UČENJE JUDAIZMA I UČENJE JUDAIZMA I KRŠĆANSTVAKRŠĆANSTVA

2. čas, 25. 10. 2011.Osnovna jevrejska terminologija

AdonajAdonaj

(hebrejski, „Gospodar“) jedno od najuobičajenih jevrejskih imena za dragoga Boga, naročito za vrijeme molitve.

Aškenazi Aškenazi

Jevreji iz istočne i sjeverne Evrope, te njihovi potomci; za razliku od sefardskih Jevreja.

Bar micvaBar micva

(hebrejski, „ sin propisa“) dječak koji je napunio trinaest godina te se, stoga, od njega očekuje da slijedi vjerske propise. Istim pojom „bar micva“ oslovljava se i sam čin ceremonije.

Bat micvaBat micva

(hebrejski, „kći propisa“) Djevojčica koja je napunila dvanaest godina te se, stoga, od nje očekuje da slijedi vjerske propise. Istim pojmom „bat micva“ oslovljava se i sam čin ceremonije.

Dijaspora Dijaspora

Jevreji koji žive izvan Izraela.

Gemara Gemara

(hebrejski, „upotpunjenje“) Komentar Mišne. Gemara i Mišna sačinjavaju Talmud.

halaha halaha

(hebrejski, „hodati“) Jevrejski zakon. Sačinjen je od šest stotina i trinaest micvi iz Tore, uz dodatak rabinskog zakonika i običaja.

HanukkaHanukka

(hebrejski, „posveta“) Osmodnevni praznik koji počinje 25. kisleva (najčešće pada sredinom decembra) a koji obilježava ustanak Makabejaca 164. god. p.n.e. i čudotvorno ulje koje je gorjelo osam dana.

KaddišKaddiš

Molitva koja izražava Božiju veličinu, Koristi se kao molitva prilikom žalosti ali i drugih vjerskih obreda.

kašerkašer

(hebrejski, „spremno“) Spremno za ritualnu upotrebu. Također, kao glagol, ima značenje: „spremiti hranu ili objekt kako bi bila spremna za ritualnu upotrebu“. Izgovara se i kao „košer“.

kippa kippa

(hebrejski, odnosno na jidišu „yarmulke“, u značenju „/okrugla/ kapica za tjeme“) Pokrivalo za glavu, kapa, poput diska.

mezuzamezuza

(hebrejski, „dovratak“) Mali dio stiha iz Tore postavljen na dovratak jevrjeskih domova, iz poslušnosti prema propisu iz Ponovljenih zakona (Deuteronomij) 6:9 – „Ispiši ih na dovratnicima kuće svoje i na vratima svojim!“.

Midraš Midraš

(od hebrejskog glagola deraš, „propovijed“) Priče, propovijedi, alegorije i drugi materijal koji objašnjava Talmud.

MišnaMišna

(hebrejski, „učenje koje se ponavlja“) Rabinistički komentari Tore i dio Talmuda. Kodificirao ih je oko 200. god. n.e. Juda Ha-Nasi.

Mišneh TorahMišneh Torah

(hebrejski, „ponavljanje Tore“) Knjiga Ponovljenih zakona (Deuteronomij) ili, češće, Majmonidesov kodeks.

micvotmicvot

(hebrejski, „propisi“) Propisi, religijske radnje (jednina-micva). Ponekad se upotrebljava u općenitijem značenju kao dobro djelo.

Olam Ha-BaOlam Ha-Ba

„Svijet koji će doći“, drugi svijet, ahiret.

Usmena ToraUsmena Tora

Mišna. Prema tradicionalnim Jevrejima to je dio Tore koju je Mojsije dobio na Sinaju ali koji je zapisan tek oko 200. god. n.e. u formi Mišne.

PurimPurim

(hebrejski, "maškare") Praznik koji se slavi u rano proljeće, kao uspomena na priču o Esteri i Mordekaju, a uz kostime i predstave.

SefardiSefardi

Jevreji sa Srednjega Istoka i Španije, te njihovi potomci.

šalomšalom

„Mir“, jevrejski pozdrav.

šekinašekina

Božije Prisustvo, „Sveti Duh“. U kabalističkoj misli, to je „ženski aspekt“ dragoga Boga.

ŠemotŠemot

(hebrejski, „imena“) Hebrjesko ime za knjigu Izlaska (Egzodus), drugu knjigu Tore.

ŠeolŠeol

grob, svijet mrtvih.

Sukkot/ŠukkotSukkot/Šukkot

(hebrejski, „šator“) Osmodnevni jesnski praznik kojim se obilježava Izlazak i slavi žnjenje.

TalmudTalmud

(hebrejski, „podučavanje“) Usmena Tora, sačinjena od Mišne i Gemare.

TanahTanah

(hebrejski T-N-H, akronim za: „Tora“, „Nevi'im“ i „Ketuvim“) Jevrejska Biblija.

ToraTora

(hebrejski, „Zakon“) Prvih pet knjiga Jevrejske Biblije. Poznata je i kao Pet Mojsijevih knjiga ili Petoknjižje odnosno Pentateuh.

JHVHJHVH

(hebrejski, „Ja je/sam“, ili „Ja ću biti“) Sveto ime za dragoga Boga kako je objavljeno Mojsiju. Poznato je i pod imenom Tetragram. Smatra se presvetim za zazivanje, te se često zamjenjuje Imenom „Adonaj“ (moj Gospodar) u toku čitanaj Tore.

JiddišJiddiš

Jezik istočnoevropskih Jevreja i njihovih potomaka. Riječ je o kombinaciji srednje visokog njemačkog jezika, hebrejskog i poljskog.

ZealotiZealoti

Članovi historijskog jevrejskog pokreta koje je karakteriziran oružanom pobunom protiv rimskih osvajača.

CionizamCionizam

Moderni politički pokret koji ima za cilj stvaranje jevrejske države.

ZoharZohar

Osnovni, najpoznatiji, tekst iz korpusa kabalističke literature.