiảiquyếtđượchầuhếtcácvấnđềgặpphải.Trướccácvấnđềnangiảichưacóhướnggiảiquyết,tôitạmgáclạiđểtiếptụcsuynghĩ,hoặchuyđộngýkiếntậpthểnhờhọgópý.

Mộtnghệthuậtsốngmàtôiluônvậndụnglàtựđiềuchỉnhbảnthânmộtcáchlinhhoạtvớihoàncảnhvàmôitrườngsốngluônthayđổi.Đólànhữngđiềumàchúngtakhôngthểnétránh,nhưngvẫncóquyềnlựachọnđườngđicủamìnhtrêncơsởhiểurõvấnđềvàchọncáchgiảiquyếtsaochocó lợinhất.

Nhờđó, trongthờigian10nămhoạtđộngcủacôngty,cácvấnđềgặpphảiđềulầnlượtđượcgiảiquyếtổnthỏa,mộtphầncũnglàdosứcđềkhángcủa tôi ngày càng cao hơn. Chẳng hạn, tôi đã trang trải sòng phẳng cáckhoảnnợtrên8triệubạtdothualỗtronghaivụbuônbánbộtsắn300tấnvàhaicon-ten-nơcángừhộpbịtrảlại.Tôicảmthấytựhàovàtựtinởmìnhvìđãlàmviệctrungthực,cótráchnhiệmvàluôngiữđạođứctrongkinhdoanhcũngnhưtrongcácmốiquanhệxãhội.

Nghĩlại,nếulúcgặpgiankhótôichùnbướcvàgiảithểcôngtytheolờikhuyêncủamộtsốngườithìcólẽbâygiờtrongxãhộiTháiLancũngnhưtrên thương trường thếgiớiđãkhôngcóchỗđứngnàodànhcho“VikromKromadit”. Vì thực ra cộng đồng kinh doanh Thái Lan và thế giới cũngkhông phải là lớn vô tận, những tiếng xấu gây ra vẫn có thể quay lại vớichúngtabấtcứlúcnào,khiđóthìkhócóthểthanhminhvàtiếnlênđược.

Saukhilàmăncólãiliêntục4-5nămvàtrangtrảixongnợnần,tôimởsổsáchvàkiểmlạingânquỹthìthấytổngtàisảncótrongtaybâygiờlàhơn30triệubạt.LúcnàyKellyđãđihọctiếpthạcsĩtạiMỹđượcmộtthờigian.

Cóđượcmộtkhoảntiềnkhálớnnhưvậylàdonhiềunămlàmviệccậtlựcvàchitiêutiếtkiệm.Nhớlạigiaiđoạnbầnhànngàynhỏhaythờikỳhọcđạihọcnămthứbakhi tôichỉcó trong tay20.000bạt tiền tiếtkiệm,hoặc lúckinhdoanhthualỗmất8 triệubạt, tôi thởphàonhẹnhõmvàtựhàovềsựthànhcôngcủamình,dùlúcđótôichỉmới30tuổiđời.

Tôivạchrakếhoạchphânbổsốtiềnkiếmđượcthànhhaiphần.Phầnthứnhấtdànhđểlonơiănchốnởchobảnthânvànhữngngườithântronggiađình.Tôiquyếtđịnhmuacănhộđầu tiên trongđời, làcănhộ tạikhunhà

SukhumvitHouse,Soi23vớidiệntích115m2,vớigiá28.500bạt/m2,tổngcộnglà3,2 triệubạtvàchuyểnđếnở.Phầnthứhai làđểdànhchoviệcđihọctiếpsaunày.Vớisốtiền30triệubạttrongtaytôithừasứcthựchiệngiấcmơbấylâunaycủamình.

Kinhdoanhtheokiểumuađibánlạilàloạihìnhrủirocaovàcạnhtranhgaygắt,vìkhithịtrườngmởrộngthìsẽxuấthiệnngàycàngnhiềunhữngngườilàmtrunggian.

Mộtdạo,khitôibuônbánthànhcôngmặthàngnàođó,ngaylậptứctôithấy xuất hiệnmột số khuônmặtmới cũng nhảy vào buôn bán cùngmặthàngđóvớisốlượngngàycàngtănglên,đếnmứcdầndầntôi thấykhôngcònchỗđứngtronglĩnhvựcđónữa,cảmgiácnhưcórấtnhiềungườigiànhgiậtnhaumuabántrongmộtcáichợcựckỳchậtchội.

ĐếnlúcnàytôithấykhôngthểđểCôngtyV&Kcứởtrongtìnhtrạngđómãi,nênsuynghĩtìmcáchđểcôngtyđứngvữngvàpháttriểnlâudàihơn,vìtôikhôngmuốnlàmkinhdoanhchỉđếnmứcđủtiềntiêuxàilàđược.

Cólầntôibànbạcvớicácnhânviêntrongcôngtyrằngcứtheođànàythìkhoảngbanămnữacôngviệckinhdoanhtốtđẹphiệntạicủacôngtysẽcạnkiệtvìcónhiềuđốithủcạnhtranhtrênthịtrường,đólàmộtđiềurấttựnhiênvìkháchhàngluônmuốnhạgiáthành,dođórấtkhócóthểgiữchânđượckháchhàngmãimãi.Đếnmộtngàynàođó,kháchhàngsẽbỏchúngtađểquaysangcácnhàbuôn trunggiankhácchàogiá thấphơn,hoặc thậmchímuatrựctiếpcủanhàsảnxuấtmàkhôngquatrunggiannào,nhưtrườnghợptôiđãbịPaulKrempechomộtvốtrướcđây.

Tìnhhìnhnói trênnhắcnhởtôiphảisớmtìmrahướngđimớitrongsựnghiệpkinhdoanhcủamìnhvàdovậytôikhôngthểbỏcôngtyđiđâuđólâuvàolúcnày.Nếutôirờixacôngtythìkhiquayvềsẽlàquámuộn,côngviệckinhdoanhcủacôngtyxemnhưkhôngcònnữa.Điềuquantrọnglàlúcđótôinghĩrằngmìnhcóthểlàmranhiềuhơnsốtiền30triệubạtđãcó,vànếucónhiều tiềnhơn thì tương lai của tôi sẽvữngchắchơnnhưđã từngmongước.Dovậy,tôitậptrungsứclựcsuynghĩphảilàmgìvàlàmnhưthếnào.

Tôidànhtừ10-20%thờigianlàmviệchàngngàychoviệctìmkiếmcáccơhộikinhdoanhmới,tìmkiếmcácđồngminhtrongkinhdoanh,kểcảgặpgỡlàmquenvớinhữngngườitôichưatừnggặpbaogiờ.Tôitíchcựcthamgiavàocáchiệphộidoanhnghiệp, cácphòng thươngmại, các câu lạcbộdoanhnhân,kểcảhộinhữngngườiNhậttạiTháiLan,hộicựuduhọcsinhĐàiLoan,thamgianhữngđoàncủaThủtướngvàquanchứccấpcaođithămcácnước…

Việctăngcườngquanhệvớinhiềungười,trongnhiềulĩnhvựckhácnhauđãgiúptôicótầmnhìnrộnghơnvàdễnhậnracáccơhộikinhdoanhmớihơn.

Tôihiểurõtầmquantrọngcủaviệcxâydựngvàmởrộngcácmốiquanhệđốivớihoạtđộngkinhdoanhvàsựpháttriểncủacôngty.XãhộiTháiLanrấtcoi trọngcácmốiquanhệ,sựhợp tác tương trợ lẫnnhau,khingười taquenbiếtnhauthìlàmbấtcứcôngviệcgìcũngtrởnêndễdàng,thuậnlợi.

Cùng lúc đó tôi đầu tưmua thêmmột chiếc xe hơimới nữa, vì chiếcMercedes200 trướcđâyđã cũvà trởnên rệu rạovì đãquanhiềunămsửdụngvớicườngđộcao.Tuytôilàngườibiếtgìngiữchămsócchiếcxechuđáo,nhưngnókhôngcònđápứngyêucầucôngviệcnữa.CólầntôiđưaxeđiđónkháchlàmộtngườiPhươngTâycaolớn.Dùtrongxemáyđiềuhòađãmởhếtcỡnhưngvẫnkhôngđủlạnh,nhìnôngkháchmồhôinhễnhại,tôirấtáingại.Nayđãđếnlúctôiphảisắmchiếcxemớitohơn,sangtrọnghơnvìkhảnăngtàichínhbâygiờcũngđãkháhơntrước…

SaukhicânnhắctôimuachiếcMercedes380SEL,sảnxuấtnăm1983vớigiá1,8 triệubạt.Tuy làxeđãquasửdụngđượcnhậpkhẩu từAnhnhưngchấtlượngvẫnrấttốt.Tôichosơnlạixemàuđen,thaythếghếđệmvàmộtsốvậtdụngnộithất,vàlấybiểnsố007.Saukhitântrang,tìnhtrạngxerấthoànhảo,phảibằng90%xemới.Cộnggiámuavàtấtcảchiphísửachữa,chiếcxegiờđây trị giá2 triệubạt.Cònchiếcxe cũ, tôibánđiđểbùvào

chiếcxemớimuanày.

ChiếcMercedesmớimuanàychạyrấttốt,mỗikhiđiđónđưakháchtôicảmthấyyêntâmvàdễchịuhơn,vìchỗngồirộngrãithoảimái,xechạyrấtêm.Ngoài ra, về hình thức trông nó cũng sang trọng hơn chiếc xe cũ rấtnhiều.Tómlại,tôithấyviệcđầutưmuachiếcxenàylàrấtđángtiền.

Đếnhômnaydùđãquahơn20nămsửdụngnhưngchiếcxevẫnchạytốt,tôi đã tặng lại chiếcxenày choVibool, em trai của tôi, để sửdụng trongcôngty.

Chương12:Gióđổichiều

Hoạtđộngkinhdoanhthươngmại,nhấtlàngànhthựcphẩmđónghộpngàycàngcạnhtranhgaygắtđúngnhưtôiđãdựkiến,đặcbiệtsốtaymớinhảyvàonghềngàycàngtăng,vớinhữngthủđoạnquenthuộclàgiànhgiậtkháchhàngcủacáccôngtythươngmạicũ.

Họgiảmgiá hoặckèm theohứahẹn các lợi íchkhácnhằmgiànhgiậtkháchhàngmàkhôngđếmxỉađếnđạođứckinhdoanhhayhậuquảlâudàiđốivớingànhnghề.

Vìvậy,tôibuộcphảichuyểnhướngkinhdoanhchứkhôngthểkhoanhtayngồinhìncôngtycủamìnhchìmtheocontàuđangnghiêngngảtrongcơnbãodữ.Nhưngphảichuyểnsanghướngnàođểchắcchắnrằngconđườngphíatrướcsẽkhônggặpbãolớnhayđángầm?

Lúcđó,ngoàiviệcmôigiớithươngmại,tôichưabiếtcáchtổchứckinhdoanhngànhnàokhác,dùđã thànhcôngđượcmộtbướcvới số tiềnkiếmđượctrên30triệubạt,vàlàchủsởhữumộtcôngtyvớisốnhânviênđángkể.Nhưngbắtđầumộtngànhkinhdoanhmớithìkhôngđơngiảnchútnào,nhấtlàkhichưacókinhnghiệmgìvềngànhnghềđó.

Nhưngtôitinvàocâunói“Trờigiúpnhữngkẻtựgiúpmình”,nênchừngnàocònsốngtôisẽkhôngngừngphấnđấu,vìphíatrướcluôncónhiềucơhộivànhấtđịnhconthuyềncủatôisẽcậpbếnantoàn.

Vàođầunăm1987,tôiđặtramụctiêutrongbanămsauđóphảibắtđầukinhdoanhmộtngànhnghềmớibằngmọigiá,mặcdùchưabiếtđólàngànhnào.Nhưđãnói,tôidànhnhiềuthờigianvàoviệctìmkiếmcơhội,thamgiacáchiệphộivànhấtlàtháptùngnhữngđoànquanchứcchínhphủđithămcácnướcđểcódịpgặpgỡtiếpxúcvớicácnhàkinhdoanhtầmcỡthếgiới.

Mặtkhác,đócũnglàdịpquýbáuđểlàmquenvớicácquanchứccấpcaocủachínhphủTháiLan.Đólàsựđầutưcầnthiếttronggiaiđoạnbanđầu.

ViệcthamgialàmthànhviêncủaLiênđoànCôngnghiệpTháiLanđãtạochotôicơhộimởrộngtầmhoạtđộng,cóthểxemđólà“giấythônghành”để tôi tìm đến cơ hội kinh doanhmới thay thế cho việc kinh doanh thựcphẩmđónghộpđang thoái trào.Tôi rấtbiếtơncácvị lãnhđạoLiênđoàncông nghiệp đã giúp đỡ tôi nhiều, như ôngAnand Panyarachun,Chủ tịchLiên đoàn, sau nay trở thành Thủ tướng Thái Lan, và ông ChokchaiAksornand,ngườikếtiếplàmchủtịchLiênđoàn.DotừnghọctạiĐàiLoanvànóiđượctiếngHoanêntôiđượcLiênđoàncửlàmchủtịchHộiTháiLan-ĐàiLoancủaLiênđoàn.Đóchínhlàđiểmkhởiđầucủalàngiómới.

TrongcuộchọpcủahộicựuduhọcsinhtạiĐàiLoanvàonăm1987,tôiđềxuấtýkiếncácthànhviênnênquaytrởlại thămĐàiLoan,nơihọtừngsốngvàhọctậpvàđãlâuchưacódịptrởlại,đểtìmkiếmcáccơhộihợptáckinhdoanh.CácthànhviênđềutánthànhýkiếncủatôivàranghịquyếttổchứcmộtchuyếnđithămĐàiLoanvàcửtôilàmtrưởngđoàn.Tôirấtngạcnhiênvìđượchội tínnhiệmdù tôi còn trẻvàchưacónhiềukinhnghiệm,trongkhicòncócácthànhviênkháclớntuổihơn,cóthâmniênvàđịavịxãhộicaohơn.

Đượctínnhiệm,tôivuivẻchấpnhậnsựphâncông,xemđâylàmộtdịpđểthửtháchbảnlĩnhvìtừtrướcđếnnaytôichưabaogiờdẫnđầumộtđoànđạibiểugồmnhiềuthànhviênlớntuổi,cókinhnghiệmhơnmìnhnhưlầnnày.Đâyquảlàmộtvinhdựvàcơhộitốtđểtôigặpgỡlàmquenvớicácvịcaoniênquachuyếnđinày.

Saukhivạchrachươngtrìnhchochuyếnđivàliênhệvớicáccơquanvàtổchứccóliênquancủanướcchủnhà,tôidẫnđoàngồm10cựusinhviênsangthămĐàiLoan,saunhiềunămchưacódịptrởlại.

NơiđầutiênchúngtôiđếnthămlàNgânhàngXuấtNhậpkhẩuĐàiLoan.Ngânhàngđóntiếpchúngtôirấttrọngthị,mờiđoànvàohộitrườnglớncủangânhàngcósứcchứahàngtrămngười,trongkhiđoànchúngtôichỉcó10người.ĐiềuđặcbiệtlàcảôngChủtịchvàcácnhàquảnlýcấpcaokháccủaNgânhàngđềucómặtđểđóntiếpchúngtôirấtnồnghậu,cóthểvìđâylàlầnđầutiêncóđoàncựuduhọcsinhngườinướcngoàicủatrườngĐạihọcĐàiLoanđếnthăm,vàtrongbanlãnhđạocủaNgânhàngbiếtđâucũngcóngườitừnglàcựusinhviêncủatrườngnày.

Saukhibắttaychàohỏixãgiao,đoànđượcmờilênngồitạichiếcbànlớnđặtgiữasânkhấu,vàtrưởngđoànđượcbốtríngồigiữa.Đếnlúcnàytôicảmthấyrấthồihộpvàcăng thẳngvìsắpphải thaymặtđoànphátbiểuýkiếnchínhthứcvớichủnhàtrongbuổiđóntiếplongtrọngnày,mộtđiềutôichưatừng trải qua trong đời, nhất là với một cử tọa toàn những bậc tiền bối,nhữngngườicótrọngtráchvàđịavịxãhộicao.

Tôiliếcmắtnhìncácthànhviêncaoniêntrongđoànvàtỏýnhờhọphátbiểuthay,nhưngkhôngainhận.Cuốicùngtôiđànhphảiđứnglênbụcphátbiểuýkiếnvìkhôngthểđùnđẩyvaitròtrưởngđoànchongườikhác,mặcdùtôicảmthấyrunrun,chânđứngkhôngvững.

Cuốicùng,khiởtrongthếbí,tôithấykhôngcòncáchnàotốthơnlàphảibìnhtĩnh,tựtinvàochínhmình.Thựcra,khicònlàsinhviênnămthứhai,cólầntôithamgiacuộcthihùngbiệnbằngtiếngHoatạimộthộitrườngcóđến500-600ngườithamdựvàtôigiànhđượcgiảinhất.Nhưnglầnđótôicó thờigianchuẩnbị trướcrấtchuđáovàchủđộng,còn lầnnày tôiphảiứngkhẩu,vàkhônghềcóthờigianchuẩnbịtrước.

Mởđầubàiphátbiểutôinóikhôngralời,cổhọngnhưbịnghẹnlại,ấpaấpúngkhôngrangôrakhoaigìcả.Phảimấtmộtlúctôimớitrấntĩnhđượcvànóinăng trôichảyhơn.Cuốicùng, tôikết thúcbằngcâu“xincảmơn”trongtiếngvỗtaynồngnhiệtcủacửtọa.Tôithởphàonhẹnhõmvìđãthoát

đượcmộttìnhthế“nangiải”.

Sauđóđoànchúngtôiđếnthămcácvịlãnhđạocủacácbộngànhtheochươngtrìnhđãthuxếp.Cáccuộcgặplầnđórấtcóíchchotôi,vìtôinhậnđượcnhiềugợiý,lờikhuyênvàchỉdẫnrấtcógiátrị,kíchthíchsuynghĩcủatôi.Chẳnghạnnhưcâunóicủamộtvịlãnhđạocaocấp:“Cácanhgiốngnhưnhữngngườimanghaidòngmáu,mộtnửalàĐàiLoanmộtnửalàTháiLan,tạisaocácanhkhônglàmchiếccầunốiđểngườiĐàiLoansangđầutưtạiTháiLan?”

Nghenóivậy,tôibắtđầuphácthảotrongđầuvàinétsơbộcủanhữngcơhội kinh doanh trong tương lai nhằm vàomục tiêu là các nhà đầu tưĐàiLoan.Tôingồinghecáccuộcnóichuyệnchỉvớimộttai,còntaikiadànhchotiếngnóitừtráitimmìnhvềnhữngướcmơtrongtươnglai,chođếnkhicuộchọpkếtthúc.

Khicódịpthuậnlợi,tôiđemnhữngsuynghĩcủamìnhbànbạcvớicácthànhviêntrongđoànlàchúngtôinêncùngnhaulàmmộtđiềugìđóvìlợiíchchungtrêncơsởmốiquanhệhợptácgiữaĐàiLoanvàTháiLan.

SaukhitrởvềTháiLan,tôitổchứcbữacơmthânmậtmờitấtcảthànhviên đã tham gia đoàn đi Đài Loan đến dự, mục đích để cùng nhau tìmphươnghướngcụthểđểthựchiệnnhữnggợiýtiếpthuđượcquachuyếnđi.

Tôiđềxuất thành lậpcông ty tưvấnđầu tưchocácnhàđầu tưĐàiLoanchưahiểubiếtgìvềTháiLan,vìđâylàmộtdịchvụcóthểkiếmratiền.Tôicũng đề xuấtmỗi thành viên nên góp vào công tymột ít vốn,mỗi ngườikhoảngvàichụcngànbạt,aicóđiềukiệnthìdànhthơigianthamgiagiúpcôngty.

Riêngtôi,tôisẵnsàngdùngvănphòngcôngtycủamìnhđểlàmtrụsởchocông tymớinày.Làmnhưvậychiphíhoạtđộngsẽkhôngbaonhiêu, chỉ

phảibỏthêmcôngsứcvàthờigiantronggiaiđoạnđầuthôi.Mọingườiđềutánthànhýkiếncủatôi.

Haithángsau,CôngtyUnicom,mộtcôngtytưvấnđầutư,đượcthànhlậpvàôngThaviMokranuraklàmTổnggiámđốc,ôngJosephHan,ngườiĐàiLoan,làmcộngtácviêntìmkháchhàng.ÔngJosephcũnglàcựusinhviêncùngtrườngđạihọcvớichúngtôi.

Còntôilàngườiđứngsauhỗtrợvềmặthậucần.Saubathánghoạtđộng,đãcónhiềunhàđầutưĐàiLoanđếnthuêdịchvụtưvấnđầutưcủacôngty.TôinhậnrarằngTháiLanđãtrởthànhđịabànmàcácnhàđầutưĐàiLoanngàycàngquantâm.

Nhớlạihaimươinămtrướcđây,ngườiĐàiLoanđếnTháiLanbuônbánvàđầutưrất thànhcôngvàtrởnêngiàucógiốngnhưcáchlàmcủangườiNhật.Lýdocó thể làngườidânTháirất rộnglượngvàmếnkhách,ngườinướcngoàiđượcđốixửbìnhđẳngkhôngphânbiệtvớingườibảnxứ.ĐiềuquantrọngnữalàTháiLanlàquốcgiacóđấtđaiphìnhiêumàumỡ,nôngsảnthựcphẩmdồidào,cóvịtríđịalýthuậntiệntronggiaothôngquốctế.TháiLanlàmộtđịađiểmđầutưrấthấpdẫnnênnhiềunhàđầutưđãđếnđâyđầu tư lâudài.Chẳnghạn,công tyHondacủaNhậtđãđầu tư sảnxuấtxemáy tại Thái Lan và xuất sang các nước nhưMyanmar, Lào,Campuchia,ViệtNam.

GiaiđoạnđầukhiUnicomđivàohoạtđộng,chúngtôichỉlàmdịchvụtưvấnđầutưchocácnhàđầutưnướcngoài,khihọnhờtưvấnxâydựngnhàmáy,chúngtôigiớithiệuhọđếncáckhucôngnghiệptậptrungnhưBangPu,LatKrabang…Lúcđó,tôichưanghĩđếnviệcđầutưxâydựngcáckhucôngnghiệpcủariêngmình.

ThếrồimộtýnghĩvụtsángtrongđầutôikhiôngNobuShen,mộtdoanhnhân,chủnhàmáysảnxuấtdù,nóivớitôirằng“Cứbachiếcdùlàmratrên

thếgiới,thìcómộtchiếclàmtạiĐàiLoan,nếuVikromcókhucôngnghiệpriêngthìtôisẽlàkháchhàngđầutiênđếnthuêđấtvàsẽkéotheocácnhàsảnxuấtdùkhácđếnkhucôngnghiệpcủaVikrom,vìchúngtanóichuyệnvớinhaubằngmộtthứtiếng.”Tôicũngđangsuynghĩ theohướngđó,nênkhingheôngShennói thế, liềnđồngýngay, vì tôi cũngđang tìmcách thoátkhỏicôngviệckinhdoanhthươngmạiđanggặpbếtắc.

Vớisốvốncótrongtaykếthợpvớicáccổđôngkháctôinghĩmìnhcóđủsứcđểlàm,nhưnglúcđótôichưahiểuđầutưxâydựngkhucôngnghiệptậptrung thì người ta phải làm thế nào, cần bao nhiêu vốn.Nhưng vớimongmuốnđitìmngànhkinhdoanhmớithaychokinhdoanhthươngmại,saukhisuynghĩkỹ,tôitriệutậpcuộchọpcủahộiđồngquảntrịUnicomđểđưarasángkiếncủamình.

Hômđótấtcảthànhviênđềucómặt,tôicốgắngthuyếtphụcmọingườinhìn thấycơhộivà triểnvọng tốtđẹpcủaviệcđầu tưxâydựngkhucôngnghiệpvìnhucầucủacácnhàđầu tư rất lớn, trongkhi công tyđãcó sẵnkháchhàngvànhân lực có thể tiếnhànhngay, chỉ cóđiều là cầnphải cóthêmvốnđểxâydựngcơsởhạtầng,bắtđầubằngmộtkhucôngnghiệpquymônhỏtrước.

Quansátnétmặtcủacácthànhviên,tôithấyhọchưaquantâmlắmbèntiếptụcthuyếtphục…nhưngdườngnhưmọingườivẫncònbănkhoănvấnđềvốn.Mộtthànhviênhỏitôi:“Sốvốnđầutưcầnbaonhiêu?”.Tôitrảlời:“Chưathểbiếtchínhxác,cònphảinghiêncứukhảthiđã,nhưngtôidựkiếnkhôngquá100triệubạt.”Nghevậy,mọingườicàngimlặnghơn,khôngaicóýkiếngìnữa.Tôilolắngbụngbảodạ:Chắclàkhôngănthuarồi…Việcthuyếtphụchọđồngývớitôiđầutưxâydựngkhucôngnghiệpchẳngkhácgì“đẩycốiđáleodốc”.

Tôihiểusuynghĩcủahọ,vì100triệubạtvàothờikỳđólàsốtiềnrấtlớn,trongkhingườinàocũngđãvàotuổingũtuần,đãcóvợconvàgiađìnhổn

địnhnênkhôngaimuốnmạohiểmlaovàodựánđầutưđầyrủironày.Hơnnữa,vàothờikỳđóhệthốngcơsởhạtầngbênngoàicáckhucôngnghiệpdo nhà nước đầu tư còn thiếu rất nhiều nên nhiều nhà đầu tư càng do dựtrongviệcđầutưvàokhucôngnghiệp.Tôinghĩbụng,ngoàitôira,chắckhócóthểlôikéođượcngườikháccùngthamgiavàodựánnày.

Cuốicùngtôiđềnghịcuộchọpranghịquyếttiếptụcnghiêncứukhảthi,vàgiaochotôitậphợpđầyđủcácsốliệuvànghiêncứukỹđịađiểmđểđưaracuộchọplầnsauxemxét.

Một tháng trôi qua, tôi vẫn còn bề bộn với công việc chuẩn bị dự án,nhưngtrongđầuđãbắtđầumườngtượngratínhkhảthicủadựánnày,vấnđề lànênbắtđầu từđâu,vì lúcđócácnhàđầu tưnướcngoàibắtđầukéonhausangTháiLanđầutưngàycàngnhiều.

TôimờicácthànhviênhộiđồngquảntrịđếnăntrưatạiKháchsạnSiamIntercontinental.Trướckhiăntôitranhthủtrìnhbàydựánkèmtheocácconsốtínhtoánmàtôiđãchuẩnbị,trongđónêulêngiaiđoạnđầucầncóvốntựcólà25triệubạtvàsốvốncònlại,gấp3-4lầnsốvốntựcó,sẽphảiđivayngânhàng.Nghetôinóinhưvậymọingườingồingẩnratheođuổisuynghĩriêngcủamình,trênnétmặtlộrõtháiđộdửngdưng,thiếutintưởng,vìtínhtổng cộng, số vốn của dự án này vẫn vào khoảng100 triệu bạt, trong khichưacógìđảmbảodựánsẽthànhcông,vànếuthấtbạithìchắcchắnhọsẽbịnợngậpđầu.

Cuối cùng thì dự ándo tôi đưa ra xemnhư thất bại vì các thànhviênhộiđồngquảntrịcôngtyquyếtđịnhkhôngthamgia,màđểtôitựlàmlấy,tuynhiêncôngtyvẫntiếptụccôngviệctưvấnđầutưnhưcũvàsẽhỗtrợtìmkiếmcácnhàđầutưchotôi.

Khôngđầuhàng,tôitiếptụcnuôihyvọngđểthựchiệnướcmơcủamình.Tôiđemtấtcảhồsơdựánkèmtheocácsốliệuđãchuẩnbịđếngặphaiông

Suvan Tensathit và Thavichai Amornprasert tại trụ sở chính Ngân hàngBangkok, lànhữngngườiđãtừngduyệtchotôivayvốnlầnđầutiêntrướcđây.

Nhưngnghetôitrìnhbàyxonghaivịtỏrakhôngthông,cólẽthấylựccủatôi vẫn còn quá mỏng so với tầm cỡ của dự án này. Mặt khác, việc tôichuyểntừngànhbuônbáncáhộpsangđầutưxâydựngkhucôngnghiệptậptrung,một lĩnhvựcđòihỏivốnđầu tư lớn trongkhi tôichưahiểubiết lạichẳngcókinhnghiệmgìlàmộtsựquayngoắt180độvàchứađựngrủirorấtcao,vìvậyhaivịnàykhôngquantâmđếndựáncủatôi.

Tôivẫnkhôngtừbỏýđịnhmàtiếptụcđitìmkiếmcácđồngminhvàcácngânhàngkhácđểthựchiệndựánnàychobằngđược.BởitôitinchắcrằngTháiLanlúcđóđãsẵnsàngđểđóntiếpcácnhàđầutưnướcngoài,đặcbiệttạicácvùngvenbiểnphíaĐông,vốnrấtthíchhợpchoviệcpháttriểncôngnghiệp.

ÔngChavalit,mộtcổđôngcủacôngty,rấttánthànhvớitôitrongviệccốgắngthúcđẩythựchiệndựánnày,vìnótỏracónhiềutriểnvọng,trongkhiviệckinhdoanhbuônbáncáhộpcủacôngtykhônglâunữasẽphảichấmdứt.Vìvậy,tôibắtđầuđitìmcácnhàtưvấnvànhữngcổđôngkháccócùngchíhướngnhưtôi.

TiếnsĩVoraphatTonakaserm,làmviệctạiNgânhàngNôngnghiệpTháiLan, ủng hộ ý tưởng đầu tư của tôi nên đã dẫn tôi đến gặp bà AtchareeVisertsiri,phụtráchbộphậnkinhdoanhcủaNgânhàngNôngnghiệpTháiLan.

Saukhitôitrìnhbàydựánxâydựngkhucôngnghiệpnhằmthuhútcácnhàđầutưnướcngoàivàosảnxuấthàngxuấtkhẩulàchủyếu,bàAtchareevàTiến sĩVoraphat rấtđồng tìnhvìdựán sẽ thuhútvốnnướcngoàivàoTháiLanvà sauđó làdòngngoại tệđổvàoquahoạtđộngxuấtkhẩu.Bà

Atchareerấtquan tâmđếndựánnàyvànói rằngNgânhàngNôngnghiệpTháiLansẽchovayvốnvàthamgialàmmộtcổđôngvìdựánnàyrấtcólợichonềnkinh tế và sảnxuất côngnghiệp.Tôi rấtmừng trướckết quảképnày,vìvừađượcvayvốnlạivừacóthêmcổđôngchiếnlượclàmchỗdựachodựáncủamình.

Bướckếtiếplàtìmthêmmộtsốcổđôngthamgiađiềuhànhcôngty,theonguyên tắclà:mờicácchuyêngia,amhiểuvề từng lĩnhvựcmà tôikhôngnắmvững;ưutiênchonhữngngườiđãquenbiết,đểdễhợptácvớinhautrêncơsởhiệuquảcôngviệc.Kếtquảlàtôiđãcónhữngcổđôngchủchốttrongcôngty,đềulànhữngngườiquenbiết,cóchuyênmôn, tuychưatừnglàmviệc với nhau nhưng độ tin cậy rất cao, như ôngChavalitYodmani, lo vềkhâuquanhệvớicáccơquannhànước;ôngSuwatLippanlopphụtráchvềxâydựng;chịSupalakAmpuchphụtráchtiếpthịvàquảngcáo;cònvềkhâuhànhchánhquảntrịđãcóôngPrayoonBunsungphụtrách,ngườicónhiềukinhnghiệmvềcôngviệcquảnlý.Tôiphânchomỗivịkểtrênmỗingười5-10%cổphần,sốcònlạidotôinắmgiữ.

Thếlàkểtừđầunăm1988chúngtôiđãthànhlậpmộtcôngtymới,cótênlà“CôngtyKhucôngnghiệpBangPakong”,dotôilàmTổnggiámđốc,vớivốnđiều lệ25 triệubạt để thựchiệndựánđầu tiên làxâydựngmộtkhucôngnghiệpvớidiệntích300rai(1ha=6rai).

Đốivớinhữngtaymớivàonghềnhưtôivàcáccộngsựthìtronggiaiđoạnđầucủaviệcxâydựngkhucôngnghiệp,chúngtôichưanghĩđếnviệcphảikéonhữngcôngtychuyênvềxâydựngcáckhucôngnghiệpthamgia,màchỉnghĩđơnthuầnlàvềtàichínhđãcóNgânhàngNôngnghiệpTháiLanđứngphíasau,vềkháchhàngđãcócôngtytưvấnUnicomlogiúp,cònlạichỉlàvấnđềquảnlýviệcmuađấtđaivàxâydựngcơsởhạtầng,màxemrachẳngmấykhókhăn.

Đólàcáchnhìnphiếndiện,thiếukinhnghiệmthựctếdolúcđótaynghề

củachúngtôicònrấtnonyếu,lạichủquantưởnglàmìnhgiỏigiangnêncứnhắmmắt lao vàomàkhôngbiết rằng con đườngphía trước đầy rẫy cạmbẫy,nhấtlàcácvấnđềliênquanđếnluậtlệthủtụccủanhànướcmàtrướcđóchúngtôichưahềbiết.

Tôi cứ làm như điếc không sợ súng đượcmột thời gian, do non kinhnghiệmvàíttuổiđời,vừamớilộtbỏcáivỏbọccủamộtôngchủnhỏtheokiểu cổđiểnđể chuyển sang làmnhàquản lýmột công ty có tính chuyênnghiệptheokiểuhiệnđại.Dùsaothìcáitínhhăngháitíchcựcvẫncómặttốt làgiúp tôivượtquakhókhăn trởngại,vì tôi luôncho rằng“khôngcóviệcgìkhóđếnmứckhôngthểlàmđược”.

Nhìnlạinhữngngàytrước,khicótrongtay30triệubạt,tôikhônghiểusaolúcđómìnhlại liềulĩnhđếnmứcđemtấtcảsốtiềntíchlũyđượcquanhiềunămlàmviệcbằngmồhôinướcmắtđểđầutưvàomộtdựánmàmìnhchưabiếtrõsẽtiếnxađếnđâu.Nhưngcũngnhờvậymàtôiđãtrởthànhmột“nhàđầutưpháttriểncáckhucôngnghiệp”kểtừngàyđó.

Chương13:Mộtbướctiếnxa

CôngtyKhuCôngnghiệpBangPakong(BangPakongIndustrialPark)đăngkýthànhlậpngày6tháng3năm1988vớivốnđiềulệ25triệubạt,trongđótôinắmgiữ60%,cònlạiphânchocáccổđôngkhác.

Tôiđemmộtphầnsốtiềncótrongtayđểgópvốnvàocôngty,sốtiềncònlại12triệubạt,tôiđầutưxâydựngtòanhàKromadit,docănnhàtôithuêởSoi20Sukhumvitđãđượcchủnhàbánchongườikhác.Nhưvậytôiđãphảichuyểntrụsởcôngtykiêmnơiởcủamìnhđinơikhácsau14nămgắnbóvớibaonhiêukỷniệm.

Lúcđótôivẫntiếnhànhsongsonghaicôngviệckinhdoanh,vừatiếptụcbuônbáncángừđónghộpvừa triểnkhai côngviệckinhdoanhxâydựngkhucôngnghiệp.Vàinămsau,khicôngviệckinhdoanhmớitiếntriểntốt,tôiđãgiao lại công tyV&Kchocácnhânviên trongcông ty tựcaiquản.ĐếnnayCôngtyV&Kvẫncòn tiếp tụccôngviệckinhdoanh thươngmạinhưtrướcđâydocácnhânviêncũcủatôiquảnlý.

SauđótôivàôngChavalitthỏathuậnmualạikhuđấtrộnggần300raicủaôngChamroenPulvornlak,chủrạpphimMackana,ởngãtưPathumvan.Lúc đó tình hình tài chính của công ty chưa vững, nên tôi phải dùng tiềnriêngcủamìnhđểđặtcọcvàvaythêmvốncủaNgânhàngThaiThanuvớisốtiền60triệubạtđểchuyểnnhượngđất.Đólàvụđầutưlớnnhấtcủatôitínhđếnthờiđiểmđó,cóthểnóicònbaonhiêutiềnlàtôidốchếtvàodựánnày.

Saukhimuakhuđất50hatạiKm52trênquốclộBangna-Tratrồilàmđường,xâycầuvàphânchiakhuđấtthành20lônhỏ,thìcuốicùngkhucôngnghiệpđầutiêncủachúngtôiđãhìnhthành.Nhưvậydựánmàtôiđãbỏrabanăm ròng rãđểnghiên cứu,khámpháxâydựng,nayđã thành sự thật,

thànhđiểmxuấtphátcủamộtgiaiđoạnkinhdoanhmớitrongcuộcđờicủatôi.

Ngaytừđầutôiđãliênhệvớicáccơquanquảnlýngànhđiệnvànướcđểhỏi thông tin thì được họ trả lời việc cung cấp điện nước cho khu côngnghiệpkhôngkhókhăngì,vìđãcósẵnđiệnnước,chỉcầnchúngtôiđầutưxâydựngthêmđườngốngdẫnnướctừnhàmáynướcKhaoSuwanđếnkhucôngnghiệplàđược.Nhưngsaukhiđầutưxâydựngxongđườngốngvớichiphí20triệubạtthìbịthiếunướcvìcôngsuấtcủanhàmáynướckhôngđủcungcấp.

Việccungcấpđiệncũnggặpphảitìnhhìnhtươngtựvìnguồnđiệnthiếuổnđịnh,côngsuấtthườngxuyênbịtụtgiảm.Chúngtôiphảiđầutưthêm20triệubạtnữađểxâydựngđườngdâydẫnmới.Ngoàiđiệnnước,cònmộtnhucầukhôngkémquan trọngkhác làđiện thoại.Chúng tôicũngphảiđầu tưxâydựngthêmtrạmđiệnthoạimới,làmtăngthêmchiphíđầutư.

Thôngtinbanđầumàtôicóđượctừcáccơquanquảnlýhệthốnghạtầnglàkhôngxácthựcđãdẫnđếnviệctínhtoánvốnđầutưcủatôithiếuchínhxác.Tôiđãỷlạivàothôngtinsốliệucủacáccơquanquảnlýmàkhôngtiếnhànhkiểmtrakỹlưỡng,làmtăngthêmchiphíđầutưrấtlớn,trongkhitôiđãkhôngdựphòngkinhphítrongtrườnghợpnày.

Ngoàinhữngvấnđềgâyđauđầunóitrên,tôicònđảmnhậnvaitrò“đứngmũichịusào”trựctiếpnhậnđiệnthoạitừkháchhàngkhắpnơigọiđếnkêuca,phànnàn,trongđónghiêmtrọngnhấtlàtừkháchhàngđầutiênSrithaiGoldstar, liên doanh giữamột công ty Thái Lan và công ty LG của HànQuốc.Saukhimua30rai(5ha)đấttrongkhucôngnghiệpthìchỉtrong4-5thángcôngtynàyđãxâylắpxongnhàmáy,vìhọdùngkếtcấulắprápcósẵnchuyểntừHànQuốcsang.Cóthểnóiđâylànhàmáyxâydựngnhanhnhất trong lịch sửcủaAmata.Trongkhiđócơ sởhạ tầng trongkhucôngnghiệpcủachúngtôichưasẵnsàngđểnhàmáycóthểđivàohoạtđộng.

ÔngSumitLertsumitkul, chủ công tySrithai, lầnnàogặp tôi cũngnóikháy rằng ông tự biếnmình thành con chuột bạch để tôi làm thí nghiệm.Thựcralúcđóhệthốngcơsởhạtầngcủakhucôngnghiệpchúngtôiđangtrong thờigian“chờ”hoàn thành,nhưngvìnhàmáycủaôngấyxâydựngnhanhhơndựkiếnnênchúngtôikhôngđápứngkịp.Tôikhôngcócáchnàokhác làphảivắtchân lêncổchạyhết tốc lựcđểnhàmáysớmđivàohoạtđộng,vìnếukháchhàngđầutiênkhôngxuôithìnhữngkháchhàngtiếpsausẽthếnào,nếucứđểtìnhtrạngnàykéodàithìtriểnvọngkinhdoanhcủatôisẽrấtđentối.

Đếnlúcnàytôimớinhậnragiữa“ướcmơ”và“thựctế”màtôiđangphảiđươngđầulàmộtkhoảngcáchvôcùnglớn.Sựkémhiểubiếtvàthiếukinhnghiệm trong lĩnh vực xây dựng khu công nghiệp chính là nguyên nhânkhiếntôimắcphảisai lầmvềmộtvấnđềquantrọnglàsựđồngbộcủahệthốngcơsởhạtầng.

Khôngchỉcóvậy, tiếpđếnlàvấnđềchuyểnnhượngquyềnsởhữuđấttrong khu công nghiệp vẫn chưa sẵn sàng. Lúc đó đất đai ven quốc lộBangna-Tratđanglêncơnsốt.Việcmuabánchuyểnnhượngdiễnrarấtsôiđộngtừngngàytừnggiờ,trongkhiđósốlượngviênchứcđịachínhcủatỉnhChonburilạikhôngđủđápứngnhucầu.Tómlại,nhìnvàochỗnàocũngchỉthấytoànlàvấnđềphảigiảiquyết.

Mặcdùxétvềmặtthịtrườngvàbánhàngthìphảinóilàrấtthànhcông,vìchỉtrongsáuthángtoànbộdiệntíchkhucôngnghiệpđãđượcbánhếtchocáckháchhàng.Tuynhiên,domắcphảivấnđềđầutưbổsunghệthốngcơsởhạ tầngnên trongnămđầu tuycông tycóvốnđăngký25 triệubạtmàphảiđóngthuếtới40triệubạt,nênkhỏiphảinóiđếnlãi.Cũngvìtôilàmăntrungthực,khôngcóchuyệngianlậnsổsách,nênmộtsốcổđôngnóimócrằngđáng lẽ ra công ty phải được thưởnghuân chươngvì là đơnvị đóngthuếcaonhấtnước.

Thờigianđótôiphảichịunhiềusứcépvàcăngthẳngđếnmấtănmấtngủ,ngàyđêmlonghĩtìmcáchgiảiquyếtcácvấnđềsaochonhàmáycủakháchhàngsớmđivàohoạtđộng,saochocáchệthốngcơsởhạtầngđồngbộ...

Thậmchítôicònnằmmơthấycảnhkháchhàngxếphàngđếngõcửa,gọiđiệnthoạichấtvấn,phànnànđủđiều.Chỉtrongvòngsáutháng,tôibịbệnhthiênđầu thống tấn công, rụng tóc, sụt kývà suýt chết.Cũngmaymà tôiđượccáccổđôngkháctậntìnhủnghộ,giúpđỡ,chiasẻgánhnặng,kểcảbỏtiềntúicánhânrađể“bảolãnh”vaytiềncủaNgânhàngNôngnghiệpTháiLan.

Nhưbạnthấyđó,cáigiáphảitrảchosựmạohiểmlaovàomộtcôngviệcmàmìnhchưabiếtrõ,chưacókinhnghiệmvàchưalàmbaogiờđắtkhủngkhiếpđếnmứcnào.Đếnkhinhậnra,muốnquaylạithìđãquámuộn.

Sauđó,khingồilạibànbạcvớinhau,mọingườihỏitôi:“Chúngtacónênlàmtiếphaykhông?”Tôitrảlời:“Đếnđâycoinhưtôiđãthitốtnghiệpxongbậc trunghọc, tôimuốnhọc lênđạihọc…Tôi sẽ làm tiếpvì tôiđãcókếhoạchrồi!”

Tôigiảithíchchocáccổđôngnghekếhoạchtiếptheocủamình.Ainấyđềungạcnhiênvìhọnghĩrằngtôisẽđầuhàngkhôngdámlàmtiếpsaubàihọcsailầmvẫncònnónghổi.Nhưngtôikhôngnghĩvậy,vìtôiđãnhậnthấychỗyếucủamìnhvàcũngđãtìmracáchkhắcphục.Tôitinrằngrútđượcbàihọctừthấtbạichắcchắnlầnsausẽlàmtốthơn.Quảthật,nếulúcđótôithoáichí thìgiờđâychắcchắnsẽkhôngcócái tên“Amata”nhưchúng tanghethấyhiệnnay.

Thếlàđúngvàongàyhômđó,tôilàngườikhởixướngthànhlậpra“CôngtyBangPakongIndustrialParkII”,vớisốcổđôngcũđồngýtăngvốnđiềulệcôngtytừ25triệubạtlên120triệubạt,trongđó45%làcổphầndànhchocáccổđôngmớigồmcácôngBanyongLumsum,ChủtịchNgânhàngNông

nghiệpTháiLan,ôngSagawa,CôngtyItochuvàmộtsốnhàđầutưcủacácgiađìnhSriFuongFung,Panicheva,Sophonpanich.

TôibiếtTậpđoàn Itochu làdoôngBanyongnóivớiôngSagawa rằngNgânhàngNôngnghiệpTháiLancógópvốnđầutưkhucôngnghiệpvớinhóm của tôi. Sau đó ông Sagawa cử hai chuyên gia là ông Sato và ôngMisushimađếnlàmviệccụthểvớitôi.Sau3-4thánglàmviệchaibênđồngýkýmộthợpđồnghợptácliêndoanh,doluậtsưTiếnsĩSuwanValaisathiensoạnthảo.

TôitựmìnhràsoátlạilầncuốibảnhợpđồngviếtbằngtiếngAnhdothóiquen của ông chủ nhà buôn thời xưa là cái gì cũngmuốn tự làm lấy chochắc,mặcdùtrìnhđộtiếngAnhvềluậtcủatôicònhạnchế,nhiềuđoạnđọckhônghiểugì.Đánglẽratôinênphânviệcnàychongườikháccótrìnhđộchuyênmônlàmsẽbớtđauđầuhơn.

Thểtrạngtôivốndĩkhôngđượckhỏedoditruyềntừmẹ,cộngthêmsứcépcôngviệcvàlàmviệcquásứcnênsứckhỏecủatôisuygiảmtrôngthấy.Tôi thườngxuyênbịmấtngủ,vàđêmnọ,saukhiuốngrượuvangvàthứckhuya,nhịptimcủatôinhảyvọtlênhơn200lầntrongmộtphút,mặcdùkhiđótôichỉmớihơn30tuổi.

BácsĩRaphin,bệnhviệnBangkok,saukhikhámbệnhchotôirấtngạcnhiênthấytôivẫnsốngđượctrongđiềukiệnnhưvậy,vìvớitìnhtrạngđónhiềungườisẽđộttử,hoặcítracũngbịsốchoặctrụytim.BácsĩRaphinvộiđưatôivàophòngchămsócđặcbiệtvàtiếnhànhkiểmtraxemcómạchmáunàotrongtimbịhẹphaykhông.Kếtquảbìnhthường,chỉcóváchtimhơibịdày.Bácsĩchothuốcuốnglàmgiảmnhịptimvàcăndặnphảigiảmcườngđộlàmviệc,nhấtlàgiảmstress.

Nghelờibácsĩdặn,tôibắtđầutổchứclạicuộcsốngcủamình,sắpxếpcôngviệcvàsinhhoạthợplýhơn,bànbạcvớicáccổđôngtìmthêmngười

đểsansẻbớttráchnhiệmvìtôikhônghềmuốnphảisớmtừgiãcõiđờinàychútnào.

Mọi người đồng ý và tìm được ôngVichienRochviranon, 50 tuổi, tốtnghiệpngànhthươngmạivàkếtoántrườngđạihọcThammasat,làngườirấtđạomạo,từngcókinhnghiệmquảnlýcáccôngtytầmcỡquốcgia.

Tôivẫnlàmnhiệmvụquảnlýcôngtythêmmộtthờigian,chođếnkhiôngChavalitnghỉhưukhỏicơquannhànướcvàđảmnhiệmhoàntoànchứcvụchủtịchcôngty.Lúcđó,tôimớirútrakhỏicôngviệcsựvụhàngngày,vìhầuhếtcôngviệcquảnlýcôngtyđềudohaiôngChavalitvàVichienchịutráchnhiệmgiảiquyết,tôichỉtậptrungvàocôngviệctiếpthịvàbánhàngvìđâylàkhâuchínhtrongkinhdoanh,nếubánđượchàngthìcácvấnđềcònlạisẽdễgiảiquyết.Trongkhiđómộtsốcổđôngcũlầnlượtrútkhỏicôngtyđể locôngviệckinhdoanh riêng,chỉcòn lại tôivàôngChavalit caiquảncôngtyđangngàycànglớnlêntheothờigian.

KhuCôngnghiệpBangPakongIIbắtđầutừviệcmuakhuđấtrộng1.400rai(khoảng233ha)củaôngPraphanChiadamrong.Cómộtchuyệnvuixungquanhviệcmuakhuđấtnày.LúcđầukhitôiđếndạmhỏimuakhuđấtthìôngPraphantỏtháiđộthờơvàthôthiển,rấtkhónóichuyện,khiếntôiphảitìmrakếđóngvailàngườitrunggianvàcó“taytrong”trongcôngty.

QuađótôitiếtlộthôngtinchoôngPraphanbiếtphảnứngcủahộiđồngquảntrịcôngtyđốivớivụmuabánnàysaukhiôngPraphanđưaragiáđấtcaoquámức.Dùvậy,tôithấykhuđấtnàycóvịtríthuậnlợithíchhợplàmkhucôngnghiệpđểthuhútnhàđầutưnướcngoàivìnằmkhôngxaBangkokvàgầnvớithủphủtỉnhChonburi,cảngnướcsâuLaemChabangcũngnhưcảngKlongtoey.

Vớivaitrò“nộigián”tôicốthuyếtphụcôngPraphannênđưaragiánàođểhộiđồngquảntrịcôngtycóthểchấpnhận,vàđừngquênthưởngchotôihoa

hồngkhivụmuabánthànhcông.

ÔngPraphannghetheovìtưởngrằngtôilàngườicùngphe,nhưngôngấy vẫn làmột nhà thương lượng sành sỏi, không dễ dàng bị thuyết phục.Trướckhiđiđếnthỏathuậncầncócuộcthươnglượngchínhthứcgiữaôngvàcôngty.Vìtôiđóngvaingườimôigiới,nêncôngtycửanhSuvatlàmđạidiện công tyđểđàmphán.Khinói chuyệnđượcmột lúc thì tựnhiênôngPraphan nổi nóng, cho rằng anh Suvat bất nhã, xem thường ông và tỏ ýkhôngmuốnbánnữa.

Tôiphảivộikéoôngranóichuyệnriêngvớitưcáchngườitrunggianvàcùng phe với ông, cố thuyết phục ông chấp nhậnmức giá do tôi đề xuất.Cuốicùngôngchấpnhậngiádotôiđưara,nhưngđếnkhitôihỏitiềnhoahồngthìônglấyđủlýdođểcắtgiảm,tôicũngchấpnhậnđểmọichuyệnkếtthúc tốtđẹp.Tôi lấykhoảnhoahồngđóđemtrừvào tiềnmuađấtmàhộiđồng quản trị đã chi.Như vậyKhu công nghiệpBang Pakong II đã hìnhthành từđó,nằm tạikm57 trênquốc lộBangna–Trat, chỉcáchkhucôngnghiệpđầutiên4km.

Mộtkhâutrọngyếucủaviệcxâydựngkhucôngnghiệplàchuyệnmuabánđấtđai,đâylàmộtviệcrấtphứctạpvàrắcrốimàngườingoàicuộckhócóthểhìnhdunghết.Bảnthântôicũngphảicốgắngcậtlựcmớithíchnghiđược trong lĩnhvựcmàmọingườichạyđuakiếmlợinhuậnnày.Tôiphảihọchỏivàrènluyệnnhiềuthủthuật từviệcnóichuyện,đàmphánthươnglượngvàmuabánvớihàngtrămchủđất,đếnnỗitrởnênthôngthạonhưmộtôngthầybói,nhìnmặtlàbiếtngaytrongbụngngườitanghĩgì.Hóaracáiđộngcơ“lợiích”nàychẳngchừaaicả,vìthếtôithườnggặpcáctrườnghợp“lưỡikhôngxương”,tứclàngườitasẵnsàngđổiý,quayngoắt1800bấtcứlúcnào.

Khôngcógìngạcnhiênkhi thấynhiều trườnghợpngười tamâu thuẫnnhauvề lợi íchxuấtphát từchuyệnđấtđai,đếnnỗicó trườnghợphọbắn

giếtnhauchỉnhằmgiànhgiậtquyền lợi….Bản thân tôikhixâydựngcáckhucôngnghiệpBangPakongIvàBangPakongIIcũnggặpphảivàitrườnghợp rắc rối, tranh giành quyền lợi về đất đai vớimột nhómkhoảngmườingườitạikhucôngnghiệp,nhưngtôichưabaogiờdùngvũlựcđểgiảiquyếttranhchấpvớiai.

Đólàmộtsốkẻxấu,nhữngtêncônđồchuyênnghiệplẫnnghiệpdưtạiđịaphương,trongđócócảsựthamgiacủamộtvàiquanchứcnghỉhưu,kểcảlínhtrángcònđangtạingũtrongquânđội,cảnhsát,nhânviênđịachính,nếuthấycócơhộilàhọdùngmọithủđoạnđểkiếmchuyện,moitiền.

Cólầnmộtnhómcônđồđếngâysựnhằmvòivĩnh.Chúngvàochiếmmộtsốlôđấttrongkhucôngnghiệp,nơiđặtnhàmáykínhAsahingàynay,bọnchúngmangcảsúngđứnggácvàhunghăngđedọa,khiếntôiphảinhờđếnĐại tướngBunrit can thiệp.Ông choxe chởmột toán quânnhân đến dẹploạn,buộcbọnchúnggiảitán.Nếucứđểchomộtvàitêncônđồlộnghànhgâyrốinhưvậy,chắcchắncácnhàđầutưnướcngoàisẽlongạivàgâyảnhhưởngxấuđếnmôitrườngđầutưđangtrênđàtăngmạnh.

TôimaymắncóhainhânviênphụtráchkinhdoanhchủchốtlàanhPiếcSamosaman và anhChairat, cả hai rất tháo vát, vui tính và kiên nhẫn, rấtthíchhợpvớicôngviệcgiaotiếpvàthươnglượngvớikháchhàngcũngnhưvớicácquanchứcnhànước.Saumộtthờigiancôngviệcquảnlýkinhdoanhcủacôngtydầndầnđivàonềnếp,chúngtôingàycàngtíchlũyđượcnhiềukinh nghiệm hơn trong công việc quản lý điều hành, nhất là nghệ thuậtthươnglượngvớicácchủđất,nhữngngườidễtrởmặtvìhámlợi.

CóhômanhPiếcnóivớitôi,nhữngtêncônđồ,gầnmườiđứa,từnggâyrốivềchuyệnđấtđai tạikhucôngnghiệpcủachúngtôi,đều lần lượtbiếnmấtvìgặpnhữngkếtcụcchẳnglành...Tôinghĩbụngđúnglàácgiảácbáo.

ViệclàmkhucôngnghiệptạicácnướctheochếđộdânchủnhưTháiLan

đúnglàkhôngdễdànggì,nếusosánhvớicácnước theochếđộcộngsảnnhưTrungQuốchayViệtNam.Ởnhữngnướcnày,chínhphủlậpquyhoạchpháttriểnkinhtếxãhộivàralệnhdidờidâncưđểthựchiệndựántheoquyhoạchmàkhôngphảilosợvềvấnđềđềnbùgiảitỏa,vìhọlấylợiíchchungvềkinhtếvàxãhộilàmcơsởđểpháttriển.Vìthế,hainướcnàypháttriểnkinhtếrấtnhanh,khônggặpphảivấnđềtrởngạinhưTháiLan.

Ởgiaiđoạnđầu,côngtytôivayvốncủaNgânhàngNôngnghiệpTháiLanđểđầutư.ChịAichari,ủyviênhộiđồngquảntrị,chuyênlovềvấnđềtàichínhnêntôiđỡđượcmộtphầngánhnặng.

NgoàiratôicònđượcsựhỗtrợtàichínhcủagiađìnhSrifuongFung,chủsởhữuquỹCathayTrust,doôngSombatPanichchevalàmđạidiện,nêntôicóđầyđủnguồnvốnđểmuađấtchoviệcxâydựngcũngnhưmởrộngkhucôngnghiệp.TôithỏathuậncáchlàmviệcvớiCathayTrustrằngmỗikhitôicókếhoạchmuakhuđấtnào,thìCathaychỉcónhiệmvụchitiềnrađểmua,vì tôi chỉ thực hiện theo đúng quy hoạch được chụp ảnh từ trênmáy bayxuốngmàthôi.

TôiyêucầuQuỹkhôngđượccửchuyênviênđếnđiềutratạichỗvìsợròrỉthôngtin,cácbênđềutánthànhđềnghịcủatôivàphêduyệtcấpvốnngayđểđầutưmuađất.Vìvậy,côngtycủatôitrởthànhkháchhànglớnnhấtcủaCathayTrust.TôicũngđemcáchnàyápdụngvớiNgânhàngNôngnghiệpTháiLanđểmuađấttrongcáckhuvựcliềnnhau,làmchoviệcmởrộngkhucôngnghiệprấttiệnlợi.

Nhờnhữngngườiđồngnghiệpcónănglựctrongtừnglĩnhvựcnêncôngviệccủatôitrong2-3nămđầuđượcsansẻrấtnhiều.Tôikhôngcầnphảilochuyệnvaytiền,thiếtkế,xâydựng,cơsởhạtầngkhucôngnghiệpnhưtrướcđâynữa,nêncónhiềuthờigianđểlochuyệnkhác,nhưvấnđềtiếpthịcầnnhiều thời gian và rất quan trọng, vì chỉ có bán được đất trong khu côngnghiệpthìcôngtymớicóthểđứngvữngvàmởrộngkinhdoanh.

Khitôiđãcókinhnghiệmvànắmvữngphươngpháplàmviệc,thìcôngviệcđiềuhànhcôngtyngàycàngdễdànghơn.Tấtnhiênluônluôncónhữngvấnđềmớixuấthiệncầnphảigiảiquyết,nhưnggiờđâytôiđãđỡđauđầuhơn,mặcdùtócvẫnbịrụng,maymàtóctôivẫncònđentựnhiênchưabịbạcsớm.

Chương14:Cổđôngmới

Tìmcổđôngthíchhợpđểlậpcôngtycũnggiốngnhưtìmmộtngườibạnđờithíchhợpđểkếthôn,cảhaiviệcđềuđòihỏiphảicó thờigianvà sự thậntrọngđểhiểurõbảnchất, tínhnếtcủanhauđếnmứccósự tin tưởngrằngđâyđúnglàngườimàmìnhcóthểchungsống.

Nhưngdùcótìmhiểukỹđếnđâuthìđócũngchưachắclàđápsốchínhxác,vìconngườivàmọivậttrênđờinàyluônthayđổi.

Sauhơnmườinămlàmviệc,tôinhậnrarằngviệclàmănvớicáccôngtylớncủaNhậtBảnkhôngphảilàchuyệndễdàngnhưtrởbàntay.Tôihiểurõđểxâydựngcôngtycómộtnềntảngvữngchắcthìyếutốquantrọngnhấtlàphảicómốiquanhệtốtđẹpvớinhữngcánhân,côngtyvàcáctổchứccóliênquantronglĩnhvựcđó.

Đúngnhưcâu tụcngữTháiLan“Nhiềucáiđầu tốthơnchỉcómộtcáiđầu”. Do vậy, sau khi Công ty Bang Pakong II hoạt động không lâu, cónhiềunhàđầutưđếnmuađấtđểlậpnhàmáy,riêngkhuđất233hacủagiaiđoạnđầutiênthìchỉtrongvòngmộtnămchúngtôiđãbángầnhết.

KháchhàngNhậtđầutiênquyếtđịnhmuađấtlậpnhàmáytrongkhucôngnghiệpcủachúngtôilàcôngtysảnxuấtkínhAsahi.Nhờhọcólòngtinvớicổđôngmới của công ty lànhómcácgiađìnhSrifuongFung,Panicheva,SophonpanichvàTậpđoànItochu,mặcdùđốivớidựánKhucôngnghiệpBangPakongIthìkhônghềcómộtnhàđầutưNhậtBảnnàovàomuađất.Từđótôirútrakếtluận,việcliênkếtkinhdoanhvớimộtcổđôngmớiđángtincậy,cóvịthế,danhtiếngvàcómốiquanhệgắnbóvớicáctậpđoànNhậtsẽtạochomìnhcơhộimởrộngkinhdoanhlớnnhưthếnào.

NgườiNhậtlàmănrất thậntrọng.Trướckhiđầutưvàođâuhọthường

nghiêncứu,điềutratìmhiểuđốitácrấtkỹlưỡng,kểcảtìmhiểulailịchcủangườiđứngđầutổchứclàmănvớihọ.Cóthểnói,họđãtiếnhành“chụpX-quang”tấtcảcáckhâuđểkiểmtrakỹđốitácđó.NhưngnếuđãcómộtcôngtyNhậtlàmcổđôngtrongcôngtycủađốitácthìmọichuyệnsẽdễdànghơnnhiều…

KhởisựlàmănvớingườiNhậtrấtkhókhăn,nhưngnếuđãtừnglàmăn,haylàđốitáccủanhaurồithìsẽhợptácvớinhaumãimãi,ítkhibỏnhaugiữachừng.

SosánhviệckinhdoanhgiữakhucôngnghiệpBangPakongIvớiKhuCông nghiệpLadKrabang do nhóm của ôngChan Issara đầu tư cho thấymộtthựctế:KhucôngnghiệpLadKrabangcórấtnhiềunhàmáycủaNhậtvìnhómôngChancóhợptácđầutưvớicôngtyMarubenicủaNhật,cònKhucôngnghiệpBangPakongIkhôngcónhàmáynàocủaNhậtvì thiếuđiềukiệnđó.

DocôngtymớithànhlậpcủatôicómộtcổđôngcủaNhậtthamgiatừđầu, nênKhu công nghiệpBang Pakong IImới thu hút được khách hàngNhậtđầutiênlànhàmáysảnxuấtkínhAsahi,mualôđấtrộng130rai(21,6ha)vớigiá1,2triệubạt/rai,trảtrước90%,tínhthànhtiềntrên100triệubạt,đólàkhoảntiềnmặtlớnnhấtmàtôithuđượctừtrướcđếnnay.

LýdocôngtyNhậtnàyquyếtđịnhđầutưvàokhucôngnghiệpcủachúngtôilàvìhọrấttintưởngvàocổđôngmớicủacôngty,mặcdùlúcđóđườngsátrongkhucôngnghiệpvẫncònđangxâydựngdangdở.NhờthuđượctiềnđấtcủanhàmáyNhậtnàynêncông tycủa tôicógầnđủvốn lưuđộngđểhoạtđộngmàkhôngphảiđivaynhiều.

SựthựcthìđạidiệncủacôngtyAsahibắtđầuliênhệvớitôitừtháng8,năm1988, lúcđónhómchúng tôiđangđàmphánvớiTậpđoàn Itochuvềkhảnăngmờihọthamgiavàocôngty.TrưởngnhómnghiêncứucủaAsahi

là ôngKamya, 40 tuổi. Sau khi gặp gỡ, ôngKamya đã giới thiệu tôi làmquenvớiôngSombatPanichevatạimộtnhàhàngvenbiểnởSriracha.CuộcgặpgỡhômđóchínhlàsựkhởiđầuđểtôivàôngSombattìmhiểunhânthânvàtínhtìnhcủanhau,từđótrởthànhđốitáckinhdoanhcủanhauchođếntậnbâygiờ.

SaukhikểchoôngSombatnghevềlailịchcủamình,tôinóivớiôngvềviệctôichuẩnbịliêndoanhvớiTậpđoànItochu.Điềunàylàmchoôngtintưởnghơnvàgiớithiệutôigặpchúôngấyvàlàchủtịchcủatậpđoàn:ôngKietSrifuengfung.

LầnđầugặpgỡvớimộtnhânvậtnổitiếngtầmcỡquốcgianhưôngKietnên tôi rấthồihộp.Hơnnữa,đâycòn là lầnđầu tiên tôiđặtchânvàovănphòngriêngcủavịđứngđầumộttổchứckinhdoanhhàngđầutrongnướcnêncũngcóphầnrụtrè.ÔngKietmờitôingồiđúngvàochiếcghếngồilàmviệc của ông.ÔngKiet là người gốcHoa ở tỉnh Suphanburi, có nước dangămđen, thânhìnhcaotovạmvỡ,khuônmặt trôngrấtsắcsảovàcótácphongcủamộtnhàlãnhđạo.Tuylớntuổinhưngôngvuitính,thânthiệnvàđiềuđólàmtôicảmthấyrấtkínhtrọngông.

Trướckhigặp,ôngSombatnóivớitôirằngviệctậpđoàncủaôngthamgialàmcổđôngvớicôngtycủatôihaykhông,quyếtđịnhnằmởôngKiet.Lúcđầutôinghĩcuộcgặpnàycólẽchỉkéodài10phút,nêntranhthủgiớithiệuvềbảnthânvàvềCôngtyBangPakongI.Saukhitôitrìnhbàyxong,ôngKiethỏi:“Thếanhđịnhdànhchotậpđoàncủachúngtôibaonhiêuphầntrămcổphần?”

TôitrảlờichitiếtrằnghiệngiờnhómBangPakongIcũcủatôinắmgiữ55%,Tập đoàn Itochu 25% cùng với công ty xây dựngNakano củaNhật5%,ngoàira tôiđangthảoluậnvớigiađìnhSophonpanich, thôngquaanhChaivàChalicontraicủaôngChatri,tínhtấtcảthìcònlạikhoảng15%sẽdànhchonhómcủaôngKiet.

ChỉngheđếnthếôngKietlậptứcthayđổitháiđộ,nétmặtvàgiọngnóivuivẻbiếnmất,ônglấybàntayđậpmạnhvàongựcvàlớntiếngnói:“Tôi,KietSrifuengfung,nếucólàmcổđôngchocôngtynàothìcũngphảinắmtừ50%cổphầntrởlên,chứchỉcó15%thìtôikhôngquantâm”.Ngheôngnóithếtôihốthoảngnóikhôngnênlời,bốirốikhôngbiếtlàmgìtrướcphảnứnggaygắtcủaông.Tôingồiimlặngmộtlátđểtrấntĩnhlại,trongđầusuynghĩkhôngbiếtmìnhsơýđãnóirađiềugìkhôngphảikhiếnôngphậtlòngtứcgiậnbấtngờnhưvậy,tôiđâmlođếnhậuquảvìôngKietlàngườirấtcóthếlựctronggiớikinhdoanhcũngnhưchínhtrị.

Khôngkhí lúc đó rất căng thẳng, tôi lúng túng chưabiết nên tiếp tục câuchuyệnrasao,vìnếutiếptụcnóikhôngxuôitaiônglầnnữathìchắcchắncơhộilàmănnàycoinhưchấmhết…Chỉcómộtcáchlàtìmcớhòahoãn…

VìthếtôitừtốnnóirằnghiệngiờtôiđangtrongquátrìnhđàmphánvớinhómSophonpanich,nếucóthểgiảmtỷlệcổphầnbênđótôisẽtăngthêmtỷlệchonhómcủaôngấy.

TháiđộcủaôngKietchưachuyểnbiếngìsaukhitôinóinhưvậy,vìôngmuốn50%chứkhôngphải15%.Lúcđóchỉcómộtmìnhtôiđươngđầuvớiông, chẳng có đồng minh hay cổ đông nào bên cạnh để giúp tôi thươnglượngthoátkhỏicảnhbếtắcnày.Bíthế,tôingướcmắtnhìnquanhthìthấybứcảnhchụpôngKiethồicòntrẻtrongbộquânphụcphicông,bènnảyraýthửđánhtrốnglảngsangchuyệnkhácxemsao...

SauđótôibắtđầutrìnhbàylạibằngnhữnglờilẽchânthànhrằngtôisẽvềnghiêncứulạitìmcáchđểnângtỷlệcổphầncủanhómSrifuengfung,vìđâylàlầnđầutiêntôigặpôngKietvàchỉmớibiếtchủtrươngcủaông.Vềphầncánhân, tôirấtvuimừngnếunhómcácgiađìnhôngKiet,ôngSombatvàôngPaibulPanichevathamgiagópvốnvàocôngtycủatôi,vìvậytôisẽcốgắng tìmcáchnâng tỷ lệnhưmongmuốncủaôngKiet, coi đó làưu tiênhàngđầu.

Nghetôinói thế,ôngKiet thayđổi tháiđộvàdịulại.Tôi tranhthủtấncôngthêmbằngcáchmạnhdạnhỏi:“Ngườitrongảnhmặcbộquânphụcphicôngkiacóphảilàônghaykhông?”Nhưgãiđúngchỗngứa,gợilạikỷniệmoaihùng trongquákhứ,ôngKiếtvuivẻhẳn lên.Ôngmỉmcườinói trongThếchiếnthứII,ônglàphicôngtrongquânđộiTrungQuốc,hìnhđóchụplúcôngmớingoài20tuổi.NghenóiôngtừnglớnlêntạiTrungQuốc,tôivộichuyểnsangnóichuyệnbằng tiếngBắcKinhhọc từ thờisinhviên tạiĐàiLoan.

ÔngKietngạcnhiênthấytôinóitiếngHoaBắcKinhrấtthạo,nênkhôngkhínóichuyệnsauđótrởnênthânmậthẳnlên.TôinóivớiôngKietrằngtôicũnglàmộtngườiưathíchtốcđộvàđãtừngthamgialuyệntậpláimáybaytrongkhôngquânTháiLan.Tôimơcóngàysẽláithửmáybayphảnlựcsiêuthanh.ÔngKietđượcdịpkểthêmrằnghồicònởTrungQuốcônglàmộtphicông láimáybaychiếnđấuvớiquânđộiNhật tạimiềnNamTrungQuốc.TôibổsungthêmrằngtrongthờigianhọcởĐàiLoan,tôicóthuênhàcủaTướngCơNanSon,PhóTư lệnhMặt trậnphíaNamcủaquânđộiTrungQuốctrongthờikỳchiếntranh,vàôngcómộtngườiconcũnglàphicôngcủaĐàiLoan.

Việcônlạichuyệncũlàmchochúngtôicảmthấynhưquenbiếtnhautừlâu, giúp đảo ngược không khí căng thẳng trước đómột cách không ngờ.ÔngKiettrởnênvuivẻvìđãlâukhôngcóainóichuyệnvớiôngbằngtiếngmẹđẻ.Hơnnữaviệctôikhơilạiquákhứoanhliệtcủaông,mộttrảinghiệmítngườiTháigốcHoanàocóđượclàmôngcảmthấytựhào,phấnchấn.Vìvậy,cuộcgặpmàtôi tưởngsẽchỉdiễnra trongvòng10phútcuốicùngđãkéodàigần2giờ,mộtkhởiđầuđánghàilòngvớimộtcổđôngtầmcỡtrongtươnglai.

Sauđóba,bốntuần,tôigọiđiệnbáochoôngSombatrằngtôiđãthươnglượngdànhthêm5%cổphầnnữachonhómcủaônglênthành20%,nhưng

ôngSombatchorằngnhưthếvẫnquáít,vànóithêmlànhómcủaôngcóthểđemlạinhiềulợiíchchokhucôngnghiệp.Tôitrảlờirằng,khinàotăngcổphầntôisẽdànhsốđóchonhómcủaôngSombat.SauđótôithươnglượngđểcôngtyxâydựngNakanobánthêm2%cổphầnchonhómôngSombat,tổngcộngthành22%,làcổđônglớnthứbatrongcôngty.

ĐólàcâuchuyệnđằngsauviệcTậpđoànAsahi,nhàđầutưđầutiênmuađất trong Khu công nghiệp Bang Pakong II, phải nói công này thuộc vềnhómcổđôngSrifuengfung,cổđônglớnnhấtcủaAsahi tạiTháiLan,đặcbiệtôngSombatlàngườicóvaitròrấtquantrọng.

ViệcôngthamgialàmthànhviênhộiđồngquảntrịtrongcôngtycủatôilàmchocácnhàđầutưNhậttintưởngđầutưvàokhucôngnghiệpcủatôi,mộtđànemmớigianhậpcộngđồngcáckhucôngnghiệp.Đây làmột sựmạo hiểm vì vốn đầu tư lên đến trên 130 triệuUSD, trong khi khu côngnghiệpcủatôivẫncònngổnngangchưacógì.

TôivộinhâncơhộinàyđẩymạnhchiếndịchtiếpthịbằngcáchmờiôngHiyama,GiámđốcdựáncủaAsahithamgiacácbuổithuyếttrìnhvậnđộngthuhútcácnhàđầutưkhácvàokhucôngnghiệpmàkhôngphảitrảôngtiềnthùlaogìcả.Cóthểnóilàtôiđượclợikép.

Nhiềunămsauđó,vàonăm1997,khichúngtôitriểnkhaidựánkhucôngnghiệpAmataCity tại tỉnhRayong thìkháchhàngđầu tiênvàomuađấtởđâyvẫnlàNhàmáysảnxuấtkínhAsahi,vớidiệntích130rai,trảtiềntrước90%nhưcũ, dù tôimớimuakhuđất nàyvài hômđểxâydựngkhucôngnghiệp,trongkhiquyhoạchtoànkhucònchưaxong,đườngsáchưaxâydùchỉ làmột thước.Điềuđó chứng tỏ nền tảng lòng tin giữakháchhàngvàcôngtyAmatachúngtôiđãđượccủngcốvữngchắc.Tôi lạicó thêmhơnmộttrămtriệubạtlàmvốnlưuđộngđểquayvòngnhưlầntrước.

NóivềvấnđềthươnglượngvớicáccôngtyNhật,tôiphảithừanhậnhọlà

nhữngđốithủrấtcứngrắntrongđàmphán.Trướcđây,chúngtôiphảimấthơn hai năm để liên hệ và thương lượng với nhà sản xuất máy điều hòaMitsubishicủaNhật.

HaycôngtyDenzo,doôngWanSansulàmchủtịch,màđíchthântôitiếnhànhđàmphántrựctiếp.TôiphảirấtkhônkhéovàthậntrọngtrongtừngcâutừngchữkhinóichuyệnvớiôngWan,vìôngvốnlàmộtluậtsưnổitiếng.

Ônghỏirấtchitiết,vặnvẹođủthứ,nhưcôngtrìnhxâydựngnhàmáycủaôngcógiátrịhàngtỷbạt,nhưngđếnnayvẫnchưacógiấychủquyềnđất.Tôigiảithích,đểcógiấychủquyềnđấtphảimất3-4năm,nênviệcmuabánđấtthườngtiếnhànhtrướcsauđómớilàmthủtụccấpgiấychủquyền,tấtcảcácnhàmáykháctrongkhucôngnghiệpđềunhưvậy.Cuốicùngôngmớichịuthôi.

Thựcra,trướcđâytôichưaquenbiếtôngSuwan,nhưngnhờtrongcôngtycủatôicómộtvàicổđôngquenthânvớiông,nênôngtintưởngđầutưvàokhucôngnghiệpcủatôi.

Việcchọnlựacổđông,thuhútthêmcổđôngmớivàocôngtycóýnghĩaquantrọngđốivớithànhcôngcủacôngty.Nhờcósựđồngtâmhiệplựccủanhiềungườivàmỗingườicóthếmạnhriêngnênsứcmạnhcủacôngtytănglênđángkể.Tôikhôngbaogiờphủnhậnsựthànhđạtcủatôilànhờsựhợptácgiúpđỡcủanhiềungười.Mặcdù trongcông ty tôi cũngcómột sốcổđôngkhôngtánthànhviệcliêndoanhvớicôngtyNhật,vìchorằngcôngtyđãhoạtđộngtốt rồi,việcgìphảichàomờicáccôngtyNhậtvàođểhọđèđầucưỡicổmình.

TôiphảigiảithíchlýdovìtôichưacónềntảngquenbiếtvàquanhệkinhdoanhvớicáccôngtyNhật,nênlàmănvớihọrấtkhókhăn,nếumuốnhọđầutưvàokhucôngnghiệpcủamìnhthìchúngtacầncóchiếccầunối,đóchínhlàcóđốitácđángtincậythamgiavàocôngtyđểtăngthêmtiềmlực

tàichínhvàtiếpthị,làmnhiệmvụthiếtlậpcácmốiquanhệ.Điềuđósẽgiúpchúngtapháttriểnkinhdoanhdễdàngvànhanhchónghơn.

Việclàmchocácnhàđầutưtintưởngđểhọbỏrahàngchụctỷbạtxâydựngnhàmáytrongkhucôngnghiệpcủachúngtôitrongkhichưaxongthủtụcchủquyền,vàchưahoàntấtxâydựngcơsởhạtầng,làviệcrấtkhókhăn.Dođó,tronggiaiđoạnđầu,việctriểnkhaikhucôngnghiệpAmatagặprấtnhiềutrởngại,nêntôiphảitìmcáchvượtquamâuthuẫnnày.

Thờigianđãchứngminhquyếtđịnhcủatôilàđúng,vìnhờlựachọnđúngcổ đông ngay từ đầu khi xây dựng khu công nghiệpBang Pakong II nêncôngtycủachúngtôiđãpháttriểnvữngchắc,khôngngừngmởrộngvàtrởthànhTậpđoànAmatangàynay,vớihơn100cổđôngvàhơn4.000nhàđầutưkhácmuacổphiếuquathịtrườngchứngkhoán.Vìthế,sốngườicóquanhệtrựctiếphoặcgiántiếpvớiAmatangàycànglớn,giúpchocôngviệckinhdoanhcủaAmatangàycànglớnmạnh.

Thửnhìnvàocáccông ty lớn tầmcỡ thếgiới,bạnsẽ thấy trong thànhphầntổchứccủanhữngcôngtynàyđềucósựthamgiacủanhiềucổđôngcó chất lượng, đó là nguyên nhân quan trọng làm cho họ thành công.Tấtnhiêncáccổđôngđóphảiđượclựachọnkỹcàng,làcánhânhoặctổchứcđángtincậy.

Cònviệc tổchứccông ty theokiểucổđiển,chỉkéonhữngngườiquenthân,hoặcbạnnhậu,khôngcótiềmlực,nănglựcvàtrìnhđộthamgiacôngtychắcchắnsẽkhôngcólợivềlâudàivàchỉcóthểtồntạitrongmộtthờigianngắn.Đốivớinhữngngườiđó,bạnchỉnêngiữmứcquanhệcánhân,vui chơibùkhúmà thôi.Cònkhinóiđếnhợp táckinhdoanh thìviệc lựachọnđốitácphảidựatrêncơsởlýtrí,yêucầuvàđòihỏicủacôngviệc,tínhcôngbằng,sựtincậyvàsựcóđicólại,giốngnhưkhilựachọnngườibạnđờicủabạnvậy.

Chương15:Ngườibánhàngxuấtsắc

Hai câu nói “Sống là để phục vụ”, và “Không gì là không thể” chính làphương châm sống thể hiện tính cách của tôi trong hoạt độngkinh doanhngaytừđầu.

Theotôi,nguyênnhânchínhlàmchokinhdoanhthànhcôngkhôngphảichỉnhờsảnphẩmtốt,cóthịtrườngtiêuthụ,màcòndongườiquảnlýgiỏi,biếtcáchlàmchocôngtycủamìnhtrởthànhhìnhảnhhaybiểutượngcủamộttổchức“cótinhthầnphụcvụ”.

Ngườilãnhđạophảicóquyếttâmcaovàkiêntrì,khônglùibướctrướckhókhăntrởngại,cótínhquyếtđoán…vìhọlàngườidẫndắtvàtạoniềmtin cho đồng nghiệp và cấp dưới. Nếu người lãnh đạo không vững vàng,khôngquyếtđoán,dễlàmkhóbỏthìcấpdướibiếtdựavàoaiđểcủngcốtinhthần?

Ngườilãnhđạodùcógặpnghịchcảnhkhốnđốn,thửtháchnặngnềđếnđâucũngphảiluôntỏralạcquan,khôngđượcđểlộsựyếuđuốitrướcmặtmọingười.Khôngvìtâmtrạngnhấtthờihayđưanhữngcâuchuyệnvặtvãnhrađểnói chuyện làmquànhằmgây thiện cảm.Khi côngviệckinhdoanhthànhcông,tấtnhiênnósẽđemlạithunhậpchocôngty,khicôngtycóthunhậphaycó lãi lớn,nósẽdùnglãiđóđể tiếp tụcmởrộngkinhdoanhlớnhơnvàchukỳcứnhưthếlặpđilặplại,bấtkểquymôcôngtylớnhaynhỏ.Đólàcôngthứcthànhcôngcủamọitổchứckinhdoanh.

KhôngthểphủnhậnrằngsựlớnmạnhcủaAmatanhưngàynaycũngbắtnguồntừnhântốcơbản:đólànănglực“bánhàngvàphụcvụ”mặcdùkểtừnăm2004trởđitôikhôngcònphụtráchkinhdoanhbánhàngnhưtrước,màgiaonhiệmvụnàychoemtôilàViboonvànhómnhânviênAmata.Kểtừđó, những người được tôi trao lại nhiệm vụ đã làm rất tốt công việcmà

không cần sự cómặt của tôi, trừ trường hợp làmviệc vớiChủ tịchHãngHino, nhà sản xuất xe tải củaNhật.Họmuốn xây dựng nhàmáy tạiKhucôngnghiệpAmataNakhorn,màtrongvòngsáuthángnhàmáynàyphảiđivàosảnxuấtngay,chonêntôiphảiđíchthânlàmviệcvớihọ.Đólàkháchhàngcuốicùngtôitrựctiếplàmviệc.

KhiKhuCôngnghiệpAmataNakhornbắtđầumởrộnggiaiđoạn5,thìchínhlúcđóKhuCôngnghiệpAmataCityđanggặpkhủnghoảng,vìsaukhichúngtôixâydựngxonghạtầngkhucôngnghiệpnàykhônglâuthìnổracuộckhủnghoảngtàichínhtrongkhuvực,dẫnđếnkhucôngnghiệpnàynợtiềnxâydựngcủaCôngtyItalian–Thaigần600triệubạt,trongkhichúngtôikhôngbánđượcmộtlôđấtnào.Cảhaikhucôngnghiệpchỉcóchiramàkhôngcóthuvào,chẳngkhácgìbịchảymáumàkhôngcầmlạiđược.Tôilạibịđauđầu,mấtănmấtngủmộtthờigiandàichođếnkhitìnhhìnhđượccảithiện.

NhưngvàolúcđótôibiếttincôngtyBMWcóýđịnhlậpnhàmáysảnxuấtôtôtạiTháiLan,vàđãcửđoànđếnxemđịađiểmtạiKhuCôngnghiệpAmataCitycũngnhưmộtsốkhucôngnghiệpkhác.90%nguồntinmàtôicóđượcđềunóirằngBMWsẽđầutưvàocáckhucôngnghiệpkhácđượcthành lập trướcAmata3-4năm,vìcơsởhạ tầngmọimặtcủacáckhuđóhoàn thiện hơnAmata City. Điều này có nghĩa là tôi phải huy độngmọinguồnlực,thếmạnhmàmìnhcónếumuốnbiến10%khảnăngcònlạithành100%,dùmọingười trongcông tybắtđầunảnchívì thấyhầunhưkhôngcònkhảnăngnào.

Riêngtôithìvẫnbìnhtĩnh,chưachịuđầuhàngvìnghĩrằngcònnướccòntát,chưaratrậnthửsứcsaolạiphảiđầuhàngsớm.Tôichorằngcầnphảilậpkếhoạchbiến10%khảnăngthànhsựthật,đemtấtcảnhữngđiểmyếuvàbấtlợicủakhucôngnghiệpchúng tôi raphân tíchmổxẻvà tìmmọicáchđểkhắcphụcnhượcđiểm,bịtkínnhữnglỗhổngcủamình.

Tronghoàncảnhmờmịtđó,mọingườiđồngtâmhiệplựccùngnhauvắtócrađểsuynghĩ,phântíchnguyênnhânvàđưarabiệnphápkhắcphục.Tôighiragiấythànhhaicộtđiểmyếuvàđiểmmạnh,vàđiềnvàođócácýkiếnphântíchcủamọingười,rồitấtcảcùngthảoluậnđểtìmraphươnghướng,biệnphápvàvạchrakếhoạchhànhđộng.Từđóchúngtôidầndầnnhậnrahướngđivàniềmtinđượccủngcố,cótinhthầnquyếttâmhơn,khôngcònbiquanchánnảnnữa,mặcdùbiếtrằngcơhộithànhcôngchỉlà1/10.

Do tìnhhìnhkinh tếnóichungbị sa sútnghiêm trọng,hoạtđộngkinhdoanhcủacôngtygặprấtnhiềukhókhăn,thiếucảtiềnmặtđểchitiêuđếnnỗiôngChavalitphảidùngséccánhânđểrúttiềnmặthỗtrợcôngty…Tuyvậy,chúngtôivẫnquyếttâmtìmmọicáchđểlàmchokháchhànghàilòngtừđóquyếtđịnhđầutưvàokhucôngnghiệpcủachúngtôi.

Sauđókhônglâu,tôiquyếtđịnhbaysangĐứcđếnthămtrụsởHãngBMWcùngvớiôngTomReese,nhằmgặpgỡcáccấplãnhđạocủacôngtyvàthamquannhàmáy.ViệctôicấtcôngbaysangĐứclầnnàyđúnglàlàmtheolờidạycủacácbậctiềnbối“Khôngvàohanghùmsaobắtđượccọp?”.

Việcđếntậnnơilàmquenvớicácnhàlãnhđạovàquảnlýcóliênquanđãgiúpxâydựngmốiquanhệthânthiện,tăngcườngsựhiểubiếtgiữahaibên,quađóthấyrõhơnphươnghướngcầntiếnhànhsắptới.

Saukhitrởvềnước,tôinóiôngTomReesetiếptụctấncôngbằngcáchgọiđiệnthoạisangĐứcđểhốithúc,hỏithămtìnhhình.Ngaykhitìnhhìnhcóvẻtiếntriển,tôivộitriệutậpcuộchọpnhómlàmviệcđểvạchkếhoạchtiếptheo.

Ông TomReese,một ngườiMỹ gốcĐức, nhận nhiệm vụ làm trưởngnhóm đàm phán, với sự tham gia của một nhân viên người Pháp tên làMalee. Tôi bố trí nhân sự như vậy vì qua quan sát tôi thấy thông thườngngườiChâuÂuthíchnóichuyệnvớingườiChâuÂuhơn,vìhọcócùngvăn

hóavànếpnghĩ.Trongcácbuổitiệctùng,lễhộitôiđểýthấyhọthườngtụtậpnóichuyệnvớinhaunhiềuhơnlàvớingườixứkhác.

SaukhinắmđượcthôngtinvàyêucầucủaphíaBMW,nhómđàmpháncủa chúng tôi đã tiến hành điều chỉnh lại toàn bộ kế hoạch làm việc, lấykhách hàng làmmục tiêu chính, cố gắng thỏamãn tối đa tất cả những gìkháchhàngyêucầu.KhiBMWcửđoànkỹthuậtsangkhảosáttạiKhuCôngnghiệp,tôitrựctiếpdẫnhọđixemlôđấtcóvịtrítốtnhấtđãbốtrísẵnchohọ,bấtcứyêucầugìcủahọcũngđượcđápứngtốiđa,cácthôngtinsốliệuđềuđượcchuẩnbịkỹcàngvàchínhxác.Tómlại,chúngtôicốgắngchứngminhchohọthấymìnhlànhữngtay“chuyênnghiệp”,cóthểđápứngmọiyêucầucủamộttậpđoànlớnhàngđầuthếgiớinhưhọ.

Sauđómộttháng,tìnhhìnhcódấuhiệulạcquanhơn,kháchhàngvẫntiếptục liênhệđểhỏi thêmcác thôngtinvàsố liệu,điềuđóchứngtỏhọđangquantâmđếnchúngtôi.

Vấnđềquantrọnglúcnàylàgiácả.Cầnlưuýrằngcáctậpđoànđaquốcgia, thườngkhôngthíchkỳkèomặccảtheokiểumuabánởchợ,nênviệcđịnh giá phải chuyên nghiệp, hợp lý, và có chuẩnmựcvà linh động trongphạmvichấpnhậnđược.

Trong tìnhhìnhkhókhănnhư lúcnày thìviệcbánđượcđất làưu tiênchính,cònlãinhiềuhayít là thứyếu,miễnkhônglỗvốnlàđược.Từviệcxácđịnhrõcáchấnđịnhmứcgiáthànhnhưvậy,chúngtôicócăncứđểđàmphánvớikháchhàngmộtcáchmạchlạc,vữngvànghơn.

PhíaBMWthôngbáo,vềlâudàihọcầndiệntíchrộng100ha,điềuđócónghĩalàchúngtôiphảidànhđấtđểsaunàyhọcóthểmởrộng..Dođótôiđưaramứcgiágiaiđoạnđầuthấphơngiáhiệnhành30%,cònphầnmởrộngsaunàysẽtheogiámớivàtrảbằngđồngmácĐức,đểkhitínhchunglạigiákhôngquáthấp.

Đếnkhikýkếthợpđồngthìhọchỉmuatrước7,3havàyêucầudànhsẵnchohọ50hađểmởrộngmàkhôngnhắcgìđếnconsố100ha,ngoàiracònkèmtheođiềukiệnchúngtôiphảisanbằngkhuđấtchohọ.Tấtnhiênlàmnhưthếthìchiphísẽtăngthêmrấtnhiều,trongkhitìnhhìnhkinhtếđangrấtgaygo.Tuynhiên,chúngtôivẫnlàmtheoyêucầucủakháchhàngvìnghĩđếntriểnvọnghợptáclâudài.

Tôichấpnhậnyêucầucủakháchhàngđểhọvàoxâydựngnhàmáytạikhucôngnghiệpcủachúngtôi,cònlợinhuậnsauhẵngtínhvìnghĩthếnàohọcũngsẽmởrộngnhàmáy.Tuynhiên,chođếnnayhọvẫnchưamởrộng,cólẽvìthịtrườngtiêuthụxeBMWcaocấpcònhạnchế.Nhưngtôikhôngthấtvọngvìđiềuđó,ngượclạicòncảmthấytựhàovìnhàmáysảnxuấtxehơiBMWnàyđãsảnxuấtranhữngchiếcxechấtlượngcao,nhưloạixeseri7???,làdòngBMWđắttiềnnhất,chỉsảnxuấttạiTháiLanđểxuấtkhẩu.

TrởlạicâuchuyệnkýhợpđồngvớiBMW,thủtụcđàmphánvàkýkếtgiấytờvớihọrấtphứctạpvàkéodài.ÔngManfred,luậtsưcủaBMW,cónhữngđòihỏiquáđáng,dùôngTomReeserất thiệnchí, tận tìnhhợptác.Haibênphảitốnrấtnhiềuthờigianchoviệcthảoluận,thươnglượngđếnnỗichúngtôicoiđâylàvụđàmphánhợpđồnggaygonhấtkểtừkhithànhlậpkhucôngnghiệp.Từđó,tôirútrakinhnghiệmlàmănvớingườiĐứckhônghềđơngiảndễdàngnhưtôitưởng.

NgườiĐứclàmviệcrấtcónguyêntắc,thẳngthắn,vàrấtcụthểsâusắc.Vìvậy,đượclàmviệcvớihọcũnglàdịptốtđểtôicóthêmkiếnthứcvàkinhnghiệmtronggiaodịchquốctế,giúptôivữngvànghơntrongviệchộinhậpquốctếsaunày.

Mộttrườnghợpđàmphánkinhdoanhkhôngkémphần“gaycấn”sovớiBMWlàCôngtyBridgestone,nhàsảnxuấtlốpxehàngđầuthếgiới.Khiấy,họcóyêucầumuamộtlôđấtdài1kmvàrộng600méttạiKhuCôngnghiệpAmata Nakhorn, với điều kiện không được làm đường hay tiện ích công

cộngtronglôđấtđó.

Nếuthươnglượngthànhcôngthìđâysẽlàkháchhànglớnnhấttừtrướcđếnnayđốivớikhucôngnghiệpcủachúngtôi.Trongkhiđócáclôđấthiệncótrongkhucôngnghiệpkhôngcólônàođápứngđúngyêucầucủakháchhàngcả.Nếukhôngcólôđấtđápứngđúngyêucầucủahọthìcơhộithươnglượngthànhcôngrấtít.Dùvậy,tôivẫncốtìmcáchđểcóthểkéochođượckháchhàngnàyvàokhucôngnghiệpcủamình.

Tôi đến gõ cửa gặp ông Fukumuri, CEO củaCông tyBridgestone tạiBangkok.Tôithúthậtvớiôngrằngdiệntíchmàôngcầnhiệngiờchúngtôichưacóđủ,tôicầncóthờigianđểmuathêmđấtđainhằmtăngdiệntíchlôđấthiệncóthêm50%nữa.Ýtôinóirằngchúngtôimớicó50%diệntíchmàông ấy yêu cầu (nhưng thật ra lúc đó chúng tôimới chỉ có sẵn 20%diệntích),vìlôđấtBridgestoneyêucầuphảiliềnmộtmảnhvớidiệntích1.000x600mmàkhôngcóđườnghaycôngtrìnhcôngcộngcắtngangqualàđiềukhôngthể,dotạiđịađiểmđócónhiềukênhrạchchằngchịt.

Trênthựctế,khôngmộtkhucôngnghiệphaykhuđấtnàotạiđịađiểmđócómiếngđấtđápứngyêucầucủaBridgestonecả.Khuvựcđótrũng,nhiềucôngtrìnhcôngcộngcủamộtkhudâncư.Mặcdùvậy,tôivẫncốgắngđápứngyêucầucủaBridgestone,vớiđiềukiệnhọphảichotôithêmthờigianvàđặtcọc20%.

NgoàiracònmộtvấnđềnữalàtôiphảididờiđườngốngdẫnkhícủaCụcDầukhíTháiLannằmphíadướikhuđất.Đâylàvấnđềlớn,vìđườngốngthuộchệthốngdẫnkhílênphíaBắcThủđôBangkok.Hơnnữa,việcchuyểnđường ống vào ngày thường trong khi các nhàmáy đang sử dụng gas làkhôngthựchiệnđượcmàphảichọn1ngàyduynhấttrongnămkhicácnhàmáykhôngdùnggas.Vềchiphídidờiđườngống thìkhỏiphảinói, ít racũngngốnmất40-50triệubạt.Chỉmớihìnhdungbấynhiêutrởngạitôiđãthấyớnlạnh,nhưngdotìnhhìnhkinhdoanhlúcđókhókhăn,côngtycórất

ítkháchhàng,nênchúngtôiquyếttâmvượtquamọitrởngại.

Vừanghetôinói,ôngFukumuriđãbácbỏthẳngthừng,vìmộtcôngtytầm cỡ thế giới như công ty của ông không thểmạo hiểmmua đất “trêngiấy”…TôicốthuyếtphụcnếukhôngđầutưvàoKhuCôngnghiệpAmataNakhorn thì ôngcó thể chuyểnđếnKhuCôngnghiệpAmataCity tại tỉnhRayong,nhưngôngtừchốivàgiảithíchrằngchủtrươngcủacôngtylàđặtnhàmáytạiđịađiểmcạnhquốclộBangna-Trat,vìhiệncôngtycòncóhainhàmáykhácđóngtạiRăngsitvàSaraburi,nếuchuyểnđếntỉnhRayongthìquáxa,khôngtiệnchoviệcquảnlý.

Tôigiảithíchthêmrằngtheođiềukiệnmàôngnêurathìkhôngcókhucôngnghiệpnàonằmtrênđườngquốclộnàycóthểđápứngđược,bởivậyôngcầnchotôithờigianđểtôiđikhảosátvàđi“thugom”cáckhuđấtchođủdiệntíchcònthiếu,rồisẽđưaragiácả,thờihạnthựchiệnvàhẹnlầnsaugặpnhauđểbàntiếp…ĐếnlúcđóôngFukumurimớixiêulòngvàđồngýtheođềnghịcủatôi,vìtrongkhiôngchưaxácđịnhđượcđịađiểmnào,việccứthửlàmtheocáchtôinêucũngchẳngmấtgì.Nhưvậykếtquảcuộcgặphômđóítralàhọđểngỏchờđợichúngtôi,chứkhôngphảiđóngsậpcửalại.

Tôi trởvềcông ty triệu tậpgấpmộtnhóm“tácchiến”để thựchiệnkếhoạchnày.CácnhânvậtchủchốtnhưanhPiếcSamosamanvàanhChairathsẽphụtráchviệctìmmuađất,anhParadonloviệcxâydựngvàdidờiđườngốngdẫnkhírakhỏikhuđấtdựkiếndànhchoBridgestone.

Đâylàmộtnhiệmvụrấtkhókhănvìđườngốngnàycungcấpkhí24/24giờvà365ngày/nămchonhàmáyđiệncủaEGAT(CụcĐiệnlựcTháiLan)vàmộtsốnhàmáykhác.Nếuphảidừngcungcấpkhíđểdichuyểnđườngống,chúng tôi sẽphảigiảiquyếtnhiềuhậuquảnặngnề, trực tiếpvàgiántiếp,chocácbênliênquan.

Nhưngtôinghĩrằngnếucóquyếttâmcaothìsẽgiảiquyếtđượccáckhókhănđó.Mỗikhicócơhộilàtôi“chộp”lấyngayđểnghiêncứuxemxétkhảnăngmìnhcó làmđượckhông,nếu thấykhả thi thì tôiquyết tâmlàmđếncùngdùgặptrởngạiđếnđâu.

Tôivànhómlàmviệcdànhphầnlớnthờigianbànbạctìmbiệnphápthựchiệnkếhoạch,lấyviệcđápứngyêucầucủakháchhànglàmmụctiêuphấnđấu của công ty, giống nhưmay đo quần áo hay “sản xuất theo đơn đặthàng”vậy.

Chúngtôiđặtracácchuẩnmựcđểlàmkháchhànghàilòngnhấtvàcóthểlinh hoạt thay đổi theo yêu cầu của khách hàng,miễn là yêu cầu đó nằmtrongkhảnăngcủachúngtôi.

Sauđómộtthờigian,códấuhiệuchothấyBridgestonequantâmnhiềuhơnđếnđềxuấtcủatôi.Họliêntụcchongườigọiđiệnđếnhỏitìnhhìnhvàgiá cả.Có lẽhọđã thấy rõdọcquốc lộBangna–Tratkhôngcókhucôngnghiệpnàocólôđấtđápứngđiềukiệnmàhọđãđặtra.

Tôikhôngmuốnđưaragiácảrồisauđóhaibêncòkèmặccảvớinhaunhưkiểumuabánởchợmàmuốnlấymụctiêucủakháchhànglàmcăncứ,từđótínhtoánxemtôicólàmđượchaykhôngvàlàmđượcđếnđâu,nhưthếnào.Vìvậybênnàycứchờbênkiađưagiátrước.

Nhómlàmviệccủatôi,trongđócócảngườiNhậtvàngườiMỹ,đềugiụctôichàogiátrướctheoyêucầucủakháchhàng,vìđólàthônglệquốctếvàthị trường lúc này là thị trường của ngườimua. Nhưng tôi vẫnmộtmựcmuốnngheýkiến củakháchhàng trướcđể làmviệcdễdànghơn, vì đâykhôngphải là trườnghợpbình thường,màlàmộtkhuđấtcódiện tích lớnnhấttừtrướcđếnnay.Chúngtôiphảilàmcầuvượtquađườngcaotốcvàcáccông trình công cộng khác nên cần vốn đầu tư rất lớn, vì vậy không thểphạmsailầm.

CuốicùngtôivàôngChavalitcùngđigặpkháchhànglàôngFukumuri.Tôi kểhết choôngFukumuri nghequá trìnhxâydựngvàhình thànhkhucôngnghiệptừlúcnóchưacógìchođếnlúccótrên300nhàmáyhoạtđộng,phầnlớnđềulàcôngtyđaquốcgia.RằngđólàvìAmatalàmviệcrấtquycủ,cóthiệnchívàchămsóckháchhàngrấttốt…

TôihiểurõcáccôngtyNhậtthườngtìmhiểuđốitácthôngquacáccôngtyNhậtkhác.Trongkhiđó,tạiKhuCôngnghiệpAmatacủachúngtôi,hơnmộtnửacácnhàmáylàcủangườiNhậtnêntôitinrằngôngFukumuricũngđã nghe được những ý kiến tích cực từ các công ty Nhật ở đây đối vớiAmata,vìchúngtôiluônphụcvụhọrấttốt.

CuốicùngtôigặplãnhđạocấpcaocủaBridgestonebaytừTokyosang,ôngArakawa,từnglàmtổnggiámđốcmộtcôngtyconcủaBridgestonetạiTháiLan.TôibốtríchoôngArakawađimáybaytrựcthăngđểquansátđịađiểmdựđịnhđặtnhàmáycùngquangcảnhxungquanh,đồngthờichỉchoông thấy công trình nâng cấp đường cao tốc Bangna-Trat sắp hoàn thànhtrongvàithángnữa.Sauđó,mộtcáchrấtchuyênnghiệp,tôitrìnhbàyquyhoạchkèmtheocácsốliệuchitiếtvànhữngdựánsẽpháttriểntrongtươnglai.ÔngArakawa tỏ ra rất hài lòng về kết quả chuyến đi thăm địa điểm,riêngvấnđềgiácảôngvẫnchưanêuravàcũngkhônghỏilạitôi.

Saumộtthờigiangặpgỡ,làmviệcvớinhau,quanhệgiữatôivàlãnhđạocủaBridgestonetrởnênthânmật,hiểubiếtnhauhơnnêntôichủđộng“tấncông”họtrước.TôinóirằngAmataquyếtđịnhlàmbằngđượcdựánnàyvìBridgestonevàsựhợptáclâudàigiữahaibên.VìvậyxinBridgestonechobiếtdựkiếnkinhphíchodựánnàylàbaonhiêu,nếuthấylàmđược,Amatasẽbảođảmdựánnàynhấtđịnhthànhcông.

Đếnnướcnàythìhọkhôngthểlảngtránhmãiviệcđưaragiá,màđểlộrằng họ dự kiến kinh phí cho việcmua đất không quá 2 triệu bạt/rai. Tôikhông thất vọng dùmức giá này thấp hơn giá hiện hành 300.000 bạt/rai.

Tính sơbộ, với diện tíchkhuđất 400 rai (66,6ha) thì giá đó có thể chấpnhậnđượcnhưngcònphảitínhtoánchitiếthơn.Dùsao,mứcđóvẫncòntốthơncáigiámànhómlàmviệccủatôiđịnhđưarachàolúcđầulà1,8triệubạt/rai.

Biếttìnhhìnhđãchínmuồisaukhiquanhiềugiaiđoạnchuẩnbịvàthấyrằngkháchhàngđãchấpnhậnlýlẽcủamình,tôikếtluậnsơbộrằngtôisẽthựchiệntấtcảcácyêucầucủakháchhàng,nhưngđềnghịmứcgiá2,2triệubạt/rai,tăng10%sovớimứchọđưara.Tôinêulýdokhoảnchênhlệch10%nàylàvìđểcólôđất1.000x600mtheoyêucầu,tôiphảimuamộtkhuđấtrộnghơn rồi sauđómới cắt bớt thànhdiện tích theoyêu cầu củahọ, nênnhữngmiếngđấtdưcònlạitôikhôngbánđượcchoai.

Ngoàira,chúngtôiphảimấtthêm40-50triệubạtđểdidờiđườngốngdẫnkhí,mất thêm50 triệubạt nữađể làmcầuvượt.Tóm lại, đểphụcvụ choriêngBridgestone,côngtytôiphảibỏrarấtnhiềuchiphí.Điềuquantrọngkháclàgiáđấtcạnhđườngcaotốcrấtcao.Saukhitôitrìnhbày,họkhôngđòi hạ giá xuống nữa. Cuối cùng hai bên thỏa thuận mức giá 2,12 triệubạt/rai.

Tấtnhiênnhữngđiềukhông thể thiếu trong thỏa thuận làphảicó tiềnứngtrướcvìlúcđótôikhôngcòntiềnđểmuađất.vàcôngviệcnangiải-didờiđườngốngdẫnkhíphảilàmvàonhữngngàynghỉlễ,khicácnhàmáytạmngưngsửdụngkhíđốttrongvàitiếngđồnghồ.

Điềuquantrọngnữalàkháchhàngkhôngđượcchongườiđếnsởquảnlýđấtđaiđểđiềutrathôngtin,nhằmtránh“đánhđộng”nhữngkẻđầucơnhàovôtranhmua.Việcdựkiếntrướcnhữngtìnhhuốngnàylàkhôngthừavìtrênthựctế,bạnrấtkhótránhnhữngtìnhhuốngphứctạpcóthểxảyrangoàidựkiến.

Việcxâycầuvượtgặpphảitrởngạivìvướngmộtmiếngđấtlàmđường

dẫnmàchủđấtlàmộtbàcụnhấtđịnhkhôngbán.Phảichờsaukhicụquađờivàthuyếtphụcmãi,concháucụmớiđồngýbánchochúngtôi.

Tómlạichúngtôibịchậmmấthaithángmớixâyxongnhàmáy,vàthêmbốn thángnữamớixâyxongcầuvượtnhưđã thỏa thuậnvớikháchhàng.Nghĩa là chúng tôi phải làm việc “bở cả hơi tai” thì công việcmới hoànthành.

Có thểnóiđây làmột“công trình lịch sử”đáng tựhàocủaKhuCôngnghiệpAmataNakhorn.Nếunhìnlạiđiểmxuấtphát,khichúngtôigầnnhưtaytrắng,khôngđấtđai,khôngtiềnvốnvànhiềuthứkhácnữa,thìchúngtôiđãvượtquabiếtbaokhókhănđểthuhútđượcmộtnhàmáysảnxuấtlốpxetầmcỡ thếgiới, có sản lượnghàngnăm3 triệu chiếcvàvốnđầu tưhàngtrămtriệuđôla.

Sauđó,chúngtôithuhútđượcthêmhainhàmáysảnxuấtlốpxehơinữa,đólàYokohamavàDunlop,quymôngangvớiBridgestone,vàoKhuCôngnghiệpAmataCity,tỉnhRayong.AmatyCitycódiệntíchrấtrộngnênchúngtôikhônggặpphảikhókhănnhưvớitrườnghợpBridgestone.CóthểnóibatrongbốncôngtysảnxuấtlốpxelớnnhấtNhậtBảnđãvàoAmatalậpnhàmáy.

MộttrườnghợpđiểnhìnhkháclàCôngtysảnxuấtxetảiHino.Khisangkiểmtrakhuđất200raimàchúngtôidựđịnhbánlạichohọ,chủtịchcôngtyHinonóivớitôi,trongvòngsáuthángkểtừhômnaynhàmáyHinophảiđivàosảnxuất.Tôinghemàkhôngtin,vìlúcđótrênkhuđấtnàychưacócơsởhạtầng,vàngaycảchuyệnmuabánđấtđaivẫnchưathỏathuậnxong,nhưngkhiôngchỉtaysangcácnhómkỹsưcùngđitheothìmọingườiđồngthanhnói“khôngcóvấnđềgì”.SởdĩHinoyêucầukhẩncấpnhưthếlàvìhọphảididờikhỏinhàmáycũđặttạiSamrông,đãbánchoToyota.Vìvậy,chúngtôiphảitìmmọicáchđểgiúphọthựchiệnđượcmụctiêunày.

Đểđápứngyêucầucủakhách,chúngtôilạiphảilậpkếhoạchđitìmmualôđấtkhácsátvớikhucôngnghiệpđãcósẵncơsởhạtầng.Đólàviệcrấtkhókhănvàtốnkém,vìgiáđấttạicáckhunàycaogấpbốnlầnsovớikhuđấtdựđịnhbanđầu,nhưngvìđãnhậnlờivớikháchhàngnênchúngtôivẫncứ làm,mặcdùdựánnàykhôngcó lợinhuậncao.ThếrồinhàmáyHinođượchoànthànhvàđivàovậnhànhchỉtrongvòngsáutháng.

ĐâylàkỷlụcnhanhnhấttronglịchsửcủaAmatavìchúngtôibắtđầutừsốkhông,từviệcđitìmđất,thiếtkế,xâydựng,lắprápnhàmáy.Cóthểnóinhờquyếttâmthựchiệnmụctiêuchungvàsựđồngtâmhiệplựccủatấtcảcácbênliênquan,chúngtôiđãbiếnđiềukhôngthểtrởthànhhiệnthực.

Chương16:Vươnrathếgiới

Tôithườngxuyêntựnhắcnhởmìnhrằngcuộcđờicủamỗiconngườiđềucómộttrìnhtự,vìthế,khôngthểđốtcháygiaiđoạn.Mỗibướcđicóthểchậm,nhưngphảichắcchắn.

Điềuquantrọnglàcầntránh“mởnhiềumặttrậncùngmộtlúc”,hay“bắtcáhai tay”mànên tập trungvàocôngviệcmình thành thạonhất, lần lượttừngviệcmột.Tuynhiên,cũngcó lúc tôi cảm thấyhunghăngnhư“ngựanonháuđá”,“coitrờibằngvung”vànghĩrằngtrongcuộcđờitôicónhữnglúccầnphải“thửnghiệm”việcgìđó.

SaukhithànhlậpKhuCôngnghiệpBangPakongIvàKhuCôngnghiệpAmataNakornđược5-6năm,côngviệckinhdoanhpháttriểnrấttốtnhờlànsóngđầutưnướcngoàiđổvàoTháiLanngàycàngtănglên,tôibắtđầutìmcơhộimởrộngkinhdoanhsangcácnướctronglĩnhvựcxâydựngkhucôngnghiệpmàtôiđãthànhthạo.

ĐiềunàyđượcthựchiệnmộtphầnvìhàngnămcứvàodịpGiángsinhchođếnnămmới,kéodàigầnhai tuần, tôi thườngđidu lịchcácnướcđểmởrộngtầmmắtvàtìmkiếmcơhội,vạchrakếhoạchpháttriểntrongtươnglaichocôngty.Thêmlýdokháclàsaumộtthờigianpháttriển,giáthànhsảnxuất tại một nước đã phát triển tăng lên, buộc nhà đầu tư có xu hướngchuyểncơ sở sảnxuất sangcácnướckhác,nơi cóchiphínhâncông thấphơn,đểđạthiệuquảkinhdoanhcaohơn.

Kểtừnăm1987trởvềsau,TháiLantrởthànhmộtđịađiểmthuhútđầutưnướcngoàinhiềunhấttrongkhuvực,vìcáclýdonhưTháiLancónhiềutàinguyên,vịtríđịalýthuậnlợiđểxuấtkhẩurakhuvựcvàthếgiới,ngườiTháiLanhiềnlành,rộnglượng,mềmdẻo,vàgiálaođộngkhôngcao.

Mặcdùvậy,hệthốngcơsởhạtầngcủaTháiLankhônghoànchỉnh,dothiếuquyhoạch lâudàivà tầmnhìncủachínhphủcònhạnchế.Ngoài ra,TháiLancònphảinhậpkhẩuhàngnăm80%nhucầudầuthô,nhữnghạnchếnàygây ra nhiềuvấnđềđauđầu cho cácnhàđầu tưvànhữngngười xâydựngkhucôngnghiệpnhưchúngtôi.

TrongkhiTháiLanđanggắngsứcthuhútđầutưnướcngoàinhiềuhơn,thìnướclánggiềngTrungQuốctrởthànhđiểmhấpdẫnnhấtđốivớicácnhàđầu tư quốc tế nhờ chính sáchmở cửa toàn diện thực hiện từ 20 năm vềtrước.TrungQuốcưu tiên tốiđachođầu tưnướcngoài,vàmột thếmạnhkhác:TrungQuốclàthịtrườnglớnthứhaitrênthếgiới.MọingườiđềuđổxôvàoTrungQuốcnhằmchiếmchỗtrướcvìsợbị“nhỡchuyếntàu”,vàtôicũngkhôngphảilàmộtngoạilệ.

Từtháng5năm1991,tôibắtđầutìmkiếmcơhộiđầutưranướcngoài.TôigặpôngTanaka,TổnggiámđốccủaItochutạiViệtNam,tạiBangkok.CuộcgặpđótạochotôinguồncảmhứngđithămcácnướclánggiềngtrongđócóViệtNam.Vìvậy,tôitheođoànôngTanakađếnthămthànhphốHồChíMinh,HàNội vàHảiPhòngđể thamquanphong cảnhđất nước, conngười,tìmhiểutìnhhìnhkinhtế,vănhóavàđờisốngcủaViệtNam.LúcđótôiđãnhìnthấyViệtNamlànướcrấtổnđịnhvềchínhtrị,vàdựđoántrongvòng10-15nămnữachắcchắnViệtNamsẽlànướccạnhtranhthuhútđầutưnướcngoàivớiTháiLan.

Trongchuyếnđikhảosátlầnđó,tôibắtđầunóichuyệnvớicácnhàlãnhđạoViệtNamvềkhảnăngCôngtyAmatasangthànhlậpkhucôngnghiệptại Việt Nam. Các nhà lãnh đạo Việt Nam tỏ ý ủng hộ và khuyến khíchAmatađầutưtạicảbamiềnBắc,Trung,Nam.Điđếnđâutôicũngđượcđóntiếprấtnhiệt tình,ấmcúngvàđượccungcấpđầyđủcác thông tincó liênquan.

Tôiphảimấtbốnnămđểkhảosát,thuthậpdữliệu,nghiêncứutínhkhả

thi của dự án. Đến khi tin chắc rằng có đủ cơ sở để thành lập khu côngnghiệptạiViệtNamthìcùnglúcđóChínhphủMỹchuẩnbịbỏlệnhcấmvậnkinhtếđốivớiViệtNamvàtôitìmđượcmộtđịađiểmtrướckialàmộtcăncứ lớncủaquânđộiMỹ trongchiến tranhViệtNam, rất thíchhợpđểxâydựngkhucôngnghiệp.

Khuđócónềnđấtcứng,nằmởđộcao40-50métsovớimặtnướcbiển,cạnhQuốc lộ 1, đườnggiao thôngxương sống củaViệtNam, cách thànhphốHồChíMinh,sânbayquốctếvàcảngbiểnkhoảng33km,lạigầnhồ

TrịAnvới trữ lượngnướcngọt trên3 tỷm3.Khuđất nằm sát thànhphốBiênHòa,tỉnhĐồngNai,mộtthànhphố600.000dân.LãnhđạotỉnhĐồngNaihếtlònggiúpđỡvàủnghộchúngtôithựchiệndựánnày.

Đếntháng12năm1995,chúngtôikhánhthànhKhuCôngnghiệpAmata(ViệtNam) tạiThành phốBiênHòa trên diện tích hơn 500 ha chia thànhnhiềugiaiđoạn,mỗigiaiđoạntừ100-120ha,vớivốnđầutưkhoảng40triệuUSD,vốnđiềulệ17triệuUSD.Lúcđótôichuyểntiềnmặtsangđầutư12triệuUSD(hainămtrướckhinổracuộckhủnghoảngtàichínhkhuvực).

Tínhđến2010,KhuCôngnghiệpAmata-ViệtNamđãcóhơn100nhàmáyđến từcácnước trên thếgiới.Theosuynghĩcủa tôi, tuykhucôngnghiệpnàychưa thànhcôngnhưmongmuốn,nhưngđây làmộtkhucôngnghiệpchấtlượngcao,cótiềmnăngpháttriểnhơnnữatrongtươnglai.

Tôidámnóivậylàvìcóhệthốngcơsởhạtầngrấttốt,đượcbaoquanhbởimôitrườngtựnhiêntronglànhvàcóđiềukiệnđấtđaiđểmởrộng.

Hiệnnay,CôngtyAmatađangcókếhoạchđầutưthêmmộtdựánkhucông nghiệp nữa nằm cách thành phốHồChíMinh 17 km, diện tích hơn1.000ha,nằmbênbờsôngĐồngNai,cáchcửabiểnkhoảng60kmvàchỉcáchđịađiểmxâydựngsânbayquốctếmới(SânbayQuốctếLongThành)7km.Đâycó thểxemlàđịađiểmtốtnhất tạikhuvựcphíaNamcủaViệt

Nam.

Vào tháng7năm1993, tôi códịp tháp tùngđoànThủ tướngTháiLanChuanLeekpai thămTrungQuốc.Đoànđến thăm thànhphốThượngHải,ngaytừlúcđóvớinhữngtrảinghiệmcủamìnhvềsựpháttriểnkinhtếcủaĐàiLoan,tôiđãnghĩtrongbụngThượngHảisẽnhanhchóngtrởthànhmộttrungtâmkinhtếlớntrongthờigianrấtngắn.Cũngtrongthờigianđó,TậpđoànCP, người đi tiên phong trong việc thâmnhập vào thị trườngTrungQuốc,cũngđangcókếhoạchmởrộngđầutưtạinướcnày.

ÔngDhaninChearavanont,ChủtịchtậpđoànCP,rủtôiđầutưxâydựngkhucôngnghiệptạiThượngHải,vìôngđangcókếhoạchtậptrungcácdựánvềmộtmốiđể tiệnquản lý.Nhiệmvụcủa tôi làđinghiêncứu tìmđịađiểmđặtkhucôngnghiệpgầnThượngHải.

Tôi nhận lời và kéo đối tácNhật là Itochu cùng đi. Sau khi khảo sátnghiêncứu3-4tháng,chúngtôiđiđếnkếtluận,thịtrấnChiêngTing,cáchThượngHải25km,làđịađiểmthíchhợpđểxâydựngkhucôngnghiệp,vìcóhệthốnggiaothôngthuậnlợi,nốiliềnvớiđườngcaotốc,cónguồncungcấpnướctừmộtconsônglớn,vàcódânsốhơn500.000người.Tôicònnhớ,ôngchủtịchthịtrấn,tênlàChin,hứasẽcấpmộtkhuđấtrộnggần3.000ha,

vớigiá10USD/m2.

SauđótôimờiChủtịchChinsangthămKhucôngnghiệpAmataNakornvàhaibênkýbảnghinhớMOUvềhợptácđầutư.SaukhibànbạcnhấttrívớiđạidiệncủaCP làôngThanakornvàCông tyNipponKoeicủaNhật,làmxongquyhoạchvà tính toánchiphí chobiếtdựánkhả thinhưng lãikhôngnhiều,tôithôngbáovớicáccổđôngCPvàphíaTrungQuốcđểchuẩnbịkýkếthợpđồngthựchiệndựán.

Thếnhưngsauđóxảyramộtsựcốkhôngdựtínhtrước,đólàviệcthaythếnhânsựlãnhđạothịtrấnChiêngTing,nayôngHoangthaythếôngChin

làm chủ tịch thị trấn.ÔngHoang nói với tôi rằng giá đất bây giờ đổi lại

thành20USD/m2thayvì10USD/m2.Tôibấtngờđếnmứckhôngthốtnênlời.Sauđó,tôicốđàmphánlạidựavàonhữngđiểmđãthỏathuậntrongbảnMOU,tìmcáchnóichuyệnvớicấp trêncó liênquan,gồmSởĐấtđaicủaThànhphốThượngHải, kể cả báo cáovới ôngKrasaeChanavông,NgoạitrưởngTháiLanđangthămTrungQuốcvàothờigianđó.

TôixintháptùngĐoànNgoạitrưởngTháiLannêncódịpgặpPhóThủtướngTrungQuốcQianShiShenđểnóivềviệcgiáđấttănglên.NgàiPhóThủtướngtrảlờirằngviệcđịnhgiáhaythayđổigiáđấtthuộcthẩmquyềntrựctiếpcủachínhquyềnThànhphốThượngHải,chínhquyềntrungươngkhôngcanthiệp.Tôilặngngườimộtlúclâu.

SauđótôivàôngThanincùngđếngặpThịtrưởngthànhphốThượngHải,nhưngôngnàylạichỉtôiđếngặpGiámđốcSởĐịachính,ngườiphụtráchtoànbộvấnđềđấtđaicủathànhphố.KếtquảchúngtôiđượctrảlờilàgiáđấtghitrongthỏathuậnMOUlàquáthấp,vìgiáđấttạiThượngHảiđãtăngrấtnhanhtrongvòngmộtnămqua.

Tôisữngsờkhinghehọgiảithíchnhưvậy.Vìlýdođó,tôivàbênCPbànbạclạivàthấyrằngnếutìnhhìnhđãthayđổinhưvậythìdựánnàyrấtkhóthựchiệnđược.

Vìvậy,tôiđànhphảingưngdựán,mặcdùđãbỏphígầnmộtnămròng,cũngnhưcácchiphíkhảosát,thiếtkếlậpquyhoạch,nghiêncứukhảthi…cộnglạihơnnửatriệuUSDmàtôivàCPmỗibêngánhmộtnửa.Dùsaovẫncònhơncứđầutưvàthấtbại.TôicoiđâylàcáigiáphảitrảđểcóđượckinhnghiệmlàmănvớiTrungQuốc.

Trongthờikỳnày,tôikhôngngừngtìmkiếmcáccơhộimởrộngđầutưxâydựngkhucôngnghiệpsangcácnước.Vàokỳnghỉlễcuốinăm1995,tôiđiẤnĐộ,đếncác thànhphốvenbiểnvàmiền trungnhưBangalore, tổng

cộngtôiđithămgần10thànhphố.

Quachuyếnđinày, tôinhậnthấytrongtươnglai5-10nămsau,ẤnĐộcũngsẽ trởthànhmộtnướctăngtrưởngkinhtếmạnhmẽvàthuhútnhiềunhàđầutưnướcngoài.CácngànhcótriểnvọngpháttriểnnhấtcủaẤnĐộlàcôngnghiệpdầukhí,hóadầu…VìvậytôiđãđếnthànhphốOrisa,bênbờvịnhBengal,nơicócảngSaradipđượcxâydựngtừthờithốngtrịcủangườiAnh.Cạnhcảngnàylàmộtkhuđấtlớnvàmộtnhàmáyhóachất.

Tôinghĩphảitranhthủthờigianđừngđểmấtcơhội(mặcdùvẫncònấmứcsaucúđầutưkhôngthànhtạiTrungQuốc,vảlạiẤnđộcũngnổi tiếngchẳngkhácTrungQuốcvềviệchaythayđổichínhsách)nênđãthuêCôngtyFourDaniel,mộtcôngtytưvấnkỹthuậtcủaMỹ,đểlàmluậnchứngkinhtếkỹthuậtdựánxâydựngkhucôngnghiệphóadầutạithànhphốOrisa.LúcđóôngSandhu,Giámđốcdựán,chobiếttriểnvọngdựánrấttốtvìcócôngtydầukhícủaẤnđộquantâmđầutưxâydựngnhàmáylọcdầuvànhiềudựánsảnxuấtthépkhác.

Dođó,tôiđềxuấtkếhoạchxâydựngmộtkhucôngnghiệptrêndiệntíchkhoảng1.000ha.Tronggiaiđoạnđầu,đểthuhútcácnhàmáylọcdầuvàcácnhàmáysảnxuấtthép,tôiđếnnóichuyệnvớicáckháchhàngtiềmnăng,họđềutỏýmuốnđầutưvàokhucôngnghiệpnày, tínhsơbộchothấy50%diệntíchkhucôngnghiệpsẽđượclấpđầytronggiaiđoạnđầu.Nhưvậytínhkhảthicủadựánrấtcao.

TôivềnướcrủôngPremchaiKanasut,ôngtrùmcủatậpđoànItalian-Thai,baytừsânbayDonMuongđếnsânbayOrisabằngmáybayphảnlựcriêngcủaôngđểcùngtôiđikhảosátđịađiểm.ÔngPremchaivàtôinhấttrívớinhauvềtínhkhảthicủadựánxâydựngkhucôngnghiệpphứchợphóadầutạiđây.MặcdùdựánđầutiêndànhchonhàmáylọcdầuẤnĐộsẽcólãikhôngnhiều,nhưngvềsau,chúngtôisẽcólãihơnnhờcácdựánkhácvàotiếptheo,mộtcôngthứcđầutưnhìnvềlâudàimàtôirútratừTrungQuốc.

ChínhquyềnthànhphốOrisarấtủnghộcácnhàđầutưnướcngoài,trongđócóchúngtôi.Họnóichỉcầnchobiếtchúngtôicầnbaonhiêudiệntíchlàhọsẽgiảiquyếtngay.

Tôivàđối tác liêndoanhhăngháicùngnhau làmviệc, lậpquyhoạch,thiếtkế,tínhtoánchiphí.CôngtyItalian-Yhailotoànbộviệcxâydựng,còntôiloviệckinhdoanhbánđấttrongkhucôngnghiệp.LúcđókhảnăngcôngtydầukhíẤnĐộsẽvàolậpnhàmáytrongkhucôngnghiệplàrấtlớn,côngtyđãcửđoànsangTháiLanđểthamquanvàhaibênđãbànbạcchuẩnbịvềvốnliếng…

Nhưngcuốicùngdựánphảitạmgáclạigiữachừngdotácđộngcủacuộckhủnghoảngkinh tế khuvực, ngườiThái gọi là cuộckhủnghoảng “TomYamKung”(“Lẩu tômThái”).Chúng tôi hyvọng chờ thêmmột thời gianchođếnkhi tìnhhìnhkháhơnsẽlàmtiếp.Thếrồimộtsựkiệnkhôngngờkháclạixảyra.Mộtcơnsóngthầnkhủngkhiếp,chưatừngcótronglịchsử,hìnhthànhtừẤnĐộDương,ậpvàoThànhphốOrisavớinhữngcơnsónghunghãncaođến6mét,tànphákhuvựcdựkiếnxâydựngkhucôngnghiệp,cướpđinhiềusinhmạngvàgâytổnthấtvậtchấtnặngnề.

Trướcđó,khiđikhảosátthựcđịa,chúngtôiđãlậpkếhoạchxâydựngđêngăn sóngcao3mét, cáchbờbiển2km,và sẽ tiếnhành trồngcây thôngsuốtdọcchiềudài2kmvìkhiđóquanghiêncứusốliệuthốngkê,chúngtôithấytronglịchsử,sóngcaonhấtkhôngquá2mét.Thếmàkhigặpphảicơnsóngthầnkhổnglồnày,mọidựtínhđềubịđảolộn.Sứctànphácủanóthậtkhủngkhiếp,tấtcảmọithứbịnósanphẳng.

Tôirùngmìnhkhithửhìnhdungthảmhọanếukhucôngnghiệpnàyđãxâydựngxong,thìhậuquảdocơnsóngthầnnàygâyrasẽcònkhủngkhiếpđếnđâu.Tôinghĩtrờivẫncònthươngmình,vìnếuđãtrótđầutưvàođâythìbâygiờchắcchắnđãbịtrắngtay.Cuốicùng,tôiđànhphảigóighémtấtcảquayvềnước.Vụnàytiêutốncủatôihơn10triệubạt.Lạiphảitrảgiáthêm

chobàihọclàmănởẤnĐộ,lầnnàynguyênnhânkhôngphảidoconngười,màdocơnkhủnghoảngkinhtếkhuvựcvàdo“ôngtrời”.

Nhìnlại,tôithấymìnhlàmộtngườithích“thửnghiệm”điềumớimẻ,.Việcbỏtiềnrađểnghiêncứukhả thimộtdựánsẽgiúp tránhđượcsai lầmkhithựchiện trong thực tế, giảm thiểu rủi ro có thểgặpphải trong côngviệckinhdoanh.Mặcdùvậy,tôivẫnkhôngtránhđượcnhữngtổnthấtdocuộckhủnghoảngkinhtếkhuvựcgâyra.

ViệcmởrộngđầutưsangViệtNamvàxâydựngkhucôngnghiệpAmatatại tỉnhRayong,hayxâydựnghainhàmáyđiệnđãngốngầnchục tỷbạt,chưakểcácchiphí làmdựándởdangtạiTrungQuốcvàẤnĐộ.Mặcdùvậy, tôi vẫn chưa hết hăng hái và tiếp tục tìm kiếm cơ hội khác tạiCampuchiavàMyanmar.

Tôi thấyMyanmar lànướclánggiềngchungbiêngiớivớiTháiLanvànằmbênbờẤnĐộDương,cótàinguyênthiênnhiênrấtphongphú,nhấtlàdầukhí,nănglượng.TôiđãđếnthămThủđôYangoonnhiềulầnvàđãtừngkhảo sátmột địa điểm có tên là “Siriêm” nằm ở cửa sông Salavin có nétgiốngvớikhuvựcSamutprakarn tại cửa sôngChaoprayacủaTháiLan, lànơicóvịtríthuậnlợiđểxâydựngcảng.Nhưngdovướngvấnđềchínhtrị,chínhphủMyanmarkhôngđượcquốctếcôngnhận,nêntôiđànhphảitừbỏýđịnhđầutư.

VềCampuchia,cũngcónhiềuđiểmđángchúý.TôiđượcmộtsốcôngtynướcngoàinhưSiemenscủaĐức,hayMitsui,UnicalvàEccoPowermờithamgiađầutưvàoCampuchiađểxâydựngkhucôngnghiệpchocácnhàmáylọckhívànhàmáyđiệntạicảngSihanoukđểcungcấpđiệnchoThủđôPhnômPênh.ĐâylàcảngduynhấtcủaCampuchia,nơisẽcóđườngốngdẫnkhíđốttừVịnhTháiLansang.Việcthamgiavàodựántầmcỡcùngvớimộtsốtậpđoànlớnlàdịpkhôngthểbỏqua,nêntôivộithuxếphànhlýđểcùngthamgiađoànkhảosát.

Nhưngsaukhiđinghiêncứu4-5 tháng, chúng tôi thấycơhội thấtbạinhiềuhơnthànhcông,vìnhiềulýdonhưtìnhhìnhchínhtrịbấtổn,thiếuanninh,hơnnữachínhphủCampuchiacònđềnghịchuyểnđịađiểmtừCảngSihanouksangmộtđịađiểmkhácgầnbiêngiớiViệtNam,trongkhimọivấnđềđãđược thỏa thuậnxong trướcđó.Nhận thấyphíaCampuchia thayđổicamkếtgiữachừng,nêntôithấyđâylàcơhộitốtđểrútluitrướckhidínhvàoquásâu.Cóthểnóidựánnàykhônggâytốnkémgì,ngoàichiphíđilại.Nhưvậy,tôichỉcóđượcmộtnửabàihọclàmănvớiCampuchia.

Vẫnchưahết,trongtaytôicòncódựánxâydựngvườnquốcgiatạiVânNam,TrungQuốc.Dựánnàybắtnguồntừlòngyêuthiênnhiênvàxuấtpháttừ những chuyến đi thăm các vườn quốc gia tạiMỹ của tôi. Tôi rất thíchphương pháp điều hành quản lý các vườn quốc gia củaMỹ. Theo số liệuthốngkê,thunhậptừcácvườnquốcgiaMỹhàngnămlênđến30tỷUSD,hơnmộtnửalượngkháchđếnthamquanlàngườinướcngoài,trongđóphầnlớnlàngườiChâuÁ.

TôimờiTổchứcbảotồnthiênnhiêncủaMỹ(TNC),làtổchứcquảnlýhầuhếtcácvườnquốcgiaởcảchâuMỹcùngtôiđi thamquandựánkhurừngnguyên thủy tại thượngnguồnchungnhaucủabốnconsôngIravadi,Salavin,GiangTâyvàsôngMêKông, lànơicó tàinguyên thiênnhiênvôcùngphongphú,nơitrúngụcủa10%cácloàichimcủacảthếgiới,vàlànơixuấtxứcủa60%cácloạithảodượccủaTrungQuốc.

TôiđãđưadựánnàytrìnhThủtướngTrungQuốcChuDungCơđểđượcgiúpđỡ,vìđâylàdựáncótầmquantrọngtrongviệcbảotồnthiênnhiêncủaTrungQuốc.Dựánnàyđãthànhcôngbướcđầu,vìkhuvườnđãđượccôngbốlàkhubảotồnquốcgiatrêndiệntíchhơn60.000km2,đượcChínhphủTrung Quốc cấp kinh phí 3 triệu USD. Cựu Thủ tướng Thái Lan AnandPanyarachun cũng viết thư xin viện trợ củaAIG được thêm 1 triệuUSD,ngoàiraTNCcònquyêngópđược1triệuUSDtừcácnhàhảotâm.Riêng

CôngtyAmatachúngtôiđónggóphơn10triệubạtchiphínghiêncứukhảthi chodự ánnày.Nhưngdogặpphải cuộckhủnghoảngkinh tếChâuÁ1997,tôilạiđànhphảirútluigiữachừngdựánnày.

Tómlại,đôikhitôichạyquánhanh,mặcdùđềuhướngvềtươnglailâudài,nhưngkhixảyracuộckhủnghoảngkinhtếbấtngờlàmchomọichuyệnbịđảongược,bảnthânAmatasuýtbịcuộckhủnghoảngchônvùi.Hiệntại,chúng tôi chỉ còncáckhucôngnghiệpAmataNakhornvàAmataCity tạiTháiLancùngdựánAmatatạiViệtNamlàđangtiếptụchoạtđộngmàthôi.Từnaytrởđi,cólẽ tôisẽtậptrunglàmchocácdựánnàythànhcôngmỹmãn, xứng đáng là sản phẩm của “nghệ thuật xây dựng thành phố côngnghiệptrongtươnglai”vàlấyđólàm“disảncủacuộcđời”.

Chương17:Khủnghoảngkinhtế

Trong thời kỳTháiLan đang diễn ra tình trạng “nền kinh tế bong bóng”,phầnlớnmọingườiđềusaysưavớiviệckiếmtiềnđểthựchiệngiấcmộnglàmgiàunhanhchóngmàkhônghềbậntâmvềmộtsựthậtrằngmọisựtăngtrưởngkhôngdựa trêncơsở thực lựccủanềnkinh tế,màdựavàosự thổiphồngthìtrướcsaunócũngbịtanvỡnhưbongbóngxàphòng.

Vàotháng2năm1991,tôiđượcmờiđếnnóichuyệntạimộtcuộchộithảodo hiệp hội bất động sản tổ chức tại khách sạn Dusit về đề tài “Sự tăngtrưởngkinhtếvàtươnglaicủacáckhucôngnghiệp”.Tôiđãnhắcnhởmọingườivềnguycơkinhtếpháttriểnquánóng,rằngchúngtakhôngnênbiếnmình thànhnhữngcon thiêu thân,mànên thận trọng trongviệcđầu tư.Ýkiếncủatôiđãlàmkhôngítngườiphậtlòng.

LúcđóTháiLanđangngâyngấttrướclànsóngngườinướcngoàiđổxôvàomuabấtđộngsảnrầmrộtạoranhucầugiảtạo,nhiềunhàđầucơ,cảcũlẫnmới,trởthànhtriệuphúchỉquamộtđêm.Mộtsốngườiđãgiàulạicànggiàuthêm,mộtsốmớivàonghềthìnaynởmàynởmặt,trongkhithựcchấtthịtrườngbấtđộngsảnlúcđócungđãvượtcầu.

ĐầutưnướcngoàivàolĩnhvựccôngnghiệpvàthịtrườngchứngkhoáncũngcóxuhướngtăngmạnhvìcónguồnvốntừcácnhàđầutưHồngKôngvàĐàiLoan,nhữngngườiđầucơkiếm lời từ thị trườngbấtđộng sảnmàkhôngcómụcđíchđầutưthựcsự,lâudàitạiđây,kếthợpvớiviệcVươngquốcAnhphảitraotrảHồngKôngvềTrungQuốcvàonăm1997,làmchonhiềungườigiàucó tạiHồngKôngkhôngyên tâmvề tương lai củamìnhnênđãtìmcách“ditản”trướcbằngcáchchuyểnvốnđầutưranướcngoài.

Dovậy,bấtkểlàngườiÚc,Canada,MỹhayTháiLanđềuđượchưởnglợitừsựkiệnnày.Ngoàira,còncóthêmmộtnguồnbổsungnữa,đólànhững

ngườigiàucótạiĐàiLoan,nhữngngườikhôngyêntâmvềtìnhhìnhanninhtạixứsởcủamìnhdobịTrungQuốclụcđịakhôngngừngđedọa,nêncũngchuyểnvốnrangoài.

NgaycảMỹcũnghồhởimởcửachàođónnhữngngườiChâuÁmangtiềncủavàonướchọ,bằngcáchnớilỏngchínhsáchnhậpcư,nếuaicótiềngửingânhànghayđầutưvàoMỹvàitriệuđôlalàchonhậpquốctịchngay.Quađó,tạiChâuMỹ,cảBắcMỹlẫnNamMỹđâuđâucũngthấyngườidavàngtócđen.

TháiLanlàxứsởmàlâunayngườiHoatừHồngKôngvàĐàiLoanxemlàmộtthiênđường,vìTháiLanđấtrộngngườithưa,giàutàinguyên,đấtđaiphìnhiêumàumỡ,ngườiTháidễtính,rộnglượngvàmếnkhách.CácthếhệtrướccủangườiHoađếnTháiLansinhsốnglậpnghịệpđềucócuộcsốngổnđịnhvàthànhđạt.

Do đó, có nhiều người Hoa đến đây tìm cách để nhập quốc tịchThái,nhưngđâylàviệckhôngdễlàmvìquyđịnhnhậptịchTháirấtnghiêmngặt,lắmngườimấtnhiềutiềncủađểchạychọtvàphảichờđợicókhiđếnhàng chục nămmà vẫn không được nhập quốc tịch. Vì “hạn ngạch nhậptịch”hàngnăm-doBộNộivụbanhành-rấthạnchế.

Tấtnhiên,ởđâucóluậtlệ“hạnchế”,“xin-cho”thìởđódễsinhratệthamnhũng,hốilộcủamộtsốquanchứcđểkiếmchácbỏtúiriêng.MộtsốngườinướcngoàichờmãikhôngnhậpđượcquốctịchTháinênđãsangnướckhác.

Trongnhữngnăm1988-1991đầutưnướcngoàivàolĩnhvựccôngnghiệptăngrấtnhanh,đặcbiệtlàđầutưvàocáckhucôngnghiệp.SosánhcácsốliệuvềcấpphépđầutưcủaCụcquảnlýKhuCôngnghiệpTháiLan(IEAT)vàcủaỦybanKhuyếnkhíchĐầutưTháiLan(BOI),thìtrongthờigiannàysốlượnggiấyphépdoIEATcấptănggấp7lầnsovớisốgiấyphépdoBOIcấp,mặc dù đồ thị tăng trưởng đầu tư nước ngoài không ngừng tăng lên.

Nhìnvàotỷlệ7:1,cóthểthấysựmấtcânđốigiữasảnxuấtcôngnghiệpvàthịtrường.Từđótôichorằngđầutưnướcngoàicóthểkhôngtăngtrưởngổnđịnhvàdễchịutácđộngcủanhữngbiếnđộngkhólườngtrênthếgiới.

Vìvậy,trongcuộchộithảolầnđótôiđãbáođộngrằngnếucứkéodàitìnhhìnhmởrộngcáckhucôngnghiệpmộtcáchtrànlannhưhiệnnay,thìtrongvòng3đến5nămnữaTháiLan sẽbị thua lỗvìdiện tíchkhucôngnghiệpbịbỏtrốngnhiều.Tấtnhiên,cóngườichorằnglờicảnhbáocủatôichỉnhằmmưu lợi riêngmà thôi.Lúcđó, người tađuanhau lậpkhucôngnghiệp khắp nơi, từ các tỉnh xa nhưKanchanaburi, Saraburi, Prachinburi,AyudhayađếnPichithayRachburi,kểcảtạivùngĐôngBắc,tínhchungcảnướccóđếngần60khucôngnghiệp,vùngcôngnghiệpvà cụmnhàmáyxâydựngsẵn,củacảnhànướclẫntưnhân.

LúcđóAmatađangcótiếngtămlừnglẫy,cónhiềuđoàncácnhàđầutưkhắpnơi,từKanchanaburi,UdornThani,Pichit,ChiêngRai,Saraburi…lũlượtkéonhauđến thamquanđểhọc tậpkinhnghiệmxâydựngkhucôngnghiệp.Aicũnghỏitôilàmthếnàođểxâydựngkhucôngnghiệpnhằmpháttriểnkinhtếtạiđịaphương…

Tôitrảlờihọmuốnthànhlậpkhucôngnghiệpthìyếutốđầutiênlàkhucôngnghiệpđóphảicóvịtrítốt,giaothôngthuậntiện,nằmgầncảngbiển,sânbay,gầncácthànhphốlớnvớiđầyđủcáchệthốnghạtầngcôngcộng,bảođảmsinhhoạtvàđờisốngcủadâncư,đặcbiệtphảibảođảmcóđủnănglượng…nếukhônghoạtđộngcủakhucôngnghiệpsẽkhóthànhcông,hoặcgặprủirolớn.

Điềumàtôimuốnnhắnnhủtấtcảcácnhàđầutưđếnthamquanlàhọcầnhếtsứcquantâmđếnvấnđềthịtrường.Việcthànhlậpcáckhucôngnghiệpphảixuấtpháttừnhucầucủathịtrường,chứkhôngphảicóđấttrongtaylàlàmkhucôngnghiệp.

Nhưnghìnhnhưchẳngcóainghelờikhuyêncủatôi,vìtìnhhìnhkinhtếthếgiớivàmôitrườngđầutưtrongnướclúcđóđangrấtsángsủa.Hậuquảsauđó làgì,bạnbiếtkhông?Tấtcảcácnhàđầu tưđếnAmata thamquantrong thờigianđóđềukhông thànhcôngvàbị thua lỗnặngnề trongviệckinhdoanhxâydựngkhucôngnghiệpdomắcphảisailầmmàtôiđãcảnhbáo.

Lờikhuyêncủatôiđốivớihọlàchânthành,hoàntoànkhôngphảivìíchkỷhayvìđộngcơmuốngiànhđộcquyềnkinhdoanh.Tôi luônquanniệm“cơhộilàdotrờicho”aicũngcóquyềnngangnhauđểgiànhlấycơhộivà“tựmình”đem lại thànhcông.Khôngnhữngđốivớingười lạ,màđốivớingườiquenbiết, nhưcácnhàđầu tư tại tỉnhKanchanaburi quêhương, tôicũngkhuyênhọnhưvậy.

Sau khi họmời tôi đi xemđịa điểm sẽ xây dựng khu công nghiệp tạihuyệnTha-muông,tỉnhKanchanaburitôigópývớihọrằngcácnhàđầutưnướcngoàiđầutưvàokhucôngnghiệpchủyếulàmhàngxuấtkhẩu,dođótriểnvọngthànhcôngcủakhucôngnghiệpởđấyrấtítvìvịtríhẻolánh,rấtxacảngbiển,khôngcósânbay,giaothôngbấttiện,trongkhichínhsáchưuđãiđầutưởđâycũngchẳngkhácgìsovớicácvùngvenbiển,haytạikhucôngnghiệpphíaĐôngnênkhảnăngthuhútđầutưrấtthấp.

Nhưngnhiềungườikhôngtinlờitôivìđịaphươngcủahọlànơitậptrungcácnhàmáyđường,chếbiếnbãmía,nhàmáychếbiếnbộtsắnvànhàmáyxayxátgạo,mặcdùtôinóivớihọrằngcácngànhnàykhôngphảimụctiêuchínhcủacácnhàđầutưnướcngoàiđịnhhướngxuấtkhẩu,cònaimuốnlàmkhu công nghiệp thì hãy chờ khi nào cảng nước sâu Thavai bên phíaMyanmarlàmxongthìkhiđómayraKanchanaburimớitrởthànhđịađiểmthíchhợpchoxuấtkhẩu.NóivậychứtôithấycònlâungườitamớixâycảngThavai,vìtìnhhìnhMyanmarbấtổn,nộichiếnliênmiêngiữangườiMiếnvớicácdântộcKarenvàcácdântộcthiểusốkhác.

Dùtôicanngănthếnàohọvẫnkhôngnghe,thậmchícònbảotôikhôngnhiệttìnhvớiquênhà,buộctôicuốicùngphảiimlặng.Cònhọvẫncốlaovàođầutưhàngtrămtriệubạtđểxâydựnghạtầngkhucôngnghiệpvàcáccôngtrìnhkhácnhằmthuhútcácnhàđầutư.Đếnnay,đãhơn10nămtrôiquamàchẳngcónhàmáynàođượcxâydựng,khucôngnghiệpbiếnthànhbãiđấttrốngrấtlãngphí,cònnhàđầutưtrởthànhconnợcủangânhàngvớinhữngkhoảnnợhàngtrămtriệubạt,khôngkểsốvốnhọbỏra.

Tình trạng trênkhôngphải chỉ cóởKanchanaburimàcònởnhiềuđịaphươngkhácnhưbáochíthườngxuyênphảnảnh,kểcảtạivùngĐôngBắcTháiLan.CólầntôiđượcmờiđếnnóichuyệnvớihiệphộicôngnghiệptỉnhUdornThanivềkhảnăngmởcửavớicácnướcĐôngDươngmàmọingườichorằngđâylàthịtrườnglớnvàcókhảnăngthôngthươngquađườngbiểnphíaViệtNam.

ChuyếnđiđógiúptôihiểurõvềvịtrívàđiềukiệncủatỉnhUdornThanivàgiảithíchchohọvềnhữngyếutốcơbảncầncóđểxâydựngkhucôngnghiệpthànhcông.Nhưngrútkinhnghiệmlầntrước,lầnnàytôikhôngcanngănhọmàgiữphươngchâm“imlặnglàvàng”.

Đếnbâygiờ,hơn10nămtrôiquamàmọichuyệnvẫncứdẫmchântạichỗ.Khucôngnghiệpởđây trốngvắngnhưmộtbãi thama.ĐiềuđóchothấycácdoanhnhânTháiLantuytiếpcậnđượccácthôngtindữliệunhưngcònthiếusựphântíchvàhiểucặnkẽbứctranhcủathếgiớithựcdẫnđếnbịhoamắt hay cómắt nhưmù… nghĩa là không ai can ngăn được, nhất làtronglúcthịtrườngđanglên,khôngkhílạcquanbaotrùm.

NgaycảkhucôngnghiệpAmatađanglàmăntốt, thếmàđùngmộtcáicuộcchiếnIraqlầnthứnhất(1991)nổrakhiếncôngviệckinhdoanhbịđìnhtrệngaylậptức,khôngkhítrởnênimắngvìchúngtôichẳngbánđượcmộtlôđấtnào.Đểtránhrủirolớn,chúngtôiphảiphânchiakhuđấtthànhnhiềugiai đoạn,mỗi giai đoạn chỉ làmmột ít, khoảng trên 100 ha và việcmua

thêmđất tiếnhành từngbướcmột.Mặcdù thận trọng trongđầu tưvàchitiêu,nhưngchúngtôivẫnkhôngtránhkhỏitổnthấtkhitìnhhìnhkinhtếđixuống.

Cuộcsốnghàngngàycủatôichủyếudànhđểtháogỡ,tháogỡvàtháogỡnhữngvấnđềphátsinhkhôngngừngtrongcôngviệc,nàolàgiámuađấtlêncaoquákhiếnviệckinhdoanhkhôngcólời,nàolàchuyệntiềnvốn,kháchhàng, hết chuyện này đến chuyện khác luân phiên ập đến không lúc nàonguôi.

Quahơn10nămlàmkhucôngnghiệp, tôinghiễmnhiên trở thànhmộtchuyêngia“tháogỡ”,phầnlớncácvấnđềgặpphảitôithườngnghĩrangaycáchgiảiquyếtchỉ trongvòng10phút,gặptrườnghợpbíquátôixinkhấtđồngnghiệpchothêmthờigianđểsuynghĩ,sauđóquaytrởlạigiảiquyết,khôngcóchuyệnbỏdởhay“đểlâu…hóabùn”.

Tôicoimọivấnđềphảiđươngđầunhưnhữngcuộcthửsứcxemmìnhcóđủbảnlĩnhvànănglựcđểchiếnthắngnóhaykhông,từđótôicảmthấyvuisướngkhimìnhlàngườichiếnthắng,đánhbạitháchthứcđó.

Bêncạnhviệctíchlũykinhnghiệmlàmkhucôngnghiệp,cũngđồngthờilàtíchlũy“côngnợ”,thờigianđócánhântôimangnợgần500triệubạtdotăngvốncủaAmata,muacănhộtạikhunhàPrompong,xâydựngtòanhàvănphòngKromadit,nghĩalàtiềndùngchủyếuđểđầutưkinhdoanh,cònchitiêuchosinhhoạt,muasắmthìkhôngtốnbaonhiêuvìtôivẫngiữnếpsốngtiếtkiệm,khôngtiêuphaphungphí.

Nguyênnhânlàmtôiluônhăngháilaovàokinhdoanhmàkhônghềgiảmtốcđộ làvìcácdựán triểnkhai rất thànhcông, trongcông tycónhiềucổđôngtiềmlựclớnthamgianhưNgânhàngNôngnghiệpTháiLanvàCathayTrustkhiếnviệchuyđộngvốndễdàng.Thờikỳđó,Amatađanglàmănphátđạt,muốnvaytiềnởđâuvàbaonhiêucũngđượcđápứng.Tuyvậy,chính

sáchtàichínhcủacôngtyrấtthậntrọng,vìbảnthântôicũngnhưgiađìnhvốnsốngrấtđơngiản,tiếtkiệm.Vậymàkhinổracuộckhủnghoảngkinhtế,chúngtôicũngkhôngkhỏilaođao.

Cơnbãotàichính“TomYamKung”xảyravàonăm1997,chỉsaumộtnămAmatađãmắcnợhơn4tỷbạt,nợngoạitệ20triệuUSD,nhàmáyđiệnAmataPowernợ150triệuUSDvàhơn2tỷbạt,nợcủacánhântôi500triệubạt,trongkhiđóđấtkhucôngnghiệpkhôngaimua,tìnhcảnhthậtkhốnđốn.

Tôiđãkiểmsoátchặtchẽmọichi tiêuvàđìnhchỉmọihạngmụccôngtrìnhxâydựng trongkhucôngnghiệp,chỉ làmnhữngcái thậtcần thiếtđểduytrìhoạtđộng,nhưduytubảodưỡng.Hàngthángcôngtychỉchiramàkhôngcóthuvào,giốngnhưmáuchảymàkhôngcầmđược.Lúcđótôiđànhphải tạmđìnhchỉ thanh toán tiềnnợcácnhà thầuxâydựng, chỉ có lươngnhânviênlàvẫnbảođảmtrảđềuhàngtháng.

Tiếptheo,chúngtôiphảihạmứclương,bắtđầumứccaonhấtlàtôi30%,rồigiảmdầnxuốngmứcthấpnhấtlà5%,trừnhữngnhânviêncómứclươngdưới10.000bạtkhôngbịhạlương.ÔngChavalitphảikýcảséccánhânrúttiền trả tiền lương chonhânviên.Hai chúng tôi khôngnhận lương suốt 6tháng.Trước tình cảnh đó, tôi vốndĩ là người nhạy bén, phảnứngnhanhcũng trởnênchậmchạp,chưabiếtphảixoaysở rasao.Làmthếnàokhácđược trước tình cảnh cả nước (giống như một đại gia đình) đang bị lâmnguy,đứngtrướcnguycơphásản,bốnphươngtámhướngđềumùmịt.

TôigọiđiệnchoôngNitporn,CôngtyItalian-Thai,nóirằngkhoảnchiphíxâydựnggần500triệubạtmàAmatacònnợbênđó,cólẽtôikhôngcònkhảnăngthanhtoánnữa,họcóthểđếnlấyđấttrừvàonợ,vìAmatasắpbịphásản,nếumaymắnthìsaunàyhaibêntiếptụclàmănvớinhau.Khôngchỉriêngtôi,lúcđóhầunhưaicũngxuốngtinhthần,mấtănmấtngủkhôngcòntỉnhtáo.

CứmỗilầntôithamdựbuổigiaolưutiệctùngnàogặpbàChada,lãnhđạoNgân hàngNông nghiệpTháiLan, là bà đều nhắc tôi trả tiền lãi vay củangânhàng.Nếubàbiếtrằngtôiphảichạyvạyvaynóngvớilãisuất20%đểthanhtoántiềnlươngchonhânviênhàngthángchắcbàsẽthôngcảmvớitôihơn.

Tôinóivớicácchủnợngânhàngrằngđừnglolắng,đừnggọiđiệnthoạichotôi,tôisẽdầndầntrảnợcảvốnlẫnlãichomọingườikhitìnhhìnhđượccảithiện,tôisẽchẳngtrốnđiđâucảtrừphitôichết,vìAmatalàngôinhàdotôixâydựngnên.

Tôilàngườiluôntrungthựcvớibảnthân,vớicôngty,vớimọiđốitác,vớikháchhàngvàtấtcảnhữngngườicóliênquan...nênkhinóitớimứcđóthìkhôngcònnhàngânhàngnàonỡlòngcòngọiđiệnthoạiđòinợnữa.

Khôngchỉcóvậy…mộtsốcôngtytàichínhbịphásảnđãkéotheocácchứngthưtrướcbạđấtđaicủaAmata.Khiđóchínhphủchủtrươngbánnợchomộtsốquỹđầutưđểxửlýnợnêntôikhôngbiếttàisảncủacôngtynằmởđâu,trongkhitiềnmặtkhôngcó.

Tôiphảiđemsécđổilấytiềnmặtvớimộtsốbạnthânvớilãisuất“hữunghị”là20%(lúcđóvaytiềnngânhàngrấtkhó,vìbảnthânngânhàngcũngđanglaođao,hàngloạtcôngtytàichínhbịphásảnvớisốlượnglớnchưatừng xảy ra trong lịch sử, chỉ trừ ngân hàngNông nghiệpThái vẫn trungthành,khôngbỏchúngtôi tronglúckhókhănmàvẫnchotôivaythêm50triệubạt).

TôibiếtơnôngSombatPanicheva,tronglúckhókhănđóđãchotôivaytiền của cá nhân ông 30 triệu bạt để đáo hạn nợ Amata tại ngân hàngSinAsia,mặcdùôngcũngđangrấtchậtvật.Nếukhôngđượcônggiúpđỡthìcổphầncủatôicólẽđãbịtịchthurồi.

Tôiphảicốgắngchịuđựnggiankhổthiếu thốn,chốngchọivớinhữngkhó khăn trướcmắt trong thời gian ba năm cho đến ngày trời quangmâytạnhtrởlại.

TinvuibắtđầuđếnkểtừngàyhợpđồngvớiBMWđượckýkết,đemvềcho công ty một khoản tiền mặt, tuy không nhiều nhưng cũng làm choAmatadễ thởhơn, tinh thầncủanhânviên trongcôngtyđượccủngcốdobắtđầucó thunhập trở lại.Tôidùng số tiềnnàyđểchi chonhữngkhoảnthựcsựcầnthiết,sốcònlạitôiđemtrảdầnchocácchủnợ.

Tôilàmnhưvậytrongbanămliền,chođếnkhicácchủnợbảokhôngcầnđemtrảgấpnhưvậynữa,cứgiữlạiđểdùngvìbâygiờngânhàngđãcódưtiềngửirồi.NhiềuchủnợcòntỏýhàilòngvìhọđãcókháchhàngđángtincậynhưAmata,đãchovaythìhọcóthểyêntâmkhôngsợmấtvốn.

Nhưngtôilạithấyáingại,vìđằngnàocũngcònnghĩavụphảitrảnợchotấtcảchủnợ.TôicònnhớmónnợcuốicùngcủaAmatalàcủaNgânhàngNôngnghiệpTháiLan,đãđượctrangtrảivàongày23tháng12năm2005.Cònkhoảnnợcủariêngcánhântôimớiđượctrảhếtvàotháng8năm2006.Dođótôithấychủtrươngbảođảmchocôngtyluôncókhảnăngchitrảnợlàrấtcầnthiết.

Các thử tháchđóchứngtỏ tôi làngườibiếtgiữchữtínvàcó tinh thầntráchnhiệmcaonêntấtcảcácngânhàngđềuthừanhậnAmatalàmộtkháchhànguytín,từđóhọsẵnsàngchovayvớilãisuấtthấpmàkhôngđòihỏitàisảnthếchấp,vìhọtintưởngvàongườilãnhđạocôngtyvàmộtlýdonữalàAmatađãtrởthànhcôngtyniêmyết tại thị trườngchứngkhoán.Việcvaytiềnthôngquahốiphiếu(B/E)vớilãisuất2%màkhôngcầnthếchấplàmgiảmchiphíquảnlýrấtđángkể.

Sẽ không quá đáng nếu tôi nói rằng đây là kết quả sống theo triết lý“Trungthựcănchẳnghết,gianlậnsớmtrắngtay”,hay“Ởhiềngặplành”và

nhữngnguyêntắcđạođứckhácnhưsựlươngthiện,chânthật,côngbằngvàlẽphải.Đólàđiềutôiluôntuântheosuốtcuộcđờicủamình,nhờđótôiđãsốngsótquathờikỳkhủnghoảngkinhtếkhuvực.

Bướcsangnăm2009,cả thếgiớiđangphảiđươngđầuvớicuộckhủnghoảngkinhtếmới,màđốivớiAmata,nógiốngnhưmộtcơnsóngthầnthứhaibấtngờậptới,vìchúngtôivừamớimuathêmgần2.000hađấtđểmởrộngkhucôngnghiệp.

CuộckhủnghoảngkinhtếthếgiớihiệnnaybắtnguồntừsựsụpđổcủanềnkinhtếbongbóngtạiMỹ.Saukhichiếntranhlạnhkếtthúc,tấtcảcácnướcquaysang phát triểnkinh tếmộtcáchmạnhmẽtrongsuốt thờigian10-20năm trở lạiđây.Thếgiới chứngkiến sự tăng trưởng trongmọi lĩnhvực,dẫnđếnGDPtoàncầutăngtrungbình4-5%,điềuchưatừngcótronglịchsử.

Cóthểnóitrongthờigianquacảthếgiớiđềugiàucólên,việcchovayvốnởkhắpmọinơitrởnêndễdàng,đặcbiệttạiMỹ,nơicó10ngàntỷđôlađãđượcchovay,gầnbằngGDPcủanướcnày.Dovậy,quảbongbóngMỹnổtungđãgâyracuộckhủnghoảngkinhtếtoàncầulớnnhấtkểtừkhixuấthiệnquanhệthươngmạiquốctếchođếnnay.

Tôi,vớitưcáchlàthuyềntrưởngcủaAmata,đangphảichứngtỏmìnhcóđủkhảnăngđểlèoláiconthuyềnvượtquasónggiólầnnàyhaykhông.Tôiđãchuẩnbịmộtbướctừgiữanăm2008,vấnđềhiệnnaylàviệcmuathêmđấtgần2.000havàvaynợgần10tỷbạt,cộngvớidựánmởrộngnhàmáyđiệncôngsuất800MWvớivốnđầutưkhoảng10tỷbạtnữa.Trongkhiđó,6 tháng đầu năm 2009,Amata hầu như không bán được lô đất nào, hàngngàychỉcóchiramộtchiều,riênglãisuấtphảitrảđãthấyđauđầu.Chonên,tôi lạiphảiđội“nónbảohiểm”để laovàochiến trậnmớicủacuộckhủnghoảngtrongkhiđãbướcsangtuổi56,sức lựckhôngcòncườngtrángnhưtrước.

Nhưngtôitinrằngmìnhsẽvượtquađượccuộckhủnghoảnglầnnàynhờvàokhảnăng“miễndịch”đãđượctạoratrongquákhứ.Vảlại,đồngđộicủatôitạiAmatacũngđãtrưởngthành,vữngvànghơn.Tuynhiên,dotácđộngcủacuộckhủnghoảngnàyquálớnnênhiệnnaytôichỉcóthểtậptrungvàoviệccắtgiảmchitiêuxuốngmứcthấpnhấtđểcóthểsốngsótchờchocơnbãođiqua.

Chương18:Pháttriểnbềnvững

Tôi rất tâm đắc với câu nói củaMahatmaGandi, người được cả thế giớingưỡngmộ,rằng:“Ởđâucótìnhyêu,ởđócósựsống”.Conngườicóthànhđạthaykhôngphụthuộcvàonhiềuyếutốtheoluậtnhânquả,trongđó,cóđiều rất quan trọng là sự rộng lượng,giúpđỡvà chia sẻvớinhữngngườikémmaymắnhơnmình.

Khi chúng tanhận thứcchínhxác“conngười” củamình thìmọihànhđộngsẽtrởnênđúngđắn.Điềugìđemlạisựthanhthảntrongtâmhồnthìnênlàm,điềugìgâychomìnhsựbấtanthìnêntránh.

Trongsuốtcuộcđờicủamỗingười,họctậplàđiềukhôngbaogiờchấmdứt,giốngnhưhơithởđitheochúngtachođếnchết.Khigặpnhữngđiềutốtđẹp,chúngtanênđisâuphântíchđểnhậnrabảnchấtcủachúngvàđemvậndụngvàocôngviệccũngnhưtrongcuộcsốngriêngcủamình.

Mặcdùđạtđượcsựthànhcôngbướcđầu,nhưngtôikhôngbaogiờngừnghọc hỏi, tìm kiếmnhững điềumớimẻ cho cuộc sống củamình. Tôi luônnhìnxungquanhcảvềtrướcmắtcũngnhưlâudàixemđiềugìcóíchđểvậndụngvàocôngviệccủamìnhhaykhông.ChẳnghạnviệcsátsườnlàquảnlýđiềuhànhcôngtytheokiểucủangườiNhật.

TừnhữngcâuchuyệnthànhcôngcủarấtnhiềudoanhnghiệpNhậtBảntrongKhuCôngnghiệpAmatamàchínhmắttôiđãnhìnthấy,điểnhìnhnhưCông ty Toyota, tôi thấy có nhiều điều đáng học tập ở họ từ vai trò củangười lãnhđạo,quảnlýcôngty, tưduyquảnlýhaycó thểgọi là“tínhhệthống”.

Chẳnghạn,điềuthứnhất,đólàsựtăngtrưởngliêntụctừngbướctrongsuốtmườinămqua;thứhai,Toyotalàmộtcôngtytăngtrưởngbềnvững,vì

sựmởrộngkinhdoanhcủahọlàdựatrêncơsởlợinhuậnthuđượcquatừngnăm; thứba,Toyotakhôngngừngnghiên cứucải tiếnđể tạo ra sảnphẩmmớicóchấtlượngcaohơnvàgiáthànhthấphơn,dẫnđếnluôncónhiềuloạiô tômới rađời,chất lượng tốthơnnhưnggiágiảmxuống,đồng thờigiaohàngnhanhvàđúnghạn.

Trongthờikỳkhủnghoảngkinhtế1997,Toyotalàdoanhnghiệpchịuảnhhưởngítnhấtvàvẫntiếptụcmởrộngkinhdoanh,điềuđóchứngtỏcơcấutổchứccủacôngtyrấtvữngmạnhcảvềtàichínhlẫnquảnlý.NhưngToyotacũngđangchịutácđộngnặngnềcủacuộckhủnghoảngkinhtế2009,trongkhihaicông tykhổng lồcủaMỹlàGMvàChryslerbịphásảnphảiđóngcửa.

NếudoanhnghiệpnàocũngđượctổchứcvàquảnlýtốtnhưToyotathìcóthể nói họ đã giảm được một nửa gánh nặng khi xảy những biến động“không thể lường trước” trong tương lai.Chínhđiểmnày làmtôiphảisuynghĩ,vìtôikhôngmuốndoanhnghiệpcủamìnhcũnggiốngnhưcáccôngtybấtđộngsảnxâydựngcáckhucănhộ,saukhibánxongcáccănhộlàkếtthúcdựánkhôngcónguồnthunhậptiếptục,còndựán“Amata”xâydựngnênnhững“thànhphốhoànhảo”mangnhiềuýnghĩasâusắchơnthế.

Môhìnhquảnlýcácthànhphốkhucôngnghiệpnàyvềcơbảncũnggiốngnhưmô hình quản lý các thành phố lớn, nghĩa là chúng tự phát triểnmàkhônghoàn toànphụ thuộcvào“nhàquản lý”,nhưngchúngphảigắn liềnvới“hệthống”đãcó.

Nếumuốn“Amata”pháttriểnbềnvững,tôicầncóchiếnlượcvàkếhoạchphát triểnnhưthếnào?Thứnhất,Amatakhôngđượcnợnhiều,haykhôngnợcàngtốt,vàphảicóđủtiềnmặtchoviệcmởrộngkinhdoanhcủamình.Thứhai,tăngtrưởnglãirònghàngnămítnhấtphảitừ10-30%.Thứba,phảicó loạihìnhkinhdoanhphụngoài lĩnhvựcxâydựngkhucôngnghiệp,vàphảibảođảmtrongtrườnghợpviệcbánlạiđấttrongkhucôngnghiệpchấm

dứt(dùvớibấtcứlýdonào) thìAmatavẫncóthể tiếp tục tồntạivàpháttriểnđược(nhờcácloạihìnhkinhdoanhkháctrongkhucôngnghiệp).

Sauđólàvạchramụctiêu,kếhoạchcụthểđểthựchiệnnhằmhướngđếnmụctiêulâudàilàxâydựng“Thànhphốhoànhảo”(ThePerfectCity).Tôicónhiệmvụlàmchotoànthểnhânviêntrongcôngty,kháchhàngvàtấtcảnhữngaiquantâmkhingheđiềuđósẽhiểungayAmatamuốngì.

Đểthựchiệnnguyêntắckinhdoanhcoitrọngchấtlượngsảnphẩmvớigiácảhợplýthìhoạtđộngquảnlýcóýnghĩarấtquantrọng.Chẳnghạn,nhàmáyđiệnkhíthiênnhiênvànhàmáycấpnướccủaAmataphảicóchấtlượngtốthơnvàgiárẻhơnnơikhác,tạorahệthốngliênhoànkhépkíntheoyêucầucủakháchhàngcầngiảmchiphíđầuvàovànângcaochất lượngsảnphẩm,đápứngnhucầungàycàngtăngcủakhudâncưvàcácnhàmáy.

Tôicầnphảilàmgìnếumuốndoanhnghiệpcủamìnhkhôngngừngpháttriểnbềnvững?Cuộckhủnghoảngkinhtếthếgiới2009sẽlàmộtthửtháchnữachothấy“Amata”cóthựcsựlà“bấtdiệt”haykhông…

Chương19:Xuấtxứcáctêngọi

Aibảorằngtêngọikhôngquantrọngthìđólàquyềncủahọ.Riêngtôi,tôithấynórấtquantrọngvìtôi từngcónhiềubàihọcxungquanhchuyệnđặttên.Đặt tên là điểm xuất phát củamọi công việc, vì tên gọi nói lên biểutượng,mụctiêuvàkhuônkhổcủacôngviệcbạnđịnhlàm.

Đặcbiệt,khiđặttênchomộtcuốnsách,mộtcôngty,haymộttổchứcnàođó...nếunhữngtênđórấtđúngvàrấthaythìcóthểnóibạnđãđiđượcnửađường.

Ngaycả tên riêngcủa tôi“VikromKromadit”cũngvậy.Nhânđây, tôicũngxinkểlạixuấtxứcủanódànhchobạnđọcmớinghelầnđầu.Cólần,trênchuyến bay sangViệtNam, tôingồi cạnhmộthànhkháchngườiẤnĐộ.Chúngtôinóichuyệnvàtraođổidanhthiếpchonhau.Khiôngtađọcthấyhọtêntôiintrêntấmthiệp,ôngliềnkểchotôirằngthờixưaởẤnĐộcómột ôngvua tên là “Vikromathit” làm tôi ngượngđỏmặt, nhưng cũngmỉmcườivuivẻ.

Đếncuốinăm2003nhânchuyếnđithămẤnĐộ,tôitranhthủghéthămthànhphốmàtrướcđâyvuaVikromathittrịvìđểtìmhiểunguồngốccáitên“Vikrom”là từđâuđếnvàýnghĩacủanó.Haynhưcái tên“Amata”hoặctênngôinhà“Kudakarn”(từtiếngPhạncónghĩalà“lâuđài”)-màtôiđangở-cũngvậy,điềuđóchứngtỏtôirấtthấmnhuầnvàgắnbóvớinềnvănhóacổcủaTháiLanvàẤnĐộ,điềutôichưalýgiảiđượclýdovìsao.

CóthểnguyêndotừnhỏtôilớnlêntạivùngthônquêTháiLan,đượcbàngoại,làngườiTháichínhcống,nuôinấngdạydỗ,truyềnlạichotôinhữngnétvănhóađặcsắccủadântộcThái.

Mặtkhác,bànộitôilạilàngườiTriềuChâu,từtỉnhSuaTao,TrungQuốc

di cư sang Thái Lan. Bà luôn nói chuyện với tôi bằng tiếng Triềumà cónhữngtừtôikhônghiểu,nhấtlàkhitứcgiậnbàtuônranhữnglờimắngbằngthứtiếngmàbàquenthuộctừnhỏ.ÔngnộitôicũnglàngườiTháigốcHoa,nên từnhỏ tôi đã lớn lên trongmôi trườngvănhóahỗnhợpTháiLanvàTrungQuốc hòa quyện vào nhau, ngấmvăn hóa và nói thành thạo cả haingônngữ,TháivàHoa.

Thuở nhỏ tôi học tại trường làng nằm cạnh một ngôi chùa ở tỉnhKanchanaburi.Cứmỗibuổi trưa, tôi lẻnvàosânchùađánhmộtgiấcngonlành.TôikhắcsâutronglòngnhữngánhnếnlunglinhvànhữngbứctượngPhậtđặtbêntrongchùa.Đếnbữacơmtối,cảnhàngồiquâyquầntrênmộtchiếcchiếudướiánhsánglờmờcủacâyđèndầu.

Ngàynhỏ,tôiđượcgiaonhiệmvụtrôngcoivườnmíacủagiađình,nêncódịptrảinghiệmcuộcsốnggiữanhữngcánhrừng,núinonvàsôngsuối.

Cólẽxuấtpháttừnếpsốngvànhữngấntượngcótừnhỏmàsaunàykhitrưởngthành,tôivẫnthíchngồiăncơmdướingọnnếnlunglinhchứkhôngthíchánhsángchóichang.Tôiyêuthiênnhiên,thíchnơiyêntĩnhvàgắnbóvớilốisốnggiảndịcủangườiTháichứkhôngthíchmàumè,chạytheomốthiệnđại.

Khithànhlậpcôngtyđểlàmkhucôngnghiệp,tôisuynghĩrấtlungtrongviệctìmmộtcáitênthíchhợpchocôngty.Việctôiđặttêncôngtylà“BangPakong”ngoàilýdođólàtênconsôngnằmcạnhkhucôngnghiệp,cònvìkhinhìn trênbảnđồ thì thấyrõcácđịadanh“ConsôngBangPakong”và“HuyệnBangPakong”.Khi lái xe đi về hướngPattaya, ai cũngnhìn thấybiểnbáosuốthaibênđườngcáitên“BangPakong”.

Nhưvậy,aimuốnđếnKhuCôngnghiệpBangPakongthìkhómàbịlạc.Hơnnữabàihát“BangPakong”củanhạcsĩNakornMongklaiyonđãđượclưutruyềnrộngrãitrongdânchúnghàngchụcnămcàngcủngcốlýdotôi

chọntênnày.Vìvậy,hộiđồngquảntrịcôngtyđãnhấttríđặttêncôngtylà“CôngtyKhuCôngnghiệpBangPakong”kểtừtháng3năm1988.

Cáitên“KhucôngnghiệpBangPakong2”đượcđặtchodựánmớinăm1989nhưmộtlẽđươngnhiên,vìkháchhàngbắtđầuquenthuộcvớicáitênnày.Nhưngmộthôm,cómộtkháchhàng trongkhucôngnghiệpxindanhthiếpcủatôikèmtheochữký.Tôihỏi,“Anhcầnthiệpcủatôilàmgì?”Anhtatrảlời:“Đểlúcnàođimátxathìđượcgiảmgiá!”

Tôigiậtmình,khônghiểutạisaomìnhlạicóliênquanđếnchuyệnmát-xaởđây,vìtrongkhucôngnghiệpcủachúngtôikhônghềcócơsởdịchvụmátxanào.Hỏimãitôimớiténgửararằng,ởgầnđócómộtcơsởdịchvụmát-xacũngcótênlà“BangPakong”vàanhbạnkháchhàngnàytưởngrằngtôicũnglàchủcủacơsởmát-xađó.Nhưvậyrấtcóthểnhiềungườikháckhôngliên quan đến khu công nghiệp cũng có thể hiểu nhầm rằng tôi còn kinhdoanhcảdịchvụmát-xanữa,vànếunhữngcơsởnàylàmănbấtchínhgâytaitiếngthìảnhhưởngcủanóthậtkhólường.

Ngoàira,cạnhđườngcaotốcBangna-Trat,tạikm40còncókhuchếbiếnxuất khẩu cũng có tên là “Bang Pakong”, nhưng chỉ treo biển quảng cáokhoảngmộtnămrồiđóngcửa.Thếvẫnchưahết,mộthôm,trênđườngđếnkhucôngnghiệptôinhìnthấybiểnmộtnhàmáycơkhícũngcótênlà“BangPakong”,vàkhiđếncuốiđườngthìcómộtkhudâncưcũngcótênlàBangPakong.

Việcdùngtênlẫnlộnnhưvậynếucứđểkéodàisẽkhôngổnvìtôikhôngmuốncôngchúngnhầmlẫnrằngcôngtycủachúngtôilàcơsởdịchvụmátxa, là nhàmáy cơ khí, khu dân cư hoặc khu chế biến xuất khẩu đã bị bỏhoang.Dođótôiphảitìmcáchxửlýngaychuyệnnày.

Saukhixemxéttìnhhình,tôithôngbáovớitoànthểnhânviênrằngcôngtysắpđổitênmớicũngnhưtêncácdựán,yêucầumọingườigửitêndựthi.

Điềukiệnđặtra:đóphảilàtêntiếngTháiLan,dễphiênâmsangtiếngAnhvàchỉgồmkhôngquábaâmtiết.

Aiđưaracái tênmà tôi tâmđắcnhấtsẽđược thưởng50.000bạt!Mọingườirấthăngháithamgia,nhưngmãichưacócáitênnàolàmtôivừaý.

Bảnthântôicũngkhôngngừngsuynghĩ.Thờigiancứtrôiđi,vàcáitênBang Pakong càng trở nên quen thuộc, cổ đôngNhật trong công ty cũngkhôngmuốnthayđổitênvìbênNhậtcũngbắtđầuquenvớitênnày,dùmộtsốngườinướcngoàiphátâmnókhôngchínhxác.ChẳnghạncómộtôngkháchViệtNam thườngđếnnhà tôi ăn cơm,mỗikhinhắcđến tên “BangPakong” thì ông phát âm kiểu người Việt đọc tiếng Anh thành “PơlaKapong” (tiếng Thái có nghĩa là “cá hồng”). Quả thật, cái tên “BangPakong”rấtkhóphátâmđốivớingườinướcngoài,vànếumỗingườiđọcmộtkiểu,thìýnghĩacủanósẽhoàntoànthayđổi.

Mộthôm,trongdịpđikhảosátthànhlậpkhucôngnghiệptạiThượngHải,trên đường trở về khách sạn cùng với vài người bạn, đột nhiên anhChitrakornnhắcđếnchuyệnKháchsạnAmaritạiBangkok,lậptứctrongđầutôinảyraýnghĩsửacáitên“Amari”thành“Amata”vìphátâmngherấthay,lạingắngọnvàcóýnghĩa.AmatalàtiếngTháicổnhưngkhônglỗithời,nóilêntínhchấtbềnvững,lâudàirấtthíchhợpđểđặttênchosảnphẩmlàKhucôngnghiệpmàsaunàysẽbiếnthànhthànhphố.

TôinóivớiChitrakorn,“KhitrởvềTháiLan,anhgiúptôikiểmtraxemtrongcuốnniêngiámTrangvàng,đãcóaidùng tên“Amata”haychưa?”.SaukhitrởvềTháiLan,Chitrakornbáovớitôirằngtrongcuốntrangvàngkhôngcótênđó.TôivộicửnhânviênđếnBộThươngmạiđểkiểmtratêncáctổchứccótưcáchphápnhânđãđăngký.Saukhikiểmtrakhôngthấycóaiđăngkýtênđó,tôichongườiđếnPhòngđăngkýdoanhnghiệpđểđăngkýtrướctênđó,rồisauđólàmthủtụcđổitêncôngtytheođúngquyđịnh.

Nhưvậy,ngày13tháng6năm2000,côngtyBangPakongđãđượcđổithành“CôngtyAmata”(AmataCoporation).Việcđổitênnàyđãđượcthựchiệnmàkhôngcầnhỏithầyđịalý,hayxemtướngsố,ngàygiờgìcảmàchỉlấymụctiêu,ýnghĩa,vàtínhhợplýcủanólàmnềntảng.

Têngọi“Amata”(xuấtxứtừ tiếngBalivà tiếngPhạn,cónghĩa là“bấtdiệt”,“vĩnhcửu”-ND)cóýnghĩarấthay,mangtruyềnthốngcủaTháiLan,lạidễđọc,dễnhớ,dễviếtbằngtiếngTháicũngnhưtiếngAnhvìchỉcó3âmtiết.NgườiNhậtnghetêngọinàythìliêntưởngđếntiếngNhật,cònngườitrongkhuvực(chịuảnhhưởngnềnvănhóaẤnĐộ-ND)nghetêngọinàythìhiểungayýnghĩacủanólà“sựbấtdiệt”,“vĩnhcửu”hay“trườngtồn”,cònngườiPhươngTây thì đọc tên này rất dễ dàng, chính xác, khônggâynhầmlẫnkhóchịu,vàrấtthuậntiệntronggiaodịchtạiTháiLancũngnhưởnướcngoài.

Từđótêncủacácdựáncũngđượcthayđổitừ“KhucôngnghiệpBangPakongII”thành“KhuCôngnghiệpAmataNakorn”và“KhucôngnghiệpAmataCity”tạitỉnhRayong.CòndựánkhucôngnghiệptạiViệtNamthìcótênlà“KhucôngnghiệpAmata(ViệtNam)”.

Cáccôngtyconkhithànhlậpđềumangtên“Amata”,nhưnhàmáyđiện“AmataPower”,nhàmáynước“AmataWater”,nhàmáyphânphốikhíđốt“AmataNGD”,haysângôn“AmataSpring”.Nhiềucôngtykháctrongtậpđoànđềumangtên“Amata”vớicùnglogo,chỉkhácở tênsảnphẩmđứngsaumàthôi.Điềuđótạoracảmgiácnhưchúngtôiđềunằmtrongmộtđạigiađìnhgắnbóchặtchẽvớinhau,mộttổchứcchungcótênlà“Amata”.

Tấtcảcáccôngtymàchúngtôigópvốnđềumangtên“Amata”,vềlâudài tôiđặt ramục tiêusẽcókhoảng100công tynhưvậy.Tôi tin rằngrồiđâyAmatasẽtrởthànhmộttậpđoànlớntrênthếgiới,xứngđángvớicáitên“Amata”củanó.Ngoài ra, tôicònchođăngkýnhãnhiệu“Amata”và têncôngtytạitấtcảcácnướcmàchúngtôiđãvàsẽđầutư.

Tôi còngiaochoVănphòng luật củagiáo sưSanguonLewmanomont,chuyên trách theo dõi việc bảo vệ nhãn hiệu và tên công ty, nếu có ai viphạmluậtbảnquyềnvànhãnhiệuthìphảixửlýngay.Chẳnghạncócôngtybánthứcănlàmsẵnlấytênlà“AmataInter”đểgâynhầmlẫntrongdưluậnhọ là công ty con củaTậpđoànAmata.Saukhi chúng tôi kiện ra tòa, họbuộcphảitừbỏcáitênđó.

Nhânđâyxinnói thêmmộtchuyệnvuinhỏ.Cóngười thắcmắckhônghiểucóphảivìtôiquáhâmmộJamesBondhaykhôngnênđãdùngconsố007đểlàmsốhiệuriêng.XintrảlờilàtôikhônghềmuốnbắtchướcJamesBond,chỉvìngẫunhiênmàtôisinhvàongày17lúc00:00giờ,khiđảolạisẽlàconsố007.Dođóconsố007đượccoilàsốhiệuriêngcủatôitừlúcsinhra.Tôichọnbiểnsốxecũnglà0007,đểkhiđónkháchhọdễnhớ.

Tôibắtđầusưutầmbiểnsốxetừhơn20nămnay,đếnnỗixecủacôngtyvàxeriêngđềucóconsố0007ởcuối,tổngcộnglà30chiếc.NgoàicácbiểnsốxethìsốđiệnthoạicủacáccôngtytrongTậpđoànAmatacũngđềucócácconsốcuốicùnggiốngnhaulà0007,chỉcó3consốđầulàthayđổi.

Hiệntại,sốđiệnthoạicủacấplãnhđạovànhânviêntrongcôngty,tổngcộnglà50số,cũngđềucósốtậncùnggiốngnhau,kểcảsốđiệnthoạicủacácvănphòngcôngtyvàsốđiệnthoạinhàởtrongkhucôngnghiệpAmataNakorn.ĐiệnthoạicầmtaycủacácnhânviênAmatacũngthườngmangsố0007.Nhưvậyconsố0007trởthànhsốhiệuchungcủa“dònghọAmata”,mộtbiểutượngchung,dễnhớ.

Ý tưởngdùng sốđiện thoại có số tậncùnggiốngnhaunày, tôihọc từchuỗikhách sạnHilton, sốđiện thoại của tất cả cáckhách sạnHilton trêntoàn thếgiớiđềucó số tậncùnggiốngnhau là1234, từđó tôiđãđemápdụngchoAmata.

Chương20:Giấcmơchờngàytrởthành

hiệnthực

Kiếnthứcvàkinhnghiệmtíchlũytừkhilàmnhàmáychếbiếnthứcăngiasúcvàchếbiếncáhộp,trongđócókhâuquanhệbuônbánvớinướcngoàiđãgiúptôirấtnhiềutrongviệcxâydựngvàkinhdoanhkhucôngnghiệp.

Tôiđãhiểurõkháiniệm“đạttiêuchuẩnquốctế”khôngphảilàchuyệnmình muốn làm thế nào cũng được, hay viện cớ này khác để bào chữa.Nhữngtrảinghiệmnàyđãluyệnchotôicáchvậndụngkinhnghiệmđóvàoviệcvạchkếhoạch,chínhsáchvàxâydựngtầmnhìnchobảnthânvàcôngty,mặcdùtôichưatrảiquatrườngđàotạonàovềvấnđếnày.Đólànềntảngđểtôilàmviệcvìsựpháttriểnlâudàicủacôngty.

Sau3nămtậptrunghếtthờigianvàsứclựcchocôngviệcxâydựngkhucôngnghiệp,tôibắtđầunhậnraconngườimìnhrấtphùhợpvớicôngviệcnày,cảvềtínhcáchvànănglựcchuyênmôn.Tôikhôngbaogiờcảmthấychánnảnhaymuốn lảng tránhnhững thách thứcgặpphải,mà luônđươngđầuvớichúngbằngtấtcảsựthíchthúvàsaymê.

Trongcôngviệc,khôngphảilúcnàocũngcóngườitánthànhmọichuyệnmàchúngtamuốnlàm,đặcbiệtđốivớicôngviệccóảnhhưởngđếnnhiềungười, nhưvấnđềmôi trường,quyhoạchkhucôngnghiệp,hay cungcấpnguồnlực...Bạncầntìmrađượcđiểmdunghòa,cânbằngcáclợiích,nếukhôngmuốnbịbiếnthànhcôngcụchomộtsốngườiđứngsauđểtrụclợi,hoặcbịlênánbởinhữngnhómngườinhândanhlòngyêunước,haynhữngtổchứcđộclậpthíchđốiđầumàkhôngcầnbiếtthựchưrasao.

Đôikhiviệcbàytỏlòngyêunước,yêuvănhóaTháiLan,muốnbảovệmôitrườngmộtcáchcựcđoan…đãđẩynhiềungườinghiễmnhiênđứngvề

phíađối lậpvớinhữngnhàđầu tưnướcngoàimuốnvàoTháiLanđầu tưchínhđáng.Nhữngtháiđộcựcđoannhưvậychẳngcólợigì,ngoàiviệclàmchođấtnướcbịmấtcơhộihòanhậpvới thếgiới.Đôikhiđócòn làhànhđộnglợibấtcậphại,khiếncácnhàđầutưchuyểnsangnướckhác.Tôichorằngviệcphânbiệtđốixửdựavàomàudahaychủngtộclànhữngtưtưởnghẹphòivànôngcạn,cảntrởsựpháttriểncủamộtquốcgia.

Trong các khu côngnghiệpAmata tạiTháiLan, đã có hàngngàn conngườithuộchơn30quốctịchkhácnhaucùngchungsốngvàlàmviệc,cùngnhauxâydựngmộtxãhộicókỷ luật,biết tưduy…đếnmứchọ trở thành“côngdânAmata”,nghĩalà“ngườiTháiLanmới”mangtínhcáchriêngvềtínhkỷluậtvàýthứcbảovệmôitrường.

NhìnsangnướcMỹmàxem,mặcdùdânsốnướcMỹchỉchiếmchưađến5%dânsốthếgiới,nhưnghọkiểmsoátđến25%sứcmạnhcủanềnkinhtếtoàncầu,trởthànhcườngquốcsốmộtthếgiớivềnhiềumặtnhưkinhtế,tàichínhvàquânsự.

VìsaongườiMỹlàmđượcnhưvậy?Câutrảlờilà,ngaytừđầu,tức200nămvềtrước,ngườiMỹđãmờicácnhàđầutưchâuÂuvàonướchọ.Ngoàira,cácnguồnvốnvàchấtxámtừkhắpnơitrênthếgiớithinhauđổvàonướcMỹlàmchonềnkinhtếHoaKỳpháttriểnnhanhchóng,mứcsốngcủadânMỹkhôngngừngtănglên,chấtlượngcuộcsống,chấtlượnggiáodụcđượcnângcao,laođộngđạthiệusuấttốt.

XãhộiMỹrộngmở,coitrọngvàkhuyếnkhíchngườigiỏibấtkểtronglĩnhvựcnào,chẳnghạnnhưkhoahọc,thểthao,nghệthuật…Họchấpnhậncảsựkhácbiệtvềvănhóavàtưtưởng.Điềucầnrútratừđâylàlợiíchcủaviệc“đồnghóa”rấtnhiềudântộctrênthếgiớitronghơn200nămquacủanướcMỹđểtạonênmộtxãhộimớiđồngnhất,baodung,chấpnhậnsựkhácbiệtnhưngcócùngmụctiêuchungsốnghòabìnhđểxâydựngnênmộtquốcgiađachủngtộclớnnhấtthếgiới,cótêngọilàHợpChủngquốcHoaKỳ.

NếuTháiLancũngbiếtsửdụngtàinguyênconngườitừkhắpnơitrênthếgiớimộtcáchhiệuquảnhưnướcMỹ,thìtôitinrằngTháiLansẽtrởthànhmộtquốcgiavữngmạnhhơnvềmặtkinhtếvàxãhội.

Tôimuốnnhữngaixemmình là“ngườiTháiLan”và làchủnhâncủaTháiLanhiệnnay cầnnhận thức rõmột điều là 50-60nămvề trước, haychínhxáclà700nămvềtrước,tấtcảchúngtacũngđềulànhữngngườidicưtừnơikhácđếnmảnhđấthình“búavàng”này(nướcTháiLancóhìnhdạngnhưchiếcbúanênngườiTháigọiđấtnướcmìnhlà“búavàng”-ND).Dođó,sẽlàđiềukhôngthậthợplýnếuchúngtangăncảnnhữngngườitốtvàoTháiLanđểcùngnhauxâydựngmộtxãhộikhôngngừngpháttriểnvàngàymộttốtđẹphơn,khôngcònsựđộcquyềntrongbấtcứlĩnhvựcnào,vốnchỉtậptrungvàomộtnhómthiểusốmàthôi.

TôithườngtựhỏivìsaonềnkinhtếvàchínhtrịcủaTháiLanchỉnằmtrongtaykhôngquá500dònghọ,tấtnhiêntrongđócócảdònghọKromadit,dùdânsốTháiLangần70triệungười?

TôicóướcmơsựgiàucóvàphồnvinhđósẽlantỏađếntoàndânTháiLanởmọitầnglớp,đểaicũngcócơhộinhưnhau.ViệcmởcửatựdovàtạocơhộichongườinướcngoàiđếntừbấtcứđâulàđiềumànhiềunướcởBắcMỹ,ChâuÂu,ChâuÁhayNamMỹđãlàmthànhcông.ĐốivớiTháiLan,dùcònhạnchếvềtrìnhđộkỹthuật,quảnlývàtiếpthịquốctế,nhưngngườiTháiLannóichunglànhữngđốitáctốt,nhưthựctếđãchứngminh.

Khicònlàsinhviên tạiĐàiLoan, thậmchí tôicònkhôngmuốntrởvềTháiLanmàchỉmuốnđi học tiếpởnướcngoàivàđịnh cư luônởđó, vìcháncảnhgiađình,thờitiếtnóngbức,quảnlýnhànướcyếukém,tệthamnhũng,vàđặcbiệtnảnvìxãhộiTháiLaníttạocơhộivàkhuyếnkhíchnhântài,trongkhiđầyrẫynhữngngười“yêunướcbằngnướcbọt”….

Nhưngkhisốphậnđưađẩytôi trởvềnước, tôi lại thấyquyếtđịnhcủa

mìnhlàđúngtrongviệcgópsứcxâydựngđấtnước.Tronglòngtôicảmthấytựhàokhicôngviệcmìnhlàmlàíchnướclợidânvềnhiềumặtnhưbảovệmôitrường,pháttriểncôngnghiệp,tạoviệclàm,hỗtrợgiáodục...Tôilàmnhữngviệcđókhôngphảivìhammuốndanhvọng,bổnglộchaytiếngtămmàchỉvìtôithíchvàmuốnđạtđượcnhữnglợiíchmộtcáchchínhđáng.Tôicảmthấyhạnhphúcvìđãđemlạinhữngđiềutốtđẹpchoxãhội,nơiđãsinhravànuôinấngtôithànhđạtnhưhômnay.

Vàonăm2006,giácổphiếucủaAmatatrênthịtrườngchứngkhoánthuộchàngcaonhất trongnhómcổphiếubấtđộng sản, tôi đã trang trải hết cácmón nợ tích lũy trong hơn 30 năm qua. Năm 2008, Amata có lợi nhuận1.192tỷbạt(caohơnvốnđiềulệcôngtylà1.076tỷbạt).Tấtnhiên,nhữngcổđôngchiếmcổphần lớnnhư tôivàdònghọKromaditcảmthấyrấtvuimừngvớimứccổtứcthuđượcngàycàngtănglên.Hiệnnay,tôivàgiađìnhthuđượclợitứchàngnămkhoảng200triệubạt,vànếumọiviệctiếntriểnthuậnlợithìlợitứcthuđượcsẽcònlớnhơnnữa.

NhưngtôicòncónghĩavụvớiQuỹtừthiệnAmata(AmataFoundation).Tôicầncónhiềutiềnhơnnữađểgiúpđỡnhữngngườixứngđángđượcxãhội quan tâm, chăm sóc về giáo dục, văn hóa, nghệ thuật và bảo vệmôitrường.Ngày26tháng12năm2008,tạiKhucôngnghiệpAmataNakorn,tôiđãtuyênbốtrướctoànthểcácnhàquảnlýTậpđoànAmatavànhữngngườithân tronggiađìnhKromadit rằng, toànbộ tài sảnmà tôicósẽđượchiếntặngchoQuỹTừthiệnAmatakhitôivềgià,khôngcònsứcđểlàmviệcnữa,đểQuỹcóđiềukiệntiếptụcthựchiệnnhữngsựnghiệpmàtôihằngmơước.

Năm2009,tạicáckhucôngnghiệpAmata,đãcónhữngconngườithuộc30quốctịchkhácnhautrênthếgiớiđếnđâyđểcùngnhausinhsốngvàlàmviệctronggần700nhàmáytrêntổngdiệntíchgần5.000ha.Họcùngnhausảnxuấtrahầuhếtcácsảnphẩm,trangthiếtbị,hàngtiêudùngthiếtyếuchocuộcsốnghàngngàyvớigiá trịgần700 tỷbạt/năm.Hiệnnay, tạiAmata

hàngngàycógần200.000ngườiđếnlàmviệc,cảtoànthờigianvàbánthờigian.

Nếu so sánhvới tổng sảnphẩmquốcnội (GDP)củacảTháiLannăm2007là8.200tỷbạtthìAmatavớidânsốchỉbằng0,3%dânsốcảnướcđãtạora7%GDP.ĐâylàconsốnóilêntínhhiệuquảrấtcaocủaAmata.

5nămnữa,nếumỗinămcóthêmítnhất100nhàmáyđượcthànhlậptạiAmata,nhưnăm2008,chúngtôisẽcótổngcộng1.000nhàmáy,đếnlúcđódânsốcủaAmatasẽlà300.000ngườivàtôiướcmơkhiđótổngGDPcủaAmatasẽlà1.000tỷbạt,chiếm10%GDPcủacảTháiLan.

Bạncónghĩgiấcmơcủatôiquáxavờihaykhông?

Chương21:Dụcvọngcủaconngười

HọcthuyếttiếnhóacủanhàbáchọcCharlesDarwinnóirằng:“Kẻsốngsótlàkẻmạnhnhất”.Điềunàycóthểđượcthểhiệnrõtrongmôi trườngkinhdoanh,nơi“cálớnnuốtcábé”,vàngaycảtrongmôitrườngsốngcủađộngvậtnữa.

ÔngDhaninChearavanond,ChủtịchTậpđoànCP,cólầnkểvớitôirằng,tập tính của những con gà nuôi trong chuồng trại chủ yếu là tranh giànhnhau.

Nếucómột“anh”gàtrốnglàmđầuđànthìsẽcónhiều“nàng”gàmáiđến“làmvợ”,vànhững“nàng”gàmáinàysẽtranhgiànhnhauđểđược“anh”gàtrốngđầuđàn“cưngnhất”.Trongkhiđó,“anh”gàtrốngđầuđànnàycũngphảiluônxôngvàođánhđuổibấtcứcontrốngnàokhácmonmenđếngầncáccôgàmáihayxâmphạmlãnhđịacủanó.

Kỳthựcthìconngườivàcácloạiđộngvậttrênthếgiớinàyđềucónhữnghànhvirấtgiốngnhau,chỉkháclàbộóccủaconngườipháttriểnphứctạphơn,khônngoanhơngấpnhiềulần,conngườicóthểsuynghĩcảđiềutốtlẫnđiềuxấu.Điềukhácbiệtgiữaconngườivàcác loàiđộngvậtkháccó lẽởchỗconngườicó“HiriOttappa”-nghĩalàcólươngtâmvàbiếtxấuhổkhilàmđiềuxấu,biếtsợkhigâytộiác.

Nếuconngườikhôngcólươngtâm,vàkhôngbiếtsợhayxấuhổkhilàmđiềuác,thìconngườicũngchẳngkhácgìsúcvật,khiđóhọlàmbấtcứthứgìmìnhmuốnmàkhôngcầnbiếtđếnđồng loạicóbịnguyhạigì từhànhđộngcủamìnhhaykhông.

Conngườiluônphảirènluyệnchotâmhồnmìnhtrongsạch,nếukhôngkiểmsoátđượcbảnthânhaykhôngbiếtsuynghĩlàmđiềuthiệnthìcáiácsẽ

xâmchiếm tâmhồn.Tâmhồnconngười cũnggiốngnhưdòngnước luônchảyvềchỗtrũng.Bảnthântôitừnglớnlêntrongmôitrườngbaoquanhbởikhôngkhíbạolực,chémgiếtlẫnnhau,vìtỉnhKanchanaburi,nơitôisinhravàlớnlên,50nămvềtrướcvẫnlàmộtvùngđấtrừngrúmanrợ,nơingườitathườngdùngsúngđạnđểgiảiquyếtmâuthuẫnvàcóthểgiếtnhauchỉvìcơngiậntứcthờihaymộtlờinóinghekhônglọttai.

Khicònnhỏtôicónhiệmvụtrôngcoivườnmíanêncódịptiếpxúcvớinhiềungười thuộcnhiềutầnglớptrongxãhội,và thườngnhìnthấynhữngviệctốthoặcxấu,hànhđộngcaothượnghayhènkémdiễnramộtcáchrấttựnhiên.Cónhữngđêmkhuyatôiphảiđixemáyvàorừngtheolệnhcủabố,hayláimáycàycàyđấttrongkhitrờinhánhemtối,vừasợvừarun,khitintứcliêntụcthôngbáovềnhữngvụtrộmcướp,giếtngườidiễnrahàngngày.Tôiđãnhiềulầnmaymắnthoátkhỏitaihọatrongđườngtơkẽtóc.Nếutinvàothần thánhnhưtrướcđây, tôisẽchorằngmìnhmaymắnthoátchết lànhờphépthầncủabùahộmệnhmàtôiđeoởcổlúccònnhỏ.

Tôibiếtdùngsúngđểtựvệtừkhicònởtuổithiếuniên,điđâutôicũngmang theo súng và lấy đó làm vật phòng thân cho đến khi trở thành thóiquenđếntậnngàynay.Nótạochotôicảmgiácyêntâmvìtôikhôngmuốnmìnhởthếbịđộng,haychờđếnkhixảyrataihọamớibáocảnhsátthìđãquámuộn.

Kinhdoanhkhucôngnghiệptuycũngcóđốithủcạnhtranhnhưngkhôngnhiềulắm.Tuynhiên,sựcạnhtranhnàydiễnraquyếtliệtvìlợinhuận,mộtđiềuthôngthườngtrongnềnkinhtếtưbản.Tôilàngườiđầutiênđứngratậphợp cácnhàkinhdoanh trong lĩnhvựcxâydựngkhu côngnghiệp lại vớinhauđểbànbạcviệcthànhlậphiệphộikhucôngnghiệp.Cuộchọpđầutiêndiễnravàotháng2năm1991tạikháchsạnAmbassador,Sukhumvit.

Tôinghĩrằngnếucóđiềugìcóthểgiúpđỡngườikhácthìtôiluônsẵnsàng,kểcảviệcchiasẻthôngtinmàkhôngengạirằngđiềuđósẽlàmcho

mìnhbịthiệt.Ngượclại,việctrởthành“ngườicho”luônkhiếnchúngtacảmthấyhạnhphúc.TrongnămđầuthànhlậpHiệphộiKhuCôngnghiệp,tôiđãđảmnhiệmchứcvụTổngThưkýHiệphội,bàPraphaViraipraphaikit làmChủ tịchHiệphội.HoạtđộngcủaHiệphộiđãgópphần thắtchặtquanhệgiữacácthànhviên.

Thờiđó,cóôngchủcủamộtkhucôngnghiệplàngườicótínhhẹphòi,hayghentỵ,vàmạtsátngườikhác.Trongcuộchọpôngtathườngcónhữngcâunóicayđộc,châmchọcđồngnghiệp,khiếntôinhiềulúccảmthấyrấtkhóchịu.Mộthômkhôngnhịnđược, tôinói thẳngvàomặtôngchủnày-ngườixấpxỉtuổitôi-rằng:“Hãybỏcáithóidâydưa,hẹphòi,khóchịuấyđi.Nếukhông,đừngtráchtôivìanhthừabiếtngườiKanchanaburichúngtôinhưthếnàorồiđấy...”Từđóôngtakhôngdámnóinăngxúcphạmbừabãinữa.

Vàođầunăm1987,khibắtđầuthựchiệndựánkhucôngnghiệpAmataCitytạitỉnhRayong,tôilàmthủtụcxingiấyphépkhuyếnkhíchđầutưcủaỦybanKhuyếnkhíchĐầutưTháiLan(BOI).Nhưngchờmãikhôngthấyđộngtĩnhgì,tôiquyếtđisâutìmhiểulýdotạisao.

SauđótôimớibiếtsựthậtlàcómộtđốithủcạnhtranhởmiềnĐôngTháiLanđứngđằngsauchạychọthòngngăncảnviệccấpgiấyphépđầutưchotôi.Tôiphảinhờmộtsốngườicóvaivếcanthiệp,cuốicùngmớiđượccấpgiấyphép.Câuchuyệntưởngđếnđólàkết thúc,nhưngkhôngphảivậyvìsau đó lại gặp phải trở ngại khác: hai tỉnh Chonburi và Rayong lập quyhoạchmớichắnngangkhuđấtmởrộngcủakhucôngnghiệpAmata.Chúngtôilạiphảitìmcáchtháogỡvàcuốicùngmớigiảiquyếtđược.

Nếusốngcótìnhcólý,tôntrọnglẽphảivàsựcôngbằng,chúngtasẽlàmchonhữngngườiliênquanhàilòng,vuisướng;nhưngnếucóáctâm,muốnlàmhạingườikhác,thìngườiphảichịuđaukhổchínhlàchúngta.

Cómộtquânnhâncấpcaođếnnhà tôiăncơm,saukhibiếtngàysinh,thángđẻcủatôi,ôngkhuyêntôikhôngđượccótàývớiai,vìnógiốngnhưsựnguyềnrủa,sẽmanglạitaihọachongườiđó...Tôinghemàthấyrợncảngười… Chẳng lẽ mình có sức mạnh tinh thần lớn đến thế sao. Thật làchuyệnvôlý,khôngthểtinđược!

Nhưngnhớlạichuyệnđãqua,thìthấymộtđiềulànhữngngườitừngứchiếplàmhạiAmata,từnglàmtôicămphẫnđếnmứcmuốnthuêcônđồtrảthù(maymàchuyệnnàybấtthành)thìhầuhếtnhữngngườiđóđềulầnlượtgặpphảinhữngkếtcụcbithảm...Tôinghĩhọđãbịtrờitrừngphạtvìđãgâytộiácchongườikhác.

Năm2009,tôibướcsangtuổi56,ngồinghĩlạichuyệncũ,tôikhôngkhỏicảmthấybuồncườivềsựấutrĩcủamình.Khituổicànglớn,tôicàngtrởnênbìnhtâmhơn,suynghĩchínchắn,sâusắchơn.Tôithíchsựtĩnhlặngvàthảtâmhồnvàochiềusâuthămthẳmcủalòngmình.Tôikhôngcòncămghét,hậnthùainữavàtránhxamọidụcvọngđểtìmđếnsựthanhthản,bìnhyêntrongtâmhồn.

Tôiđãmộtlầnđituđểrửatộivàchưamuốnđitulầnnữa

Chương22:Hướngđếnsựtrườngtồn

Làm thế nào đểCông tyAmata trường tồn, đúngvới cái tênAmata - sự“Bấtdiệt”?Tôiphảitìmchoralờiđápchocâuhỏinày,trướckhitruyềnlạisuynghĩvàhoàibãocủamìnhchocácthànhviêntrongcôngty,mặcdùxuấtxứcủacôngtynàylàtừmột“Thaokè”(chủdoanhnghiệptưnhân)chỉcómộtmìnhtôi,VikromKromadit,làmchủvàđảmnhiệmtấtcảmọiviệccủacôngty.

Ngàynay,khinóiđến“Amata”ngườitanghĩngayđến“Vikrom”vàkhinóiđến“Vikrom”ngườitanghĩđến“Amata”nhưhaimặtkhôngthểtáchrờinhau.

Tôithườngnghecác“Thaokè”thuộcthếhệtrướcphànnànvớinhaurằngthờinay tìmđượcngườigiỏi, trung thựcvà trung thànhđể làmviệc là rấtkhó.Khinghenóivậy,tôimuốncãilạirằng,việccótìmđượcngườitốtđểlàmviệchaykhôngchủyếulàdochínhchúngtaquyếtđịnh.

Điềuđóchẳngphụthuộcvàosaochiếumệnhcủachúngtacócácvệtinhxungquanhhaykhông,màởviệcchúng tacóđốixử tốtvớicộngsựhaykhông.Họsẽlàmviệclâudàivớichúngta,cốnghiếnhếtsứclựcchochúngta,nếuchúngtabiết“chođi”lòngtốt,chúngtasẽđược“nhậnvề”lòngtrungthành.

Bạnhãyđểýquansát,nhữngôngchủthườngthayđổinhânviênhaytrợlý củamình liệu họ có phải là người có lòng tốt, rộng lượng hay không?Khoanhãytráchcứnhânviênthaylòngđổidạ.Đâylàvấnđềcầnxemxétmộtcáchcôngbằng từcảhaiphía.Thờiđạinàyđâucònchếđộnôngnô,phongkiếnhaythựcdânđếquốcmàchúngtacóquyềnbắtngườikháclàmnôlệ,phảicungphụng,xunxoe,cúirạpngườihaythậmchíphảiquỳgối,trướccácôngchủnhưvẫncònphổbiếntrongxãhộiTháiLanngàynay.

KhicódịpsangcácnướcÂuMỹ,chúngtasẽthấyởđóngườita“bìnhđẳng”vớinhaunhưthếnào.NhiềungườiTháiLanvẫncòngiữnhữngnếpnghĩ cổhủnhư thểđangcòn sốngdưới thờiAyudhaya (Tênmột triềuđạiphongkiếnTháiLan,thờikỳ1350-1767,đóngđôtạiAyudhaya-ND):“Nhàhẹpvẫnở được, nhưng lònghẹp thì khóở”.Vì vậy, tôimongbạnđọc lànhữngôngchủ cầnnhận thức rõvề “quyền tựdo cơbản của conngười”,đừngnghĩđơngiảnrằngnhânviênlàmviệcchochúngtachỉvìđồngtiền.Nếukhông,mọichuyệnsẽđình trệvàchúng tabịbỏ lạiphíasau trào lưutiêntiếncủathếgiới.

Cáchđây5-6năm,cólầntôinhìnthấymộtvịquanchứccấpcaocủamộtbộ quan trọng thường đến đánh gôn tạimột sân gôn nằm cạnh khu côngnghiệpcủatôi,cứmỗilầnôngtađigiàyvàohaycởigiàyrađềucóngườicận vệ chạy đến hầu hạ, chẳng khác gì người khuyết tật hay bị liệt chânkhôngthểtựmìnhlàmđược.Điềuđóchứngtỏxãhộichúngtavẫncònchếđộchuyênchếđộcquyền,bịđồngtiềnchiphối.Mộtsốngườitựlừadốibảnthân, tự tôndònghọcủamìnhvàtrởnênhợmhĩnh,xemngườikhácbằngnửaconmắt,thậmchícòncóngườingôngcuồngđếnmứccoimìnhlàthánhsống.

HãynhìnlạitấmgươngcủaĐứcPhậtThíchCa.Ngàixuấtthântừtầnglớpvươnggiả,sốngtrongnhunglụa,sởhữuvôsốvàngbạcchâubáu, thếmàngàivẫntừbỏmọicủacải,kểcảngaivàngđểxuấtgiatutậpnhằmtìmkiếmconđườnggiảithoátnhânloạikhỏiđaukhổ.Ngàiđãđitukhổhạnh,sốnggiữa rừng, nằmđất ăn cỏ và bằng sự khiêmnhường, thiền định tĩnhtâm,cuốicùngNgàiđã“đắcđạo”,trởthànhPhậtvàtruyềnđạorathếgiới…

Tôiđãđưaranguyên tắc, trongban lãnhđạocủa tậpđoànAmata luônphảicóngười trongdònghọKromadit thamgiaquản lýđiềuhành,nhưngkhôngquáhaingười(ngoàitôira).Vềnguyêntắc,tôiđãkhôngnhậnlươngkể từ khi tôi tròn 50 tuổi, và hiện nay tôi không còn tham gia điều hành

nhữngviệccụ thể trongcông tynữa.NhữngngườicủagiađìnhKromaditđượccửvàoquản lýđiềuhànhcông typhải làngườicónăng lực trìnhđộthực sự, có thành tích nổi bật, được mọi người thừa nhận thật lòng chứkhôngphảivìngườiđólà“concháu,anhemcủaai”.

Lúcđầu,giađìnhKromaditcóhaingườilàViboonvàSomhathaithamgiacôngtyđượcmườinăm,nhưngsauđóSomhathai lậpgiađìnhvàphảitrôngnomconcáicònnhỏnênđãrútluichođếnnăm2005mớitrởlạithamgia.ViboonvàSomhathailàhaingườiemmàtôinuôiănhọcvàdạybảotừlúccònnhỏ.Haingườinàyhiểurõtriếtlývàsuynghĩcủatôimộtcáchsâusắcnêncókhảnăngnắmbắtcôngviệcvàhiểurõnhữngýđồcủacácdựánpháttriểnmớimàkhôngphảiquađàotạo.HiệnnayViboonvẫnphụtráchkhucôngnghiệpAmatavà côngviệckinhdoanh.Cậu ta làm rất tốt côngviệcđượcgiao,vàtừnăm2006đếnnay,tôihầunhưkhôngcònphảithamgiađóntiếpkháchhàngnữa.

Hiệnnaytôichỉlàmnhiệmvụ“hộcông”đứngsauhỗtrợ,gópývàchỉraphươnghướngkhithậtcầnthiếtvìvềcơbảnhọđãđảmnhiệmtốtcôngviệcmàkhôngcầnsựcómặtcủatôi.

CóngườihỏitạisaongườicủagiađìnhKromaditphảilà“haingười”màkhôngphải3,4hay5người?CâutrảlờilàcôngtyAmatahiệnchỉcóhơn80nhânviên,chialàmhaimảngchínhlàxâydựngkhucôngnghiệpvàpháttriểndựánmới,dođóKromaditcóhaingườilàđủ.Theotỷlệcổphần,giađìnhKromadithiệnnắmgiữ30%, làcổđông lớnnhấtnêncó tráchnhiệmlớnđốivớitươnglaipháttriểncủacôngty.

Tôikhôngmuốnngườitrongcôngtynghĩrằnglãnhđạohayquảnlýcấpcaotrongcôngtyphảilàngườicủagiađìnhtôi,vìnghĩnhưvậylàhẹphòi,dùtôitừngquảnlýđiềuhànhcôngtytừđầutheokiểu“Thaokè”(mộtôngchủđộcnhất)nhưngtôinghĩcáchquảnlýtheomôhìnhkimtựtháp,mọithứtậptrungvàocáiđỉnh,chỉdomộtngườiquyếtđịnh,làkhônghaylắm,vì

aicũngmuốnchạyđếnôngchủđểgiúpgiảiquyết,vìsợlàmmấtlòngôngchủ.

Cuốicùnglốilàmviệcnhưvậychỉlàmhàilòngmộtngười,khôngcósựliênkếtcótính“hệthống”màchỉdựavàomột“cánhân”.Tôchứctheomôhìnhquảnlýnhưvậycóthểđạtkếtquảnhấtthờiởmứcđộnàođókhi“Thaokè”còntồntại,nhưngvềlâudàithìtổchứcđósẽlunglay,vìnhữngnhânviên làm việc lâu năm sẽ trở nên hoặc thờ ơ thiếu nhiệt tình, hoặc lộngquyền.Đókhôngphảicáchxâydựngtổchứcpháttriểnliêntụcvàbềnvững.

Tôinhậnthứcrõrằng,việcđặtnềnmóngchocôngtrìnhđòihỏiphảicóthờigian.Việclàmquáhấptấptrongkhinguồnnhânlựcchưasẵnsànglàlợibấtcậphại,chỉgâyrahậuquảtiêucựcvàgánhnặngchocôngty.Dođó,chúngtacầnhiểurõsựpháttriểntựnhiêntrongtổchứccủamìnhtừđómớicóthểlậpkếhoạchthựchiệnphùhợp,biếncôngtythànhnơilàmviệcvớisựhưngphấncaonhấtchonhânviên,nơihọkhôngphảilolắngôngchủcóthíchcánhânhọhaykhôngmàởđó, thướcđoquan trọngnhất làkếtquảcôngviệc.

Nếunhânviênkhôngnhận thứcmìnhphải làmviệc “hết tráchnhiệm”và“tốt nhất” thì ý nghĩa, giá trị của công việc đó sẽ thay đổi.Đó làmột hệthốngkhôngcôngbằng,ngườilàmviệctốtsẽchánnản,cònngườiđượclợilànhữngngườibiếtgầngũi,nóinăngêmtaiôngchủ.

Nếucứtiếptụcdiễnranhưvậy,nhữngngườitốt,ngườigiỏisẽrađivàđiềunàyrấtnguyhiểmchotươnglailâudàicủatổchứcđó.Tìnhtrạngnàyđangdiễnravàngàycàngtrầmtrọngtrongmộtsốcơquan,tổchứccủanhànướcTháiLan.Nhữngcáitốtdầndầnbiếnmất,thayvàođólàhiệntượngkéobèkếtcánhtạonênnhữngnhómlợiích,đếnnỗitươnglaicủađấtnướcchỉnằmtrongtaymộtvàingười,muốncáchchứchaybổnhiệmaitùyýhọ.

Vềphầnnhânviên,tôinghĩrằngnếunhânviênnàođãlàmviệcquá10

nămhaycótuổiđờitrên50,cóthànhtíchlàmviệctốtđượcmọingườithừanhận,trungthực,cótinhthầntráchnhiệm,chưatừngbịkháchhànghayđốitácphànnàn,khiếunại,từngthamgiacấpquảnlýcủacôngtymẹ,thìnêntáchrađểlàmlãnhđạocôngtyconmớithànhlập.

Vìvậy,tôiđãđềrachínhsách“Trẻhóađộingũ”chocôngtymẹ,nhấnmạnhnhucầucủacôngtyđểnhữngngườicóquyếttâmvàtrungthànhcócơhộitiếnbộ,haynóicáchkháclàtạocơhộiđểhọthểhiệnnănglựccủamìnhtrongmộttổchứcmới.Mộtsốngườicóthểsởhữunhữngnănglựctiềmẩnchưacódịpđượcthểhiện,dođónếutạoranhữngmảnhđấtđểhọdụngvõ,họsẽpháthuyđượctàinăngtiềmtàngcủamìnhmộtcáchtựnhiên.

Hiệnnaycôngtymẹđãmởrộngkinhdoanh,thànhlậpthêmkhoảng20côngtycon,theođólúcđầucôngtymẹsẽđầutưtoànbộchocáccôngtyconmớithànhlập.Saukhicáccôngtyconđivàohoạtđộng2-3năm,nếucôngtyconđứngvững, làmăncó lãi,côngtymẹsẽxemxétchocôngtyconđượchưởngnhữnglợiíchtùytheothànhtíchvàkếtquảkinhdoanhcủacôngtyđó.Nhưvậy,nhữngngườilãnhđạocôngtyconmớithànhlậpcóthểtrở thành ông chủ của công tymà không phảimạo hiểm hay chịu rủi ro,nhưngđểđượcnhưvậyhọphảichứngtỏhọcókhảnănglàmngườilãnhđạothựcsự.

Tôitinrằng,aicũngmuốnlàmôngchủ,giámđốchayCEO,nhưngvấnđềlàhọ“cóđủnănglựcvàtrìnhđộđểlàmviệcđóhaykhông”.Ngoàiviệctạocơhộiđểhọphấnđấutrởthànhmộtchủdoanhnghiệpbằngsựcốgắngvàquyếttâmcủabảnthân,tôicòntìmkiếmnhữngđốitácnướcngoài,nhữngcông tycó tầmcỡ,có tiềm lựcvàcùnghướngđiđể liênkết, củngcốsứcmạnhchohọ.

Vớitưduyvàkếhoạchthựchiệnnhưtrên,độingũnhânviêncủaAmatađãkhôngngừng lớn lên trongmột tập thểvữngmạnh,đồngbộ,vàhướngđếnmộttươnglaivữngbền.

Quảnlýcôngtythờinayphảitheohệthốngquốctế,khôngthểchỉdựavàomộtcánhân,thayđổitùytheotâmtrạngcủa“ôngchủ”.Chẳnghạn,khicóngườigópý,canngănthì“ôngchủ”thườngtrợntrừngmắt,gạtphắtđi,coiýmìnhlà“ýtrời”.Gặpnhữngtổchứcnhưvậytốtnhấtlàbạnnên“saygoodbye”(chàotạmbiệt)sớm.Tuynhiên,ởmộtsốcôngtykháclạicótìnhtrạngquánhiềusếp,sinhratìnhtrạng“lắmthầynhiềuma”khiếnnhânviênlúngtúngkhôngbiếtlàmviệcnhưthếnào.

TôinghĩchúngtacầnthamkhảokinhnghiệmpháttriểncủanhữngtậpđoàntầmcỡthếgiớinhưToyotahayMicrosoft…nhữngcôngtynàycóquátrìnhpháttriểnliêntụcvàrấtbềnvững,mặcdùxuấtphátđiểmcủahọcũngtừmột cá nhân. Đó là ý nghĩa của quản lý có tính hệ thống (Systematicmanagement), chứ không phải quản lý kiểu quan liêu (Bureaucraticmanagement)trongbộmáynhànước,vừakémhiệuquảvừagâyranhữnglộnxộn thường thấy trongxãhộiThái.Nếunhàmìnhchưa sạch thì đừngquétnhàngườikhác.Mọithứđềuphảibắtđầutừchínhbảnthânmìnhtrướctiên.

Tôihyvọngrằng,trongvòng5nămtới,tấtcảnhữngđiềutôiđanggấprútsuynghĩ,đang làmvà truyền lạichongườikhácsẽ rahoakết trái,khiđómọingười sẽhiểuđiều tôiđangấpủhômnaynhằmhướngđếnviệchìnhthànhmộttổchứckinhdoanhđíchthực,đượcquảnlýtheotiêuchuẩnquốctếchứkhôngchạytheomôhìnhgiađìnhhaydomộtcánhânquyếtđịnh.

Đểcó“nềnmóng”vữngchắcchosựtrườngtồn,tôirấtcoitrọngvấnđềnhânlựccủacôngty.Cầnphảilàmchohọcócuộcsốngổnđịnh,ankhangthịnhvượng.Tôixemhạnhphúccủahọchínhlàhạnhphúccủatôi.Trongcôngviệc,phảibiếtngườibiếttachứkhôngchỉbiếtcólợichoriêngmình.Đólànềntảngcủasựpháttriểnbềnvững.

Hãynhìnvàosựtồntạivàpháttriểntrongtựnhiên,chẳnghạnnhưrừngtự nhiên, ở đó có thực vật, có động vật lớn, nhỏ khác nhau nhưng cùng

chung sống trongmột môi trường cân bằng sinh thái, mỗi cá thể đều cónhiệmvụchứcnăng riêng, có thếmạnh riêngđể tồn tạivàphát triển.Tôinghĩrằng,côngtycủatôimuốntồntạivàpháttriểnbềnvữngcũngphảicósự“cânbằngsinhthái”nhưtrongthiênnhiênvậy.

Chương23:DòngmáuAmata

Bí quyết để có nhiều nhân viên tốt nằm ngay ở chính bản thân chúng ta,trong những kỳ vọng ngắn hạn và dài hạn, trong cách bạn tuân theo cácnguyêntắcvàquyđịnhđúngđắn, thểhiệnsựcôngbằngcủa tổchức.Bạnphải luôn luôn nêu gương chomọi người trongmọi công việc,mọi hoàncảnh.

Tôiluôntáchbạchgiữatiềncủacánhânvàtiềncủacôngty,khônglẫnlộnchung-riêng.Nếucóthểtiếtkiệmđượcgìchocôngtylàtôilàmngay.Ngượclại,côngtycũngphảilàchỗdựavàchămsócchonhânviênsuốtđời.Tôikhôngbaogiờvôcớsathảinhânviênđểcắtgiảmgánhnặngchocôngty trong thời gian xảy ra khủng hoảng kinh tế năm 1997,mặc dù lúc đóAmatathiếutiềnmặtđểtrảlươngchonhânviênhàngtháng.

Vềphẩmchấtconngười,tôithíchnhữngngười“trungthực,cótinhthầntráchnhiệm,đoànkết,cáchnhìn tíchcực, lạcquan,cóýchívàquyết tâmphấnđấuvìbảnthâncũngnhưvìtổchứcvàxãhội”.

Khiđãxácđịnhrõ“vaitròvànhiệmvụ”củatừngngườitrongtổchứcthìviệchuấn luyệnđào tạonhânviênsẽ từngbướcđược thựchiện thôngquaviệcnêugươngđểtrởthànhtínhcáchriêngcủaAmata,haynóicáchkháclà“DòngmáuAmata”sẽđượctruyềnlạichocácthếhệsau.

Tôinghĩrằngkhiđãcùngnhauđi trênmộtchiếc thuyềnthìmọingườiphải chung lưng đấu cật với nhau, “chia cay sẻ đắng, chia ngọt sẻ bùi”.Thuyềntrưởngkhôngthểđiềukhiểncontàumộtmìnhmàmọingườiphảicùngnhauchèothuyềnbằngtấtcảsứclựcvàtinhthần.Riêngnhữngngườithuộcloạihưhỏng,khôngchịusửachữadùđượcnhắcnhởnhiềulần,tôidứtkhoátkhôngđểhọởchungthuyền.

Ngoàiviệccùngnhaulàmviệcđểpháttriểncôngtytrongquákhứcũngnhưhiệntại,tôicònchoxâydựngkhunhàởriêngvớigiáưuđãicủaAmata,bêncạnhsângônSpring,trêndiệntíchgần3hađểmọingườicóthểđibộtừnơiởđếnnơilàmviệcthuậntiện,tiếtkiệmđượcchiphíănở,đilạivàgiúpnhau trongcáckhâu làmvệsinhcôngcộng, trôngnomnhàcửakhingườikhácđivắng.Mọingườicùngsốngvàlàmviệcbêncạnhnhauchođếnlúcgiàvàcóngườicùngchiasẻlúcxếchiều.Ngoàira,Amatacòncókhunghĩađịatrênmộthònđảobaoquanhbởihồnướcrộnggần70ha,lànơiannghỉcuốicùngdànhchocác“côngdânAmata”.

Tôidựđịnhsẽmờicácnhàđiêukhắcnổitiếngđếndựngtượngcác“sĩquanAmata”vớikíchthướcbằngngườithật,giữnguyênhìnhdáng,phongtháicủa từngngười.Tôisẽđemcácbức tượngđúcbằngđồngthauđóđặttrước ngôimộ có quan tài làmbằng thép không rỉ, đã hút chân không đểtránhxácbịphânhủyvàbơmvàođóloạikhítrơnhằmgiữnguyênthihàitươngtựnhưxácướpAiCập.

CácbứctượngngồihoặcđứngđặttrênnhữngngôimộcủanhữngngườiđãkhuấtlàhìnhảnhmôtảhoạtđộngcủanhữngconngườiđónhưthuởhọvẫncònsốngvàlàmviệccùngnhautạiAmata.Ngoàira,tôicókếhoạchsẽcho trồngcây, làmvườn tược trongkhuônviênkhumộnàyđể tạokhungcảnhđầysứcsốnggiốngnhưcảnhmàhọđãtừngtrảiqualúccòntạivị,vớinhữnggiọngnói,tiếngcười,khôngkhívuiđùa,đùmbọc,chiasẻ,tươngtrợgiúpđỡlẫnnhautrongđạigiađìnhAmata.

Nhưvậy,dùtrămnămhayngànnămtrôiqua,họvẫncứsốngcùngnhau,hàngnămvàongàyThanhMinh,côngtysẽtổchức“cúngbuffet”chotấtcảnhững nhân viên Amata đã qua đời. Bản thân tôi không tin vào nhữngchuyệnduytâmnhưthếnày,nhưngtôisẽlàmnhưvậy,vìcómấtgìđâu.

Khimọingườiđồng tâmnhất trívềmục tiêuvà lý tưởngchung thìhọphảitựrènluyệnđểtrởnênngàymộttốthơn.Trênđờinàykhôngcóailà

hoànhảo100%,nhưngaicũngmongbản thânmìnhngàymộthoàn thiện.Tôitinrằngconngườicóthểpháttriểnkhônggiớihạn,miễnlàhọhiểurõviệcnàonênlàm,việcnàocầntránhvàkhôngnềhàtrướckhókhăntrởngại.Tôisẽphấnđấuhoànthiệnmìnhtrướcđểlàmgươngchocácthếhệsau,dùcóngàytôikhôngcònởtrênmảnhđấtnàynữa,nhưngnguyêntắc“‘CôngdânAmata’phảilàngườitốt”sẽkhôngbaogiờthayđổi.

Tôicho rằng tổchứccủachúng tôiphát triểnđược lànhờsự thamgiađónggópcủamọingười.Tôi sẽ lựa chọnnhữngngười có tấm lòngvà tưchất tốtđểthamgiacôngty.Khiđãvàocôngtylàmviệc, trởthànhthànhviêntrongđạigiađìnhAmata,họphảicónghĩavụrènluyệnthànhngườitốttheomụctiêucủacôngty.Tôiluôntôntrọngvàyêuthươngchânthànhtấtcả nhânviên củamình, không thiênvị hay thiếu côngbằngvới ai, bất kểngườiđóởvịtrínàotrongcôngty.

TôimuốnAmata trở thànhmột tổ chức chuẩnmựcvớinhữngbàn taychuyênnghiệpđíchthựccùngnhauquảnlýcôngtyvềlâudài.Kểtừnăm2009trởđi,côngtychúngtôisẽbắtđầuloạibỏnhữngnhânviênkhôngchịuhoàn thiện bản thân,mỗi năm 5% số nhân viên, và sẽ động viên khuyếnkhíchnhữngngườigiỏi lênlàmlãnhđạo.Tôimuốncónhiềuhạtgiốngtốtthamgiacôngty,cùngnhaulàmchoAmatakhôngngừnglớnmạnh,vươnlêntầmcỡthếgiớiđểkhôngphảihổthẹnvớithiênhạ.

Tôitinrằngnếutấtcảmọingườitrongcôngty,những“dòngmáuAmata”vẫngiữvữngýchívàtiếptụcduytrìnhữngviệclàmtheomụctiêuđãđịnh,thìnhấtđịnhcôngtysẽtiếnlênkhôngngừng,dùchoconđườngphíatrướccònrấtxaxôivàcónhiềuchônggai,trắctrởđếnđâu.

Chương24:Nếpsốngtềgia

Trongthếgiớithunhỏcủatôi,ngoàinhữngcôngviệcbậnrộn,tôiluôngắnbóvớigiađình.Nhữngchuyệncủabốmẹ,anhem,họhàngthườngxuyênlàmốibậntâmcủatôi.Bấtkểaicóviệcgìcầngiúplàtôicómặtngay.

Tôicảmthấyniềmvuinhonhỏtừnhữngviệclàmđó,dùdướimắtngườikhácnókhôngđánggì,nhưngđốivớimộtđứatrẻnhưtôinhữngviệcđórấtcógiátrị,giốngnhưtôiđangleolêntừngnấcthangvậy.

Tôikểnhữngđiềutrênđểbạnthấyrằngviệcđượcrènluyệntrongmộtmôitrườngsốngtừnhỏcóảnhhưởngsâusắcđếnsựtrưởngthànhcủamộtngườinhưthếnào.

Ngày 5 tháng 12 năm 1975, ngày đầu tiên tôi dọn đến nhà số 20 SoiSukhumvit20,ngôinhàriêngđầutiêntrongđờicủatôi,dùđólànhàthuê.Tôitựthiếtkếnộithất,sửathànhnhàởkiêmvănphònglàmviệcmàkhôngcảmthấykhóchịugì,ngượclại,tôicònthấyrấtthíchthú.Cómộtdạocácemtôigần10đứakéonhauđếnởcùngtôi tạingôinhànàyvànótrởnênchậtchộikhôngđủchỗngủ,nhiềuđứaphảixuốngngủởvănphòngdướinhà.Tìnhcảnhđógợilạitrongtôicuộcsốngthuởnhỏ,vớivaitròlàngườianhcảluôntrôngnomchămsócđànemcủamình.

Hainămsauđó,côngviệcbuônbántốtđẹphơn,tôitìmchỗởmớiđểcácemtôicónơisinhhoạtrộngrãihơn,nhưngvẫnkhôngđủ.Chỗởmớicủatôilà căn hộ ở lầu một, Soi Sukhumvit 53, gần nhà cũ, với giá thuê 4.500bạt/tháng.Việctáchchỗởvàvănphònglàmviệccócáilợilàtôiđượcngủyênvàobanđêm.Nhưngthóiquen“tềgia”đãinsâutrongtôi,nênkhônglâusauđótôilạiquayvềlốisốngcũ,dùtôichuyểnđếnsốngởđâu,nơiđó“vừalànhàởvừalàvănphònglàmviệc”,bảođảmtínhtiệnlợivàluônbaoquanhbởikhungcảnhthiênnhiênnhưnơitôitừnglớnlên.

Ấntượngtừthuởnhỏđãhằnsâuvàomáuthịt,nênkhiởtạicănhộcủatòanhàchungcưcaocấp“PromPong”,SoiSukhumvit39,tôiđãdùngnơinàylàmchỗở“kiêm”vănphònglàmviệc,giaolưutiếpkháchtrongsuốt14nămtrời. Nhưng càng về sau, mỗi khi có cuộc họp với các lãnh đạo công tyAmata,mọingườikéođếnnhàtôitạicănhộPromPong,tổngcộnghơn10người,chỉmìnhtôilàkhôngphảimấtthờigianđilại,nghĩkỹtôithấymìnhcũnghơiíchkỷ.

Dođó,tôilậpkếhoạchsửasang,nângcấpngôinhàtheokiếntrúccổcủaTháiLantrêntầngthượngcủatòanhàKromadit,vìđâycũnglàtrụsởcủacôngtyAmata,cácnhânviênvàlãnhđạođềulàmviệcởđây.Mỗikhicầnhọphànhvớitôi,họchỉviệcđithangmáylênlầu6,tôikhôngcònphảiáingạinữa.

Thếlàtôilạitrởvềvớinếpsốngcũ,tứclàănởvàlàmviệccùngmộtchỗtrêntầngthượngcủatòanhàKromadit.Đồngthời,tôicũnggiúphaiemtrailàVitoonvàVivathxâythêmbangôinhànhỏhaitầngcũngtheokiểuTháicổởbêncạnhlàmnơinghỉchocácemtôi.Ngoàira,khuônviêntrướctòanhà là sâncỏcùngvớicác loạicây lớnnhỏđược trồngsansát, trôngnhưmộtcánh rừngnhỏ.Ngôinhànàycòndùng làmnơi tổ chứccácbữa tiệc,buổilễsinhnhật,đámcưới…

Riêngdinhthựmới,“LâuđàiAmata”(AmataCastle),mộtcôngtrìnhmàtôicùngvớikiếntrúcsưThaoThevakul,cùngmộtnhómgiúpviệc,phảimấtbốn năm để thiết kế, sẽ nằm giữa sân gôn Spring trong khu công nghiệpAmataNakorn.Dự kiến phảimất 10 nămđể xây dựng.Khi lâu đài đượchoànthành,mỗikhicókháchhàngđếnkhucôngnghiệp,haylãnhđạocôngtyđếnhọphành,kháchkhứađếndự tiệc tùng... thìsẽ rất tiện lợi,cácnhàđầutưsẽcảmthấytôiluônởbêncạnhhọ.

Đồngthời,tôicókếhoạchbiếnLâuđàiAmatathànhmộtnhàhátchocácnghệsĩcủatấtcảcácloạihìnhnghệthuậttrongnướcđếnbiểudiễn,thithố

tàinăng.Cũngcóthểxemđâylàmộtviệnbảotàngnghệthuật,mộtnhàhátvớicácnghệsĩxuấtsắcnhấtTháiLan.

Tôimuốntặngđấtnướctôimộtnơidànhđểtiếpnhận,khuyếnkhích,hỗtrợtàinăngcủatấtcảcácngànhnghệthuậtvàcácnghệsĩcóthểtậphợptạiđâyđể laođộngnghệ thuậtmàhọkhôngphảibỏ tiền rađầu tư.Nhữngaiquantâmđếnvănhóanghệthuậtđềucóthểđếnđâygặpgỡtraođổitrựctiếpvớicácnghệsĩmàhọyêu thích.Tôimongcómộtngàynàođó,kháchdulịchnướcngoàiđếnTháiLankhôngphảilànhằmđếnPattayahayPatpong(khunghỉmáttỉnhChonburivàkhuhộpđêmtạiBangkok,haitrungtâmănchơitráctángnổitiếngcủaTháiLan-ND),thayvàođó,họquantâmtìmhiểuvănhóavànghệthuậtTháiLannhiềuhơn.

Ngoàira, tôicòncókếhoạchxâydựng“nghĩatrang”giatộcKromaditlàmnơiyênnghỉcuốicùngchonhữngngườitrongdònghọ.Tôisẽđưahàicốtcủacácôngbàcố,ôngbànộingoại,bốmẹ,họhàngvềnghĩatrangnàyđểtạocảmgiáctấtcảchúngtôi,nhữngngườitrongdònghọ,vẫnsẽtiếptụcgắnbóvớinhaumãimãi,dùởthếgiớibênkia.

Đây lànếp sống“tềgia”nhưngkhôngphải lối quản lý theokiểu “giatrưởng”hay“ôngchủ”củadoanhnghiệptưnhân,mộtngườiquyếtđịnhhếtthảymọithứ,vìcáchlàmđókhôngtạoramộttổchứcvữngmạnhlâudài.TôiluônsuynghĩvềviệcmuốnAmatalớnmạnhkhôngngừngthìtôiphảilàmgì.Cóngườinóidoanhnghiệpthườngchỉtồntạikhôngquábađời,màtôikhôngmuốnđiềuđóxảyravớiAmata.

Điềuquantrọng,theotôi,việcquảnlýcóthểtheohệthốnghayquytrìnhnàocũngđược,miễnlàbạncảmthấyhàilòng,làmgìcũngphảibiếtngườibiếtta,đừngvungtayquátránđếnmứclựcbấttòngtâm…Dùgiàucóđếnđâuthìtôivẫnlàmột“VikromKromadit”nhưtrướcđây,vẫngiữnếpsốngcũ(mộtsốmặt),nhưngvẫnphảiquantâmđếnnhữngmặtcầnthayđổi,bổsungchophùhợpvớithờiđạivàtínhđếntươnglaimaisaunữa,nghĩalàtôi

phảikếthợpsongsongcảcũvàmới.

Chương25:Mạnhthườngquân

Muốnthànhđạt,bạnphảiđượcsựhợptácgiúpđỡcủangườikhác.Nhưđãkể,khimớichânướtchânráođếnBangkok,tôinhưmộtkẻxalạchẳngquenbiết ai, trừ bácHiêngvà nhữngngười tronggia đình bác ấy.Hầunhư tôiphảitựmìnhphấnđấumàkhôngcó“ôdù”nàolàmchỗdựacả.

Mọitiếpxúcquanhệlàmănhầunhưđềubắtđầutừconsốkhông.Muốnlàmviệclớn,việckhóvàthànhcôngnhanhchóngthìrấtkhókhăn.Nhưngkhicôngviệckinhdoanhbắtđầuđivàonềnếpvàcóthunhậpổnđịnh,nếuchỉhài lòngvới số tiềnkiếmđược,bạn sẽchẳngkhácgìnhữngông“tiểuchủ”khác.Đốivớitôi,mọiviệckhôngdừnglạiởđó.

Tôimuốncôngviệckinhdoanhkhôngngừngmởrộngvàpháttriểnbềnvững.Cóthểnóitôilàngườinhiềuthamvọng.Mộtphầnlàdotôicódịpđitiếpxúctrựctiếp,từnggõcửacáccôngtytầmcỡthếgiớinênbiếtđượchệthốngquảnlývàcáchlàmviệcmanglạihiệuquảvàthànhcôngtolớncủahọ.Sauđó,tôiđặtranhữngmụctiêungắnhạnvàlâudàiđểmộtngàynàođó tôiphải làmchocông ty củamìnhcũngđượcnhưvậy.Đó làbản tínhquantrọnggiúptôicóđượcchỗđứngnhưngàyhômnay.

Tôi bắt đầu củng cố và xây dựng công ty vữngmạnh bằng cáchmờinhữngngườicóchuyênmônvàkinhnghiệmtrongcáclĩnhvựcthamgiahộiđồng quản trị hoặc làm cố vấn cho công ty, bắt đầu là Tướng ChavalitYodmani, ngườimà 2-3 năm trước đó tôi đã làm quen.ÔngChavalit trởthànhcổđôngchínhcủacôngtykhigóp2triệubạttiềnmặt,chiếm20%cổphầncủacông tyV&K,khicông tyđangcònrấtnonyếuvànhỏbé.Ôngcòngiúptôirấtnhiềutrongcôngviệcgiaotiếp,quanhệvớicáccơquannhànước,lĩnhvựcmàtôikhôngcókinhnghiệm.

Giaiđoạnđầukhikhucôngnghiệpvừađivàohoạtđộng,tôilàmquenvới

ĐạitướngBunritTantranont,cựuPhóTưlệnhQuânđộiTháilan,từnglàmPhóTham tánQuân sựTháiLan tạiWashington,HoaKỳ, vàCục trưởngCụcQuảnlýKhucôngnghiệpTháiLan.Saukhiôngnghỉhưu,tôimờiôngthamgiahộiđồngquảntrịvàcốvấnchocôngty,giúpcôngviệcquảnlývàlàngườigiúpđỡtháogỡcáckhókhănchocôngty,chođếnkhi80tuổiôngmớinghỉngơi.

MộtmạnhthườngquânquantrọngnữalàôngAnandPanyarachun,cựuThủtướngTháiLan,tôiquenôngkhiôngcònlàChủtịchLiênđoànCôngnghiệpTháiLan.Ônglàmộtnhàngoạigiaoxuấtsắc,đượcngườidânTháiLanvàquốctếkínhtrọng.Saukhiôngnghỉhưu,tôimờiônglàmchủtịchdanhdựcủaAmatavàchủtrìcácdựánđầutưtạiViệtNam.

MỗikhicócácquankháchcaocấpcủacácnướcnhưẤnĐộ,TrungQuốc,PháphayNhậtBảnđếnthămcôngty,tôithườngmờiôngAnandđếngiúpchủtrìcácbuổitiếpkhách.

ÔngAnandlàmChủtịchDanhdựAmatamàkhôngđòihỏithùlaogì.CólầntôigợiýđểlạimộtsốcổphiếucủaAmatavớigiátượngtrưng1bạt/cổphiếuhoặcthậmchí0,5bạt/cổphiếu,ôngnhấtđịnhkhôngnhậnvànóirằng“Tôithậtlòngmuốngiúpcậumộtcáchvôtư,vìthấycậulàngườicóđónggópvàoviệcphát triểnkinhtếvàxãhộichungchođấtnước…TôikhôngcầnbấtcứlợiíchriêngnàotừAmata.”

Tôi rấtcảmkích trước tấm lòngvà lờinóichí tìnhcủaôngAnand, tôithầmnghĩ:“NếuTháiLancó20ngườitàigiỏivàđứcđộnhưôngAnandthìđấtnướcnàysẽcòntiếnnhanhhơnnhiều”.

MộtmạnhthườngquânnữalàôngAsaSarasin,CựuNgoạitrưởngTháiLan,ThưkýriêngcủaHoànggiaTháiLan.Tôiquenôngtrên20nămnay.TôimờiôngthamgialàmChủtịchAmata.KhitôichuẩnbịthànhlậpkhuCôngnghiệpAmatatạitỉnhRayong,ôngđãgiúpchủtrìtiếpcácđoànkhách

cao cấp của nước ngoài, kể cả lãnh đạo cấp cao như phó tổng thống, thủtướng,cácbộtrưởngđươngchứccủacácnước.

MỗikhicókháchhànglànhữngtậpđoànlớncủacácnướcmuốnđầutưvàoKhuCôngnghiệpAmata,tôiđềunhờôngAnandvàôngAsakýtênvàocác thư củaAmatagửi chokháchhàngđể tăngniềm tin chohọ trướckhiquyếtđịnhđầutưvàokhucôngnghiệpcủachúngtôi.

Ngoài ra, cònmộtdanh sáchdài nhữngngười từng thamgiahộiđồngquảntrịhoặccócônggiúpđỡAmatavềnhiềumặt,gópphầnlàmtănguytíncủaAmatacũngnhưsựtincậytrongcôngchúng,trongquákhứcũngnhưhiệntại.

Mộtthựctếlàchođếnnay,mọiquanhệxãhộivẫncầnđếnsựquenbiết.Việcsửdụngcácquanhệcánhânlàmcầunối,đặcbiệttrongquanhệkinhdoanh,giúpmọichuyệnlàmăntrởnêndễdànghơn.

Chương26:Quanhệcôngchúng

CónhàphântíchnóirằngtrongsốcácCEOởTháiLan,chỉcóvàingườilàbiếtsửdụngphươngtiệnthôngtinđạichúngcóhiệuquả,trongsốđócótôi,mặcdùngànhkinhdoanhcủatôilàxâydựngkhucôngnghiệp,khôngphảilàđối tượngmàcácphương tiện thông tinđạichúngphải sănđónđưa tinnhưcácđốitượng“giậtgân”khác.

Theocácnhàphântíchđó,“KhucôngnghiệpAmatakhôngcógìnổibậtcả,nhưngVikromKromaditlàmộtnhânvậtđángchúý,vìôngtalàngườidámchơivớigiớibáochí,biếtrõhọcầngìvàkhôngcầngì”.Vâng,muốnlàmchocôngviệckinhdoanhcủamìnhđượcxãhộibiếtđếnthìngườilãnhđạocông typhảibiết làm“người củacôngchúng”,dễhòađồngvớiquầnchúng.

Tôilàmộtdoanhnhânđượccácgiớithôngtinđạichúngquantâmtươngđốinhiềucólẽvìtôilàngườicởimở,dễhòađồng,khôngkháchsáo.Thựcra,cógìmàphảikháchsáochứ?NếucóthểlàmchoAmatanổitiếngtrongcôngchúng,màkhôngphảitốnnhiềutiềnquảngcáo,tạisaotôikhônglàm?

Saukhicôngviệckinhdoanhcủakhucôngnghiệptiếntriểntốt,kháchhànghàilòng,tintứchoạtđộngcủatôitronggiớikinhdoanhcũngtănglên.Nhiều phóng viênmuốn gặp tôi để phỏng vấn vì họ coi tôi làmột doanhnhânthànhđạt.Mỗikhitôiđinơinàynơikhác,cónhiềungườivuivẻđếnchàohỏimặcdùtôichưatừngquenbiếthọ,cólẽvìhọthườngthấytôitrêncácphương tiện thông tinđạichúng.Điềuđóchứngtỏrằng, tronghơn10nămqua,tôiđãđượcxãhộinhìnnhậntíchcựcvàcóchiềuhướngngàycàngtốthơn.Dođó,khicóngườiđềnghịphỏngvấn,bấtkểlàbáo,đàiphátthanhhaytruyềnhình,tôiđềuvuivẻhợptáctốtvớihọ.

Từtháng5năm2003đếnnaytôiđãnhậnlờilàmdiễngiả“kháchmời”

chochươngtrìnhđàiFM97.00MHzcủaôngSuphapKlikhachaivớichủđềvềkinhtếxãhộivàmôitrường,phátvào9giờsángthứHaihàngtuầntrong15-20phút.

Chươngtrìnhđượcthínhgiảnhiệtliệthoannghênhvìcónộidungthiếtthực,cáchnóigiảndị,dễhiểu,nênsauđóthờilượngđãđượcnânglêntới60phút.

Từcácbàinóitrênđàiphátthanhtôitậphợplại,bổsungđiềuchỉnhthànhcácbàiviếtđăngtrêntạpchí.Đầutiêntôiviếtchomục“NhìnthếgiớitheoconmắtVikrom”chotờ“Cơsởkinhtế”,mỗituầnpháthànhmộtsố,cũngđượcđộcgiảphảnhồitốt.

Sauđó,tôitậphợpcácbàiviết,bàinóichuyệnthànhmộtcuốnsáchvớitựađềlà“CáchnhìnthếgiớicủaVikrom”,inlầnđầu30.000cuốn,nhàxuấtbảnAmarin,vàbánlầnđầutrên20.000cuốn.Sốcònlạitôikýtặngchomọingười.Tôimuốnbạnđọcrútrađượcnhữngđiềubổíchtừnhữngtưduy,trảinghiệmvàkinhnghiệmmàtôiđãtậphợptrongcuốnsáchnày.Sauđóchúngtôiintáibảncuốnsáchnàythêm30.000cuốnnữa,vừabánvừatặngchocácnghịsĩ,tỉnhtrưởngvàquanchứccácđịaphươngTháiLan.Chođếnnayhơn100.000cuốnđãđượcpháthành,nhưngvẫncònnhiềuđộcgỉaquantâmđặtmua.

TôicònlàmdiễngiảtrêncáckênhtruyềnhìnhUBC7vớichuyênmục“CEOVision”(TầmnhìnGiámđốc)mỗi thángmột lần,vàChannel5vớichuyênmục“VòngquanhthếgiớicùngVikrom”,mỗituầnmộtlần.

Tôicònthườngxuyênđượcmờiđếnnóichuyệntạicáctrườngđạihọcvàcáctổchứckhác,nhưngthỉnhthoảngtôimớinhậnlời,vìkhôngcóđủthờigian.Hơnnữa,mỗikhinhậnlời,tôiphảichuẩnbịrấtkỹbàinóichuyện,vìtôi rất tôn trọngcử tọa.Họđãdành thờigianvàmấtcôngđi lạiđểmongngheđượcnhữngđiềubổích,nêntôiphảihếtsứccốgắngđểkhônglàmhọ

bịthấtvọng.

Tháng6năm2008,cómộtvịtiềnbốihỏitôi,nếumuốnlấycáccuốnsách“Hãylàmngườitốt”và“Taykhôngxâydựngcơđồ”làmkịchbảnchophimtruyềnhìnhthìtôicóthểmiễntiềnbảnquyềnđượckhông,tôitrảlờitôirấtsẵnlòngbiếukhông,vìtấtcảnhữngđiềutôilàmvừaquakhôngphảivìtiền.Saugần6thángnghiêncứu,côngtyJ.L.Lquyếtđịnhlàmloạtphimtruyềnhìnhnhiều tậpnhanđề“Hãylàmngười tốt”,gồm24tậpphát trênKênh9đàitruyềnhìnhquốcgiaTháiLantừđầunăm2010,vàocáctốithứBảyvàChủNhậthàngtuần.

Cácnhânvật trongphimsẽdùngđúngnhư tên thậtnhư trong sáchđểphảnảnhcuộcsốngthựccủacácthànhviêntronggiađìnhKromadit,trongđócótôi.

Chương27:Côngviệckhókhănnhất

Việc thường xuyên chu du khắp nơi trong hơn 30 nămqua, kể từ khi rờitrườngđạihọcchođếnkhitrởthànhmộtdoanhnhânthựcthụnhưngàynay,đãgiúptôirấtnhiềutrongviệckhôngngừngpháttriểnkinhdoanh.

Từmảnhđấtchưađầy50havàonăm1988củakhucôngnghiệpBangPakongI,đếnnăm2009,sauđúng20năm,tôiđãpháttriểnđượchơn5.000ha diện tích khu công nghiệp, không kể khu đất dự trữ hơn 1.600 ha nữađangđượctriểnkhai,nghĩa là tănghơn130lầnsovớimiếngđấtđầutiên,tạo việc làm cho gần 200.000 người, bảo vệ tốtmôi trường, không gây ônhiễmchocáckhudâncưxungquanh.Đólàđiềukhiếntôirấttựhào,vàtôicũngmuốnmọinhânviêntrongAmatacócùngsuynghĩnhưthế.

Cólầntrongcuộchọpgiaobanhàngtuầncủacôngty,tôicónóivớiôngChavalitvàcácnhàquảnlýcôngtyrằnghọđángđượcthưởnghuânchươngvìnhữngđónggópchoxãhộinhưtạoviệclàmvàbảovệmôitrường.Mọingười tươi cười tỏýhài lòng.Tôinóiđiềunàykhôngphảivìmuốnkhoekhoangthànhtích,màmuốnhọcảmthấytựhàothựcsựvìđãsánhvaicùngtôiphấnđấukhôngmệtmỏitrongsuốtnhiềunămqua.

HaituầnmộtlầnvàothứTư,tôihọpvớicáclãnhđạovànhânviêncóliênquanđểlênkếhoạchlàmviệcvàxửlýcácvấnđềtồntại.Đâylàdiễnđànđểmọingườinêuýkiếnđánhgiákếtquảcôngviệctrongtừngbộphậnvàtraođổikinhnghiệmđểcôngviệcngàycàngpháttriểnlớnmạnhhơn.

Côngtyđạtmứctăngtrưởngrấttốt,từ10-30%/nămkểtừsaucuộckhủnghoảngtàichính1997,riêngnăm2008mứctăngtrưởnglà50%sovới2007.Dođó,nhiệmvụcủatôilàxácđịnhmụctiêuvàtraolạinhiệmvụchongườikhác đảm nhiệm, chỉ những trường hợp họ không tự giải quyết được haykhôngdámquyếtđịnh,tôimớihỗtrợ.

Tronggiaiđoạn2001-2005,mỗilầnhọpcôngtyđềucónhiềuvấnđềphảitranhcãi.ĐólànhữngvấnđềmàAmatathườnggặp,nhưkhôngcóđủdiệntíchđấttheoyêucầucủakháchhàng,xâydựngkhôngkịptiếnđộ,vàchuyệnthanhtoántiềnbạc.Bavấnđềnàygiốngnhưbacănbệnhbẩmsinhmà“cậubéAmata”(khitôimới30tuổi)thườngxuyênmắcphải.Khiđó,vốnliếngtrongtaytôichỉcó25triệubạt,nhưngtôiphảiđầutưmuakhuđấtgần50ha,vớigiámỗihalà1,5triệubạt,khôngkểchiphíxâydựnghơn100triệubạtnữa.

Đếnnay,saugần20năm(năm2005,tôi53tuổi)Amatavẫnphảichữatrịbacănbệnhnày.Nếuxétthựctếlànềntảngcủacôngtybắtđầutừconsốkhôngthìđây làđiềudễhiểuvìviệcđầu tưvàocácdựán lớnvàchưacókinhnghiệmlàviệckhôngdễdàng,nếukhôngcósựhỗtrợcủacáccổđông,ngânhàngvànhữngngườicóliênquan.

Nhânđây,vớitâmniệm“uốngnướcnhớnguồn”, tôimuốnbàytỏlòngbiếtơnNgânhàngNôngnghiệpTháiLan,mộtcổđôngsáng lập,đãcùngchúng tôikhaiphámởđường thựchiệndựánnàyngay từđầunăm1988.NgânhàngNôngnghiệpTháiLancũnglàngânhàngđầutiênmởchinhánhtrongKhuCôngnghiệpAmataNakorn.

TôiđãhứadanhdựvớiôngNarongSrisaan,ChủtịchNgânhàngNôngnghiệpTháiLan rằng trongvòng10nămđầu sẽkhôngcóngânhàngnàokhácđặt chinhánh trongKhuCôngnghiệpAmataNakorn,và tôi đã thựchiệnđúnglờihứamặcdùsauđóNgânhàngBangkok,mộtđốitáclớnvàrấtquantrọngcủaAmatacũngyêucầumởchinhánhtrongKhuCôngnghiệpAmataNakorn,nhưngtôiđànhphảitừchối.

Lòngtốt,sựủnghộnhiệt tình trướcsaunhưmộtcủaNgânhàngNôngnghiệpTháiLanđốivớiAmatacònthểhiệntrongthờikỳkhủnghoảngkinhtế1997.HọđãchoAmatavay60triệubạtlàmvốnlưuđộngđểđứngvữngtrongkhibảnthânNgânhàngNôngnghiệpTháiLancũngđangkhốnđốn,

suýt phải đóng cửagiốngnhưnhiềungânhàngkhác tạiTháiLan lúcbấygiờ.

Đóngvai trò trọngtâmtronghoạtđộngkinhdoanhkhucôngnghiệplàvấnđề“đấtđai”,màtheonguyêntắcmua-bánthìngườimuabaogiờcũngmuốngiáthấpcònngườibánbaogiờcũngđưagiácao.Ngoàira,việcmuabánđấtđaithườngphảiquatrunggianmôigiới,nhữngnhàđầucơkiếmlời,vì thếviệctìmmuađấtđểxâydựngkhucôngnghiệpcàngkhókhănphứctạphơn.Đặcbiệt,khinhàđầutưkhucôngnghiệpítvốnhaykhôngcóvốndựtrữthìkhókhăntănglêngấpbội.

Khibạnbắtđầuxâydựngnhàmáy,hoặckhicácnhàmáytrongkhucôngnghiệpđivàohoạtđộngthì“ánhsángmạnh”từcôngtrườnghoặctiếngmáymócầmĩthaythếcho“mànđêmtămtối”trướckiacủakhuvựcnằmquanhkhucôngnghiệplàmgiáđấttănglênvùnvụt.Nhiềumiếngđấtcầnmuađểliênthôngnhưngkhôngthểmuanổiđànhtạoranhữngchiếc“lôcốt”trongkhucôngnghiệp,cảntrởviệcquyhoạchvàmởrộngkhucôngnghiệp.Xửlýcác“lôcốt”nàynhưthếnào?Cónhữngchủđấtđòibánvớigiácắtcổ,caohơn200-400%giábìnhthường,chúngtôicũngphảicắnrăngmua.

ĐâylàvấnđềkhókhăncủaAmatavìchúngtôikhôngcónhiềuvốnđểmuamộtlúccảkhuđấtlớnngaytừđầuđểpháttriển,màphảilàmtừngbướcsau khi vốn liếng tích lũy từ lãi tăng lên. Trong khi đó, các khu đất baoquanhKhuCôngnghiệpAmataNakorncó rấtnhiềunhàđầucơvànhữngngườitrunggianmôigiớilaovàomuabánkiếmlời,làmchogiáđấttăngvọtkhiếnviệcđầutưkhôngcònkhảthi.Nhiềukhucôngnghiệpkhôngthểmuađấtđểmởrộng,đànhphảiđóngcửa.

Dođó,việcmuabánđấtđailàcảmộtnghệthuật,màtôivàcácchuyêngianhưanhPiếc,anhChairathđángđượcnhậnbằng“tiếnsĩ”.Tôiphảingảmũkínhphụchaianhnày,vìaicũngbiếtviệcđimuađấtđaiphảicóhaithứđiliềnnhauđólà“tiền”và“sựkiênnhẫn”.Đâyquảthậtkhôngphảilàmột

côngviệcdễdàng,đôilúccònnguyhiểmđếntínhmạng,vìcóthểbịámsátnữa.Vìvậy,có thờigian tôiphải thuxếpđể tăngcườnglực lượngbảovệchoanhPiếc,đềphòngtrườnghợpvìđồngtiềnngườitasẵnsànghạingười.

Cóthểnói,việcmuathêmđấtđaiđểmởrộngsaukhikhucôngnghiệpđãxâydựngxongvàcónhiềunhàmáythànhlậplàcôngviệccựckỳkhókhăngiankhổ.Tôiphảitìmmọicáchđểmuađượccáckhuđấtliềnnhau,bấtkểđólàKhuCôngnghiệpAmataNakornhayAmataCity,nếukhôngthìviệcmởrộngsẽgặpkhókhăn.

Từtrảinghiệmtrựctiếptrongviệcmuabánđấtđai,tôichứngkiếnnhiềungườiđộtnhiên trở thành triệuphúchỉquamộtđêm.Ngược lại, cónhiềutriệuphútrởthànhănmàycũngchỉtrongchớpmắt.Đấtđailàmchonhiềungườibịphásảnvì“lòngthamkhôngđáy”.Tôinghĩmàthấybuồnlòng.

Việcmuađấtđaivàvấnđềtiềnvốnluônluônlàbàitoánhócbúanhất,đauđầunhấttronglĩnhvựcxâydựngvàpháttriểncáckhucôngnghiệp.Đólàmộtcôngviệckhókhănnặngnhọcvàđôikhirấtnguyhiểm.Nghĩlại,tôicảmthấytựhàovàhàilòngvìsau20nămlănlộn,chúngtôiđãthànhcôngtrongviệcbiếnkhucôngnghiệpđầutiênvớidiệntíchchưađầy50hathànhkhu công nghiệp lớn nhất trong khu vựcĐôngNamÁ với diện tích trên6.000ha.

Chương28:Sựđầutưquantrọng

Sauhơn30nămhoạtđộngkinhdoanh,tôiđãgặtháiđượcnhiềuthànhcông,cóthểnóilàtộtđỉnhxétvềmặtvậtchất,khitrongcácnăm2006-2008tạpchíForbesđãxếptôivàodanhsách40tỷphúgiàunhấtTháiLan.

TạpchíTiềntệvàNgânhàngxếptôiđứngthứ10trongdanhsáchnhữngngườisởhữucổphiếucógiátrịcaonhấtcủaThịtrườngChứngkhoánTháiLan.TạpchíForbesnăm2008cònxếp tôi trongdanhsách48 tỷphúhảotâmcủaChâuÁ,vàtạpchíFinancialTimescủaAnhtừngtặngtôidanhhiệu“NhânvậtcủaChâuÁ”(ManofAsia).

Vềphầncánhân, có thểnói tôi đã có tất cảmọi thứmìnhmuốn.Tuynhiên,tôikhôngphảihạngngườithamlamvôđộ,tôikhôngtiêuxàihoangphívàonhữngthứxahoakhôngcầnthiết,chẳnghạnmuasắmquầnáohànghiệuđắttiềnhaymuanhữngđồdùngquáxaxỉ,cốtđểkhoekhoangsựgiàucóhaychứngtỏmìnhthuộcgiớithượnglưu.

Lýdocóthểlàvìtôixuấtthântừmộtgiađìnhchẳnggiàucógì,vàsốnggiảndịtrongmôitrườnggầngũivớithiênnhiên.Tuynhiên,cómộtthứmàtôikhôngtiếctiềnkhicầnmuasắm,đólàphươngtiệnđilại.

Phảithúthựclàtôiđãbỏrakhánhiềutiềnđểmuasắmcácloạixehơithểthaotốcđộcao,kèmtheođólàsựkhôngantoàn.Tôibiếtđâylàsựphungphívàviệcláixetốcđộcaodễgâyratainạn,nhưngtôikhôngthểnàolàmkhácđượcvìtừnhỏtôirấthammêtốcđộ.Lúchơn10tuổi,tôiđãlấytrộmxemáyHondacủabố,đèoViboon,emtraitôi,đếnnhàtròn“môtôbay”đểláixeleoquanhtườngnhà,kếtquảtôibịngãdậpmặtphảikhâunhiềumũi.

Nhiềunămtrước,tôiđãtừngbịtainạnxehơihai,balầnsuýtchết,nhưngsaukhilànhvếtthươngkhônglâu,máuhammêtốcđộlạiquaytrởvề.Bây

giờ,tôiphảiđặtgiớihạnchỉmuanhữngchiếcxekhôngquá100triệubạt,dùđâyvẫnlàsốtiềnquálớnchomộtthútiêukhiển.

KếhoạchmởrộngkhucôngnghiệptạiTháiLantừnăm2006-2008dẫnđếnAmatacókhuđấtdựtrữhơn10.000rai(khoảng1.600ha)cầnsốvốnđầutưrấtlớn.ĐâylàsựđầutưmạohiểmcónhiềurủironhấttronglịchsửcủaAmata,đòihỏi chúng tôiphải tính toán rấtkỹkếhoạch, trongkhi tôikhôngmuốnmấtthờigianvàđauđầuvìnhữngtrườnghợpkhôngcóđấtđápứngyêucầucủakháchhàngnhưtrongquákhứ,trướctìnhhìnhkinhtếvàđầutưtạiTháiLanđangtiếntriểntốt.

Thờigianvừaqua,thịphầncủaAmatachiếm40%toànbộthịtrườngkhucông nghiệp.Hơn nữa, sân baymới Suvanabhuma, khánh thành vào năm2006,đãtạonhiềuthuậnlợichohoạtđộngvậntảihàngkhôngchocáckhucôngnghiệpnằmvềphíaĐôngTháiLan.Dođó,tôiquyếtđịnhtungrasốvốnkhổnglồđầutưvàodựánlâudài,tứclà“ThànhphốHoànhảo”trongtươnglai,baogồmcảcôngviênkhoahọc,khucôngnghệcao,khuthươngmại,sânvậnđộng,khugiảitrí,thảmthựcvật,khucôngnghiệpvàkhudâncưvớitốcđộtăngtrưởngmỗinămkhoảng100nhàmáy.

Nếudựánđầutưnàylàsailầm,thìviệctôiphảivàobệnhviệnđểđượccấpcứu,hay“vàochùahúpcháo”làđiềukhótránhkhỏi.Nếuđúngnhưvậythìtấtcảnhữngthànhquảtíchlũytrongmấychụcnămquasẽtanthànhmâykhóivàtôisẽquaytrởvềsốkhôngnhưcũ,cùngvớinhữngkhoảnnợngậpđầunữa.

Vìvậy,chođếntháng5năm2006tôimớiđiđếnquyếtđịnhvàhyvọngđâysẽlàquyếtđịnhđúngđắn,khôngthểmắcsailầmđểđếnlúcvềgiàphảilàmcònglưngđểtrảnợ,nhưđãtừngxảyđốivớitôiquatrongcuộckhủnghoảngkinhtếnăm1997.

TôinhìnchiếnlượcpháttriểnkinhdoanhcủaAmatalàtheohướngtương

lailâudài,chứkhôngdừnglạiởkếtquảhiệntại.TôiluôntựhỏitrongtươnglaiAmatasẽphảilớnmạnhđếnmứcnàomớicóthểcoilàvữngbền,vàthựcsựlàtrườngtồnnhưtêngọi“Amata”.Mặcdùtínhđếnđầunăm2009,cácKhuCôngnghiệpAmatatạiTháiLanvàViệtNamđãthuhúthơn800nhàmáy.

Ngoàira,diệntíchđấtchưatriểnkhaitạiTháiLanlà1.600ha,vàtạiViệtNamcũngtrên1.600ha,đồngthờigiácổphiếuAmatatrênthịtrườngchứngkhoáncũngcaohơngiácổphiếucủacáccôngtypháttriểnkhucôngnghiệpkhác.NếunhìnquasốliệuđóthìcóthểchorằngtươnglaicủaAmatanhưvậylàtốt,làvữngmạnhrồi.Nhưngtôikhôngnghĩvậy,vìđốivớitôi“ngàymaiphảitốthơnhômnay”,cónhưthếmớicóthểbảođảmchoAmataluônbềnvữngtrướcnhữngbiếnđộngcủakinhtếthếgiớivàtrongnước.

Hiệnnay,Amatađã trở thànhmột công tyđại chúng,việc làmvà cácquyếtđịnhcủatôivớitưcáchlàngườiđứngđầucôngtycóýnghĩarấtquantrọng.Dođó,tôicầnphảihếtsứcthậntrọngvàkỹlưỡng,khôngđểxảyrasaisót,vìtôilàngườiphảichịutráchnhiệmvềquyếtđịnhnày.Tôiđãđiđầuthựchiệnkếhoạchtrên,nhằmdẫndắtAmatahướngđếntươnglai,trướchếtlà làmchocáckhucôngnghiệpAmata tạiTháiLan, làAmataNakornvàAmataCity,tănglêntổngdiệntíchkhoảng6.400ha.Nếucộngcảdựánsẽmở rộng tại Việt Nam, khoảng 1.600 ha nữa, thì tổng diện tích đất của

Amatasẽgần100km2.

Nhờđó,cáckhucôngnghiệpcủachúngtôicócơhộitạoratổnggiátrịsảnphẩmtừcácnhàmáycủacácnhàđầucảtrongvàngoàinướcđạtkhoảng1.000 tỷbạt, chiếm10%GDPcủacảnướcnhưmục tiêuđãđề ra.Khôngnhữngthế,chúngtôicòntạorakhoảng300.000việclàmtrongcáckhucôngnghiệpAmata, khôngkể hàng trămngàn người khác sốngngoài hàng ràokhucôngnghiệpcócôngănviệclàmnhờcáccôngviệcgiántiếpnhưvậnchuyển,đónggói,xâydựngcácdịchvụănuống,lưutrú…

Tôichorằngquyếtđịnhnàylàxácđáng.Tôiđãđiđượcnửađườngnênphảitiếptụccuộchànhtrìnhchođếnđíchcuốicùngcủacuộcđờitôi.Thờigian còn lại khôngcònnhiều,nếu tôi chầnchừ thêm3-5nămnữa,khôngchắclúcđótôicònđủnhiệthuyếtđểđưaranhữngquyếtđịnhtáobạonhưlúcnàyhaykhông.Vìvậy,tôiphảihànhđộngtrướckhingọnlửađótắtđiđểkhôngphảihốitiếckhivềgià.

Mộtdựánnữamàtôihằngướcaolà“LâuđàiAmata”dokiếntrúcsưThao Thevakul và Công ty Nanthavan (thuộc Tập đoàn Obayashi - NhậtBản)thiếtkếtừnăm2003,đãđượckhởicôngxâydựngtừngày5tháng12năm2005,dựkiếnphảimất10nămmớixâyxong.Nhưđãnói,đâysẽtrởthànhbảotàngnghệthuật,lưugiữtấtcảtácphẩmnghệthuậtvàlàsânkhấuchocácnghệsĩtoànTháiLanđếnđâygiaolưu,biểudiễn.

Tôilấyngày5tháng12năm2005làmngàykhởicôngcôngtrìnhnàyvìđây là “NgàycủaCha”, cũng làngàykỷniệm60năm trị vì củaNhàvuaTháiLan,để tỏ lòngbiếtơncha tôiđã sinh tôi ravànuôidạy tôi từnhỏ,đồngthờixin lỗicha tôivìcó lúc tôiđãxúcphạm,đốixửkhôngphảivớiông.

Tôiphảimấtbanămđểhoànthànhgiaiđoạnmộtcủacôngtrìnhnàyđểkịpchocuộc thigiànhGiải thưởngNghệ thuậtAmata (AmataArtAward)vàonăm2008.

ViệcxâydựngLâuđàiAmata,dựkiếncầnvốnđầutưkhoảng2tỷbạt(50triệu USD), không kể tôi phải dành ra 100 triệu bạt nữa để làm các giảithưởng.Ngoàira,tôicònphảidànhtiềnchoviệcxuấtbảnsách,muasắmxevàlàmnhàtrênnúitạiKhaoYai.Nếumọichuyệnsuônsẻ,tôicònmuốnbộphim“Hãylàmngườitốt”đượcHollywoodsảnxuất,vàđósẽlàdựáncuốicùngcủađờitôi.

Đólàtấtcảnhữngcôngtrìnhmàtôiđãlênkếhoạchvàchuẩnbịkinhphí.

Tôidựđịnhsẽhiến toànbộ tài sảncủamìnhchoQuỹTừ thiệnAmatađểthựchiệncácmụctiêumàtôiđãvạchramàkhônggiữthứgìchoriêngmìnhtrướckhitừgiãcõiđời.

Nămnay,2009,tôiđãbướcsangtuổi56,thờigiantrôinhanhnhưbóngcâuquacửasổ!Nhìnxungquanhthấymộtsốbạnbècùnglứa tuổiđã lầnlượtrađimãimãi,tôikhôngkhỏinghĩđếnmìnhsẽcònsốngđượcbaolâunữađểthựchiệntấtcảnhữngđiềumìnhmơướctừthuởnhỏ.Thờigiancònlại,tôisẽdànhthựchiệnướcmơcủamình.Tôisẽtậphợptấtcảnhữngđiềutôihằngướcmơđóvàotrongmộtcuốnsáchnhanđề“Ngườitheođuổiướcmơ”mà tôi sẽ hạ bút viết vào giữa năm 2010 để nói lên con đường phíatrướcmàtôisẽđitiếpchođếnngàycuốicùngcủacuộcđờitôi.

Chương29:Amatađượctựdo

Ngày21tháng3năm1975làngày thànhlậpCôngtyV&K, tiền thâncủaTậpđoànAmata ngày nay, cũng là ngày tôi chập chữngbướcđi trên conđườngkinhdoanhvớisốvốnbanđầu20.000bạtcóđượctừcôngviệclàmthêmngoàigiờtạiĐạihọcĐàiLoan.Sốtiềnnàychỉđủđểtôichitiêuvàihôm.

CũngmaylàkhiđónhờbácHiêngchoởnhờnêntôikhôngphảitốntiềnthuênhà, tiền ănuống sinhhoạt, nếukhông, có lẽ tôi đã cuốngóivềquêKanchanaburi từ sớm. Hầu như toàn bộ số vốn ban đầu để công ty hoạtđộng,tôiđềuđivaycủangườikhác,trướctiênlàmẹtôi,chịTuvàcácanhemhọkhác.

Sốcònlạitôivayngânhàng,riêngkhoảnvay500.000bạtcủabố,tôidànhđặtcọcmuabộtsắnxuấtkhẩuvàđãtrảlạiôngngaysauđó3-4tuần,cộngthêm lãi suất. Tóm lại, cuộc đời hoạt động kinh doanh của tôi bắt đầu từđồngvốnđivaycủanhữngngườixungquanh,vàđócũnglàtoànbộsốvốnmàtôidùngđểgâydựngcôngtytrởthànhnhưAmatangàynay.

SaukhiNgânhàngBangkokbắtđầuchotôivay,khởiđầulà1,5triệubạt,thì tôikhôngcònvay tiềncánhâncủaainữa.NgoàingânhàngBangkok,công tycòndựavàoNgânhàngNôngnghiệpTháiLanđểvayvốn, từđónhờtíchlũytừnguồnthuxuấtkhẩunênvốnliếngcủacôngtykhôngngừngtănglên.ĐếnkhithànhlậpKhuCôngnghiệpAmatathìnhucầuvềvốnrấtlớnnêncôngtyphảivaynhiều,từkhoảnnợkhôngđến10triệubạtsauđótănglêntrên100triệubạtchỉsaumộtnămthànhlập,vàhàngtrămtriệubạtsauhainămthànhlập.

Đếnkhixảyracuộckhủnghoảngkinhtế1997,Amatanợgần4tỷbạtvànợngoại tệ20 triệuUSD,nhàmáyđiệnAmataPowernợ2 tỷbạtvà150

triệuUSD,khôngkểnợcánhâncủatôilà500triệubạtnữa.Nguyênnhâncủatấtcảnhữngchuyệnnày,mộtphầnlàdotôinghetheolờibàNonglukPatprasertnóirằng,phàmlàdoanhnhânthìphảinợ,doanhnhânmàkhôngnợtứclàkhôngcósựtínnhiệm.

Thờikỳđóvaytiềnngânhàngrấtdễ,bấtkểđólàngânhàngTháihayngânhàngnướcngoài.Tôimuốnvayđâucũngđược,cuốicùngtôivayhơn100triệubạtmàkhôngcầnthếchấp,lúcđótôicócảmgiácmìnhlàtỷphú,việckiếmtiềnsaomàdễdàngđếnthế!

Nhưngthậtrakhikiểmlạitrongtúiđềulàtiềnđivaycủangânhàngcả.Tôithừabiếtchúngtôiđangtiêutiềncủangườikhác,nhưnglạichưanghĩthấuđáonếucôngtylàmănthualỗhoặcphảiđóngcửathìphảilàmthếnào.Khiđóchúngtôichỉnghĩmộtchiềuđếnthuậnlợi,đếnsựthànhcông,khôngchuẩnbịtinhthầnchosựthấtbại,đổvỡnàocả.

Cũngmaytôi làngườicótínhkỷluậtkhôngchi tiêutráimụcđíchbaogiờ,nhưđemtiềnchivàocáckhoảnnằmngoàithỏathuậnvaytiền,vàđiềuquan trọng là tôikhông tiêuphaphungphímàvẫngiữnếpsống tiếtkiệmtronggiađìnhnhưtrướcđây.

Tôicóthóiquenăncơmtạinhà,domộtđầubếpriêngnấunướng,vừahợpkhẩuvị vừa cóbầukhôngkhí riêng tư. Ít khi tôi đi ăn cơm tiệm, trừnhữngkhitiếpđãikhách.

Tôikhôngbaogiờvaytiềnriêngđểmuađấtđainhằmđầucơkiếmlời,dùchỉlàmộtmảnhnhỏ.Nghecóvẻmâuthuẫnvớihìnhảnhconngườitôi làmộtnhàkinhdoanhbấtđộngsảncôngnghiệp.Aicũngnghĩtôilànhàđầucơmua bán đất đai, có chứng nhận sở hữu đất đai ở khắpmọi nơi trongnước, nhưng thực ra tất cả số tiền tôi vay chỉ để đầu tư kinh doanh trongcôngty.Mãiđếnnăm2006,tôimớibỏtiềnramuađấtđểtrồngrừngvàxây

mộtngôinhàdiệntích99m2trênnúiKhaoYai.

Tôiluôntựkiểmsoátbảnthân,giữkỷluậttrongchitiêu,coiđólàmộttiêuchuẩncơbảnđốivớingườiđứngđầucác tổchức,doanhnghiệpcũngnhưgiađình.Tôinêugươngvàdạydỗcácemkhôngđượcđuađòi,nhấtlàtrongkhicònđihọc.Ngaycảtiềnhọcphíchocácem,tôicũngápdụnghệthốngtíndụngcủangânhàng,nghĩalàchovaytrướcnhưngsaunàykhicóviệclàmphải trả lạichotôicộngvới lãisuất.(Khôngbiếtnhưvậycóquákhắtkhekhông,nhưngtôimuốncácemcũngphảitrảiquagiankhổgiốngtôikhicònlàhọcsinh,sinhviên).

Đến ngày 24 tháng 12 năm2003, khoản nợ cuối cùngAmata vay củaNgânhàngNôngnghiệpTháiLanđãđượchoàntrảxong.ĐâylàngàyđầutiênAmatađượcgiảithoátkhỏitìnhcảnhlàmconnợtừbấylâunay.TôiyêucầuphòngkếtoánthayđổihệthốngquảnlýviệcvaytiềnvàthếchấpcủaAmata,bắtđầutừngàyhômđó,nếucôngtymuốnvaytiềncủabấtcứngânhàngnàocũngphảituântheocácnguyêntắcsauđây:

PhảisansẻkhoảnvaychotấtcảcácngânhàngcóquantâmlàmănvớiAmata(hiệncótrên10ngânhàng).

Bấtcứkhoảnvaynàocũngkhôngđượcdùngchứngkhoánđểthếchấphaycánhânđứngtênbảolãnh.

Tỷlệgiữasốtiềnvayvàtàisảnthếchấplàkhôngquá50%,vàgiữởmức20%củavốnđiềulệcôngty.

Nhưngtốtnhấtlàkhôngphảinợngânhàng(trừkhoảnvayđểdựphòng)màAmatavẫntăngtrưởng20-30%năm,điềunàytươngđốivấtvảtronggiaiđoạn3-5nămtớivìcôngtyphảimuanhiềuđấtđểdựtrữ,trongkhiviệcnàykhôngđơngiảnnhưmuanguyênvậtliệuđểsảnxuất,vàphảidùngsốtiềnlớn.

ĐâylàcôngthứcquảnlýtàichínhngânhàngcủaAmatavàcảgiađình

Kromadit,lúcđầucóthểgặpchútítkhókhănnhưngsẽdễdànghơntrongtươnglai,khicôngtyhướngđếnsựbềnvữngvàổnđịnhtrướcnhữngbiếnđộngcủakinhtếthếgiới.

TôikhôngmuốnthếhệcácnhàquảnlýAmatasautôiphảirơivàotìnhcảnhănkhôngngonngủkhôngyênnhưtôiđãtrảiquatrướcđây.Tôisẽđemtấtcảnhữngkinhnghiệmmàtôibiếtđúckếtlạithành“ngọnhảiđăng”,làmvậtchỉđườngđểthếhệsautôitránhnhữngtaihọacóthểlặplạitrongtươnglai,đểAmatatồntạimãimãitrênthếgiớimộtcáchtựdo,khôngcònbịràngbuộc bởi gánh nặng nợ nần. Tôi coi đây là điều cốt lõi cần gìn giữ, nếukhôngAmatasẽmấttựdo,nhưnhiềucôngtykhácđãchothấy,họchỉquantâmđếnmục tiêuduynhất là tăng trưởngchođếnmộtngàybịngânhàngtịchthuhoặcđốithủcạnhtranhthôntính.

MộtsựphụthuộcnữamàtôimuốnAmatađượcgiảithoát,đólàsựràngbuộcvàomộtcánhân,điềumàtôiđãthựchiệntừnăm2003.Bắtđầulàviệctôi rút luidầnkhỏivị trí quản lý theomôhìnhkim tự thápđượcápdụngtrongquákhứmàngaycảnhữngchuyệnnhỏcủacôngtytôicũngphảikýduyệt.Sauđó, tôi traoquyềnchocác trưởngphònghoặccácbộphận làmthay.Tôichỉduyệtngânsáchchitiêuhàngnămchocácbộphận.Bằngcáchnày, từ lâu tôi không phải ngồi ký séc nữa vì công việc này đã giao chotrưởngcácđơnvịchịutráchnhiệm,chỉkhinàohọcầnhỗtrợtôimớithamgiagiảiquyết.

Tôiluôncốgắngthựchiệnviêcphânchiaquyềnhạnchocáctrưởngbộphậntựquyếtđịnhvàchịutráchnhiệm.Tôichỉquảnlýtổngthể,chẳnghạnnhưtổngsốnợtrongmộtquýlàbaonhiêu,cóthuđượclợinhuậntheomụctiêuđặtrakhông,vàgiữvịtríxáclậpđườnglốichungcùngbiệnphápthựchiệnchoAmatavềlâudàicũngnhưtừnggiaiđoạn5năm.

Cóthểnói,đếnhômnayAmatađãđượctựdo,vềcơbảnmọivấnđềcôngtyđềutựxửlýđược,chỉcònvấnđềđấtđailàtôiphảichuẩnbịtrướcđểcó

dưđấtđaisửdụngtrong10nămtới,vàvấnđềquyhoạchpháttriểnAmata.

Tôitinrằngquathờigiandàiđượcrènluyện,mọingườitrongcôngtyđãtrưởng thành cả về tư duy lẫn năng lực để tự đảmđương công việc đượcphân công, cùngnhauđưaAmatađến thắng lợi cuối cùngmàkhôngphảiphụthuộcvàomộtcánhânnào.Dođó,nếucơcấuvàhệthốngquảnlýmàtôixáclậpgiúpchoAmatatựđứngvữngvàpháttriển,thìmụctiêuvềmộtAmatatrườngtồnxemnhưđãhoànthành.Lúcđó,mọingườicóthểănngonngủyên,vìđãlàmchocôngtycủamìnhtrởthànhmộttổchứckinhdoanhchuyênnghiệpđíchthựcvàthựcsựtựdo.

Chương31:Tôisẽkhônglàmôngchủnữa

Tôitừngtựhỏibảnthânrằng,đếnnăm48tuổitôi làai,sinhrađểlàmgì,sốngvìcáigì,tôimuốngìvàsẽđivềđâu?Cứđếnngàysinhnhậtlàtôi“ràsoát”lạicuộcsốngđãquavàhướngđisắptớicủamìnhmàkhôngcầnđihỏi“ýkiếnthầnlinh”haythầybóinàocả.

Khitrònbốngiápcũnglàlúctôiđặtrakếhoạchtừngbướcrútluidầnkhỏi“Amata”,màtôilàngườigâydựngnêntừđầu,vàtraolạicôngviệcchocác nhà quản lý khác, các cổ đông, nhân viên có liên quan, kể cả nhữngngười trong gia đình tôi, bằng cách đặt ra mục tiêu và xác định rõ ràngnhiệmvụcủatôilàngười“thammưu”vềchiếnlượcvàmụctiêuchoAmatamàthôi.

Nếukhônglàmvậyhóaralàtôikhôngtinvàocácđồngsựvànhânviêncủamình,nhữngngườiđãkềvaisátcánhvớitôingaytừnhữngngàyđầuvàđãchứngtỏhọlàngườitốt,cónănglực.

Nhờchínhsáchtừngbướctraoquyềnmàkếtquảhoạtđộngcủacôngtytănglêntừngnămtừ10-30%,caohơncảthờikỳmàtôi trựctiếpquảnlý.Đôilúcngườitatựlừadốimình,cứtưởngrằngmìnhgiỏihơn,thànhthạohơnnhữngngườikhácchỉvìmìnhlàôngchủsởhữu,haylàngườiđãgâydựngnêncôngty.Việcnhânviênchờlệnhcủaôngchủmớilàmviệccànglàmchoôngchủnghĩrằngmìnhlàngườigiỏihơntấtcả,giốngnhưngườitabịchínhcáibóngcủamìnhđánhlừa.Nhữngsuynghĩthiểncậnđó,mayrachỉápdụngchocáccửahàngbánhủtiếumì,nơingườitanghĩrằngchủhiệuluônlàngườinấungonhơnngườigiúpviệc.

Nhưngđốivớicáctổchứcnóichungthìnhữngngườithuộcthếhệsauluôncónănglựccaohơnthếhệtrước,nếuchúngtabiết truyềnlạichohọcáchtưduyvànhữngkinhnghiệmcầnthiết,đồngthờixáclậprõcácmục

tiêu,chínhsáchrồigiữvaitròcốvấnvàtheodõigiúpđỡhọkhicầnthiết…Làmđược như vậy, công việc sẽ có sự kết hợp đồng thời của hai thế hệ,người trẻ thì trực tiếp làmviệc,ngườigià thìđóngvaichiếcốngnhòmđểnhìn xa, đứng sau chỉ đường.Nhờ đómàAmata tiến bộ không ngừng vàvữngchắc.

Thờikỳđầu,từnăm2000,tôithamgiahọphànhvớilãnhđạocôngtymỗituầnmộtngày.Đếnnăm2006,tôichuyểnthànhhaituầnmộtngày.TôilàmnhưvậyđểthửxemAmatacóthểtrởthànhcôngtyđạichúngmàkhôngphụthuộcvàocánhântôihaykhông.

Nhờchínhsáchtraoquyềnmàtôithựchiệntrong5nămqua,côngtyđãkhôngngừnglớnmạnh,vớikếtquảkinhdoanhnămsaulớnhơnnămtrướcvàtrở thànhcôngtyđạichúngtrên thị trườngchứngkhoánnhưngàynay.Tôichỉcònđóngvaingười“kiểmtravàcốvấn”.

Nhưvậy,Amatađangtựpháttriểnbềnvữngmàkhôngphụthuộcvàomộtcánhânnào.Đólàđiều tôiđang tiếp tục thựchiện.Hơnnữa,hiệnnay tôivẫncònsức làmviệc ít ra là10nămnữa.Dođó, trongkhi thựchiệnmụctiêunàymàcóchuyệnkhôngổnxảyra,tôivẫncóthểquaylạitrợgiúptháogỡkhókhăn.Nhưngnếumọiviệcdiễnratốtđẹpnhư4-5nămquathìAmatakhôngcầntôiquaylạingồitrênđỉnhkimtựthápnhưtrướcđâynữa.

MộttrongnhữnglýdotôithànhlậpQuỹTừthiệnAmata14nămvềtrướclàđểdùngquỹnày làmcầunối chuyển tiếpcôngviệc tôi làm tại công tysang làm những việcmà tôi yêu thích và tự hào, những công việcmangnhiềuýnghĩavàđónggópchoxãhội,bằngcáchhiếntàisảncủacánhântôivàgiađìnhchoquỹnày.Đồngthời,tôicóthểdùngthờigiancònlạicủađờimìnhđểtiếptụclàmviệctừthiện.

Tôivốnyêuquýnghệthuậtvàmuốngiúpđỡcácnghệsĩ,nhàvănbằngcáchdùngAmata làm“sânkhấu”đểnhữngngười “cóđức, có tài” cóđất

dụngvõmàkhôngphảiđợiđếnkhitôigiàhaysắpchếtmớinghĩmìnhsinhrađểlàmgì,nênđểlạigìchođờisau,vìtớilúcđóthìtôicònđâusứclựcnữađểlàmđiềumìnhthích.

Tôimong điều tôi đã làm sẽ là tấm gương cho các doanh nhân khác,nhữngngườinhờkinhdoanhmàtrởnêngiàucó,nhưngchỉđểlạitấtcảtàisảndưthừacủamìnhchođámconcháuhưhỏngđểchúngănchơiphungphí,némtiềnquacửasổvìkhôngbiếtgiátrịcủađồngtiềndomồhôinướcmắtcủaôngbà,chamẹchúngđãlàmra.TôimongnhữngngườiTháigiàucónhờlàmăn trênđấtnướcnàyhãyngoảnhlạinhìnsốđôngnhữngđồngbàocủamìnhvẫncònrấtnghèokhổ,đểtươngtrợgiúpđỡhọ.Tôiluônchorằngtiềncótrongtúimàmìnhkhôngdùngđến,thìđókhôngphảilàtiềncủamình.

Tôivuimừngđãđiđúnghướngkhiđặtkếhoạchrútluikhônglàm“ôngchủ”nữakể từnămtôi48 tuổi.Quyếtđịnhnày làmchocuộcđời tôicóýnghĩahơnxétvềkhíacạnhnhânvăn,chíítcũnggiúptôinhậnramộtđiều,rằng cuộc đời còn nhiều phương diện khác cũng đẹp đẽ, có giá trị khôngkém…

Chương32

Tínhkỷluật

Tôiđãtừngphântíchnhữngsựkiệndiễnratrongquákhứ,đểtrảlờichocâuhỏitựmìnhđặtralà,yếutốnàođãlàmchotôicóđượcnhưngàyhômnay.Câutrảlời,đólàtínhkỷluật.

Từnhỏtôiđãđượcdạydỗvàrènluyệntínhkỷluật,cótráchnhiệmđốivớicôngviệcđượcbốmẹgiao,dùlàtrôngnomcácem,vìtôilàcontraicả,haytrôngcoithợlàmvườn,dậysớmđichợvànấuănchocảgiađình.Quađó,tínhkỷluậttựgiácđãhìnhthànhvàănsâuvàoxươngtủycủatôi.

Ngoàira,cóthểdotôilàngườinhiềuthamvọng,háohứcvớiviệctíchlũy“tiềncủa”,bằngcáchbỏtừngđồngxuvàoốngtiếtkiệmmỗingàymộtíttừlúccònrấtnhỏ.Rồikhiđếntuổithanhniêntôicũngtựchămsócbảnthân,tựđitìmviệclàmđểkiếmtiềnmộtcáchnghiêmtúc,ăntiêudèxẻn,tiếtkiệm…việcđihọcmộtmìnhởxứngườicũnggiúptôirènluyệnthêmtínhkỷluậtchặtchẽtrongchitiêu.

Khitrưởngthànhvàbướcvàoquảnlýcôngtythìcôngviệccàngđòihỏitôiphảicótínhkỷluậtcaohơnnữatrongchitiêu.Tôikhôngcảmthấykhóchịuhaymiễncưỡngtrongviệckiểmsoátchitiêucủacôngtyvìtôibiếtxácđịnh“cáigìcần,cáigìkhôngcần”nhờvàokinhnghiệmcũngnhưtrựcgiácmáchbảo.

Nhờđó,nềntảngchosựpháttriểncủaAmatatừngbướcđượccủngcốvàkhôngngừngpháttriểnkhiếnchocáccổđông,nhấtlàcổđôngsánglậpKhucôngnghiệpAmatacùngvớitôi,đềutrởnêngiàucó.

Tôicònnhớ,tronggiaiđoạnđầucủaAmata, lươngthángcủatôichỉlà30.000bạt,nhàởkiêmluônvănphòngcôngty.NgoàiviệcdùngtiềncủacánhânđầutưxâydựngtòanhàKromaditvàchocôngtythuêlàmvănphòng,tôichưabaogiờdùngtiềncánhânđầutưvàoviệckháckhôngliênquanđếncôngty.Cóthểnói,tôixemAmatanhưchínhcuộcđờitôitừkhinósinhrachođếnkhitôitừgiãcõiđờinày.

Việctáchbiệtrõrànggiữatiềncủa“cánhân”vàtiềncủa“côngty”làđiềurất cần thiết vàmỗi người cầnphải rèn luyện thành thói quen.Tôi rất coitrọngvấnđềnày.30nămvềtrước,khithànhlậpCôngtyV&K,tôisởhữu100%côngtybằngtiềnriêngcủamìnhnênlúcđótôicoimọithứlàtàisảncủariêngtôi.

Tôimuốnlàmgìcũngđược,nhưngkhiđãthànhcôngtycổphầnthìnhấtthiếtphảithayđổicáchquảnlýtiềnbạc.Nhữngtàisảnnàothuộcsởhữucủa

côngtythìtuyệtđốikhôngđượcmangradùngchocánhân.Cảsổsáchkếtoáncũngphảirấtrõràngminhbạch.TôiđãthựchiệnđiềunàyrấtnghiêmtúctừkhithànhlậpcôngtyAmatachođếnnay,nêncáccổđôngđềurấtyêntâm,tintưởng.

Việcdùngtiềnđúngmụcđíchlàmộtnguyêntắcmàtấtcảcáctổchứcvànhàquảnlýphảituânthủnghiêmngặtvàrõràng.Tôiđãthấynhiềucôngtybịsụpđổtrongthờikỳkhủnghoảngkinhtếlàdoviệcđầutưtrànlan,khônghiệuquả,hoặctráivớingànhkinhdoanhchínhcủacôngty,chẳngkhácgìquăng tiền ramuahayđầu tưvàonhững thứvôhình, đôi khihọ còn làmtheocảmhứng,khôngphânbiệtgiữacáicầnvàkhôngcần,giữacái thuộccông ty và cái thuộc cá nhân.Những nhà kinh doanh như vậy sớmmuộncũngphải“cuốnchiếu”vềnhà.

ĐốivớiAmata,chúngtôivẫnđứngvữngvàtăngtrưởngquatừngnăm,vìtôicươngquyếtgiữnguyêntắcchitiêuđúngmụcđíchvàtuânthủkỷluật,đặcbiệtđốivớicáckhoảntiềnvaycủangânhàngđểđầutưvàocácdựánnhưđãthỏathuận.TôichưabaogiờđemtiềnvayngânhàngđầutưvàochỗkhácnằmngoàidựáncủaAmata,khiếnnhiềungườingạcnhiênkhônghiểutạisaoAmatalàcôngtysởhữutrên6.600hađấtmàtôi lạikhôngsởhữuriêngmộtmiếngđấtnàohayđầutưvàocáccôngtykhácđểkiếmlờinhưnhiềungườikhác.

Tôithườngtrảlờihọrằng,cuộcđờitôichỉcầncóđấtđểxây2-3ngôinhàlàtốiđa,tùytheohoàncảnhchophép.TôikhôngbaogiờmuađấtđểđầucơkiếmlờichoriêngmìnhmàchỉđầutưđấtđaitrongkhuônkhổcủaAmata,vìtôicoiAmatachínhlàcuộcđờicủamìnhrồi.

Đếngiaiđoạn tựnghỉhưu– táchkhỏi côngviệc sựvụhàngngàycủacôngty-đểngồiviếtsáchthì“tínhkỷluật“vẫnlàđiềutôiluôncoitrọng.Tôixuấtthânkhôngphảinhàvănhayđượcđàotạonhiềuvềvănchươngnênmỗikhingồiviếtmột tranggiấyA4đã thấybởhơi tai.Quamột thờigian

rèngiũathìviệcthểhiệnsuynghĩvàbàytỏtìnhcảmbằngngòibútđượccảithiệnhơn(mặcdùtôiđịnhtừbỏýđịnhkhôngdưới10lần,nhưngcuốicùngtôiđãquyếttâmphảilàmchođược).

Đếnnay,tôiđãcóthểngồiviếtliềnmộtmạchsuốtcảngày,chừngnàođầuóccònsảngkhoái,minhmẫn.Trungbìnhtôidành10giờmộtngàyđểviếtláchmàkhôngcảmthấymệtmỏi,chánnảnnhưthờigianđầutậpviếtvăn.Đâylàmộtvídụnữanóilêntínhkỷluậtvàtinhthầntráchnhiệmmàtôiđãtựrènluyệntừnhỏchođếnhômnay,khitôingồiviếtláchchiasẻvớicácbạnởtuổi56.

Chương33

Tritúcbấtnhục

ĐạivănhàoShakespearetừngvíxãhộiloàingườigiốngnhưmộtsânkhấurộnglớn,trongđómỗingườilàmộtdiễnviênđóngcácvaikhácnhau,vuibuồncó,yêughétcó,hạnhphúcđaukhổcó,tốtxấucó...luânphiênnhautùytheokịchbản.

Điềuđógiúpchúngtanhậnrathếgiớithựcvớinhữngđổithaykhôngbaogiờchấmdứtmàkhôngbámriếtvàomộthoàncảnhhaymộtvai trònhấtđịnhnào.Mặtkhác,nócòngiúpchúngtabiếtsốngcósuynghĩ,khôngsaysưamùquángvớinhữngvinhhoaphúquýnhấtthời.

Thờigiansaunàytôicódịpởmộtmìnhtrongkhungcảnhyêntĩnhnhiềuhơn,cónhiềuthìgiờhơnchoviệcsuyngẫm,trầmtưmặctưởngvềnhântìnhthế thái vàmở rộng tầmhiểubiết quanhững trang sáchngày càngphongphú.Việctựsuyngẫmgiúptôinhìnrõbảnthânmìnhhơn,vàđặcbiệtnhìnra những kết cục, sai lầm và thiếu sót của bản thân cũng như của nhữngngườikhác,từtrongquákhứchođếnhiệntại.

Tôinghiệmrarằngđiềuluôntồntạisongsongvớixãhộiloàingườitrong

mọi thờiđại là “cái tốt - cáixấu”,mộtbênbắtnguồn từdụcvọngvàbảnnăngchưađượcrèngiũavàmộtbênlàkhảnăngnhậnthứcđiềunênlàmvàcó“HiriOttappa”(cólươngtâm,biếtxấuhổkhi làmđiềuxấu).Conngườikhácvớisúcvậtởchỗbiếttựrènluyện,dođó,tốt-xấulàdoconngườitựlựachọn.Cáitốtlẫncáixấulàđiềucóthực,vàlàđiềucóthểchứngminhtheothờigian.Nókhôngtựbiếnmất,bấtkểngườiđãgâyranóđãgiãtừthếgiannàybaolâu.

Bởivậy,điềuquantrọnglàchúngtachọncáinào:đượcthếhệsau“tưởngnhớ”hay“nguyềnrủa”?Aicũngbiếtcâutrảlờilàgìrồi,nhưngnhiềungườichỉnghĩđến lợi ích trướcmắtmàkhôngquan tâmđếnđâu là lẽphải.Họthamlamchạytheolợiíchcánhânhayphenhómmàkhônghềnghĩnhữnghànhđộngcủamìnhgâytổnhạichongườikhácvàlàmhạixãhộithếnào.Tôicómộtsốngườibạnsốngtheocáchđó,nhấtlàtronggiớichínhtrịgia.Vìvậy,tôikhôngmuốndínhvàocáctròchơichínhtrịcóthểlàmvẩnđụctâmhồnmình.

Nhìnlạilịchsửhơnmộttrămnămqua,chúngtathấyphầnlớnconngườiđãsốngnhưnôlệcho“chủnghĩavậtchất”,hoặc“chủnghĩacánhân”tháiquá,khôngcầnbiếtđếnđạolýhaylẽphải.

Tôi cũng làmột doanh nhân nhiều tham vọng,muốn trở nên giàu có,nhưngcómộtđiềutôiluôngìngiữ,đólànhữngcáimàmìnhcóđượcphảibằng sự trung thực và lẽ phải, không phải do ức hiếp hay làm hại ngườikhác.Chỉnhưthếchúngtamớicóquyềntựhàovàngẩngcaođầutrongbấtcứhoàncảnhnào.

Khiđãcóđượcđiềumìnhmuốndomồhôinướcmắtbỏra,tôicóquyềnsửdụngnómộtcáchđànghoàng,thoảimáivàcólợinhấtchobảnthân.Kỳthực,nếuchỉphụcvụchonhucầucánhân,tôisửdụngkhôngquá10%sốtiềnvàtàisảnđãkiếmđược.

Tôiquanniệmrằng,củacảitiềnbạcdotôilàmranếukhôngphụcvụchonhữngnhucầu thiếtyếucủa tôi thìnhững tài sảnđókhôngcòn làcủa tôinữa.Và,nósẽtrởnênvôíchkhitôichếtđi,nhưnglạirấtcóíchchonhữngngườicầnđếnnóchotươnglaicủahọ.ĐólàlýdotôilậpraQuỹTừthiệnAmata.

Khiđọcthấynhữngtintứcnóivềcácdoanhnhânchỉbiếtvơvétlàmgiàuchobảnthânmàkhôngquantâmđếnđạođứchaylẽphải,tôicảmthấybuồnkhôn tả, đặc biệt đối với các trường hợp gian lận trong thị trường chứngkhoán, haymột số người lừa đảo “phá sản giả tạo”, hay còn gọi là “ngãxuốngđệmmút”,hoặcbỏtrốnđểchờchovụkiệnđòinợquáhạnhếthiệulựcmớiquaytrởlại.

Ngàynay,ngườitathấynhannhảntronggiớichínhtrị,kinhdoanh,haycáctầnglớptrên,(“giớithượnglưu”tựphong),nhiềungườivẫntỉnhbơănchơihưởnglạcmàkhôngthấyngượngngùngrằngchínhsựthamlamvàíchkỷcủahọđãgâyra thảmhọachonhiềungườidân thấpcổbéhọng.PhápluậtTháiLanvẫnchưacóđiềukhoảnnàoxử lýhay trừngphạtnhữngkẻgian lận trong thị trườngchứngkhoánvànhữngkhoảnnợxấu (NPL)nhưHànQuốchaySingapore,nơicácviphạmđóbịkếttộihìnhsựvàbịtrừngtrịthẳngtay.

Tôimuốngọinhữngkẻđólànhững“têncướpmặccom-lê”,mànhữngtộiácdohọgâyracònxấuxahơncảbọntrộmcướpthôngthườnghàngchụclần.Nhưngbuồnthay,conngườitathườngchỉnhìnvàocáivỏbênngoàimàđánhgiá,chứítkhinhìnsâuvàobêntrong.Tệhơnnữalànhững“kẻcướpngày”,đólàmộtsốdoanhnhân,viênchứcnhànước,cácnhàchínhtrị...câukếtnhauđểthamnhũng,đụckhoétcủacôngmộtcáchtrắngtrợn.Điềuđángnói là, họ vẫn nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật, dương dương tự đắc màkhôngcảmthấyxấuhổchútnào.

Tôitinrằngtrướctìnhhìnhtiêucựctrànlannhưtrên,thìmọingườikhông

thểkhônglolắngchotươnglaicủaTháiLan,đặcbiệtkhinhữngngườicóhọc,cócơhội,vàcóquyềnlựcđánglẽphảilàngườidẫndắtuốnnắnxãhộitrởlạiconđườngđúngđắn,thìlạicónhữnghànhđộngtiêucựcđó.ĐâylànguyênnhâncơbảnvìsaoTháiLan,mộtnướccódiệntíchvàdânsốngangbằngnướcPhápmàkhôngthểnàotrởthànhmộtcườngquốcnhưhọ.Khôngnhữngthế,TháiLancòntụthậuvàtrởthànhmộtnướcđầyrẫynhữngtintứcvềcácvụthamnhũng,đếnnỗinăm2009,TháiLanđượcxếphạnglàmộttrongnhữngnướcthamnhũngnhấtthếgiới,chỉđứngsauIndonesia.

TôimongtấtcảngườiTháilàmtheotấmgươngcủaNhàVua,làmnhữngviệctốt, thựchànhtiếtkiệmvàbiếthysinhcáiriêngvìcáichungđểđoànkếtcùngnhauxâydựngđấtnước,vàđặcbiệtcầnthấmnhuầnphươngchâm“tri túcbấtnhục”-phảibiết thếnàolàđủ,đừngquáthamlamđểtránhtủinhụcvềsau.

Nếulàmđượcnhưvậy,tôitinrằngchúngtasẽđemlạihạnhphúcvàsựbìnhyênchochínhbảnthânmình,chongườixungquanhvàchocảxãhộinóichung.Đócũnglàconđườngdẫnđếnpháttriểnvàthịnhvượng.

Hết

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

Ebookthựchiệndànhchonhữngbạnchưacóđiềukiệnmuasách.

Nếubạncókhảnănghãymuasáchgốcđểủnghộtácgiả,ngườidịchvàNhàXuấtBản