Građevinski fakultet u Sarajevu «Tehnologija i organizacija građenja» koncept predavanja - dr. Esad Mulavdić, docent

TEMA: TEHNOLOGIJA MONTAŽNOG GRAĐENJA PROIZVODNJA PREFABRIKATA – V., U. TRANSPORT – MONTAŽA – SPAJANJE Općenito Sklop društvenih, planerskih i tehničkih mjera koji omogućuje da više različitih proizvođača izrađuje prefabrikovane elemente, konstrucije i opremu, a da razni izvođači to upotrebljavaju za izgradnju objekata. Ciljevi: smanjenje manuelnog rada (kod stambenih zgrada sa 50 nč/m2 na 10-15 nč/m2 KP), humaniziranje građevinske proizvodnje, ekonomičnost. Uslovi za prefabrikaciju: - modularna koordinacija (1M=10cm); dimenzije = nxM

- tolerancije +/-Δt (koje ne zahtjevaju dodatne radove) - velika serija (zbog velikih investicija) - veliko tržište / transportni radijus

Prefabricirani elementi / konstrukcije najčešće su od armiranog betona; određeni objekti su od čelika ili drveta (lijepljeno/lamelirano drvo). U novije vrijeme se rade kompozitni paneli (za jednoporodične stambene zgrade – Foam core panel). Prefabrikacija AB elemenata Proces se odvija u stacionarnoj tvornici, najčešće sa konvejerskom tehnologijom, gdje se na pokretnim stolovima izvršavaju radne operacije:

- čišćenje i podmazivanje kalupa: 5-10min (1-2 pomoćna radnika) - montaža kalupa, ležećih i vertikalnih: 30-60 min (inž., tehničar, VK,

KV radnik) - montaža armature, od gotovih armaturnih sklopova: 5-10 min (2 rad.) - ugradnja betona: konvejer, raspodjeljivač, vibrostol - očvršćavanje betona (8 do 12 sati): ubrzavanje očvršćavanja kroz

smanjenje V/C faktora, presovanje betona, termički tretman T 80 t=60-70ºC 60 40 20 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 - podizanje elemenata - dorada elemenata (konvejer, protočni kalup) - skladištenje elemenata (statički sistem, istovrsnost, oznake).

Vanjski transport Vanjski transport se izvršava namjenskim vozilima: niskopoloženim prikolicama – labudicama. Kod tog je važno zadovoljiti uvjete nosivosti, gabarita i statičkog opterećenja elememenata. Optimalno je kada se elementi direktno sa vozila podižu i montiraju na objektu (leteća montaža).

str.1

Građevinski fakultet u Sarajevu «Tehnologija i organizacija građenja» koncept predavanja - dr. Esad Mulavdić, docent

Montaža Projekat montaže treba da definira prostorni raspored elemanata, transportnih sredstava i sredstava za montažu; metodu, redoslijed i pravac (napredovanje) montaže, način zahvatanja i privremenog ukrućivanja elemenata tokom prijenosa; pripemu ležišta elementa; prijenos i pozicioniranje elementa; privremeno fiksiranje elementa; konrola položaja elementa; izrada trajne veze elementa. U grafičkim prilozima treba da bude situacioni plan, potreban broj presjeka, te pregledna tablica montažnih elemenata. Priprema ležišta: čišćenje, podlijevanje cementnim malterom, postavljanje specijalnih podloški. Priprema elemenata: ukrućivanje rešetkastim nosačima, ojačavanje rebrima i traverzama (radi sprečavanja izbočavanja). Zahvatanje elemenata: čelična užad – sajle sa običnim i sigurnosnim kukama; balansirajuća užad; traverze i kruti ramovi za unošenje vertiklane sile. Prijenos elemenata: autodizalica, dizalica – gusjeničar (dinamička montaža), toranjska dizalica. Privremeno fiksiranje: drveni klinovi, stezni alati-zwinge; zavarivanje ankera, kosnici, podupirači). Spajanje elemenata - trajne veze Slobodno oslanjanje (samo vert. sile), mehaničke (zavrtni, zavarivanje, utezanje), monolitizirane veze (zalijevanje spojeva cementnim malterom / betonom uz dodatno armiranje). METODE MONTAŽE

1. Metoda diferencirane montaže (prvo samo stubovi, pa onda grede...) 2. Metoda kompleksne montaže (različiti konstruktivni elementi se spajaju u osnovnu,

stabilnu cjelinu: 4 stuba + 2 grede + n vezača) 3. Metoda narastanja (odozdo naviše) kod stambenih zgrada 4. Metoda slobodne montaže: konzolni način gradnje mostova 5. Metoda navlačenja: gotova betonska ili čelična konstrukcija se nagurava ili pomoću

lansirne rešetke nanosi na raspon 6. Metoda navoženja: rasponska konstrukcija sa plovnog sredstva na raspon 7. Metoda 'podrašćivanja' (slab lifting)

Izbor optimalne metode ovisi o: obimu, troškovima i trajanju pripremnih radova, mogućoj brzini izvođenja radova – roku dovršenja; potrebnoj mehanizaciji i radnicima (troškovi). TIPOVI MONTAŽE: lahka (elementi do 10kN) i teška (elementi preko 10kN). MJERE TEHNIČKE ZAŠTITE - radnici stariji od 18 a mlađi od 50 god. ; zdravi, obučeni, iskusni i detaljno upoznati sa konkretnim poslom, - odjeća lahka/termički adekvatna; obuća neklizajuća; rukavice, šljemovi, sigurnosni pojasevi i užad za vezivanje, - pomoćne skele, sa radnim platformama i ljestvama - radnik se ne smije kačiti za teret koji visi na dizalici - samo jedno lice može/mora da 'komanduje' postupkom montaže!

str.2

Građevinski fakultet u Sarajevu «Tehnologija i organizacija građenja» koncept predavanj dr. Esad Mulavdić, docent

str.3

a -

Veliki značaj kontrole položaja montažnih elemenata: stabilnost elemanata i konstrukcije, dozvoljene tolerancije...

Građevinski fakultet u Sarajevu «Tehnologija i organizacija građenja» koncept predavanja - dr. Esad Mulavdić, docent

str.4

Građevinski fakultet u Sarajevu «Tehnologija i organizacija građenja» koncept predavanja - dr. Esad Mulavdić, docent

str.5

Građevinski fakultet u Sarajevu «Tehnologija i organizacija građenja» koncept predavanja - dr. Esad Mulavdić, docent

str.6

Građevinski fakultet u Sarajevu «Tehnologija i organizacija građenja» koncept predavanja - dr. Esad Mulavdić, docent

str.7

Građevinski fakultet u Sarajevu «Tehnologija i organizacija građenja» koncept predavanja - dr. Esad Mulavdić, docent

str.8

Građevinski fakultet u Sarajevu «Tehnologija i organizacija građenja» koncept predavanja - dr. Esad Mulavdić, docent

str.9