41
Vaaz ve İletişim

Vaaz ve İletişim

  • Upload
    kanan

  • View
    71

  • Download
    1

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Vaaz ve İletişim. İletişim Duası بسم الله الرحمن الرحيم. اذْهَبْ إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي وَيَسِّرْ لِي أَمْرِي وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسَانِي يَفْقَهُوا قَوْلِي وَاجْعَلْ لِي وَزِيرًا مِنْ أَهْلِي ( Tâhâ , 24-29). - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: Vaaz  ve İletişim

Vaaz ve

İletişim

Page 2: Vaaz  ve İletişim

İletişim Duasıبسم الله الرحمن الرحيم

�ن�ه� ط�غ�ى ع�و�ن� إ ر� �ل�ى ف� اذ�ه�ب� إد�ر�ي ح� ل�ي ص� ر� ب( اش� ال� ر� ق�

م�ر�ير� ل�ي أ� ي�س( و�

ان�ي د�ة4 م�ن� ل�س� ل�ل� ع�ق� اح� و�ل�ي و� وا ق� ه� ق� ي�ف�

ل�ي ا م�ن� أ�ه� ز�ير4 ع�ل� ل�ي و� و�اج�

(Tâhâ, 24-29)

Page 3: Vaaz  ve İletişim

Birlikteliğimizin Temel Hedefleri

İletme değil iletişim becerisi kazanma

İletişimin temel ahlâkî yapısını görme

Muhatabımızla münâsebetlerimizi

ahlâki değerlerle mütenasib hâle getirme

Page 4: Vaaz  ve İletişim

İlkelerimiz

İncitmemek &

İncinmemek

Page 5: Vaaz  ve İletişim

İletişimden ÖnceKendini tanı

[Güçlü & Zayıf Yönler]

�ل�ى� د�ى إ م� الل�ه� م�ن� أ�ه� ح� ر� ع�ي�وب�ى

(Dârimi, Sünen – Hz. Ömer-)“kişi,aslında,kendiniya hiç öğrenemiyor

ya da herkesten az öğreniyor.öğrendiğini de

Herkesten az kullanıyor” [C. Koytak, Yeni Başlayanlar İçin Metafizik, s. 51]

Page 6: Vaaz  ve İletişim

Muhatabı Tanı Sabit veriler & özel veriler

ول� الل�ه� س� ل�ت� ي�ا ر� ال� ق� ب�ى ذ�رx ق�ع�ن� أ�

ب� ب�ي�د�ه� ر� ال� ف�ض� ل�ن�ى ق� ت�ع�م� أ�ال� ت�س��ن�ك� �ب�ا ذ�رx إ ال� » ي�ا أ ن�ك�ب�ى ث�م� ق� ع�ل�ى م�

ا ي�و�م� �ن�ه� إ ان�ة� و� م�ا أ� �ن�ه� إ ع�يف� و� ض�

ا ذ�ه� ة� إ�ال� م�ن� أ�خ� ن�د�ام� ى� و� ز� ة� خ� ي�ام� ال�ق�أ�د�ى ال�ذ�ى ا و� ه� ق( �ن(ى أ�ح�ب� ) (Müslim) ب�ح� إ و�

ى س� ب� ل�ن�ف� ا أ�ح� ا ( ل�ك� م� يه� .« ع�ل�ي�ه� ف�

Muhatabı kendin tanı

دعوا لي أصحابي ال تسبوا أصحابي

(Bezzar)

Page 7: Vaaz  ve İletişim

“Bir adamı tanımak için düşüncelerini, acılarını,

heyecanlarını bilmemiz lazım hiç değilse.

Hayatın maddi olaylarıyla ancak kronoloji yapılabilir.

Kronoloji de aptalların işidir”(Cemil Meriç)

Page 8: Vaaz  ve İletişim

Medine ve “o an” ال� ال�م� ق� ع�ن� ع�ب�د� الل�ه� ب�ن� س�د�م� الن�ب�ى� -صلى الله ا ق� ل�م�

ل� ف� د�ين�ة� ان�ج� عليه وسلم- ال�م�يم�ن� ك�ن�ت� ف� الن�اس� ع�ل�ي�ه� ف�ه� ه� ا ت�ب�ي�ن�ت� و�ج� ل�م� ل� ف� ف� ان�ج�

ه� ه� ل�ي�س� ب�و�ج� ه� ف�ت� أ�ن� و�ج� ع�ر�ع�ت�ه� م� ء� س� ى� و�ل� ش�

ك�ان� أ� ك�ذ�اب� ف�ال�م� وا الس� ول� » أ�ف�ش� ي�ق�ل�وا أ�ط�ع�م�وا الط�ع�ام� و�ص� و�الن�اس� ل�وا و� ام� و�ص� ح� ر�

األ�

ال�م� ن�ة� ب�س� ل�وا ال�ج� » ن�ي�ام� ت�د�خ�

[Ahmed b. Hanbel, Müsned]

Page 9: Vaaz  ve İletişim

1. İletişimin Önemi

-halk ve beyân-

ان� �ن�س� ل�ق� اإل� ه� ال�ب�ي�ان� خ� ع�ل�م�(Rahman, 3-4)

(Din Nimeti – Dil Nimeti) (DİB nimeti)

كمالك تحت كالمك----

گفت در فكر سخن زنده در دهسخن مر

(Mevlâna, Divân-ı Kebir)

“Âyinesi iştir kişinin lafa bakılır”

Page 10: Vaaz  ve İletişim

Konuşmayı geliştirme çalışmaları

Önyargıları izâle “ ….Allah vergisi”

Etkin ve düzenli dinleme çalışmaları

Düzenli olarak, nitelikli kalemlerden sesli okuma

çalışması Ustalık bir zihniyettir, acı

çekmektir ve asimptottur (yaklaşılan ama ulaşılamayan çizgi)

Ustalığın sırrı = Bilinçli pratik

Page 11: Vaaz  ve İletişim

“ Konuşturan bir muhâtab bulamayan

tefekkür, özneyi, doğum sancılarından doğuma geçemeyen

bir anne adayının çektiği onulmaz

sıkıntılara benzer bir çilenin içine sokar.

Page 12: Vaaz  ve İletişim

Öte yandan sürekli konuşarak kendine

muhatab bulmaya ve muhataba göre kendini ayarlamaya çalışan bir

özne, gittikçe nesneleşir ve derin bir

tefekkürde olması gereken özgünlüğünü ve kendi olma halini kaybetmeye başlar.

Page 13: Vaaz  ve İletişim

Bir konuşma, ancak ve ancak zaten

kendiliğinden oluşmuş bir tefekkür, bu tefekkür

ile diyalektik ilişkiye girmeye hazır bir

muhatab ve nihayet bu özne ile muhatabı

buluşturan uygun bir konjonktürün (hal)

olması halinde anlamlılık çerçevesi oluşturabilir.

Page 14: Vaaz  ve İletişim

Aksi halde ya tek yönlü bir

deklarasyon, ya bir sağırlar diyaloğu ya

da hâle hitâb etmeyen soyut bir entelektüel çaba haline dönüşür”

[Ahmet Davutoğlu, Küresel Bunalım, s. VI]

Page 15: Vaaz  ve İletişim

“ sana da başkalarına da

yetecek kadar sus ki,susuşun nara olsun

konuşman çare olsun”

[C. Koytak, Yeni Başlayanlar İçin Metafizik, s. 95]

Page 16: Vaaz  ve İletişim

2.İletişimin Rengi-niyet-

(İyi niyet – iyiye niyet) صحة الفهم وحسن القصد من أعظم نعم الله التي أنعم بها على عبده بل ما أعطي عبد

عطاء بعد اإلسالم أفضل وال أجل منهما بل هما ساقا اإلسالم

وقيامه عليهما(İbnü’l-Kayyım, İ’lamu’l-Muvakkıîn)

Page 17: Vaaz  ve İletişim

Niyetin İletişime Yansımaları

İlgi çekme kaygısı

“Bilgi kullanımında kontrolsüz hareket etme; sürekli konuşma…”

Coşturma “Tabii olmayan tavırlar…”

Tartışma, belli kesime mesaj verme

“Kişiselleştirme, bağlamı kaçırma…”

Page 18: Vaaz  ve İletişim

3.İletişimin Temeli-değer & saygı-

�ل�ى ل�م� إ ل�ى الل�ه� ع�ل�ي�ه� و�س� ول� الله� ص� س� ا ن�ظ�ر� ر� ل�م�

ا أ�ع�ظ�م�ك� ب4ا ب�ك� م�ن� ب�ي�ت� م� ح� ر� : " م� ال� ال�ك�ع�ب�ة�، ق�ن�د� الله� ة� ع� م� ر� ؤ�م�ن� أ�ع�ظ�م� ح� ل�ل�م� ، و� ت�ك� م� ر� أ�ع�ظ�م� ح� و�

ن�ك� م�(Beyhaki, Ş. İman)

ال� ق� دا4. ف� د�ن�ى ك�اس� الل�ه� ت�ج� ول� الل�ه� إ�ذا4 و� س� ال� ي�ا ر� ق� ف�ن�د� الل�ه� الن�ب�ى� -صلى الله عليه وسلم- » ل�ك�ن� ع��ن�ت� غ�ال� ن�د� الل�ه� أ ال� » ل�ك�ن� ع� و� ق�

د� «. أ� ت� ب�ك�اس� ل�س�«

(Müsned)

Page 19: Vaaz  ve İletişim

- ول� الل�ه� س� ل� ع�ل�ى ر� ج� ر� ر� م�ال� ق� صلى الله عليه وسلم - ف��ي�ك� أ ا ر� ال�س� » م� ن�د�ه� ج� ل� ع� ج� ل�ر�ل� م�ن� ج� ال� ر� ق� ذ�ا « . ف� ف�ى ه�الل�ه� ذ�ا و� اف� الن�اس� ، ه� ر� أ�ش�

إ�ن� ر�ىµ إ�ن� خ�ط�ب� أ�ن� ي�ن�ك�ح� ، و� ح�ك�ت� ال� ف�س� ع� . ق� ف� ع� أ�ن� ي�ش� ف� ش�ول� الل�ه� - صلى الله عليه س� ر�ال� ل�ه� ق� ل� ف� ج� ر� ر� وسلم - ث�م� م�ول� الل�ه� - صلى الله عليه س� ر�ذ�ا �ي�ك� ف�ى ه� أ ا ر� وسلم - » م�ذ�ا ول� الل�ه� ه� س� ال� ي�ا ر� ق� « . ف�ل�م�ين� ، اء� ال�م�س� ر� ق� ل� م�ن� ف� ج� ر�

ر�ىµ إ�ن� خ�ط�ب� أ�ن� ال� ي�ن�ك�ح� ذ�ا ح� ه�إ�ن� ع� ، و� ف� ع� أ�ن� ال� ي�ش� ف� إ�ن� ش� ، و�

ل�ه� . و� ع� ل�ق� م� ال� أ�ن� ال� ي�س� ق�ول� الل�ه� - صلى الله س� ال� ر� ق� ف�ي�ر� م�ن� ذ�ا خ� عليه وسلم - » ه�

ذ�ا ث�ل� ه� ض� م� ر�ء� األ� » م�ل�

(Buhari)

Page 20: Vaaz  ve İletişim

Değer Göstergeleri Kur’an ve doğru değer yargıları

Dinleme Muhatabın değerine değer verme

ب�وا ال�ذ�ين� ي�د�ع�ون� م�ن� د�ون� الل�ه� و�ال� ت�س�ي�ن�ا ل�م� ك�ذ�ل�ك� ز� ا ب�غ�ي�ر� ع� ب�وا الل�ه� ع�د�و4 ي�س� ف�

م� ل�ه� ة� ع�م� م�ل�ك�ل( أ�

Hitap cümleleri Olumlu davranışı pekiştirme

Suçluya değil suça, günaha vurgu Genelleme yapmama

Vakti verimli kullanma

Page 21: Vaaz  ve İletişim

Bir derviş bir başka dervişe -” çömlekçi dükkanına girdin

……..Çömleği nasıl översin?”Diye zor bir soru sordu

…….“derim ki, çömlekçiye, dedi

Çömleği yapan ellerÇömlekten bin kat daha güzeller

Çömleği tasarlayan zeka çömlekten bin kat daha ince

O zekayı tasarlayan Usta’ysa, ooh,O zekadan kaç kat, sayılamaz,

Daha ince, daha latif,Daha engin ve yüce

[C. Koytak, Yeni Başlayanlar İçin Metafizik, s. 69]

Page 22: Vaaz  ve İletişim

4. İletişimin Dâvetiyesi

-tebessüm-

ول� س� ا م�ن� ر� م4 �ك�ث�ر� ت�ب�س� د4ا أ �ي�ت� أ�ح� أ ا ر� م�عليه وسلمالل�ه� -صلى الله -

(Tirmizi)

يم�ن� ال� « ي�ر� ف� ة� و�ال� خ� �ل�ف� أ ؤ�م�ن� م� ال�م�ل�ف� » ي�أ�ل�ف� و�ال� ي�ؤ�

(Müsned)

Page 23: Vaaz  ve İletişim

5. İletişimin Sıhhati-anlama &güzeli görme-

ول�ه� س� ان� الل�ه� و�ر� د� خ� ول� الل�ه� ، ق� س� ر� ي�ا ر� ال� ع�م� ق� ف�ال� ق� ه� . ف� ر�ب� ع�ن�ق� د�ع�ن�ى ف�أل�ض� ن�ين� ، ف� ؤ�م� ال�م� و�

ل�ك� الن�ب�ى� - صلى الله عليه وسلم - م� ا ح� » م�ن�ع�ت� « ا ص� الل�ه�(.....) ع�ل�ى م� اط�ب� و� ال� ح� . ق�

ال� الن�ب�ى� - صلى الله عليه وسلم - ق� د�ق� ، ف� » ص�ا « ي�ر4 ول�وا ل�ه� إ�ال� خ� د� و�ال� ت�ق� �ن�ه� ق� ر� إ ال� ع�م� ق� . ف�

ر�ب� د�ع�ن�ى ف�أل�ض� ن�ين� ، ف� ؤ�م� ال�م� ول�ه� و� س� ان� الل�ه� و�ر� خ�ال� ق� ه� . ف� �ل�ي�س� م�ن� أ�ه�ل� ب�د�ر� « ع�ن�ق� ال� » » أ ق� . ف�

ا ل�وا م� ال� اع�م� ق� �ل�ى أ�ه�ل� ب�د�ر� ف� ل�ع�ل� الل�ه� اط�ل�ع� إب�ت� ل�ك�م� د� و�ج� ق� ئ�ت�م� ف� ش�

ر� ع�ت� ع�ي�ن�ا ع�م� د�م� ت� ل�ك�م� « . ف� ر� د� غ�ف� ق� و� ف�ن�ة� ، أ� ال�ج�

ول�ه� أ�ع�ل�م� س� ال� الل�ه� و�ر� و�ق�(Buhari-Müslim)

Page 24: Vaaz  ve İletişim

6.İletişimin Devamı“İşi Kolay Kılma”

ج� ر� ع�ل� ع�ل�ي�ك�م� ف�ي الد(ين� م�ن� ح� ا ج� و�م�(Hac, 78)

ك(ن�وا) و�ال� وا(و�س� ر� ب�ش( وا ، و� ر� وا و�ال� ت�ع�س( ر� ي�س(وا ر� ت�ن�ف((Buhari)

د�ك�م� ب� أ�ح� �ذ�ا غ�ض� إ وا و� ر� وا و�ال� ت�ع�س( ر� ي�س( ع�ل(م�وا و�ك�ت� ل�ي�س� ف�(Müsned)

“gelin tanış olalım işi kolay kılalım”

Page 25: Vaaz  ve İletişim

7. İletişimin Hedefi- -Algıyı, İlgiyi ve Duyguyu

Yönetmek –

�ن�ه� ك�ان� « د�ث� الن�اس� أ ال� ي�ت�ح�اب�ه� ح� ص�

ت�ل� أ� » ي�ق�(Buhari)

د�يث� و�م�ك� ح� ة� ، ل�و�ال� ق� ي�ا ع�ائ�ش�ب�ي�ر� ال� اب�ن� الز� د�ه�م� - ق� ع�ه�ض�ت� ال�ك�ع�ب�ة� ر� - ل�ن�ق� ب�ك�ف�

ل� ا ب�اب�ي�ن� ب�اب� ي�د�خ� ع�ل�ت� ل�ه� ج� ف�ون� ج� ر� ب�اب� ي�خ� الن�اس� ، و�

(Buhari)

Page 26: Vaaz  ve İletişim

Algıyı, ilgiyi ve duyguyu yönetmek için

Delilleri vurgulama (AİD) Tedriciliğe riâyet Etkin giriş (AİD)

Duygu – bilgi dengesini gözetme (D) Dışarıdakine değil karşıdakine konuşma (İ) “Sözüm meclisten içeri”

Yaşanılabilir örnek verme (Aİ) Bilgiyi anlamlandırma (İ)“Kurban- mecaz ilmin elinden…”

Merak uyandıran son “arkası yarın”

Page 27: Vaaz  ve İletişim

8. İletişimin Tamiri

-özür dilenme-

يا أيها الناس إنه قد دنى مني حقوق من بين أظهركم فمن

كنت جلدت له ظهرا فهذا ظهري فليستقد منه ومن كنت شتمت له عرضا فهذا عرضي فليستقد منه ومن

كنت أخذت له ماال فهذا مالي وال يقولن رجل إني فليستقد منه

أخشى الشحناء من قبل رسول الله أال وإن الشحناء ليست من طبيعتي وال من شأني أالوإن أحبكم إلي من أخذ حقا

إن كان أو حللني فلقيت الله وأنا طيب النفس

(Taberâni, el-Mu’cemu’l-Evsat)

Page 28: Vaaz  ve İletişim

İletişimi tamir için Kategorik özür dilemek

“niyet-hatayı itiraf-olumlu davranış-bir daha yapmama ifadesi”

Gereksiz özür ve helalleşmeden kaçınmak

Yanlış, eksik bilgilendirmeleri vaktinde tashih etmek

Page 29: Vaaz  ve İletişim

İletişim Engelleri ve Yansımaları

Kibir- Haset - Riya - Süm’a- Ucb – Zillet

Aşağılama – küçümseme

umursamama - reddetme-genellleme-yönlendirme-tanımlama….

“sağlıklı iletişim için sağlıklı olmak lazım”

Page 30: Vaaz  ve İletişim

İmamlarımıza yönelik seminerlerde

vaaz ve iletişim becerisini geliştirmek

için ne tür uygulamalar yapabiliriz yapabiliriz?

Page 31: Vaaz  ve İletişim

1. Nitelikli bir vaazı özet olarak dinleme ve değerlendirme

> Dinlemeden önce gerekli yönergeler verilir

> Vaaza giriş, ses tonu, vücut dilini kullanma,özetleme, konu bütünlüğü

vb. hususlarda değerlendirmeler alınır.

> Siz olsaydınız bu konuda farklı neler yapardınız / nasıl giriş

yapardınız / nasıl özetlerdiniz / Hitab cümleniz ne olurdu vb. sorularla

vaaz değerlendirilir.

Page 32: Vaaz  ve İletişim

2. Nitelikli yazılı bir metni okuma > Alanımızla ilgili nitelikli bir

metin seçilir > Katılımcıların bu metni

okumaları ve sınıfın huzurunda sunmaları sağlanır

Okurken vurgulara, telaffuzlara işaret edilir

> Dinleyicilerden bu metinden anladıklarını kendi ifadeleriyle

özetlemeleri istenir

Page 33: Vaaz  ve İletişim

3. Gurup Çalışması Oluşturulan guruplara bir konu

verilir Gurubun bu konunun farklı

boyutları hakkında 10 – 15 dakikalık bir vaaz hazırlaması istenir.

Gurup içerisinde her bir üye tarafından vaazın guruba sunulması

ve olgunlaştırılması istenir Üyeler gurubun vaazını tüm sınıfla

paylaşır ve sınıf olarak vaaz sunumu değerlendirilir.

Page 34: Vaaz  ve İletişim

4. Ekip halinde çalışma

becerisi kazandırma

Page 35: Vaaz  ve İletişim

1. Özgüven kazandırma2. Değerlendirmelerde iki temel

yönerge kullanma- Neleri güzel yaptı?

- Siz olsaydınız nasıl yapardınız?3. Kuvvetli ve geliştirmeye açık

yönleri vurgulama4. Övgüleri sonucu başarmaya değil strateji ve çabaya yönelik, net ve gerçek olarak ifade etme

Uygulamalarda Genel İlkeler

Page 36: Vaaz  ve İletişim

Özet yerineNitelikli bir iletişim için

Akl-ı Selim Kalb-i Selim Zevk-i Selim

sahibi olmalıNitelikli bir iletişim için

öz göz söz

Etkin ve verimli olmalı

Page 37: Vaaz  ve İletişim

İleri Okumalar İçin Kur’an-ı Kerim (İletişim

Temasıyla) Hadis (İletişim Temasıyla)

“Muhammed” (Hitabeti) Mad., DİA

Siyer (Peygamberimiz (sav) ve

sahabileri ile İletişimi Temasıyla)Terapi, Kemal Sayar

Yeniden İnsan İnsana, D.Cüceloğlu

Drive, Daniel H. Pink, MediaCat yay.

İşte Bu Fikir Tutar, Optimist yay.

Page 38: Vaaz  ve İletişim

Sorgulama Doğru niyetle, uygun üslupla,

değerinize ve saygınlığınıza zarar vermeden, tebessümle, sizleri

anlama ve sahip olduğunuz güzellikleri keşfetme çabası

içinde işi zorlaştırmadan, ilgi ve algıyı olumlu duygularla

yöneterek özür dilemeye hacet bırakmayacak bir çalışma

yapabildik mi?

Page 39: Vaaz  ve İletişim

Bu birliktelik bize

ne kazandırdı?

Page 40: Vaaz  ve İletişim

من يصلح ما بينه وبين الله

يكفه الله ما بينه وبين الناس

(Efendimiz’in (sav) ilk Cuma Hutbesinden)

Page 41: Vaaz  ve İletişim

Dua ve

Selam ile

فى أمان الله