The Effect of Sedimentation to Reservoir Capacity. A Case ...hydrology.rid.go.th/sediment-wq/filepdf/sediment... · 2.2 ลักษณะทั่วไปของอ่างเก็บน้

โครงการศกษาปรมาณการสะสมตะกอนทสงผลกระทบตอปรมาณความจของอางเกบน า กรณศกษาอางเกบน าขนดานปราการชล อ.เมอง จ.นครนายก The Effect of Sedimentation to Reservoir Capacity.

A Case Study of Khundan Prakanchon Reservoir, Mueang District, Nakhon Nayok Province.

กลมงานตะกอนและคณภาพน า สวนอทกวทยา สานกบรหารจดการน าและอทกวทยา

กรมชลประทาน กระทรวงเกษตรและสหกรณ มกราคม 2557

Hydro.sed&wq 30/2014

บทคดยอ

กลมงานตะกอนและคณภาพน า สวนอทกวทยา สานกบรหารจดการน าและอทกวทยา กรมชลประทาน

การศกษาตะกอนในอางเกบน าขนดานปราการชล ดาเนนการสารวจระดบภมประเทศของอางเกบน า และจดทาแผนทเสนช นความสงของอางเกบน าดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร และประเมนความจของอางเกบน าดวยวธพ นทเสนช นความสงเฉลย เพอทราบความจของอางเกบน า ณ ปจจบน อกท งยงสามารถนาขอมลไปวางแผนบรหารจดการน ารวมท งการปองกนการกดเซาะลมน าและการขดลอกตะกอนในอางเกบน า ผลการศกษาพบวา ทระดบเกบกกปกต 110.00 เมตร จากระดบน าทะเลปานกลาง ปจจบนอางเกบน ามความจท 223.83 ลานลกบาศกเมตร และมพ นทผวน า 5.52 ตารางกโลเมตร มความจลดลงจากเดมเมอเรมเกบกกน า 0.17 ลานลกบาศกเมตร เมอพจารณาจากความจของอางเกบน าทลดลง สามารถประเมนไดวามปรมาณตะกอนไหลลงอางเกบน าประมาณ 152,071.80 ตน หรอเฉลยประมาณปละ 25,345.30 ตน และมอตราการกดเซาะพ นทลมน าประมาณ 0.14 มลลเมตร/ป

ค ำน ำ

กลมงำนตะกอนและคณภำพน ำ สวนอทกวทยำ ส ำนกบรหำรจดกำรน ำและอทกวทยำ กรมชลประทำน

ป พ.ศ. 2553 กรมชลประทานมโครงการศกษาปรมาณการสะสมตะกอนทสงผลกระทบตอความจของอางเกบน าขนดานปราการชล เพอนามาใชในการบรหารจดการน า และเพมการกกเกบน าเพอการชลประทาน การอปโภค-บรโภค และบรรเทาอทกภย โดยมอางเกบน าขนดานปราการชล อาเภอเมอง จงหวดนครนายก และอางเกบน าขนาดใหญและขนาดกลางอก 5 อางเกบน า ทไดดาเนนการศกษาไปพรอมๆ กน กรมชลประทานไดมอบหมายให กลมงานตะกอนและคณภาพน า สวนอทกวทยา สานกบรหารจดการน าและอทกวทยา เปนผดาเนนการต งงบประมาณและศกษาปรมาณการตกสะสมของตะกอนทสงผลกระทบตอปรมาณความจของอางเกบน า โดยการสารวจระดบภมประเทศของอางเกบน าจะดาเนนการโดยศนยอทกวทยาและบรหารน าภาคตางๆ จากผลการศกษาของโครงการดงกลาวทาใหทราบถงปรมาณการสะสมตะกอนทตกทบถมในอางเกบน า ความจของอางเกบน า ณ ปจจบน และอตราการกดเซาะของพ นทลมน าเหนออางเกบน า รายงานฉบบน ไดจดทาข นมาเพอสรปผลการดาเนนงานตามแผนงานดงกลาว โดยบรรลวตถประสงคของการดาเนนงาน และทาใหสามารถใชเปนตนแบบเพอพฒนาและปรบปรงการดาเนนงานในปตอๆไป (นางรตนา รตนจารรกษ) หวหนากลมงานตะกอนและคณภาพน า

มกราคม 2557

สารบญ

กลมงานตะกอนและคณภาพน า สวนอทกวทยา สานกบรการจดการน าและอทกวทยา กรมชลประทาน

หนา สารบญ สารบญตาราง สารบญรป บทท 1 บทนา 1-1 1.1 ทมาและความส าคญ 1-1 1.2 วตถประสงค 1-4 1.3 ขอบเขตการศกษา 1-4 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1-4 1.5 คณะผศกษา 1-5 บทท 2 ลกษณะทวไปของพ นทศกษา 2-1 2.1 ต าแหนงทตงอางเกบน า 2-1 2.2 ลกษณะทวไปของอางเกบน า 2-1 2.3 ลกษณะภมประเทศ 2-1 2.4 ลกษณะทางธรณวทยา 2-2 2.5 ลกษณะทางปฐพวทยา 2-2 2.6 สภาพภมอากาศ 2-5 บทท 3 การศกษาปรมาณฝน น าทาและตะกอน 3-1 3.1 การศกษาปรมาณฝน 3-1 3.2 การศกษาปรมาณน าทา 3-3 3.3 การศกษาปรมาณตะกอน 3-8 บทท 4 การศกษาการใชทดน 4-1 4.1 การศกษาการใชทดนโดยการประยกตใชการส ารวจระยะไกล 4-1 4.2 ผลการจ าแนกประเภทการใชทดน 4-5 บทท 5 การศกษาความจอางเกบน า 5-1 5.1 การส ารวจเพอหาราคาระดบและพกดฉาก 5-1

5.2 การสรางแผนทเสนชนความสงของอางเกบน า 5-2 5.3 การประเมนความจของอางเกบน า 5-2

5.4 การหาอตราการตกสะสมของตะกอนและอตราการกดเซาะ 5-8 5.5 การศกษาวสดทองน า 5-8 5.6 ประสทธภาพการดกตะกอนของอางเกบน า 5-11 บทท 6 การศกษาเพอคาดการณปรมาณตะกอนแขวนลอย 6-1

โครงการศกษาปรมาณการสะสมตะกอนทสงผลกระทบตอปรมาณความจของอางเกบน ากรณศกษาอางเกบน าขนดานปราการชล อ.เมอง จ.นครนายก

สารบญ


หนา

บทท 7 สรปผลและขอเสนอแนะ 7-1 7.1 สรปผลการศกษา 7-1

7.2 ขอเสนอแนะ 7-1 เอกสารอางอง ภาคผนวก ก. ขอมลปรมาณฝน น าทา และตะกอน ภาคผนวก ข. ประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตฉบบท 8 (พ.ศ. 2537)

เรอง ก าหนดมาตรฐานคณภาพน าในแหลงน าผวดน ภาคผนวก ค. เกณฑมาตรฐานคณภาพน าชลประทานเพอการเกษตร

สารบญตาราง


หนา

ตารางท 3-1 ปรมาณฝนเฉลยรายเดอนของพนทลมนาอางเกบนาขนดานปราการชล 3-1 ตารางท 3-2 ปรมาณนาทาเฉลยรายเดอนทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชล 3-4 ตารางท 3-3 ผลการตรวจวดคณภาพนาในอางเกบนาขนดานปราการชล 3-7 ตารางท 3-4 ปรมาณตะกอนแขวนลอยเฉลยรายเดอนทไหลลงสอางเกบนาขนดานปราการชล 3-9 ตารางท 4-1 ขอมลดาวเทยมทใชในการศกษา 4-1 ตารางท 4-2 ประเภทการใชทดนทใชในการจาแนกประเภทขอมล 4-2 ตารางท 4-3 ตวอยางการสารวจการใชทดนประเภทตางๆ 4-4 ตารางท 4-4 การตรวจสอบความถกตองของการใชทดนในพนทศกษา 4-5 ตารางท 4-5 การใชทดนบรเวณอางเกบนาขนดานปราการชล ป พ.ศ. 2553 4-6 ตารางท 5-1 พนทและความจ ทระดบเกบกกตางๆ ของอางเกบนาขนดานปราการชล 5-4 ตารางท 5-2 สดสวนอนภาคในรปรอยละของตะกอนวสดทองนา 5-9 ตารางท 5-3 ความหนาแนนและคาคงตวของสวนผสมตะกอนตามลกษณะการจดการ 5-10

อางเกบนา ตารางท 6-1 สมประสทธสหสมพนธเพยรสน 6-3

สารบญรป


หนา รปท 1-1 พนทศกษาอางเกบนาขนดานปราการชล 1-2 รปท 1-2 ขอบเขตพนทลมนาอางเกบนาขนดานปราการชลในแผนทภมประเทศ 1-3

มาตราสวน 1: 50,000 รปท 2-1 ลกษณะทางธรณวทยาในพนทลมนาอางเกบนาขนดานปราการชล 2-3 รปท 2-2 ลกษณะการกระจายตวของชดดนในพนทลมนาอางเกบนาขนดานปราการชล 2-4 รปท 2-3 แผนททศทางลมมรสมของประเทศไทย 2-6 รปท 2-4 อณหภมเฉลยในพนทลมนาอางเกบนาขนดานปราการชล 2-7 รปท 2-5 ความชนสมพทธเฉลยในพนทลมนาอางเกบนาขนดานปราการชล 2-8 รปท 2-6 ปรมาณการระเหยเฉลยในพนทลมนาอางเกบนาขนดานปราการชล 2-8 รปท 2-7 ปรมาณเมฆปกคลมในลมนาอางเกบนาขนดานปราการชล 2-9 รปท 2-8 ความเรวลมในลมนาอางเกบนาขนดานปราการชล 2-9 รปท 3-1 ปรมาณฝนเฉลยรายเดอนของอางเกบนาขนดานปราการชล 3-1 รปท 3-2 ปรมาณนาฝนสะสมรายเดอนของอางเกบนาขนดานปราการชล 3-2 รปท 3-3 แนวโนมและชวงมาตรฐานปรมาณฝนรายป ระหวางป พ.ศ.2548-2553 3-3 รปท 3-4 ความสมพนธระหวางปรมาณนาทาเฉลยรายปกบพนทลมนาของลมนานครนายก 3-4 รปท 3-5 ปรมาณนาทาเฉลยรายเดอนทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชล 3-5 รปท 3-6 ปรมาณนาทาสะสมทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชล 3-5 รปท 3-7 แนวโนมและชวงมาตรฐานปรมาณนาทารายปทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชล 3-6 รปท 3-8 ความสมพนธระหวางปรมาณตะกอนแขวนลอยรายปเฉลยกบพนทลมนาของ 3-9

ลมนานครนายก รปท 3-9 ปรมาณตะกอนแขวนลอยเฉลยรายเดอนทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชล 3-10 รปท 3-10 ปรมาณตะกอนแขวนลอยสะสมทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชล 3-10 รปท 3-11 แนวโนมและชวงมาตรฐานปรมาณตะกอนแขวนลอยรายปทไหลลงอางเกบนา 3-11 ขนดานปราการชล รปท 4-1 ขอมลดาวเทยม Landsat 5 –TM ทใชในพนทศกษา ป พ.ศ.2553 4-7 รปท 4-2 การใชทดนในพนทลมนาอางเกบนาขนดานปราการชล พ.ศ.2553 4-8 รปท 5-1 จดสารวจราคาระดบและพกดฉากอางเกบนาขนดานปราการชล 5-3 รปท 5-2 โคงพนท-ความจ อางเกบนาขนดานปราการชล ป พ.ศ.2553 5-6 รปท 5-3 แผนทแสดงเสนชนความสงอางเกบนาขนดานปราการชล ป พ.ศ.2553 5-7 รปท 5-4 โคงประสทธภาพการดกตะกอน 5-11 รปท 6-1 ปรมาณฝนรายปของลมนาอางเกบนาขนดานปราการชล พ.ศ.2548-2553 6-1

โครงการศกษาปรมาณการสะสมตะกอนทสงผลกระทบตอปรมาณความจของอางเกบนากรณศกษาอางเกบนาขนดานปราการชล อ.เมอง จ.นครนายก

สารบญรป


หนา รปท 6-2 ปรมาณนาทารายปทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชลตงแตป พ.ศ.2548-2553 6-2 รปท 6-3 ปรมาณตะกอนแขวนลอยรายปทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชลตงแตป 6-2

พ.ศ.2548-2553

บทท 1 บทน ำ


1-1

1.1 ทมำและควำมส ำคญ การเพมขนของตะกอนทตกทบถมภายหลงการสรางอางเกบนา เปนปญหาสาคญทสงผลตอการบรหารจดการนา เนองจากสงผลใหความจของอางเกบนาลดลง แมวากอนการสรางอางเกบนาไดทาการสารวจ ตรวจวดและทาการสรางระบบปองกนแลว อยางไรกตามการเปลยนแปลงสภาพการใชทดน การลดลงของพนทปาไมเหนออางเกบนา ประกอบกบการกอสรางสาธารณปโภค บานเรอน การเปลยนแปลงของฤดกาล ความรนแรงของพาย ทาใหเกดการชะลางพงทลายของหนาดนในบรเวณพนทลมนา และพดพาเอาตะกอนดนเหลานนลงสแหลงนาซงเปนสาเหตใหปรมาณตะกอนเกดการสะสมตวในอางเกบนาเพมมากขนเปนลาดบตามระยะเวลา ซงจะทาใหความจของอางเกบนาลดลง (Verstraeten et al., 2003) สงผลกระทบตอการบรหารจดการและวางแผนการใชนาเนองจากขอมลพนฐานไมถกตอง

พนทลมนาในแตละแหงมลกษณะพฤตกรรมและกระบวนการของการเกดตะกอนและตกทบถมแตกตางกนออกไปตามสภาพแวดลอมของลมนานนๆ เชน สภาพภมประเทศ การใชประโยชนทดน สภาพปาไมหรอพชคลมดน ปรมาณฝนหรอความเขมของฝน คณสมบตทางกายภาพของดนและลกษณะทางธรณวทยา เปนตน ปจจยตางๆ เหลานมการเปลยนแปลงตามกาลเวลาและเปนมลเหตเบองตนททาใหอตราการกดเซาะพนผวของลมนา การเคลอนยายของตะกอน การกระจายตวและปรมาณการตกตะกอนสะสมมากนอยไมเทากนในแตละอางเกบนา (Labadz et al., 1995) ดงนนการศกษาถงความสมพนธระหวางการเปลยนแปลงของปจจยแวดลอมกบปรมาณตะกอนทบถมในอางเกบนาจงมประโยชนเปนอยางมากทจะนามาใชในการวางแผนบรหารจดการนาใหเหมาะสมกบปรมาณความตองการทเพมขน และยงสามารถนาไปประกอบการวางมาตรการในการอนรกษดนและนาในพนทลมนาไดอกดวย

ดวยเหตดงกลาว การศกษาครงนจงมวตถประสงคเพอสารวจการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในลมนาจากอดตถงปจจบนโดยใชเทคนคสารวจระยะไกล (Remote Sensing Technique) และคาดการณการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในอนาคต แลวนาผลทไดมาหาความสมพนธกบขอมลทางอต-อทกวทยาและการเปลยนแปลงความจของอางเกบนาททาการสารวจขนมาใหม เพอนามาใชในการปรบปรงโคงระดบ-ความจ-พนทของอางเกบนา และพฒนาเครองมอในการคาดการณปรมาณตะกอนทตกทบถมในอางเกบนาตอไปในอนาคต โดยเลอกพนทศกษาคอพนทลมนาคลองทาดาน ซงมอางเกบนาทสาคญคออางเกบนาขนดานปราการชล ดงแสดงในรปท 1-1


บทท 1


1-2

รปท 1-1 พนทศกษาอางเกบนาขนดานปราการชล


บทท 1


1-3

รปท 1-2 ขอบเขตลมนาอางเกบนาขนดานปราการชลในแผนทภมประเทศ มาตราสวน 1: 50,000


บทท 1


1-4

1.2 วตถประสงค 1.2.1 เพอตรวจสอบความจของอางเกบนา ณ ปจจบน 1.2.2 เพอศกษาปรมาณตะกอนทตกสะสมในอางเกบนา 1.2.3 เพอศกษาถงการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในพนทเหนออางเกบนา 1.2.4 เพอศกษาอตราการกดเซาะของพนทเหนออางเกบนา 1.2.5 เพอหาความสมพนธระหวางตะกอนกบตวแปรเชงอต-อทกวทยา

1.3 ขอบเขตกำรศกษำ 1.3.1 เกบรวบรวมและวเคราะหขอมลทางอต-อทกวทยาของพนท 1.3.2 ศกษาและวเคราะหความสมพนธระหวางการใชประโยชนทดนกบปรมาณตะกอน 1.3.3 ศกษาและวเคราะหความสมพนธระหวางปรมาณนาฝนและปรมาณนาทา กบปรมาณ

ตะกอน 1.3.4 สารวจความลกของอางเกบนา โดยใช Echo Sounder 1.3.5 สารวจคาพกดความสงและพกดของภมประเทศบรเวณอางเกบนา 1.3.6 จดทาแผนทเสนชนความสง (Contour Map) ของอางเกบนา มาตราสวน 1: 4,000

แสดงเสนชนความสงทกๆ 1 เมตร 1.3.7 คานวณและสรางกราฟโคงความสมพนธระหวางความจอางเกบนาทระดบความลก

ตางๆ เพอประเมนความจของอางเกบนา ซงทาใหทราบถงสภาวะนาตนทนเกบกกในปจจบนทมอยในอางเกบนาทระดบตางๆ

1.3.8 นาความจของอางเกบนาใหมไปเปรยบเทยบกบความจเดมของอางเกบนาทมการสารวจในอดต เพอประเมนความจของอางเกบนาใหม และประเมนปรมาณตะกอนทตกทบถมในอางเกบนา

1.3.9 ประเมนปรมาณนาตนทนเกบกกในปจจบนทมอยในอางเกบนาทระดบตางๆ ซงจะนาผลไปประกอบการวางแผนในการบรหารจดการนา และการปรบปรงบารงรกษาอางเกบนาใหมประสทธภาพและประโยชนสงสด

1.4 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

1.4.1 สามารถประเมนความจของอางเกบนา ณ ปจจบน 1.4.2 สามารถประเมนปรมาณตะกอนทตกทบถมในอางเกบนา 1.4.3 ทราบถงการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในพนทลมนาเหนออางเกบนา


บทท 1


1-5

1.4.4 ทราบอตราการกดเซาะของพนทเหนออางเกบนา 1.4.5 สามารถแสดงความสมพนธระหวางตะกอนททบถมในอางเกบนากบตวแปรทางอต -

อทกวทยา และการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน

1.5 คณะผศกษำ

หวหนา/ผจดการโครงการ ตาแหนง/สงกด

นางรตนา รตนจารรกษ หวหนากลมงานตะกอนและคณภาพนา ทปรกษาโครงการ ดร.ทองเปลว กองจนทร ผอานวยการสานกบรหารจดการนาและอทกวทยา นายจเร ทองดวง ผอานวยการสวนอทกวทยา สานกบรหารจดการนาและอทกวทยา นายอธวฒน พงษออ ผอานวยการโครงการชลประทานนครนายก สานกชลประทานท 9 นายปญญา โรหตจนทร หวหนาฝายจดสรรนาและปรบปรงระบบชลประทาน

โครงการชลประทานนครนายก สานกชลประทานท 9 คณะทางาน นายสมชย นยอนนต นกอทกวทยาชานาญการพเศษ กลมงานตะกอนและคณภาพนา นายสมย ศรทอง นายนพนธ เขยวศร นายชยยทธ ชมพล นายลาภม เทยบชยภม นางสาวหทยทพย โสมสย

เจาพนกงานอทกวทยาชานาญงาน ศนยอทกวทยาและบรหารนาภาคตะวนออก เจาพนกงานอทกวทยาชานาญงาน ศนยอทกวทยาและบรหารนาภาคเหนอตอนลาง เจาพนกงานอทกวทยาชานาญงาน ศนยอทกวทยาและบรหารนาภาคตะวนตก นกอทกวทยา กลมงานตะกอนและคณภาพนา นกอทกวทยา กลมงานตะกอนและคณภาพนา

โครงการการจดท าขอมลรายละเอยดในเชงเทคนคของการปรบปรงการก าหนดชนคณภาพลมน าภาคเหนอ บทท 1

บทท 2

ลกษณะทวไปของพนทศกษา

กลมงานตะกอนและคณภาพนา สวนอทกวทยา สานกบรหารจดการนาและอทกวทยา กรมชลประทาน

2-1

2.1 ตาแหนงทตงอางเกบนา อางเกบน าขนด านปราการชลเปนเข อนคอนกรตบดอดท ยาวท ส ดในโลก (Roller

Compacted Concrete) สรางปดก นคลองทาดาน ทบานทาดาน ตาบลหนต ง อาเภอเมองนครนายก จงหวดนครนายก บรเวณพกด เสนรง 13o-52’-34” N เสนแวง 102o-18’-48” E (Projection WGS1984) ในแผนทภมประเทศ 1:50,000 ระวาง 5237-I ลาดบชด L7018

2.2 ลกษณะทวไปของอางเกบนา อางเกบน าขนดานปราการชลเปนอางเกบน าขนาดใหญ ประเภทเขอนคอนกรตบดอด สรางปดก นคลองทาดาน ทตาบลหนต ง อาเภอเมองนครนายก จงหวดนครนายก กอสรางแลวเสรจและเรมเกบกกน าในปพ.ศ. 2548 วตถประสงคหลกของอางเกบน าเพอกกเกบน าไวใช ในการเกษตร การอปโภคบรโภค บรรเทาอทกภย ตลอดจนแกไขปญหาดนเปร ยว โดยมรายระเอยดของโครงการดงน - พ นทรบลมน า 197.2 ตารางกโลเมตร โดยมปรมาณฝนเฉลย 1,494.0 มลลเมตร/ป - ระดบเกบกกปกต (Normal Pool Level) ท 110.0 เมตร (ร.ท.ก.) มความจ 224.0 ลานลกบาศกเมตร - ระดบเกบกกสงสด (Maximum Pool Level) อยท 110.5 เมตร (ร.ท.ก.) และระดบน าใชการไมได (Dead Storage) ท 38.0 เมตร (ร.ท.ก.)

- สนเขอนมความยาว 2,594.0 เมตร กวาง 8.0 เมตร และสง 93.0 เมตร โดยสนเขอนอยทระดบ 112.0 เมตร (ร.ท.ก.) 2.3 ลกษณะภมประเทศ

ลกษณะภมประเทศของพ นทลมน าอางเกบน าขนดานปราการชลโดยทวไปแบงออกเปน 3 สวน โดยบรเวณตอนบนมลกษณะเปนภเขาสง ตดตอกบภเขาดงพญาเยนเปนเทอกเขาเดยวกน ยอดเขาทสงทสดคอยอดเขาเขยว สงจากระดบน าทะเล 1,292 เมตร ตอนกลางและตอนลางเปนทราบ ตนน าอยทระดบความสงประมาณ 1,200 เมตร (ร.ท.ก.) แลวคอยๆ ลาดลงทระดบตาสด 100 เมตร (ร.ท.ก.) ความลาดชนเฉลย 1:49 พ นทลมน ามขนาดประมาณ 197.2 ตารางกโลเมตร ดงแสดงในรปท 1-1

โครงการศกษาปรมาณการสะสมตะกอนทสงผลกระทบตอปรมาณความจของอางเกบน า กรณศกษาอางเกบขนดานปราการชล อ.เมอง จ.นครนายก

บทท 2


2-2

2.4 ลกษณะทางธรณวทยา ลกษณะธรณสณฐานของพ นทลมน าอางเกบน าขนดานปราการชลถกปกคลมดวยหน 2

ประเภท คอ อคนพ (Extrusive Igneous Rock) ซงสวนใหญประกอบดวยหนแอนดไซด (Andesite) หนไรโอไลต (Rhyolite) และหนทฟฟ (Tuff) ท เหลอถกปกคลมดวยหนตะกอน (Sedimentary Rock) กลมหนโคราช ไดแก หมวดหนภกระดงและหมวดหนพระวหาร โดยหมวดหนภกระดงประกอบดวยหนทรายแปง (Siltstone) หนโคลน (Mudstone) และหนหลายส สวนหมวดหนพระวหารประกอบดวยหนทราย (Sandstone) สขาวเปนสวนใหญ ดงแสดงในรปท 2-1 2.5 ลกษณะทางปฐพวทยา

พ นทลมน าอางเกบน าขนดานปราการชลเกอบท งหมดถกปกคลมดวยดนพ นทลาดชนเชงซอน (Slope Complex) โดยดนน พบในพ นทภเขาซงมความลาดชนมากกวารอยละ 35 มท งดนลกและดนต น มกมเศษหน กอนหน หรอหนโผล กระจดกระจายทวไป ลกษณะของเน อดนและความอดมสมบรณตามธรรมชาตแตกตางกนไป ข นอยกบชนดของหนตนกาเนดในบรเวณน น ซงเปนหนอคนเน อละเอยด และหนตะกอน แตเนองจากสภาพ นททมความลาดชนมากกวารอยละ 35 จงทาใหเกดการช ะ ล า ง พ งท ล า ย ข อ ง ด น ได ง า ย (Pacific Southwest Inter-Agency Committee, Water Management Subcommittee, 1968) การกระจายตวของแตละชดดนแสดงดงรปท 2-2


บทท 2


2-3

รปท 2-1 ลกษณะทางธรณวทยาในพ นทลมน าอางเกบน าขนดานปราการชล


บทท 2


2-4

รปท 2-2 ลกษณะการกระจายตวของชดดนในพ นทลมน าอางเกบน าขนดานปราการชล

โครงการศกษาปรมาณการสะสมตะกอนทสงผลกระทบตอปรมาณความจของอางเกบน า กรณศกษาอางเกบน าขนดานปราการชล อ.เมอง จ.นครนายก

บทท 2


2-5

2.6 สภาพภมอากาศ สภาพภมอากาศโดยทวไปของพ นทลมน าบางปะกง อยภายใตอทธพลของลมมรสมตะวนตก

เฉยงใตและลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ อทธพลของลมมรสมท งสองน สงผลตอสภาพภมอากาศของภาคกลางซงเปนทต งของพ นทศกษา ทาใหมฤดฝนอยในชวงกลางเดอนพฤษภาคมถงกลางเดอนตลาคม โดยมฝนหนกในชวงเดอนสงหาคมถงเดอนกนยายน รวมท งไดรบฝนจากอทธพลของพายดเปรสชนทพดผานเขามาจากทะเลจนใตในชวงเวลาดงกลาวดวย เมอผานพนจากอทธพลของมรสมตะวนตกเฉยงใต ลกษณะอากาศโดยทวไปเรมเขาสสภาวะแหงแลงและอณหภมของอากาศลดลงภายใตอทธพลของมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ ซงไดรบอทธพลโดยตรงจากความกดอากาศสงในประเทศจน ดงแสดงในรปท 2-3 โดยชวงเวลาดงกลาวจะเรมประมาณต งแตกลางเดอนตลาคมถงกลางเดอนกมภาพนธ ชวงเวลาทเหลอระหวางกลางเดอนกมภาพนธถงกลางเดอนพฤษภาคมจะเปนชวงฤดรอน ลกษณะอากาศโดยทวไปในชวงเวลาน มอณหภมคอนขางสงและแหงแลง นอกจากลมมรสมทพดผานเปนประจาแลว ยงมรองความกดอากาศตา ลมพายจรโดยเฉพาะพายดเปรสชน โซนรอนและไตฝน จากมหาสมทรแปซฟก ทพดมาจากทศตะวนออกเฉยงใตระหวางเดอนพฤษภาคมถงธนวาคม ผลจากลมมรสมดงกลาวจะทาใหมฝนตกหนก แผนดนถลม น าทวมฉบพลน น าปาไหลหลาก และกอใหเกดความเสยหายตอชวต ทรพยสน อาคารบานเรอน เรอกสวนไรนา และเสนทางคมนาคม


บทท 2


2-6

รปท 2-3 แผนททศทางลมมรสมของประเทศไทย (กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม, 2552)


บทท 2


2-7

การวเคราะหขอมลสภาพภมอากาศในชวงฤดกาลตางๆ โดยพจารณาจากอทธพลของลมมรสมรวมกบขอมลภมอากาศของสถานตรวจวดภมอากาศท อ.เมอง จ.ปราจนบร ของกรมอตนยมวทยา ในคาบ 30 ป ต งแตป พ.ศ. 2523 – 2552 ไดแกขอมล อณหภม ความช นสมพทธ ปรมาณการระเหย เมฆปกคลม และ ความเรวลม ซงเปนขอมลทเกยวของกบการใชน าของพช และการระเหยของน าจากอางเกบน า (Doorenbos and Pruitt, 1975; Jensen et al., 2005) สามารถสรปสภาพภมอากาศของพ นทศกษา ไดดงน

1) อณหภม (Temperature) อณหภมเฉลยรายเดอนแสดงดงรปท 2-4 มคาผนแปรอยระหวาง 26.2 – 30.2 องศาเซลเซยส ชวงทมอณหภมเฉลยตาสดอยในเดอนธนวาคม 26.2 องศาเซลเซยส ในขณะทอณหภมเฉลยสงสดอยในเดอนเมษายน 30.2 องศาเซลเซยส อณหภมเฉลยท งปมคา 28.3 องศาเซลเซยส

รปท 2-4 อณหภมเฉลยในพ นทลมน าอางเกบน าขนดานปราการชล (กรมอตนยมวทยา, 2554)

2) ความช นสมพทธ (Relative Humidity) ความช นสมพทธเฉลยรายเดอนแสดงดงรปท 2-5 มคาอยระหวาง 62 - 83 เปอรเซนต เดอนทมความช นสมพทธตาสด คอเดอนธนวาคม 62 เปอรเซนต เดอนทมความช นสมพทธเฉลยสงสดคอเดอนกนยายน 83 เปอรเซนต คาความช นสมพทธรายปเฉลย 74 เปอรเซนต

24.0

25.0

26.0

27.0

28.0

29.0

30.0

31.0

อณหภ

ม -อ

งศาเซ

ลเซย

ส

เดอน


บทท 2


2-8

รปท 2-5 ความช นสมพทธเฉลยในพ นทลมน าอางเกบน าขนดานปราการชล (กรมอตนยมวทยา, 2554)

3) ปรมาณการระเหย (Evaporation) ปรมาณการระเหยเฉลยรายเดอนแสดงดงรปท 2-6 มคาผนแปรอยระหวาง 125 – 167 มลลเมตร ชวงทมปรมาณการระเหยเฉลยสงสดอยในเดอนมนาคม 167 มลลเมตร ในขณะทเดอนกนยายนเปนเดอนทมปรมาณการระเหยเฉลยตาสด 125 มลลเมตร คาปรมาณการระเหยทวดจากถาดวดการระเหย รวมท งปมคาเฉลย 1,682 มลลเมตร

รปท 2-6 ปรมาณการระเหยเฉลยในพ นทลมน าอางเกบน าขนดานปราการชล (กรมอตนยมวทยา, 2554)

4) เมฆปกคลม (Cloudiness) ปรมาณเมฆปกคลมทองฟารายเดอนแสดงดงรปท 2-7 มคาเฉลยอยในชวง 3 – 8 สวน ชวงทมปรมาณเมฆปกคลมเฉลยนอยทสดอยในเดอนมกราคมและ

0102030405060708090

ความ

ช นสม

พทธ -

%

เดอน

020406080

100120140160180

ปรมา

ณการ

ระเห

ย -ม

ม.

เดอน


บทท 2


2-9

เดอนธนวาคม 3 สวน และสงสดเฉลยอยในเดอนมถนายนถงเดอนกนยายน 8 สวน สาหรบคาเฉลยรวมท งป 6.0 สวน

รปท 2-7 ปรมาณเมฆปกคลมในลมน าอางเกบน าขนดานปราการชล (กรมอตนยมวทยา, 2554)

5) ความเรวลม (Wind) ความเรวลมรายเดอนแสดงดงรปท 2-8 มคาเฉลยมคาผนแปรอยระหวาง 0.8 – 2.7 นอต ชวงทมความเรวลมเฉลยนอยทสดอยในเดอนมถนายนและเดอนกรกฎาคม 0.8 นอต และสงสดเฉลยอยในเดอนธนวาคม 2.7 นอต ความเรวลมสงสดทเคยเกดข นในคาบ 30 ป เกดข นในเดอนกมภาพนธและเดอนเมษายน มความเรว 40 นอต

รปท 2-8 ความเรวลมในลมน าอางเกบน าขนดานปราการชล (กรมอตนยมวทยา, 2554)

0123456789

เมฆป

กคลม

-0-

10

เดอน

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

ความ

เรวลม

-นอ

ต

เดอน

บทท 3

การศกษาปรมาณฝน น าทาและตะกอน


3-1

3.1 การศกษาปรมาณฝน การศกษาปรมาณฝนเปนการวเคราะหขอมลปรมาณฝนรายเดอนและรายป เพอวเคราะหปรมาณฝนสะสม ปรมาณฝนเฉลยรายเดอนและรายป การวเคราะหแนวโนมและชวงมาตรฐานปรมาณฝนในพนทลมนาของอางเกบนาขนดานปราการชล โดยการวเคราะหปรมาณฝนรายเดอน เปนการหาปรมาณฝนเฉลยดวยวธคาเฉลยทางเลขคณต (Arithmetic Mean) แสดงดงสมการท (3-1)

Pa =

n

i n

Pi

1

(3-1)

เมอ Pa คอปรมาณฝนเฉลย P คอปรมาณฝนทสถานวด และ n คอจานวนสถาน โดยสถานวดปรมาณฝนทใชสาหรบวเคราะหปรมาณฝนเฉลยของลมนาอางเกบนาขนดานปราการชลม 2 สถาน คอ สถานวดปรมาณฝน อาเภอเมอง จงหวดนครนายก (22341) และสถานวดปรมาณฝน อาเภอปากพล จงหวดนครนายก (22032) จากนนทาการประมาณคาขอมลทขาดหายไปดวยวธสดสวนปกต (Normal Ratio Method) ซงผลจากการวเคราะหไดปรมาณฝนเฉลยรายเดอนของลมนาอางเกบนาขนดานปราการชลแสดงดงตารางท 3-1 และรปท 3-1 แสดงรายละเอยดของปรมาณฝนรายเดอนดงภาคผนวก ก-1 โดยเดอนทมปรมาณฝนสงสดคอเดอนกนยายน 319.4 มลลเมตร เดอนทมปรมาณฝนตาสดคอเดอนมกราคม 0.3 มลลเมตร และมปรมาณฝนเฉลยทงปประมาณ 1,406.1 มลลเมตร

ตารางท 3-1 ปรมาณฝนเฉลยรายเดอนของพนทลมนาอางเกบนาขนดานปราการชล หนวย: มลลเมตร

เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. ฝนรายป 57.9 221.5 194.5 257.7 178.8 319.4 114.2 9.1 2.5 0.3 4.0 46.2 1,406.1

รปท 3-1 ปรมาณฝนเฉลยรายเดอนของอางเกบนาขนดานปราการชล

0.0

50.0

100.0

150.0

200.0

250.0

300.0

350.0

เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค.

ปรมา

ณฝน

(มม.

)

เดอน

โครงการศกษาปรมาณการสะสมตะกอนทสงผลกระทบตอปรมาณความจของอางเกบนา: กรณศกษาอางเกบนาขนดานปราการชล อ.เมอง จ.นครนายก

บทท 3


3-2

สาหรบการวเคราะหปรมาณฝนสะสมรายเดอนในชวงป พ.ศ. 2548-2553 แสดงดงรปท 3-2 พบวาปรมาณฝนสะสมรายเดอนจะเรมมปรมาณสงขนตงแตเดอนเมษายนถงเดอนตลาคม หลงจากนนปรมาณฝนสะสมรายเดอนจะเรมคงทและมปรมาณฝนสงสดในชวงเดอนตลาคมถงเดอนมนาคม

รปท 3-2 ปรมาณฝนสะสมรายเดอนของอางเกบนาขนดานปราการชล

จากการวเคราะหดงกลาว สามารถแสดงปรมาณฝนรายป ปรมาณฝนรายปเฉลย เกณฑ

ปรมาณฝนมาก เกณฑปรมาณฝนนอย ซงไดจากคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation: SD) ถาเกณฑมากใชคาเฉลยบวกคา SD ถาเกณฑนอยใชคาเฉลยลบคา SD และแนวโนมปรมาณฝนรายป ดงรปท 3-3 และไดสมการเชงเสนตรงทแสดงความสมพนธระหวางปรมาณฝนรายปกบเวลาดงสมการท 3.2

RF = 43.82x + 1,296.60 (3-2) เมอ RF คอปรมาณฝนรายป (มม.) และ x คอ Time Step ทเรมตงแตป พ.ศ. 2548 โดยท x = 0, 1, 2, … , n จากการวเคราะหดงกลาวพบวาปรมาณฝนเฉลยรายปในคาบ 6 ป (พ.ศ. 2548-2553) อยในชวง (Copping Range) 957 – 1,856 มม. ซงจากสถตมแนวโนมเพมขน

0.0200.0400.0600.0800.0

1000.01200.01400.01600.0


ปรมา

ณฝน

(มม.

)

เดอน


บทท 3


3-3

รปท 3-3แนวโนมและชวงมาตรฐานปรมาณฝนรายป ระหวางป พ.ศ.2548 - 2553

3.2 การศกษาปรมาณน าทา

3.2.1 ความสมพนธระหวางปรมาณน าทากบพ นทลมน า ในอดตถงปจจบนอางเกบนาขนดานปราการชลไมไดมการประเมนปรมาณนาทาทไหลลงอางเกบนาไว ดงนนจงจาเปนตองนาขอมลจากสถานตรวจวด NY.3 ของคลองบานนาทอยบรเวณใกลเคยง ซงมความคลายคลงกนทางดานอต-อทกวทยา และอยภายใตลมนายอยเดยวกนคอลมนานครนายกมาใชเปนสถานดชนในการประเมนหาคาปรมาณนาทา (วระพล แตสมบต, 2531) โดยใชแบบจาลองในลกษณะกาหนดตวแปรตายตว (Deterministic Model) ในรปแบบของแบบจาลองเอมไพรคอล (Empirical Model) ดงแสดงในสมการท (3-3)

Qw = aAb (3-3) เมอ Qw คอ ปรมาณนาทาเฉลยรายป (ลาน ลบ.ม.) A คอ พนทลมนา (ตร.กม.)และ

a, b คอ คาสมประสทธของสมการถดถอย (Regression Equation) จากสมการไดนาขอมลปรมาณนาจากสถานตรวจวดปรมาณนาทา ในพนทล มนานครนายกทงหมด จานวน 7 สถาน มาสรางกราฟความสมพนธระหวางปรมาณนาทาเฉลยรายป (Mean Annual Runoff) กบพนทลมนา แสดงดงรปท 3-4

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

2548

2549

2550

2551

2552

2553

ปรมา

ณฝน

(มม.

)

พ.ศ.ปรมาณฝนรายป ปรมาณฝนรายปเฉลย เกณฑปรมาณฝนมาก

เกณฑปรมาณฝนนอย แนวโนมปรมาณฝนรายป


บทท 3


3-4

รปท 3-4 ความสมพนธระหวางปรมาณนาทาเฉลยรายปกบพนทลมนาของลมนานครนายก

ซงจากกราฟความสมพนธระหวางปรมาณนาทาเฉลยรายปกบพนทลมนาในลมนานครนายก ทาใหไดสมการถดถอย (Regression Equation) ดงสมการท (3-4) มคา R2 = 0.787

Qw = 0.251A1.280 (3-4)

จากสมการท (3-4) สามารถนามาคานวณหาปรมาณนาทาเฉลยรายปทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชล ซงมพนทรบนา 197.16 ตร.กม. ไดเทากบ 217.24 ลาน ลบ.ม. ตอป

3.2.2 การประเมนปรมาณน าทาเฉลยรายเดอน

จากการวเคราะหปรมาณนาทาเฉลยรายปทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชล คดเปน 1.93 เทาของคลองบานนา เมอนามาเทยบกบปรมาณนาทาเฉลยรายเดอนของคลองบานนา แสดงในภาคผนวก ก-2 สามารถแจกแจงปรมาณนาทาเฉลยรายเดอนทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชลไดดงตารางท 3-2 และรปท 3-5 แสดงรายละเอยดรายปดงภาคผนวก ก-3 ชวงเดอนทมปรมาณนาทาไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชลมากทสดคอชวงเดอนกนยายน – ตลาคม โดยมปรมาณนาทาไหลลงอางเกบนามากทสดคอเดอนกนยายน 66.75 ลานลกบาศกเมตร เดอนทมปรมาณนาทาไหลลงอางเกบนานอยทสดคอเดอนมนาคม 0.84 ลานลกบาศกเมตรและมปรมาณเฉลยรายปประมาณ 217.24 ลานลกบาศกเมตร

ตารางท 3-2 ปรมาณนาทาเฉลยรายเดอนทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชล หนวย: ลานลกบาศกเมตร

เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. รายป

5.91 14.33 15.95 24.05 20.61 66.75 44.82 15.54 4.07 3.37 1.01 0.84 217.24

10

100

1,000

100 1,000

ปรมา

ณน า

ทา (ล

าน ล

บ.ม.

)

พ นทลมน า (ตร.กม.)


บทท 3


3-5

รปท 3-5 ปรมาณนาทาเฉลยรายเดอนทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชล

สาหรบปรมาณนาทาสะสมทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชลมปรมาณการไหลสะสมเพมขนตงแตเดอนเมษายนถงเดอนพฤศจกายน และเรมคงทตงแตเดอนพฤศจกายน-เดอนมนาคม ดงแสดงในรปท 3-6

รปท 3-6 ปรมาณนาทาสะสมทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชล

จากการวเคราะหดงกลาว สามารถแสดงปรมาณนาทารายป ปรมาณนาทาเฉลยรายป เกณฑปรมาณนามาก เกณฑปรมาณนานอย ซ งไดจากคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation: SD) ถาเกณฑมากใชคาเฉลยบวกคา SD ถาเกณฑนอยใชคาเฉลยลบคา SD และแนวโนม

0.00

10.00

20.00

30.00

40.00

50.00

60.00

70.00

80.00


ปรมา

ณน า

ทา (ล

าน ล

บ.ม.

)

เดอน

0.00

50.00

100.00

150.00

200.00

250.00


ปรมา

ณน า

ทา (ล

าน ล

บ.ม.

)

เดอน


บทท 3


3-6

(Trend) ปรมาณนาทารายป ดงรปท 3-7 และไดสมการเชงเสนตรงทแสดงความสมพนธระหวางปรมาณนาทารายปกบเวลาไดดงสมการท (3-5) Qt = 37.14x + 124.38 (3-5) เมอ Qt คอปรมาณนาทารายป (ลาน ลบ.ม.) และ x คอ Time Step ทเรมตงแตป พ.ศ.2548 โดยท x = 0, 1, 2, …, n ซงพบวาปรมาณนาทารายปในคาบ 6 ป (พ.ศ.2548-2553) อยในชวง (Copping Range) 135.09 – 299.39 ลาน ลบ.ม. ซงจากสถตมแนวโนมเพมขน

รปท 3-7 แนวโนมและชวงมาตรฐานปรมาณนาทารายปทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชล

3.2.3 การศกษาคณภาพน า

ในการศกษาคณภาพนาภาคสนาม ไดทาการตรวจวดทงหมด 6 ดชนทมผลตอคณภาพนาผวดน อนไดแก อณหภม (Temperature) ความเปนกรด -ดาง (pH) การนาไฟฟา (Electrical Conductivity: EC) ความเคม (Salinity) ออกซเจนละลาย (Dissolved Oxygen: DO) และของแขงทละลายทงหมด (Total Dissolved Solid: TDS) โดยเลอกจดตรวจวดทงหมด 2 จดทเปนตวแทนของคณภาพนาจากอางเกบนาขนดานปราการชล ไดแก จดตรวจวดท 1 บรเวณสนเขอนกอนถงอาคารระบายนาลน (Spillway) และจดตรวจวดท 2 คลองทาดานหลงอาคารระบายนาลน โดยตรวจวดทระดบความลกของนาอางองตามประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ฉบบท 8 (พ.ศ. 2537) ดงแสดงในภาคผนวก ข. จากนนประเมนคณภาพนากบเกณฑมาตรฐานคณภาพนา 2 เกณฑ คอ มาตรฐานคณภาพนาแหลงนาผวดนประเภทท 3 ตามประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ฉบบท 8 (พ.ศ. 2537)1 และเกณฑมาตรฐานคณภาพนาชลประทานเพอการเกษตร2 ดงแสดงในภาคผนวก ค. สามารถสรปไดดงตารางท 3-3

0

50

100

150

200

250

300

350

2548 2549 2550 2551 2552 2553

ปรมา

ณน า

ทา (ล

าน ล

บ.ม.

)

พ.ศ.ปรมาณนาทารายป ปรมาณนาทารายปเฉลย เกณฑปรมาณนาทามากเกณฑปรมาณนาทานอย แนวโนมปรมาณนาทารายป


บทท 3


3-7

ตารางท 3-3ผลการตรวจวดคณภาพนาในอางเกบนาขนดานปราการชล ปจจย จดตรวจวดท เฉลย เกณฑท 11 เกณฑท 22

1 2 pH 8.5 8.7 8.6 ผานเกณฑ ไมผานเกณฑ Temp. (ºC) 28.3 25.7 27.0 ผานเกณฑ ผานเกณฑ DO (mg/L) 8.2 7.9 8.1 ผานเกณฑ ผานเกณฑ Sal. (g/L) 0.0 0.0 0.0 ไมมเกณฑ ไมมเกณฑ TDS (mg/L) 23.4 22.8 23.1 ไมมเกณฑ ผานเกณฑ EC (µs/cm) 38.0 36.0 37.0 ไมมเกณฑ ผานเกณฑ

1) ความเปนกรด-ดาง โดยปกตในแหลงนาธรรมชาตจะมคาความเปนกรด-

ดางของนาประมาณ 6.5 – 8.5 (Michaud, 1991) จากผลการตรวจวดความเปนกรด-ดางของนาในอางเกบนาพบวานามสภาพเปนดางออนๆ โดยมคา pH อยระหวาง 8.5 – 8.7 และมคาเฉลยเทากบ 8.6 ผานตามเกณฑมาตรฐานคณภาพนาแหลงนาผวดน แตไมผานมาตรฐานคณภาพนาชลประทานเพอการเกษตร

2) อณหภมจากผลการตรวจวดอณหภมของนาในภาคสนามพบวา อณหภมของนามคาอยระหวาง 25.7 – 28.3 องศาเซลเซยส และมอณหภมเฉลย 27.0 องศาเซลเซยส ซงจดวาเปนอณหภมตามธรรมชาต สงมชวตในนาสามารถดารงชวตได (จาลอง อรณเลศอารย, 2548) ผานตามเกณฑมาตรฐานคณภาพนาแหลงนาผวดน และมาตรฐานคณภาพนาชลประทานเพอการเกษตร

3) ออกซเจนละลาย หรอออกซเจนทแทรกตว (Dissolved) อยในนา เปนปจจยสาคญสาหรบการดารงชวตของสตวนาและสงมชวตในนาตางๆ ทงยงใชการยอยสลายสารอนทรยและกระบวนการทางชวเคมในนาดวย (Michaud, 1991) จากผลการตรวจวดความเขมขนของออกซเจนในนาพบวามความเขมขนอยระหวาง 7.9 – 8.2 mg/L. และมคาเฉลยเทากบ 8.1 mg/L. ผานตามเกณฑมาตรฐานคณภาพนาแหลงนาผวดน และมาตรฐานคณภาพนาชลประทานเพอการเกษตร

4) ความเคมในแหลงนาธรรมชาตทกแหงยอมมเกลอ (Dissolved Salts) เจอปนอย นาทมความเขมเขนของเกลอสงจะไมมความเหมาะสมตอการบรโภคและการชลประทาน โดยความเคมทสงมผลตอการดดซมนาของเซลลพชและสตว (Osmosis) และทาใหเกดการสญเสยนาออกจากเซลล (Dehydration) (Cummings, 2004) ซ งจากการตรวจวดคาความเคมของนาในภาคสนามพบวามความเคมนอยมาก เฉลยมคา 0.0 g/L. ซงจดวามคณสมบตทเหมาะสมตอการบรโภคและการชลประทานเพอการเกษตร


บทท 3


3-8

5) ของแขงละลายนาทงหมด ประกอบดวยเกลออนนทรยและอนทรยวตถทละลายอยในนา ซงอาจไดรบมาจากแหลงในธรรมชาต นาทงจากชมชนและการเกษตร และนาเสยจากอตสาหกรรม (Fisheries and Environment Canada, 1977) ซงจากผลการตรวจวดคณภาพนาพบวาความเขมขนของของแขงละลายนาทงหมดมคาอยระหวาง 22.8 – 23.4 มลลกรม/ลตร และมคาเฉลยเทากบ 23.1 มลลกรม/ลตร ผานตามเกณฑมาตรฐานนาใชชลประทานเพอการเกษตร

6) การนาไฟฟา คาการนาไฟฟาของนาบงบอกถงปรมาณเกลอ (dissolved solids and ions) ทมอยในนา (Moore, 1989) จากผลการตรวจวดการนาไฟฟาของนาในอางเกบนาพบวานามคาการนาไฟฟาอยในชวง 36.0 – 38.0 ไมโครซเมนส/เซนตเมตร และมคาเฉลยเทากบ 37.0 ไมโครซเมนส/เซนตเมตรผานตามเกณฑมาตรฐานคณภาพนาชลประทานเพอการเกษตร

3.3 การศกษาปรมาณตะกอน

3.3.1 ความสมพนธระหวางตะกอนแขวนลอยกบพ นทลมน า จากอดตถงปจจบนอางเกบนาขนดานปราการชลไมไดมการเกบขอมลปรมาณตะกอนแขวนลอยทไหลลงอางเกบนาไว ดงนนจงจาเปนตองนาขอมลจากสถานตรวจวด NY.3 ของคลองบานนาทอยบรเวณใกลเคยง และเปนสถานดชนทใชในการประเมนปรมาณนาทาในการศกษาน ซงมความคลายคลงกนทางดานอต-อทกวทยาและอยภายใตลมนายอยเดยวกนคอลมนานครนายกมาใชเปนสถานดชนในการประเมนหาคาปรมาณตะกอนแขวนลอย (วระพล แตสมบต, 2531) โดยใชแบบจาลองในลกษณะกาหนดตวแปรตายตว (Deterministic Model) ในรปแบบของแบบจาลองเอมไพรคอล (Empirical Model) ดงแสดงในสมการท (3.6)

Qs = aAb (3.6) เมอ Qs คอ ปรมาณตะกอนแขวนลอยรายปเฉลย (ตน) A คอ พนทลมนา (ตร.กม.)

และ a, b คอ คาสมประสทธของสมการ จากสมการไดนาขอมลปรมาณตะกอนแขวนลอยจากสถานตรวจวดปรมาณตะกอน

แขวนลอยทงหมด จานวน 4 สถาน มาสรางกราฟความสมพนธระหวางปรมาณตะกอนแขวนลอยรายปเฉลย (Mean Annual Suspended Sediment Discharge) กบพนทลมนา (Watershed Area) แสดงดงรปท 3-8


บทท 3


3-9

รปท 3-8 ความสมพนธระหวางปรมาณตะกอนแขวนลอยรายป เฉลยกบพนทลมนาของลมนานครนายก

จากความสมพนธระหวางปรมาณตะกอนแขวนลอยรายป เฉลยกบพนทลมนา ไดสมการความสมพนธดงสมการท (3-7) มคา R2 = 0.651

Qs = 2.054A1.632 (3-7)

จากสมการท (3-7) สามารถนามาคานวณหาปรมาณตะกอนแขวนลอยรายปเฉลยทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชล ซงมพนทรบนา 197.16 ตร.กม. ไดเทากบ 11,422.1 ตนตอป

3.3.2 ปรมาณตะกอนแขวนลอยเฉลยรายเดอน จากการวเคราะหตะกอนแขวนลอยเฉลยรายปทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชล

พบวาปรมาณตะกอนแขวนลอยรายปเฉลยทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชลคดเปน 1.46 เทาของคลองบานนา เมอนามาเทยบกบปรมาณตะกอนแขวนลอยรายเดอนของคลองบานนาในภาคผนวก ก-4 สามารถแจกแจงปรมาณตะกอนแขวนลอยรายเดอนเฉลยทไหลลงสอางเกบนาขนดานปราการชลไดดงตารางท 3-4 และรปท 3-9 แสดงรายละเอยดปรมาณตะกอนแขวนลอยรายปดงภาคผนวก ก-4 โดยเดอนทมปรมาณตะกอนแขวนลอยไหลลงอางเกบนาสงทสดคอเดอนกนยายน 3,576.6 ตน ตาทสดในเดอนเมษายน 40.9 ตน และมปรมาณตะกอนแขวนลอยรายปเฉลยประมาณ 11,422.1 ตน

ตารางท 3-4ปรมาณตะกอนแขวนลอยเฉลยรายเดอนทไหลลงสอางเกบนาขนดานปราการชล หนวย: ตน

เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. ตะกอนรายป 40.9 623.2 678.3 1,236.2 1,216.1 3,576.6 2,541.3 930.2 260.7 214.5 61.2 42.9 11,422.1

1,000

10,000

100,000

100 1,000

ปรมา

ณตะ

กอนแ

ขวนล

อย (ต

น)

พ นทลมน า (ตร.กม.)


บทท 3


3-10

รปท 3-9 ปรมาณตะกอนแขวนลอยเฉลยรายเดอนทไหลลงสอางเกบนาขนดานปราการชล

สาหรบปรมาณตะกอนแขวนลอยสะสมทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชลมปรมาณการไหลสะสมเพมขนตงแตเดอนเมษายนถงเดอนพฤศจกายน และเรมคงทตงแตเดอนพฤศจกายน-เดอนมนาคม ดงแสดงในรปท 3-10

รปท 3-10 ปรมาณตะกอนแขวนลอยสะสมทไหลลงสอางเกบนาขนดานปราการชล

จากการวเคราะหดงกลาว สามารถแสดงปรมาณตะกอนแขวนลอยรายป ปรมาณตะกอนแขวนลอยรายปเฉลย เกณฑปรมาณตะกอนแขวนลอยมาก เกณฑปรมาณตะกอนแขวนลอย

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

4,000


ปรมา

ณตะ

กอนแ

ขวนล

อย (ต

น)

เดอน

0

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000


ปรมา

ณตะ

กอนแ

ขวนล

อย (ต

น)

เดอน


บทท 3


3-11

นอย และแนวโนม (Trend) ปรมาณตะกอนแขวนลอยรายป ดงรปท 3-11 และไดสมการเสนตรงทแสดงความสมพนธระหวางปรมาณตะกอนแขวนลอยรายปกบเวลาไดดงสมการท (3-8) Qs = 666.05x + 9,757 (3-8) เมอ Qs คอปรมาณตะกอนแขวนลอยรายป (ลาน ลบ.ม.) และ x คอ Time Step ทเรมตงแตป พ.ศ.2548 โดยท x = 0, 1, 2, …, n ซงพบวาปรมาณนาทารายปในคาบ 6 ป (พ.ศ.2548-2553) อยในชวง (Copping Range) 7,986.2 – 14,858.0 ตน ซงจากสถตมแนวโนมเพมขน

รปท 3-11 แนวโนมและชวงมาตรฐานปรมาณตะกอนแขวนลอยรายปทไหลลงอางเกบนาขนดานปราการชล

จากการวเคราะหปรมาณตะกอนแขวนลอยทไหลลงสอางเกบนาขนดานปราการชลสามารถนามาคานวณหาปรมาณตะกอนทงหมด (Total Sediment Discharge) ไดจากผลรวมของปรมาณตะกอนแขวนลอย (Suspended Sediment) กบปรมาณตะกอนทองนา (Bed Load) โดยปรมาณตะกอนทองนาสามารถหาไดจากรอยละ 30 ของตะกอนแขวนลอย (วระพล แตสมบต, 2531) จะไดปรมาณตะกอนทองนาเทากบ 3,426.6 ตน/ป ดงนนปรมาณตะกอนทงหมดเทากบ 14,848.7 ตน/ป

02,0004,0006,0008,000

10,00012,00014,00016,00018,000

2548 2549 2550 2551 2552 2553

ปรมา

ณตะ

กอนแ

ขวนล

อย (ต

น)

พ.ศ.ปรมาณตะกอนแขวนลอยรายป ปรมาณตะกอนแขวนลอยรายปเฉลยเกณฑปรมาณตะกอนแขวนลอยมาก เกณฑปรมาณตะกอนแขวนลอยนอยแนวโนมปรมาณตะกอนแขวนลอยรายป

บทท 4

การศกษาการใชทดน


4-1

4.1 การศกษาการใชทดน โดยการประยกตใชการสารวจระยะไกล การศกษาการใชทดนของพนทศกษา ด าเนนการศกษาโดยการประยกตใชเทคนคการส ารวจระยะไกล (Remote Sensing Technique) เพอจ าแนกประเภททดนทปรากฏอยในพนทศกษา โดยอาศยการก าหนดประเภทขอมลการใชทดน 3 ประเภท ไดแก ปาไม (Forest) ชมชนและสงปลกสราง (Urban and Build Up Area) อางเกบน า (Reservoir) โดยใชขอมลดาวเทยม Landsat 5-TM ป พ.ศ.2553 เปนฐานการวเคราะหและภาพถายทางอากาศส พ.ศ.2547 ก าหนดมาตราสวนท 1:50,000 และอางองระบบพกดภมศาสตรมาตรฐาน WGS1984 Zone 47 ดวยวธการแปลภาพดวยสายตา (Visual Interpretation) รวมกบการส ารวจความถกตองในภาคสนาม จากนนด าเนนการท าแผนทขนสดทายเพอใหไดการใชทดน ป พ.ศ. 2553 โดยมขนตอนการศกษา ดงน

4.1.1 การเตรยมขอมลภาพ (Data Preparation) การศกษานเปนการศกษาการใชทดนในชวงฤดแลง (เดอนมกราคม – เดอนมนาคม) ซง

เหมาะสมตอการจ าแนกพนทปาและเกษตรกรรมออกจากกน โดยใชขอมลดาวเทยม LANDSAT-5 TM ป พ.ศ. 2553 ในรปแบบภาพเชงเลข (Digital Image) และเลอกภาพทปราศจากเมฆหรอมนอยทสด และไมมปญหาสญญาณภาพ โดยขอมลดาวเทยมทใชในการศกษา และภาพถายทางอากาศส พ.ศ. 2547 แสดงดงตารางท 4-1

ตารางท 4-1 ขอมลดาวเทยมทใชในการศกษา

Path/Row วนท

บนทกภาพ ชอดาวเทยม

ความละเอยดของจดภาพ

(เมตร) พ นทครอบคลม

L7018 (52371) 2547 ภาพถาย ทางอากาศส

2x2 พนทลมน าอางเกบน า ขนดานปราการชล

จ.นครนายก

128/50 มกราคม 2553 LANDSAT-5 TM 30 X 30 พนทลมน าอางเกบน า ขนดานปราการชล

จ.นครนายก

4.1.2 การเตรยมขอมลกอนการวเคราะห (Pre-Processing) การเตรยมขอมลกอนการวเคราะห เปนการปรบแกความถกตองของขอมล

ดาวเทยม ใหมความถกตองทสดกอนน าไปแปลภาพประเภทการใชทดนในพนทศกษา โดยมการปรบแกทส าคญ 2 ประเภท คอ

โครงการศกษาปรมาณการสะสมตะกอนทสงผลกระทบตอปรมาณความจของอางเกบน า: กรณศกษาอางเกบน าขนดานปราการชล อ.เมอง จ.นครนายก

บทท 4


4-2

4.1.2.1 การปรบแกเชงคลน (Radiometric Correction) เปนการปรบแกเพอลดความไมชดเจน พรามว มลายเสนปะปน (Strip, Noise)

ทปรากฏในขอมลดาวเทยม ซงมสาเหตมาจากการรบกวน ทเกดขนในชนบรรยากาศหรอความบกพรองของเครองรบสญญาณ โดยขอมลดาวเทยมทน ามาใชในการศกษาไดผานการปรบแกเชงคลนจากสถานรบสญญาณมาแลว และไมพบขอบกพรองทางเชงคลนใดๆ

4.1.2.2 การปรบแกเชงเรขาคณต (Geometric Correction) การปรบแกเชงเรขาคณต เปนการปรบแกความถกตองเชงพนท เพอใหต าแหนง

ตางๆของวตถทปรากฏในขอมลดาวเทยม ตรงกบต าแหนงจรงของวตถนน ๆบนพนผวโลก โดยในการศกษานใชวธการปรบแกระหวางภาพกบแผนท (Image to Map Correction) โดยท าการเลอกจดบงคบภาพ (Ground Control Point: GCP) บนแผนทภมประเทศ มาตราสวน 1:50,000 ชด L7018 ของกรมแผนททหาร ดวยระบบพกดของจดบงคบภาพ UTM Zone 47 อางองบนพนหลกฐานทางราบ WGS-1984 ดวยแบบจ าลอง 2nd Order Linear Polynomial Equation พรอมท งจดขอมลใหม (Image Resampling) ดวยวธการ Nearest Neighbor (Zero Order Interpolation) ซงผลการปรบแกเชงเรขาคณตของขอมลดาวเทยมทน ามาใช พบวา คาเฉลยของความคลาดเคลอนจากแตละจดควบคมภาคพนดน (Root Mean Square Error : RMSE) อยในระดบทยอมรบได คอ ไมเกน 1.0

4.1.3 การปรบปรงคณภาพของขอมล (Image Enhancement) ท าการปรบปรงคณภาพของขอมลดวยวธการยดภาพเพอเนนความชดเจน (Contrast

Stretching) แบบการยดภาพเชงเสน (Linear Stretching) และใชการผสมสแบบหลายชวงคลน ซงท าการผสมสแบบบวก (Additive Color Composite) โดยใชภาพสผสมเทจ (False Color Composite) Band 4-5-3 (R-G-B) เพอศกษาสภาพการใชทดนโดยทวไป

4.1.4 การกาหนดประเภทขอมล (Nomenclature) ก าหนดประเภทขอมลการใชทดนในพนทศกษาออกเปน 3 ประเภท แสดงรายละเอยดดงตารางท 4-2

ตารางท 4-2 ประเภทการใชทดนทใชในการจ าแนกประเภทขอมล ประเภท รหส การใชทดน (Land Use)

1 F ปาไม 2 U แหลงชมชนและสงกอสราง 3 W201 อางเกบน า

หมายเหต ดดแปลงจาก การก าหนดประเภทขอมลการใชทดนระดบ 1,2,3 ของกรมพฒนาทดน


บทท 4


4-3

4.1.5 การจาแนกประเภทขอมลการใชทดน (Land Use Classification) การจ าแนกประเภทขอมล คอการแปลและตความขอมลดาวเทยมบรเวณพนทศกษา อางเกบน าขนดานปราการชล ซงใชวธการจ าแนกขอมลดวยสายตา (Visual Interpretations) โดยอาศยผเชยวชาญในการจ าแนก ทมาตราสวนขนาด 1:50,000 รวมกบขอมลขอบเขตพนทการใชทดนของกรมพฒนาทดน ขอมลขอบเขตพนทปาไมของกรมปาไม และคาดชนตางๆ อาท ดชนพชพรรณ (Vegetation Index) ในเทคนคการส ารวจระยะไกล มาชวยในการจ าแนกประเภทขอมลตามลกษณะและรปแบบของการใชทดนในแตละประเภทของพนทศกษา เพอใหมความถกตองในการแปลและตความขอมลดาวเทยมทดยงขน ผลลพธทไดจากการวเคราะหหลงการจ าแนกประเภทขอมลจะถกน าไปท าการวเคราะหความถกตอง (Classification Accuracy) กอนจะน าไปจดท าเปนแผนทการใชทดน (Land Use Mapping) ตอไป 4.1.6 การวเคราะหความถกตอง (Accuracy Assessment)

ในการศกษาก าหนดไดก าหนดโอกาสความนาจะเปนทจดภาพนนมความถกตอง (p) เทากบรอยละ 80 และใหรอยละของความผดพลาดทยอมรบ (E) เทากบ 10 จากสมการวเคราะหความถกตอง ดงสมการท (4-1)

N = (1.96)2(p)(q) / E2 (4-1)

เมอ N คอ จ านวนจดภาพทใชทดสอบ p คอ ความนาจะเปนทจดภาพนนถกตอง q คอ 100 – p E คอ รอยละความผดพลาดทยอมรบ เมอน าคา (p) เทากบรอยละ 80 และคารอยละของความผดพลาดทยอมรบ (E) เทากบ

10 แทนคาในสมการท (4-1) พบวาจ านวนจดภาพทใชทดสอบเทากบ 62 จดภาพ จากนนทดสอบคาความถกตองของขอมล (Overall Accuracy) ดงสมการ (4-2)

Overall accuracy = N

k

1 i

ii

n (4-2)

เมอ N คอ จ านวนจดภาพทงหมด n คอ จ านวนจดภาพทถกตองของแตละรปแบบการใชทดน จากการค านวณจ านวนจดภาพทใชในการทดสอบตองมจ านวนอยางนอยเทากบ

74 จดภาพตอพนทศกษา โดยใชขอมลตวอยางในการออกภาคสนามในพนทศกษาของอางเกบน านน เปนตวแทนการวเคราะหหาความถกตองของการแปลขอมลดาวเทยม (Overall Accuracy) โดยใชอปกรณชต าแหนงบนพนผวโลก (Global Position System: GPS) และเสาขยายสญญาณ ในระบบอางองพกดภมศาสตร WGS-1984 UTM zone 47 ชวยในการสรางเสนทาง (Route) ใหขอมลจดทใช


บทท 4


4-4

ในการตรวจสอบมคณภาพสงขนและมความแมนย าของต าแหนงพกด โดยจ านวนจดทดสอบเทากบ 135 จดภาพ และครอบคลมประเภทการใชทดนทงหมด แสดงดงตารางท 4-3 และผลการตรวจสอบความถกตองของการแปลขอมลดาวเทยม แสดงดงตารางท 4-4

ตารางท 4-3 ตวอยางการส ารวจการใชทดนประเภทตางๆ ประเภท การใชทดน

(Land Use) ลกษณะสภาพพ นท ภาพสผสม Band 4/5/3

(RGB) 1 F = พนทปาไม

(Forest)

2 U = ชมชนและสงปลก

สราง (Urban and Build Up Area)

3 W201 = อางเกบน า (Reservoir)


บทท 4


4-5

ตารางท 4- 4 การตรวจสอบความถกตองของการใชทดนในพนทศกษา ขอมลพ นทจรง

ขอมล

ทไดจ

ากกา

รแปล

ภาพ

F U W20

1

จ านว

นจดส

ารวจ

F 19 1 20

U 1 23 24

W201 1 29 30

จานวนจดสารวจ 20 25 29 74

การตรวจสอบความถกตองของการแปลและวเคราะหขอมลดาวเทยมจากสมการท 4-2 พบวาม

ความถกตองรวม เทากบรอยละ 96 ซงถอวาอยในระดบทยอมรบได ซงโดยทวไปตองการความถกตองทรอยละ 80 ขนไป (สระ พฒนเกยรต, 2544)

4.2 ผลการจาแนกประเภทการใชทดน (Land Use Classification)

การศกษาการจ าแนกการใชทดน ไดด าเนนการแปลและวเคราะหขอมลดาวเทยม LANDSAT-5 TM ป พ.ศ. 2553 ในพนทบรเวณอางเกบน าขนดานปราการชล เปนฐานการวเคราะห เพอใหไดแผนทการใชทดนตามทไดก าหนดไว ดวยการผสมผสานการแปลการใชทดนดวยคอมพวเตอรและการปรบแกดวยสายตา ในมาตราสวน 1:50,000 โดยใชภาพถายทางอากาศสรวมดวย เพอขยายรายละเอยดของภาพ หลงจากนนด าเนนการตรวจสอบพนทและปรบแกแผนทขนสดทาย (Final Mapping) โดยมรายละเอยดของผลการศกษาดงตอไปน การใชทดนในบรเวณอางเกบน าขนดานปราการชล ป พ.ศ. 2553 ซงมขนาดพนทลมน าทงหมด 197.21 ตร.กม. พบวา ปาไม มพนทสงสด ประมาณ 192.82 ตร.กม. คดเปนรอยละ 97.78 ของพนททงหมด รองลงมาไดแก อางเกบน า ชมชนและสงปลกสราง 4.38 ตร.กม. และ 0.01 ตร.กม. ตามล าดบ มรายละเอยดแสดงดงตารางท 4-5 และ รปท 4-1 – 4-2


บทท 4


4-6

ตารางท 4-5 การใชทดนบรเวณอางเกบน าขนดานปราการชล ป พ.ศ.2553

ประเภท การใชทดน ป พ.ศ.2553

เนอท (ตร.กม.)

รอยละ

F ปาไม 192.82 97.78 U แหลงชมชนและสงปลกสราง 0.01 0.00 W201 อางเกบน า 4.38 2.22

รวม 197.21 100.00


บทท 4


4-7

รปท 4-1 ขอมลดาวเทยม Landsat 5 –TM ในพนทศกษา ป พ.ศ. 2553


บทท 4


4-8

รปท 4-2 การใชประโยชนทดน ในพนทลมน าอางเกบน าขนดานปราการชล ป พ.ศ. 2553

บทท 5

การศกษาความจอางเกบน า


5-1

การสารวจความจอางเกบนาในครงน ขนตอนการศกษาแบงออกเปน การสารวจเพอหาราคาระดบและพกดฉาก การคานวณความจอางเกบนา ดวยการประยกตใชแบบจาลองระดบสงเชงเลข (Digital Elevation Model: DEM) รวมกบระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System: GIS) ซงมรายละเอยดการศกษาดงน 5.1 การสารวจเพอหาราคาระดบและพกดฉาก การหาคาระดบความสงและพกดฉากของหมดหลกฐาน (Bench Mark) ตางๆ ทฝงไวถาวรเพอเปนแนวในการสารวจรปตดขวาง (X-Section) ของอางเกบนา โดยแนวของรปตดขวางอาจจะวางขนานหรอตงฉากกบสนเขอน ซงตองพจารณาถงรปรางของอางเกบนา ทศทางของลานา และความสะดวกในการปฏบตงาน การดาเนนงานใชหลกการสารวจเบองตน โดยหลงจากวางหมดค โดยรอบอางแลวทาการเดนวงรอบ (Traverse) และถายระดบ (Elevation) และพกดฉากจากหมดหลกฐาน (Bench Mark) ททราบคา ซงอาจจะเปนหมดหลกฐานของโครงการฯ หรอหมดหลกฐานอนๆ ทอยใกลเคยง โดยเรมออกการสารวจจากหมดหลกฐานททราบคาพกดและระดบความสง ทาการรงวดมม ระยะทาง ถายทอดจนครบจานวนหมดหลกฐานทฝงใหมและมาบรรจบลงทหมดหลกฐานทเปนจดเรมตนของการทาวงรอบ (Close Traverse) เพอความสะดวกในการตรวจสอบปรบแกความคลาดเคลอนของวงรอบในภายหลง และไมควรดาเนนการเปนวงรอบเปด เนองจากไมสามารถตรวจสอบความถกตองและปรบแกความคลาดเคลอนในการทางานได บางโครงการฯหมดหลกฐาน ทใชในการอางองชารด หรอสญหาย จนไมสามารถนามาอางองได ควรใชสนของอางเกบนา เปนจดทออกพกดและใหราคาพกดสมมตแทน เพอใชในการทารปตดขวางของอางเกบนา การสารวจราคาระดบและพกดฉากของอางเกบนาแบงไดเปน 2 สวน ไดแก 1) การสารวจระดบและพกดฉากสวนทอยบนบก ดาเนนการหลงจากทไดเดนระดบหมดหลกฐานทฝงไวรอบอางเกบนาแลว การสารวจระดบความสง-ตา ของภมประเทศบรเวณใกลเคยง หมดหลกฐานนนๆ จะใชราคาทหมดหลกฐานเปนเกณฑในการดาเนนการทาระดบและพกดฉากทกระยะ 40.00 เมตร โดยใชเทปวดระยะวดเรมจากระดบผวนาในอาง จนถงจดทมความสงเกนกวาระดบเกบกกปกต ดาเนนการในทกๆ แนวของรปตดขวาง (X-Section) ทไดดาเนนการวางแผนและหมดหลกฐาน พรอมบนทกคาพกดและระดบความสง ตามขนตอนทไดกลาวมาแลว จนครบทกแนวรปตด 2) การสารวจระดบและพกดฉากสวนทอยในนา โดยทวไปอาศยเทคนคการสารวจระยะไกล (Remote Sensing Technique) เพอหาความลกของทองนา ซงเครองมอในการสารวจความลกของนา คอ เครอง Echo Sounder ซงอาศยหลกการทางานของคลนเสยง ขอมลความลกทไดจะนาไปคานวณเปนราคาระดบเพอดาเนนการในขนตอไป คาระดบและพกดฉากทไดในทงสวนทอยบนบกและในนานน ทาการเชอมตอกบระบบกาหนดตาแหนงบนพนผวโลก (Global Position System: GPS) โดยเครองรบสญญาณ GPS แบบ


บทท 5


5-2

พกพา และอางองระบบพกดตามแผนทสภาพภมประเทศ ลาดบชด L7018 ในระบบ UTM: WGS1984 Zone47 ของกรมแผนททหาร แสดงดงรปท 5-1 5.2 การสรางแผนทเสนช นความสงของอางเกบน า

การสรางแผนท เสนชนความสงของอางเกบนา ดาเนนการโดยอาศยระบบสารสนเทศภมศาสตร ซงเปนการนาเขาขอมลชนดแบบจด (Points) ทประกอบดวยขอมลคาพกดและคาระดบ (X, Y, Z Coordinates) มาทาการประมาณคาพนผว (Interpolation) ทไมทราบคาระดบ ใหอยในรปแบบแบบจาลองความสงเชงเลข (Digital Elevation Model: DEM ) ดวยวธประมาณคาแบบ Linear Rubber Sheeting ซงเปนฟงกชนการประมาณคาเชงเสน โดยกาหนดใหตารางกรด (Grid Cell) มขนาดเทากบ 1x1 เมตร อางองระบบพกด UTM: WGS1984 Zone47 พรอมทงสรางเสนชนความสง (Contour Lines) จาก DEM ทประมวลผลมาได และปรบความโคงมนของเสน (Smooth) ดวยชดคาสง B-Spline (B-Spline Algorithm) 5.3 การประเมนความจของอางเกบน า

การประเมนความจของอางเกบนาคลองตรอนจากขอมลเสนชนความสง (Contour Data) ใชวธการคานวณแบบพนท เสนชนความสงเฉลย (Average Contour Area Method) ซงเปนการประเมนปรมาตรระหวางคของเสนชนความสงทมลาดบถดกน (Successive Pair of Contour Lines) ดงแสดงในสมการท (5-1)

V=H(A1+A2)

2 (5-1)

เมอ V = ปรมาตร (ลาน ลบ.ม.) H = ความตางของคาระดบระหวางคของเสนชนความสง (เมตร) A1 และ A2 = พนทของเสนชนความสงเสนท 1 และ 2 ตามลาดบ (ตร.กม.)

ผลจากการศกษาพบวา ความจของอางเกบนาขนดานปราการชล ณ ป พ.ศ.2553 ทระดบเกบกกปกต 110.0 เมตร จากระดบนาทะเลปานกลาง เทากบ 223.83 ลานลกบาศกเมตร และมพนทผวนา 5.52 ตารางกโลเมตร สวนความจเดมของอางเกบนาขนดานปราการชลทเคยศกษาไวเมอ ป พ.ศ.2548 มความจเทากบ 224.00 ลานลกบาศกเมตร เมอนาผลการศกษาทงสองมาเปรยบเทยบกน พบวาความจของอางเกบนาขนดานปราการชล ซงมระยะเวลาหางกน 6 ป ตงแตป พ.ศ. 2548 – 2553 ลดลง 0.17 ลานลกบาศกเมตร


บทท 5


5-3

รปท

5-1

จดสา

รวจค

าระด

บและ

พกดฉ

ากอา

งเกบน

าขนด

านปร

าการ

ชล


บทท 5


5-4

ตารางท 5-1 พนทและความจ ทระดบเกบกกตางๆ ของอางเกบนาขนดานปราการชล

ระดบ(เมตร (ร.ท.ก.))

พนท (ตร.กม.)

ความจ (ลาน ลบ.ม.)

หมายเหต

29.00 0.00 0.0030.00 0.01 0.0131.00 0.01 0.0232.00 0.05 0.0533.00 0.10 0.1234.00 0.16 0.2535.00 0.24 0.4536.00 0.33 0.7337.00 0.39 1.1038.00 0.46 1.52 ระดบน ำใชกำรไมได39.00 0.55 2.0340.00 0.62 2.6141.00 0.71 3.2842.00 0.81 4.0443.00 0.90 4.8944.00 1.00 5.8445.00 1.09 6.8946.00 1.19 8.0347.00 1.30 9.2748.00 1.40 10.6249.00 1.48 12.0650.00 1.57 13.5951.00 1.65 15.2052.00 1.72 16.8953.00 1.80 18.6554.00 1.89 20.5055.00 1.97 22.4356.00 2.05 24.4457.00 2.12 26.5258.00 2.19 28.6859.00 2.25 30.9060.00 2.31 33.1861.00 2.37 35.5262.00 2.42 37.9263.00 2.48 40.3764.00 2.53 42.8765.00 2.58 45.4366.00 2.64 48.0467.00 2.69 50.7068.00 2.75 53.4269.00 2.80 56.2070.00 2.86 59.03


บทท 5


5-5

ตารางท 5-1 พนทและความจ ทระดบเกบกกตางๆ ของอางเกบนาขนดานปราการชล (ตอ)

ระดบ(เมตร (ร.ท.ก.))

พนท (ตร.กม.)

ความจ (ลาน ลบ.ม.)

หมายเหต

71.00 2.92 61.9272.00 2.98 64.8773.00 3.04 67.8874.00 3.10 70.9575.00 3.16 74.0876.00 3.21 77.2677.00 3.27 80.5078.00 3.33 83.8079.00 3.39 87.1680.00 3.44 90.5781.00 3.50 94.0582.00 3.56 97.5883.00 3.63 101.1784.00 3.69 104.8385.00 3.75 108.5586.00 3.81 112.3387.00 3.88 116.1888.00 3.95 120.0989.00 4.02 124.0790.00 4.08 128.1291.00 4.15 132.2492.00 4.23 136.4393.00 4.30 140.6994.00 4.36 145.0295.00 4.43 149.4296.00 4.50 153.8997.00 4.57 158.4298.00 4.64 163.0399.00 4.71 167.70100.00 4.78 172.44101.00 4.84 177.25102.00 4.92 182.13103.00 4.99 187.08104.00 5.06 192.11105.00 5.14 197.21106.00 5.20 202.38107.00 5.28 207.62108.00 5.36 212.95109.00 5.44 218.35110.00 5.52 223.83 ระดบเกบกกปกต110.50 5.56 226.61 ระดบเกบกกสงสด


บทท 5


5-6

รปท

5-2

โคงพ

นท-ค

วามจ

อาง

เกบน

าขนด

านปร

าการ

ชล พ

.ศ.25

53


บทท 5


5-7

รปท

5-3

แผนท

แสดง

เสนช

นควา

มสงอ

างเก

บนาข

นดาน

ปราก

ารชล

พ.ศ

.2553


บทท 5


5-8

5.4 การหาอตราการตกสะสมของตะกอนและอตราการกดเซาะ การหาอตราการตกสะสมของตะกอน สามารถหาไดจากผลตางของความจอางเกบนา ในชวงเวลาททาการศกษาความจอางเกบนา ดงสมการ

ssa

QQ

t

(5-2)

เมอ saQ คอ ปรมาณตะกอนตกสะสมรายป (ลกบาศกเมตร/ป)

sQ คอ ผลตางของปรมาณตะกอนตกสะสมระหวางปปจจบนกบปท เรมเกบกกนา (ลกบาศกเมตร) t คอ ชวงเวลาระหวางปททาการตรวจวด (ป) ดงนน ในชวงระยะเวลา 6 ป ของการบรหารจดการอางเกบนาขนดานปราการชล มปรมาณตะกอนตกสะสมในอางเกบนาประมาณปละ 27,725.51 ลกบาศกเมตร/ป

อตราการกดเซาะพนทลมนาเฉลยรายป สามารถคานวณไดดงสมการท (5-3)

sa

a

QE

D (5-3)

เมอ E คอ อตราการกดเซาะ (มลลเมตร/ป)

saQ คอ ปรมาณตะกอนตกสะสมรายป (ลกบาศกเมตร./ป)

aD คอ พนทรบนา (Drainage Area) (ตารางเมตร) จากสดสวนปรมาณตะกอนตกสะสมรายปตอพนทลมนา พบวาอตราการกดเซาะพนทลมนา

อางเกบนาขนดานปราการชลมคาประมาณ 0.14 มลลเมตร/ป ซงเปนอตราทตากวาเกณฑทใชออกแบบอางเกบนาของสานกบรหารจดการนาและอทกวทยา ซงกาหนดไวทไมเกน 0.20 มลลเมตร/ป 5.5 การศกษาวสดทองน า

การศกษาตะกอนวสดทองนา (Bed Material) ของอางเกบนาขนดานปราการชล เพอหาสดสวนและการกระจายตวของตะกอนแตละอนภาคทตกสะสมในอางเกบน า (Grain Size Distribution Analysis) โดยทาการเกบตวอยางตะกอนทงหมด 6 ตวอยาง กระจายครอบคลมทวทงอางและเปนตวแทนของตะกอนทงอางเกบนา จากนนนามารอนคดขนาดอนภาค (Sieve Analysis) และวเคราะหสดสวนอนภาคโดยวธไฮโดรมเตอร (Hydrometer Method) จาแนกขนาดอนภาคของตะกอนโดยใชเกณฑอางองจาก American Geophysical Union (AGU) โดยจากการวเคราะหพบวาโดยเฉลยตะกอนวสดทองนามเนอ (Texture) เปนดนเหนยวปนทรายแปง (Silty Clay) ซงสามารถแสดงผลการจาแนกอนภาคในรปรอยละไดดงตารางท 5-2


บทท 5


5-9

ตารางท 5-2 สดสวนอนภาคในรปรอยละของตะกอนวสดทองนา

ตวอยางท ดนเหนยว (Clay) ทรายแปง (Silt) ทราย (Sand) 1 47.06 43.14 9.80 2 40.82 58.16 1.02 3 48.91 44.57 6.52 4 40.24 35.37 24.39 5 47.83 43.48 8.70 6 47.83 47.83 4.35

เฉลย 45.45 45.42 9.13

4.5.1 ความหนาแนนของตะกอนทตกสะสมในอางเกบน า วธการจดการอางเกบนา เนอและขนาดอนภาคของตะกอนทตกสะสมในอางเกบนา เปนปจจยสาคญทมผลตอความหนาแนนของตะกอนทตกทบถม โดยอางเกบนาทมการลดระดบนาลงมากๆ จนทาใหตะกอนมโอกาสแหง จะทาใหเกดการเชอมตวและอดแนน (Consolidation and Compaction) ไดมากกวาตะกอนทจมอยตลอดเวลา (Continuously Submerged) นอกจากนตะกอนทประกอบดวยอนภาคทเปนทรายแปงและทรายเปนสวนใหญจะมความหนาแนนมากกวาตะกอนทประกอบดวยดนเหนยวเปนสวนใหญ (Strand and Pemberton, 1982) จากความซบซอนของกระบวนการเกดตะกอน การรวมตวและอดแนนของตะกอนดงกลาว Lara and Pemberton (1965) จงไดพฒนาวธการแบบเอมไพรคอลเพอนามาใชในการประเมนความหนาแนนของตะกอนทตกสะสมเรมแรก (Initial Density of Deposited Material) โดยใชขอมลการวเคราะหตวอยางตะกอนจากอางเกบนาตางๆ จานวน 1,316 ตวอยาง ไดความสมพนธดงแสดงในสมการท (5-4)

W1 = WcPc + WmPm + WsPs (5-4)

เมอ W1 = ความหนาแนนของตะกอนทตกสะสมเรมแรก (กก./ลบ.ม.) Pc, Pm และ Ps = รอยละของสวนผสมของดนเหนยว ทรายแปง และทราย

ตามลาดบ Wc, Wm และ Ws = ความหนาแนนของดนเหนยว ทรายแปง และทราย (กก./ลบ.ม.) ตามลาดบ โดยมคาขนอยกบประเภทของการจดการอางเกบนา ดงแสดงในตารางท 5-3


บทท 5


5-10

ตารางท 5-3 ความหนาแนนและคาคงตวของสวนผสมตะกอนตามลกษณะการจดการอางเกบนา (Lara and Pemberton, 1965)

ลกษณะการจดการอางเกบนา ดนเหนยว ทรายแปง ทราย Wc K Wm K Ws K

1. ตะกอนทตกสะสมจะจมอยเสมอ (Continuously Submerged)

416 256 1,120 91 1,150 0

2. ระดบนาลดลงเปนบางชวง (Periodic Drawdown)

516 135 1,140 29 1,150 0

3. อางเกบนาจะแหงอยเสมอ (Reservoir Normally Empty)

641 0 1,150 0 1,150 0

จากการพจารณาขอมลปรมาณนาในอางเกบนาขนดานปราการชล ในชวงป พ.ศ. 2552-2554 ดงแสดงในภาคผนวก ก-5 พบวาอางเกบนาขนดานปราการชลมลกษณะการจดการอางเกบนาตามประเภทท 2 คอมการลดลงของระดบนาเปนบางชวง เมอนามาคานวณตามสมการท (5-4) พบวามความหนาแนนของตะกอนทตกสะสมเรมแรกเทากบ 857.31 กก./ลบ.ม.

เมอตะกอนตกสะสมและทบถมกนเปนเวลานานขน ความหนาแนนของตะกอนจะมคาเพมมากขนตามลาดบ อยางไรกตาม ตะกอนทตกสะสมในอางเกบนาในแตละปของชวงเวลา T ป อาจมการจดการอางเกบนาทตางกนและเกดการอดแนนของตะกอนแตกตางกนดวย Miller (1953) ไดพฒนาวธการประมาณคาเฉลยความหนาแนนของตะกอนทตกสะสมในอางเกบนาตลอดระยะเวลา T ปของการจดการอางเกบนา ดงสมการท (5-5)

WT = W1 + 0.4343K ]1 - )lnT1-T

T([ (5-5)

เมอ WT = ความหนาแนนของตะกอนเฉลยเมอจดการอางเกบนาเปนเวลา T ป (กก./ลบ.ม.) W1 = ความหนาแนนของตะกอนทตกสะสมเรมแรก (กก./ลบ.ม.) T = ระยะเวลาทจดการอางเกบนา (ป) K = คาคงตว โดยมทมาจากลกษณะการจดการอางเกบนาและขนาดอนภาคของตะกอน ดงแสดงในตารางท 5-3


บทท 5


5-11

อางเกบนาขนดานปราการชลเรมทาการกกเกบและบรหารจดการนาตงแต พ.ศ. 2548 จนถง พ.ศ. 2553 ทไดทาการสารวจความจใหม เปนเวลา 6 ป มความหนาแนนของตะกอนเฉลยประมาณ 894.54 กก./ลบ.ม. 5.6 ประสทธภาพการดกตะกอนของอางเกบน า

ประสทธภาพการดกตะกอนของอางเกบน า (Reservoir Sediment Trap Efficiency) หมายถงสดสวนของปรมาณตะกอนทตกทบถมในอางเกบนาตอปรมาณตะกอนทงหมดทไหลลงสอางเกบนา โดยนยมประเมนจากโคงความสมพนธของ Brune (1953) ซงเปนการหาความสมพนธแบบเอมไพรคล เพอประเมนประสทธภาพการดกตะกอนของอางเกบนาในระยะยาว โดยมพนฐานจากคาสหสมพนธระหวางสดสวนของความจกบปรมาณนาทาทไหลลงอางเกบนา (Capacity to Inflow Ratio) และประสทธภาพการดกตะกอน ดงแสดงในรปท 5-4 ซงจากการประเมนคาประสทธภาพการดกตะกอนดวยวธดงกลาว พบวาอางเกบนาขนดานปราการชลมประสทธภาพการดกตะกอนประมาณรอยละ 98.5

ดงนน เมอพจารณาปรมาณตะกอนทงหมดทไหลลงสอางเกบนาในหวขอท 3.3 ประสทธภาพการดกตะกอนของอางเกบนา และความหนาแนนของตะกอนทตกทบถมในอางเกบนา สามารถประเมนไดวา ตงแตเรมเกบกกนา มปรมาตรของตะกอนทตกทบถมในอางเกบนาประมาณ 0.10 ลาน ลบ.ม. นอยกวาคาทไดจากการสารวจความจของอางเกบนา 0.07 ลาน ลบ.ม. (คลาดเคลอนรอยละ 41.18)

รปท 5-4 โคงประสทธภาพการดกตะกอน (Strand and Pemberton, 1982)

บทท 6

การศกษาเพอคาดการณปรมาณตะกอนรายป


6-1

การศกษาเพอคาดการณปรมาณตะกอนรายป เปนการศกษาความสมพนธระหวางปรมาณตะกอนรายปกบตวแปรดานอต-อทกวทยา คอปรมาณน าฝนและปรมาณน าทา โดยการใชการวเคราะหสมการถดถอยแบบหลายตวแปร (Multiple Regression Analysis) และทาการทดสอบความสมพนธ โดยใชคาทางสถต ไดแก คาสมประสทธของสมการถดถอย (Regression Coefficient: R2) โดยทาการวเคราะหสถตขอมลน าฝนและน าทาของสถานดชน (สถาน NY.3) ทมผลกระทบตอปรมาณตะกอนแขวนลอย โดยมรายละเอยดของขอมลทใชในการวเคราะห 3 สวน ไดแก

1) ขอมลน าฝนรายป ซงไดจากการประมาณคาดวยวธคาเฉลยทางเลขคณต (Arithmetic Mean) ของขอมลปรมาณฝนทสถานตรวจวดปรมาณฝน 22341 และ 22032 ต งแตป พ.ศ. 2548- 2553 แสดงรายละเอยดดงรปท 6-1

รปท 6-1 ปรมาณฝนรายปของลมน าอางเกบน าขนดานปราการชลต งแตป พ.ศ. 2548 - 2553

2) ขอมลปรมาณน าทารายปทไหลลงอางเกบน าขนดานปราการชล จากการประเมนดวยแบบจาลองเอมไพรคอล โดยใชปรมาณน าทาของสถานสารวจทางอทกวทยา NY.3 เปนดชนในการประเมน ซงมชวงขอมลต งแตป พ.ศ. 2548 – 2553 ดงแสดงในรปท 6-2

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

2548 2549 2550 2551 2552 2553

ปรมา

ณฝน

(มม.

)

พ.ศ.


บทท 6


6-2

รปท 6-2 ปรมาณน าทารายปทไหลลงอางเกบน าขนดานปราการชลต งแตป พ.ศ. 2548 – 2553

3) ปรมาณตะกอนแขวนลอยรายป ทไหลลงอางเกบน าขนดานปราการชล จากการประเมนดวยแบบจาลองเอมไพรคอล โดยใชปรมาณปรมาณตะกอนแขวนลอยของสถานสารวจทางอทกวทยา NY.3 เปนดชนในการประเมน เชนเดยวกบปรมาณน าทา ซงมชวงขอมลต งแตป พ.ศ. 2548 – 2553 ดงแสดงในรปท 6-3

รปท 6-3 ปรมาณตะกอนแขวนลอยรายปทไหลลงอางเกบน าขนดานปราการชลต งแตป พ.ศ. 2548 – 2553

0

50

100

150

200

250

300

350

2548 2549 2550 2551 2552 2553

ปรมา

ณน า

ทา (ล

าน ล

บ.ม.

)

พ.ศ.

0

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

14,000

16,000

18,000

2548 2549 2550 2551 2552 2553

ปรมา

ณตะ

กอนแ

ขวนล

อย (ต

น)

พ.ศ.


บทท 6


6-3

จากน นทาการวเคราะหสมการถดถอยแบบหลายตวแปร เพอหาความสมพนธระหวางปจจยทางอตน ยมวทยา (Meteorology) ได แก น าฝนรายป (Rainfall: RF) ปรมาณ น าท ารายป (Discharge: Qw) กบปรมาณตะกอนแขวนลอยรายป (Qs) ซงจากขอมลดงกลาว สามารถวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรตางๆ ดงกลาวกบปรมาณตะกอนแขวนลอยรายป (Qs) โดยใชคาทางสถตคอ สมประสทธสหสมพนธเพยรสน (Pearson Correlation) ในรปแบบตารางความสมพนธ (Matrix) พบวาปจจยทมความสมพนธกบปรมาณตะกอนแขวนลอย ไดแก ปจจยน าทา (0.748) และปรมาณฝน (0.059) แสดงรายละเอยด ดงตารางท 6-1

ตารางท 6-1 สมประสทธสหสมพนธเพยรสน (Pearson Correlation) Pearson Correlation Qs RF Qw

Qs 1 0.031 0.609 RF 0.031 1 0.367 Qw 0.609 0.367 1

โดยผลการวเคราะหสมการถดถอยแบบหลายตวแปร (Multiple Regressions) พบวาปรมาณตะกอนแขวนลอยมลกษณะแบบแปรผนตรง (Direct Variation) กบปรมาณน าทา โดยมคาสมประสทธการถดถอยเทากบ 0.66 ดงสมการท (6-1)

Qs = -1.70RF + 28.86Qw + 7,539.81 (6-1)

เมอ Qs คอ ปรมาณตะกอนแขวนลอยรายป (ตน/ป) Qw คอ ปรมาณน าทารายป (ลาน ลบ.ม.) RF คอ ปรมาณฝนรายป (มม.)

บทท 7

สรปผลและขอเสนอแนะ


7-1

7.1 สรปผลการศกษา

ความจของอางเกบน าขนดานปราการชล ป พ.ศ.2553 ทระดบเกบกกปกต 110.00 เมตร จากระดบน าทะเลปานกลาง เทากบ 223.83 ลานลกบาศกเมตร และมพ นทผวของอางเกบน า 5.52 ตารางกโลเมตร เมอเทยบกบความจเดมทป พ.ศ.2548 ซงมความจ 224.00 ลานลกบาศกเมตร ปรากฏวามความจลดลงประมาณ 0.17 ลานลกบาศกเมตร การประเมนปรมาณตะกอนไหลลงสอางเกบน าจากสมการความสมพนธระหวางพ นทลมน ากบปรมาณตะกอนท งหมด และหาปรมาตรตะกอนจากความหนาแนนของตะกอนทตกสะสมในอางเกบน าตามสมการของ Miller (1953) พบวามปรมาตรตะกอนทตกสะสมตลอดระยะเวลาการจดการอางเกบน าทผานมา (พ.ศ.2548 – 2553) เทากบ 0.10 ลานลกบาศกเมตร เมอเปรยบกบความจของอางเกบน าทลดลง พบวามความคลาดเคลอนรอยละ 41.18 ท งน อาจเนองมาจากปรมาณตะกอนแขวนลอยรายปทประเมนจากสถานดชนมความแปรผนมาก โดยมคาสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 3,436 ตน/ป เมอนาคาเฉลยมาใชในการคานวณจงมความคลาดเคลอนสง อกท งการประเมนปรมาณตะกอนทองน าจากรอยละ 3 ของปรมาณตะกอนแขวนลอย เปนนการประเมนอยางงาย (Rule of Thumb) ซงคาทไดอาจไมใกลเคยงกบความเปนนจรง การศกษาการใชประโยชนทดนในพ นทเหนออางเกบน า โดยใชเทคนคการสารวจระยะไกลจากขอมลดาวเทยม Landsat 5-TM ป พ.ศ.2553 พบวาพ นทลมน าเหนออางเกบน าขนดานปราการชล ท งหมด 197.21 ตร.กม. พ นทปาไม มพ นทสงทสด 192.82 ตร.กม. คดเปนนรอยละ 97.78 ของพ นทท งหมด รองลงมาไดแก อางเกบน า และชมชน/สงปลกสราง การทดสอบความสมพนธของขอมล ระหวางปรมาณตะกอนแขวนลอยกบตวแปรเชงอต-อทกวทยา พบวาปรมาณตะกอนมความสมพนธกบปรมาณน าทามากทสด และมลกษณะความสมพนธแบบแปรผนตรง 7.2 ขอเสนอแนะ

1. ควรออกมาตรการอนรกษดนและน าในพ นทลมน าเหนออางเกบน า เชน การกาหนดระยะหางการใชทดนจากลาน า (Buffer Zone) ระบบการจดการเกษตรกรรม และกจกรรมตางๆทมการเปดหนาดน ทผลใหเกดการชะลางพงทลายของหนาดน (Erosion) และดนถลม (Land Slide) ไดงายข น 2. ภาพถายดาวเทยม Landsat - 5 TM ทใชในการศกษาการใชทดนในลมน า มรายละเอยดเชงพ นทตา (Spatial Resolution) ควรใชภาพถายดาวเทยมรายละเอยดสง (High Resolution


บทท 7


7-2

Satellite Image) หรอภาพถายทางอากาศ (Ortho photo) และการออกภาคสนาม (Ground Truth) ประกอบกน เพอเพมความถกตองในการแปลความขอมล 3. การใชเทคโนโลยระบบภมสารสนเทศ (Geo-Informatics) ในการประเมนความจอางเกบน า เปนนการวเคราะหทรวดเรวและมความถกตองสงกวา เมอเทยบกบระบบเดมทใชการวดความจ ดวยการใชเครองมอวดเน อท (Planimeter) ซงตองอาศยผเชยวชาญและมทกษะในการทา ดงน นควรสงเสรมความรดานเทคโนโลยระบบภมสารสนเทศ ในการประยกตใชในงานดานอทกวทยา ใหกบหนวยงานทเกยวของ 4. อางเกบน าขนดานปราการชลไมมขอมลปรมาณน าทาและปรมาณตะกอนแขวนลอยทไหลลงอางเกบน า จงตองประเมนจากสมการถดถอยของขอมลตะกอนแขวนลอยกบพ นทลมน าของสถานดชนทอยใกลเคยง ซงเมอนามาใชแลวพบวามความคลาดเคลอนสง จงควรจดต งสถานตรวจวดปรมาณน าทา ปรมาณตะกอน และปรมาณฝนเหนออางเกบน าแมกวงอดมธารา 5. การประเมนปรมาณตะกอนทองน า (Bed Load Estimation) จากสดสวนรอยละ 3 ของตะกอนแขวนลอยน น เปนนการประเมนแบบคราวๆ (Rule of Thumb) ซงผลทไดอาจคลาดเคลอนจากความเปนนจรงไปมาก จงควรมการเกบตวอยางตะกอนทองน ากอนไหลลงอางเกบน า เพอ ใหการประเมนปรมาณตะกอนทองน ามความถกตองและใกลเคยงกบความเปนนจรง 6. วธการและเครองมอทใชในการสารวจความจของอางเกบน าลาสมย ใชเวลาและบคลากรมาก จงควรมการปรบเปลยน เชน การใชระบบระบตาแหนงแบบ Real Time Kinematic (RTK) มาใชในการสารวจพกดและระดบแทนการรงวดทวไป ซงปจจบนการรงวดดวย RTK เปนนทนยมและไดรบการยอมรบอยางแพรหลาย 7. การศกษาปรมาณการสะสมตะกอนทสงผลกระทบตอปรมาณความจของอางเกบน า เปนนงานวจยทมประโยชนอยางมาก ควรทาการศกษาในทกๆอางเกบน า เพอใหสามารถบรหารจดการน าไดอยางมประสทธภาพ

เอกสารอางอง


กลมงานตะกอนและคณภาพน า. ๒๕๕๐. การศกษาความสมพนธระหวางพนทลมนาและปรมาณตะกอนแขวนลอยของลมนาในประเทศไทย. สวนอทกวทยา. สานกอทกวทยาและบรหารน า. กรมชลประทาน.

กลมงานวจยและอทกวทยาประยกต. ๒๕๕๒. การศกษาคาสมประสทธนาทาและความสมพนธระหวางปรมาณนาทารายปเฉลยกบพนทลมนา 25 ลมนาหลกของประเทศไทย. สวนอทกวทยา. สานกอทกวทยาและบรหารน า. กรมชลประทาน.

กรมส งเสรมคณ ภาพส งแวดลอม . ข อม ลภาพทศทางลมมรสม พายหมน และพาย จร .http://www.deqp.go.th/water/water_resource/pic_rainwater.htm (๒๐ ธน วาคม ๒๕๕๒)

กรมอตนยมวทยา. ๒๕๕๔. ขอมลภมอากาศรายจงหวดคาบ 30 ป. จาลอง อรณเลศอารย. ๒๕๔๘ . ระบบนเวศทางนา; ทรพยากรธรรมชาตและระบบนเวศ. คณะ

สงแวดลอมและทรพยากรศาสตร. มหาวทยาลยมหดล. นครปฐม. 306 หนา. วระพล แตสมบต . ๒๕๓๑ . อทกวทยาประยกต . ภาควชาวศวกรรมทรพยากรน า . คณะ

วศวกรรมศาสตร. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. กรงเทพฯ. 317 หนา. สระ พฒนเกยรต. ๒๕๔๖. ระบบสารสนเทศภมสารสนเทศในทางนเวศวทยาและสงแวดลอม .โรงพมพ

ยไนเตด โปรดคชน .กรงเทพฯ Cummings D. 2004. Water Quality for Farm Water Supplies. Department of

Sustainability and Environment. Australia. Doorenbos J., and Pruitt W.O. 1975. Guidelines for Prediction of Crop Water

Requirements. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Irrigation and Drainage Paper No. 24. Rome, Italy.

Farin G. 1997. Curves and Surfaces for CAGD, A Practical Guide, 4th Edition, Academic Press, USA. Fisheries and Environment Canada. 1977. Surface Water Quality in Canada. Water

Quality Branch, Inland Waters Directorate. Haefner, J.W. 1996. Modeling Biological System: Principles and Application. Chapman

and Hall, New York. Jensen M.E., Dotan A., and Sanford R. 2005. Penman-Monteith Estimates of Reservoir

Evaporation. Impacts of Global Climate Change. Proceeding of World Water and Environmental Resources Congress.

Johnson M.R., Anderson M.J., and Sebree S.K. 2008. Hydrographic Surveys for Six Water Bodies in Eastern Nebraska, 2005-07. Scientific Investigations Report 2008-5048. US Geological Survey.



Labadz J.C., Butcher D.P., Potter A.W.R., and White P. 1995. The Delivery of Sediment in Upland Reservoir Systems. Phys. Chem. Earth, Vol.20, No. 2, 191-197.

Michaud P.J. 1991. A Citizens’ Guide to Understanding and Monitoring Lakes and Streams. Department of Ecology. Washington, USA.

Moore M.L. 1989. Management Guide for Lakes and Reservoirs. NorthAmerican Lake Management Society. USA.

Morris G.L. and Fan J. 1998. Reservoir Sedimentation Handbook. McGraw-Hill Book Co., New York.

Pacific Southwest Inter-Agency Committee, Water Management Subcommittee. 1968. Factors Affecting Sediment Yield in the Pacific Southwest Area and Evaluation of Measures for Reduction of Erosion and Sediment Yield.

Urban D.L. and Wallin, D.O. 2002. Introduction to Markov Models. Learning Lanscape Ecology.

Usher M.B. 1992. Statistical Models of Succession. Plant Succession, Theory and Prediction. Champ and Hall, London, 215-248.

Verstraeten G., Poesen J., Vente J., and Koninckx X. 2003. Sediment Yield Variability in Spain: A Quantitative and Semi-qualitative Analysis Using Reservoir Sedimentation Rates. Geomorphology 50, 327-348.

ภาคผนวก ก. ขอมลปรมาณฝน น าทา และตะกอน


ภาคผนวก ก.


ภาคผนวก ก - 1 ปรมาณฝนรายเดอนและรายปในลมน าของอางเกบน าขนดานปราการชล (หนวย: มลลเมตร)

พ.ศ. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. ฝนรายป 2548 18.0 157.8 151.5 172.2 119.4 448.5 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 60.0 1127.3 2549 92.9 185.7 148.1 457.0 124.5 260.2 234.6 5.3 14.9 1.6 13.1 3.0 1540.6 2550 78.1 300.6 155.9 150.0 163.3 600.1 68.5 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 1516.4 2551 76.1 362.3 247.7 236.8 122.6 290.3 96.3 25.9 0.0 0.0 0.0 201.5 1659.3 2552 23.0 140.0 193.5 181.5 120.4 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 658.4 2553 59.5 183.0 270.2 348.9 422.6 317.6 286.0 23.5 0.0 0.0 11.2 12.5 1934.8 เฉลย 57.9 221.5 194.5 257.7 178.8 319.4 114.2 9.1 2.5 0.3 4.0 46.2 1406.1




ภาคผนวก ก - 2 ปรมาณน าทาเฉลยรายเดอนของคลองบานนา ณ สถาน NY.3 (หนวย: ลานลกบาศกเมตร)

พ.ศ. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. น าทารายป 2548 0.0 0.0 2.2 3.0 2.0 28.4 8.7 16.5 2.3 1.0 0.8 0.4 65.2 2549 1.1 0.7 1.6 20.7 10.7 26.4 36.8 2.5 1.1 0.6 0.0 0.0 102.2 2550 0.0 2.0 6.9 11.5 3.4 19.4 12.9 2.2 2.7 5.1 0.2 0.0 66.2 2551 0.3 11.6 18.1 6.8 16.7 59.3 15.5 16.8 1.3 0.1 0.0 0.0 146.4 2552 0.0 16.6 4.4 18.8 8.2 41.6 25.4 6.5 3.4 1.5 0.0 0.0 126.4 2553 17.0 13.7 16.5 14.1 23.2 32.7 40.2 3.8 1.9 2.2 2.2 2.2 169.7

เฉลย 3.1 7.4 8.3 12.5 10.7 34.6 23.3 8.1 2.1 1.7 0.5 0.4 112.7




ภาคผนวก ก - 3 ปรมาณน าทาเฉลยรายเดอนทไหลลงอางเกบน าขนดานปราการชล (หนวย: ลานลกบาศกเมตร)

พ.ศ. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. น าทารายป 2548 0.0 0.0 4.2 5.8 3.9 54.7 16.8 31.8 4.4 1.9 1.5 0.8 125.8 2549 2.1 1.3 3.1 39.9 20.6 50.9 70.9 4.8 2.1 1.2 0.0 0.0 197.0 2550 0.0 3.9 13.3 22.2 6.6 37.4 24.9 4.2 5.2 9.8 0.4 0.0 127.8 2551 0.6 22.4 34.9 13.1 32.2 114.3 29.9 32.4 2.5 0.2 0.0 0.0 282.3 2552 0.1 31.9 8.4 36.2 15.7 80.2 49.0 12.6 6.5 2.8 0.0 0.0 243.5 2553 32.7 26.5 31.8 27.2 44.7 63.0 77.5 7.4 3.6 4.3 4.1 4.3 327.0 เฉลย 5.9 14.3 16.0 24.1 20.6 66.7 44.8 15.5 4.1 3.4 1.0 0.8 217.2




ภาคผนวก ก - 4 ปรมาณตะกอนแขวนลอยเฉลยรายเดอนของคลองบานนา ณ สถานตรวจวด NY.3 (หนวย: ตน)

พ.ศ. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. รายป 2548 0.0 0.0 228.0 320.0 220.0 1,814.0 779.0 1,267.0 266.0 136.0 118.0 66.0 5,214.0 2549 135.8 105.0 174.2 1,644.3 874.6 2,083.0 2,883.4 243.5 135.8 97.3 51.1 51.1 8,479.1 2550 0.0 210.0 579.0 926.0 370.0 1,500.0 1,079.0 254.0 286.0 483.0 29.0 0.0 5,716.0 2551 31.0 1,055.0 1,526.0 692.0 1,432.0 3,886.0 1,377.0 1,344.0 167.0 18.0 0.0 0.0 11,528.0 2552 1.0 1,187.0 276.0 1,386.0 534.0 3,105.0 1,802.0 419.0 207.0 87.0 0.0 0.0 9,004.0 2553 0.0 0.0 0.0 104.0 1,559.0 2,287.0 2,507.0 289.0 8.0 59.0 53.0 59.0 6,925.0 เฉลย 28.0 426.2 463.9 845.4 831.6 2,445.8 1,737.9 636.1 178.3 146.7 41.9 29.4 7,811.0

ปรมาณตะกอนแขวนลอยเฉลยรายเดอนทไหลลงสอางเกบน าขนดานปราการชล (หนวย: ตน) พ.ศ. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. รายป 2548 0.0 0.0 333.4 467.9 321.7 2,652.6 1,139.1 1,852.7 389.0 198.9 172.6 96.5 7,624.5 2549 198.5 153.5 254.8 2,404.4 1,279.0 3,046.0 4,216.4 356.1 198.5 142.3 74.7 74.7 12,399.0 2550 0.0 307.1 846.7 1,354.1 541.1 2,193.5 1,577.8 371.4 418.2 706.3 42.4 0.0 8,358.6 2551 45.3 1,542.7 2,231.5 1,011.9 2,094.0 5,682.5 2,013.6 1,965.3 244.2 26.3 0.0 0.0 16,857.5 2552 1.5 1,735.8 403.6 2,026.8 780.9 4,540.5 2,635.1 612.7 302.7 127.2 0.0 0.0 13,166.6 2553 0.0 0.0 0.0 152.1 2,279.7 3,344.3 3,666.0 422.6 11.7 86.3 77.5 86.3 10,126.5 เฉลย 40.9 623.2 678.3 1,236.2 1,216.1 3,576.6 2,541.3 930.2 260.7 214.5 61.2 42.9 11,422.1




ภาคผนวก ก-5

รปท ก-5 ระดบน าในอางเกบน าขนดานปราการชลเฉลยรายเดอน ป พ.ศ.2548 – พ.ศ.2553




ภาคผนวก ก-6 ขอมลภมอากาศคาบ 30 ป (พ.ศ.2523 – 2552) สถาน 430201 อ.เมอง จ.ปราจนบร

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. รายปเฉลย 1,012.3 1,011.4 1,009.9 1,008.6 1,007.5 1,006.9 1,007.0 1,007.1 1,008.2 1,009.9 1,011.6 1,012.9 1,009.4

พสยรายวนเฉลย -0.2 -0.2 0 -0.3 -1 -1.5 -1.6 -1.4 -1 -1 2.2 2.4 -0.3สงสด 1,023.1 1,021.1 1,023.5 1,017.5 1,014.0 1,012.7 1,013.0 1,013.5 1,015.8 1,018.3 1,020.4 1,023.1 1,023.5 ตาสด 1,010.0 1,010.0 1,010.0 1,010.0 1,010.0 1,010.0 1,010.0 1,010.0 1,010.0 1,010.0 1,010.0 1,010.2 1,010.0

เฉลยสงสด 33.2 34.8 36.3 36.7 35 33.7 33.1 32.8 32.6 32.7 32.6 32.2 33.8สงสด 37.9 39.1 40.6 42.2 41.3 38.4 36.5 36.2 36 36 38 36.8 42.2

เฉลยตาสด 20.6 22.7 24.3 25.4 25.3 25.2 24.9 24.9 24.7 24.5 22.9 20.5 23.8ตาสด 20 22.8 24 25.2 24.9 24.4 24 24 24.4 24.2 22.2 20.2 20เฉลย 26.8 28.2 29.5 30.2 29.3 28.9 28.5 28.3 28.1 28.1 27.4 26.2 28.3

จดน าคาง (องศาเซลเซยส) เฉลย 18.7 20.6 22.6 24.2 25 25 24.8 24.8 24.7 23.6 20.6 17.9 22.7เฉลย 64 67 69 73 79 81 82 82 83 78 68 62 74

เฉลยสงสด 83 86 89 91 93 93 94 94 94 91 83 80 89เฉลยตาสด 42 43 45 50 59 64 65 66 66 61 51 43 55

ตาสด 34 36 40 47 55 60 63 62 63 54 50 42 34ทศนวสย (กโลเมตร) เวลา 7.00 น. 8 7 7 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8

ปรมาณเมฆปกคลม (1-10) เฉลย 3 4 5 5 7 8 8 8 8 6 4 3 6ทศทางลม N,NE

เฉลย 1.7 1.4 1.3 1.1 1 0.8 0.8 0.9 0.9 1.7 2.6 2.7 1.4สงสด 30 40 35 40 35 37 35 24 35 23 22 22 40

ปรมาณการระเหย (มลลเมตร) เฉลย 140 135 167 162 148 131 132 127 125 131 141 143 140เฉลย 7.2 14.9 49.9 120.6 228.4 227.7 273.1 354 357.5 161.3 31.9 5.8 152.7

จานวนวนทฝนตก 1 2 5 9 16 18 19 22 21 14 4 1 11รายวนสงสด 58.2 37.5 78 189 121.3 109 126.6 194.9 194 171.9 72 57.1 194.9

ตวแปรภมอากาศ

ปรมาณฝน (มลลเมตร)

ความเรวลม (นอต)

ความช นสมพทธ (%)

อณหภม (องศาเซลเซยส)

ความกดอากาศ (เฮกโตปาสคาล)

ภาคผนวก ข. ประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตฉบบท 8 (พ.ศ. 2537)

เรอง กาหนดมาตรฐานคณภาพน าในแหลงน าผวดน


ภาคผนวก ข.




















ภาคผนวก ค. เกณฑมาตรฐานคณภาพน าชลประทานเพอการเกษตร


ภาคผนวก ค.


ภาคผนวก ค. เกณฑมาตรฐานคณภาพน าชลประทานเพอการเกษตร

ดชนคณภาพน า เกณฑมาตรฐาน 1. อณหภม ไมมากกวา 40 องศาเซลเซยส 2. ความขน ไมมากกวา 40 เอนทย (NTU) 3. Floating Solids ตองไมมเลย 4. ความเปนกรด-ดาง 6.5-8.5 5. การนาไฟฟา ไมมากกวา 2,000 ไมโครซเมนส/ซม. 6. ของแขงทละลายไดท งหมด ไมมากกวา 1,300 มลลกรม/ลตร 7. ไซยาไนด ตองไมมเลย 8. คาน ามนและไขมน ไมมากกวา 5 มลลกรม/ลตร 9. อตราสวนของโซเดยมไอออนตอแคลเซยมและแมกนเซยมไอออน (Sodium Adsorption Ratio: SAR)

ไมมากกวา 4

10. ปรมาณไบคารบอเนตไอออนทสมพนธกบปรมาณรวมของแคลเซยมและแมกนเซยม (Residual Sodium Carbonate: RSC)

ไมมากกวา 2.5 meq/l

11. เปอรเซนตโซเดยมทอยในน า (Soluble Sodium Percentage: SSP) ไมมากกวา 60% 12. Adj-RNA ไมมากกวา 3 13. คลอไรด (Chloride: Cl) ไมมากกวา 750 มลลกรม/ลตร 14. ซลเฟต (Sulphate: SO4 ไมมากกวา 400 มลลกรม/ลตร 15. แคลเซยม (Calcium: Ca) 20-40 มลลกรม/ลตร 16. คารบอนไดออกไซด (Carbon Dioxide: CO2) 20-40 มลลกรม/ลตร 17. คารบอเนต (Carbonates) ไมมากกวา 10 มลลกรม/ลตร 18. แมกนเซยม (Magnesium: Mg) ไมมากกวา 20 มลลกรม/ลตร 19. Phenolic 0.005-0.020 0.005-0.020 มลลกรม/ลตร 20. โซเดยม (Sodium: Na) ไมมากกวา 10 มลลกรม/ลตร 21. ออกซเจนละลาย (Dissolved Oxygen: DO) ตองไมตากวา 2 มลลกรม/ลตร 22. โครเมยม (Cromium: Cr) ตองไมมเลย 23. ทองแดง (Copper: Cu) ไมมากกวา 0.2 มลลกรม/ลตร 24. แคดเมยม (Cadmium: Cd) ตองไมมเลย

Documents

The Effect of Sedimentation to Reservoir Capacity. A Case ...hydrology.rid.go.th/sediment-wq/filepdf/sediment... · 2.2 ลักษณะทั่วไปของอ่างเก็บน้