Waldemar Machała

Obrażenia w następstwie urazu są następstwem:

Wypadków komunikacyjnych.

Upadku.

Utonięć.

Ran postrzałowych.

Płomienia.

Przestępstwa.

Obrażenia ciała

Są pierwszą przyczyną śmierci w pierwszych czterech dekadach życia.

Są trzecią przyczyną śmierci we wszystkich grupach wiekowych (po chorobach nowotworowych i miażdżycy).

Z ich powodu:rocznie traci życie 5 mln osób:

wypadki drogowe: 1,2 mlnsamobójstwa: 815 tyś.zabójstwa: 520 tyś.

Kosztują społeczeństwo 8.5 tryliona USD (40% przypada na opiekę i rehabilitację).

W ciągu pierwszych sekund lub minut po urazie; zgon jest spowodowany ciężkim uszkodzeniem OUN, serca, aorty lub dużych naczyń krwionośnych.

W czasie od kilku minut do godziny po urazie; przyczyną jest krwiak pod- lub nadtwardówkowy, odma opłucnowa z nadciśnieniem, obrażenie wątroby i śledziony oraz niestabilne złamania miednicy.

W czasie od kilki dni do kilkunastu tygodni po urazie; jego przyczyną może być zespół niewydolności wielonarządowej, stan septyczny.

Zgon w następstwie urazu może nastąpić:

Koncepcje leczenia:RATOWANIE ŻYCIA!!!

Drożność dróg oddechowych (dbałość o ciągłość i stabilność kręgosłupa; branie po uwagę obturacji d.o., złamania kości twarzy, ciał obcych i obrażeń tchawicy).

Oddech zastępczy (wymiana gazowa, dostarczenie tlenu, eliminacja dwutlenku węgla); trzema przyczynami nieskutecznej wentylacji są:

Nieobecność rurki w tchawicy (albo przerwanie tchawicy – oderwanie).Odma opłucnowa.Odma opłucnowa i krwiak opłucnej.

Wiotka klatka piersiowa jest przyczyną niewydolności oddechowej hipodymanicznej!!!

Krążenie – utrata krwi, wstrząs neurogenny, naczyniowopochodny (wazogenny), septyczny.

Wstrząs:

Nagłe uszkodzenie mechanizmu życia Samuel Gros.

Mechanizm życia – dostarczenie i zużycie tlenu w komórkach.

Stan nieadekwatnej perfuzji tkankowej i utlenowania komórek.

Wstrząs:

Stan nieadekwatnego dostarczania tlenu do komórekUniversity of

Wisconsin Department of Surgery.Stan załamania krążenia (circulatory collapse) National Institute of General

Medical Sciences.

Przyczyny:

Wstrząs krwotoczny.

Wstrząs kardiogenny.

Odma opłucnowa z nadciśnieniem.

Wstrząs neurogenny.

Wstrząs septyczny.

Hipowolemiczny.

Ograniczający.

Kardiogenny.

Dystrybucyjny.

Wstrząs klasyfikacja wg Hinshawa i Coxa - 1972

Zmniejszenie obciążenia wstępnego.

Mechanizm kompensacji: chłodna, wilgotna skóra, tachykardia.

Odpowiedź współczulna – skurcz naczyń oporowych w trzewiach, skórze i mięśniach szkieletowych.

Skurcz naczyń żylnych (aktywacja RAA).

Odpowiedź neurohormonalna – opóźnienie 10-60 minut.

Odpowiedź układu sercowo-naczyniowego – natychmiast.

Wstrząs hipowolemiczny klasyfikacja wg Hinshawa i Coxa - 1972

Krwotoczny.

Widoczny.

Niewidoczny.

Niekrwotoczny.

Wstrząs hipowolemiczny klasyfikacja wg Hinshawa i Coxa - 1972

Wstrząs hipowolemiczny

I stopień II stopień III stopień IV stopień

Utrata krwi (ml) <750 750 – 1500 1500 – 2000 2000

Utrata krwi w % <15 15 – 30 30-40 40

HR <100 >100 >120 140

BP Prawidłowe Prawidłowe Obniżone Obniżone

Ciśnienie tętna Prawidłowe/ podwyższone

Obniżone Obniżone Obniżone

CR Prawidłowe Przedłużone Przedłużone Przedłużone

Częstość oddechów

14 – 20 20 – 30 30 – 40 > 35

Diureza (ml/ godz.)

30 20 – 30 5 – 15 Niemierzalne

Przytomność Niepokój Niepokój Niepokój, splątanie

Splątanie, senność

Uzupełnianie płynów

Krystaloidy Krystaloidy Krystaloidy + krew

Krystaloidy + krew

Wartość szacunkowa – dla 70 kg mężczyzny.Zalecenia ATLS for Doctors. American College of Surgeons - 1997

Wstrząs krwotoczny:

OFIARA URAZU NIE GINIE Z POWODU UTRATY KRWI

A Z POWODU UTRATY OBJĘTOŚCI

WENĄTRZNACZYNIOWEJ

Każdy pacjent chłodny i ma tachykardię, a krwawi - jest we

wstrząsie.

U ludzi starych kompensacja hipoperfuzji przyspieszeniem

czynności serca najczęściej nie występuje – jedynym

objawem wstrząsu jest hipotensja.


Obowiązuje kaniulacja dwóch obwodowych naczyń żylnych.

Kaniule powinny być krótkie i posiadać dużą średnicę.

Niewskazane jest wprowadzane kaniuli o niewielkim świetle i

długich (np. linie centralne) w wyrównywaniu ostrej utraty

krwi.

Do przetoczeń preferuje się mleczan Ringera.


Przy trudnym do opanowania krwotoku - krew grupy 0 Rh

minus.

Minimalna diureza 0,5 ml/ kg/ godz.

W patofizjologii ostrej hipowolemii dominuje zmniejszenie

obciążenia wstępnego (preload) – dlatego jedynym

celowym działaniem jest uzupełnianie objętości

wewnątrznaczyniowej;

aminy katecholowe podwyższają obciążenie następcze

(afterload) są w tej fazie wstrząsu przeciwwskazane.



Rodzaj Średnica (mm) G Przepływ

Neoflon 0,6 24 13 ml/ min.

Venflon 0,8 22 31 ml/ min.






Tamponada serca.

Zator tętnicy płucnej.

Zator powietrzny.

Odma opłucnowa z nadciśnieniem.

Wstrząs ograniczający

Zawał mięśnia sercowego.

Obniżenie kurczliwości mięśnia sercowego (kardiomiopatia).

Utrudnienie wypływu krwi z komory serca (stenoza aortalna,

tętniak rozwarstwiający aorty).

Czynnościowe zaburzenia zw. z budową komór serca (śluzak

serca, stenoza mitralna).

Ostra niewydolność zastawkowa.

Zaburzenia rytmu serca.

Uszkodzenie przegrody międzykomorowej.

Wstrząs kardiogenny

Patofizjologia:

Nieprawidłowa i zbyt mała czynność serca jako pompy.

Obniżenie rzutu serca i ciśnienia tętniczego krwi.

Podwyższenie obwodowego oporu naczyniowego.

Odma opłucnowa z nadciśnieniem –

podobna (objawy) do wstrząsu kardiogennego.



W konsekwencji wypadku wstrząs kardiogenny występuje w przebiegu:

Stłuczenia serca.

Tamponady serca.

Zatoru powietrznego.

Ostrego zawału serca.

Wstrząs septyczny.

Wstrząs anafilaktyczny.

Wstrząs neurogenny.

Wstrząs w przebiegu uszkodzenia rdzenia

kręgowego.

Ostra niewydolność wątroby.

Wstrząs dystrybucyjny

Wstrząs neurogenny

Jest spowodowany obrażeniami rdzenia kręgowego i głowy.

Patofizjologia:

Zmniejszenie obwodowego oporu naczyniowego (obwodowe rozszerzenie łożyska naczyniowego); hipotensja.

Brak tachykardii.

Niewielkie ciśnienie tętna.

CVP w normie (obniżone, gdy towarzyszy mu hipowolemia).

Jest spowodowany obrażeniami rdzenia kręgowego i izolowanego urazu głowy.

Leczenie:

Podawanie mleczanu Ringera.

Podawanie -agonistów (phenylephrine, neosynephrine).

Nie poleca się podawania leków inotropowo-dodatnich.

Wstrząs neurogenny

Rzadko występuje jako następstwo nagłego urazu; w swej postaci hiperdynamicznej objawia się:

Zwiększeniem rzutu serca.

Tachykardią.

Hipotensją.

Obniżeniem naczyniowego obwodowego oporu naczyniowego.

Wstrząs septyczny

Wstrząs septyczny

Leczenie:

Przetaczanie płynów.

Dożylne podanie antybiotyków.

Chirurgiczny drenaż ognisk ropnych.

Leki wazoaktywne.

Monitorowanie cewnikiem Swana-Ganza (saturacja mieszanej krwi żylnej, dostarczanie i zużycie tlenu).

Obrażenia czaszki i mózgu

Prawidłową czynność oun zapewniają drożne drogi oddechowe, wydolny oddech i wydolne krążenie.

Te trzy czynniki stanowią „bramkę” dla zapobiegania powstaniu obrażeń wtórnych.

Ciężkość urazu oceniana jest w oparciu o stan świadomości wyrażony w skali Glasgow, stan i reaktywność źrenic oraz lateralizację objawów.

Na ciężki uraz wskazują: GCS<10 pkt, obniżenie GCS>3 pkt, nierówność źrenic > 1 mm, lateralizacja objawów (osłabienie po jednej stronie), złamanie kości czaszki z wydostaniem się części tkanki mózgowej na zewnątrz.

Obrażenia czaszki i mózgu

Leczeniem tego stanu jest utrzymanie normo-, lub hipertensji.

Obowiązuje wdrożenie umiarkowanej hiperwentylacji z obniżeniem

pCO2 i redukcją mózgowego przepływu krwi.

Preparaty hiperosmotyczne są wskazane.

Wymagane jest wykonanie CT głowy i postępowanie w miarę

możliwości objawowe (ewakuacja krwiaka, leczenie wzmożonego

ciśnienia wewnątrzczaszkowego).

Obrażenia mózgu podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe

Stopień rozsianego uszkodzenia mózgu

Wygląd w CT Śmiertelność(%)

I Normalny obraz CT 9.6

II Komory o zachowanym świetle, przesunięte < 5 mm

13.5

III Komory uciśnięte (brak światła), przesunięte < 5 mm

34

IV Przesunięcie (efekt masy) > 5 mm

56.2

Obrażenia kręgosłupa i rdzenia kręgowego

Większość obrażeń kręgosłupa jest niecałkowita i ma szansę

przebiegać bez następstw.

1/3 jest nie diagnozowana w czasie występowania objawów,

będąc wtórna (dodatkowa) do obrażeń głowy,

współistniejących obrażeń i nadużycia alkoholu i leków.

Obrażenia kręgosłupa i rdzenia kręgowego

Początkiem terapii jest:

Unieruchomienie kręgosłupa w odcinku szyjnym przy

pomocy kołnierzy ortopedycznych (Schanz, Jackson,

Wiz-Loc) – UWAGA kołnierz jedynie umożliwia

rozsunięcie przestrzeni międzykręgowych, nie

zabezpieczając przed występowanie ruchów bocznych.

Unieruchomienie na desce ortopedycznej z

ogranicznikami głowy.

Unieruchomienie w materacu próżniowym.

Obrażenia drążące szyi

Trzy strefy szyi:I – za rękojeścią mostka.

II – od rękojeści mostka do kąta żuchwy.

III – od kąta żuchwy do podstawy czaszki.

Diagnostyki wymagają wszelkie obrażenia związane z uszkodzeniem mięśnia szerokiego szyi.

Objawami klinicznymi znacznego urazu będą wstrząs, krwiak, brak tętna, odma podskórna, ból przy połykaniu, stridor i zaburzenia w wydawaniu głosu.

Obrażenia drążące szyi

Diagnostyka pacjenta z uszkodzeniem mięśnia

szerokiego szyi będzie bardziej skomplikowana:

Rany penetrujące w strefie drugiej wymagają

diagnostyki operacyjnej.

Rany penetrujące w strefie I i III wymagają

wykonania arteriografii, bronchoskopii i

esofagogramu przed decyzją o zabiegu

operacyjnym.

Obrażenia twarzoczaszki

Najczęstszymi objawami jest krwawienie z jamy ustnej i jamy

nosowej, jakkolwiek może być ono spowodowane

uszkodzeniem tętnicy szczękowej.

Złamanie podstawy czaszki może się wiązać z uszkodzeniem

zatok mózgowych; obfite krwawienia mogą wymagać

wykonania embolizacji.

Obrażenia 1/3 górnej części twarzy mogą spowodować

uszkodzenie mózgu i oczodołów.

Obrażenia twarzoczaszki

Uszkodzenia 1/3 środkowej twarzy mogą spowodować

uszkodzenie oczodołów, mózgu i zębów.

Yłamanie żuchwy, kości jarzmowych i kości oczodołu

najczęściej wymaga leczenia operacyjnego.

25% pacjentów z obrażeniami klatki piersiowej umiera.

2/3 z tych, którzy przeżyli wymaga opieki szpitalnej.

Większość obrażeń klatki piersiowej nie wymaga torakotomii, ale wymaga intubacji, prowadzenia oddechu mechanicznego i drenażu jamy opłucnowej.

Obrażenia penetrujące mogą spowodować powstanie krwiaka i odmy opłucnowej, uszkodzenie dużych naczyń i serca oraz uszkodzenie przełyku.

Obrażenia tępe spowodowane są uderzeniem, deceleracją albo uciskiem.

Wstrząs urazowy klatka piersiowa

Wstrząs urazowy klatka piersiowa

Złamania łopatki, mostka i pierwszych żeber sugerują zadziałanie dużej siły.

Hipoksja jest wywołana obturacją, odmą opłucnową, wiotką klatką, stłuczeniem płuc, obrażeniami drzewa tchwiczo-oskrzelowego lub pęknięciem przepony.

Hipowolemia jest następstwem krwawienia płuca lub z uszkodzonych naczyń międzyżebrowych.

Niewydolność serca jest wynikiem stłuczenia serca, tamponady, pęknięcia przegrody lub zastawek albo zatorem gazowym.

Wiotka klatka piersiowa/ stłuczenie płuc

Seryjne uszkodzenie czterech lub więcej żeber prowadzi do:

Oddechu paradoksalnego.

Hipowentylacji.

Niewydolności oddechowej.

Postępowanie:Leczenie bólu (TEA, TPVA, IPA, wlew ciągły RFNT, MF).

Intubacja.

Wentylacja oddechem CPAP/ PEEP.

Antybiotykoterapia.

Fizykoterapia.

Bronchofiberoskopia.

Wiotka klatka piersiowa/ stłuczenie płuc

Odma opłucnowa obecność powietrza w jamie opłucnowej

Odma opłucnowa

otwarta zamknięta zastawkowa

wewnętrznazewnętrznazewnętrzna wewnętrzna

Odma opłucnowa zamknięta -oddech spontaniczny i zastępczy

Odma opłucnowa z nadciśnieniem -oddech spontaniczny i zastępczy


Odma opłucnowa z nadciśnieniem:

Przypomina swoimi objawami wstrząs kardiogenny.

Zastawka utworzona z uszkodzonych tkanek pozwala na

wniknięcie powietrza do jamy opłucnowej i nie pozwala mu

jej opuścić.

Płuco zapada się i dochodzi do przesunięcia śródpiersia w

przeciwną stronę.



Odma opłucnowa z nadciśnieniem:

Powrót krwi do serca jest utrudniony.

Rzut serca ulega obniżeniu.

Odma opłucnowa z nadciśnieniem wymaga pilnej

interwencji.

NIE MA CZASU NA WYKONANIE RTG KLATKI

PIERSIOWEJ.

Odma opłucnowa opatrunek flutter

Odma opłucnowa torakopunkcja i drenaż

U leżącego na plecach poszkodowanego rtg KP jest w

stanie wykryć 1000 ml krwi.

Wprowadzenie drenu do jamy opłucnowej ma znaczenie

diagnostyczne i terapeutyczne.

Krwawienie z płuc jest z reguły niewielkie i najczęściej

ustaje samoistnie (układ niskociśnieniowy).

Większe krwawienie jest spowodowane uszkodzeniem

naczyń międzyżebrowych i t. sutkowej.

Krwiak opłucnej hemothorax

Krwiak opłucnej hemothorax

Poszkodowany wymaga torakotomii, jeżeli:

W ciągu godziny przez dren ewakuowało się 1500 ml krwi.

Lub wypływ krwi wynosił 250 ml/ godz. przez trzy kolejne godziny.

W przypadku ran penetrujących - utrata krwi przekraczająca 1500 ml musi zostać skorygowana chirurgiczne, co spowoduje ustanie krwawienia w 85% przypadków.

Obrażenia spowodowane uderzeniem w kierownicę powodują poprzeczne przerwanie tchawicy, uszkodzenie prawego oskrzela głównego, lub uszkodzenie części błoniastej tchawicy.

Objawami jest rozedma śródpiersia lub szyi, duży ubytek objętości oddechowej i krwisty kaszel.

Wskazana jest bronchofiberoskopia.

Obrażenia tchawicy i oskrzeli

Stłuczenie serca

Stanowi 20% wszystkich powypadkowych obrażeń klatki

piersiowej i w połowie przypadków wymaga leczenia pacjenta

w OIT.

Obrażenia dotyczące prawej komory są częstsze.

Do pęknięcia pourazowego może dojść nawet po kilku

miesiącach od urazu.

Stłuczenie serca

Rozpoznanie jest trudne i niepewne:

Niemiarowość i zmiany w zapisie ekg (pomocne, ale nie

decydujące).

Podwyższenie stężenia enzymów sercowych (TnI, TnT, h-

FABP, CPK, CPK-MB).

Szmery i inne zjawiska osłuchowe.

Tamponada serca obecność krwi w worku osierdziowym

Najczęściej przyczyną jest uraz penetrujący, rzadko tępy.

150 ml krwi nagromadzonej w krótkim czasie daje objawy.

Naprzemienność elektryczna i hemodynamiczna.

Triada Beck’a:

Tachykardia.

Stłumienie tonów serca.

Rozszerzenie żył szyjnych.

Objawy kliniczne są w 15% fałszywie ujemne.

Konieczne wykonanie echokardiogramu.

Leczenie:

Perikardiopunkcja:

Metodą Rehna.

Metodą Curshmanna.

Torakotomia z perikardiocentezą.


Perikariopunkcja:A - techniką RehnaB – techniką Cushmanna

Perikariopunkcja u dziecka


Pęknięcie aorty

Piersiowej - jest najczęściej śmiertelnym powikłaniem towarzyszącym tępemu urazowi klatki piersiowej.

Jest przyczyną śmierci 15 – 40% poszkodowanych, biorących udział w wypadkach motocyklowych.

Do uszkodzenia dochodzi najczęściej w okolicy więzadła tętniczego dystalnie od tętnicy podobojczykowej lewej.

Czas rozpoznania jest istotny, bowiem 15% wytworzonych i ograniczonych krwiakiem tętniaków, w 15% przypadków pęka w czasie 6 godzin a w 25% - 24 godzin

Pęknięcie aorty

Rozpoznanie potwierdza poszerzenie pow. 9 cm śródpiersia, aczkolwiek aż 30% pacjentów towarzyszy obrażenie aorty.

Pewnym potwierdzeniem rozpoznania jest aortografia.

Leczenie przyczynowe polega na wstawieniu pomostu naczyniowego lub zszyciu pęknięcia.

Obrażenia naczyń obwodowych

Obrażenia okolic przebiegu dużych naczyń powinny

stanowić wystarczające wskazanie do wykonania

angiografii.

Uszkodzenie tętnic jest najczęściej związane ze

złamaniem kości długich albo z przemieszczeniem

tylnym kolana.

Obrażenia naczyń obwodowych

Uszkodzenie tętnicy podkolanowej jest w 30%

przypadków przyczyną amputacji kończyny dolnej (w

wyniku tylnego przemieszczenia kolana).

85% poszkodowanych, którzy w przeciągu 8 godzin nie

mieli wykonanej rewaskularyzacji (t. podkolanowej) ma

amputowaną kończynę dolną.

Obrażenia przepony

Są skutkiem urazów tępych lub przenikających i polegają

na powstaniu przepukliny wczesnej lub późnej.

85% obrażeń występuje po stronie lewej i jest skojarzone

z obrażeniami brzucha.

Zaopatrzenie uszkodzonej przepony jest najczęściej od

strony jamy brzusznej.

Wykluczenie obrażeń brzucha nakazuje zaopatrzenie

uszkodzenia drogą torakotomii.

Pęknięcie przepony

Obrażenia przełyku

Są niezwykle rzadkie przy urazach tępych.

Towarzyszą niekiedy obrażeniom przenikającym.

Objawami (dojść niespecyficznymi) jest obecność powietrza

w śródpiersiu i nacieczenie opłucnej.

W rozpoznaniu wymienia się diagnostykę obrazową:

endoskopia, esofagografia (bar).

Obrażenia brzucha

Stwierdzenie objawów w badaniu przedmiotowym pozwala w 99% rozpoznać obrażenia jamy brzusznej.

Jeżeli doszło do uszkodzenia otrzewnej konieczna jest laparotomia.

Rany postrzałowe w 94% przypadków skojarzone są z obrażeniami narządów wewnętrznych i wymagają laparotomii.

Problemy diagnostyczne występują u rannych w plecy i w boczne części ciała.

Obrażenia brzucha

Ewidentne obrażenia wewnątrzotrzewnowe i przestrzeni

pozaotrzewnowej są wynikiem w 10% ran kłutych i 50 –

75% ran postrzałowych.

Dla oceny uszkodzeń w przestrzeni pozaotrzewnowej

poleca się CT i laparotomię.

W tych przypadkach badanie przedmiotowe i

diagnostyczne płukanie otrzewnej jest nieprzydatne.

Wywiad i badanie kliniczne są najlepszą metodą

diagnostyczną u przytomnych.

U nieprzytomnych (obrażenia oun i politrauma) poleca

się wykonanie diagnostycznego płukania otrzewnej

(DPL) i CT.

DPL ma czułość sięgającą 95%.

Obrażenia brzucha

Obrażenia brzucha

CT jest przydatne w ocenie uszkodzeń przestrzeni

pozaotrzewnowej, ale nie powinno być wykonywane u

niestabilnego pacjenta.

Wskazaniami do wykonania CT są: zamknięte obrażenia

głowy, obrażenia rdzenia kręgowego, hematuria, złamania

miednicy z ewidentnym krwawieniem.

Obrażenia śledziony

Wątroba i trzustka ulegają często uszkodzeniu razem.

Splenografia jest polecana u pacjenta niestabilnego, bez

ewidentnych objawów uszkodzenia śledziony.

Splenektomię poleca się w obrażeniach wnęki, dużym

krwiaku podtorebkowym i w rozkawałkowaniu narządu

Obrażenia śledziony

Odległym ryzykiem splenektomii (po jej izolowanym urazie) jest

masywna sepsa po splenektomii (OPSS – overwhelming post-

spenectomy sepsis), która występuje < 1.5% przypadków i objawia się

nudnościami i wymiotami, bólami głowy i splątaniem; w 50% wywołana

jest ona przez pneumococcus, ale także przez E. coli, H. influenzae,

meningococcus, staphylococcus i streptococcus; OPSS może

przebiegać współnie z DIC, hipoglikemią, zaburzeniami elektrolitowymi i

wstrząsem; badaniem diagnostycznym jest obecność bakterii we krwi

(10’/ ml); śmiertelność wynosi 80%; pacjent musi otrzymać szczepionkę

pneumokokkową w okresie około operacyjnym.

Obrażenia żołądka

Są następstwem obrażeń penetrujących.

Jelito cienkie

Są następstwem obrażeń zamkniętych w przypadkach w których

wzrosło gwałtownie ciśnienie w jelicie w następstwie uderzenia lub

zgięcia ciała (deceleracja).

Złamania kompresyjne kręgosłupa w odcinku lędźwiowym

(złamanie Chanca) staje się niekiedy przyczyna obrażeń jelita

cienkiego.

Objawy otrzewnowe mogą nie występować przez kilka pierwszych

dni.

DPL pozwala na rozpoznanie w 95% przypadków.

Dwunastnica

25% obrażeń jest następstwem uderzenia o kierownicę u

nieprzypiętych pasem kierowców.

Rozpoznanie jest opóźnione pow. 12 godzin u połowy

pacjentów.

Śmiertelność zbliża się do 40% u tych u których rozpoznanie

opóźnione było pow. 24 godzin.

Rozpoznanie sugerują podwyższone stężenie amylazy.

Zaleca się wykonanie gastrografii i CT.

Obrażenia okrężnicy i odbytnicy

Obrażenia okrężnicy przebiegają z 30% śmiertelnością

spowodowaną zakażeniami (zbyt późne rozpoznanie).

Interwencja zabiegowa w ciągu 2 godzin zmniejsza

śmiertelność.

Podane empiryczne antybiotyki przed operacją powinny

podawane być przez 24 godziny.

Obrażenia odbytnicy obejmują okolicę poniżej granicy

otrzewnej.

Obrażenia okrężnicy i odbytnicy

Szanse pacjenta zwiększają:

Interwencja zabiegowa w ciągu 6 godz.

Przetoczenie mniejszej objętości krwi niż 6 jednostek ME.

Brak objawów wstrząsu.

Niewielkie wydostanie się treści jelitowej na zewnątrz.

Obrażenie dotyczące jednej części jelita.

Brak uszkodzenia naczyń.

Brak współtowarzyszących obrażeń (nerki, trzustka).

Brak konieczności zastosowania siatki do plastyki jamy brzusznej.

Obrażenia trzustki

Śmiertelność 10 – 25%

Wśród komplikacji wymienia się przetokę, ropień, krwotok, psudotorbiel.

Obrażenie trzustki występuje u co 4 poszkodowanego (wypadkowego z obrażeniem jamy brzusznej).

Objawem dominującym jest ból brzucha.

Jedynie 65% poszkodowanych ma podwyższone stężenie amylazy.

Jedynie 8% pacjentów z podwyższonym stężeniem amylazy ma obrażenia trzustki.

Obrażenia układu moczowego

Objawiają się jawną, lub ukrytą hematurią lub bezmoczem.

Cewnik Foley’a (po obowiązkowym badaniu przez odbytnice, czy nie doszło do uszkodzenia cewki moczowej).

Pielogram, wsteczny cystouretogram i/ lub CT.

Pozaotrzewnowe pęknięcie pęcherza moczowego może wymagać utrzymania cewnika Foley’a przez 10 dni.

Jeżeli towarzyszy uszkodzenie (złamanie miednicy) należy rozważyć nadłonowe nakłucie pęcherza moczowego, zaniechując cewnikowania pęcherza moczowego.

Złamanie miednicy

W 80 są nieskomplikowane, pozostałe charakteryzują się 50% śmiertelnością.

W dużej części przypadków powodują sporą utratę krwi.

Wymagają przednio-tylnej i bocznej stabilizacji.

Niestabilne i tylne złamania miednicy skojarzone są z dużym krwawieniem.

Arteriografię należy wykonać, jeżeli poszkodowanemu trzeba było przetoczyć 6 jednostek krwi.

W uzasadnionych przypadkach należy wykonać embolizację, lub tamponadę.

Stabilizacja nieinwazyjna zewnętrzna - pas Geneva

Złamanie miednicy

Stabilizacja zewn. nieinwazyjna - pas London

Stabilizacja nieinwazyjna – spinacz Dallas

Złamanie miednicy

http://www.machala.info

Documents

Waldemar Machała