INTERNACIONALNI UNIVERZITET BRČKO

FAKULTET ZA SAOBRAĆAJNO INŽENJERSTVO

SEMINARSKI RAD

PREDMET: Upravljanje ponašanjem vozača u saobraćaju

Tema: Ponašanje učesnika u saobraćaju

Profesor: Student:

Buljubašić Emir OS 221/12

Brčko, januar 2016

SADRŽAJ

UVOD........................................................................................................................3

1. UČESNICI U SAOBRAĆAJU...........................................................................4

2. STRUKTURA I RITAM RADNJI U SAOBRAĆAJU......................................5

3. SAOBRAĆAJNI KONFLIKTI...........................................................................7

4. VSTE GREŠAKA UČESNIKA U SAOBRAĆAJU...........................................8

5. NAČIN POBOLJŠANJA VOZAČA................................................................10

ZAKLJUČAK..........................................................................................................13

LITERATURA........................................................................................................14

UVOD

Saobraćajna disciplina temelji se na volji pojedinca i međusobnom odnosu svih učesnika u

saobraćaju. Vozačka disciplina podrazumijeva da je većina vozača prihvatila propisana pravila

ponašanja i, što je još važnije, da su spoznali razliku između dobrog i lošeg načina ponašanja,

odnosno da su razumjeli pozitivne ili negativne posljedice takvog ponašanja. Izgradivši takve

stavove i usvojivši takva ponašanja, vozači koriste slobodu u saobraćaju, ali samo do razine

društveno prihvatljivog i discipliniranog ponašanja. Kulturno ponašanje svih učesnika u

saobraćaju, zavisi od njihove opće kulture, odgoja, nivoa njihovog znanja o saobraćaju,

psihofizičkih osobina, nivoa saobraćajne kulture, ali i od želje i motiviranosti za ponašanje u

skladu s tim. Kulturno se ponašati u saobraćaju znači ponašati se u skladu sa saobraćajnim

propisima i pravilima, uz međusobno uvažavanje, obzirnost i tolerantnost spram drugih učesnika,

s posebnom pažnjom na najugroženije i najmanje zaštićene učesnike, a to su: djeca, osobe s

oštećenjem vida i sluha, invalidne osobe, starije nepažljive osobe i biciklisti. Saobraćajna kultura

može se posmatrati kao dio čovjekove opće kulture i stječe se i oblikuje u periodu od rane

mladosti do poznih godina. Svi pedagozi i psiholozi saglasni su u tvrdnji da je uputstva o

saobraćaju potrebno davati još u predškolskom uzrastu. Veoma je važno da roditelji budu

disciplinirani učesnici u saobraćaju jer djeca znanja najčešće usvajaju putem imitacije, a roditelji

su prvi učitelji svoje djece.

3

1. UČESNICI U SAOBRAĆAJU

Prema uvjetima urbanog življenja, cijela populacija stanovništva određenog područja uključena

je u saobraćaj, kao pješaci ili kao vozači. Zato saobraćajna kultura predstavlja odraz življenja u

takvoj sredini. Saobraćajna kultura stanovništva odraz je opće kulture, s tim da visok stepen

saobraćajne kulture može podrazumijevati nizak stepen ozlijeđenih i poginulih stanovnika.

Nekultura, pa tako i ona saobraćajna, osobna je stvar svakog pojedinca, ali zbog pojedinaca u

saobraćaju nerijetko stradaju nedužni. Čovjek svojim ponašanjem najviše utječe na nastanak

saobraćajnih nezgoda. Prema nekim istraživanjima, 60-70 posto saobraćajnih nezgoda dogodi se

upravo zbog greške čovjeka.

Imajući u vidu dostupne statističke podatke o broju saobraćajnih nesreća na području Bosne i

Hercegovine, a posebno o broju saobraćajnih nesreća s težim ozljedama i poginulima,

upozoravamo da se treba ozbiljnije pozabaviti ovim problemom i što hitnije poduzeti adekvatne

mjere koje bi mogle dovesti do prihvatljivog i kontroliranog sistema sigurnosti u saobraćaju.

Da bi saobraćajna kultura bila na nivou koji zahtijevaju elementi saobraćajne sigurnosti i pravila

saobraćaja neophodno je poduzeti niz aktivnosti koje mogu dugoročno poboljšati stanje u

saobraćaju. Prije svega, potrebno je posebnu pažnju posvetiti educiranju svih učesnika u

saobraćaju na svim nivoima školovanja, a ne samo putem obuke vožnje u autoškolama.

Edukacija bi trebala doprinijeti povećanju saobraćajne kulture, što bi moglo dovesti do

smanjenja stradanja u saobraćaju.

Posebnu pažnju treba posvetiti mladim vozačima i njihovoj edukaciji, jer istraživanja pokazuju

da među nastradalima najviši procent zauzimaju mladi vozači. Uvođenje novih disciplina i

poboljšanje edukacije instruktora vožnje putem obaveznih seminara neophodno je kod rješavanja

ovog problema.

Razvijati svijest ljudi o saobraćajnoj kulturi i humanom ponašanju u saobraćaju koje se odnosi na

pomoć osobama s oštećenjem vida i sluha te na pomoć invalidnim osobama, djeci i starijim

osobama. Dakle, disciplina je okvir u kojem funkcionira saobraćaj. Vozače, pogotovo mlađe,

treba poticati na disciplinirane oblike ponašanja. Na discipliniranju treba raditi, poticati razvoj

moralnog prosuđivanja, vježbati samokontrolu i samodisciplinu, a tek nakon toga to možemo

tražiti i očekivati od drugih učesnika u saobraćaju.

4

2. STRUKTURA I RITAM RADNJI U SAOBRAĆAJU

U saobraćaju imamo dvije vrste ponašanja odnosno pokreta kojima se radnje izvršavaju:

a) Nesvjesno (uključujući i podsvejsno) ponašanje odnosno pokrete izazvane prirodnim

svojstvima. Najprostiji nevoljni pokreti su refleksni pokreti. Refleksna radnja je reakcija

organizma bez učešća volje i svijesti. Većinu refleksnih radnji izaziva spoljna draž. Između

nadražaja i odgovora prođe određeno, kratko, vrijeme. Na primer, kad vozača iznenadi opasnost

sa desne strane, upravljač vozila pomijera instinktivno prema lijevoj strani (suprotno od strane sa

koje opasnost dolazi) prije nego što je uočio pojavu (draž), shvatio njeno značenje, procijenio

situaciju, donio odluku i u skladu sa njom preduzeo radnju.

b) Svjesna (kulturna) ponašanja koja su izazvana i regulisana sviješću ili su praćena njome. Ona

se izvode svjesno i usmjerena su na postizanje određenog cilja. Ta se ponašanja nazivaju i dru-

štvenim ponašanjima jer izazivaju ponašanje drugih subjekata. Za saobraćaj su svjesna ponašanja

odnosno pokreti (voljni pokreti) najznačajniji. Na način ponašanja učesnika u saobraćaju utiču

brojni subjektivni (koji fretežno utiču na unutrašnje izvore ponašanja) i objektivni faktori (koji su

pretežno povod reagovanju) različite prirode, snage, intenziteta i vremena uticaja. Zavisno od

zahtjeva saobraćaja (zadataka) ti faktori određuju ritam i strukturu radnji koje učesnik u

saobraćaju preduzima. Drugim riječima, to ponašanje povezano je sa karakteristikama ličnosti

(struktura, dinamika i druge osobine ličnosti), kao i uslovima saobraćaja. Treba imati na umu da

na ponašanje utiču promjenljivi faktori kao što su starost, iskustvo, klimatski uslovi i dr. Od vrste

načina ponašanja (ritma i strukture radnji) učesnika u saobraćaju u velikoj mjeri zavise: broj i

vrsta saobraćajnih nezgoda, vrsta i težina posljedica tih nezgoda, broj i vrsta saobraćajnih

konflikata, prekršaja, grešaka i dr. Zbog toga se nastoje utvrditi učesnici u saobraćaju, posebno

vozači motornih vozila, koji se opasno ponašaju, kako bi se u okviru reagovanja društva stvorila

mogućnost da se uzroci takvog ponašanja otklone ili da im se oduzme licenca za opasno

ponašanje. U svakom slučaju analiza ponašanja do koje se može doći pre svega analizom

saobraćajhih nezgoda, grešaka i saobraćajnih konflikata predstavlja pomoć pri planiranju i

preduzimanju mjera. Korektan način ponašanja prema definisanim standardima (pravilima

saobraćaja) obezbeđuje zadovoljavajući nivo bezbednosti. Međutim, moguća su i u životu

5

postoje ponašanja koja odstupaju od definisanih standarda u negativnom i pozitivnom smislu.

Negativna odstupanja proizvode greške u ponašanju, saobraćajne konflikte ili saobraćajne

nezgode (ona ponašanja koja ne ostavljaju izlaznu šansu). Pozitivna odstupanja od standardnog

ponašanja povećavaju bezbjednost boljim jrešavanjem saobraćajnih situacija. Za bezbjednost

saobraćaja, posebno kad su u pitanju vozači motornih vozila, presudan je odnos, ponašanje,

radnje koje se ispoljavaju u vezi sa: a) načinom komuniciranja sa drugim korisnicima puta, b)

načinom ostvari vanja kontakta vozača sa vozilom, odnosno njegovim komandama, e) načinom

reagovanja na okolinu (okruženje).

a) Pod komuniciranjem među učesnicima u saobraćaju podrazumjevamo sve interakcije između

njih sadržane u konačnoj informaciji i nužne odgovore na tu informaciju. Zbog toga je bitna

sposobnost komuniciranja na način koji isključuje grešku u razumjevanju. Komuniciranjem iz-

među učesnika u saobraćaju obezbjeđuje se: potpunije informisanje, mogućnost predviđanja

namjera drugih, ispravnije reagovanje, poštovanje pravila, potpunija saradnja, veća protočnost

saobraćaja i izbegavanje opasnosti. Nerazumljivost i nedostatak u komuniciranju je prirodan

predstavnik opasnosti.

R. Risser navodi tri vrste komuniciranja: - prijateljsko komuniciranje (saradnja, pristojno

informisanje); - neutralno komuniciranje (opšte informisanje u okviru saobraćajnih pravila);

- neprijateljsko komuniciranje (zanemarivanje pravila s obzirom na prava i osećaj drugih).

b) Osnovne kontakte, relevantne za bezbednost saobraćaja, vozač sa vozilom ostvaruje preko:

- uređaja za upravljanje, - papučice gasa, - uređaja za kočenje, - spojnice i ručice menjača (kod

motornih vozila sa klasičnim prenosom). Korišćenje mehanizma za upravljanje je najosetljivija

mjera odgovora vozača na okolinu i smisla za prostor. Za vođenje vozila bitno je i emocionalno

stanje vozača. Za kontrolu brzine vozač koristi papučicu gasa i uređaj za kočenje. Papučica gasa

se češće koristi, ona je primarno sredstvo kontrole brzine i pogodniji pokazatelj sposobnosti

vozača da kontroliše brzinu kretanja. Uređaj za kočenje je sekundarno sredstvo kontrole brzine.

Složeni problem faktora koji utiču na brzinu, posebno onu brzinu koja prelazi kritične granice

sposobnosti čovjeka da uspješno vodi vozilo po putu pripadaju u domen etiologije.

e) Okolina značajno može uticati na visinu zahtjeva koji se pred vozača postavljaju. Zbog toga

je za ovaj segment uticaja na ponašanje bitna sposobnost učesnika u saobraćaju, posebno vozača,

da bitne pojave i odnose na putu uoči, procjeni i odgovori adekvatnim ponašanjem.

6

3. SAOBRAĆAJNI KONFLIKTI

Pod saobraćajnim konfliktom podrazumJevamo događaj u saobraćaju na putu koji je mogao

dovesti do saobraćajne nezgode, da jedan od učesnika manevrom izbegavanja (usporenje,

skretanje, ubrzanje i sl.) nije izbegao nezgodu. Pošto se radi o događaju koji je teško precizno

definisati i kvantificirati, pri korišćenju saobraćajnih konflikata kao indikatora (kriterijuma) za

utvrđivanje stepena ugroženosti ili drugih istraživanja potrebno je uvijek konkretno definisati šta

će se podrazumjevati pod saobraćajnim konfliktom. U teže saobraćajne konflikte ubrajamo one

događaje (saobraćajne situacije) u kojima dolazi do naglog usporenja ili kočenja u nuždi, brze i

nepravilne promjene smjera, kada je vrijeme za manevar suviše kratko i sl. U lakše saobraćajne

konflikte ubrajamo one situacije u kojima dolazi do kontrolisanog kočenja ili promjene smjera

radi izbegavanja sukoba, kada postoji dovoljno vremena za prilagođavanje ponašanja. Za analizu

ponašanja na osnovu saobraćajnih konflikata relevantne su sledeće činjenice: - koliko i kojih

saobraćajnih konflikata ima; - vrste ponašanja koje do njih dovode; - koliko drugi učesnici u

saobraćaju kompenziraju grešku vozača koja bi inače završila saobraćajnom nezgodom; koliko je

vozača uključeno. u nezgodu (bez formalne krivice) koju su mogli izbjeći (kompenzirati); - da li

lica koja češće doživljavaju saobraćajne konflikte češće izazivaju i saobraćajne nezgode

(povezanost saobraćajnih konflikata nezgoda).

7

4. VSTE GREŠAKA UČESNIKA U SAOBRAĆAJU

Greška učesnika u saobraćaju je spoljna manifestacija uzroka. Greška nije uzrok nezgode, kako

se to često navodi, nego spoljni oblik, izraz na koji se neki uzrok odnosno uzroci manifestuju

odnosno ispoljavaju. Kada postoji uzrok koji je dovoljan da zbog njega nastane saobraćajna

nezgoda, onda greška "stoji" između uzroka i nezgode (posljedice ), odnosno ona "povezuje"

uzrok i posljedicu (nezgodu). Uprošteno rečeno, hronologija je sljedeća: prvo treba da postoji

uzrok koji izaziva ili zbog koga nastaje greška, a zbog greške se narušava normalno odvijanje

saobraćaja na tom uskom prostoru, nekad toliko da se to završava saobraćajnom nezgodom. Na

primjer, zbog uticaja alkohola (uzrok) vozač nepropisno pretiče ili ne prilagodjava brzinu

kretanja (greška) i zbog toga dolazi do nezgode. Iako su neke greške karakteristične za neke

uzroke, vrsta greške ne zavisi samo od uzroka zbog koga nastaje, nego i zbog saobraćajne

situacije i drugih okolnosti. Na primjer, ako vozač upravlja vozilom pod uticajem alkohola i ako

na svom putu u toku vožnje mora da izvrši deset preticanja, veliki su izgledi da će napraviti

grešku u izvođenju ove radnje (preticanju). Međutim, ako je situacija u saobraćaju takva da

vozač ne mora izvršiti ni jedno preticanje, ali zato mora deset puta ustupiti prvenstvo prolaza ili

preduzimati neku drugu radnju, onda se povećavaju izgledi da napravi drugu vrstu greške iako je

uzrok isti. Svaka greška ne završava saobraćajnom nezgodom; one imaju različite reperkusije za

bezbjednost saobraćaja. Moglo bi se reći da uglavnom sve greške završavaju na jedan od

sledećih načina: - saobraćajnom nezgodom; - konkretnom opasnošću (opasne situacije u kojima

je ugroženo jedno ili više lica ili imovina); - apstraktnom opasnošću (povećanjem rizika ali

sticajem okolnosti niko konkretno nije ugrožen), i - povredom zaštitnog propisa (protivpravno

ponašanje koje za posljedicu nema konkretnu ili apstraktnu opasnost). Sistem praćenja pojava u

ovoj oblasti ne obezbedjuje da se potpuno i precizno utvrdi broj i struktura grešaka učesnika u

saobraćaju. Donekle se može utvrditi struktura ili vrste grešaka koje prethode odnosno zbog

kojih nastaju saobraćajne nezgode, kao i struktura otkrivenih prekršaja. Međutim, veoma je

velika "tamna brojka" neregistrovanih grešaka. Radi ilustracije navodimo strukturu grešaka koje

su prethodile saobraćajnim nezgodama sa nastradalim licima u toku 1983. i 1988. godine. Slična

je struktura grešaka koje su prethodile ovim nezgodama i u drugim godinama, jer karakteristike

pojavnih oblika saobraćajnih nezgoda pokazuju samo male promjene iz godine u godinu. Pored

8

ovih grešaka koje su završile nezgodom sa nastradalim licima, u toku ove dvije godine

registrovano je preko 210 000 grešaka koje su završile nezgodom sa materijalnom štetom i preko

8 000 000 grešaka koje spadaju u kategoriju prekršaja (posljedica pretežno konkretna i

apstraktna opasnost). Međutim, iako se i iz ovih podataka vidi da učesnici u saobraćaju prave

veliki broj grešaka, treba se podsjetiti da je "tamna brojka" ovih grešaka veoma velika. Vrsta

greške u dobroj mjeri određuje vrstu saobraćajne nezgode. Na primjer, zbog neustupanja

prvenstva prolaza najčešće nastaju bočni sudari, zbog nepropisnog preticanja čeoni sudari itd. .

Sve greške nisu jednako bremenite opasnošću ("bogate nezgodama"). Neke greške mnogo češće

završavaju nezgodom nego druge. To potvrđuje i podatak da svaka peta ili šesta greška

neustupanja prvenstva prolaza ili nepropisnog preticanja završava nezgodom, dok je prosejčno

višestruko više grešaka nepropisnog parkiranja potrebno da bi nastala nezgoda. Vrsta greške

takodje može uticati i na žestinu saobraćajne nezgode.

9

5. NAČIN POBOLJŠANJA VOZAČA

Mogu se izdvojiti četiri grupe vozača za koje postoje odgovarajući ciljevi uticaja na njih:

1. podržati i podsticati najveći procenat vozača, koji voze bezbjedno, da nastave da se bezbjedno

ponašaju u saobraćaju,

2. podržati malu grupu vozača, koji povremeno i rijetko čine ozbiljne saobraćajne prekršaje, da

shvate svoju odgovornost, unaprede svoje ponašanje i u budućnosti ne čine ozbiljne prekršaje,

3. pažljivo i stručno izdvojiti malu grupu vozača, koji čine veliki broj prekršaja i organizovano

pružiti stručnu i drugu pomoć u cilju promjene stavova i ponašanja ovih vozača u saobraćaju,

4. stručno i pažljivo izdvojiti vozače koji ponavljaju najteže saobraćajne prekršaje, a ne pristaju

na promjene svog stava i ponašanja i ukloniti ih iz saobraćaja privremeno ili trajno.

Prema grupama vozača na koje je potrebno djelovati moguće je definisati ciljeve i načine

djelovanja usmjerene na promjenu stavova vozača, a to su:

1. a) podsticati vozače koji posjeduju znanje i imaju formirane pravilne stavove o bezbjednom

ponašanju da nastave da se bezbjedno ponašaju u saobraćaju i b) formrati i učvrstiti stavove za

bezbjedno ponašanje vozačima čije bezbjedno ponašanje je rezultat represivnih mjera. Za

realizaciju ovih ciljeva neophodno je: - sprovesti i sprovoditi odgovarajuće kampanje, - primjena

kaznenih bodova, kao fakor održavanja dobrog vozačkog dosijea, - povlasticama za osiguranje

vozila stimulisati bezbjedne vozače.

2. formirati i učvrstiti stavove za bezbjedno ponašanje vozačima koji povremeno i rijetko prave

prekršaje i razviti stavove, poboljšati znanje i unaprediti stavove za bezbjedno ponašanje u

saobraćaju. Za realizaciju ovih ciljeva neophodno je: - sistemom kaznenih bodova, paralelno sa

pohađanjem odgovarajučih seminara ili kurseva za vaspitanje i obrazovanje, promjeniti stavove i

ponašanje vozača u saobraćaju, - sprovoditi odgovarajuće kampanje, - sistemom osiguranja

podsticati bezbjedno učestvovanje vozača u saobraćaju.

3. djelovati na vozače koji često prave teške saobraćajne prekršaje pružanjem stručne pomooći u

cilju shvatanja rizika u saobraćaju, razvijanja znanja, stavova i promjene ponašanja ka

bezbjednom učešću u saobraćaju. Za realizaciju ovih ciljeva neophodno je: - sistemom kaznenih

bodova, koji upravo ima najviše uticaja na ovu grupu vozača, kroz različite seminare, razgovore,

oduzimanje vozačke dozvole, kurseve, ponavljanje testova i druge aukcije djelovati na

10

poboljšanje vozača, - sistemom osiguranja urediti visoke premije osiguranja za ovu grupu vozača

u cilju destimulisanja nebezbjednog ponašanja.

4. uočiti i stručno izdvojiti jako malu grupu vozača koji često prave teške prekršaje i te vozače

koji nemaju namjeru da promjene stavove i ponašanja isključiti iz saobraćaja.

Da bi program za poboljšanje ponašanja vozača uopšte funkcionisao, neophodno je da se ostvare

sledeće pretpostavke:

- promjeni smisao vozačke dozvole,

- uspostavi odgovarajuća organizacije poslova,

- stručno planira sistem prinude,

- stručno planira i vodi dugotrajna kampanje,

- zakonska podrška postupcima za unapređenje ponašanja vozača,

- sistem kaznenih bodova,

- dobra i ažurna baze podataka i

- podrška državnih organa.

Stvaranjem osnova za uvođenje i sprovođenje programa za poboljšanje ponašanja vozača,

neophodno je definisati najznačajnije mjere i postupke za poboljšanje ponašanja vozača.

Poboljšanje ponašanja vozača predstavlja sistem mjera i aktivnosti koji obezbjeđuje da se svaki

vozač uklopi u šablon civilizovanog ponašanja na putevima i tako unapredi bezbjednost

saobraćaja. Najčešće se primjenjuju sledeće aktivnosti:

- savjetodavna ili upozoravajuća pisma,

- lični (pojedinačni) razgovori,

- grupni sastanci i razgovori,

- razgovor sa psihologom (psihološko posmatranje),

- detaljnije ispitivanje stavova i ponašanja vozača (istraga vozača),

- upućivanje na detaljan ljekarski pregled (psihofizičko i psihološko testiranje vozača),

- kursevi (za korekciju vožnje, defanzivne vožnje, za prevenciju prekršaja i za prevenciju

nezgode),

- ponavljanje nekog dijela (praktičan ili teorijski) ili cjelog vozačkog ispita,

- upućivanje vozača na poseban vozački ispit,

- ograničavanje, privremeno oduzimanje i ukidanje vozačke dozvole i

- oduzimanje vozila.

11

Krajnji cilj poboljšanja ponašanja vozača je osiguranje bezbjedne vožnje onih koji su već dobili

vozačke dozvole, kao i ostalih osoba, učesnika u saobraćaju, na putevima. U tom smislu u

programu poboljšanja ponašanja vozača u saobraćaju postavljaju se sledeća četiri zadatka: -

Poboljšanje stavova, tehnike i vještina vozača koji su, usljed saobraćajnih prekršaja i/ili

umješanosti u saobraćajne nezgode, prepoznati kao rizični na putevima i jačanje volje ovih

vozača da izgrade bolju vozačku praksu. - Utvrđivanje da li je problem vozača u vezi sa vožnjom

posljedica fizičkih i mentalnih smetnji, određivanje stepena smetnji i načina na koji utiču na

bezbjedno upravljanje vozilom. - Primjena odgovarajućih ograničenja za vozače sa određenim

psihičkim smetnjama koje ih sprečavaju da se bezbjedno ponašaju. - Sklanjanje sa puteva

nebezbjednih, nekompetetnih i fizički ili mentalno nepoželjnih vozača sistemom

onemogućavanja da im se izdaju vozačke dozvole, oduzimanje vozačkih privilegija ili

ograničenjem vozačkih privilegija.

12

ZAKLJUČAK

Najveći broj vozača poštuje saobraćajne propise, ponaša se bezbjedno u saobraćaju, odnosno

vrlo rijetko čini neke od saobraćajnih prekršaja. Ovu većinsku grupu vozača potrebno je podržati

u svom ponašanju i omogućiti im da budu još bezbjedniji. Odnosno ovu grupu vozača potrebno

je zaštititi od manje grupe vozača koji često prave saobraćajne prekršaje. Manju grupu vozača

koji često čine saobraćajne prekršaje potrebno je izdvojiti i sa njima raditi na mijenjanju

njihovog ponašanja i saobraćajne kulture, ka bezbjednijem ponašanju. One vozače koji vrlo često

prave saobraćajne prekršaje, a najčešće najteže saobraćajne prekršaje potrebno je uočiti i

isključiti iz saobraćaja kao vozače. Kaznena politika ZoOBS-a, odnosno mogućnost izricanja

kaznenih bodova, dobra evidencija, odnosno baza podataka o vozačima i saobraćajnim

prekršajima, omogućavaju da se prekršioci saobraćajnih prekršaja identifikuju, isključe iz

saobraćaja kao vozači i da se na iste djeluje, kako bi se njihovo ponašanje unapredilo, odnosno

postigla veća saobraćajna zrelost, što podrazumjeva i mentalnu transformaciju, razvijanje

„drumske svijesti“ i prilagođavanje čovjeka motornom vozilu i saobraćaju. Da bi se unapredilo

ponašanaje vozača, mora se vozačima ukazati, kako bi shvatili da je određeno ponašanje u

saobraćaju opasno (nepoželjno). Ako neko ne zna zašto je kažnjen on želi izbjeći kaznu, a ne

mijenjati ponašanje. Od posebnog javnog i društvenog interesa je ispravljanje greški, što se može

postići doobukom, pohađanjem odgovarajućih kurseva (za korekciju vožnje, defanzivne vožnje,

za prevenciju saobraćajnih prekršaja, za prevenciju saobraćajnih nezgoda i dr.).

13

LITERATURA

1. http://absrs.org/sajt/doc/File/09_%20Vujanic%20M%20Mirovic%20R%20Pesic%20D%20Bozovic%20M%20_Saobr_%20obrazov.pdf, preuzeto 10.1.2016

2. http://www.fpz.unizg.hr/traffic/index.php/PROMTT/article/viewFile/356/219, preuzeto 10.1.2016

3. http://novovrijeme.ba/disciplinirano-ponasanje-u-saobracaju/, preuzeto 10.1.2016

14