URBANIZACIJA BOSNE I HERCEGOVINE

URBANIZACIJA BOSNE I HERCEGOVINEKONCEPT:Pojam urbanizacijeNaselja u Bosni i HercegoviniHistorijska razdoblja Bosne i Hercegovine sa naglaskom na urbanizacijuSuvremeni urbani razvojProblemi urbanog razvojaNaselja Bosne i Hercegovine meusobno se bitno razlikuju:- prema svojoj veliini, - prema izgledu,- prostornoj i funkcionalnoj strukturiRezultat toga:- prirodni uslovi- historijsko kulturni razvoj- drutveno ekonomski

- nastanak: pojavom zanatstva i trgovine- razvoj bosanskohercegovakih gradova je u etapama:1. srednjovjekovni gradovi2. gradovi u vrijeme turske vladavine3. austro - ugarski period4. period izmeu dva svj. rata 5. period nakon II svj. rata i6. suvremeni period

- na teritoriju BiH u zadnjim stoljeima bilo je 5 vrsta utvrda:1. gradovi2. palanke3. kule4. ardaci5. arampovi

PALANKA

KULA

Srednjovjekovni gradovi- malobrojna i malena gradska naselja- gradovi u vidu utvrda, tvrava- zatitna funkcija- nizak stepen urbanizacije- bosanski srednjovjekovni gradovi :Vranduk, Bobovac, Banja Luka, Doboj, Maglaj, Gradaac, Srebrenik, Jajce, Teanj itd.

Bobovac

Vranduk

Banja Luka

Srebrenik

Maglaj

Period Osmanske vladavine- faza dinaminog razvoja urbanizacije na tlu Bosne i Hercegovine- islamsko orijentalna urbanizacija- uzrokovana razvojem privrede, kulturno prosvjetnih, upravno politikih i drugih djelatnosti- morfologija grada uoljiva i danas- arija sa zanatskim i trgovakim etvrtima i javnim institucijama, stambene zone - mahale sa orijentalnim tipom kuaMnogi gradovi nastaju, a neki doivljavaju svoj usponSarajevo, Mostar, Banja Luka, Tuzla, Jajce, Zenica, Travnik, Foa, Zvornik, Trebinje, Viegrad i drugi bosanskohercegovaki gradovi- poinje priliv stanovnitva sa selaSarajevo

Austro ugarski period- znaajna faza urbanizacije na ovim prostorima- razvoj saobraaja i podizanje novih urbanih sredita- proirenje i modernizacija starih gradova- novi mali rudarsko-industrijski centri urbanog tipa: Breza, Ugljevik, Kreka, Kakanj, Zavidovii- urbani centri sa eljezniko-cestovnim pravcima: Ostroac, Jablanica, apljina, zatim Kalinovik, Bosansko Grahovo, Han Pijesak, Trnovo, Litica - dvojna urbana struktura gradova- i dalje su u Bosni i Hercegovini zastupljeni manji gradovi- stepen urbanizacije: manji od 20%

Sarajevo

Period nakon 2. svj. rata- snana industrijalizacija i razvoj tercijarnih djelatnosti- intenzivna urbanizacija- nastanak novih gradova: Novi Travnik, Ilija, Banovii- planski graene gradske etvrti: Malta, Dobrinja- koncentracija gradova uz saobraajniceDobrinja

Malta - Tuzla

Savremena urbanizacija- naglo irenje gradova izazvalo:1. urbana industrijalizacija i elektrifikacija; 2. depopulacija ruralnih/seoskih predjela i naselja;3. irenje saobraajne mree i4. razvijanje moderne proizvodnje.

- 75% stanovnitva deagrarizirano- ipak 33% stanovnitva ivi u gradovima, a 42% nepoljoprivrednog na selu!- vei bosanskohercegovaki centri su: Sarajevo, Banja Luka, Mostar, Tuzla, Zenica, BihaAdministrativni status grada, vezan je ne samo za odreeni broj stanovnika, nego i za nivo urbanog razvoja, kao i ekonomsku i kulturnu bazu opinaPrema pokazateljima iz 1991. godine u Bosni i Hercegovini je ivjelo 1,7 miliona stanovnika, odnosno 37% od ukupnog broja stanovnika u urbanim zonama, sa prosjenim rastom urbane populacije 2,8% godinje. - procjenjuje se da 45% stanovnitva ivi u gradskim zonama (na osnovu procjene iz 2004. godine), sa prosjenim godinjim prirastom urbanog stanovnitva u posljednjih 15 godina od 0,3%.

Karta koncentracije stanovnitva

Problemi u urbanom razvoju BiHProblemi u urbanom razvoju Bosne i Hercegovine manifestuju se kroz: - Izrazitu demografsku koncentraciju i polarizaciju u BiH- Polarizaciju u urbanom razvoju- Dezintegraciju naseobinskog sistema- Problem ruralizacije gradova- Problem socio geografske diferencijacije urbanog sistema BiH.

Hvala na panji!