สรปกอนสอบประมวลผลความรอบร (Comprehensive)วชา PS 701 ป 2543

โดย ร.ศ.สทธพนธ พทธหน กอนทอาจารยจะลงไปทการทบทวนวชา PS 701 ขอ

เลาเร องในหนงสอพมพทลงขาวเกยวกบมหาวทยาลยเทยงคน เปนมหาวทยาลยทแตกตางไปจากมหาวทยาลยปกต เปนมหาวทยาลยทจดตงขนโดยชมชนเลกๆโดย ศ.นธ เอยวศร วงค (อาจารยประจ ำาคณะสงคมศาสตรมหาวทยาล ยเชยงใหม)

อาจารยนธบอกวามหาวทยาลยเทยงคนนนไมไดสอนตอนเทยงคนแตสอนในชวงเยนคอ 6 โมง แตทเรยกวามหาวทยาลยเทยงคน เพราะลกษณะการเรยนรของเราทเปนอยคอการเรยนรในรปแบบทอาจารยวาอยางไรนกศกษามกจะวาตามอาจารย ซ งอาจารยนธบอกวานนไมใชการศกษาทแทจรง

ทานบอกวาระบบการศกษาทเรยนในตอนกลางวนนนเปนระบบทรบใชเคร องจกร เปนเร องเชงพาณชย แตการศกษาเท ยงคนน นเป นอ สระ ไมจ ำาก ดวย ไมมค ำาตอบทสำาเรจรป เนนคำาถามมากกวาคำาตอบ

การใชคำาวาเทยงคนจงเปนการพดเชงเปรยบเทยบวากลางวนนนเปนเวลาทมองเหนอะไรไดชดเจน จนเชอสงทมอง

1

เหนจนคดวาสงทเหนนนเปนความจรง สวนกลางคนเราไมสามารถมองเหนอะไรไดหลายอยางทตองอาศยจนตนาการ

การทการศกษาภาคกลางวนเปนการศกษาทเนนการตอบคำาถาม เนนการสอบ ไมไดวดศกยภาพของผเรยนเสมอไป การศกษาในระบบนนเรยนไปเพอใหไดแคปรญญา ซงเปนกจกรรมอยางหนงของสงคม เปนคานยมของสงคมเทานน

แตมหาวทยาลยเทยงคนนนจะแตกตางกน โดยผสอนจะพดนำาประเดน ปญหาทตองนำามาถกตอกนหลงจากนนตองใหผรวมชนเรยนนำาเสนอวธการแกปญหา เสนอมมมองตอปญหา นนคอเราจะไดความรทแทจรงจากมมมองของแตละคนทแตกตางกน เพราะแตละคนเรยนมาคนละอยาง มาจ า ก ห ล า ย ป ร ะ ส บ ก า ร ณ ด ง น น ค น ท เ ข า ม า เ ร ย น ใ นมหาวทยาลยเทยงคนทงหมด คนทำางานอสระ ชางศลป

ดงนนการทรามคำาแหงเปดสาขาวทยบรการในภมภาค กจะเปนสวนสำาคญทจะใหอาจารยของเราซงจะตองไปสอนในแตละจงหวดเปนผจดประเดน และใหนกศกษาทมาจากหลากหลายอาชพ หลากหลายมมมอง หลากหลายประสบการณไดแลกเปลยนแนวคด จะทำาใหเราไดความรท แทจรง ทมอยมากมายมหาศาลโดยเฉพาะความรทอยนอกหองเรยน

แตในหลกสตรของเราทไดมากกคอการมปฏสมพนธกนมากขนในระหวางหมนกศกษากนเอง กจะมสวนดมาก

ในเร องของวทยาการ ยคช ซงเขยนหนงสอเร องมงสวทยาการ ซงมสวนทำาใหคนญปนเรมหนมาสนใจอานหนงสอ การคนความากขน หนงสอเลมนบอกวาวทยาการจะเกดขนไดนน ไมไดเกดจากการอานหนงสออยางเดยว เพราะถาอาน

2

หนงสอแตไมสามารถนำามาใชในชวตประจำาวนได กเสมอนอวชา การศกษาวทยาการจงอยทความสามารถในการนำามาใชชวตประจำาวนได

บคคลทไดชอวาเปนนกวชาการนนตอตนเองแลวตองศกษาอยางลกซงไมสนสด และตอบคคลอนจะตองนำาสงทศกษาไปใชอยางกวางขวางในสงคม ไมมขอบเขตทจ ำากด

เหตทท ำาใหเกดวทยาการ จะมาจากการหมนสงเกต หาเหตผล การถกเถยงปญหา และการอานหนงสอ

แตคนไทยนนไมมนสยอานหนงสอ ซงเปนวฒนธรรมทแยมาก ดงทพบวารานขายหนงสอของเราจะเจงบอยๆ และหนงสอทเขยนออกมาจะขายไดนอยมาก

ดงนน ความรมมากมายนอกหองเรยน หนงสอจงเปนแหลงความร ท ส ำาค ญ แตอ านแลวอยาเช อตามหนงสอทงหมด เพราะหนงสอกเปนมมมองของนกเขยนคนหนงทเขยนขนมาเทานน

สำาหรบการสอบจะม 2 วนคอ1. วนท 21 ตลาคม 2543 จะสอบ 3 วชา คอ 701

/702 / 703 ทง 3 วชาจะเปนวชาเกยวกบหลกการ ทงนในการเรยนปรญญาโทนนเราเนนในเร องหลกการ ทฤษฎ ตองรจกวเคราะหเหตการณบานเมองโดยอาศยกรอบทฤษฎเปนแนวทาง

ขอสอบประมวลผลความรอบรกจะเปนขอสอบในแนวดงกลาว คอตองดวารหลกการหรอไม รทฤษฎหรอไม คอตองใชความจำาดวย

3

เชนถามวาสมชชามารวมกลมกนกดดนรฐบาลเพอใหรฐบาลสนองตอบในเร องตางๆ ใหวเคราะห ในการตอบเราตองรกรอบ รทฤษฎ เชนทฤษฎ พหนยม หรอ Pluralist ทฤษฎระบบ ทฤษฎวาดวยโครงสรางหนาท ทฤษฎกรป กลวนแตเอามาอธบายได

อาจจะบอกวา ในสงคมทนสมย ทคนความหลากหลาย มการพฒนาเทคโนโลยททนสมยโดยเฉพาะเทคโนโลยดานการสอสารทำาใหคนรวมตวกนไดบนพนฐานของอาชพ ของความตองการ ของอดมการณ ซงแตละกลมจะมผลประโยชนของตนเอง กพยายามผลกดนใหผทมอำานาจสนองตอบตอความตองการ สมชชาคนจนกเปนการรวมกลมของคนทเดอดรอน ก ม ก า ร ร ว ม ต ว เ ร ย ก ร อ ง ใ ห ร ฐ ส น อ ง ต อ บ ต อ ค ว า มตองการ..จากนนกอธยายไปเรอยๆ..

** คนทสอบตกนนจะเปนคนทเกดความรสกแปลกแยก (Alienation) วาสงทนกขาวเขยน หรอสงทปรากฎในขาวตามหนาหนงสอพมพนนคอความคดของตวเอง เวลาตอบขอสอบกตะตอบแบบเลาเหตการณวามอะไรบาง อนนเปนการตอบแบบปรญญาตร แตการตอบแบบปรญญาโทนนจะตองมหลกการ มทฤษฎมาวาง

ทฤษฎหรอหลกการ กคอเคร องมอทเราจะน ำาไปใช วเคราะหเหตการณและสถานการณทเกดขน

2. ในวนท 22 ตลาคม 2543 จะสอบในวชา Plan A /B และ C เปนวชาเฉพาะจะเปนเรองของการประยกตใช โดยเฉพาะอาจจะยกเหตการณใดเหตการณหนงขนมาแลวใหนกศกษา ใชหลก ใชวธการ รปแบบ ใชนยาม ใช Concept ท

4

เราเรยนมาทง 4 กระบวนวชา มาบรณาการ (Integrate) ทางดานความคดของเราโดยพงเปาไปทคำาถามหรอปญหาในขอสอบ

สำาหรบแนวขอสอบ 701 เชน ถามวารฐศาสตร มขอบขายและการยดโยงเชงสหวทยาการกบสาขาวชาอนๆอยางไร ขอใหพจารณาแนวของนกวชาการทถอวารฐศาสตรคอสวนบนของภเขานำาแขง (Iceberg) ทมองเหนเพยงเลก นอย สวนทอยใตนำาจะมมากกวา ดงนนจงจำาเปนตองเขาใจประเด นท เก ยวก บจตวทยา สงคมวทยา พ นฐานทางภมศาสตร เศรษฐศาสตรและอนๆ (ชวงตอของเทป) **แนวขอสอบนอาจารยจรโชค เปนคนออก**

เราจะเรมตนทคำาถามวา การเมองคออะไร มมมองของคำาวาการเมองนนจะมหลากหลาย เชน

น กวชาการย คแรกๆ มองวาร ฐศาสตร เป นเร องการเมอง การเมองกคอเรองของรฐ อะไรกตามทเกยวของกบรฐเปนเรองการเมองทงสน อนนเปนแนวคดตงยคเพลโต และอรสโตเตล

นอกจากน การเมองยงเปนเร องทเก ยวของกบอำานาจ (Power) เปนการพยายามตอสแยงชงเพอใหไดมาซงอำานาจ และอำานาจจะเปนเครองมอในการแสวงหาอสงอนๆตอไป อำานาจจงเปนทงเคร องมอ (Mean) และเปาหมาย (End) ในตวของมนเอง

หรออาจจะนยามวา การเมองคอเร องของการใช อำานาจในการจดแจงแบงสรรสงทมคณคาในทางสงคม การเมองเปนเร องทสมาชกในระบบการเมองใดในสงคมรวม

5

ตวกนเพอเรยกรองใหผทมอำานาจในทางการเมอง ใหดำาเนนการสรางความกนดอยดใหกบสมาชก แจกแจกทรพยากรและสงทมคณคา ไมวาจะเปน ถนน ประปา ไฟฟา และอนๆ

แมนกวชาการจะนำาเสนอแนวคดและนยามคำาวาการเมองออกมาตางๆกน แตโดยสวนใหญนกวชาการจะมพนฐานความเชอรวมกนดงนคอ

ในแตละสงคมมทรพยากรจำากด และสงทเราจะพบกคอความตองการหรอจะอยในระดบสงกวาการสนองตอบ หรอ Demand จะสงกวา Supply ตลอดเวลา แตทรพยากรในสงคมจะมอยจ ำากดไมสามารถสนองตอบตอความตองการของคนในทกๆทไดในเวลาเดยวกน

ดวยเหตนแตละคนกตางพยายามทจะแยงชงทรพยากรเพอสนองตอบตอความตองการของตนเอง และเปนสาเหตทนำาไปสการจดตงรฐบาล หรอกลมผปกครองขนเพอทำาหนาทในการจดแจงแบงสรรทรพยากร สรางกฎเกณฑ กตกาและสถาบนตางๆขนมาเพอควบคมพฤตกรรมทเบยงเบน เพอจดแจงแบงสรร เพอสรางความกนดอยด

และเม อรฐหรอผปกครองทำาหนาทในการแจกแจงทรพยากรใหกบคนกลมหนง คนอกหลายๆกลมกจะไมไดรบประโยชนจากการแบงสรร (ตองมการแบงเคก) ผทเสยผลประโยชนจากการจดสรรจะยนขอเสนอใหรฐจดการแจกแจงแบงสรรใหม ขณะเดยวกนคนทไดรบการจดแจงแบงสรร กพยายามจะตอตานเพอรกษาผลประโยชนทตนเองพงมพงไดใหคงอย

6

กลมทไดประโยชนจะอยในฐานะทไดเปรยบ มกจะเปนชนชนนำา เปนกลมผปกครอง และพยายามจะใชวธการทกอยางเพอทจะรกษาสถานภาพทไดเปรยบของตนเองเอาไว อาจจะใชวธการสรางคานยม อดมการณขนมา เพอรกษาประโยชนของพวกเขาเอาไว

ดวยเหตนจงนำาไปสการสรปวาการเมองคอปฏกรยาระหวางผปกครองและผถกปกครอง เปนเรองของการแกงแยงสทธในการปกครองในระหวางผปกครองดวยกนเอง

ดงนนรฐศาสตร (Political Science) จงเปนศาสตรทวาดวยการเมอง ศกษากจกรรม ศกษาปรากฏการณ และศกษาพฤตกรรมทางการเมอง วาเกดขนไดอยางไร มเหตผลตอกนอยางไร

สำาหนบคำาวา Approach ในทางการเมอง หมายถงเคาโครง มมมองหรอกรอบ ซงเปนยทธวธทใชในการศกษาทำาความเขาใจปรากฏการณในทางการเมอง

Approach จะใหกรอบทเป นรปแบบ ตวแบบ หรอแนวคด ทจะเปนเสมอนเครองมอทชวยใหเกดพฒนาการของทฤษฎในทางการเมองขน หมายความวาทฤษฎในทางการเมองจะเกดขนจาก Approach และพฒนามาเปนตวแบบและจากตวแบบกนำามาศกษาวเคราะหเพอทำาความเขาใจในทางการเมอง จนกระทงตวแบบนนไดรบการยอมรบในแวดวงรฐศาสตรจนกระทงกลายเปนทฤษฎทางการเมอง

Approach ถกสรางขนเพอใหสามารถอธบายปรากฎการณทางการเมองทวไปทเกดขนในแทบทกสถานการณ โดย

7

อาศย แนวคดหลกเพยงชดเดยว เชน เราสามารถทจะอธบายปรากฎการณทเกดขนในชวง 14 ตลา 2516 เหตการณ 16 ตลา 2519 หรอเหตการณพฤษภาทมฬ เหตการณมอบส ม ช ช า ค น จ น โ ด ย อ า ศ ย ก ร อ บ ท เ ร ย ก ว า System Approach หรอแนวคดในเรองระบบ

วลเล ยม เอ เวลส มองวา Approach คอชดของแนวคด ทมงเนนทใหความสำาคญทประเดนทางการเมองดานใดดานหนง ซงโดยปกตจะตองประกอบดวยคอนเซบตหลกเพยงองคประกอบเดยว

เวอรนอน แวนไดส ใหท ศนะวา Approach หนงๆประกอบไปดวยมาตรการในการเลอกสรรปญหาหรอคำาถามทจะนำามาพจารณาเลอกขอมลทจะนำาไปใชและยงบอกใหทราบวาขอมลชนดใดนำามาใชไดไมไดอกดวย

หมายความวาขอเทจจรงทเกดขนในทางการเมองนนมมากมาย แตการทจะทำาความเขาใจกบประเดนใดประเดนหนง และเราหยบเอา Approach มาเปนเคร องมอในการมองปญหากเทากบวาเราจะตกลงใจในการหาขอเทจจรงเพยงบางเรองเทานน

เ ช น เ ร า จ ะ ห ย บ เ อ า แ น ว ค ด ร ะ บ บ (System Approach) มาใช เรากตองเกบเอาขอมลใดๆทเกยวกบเร องของ Input ทประกอบไปดวย ดมานด เกบขอมลทเก ยวของก บ Support ขอมลเก ยวก บเร องก บสภาพแวดลอม ขอมลทเกยวของกบการตดสนใจของผมอำานาจในการทางการเมองทตอบโตตอดมานดเหลานน รวมทงเอาขอมลเกยวกบผล (Output) ทออกมา เรากเอาขอมลท

8

เกยวของมาเทานน แตขอมลทไมเกยวของกจะไมสนใจทจะนำามาศกษา

ทงนเพราะในแตละมมมองหรอแตละแนวทางการศกษาจะไมสามารถอธบายไดทกสถานการณ มมมองแตละมมมองจะมขอจ ำากด โดยเฉพาะขอจ ำากดในเร องขอมลทจะน ำามาอธบายเพอนำามาซงคำาตอบ

โดยสรป Approach จงเปนมาตรการในการเลอกสรรคำาถามหรอขอมล เปนกรอบในการมองปญหา เปนแนวทางในการวเคราะหปรากฏการณ และหมายถงเคาโครงหรอโครงรางของสรรพสงทเราตองการศกษาทำาความเขาใจ (รอยตอของเทป)

จากแนวขอสอบขางตนทใหพจารณารฐศาสตรในลกษณะของการยดโยงกบสหวทยาการอนๆ แนวทางการตอบกนาจะเปนดงน

ถาจะเปรยบเทยบวาการเมองคอเรองของรฐ เปนการดการเมองทสวนบนหรอสวนทลอยนำาของภเขานำาแขง ซ งถอวาเปนสวนนอยนดของภเขานำาแขง จรงๆ แลวภเขานำาแขงนนจะพนทสวนมากอยใตนำา

สวนทลอยเหนอนำาจะเปนสงทนกรฐศาสตรยคเกาใหความสนใจคอเรองทเกยวของกบ รฐ กฎหมาย หรอระเบยบแบบแผนในทางการเมอง

แตจรงๆแลวสงทอยใตนำาทมมากกวานน เปนสงทเปนฐานทกอใหเกดเหตการณตางๆขนมา ดงนนการจะทำาความเขาใจเหตการณทางการเมองจงไมไดมสาเหตเพยงสาเหตเดยว แตมสาเหตมากมายทเราอาจจะวเคราะหได โดยการ

9

อาศยศาสตรตางๆมาเปนเคร องมอทเรยกวาสหวทยาการ (Interdisciplinary)

ในทางการเมองเหตการณทางการเมองไมไดเกดขนจากสาเหตเดยวแตอาจจะเกดขนจากสาเหตทางเศรษฐกจ เกดจากเหตทางจตวทยา สงคมวทยา ภมศาสตร ประวตศาสตร ดวยเหตนถาเราตองการศกษาการเมองและสามารถเขาใจเร องราวทเกดขนในทางการเมองเปนอยางดเราตองอาศยมมมองจากหลายมมมอง จากศาสตรหลายๆศาสตร เชน

1.Historical Approach ห ร อ ม ม ม อ ง เ ช งประวตศาสตร นนคอตองเขาใจววฒนาการเกดขนในสงคม ลำาดบเหตการณทเกดขนในสงคมเพอทจะดแนวโนมทจะเกดขนในอนาคต

เ ช น แ ซ ม ม ว ล พ . ฮ น ต ง ต น จ ะ ใ ช ว ธ ก า ร ท า งประวต ศาสตรเปรยบเทยบน ำาเอาเหตการณทเก ดข นในประวตศาสตรของสงคมตงแต 2 สงคมขนไปและนำาเอาเหตการณนนมาศกษาเชงเปรยบเทยบเพอสรางหลกการและเอาหลกการนนมาประยกตใชในการมองปญหา

ตวอยางเชนมนกวชาการทสนใจการปฏวตกไปศกษาการปฏวต ท เก ดข นใน 4 ประเทศ ค อ รสเซย ฝร ง เศส สหรฐอเมรกา และองกฤษ และดวากอนการปฏวตนน มเหตการณอะไรเกดขนบางและนำามาเปรยบเทยบกน โดยพบวาใน 4 ประเทศซงมการปฏวตในชวงจงหวะเวลาแตกตางกนนนจะมเหตการณทเหมอนกน 4 - 5 ประการกนำาไปสการในการสรางขอสรปตามวธการ Induction คอศกษาจากสวน

10

ยอยๆแลวออกมาเปนขอสรปทวไป หรอ Generalization คอบอกวาการปฏวตจะเกดขนเมอมเหตการณเหลานเชน

1.เปนชวงทเศรษฐกจกำาลงรดหนา2.เกดปญหาผนำาแตกแยก3.รฐบาลเสอมความชอบธรรม4.รฐบาลมปญหากบกองทพนนคอการทำาความเขาใจกบเหตการณโดยอาศยแนวคด

ทางประวตศาสตร และเมอเราไดหลกการมาแลวเรากเอาหลกการนนมา Deduct หรอมาประยกตใช เชนเราตองการทำาความเขาใจการเมองในอนโดนเซยวาจะปฏวตหรอไม กตองดวาเศรษฐกจของอนโดนเซยเปนอยางไร บทบาทของทหารเปนอยางไร รฐบาลไดรบการยอมรบหรอไม ถาเกดมปรากฎการณทสอดคลองกบหลกการ เรากสามารถอธบายแนวโนมวาการปฏวตจะเกดขนโดยงาย

นคอการใชขอมลทางประวตศาสตรมาสรางหลกการ สรางทฤษฎ แลวนำามาประยกตใชกบปญหาหรอเหตการณเกดขน

หรอเราตองการศกษาเกยวกบการยบสภา เรากมองยอนไปในอดตวากอนจะยบสภามเหตการณอะไรเกดขนบาง กสามารถทำานายไดวาจะมการยบสภาหรอไม

2.Economic Approach แนวการวเคราะหเชงเศรษฐศาสตร เศรษฐศาสตรกบการเมองนนเปรยบเสมอนเหรยญทม 2 ดาน การเมองและเศรษฐกจมความผกพนและมอ ทธพลต อก นอยางใกล ชดตลอดเวลา ภาวการทางเศรษฐกจ และการพฒนาเศรษฐกจจะมผลกระทบตอเสถยร

11

ทางการเมอง โดยเฉพาะในประเทศกำาลงพฒนา ทพยายามจะสรางความทนสมยในทางเศรษฐกจและทมกจะประสบกบวกฤตการณตางๆมากมาย

ผทนำาเอาแนวคดทางเศรษฐกจมาใชสรางหลกการในฐานะท เป นม มมองรากฐานในทางการเมอง และโยงเหตการณทางการเมองมาวเคราะหกคอ คารล มารกซ ทชให เหนวาต งแต สงคมด กด ำาบรรพท พฒนาไปตามแนววตถนยมวภาษวธ ทกสรรพสงตองแปรเปลยนไปตลอดเวลา และสาเหตทน ำาไปสการเปลยนแปลงของสรรพสงมาจากความขดแยงของสงทตรงกนขามกนของ 2 สงและ 2 สงนนจะองกบเร องราวในทางเศรษฐกจ นนคอการตอสระหวางชนชนทางเศรษฐกจ 2 ชนชน คอชนชนเจาของปจจยการผลต และชนชนผใชแรงงาน แนวคดนนำาไปสการสรางเปน Marxist Approach

การตอสกนในระหวางชนชนจะดำาเนนไปเรอยๆนบตงแตสงคมแรกเรม โดยสงคมทาสเปนสงคมแรกทมารกซอางวาเปนสงคมทมชนชน มการกดขของนายทาสตอแรงงานทาส

การตอสในระหวาง 2 ชนชนดงกลาวจะดำาเนนการไปในเชงปรมาณมากขนๆ จนน ำาไปสการเปลยนแปลงในเชงคณภาพ ณ จดๆหนง เชนเดยวกบการเอานำามาตงไฟความรอนกบความเยนจะสกน ความรอนจะไดรบชยชนะมากขนมากขนในเชงปรมาณ จนไปถง 100 องศาการเปลยนแปลงในเชงคณภาพกจะเกดขนคอของเหลวจะกลายเปนไอ คอการเปลยนจากสภาพการณเดมไปสสภาพการณใหม

12

สงคมกเชนเดยวกนกมการเปลยนแปลงทมาจากการขดแยงของ 2 ชนชนการเปลยนแปลงในเชงคณภาพนนมารกซเรยกวาการปฏวต สงใหมทเกดขนนนถอวาดกวาเกามาเปนพฒนาการเชงววฒนาการ

สงคมใหมทเกดขนหลงสงคมทาสกคอสงคมศกดนา แตการขดรดกยงมตอไปคอระหวางเจาขนมลนายกบทาสตดทดน ชาวไรชาวนาทไมมสทธในทดนแตตองทำางานเพอแลกเปลยนเอาผลประโยนช แตผลประโยชนสวนใหญจะไดกบเจาของทดน การตอสระหวางชนชนกดำาเนนไปตามหลกวภาษวธ การเปลยนแปลงในเชงคณภาพกจะเกดขนอกนนคอการปฏวตประชาธปไตยโดยชนชนนายทน สงคมใหมทเกดขนคอสงคมนายทน

สงคมนายทนทเกดขนความขดแยงระหวาง 2 ชนชนกคอการขดแยงระหวางนายทนกบชนชนกรรมกร

3.Sociological Approach แนวการวเคราะห เช งส งคมว ทยา ส งคมว ทยา ค อส วนท อย ใ ต น ำา ของภเขานำาแขง สงคมวทยาจะใหความสนใจกบสถาบน บทบาท หนาท กลม สถานภาพทางสงคม

เราจะพบวาแนวคดทางสงคมวทยานนมอทธพลมากตอการศกษาการเมองอยามากหลงสงครามโลกครงท 2

นกวชาการอยาง ทารคอต พารสน / แมกซ เวเบอร เปนนกสงคมวทยาทนำาเอาแนวคดทางสงคมวทยามาเปนมมมอง

แ น ว ก า ร ว เ ค ร า ะ ห เ ช ง ห น า ท (Function Approach) กไดรบอทธพลมาจากสงคมวทยา เชนพาร สนมองวาเราสามารถทำาความเขาใจกบเหตการณทางการ

13

เมองโดยอาศยความเขาใจบทบาทและหนาทขององคกรและสถาบนทางสงคม

เชนเดยวกบนาฬกาทเดนไดเพราะเฟองแตจะตวท ำาหน าท หม น ถ า เฟ องแต ล ะแ ต ล ะต วท ำาห น า ท อ ย า งม ประสทธภาพนาฬกากจะเทยงตรง

เชนเดยวกนกบสถาบนทางการเมอง ถาทกสถาบนตางทำาหนาทอยางมประสทธภาพระบบการเมองจะอยรอด แตถาสถาบนไมทำาหนาท การปฏรป ปฏวตกอาจจะเกดขน

4. Psychological Approach แนววเคราะห เชงจตวทยากเปนมมมอง เปนกรอบในเชงสหวทยาการในอกสาขาหนงทอาจจะนำามาใชเปนเครองมอในการทำาความเขาใจกบเหตการณและพฤตกรรมในทางการเมอง เราจะพบวาขณะทสงคมวทยามองกรอบของสงคม มองสถาบน มองบทบาทของสภาบน บทบาทของกลม แตแนวคดทางจตวทยาจะศกษาตวบคคล เฉพาะกลม เชนจตวทยามวลชน

แนวคดทางจตวทยาน นมองวาสาเหตท ท ำา ให เก ดพฤตกรรมของมนษยนนเปนผลมาจากแรงขบทางดานความคดทเปนนามธรรม เชนอาจจะมแรงขบทางเพศกมผลตอพฤตกรรมของมนษย และในระยะหลงมการใหความสำาคญกบคาน ยม ความเช อและวฒนธรรม ซ งมล กษณะทางนามธรรมวามผลกระทบและเปนกำาหนดรปแบบวธการของการเขามามสวนรวมทางการเมองของประชาชนทแตกตางกนไป

เดมนนเนนจะเนน Pure Psychology มการทำาจตวเคราะหผนำาวาทำาไมผนำามพฤตกรรมตางๆ เชนวเคราะหฮต

14

เลอรวาทำาไมจงฆาคนยวตายจำานวนมากกพบวาในตอนทยงเลกนนอตเลอรเปนคนตวเตยมาก โดนเพอนรงแกตลอดเวลา โดนบบคน เมอไดอำานาจกพยายามจะทดแทนโดยใชอำานาจทไดมานนตอบโต ระบายความคบแคนทเคยไดรบในอดต

นค อการใชจตวทยาเป นเคร องมอในการวเคราะห การเมอง

5.Political Philosophy Approach แ น วการวเคราะหเชงปรชญาการเมอง ถอวาเปนมมมองทคลาสสก คอเปนแนวคดทมาตงแตในอดต และยงเปนทยอมในปจจบนและสามารถนำาไปใชในการวเคราะหการเมองในอนาคตได

ปรชญานนคอความรกทจะแสวงหาเพอใหไดมาซงความร ดงทมคำาพดวาไมมคำาตอบใดทแนนอนในทางการเมองจะมกแตเพยงคำาถามเทานน และคำาถามหลกในทางปรชญาการเมองคอทำาถามทวา รปแบบการปกครองทดควรจะเปนอยางไร เชนเพลโตบอกวารฐทดคอรฐทปกครองโดยราชาปราชญ

แตในยคของอรสโตเตลนนบอกวารปแบบการปกครองทดคอรปแบบ Polity หมายถงการปกครองทปกครองโดยชนชนกลางจำานวนมากและปกครองเพอคนจำานวนาก

ตอมากมนกปราชญหลายคนทพยายามตอบคำาถามนเชนกน เชน จอหน ลอค และรสโซ ทบอกวารฐทดนนจะตองท ำาสญญาประชาคม ค อผ ปกครองต องท ำาสญญาก บประชาชน ถาไมสามารถทำาตามสญญากตองออกไป

15

ขณะท มาเคยวลนนบอกวาผนำาทดจะตองเหมอนสนขจงจอกและราชสหคอเจาเลหแบบหมาจงจอกขณะเดยวกนกตองเขมแขงและเดดเดยวแบบราชสห

สวนมองเตสกเออนนมองวาผปกครองทดตองเปนรฐทเปนกลางมแบงแยกอำานาจ

สงคมไทยกเชนกนเรากพยายามตอบคำาถามวารปแบบการปกครองท ด ควรจ ะ เป นอย าง ไร เร าก ม ก ารร างรฐธรรมนญ แลวกฉกทงมาหลายฉบบ และพยายามสรางขนมาใหมจนจนมาสรฐธรรมนญป 40 และเวลานเรากยงตองมาถามวารปแบบการปกครองตามรฐธรรมนญ 40 นนดจรงหรอไม

ดวยเหตนจงบอกวาไมมคำาตอบใดทถาวรในทางปรชญาทางการเมองจะมกเพยงคำาถามเทานนทถาวร นนคำาถามทวาการปกครองทดเปนอยางไร และนำาไปสการปฏรป การแสวงหารปแบบการปกครองทด

6. Geological Approach แนววเคราะห เชงภมศาสตร ทงนสภาพทางภมศาสตรสงผลกระทบตอความแตกตางของพฤตกรรมทางการเมองของคน เชนองกฤษนนมสภาพภมศาสตรทเปนเกาะเลกๆ คนองกฤษจะมพฤตกรรมทางการเมองตางจากคนอเมรกนทประเทศตงอยบนทวปทใหญโต เชนเราจะพบวาในการเรยกรองใหรฐบาลสนองตอบตอความตองการใดแลว คนองกฤษจะเรยกรองเพอคนทงหมดทงประเทศบนพนฐานของความเทาเทยมกน เพราะรฐบาลของเขาสามารถดำาเนนการโดยอาศยทรพยากรทมอยไดอยางพอเพยง

16

แตอเมรกาทประเทศใหญ คนมาจากหลายวฒนธรรม หลายเชอชาต เชนมคนไทย 2-3 แสนคนจนสามารถบบใหคนไทยเปนตำารวจประจำาเมองได และในแตละทองทจะแตกตางกนมากมายในแงผลประโยชน ในแงของทรพยากร คน ภาษา จะตางกนมาก

เราจะพบวาคนอเมรกาเวลารวมตวกนเพอเรยกรองใหรฐแกปญหามกจะเรยกรองใหรฐทองถนสนองตอบตอความตองการในแตละชมชน

นนคอแนววเคราะหทางการศกษาทเราจะแยกจากสาขาวชาตางๆ

นอกจากนยงม Approach ทแบงตามวถชวตทางการเมอง หมายถงวาเมอเราพดถงการเมองมอะไรทเกยวของบาง นนคอ

-สถาบน เชนรฐสภา กลมผลประโยชน สถาบนนนรวมไปถงกฎกตกาแบบแผนหมายถงรวมไปถงสมาชกทยอมรบในกฎกตกา ยอมปฏบตตามเชอฟงและสามารถทจะน ำาพาใหสถาบนทตนเองสงกดกาวตอไป ด ำารงอยได สถาบนจะมหลายระดบ เชนระดบชาต ระดบทองถน

ก า ร ใ ห ค ว า ม ส น ใ จ ท ส ถ า บ น จ ะ ม Approach ท เกยวของกบสถาบน เชนมมมองในแงกฎหมาย (Legal Approach) กจะศกษาทำาความเขาใจในทางการเมองของประเทศใด ประเทศหนงได เชนโดยศกษารฐธรรมนญ ทเปนกฎหมายหลกของประเทศนน

-แนวทางการวเคราะห กล ม ก เป นสวนหน งของแนวทางการศกษาพหนยม โดยมสมมตฐานวาสงคมใดกตาม

17

ทพฒนาไปสความทนสมยจะมการรวมกลมกนของคนบนพนฐานของผลประโยนและความตองการทหลากหลาย โดยแตละกลมกพยายามทจะเขาไปมสวนในการแบงสรรงบประมาณ ทรพยากร มสวนผลกดนใหรฐบาลสรางสงตางๆ เชนสมชชาคนจนรวมตวกนเรยกรองเพอใหรฐบาลมปญหาความเดอดรอน นคอการศกษาในเชงกลม

-น อ ก จ า ก น อ า จ จ ะ ม อ ง ใ น แ ง ข อ ง Decision Making จะเกยวของกบวชาความสมพนธระหวางประเทศสวนหนงทจะศกษาการตดสนใจเชนแนวคดของชไนเดอร ของโชแปง โดยใหความสำาคญกบการตดสนใจของผนำาและศกษาความเปนเหตและผลของการตดสนใจ วามแรงผลกอยางไรใหผนำาตดสนใจในเรองนนๆออกมา

หรอมมมองทฤษฎเกมสทมองวาการเมองเหมอนเกมสชนดหนงท

-Political Culture Approach เ ป น ก า ร ศ ก ษ าการเมองโดยอาศยวฒนธรรมทางการเมองมาเปนเครองมอ

วฒนธรรมทางการเมอง คอแบบแผนความคดความเชอหรอคานยมของบคคลในสงคมในระบบการเมองใด และความคดความเชอทเปนนามธรรมเหลาน เปรยบเสมอนแรงผลกทสงผลตอใหมนษยแสดงออกซงพฤตกรรมทางการเมองในลกษณะใด

เชนคนญปนเมอเจอปญหาทางการเมอง เชนหากมขาวลอวาจะมการปฏวตคนญปนจะออกมาชปายคดคาน เชนเดยวกบคนสวเดน ขณะทคนไทยจะนงเฉย

18

ดงนนวฒนธรรมการเมองมผลตอพฤตกรรมทางการเมอง เชนในการเลนการเมอง คนอเมรกานนพยายามจะผลกดนใหตนเองเปนทรจกของคนในสงคม โดยสรางผลงานใหมองเหนเปนระยะเวลานาน ตองสรางสมบารมยาวนาน ไมวาจะเปนบช อลกอร หร นกการเมองตระกลเคเนด คนอเมรกนถามบกพรองแทบจะเลนการเมองไมได เชนวฒสมาชกเอดเวรด เคเนดไมกลาลงชงตำาแหนงประธานาธบดเพราะเคยขบรถตกนำาและทำาใหเลขาตาย กกลายเปนปมดอยทางการเมองมาจนปจจบน

แตบานเรานนคนทเลนการเมอง ตองนามสกลด เชนบางจงหวด ส.ส.จะเปนคนนามสกลเดมๆมาตลอด เชนองกนนท ศลปอาชา และอาศยเสนสายโยงใยเขามาเปน ส.ส.หายากมากทจะอาศยประสบการณ อาศยความดและการรบใชสงคม และมคนเลอกเขามาเปนผแทน

ทกลาวมาคอขอสรปทจะตอบคำาถามวารฐศาสตรนนมขอบขายโยงใยมากมาย การทเราจะสามารถอธบายปรากฎการณเกดขนในทางการเมองดวยความเขาใจนนเราตองใชศาสตรหลายศาสตรเขามาเปนมมมอง และแตละศาสตรจะใหมมมองและแนวคดทแตกตางกนไป

วชา PS 701 แนวทางการศกษารฐศาสตร

19

โดยอาจารยสทธพนธ พทธหนป 2544ไมเคล ไรท ไดเขยนถงระบบการศกษาไทยเอาไววา

ระบบการศกษาไทยเรานนมประสทธภาพสงในการปอนขอมล แตขดขวางและยบยงปญญาเสร ขดขวางการสงสย การคนควาและความคดสรางสรรค นนคอเราเรยนแบบทองใหจำา ทำาใหนกเรยนของเราถกจำากดในกรอบทครอาจารยกำาหนดให

ไรทไดตงสมมตฐานสงคมไทยมขอบกพรองหลายประการททำาใหระบบการศกษาไทยมปญหาดง ขอบกพรองดงกลาว เชน

1.พอแมสอนโอใหลกเชอ ไมใหเถยง ขณะทฝรงสอนใหคด ส กลาทำา กลาแสดงออก

2.สงคมไทยอาจจะมความเชอแบบฮนด-พราหมณ ทเชอวาองคความรนนสำาเรจรป การจะเขาถงองคความรไดตองทองจำาทกตวอกษร

3.สงคมไทยลมคำาสอนของพระพทธเจาทสอนใหตงขอสงสยในทกเรอง สอนใหปฏบตกอนจะเชอ

4. วฒนธรรมของคนไทยเนนทการเคารพยำาเกรง ทำาใหเดกบชาคร บชาตำารา เทดทนครบาอาจารยจนไมไวใจปญญาและความสามารถของตนเอง เชนมองวาตองตอบตามทอาจารยชอบ

5.ตงแตรชกาลท 4 เปนตนมาวทยาการททนสมยมาจากตะวนตกทงหมด เดกไทยจงตองนำาตำารานอกมาทองจำาโดยไมไดวเคราะหโดยสตปญญาของตนเองโดยมองวาวทยาการของตนเองนนลาสมย และเชอวาของนอกดเสมอ

20

และทองจำาโดยไมไดทำาความเขาใจ และไมไดนำามาประยกตใชในการวเคราะหกบบานเราเอง

6.การออกแบบการศกษาของสงคมไทยในระยะแรกชนชนผปกครองตองการเสมยนและชางฝมอ ไมตองการความคดอสระ โรงเรยนสมยแรกเปนโรงเรยนทผลตเพอปอนระบบราชการทำาใหตองยกตามคำาสง

7.ขาราชการในกระทรวงศกษาธการไมเขาใจความแตกตางระหวางความรและปญญา จงพยายามเพมตำาราโดยเขาใจวาใครทมวชามาก เรยนหลายวชาคอคนทมความรมาก

นนคอจดบกพรองของสงคมไทยทสงผลเสยตอระบบการศกษาของเราในปจจบน ททำาใหนกศกษาเชอตามอาจารย เชอตามตำารา แตการสอบ Comprehensive จะตองตอบโดยใชทฤษฎ แนวคดและการวเคราะหบนพนฐานของปญญาและความรของนกศกษาเอง

ววฒนาการของการเรยนรโดยทวไป1.ยคความเชอในแบบดงเดม2.ยคปรชญาและการแสวงหา3.ยควทยาศาสตร หรอยคแหงความรแจงปจจบนเราอยในยควทยาศาสตรแตในหลายเร องเราก

ยงอยในยคของการแสวงหาและในหลายเร องกยงอยในยคของความเชอแบบดงเดมความหมายของคำาวาการเมอง

1. การเมองคอเรองทเกยวของกบรฐ นกคดอยางเพลโต ,อรสโตเตล ,โทมส ฮอบส, จอหน ลอค , รสโซ ,มาเคยวล

21

และเฮเกล กลาววาการเมองคอเรองราวทเกยวของและโยงใยกบเรองของรฐ

รฐจะมองคประกอบคอ มอำานาจอธปไตยเหนอดนแดน อาณาเขต มผปกครองและมประชาชาชน

สวนชาต หมายถงทรวมของกลมชนทมพนฐานของความเปนมาและมพนฐานเหมอนกน เชนมอญ กะเหรยงถอเปนชนชาต แตไมเปนรฐ

2. การเมองคอเรองของอำานาจ (Power) อำานาจหมายถงความสามารถในการกำาหนด ควบคมและบงการวถชวตของคนอน ซงแนวคดในเรองอำานาจจะมความเกยวของไปถงคำาวาอทธพล (Influent) และอำานาจหนาท (Authority) ถาพฤตกรรมใดทเกยวของกบเร องเหลานกจะเปนเร องของการเมอง

3. การเมองคอเรองของการใชอำานาจในการจดแจงแบง สรรทรพยากรหรอสงทมคณคาในสงคม ทงนในกระบวนการสรางความอยดกนดใหเกดขนในสงคมใดๆเปนเรองการเมอง เชนการเลอกผแทนกเปนการเลอกคนทไปสรางความกนดอยดใหกบประชาชน เขาไปจดแจงแบงสรรงบประมาณ

จากนยามทหลากหลากหลายขางตน มการกลาววาเราจะมองการเมองมองไดจาก 3 มมมอง

มมมองท 1 การมองการเมองจากพฤตกรรมตามธรรมชาต กจะมองไดวา

1.การเมองเปนเร องของสถาบนและการปฏบตหนาทของรฐบาล

22

2.การเมองเปนเรองกจกรรมของการจดสรรทรพยากรทมอยางจำากด และ

3.การเมองเปนเรองปฏกรยาของมนษยทเกยวของกบการใชอำานาจ

มมมองท 2 การมองการเมองจากการตงคำาถามและคำาตอบทสำาคญ ซงคำาตอบดงกลาวกจะเปนเร องของการเมอง คอ

1.การถามวา ทำาไมกลมและองคกรจงสามารถดำารงอยไดทามกลางอปสรรคและการเปลยนแปลง ค ำาตอบของคำาถามนกจะเปนเรองของการเมอง

2.คำาถามทวาทำาไมคนบางกลมจงสามารถขนสอ ำานาจและรกษาอำานาจเอาไวได

3.คำาถามวาในสภาพเศรษฐกจและสงคมแบบใดทนำาไปสรปแบบการปกครองในแบบตางๆ เชนทำาไมเศรษฐกจแบบเสร จงนำาไปสการปกครองในระบอบประชาธปไตย ท ำาไมเศรษฐกจแบบสงคมนยมนำาไปสระบบการปกครองในแบบเปนอำานาจนยม หรอเผดจการ

คำาตอบการเมองนนเอง เพราะการเมองจะเขาไปใช อำานาจในการแทรกแซงในวถเศรษฐกจและสงคม

มมมองท 3 การเมองหมายถงพฤตกรรมหรอกจกรรมทสำาคญ เชน

1.การเมองคอเร องของความขดแยง นกวชการอยางฮ นต งต น ซ ง เขยนหน งสอ เร อง Political Order in Changing Society บอกวาการเมองคอเร องของความขดแยงระหวางกลมตางๆในสงคม ในเรองของผลประโยชนท

23

แตละคนแตละกลมตองการใหรฐตอบสนองความตองการของตนเองในดานตางๆ

2.การเมองเปนเร องของการตอสในเร องของอำานาจ การตอสในเชงอำานาจในหลายประเทศนำาไปสการปฏวตและการรฐประหาร ซ งเปนเร องทเกยวของกบการเมอง โดยเฉพาะในประเทศกำาลงพฒนาทมกจะมปญหาความขดแยงของผนำาทางการเมองมใหเหนบอยครง

นกวชาการพบวาถานบจำานวนปทมการเลอกตงอยางอสระกบจ ำานวนปของการทำารฐประหาร รฐประหารจะม มากกวา

3.การเมองเปนกจกรรมของผนำา เปนการตดสนใจของผ การกระทำาทกอยางของผนำาจะเกยวของกบการเมองทงสน แนวคดเกยวกบการตดสนใจ หรอ Decision Approach จะใหความสำาคญกบการตดสนใจของผนำา

จากคำาน ยามทหลากหลายของค ำาวาการเมอง น กวชาการตางมองวา คำาวาการเมองจะมฐานความคดทคลายๆกนคอ

1.ทกสงคมจะมป ญหาท คล ายก นค อทกส งคมม ทรพยากรอยางจำากด ขณะทความตองการของประชาชนมมากกวาทรพยากรทรฐมอย หรอ Demand มมากกวา Supply ตลอดเวลา

2.จงตองมการจดลำาดบความสำาคญในการตอบสนองความตองการ ทำาใหมความจำาเปนทจะตองมรฐทจะเขามาทำาหนาทในการจดแจงแบงสรรทรพยากรทมอยอยางจำากด เพอปองกนไมใหเกดความขดแยงในสงคม

24

3.ในกระบวนการจดสรรทรพยากรทมอยอยางจ ำากด และในกระบวนของการตดสนใจ จะมคนบางกลมทไดรบประโยชนบางกลมไมไดรบประโยชน

4.กลมทไมไดประโยชนกจะเขามามสวนรวมทางการเมองดวยการเรยกรองใหรฐบาลเปลยนแปลงนโยบาย หรอดำาเนนการจดสรรทรพยากรใหม การเรยกรองทำาไดหลายรปแบบอาจจะประทวง หรอเขาหาพรรคการเมอง เขาหานกการเมอง

5.กลมทไดประโยชนอยแลวกจะเขามาเรยกรองเพอใหคงแนวทางในการจดแจงแบงสรรทรพยากรแบบเดมเอาไว โดยพยายามบอกวาการจดแจงแบงสรรทรพยากรทรฐบาลไดทำาไปแลวนนมความชอบธรรมแลว ถกตองแลว ทงนเพอเปนการรกษาสถานภาพทไดเปรยบกวาหรอสถานภาพทตนเองไดประโยชนเอาไวตอไป

6.ดงนนการเมองจงเปนปฏกรยาของผปกครองและผถกปกครอง และเปนเรองของการแกงแยงสทธทจะปกครองในระหวางผปกครองดวยกนเอง

นนคอนยามของคำาวาการเมองววฒนาการการศกษารฐศาสตร แบงออกเปนยคๆ คอ-ยคปรชญา-ยคกฎหมาย-ยคสถาบน-ยคพฤตกรรม-ยคหลงพฤตกรรม

25

(บางต ำาราอาจจะแบง เป น 4 ย ค ค อย คปร ชญา กฎหมาย พฤตกรรม และหลงพฤตกรรม บางตำาราอาจจะแบงแค 3 คอปรชญา กฎหมาย และยคพฤตกรรม-กง )

การศกษารฐศาสตรในแตละยคไดใชแนวการศกษาทแตกตางออกไป

แนวปรชญาทางการเมองปรชญาทางการเมอง หมายถงการพยายามทำาความ

เขาใจกบสรรพสงตางๆในทางการเมอง ไมวาจะเปนเรองการศกษา ผนำา อำานาจ การใชอำานาจ การอยในอำานาจ ความสมพนธระหวางผนำา ความสมพนธระหวางอำานาจ เปนตน

แนวปรชญาการเมองจะเปนการศกษานำาเอาคานยม (Value) เขามาเปนตวตดสน ดงนนในยคแรกๆของการศกษารฐศาสตร นกคดจะตงคำาถามหลกในเชงปรชญากคอ รปแบบการปกครองทดควรเปนอยางไร

เชนรปแบบการปกครองทดของอรสโตเตลและรปแบบการปกครองทดของเพลโตกจะตางกนเพราะมคานยมหรออตตวสยเขามาเกยวของในการตดสน

เพลโตบอกวาการปกครองแบบราชาปราชญหรอ Philosopher King ค อ ก า ร ป ก ค ร อ ง ท ด ข ณ ะ ท ด อรสโตเตลบอกวาการปกครองทดตองเปนแบบ Polity สวน ฮอบ ,ลอค,และ รสโซ (นกคดกลมสญญาประชาคม) บอกวาจะตองเปนรฐทปกครองในแบบสญญาประชาคม สวน แบนธมกบบล (นกคดกลมอรรถประโยชนน ยม)บอกวาการปกครองทดจะตองเปนรฐทใหประโยนสงสดกบคนจ ำานวนมากทสด

26

นนคอแนวคดในเชงปรชญาทจะแสวงหาคำาตอบวารปแบบการปกครองทดทสดคออะไร ซงจะไมมคำาตอบทถกตอง ตายตว จงมคำาพดวาไมมคำาตอบใดทถาวรในปรชญาทางการเมองจะมกแตคำาถามเทานน

เพราะคำาถามทวารปแบบการปกครองทดคออะไรเปนคำาถามทยงตองถามกนมาจนถงวนนและคำาตอบของแตละคนหรอแตละยคสมยกจะตางกน

เชนในประเทศไทยรฐธรรมนญฉบบตางๆของเราพยายามแสวงหารปแบบการปกครองทด เชน ในบางฉบบกำาหนดใหมการเลอกตงแบบแบงเขตเรยงเบอร บางชวงใหมแบบเขตเดยวเบอรเดยว แตรปแบบเหลานกจะไมถาวร เชนรฐธรรมนญ 40 ทเรามองวาดในป 2540 กเร มไมด ในปจจบนและนำาไปสการแกไขรฐธรรมนญในระยะตอไป

ดงนนแนวปรชญาการเมองจงใหความสนใจกบปญหาในทางจรยธรรม หรอคำาถามทเกยวของกบคานยมของบคคลหรอสวนรวม เปนการศกษาโดยใชตรรกะหรอ Logic และใชจนตนาการในการสรางเนอหา

ขอวจารณตอแนวทางการศกษาในแนวปรชญา1.แนวปรชญาเปนการศกษาทไมเกยวกบเหตการณ

ปจจบน เพราะมกจะพดถงประวตศาสตรของแนวคด2.นกรฐศาสตรมองวาการศกษาในเชงปรชญานน

เปนการคาดเดาในเชงตรรกะ ขาดเหตผลเชงประจกษ เชนมกจะมการตงสมมตฐานวาสงคมมนษยเปนอยางไร ธรรมชาตของคนเป นอยางไร คนเก ดมาเป นคนด หรอ ไมด โดยธรรมชาต ถามองวาโดยธรรมชาตนนคนเปนคนเลว จงนำาไป

27

สแนวคดในการสรางรฐ ตองมผปกครองทมอำานาจเดดขาด นกรฐศาสตรรนใหมมองวาการมองเชนนนเปนการเดาทพสจนไมได

3.มองวาแนวปรชญานนแฝงไปดวยคานยมทางการศกษาและขาดความเปนกลาง แนวปรชญานนเปนแนวทอาศยความคด และมมมองของแตละคน ซงอาจจะไมเปนเชนนนกได

4.นกวชาการรฐศาสตรรนใหมมองวาแนวปรชญานนเปนการศกษาทไมมคำาตอบทถาวร และไมเปนจรงแท

แนวการศกษาเชงนตสถาบนการศกษารฐศาสตรในแนวนตสถาบนจะเปนการศกษาท

เนนโครงสรางของสถาบนทางการเมอง สถาบนทางการบรหาร เชน การศกษารฐธรรมนญ ศกษาสภาผแทนราษฎร การศกษาพรรคการเมอง วามโครงสรางอยางไร มกฎหมายทกำาหนดพฤตกรรมทจะกอใหเกดความสมพนธของสมาชกในโครงสรางนนๆอยางไร

เชนศกษาระบบการเมองไทยจากรฐธรรมนญ กจะดวารฐธรรมนญกำาหนดโครงการเมองไวอยางไร การขนสอำานาจของผนำาทงฝายนต บรหารเปนอยางไร ความสมพนธของอำานาจเปนอยางไร สทธหนาทของประชาชนมอะไรบาง

มตของการศกษารฐศาสตรในแนวนตสถาบน เชนการศกษาความสมพนธตางๆในองคกร ความสมพนธระหวางองคกรรปแบบตางๆ

28

แนวการศกษาพฤตกรรมศาสตรวตถประสงคทส ำาคญในการศกษารฐศาสตรในแนว

พฤตกรรมศาสตร กคอการพยายามทำาใหรฐศาสตรเปนวทยาศาสตรมากขน โดยเฉพาะในยคทมการนำาเอาเขาสาร ขอมล สถตเขามามสวนรวมในการตดสนใจ

การศกษาการเมองในเชงพฤตกรรมคอความตองการของนกรฐศาสตรทตองการใหรฐศาสตรมความเปนศาสตรมากขน

ความเปนศาสตรหมายถงความมระบบ มการนำาขอมลในเชงประจกษมาเปนขอมลในการวเคราะหเพอน ำาไปสการสรางหลกการทเปนการทวไป (Generalization) หรอเพอสรางทฤษฎในทางการเมองขนมาโดยหวงวาถาไดทฤษฎจากขอมลทเปนจรงแลวจะทำาใหสามารถนำาทฤษฎไปใชในการมองปญหาของบานเมองได โดยเปนทฤษฎทมความสามารถในการทำานายไดถกตองแมนยำาในระดบหนง

นกพฤตกรรมศาสตรเนนการศกษาเชงประจกษ เนนทฤษฎ ตวแบบ หลกการ

สรปลกษณะของพฤตกรรมศาสตร-เนนความมระบบ-เปนการศกษาทเปดกวางไมเจาะจง-มลกษณะเปนสหวทยาการ-ใหความสำาคญกบมนษยเดวด อ สตน ได น ำาเสนอฐานคตในการศกษาเชง

พฤตกรรมศาสตรไว 8 ประการคอ

29

1. .Regularities การศกษาเชงพฤตกรรมจะตองมกฎ เกณฑ กตกา หรอทฤษฎเปนตวนำาหรอเปนกรอบในการศกษา

2. Verifiability การศกษาพฤตกรรมในทางการเมองนนขอมลทใชในการศกษาจะตองเปนขอมลทพสจนใหเหนจรงได เปนขอมลในเชงประจกษ

3.Techniques การศกษาเชงพฤตกรรมศาสตรตองอาศยเทคนค มาชวยในการศกษา คอการใชคณตศาสตร ใชคอมพวเตอร ใชสถตตางๆ เปนเครองมอในการวเคราะหขอมล

4.Quantitative Method การศกษาเชงพฤตกรรมศาสตรตองใชวธการในเชงปรมาณ ขอมลทสามารถแจงนบไดจะเปนขอมลในเชงปรมาณ

5.Value-free การเปนการศกษาทปลอดจากคานยม 6.Systematic พฤตกรรมศาสตรจะ เนนทความเปน

ระบบ มการกำาหนดขนตอน มการตงสมมตฐาน แสวงหาขอมลทเกยวของและนำาขอมลเหลานนมาวเคราะหและตความ เพอนำาไปสขอสรป

7.Pure Science การศกษาเชงพฤตกรรม ตองให ความสำาคญกบการศกษาในลกษณะแบบวทยาศาสตรบรสทธ

8.Integration การศกษาเชงพฤตกรรม จะใหความสำาคญกบความเปนสหวทยาการ

ในป ก อนการสอบ Comprehensive วชาน จะ เปนการตงคำาถามใหเปรยบเทยบระหวางแนวปรชญาการเมองกบแนวพฤตกรรม ดงนนจงตองจบหลกของแนวการศกษาแตละแนวใหได

30

(**ไมแนใจวาทอาจารยบอกนนเปนขอสอบในรนไหน แตในรนท 2 ซงกงเรยนนน ขอสอบ 701 ออกทำานองวา การเมองคอการศกษาเกยวกบเรองอะไร ใหนกศกษานำาเอาแนววเคราะห (Approach) แนวใดแนววเคราะห หนงมาวเคราะหเหตการณใดเหตการณหนง –กงคะ)

701 แนวทางการศกษารฐศาสตร ป 2545

(Approach to Political Science)

รศ.สทธพนธ พทธหนพฒนาการของการศกษาวชารฐศาสตร การทเราตองทำาความเขาใจกบพฒนาการของวชา

รฐศาสตร เพราะนกศกษาจะจบออกไปเปนมหาบณฑตทางรฐศาสตร

ทงนพฒนาการของวชารฐศาสตรแบงออกไดเปน 3 ยคคอ

1.ยคคลาสสก ยคนการศกษาการเมองจะเนนหรอใหความสำาคญกบการศกษาทฤษฎและปรชญาทางการเมอง

ปรชญาทางการเมอง คอความพยายามทจะทำาความเขาใจกบเรองราวตางๆทเกดขนในทางการเมอง เพอหาความจรงทเกดขนในทางการเมองโดยอาศยคานยม ความคด ความเชอสวนตวของผศกษามาเปนแนวทางในการตอบ

31

ดงนนคำาตอบของปรชญาทางการเมองจะองกบคานยม ความคด และความเชอสวนตว เนองจากนกปรชญาทางการเมองคอผทพยายามอธบายปรากฏการณตางๆในรทางการเมองโดยเอาคานยมไปเกยวของ

คำาถามทสำาคญในการศกษาโดยใชปรชญาทางการเมองคอ รฐหรอผปกครองทดควรจะอยในอยรปแบบใด คำาวารปแบบทด หรอรปแบบทควรนนเปนเรองของ Value

สวนทฤษฎการเมอง คอสงททำาใหรฐศาสตรมความเปนศาสตรมากขนโดยความพยายามในการสรางทฤษฎทางการเมองเกดขนในชวงหลงสงครามโลกคร งท 2 ชวงนมการโจมตวธการศกษาแบบปรชญาวามความเพอฝน มความเปนนามธรรมทจบตองไมได

พวกพฤตกรรมศาสตรจงพยายามสรางหลกการในเชงทฤษฎขนมาในการศกษาการเมองโดยหยบยมวธการศกษาหรอทฤษฎในทางวทยาศาสตรมาใชในการศกษารฐศาสตร

เชนมการศกษาเหตของการปฏวตทเกดขนจรงในหลายประเทศเพอสรางทฤษฎทเกยวกบการปฏวต เพอดวากอนจะมการปฏวตนนมเหตการณอะไรเกดขนบาง และเมอพบวาในทกประเทศกอนจะมการปฏวตจะเกดเหตการณทเหมอนกนอย 3-4 ประการกจะเอาขอคนพบดงกลาวมาสรางทฤษฎวาประเทศใดกตามหากมเหตการณ 3-4 อยางดงกลาวจะตองเกดการปฏวตอยางแนนอน

ความพยายามในการสรางทฤษฎทางการเมองดวยวธการ Inductive คอศกษาปรากฏการณจรงๆทเกดหลายทหลายคร ง กเพอทจะนำาเอาทฤษฎเหลานไปใชในการศกษา

32

หรออธบายปรากฏการณทเกดขนในทอนๆตอไปตามวธการของ Deductive อนเปนการนำาเอาหลกการทมอยแลวไปประยกตใช

ทงนพฤตกรรมศาสตรเชอวาหามทฤษฎทมการพสจนไดแลววามความเปนจรงในหลายๆพนท สามารถคาดทำานายปรากฏการณ กจะพฒนาเปนททฤษฎทแขงทจะนำาไปใชในการอธบายปรากฎการณทางการเมองไดอยางแมนยำามากขน

นอกจากจะใชวธการเชงปรชญามาใชในการศกษาการเมองแลว ในยคคลาสสกการศกษารฐศาสตรยงไดอาศยแนวทางในเชงนตสถาบนมาใชในการศกษาดวย

สถาบนหมายถงองคกรทมกรอบ มแบบแผน มหลกเกณฑกตกาทแนชดและเปนทยอมรบของสมาชกในระดบหนง

การศกษาการเมองในเชงนตสถาบนนน จะใหความสนใจศกษาสถาบนของรฐ ใหความสนใจแนวคดในเร องของรฐ ประมาณตนศตวรรษท 19 และมองวาการจะทำาความเขาใจเร องราวทางการเมองในประเทศตางๆอาจทำาโดยการศกษาสถาบนรฐธรรมนญ เพราะรฐธรรมนญเป นตวก ำาหนดโครงสรางการปกครอง รปแบบของการปกครอง ก ำาหนดอำานาจของผปกครอง กำาหนดถงทมาของผปกครอง กำาหนดถงสทธของประชาชน

นอกจากนอาจจะศกษาการเมองจากสถาบนตางๆ เชนพรรคการเมอง รฐบาล สภาผแทนราษฎร ซงแตละสถาบนกจะมพฤตกรรมตามทกำาหนดไวในกฎหมายทวาดวยสถาบนนนๆ

33

การศกษาโดยในแนวสถาบนจะเนนการศกษาโครงสรางสถาบนการเมอง กฎหมาย

2.ยคพฤตกรรมศาสตร การศกษาแนวนมอทธพลหลงสงครามโลกคร งท 2 เป าหมายสำาคญในการสกษารฐศาสตรแนวพฤตกรรมศาสตรกคอความพนยายามในการยกฐานะของวชารฐศาสตรใหมความเปนวทยาศาสตรมากยงขน เปนความพยายามแสวงหาทฤษฎทางการเมอง

จดสนใจของนกพฤตกรรมศาสตร-มองวาการศกษาการเมองจะตองศกษาในเชงประจกษ

ตองมทฤษฎ มตวแบบมาใชในการศกษา-มองวาการศ กษาในแบบ Classic น นมความไม

แนนอน หางๆไกลจากความเปนจรงเดวด อ สตน ได น ำาเสนอฐานคตในการศกษาเชง

พฤตกรรมศาสตรไว 8 ประการคอ1. .Regularities การศกษาเชงพฤตกรรมจะตอง

อาศยกฎ เกณฑ หรอทฤษฎเปนแนวทาง2. Verifiability การศกษาพฤตกรรมศาสตรขอมลท

ใชในการศกษาจะตองเปนขอมลทพสจนไดวาเปนขอมลทเกดขนจรง

3.Techniques การศกษาเชงพฤตกรรมศาสตรตองอาศยเทคนค มาชวยในการศกษา หมายถงตองอาศยสถต ตวเลขทางคณตศาสตรมาเกยวของในการวเคราะหขอมล

4.Quantitative Method การศกษาเชงพฤตกรรมศาสตรตองใชวธการในเชงปรมาณ เปนขอมลทสามารถแจงนบเปนตวเลขได

34

5.Value-free การศ กษาแบบพฤต กรรมศาสตร เปนการศกษาทปลอดจากคานยม จะศกษาสงทเปนอย โดยไมสนใจศกษาสงทด หรอสงทควรจะเปน

6.Systematic พฤตกรรมศาสตรจะ เนนทความเปนระบบในการศกษา เชนเร มจากการกำาหนดปญหา มการตงวตถประสงค สมมตฐาน มการเกบขอมล วเคราะหขอมล

7.Pure Science การศกษาเชงพฤตกรรม ตองให ความส ำาค ญก บการศ กษา ในล กษณะ ในแบบเด ยวก บวทยาศาสตร

8.Integration การศกษาเชงพฤตกรรมศาสตร จะใหความสำาคญกบศาสตรในทางสงคมศาสตรทกศาสตรวามความสำาคญไมนอยกวากน เพราะเปาหมายของศาสตรทางสงคมศาสตรทกศาสตรมเปาหมายเดยวกนคอการอธบายพฤตกรรมของมนษย ทงศาสตรดานจตวทยา สงคมวทยา เศรษฐศาสตร กฎหมาย

การศกษาในเชงพฤตกรรมศาสตรจงเปนลกษณะสหวทยาการหรอ Interdisciplinary

(**ขอสอบรนทผานมาถามวา เหตใดการทการศกษารฐศาสตรทเปลยนมาเปนการศกษาในเชงพฤตกรรมศาสตรจงถอวาเปนการปฏวตครงแรกของวชารฐศาสตร และพฤตกรรมศาสตรมอทธพลตอการศกษารฐศาสตรอยางไร และมประโยชนตอการศกษารฐศาสตรหรอไม**

การจะตอบคำาถามน ได เพ อนน กศกษาจะต องร ถ งแนวทางในการศกษาแบบพฤตกรรมศาสตร รวมทงไปดผลกระทบของพฤตกรรมศาสตรตอวชารฐศาสตร และอานราย

35

ละเอยดจากการบรรยายของอาจารยวฒศกดในวชา PS 701**กงคะ)

3.ยคหลงพฤตกรรมศาสตร เปนความพยายามของนกรฐศาสตรรนใหมทพยายามหลบหลกการศกษาทใชเทคนคในทางคณตศาสตรทอางวามนมมากจนเกนไปและไมสามารถอธบายไดจรง เพราะมองวาในทางการเมองนนบางคร งไมสามารถเอามาเขาสมการทางเลขคณตได โดยเฉพาะในเร องความคดทางการเมองของคนทมการเปลยนแปลงตลอดเวลา

ประเดนทน กรฐศาสตรยคหลงพฤตกรรมศาสตรให ความสนใจ

1.นกรฐศาสตรยคหลงพฤตกรรมใหความสนใจตอประเดนปญหาความเดอดรอนหรอความตองการของสงคม มากกวาทจะสนใจวธการในการศกษา นนคอนกรฐศาสตรยคหลงพฤตกรรมมองวานกรฐศาสตรควรจะลงไปสผสกบความเปนอยจรงของคนในสงคมมากกวาทสนใจวธการศกษา

2.การศกษาในยคนเนนการนำาเอาคานยมและความรมาใชอกครงเพอนำาเสนอทางออกในการแกปญหาใหกบสงคม พวกนมองวาสงคมใดกตามถาไมมเปาหมายทชดเจนกจะไมมแนวทางในการแกปญหาของสงคมไดอยางเปนระบบ ดงนนเราจะตองรวาสงไหนดตอสงคมและสงไหนทไมดตอสงคม สงไหนทมความยตธรรมและไมยตธรรม ซงเร องเหลานเปนเรองทเกยวของกบคานยมทงสน

3.นกรฐศาสตรยคหลงพฤตกรรมศาสตรพยายามทจะปลกเราใหนกรฐศาสตรเขามารบผดชอบปญหาบานเมองมาก

36

ขน ตองดวาสงคมของเรามปญหาอะไรและตองนำาเอาความร มาวเคราะหเพอหาแนวทางในการแกปญหา

4.พวกหลงพฤตกรรมศาสตรเนนการปรบเอาองคความรมาใชในการสรางสรรคและปฏรปสงคม เนนการเขามามสวนรวมในการตอสของมนษยในฐานะทเปนผควบคมสภาพแวดลอม

Approach แนวทางในการวเคราะหทางรฐศาสตรอลน ซ ไอแซค กลาววา Approach หนงๆหมายถง

กลยทธหรอยทธวธทวไปทนำามาใชในการศกษาปรากฎการณในทางการเมอง Approach หนงๆจะใหกรอบ ตวแบบ หรอเปนแนวคด ทสำาคญสำาหรบการศกษาทำาความเขาใจ และเปนเสมอนเคร องมอทชวยใหเราสามารถน ำาไปพฒนาทฤษฎทางการเมองได

Approach จะสามารถออกแบบใหครอบคลมถ งพฤตกรรมทางการเมอง หรอปรากฏการณทางการใหกวางมากทสดเทาทจะเปนไปได โดยทอาศยแนวคดหลกในการทำาความเขาใจเพยงแนวคดเดยว

วลเลยม เอ เวลส มองวา Approach คอชดของแนวคด ทมงเนนทใหความสำาคญทประเดนทางการเมองดานใดดานหนง ซงโดยปกตจะตองประกอบดวยคอนเซบตหลกเพยงองคประกอบเดยว

เ ช น Systems Approach ห ม า ย ถ ง ช ด ข อ ง Concept หลกเพยงชดเดยวคอคอนเซบตทเกยวกบระบบ โดยจะมคอนเซบตอนๆเปนตวประกอบเชนคอนเซบในเร อง

37

Inputs Demand Outputs Feedback โดยทงหมดจะมความสมพนธกน

ทงน Approach ใด Approach หนงก จะใหความส ำาค ญก บประเด นทางการเมองด านใดด านหน ง เชน Systems Approach กจะใหความสำาคญกบ Inputs ท เขาไปในระบบวามอะไรบาง และเมอรฐบาลไดรบ Inputs นนจะออกมาเป น Outputs อยางไร เพ อตอบสนองต อ Inputs นน โดยมเปาหมายวา Outputs ทออกมาจะตองสามารถแกไขปญหานนได การทรฐบาลจะรวาสงทออกมานนจะแกปญหาไดหรอไมนนกใหดท Feedback

เวอรนอน แวนไดส กล าวว า Approach หน งๆประกอบไปดวยมาตรการในการเลอกสรรปญหาหรอคำาถามทจะนำามาพจารณาเลอกขอมลทจะนำาไปใชและยงบอกใหทราบวาขอมลชนดใดนำามาใชไดไมไดอกดวย

เช นแนวว เครา ะห เช งร ะบบ ก จ ะถามว าอะ ไรค อ Demand อะไรคอ Support และ Outputs ทออกมามอะไรบางและสงผลอยางไร แนววเคราะหเชงระบบจะไมสนใจกบขอมลทเปนคานยม แตสนใจขอมลทเกดขนจรงๆ

ในขณะท แนวว เคราะห เชงวฒนธรรม (Cultural Approach) กจะมคำาถามอกแบบหนงเปนการถามถงความค ดความเช อ ในทางการเมอง ความชอบหรอ ไมชอบพรรคการเมอง เปนตน

โดยสรป Approach จงเปนมาตรการในการเลอกสรรคำาถามหรอขอมล เปนกรอบในการมองปญหา เปนแนวทาง

38

ในการวเคราะหปรากฏการณ และหมายถงเคาโครงหรอโครงรางของสรรพสงทเราตองการศกษา

**เวลาตอบขอสอบถาถามความหมายของสงตางๆ อยาตอบเปะๆใหเหมอนกบอาจารย นอกจากนตวอยางกเชนกนไมควรจะยกตวอยางเดยวกนทงหมด แตควรจะมตวอยางทหลากหลาย และตองเนนการอธบาย**

**นกศกษาควรจะไปทำาความเขาใจกบ Approach ตางๆ**

ตวอยางขอสอบ PS 701 เกาๆ คำาถามทถามจะเปนคำาถามแบบรวมๆ เชนอาจจะถามวาการศกษารฐศาสตรไดมการเปลยนแปลงไปจากยคแรกๆ อยางมาก และการศกษารฐศาสตรในแนวพฤตกรรมท ำาใหเน อหาของการศกษารฐศาสตรแปรเปลยนไป ทานมความคดเหนอยางไรจงวเคราะห

ตรงนเราตองสามารถตอบถงพฒนาการของการศกษาในรฐศาสตรแตละยความความแตกตางกนอยางไร ในแตละยคให ความสนใจอะไร และท ำาให เน อหาของรฐศาสตรเปลยนไปอยางไรในแตละยค

**นกศกษาตองรจกวเคราะหขอสอบดวย**

วชา 701 แนวทางการศกษาทางรฐศาสตร ป 2546

อาจารยสทธพนธ พทธหน

39

การเขยนขอสอบประมวลผลจะตองมหลกการ แนวคดทฤษฎ และตองนำาทฤษฎไปประยกตใชวเคราะหกบขอเทจจรงทางการเมองใหได

ด ง น น ก า ร ศ ก ษ า ข อ ง เ ร า ส ว น ใ ห ญ จ ะ ใ ช ว ธ ก า ร Deduction กลาวคอเราพยายามจะดวาในเร องตางๆนนมใครศกษาไววาอยางไรและเราจะนำามาอธบายในสงทเราสนใจศกษาไดหรอไม

เชนนกวชาการหลายคนพบวาคนทเปนสมาชกกลม ชมรม หรอสมาคม จะมแนวโนมวาจะเขามามสวนรวมทางการเมองสงกวาคนทไมเปนสมาชกกลม

ถาเราจะมาศกษาวานกศกษาปรญญาโทรฐศาสตรมพฤตกรรมทสอดคลองกบหลกการดงกลาวหรอไม ถอวาเปนการนำาเอาหลกการมาใชศกษาขอเทจจรงหรอปรากฎการณจรง

เชนเดยวกบการตอบขอสอบเรากตองนำาเอาทฤษฎมาวเคราะหปรากฎการณได

เชนถาอาจารยถามวา ทานคดวาทานมทศนคตทางการเมองแบบใด การจะตอบเราจะตองรถ งหลกของการแบงทศนคตเสยกอนวาแบงออกเปนกแบบและแบงโดยใชเกณฑอะไร จากหลกดงกลาวกมาประยกตใหเขากบตวของเราเพอตอบวาทสดแลวเราเปนคนทมทศนคตทางการเมองแบบใด

การตอบคำาถามในระดบปรญญาโทจะมงตอบคำาถามวาทำาไม (Why) มากกวาการตอบคำาถามวาอะไร (What)

การศกษาวชารฐศาสตร

40

วชารฐศาสตรเปนวชาทศกษาเกยวกบ การเมอง การปกครอง สถาบนทางการเมอง อำานาจ ความขดแยง การแจกแจงแบงสรรทรพยากรของสงคม เปนการศกษาเร องของรฐ ซ งขอบขายเหลานเราไดศกษากนไปหมดแลว และอาจารยจะไดแจกแจงความหมายในแตละมมมองดงน

1.การเมองเปนการศกษาเรองราวของรฐ เรากจะศกษาถงการกำาเนดรฐ จากสงคมชนเผามาสนครรฐและกลายเปนรฐชาตในปจจบน

ความหมายของรฐจะมหลากหลาย คอรฐ หมายถงกลมคนทรวมตวกนเปนระเบยบและอาศย

ในอาราเขตรวมกนและมอำานาจอธปไตยสงสดในอาณาเขตนนๆ คำากลาวนเปนของฮาโรลด ลาสเวล และอบราฮม แคปแลน

รฐคอองคกรทมอ ำานาจผกขาดในการใชก ำาลงหรอใชความรนแรงทงปวง อนนเปนนยามของแมกซ เวเบอร

รฐ หมายถงกลมคนในอาณาเขตใด รฐหนงๆจะมรปแบบทมคนจำานวนหนงมอำานาจเหนอกลมคนทงหมด อำานาจนจะมาจากการใชกำาลงหรอใชวธการทางจตวทยากได เปนนยามของ Julius Gould และ วเลยม คอลบ

โดยสรป รฐ หมายถง1.องคกรทางการเมองทมสภาพทแตกตางจากสงคม

ธรรมดา โดยจะเนนทมตทางการเมอง คอจะกลาวถงเร องอำานาจ อำานาจหนาท มการกำาหนดโครงสรางของรฐบาลความสมพนธระหวางผปกครองกบผถกปกครอง เปนตน

41

2.รฐคอองคกรทางการเมองในรปแบบทเรยกวารฐชาต หรอรฐประชาชาต (Nation State)

3.รฐมความหมายเทากบมลรฐคอเปนสวนหนงของสหพนธรฐ

องคประกอบของรฐ1.ประชากร ซงแตละรฐจะมโครงสราง จ ำานวน ภาษา

เชอชาต ศาสนา ทแตกตางกนออกไป2.อาณาเขตหรอดนแดน3.รฐบาล เปนองคกรทท ำาหนาทแทนรฐในนามของ

ประชาชน รฐบาลของรฐจะตองเปนอสระจากการควบคมของรฐอนๆ ทำาหนาทบรหารประเทศ

4.อำานาจอธปไตย (Sovereignty) ซ งเป นอ ำานาจสงสดในการปกครองประเทศ ชาต คำาวารฐจะตางจากคำาวาชาต เพราะคำาวาชาตจะหมายถง

1.กลมประชาชนในประเทศหนงๆภายใตรฐบาลทเปนเอกราช

2.คนกลมหนงทมสถาบนและขนบธรรมเนยมประเพณคลายคลงกน มความกลมเกลยว คอเขากนไดทางสงคมและมจดสนใจคลายๆกน

3.ชาต หมายถ งส งคมท ใ หญ ท ส ดของมน ษยท ม วฒนธรรมและความรสกเปนพวกเดยวกน

องคประกอบของชาต1.มความรสกผกพนตอถนทอยอาศย2.มประวตศาสตรความเปนมารวมกน3.มวฒนธรรม ความคด ความเชอรวมกน

42

4.ตองการเปนอสระในการดำาเนนชวตน กวชาการทมองวาการเมองเป นเร องของรฐค อ

แนวคดของเพลโต อรสโตเตล และน กวชาการอนๆ ท พยายามแสวงหารฐท ด ซ งถ อวา เป นแนวคดเก ยวก บการเมองตงแตยคดงเดม

2.การเมองคอเรองของอำานาจ อำานาจหมายถงความสามารถในการควบคมสงการใหบคคลอนเชอฟง ปฏบตตามแมจะไมเตมใจกตาม

กรณการเมองไทยถกพดอยเสมอวาการเมองเปนเรองของอำานาจ เพราะการเมองไทยเปนไปดวยการแขงขนแกงแยงอำานาจ ตงแตในอดต เชนสมยอยธยา มาจนถง 2475 และมาจนถงปจจบน

เร องของอำานาจจะมหลายคำามาเกยวของ เชนคำาวาอ ทธพล ค ออ ำานาจในการโน มน าวใหคนอ นปฏ บต ตาม การเมองไทยนนเปนการเมองทมอทธพลเขามาเกยวของอยางมาก

แตปจจบนค ำาวาอทธพลถกมองเปนทางลบ เพราะรฐบาลไดดำาเนนนโยบายปราบปรามผมอทธพล

3.การเมองเป นเร องของการใชอ ำานาจในการแจกแจงแบงสรรทรพยากรในสงคม หมายถงการเมองเปนความพยายามตอสใหไดมาซงอำานาจทางการเมองเพอนำาเอาแนวคด อดมการณ และนโยบายของตนเองเพอไปปฏบต ในการจดสรรงบประมาณไปยงประชาชนสวนตางๆของประเทศ เพอสรางความกนดอยดใหกบประชาชน

43

ดงนนโดยสรปเราจะมองการเมองไดจากสามมมมองคอ

1.มองจากประโยคทเชอวากจกรรมทเปนการเมองโดยธรรมชาต ในมมมองนการเมองจะหมายถง

-เร องของพฤตกรรมทเกยวของกบสถาบนและการปฏบตหนาทของรฐบาล

-การเมองเปนเร องของการแจกแจงทรพยากรทมอยอยางจำากด

-การเมองเปนเรองของปฏกรยาของมนษยทเกยวของกบอำานาจ

2.มองจากคำาถามทสำาคญๆ คอคำา-ทำาไมกลม/องคกรทางการเมองจงดำารงอยไดทามก

ลางอปสรรคและกระแสของการเปลยนแปลง เชนคำาถามวาทำาไมพรรคประชาธปตยจงสามารถดำารง

อยไดมาอยางยาวนานแมจะมปญหาทางการเมอง-ทำาไมคนบางคนบางกลมจงสามารถขนสอ ำานาจและ

รกษาอำานาจไวไดนาน -สถานภาพทางเศรษฐกจและสงคมแบบใดทนำาไปสรป

แบบการปกครองทแตกตางกนเชนระบบเศรษฐกจเสรนำาไปสการปกครองแบบเสรนยม

ขณะทเศรษฐกจแบบรวมศนยกจะเออตอการปกครองแบบสงคมนยม

คำาตอบของคำาถามแตละคำาถามกคอการเมองนนเอง 3.มองจากกจกรรมหรอพฤตกรรมทสำาคญ ๆ จะมองวา

44

-การเมองเปนเรองของความขดแยง ความขดแยงจะมหลายลกษณะอาจจะขดแยงเรองอดมการณ ขดแยงเรองผลประโยชน เรองอำานาจ

ความขดแยงแตละประเภทเราอาจจะใชแนววเคราะหทแตกตางกนมาวเคราะห เชนถาขดแยงกนเพราะผลประโยชนกอาจจะเอาแนววเคราะหเชงผลประโยชนมาวเคราะห ถาเปนความขดแยงทเก ยวก บอดมการณก อาจจะน ำาแนวการวเคราะหเชงปรชญามาวเคราะห หรอถาเปนความขดแยงเรองชนชน กอาจจะนำาแนววเคราะหของมารกซสมาใชในการวเคราะห

**ขอสอบประมวลผลของสวนกลางออกอาจารยออกเร องความขดแยง โดย ถามวาการเมองเปนเร องของความขดแยง ในความคดเหนของทาน ทานมความเหนอยางไร ใหใชแนววเคราะหใดแนววเคราะหหนงทเกยวของกบมมมองทบอกวาการเมองเปนเรองของความขดแยง มาวเคราะหปรากฎการณทางการเมองไทยอยางนอย 1 ปรากฎการณ **

-การเมองเปนเรองของการตอสเพออำานาจ-การเมองเป นเร องของก จกรรมของผ น ำา (Elite

Approach) -การเมองเปนเร องของการตดสนใจของผมอ ำานาจ

หนาททางการเมอง (Decision Making Approach) โดยสรปจากนยามทหลากหลายของการเมอง แตนก

วชาการมพนฐานความเชอรวมกนเกยวกบการเมองดงน 1.เช อวาในสงคมนนทรพยากรมอยอยางจ ำากด แต

อปสงคของทกสงคมจะมมากกวาอปทานอยตลอดเวลา

45

2.ลกษณะดงกลาวทำาใหจำาเปนจะตองมรฐบาลขนมาทำาหนาทแจกแจงแบงสรรทรพยากรทมอยอยางจำาจด

3.ในการทำาหนาทจดแจงแบงสรรของรฐบาลยอมมทงกลมทไดประโยชนและกลมทเสยประโยชน

4.กลมทเสยประโยชน (Have Nots) จะพยายามรกเราใหรฐบาลดำาเนนการใหมเพอใหกลมของตนไดรบประโยชน

5.ขณะเดยวกนพวกทไดรบประโยชนอยแลว (Haves) ทอยในฐานะทไดเปรยบและจะใชวธการทกอยางเพอรกษาสถานการณทไดเปรยบของกลมตนเอาไว

6.ดงนนโดยสรปการเมองจงเปนเร องของปฏกรยาระหวางผปกครองกบผถกปกครองและยงเปนเรองของการแกงแยงสทธทจะปกครองระหวางผปกครองดวยกนอกดวย

Concept สำาคญๆในทางการเมอง1.ปรชญาการเมอง (Political Philosophy)

หมายถง ความพยายามในการทำาความเขาใจกบสรรพสงในทางการเมองและมการนำาเอาคานยมมาเกยวของดวย

เชน เพลโต นกปรชญาคนสำาคญพยายามตงคำาถามเพอแสวงหาคำาตอบวารฐทดควรจะปกครองดวยรปแบบใด

ดงนนการทรฐทดจะตองปกครองแบบไหนนนจะขนอยกบความคดของแตละคนดวย เชน ขณะเพลโตบอกวาร ฐ ท ด ค อ ร ฐ ท ป ก ค ร อ ง โ ด ย ร า ช า ป ร า ช ญ (Philosophical King) แตอรสโตเตลบอกวาตองเปน Polity ขณะนกคดในกลมสญญาประชาคม (ฮอบส ลอค รสโซ) มองวารฐทดจะตองปกครองในแบบทมการ

46

ทำาสญญาประชาคม ขณะมาเคยวลมองวารฐทดตองปกครองโดยผนำาทม 2 บคลก

จากการทปรชญาทางการเมอเปนการมองการเมองโดยอาศยคานยมมาเกบวของทำาใหมค ำาคมทเกยวกบปรชญาทางการเมองบอกวา

“ไมมคำาตอบใดทถาวรในปรชญาทางการเมองจะมเพยงคำาถามเทานนทถาวร”

เชนคำาถามทวารฐทดควรจะเปนอยางไร เปนคำาถามทยงถามมาจนถงทกวนน ขณะทคำาตอบจะเปลยนไปตลอดเวลา

2.ทฤษฎทางการเมอง (Political Theory) คอความพยายามทจะทำาความเขาใจกบสรรพสงในทางการเมอง โดยอาศยหลกการเชงวทยาศาสตรเปนแนวทาง

หลกการในทางวทยาศาสตรทเปนแนวทางในการแสวงหาความจรงจะม 2 แบบหลกคอ

-Inductive คอการศกษาประสบการณยอยๆหลายๆประสบการณกอนจะมาสรปเปนทฤษฎ

เชนการศกษาการปฏวตใน 4 ประเทศ เพอดวากอนจะมการปฏวตในหลายๆประเทศมเหตการณอะไรเกดขนบาง และพบเหตการณทตรงกนหลายประการเชน

-เกดสภาวะเศรษฐกจกระเตองขนหลงจากตกตำามาเปนระยะเวลานา

-เกดความขดแยงอยางรนแรงระหวางชนชน-ประชาชนไมยอมรบรฐบาลหรอรฐบาลขาดความชอบ

ธรรม

47

-ชนชนนำาหรอผปกครองเกดความทอถอยจากการคนพบทำาใหนำาไปสการสรางขอสรปทวไป หรอ

Generalization วาถามเหตการณอยางนอย 4 ประการขางตนการปฏวตจะเกดขนอยางแนนอน

และถาพสจนวาขอสรปทเปนการทวไปนเปนความจรง นนคอสามารถนำาไปอธบายในสงคมอนๆไดหลายครงๆหลายสงคมขอสรปทวไปนกจะกลายเปนทฤษฎขนมา ยงพสจนหลายครงและเปนจรงทกคร งทฤษฎนกจะเปนทฤษฎทแขงขนมา และไดรบการยอมรบมากขน

นนคอทฤษฎทางการเมอง3.อ ด ม ก า ร ณ ท า ง ก า ร เ ม อ ง (Political

Ideology) หมายถงระบบคานยมหรอระบบความเชอทกลมบคคลใดๆยอมรบรวมกนวาเปนขอเทจจรงหรอความจรง เชนคนไทยยอมรบในอดมการณประชาธปไตย

อยางไรกตามคานยมหรอความเชอตางๆของคนในสงคมจะมมากมาย แตมความเชอบางอยางเทานนทจะจดเปนอดมการณทางการเมอง

ลกษณะของความเชอทถอวาเปนอดมการณทางการเมอง

-เปนความเชอทคนในสงคมนนๆยอมรบรวมกน เชนความเชอในเรองความมเหตมผล ความเชอในเรองความเทาเทยมกน

-เปนความเชอทเกยวของกบเร องราวทชมชนนนหรอสงคมนนมองวาเปนสงสำาคญ

48

-จะตองเปนความเชอทคนในสงคมนนๆยดถอเปนหลกปฏบตในการดำารงชวตอยางสมำาเสมอ

- เปนความเชอทสามารถยดเหนยวกลมบคคลใหรสก เปนอนหนงอนเดยวกน มความเปนเอกภาพ มความรสกเปนเพอนพองผรวมอดมการณ

ววฒนาการของการศกษารฐศาสตร แบงออกไดเปน 3 ยคคอ

1.ยคคลาสสก ยคนการศกษาการเมองจะแบงออกเปน 2 แนว

-แนวปรชญาทางการเมอง จะมลกษณะ1.ใหความสนใจและมงตอบคำาถามวารฐทด ผปกครอง

ทดคออะไร จะเนนการศกษาปญหาทเกยวกบจรยธรรม ความด ความถกตอง หรอคำาถามทเกยวกบคานยมของปจเจกชนหรอสวนรวม

2.เป นการศกษาโดยใชตรรกะ น นค อการพยายามแสวงหาเหตผลของปรากฏการณทางการเมอง และมองวาจะปรากฎการณหนงจะมหลายสาเหต

3.เปนการศกษาโดยใชจนตนาการในการสรางเนอหา เชนหนงสอเรองยโธเปย ทเขยนโดยโทมส มอร กจะเปนความพยายามคดฝนวาสงคมทดควรจะเปนอยางไร

คำาวจารณทมตอแนวปรชญาการเมอง1.มองวาปรชญาการเมองเปนการศกษาทไมเกยวกบ

เหตการณในปจจบน2.เปนการศกษาทคาดเดาดวยตรรกะ แตขาดพยาน

หลกฐานเชงประจษ

49

3.มองวาการศกษาแนวปรชญาแฝงไปดวยคานยมของผศกษาทำาใหขาดความเปนกลาง และขาดความนาเชอถอ

4.เปนการศกษาทขาดคำาตอบทชดเจนและถาวร -แนวนตสถาบน มลกษณะ1.เนนการศกษาการเมองดวยการศกษาโครงสรางของ

สถาบนการเมอง2.ยดขอกฎหมาย ระเบยบแบบแผนเปนสำาคญ2.ยคพฤตกรรมศาสตร ยคนเปนความพยายามของ

นกรฐศาสตรทจะทำาใหวชารฐศาสตรมความเปนศาสตรมากขนและมการนำาเอาวธการทางวทยาศาสตรมาใชในการศกษาเรองราวทางการเมอง มการนำาเอาขอมล ขาวสาร เปาหมาย

ลกษณะของการศกษาการเมองในยคพฤตกรรมศาสตร-มองวาการศกษาการเมองจะตองศกษาในเชงประจกษ

ปฏเสธการศกษาแบบจนตนาการ-ตองมทฤษฎ มตวแบบมาใชในการศกษา-นกพฤตกรรมศาสตรมองวาการศกษาการเมองในยค

คลาสสกโดยเฉพาะแนวทางการศกษาแบบปรชญานนเปนการศกษาทขาดขอบเขตทชเจนและหางไกลจากความเปนจรง

เดวด อ สตน ได น ำาเสนอฐานคตในการศกษาเชงพฤตกรรมศาสตรไว 8 ประการคอ

1. .Regularities การศกษาเชงพฤตกรรมจะตองอาศยกฎ เกณฑ หรอทฤษฎเปนแนวทาง

2. Verifiability ขอมลทใชในการศกษาจะตองเปนขอมลทพสจนไดวาเปนขอมลทเกดขนจรง

50

3.Techniques การศกษาเชงพฤตกรรมศาสตรตองอาศยเทคนค มาชวยในการศกษา หมายถงตองอาศยสถต ตวเลขทางคณตศาสตรมาเกยวของในการวเคราะหขอมล

4.Quantitative Method การศกษาเชงพฤตกรรมศาสตรตองใชวธการในเชงปรมาณ และใชขอมลในเชงปรมาณซงเปนขอมลทสามารถแจงนบเปนตวเลขได

5.Value-free การศ กษาแบบพฤต กรรมศาสตร เปนการศกษาทปลอดจากคานยม จะศกษาสงทเปนอย โดยไมสนใจศกษาสงทด หรอสงทควรจะเปน

6.Systematic พฤตกรรมศาสตรจะ เนนทความเปนระบบในการศกษา เชนเร มจากการกำาหนดปญหา มการตงวตถประสงค สมมตฐาน มการเกบขอมล วเคราะหขอมล

7.Pure Science การศกษาเชงพฤตกรรม ตองให ความส ำาค ญก บการศ กษา ในล กษณะ ในแบบเด ยวก บวทยาศาสตร

8.Integration การศกษาเชงพฤตกรรมศาสตร จะใหความสำาคญกบศาสตรในทางสงคมศาสตรทกศาสตรวามความสำาคญไมนอยกวากน เพราะเปาหมายของศาสตรทางสงคมศาสตรทกศาสตรมเปาหมายเดยวกนคอการอธบายพฤตกรรมของมนษย ทงศาสตรดานจตวทยา สงคมวทยา เศรษฐศาสตร กฎหมาย

การศกษาในเชงพฤตกรรมศาสตรจงเปนลกษณะสหวทยาการหรอ Interdisciplinary (ชวงนเปลยนมวนแลวอดชากเลยขอเพมเตมขอมลเกาใหนะคะ)

51

3.ยคหลงพฤตกรรมศาสตร เปนความพยายามของนกรฐศาสตรรนใหมทพยายามหลบหลกการศกษาทใชเทคนคในทางคณตศาสตรทอางวามมากจนเกนไปและไมสามารถอธบายไดจรง เพราะมองวาในทางการเมองนนบางคร งไมสามารถเอามาเขาสมการทางเลขคณตได โดยเฉพาะในเร องความคดทางการเมองของคนทมการเปลยนแปลงตลอดเวลา

ประเดนทน กรฐศาสตรยคหลงพฤตกรรมศาสตรให ความสนใจ

1.นกรฐศาสตรยคหลงพฤตกรรมใหความสนใจตอประเดนปญหาความเดอดรอนหรอความตองการของสงคม มากกวาทจะสนใจวธการในการศกษา นนคอนกรฐศาสตรยคหลงพฤตกรรมมองวานกรฐศาสตรควรจะลงไปสผสกบความเปนอยจรงของคนในสงคมมากกวาทสนใจวธการศกษา

2.การศกษาในยคนเนนการนำาเอาคานยมและความรมาใชอกครงเพอนำาเสนอทางออกในการแกปญหาใหกบสงคม พวกนมองวาสงคมใดกตามถาไมมเปาหมายทชดเจนกจะไมมแนวทางในการแกปญหาของสงคมไดอยางเปนระบบ ดงนนเราจะตองรวาสงไหนดตอสงคมและสงไหนทไมดตอสงคม สงไหนทมความยตธรรมและไมยตธรรม ซงเร องเหลานเปนเรองทเกยวของกบคานยมทงสน

3.นกรฐศาสตรยคหลงพฤตกรรมศาสตรพยายามทจะปลกเราใหนกรฐศาสตรเขามารบผดชอบปญหาบานเมองมากขน ตองดวาสงคมของเรามปญหาอะไรและตองนำาเอาความร มาวเคราะหเพอหาแนวทางในการแกปญหา

52

4.พวกหลงพฤตกรรมศาสตรเนนการปรบเอาองคความรมาใชในการสรางสรรคและปฏรปสงคม เนนการเขามามสวนรวมในการตอสของมนษยในฐานะทเปนผควบคมสภาพแวดลอม

Approach หรอแนวทางในการว เคราะห ทางรฐศาสตร

อลน ซ ไอแซค กลาววา Approach หนงๆหมายถงกลยทธหรอยทธวธทวไปทนำามาใชในการศกษาปรากฎการณในทางการเมอง Approach หนงๆจะใหกรอบ ตวแบบ หรอเปนแนวคด ทสำาคญสำาหรบการศกษาทำาความเขาใจ และเปนเสมอนเคร องมอทชวยใหเราสามารถน ำาไปพฒนาทฤษฎทางการเมองได

Approach จะสามารถออกแบบใหครอบคลมถ งพฤตกรรมทางการเมอง หรอปรากฏการณทางการใหกวางมากทสดเทาทจะเปนไปได โดยทอาศยแนวคดหลกในการทำาความเขาใจเพยงแนวคดเดยว

วลเลยม เอ เวลส มองวา Approach คอชดของแนวคด ทมงเนนทใหความสำาคญทประเดนทางการเมองดานใดดานหนง ซงโดยปกตจะตองประกอบดวยคอนเซบตหลกเพยงองคประกอบเดยว

เวอรนอน แวน ไดค เขยนหนงสอชอ แนวการวเคราะหรฐศาสตรในเชงปรชญา บอกวา Approach หนง ๆ จะ ประกอบไดปดวยมาตรการในการเลอกสรรปญหาหรอคำาถามทจะนำามาพจารณาและเลอกขอมลทจะนำามาใช และยงบอกใหทราบวาขอมลชนดใดใชไดหรอใชไมไดอกดวย

53

ในการมองปญหาทางการเมองถาตกลงใจวาจะใช Approach ใด ในการศ กษาก ต อง ให ความส ำาค ญก บ Concept หลกของ Approach นน เชน ศกษาเหตการณ 14 ตลา โดยใช Interest Group Approach กตองให ความสำาคญกบประเดนของการตอตานรฐบาลเผดจการของกลมตาง ๆ โดยเฉพาะกลมนสตนกศกษา ตองใชขอมลเร องการจดตง การรวมตวและเรยกรองของกลม ขอมลอน ๆ ทไมเกยวของกบ Approach นกไมตองนำามาศกษา

หรอถาเราจะศกษาโดยใช System Approach เรากจะตองรวาขอมลอะไรทเกยวของกบ Input ขอมลอะไรทเกยวกบ Demand หรอเกยวกบ Support ขอมลทเกยวกบ Output หรอ Feedback โดยไมตองสนใจขอมลทไมเกยวของเพราะขอมลในทางการเมองจะมมากมาย

สรป Approach จงหมายถง1.มาตรการในการเลอกสรรคำาถาม เลอกสรรขอมลทจะ

นำามาใชในการศกษาทำาความเขาใจ เชนถาเราใชแนววเคราะหเชงอำานาจกตองเลอกขอมลหรอเลอกคำาถามทเกยวของกบอำานาจ

หรอถ า เราจะ เล อกใช Group Approach การต งคำาถามและการเลอกขอมลทเกยวของกบกลม การแขงขนของกลม

2. กรอบในการมองปญหา แตละ Approach เปรยบเสมอนกรอบแตละกรอบทแตกตางกนไป 3. เครองมอในการวเคราะหทำาความเขาใจกบเหตการณทางการเมองใด ๆ แตละ Approach จงเปรยบเสมอนเครองมอแตละอยาง

54

4. เคาโครงหรอโครงรางของสรรพสงทตองการจะศกษาทำาความเขาใจ

ดงนน Approach ทมอยมากมายจงเปรยบเสมอนเครองมอทมมมมองจาก Concept หลกของ Approach ทแตกตางกน ภาพทออกมากแตกตางกนไปดวย และไมม Approach ใดถกหรอผดขนอยกบวามองจากมมใด

ประเภทของ Approachเวอรนอน แวน ไดค ไดแบง Approach ตามสาขาวชา

ตาง ๆ ดงน1.Historical Approach เปนแนวทางทใชแนวคด

หลกทางประวตศาสตรมาเปนเครองมอในการศกษาทำาความเขาใจเหตการณทางการเมอง

2.Economic Approach แนวการว เคราะหทางเศรษฐศาสตร พยายามทำาความเขาใจเร องการเมองโดยอาศยแนวคดทางเศรษฐศาสตรเปนเคร องมอ ทเรยกวาเศรษฐศาสตรการเมอง

เชน Marxist Approach มองวาสาเหตของการเปล ยนแปลงทางการเมองเก ดจากความขดแยงทางเศรษฐกจระหวางคนสองชนชนทตอสเพอแยงชงมลคาสวนเกนความขดแยงระหวางสองชนชนนเป นแรงผลกทำาให สงคมขยายตวเกดการปฏวตทางการเมอง

3. Sociological Approach แนวการวเคราะหทางสงคมวทยา เปนแนววเคราะหทพฤตกรรมหรอปรากฏการณทางการเมองทเกดขนตองมสาเหตปจจย และไมไดมเพยงป จจ ย เด ยว และป จจ ยท ส ำาค ญอย างป จจ ยทางด าน

.

55

สงคมวทยา เชนเร องของบทบาท หนาท สงคม โครงสรางของสงคม ความสมพนธของคนในสงคม เปนตน

4. Psychological Approach แนววเคราะหทางจ ต ว ท ย า เ ป น ค ว า ม พ ย า ย า ม ใ น ก า ร ท ำา ค ว า ม เ ข า ใ จปรากฏการณทางการเมองโดยอาศยศาสตรทางจตวทยาเปนเครองมอ เปนการมองวาสงทอยภายในตวตนของมนษยจะมอทธพลตอพฤตกรรมทางการเมอง

(ตรงขามกบสงคมวทยาทมองวาส งท อยรอบๆตวมนษย เชนสงคม เพ อนฝง โรงเรยนมอ ทธพลตอการแสดงออกทางการเมองของมนษย

5. Philosophical Approach แนวการวเคราะหในเชงปรชญาหรอปรชญาทางการเมอง

6.Geographical Approach แนวการวเคราะหในเชงภมศาสตร ใหความสำาคญกบเร องของทตง เชนมองวาคนในประเทศทมทตงแตกตางกนจะมพฤตกรรมทางการเมองแตกตางกนไปดวย

การแบง Approach ตามวถชวตทางการเมอง 1. Institutional Approach แ น ว ว เ ค ร า ะ ห เ ช ง

สถาบน 2. Legal Approach แนวการวเคราะหโดยอาศย

กฎหมาย 3. Power Approach มองวาการเมองเปนเรองของ

การตอสเพอใหไดมาซงอำานาจ4. Group/Interest Group Approach แนวการ

วเคราะหเรองกลมหรอกลมผลประโยชน

56

5. Decision Making Approach แ น ว ก า รวเคราะหในเชงการตดสนใจ ศกษาวาอะไรเปนสาเหตทำาใหผนำาตดสนใจแบบนนๆ

6. Game Theory 7. Ends-Means Approach แนววเคราะหเชงเปา

หมายและวธการ มองวาถาเราสามารถรถงเปาหมายของกลมใด ๆ กอาจจะรถงวธการทคนกลมนนจะใชเปนเคร องมอในการดำาเนนการไปสเปาหมายไดไมยาก

8. Political Culture Approach แ น ว ก า รวเคราะหเชงวฒนธรรมทางการเมอง ใหความสำาคญกบความคดความเชอทเปนนามธรรม และมองวาสงทเปนนามธรรมดงกลาวมอทธพลทสำาคญในการกำาหนดการกระทำาทางการเมองของมนษย

นนคอภาพรวมของวชา 701 ซงออกเปนขอสอบ 1 ขอ และเวลานยงไมไดระบตวบคคลวาใครจะเปนคนออกขอสอบ

การบรรยายสรปกอนสอบ Compresehensiveวชา PS 702 ระเบยบวธวจยทางรฐศาสตร ป

2543

ผบรรยาย ร.ศ.ปยะนช เงนคลายวชาระเบยบวธวจยนนโดยสวนใหญการออกขอสอบนน

มก จะใหเขยนแบบเสนอโครงการวจย (Proposal) โดย

57

อาจารยอาจจะใหหวเรองมา หรอใหบทคดยอมา หรอใหนกศกษาเลอกเรองใดเรองหนงเอาเอง ซงตรงนนกศกษาควรจะเขยนในเรองทตนเองถนด และควรไปเตรยมมากอน ทางทดควรจะเปนเรองทเราทำาใน 798

เวลาจะเขยนแบบเสนอโครงการวจย จะตองเรมตนดวยการเขยนชอเรองใหชดเจนกอนวาเรองอะไร เขยนปญหาในการศกษาวามความสำาคญอยางไร จากนนกเขยนวตถประสงคของการศกษา ซงความสำาคญของปญหาจะตองสมพนธกบวตถประสงคในการศกษา

จากนนกเปนแนวคดทฤษฎวาใชทฤษฎอะไร ตามมาดวยสมมตฐานในการวจย จากสมมตฐานกจะเขยนขอบเขตในการศกษาวจย ขอบเขตนนจะประกอบไปดวย 3 สวนดวนกนคอเขยนถงตวแปรทเราจะศกษา ประชากรทเราศกษา และพนทเราศกษาและเขยนถงจำากดในการศกษา

นนคอรปแบบการวจยทเปนกระบวนการวจยตอมากคอระเบยบวธทใชในการวจยซงประกอบไปดวย-รปแบบของการศกษา ตองบอกวาวาใชรปแบบเชง

ปรมาณ เชงสำารวจ เชงคณภาพ การวจยจากเอกสาร การวเคราะหเนอหา ซงจะใชรปแบบไหนนนตองสอดคลองกบเรองทเราศกษา เพราะในการตรวจขอสอบจะดความสมพนธของกระบวนการวจยทงหมด

-การกำาหนดประชาร เชนถาเลอกรปแบบเชงปรมาณกตองบอกวาประชากรคอใครบาง ถาเปนวจยเอกสารกไมตองมสวนน แตจะตองบอกถงทมาของแหลงเอกสาร

58

-การสรางเครองมอวดวาเครองมอวดแบบไหนเชนแบบสอบถาม แบบสำารวจ แบบสมภาษณ และดวามการทดสอบความแมนตรงของเครองมอวดแลวหรอไม

-วธการเกบรวบรวมขอมล-วธการวเคราะหขอมลถาขอสอบใหเขยนแบบเสนอโครงการวจยเรากเขยน

ตามหวขอขางตนและลงรายละเอยดถาขอสอบออกมาเปนบทคดยอ นกศกษากจะตองเอา

เนอหาจากบทคดยอแลวเอามาแยกยอยใหเปนหวขอตามกระบวนการและจดลำาดบ

ถาขอสอบใหอสระในการเขยนเรากเลอกเขยนเรองทเราถนด และเตรยมเอาไวไดเลยในเรองทเราถนด

ในสวนของวตถประสงค ตองเขยนเปนขอๆ และบอกวาขอไหนเปนวตถเชงพรรณนา ขอไหนเปนวตถประสงคเชงเปรยบเทยบ และในสงทอาจารยจะดกคอนกศกษาเขาใจกระบวนการวจยหรอไม เขาใจระเบยบวธในการวจยหรอไม และดความสอดคลองตองกนของแตละหวขอ

ในสวนของทฤษฎเราจะเขยนทฤษฎเพยงยอๆ ตวทฤษฎจะตองมความสมพนธกบตวแปร เพราะทฤษฎจะกำาหนดตวแปรและกำาหนดกรอบแนวคดทใชในการศกษา ซงเราจะสามารถทำาออกมาเปนรป เปนชารททำาใหมองเหนภาพงายขน

ในเรองความสมพนธของตวแปรอาจจะเปนความสมพนธของตวแปรเพยง 1 ตวหรอหลายตวกได

จากตวแปรกมากำาหนดเปนหวขอวาตวแปรอสระมอะไรบางและตวแปรตามมอะไรบาง ตวแปรตนกคอตวแปรทมา

59

กอน คอเปนตวแปรทเปนสาเหต สวนตวแปรตามคอตวแปรทเปนผล ซงราตองเชอมโยงความสมพนธใหได

ตวแปรจะมความสมพนธกบรปแบบของการวจยวาเปนแบบไหนเชนเปนแบบสำารวจทเกบขอมลจากคนจำานวนมาก สวนรปแบบการคนควาจากเอกสาร เราตองโยงกบแหลงทมาของเอกสาร และเราอาจจะเอามาจากตำารา จากหนงสอพมพ จากขาว หรอเอกสารทางประวตศาสตร หรออาจจะใชรปแบบการวจยสนาม คอการออกไปสงเกตในหมบาน การไปมสวนรวมซงเราตองรขอจำากดของการวจยแตละรปแบบ เชนหากรเราเกบขอมลจากคนจำานวนมากเราอาจจะไมไดรายละเอยดทงหมดของตวแปร

หลงจากเราเขยนระเบยบวธ ในสวนประชากรเราจะตองระบหนวยการวเคราะหใหชดเจนวาเปนระดบใดคอเปนระดบบคคล ครอบครว ระดบหมบาน ระดบของหนวยวเคราะหจะมความสมพนธกบการสมตวอยางประชากร วาจะใชวธการไหน

ในคำาถามทจะใหกำาหนดประชากรนน ตองกำาหนดวาจะศกษาจากใคร ศกษาทไหน ศกษาจำานวนเทาใด ใหเปนตวแทนของประชากรทงหมด หรอศกษาประชานทงหมด กได

หวขอประชากรจะสมพนธกบการกำาหนดการสมตวอยาง ทมหลายวธการ เชนการสมตวอยางแบบงาย การสมตสอยางแบบงายจะตองมรายชอของประชากรทงหมดและเอารายชอมาเรยงลำาดบทงหมดและจบฉลาก แตถาเราไมมรายชอประชากรทงหมดกไมควรใชการสมตวอยางแบบงาย เพราะทำาใหเราตอบผดทนท เชนถาเราบอกวาในเรองประชากรทจะใชศกษาประชากรทงจงหวด โดยการใชวธการ

60

สมตวอยางแบบงายกจะเปนไปไมได เพราะแมวาเราจะหารายชอคนทงหวดนนยาก และแมหาไดกยากทจะหาทอยและตามไปเกบขอมลไดยาก

จงอาจจะใชการสมแบบแบบหลายชน (Multi-state) เชนถาเราจะศกษาประชากรทงยงหวด กเอาจงหวดมายอยเปนอำาเภอ จากอำาเภอเรากจะจบฉลากไปทตำาบล จากตำาบล กยอยมาเปนหมบาน จากนนกลงไปเลอกครวเรอนทจะศกษา นนคอการสมตวอยางแบบเปนตวแทน

แตถาเราไมศกษาประชากรในลกษระทเปนตวแทนกอาจจะใชวธการสมแบบบงเอญ คอเจอใครกไดในจงหดกจะแจกแบบสอบถาม หรออาจทำาแบบโควตา เชนตองการกคนกเลอกมาเลย หรอใชแบบตามจดประสงคของเรา เชนเราตองการคนลกษณะไหนเรากเอาคนแบบนนมาเปนประชากร

แตจดดอยของการของสมตวอยางแบบไมเปนตวแทนกคอไมสามารถกระจายผลการศกษากลบไปยงประชากรทงหมดได

ในเรองเครองมอในการวดผลเราอาจจะเลอกเครองมอในการวดผลวาจะวดอยางไร ตองตอบคำาถามวาจะวดใคร วดทไหน และวดจำานวนเทาไหร และถาประชากรทเขามาเกยวของจำานวนมากอาจจะใชแบบสอบถาม แตถาคนทเราสอบถามอานหนงสอไมออก เขยนไมไดอาจจะตองใชแบบสมภาษตามแนวทเรามหวขอ หรอในบางเรอง อาจจะตองใชแบบสงเกต หรอสมภาษณเจาะลก

จากนนเรากตองดวาเราวดอะไรคอวดคณลกษณะ หรอวดทศนะ การวดคณลกษณะ เชนดวาหมบานมลกษณะ

61

อยางไร ประชากรมอายเทาไห ประกอบอาชพอะไรสวนการวดความคดกตองพยายามสรางขอคำาถามทจะแสดงความคดเหนของประชากร ตองระบวาเปนความคดเหนเกยวกบเรองอะไรเชนความคดเกยวกบการเลอกตงหรอวความรกตองบอกวาวดความรในเรองอะไร และตอมากำาหนดตวแปร

ในวชา 702 นนจะแบงออกเปน 2 สวนคอองคความร เกยวกบระเบยบวธวจยและเนอหาของระเบยบวธวจย คอตองรขนตอนของกระบวนการวจยตองรวธการเขยน และมการเรยงลำาดบวาแตละหวขอมอะไรบาง

ในเรองบางเรองตองดความสอดคลองกน เชนเราตองการวดพฤตกรรมแตใชแบบสอบถามกอาจจะไมสอดคลอง เราจะตองหาเครองมอทสอดคลองกบตวแทนและสามารถใหคำาตอบในสงทเราศกษาได

สวนคำาถามเกยวกบสตถถาจะถามกนาจะอยในสวนแบบเสนอโครงการวจยวาเราจะใชสถตตวไหนบางอยางไร เชนอาจจะใช T-test และ F-test แตคนทไมทำาวจยเชงปรมาณกไมตองเขยนเพราะเราสามารถทำาวจยไดทงเชงคณภาพและเชงปรมาณ

การวจยในเชงคณภาพนนสาระสำาคญ เราอาจจะไมตองกำาหนดตวแปรในการศกษาทชดเจน แตเราตองกำาหนดประเดนในการศกษาใหได ประเดนของการศกษาจะเอามาจากวตถประสงคในการศกษานนเอง เราตองเอาวตถประสงคมาหาคำาตอบทชดเจน เชนถาเราตองการศกษาคณลกษณะของประชากรทมสวนรวมทางการเมอง เรากตองกำาหนดเปน

62

ประเดนในการศกษาวาตวแปรทเราจะศกษาคอคณลกษณะของประชากร

ในเรองของตวแปรถาเราศกษาตวแปรเพยงตวแปรเดยวกจะไมมความซบซอนแตถาม 2 ตวแปรเราจะตองหาความสมพนธของตวแปรหรอเปรยบเทยบตวแปรนนคอเราตองกำาหนดสมมตฐาน สมมตฐานคอการเขยนความสมพนธของตวแปร เขยนสงคาดเดาวาตวแปรมความสมพนธกนอยางไร

เชนเราอาจจะบอกวารปแบบการสอนแบบใหมจะทำาใหไดผลดกวาการสอนแบบฟงคำาบรรยาย ตรงนจะเปนการเปรยบเทยบวธการสอน 2 แบบ

การเขยนสมมตฐานแบบมทศทางกคอบอกวาการสอนในรปแบบไหนดกวารปแบบไหน หรอไมทศทางคอกตองบอกลกษณะทแตกตางกนวาเปนอยางไร

ตวสมมตฐานจะสมพนธกบสถตทจะนำามาในการวจย สถตคอการนำาเอาตวเลขมาอธบายสงทจะเกดขนนนเอง

สถตนนม 2 ประเภทใหญคอสถตเชงพรรณนาและสถตอนมาน การนำามาสถตมาใชกเพออธบายขอเทจจรงของเรองนนเทานน สถตเชงพรรณนาเชนรอยละ ความถแตถาใชสถตอนมานกจะใชในการเปรยบเทยบ

ในเรองการวจย ไมจำาเปนตองทำาสงทยาก หรอสวยงาม หรหราแตตองเขาใจงายอธบายไดงายและเหนภาพในสงทเราตองการอธบาย และสงตางๆทเขยนขนจะตองมความสมพนธกบวตถประสงคในการวจย ตองตอบคำาถามในวตถประสงค

63

การใชสถตยงเกยวของกบระดบในการวด จำานวนตวแปร ลกษณะความสมพนธของตวแปร

คำาถาม-การกำาหนดกรอบความคดอยในขนตอนไหนของโครงสรางของการวจย และควรจะมอะไรอยในกรอบความคด และทบอกวาความสมพนธระหวางตวแปรกบสมมตฐาน

อาจารย-กรอบความคดนนเราจะสรางกรอบความคดกจะเอามาจากทฤษฎ ทใชในการศกษา เชนเราจะศกษาการประเมนผลโครงการแหลงนำา เรากตองหาทฤษฎในการประเมนผลวามรปแบบในการประเมนผลอยางไรบาง และถาการสรางแหงนำาทำาเพอคณภาพชวตเราตองเอาทฤษฎเกยวกบคณภาพชวตมาจบดวย วาการจะมคณภาพชวตทดควรจะเปนอยางไร

สำาหรบชอเรองของการวจย การจะพจารณาวาเรองอะไรจะเปนชอเรองในการวจยไดหรอไมนนใหพจารณาวาเรองทเราตงขนมานนมคำาตอบอยแลวหรอยง ถายงไมมกคนควาได และตองดวาคำาตอบนนไดประโยชนหรอไม

ชอเรองทดจะตองบอกถงประเดนทเราศกษา บอกประชากรทเราจะศกษา และบอกพนทเราศกษา

เชนจากชอเรองทยกตวอยางคอประชาชนจะไดอะไรจากการแปรรป กรณศกษา กฟผ. พนทในการศกษาคอ กฟผ.และไปสำารวจทฤษฎทเกยวของกบการแปรรป จากเรองน เวลาศกษาเราจะใชการออกแบบสอบถามประชาชนหรอถามพนกงานการไฟฟาไมได แตตองศกษาจากเอกสาร แสดงวาระเบยบวธทเราศกษากตองสมพนำกบชอเรองดวย

64

ดงนนวจยจะแบงเปน 2 สวนคอการกำาหดกรอบความคดกบการกำาหนดระเบยบวธทใชในการศกษา

คำาถาม-1.กรณทขอสอบใหโอกาสนกศกษาเขยนเคาโครงการวจยโดยอสระ ในหวขอ ขอสรปและเสนอแนะจะเขยนอยางไร และบรรณานกรมจะเขยนอยางไร

2.ถาอาจารยใหบทคดยอมานกศกษาคงประสบปญหาในเรองทฤษฎในการเขยนตอบเพราะทฤษฎจะกวาง และไมรวาอาจารยเอาบทคดยอเรองอะไรมาใหทำา จงขอคำาแนะนำาวาจะเตรยมตวในเรองของทฤษฎอยางไร

อาจารย-การออกขอสอบแตละแบบนนจะมจดประสงคในการวดทตางกน ถาอาจารยใหบทคดยอมา แสดงวาอาจารยไมไดเนนในเรองของทฤษฎ แตอยากจะทดสอบวานกศกษารถงกระบวนการตางๆในการวจยหรอไม สามารถนำาบทคดยอมาแจกแจงเปนหวขอตามลำาดบกระบวนการวจยไดหรอไม

แตถาอาจารยใหเขยนเรองใดกได ไมตองเขยนบรรณานกรม ไมตองเขยนสรปและขอเสนอแนะ เพราะเราทำาแคโครงรางการวจย โดยทยงไมไดไปลงวจยจรงๆ

ดงนนตองอานโจทยใหดวาถามอะไรแตถาขอสอบใหนำาเสนอผลการวจย เราตองเสนอผล

การวจยวาเปนอยางไร และตองมบทสรปและขอเสนอแนะ ถาใหเขยนทฤษฎเราดหวขอและใชทฤษฎทเรารยนมา

จากวชาตางๆนนเองดงนนรปแบบของแบบการนำาเสนอโครงการวจยจะตองเขยนในสงเหลานคอ

1.ชอเรอง

65

2.ความสำาคญของปญหา 3.วตถประสงคในการศกษา 3.ขอบเขตในการศกษา 4.ทฤษฎในการศกษา 5.สมมตตฐานในการศกษา 6.นยามศพทเฉพาะ 7.ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ขอจำากดในการศกษา 6.ระเบยบวธทใชในการศกษา ประกอบไปดวย-รปแบบในการศกษา-ประชากรทใชในการศกษา-ตวแปรในการศกษา-เครองมอในการวจย -วธการเกบรวมรวมขอมล-วธการวเคราะหขอมล

สรปวชาระเบยบวธวจย PS 702 ป 2544

ผบรรยาย อ.ปยะนช เงนคลาย โดยภาพรวมขอสอบวชาวจยมกจะม 2 แนวหลกคอ 1.แนวทให น กศกษาเขยนแบบในการน ำาเสนอ

โครงการการวจย หรอเขยน Research Proposal

66

2. แนวทจะถามทเปนวชาการ เชน อาจจะออกมาในเชง วชาการ เชนอาจจะถามความแตกตางระหวางการวจยเชงปรมาณและคณภาพ วามประเดนไหนบางทตางกน

(ขอลงรายละเอยดในแบบท 2 กอนเพราะแบบท 1 จะมรายละเอยดมาก)

ความแตกตางระหวางการวจยเชงคณภาพและการวจยเชงปรมาณ

(1) ในแงวธการศกษา -วธการเชงปรมาณ จะเปนการศกษาจากคนสวนมาก

เปนการศกษาโดยอาศยทฤษฎ เปนการศกษาจากสวนใหญมาสสวนยอยจะเรยกวาวธการ Deductive

-วธการเชงคณภาพ จะศกษาจากปรากฎการณตางๆและนำามาสรป จะเปนวธการ Inductive

(2) ลกษณะขอมล-ขอมลในการวจยเชงปรมาณจะเปนขอมลเชงปรมาณ ท

เกบจากคนจำานวนมาก ขอมลจงมกจะเปนตวเลข- ขอมลเชงคณภาพจะเปนการพรรณนาปรากฎการณ

ทเกดขน (3) ในแงของความยากงาย-การวจยเชงปรมาณจะยากตอนการดงทฤษฎมาสราง

กรอบความคด เพอการคนหาตวแปร -การวจยเชงคณภาพจะยากตรงทตองดปรากฎการณ

และตองสรปปรากฎการณนนใหเปนทฤษฎ

67

การวจยเชงปรมาณเปนการพสจนทฤษฎวาทฤษฎทมอยแลวมความถกตองมากนอยแคไหน สวนการวจยเชงคณภาพจะเปนการสรางทฤษฎใหม

(4)วธการเกบรวมรวมขอมล-การวจยเชงปรมาณจะเปนการใชแบบสอบถาม -การวจยเชงคณภาพอาศยการสงเกต การสมภาษณ

แบบเจาะลก(5) การวเคราะหขอมล-การวจยเชงปรมาณใชสถตในการวเคราะห-การวจยเชงคณภาพใชบรรยายและพรรณนาอางอง

และสรปเปนตรรกะวาเหตการณไหนสมพนธกบเหตการณไหน อาจจะมการเปรยบเทยบ

ขอสอบ 702 ตามแนวท 1 คอการใหเขยนแบบ เสนอโครงการวจย จะม 3 แบบหลกๆคอ

1. ใหนกศกษา เลอกดำาเนนการวจยเร องใดเร องหนง หรอใหดำาเนนวจยในเรองทนกศกษาทำาสาระนพนธ ซงตรงนนกศกษาสามารถเตรยมตวไดเลย

ในปทแลว (รนท 3 ) ขอสอบใหเขยนหวขอตางๆในการดำาเนนการวจยในเรองสาระนพนธในเรองทนกศกษาทำา ปรากฎวามหลายคนทตกเพราะจำาแมกระทงเรองทตนเองทำาไมได

2. ผ ออกขอสอบจะก ำาหนดช อ เร องมาใหแล ว ให นกศกษาเขยนการดำาเนนการวจย เชนอาจจะกำาหนดเรองผวา CEO หรอเรองของการจดระเบยบสงคม ในสวนนจะยากกวาแบบแรก จงตองมการตดตามหาขอมลทฮอตๆในปจจบนก

68

มาเตรยมไว เพราะแบบนจะยากถานกศกษาไมมความรในเรองนนเลย

3. ใหบทคดยอและใหเอาบทคดยอนนมาเขยนเคาโครง การวจย และเขยนมาเปนแบบเสนอโครงการวจย (แบบนเคยออกขอสอบในรนท 2 ใหบทคดยอซงเปนงานวจยของอาจารยสมหราเรองศอ.บต.)

ดงนนประเดนหลกของการทำาขอสอบ 702 กคอการเขยนแบบเสนอเคาโครงการวจย (Proposal) และทผานมากมกจะออกแบบน

ดงนนสงทนกศกษาตองรและตองแมนยำากคอ หวขอของแบบเสนอโครงการวจยวาประกอบดวยหวขออะไรบาง

ทสำาคญจะตองเขาใจวาหลกในวชาระเบยบวธวจยจะม 2 สวนทสำาคญ

-ส ว น ก า ร ส ร า ง ก ร อ บ ค ว า ม ค ด (Conceptualization)

-ระเบยบวธวจย (Methodology)ดงนนทง 2 อยางจะตองปรากฎในแบบเสนอโครงการ

วจยหวขอของแบบเสนอโครงการวจยประกอบดวย1. ชอเรอง 2. วตถประสงค วตถประสงคจะตองมความสอดคลอง

กบชอเรอง ซงวตถประสงคจะม 2 แบบ-วตถประสงคเชงพรรณนา เปนการเขยนวาเพอศกษา

(อะไร)

69

-วตถประสงคในเชงเปรยบเทยบ ในตรงนจะมตวแปรเขามาเกยวของอยางนอย 2 ตววาเราจะเปรยบเทยบอะไรกบอะไร เชนเปรยบเทยบภมหลงของประชาชนกบการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน (การเปรยบเทยบจะตองเปรยบเทยบในสงทสอดคลองกน) วตถประสงคเปนสวนทส ำาคญมาก

3. ขอบเขตของการวจย สำาหรบขอบเขตของการวจยจะเขยนถง 3 สวนคอ

-ประเดนทเราศกษาวาในการวจยคร งนนนเราจะเขยนอะไรบาง

-ประชากรทเราตองการศกษา-ระยะเวลาทใชในการศกษา4. สมมตฐาน (ถาม) การวจยเชงปรมาณกมกจะตองม

สมมตฐาน 5. ระเบยบวธการวจย (เวลาจะทำาขอสอบจะตองดวา

โจทยสงใหเขยนแบบดำาเนนการวจยเชงปรมาณหรอเชงคณภาพดวย และถาไมส งใหเลอกเขยนแบบใดแบบหนงเทานน)

รปแบบการวจยเชงปรมาณ จะตองเขยนถง-วธการในการรวบรวมขอมล เชนใชแบบ-วธการวเคราะหขอมล วธการวเคราะหขอมลจะตอง

สอดคลองกบสมมตฐาน ถาสมตฐานของเราตองการความแตกตางกตองใชสถตทตางไปจากสมตฐานทตองการแสดงความสมพนธ

70

6. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ จะตองมความสอดคลองกบวตถประสงค

**ทงนขอสอบ 702 อาจจะกำาหนดมาใหเลยวาจะตองเขยนแบบเสนอการวจยในหวขออะไรบาง ( เชนโจทยบอกวาให เขยนชอเรอง ความสำาคญของปญหา วตถประสงค ) กตอบเฉพาะหวขอทกำาหนด แตถาไมกำาหนด กตองเขยนถงหวขอทสำาคญและจำาเปน ทส ำาคญแตละขอจะตองมความสมพนธทงหมด และเรยกตามลำาดบ

7. ประชากรและกลมตวอยาง ถาเลอกวจยเชงคณภาพไมตองระบประชากรทจะศกษา แตถาวจยเชงปรมาณจะตองบอกวาประชากรทเราจะศกษาเปนใคร ถาประชากรมจ ำานวนมากกจะตองมวธการสมตวอยาง วาจะใชวธการแบบไหน

-การสมตวอยางจะม 2 แบบคอ/การสมโดยไมอาศยความนาจะเปน/การสมโดยอาศยความนาจะเปน ซงจะมหลายแบบ

ซ งตองเลอกใชใหถกตอง เชนถาเราศกษากบประชาชนท งหมด และบอกว า ใช ว ธ ก ารส มแบบง าย (Simple Random Sampling) กจะเปนวธการทผดทนท เพราะการสมตวอยางแบบงายเราจะตองมรายชอของประชากรทงหมด ซงเราไมโอกาสทจะมรายชอคนทงหมดอยางแนนอน

ทงนวธการทถกตองถาศกษากบประชาชนทงหมดอาจจะใชวธการสมแบบหลายขนตอน (Multi Stage) เชนอาจจะเลอกมาจากจงหวด จากจงหวดสมเลอกอำาเภอ จากอำาเภอสมเลอกตำาบล จากตำาบลสมเลอกหมบาน และเลอกครวเรอนในทสด จากนนกนำาเอาวธการแบบมระบบ

71

8. ตวแปรทใชในการศกษา จะตองมความสมพนธกบวตถประสงค เชนถาเราท ำาผวา CEO เราตองดวาเราจะทดสอบผวาในเร องอะไรบางเชนทดสอบประสทธภาพในการทำางานของผวา ประสทธภาพกคอตวแปรทเราจะศกษา จากนนเรากมายอยตวแปรประสทธภาพนนประกอบดวยดานใดบาง จงตองไปหาขอมลวาผวา CEO นนมกรอบในการทำางานอยางไร

จากนนเรากตองดถงวธการวดตวแปร9. วธการเกบรวบรวมขอมล เชนการใชแบบสอบถาม

โดยจะตองบอกวาเกบในชวงไหน พนทเกบ วธการเกบขอมลจะตองสมพนธกบจำานวนประชากร

10. วธวเคราะหขอมล จะมความสมพนธกบตวแปรและสมพนธกบแบบสอบถาม และสมพนธกบสมมตฐาน

เชนถ าสมมต ฐานต ง ไว ว า ภมหล งท ต างก นท ำา ให ประสทธภาพการทำางานตางกน

ตวแปรในทนคอภมหลงและประสทธภาพในการทำางานตวแปรภมหลงจะเปนตวแปรทวดในระดบ Nominal

ขณะท ประสทธภาพถาเราตองการใหเปนแบบ Nominal ดวย กจะใชสถตไคแสควรในการวเคราะหขอมล

เราใหประสทธภาพเปนการวดในระดบ Interval ขณะทภมหลงเปน Nominal จะตองใช T-test หรอ F-test หรอ One-way Anova

ดงนนจงตองเลอกใชสถตในการวเคราะหใหตรงกบระดบในการวดของตวแปร

ระดบการวดของตวแปรม 4 ระดบใหญคอ

72

1.Nominal Scale จะเปนตวแปรทสามารถแบงออกเปนกลม เชนเพศ ทจะแบงออกเปน ชายและหญง อาชพ

2.Ordinal3.Interval4.Ratio**เวลาอาจารยดกจะดความสอดคลองกนของแตละ

หวขอ และนกศกษาควรจะเตรยมไดไวไดเลย และหลกในการพจารณาในการตรวจขอสอบกจะดวานกศกษาเขาใจประเดนตางๆหรอไม แตละหวขอมความสอดคลองหรอไม

สำาหรบการเขยนแบบเสนอโครงการวจยในเชงคณภาพ

1.จะดวาประเดนในการศกษามอะไรบาง จะใชวธการอะไรในการศกษา

เชนศกษาพฤตกรรมการปฏบตงานของอบต. ซงเราอาจจะดในมตการบรการประชาชน การจดโครงสราง การอำานวยความสะดวก

จากนนเราอาจจะแบงประเดนเป-โครงสรางทางกายภาพ อาจจะใชว ธ การสงเกต

(ประเดนทจะศกษาจงจะโยงไปถงวธการเกบขอมล)-พฤตกรรมทเกยวกบการปฏบต ตรงนอาจจะใชวธการ

สมภาษณแบบเจาะลก2.วธวเคราะหขอมล อาจจะใชวธการนำาเสนอในรปแบบ

ตาราง การเปรยบเทยบและสรปผล ดงนนการเขยนแบบเสนอโครงการวจยจะตองเขยน

ภายใตการมความรในเร องระเบยบวธวจย ดงนนจงตองทำาความเขาใจในรปแบบของการดำาเนนการวจย

73

นนคอสวนของระเบยบวธวจยสวนขององคความรหรอกรอบแนวคด

ในการเลอกใชทฤษฎจะตองมความสอดคลองกบเรองทเราศกษา ทฤษฎนนมาจากสงทเราเรยนรมาแตละวชา เชนในวชา Plan C กจะม 705 ทจะพดทฤษฎการบรหารรฐกจกตองดวามทฤษฎอะไรบางแยกเปนกลมและดนกวชาการทเดนจำาเอาไวในการอางอง

เชน วชา 707 เปนเร องการพฒนาทรพยากรมนษยถานกศกษาทำาวจยในเร องของการพฒนาทรพยากรมนษยกสามารถถงกรอบทฤษฎจากวชา 707 มาใชได

หรอ 708 ทจะพดถงองคการ เรากเอามาใชได เชนถาทำาผวา CEO กสามารถดงเอาแนวคดในเรองการปฏรประบบราชการมาใชได

สงเหลานนกศกษาตองเตรยมเพอสอบในวชาตางอยแลวจงตองเอาความรมาใชในวชาวจยดวย

เมอเราไดทฤษฎทสอดคลองกบเร องทเราตองการจะศกษาแลวกตองดวาในทฤษฎนนม Concept อะไรบาง มนกวชาการใดทจะเอามาอางองไดกควรจะจำานกวชาการทสำาคญๆได 2-3 คน

จากนนเรากดงเอา Concept ตางมาเขยนเปนกรอบ ความคดในการวจย กจะออกมาเปน Model ของการวจย

** (ตรงนสำาคญมากนะคะและถาอาจารยสมหราเปนคนออกและตรวจขอสอบถาทำาตรงนไมได มกจะตกคะ เพราะเปนการสรางโมเดลทแสดงใหเหนความสมพนธระหวางตวแปรทใชในการศกษา-กง)

74

Model ของการวจยจะหมายถงตวแบบของความสมพนธระหวางตวแปรวามความสมพนธกนอยางไร และตวแบบของการวจยกจะนำาไปสวธการวเคราะหขอมล

ดงนนในการทำาวจยจะตองมทงองคความรทเปนกรอบความคดและระเบยบวธวจย และในการเขยนแบบเสนอโครงการวจยจะตองมทง 2 สวน และหวขอตางๆในแบบเสนอการวจยจะตองมความสมพนธสอดคลองกนไปในทกหวขอ

ดงนนน กศกษาควรจะสรปสาระนพนธของตนเองเตรยมไว และ List ของแบบเสนอเคาโครงในการวจย ซ งโดยสรปจะตองมหวขอตอไปน

1.ชอเรอง2.ความสำาคญของปญหา ไมตองเขยนยาวมากนก–3.วตถประสงคในการศกษา4.ขอบเขตการศกษา5.สมมตฐาน (ขอบเขตกบสมมตตฐานอาจะเขยนสลบ

กนได)6.วรรณกรรมและแนวคดทฤษฎทเกยวของ7.ระเบยบวธทใชในการศกษา ประกอบดวย7.1 รปแบบของการวจย7.2 ประชากรและกลมตวอยาง7.3 ตวแปรทใชในการศกษา8.การเกบขอมลและการสรางเครองมอวด9.การวเคราะหขอมล10.ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

75

การเขยนขอสอบใหดตองพยายามใสหวขอๆ อยาเขยนเปนพดๆ และเวลาเขยนกตองเรยงตามลำาดบตามขน ไมใชเขยนกระโดดไปมา และไมตองเขยนบรรณานกรม ใหนกศกษาเตรยมเร องเดนๆใหมๆ ไวด วย เชนผวา CEO หรอการจดระเบยบสงคม และทำาแบบเสนอโครงการวจยทเปนกลางๆสามารถปรบเปลยนไดตามขอสอบทออกมา

การอานหนงสอควรทำาสรปยอ และเมอยอแลวกให นกถงภาพใหญใหได

คำาถาม-ถาคำาสงใหเขยนกรอบแนวคด กรอบแนวคดหมายถงอะไร

อาจารยตอบ-กรอบแนวคดกคอทฤษฎทเรานำามาใชวามอะ ไรบาง จากทฤษฎ ม Concept อะไรบางและแต ละ Concept กนำามาสรางกรอบของความสมพนธของตวแปร และเขยนเปน Model ของความสมพนธ

ตวอยางถาเราจะศกษาเร องประสทธภาพขององคการ ทฤษฎ หร อแนวค ด ใน เร องปร ะส ทธ ภ าพก จ ะบอกว าประสทธภาพขององคกร จะมาจาตวแปรตางๆคอ

-สภาพแวดลอม-พฤตกรรมในการปฏบตของคนในองคการ-ทรพยากรในองคการกอาจจะเขยนเปน Model คอ

สภาพแวดลอม

พฤตกรรมของคนใน

ทรพยากรในองคการ

ประสทธภาพในการทำางานขององคการ

76

(Model อาจจะออกมาในรปอนกได แตเนองกงไมเหนทอาจารยเขยนเลยเขยนออกมาตามความเขาใจ)

**กรณทการวจยเชงปรมาณและคณภาพเลมเดยวกน กมเปนไปได แตเวลาวเคราะหกจะวเคราะหคนละมต

เ ช น อ า จ า ร ย ท ำา เ ร อ ง เ ม อ ง ท ต อ เ น อ ง จ า กกรงเทพมหานคร ศกษากรณนนทบร กจะเปนเชงปรมาณและคณภาพ ในเชงปรมาณกจะไปสอบถาความคดเหนจากประชาชน วาเมองควรจะมรปแบบอยางไร

แตในเชงคณภาพกใชวธการสำารวจและสงเกตการณสภาพแวดลอมของเมองแลวเสนอวธการจดการเมองวาควรจะเปนอยางไร บวกกบการออกไปสมภาษณผน ำาในทองถน เชนผวา นายกเทศมนตร เปนตน

คำาถาม- ประสทธภาพผวา CEO กบผวาแบบเกา ถาจะทำาเรองนจะทำาไดอยางไร

อาจารย-หากจะทำาเรองนตองไปดวาในกรอบของ CEO กบผวาแบบเกานนมความแตกตางกนอยางไร

จากนนกไปดวาการมทฤษฎอะไรบางทอยเบ องหลงแนวคดผวา CEO เชนเร องประทธภาพในการบรหาร การปรบปรงการบรหาร การปฏรประบบราชการ หากนำาเอาทฤษฎเหลานมาใชก จะมตวแปรในการบรหารมากมาย เชนการประสานงาน (ในสวนนตองเอาวชาบรหารรฐกจมาใชได เชนดงเอา POSDCORB) มาใชได เชนดการวางแผน ดการจดรปองคการ ดในเรองคนทเขามาทำางาน การสงการ

หรอใชทฤษฎของรอบบนสทบอกวา หลกการบรหารทดค อ POLE ซ งประกอบไปดวย Planning Organizing

77

Leading และ Evaluating หรอวางแผน การจดการองคการ การนำาองคการหรอสภาวะผนำา และการประเมน

ตอมารอบบนสก พฒนา POLE ตอมากเปน POLC โดยเปล ยน Evaluating เป น Controlling หรอการควบคม

ถาเอาแนวคด POLC มาใชกไปดวาผวาจาก CEO ม การวางแผนในการทำางานอยางไร มการจดองคการในการทำางานอยางไร สภาวะผนำาหรออำานาจหนาทมอยางไร และมการควบคมในการทำางานอยางไร ทง 4 ตวกจะเปนตวแปรทนกศกษานำาเอามาศกษาได

จากนนกไปดการบรหารงานของผวาในแบบเดมทงตวแปรทง 4 ตวดวยเชนกน และนำาไปสการเปรยบเทยบ

หรอนำาเอาแนวคดเกยวกบปฏรประบบราชการทนำาเอาระบบการประกนคณภาพบรหารงานภาครฐมาใชในการสรางประสทธภาพของการทำางานกไปดวา กตองไปดวามาตรฐานในการทำางานภาครฐ หรอ PSO นนมในเรองอะไรบาง

คำาถาม-ถาทำาเร องความพงพอใจของประชาชนตอนโยบายการจดระเบยบทางสงคม

ตอบ-อาจารยมองวาเร องนควรปรบเปลยนชอ เพราะเร องของความพงพอใจ หรอการตงหวขอวาป จจยทม อทธพลตอ เปนการตงชอเร องทโหลเกนไปและไมแสดง…ภมปญญาของผเขยน เวลาตงชอเร องตองตงใหโดนใจคนตรวจดวย

ในประเดนของนโยบายการจดระเบยบทางสงคม อาจจะศ กษาผลท อาจจะเก ดข นจากนโยบายก ได หรอศ กษา

78

กระบวนการการของนโยบายนกได (ตรงนตองใชความรจาก 711)

สำาหรบผลงานวจยทนำาเสนอในการจดสมมนาของศนยตางๆ ( ในชวงปดเทอมทแลว ) อาจจะถกนำามาออกขอสอบ เพราะฉะนนตองดงเอามาและเตรยมเรองเอาไวดวย ** ( แลว ก อ อ ก จ ร ง ๆ ซ ะ ด ว ย ส อ อ ก เ ร อ ง EQ แ ล ะ เ ร อ ง ส อ หนงสอพมพ )

คำาถามจากศรษะเกษ-บทคดยอทด กตตกรรมประกาศทดเขยนอยางไร

อาจารย -กตตกรรมประกาศกเป นค ำายกยองหรอขอบคณ สวนบทคดยอ คอการสรปสาระสำาคญทงหมดของการวจยใหเหลอเพยงหนาเดยว ดงนนในบทคดยอจะมสงหลกคอ วตถประสงคในการวจย ระเบยบวธในการวจย ผลการวจย

ดงนนถาขอสอบใหบทคดยอมา และนำาเอาบทคดนายอมาเขยนเปนแบบเสนอในการวจย เรากตองเอาบทคดยอมาขยายเปนขอๆ คอ

-ชอเรอง-ความสำาคญของปญหา-วตถประสงค -กรอบแนวคดทใช ซงดงมาจากผลการวจย-ระเบยบวธ กจะมอยในบทคดยออยแลวการใหบทคดยอมาแสดงวานกศกษาจะตองมความรใน

เรองนนพอสวมควร

79

** ขอทนาสงเกตแบบเสนอโครงการวจยนนอาจจะมความแตกตางกน ในบางแบบกจะไมมบางหวขอ บางแบบจะมหวขอมากบางนอยบางตางกน แตจะมแบบมาตรฐานอยวาจะตองมหวขออะไรบาง จงตองเตรยมตวในแบบทเปนกลางๆเอาไว และประยกตใชไดเมอพบขอสอบ

เชนเราเตรยมแบบเสนอโครงการวจยจากเรองททำาสาระนพนธของตวเองเอาไว แตถาอาจารยเกดออกโดยกำาหนดเรองมาใหเลย เรากจะตองรจกปรบเปลยน

PS 702 ระเบยบวธวจยทางรฐศาสตร ป 2545

รศ.ดร.ปยะนช เงนคลาย แนวขอสอบของวชา PS 702 1.ขอสอบทออกโดยใหนกศกษาสาระสำาคญหวขอตางๆ

ของสาระนพนธทนกศกษาทำา (ขอสอบของรนท 3 )2.ขอสอบในแบบทมการกำาหนดหวขอหรอประเดนทนา

สนใจมา เชนปญหาการบรหารภาครฐ โดยใหนกศกษาเขยนระเบยบวธวจยในการศกษาปญหาดงกลาว

3.ขอสอบทออกโดยใหบทคดยอมาและใหนำาเอาบทคดยอนนมาเขยนเคาโครงงานวจยทสมบรณ (ขอสอบในรนท 2 ซงผถอดเทปเรยนจะออกอยางน ตอนนนอาจารยเอาบทคดยองานวจยเรองศอ.บต.มาออกเปนขอสอบ)

80

ทง 3 แนวนการตอบจะเหมอนกนคอการเขยนออกมาเปนเคาโครงการวจยเพยงแตรายละเอยดของการตอบจะไมเหมอนกน นนคอสงทจะตองตอบกคอ กำาหนดชอเรอง วตถประสงค ขอบเขตของการวจย (คอการเขยน Proposal นนเอง)

4.ขอสอบทถามถงองคความรในการวจย แนวนอาจจะยากนดหนง เชนถามวาทฤษฎมความสำาคญกบการวจยอยางไรและเราจะเอาทฤษฎมาใชในการวจยไดอยางไร หรออาจจะถามถงขนตอนหรอกระบวนการวจย หรอการอาจจะถามถงการเกบขอมลวาทำาอยางไรจะใหการวจยมคณภาพ

หรออาจจะใหเปน Case มาแลววาจาก Case Study ทใหมานนผดระเบยบวธอยางไร

การเตรยมตวสำาหรบสอบ 702 1.ตองทราบกระบวนการในการดำาเนนงานวจยตาม

ลำาดบขนตอน เพราะจะทำาใหเราเขยนเรองตางๆตามกระบวนการได

2.ตองเขาใจองคประกอบทสำาคญของการวจยวามอะไรบาง ตรงนจะเปนประโยชนถาขอสอบถามถงองคความรเกยวกบการวจย เชนถาถามวาทฤษฎมความสำาคญกบการวจยอยางไร เราจะตองตอบไดวาทฤษฎ เปนการสรางกรอบความคดและนำาไปสการดง Concept ตางๆมาสรางตวแปรในการศกษา

3.จะตองเขาใจถงระเบยบวธวจย ตงแตขนของการกำาหนดรปแบบในการวจย การกำาหนดประชากร การสรางเครองมอวด การเกบขอมล การวเคราะหขอมล การเขาใจ

81

ตรงนจะทำาใหนกศกษานำามาใชในการตอบขอสอบอยางถกตองไมวาขอสอบจะออกมาแนวไหนกตาม

4.จะตองสามารถเปรยบเทยบความแตกตางระหวางการวจยเชงคณภาพและการวจยเชงปรมาณใหได ทงนจะมประโยชนหากขอสอบกำาหนดเรองใหนกศกษาออกแบบในการวจยถาเรองนนเหมาะสำาหรบทำาในเชงคณภาพแตนกศกษาไปออกแบบวจยในเชงปรมาณกอาจจะทำาใหผดพลาดและไมไดคะแนน

5.จะตองรถงการนำาการเอาผลงานวจยมาใชประโยชน ตรงนจะมประโยชนถาขอสอบออกมาในรปของบทคดยอและใหนกศกษาวจารณในเรองการนำาเอางานวจยไปใชประโยชน

6.รปแบบการเขยนเคาโครงการวจยในแตละขอ ตรงนเปนหวใจสำาคญ เพราะจะทำาใหเราเขยนไดถกตอง เชนสามารถเขยนวตถประสงคไดถกตอง เขยนสมมตฐานไดถกตอง

กระบวนการวจย1. การตงปญหา ปญหาของการวจยจะสมพนธกบชอ

เรอง โดยการตงชอเรองจะมหลกทสำาคญคอมกจะเอาตวแปรตามมาตงเปนชอเรอง

ชอทดจะตองบอกถงประเดนทเราจะศกษา บอกถงกลมประชากรทเราจะศกษา และบอกถงพนททเราจะศกษา นอกจากนชอเรองจะตองมความสมพนธกบวตถประสงค

2. การสำารวจและทบทวนวรรณกรรม ตรงนจะเปนดงทฤษฎแนวคดมาใช ทฤษฎจะตองมความสมพนธกบเรองทเราศกษา

82

การสำารวจวรรณกรรมจะชวยในการอธบายถงปรากฏการณตางๆ จะเปนตวชวยในการบอกความสมพนธของตวแปรวามความสมพนธกนอยางไร

การสำารวจวรรณกรรมจะม 2 สวนคอ-สวนทเปนแนวคดทฤษฎ-สวนทเปนงานวจยทเกยวของ ตรงนจะเปนสวนทชวย

บอกเราวาในเรองทเราศกษานนมใครไดศกษาไปแลวบาง ผลการศกษาเปนอยางไร

3. สมมตฐานเพอการทดสอบ สำาหรบการวจยเชงปรมาณมความจำาเปนอยางยงทจะตองมสมมตฐาน แตการวจยเชงคณภาพอาจจะมหรอไมมสมมตฐานกได

การทการวจยเชงปรมาณตองมสมมตฐาน เนองจากการวจยเชงปรมาณเปนการพสจนทฤษฎ ในการศกษาเชงปรมาณจงตองมทฤษฎมากอน และเอาทฤษฎนนมาบอกถงความสมพนธระหวางตวแปร สมมตฐานกคอการคาดเดาความสมพนธของตวแปรตางๆวาจะมความสมพนธกนหรอไมอยางไร

สวนการวจยเชงคณภาพเปนการศกษาพนฐานของปรากฏการณทตองลงไปเกบขอมล จงอาจจะไมมสมมตฐานกได แตถาหากผวจยมทศทางในการศกษากอาจจะมสมมตฐานกได

ดงนนถาใหนกศกษาออกแบบการวจยและนกศกษาเลอกทจะใชการวจยเชงปรมาณนกศกษาจะตองเขยนสมมมตฐานดวยเสมอ

83

4. รปแบบของการวจย รปแบบการวจยทมกจะสบสนมากคอการวจยสนามกบการวจยสำารวจ เพราะการวจยสำารวจจะเปนการวจยเชงปรมาณ แตการวจยแบบสนามคอการวจยคณภาพ

5. การกำาหนดประชากรเปาหมายและการสมตวอยาง 6. การนยามปฏบตการและการสรางเครองชวด การ

นยามปฏบตการนนเปนสงทจำาเปน เพราะจะเปนการทำาใหแนวคดทเปนนามธรรมใหเปนรปธรรมทสามารถวดได

7. การเกบรวบรวมขอมล 8. การวเคราะหขอมล 9. การเขยนรายงานการวจย องคประกอบของการวจย ม 2 องคประกอบหลกคอ1.การสรางกรอบแนวคด2.การกำาหนดระเบยบวธวจย การสรางกรอบแนวคด คอการดปญหาวามปญหาท

สำาคญอะไร จากนนกไปสำารวจ ทบทวนวรรณกรรมเพอหาทฤษฎทจะมาอธบายปญหาตางๆ ทฤษฎจะทำาใหเกดตวแปรทจะใชในการศกษา จากนนเรากสรางความสมพนธของตวแปรซงจะออกมาในรปแบบของ Model ในการวจย

ดงนนผลของการสรางกรอบความคดจะไดตวแบบของการวจย ตวแบบของการวจยจะเปนการพสจนความสมพนธของตวแปร ระหวางตวแปรตนและตวแปร

ขอสงเกตถงความแตกตางระหวางตวแปรอสระและตวแปรตามกคอ ตวแปรอสระจะตองเปนตวแปรทเกดกอน สวนตวแปรตามจะเปนตวแปรทเปนผล ดงนนการสรางกรอบ

84

ความคดเราจะตองรวาตวแปรทง 2 มความสมพนธกนอยางไร และตวแปรตางๆจะเรยงลำาดบไดอยางไร

เชนตวแปรในเรองภมหลงของคนวากอใหเกดผลอะไรบาง เชนภมหลงของคนสงผลตอความรความสามารถในการปฏบตงาน จากนนตองไปดวาความสามารถในการปฏบตงานสงผลอยางไรบาง

เชนการศกษาเรองการพฒนาเมอง โดยสนใจคณภาพชวตในเมองเราอาจจะตงความสมพนธวาการพฒนาเมอง (ตวแปรตน) สงผลตอคณภาพชวตของคนในเมอง (ตวแปรตาม) สวนการจะรวาการพฒนาเมองจะทำาอยางไรกตองสำารวจวรรณกรรมเพอใหรวาแนวคดในเรองของการพฒนาเมองนนมอยางไรบาง ทงนเพอใหเราสามารถกำาหนดตวแปรออกมาได เชนการพฒนาเมองโดยพฒนาสงแวดลอม การพฒนาเมองโดยดตามความตองการของประชาชน การพฒนาเมองตามโครงสราง เปนตน

นนคอการกำาหนดกรอบความคดซงจะสงผลใหเกด Model หรอตวแบบของการวจย

การกำาหนดระเบยบวธวจย การเลอกระเบยบวธทใชในการศกษาเราจะตองดวาตวแปรทเรากำาหนดในขนตอนของกรอบแนวคดนนเปนตวแปรทเกยวของกบคนจำานวนมากหรอไม ถาเปนตวแปรทเกยวของกบคนจำานวนมากในการเกบขอมลกจะตองใชระเบยบวธเชงปรมาณ เชนตองใชวธการเชงสำารวจ

85

หากตวแปรนนเกยวของกบคนจำานวนนอย ไมกคนหรอเกยวของการศกษาประวตศาสตรกอาจจะใชวธการเชงคณภาพ

ดงนนการทจะใชระเบยบวธวจยในเชงคณภาพหรอปรมาณนนขนอยกบชอเรองและวตถประสงคในการศกษา

หลกเกณฑในการเลอกหวขอของการวจยการตงชอเรองในการวจยนนจะขนอยกบปญหาทเราจะ

วจย โดยจะตองรวาเรองทจะศกษามความเปนไปไดในการศกษาหรอไม เชนถาสนใจจะศกษาเกยวกบวธการในการคอรบชนกอาจจะยากในการเกบขอมล

นอกจากนจะตองดวาเรองทเราจะศกษาเปนเรองทนาสนใจหรอไม และผศกษาเองมความสนในหรอไม รวมทงตองดดวยวามโอกาสทจะศกษาจนสำาเรจหรอไม

ดงนนคนทประสบการณจะสามารถบอกไดวาชอเรอทเรากำาหนดขนมานนมความนาสนใจหรอทำาไดหรอไม

เชนถาเราจะศกษาเรองขวญกำาลงใจในการปฏบตงาน ถอวาเปนเรองทไมนาสนใจอกตอไป เพราะการวจยในเรองนมการทำามานานกวา 30 ป และมคำาตอบอยแลว

การจะศกษาเรองใดจงตองเปนเรองทนาสนใจในปจจบนดวย เชนเรองการปฏรประบบราชการ การปรบปรงโครงสรางขององคการ เปนตน

การตงหวขอทดกมสวนทำาใหนกศกษาไดคะแนน การสำารวจและทบทวนวรรณกรรมจะประกอบดวย*การสรางกรอบความคด

86

*การกำาหนดชดตวแปรทเราจะใชในการทอยในขอบขายทเราจะศกษา

ดงนนสงทอานจากหนงสอหรอทฤษฎเราจะไดชดของตวแปรวาอะไรคอตวแปรตนและตวแปรตาม และสามารถมาเรยงลำาดบเกดขนกอนหนาหลงของตวแปรเพอทำาใหเกดตวแบบในการศกษา

เชนถาเราศกษาวากฎหมายมผลตอหนวยงานบางหนวยอยางไรบาง ตวแปรทเราจะกำาหนดออกมาจะตองเกยวของกบเรองทเราศกษา โดยตวแปรทเกยวกบเพศ อาย การศกษา ซงนกศกษาชอบตงขนมาเปนสงทไมจำาเปนเลย

นอกจากนจะตองอานผลงานวจยอนๆวาเปนอยางไรบาง นกศกษาควรจะผลอานงานวจยของคนอนๆททำาเอาไวใหมากๆ เพราะจะมประโยชนถาขอสอบใหบทคดยอมาและใหนกศกษาเขยนแบบเสนอโครงการวจย ซงประกอบดวยหวขอตงแต ชอเรอง วตถประสงค สมมตฐาน ขอบขาย

นนคอเรองของการสำารวจและทบทวนวรรณกรรม ถาขอสอบถามวาทฤษฎมความสมพนธกบการวจยอยางไร เราตองตอบวาทฤษฎคอตวทจะกำาหนดตวแปรวามความสมพนธกนอยางไร และจะชวยใหเราสามารถนำาองคความรในทฤษฎตางๆมาบรณาการเพอกอใหเกดแนวคดใหมทเราตองการจะพสจนวาถกตองหรอไม

การกำาหนดตวแปร ในการวจยตวแปรจะมทง-ตวแปรหลก-ตวแปรองคประกอบ

87

ตรงนนกศกษาไมควรจะสบสนกบตวแปรตามหรอตวแปรอสระ เพราะในตวแปรหลกกจะมทงตวแปรอสระและตวแปรตาม แตตวแปรหลกคอตวแปรกลมใหญ

เชนถาเราศกษาเรองบรรยากาศในองคการ ตวแปรหลกจะเปนเรองของบรรยากาศในองคการ สวนตวแปรองคประกอบกจะเปนตวแปรยอยๆของบรรยากาศองคการ ซงจะบงบอกถงบรรยากาศขององคการได เชนอาจจะเปนเรองของสภาพแวดลอมในการทำางาน เรองของความสมพนธในระหวางผรวมงาน หรออาจจะเปนลกษณะของงาน หรอเรองของความสมพนธระหวางผบงคบบญชากบผใตบงคบบญชา เปนตน

สงทสำาคญการกำาหนดตวแปรองคประกอบหรอตวแปรยอยออกมานนจะตองมความเกยวของกบตวแปรหลกเสมอ ซงการจะกำาหนดไดอยางถกตองขนอยกบองคความรของผวจยนนเอง

ระเบยบวธในการศกษาในการเขยนแบบเสนอโครงการวจย นอกจากจะมชอ

เรอง วตถประสงค สมมตฐาน ขอบเขตของการวจยแลว ยงตองกำาหนดเรองของระเบยบวธ ซงระเบยบในการศกษาประกอบดวย

1.รปแบบของการศกษา2.ประชากรเปาหมาย ตรงนจะตองกำาหนดหนวยในการ

ศกษา (Unit of Study) วาเปนใคร เชนเปนบคคล เปนกลม หรอเปนองคการ

88

กรณทหนวยการศกษาเปนบคคล อาจจะเปนการศกษาถงแนวคดของบคคล เชนการศกษาเรองการพฒนาบคลากร หนวยการศกษาของเราจะเปนบคคลเชนเราอาจจะศกษาวาคนแตละคนไดรบการพฒนาอยางไร มผลอยางไร

กรณทหนวยการศกษาเปนองคการ อาจจะเปนการศกษาเรองเกยวกบผลกระทบของกฎหมายตอการปรบองคการอยางไร แตในการศกษาคนทจะตอบคำาถามของเรากตองเปนคนเนองจากตวองคการไมสามาถตอบคำาถามได

เชนถาเราศกษาเรองการใหบรการขององคการ กอาจจะใชวธการออกแบบสอบถามไปวดกบคนทมาใชบรการ หรออาจจะใชวธการสงเกตการณวาในการใหบรการในแตละเรองขององคการใชเวลานานแคไหน หรออาจจะสงเกตดวาองคการมสงอำานวยความสะดวกใหกบผมารบบรหารหรอไม เชนมทนงรอหรอไม

จากการเกบขอมลโดยวธการตางๆเรากสามารถกำาหนดออกมาเปนตวชวดได

หรอถาเราศกษาเรองประสทธภาพในการปฏบตงาน เราจะตองกำาหนดตวชวดประสทธภาพ ซงการจะดประสทธภาพจะตองเปรยบเทยบระหวางทรพยากรทใชไปกบผลทได ถาผลทไดมความคมคาแสดงวามประสทธภาพ

รปแบบของการวจยจะมหลายรปแบบแตรปแบบทสำาคญคอ

-การวจยแบบสำารวจ (Survey Research) จะเปนรปแบบทใชสำาหรบการวจยเชงปรมาณ จะเนนการจดเกบขอมล

89

จากคนจำานวนมาก โดยเครองมอทจะมาใชในการเกบขอมลจากคนจำานวนมากกคอแบบสอบถาม

ดงนนการเขยนระเบยบวธวจยในแตละหวขอจะตองมความสอดคลองกนกลาวคอถาเราบอกวารปแบบของการวจยเปนการวจยแบบสำารวจ วธการเกบรวมรวมขอมลจะตองใชการออกแบบสอบถาม

-การวจยสนาม (Field Research) เปนการวจยทใหผวจยลงฝงตวอยในพนทและตองใชการสงเกต หรอใชการสมภาษณแบบเจาะลกในการเกบรวบรวมขอมลเพอใหทราบถงความสมพนของตวแปร

นอกจากนวธการวเคราะหขอมลจะตองสอดคลองกบรปแบบของการวจย เชนถาเราใชการวจยแบบสำารวจ วธวเคราะหขอมลกตองใชสถตในการวเคราะห แตถาเปนการวจยสนามจะตองใชการวเคราะหขอมลเชงตรรกะ นนคอเอาเหตการณตางๆมาสรางความสมพนธกนในเชงเหตผล

ความแตกตางของการการวจยเชงปรมาณและการวจยเชงคณภาพ

- ลกษณะของขอมล ขอมลของการวจยเชงปรมาณจะเปนขอมลเชงตวเลขทสามารถวดได เชนถาวดความรกจะตองมการกำาหนดไดมความรระดบใด ขณะทการวจยเชงคณภาพขอมลจะเปนเรองของความรสกนกคด ขอมลจะอยในรปของการบรรยาย การพรรณนาสงตางๆทเกดขน

90

เชนงานวจยดานเศรษฐกจการเมอง จะใหความสนใจกบตวแปรทางดานสงคม เชนมการศกษาจากวรรณกรรมเรองขนชางขนแผน และวเคราะหวาคนในสมยนนจะมความเปนอยทยากเขญโดยดไดจากตวเอกของเรองถง 3 ตวทถกทำารายไมวาจะเปนพอของนางวนทองทถกโจรปาฆาตาย พอของขนแผนกถกประหารชวต ขณะทพอขนชางกถกโจรฆาตายขณะเดนทางไปคาขาย

จากตวอยางแสดงใหเหนวาขอมลของการวจยเชงคณภาพเปนขอมลทผวจยใชความรสกนกคดในการวเคราะห วจารณปรากฏการณทเกดขน

- วตถประสงค การวจยเชงปรมาณจะมวตถประสงคสำาคญคอ

*การทดสอบทฤษฎ ดงนนการวจยเชงปรมาณจะตองมทฤษฎอยกอนแลว จากนนกนำาเอาทฤษฎหรอกรอบแนวคดนนมาทดสอบวาเปนจรงกบกรณทเราศกษาหรอไม

เชนในสงคมตะวนตกจะมแนวคดทฤษฎในการบรหารงาน ถาประเทศไทยจะนำาแนวคดทฤษฎในการบรหารมาใชกบประเทศไทยเราอาจจะตองศกษาวาแนวคดนนใชไดกบประเทศไทยหรอไม ตรงนเปนการทดสอบทฤษฎของตะวนตกวาเปนจรงหรอไมสำาหรบสงคมไทย

**การวจยเชงปรมาณใชเพอการสรปขอมลทมจำานวนมาก เพอใหเหนภาพทวไปของสงทเกดขนได

*** การวจยเชงปรมาณมวตถประสงคเพอตองการแสดงความถกตองของสงทเกดขน

ขณะทการวจยเชงคณภาพจะมวตถประสงคทสำาคญคอ

91

*ตองการสรางทฤษฎใหม หรอการสรางองคความร ใหมขนมา

**เปนการวจยทตองการวเคราะหขอมลในระดบลก เชนถาเราจะวจยเรองของการคลงขององคการ การจะรแครายไดรายจายขององคการนนไมเพยงพอแตจะตองรวารายจายขององคการนนเปนรายจายในเรองอะไรบาง และผลของการใชจายเปนอยางไร ใครไดประโยชนใครเสยประโยชน

**การวจยเชงคณภาพมความตองการทจะทำาความเขาใจกบความหมายในสงทจะศกษา ซงบางครงเปนเรองทตองตความ เชนถาเราพบเหนคนทกทายกนดวยการสวสดเราอาจจะเขาใจวาทง 2 ฝายมความพอใจซงกนและกน แตถาเปนการวจยเชงคณภาพอาจจะตองทำาความเขาใจวาแทจรงแลวการทกทายกนเปนเพยงการแสดงออกภายนอกเทานน แตมความหมายอนทซอนอยภายใตการทกทาย

การวจยเชงคณภาพจงตองอธบายคณคาทแทจรงของสงทเกดขน เชนถาเราไปศกษาความสำาเรจของโครงการชวยเหลอคนยากจนของอำาเภอ แตเมอลงไปเกบขอมลแลวเราอาจจะพบวาโครงการดงกลาวไมไดประสบความสำาเรจเลยแตมปญหาทซอนอยมากมาย เราจะตองสามารถทำาความเขาใจความหมายของสงทเกดขนใหไดอยางแทจรง

ดงนนการวจยเชงคณภาพไมใชเรองงายๆ การทำาวจยคณภาพจะตองมการกำาหนดประเดนใหชดเจนเสยกอน จากนนจงเอาขอมลมาอธบายใหเหนความสมพนธ และตองมความเขาใจในสงทอธบายวามความสำาคญอยางไร

92

ในขณะการวจยเชงปรมาณจะงายตรงทเราสามารถตความจากขอมลทเปนตวเลขทเกบไดจากกลมตวอยาง

ขณะทการตความหมายของปรากฏการณในการวจยเชงคณภาพจะยากตรงทหากเราใชกรอบคดหรอทฤษฎตางกนการตความหมายของปรากฎการณกจะตางกนดวย

เชนถาเราไปดสถานททำางานแหงหนงพบวามความเรยบรอยสวยงาม คนๆหนงอาจจะตความวาเปนความสำาเรจของผบรหาร ขณะทอกคนอาจจะมองวาไมใชเปนความสำาเรจเพราะผลงานตรงนเปนแคเรองของโครงสรางเทานน

- วธการวเคราะหขอมล จะแตกตางกนตรงทการวจยเชงปรมาณจะใชสถตเปนเครองมอในการวเคราะห ขณะการวจยเชงคณภาพจะใชการสรปในแบบอปนยในการวเคราะห

ประชากรในการศกษาในการทำาวจยจะตองรวาประชากรทศกษาของเราเปน

ใคร เชนเปนขาราชการ ประชาชน นกการเมอง ศกษาผทเกยวของกบโครงการ โดยจะตองระบใหชดเจน และกำาหนดวาประชากรอยทไหน และศกษาจำานวนเทาใด

เชนถาเราศกษาเรอง การใหบรการของสำานกงานขนสง เราอาจจะศกษาจากประชาชนทวไปไมไดเนองจากประชาชนบางคนอาจจะไมไดเกยวของกบการบรการของสำานกงานขนสงเลย แตเราอาจจะตองไปศกษาทประชากรทมรถ

นอกจากนในการเกบขอมลเราจะตองระบวาเกบจากประชากรจำานวนเทาใดและตองคดวาจะเกบจากประชากรจำานวนนอยเพอใหเปนตวแทนของประชากรในกลมเปาหมาย

93

หรอไม ถาไมตองการศกษาจากตวอยางของประชากรกอาจจะศกษาจากประชากรเปาหมายทงหมดกได แตถาตองการใหเปนตวแทนเราจะตองใชวธการสมตวอยาง

วธการสมตวอยางจะม 2 วธใหญๆคอ-การสมตวอยางทอาศยความนาจะเปน (Probability

Sampling) การอาศยความนาจะเปนจะทำาใหกลมตวอยางเปนตวแทนของประชากรทเราจะศกษาได

-การสมตวอยางทไมอาศยความนาจะเปน (Non- Probability Sampling) การสมตวอยางแบบนเปนการสมตวอยางทไมตองการความเปนตวแทน

**สงทพบมากในการทำาสาระนพนธของนกศกษากคอการใชวธการสมอยางทผด เชนกำาหนดวาประชากรเปาหมายในการศกษาคอประชาชนทงประเทศ แตจะใชวธการสมตวอยางโดยอาศยความนาจะเปน โดยใชรปแบบการสมตวอยางแบบงาย (Simple Random Sampling) ซงจะไมมความเปนไปไดเลยเนองจากการสมตวอยางแบบงายนนจะตองมรายชอของประชากรทงหมดครบถวนจากนนตองใหหมายเลขกบประชากรแตละคนและสมดวยการเลอกหยบสลากขนมาวาจะศกษาใครบาง ซงเปนเรองยากทเราจะมรายชอประชนทงประเทศ

ดงนนนกศกษาจะตองทำาความเขาใจกบรปแบบของการสมตวอยางดวย

รปแบบของการเกบขอมล จะม 3 รปแบบใหญๆ

94

1.การเกบขอมลแบบสงเกต การสงเกตจะตองมแบบในการสงเกตดวย เชนถาจะศกษาพฤตกรรมในการปฏบตงานของเจาหนาท เราจะตองกำาหนดวาเราจะสงเกตในเรองอะไรบาง เชนสงเกตวาเจาหนาทพดจาสภาพกบผมารบบรการหรอไม

2.การเกบขอมลแบบสมภาษณ จะแบงเปนสมภาษณเจาะลกและสมภาษณตามแนว

**ทงนเราสามารถใชวธการเกบขอมลหลายรปแบบในการทำาวจยในเรองๆหนงได เชนถามองวาการสงเกตยงไมสามารถเกบขอมลไดครบถวนกอาจจะใชการสมภาษณดวย

3.การเกบขอมลแบบสอบถามวธวเคราะหขอมล-การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ จะตองมการกำาหนด

ดชนกอนและกำาหนดระดบในการวด จากนนตองจำาแนกประเภทขอมล

เชนถาเราศกษาเรองความสมพนธของคนในหมบาน และไปเกบขอมลจากหมบานมา 10 หมบาน เรากตองมา Classified วาหมบานใดมความหนาแนนของหลงคาเรอนมากนอยกวากน ทงนเพอจะไดจดลำาดบไดวาหมบานใดคนในหมบานมความสมพนธกนมากนอยกวากน

หรออาจจะกำาหนดจากการเขามามสวนรวมของประชาชนวาหมบานใดประชาชนมสวนรวมมากแคไหนจากการเขารวมประชมในกจการตางๆของหมบาน เชนอาจจะดจากจำานวนคนทเขารวมประชม อาจจะดจากวาประชาชนทเขารวมประชมมการแสดงความคดในทประชมหรอไม

95

กลามคอในการวจยเชงคณภาพเมอไดขอมลมาแลวจะตองมการแยกแยะและจดกลมขอมล

จากนนตองมการกำาหนดตวแบบในการวเคราะห นนคอตองสามารถมองไดวาถาเหตการณนเกดขนผลทตามมาจะเปนอยางไร เชนถาเราเกบขอมลและพบวาถาในหมบานนนประชาชนมความสมพนธทดตอกน และประชาชนเขามามสวนรวมในกจกรรมของหมบานมาก สงทเกดขนกคอการตกลงพรอมในกนไดในการดำาเนนการตางๆของหมบาน

ตวแบบของการวเคราะหเปนการบอกวาเหตการณทเกดขนนนเกดจากอะไร เมอมตวแบบแลวเรากสามารถดไดวาสงทเราศกษานนเปนไปตามตวแบบหรอไม ถาตรงกแสดงวาตรงกบตวแบบของ แตถาสงทเกดขนไปตรงกบตวแบบเรากจะตองอธบายไดวาเปนเพราะอะไร

เชนถาเราพบวาในหมบาน ก. ประชาชนมความสมพนธทดตอกน เนองจากมลกษณะของการตงครวเรอนทหนาแนน ประชาชนเขามมสวนรวมในการประชมกจการตางๆของหมบาน แตปรากฏวาในการประชมไมสามารถนำาไปสการตกลงทเหนพองกนไดเลย เรากตองอธบายไดวาเปนเพราะอะไร สงทเราเหนวาคนมความสมพนธทดตอกนนนจรงๆแลวเปนเชนนนหรอไม เพราะบางครงสงทเราเหนอาจจะไมใชเรองจรง

ทงนหากเรามองวาสงทเราเหนเปนความจรงเสมออาจจะทำาใหการสรปในงานวจยของเราผดพลาดได

เชนกรณทอาจารยไปดงานของกรมการปกครองและตองลงไปดประชาชนทยากจน เมอพบกถามวากนขาวมาแลว

96

หรอยง และประชาชนตอบวายงไมไดกนเลยเพราะรอพบเจาหนาททงๆทเวลานนเปนเวลาบาย 2 แลว ถาเราฟงแลวเชอวาจรงเราอาจจะรสกผดวาทำาใหประชาชนไมไดกนขาว แตการพดของประชาชนอาจจะพบวาเปนการพดเลน ซงหากเราตองการรขอเทจจรงกตองลงไปเชคกนวาจรงแลวประชาชนกนขาวมาแลวหรอยง

การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ จะเนนการวเคราะหดวยสถต (ซงในขอสอบจะไมไดลงลกมากนก แตตองทำาความเขาใจกบหลกการทสำาคญๆ)

การอานผลและการเขยนรายงานการวจยการสรปผลการวจยเปนหวใจทสำาคญของการวจย

เพราะนกศกษาจะตองสามารถสรปผลของการศกษาวจยได วธการสรปผลการวจยทำาไดโดย

-การสรปผลตามลำาดบของเรองทมการนำาเสนอตามวตถประสงค นนคอเราตองดวาเรามวตถประสงคอะไรบาง และสรปผลวาการศกษาเปนไปตามวตถประสงคแตละขอหรอไม

การเขยนผลของการวจยสงทตองเขยนกคอ*วตถประสงค*ระเบยบวธทใชในการศกษา*ผลการศกษาโดยสรปวาเปนไปตามสมมตฐานหรอไมการสรปผลการวจยนนจะตองนำาเสนอในประเดนท

สำาคญเทานน ถาเปนการวจยเชงปรมาณซงจะตองมการวเคราะหขอมลดวยสถตจะตองบอกไดวาตวแปรตางๆมความ

97

สมพนธ หรอมความแตกตางกนอยางมนยยะสำาคญหรอไมกตองบอกไปในรายงานผลการวจยดวย

การเขยนรายงานการวจยจงตองมความกระทดรด บอกถงสงทเปนประเดนสำาคญ และควรจะเขยนอยางเยนเยอ

-การเขยนสรปผลดวยการแยกแยะระหวางประเดนทเปนไปตามสมมตฐานและประเดนทไมเปนไปตามสมมตฐาน โดยการเขยนจะตองบอกไดวาสงทเปนไปตามสมมตฐานนนเปนเพราะอะไร สงทไมเปนไปตามสมมตฐานเปนเพราะอะไรมแนวคดทฤษฎอะไรมาอธบายไดบาง

-การเขยนสรปผลรายงานตามลำาดบความสำาคญของการคนพบจากการศกษา

ดงนนการเขยนรายงานการวจยจะตองมลลาและตองเลอกรปแบบทเราถนด แตนกศกษาจะตองเขาใจเนอหาหลก คอเขาใจวตถประสงคของสงทเราศกษา เขาใจสมมตฐาน ร ระเบยบวธทใชในการศกษา และรถงผลการศกษา

ถาขอสอบออกมาใหเขยนผลการวจยทนกศกษาทำามา กจะตองสามารถเขยนไดในแบบกระชบ และสามารถทำาใหผอานเขาใจเรองทเราศกษาได

สรป ไมวาขอสอบจะออกมาเปนแนวใด เชน1.ถาใหเขยนสาระสำาคญของเรองทนกศกษาศกษาก

ตองเขยนได 2.ถาโจทยใหหวขอมาและกำาหนดใหเราเขยนแบบเสนอ

โครงการวจย (Proposal นนเอง) เราจะตองรวาแบบเสนอโครงการวจยประกอบดวยอะไรบาง

องคประกอบของแบบเสนอเคาโครงการวจย

98

-ชอเรอง-วตถประสงค-สมมตฐาน-ขอบเขตของการวจย-แนวคดทฤษฎทใชในการศกษา-ขอจำากดหรอประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการศกษา-ประชากรทใชในการศกษาทงนทกองคประกอบตองมความสมพนธกน กลาวคอ

ชอเรองจะตองตรงกบวตถประสงค ถาโจทยใหหวขอทนาสนใจมาแลวใหเขยนแบบเสนอ

โครงการวจย นกศกษากตองเอาประเดนนนมาดวาอะไรควรจะเปนตวแปรอสระและดวาตวแปรนนจะมผลอยางไร ผลของตวแปรนนกจะเปนตวแปรตาม ถาประเดนทโจทยใหมาเปนตวแปรตามเรากตอง Treat ดวาสาเหตของตวแปรตามคออะไร นนคอเราตอง Treat หา ตวแปรตนนนเอง

จากนนเรากสามารถกำาหนดวตถประสงค และสมมตฐานได สวนทฤษฎหรอแนวคดทจะนำามาใชในการศกษาตรงนนกศกษาควรจะมองคความรทจะนำามาใชวาเรองทโจทยกำาหนดมานนควรจะใชแนวคดในมาชวยในการศกษา

จากนนเราตองกำาหนดวาเรองทเราจะศกษานนควรจะมขอบเขตแคไหน ควรจะศกษากบประชากรกลมใด

เชนถาเราจะศกษาเรองการปฏรประบบราชการ เราอาจจะดวาการปฏรประบบราชการสงผลกระทบตอประชาชนขอบขายในการศกษาของเรากตองขยายวงไปสประชาชน แต

99

ถาเราจะมองแควาการปฏรประบบราชการกระทบตอขาราชการอยางไร ขอบขายของการศกษาของเรากจะอยทขาราชการ และประชากรเปาหมายทเราจะศกษากอาจจะจำากดกรอบอยทขาราชการ

3.ถาโจทยใหบทคดยอมาและใหเขยนแบบเสนอโครงการวจย เรากตองสามารถดงบทคดยอมาเขยนเปนวตถประสงค สามารถบอกถงวธการในการวจยได และในบทคดยอจะบอกถงผลการศกษากจะทำาใหเรารถงตวแปรได

4.กรณทโจทยถามเกยวกบองคความรในการวจย ซงขอสอบอาจจะเลอกประเดนไหนมาถามกได เชนอาจจะใหเปรยบเทยบความแตกตางระหวางการวจยเชงปรมาณกบการวจยเชงคณภาพ หรออาจจะถามวาระเบยบวธวจยมความสำาคญในการพฒนางานวจยอยางไร หรออาจจะถามวาการวเคราะหขอมลแบสถตมความสมพนธกบคณภาพของงานวจยหรอไม หรออาจจะถามวาประเดนอะไรบางทสงผลตอคณภาพของงานวจย นกศกษาจะตองตอบคำาถามเหลานได

**อยางไรกตามเทาทผานมาขอสอบทถามองคความรในการวจยมกจะไมคอยออกมากนก แตคราวนกอาจจะไมแน ดงนนนกศกษาตองอานดๆและดวาโจทยถามอะไร และจะตองตอบใหตรงนะคะ ตองมการจดระบบของความรในการอานหนงสอ ทำาโนตยอในการอานหนงสอในแตละประเดน และเอาแตละประเดน มาสมพนธกน และตองลงมอทำาโนตยอดวยตวเอง**

100

สงทนกศกษาจะตองรกคอรกระบวนการวจย รระเบยบวธวจย แตเวลาตอบจะตองตอบในสงทโจทยถาม นอกจากนจะตองดรปแบบของการเขยนในแตละหวขอ

การตอบขอสอบจะตองดวาขอสอบถามอะไร และตองตอบใหตรงประเดน อานโจทยใหดๆ และคดกอนจะตอบ และควรจะทำาเอาตไลนในการตอบเสยกอนวาจากคำาถามนนเราจะตอบในประเดนอะไรบาง จะทำาใหนกศกษาทำาขอสอบไดด

วธการทำาโนตยอทดคอยอจากเลมใหญใหเหลอเปนเลมเลก จากนนควรจะยอความรทงหมดใหเหลอเพยง 1 หนา แตเปน 1 หนาท Cover เนอหาทงหมด

**ทสำาคญองคความรเกยวกบระเบยบวธวจยในแตละเรองจะตองมความเกยวเนองกน***

อาจารยเฉลมพล ศรหงษขอสอบคอมฯนนสวนใหญจะไมเปนขอสอบทลงไปในราย

ละเอยดในเชงเทคนคตวอยางขอสอบทอาจารยเคยออก

1.ใหอธบายวาการวจยกบทฤษฎมความเกยวของกนโดยผานทางวธการศกษาแบบนรนยและอปนยอยางไร

ขอสอบขอนจะทำาใหเราขอใจกาวแรกของการเรยนวจยวาในการเรยนวจยเปนการใชการวจยเปนเครองมอ และทำาใหเรารวาการวจยนนไมไดมรปแบบเดยว แตมหลายรปแบ และการวจยแตละรปแบบนนจะมขนตอนทตางกนและมเปาหมายสดทายทตางกน

101

ถาเราเขาใจตรงนเราจะเขาใจวาในระเบยบวธวจยนนมความหลากหลาย ซงนกศกษาตองเขาใจและสามารถเลอกนำามาใชในแตละสถานการณ

2. คำาถามใหกำาหนดชอเรอง วตถประสงค และให นกศกษาออกแบบวธการวจย วาควรจะเปนวธใด จะใชเครองมอใดในการเกบขอมล จะเอาเครองมอนนไปเกบขอมลจากใคร และเอาขอมลทไดมานนวเคราะหไดอยางไร

คำาถามขอนถามถงกระบวนการในการทำาวจยทงกระบวนการ ซงนกศกษาจะตองเขาใจกระบวนการวจย ซงคนทลงมอทำาวจยดวยตนเองจะตองตอบไดอยางแนนอน

ขอสอบทง 2 แบบอาจารยมองวาเปนขอสอบทนาจะเหมาะสมสำาหรบการวดความรของนกศกษากอนจะจบออกไป

จากตวอยางคำาถามทง 2 ขอ อาจารยขอสรปโดยองตำาราเรอง A Practices of Social Research เปนตำาราระเบยบวธวจยดมากเลมหนง

สำาหรบคำาถามขอแรก ทถามถงความสมพนธระหวางการวจย ทฤษฎ วธการศกษาในแบบนรนย (Deductive) และอปนย (Inductive)

ความหมายของการวจย คำานยามของการวจยในตำาราแตละเลมอาจจะไมตรงกน แตอาจารยสรปไดวา การวจยคอวธการคนควาหาคำาตอบเพอเอามาตอบในเรองใดเรองหนงทเราอยากจะร

การทเราจะคนควาหาคำาตอบในสงทเราตองการจะรนนจะมหลกตรรกะทแตกตางกน 2 วธใหญๆคอ

102

1.หลกนรนย (Deductive) หลกการนมอยวาเราจะมคำาอธบายอยแลวในเรองทเราจะศกษา จากนกวชาการในอดตทมการศกษา และคำาตอบของนกวชาการนนไดรบการยอมรบวาเปนทฤษฎ แตเมอเวลาเปลยนไป สภาพสงคมอาจจะมการเปลยนแปลง เราอาจจะมความสงสยวาทฤษฎทมอยแลวนน หรอคำาตอบทมอยแลวนนยงเปนจรงหรออยไม ยงยอมรบตอไปไดหรอไม เราจงตองการทดสอบทฤษฎดงกลาวนนวายงถกตองหรอไม กจะอาศยตรรกะแบบนรนยมาใชในการวจย

การวจยทใชตรรกะแบบนรนยจงเปนการวจยเพอทดสอบทฤษฎ

2.หลกอปนย (Inductive) การวจยโดยใชตรรกะอปนบนยจะไมนำาเอาคำาอธบายหรอทฤษฎทไดรบการยอมรยอยแลวมาเปนกรอบจำากดในการศกษา เรองทจะศกษา หรอปญหาทจะศกษาอาจจะมคนอนศกษาเอาไวแลว แตผศกษาจะไมเอาทฤษฎเอามาเปนกรอบ

การวจยแบบอปนยจะมองวาเมอโลกมการเปลยนแปลง อาจจะมอะไรใหมทคนในรนกอนคดไมถงดงนนทฤษฎทคนรนกอนๆไดสรางเอาไวนนอาจจะไมเพยงพอทจะอธบายปรากฎการณหรอสงใหมๆ ทเกดขน

นกวชาการทมแนวคดอยางนจงมองวาจำาเปนจะตองมการสรางทฤษฎใหมหรอสรางคำาอธบายใหมทสามารถอธบายโลกปจบนได นกวชการทสนใจในแนวนกจะพยายามเกบรวบรวมขอมลทเกดขนทงหมด จากนนกจะมขอสรปจากการศกษา

103

ทงนเมอมขอสรปทไดจากศกษาในแบบ Inductive อาจจะยงไมใชขอสรปทไดรบการยอมรบ แตอาจจะเปนขอสรปชวคราว กอาจจะตองมการวจยซำาในเรองเดยวกน ทอาจจะทำาในตางสถานทกน ในแตละสถานการณกน (ดงนนการทำาวจยกอาจจะทำาเรองเดยวกนซำา)

ถาคำาตอบทไดจากการวจยซำากนหลายครง ถาพบวาขอสรปจากผลการวจยทเปนขอสรปทมความสอดคลองตองกนขอสรปชวคราวนนกจะถกนำาไปประมวลเพอสรางทฤษฎขนมาใหม

ดงนนตรรกะในการวจยแบบอปนย เปนตรรกะทใชการวจยเปนเครองมอในการพฒนาทฤษฎหรอสรางทฤษฎขนมาใหม

มาถงตรงนกจะทำาใหนกศกษาเขาใจถงความสมพนธระหวาง การวจยทฤษฎ และวธการนรนยและอปนย

เมอเขาใจถงความสมพนธดงกลาวแลวเรากจะเขาใจถงขนตอนทแตกตางกนของการวจยทใชตรรกะในแตละวธ

ถาเปนแบบนรนย Deductive จะมขนตอนในการวจย 3 ขนตอนคอ

1.การตงสมมตฐานในการวจย2.การเกบรวบรวมขอมล3.การทดสอบสมมตฐานวาเราจะยอมรบหรอปฏเสธ

สมมตฐานทงนเพราะทฤษฎในทางสงคมศาสตร เชนทฤษฎการม

สวนรวมทางการเมองกมกจะบอกวาพฤตกรรมทางการเมอง

104

ของประชาชนมกจะมความสมพนธกบปจจยตางๆ เชนปจจยทางดานเศรษฐกจและสงคม

จะเหนวาความสมพนธในทฤษฎนนจะบอกถงความสมพนธแบบหลวมๆ เชนคำาวาพฤตกรรมทางการเมองกจะมความหมายทกวางมาก เชนเดยวกบคำาวาปจจยทางเศรษฐกจและสงคม

ความคลมเคลอของทฤษฎ หรอความเปนนามธรรมของทฤษฎจะมปญหาวาถาเราจะทดสอบทฤษฎ เราจะตองทำาใหสงทคลมเคลอนนมความเปนรปธรรม ใหมความชดเจนเสยกอนวามนคออะไร

ตรงนกคอการเลอกตวแปรทจะมาใชเปนตวแทนของความคลมในทฤษฎนนเอง เชนคำาวาพฤตกรรมการเมอง อาจจะหมายถงการออกไปใชสทธเลอกตง การพดคยเรองการเมอง การเปนสมาชกพรรคการเมอง การฟงปราศรยของนกการเมอง

ทงนนกวจยอาจจะเลอกบางมตมาศกษาเทานน เชนอาจจะเลอกเฉพาะเรองของการไปใชสทธเลอกตงมาแทนคำาวาพฤตกรรมทางการเมอง

สวนคำาวาปจจยทางเศรษฐกจและสงคมกมความคลมเคลอเชนกน แตเราอาจจะหมายถง รายได อาชพ การศกษา ซงนกวจยกอาจจะเลอกมาศกษาเฉพาะบางตว

ตรงนแองทบอกวานกวจยจะตองสรางกรอบความคดวาจะเลอกตวแปรอะไรมาศกษา จากนนกจะตองอาศยทฤษฎมาเปนกรอบในการสรางสมมตฐาน

105

เชนถาทฤษฎบอกวาปจจยทางเศรษฐกจและสงคมมความสมพนธกบพฤตกรรมทางการเมอง เรากอาจจะตงสมมตฐานวา วฒการศกษามความสมพนธกบการออกไปใชสทธเลอกตง แสดงใหเหนวาสมมตฐานทเราตงขนนนอยภายใตกรอบของทฤษฎทเราตองจะทดสอบ

ในการศกษาเราอาจจะตงสมมตตฐานหลายขอ เชนอาจจะตงอกวาอาชพทตางกนทำาใหพฤตกรรมการออกไปใชสทธแตกตางกน

ดงนนจะเหนวาสมมตฐานทเราตงนนอยในกรอบทฤษฎทเรานำามาใชในการศกษา แตตวสมมตฐานจะมความเฉพาะเจาะจงมากขน ซงจะทำาใหเรามความงายมากขนในการวดตวแปร

เชนเราสามารถถามไดทนทวากลมประชากรของเราไปเลอกตงหรอไม และถามไดวามวฒการศกษาอยระดบใด

ดงนนขอความทปรากฎในสมมตฐานของเราจะตองระบลงไปไดอยางชดเจนวาสงทเราจะวดนนคออะไร หรอกลาวไดวาสงทอยในสมมตฐานนนจะนำาไปสการสรางเครองมอวด เชนถาเราจะใชแบบสอบถามในการวดขอมล ตวแปรทปรากฏในสมมตฐานกจะถกนำาไปตงเปนคำาถามในแบบสอบถาม

ดงนนการทำาวจยโดยตงสมมตฐานแบบคลมเคลอ ไมชดเจนกยากทจะตงคำาถามในเครองมอวดได

**นนคอขนตอนของการตงสมมตฐาน**เมอตงสมมตฐานและสรางเครองมอวดไดแลวในขน

ตอนตอไปกคอการเอาเครองมอวดทสรางขนมานนไปเกบรวบรวมขอมล

106

เมอเกบรวบรวมขอมลมาไดแลวกนำามาสขนตอนของการวเคราะหขอมลในขนตอนท 3 คอขนของการทดสอบสมมตฐาน ในการวเคราะหขอมลสถตกจะเขามาเปนเครองมอทสำาคญ ทจะชวยทำาใหขอมลทเราเกบมาจากกลมประชากรตวอยางเพยงกลมหนงเพอมาสรปเกยวกบประชากรทเราจะศกษาได

เชนเราจะศกษาประชากรทงประเทศ เราอาจจะเลอกกลมตวอยางขนมาเพยงจำานวนหนง เพอมาเปนตวแทน

อยางไรกตามตรงนอาจจะมความคลาดเคลอนไดวาขอสรปทมาจากการศกษาจากกลมตวอยางนนจะมลกษณะทเหมอนกบประชากรทงหมดอยางสมบรณได ตรงนสถตจะเขามามบทบาท เพราะสามารถคำานวนคาตางๆออกมาไดวาขอมลชดนถาเรายอมรบสมมตฐานของการวจยเราจะมโอกาสถกกเปอรเซน มโอกาสผดกเปอรเซน

ดงนนนกวจยกจะอาศยความรดานสถตมาใชในการตดสนใจวาจากผลของขอมลเราจะยอมรบหรอปฏเสธสมมตฐาน

ทงนไมวาจะสรปออกมาอยางไรกมโอกาสทงถกและผดแตตวเลขทางสถตจะทำาใหเราบอกกบคนอานของเราไดวาผลสรปของเรามโอกาสถกกเปอรเซน

ดงนนขอสรปงานวจยของเราทแมเปนเพยงการสรปวาเรายอมรบหรอปฏเสธสมมตฐาน แตกสอใหเหนวาเรายอมรบหรอปฏเสธทฤษฎดวย ถาเรายอมรบสมมตฐานแสดงวาเรายงยอมรบทฤษฎอย แตถาผลการวจยของเราปกเสธสมมตฐานกจะสอใหเหนวาคนควรจะเรมสงสยได

107

แลววาทฤษฎนนไมควรจะมการยอมรบอกตอไป หรอบอกไดวาทฤษฎนนไมเหมาะสมสำาหรบสงคมปจจบนกได (อยางไรกตามอาจจะพบวาการวจยของเรามความผดพลาดกได)

ดงนนการวจยตรรกะแบบนรนยจงใชในการทดสอบทฤษฎ ซงทฤษฎนนมโอกาสผดพลาดได เพราะทฤษฎนนสรางมาจากคนในสภาวะสงคมและชวงเวลาหนง

อยางไรกตามการทดสอบทฤษฎผานวธการวจยโดยใชตรรกะแบบนรนยนนไมใชการทดสอบทฤษฎโดยตรง แตเปนการทดสอบผานการตงสมมตฐานทตงขนภายใตกรอบของทฤษฎ ดงนนผลของการทดสอบสมมตฐานจงแสดงนยยะของการทดสอบทฤษฎดวย

ขนตอนของการวจยในแบบอปนยการวจยทใชตรรกะแบบอปนยมเปาหมายในการพฒนา

ทฤษฎขนมาใหม ดงนนการวจยโดยใชตรรกะแบบอปนยจงไมไดนำาทฤษฎเดมมาเปนกรอบในการศกษา แตตรงนไมไดหมายความวาการวจยแบบนไมตองอานทฤษฎ แตมความจำาเปนอยางยงทจะตองอานทฤษฎ (จงตองมบททวาดวยการทวนทวนทฤษฎและวรรณกรรม) ซงเปนการหาขอมลพนฐาน เพยงแตไมตองนำาทฤษฎมาเปนกรอบจำากดของการวจย

ดงนนการวจยทใชตรรกะแบบอปนยผวจยจงไมจำาเปนตองมการกำาหนดตวแปรในการศกษาเอาไวลวงหนา และไมตองตงสมมตฐานการวจยเอาไวลวงหนา

ทงนเพราะหากนกวจยกำาหนดตวแปรและตงสมมตฐานเอาไวลวงหนาสงเหลานกจะทำาใหมการกำาจดกรอบในการ

108

ศกษาสำาหรบนกวจย เปนเสมอนกรงทจะขงนกวจยวาจะตองวดสงตางๆตามตวแปรทกำาหนด

แตในการเกบขอมลจรงเราอาจพบวามตวแปรอนๆทเราไมไดกำาหนดขนมา ดงนนตรรกะในแบบ Inductive จงตองการใหผวจยลงไปเกบขอมลทเกยวของกบเรองทเราจะศกษามาใหไดมากทสดเทาทจะทำาได การทไมระบตวแปรและตงสมมตฐานเอาไวลวงหนาจะทำาใหนกวจยมอสระในการศกษา

เครองมอทจะวดขอมลการวจยโดยใชตรรกะแบบนจะตองเปนเครองมอทเปดโอกาสใหแหลงขอมล หรอกลมตวอยางอธบายถงสงทเราศกษาไดมาก ดงนนแบบสอบถามทใชในการวจยในแบบอาศยหลกตรรกะแบบนรนยจงไมเหมาะสม แตเครองมอวดทเหมาะสมสำาหรบการวจยทใชตรรกะแบบอปนยเชนการสมภาษณเจาะลก เพราะเปดโอกาสใหผวจยเกบขอมลไดอยางเตมท

ดงนนขนตอนแรกของการวจยโดยใชตรรกะแบบอปนยกคอ การเกบรวบรวมขอมลทเกยวของกบเรองทเราจะศกษา

ขนตอนท 2 กคอผวจยตองมาวเคราะหขอมลทไดมาก การวเคราะหขอมลในแบบ Inductive จะคลายกบการตความ หรอการแปลความหมายจากขอมลทไดมา ไมวาจะเปนขอมลจากการสมภาษณ จากการสงเกต และจากเอกสารตางๆ

โดยนกวชาการจะตองนำาเอาขอมลทเกบไดจำานวนมากนนมาแยกแยะ

109

เชนมการวจยเรองการดแลเดก โดยใชเครองมอการเกบรวบรวมขอมลทเรยกวาการสนทนากลม นนคอเลอกกลมตวอยางทเปนแมลกออนจากนนกจดเปนกลมและใหนงสนทนาถงการเลยงลก

ตรงนผวจยจะไดขอมลจำานวนมากและหลากหลายแตผวจยสามารถนำามาแยกแยะ และตความขอมลไดวามแบบแผนความสมพนธอะไรบางทปรากฎอยในขอมล

การตความขอมลจะคลายกบการตความกฎหมาย จะมความยดหยนสงมากขนอยกบมมมองและเหตผล

เมอมการตความกจะนำาไปสขนตอนท 3 กคอการสรปวาขอมลจากการตความนนมอะไรเกยวของกน และสงทเกยวของกนนนมความสมพนธในเชงเหตและผลอยางไร การสรปดงกลาวกจะไดเปนขอสรปชวคราวออกมา เพอรอการพสจนซำาจากการวจยของนกวจยคนอนๆ จนกระทงหากพบวาการวจยซำาๆนนมความสอดคลองกนขอสรปชวคราวจากการวจยซำาหลายครงนนกจะถกรวบรวมประมวลใหเปนทฤษฎใหมโดยนกวจยรนตอไป

ดงนนการวจยทใชตรรกะแบบ Inductive เปนการวจยทมงพฒนาทฤษฎใหม ทเหมาะสมกบการอธบายสงคมทมการเปลยนแปลงไป

ถายอนไปดคำาถามในขอแรก ทถามวา การวจยกบทฤษฎมความเกยวของกนโดยผานทางวธการศกษาแบบนรนยและอปนยอยางไร นกศกษากจะตองตอบใหเหนการเชอมโยงดงทอาจารยนำาเสนอไปขางตน

110

จากขอสอบขอท 2 ทพดถงกระบวนการในการวจย ตรงนจะหมายความการวจยนนจะมกจกรรมหลายกจกรรมทจะเชอมโยงกนเปนลกโซและทกๆกจกรรมจะมความสำาคญทงสน และมการเชอมโยงกนอยางมเหตผลในแตละกจกรรม

การทเราจะเรมทำาวจยเรองใดเรองหนง เราอาจจะเรมจากการไมมขอมลอะไรเลย แตมประเดนปญหาทนาสนใจ เชนสนใจเรองคอรบชน โดยยงไมรอะไรมากนก หรออาจจะมขอสงสยวาการคอรบชนเกดจากการทขาราชการมคาตอบแทนนอยเกนไปหรอไม

หรอบางครงนกวจยอาจจะเรมตนจากการมขอมล มแนวคด มคำาถามทมาจากการอานคนควา

เมอมประเดนทสนใจกควรจะเรมตนจากการตงชอเรองสงทสำาคญในการทำางานวจยคอการอานหนงสอเปนสง

ทจำาเปนมาก เพราะถาเราอานมากๆ เราจะพบแนวความคดบางตว หรอคำาบางคำาทมลกษณะคลมเครอ เปนนามธรรมอย นกวจยกจะตองไปทำาใหมความชดเจน ตรงนกจะอยในขอของการนยามศพทเฉพาะ นนคอเมอเราจะเอาคำาบางคำามาใชในการวจยเราจะตองระบลงไปวาคำาคำานนหมายความวาอะไร

เมอเราทำาใหมความชดเจนกจะโยงไปยงเครองมอทจะไปวด กจะเชอมโยงไปสการสรางเครองมอวดและวธการวดขอมล นนคอจะตองเลอกวธการวจยทเหมาะกบเรองทเราจะศกษา

นอกจากนจะตองรวาสงทเราจะศกษานนคอใคร หรออะไร ซงการศกษาอะไร ศกษาใครนนกจะเชอมโยงกบชอเรอง เชนถาเราศกษาพฤตกรรมการมสวนรวมทางการเมองของ

111

นกศกษาในมหาวทยาลยในประเทศไทย ชอเรองนกจะสอวาสงทเราจะศกษากคอนกศกษา ขอบเขตทเราจะศกษากคอนกศกษาในระดบมหาวทยาลยทวประเทศ

การทประชากรเปาหมายในการศกษาของเราเปนนกศกษามหาวทยาลยทวประเทศกจะทำาใหการศกษาของเรากวาง และตองใชเวลามากเกนไป นกวจยจงจำาเปนตองใชวธการสมตวอยาง หรอเลอกกลมตวอยางมาใชในการศกษา ซงวธการสมตวอยางกมหลายวธ

จากนนกตองลงไปเกบรวบรวมขอมล โดยอาศยเครองมอวดทไดสรางขนมาเพอวดกบประชากรทเรากำาหนดไวแลว

ถาขอมลทไดมาเปนขอมลทตองอาศยการวเคราะหโดยใชสถต แตงานวจยบางเรองไมจำาเปนตองใชตวเลข หรอสถตในการประมวลผลกได เชนการวจยของอาจารยสมบต จนทรวงค เกยวกบการสรางภาพของผสมครในการหาเสยง ทานกจะศกษาจากใบปดประกาศทใชในการหาเสยง โดยวเคราะหวาผสมครคนนนมภาพมบคคลกอยางไรจากการพจารณาจากรปภาพ คำาพด ขอความทตดในโปสเตอรหาเสยง

ดงนนการประมวลผลขอมลกจะมความแตกตางกนเมอวเคราะหขอมลไดแลว งานวจยบางอยางทเปนงาน

วจยบรสทธกจะถกนำาเขาหองสมดเพอการศกษาคนควาตอไป แตงานวจยบางเรองกอาจจะถกนำาไปประยกตในการใชงานเรยกวาการวจยประยกต

ดงนนในความเหนของอาจารยขอสอบประมวลผลในสายตาของอาจารยจงไมควรจะเปนขอสอบทลงไปในรายละเอยด ปลกยอย แตควรจะถามถงพนฐานความรความ

112

เขาใจวาเราจะทำาวจยไปเพออะไร วจยกบทฤษฎเกยวของอยางไร และกระบวนการวจยในแตละกจกรรมในภาพรวมมอะไรบาง และแตละกจกรรมมการเชอมโยงในลกษณะทเปนเหตเปนผลกนอยางไร

************(ป 2545 เปนปแรกทอาจารยเฉลมพลมาตว และเปนผ

ออกขอสอบดวย)

วชา PS 702 ระเบยบวธวจยทางรฐศาสตร

บรรยายโดยอาจารยอรสธรรม และอาจารยเฉลมพล ป 2546

อาจารยอรสรรม พรหมมะในการศกษาเร องของการวจยสงทเราตองคดกคอ

ปญหาอะไรทเราตองทำาวจย (Research Question ) เชนเวลานรฐบาลมนโยบายหลายนโยบาย เชนนโยบายกองทนหมบาน เราอาจจะศกษาวาการดำาเนนนโยบายนประสบความสำาเรจตามเปาหมายหรอไม มการนำาเอาเงนกองทนไปทำาอะไรบาง การจะตอบคำาถามตรงนอยางสมบรณเราตองทำาวจย

ดงนนการจะตอบคำาถามไดเราจะตองมกระบวนการเกบขอมล

113

สงทเราคดเบองตนกคอปญหาอะไรบางทจะเปนปญหาในการวจย ซงมประเดนหรอมเรองทจะทำาวจยไดมากมาย

การมคำาถามในการวจยนำาไปสการตงชอเรองในการวจย และคดถงวธการในการทำาวจย

องคประกอบของศาสตร (Science ) ม 3 ตวคอ -Concept ศาสตรทกศาสตรจะตองพดเร องของ

Concept เชนคอนเซบตของการมสวนรวมทางการเมอง ในการเรยนแตละวชาเราจะเรยนถง Concept ตางๆนนเอง จากนนเรากนำา Concept ทเราเรยนในแตละวชามาใชเปนตวแปร (Variable)ในการทำาวจย

คำาวาตวแปรกตองทำาความเขาใจอกวาอะไรบางคอตวแปร ตวแปรเปนสงทสามารถแบงกลมได เชนเพศทแบงเปนหญงชายได อาย ระดบการศกษา จะแบงกลมหรอแบงระดบได

ตวแปรจะตองระบคณลกษณะของนามนนๆ เชนเพศ อาย ระดบการศกษาจะเปนคณลกษณะของคน

หรอถาพดถงไมโครโฟนจะไมใชต วแปร แตถาเป นคณลกษณะของไมโครโฟนกจะเปนตวแปรได เชนไมโครโฟนสดำา กบไมโครโฟนสแดง

ตวแปรจะแบงออกเปนตวแปรตน (Independent Variable) และตวแปรตาม (Dependent Variable)

เมอม Concept แลวเรากเอา Concept มาเปนกรอบแนวคดเรยกวา Conceptual Framework ซ งในตอนลงมอเขยนวจยจรงๆจะเขยนในบทท 2

114

-Theory ทฤษฎ จะเปนการอธบายในเชงเหตและผลวาปรากฎการณตางๆทเกดขนนนเกดขนเพราะอะไร เชนการมสวนรวมทางการเมองมาจากสาเหตอะไรบางซ งจะมน กวชาการเสนอเอาไวมากมาย

ทงนทฤษฎในทางสงคมศาสตรจะตางจากทฤษฎในทางวทยาศาสตร เพราะทฤษฎทางสงคมศาสตรอาจจะไมไดมการพสจนทดลองแบบทฤษฎทางวทยาศาสตร แตจะเปนการใหเหตและผลอยางกวางๆ วามความสมพนธกนอยางไร

การนำาทฤษฎมาใชในการวจยกจะนำามาใชเปนตวแปรอสระและตวแปรตามเชนถาตวแปรอสระคอ X ตวแปรตามคอ Y ถา X เปลยน Y เปลยน

เชนถา Y คอประสทธภาพในการปฏวตงาน X คออาย เราอาจจะพดวาอายมากขนจะทำาใหประสทธภาพในการทำางานนอยลง แสดงวาเรามทฤษฎอยเบ องหลงวาอายมความสมพนธประสทธภาพในการทำางาน และเปนความสมพนธเชงเหตผล

ดงนนสงทเราตองคดในการสรางความสมพนธของตวแปรกคอตวแปรนนเปนเหตเปนผลกนจรงหรอไม เชนถาบอกวาเพศทแตกตางกนทำาใหคนมจรยธรรมแตกตางกน อยางนถอวาไมมเหตผล

การจะสรางความสมพนธของตวแปรในการทำาวจยไดตองอาศยแนวคดทฤษฎทนำาเสนอไวในบทท 2 นนเอง

ดงนนถาเราใชทฤษฎเปนหลกในการทำาวจยกจะใชคำาวา Therietical Framwork หรอกรอบแนวคดทฤษฎ แตถา

115

ใ ช Concept เ ป น ห ล ก ก จ ะ เ ร ย ก ว า Conceptual Framwork

-Method ว ธ ก า ร ใ น ก า ร เ ร ย น ว จ ย จ ะ เ ร ย ก ว า Research Methodology หรอระเบยบวธวจย

ดงนนการมาเรยนปรญญาโทนกศกษาจะได 3 สงคอ Concept Theory และ Methodology

และในการทำาวจยคอการหาความสมพนธระหวาง 3 สงดงกลาว

ทงนองคประกอบของศาสตรจะเปนไปตามภาพคอScience

Concept TheoryMethod ปรชญาของการหาความสมพนธระหวางขอเทจจรง

กบทฤษฎในเรองของวธการวจยจะตองโยงไปสปรชญาสำาคญใน

การแสวงหาความร ซ งม 2 วธ การหล ก ค อปรชญา Induction และ Deduction

ทงนในการทำาวจยเปนเรองทเกยวของกบความสมพนธระหวางขอเทจจรงกบทฤษฎ ปรชญาทง 2 ดงกลาวกคอวธการการสรางความสมพนธระหวางขอเทจจรงกบทฤษฎนนเอง ซงทง 2 วธจะมความแตกตางกนกลาวคอ

Deduction เปนการพดถงสงทกวางๆทเปนการทวไป หรอ Generalization เสยก อน จากนนเราส งท

116

เปนการทวไปไปพสจนกบสงเฉพาะ (Specification) ทเราศกษา เชนคนทกคนตองตาย นายก.เปนคน นาย ก.ตองตาย

คำาวาคนทกคนตองตาย เปน Generalization ทเรานำามาพสจนกบนายก.ทเปนคนๆหนง (Speciification)

ดงนนถาเราใชปรชญา Deductive ในการวจยแสดงวาเราเร มทำาวจยจากการมทฤษฎอยกอนแลว เชนถาเราจะศกษาวาประเทศไทยเปนสงคมชนชนหรอไม โดยนำาเอาทฤษฎมารกซสมาใช เปนตน

ในการทำาวจยเราจงตองสกดทฤษฎออกมาเปนขอๆวาในทฤษฎไดแสดงถงเหตและผลอยางไรบางโดยทำาเปนขอ ต ร ง น เ ร า จ ะ ไ ด ข อ เ ส น อ จ า ก ท ฤ ษ ฎ (Theory Porposition) แตเราจะเลอกบางขอเสนอทเกยวของกบเรองทเราจะศกษามาตงเปนสมมตฐาน (Hypothesis)

จากสมมตฐานเรากตองไปเกบขอมลเพอพสจนวาเปนไปตามสมมตฐานหรอไม

ในการเกบขอมลจะเขาสสงทเปน Fact หรอขอเทจจรง และเกยวของกบขอมลเชงประจกษ Empirical Data

นนคอจากทฤษฎยอยออกมาเปนขอเสนอ จากขอเสนอยอยออกมาเปนสมมตฐาน จากสมมตฐานลงไปเกบขอมลเพอพสจนสมมตฐาน เกบขอมลเสรจกนำามาวเคราะห

นนคอกระบวนการวจยโดยใช ปรชญา Deductive ทมกใชกนในการทำาวจยเชงปรมาณ

การตงสมมตฐานจงเปนหวใจของการวจยเชงปรมาณ การตงสมมตฐานจะตงได 2 แบบคอ

117

-แบบพรรณนา หมายถงการตงสมมตฐานทคาดวาจะเกดอะไรขน

-แบบทชใหเหนความสมพนธระหวางตวแปร เชนตงวาถาอายมากขนประสทธภาพในการทำางานนอยลง หรอตงวาคนมอายมากขนจะทำาใหมสวนรวมทางการเมองมากขน

การตงสมมตฐานแบบแสดงความสมพนธอาจจะตงแบบไมมท ศทาง เชน บอกวาอายทเปลยนแปลงไปท ำาให ประสทธภาพในการทำางานเปลยนไป ตรงนจะไมบอกทศทางเพราะไมรวาเปลยนไปมากนอยแคไหน

กระบวนการวจยโดยใชปรชญา Deduction และ Inductive จะมลกษณะดงรป

Inductive หมายถงวธการในการศกษาทเร มจากการเกบขอมลสวนยอยๆ (Specification) กอน เชนเราไปพบวาคนทมาเรยนระดบปรญญาโทจะใสสท ไมวาจะเปนทเชยงใหม สงขลา รามคำาแหง จฬา ทำาใหเราสรปเปนการทวไป (Generaliization) ไดวานกศกษาทเรยนปรญญาโทจะใสสท

การวจยเชงคณภาพจะใชปรชญา Inductive ในการศกษาวจย นนคอผวจยจะตองเรมตนจากการเกบขอมลในพนทกอน

โดยสรปภาพรวมของกระบวนการวจยทใชปรชญา Deductive และ Inductive จะเปนไปตามรปGeneralization Theory

Proposition

118

InductionDeductionHypothesisSpecialization Fact

Empirical Data Phenomenaดงนนนกศกษาจะตองเขาใจความแตกตางระหวางการ

วจยเชงปรมาณและเชงคณภาพ ขณะเดยวกนตองเขาใจความแตกตางระหวางขอมลเชงปรมาณและขอมลเชงคณภาพดวย เพราะวจยเชงคณภาพจะใชขอมลท งเชงปรมาณและเชงคณภาพ เชนเดยวกบการวจยเชงปรมาณจะใชไดทงขอมลเชงคณภาพและขอมลเชงปรมาณ

แตความแตกตางระหวางวจยเชงปรมาณและเชงคณภาพจะอยตรงท การวเคราะห คอ

1.ถาเรานำาเอาขอมลมาวเคราะหดวยหลกการทางสถต จะเปนวจยเชงปรมาณ

2.ถาเอาขอมลมาวเคราะหดวยวธการอนๆ ทไมใชสถต เชนพรรณนาความจะเปนการวจยเชงคณภาพ

เชนถาอาจารยพดวานกเรยนในหองนม 2 พนคนจะเปนขอมลเชงปรมาณ แตถาพดวานกเรยนในหองนในหองนใสสทกจะเปนขอมลเชงคณภาพ

และเวลาเรานำาขอมลเชงคณภาพมาใชในการวจยเชงปรมาณเราจะตองแปลงขอมลในเชงคณภาพมาเปนขอมลเชงปรมาณ เชนเรองความสวยกอาจจะทำาใหเปนเชงปรมาณดวยใหคำานยามและใหคาคะแนน เพอสามารถนำาไปวเคราะหในเชงสถต

119

สวนการวจยเชงคณภาพจะตองลงไปเกบขอมลจรงๆ และนำามาบรรยายใหผอานเหนจรงอยางทผวจยเหน หรออาจจะมสวนรวมในเร องนนจรงๆ เชนการทำาวจยเร องอาบอบนวดโดยผวจยปลอมตวไปเปนผหญงบรการดวย เปนตน

น นค อภาพรวมของการวจย ส งท เป นป ญหาของนกศกษากคอนกศกษาไมสามารถมองเปนภาพรวมได

สมมตถาขอสอบใหเขยนเคาโครงการวจยนกศกษากตองบอกตงแต

1.ความเปนมาและความสำาคญของปญหา2.วตถประสงคในการทำาวจย3.ขอบเขตของการศกษา เปนการบอกวาเราจะศกษาแค

ไหน ระยะเวลาแคไหน สถานทอะไรขอบเขตในการศกษาจะตางจากขอจำากดในการศกษา4.ประโยชนทคาดวาจะไดรบ (จะตองแยกใหไดระหวาง

ประโยชนกบวตถประสงค) 5.กรอบแนวคดทฤษฎทเกยวของ6.สมมตฐานในการวจย 7.ตวแปรทเกยวของ8.วธการในการเกบขอมล9.กลมตวอยางทใชในการศกษา ได มาอยางไร ส ม

ตวอยางหรอไม มจำานวนเทาไหร ทำาไมจงเลอกกลมตวอยางนน

10.การวเคราะหขอมล ถาเปนวจยเชงปรมาณตองบอกวาจะใชสถตอะไร ทำาไมจงใชสถตตวนน (การจะใชสถตอะไรขนอยกบระดบของตวแปร)

120

11.สรปผลการศกษาวาไดอะไรจากการวจย12.ขอเสนอแนะทกอยางตงแตตนจนจบจะตองมความสมพนธกน การ

วจยเปนเร องทมความสำาคญและปจจบนถกนำามาใชในการแขงขนกนทางการเมอง

อาจารยเฉลมพล ศรหงษอาจารยจะพดถงสงทเปนแกนสารของระเบยบวธวจย

จรงๆ เพราะในการศกษาของนกศกษามอาจารยผสอนหลายทานและแตละคนอาจจะมมมมองทตางกน ดงนนจงเปนเรองทยากจะคาดเดาเชนกนวาขอสอบจะออกอยางไร เพราะยงไมร วาใครเปนคนออกขอสอบ

การบรรยายในวนนจงจะนำาเสนอสงทอาจารยคดวานกศกษาควรจะร

1.ความหมายของการวจยลาวพ ฮมฟรส สนใจเกยวกบปรากฎการณทเกยวกบโฮ

โมเซกชวล หรอเร องรกรวมเพศ ปญหาทเขาพบคอเขาจะศกษาอยางไร จะเกบขอมลอยางไร จะใชอะไรเปนเคร องมอ เพราะเขามองไมออกวาใครเปนพวกรกรวมเพศบาง เพราะคนสวนใหญทเปนยงไมคอยจะเปดเผยตนเองเพระสงคมยงไมยอมรบมากนก

ฮมฟรสจงนกถงวธการวจยในตำารา ซงมหลายวธ เชนวธการทดลอง แตเขาพบวายากทจะท ำาได หรอใชวธการสำารวจกจะตองเลอกกลมตวอยางกพบวายากอกเพราะไมร ใครบางทจะเปนกลมตวอยาง

121

ดงนนฮมฟรสจงพยายามเร มตนดวยการสบใหร ว าแหลงชมนมของพวกรกรวมเพศอยทไหน และพบวาคนพวกนมกจะไปพบปะกนในหองนำาชา ซ งจรงๆแลวคอหองน ำาสาธารณะ ฮมฟรสจงใชวธการสงเกตการณอยหางๆ และพบวามกจะมคน 3 คนขบรถของตนเองมาและจอดรถไวหางและตางคนตางเดนมาพบกนในหองนำา

จากนนฮมฟรสกสงเกตการณใหใกลชดมากขน และพบวาคนทมาพบกนจะไมรจกกนเลย และพบวา 2 คนเทานนจะเปนพวกรกรวมเพศอกคนจะเปนคนนงด และเมอเสรจตางคนกตางไป

จากการสงเกตและพบวามปรากฎการณแบบนเกดขนเปนแบบแผน ดงนนในครงหนงเมอเหนคนมา 2 คนฮมฟรสจงเสนอตวเปนคนท 3 เขาไปนงด จากนนเขาจงสะกดรอบคนทง 2 ไปเพอดทะเบยนรถ

หลงจากทำาแบบนนระยะหนงฮมฟรสกไดบญชทะเบยนรถ และไปตดตอสำานกงานขนสงเพอขอรายชอเจาของรถเหลานน

จากนนเขากปลอมตวเปนนกวจยสนคาเพอเขาไปศกษาใหรวาคนทมพฤตกรรมรกรวมเพศเหลานมสถานภาพทางเศรษฐกจและสงคมอยางไร เพอดวามความสมพนธก นอยางไรระหวางสถานภาพทางสงคมและเศรษฐกจกบการเปนรกรวมเพศ เชนจะดวารายไดกบการเปนพวกรกรวมเพศมความสมพนธกนหรอไมอยางไร

ในทสดฮมฟรสกพมพหนงสอชอ Tearoom Trade ออกมาในป 1970

122

คำาถามกคอผลงานเลมนคอผลงานวจยหรอไม การจะตอบคำาถามเราจะตองรวาการวจยคออะไร

ในหนงสอของอาจารยเทยนฉาย กระนนท ไดอางองการใหความหมายของนกวชาการไทยคนหนงทบอกวาการวจยคอการศกษา คนควา หาขอเทจจรงดวยระบบทถกตองเพอใหไดมาซงความรในสงทวจยนน

ปญหากคอระบบทถกตองคออะไร และใครจะเปนคนกำาหนดวาสงไหนคอระบบทถกตอง

สำาหรบผลงานของฮมฟรสนนนกวชาการบางกลมมองวาไมใชการวจยเพราะใชวธการไมถกตอง เพราะมองวาใชวธการหลอกลวง แตบางคนมองวาเปนการวจย และยกยองวาเปนผลงานทเยยมยอดเพราะสามารถนำาเสนอสงทเปนความร และขอเทจจรงทสงคมไมเคยรมากอน

ขณะท แนวค ดของ พอลล น ยง บอกวาการวจย เปนการศกษาคนควาทางวทยาศาสตรโดยใชวธทางตรรกะวทยาอยางมระบบเพอคนหาขอเทจจรงใหมและพสจนขอเทจจรงเกาๆ และเพอวเคราะหผลกอนหลงของความสมพนธระหวางกน

จากนยามดงกลาวจะพบวามความซบซอนและตองอาศยการตความ

อาจารยเทยนฉายสรปวา การวจยยงไมมขอตกลงทตายตววาการวจยคออะไรกนแน (ซงอาจารยเองเหนดวย) แตพอสรปไดกวางๆวาการวจยคอการศกษาคนควาเพอพสจน หรอเพอหาคำาตอบ หรอหาขอเทจจรงในเร องทไมเคย

123

มการคนพบมากอน หรอเรองทเคยคนพบมาแลวแตตองการคนหาใหมอกครงเมอเวลาเปลยนไป

ดงนนเมอไมมขอตกลงทชดเจนวาอะไรคอการวจย ดงนนจงยากทจะตดสนวาอะไรคองานวจย การตดสนจงขนอยกบความคดและมมมองของแตละคน

เชนคำานยามทบอกวา การวจยคอการวจยเปนเรองของการแสวงหาคำาตอบใหกบคำาถาม หรอสงทเราอยากจะร คำานยามนเปนคำานยามทคอนขางยดหยนมาก

การทอาจารยนำาเสนอในประเดนนตองการใหนกศกษาเขาใจวาการวจยมหลายมต เพอใหนกศกษาไมตดอยในกฎเกณฑใดกฎเกณฑหนง และมทางเลอกหลายทางเพอใหสเปาหมายเดยวกน และทกวธจะมสวนถกทงสน ทสำาคญวธการบางวธจะเหมาะสมสำาหรบการศกษาบางปญหา แตอาจจะไมเหมาะสมกบบางปญหา

เชนถาเราจะศกษาการปฏรประบบราชการในสมยรชกาลท 5 มวธการเดยวททำาไดคอการศกษาจากเอกสาร เพราะเราไมสามารถลงไปอยในพนทจรงหรอศกษาจากคนในสมยนนจรงๆได

2.ความสำาคญของการวจย เราจะพบวาไมวาเราจะเรยนสาขาวชาอะไรจะตองมวชา

ระเบยบวธวจย ดงนนการระเบยบวธวจยจงเปนสงทสำาคญ หนงสอวจยของเอรล บบบ บอกวาเนองจากในการ

แสวงหาความรของมนษยนน กเพอตองการใหไดขอมลหรอความร โดยมเปาหมาย 2 ประการคอ

124

1.เพอเอาความรมาพฒนาทฤษฎดวยความเชอวาปรากฎการณตางๆจะตองมแบบแผน ถาเราเขาไปศกษาปรากฎการณนนหลายๆ ครงเราจะทราบถงแบบแผน ทมาทไป เหตและผลของปรากฎการณนนๆ เพอมาสรางเปนทฤษฎขนมา และสามารถนำาเอาทฤษฎดงกลาวไปอธบายปรากฎการณทเกดขนใหมได

การจะไดมาซงทฤษฎดงกลาวตองใชการวจยนนเองในทางรฐศาสตรทเราศกษาทางการเมองเรากอยากจะร

วาพฤตกรรมทางการเมอง หรอปรากฎกฎการณทางการเมองนาจะมแบบแผนเราจงใชการวจยมาสรางทฤษฎทางการเมองขนมาเพอใชอธบายปรากฎการณทางการเมอง

อยางไรกตามทฤษฎทเราสรางขนมาจากการวจยนนสามารถเปลยนแปลงไดเมอสงคมมการเปลยนแปลงไป ทำาใหความเชอหรอการยอมรบวาทฤษฎนนถกตองอาจจะไมเปนจรงอกตอไป เรมรสกวาทฤษฎดงกลาวไมนาจะถกตองอกตอไป ทำาใหมนกวชาการมองวานาจะมการวจยเพอเปาหมายท 2 คอ

2.การพสจนทดสอบทฤษฎทมอยแลววายงเปนจรงอยหรอไม ยงสามารถนำามาใชอธบายปรากฎการณในสงคมหรอไม และใชไดดแคไหน เชนทฤษฎทเกดขนในสงคมตะวนตกจะใชกบสงคมไทยไดหรอไม

ดงนนเปาหมายของการวจยมเปาหมาย 2 ประการคอ เพอพฒนาทฤษฎและเพอทดสอบทฤษฎ

การวจยเพอเปาหมายทง 2 ประการทำาใหมการพฒนาองคความรในดานตางๆเพมขนเรอยๆ

125

3.ตรรกะ 2 ประการของการวจย จากเปาหมายของการวจยทมอย 2 ประการขางตนนำาไป

สตรรกะ 2 แบบของการวจยคอ-Inductive หรอตรรกะแบบอปนย จะเปนการวจย

ทตองการหาขอมลจากกรณศกษาหลายๆกรณเพอนำาไปสการพฒนาทฤษฎขนมาใหม

น กวจยท ใชตรรกะแบบนจะมข นตอนของการวจยสำาคญๆ 3 ขนตอน คอ

1.การสง เกต (Observation) หมายถ งการเก บรวบรวมขอมลนนเอง โดย

-เลอกหวขอ-กำาหนดวตถประสงคของการศกษาวาตองการจะรใน

เรองอะไร เชนถาจะศกษาเรองยาเสพตดจะตองระบวาเราตอการรอะไรทเกยวกบยาเสพตด

วตถประสงคของการศกษาเปนเสมอนคำาถามทเราจะตองหาคำาตอบนนเอง

การทวธการแบบ Inductive เปนวธการทมเปาหมายเพอตองการสรางทฤษฎขนมาใหม แตหากนกวจยไปเอาทฤษฎเดมมาเปนกรอบจะทำาใหเขาไมสามารถคนพบอะไรใหมได

ดงนนในขนของการส ำารวจวรรณกรรมนกวจยทใช ตรรกะแบบ Inductive จะทำาเพยงเพอสำารวจวามใครศกษาเกยวกบเร องทตนเองจะศกษาไวบางแลวเทานน แตจะไมนำาทฤษฎทมอยเดมมาเปนกรอบจำากดในการศกษาวจย เมอถง

126

เวลาในการเกบขอมลจะตองเกบขอมลใหมากทสดเทาทจะมากได

การวจยโดยใชหลกตรรกะแบบนจงจะไมตงสมมตฐาน เพราะสมมตฐานจะกลายเปนกรอบจำากดในการศกษา

2.การคนหาแบบแผนของขอมล หลงจากไดขอมลมาแลวจะตองมการคนหาแบบแผนของปรากฎการณทเราศกษา เชนถาเราศกษาเร องการเลอกตงหลายๆคร งเรากจะพบแบบแผนทเกยวของกบการเลอกตง เชนแบบแผนเกยวกบพฤตกรรมของผสมคร แบบแผนพฤตกรรมของผเลอกตง

นกวจยจะนำาขอมลทได มาสรปมาเปนแบบแผนโดยอาศยความคดและคานยมของนกวจยมาใชในการสรปดวย

3.การสรปผลการวจย ทงนผลสรปของการวจยนนถอเปนขอสรปชวคราว ซง

อาจจะยงไมถกตอง หรอเชอถอไมไดทงหมด เพราะเปนแคขอสรปจากการศกษาแค 1 คร ง หรอเปนการศกษาจากคนๆเดยว

ดงนนจงตองรอการวจยซ ำาในเร องเดยวกนแตอาจจะตางกนทงในแงสถานท เวลา และกลมตวอยาง

และในอนาคตหากมการวจยซำาในปญหาเดยวกนหลายๆครงและพบวาผลการวจยออกมาคลายกนหรอเหมอนๆกน เรากสามารถสรปวาแบบแผนของปรากฎารณทคนพบจากผลของการศกษาใหเปนทฤษฎขนมา และนำามาใชในการอธบายปรากฎการณทเกยวของตอไป

-Deductive หรอตรรกะนรนย เปนตรรกะทนำามาใชเพอพสจนหรอทดสอบทฤษฎทมอยเดม จะเกดขนเมอนก

127

วชาการตองการทจะหาคำาตอบวาทฤษฎทมอยนนยงใชไดอยหรอไม

เมอตองการพสจนหรอทดสอบทฤษฎทมอยแตเดมนกวจยจงตองเอาทฤษฎทตองการทดสอบมาเปนตวตงในการทำาวจย ตองไปดวาทฤษฎทเราจะศกษานนมขออธบายวาอยางไร

เชนถาเราศกษาเร องพฤตกรรมการเมอง และไปดทฤษฎพฤตกรรมทางการเมอง ทบอกวาพฤตกรรมทางการเมองมความสมพนธกบปจจยทางเศรษฐกจและสงคม

ทฤษฎดงกลาวจะเปนกรอบในการศกษาเพอไปดวาขอเทจจรงทเปนอยนนตรงกบคำาอธบายทฤษฎไดหรอไม ถาไมตรงแสดงวาเรากำาลงแยงวาทฤษฎเร มไมเปนจรงอกตอไป เพราะใชอธบายปรากฎการณในสงคมไมไดตอไป

ดงนนตรรกะแบบ Inductive จะเรมจากการทนกวจยไมมพรหมแดนตางจากนกวจยทใชตรรกะแบบ Deductive ทจะมกรอบหรอมพรหมแดนทมาจากทฤษฎ

กระบวนการในการวจยทใชตรรกะแบบ Deductive 1.การตงสมมตฐานทฤษฎในทางการเมองจะเปนทฤษฎมความคลมเคลอ

เชนทบอกวาพฤตกรรมทางการเมองมความสมพนธก บปจจยทางเศรษฐกจและสงคม คำาวาพฤตกรรมทางการเมองจะมการใหคำานยามทหลากหลายวาอะไรคอพฤตกรรมทางการเมองบาง เชนเดยวกบคำาวาสถานะทางเศรษฐกจและสงคมกจะไมมความชดเจนวาหมายถงอะไรบาง

128

ดงนนการวจยทตองการพสจนหรอทดสอบทฤษฎจงเปนสงทยากวาจะเราวดหรอพสจนอะไร นกวจยจงตองทำาในสงทจะทดสอบใหมความชดเจนเสยกอน การะทำาดงกลาวเรยกดงนนนกวจยจงตองสรางสงทเปนตวแทนของทฤษฎเสยกอน

เชนจากทฤษฎทบอกวาพฤตกรรมการเมองมความสมพนธกบปจจยทางดานเศรษฐกจ อาจจะกำาหนดวา

1.ระดบการศกษามความสำาคญกบการไปลงคะแนนเสยงเลอกตง

โดยการศกษากคอตวแทนตวหนงของปจจยทางดานเศรษฐกจและสงคม และถอวาการไปลงคะแนนคอตวแทนของพฤตกรรมทางการเมอง

2.มความสมพนธระหวางรายไดดบการไปใชสทธเลอกตง

3.มความสมพนธระหวางอาชพกบการเปนสมาชกพรรคการเมอง

การสรางตวแทนของทฤษฎเหลาน จะแสดงใหเหนความเฉพาะเจาะจงในการศกษามากขน และ ตรงนคอสมมตฐานการวจยนนเอง ซงเปนความคาดหวงของผวจย ซงเปนความคาดหวงทอยบนพนฐานของทฤษฎ

สมมตฐานการวจยจงเปนตวแทนของทฤษฎนนเองเชนถาเราจะศกษาวามความสมพนธระหวางระดบการ

ศกษากบการไปเลอกตง เวลาเราจะเกบขอมลเรากจะตองถามอยางนอย 2 ขอตอกลมตวอยางคอ กลมตวอยางจบการ

129

ศกษาระดบใด และถามวาในการเลอกตงไปใชสทธในการเลอกตงหรอไม

ดงนนการตงสมมตฐานจะตงขนตอเมอเราใชตรรกะแบบ Deductive ในการวจยหรอเราตองการวจยเพ อทดสอบทฤษฎ

2.การเกบรวบรวมขอมล เมอตงสมมตฐานแลวกจะมาถงขนตอนการเกบรวบรวมขอมล จากกลมตวอยาง การเกบขอมลโดยใชตรรกะแบบ Deductive จะตองเกบภายใตกรอบสมมตฐานทวางเอาไว

นกวจยทใชตรรกะแบบนจะถามเฉพาะขอมลทอยภายใตกรอบสมมตฐานเทานน ตางจากนกวจยทใชตรรกะแบบ Inductive ทจะไมมขอจด

ขอมลทเราเกบมาไดจะนำามาสคำาตอบวาสมมตฐานทเราวางไวนนจรงหรอไม

3.การวเคราะหขอมล จะอาศยสถตมาเปนเครองมอในการว เคราะห ถ าพบวาผลการว เคราะหว า เรายอมรบสมมตฐานแสดงวาเรายอมารบทฤษฎนนเอง แตถาขอมลทออกมาพบวาเราปฏเสธสมมตฐานแสดงวาเราไมยอมรบทฤษฎนนอกตอไป

นนคอสาระสำาคญหลกของระเบยบวธวจยทนกศกษาสามารถนำาเอาไปตอยคำาถามสำาหรบขอสอบในการวจยไมวาคำาถามจะออกมาในรปแบบใด

ถาอาจารยเปนคนถามอาจารยอาจจะถามวา การวจยกบทฤษฎมความสมพนธกนอยางไร การวจยทใชตรรกะแบบ

130

นรนยและตรรกะแบบอปนยมเปาหมายและกระบวนการทแตกตางกนอยางไร

หรอถามวา การวจยจำาเปนตองมสมมตฐานเสมอไปหรอไม เพราะเหตใด หรอถามวาการวจยสามารถท ำาซ ำาเร องเดยวกนไดหรอไม เพราะอะไร

ถาอาจารยถามจะหนไมพนเร องเหลาน แตถ าเป นอาจารยทานอนๆกอาจจะออกในสงทอาจารยทานนนเหนวามความสำาคญ

คำาถาม-การวจยเชงคณภาพจำาเปนตองมกรอบแนวคดหรอกรอบในเชงทฤษฎหรอไม ตอบ-ลกษณะของการวจยเชงคณภาพ

1.ตองศกษาในภาพรวมไมมองในแงมมใดแงมมหนง2.การวจยเชงคณภาพตองใชตรรกะแบบ Inductive3.ผวจยตองเขาไปอยในสถานการณหรอพนทปรากฎกา

รณนนๆเกดขนดงนนการวจยเชงคณภาพนกวจยจ ำาเปนตองรต อง

ศกษาทฤษฎ แตไมไดนำาเอาทฤษฎมาเปนกรอบจำากดในการศกษาหรอการเกบขอมล ดงนนในการวจยเชงคณภาพตองมบททวาดวยการทบทวนวรรณกรรม

ส ร ป ว ช า PLAN A 2543

131

โดยอาจารย นยม รฐอมฤต อ.สชาต และอ.ศภสวสด

อ.สชาต-วชารฐศาสตรไมสอนใหคนคดแบบกลไก แตสอนใหคนคดในสงทเปนนามธรรมและทำาใหเปนรปธรรมเปนบางเร อง ในทางรฐศาสตรไมมอะไรทเปนเทคนคทจะนำาไปใชอธบายปรากฎการณในทกๆเรอง

รฐศาสตรไมใชวศวกรรม เราจงไมสามารถทจะทำาใหองคความรของรฐศาสตรใหเปนเทคนค หรอเปนวธการทจะใหน กศกษารบฟงและจดลงไปและบอกวานนคอส งทใชได ปญหาของเราทเจอคอทผานมาคอนกศกษาตอบคำาถามเหมอนก นหมด ซ ง เป นป ญหาท น าปวดหวมาก เพราะนกศกษามกเกงขอสอบวาจะออกประเดนไหน แตพอขอสอบไมออกอยางทเกง แตนกศกษากยงเขยนตามทเตรยมมากจะตอบขอสอบไมได เชนเราพบเสมอวานกศกษาพยายามใชทฤษฎระบบ หรอทฤษฎลำาดบขนของความตองการของมาสโลว ทงๆทไมเขากบคำาถามทขอสอบถาม

เพราะจรงๆแลวรฐศาสตรสอนใหคนคดตางกน หรอสอนใหคนทะเลาะกน รฐศาสตรเสนอใหเหนความขดแยง สอนใหเหนปญหาและการแกปญหา อาจารยมองวาการสอบ Comprehensive เป นกระบวนการหนงท จะฝกฝนให นกศกษาเปนนกรฐศาสตร นกศกษาจงควรจะตอบขอสอบตางกน เพราะในทางรฐศาสตรไมสามารถชผดชถกได แตตองแสดงใหเหนเหตผลตอประเดนทเราน ำามาเสนอ และนกศกษาสามารถเหนแยงกบความเหนในขอสอบของอาจารยได

132

การสอบประมวลความร หรอเรยกวาการสอบขอเขยนพศดาร คอการสอบทคอนขางกวาง เนนการรกวาง เนนความเป น Generalist ของน กศ กษา และ เน องจากหลกสตรนเปนหลกสตรแบบ Block Cause วชาตางๆกจะเปนการยำาใหญความรหลายวชามาอยในวชาเดยวกน

การสอบประมวลผลกจะใหนกศกษาบอกวาไดอะไรเปนกลมเปนกอนจาการเรยน การสอบ Comprehensive คอการวดวานกศกษารอะไรบาง อานหนงสออะไรบาง และนกศกษาตองสงเกตไดวาในแตละวชามนกทฤษฎอะไรบาง

ในการสอบประมวลผลความรอบรตองการวดนกศกษา 3 ดานดวยกนคอ

1.วดองคความรทางรฐศาสตร คอเรองของหลกการ คอนเซปตและทฤษฎของนกวชาการตาง เชนทฤษฎกลม ทฤษฎระบบ แนวคดพหนยม แนวคดนโอมารกซส ทฤษฎทงใหญและเลกทผานตาไปในแตละวชา นกศกษาตองประมวลออกมาไดทงหมด เชนพอเหนคำาวา Pluralist จะตองมองออกเลยวา อำานาจกระจายไปทวทงสงคม ไมไดกระจกตวอยทรฐเพยงจดเดยว

หรอเมอนกศกษาเหน Term หรอคำาศพทเลกๆ ตองนกออกวาคออะไร ถาทำาไดอยางนจะสอบผานไดอยางแนนอน ทงนนกศกษาเพยงแตรเฉพาะทฤษฎหลกๆเทานน

2.วดในเรองการวจย การวจยเปนการแสวงหาความร ใหม หรอการอธบายปรากฏการณจรงเชอมโยงสงตางๆกนเขาเปนระบบ หรอเอาทฤษฎและความคดบางเร องไปอธบายขอเทจจรงในสงคมได นนหมายความวาถาวดเราเร องวจย

133

เราจะตองมองภาพของโครงรางการวจย (Research Proposal ) ออกมาใหได

โดยขอสอบอาจจะออกมาใหเขยนโครงรางการวจยในเรองใดเรองหนงคอตองเขยนสภาพปญหา ความสำาคญของปญหา การเกบขอมล กระบวนการวจย การใชเครองมอ และนำาไปสการอธบายสมมตฐาน กคอยกวชา 798 ใหดอกคร ง เปนการยนยนวาเรารกระบวนการวจย

3.วดการประยกตใช เพราะนอกจากนกศกษาตองร เร องทฤษฎแลว นกศกษาสามารถแสวงหาความรไดแลว น กศ กษายงต องน ำาความร ไปประย กต ใช ได เพราะน กรฐศาสตรทำาหนาทนำาเอาทฤษฎมาสมพนธกบชวตประจำาวนของคน ถาไมนำามาใชวชารฐศาสตรกจะตาย และไมรจะเรยนไปทำาไม

และสงทตองคำานงถงกคอ ในยคสมยของเรานนวชารฐศาสตรเพยวๆ ไมเพยงพอทจะน ำาไปอธบายสงคมได เราจำาเปนตองเชอมโยงรฐศาสตรกบศาสตรอนๆ เราตองรวาองคความร และทฤษฎในวชาอนๆ ไมวาจะเปนเศรษฐศาสตร สงคมวทยา ประวตศาสตร อนมความจำาเปนในการดงมาชวยในการศกษารฐศาสตรทงสน

ดงนนวชาการปจจบนจงจะเปนวชาทเชอมโยงกน เชนวชาพรรคการเมองกจะไมใชวชาเดยวทเราจะน ำามาแสดงสภาวะความไมเปนประชาธปไตย แตเราตองนำามตจากศาสตรอนๆมาใชดวย

เชนเวลาเราจะถงพดการพฒนาประเทศ หรออธบายถงความยากจนของคนในชนบท เราจะอธบายโดยใชรฐศาสตร

134

อยางเดยวไมได แตจะมกรอบความรทฤษฎทกวางกวานนและเชอมโยงมาสนบสนน เพราะการพฒนานนเกยวของกบการพฒนาเศรษฐกจ การพฒนาการเมอง การพฒนาสถาบน ดงนนการพฒนาจงไมใชการเพมเมดเงนในกระเปา หรอการพฒนาเศรษฐกจอยางเดยว แตเกยวกบสงคม การศกษา วฒนธรรม วถชวต ซงบางครงในเรองเหลานรฐศาสตรเพยงอยางเดยวอธบายไมได

ดงนนคำาวา Interdisciplinary จงเปนสงทจะฝากกบน กศ กษา Interdisciplinary ซ งหมายถ งการศ กษาปรากฏการณทางสงคมโดยใชสหวทยาการ ค ำาวา Multi disciplinary กจะหมายถงการนำาเอาหลายศาสตรมาศกษา เราจะเหนวาปจจบนมวชาทเป นวชาลกผสมมากขน เชนเศรษฐศาสตรการเมอง สงคมวทยาการเมอง สงคมวทยาการพฒนา ซงเปนการเชอมโยงวชาการ 2 แขนงเขาดวย

เชนการจะวเคราะหเร องการเตบโตของชนชนกลางในเมองไทยเราจะใชวชารฐศาสตรเขาไปจบอยางเดยวไมได เพราะเร องของชนชนมความเกยวของกบสงคมวทยา ขณะเดยวกนเรากจะเลยมตทางเศรษฐศาสตร เร องวถการผลต ไมไดเชนกน

อกเร องทน กศกษาตองท ำาความเขาใจคอ เวลาเราตดตามขาวสาร สงทเราเหนคอรปแบบของการเปลยนแปลงของสงคม นกศกษาปรญญาโทตองอานขาวและมองเหนขาวนนทแตกตางไปจากชาวบานทวไป กระแสการเปลยนแปลงทางสงคมทเปนบรบทแวดลอมเราอยนนบอกไดนอกเหนอไปจากขาวทนำาเสนอในสอมวลชน

135

เชนถาพดวาเวลานในกรอบแนวคดเกยวกบการพฒนา ไมวาจะเปนทฤษฎการพฒนา ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ เวลานจะมกระแส 2 กระแสทเผชญหนากน คอแนวคดการพฒนาประแสหลกทมงสรางความเตบโตทางเศรษฐกจและพฒนาอตสาหกรรม เพราะเชอวาการพฒนาแบบนจะท ำาใหเกดการ Trickle Down หรอกระจายการพฒนา การะจายความรำารวยในภาคสวนอนของสงคมดวย

ขณะเดยวกนกมแนวคดท 2 ทกำาลงเกดขนในเวลานเชนแนวคดเศรษฐกจพอเพยง การกลบไปชนบท แนวคดประชาสงคม เศรษฐกจเลยงตนเองได

ตรงนเรยกวามการเปลยนองคความร มการเปลยนความคด จากเดมทเชอในแบบหนงกนและใชเปนกรอบในการอธบายหรอเปนเปาหมาย กจะเปลยนมาเปนอกแบบหนง ทเรยกวาการเปลยนกระบวนทศน หรอ การเปลยนแปลงพาราไดม (Paradigm Shift)

การเปลยนกระบวนทศนคอการเปลยนทศนะรวมกนของกลมนกคดทฤษฎ นกวชาการ กลมเคลอนไหว เปนการเปลยนมมมองใหม

ดงนนการมองใหเหนกระบวนทศนและระบบคดของคนในสงคมเปนภาระกจของนกรฐศาสตร ซ งเม อมการเปลยนกรอบแนวคด จะนำาไปสการเปลยนแปลงวธในการปฏบตดวย

อกประเดนทเปนเรองใหญทนกศกษาตองเตรยมในการแสดงความเปนนกรฐศาสตร คอเราตองรวาสถานภาพของ

136

วชาทเราเรยนอยนนมอะไรบาง ซงสงทนกศกษาตองแสดงใหเหนคอ

1. รฐศาสตรเป นแขนงวชาการ น นค อรฐศาสตร เก ยวของก บการ เมอง เก ยวของก บ เร องร ฐ State นกศกษาตองรวารฐกบรฐบาลไมเหมอนกน คำาวารฐบาลไทยกบรฐไทยนนแตกตางกน ถาเราไมเขาใจการตอบคำาถามอาจจะหลงประเดน

รฐศาสตรยงเกยวของกบอำานาจและ การความสมพนธของการจดสรรผลประโยชนทางสงคม ในสมยกอนอำานาจในหารจดสรรประโยชน เราจะพดถงความสมพนธระหวางภาคสาธารณะกบภาคเอกชน แตปจจบนมภาคประชาชนเปนภาค ท 3 เขามาเกยวของ นนคอการเกดขนของขบวนการทางสงคม ขบวนการเคลอนไหวทางสงคม เชนเอนจโอ เราตองทำาความเขาใจบทบาทของตวแสดงเหลาน โดยทำาความเขาใจกบทฤษฎทเกยวของดวย

รฐศาสตรเกยวของกบการตดสนใจ เราตองไปดวามทฤษฎทเกยวของกบการตดสนใจ อยางไรบาง รวมทงทงการกำาหนดนโยบาย การนำานโยบายไปปฏบต

นคอแขนงของวขารฐศาสตร หรอ Focus of Study ของรฐศาสตร ทเราสนใจกนในปจจบน

2. ตองรจกรฐศาสตรในฐานะวชาชพ เวลานกยงมการถกเถยงวารฐศาสตรเปนวชาชพ (Professionalism) หรอไม การเปนวชาชพหรอไมนนประกอบดวย 2 สวนคอ ความร ทฤษฎ และคณธรรม จรรยาวชาชพ เชนหมอจะตองมความร เรองแพทยและคณธรรมของวชาชพหมอ

137

วชาชพกบอาชพนนจะตางกนเชนมอไซดรบจางอาจจะเปนอาชพแตไมมว

3. เราตองรวารฐศาสตรมเปาหมายอยางไร โดยรวมแลวรฐศาสตรมหนาท

-ตองพฒนาและสรางทฤษฎใหม ตรงนเปนภาระกจทออกจะหนก เพราะทฤษฎมการพฒนาตลอดเวลา

-ตองสามารถอธบายความเปนจรงทางสงคมในมตทางการเมอง เชนเราอธบายไดอยางเปนรปธรรมตอคำาถามวาทำาไมการเมองไทยยงไมพฒนา

-รฐศาสตรควรจะทำานายคาดคะเนปรากฎการณทางการเมองได มองไดวาการเปลยนแปลงทางสงคมจะเปนอยางไรในอนาคตอนใกล รวมทงวเคราะหใหเหนแนวโนมของสงคม

-นำาไปใชในการแกปญหาประเทศชาต และถอวาเปนเปาหมายสงสดของนกรฐศาสตร

อ.นยม-สงทอาจารยสชาต พดไปนนจะอยในขอสอบคอมอยางแนนอน เพราะเปนแกนของวชารฐศาสตรในระดบ Advance ซงนกศกษาตองรหลกของการแสวงหาความร หลกของการวเคราะห หลกของการพฒนาตางๆ คนทเปนมหาบณฑตตองทำาสงเหลานไดพอสมควร

ทงนรฐศาสตรเปนยอดของวชาอนๆอกทหนง ดงนนรฐศาสตรต องเอาความร สาขาอ นๆเขามาใช ท ำา ใหน กรฐศาสตรตองรกวางมาก เพราะเราไมสามารถชใหเหนอะไรไดเลยถาเราไมมความรสาขาอนๆ

อ.สชาต-เวลาเราอานตำารารฐศาสตร จะเตมไปดวยศพทมากมาย มการผลตศพทขนมาทกวนและคำาเลกๆเพยง

138

คำาเดยวบางทจะเปนคอนเซปตทสำาคญ เชนคำาวาพหนยม จะต องร ถ งต วแบบ และควรร ว า เป นอยางไร หรอค ำาว า Marxism นนตองรเลยวาคอสำานกคด หรอความคดหนงทอธบายโลก นกศกษาตองตคำาหรอคอนเซปตเหลานใหแตก อยาตอบขอสอบโดยใช Commonsense เพราะคอมมอนเซนทนนทกคนมได แตจะไมมหลกการเวลานำาไปเขยนขอสอบ

อกประการเราตองรวาทฤษฎแตละทฤษฎมระดบในการอธบาย (Level of Analysis) ดวย เชนทฤษฎระบบนนทกคนจะชอบเพราะจ ำางาย แตจรงแลวทฤษฎระบบนนเปนในระดบแมคโคร บางคร งอธบายสงเลกๆไมได เชนอาจจะอธบายเรองการประทวงของสมชชาคนจนไมได หรอถาไดกจะไมดนก ดงนนเราตองรวาทฤษฎนนมระดบการวเคราะห อยางไร

หรอพอสคอรบโมเดล ของลเธอร กลลค นกศกษาจะใชบอยมาก จะเปนทฤษการจดองคการถถาขอสอบใหวเคราะหระบบงานในองคการกเอามาตอบได แตพอสคอรบอธบายปรากฏการณทใหญกวานนไมได เชนอธบายเรองการการเอารดเอาเปรยบทางการคาระหวางประเทศไมได

นอกจากนนกศกษาตองรวาทฤษฎนนๆอยในแนว คอเปนทฤษฎกระแสหลก (Mainstream) หรอกระแสตาน เชนในเร องการคาระหวางประเทศบางคนอาจจะมองวาเปนความรวมมอระหวางประเทศ ถามองอยางนเวลาอธบายกจะตองหยบยกทฤษฎกระแสหลก เชนทฤษฎแหงความรวมมอ

139

แตถาคนทมองวาการคาระหวางประเทศคอโครงสรางของการเอารดเอาเปรยบขามชาต กจะตองใชทฤษฎทเปนทฤษฎตาน

และถาครงโจทยถามเรองความไมเสมอภาคนกศกษาจะตองทฤษฎทมลกษณะขดแยงมาอธบาย

เพราะถานกศกษาหยบเอาทฤษฎไปใชไมสอดคลองกบคำาถามกจะพลาดได

อ.นยม รฐอมฤต-ทอาจารยสชาตพดไปนน นนคอแนวทางการศกษารฐศาสตรในระดบสง และสงทนกศกษาตองถามกคอการเมองคออะไร และเราศกษาการเมองไปทำาไม

โดยสวนตวอาจารยมองวาการศกษาการเมองคอการศกษาการจดรปแบบความสมพนธของการใชอำานาจของคนในสงคม วาใครจะเปนผใชอำานาจ ใครจะอยใตอำานาจ อำานาจนนไดมาอยางไร ใชไปอยางไร และใชเพอเปาหมายใด นคอสงทนกรฐศาสตรตองใหความสนใจ

หนงสอของอรสโตเตล คอ Politics สงทแรกทเขาพยายามอธบาย กคอการเมองคออะไร และมไวเพออะไร ซงอรสโตเตลมองวาการเมองเพอมไวสงเสรมคณธรรมและศลธรรม และการจะทำาใหการเมองบรรลถงเปาหมายดงกลาวไดอยางไรนน เปนคำาถามทนกรฐศาสตรตองตอบ

สำาหรบวธการในการจดรปแบบของอำานาจ อาจจะเปนผปกครองคนเดยว เปนหมคณะ หรอใหคนสวนใหญเขามาปกครอง จากนนกมวธการ และมยทธวในการบรรลเปาหมาย

140

โดยตองคำานงถงวามทรพยากรวาจะตองใชอะไรบางตามยทธวธนนบาง

เมอเราคำานงถงสงเหลานดานหนงกนำาไปสการปฏบต กคอเรองของการบรหาร

อรสโตเตลยงพดคอการวเคราะหการเมอง เพราะจะทำาใหเขาใจสงคมทเปนอย มากขน ทงนการวเคราะห เพอจะเขาใจอะไรสกอยางจะตองทำาโดยแยกองคประกอบของสงนนใหถงหนวยยอยมากทสด ดวาสงตางๆนนมองคประกอบ และแตละสวนมความเกยวพนกนอยางไรบาง มลกษณะการทำางานอยางไร

ทอาจารยพดนนคอรฐศาสตรในแนวปรชญา เปนแนวการคดจนตนาการ ทมอรสโตเตล และคนอนอกหลายคนทจะชใหเหนถงวธการในการปกครอง เชนแนวคดของฮอบ รสโซ มองเตสกเออ กจะเสนอวธการจดการปกครองทงสน

เชนมองเตสกเออเลอกสงเกตการเมองในประเทศองกฤษพบวา ในองกฤษนนมการปกครองแบงแยกอำานาจออกเปน 3 ฝาย องกฤษจงเปนตวแบบในการเมองการปกครองทคนในยโรปสนใจและลอกเลยนแบบ มองเตสกเออจงนำาเสนอแนวคดนวาทำาใหระบบการเมองขององกฤษมความเปนประชาธปไตย กคลายกบระบบการเมองของเราทมองวาเวลานนกกรเมองใชอ ำานาจแบบขาดการตรจสอบ สรางความร ำารวยใหกบตนเองโดยทกฎหมายไมสามารถลงโทษได ดงนนเราตองมาคดวากรอบทมองเตสกเออเสนอไวนนพอเพยงหรอไม

141

ดงนนถาถามวาการเมองคออะไร มเปาหมายคออะไร กตองตอบวาการเมองคอการจดระบบการใชอำานาจทางสงคม เพอใหเกดผลตามทเราปราถนา และสงทเราปราถนาคออะไร กจะตองกำาหนดอกมา รวมทงทงกำาหนดวธการทจะเขาสเปาหมายนนอยางชดเจน สรางกลไกตางๆขนมารองรบ เพอใหเปาหมายทตองการบรรลผลได

การมองการเมองอยางงายๆแบบนกจะทำาใหเราเขาใจไดมากขน

ถาเทยบรฐศาสตรกบการแพทย แพทยจะเปนการรกษาเปนรายบคคล แตรฐศาสตรคอวชารกษาความเจบปวยของสงคม เนนการรกษาเยยวยาสงทเกดขนในปจจบน คนเรยนรฐศาสตรจงตองสนใจเหตการณปจจบน ตองอยในกระแสทจะใหความเหนตอสงตางๆได

อาจารยศภสวสด-ทผานมาทงอ.นยมและ อ.สชาต ไดเป ดประเดนทส ำาคญของรฐศาสตรวาคออะไร มน ยามทเหมอนกบการเมองหรอไม หรอเหมอนการปกครองหรอไม แมวาคำาเหลานจะไมมความหมายทเคลยรนก แตตองเขาใจวาคำาเหลานมนยทแตกตางกนอยางไรบาง

และในสงทอาจารยจะพดกคอตว Approach หรอกรอบวเคราะหทนกศกษาสามารถนำาไปเปนเครองมอในการวเคราะห

แตกอนอนนนเราจะพดถงภมหลงของการศกษา อยางท อ า จ า ร ย ส ช า ต พ ด ไ ป ว า ก า ร ร ฐ ศ า ส ต ร เ ป น Interdisciplinary นนคอประเดนทจะตองทำาความเขาใจ เราตองยอมรบวารฐศาสตร หรอศาสตรแหงรฐเปนศาสตร

142

ใหม เกดขนทหลงถาเทยบกบศาสตรทางสงคมวทยาหรอกฎหมาย เมอเกดขนทหลงรฐศาสรกพยายามเชอมโยงองคความรอนๆเขามา

เราจะเหนวารฐศาสตรกระแสหลก หรอรฐศาสตรเชงพฤตกรรมศาสตรนำาเอาความรดานสงคมศาสตรแขนงอนมาสรางทฤษฎทางรฐศาสตร

นอกจากนอาจารยจะพดถงยคตางๆของการศกษารฐศาสตร การทำาความเขาใจกบยคตางของการศกษาทางรฐศาสตรจะทำาใหเราเขาใจทชดเจนวาวชาตางๆทเรยนไปนนมนมลกษณะการคลคลายขยายตวของมนอยางไรและทำาใหเรารวาสงทเราเรยนนอยตรงไหนของรฐศาสตร โดยยคของการศกษารฐศาสตรแบงออกเปน

1. ยคปรชญาทางการเมอง เปนยคแรกของการศกษารฐศาสตร ซงสบเนองมาตงแตสมยอรสโตเตล และในศตวรรษท 19 การศกษายคปรชญาทางการเมองเร มเบาบางลง

การศกษาในยคปรชญาทางการเมองจะเรยกวาการศกษาแบบ Normative คอศกษาโดยอาศยคานยมสวนตว เป นความพยายามทจะบอกวาส งท ควรจะเปน ตองเปนอยางไร เชนอรสโตเตลบอกวาการเมองทดคอการปกครองแบบ Polity ซงหมายถงการปกครองโดยทมชนชนกลางจำานวนมาก เพอประโยชนของคนจำานวนมาก

การมองอยางนนเปนเรองคานยม หรอขอเสนอสวนตว ซงนอกจากอรสโตเตลแลวกยงมคนอนอกมากในทศกษาใน

143

แนวปรชญาทางการเมอง (อยางทอาจารยสทธพนธและอาจารยนยมพด)

แนวทางการศกษาเชงปรชญาทางการเมองยงใชไดในทกวนน ถาเราใชแนวทางนมาใชในการวเคราะหขอสอบกสามารถทำาได

เชน จอหน สจวต มลลบอกวาในระบบประชาธปไตยเสยงในการโหวตไมควรเทากนเชนนกวชาการอาจจะม 3 โหวต ประชาชนมโหวตเดยว และแทคโนแครตควรม 2 โหวต แตแนวคดของมลลนนไมมใครยอมรบเพราะเราเชอวาทกคนควรจะม 1 เสยงเทานน แตการเขยนขอสอบ เราสามารถนำาเอาคำาพดของมลลมาใชได ถานกศกษาเช อวาคนทมการศกษานอยจะคดไมเหมอนกบคนฉลาดหรอเรยนมากกวา

ยคท 2 ยคกฎหมายและสถาบน เปนพฒนาการขนตอมา ซงเปนผลทเกดมาจากยคแรก ทเดมนนในการปกครองมกษตรยเปนผปกครองตอมากระษตรยมอำานาจลดลง อนเกดจากแนวคดของนกคดกลมสญญาประชาคม ทำาใหมการถายโอนอำานาจจากสถาบนกษตรยมาส Mass มากขน คออำานาจไมไดรวมศนยอกตอไป เมออำานาจถายโอนมาทประชาชนประชาชนรดวาไมสามารถปกครองโดยคนทกคนไดจงทำาพนธสญญาทจะมอบอำานาจใหคณะบคคลไปปกครองแทน

จดนเปนจดททำาใหเกดสถาบนทางการเมองขน โดยเรมตนโดยการทำาขอตกลงในรปของรฐธรรมนญทกำาหนดอำานาจหนาทของสถาบนตางๆ เมอมกฎหมายและมสถานตางๆเกดขน แนวทางในการศกษารฐศาสตรจงเปลยนมาสแนวทางท

144

เรยกวาแนวกฎหมายและสถาบนในทางการหรอ Legal and Institutional Approach

แนวทางการศกษาแนวนจะเนนหรอการดทรฐธรรมนญหรอกฎหมายในฐานะทเป นหวใจของระบบการเมองวา รฐธรรมนญเขยนไวอยางไร โครงสรางการเมองเปนอยางไร และโครงสรางกำาหนดหนาทบทบาทอยางไร เชนรฐบาลทำาอะไร ศาลทำาหนาทอะไร

ทกวนนแนวทางนกยงมใหเหนโดยเฉพาะงานเขยนของนกวชาการหลายทานกอาศยแนวกฎหมาย

แตถาเราจะใช Approach กฎหมายและสถาบนมาใชในการวเคราะห อาจจะไมสามารถอธบายภาพแท จรงของการเมองไดมากนก คออาจจะไมสามารถตอบค ำาถามวากระบวนการทางการเมองทเปนอยนน อะไรคอสาเหตแหงปญหา

และถาศกษาตามแนวทางนเพยงแตดไดวากฎหมายใหโครงสรางทำาอะไรไดบางแตไมสามารถอธบายภาพความเปนจรงทเกดขนในทางการเมอง ไมสามารถเขาใจพฤตกรรมทแทจรงของระบบการเมอง ไมสามารถอธบายการเมองในระดบลางได

ถาเราใชวธการนก จะเปนคนทเน นการพรรณนา วาสถาบนมหนาทอยางไรบาง โดยไมสามารถอธบายในความจรงได เหลานคอจดออนของแนวทางการศกษาในยคสถาบนและกฎหมาย

จากจดออนตรงนนำาไปสการศกษาในยคตอทเรยกวา ยคพฤตกรรมศาสตร

145

3. รฐศาสตรยคพฤตกรรมศาสตร ยคนเรมตนตงแตสงครามโลกครงท 2 เปนตนมาจนถง ป 1970 การศกษาในยคนมงทจะอธบายพฤตกรรมของมนษยมากขน เนนอธบายพฤตกรรมทเปนจรง

ขอดของยคพฤตกรรมศาสตรกคอสามารถอธบายปรากฎการณจรงไดมากขน แตกมจดออนเชนกน เพราะพฤตกรรมศาสตรมความพยายามทจะมงสรางทฤษฎในเชงประจกษ (Empirical Theory) โดยการยมความรของศาสตรอนๆเขามาเชนวทยาศาสตร หรอคณตศาสตร เราจงเหนวาระเบยบวธวจยของรฐศาสตรในยคนจงเตมไปดวยตวเลข เตมไปดวยสถต เพราะตองการใหรฐศาสตรเปนศาสตร ตองการใหโตแยงไมได ตองการใหรฐศาสตรแจงนบได

และนคอสงทเปนจดออนเพราะรฐศาสตรศกษาเกยวกบพฤตกรรมของมนษยซงแจงนบไดยาก เชนเราไมสามารถทจะพดไดวาคนทมาฟงการบรรยายมแรงจงในระดบ 5 สวนคนทไมมาฟงมแรงจงใจในระดบ 0

แตตองยอมรบวายคพฤตกรรมศาสตรนำามาซงทฤษฎและกรอบแนวคดในทางรฐศาสตรมากมายและเปนทฤษฎทเราเรยนกนในทกวนน

เชนทฤษฎโครงสรางหนาทกเปนกรอบแนวคดอนหนงของการศกษารฐศาสตรในยคพฤตกรรมศาสตร ซ งเรากสามารถนำาเอากรอบโครงสรางหนาทมาใชได ซงหมายถงการมองสงตางๆเปนองครวมวาทกสงคมจะมการทำาหนาทบาง

146

อยางทจำาเปน ซงกรอบโครงสรางหนาเปนพนฐานในกรอบวเคราะหอนๆ

และกรอบอยางหนงทเกดตามมากคอกรอบทฤษฎเชงระบบ ซงเปนการนำากรอบเชงโครงสรางหนาทไปเชอมโยงเปนระบบมากขนทฤษฎระบบ ซงทง 2 กรอบใหญทเปนผลมาจากพฤตกรรมศาสตร

และกรอบเหลานสามารถนำามาวเคราะหในการตอบขอสอบได

ในยคพฤตกรรมศาสตรยงมกรอบ Socialization และ Political culture หรอกรอบสงคมประก ตและวฒนธรรมทางการเมอง ทบอกวาวฒนธรรมทางการเมองคอเครองสะทอนพฤตกรรมมนษยในทางการเมอง ซงคนทศกษาเรองวฒนธรรมการเมองกคอกาเบรยล อลมอลด บอกวาวฒนธรรมทางการมรปแบบตางคอ คอวฒนธรรมทางการเมองแบบค บแคบ วฒนธรรมทางการเมองท ยอมรบกฎหมาย และวฒนธรรมการเมองทประชาชนตองการมสวนรวมทางการเมอง

และกระบวนการสงคมประกตและวฒนธรรมการเมองนนจะแยกออกจากกนไมได เพราะสงคมประกตน ำาไปส วฒนธรรมกรเมองอนเปนผลสดทายของระบบการเมอง

นอกจากน ย งมกรอบเก ยวก บความท นสมยและพฒนาการทางการเมอง (Political Modernization และ Political development) กเปนกรอบทมองวาสงคมเมอพฒนาไปสสงคมทนสมยจะมพฒนาการทางการเมองขนมารองรบความทนสมย ความทนสมยทางเศรษฐกจและสงคม

147

ทำาใหสงคมเกดขบวนการทางสงคม จะเกดความเคลอนไหวทางสงคมหรอ Social Mobilization คอประชาชนมความตองการเขาไปมสวนรวม ซงระบบการเมองตองมพฒนาขนมารองรบกระแสความเคลอนไหวทางสงคมน

เชนฮนตงตนเสนอวา Political Development นนกคอ Institutionalization หรอกระบวนการสรางสถาบนทางการเมอง นนคอเมอมความทนสมยทางการเมองจะตองสรางสถาบนทางการเมองขนมารองรบ เชนพรรคการเมอง ถากระบวนการสรางสถาบนทางการเมองไมเกดกจะนำาไปสการผกรอนทางการเมอง เหลานคอกรอบทเกดขนในชวงพฤตกรรมศาสตร และเปนทฤษฎหลกทเราใชกนมาก

นอกจากนยงมแนวทางการวเคราะหอนๆ เชน Group Approach ซงเปนการใชกลมเปนหนวยวเคราะหในทางการเมอง หรอ Pluralist ทจะพดถงความสมพนธระหวางกลมในทางสงคม หรอแนววเคราะหคอเปอเรท หรอแนววเคราะหชนชนนำาทบอกวาชนชนนำาคอคนทกำาหนดนโยบายหลกของสงคม ตรงนกคอ Group Approach

อ .น ยม -ท อาจารยศ กสวสด พ ด ไปเป น เร องของ Approach และ Model ซงเราตองรวาเอาไปใชไดอยางไร เพราะในการเรยนเราจะตองหาวาเราจะมชองทางหรอแนวทางทจะเขาใจการเมอง เชนเขาใจโดยผานวฒนธรรมทางการเ ม อ ง โ ด ย ผ า น ช อ ง ท า ง เ ศ ร ษ ฐ ก จ เ ข า ใ จ โ ด ย ผ า นประวตศาสตร ดงนน Approach กคอแนวทางในการทเราจะแสวงหาความเขาใจในทางการเมองการปกครอง ซ งม

148

มากมายและเราจำาเปนตองทำาความเขาใจและเลอกใชใหเหมาะสม

Approach กบ Model กมความทบซอนกน ในสวนตวอาจารยมองวาโมเดลเปนสงทพฒนาขนจาก Approach เชน Approach อาจจะเป น Group Approach แตใน Group Approach นนอาจจะพฒนาไปเปน Pluralism Model หรอแนววเคราะหชนชนนำากมองวาเปน Group Approach แ ต บ า ง ค น ม อ ง ว า เ ป น Organization Approach มากกวา

Approach กจะบอกวาเราจะวเคราะหการเมองโดยใชขอมลอะไร เชนแนววเคราะห Marxist จะเปน Economic Approach เพรราะจะเนนเศรษฐกจเปนสำาคญ

ดงนน Approach คอแนวการศกษาและพฒนามาเปนโมเดลตางๆได

และการสอบประมวลผลความรอบรนนจะนนเนนเรองนเปนหลก

อ.ศภสวสด-ขอเพมเตมวาปจจบนรฐศาสตรไดกาวมาสยคหลงพฤตกรรมศาสตร หรอ Post-Modern คอการศกษารฐศาสตรจากอะไรกได เชนศกษาจากการทานอาหาร ศกษาจากรปภาพกไดนนคอ Post Modernism

อ.สชาต-ยคตางๆทกลาวไปนนคอยคสมยของการศกษารฐศาสตร ไมใชยคของการเมอง และยคปจจบนคอการศกษาการเมองอยางไมเปนทางการ เชนการเมองในเร องเขอน การเมองคอเร องการประทาง ทงนการแบงยคอยางน

149

เราเกจะเหนพฒนาทางทฤษฎวาจะมจดเนนอยางไรในแตละยค

คำาถาม-แรกสงทบรรยายมาจะนำาไปใชประกอบคำาตอบไดอยางไร

อาจารยศภสวสด-ถานกศกษาไมทบทวนแนวคดทฤษฎ กไมสามารถตอบคำาถามได เชนใหอธบายวกฤตเศรษฐกจและการเมองไทย ถาเราไมมทฤษฎเลยเราจะเรมอธบายไมได

หรอถามวาการเมองในปจจบนเปนการเมองทพฒนาไปสประชาธปไตยแบบมสวนรวม ทานเหนด วยหรอไม ถ านกศกษาไมมกรอบทฤษฎจะอธบายจากอะไร

ถาอธบายวารฐธรรมนญใหสทธประชาชนในการเขามามสวนรวมทางการเมองอะไรบางและเขยนลงไป แสดงวานกศกษากำาลง ใชกรอบทางดานกฎหมายและสถาบนทางการเมองมาอธบายการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน

แตในการตอบคำาถามจะไมใชเพยงกรอบแนวคดเพยงอนเดยวเดยวแตอาจจะเอากรอบวฒนธรรมทางการเองมาจบดวยกได เชนดวาวฒนธรรมทางการเมองของคนไทยนนจะนำาไปสประชาธปไตยแบบมสวนรวมไดหรอไม และตองดวาวฒนธรรมของเราเปนแบบไหน เปนแบบแคบ เปนแบบยอมรบกฎหมาย หรอเปนแบบทตองการเขาไปมสวนรวม

อ.สชาต-ตวอยางเชนถายกกรณความขดแยงทางสาธารณะเชนสมชชาคนจน หรอขบวนการทางสงคมใหมในสงคม โดยเฉพาะการเคลอนไหวของภาคประชาชนเราเรยกวาประชาสงคม (Civil Society) เปนการกอตวของกระแสใหมทประชาชนมการรวมตวขนเปนองคกรทงทเปนทางการ

150

และไมเปนทางการและเกดเปนกลมพลงประชาชนทจะเขาไปมสวนรวมในการตรวจสอบ ผลกดน นโยบายสาธารณะตางๆ

ถาคำาถามวาใหอธบายปรากฎการณทเกดจะขนนอยางไร การตอบกตองอาศยกรอบแนวคด หรอ Approach ตางๆ

คำาถามนคอคำาถามในการประยกตจากเร องทเกดขนในบานเมองของเรา

** ถาเปนอาจารยตอบอาจารยพดใหเหนถงพลงภาคประชาชนในฐานะทเปนขบวนการทางสงคม แตอาจารยจะไมพดในกรอบของกลมผลประโยชน เพราะผลประโยชนภาคประชาชนจะตางจากผลประโยชนของนายทน และบอกวาเวลานสงคมไทยเดนทางถงจดทสามารถแบงอาณาบรเวณออกเปน 3 ภาคใหญๆคอ มภาครฐ ภาคเอกชนหรอธรกจและภาคประชาชน

เชนเราอาจจะอธบายวาการเมองหลงยคพลเอกเปรมวาพลงราชการนนไดลดบทบาทลงอยางเหนไดชด เวลานขาราชการการนนเปนเพยงผกำากบและสนบสนน ไมใชผสงการหรอควบคมอกตอไป ขณะทภาคธรกจนนเตบโตขนมาตงแตใชแผนพฒนาแลว ดงทเราจะพบวาเบองหลงของ ส.ส.นนมาจากธรกจเสยสวนใหญ

ในการตอบถาเรามขอมลอยางนกอธบายไปไดจากนนเรากอธบายวามการเปลยนแปลงเกดข นใน

ปจจบน และเหนกระแสโดยมภาคประชาชาชนทเตบโตขนมา เขาเรยกรองผลกดนหรอเขาไปมสวนรวมในการพฒนาทองถนของตนเอง ทเราอาจจะเรยกวาชมชนเขมแขง หรอแนวคดประชาสงคม

151

อนนคอสงทเราตองเอาไปตอบคอจะตองใชพฒนาการทางประวตศาสตรมาตอบ ใชความรเร องกลม ใชเร องอำานาจทางการเมอง สามารถยกมาพดไดหมด

คำาถาม-ขณะนการเมองอยในระหวางการเรยกรองใหมการแกกฎหมายเลอกตง ไมทราบจะอาทฤษฎอะไรมาอธบายวาทำาไมเรามรฐธรรมนญ 40 เรามกฎหมายเลอกตง กฎหมายกกต. แตเรายงมการเลอกตง ส.ว.ถง 5 รอบ

การแกกฎหมายให ก.ก.ต.เพกถอนสทธนกการเมองไดหรอไม กมปญหาวาจะขดกบรฐธรรมนญหรอไม และจากการเคลอนใหแกกฎหมายไมไดมาจากรบบาลอยางเดยวแตมาจากพรรคการเมอง กลมประชาชน สอมวลชน มนเปนเร องการพฒนาการเมองและความทนสมยการเมองไดหรอไม หรอเอาทง 3 หลกมาวเคราะห

อ.นยม-เร องการวเคราะหปญหาในสงคมทมคนตงขอสงเกตวาการพฒนาประชาธปไตยของเรานนเราเนนการสรางสถาบน สรางระบบกฎหมายโดยทอาจจะไมพจารณาใหลกลงไปถ งวฒนธรรมของคนท เป นอย ว าส งท สร างข นน นสอดคลองกบวฒนธรรมทเปนอยของคนหรอไม อยางทเราจะเหนวาการซอเสยงของนกการเมองนนมการซอเสยงอยางโจงครม จนกลายเปนวถชวตไปแลวแตเรากยงพยายามบอกวาตองทำาใหการเลอกตงขาวสะอาด โดยออกกฎหมายมาบงคบ และสงทสรางขนกบพฤตกรรมนนขดกน

การพฒนาประชาธปไตยม 3 วธคอ 1. สรางสถาบน 2. สรางวฒนธรรม และ 3 คอการสรางชนชนกลาง

152

แต ท เราท ำาก นค อสรางสถาบนอย ส วนการสรางวฒนธรรมเปนเร องทเรามองขามไปเลย แตเราเนนออกกฎหมายมาบงคบ ดงนนประชาธปไตยจงเกดไดยาก

ในการอธบายเร องทถามอาจจะมองในแงของทฤษฎความขดแยงวาความขดแยงเก ดจากอะไร เก ดจากผลประโยชนไมลงตวหรอไม อยางกรณของเราขณะนนกวชาการหรอกลมพลงประขาธปไตยพยายามกดดนในการควบคพฤตกรรมของนกการเมอง แตนกการเมองกมองวาตนเองมบทบาทางการเมองสง จงไมเกรงกลวกฏเกณฑทออกมา ดงนนจงเหนวาตองมการเลอกตงถง 5 คร ง เพราะสงทกำาหนดขนมานกการเมองไมยอมรบ

เชนเดยวกบทเราตองการใหพรรคการเมองของเราเขมแขง เรากออกกฎหมายมาบงคบ เชนก ำาหนดจำานวนคนทพรรคจะสงลงสมค กำาหนดวา ส.ส.ตองสงกดพรรคการเมอง เปนตน แตกไมไดทำาใหพรรคการเมองเขมแขงขนแตอยางใด

สงทนกศกษาตองคดกคอ รฐศาสตรเปนศาสตรทเกยวกบ Descriptive ไมใช Prescriptive คอเปนสงทต องอธบาย ไมพรรณนา เพราะรฐศาสตรไมใชศาสตรทมความแมนตรง เปนศาสตรทเปนเร องวฒนธรรม คานยม ความประพฤตและความละเอยดออน

อ.สชาต-สำาหรบเทคนคในการตอบคำาถาม นกศกษาจะตองขบคำาถามใหแตกวาถามอะไร เชนถามทฤษฎความรดานใดดานหนงของคนใดคนหนง เชนใหอธบายทฤษฎพฒนาการเมองของแซมมวล ฮงตงตน เรากตองใสแนวการวเคราะหเรองพฒนาทางการเมอง

153

ถาคำาถามใหเราประยกตใช นกศกษาจ ำาเปนจะตองใส Fact หรอขอเทจจรงในเมองไทยเขาไป เชนตองบอกวาการเมองไทยมความวนวายอยางไร อาการของการไมเป นประชาธปไตยเปนอยางไร เราไมจ ำาเปนตองอางทฤษฎอนใดอนหนงทงหมด แคการใชค ำาทเป น Concept สนๆกได คะแนนแลว

คนท จ ะ ไม ได ค ะ แนนค อ คนท เ ข ย น ไป เ ร อ ยๆ ใ ช คอมมอนเซนส

การทนกศกษาพดถงกรอบแนวคด พดถงคอนเซปตได คอการแสดงภมร เปนการปะทะกนของภมรระหวางลกศษยกบอาจารย ถาอาจารยเหนวานกศกษารจรงกจะไดคะแนน

ดงนนตองขบคำาถามใหแตก และเมอใหประยกตใชและแสดงความคดเหนกใหอางทฤษฎจากนนกแสดงความคดของ วาเหนดวยหรอไม ควรจะแกปญหาอยางไร ซงตองใชเหตผลในการอธบายประกอบความคดเหน และไมมผดถก แตนกศกตองแสดงความชดเจนและรจรง

ทส ำาคญในการเขยนตองเรยบเรยงประเดนทจะตอบของเราใหชดเจนกอนลงมอเขยนวาจะตอบกประเดน ใชเวลาคดตรงนใหนานนดหนงและเขยนดวยความมนใจ และไมตองแก เพราะจะไมผด แมวาเราจะลมบางอยางเรากเลยงได ใชลลา ภาษาได ภาษาเปนเครองมอสำาคญ การแสดงความรโดยการเขยนนนมความสำาคญ และอาจารยเชอวานกศกษาทำาได

ถาคำาถามใหตอบทฤษฎใดทฤษฎหนงกตองตอบทฤษฎทถาม แตบางคำาถามโดยเฉพาะคำาถามในเชงประยกตมกจะตองการใหนกศกษาตอบในหลายๆทฤษฎ หลายคอนเซปต

154

เชนแคนกศกษาเขยนคำาวาวฒนธรรมการเมองตวเดยวกชใหเหนคอนเซบตทจะบอกวานกศกษารวาปรากฎการณบางอยางเก ดจากวนฒธรรมทงการเมอง และเม อพดถ งวฒนธรรมการเมองเรากจะนกถงกราเบยล อนมอลด หรอนกถงเร องสงคมประกต เรากแจกแจงรายละเอยดแนวคดลงไป

จากนนเรากดงกลบมาทการเมองไทย โดยตองใชการตดตามขาวการเมองมาทกวนตอบลงไป และจดระบบการนำาเสนอประเดนตางในการสอบใหด กจะตรงใจคนตรวจ อยางแนนอน

การประเมนวานกศกษาจะเหมาะสมกบการเปนมหาบณฑตหรอไมนนเราดจาก 2 เร องคอดจากกระบวนการ (Process) ซงเวลานนกศกษาผานกระบวนการเกอบจะหมดแลวค อเรยนครบทกวชา ท ำา 798 แลวและเวลาอยในกระบวนการสดทายคอการสอบประมวลผลความรอบร

อกลกษณะคอการประเมนโดย Product นนคอการเขยนขอสอบ การแสดงความคด นคอผลผลตทนกศกษากลนออกมา

******************************

สรปสอบ Comprehensiveวชา Plan A ป 2544

อาจารยนยม รฐอมฤต

155

Plan A คอวชาการเมองการปกครอง ประกอบไปดวยวชา 706 701 710 และ 712

วชาการปกครองถามองแบบรวบยอด วชาทเปนแกนของวชารฐศาสตรกคอวชาปรชญาทางการเมอง ทตงคำาถามวาจะปกครองกนอยางไรเพอใหเกดประโยชนสงสดจากการปกครอง หรอการแสวงหารปแบบการปกครองทดนนเอง และคำาถามตอไปกคอการปกครองทจดขนควรมวตถประสงคเพออะไร

เหลานคอคำาถามพนฐานในทางรฐศาสตรความสำาคญของการเมองการปกครอง

การปกครองนนอาจจะกลาวไดวาเปนเพยงเครองมอ ทจะตองใชไปเพอวตถประสงค ซงตองกำาหนดอยางชดเจน ซงโดยทวไปแลวถาศกษาจากงานเขยนของนกวชาการเกาๆ เชนโทมส ฮอบสมองวาเหตหรอความจ ำาเป นทจะตองมการปกครองกเพราะมนษยเปนสตวทเหนแกตว เอาแตได จงจำาเปนตองมกลไกทจะตองไดรบการสถาปนาขนมาเพอเปนกลไกในการทำาหนาทดแลไมไดเกดการรงแกทำารายกนในสงคม หรอเพอการรกษาความเปนระเบยบเรยบรอยนนเอง

ดงนนตามความคดของฮอบส การปกครองกมขนเพอการจดระเบยบเรยบรอยของสงคม ซงเปาหมายนเปนเปาหมายทสำาคญของการปกครองโดยเฉพาะในยคเกาๆ

การมเปาหมายทการรกษาความเปนระเบยบเรยบรอยของสงคมกจะนำาไปสความขดแยงกบสทธ เสรภาพของบคคล

156

นกคดทใหความสำาคญกบสทธของบคคลกอาจจะไมเหนดวยกบแนวคดของฮอบส โดยเฉพาะนกคดแนวเสรนยมกจะมองวารฐทำาหนาทและภาระกจทตองกระทำาภายใตเงอนไขถาไมปฏบตตามเงอนไขกจะกลาวไดวารฐขาดความชอบธรรม

เชนแนวคดของจอหน ลอคทมองวารฐไมไดจดขนมาเพอดแลความเรยบรอยเทานนแตตงขนมาเพอดแลชวตและเสร ภาพ และทรพยส นของบ คคล (Protection life property และ Right)นนคอรฐจะตองสามารถคมครองประชาชนในเรองเหลาน

โดยเฉพาะทรพยสนและเสรภาพเปนเรองทสำาคญมากในระยะตอมา โดยเฉพาะในระบบทนนยม เชนเสรภาพในการพด เสรภาพในการแสดงออก

ระบบทนนยมในทกวนนถาไมมการรบรองในเร องของทรพยสนกแทบจะเปนไปไมได การททนนยมทเปนไปไดเพราะสถาบนทรพยสนสวนบคคล

สวนนกคดบางคนมองวาการปกครองมหนาทในการ Allocation Value Authoritative หมายถงรฐมหนาทในการจดสรรผลประโยชนใหกบสงคมอยางเปนทางการ ซงแนวคดนคอแนวคดของเดวด อสตน

การปกครองเปนสงจำาเปนหรอไม ? มนษยนนเปนสตวสงคม Social Animal ซงจะหมาย

ถงสตวทตองอยรวมกนเปนหมคณะ ซงมความจำาเปนตองมการจดระเบยบ เพราะถาไมมการจดระเบยบกจะมปญหา การปกครองจงมความจำาเปน

157

ในการจดระเบยบกหมายถงการกำาหนดอำานาจหนาทในสงคมวาใครมหนาทอะไร ใครทำาหนาทออกคำาสงใครทำาหนาทรบคำาสง

การจดระเบยบกจะมคำาถามวาจะจดอยางไร จดเพออะไร เชนจดเพอประโยชนของผปกครองหรอเพอประโยชนของผใตปกครอง เหลานคอทมาของความจำาเปนในการปกครอง

บรษทหางรานเลกยงตองมการจดระบบบรหารประเทศชาตจงตองมการจดระเบยบมการปกครอง ถาประเทศไหนทการปกครองไมมความลงต ว มความต ดขดชว ตของประชาชนกไมมหลกประกน เพระการปกครองมผลตอชวตความเปนอยของสงคม

ดงนนการปกครองนอกจากมความจ ำาเปนแลวตองเปนการปกครองทดและใหประชาชนมความสขดวย ตองดวาอำานาจของผปกครองควรมแคไหน ประชาชนควรมสทธ เสรภาพแคไหน ผปกครองเขาสตำาแหนงไดอยางไร พนจากตำาแหนงดวยวธการใด เพอใหเปนประโยชนสงสดตอปรนชาชน

ระบบการปกครองจะตองจดวางสงเหลานใหลงตว ไมอยางนนกจะเกดปญหาความวนวายและความเดอดรอนใหเกดขน

รปแบบของการปกครองเมอการปกครองคอเครองมอ ทำาใหมแนวคดทตางออก

ไปในแงของรปแบบการปกครอง เชนบางคนมองวาการปกครองตองเปนไปในแงของการเขมงวด บางคนมองวาจะ

158

ตองปกครองใหนอยทสด ในบางแนวมองวาไมควรจะมการปกครองเลย เหลานเปนขอถกเถยงกนในวงการรฐศาสตร

สำาหรบรปแบบการปกครองนนจะคอยๆพฒนาโดยผานการตอส การนองเลอด การตอสทางความคด จนกระทงมาสรปแบบการปกครองทพฒนากาวหนาขนมา

เชนในประเทศไทยเองระบบการปกครองกเปลยนแปลงมาเร อยๆจากอำานาจอยท คนบางกลมบางพวกกเปนการพฒนาใหประชาชนเขามามสวนรวม ผมอำานาจกจะมวาระ มกตกาในการใชอำานาจ เพอใหเกดประโยชนสงสดตอประชาชน

ดงนนเนอหาของการปกครองกคอการแสวงหารปแบบของการปกครองทดในแตละสงคม ซ งแตละสงคมกจะมความแตกตางกน เพราะคนของแตละสงคมจะตางกน มความสามารถมความรตางกนระบบการปกครองจงไมมรปแบบทมบรรทดฐานทจะใชกบทกสงคมได

เชนในธเบตนนเปนสงคมทผคนมการศกษาในขนตำาความสามารถในการดแลและชวยเหลอตนเองตำามาก แตมความเชอมนในพทธศาสนาอยางแรงกลาจนกระทงการทำามาหากนเปนเรองรองๆลงไป สงคมธเบตจงเหมอนกบสงคมในยคโบราณ ผคนยงมระดบของการพฒนาการทตางกนมาก ซงทำา

ระบบการปกครองทนำามาใชจงตองสอดคลองกบความพรอมของประชาชน และระดบความสามารถในการเลยงดตนเอง

ดงนนหากมการกลาววาประชาธปไตยเปนระบบการปกครองทดทสดและใชไดกบทกสงคมกอาจจะไมเปนความ

159

จรง และการปกครองแบบไหนจะเปนการปกครองทดจงไมมคำาตอบทแนนอน แตขนอยกบสภาพสงคม การปกครองทดจงมความเปนนามธรรมและมความเปนพลวต นนคอมการเปลยนแปลงลนไหลได

(ในการเรยนสงคมศาสตรซงเปนวชาทมความลนไหลสงนนจงตองเพงไปสเปาหมายและดถงวธการ ซงวธการกจะเปลยนแปลงไปตามเปาหมาย การจะหาคำาตอบทตายตวในทางสงคมศาสตรจงเปนไปไมได)

ความแตกตางของการเมอง การปกครอง และการบรหาร

สำาหรบคำาวาการเมองกบการปกครอง ซงโดยทวไปมกจะใชปะปนกน แตในตำารานนมกพยายามบอกวา 2 คำานมความตางกน

ในทางรฐศาสตรนนเราจะแบงออกเปน 2 สวนคอรฐกบสงคม รฐกคอคนทใชอำานาจปกครองสงคม สงคมในทนกคอประชาชนทถกปกครอง

ในสวนทสงคมจะมอทธพลตอการกำาหนดแนวนโยบายของรฐหรอกำาหนดทาทของรฐ ตรงนจะเรยกวาการเมอง เชนการจะเลอกใครเปนผแทน จะเลอกใครเปนนายก นโยบายในเร องนนจะเปนอยางไร เหลานเปนทาทหรอเปนพลงทางสงคมทกระทำาตอ หรอกดดนใหรฐตองทำา เหลานเรยกวาการเมอง

เชนนโยบายเลยงกงในเขตนำาจดกจะมคนทเหนดวยและไมเหนดวย ซงอาจจะมความขดแยงกน กลมทเหนดวยและไม

160

เหนดวยเหลานกจะแสดงทาทเพอบงบอกไปยงรฐบาลวาจะตองทำาอยางไร

ทงนกระบวนการของการเมองกจะเกยวของกบความขดแยง เกยวของกบอำานาจ

คนทเปนนกการเมอง กจะเปนตวแทนของสงคมทเขาไปใชอ ำานาจรฐ นโยบายทออกมาจากรฐก จะสะทอนความตองการของสงคม

การเมองจงเปนกระบวนการหรอเปนกจกรรมในภาคสงคมทไปกำาหนดทาท นโยบายหรอบทบาทของภาครฐนนเอง

รฐการเมอง การปกครอง

สงคม

สวนกลไกของรฐทมเหนอสงคมจะเรยกวาการปกครอง การปกครองคอการใชอ ำานาจของรฐเหนอสงคม การใช อำานาจเปนการกระทำาทเกยวของกบเรองตางๆคอ

1.การออกกฎระเบยบ หรอกฎหมาย (เปนบทบาทของฝายนตบญญต)

2.การบงค บใชกฎหมาย (จะเป นบทบาทของฝายบรหาร)

3.การปกครองเกยวของกบการวนจฉยและตความกฎหมาย (เปนบทบาทของฝายตลาการ)

161

การปกครองจงเปนปฏกรยา หรอกจกรรมทผปกครองทำาตอสงคม

การเมองกบการปกครองจงมความแตกตางกน แตกเปนองคประกอบของกนและกน การเมองตรงนอาจจะมความหมายถงกระบวนการทสงคมมพลงเหนอรฐ

แตการเมองกยงมความหมายอนทแฝงอยมากมาย เชนพดวาการเลอนขนเลอนตำาแหนงเปนเรองการเมอง การเมองในความหมายตรงนจะหมายถงการใชเสนสาย เลนพรรคพวกโดยไมเปนไปตามกฎเกณฑ

นนคอการทำาความเขาใจเบองตนเกยวกบการเมองการปกครอง ทงในความหมาย ความสำาคญ และความแตกตางของการเมองและการปกครอง

การบรหารนอกจากการเมองการปกครองแลว ยงมคำาวาบรหารท

มกจะใชควบคกนหรอปะปนกนเสมอ การบรหารจะหมายถงเทคนคในการทำางาน ดงนนการพดถงวชาการบรหารกคอการพดวาจะทำาอยางไรใหงานประสบความลลวง จะแกปญหาอยางไร เทคนคการทำางานเชนการแบงงาน การจดองคการ การหาคนเขาทำางาน

แตการปกครองนนไมคอยจะเนนเทคนควธการแตมกจะพดถงอำานาจอยทใคร ใชอยางไร ใชเพอประโยชนของใคร ระบบการปกครองทไมสนองประโยชนตอประชาชนเกดจากอะไร

คำาถามตอการปกครองและการบรหารจงตางกน

162

นนคอความแตกตางระหวางการเมอง การปกครอง และการบรหาร

แนวทางในการทำาความเขาใจก บการเมองการปกครอง

การเมองการปกครองเปนเรองทมความซบซอน การจะทำาความเขาใจสามารถทำาไดเหลายชองทาง

1.การทำาความเขาใจผานอดมการณ (Ideology) เชนมองวาประเทศต างๆปกครองประเทศโดยอาศ ยอดมการณอะไร เชนประเทศไทยในเวลานปกครองโดยอาศยอดมการณ เสรประชาธปไตย จนปกครองโดยอาศ ยอดมการณสงคมนยม หรอพมาทปกครองโดยอดมการณเผดจการ

การศกษาการเมองผานอดมการณกจะทำาใหเราเขาใจภาพในทางการเมองในบางสวนพอสมควร

เชนคำาวาเสรประชาธปไตย เสรนยมกบประชาธปไตยนนจะเปน 2 สงทไมเหมอนกนแตเอามาใชรวมกน

เสรนยมหมายถงการใหสทธเสรภาพแกประชาชน การมหลกประกนในเร องสทธเสรภาพ รปแบบการปกครองทรฐมอำานาจนอยไมแทรกแซงสทธเสรภาพของประชาชน การอยร วมก นอย างม เหตผล การท ร ฐต อ งม อ ำาน าจจ ำาก ด (Limited Government)

สงคมทยดแนวคดแบบเสรนยม คนในสงคมจะตองมความอดกลน คนในสงคมจะตองมความประนประนอม เพราะหากไมมประนอม ไมอดกลนสงคมกจะอยไมได เพราะใน

163

แนวคดเสรนยมคนทกคนมเสรภาพไดตราบใดทไมละเมดสทธของคนอน เพราะหากละเมดสทธจะไมใชเสรนยม

แนวคดเสรน ยมมองวารฐบาลทด ท สดคอรฐบาลทปกครองนอยทสด (Best Government is the less Government ) เป นการมองจากแนวคดทมองวาการปกครองคอสงทเลวรายเพราะการปกครองจะทำาใหเกดการสญเสยเสรภาพ

ขณะทการปกครองโดยระบอบคอมมวนสตรฐจะม บทบาทมาก

ป ร ะ ช า ธ ป ไ ต ย (Democracy) ก บ เ ส ร น ย ม (liberalism) จะมความแตกตางกน

ประชาธปไตยจะหมายถง ระบอบการปกครองทใหสทธใหเสยงกบประชาชน ประชาธปไตยอาจจะลดรอนสทธเสรภาพของประชาชนกได เพราะประชาธปไตยอาจจะไมไดสงเสรมสทธเสรภาพของประชาชน แตขนอยกบวาประชาชนเขามาวางกฎเกณฑสงคมมากแคไหน

นอกจากนสงทผกตดกบระบบการเมองการปกครองกคอระบบเศรษฐกจทแตละประเทศจะตองมระบบเศรษฐกจแบบใดแบบหนง เชนทนนยมเสรจะตองมความเชอมโยงกบระบบเศรษฐกจ

ทงนลทธหรออดมการณเปนตวชนำาทศทางประเทศ เชนถาเปนทนนยมแสดงวาประเทศนนใหความสำาคญกบเอกชนอยางกวางขวางในการประกอบกจกรรมทางเศรษฐกจขณะทรฐจะจำากดตวเองในทางเศรษฐกจ ขณะทสงคมนยมนนรฐยงเขามามบทบาททางเศรษฐกจสง

164

จนในปจจบนกำาลงถกตงคำาถามวาจนเปนทนนยมหรอสงคมนยมกนแนเพราะปจจบนจนเปดใหมการลงทนของภาคเอกชนอยางกวางขวาง แตกอาจจะกลาวไดวาจนมลกษณะทเปนสงคมนยมอยมากเพราะรฐยงเขามามบทบาทในการเปนกลไกในการประกอบการทางเศรษฐกจ มเพยงบางเมองเทานนทเปดโอกาสใหเอกชน แตพนทสวนใหญกจกรรมทางเศรษฐกจยงอยในความดแลของรฐ แตจนไดเปลยนแปลงใหระบบตลาดเขามาสประเทศจนมากขน

นคอการมองการเมองผานอดมการณทางการเมอง (Political Ideology) ซงจะสามารถทำาความเขาใจไดวาประเทศนนมการปกครองในรปแบบใด ใครจะมบทบาทกวากนระหวางรฐกบประชาชน ซ งการทจะบอกวาใครจะมอ ำานาจมากกวาใครนนจะไมมคำาตอบทตายตวขนอยกบแตละสงคม

เชนในประเทศไทยเมอ 100 ปทแลวถาเราใหประชาชนมอำานาจมากกวารฐกอาจจะเปนไปไมได หรอถาใหจอมพลสฤษด มาเปนผนำาในชวงนกนาคดวาบานเมองจะเปนอยางไร เพราะในยคของจอมพลสฤษดนนผนำาจะมอำานาจมาก

ในระบบเผดจการจะเปนระบบการปกครองทรฐใชอำานาจโดยพลการ ขนอยกบผมอำานาจเปนสำาคญ การทเผดจการจะดตอบานเมองหรอไมกขนอยกบผปกครองวามความสามารถแคไหน มเจตนาดตอบานเมองแคไหน ทมเทการทำางานใหบานเมองแคไหน ดงนนการปกครองโดยเผดจการจงขนอยก บผน ำา ประชาชนนนเป นเพยงผได รบผลพวงของการปกครองทงทางทดและไมด

165

ระบบเผดจการเป นระบบทไมมการประก นส ำาหรบประชาชนและขนอยกบผปกครอง

นกรฐศาสตรพยายามแสวงหารปแบบการปกครองทดทเหมาะสม อาจารยมองวาถาเราไมสนใจคำาถามนวชารฐศาสตรกไมจำาเปนตองมาเรยน ดงนนหวใจของการเรยนรฐศาสตรกคอการแสวงหารปแบบการปกครองทเหมาะสม

ป ร ะ ช า ธ ป ไ ต ย แ บ บ ม ส ว น ร ว ม แ ล ะประชาธปไตยแบบมตวแทน

ท ผ า น ม า เ ร า ม ร ะ บ บ ป ร ะ ช า ธ ป ไ ต ย โ ด ย ผ แ ท น (Representative Democracy) แตพบวามปญหาคอตวแทนของประชาชนไมไดทำาหนาทการเปนผแทนทด เพราะเขามาใชอำานาจในการหาผลประโยชนของตนเอง นำามาซงป ญหาความป นป วนจนมการเรยกรองใหมการปฏ ร ปการเมองใหม

ทกวนนสงคมไทยจงกำาลงเขาสระบบประชาธปไตยในแบบการมสวนรวมหรอ Participatory Democracy ห ร อ บ า ง ค น อ า จ จ ะ ก ล า ว ว า เ ป น แ บ บ Supervisory Democracy หรอประชาธปไตยแบบมการตรวจสอบ ซงมองวาเปนชองทางในการแกปญหาการมประชาธปไตยแบบมตวแทน

ประชาธปไตยแบบตวแทน คอประชาธปไตยทก ำาหนดบทบาทของประชาชนหลกคอการเลอกผแทนเขาไปทำางาน จากนนกเปนอำานาจหนาทของผแทนทจะเขาไปใชอำานาจในการปกครองบานเมอง ซ งหลายคนมองว าท ผ านมา

166

ประชาธปไตยแบบมตวแทนไมไดสนองตอบตอการทำาใหชวตของประชาชนดขน แตผแทนกบแสวงหาผลประโยชน

สำาหรบประชาธปไตยแบบมสวนรวม ซงมองวานาจะเขามามบทบาทในการแกปญหาในแบบเดมนนมหลกการ 4 ประการดวยกนคอ

1.การใหประชาชนมอำานาจในการถอดถอน (Recall) บคคลทตองการใหออกจากตำาแหนง โดยจะตองมการเขาชอของประชาชน ซงจะทำาไดสำาหรบเจาหนาทในระดบทองถน ไดโดยตรง

การ Impeachment ซงเปนการเขาชอของประชาชนเพอเสนอใหมกระบวนการไตสวนบคคลทประชาชนตองการใหออกจากตำาแหนงโดยมกลไกในการไตสวน (คอวฒสภาโดย ปปช.ชมล)

ดงนน Impeachment กบ Recall กจะตางกน2.อำานาจในการรเร มกฎหมาย (Initiative) เดมการ

เสนอรางกฎหมายนนเฌนหนาของผแทนแตในรปแบบใหมประชาชนจะมสวนในการเสนอรางกฎหมาย เชนเวลานมการเสนอรางกฎหมายธนาคารทองถน

4.การลงประชามต (Referendum) จะเปนการให อำานาจประชาชนตดสนปญหาทสำาคญๆของชาต โดยทผานมาในระบบประชาธปไตยแบบมตวแทนผแทนจะทำาหนาทตดสนในปญหาตางๆของชาต แตการลงประชามตเปนการสงวนใหประชาชนสามารถตดสนใจวนจฉยดวย

เชนถาหากประเทศไทยจะเขาสสงครามรฐบาลกอาจจะเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวม (แตในประเทศไทย

167

การตดสนของประชาชนไมไดเปนการชขาด เพราะรฐบาลนำาเอามตของประชาชนไปพจารณาอกขนหนง)

5.การประชาพจารณ (Public Hearing) เปนหนทางหนงททำาใหประชาชนเขามามสวนรวมในการตดสนใจของรฐบาล

ดงนนโดยรฐธรรมนญปจจบนทจะตองใหประชาชนเขามามสวนในการตดสนในโยบายทส ำาคญ โดยเฉพาะนโยบายหรอโครงการทมผลกระทบตอประชาชน

มาตรการเหลานจะเปนมาตรการใหมทแสดงใหเหนถงความพยายามทจะทำาใหประชาธปไตยของเรานนเปนรปแบบของประชาธปไตยแบบมสวนรวม

นอกเหนอจากการทเราเปลยนรปแบบจากประชาธปไตยจากแบบต วแทนมาเป นแบบมส วนรวมก มการน ำา เอาประชาธปไตยแบบมการตรวจสอบหรอกำากบดแลมาใชดวย เพราะตามรฐธรรมนญฉบบใหมมองคกรใหมทเขามาทำาหนาทในการตรวจสอบเชน ปปช. กกต. ศาลรฐธรรมนญ คณะกรรมการสทธมนษยชน เปนตน

เดมกลไกบางอยางกมอยแลวแตมอำานาจนอย กมการเพมอำานาจในการตรวจสอบใหกวางขวางขน ตรงแสดงใหเหนวาประชาธปไตยของเราไดเปลยนโฉมหนาไป ซงสะทอนใหเหนวาประชาธปไตยแบบเดมนนไมไดสรางความพงพอใจ

นนคอการปกครองในระบอบประชาธปไตยทจะมหลายรปแบบ และรปแบบจะเปนอยางไรกขนกบประชาชนในสงคมนนๆดวย เชนถาประชาชนเรามความพรอม มความร กจะเออตอการมประชาธปไตยแบบมสวนรวม ถาประชาชนไมม

168

ความร ไมมความสามารถแตเปดโอกาสใหเขามามสวนรวมทกคนกอาจจะสรางความโกลาหลใหเกดขนในสงคมกได

คำาถาม-การทรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยกำาหนดนโยบายการจดระเบยบสงคมถอวาเปนรปแบการปกครองหรอไม

อาจารย-ไมใชรปแบบการปกครอง แตเปนการใชอำานาจรฐเหนอสงคม และกฎหมายในเรองนกมอยแลวเพยงแตไมมการบงคบใชอยางจรงจงเพยงแตรฐมนตรคนปจจบนบงคบใชอยางจรงจงมากขนเทานน

การจดระเบยบสงคมกมประเดนทนาสนใจเชนกนวาและจะสะทอนดกรของรปแบบการปกครองดวย เชนประเทศไทยสงเสรมกจกรรมการทองเทยว สงเสรมการใชชวตบนเทงสงคมกจะเปนอกแบบหนง

แตถามองวาสงเหลานทำาความเสยหายใหสงคมและมการจดระเบยบสงคมกจะเปนอกแบบหนง

สำาหรบทมองวาการจดระเบยบทางสงคมนนเปนเร องการเมอง ในทนกพดไดวาการจดระเบยบสงคมเปนการใชอำานาจรฐ ขนอยกบฝายการเมองวาจะมความเขมงวด ผอนปรนมากนอยแคไหน การเมองจงเปนสงชนำาการจดระเบยบสงคม การจดระเบยบสงคมในทนกคอการปกครอง ขณะทภาคการเมองประชาชนกเขามามบทบาทในการวพากษวจารณนโยบายการจดระเบยบทางสงคม (ดงท จะเหนได จาก Action ทเกดขนคอการออกมาประทวงของคนบางกลม และการออกมาสนบสนนนโยบายของคนบางกลม-กง)

169

คำาถาม-กรณคดปกปดทรพยสนของนายกรฐมนตร ทำาไมจงออกมาเปนเสยง 7/8 จงมความนาสงสย เสยงท 8 เปนปญหาของสงคมไทยหรอไม

ตอบ-ศาลรฐธรรมนญมอำานาจในการตดสนวนจฉยคดเกยวของกบการละเมดรฐธรรมญ สวนการทำาหนาทเทยงตรงหร อ ไม อ าจจะย ง ไมม บรรท ดฐานท ช ด เจน หร อรฐธรรมนญเองกยงตความไดหลากหลาย เชนการชแจงทรพยสน อยในหมวดของการใชอำานาจรฐ

อาจารยเองกไมอาจจะตอบในคำาถามดงกลาวไดอยางเดนชดนก แต สงทนาถามกคอถาคณทกษณผดกอาจจะมรฐบาลใหมกอาจจะเปนรฐบาลหนของคณทกษณบานเมองจะไดอะไรบาง

สงทคดไดกคอเราจะยอมตายกบกฎระเบยบหรอใชกฎระเบยบเพอใหบานเมองอยรอด

คำาถาม-จงวพากษรปแบบการปกครองของอฟกนนสถานวาเปนแบบใด

อาจารย-อฟกานสถานนนใชหลกการศาสนาอสลามมาใชในการศกษา อำานาจในการปกครองขนอยก บผน ำาทางศาสนา ถาเทยบแลวจะใกลเคยงกบอหรานในสมยโคไมน หรอเรยกวาการปกครองในแบบเทวราชยกได เปนการปกครองโดยตวแทนของพระเจา ผปกครองคอผทมความศกด สทธ ประชาชนคอผ รบใชพระเจา ต างจากประชาธปไตยทผ ปกครองตองรบใชประชาชน

170

2.การทำาความเขาใจการเมองผ านแนวคดเชงสถาบน (Institutional Approach) เปนการพดถงกลไกความเกยวพนเชงอำานาจหนาท

การทำาความเขาใจการเมองในเชงสถาบนมสวนดทมลกษณะเปนภาพนงทสามารถเขาใจไดงาย เชนเราอาจจะตงคำาถามวาในการปกครองบานเมองมสถาบนอะไรบางทท ำาหนาทและสถาบนเหลานมอำานาจหนาทอยางไร การปกครองดำาเนนไปอยางไร กสามารถหาคำาตอบโดยการไปดกฎหมาย หรอระเบยบตางๆ

แตการศกษาในแนวสถาบนกจะมขอจำากดหลายประการเชน

-เปนการศกษาทมกจะเปนภาพลวงตามโดยไมไดเขาใจเบองหลงทแทจรงของสถาบนนน เชนถาเราจะทำาความเขาใจจากตวบทกฎหมาย วากระบวนการในการออกกฎหมายของฝายนตบญญตนนทำาอยางไร การนำาเอากฎหมายไปปฏบตในฝายบรหารทำาอยางไร การตดสนในในกรพพาทของฝายศาลทำาอยางๆไร

แตในขอแทจรงแลวการเขาใจแคนนไมเพยงพอ เพราะการทำางานของสถาบนเหลานจะมกลมพลงในการทำาหนาทผลกดนการตดสนใจของกลมพลงเหลานอย

3. การมองการเมองโดยใชแนวค ดเชงระบบ เปนการพจารณาถง Input และ Output ฝนการทำาเขาใจการเมองการปกครองได นนคอจะมองวาการเมองจะเปนอยางไรขนอยกบ Input ทงนสงทเปน Input ของการเมองอาจจะประกอบไปดวย

171

-เศรษฐกจ-ศาสนา-อดมการณ-ปญหาสงคมอนๆ เหลานจะเปนตวกำาหนด การเมอง ซงจะเปน Outputเชนประเทศไทยทผ านมาเรามปญหาเศรษฐกจมาก

เศรษฐกจกกลายเปนตวกำาหนดการทำางาน การดำารงอย การมเสถยรภาพหรอการไรเสถยรภาพของรฐบาล เราจะพบวาทผานมาคนทมความรทางเศรษฐกจเปนคนทชาตมความตองการมากเพอใหเขามาแกปญหาเศรษฐกจ จากเดมในชวงทเราไมมปญหาคนทเขามาเปนรฐมนตรคงอาจจะไมจ ำาเปนตองมความรดานเศรษฐกจมากนก

สวนศาสนากเขามามสวนในการอยหรอไปของรฐบาลได เชนกนในบางประเทศเชนอหรานศาสนากมาเปนตวกำาหนดทศทางของประเทศ หรออฟกานสถานในเวลานกปกครองโดยผนำาศาสนา

หรออดมการณทางการเมอง โดยเฉพาะในชวงของ 14 ตลากมการนำาเอาอดมการณทางการเมองมาชนำาสงคมมากเชนกนมการตอสกนระหวางกลมซายกบขวาแตปจจบนกลดความสำาคญลงไป

ดงนน Input ทเขาสระบบการเมองอาจจะมหลายตวแตในบางชวงเวลาอาจจะมแคตวใดตวหนงทเขามามบทบาทในการกำาหนดทศทางของความเปนไปในทางการเมอง

172

นนค อต วอยางของแนวทางทจะน ำามาใชการมองการเมอง ซงยงมแนวคดอนทจะนำามาใชในการทำาความเขาใจการเมองการปกครองอกมากมาย

โดยสรป

วงกลมหลายวงกลมทลอมรอบอย วงกลมในสดคอรฐบาล ท ำา ห น า ท ใ น ก า ร ต ด ส น ใ จ (The Political Decision Process ) และการตดสนใจของรฐบาลมผลผกมดใหฝายตางๆตองทำาตาม

สวนสงทเปนอยวงนอกออกไปเปนเรองของการกระจายของอำานาจ (Distribution Power) ตรงนจะเปนระบบการปกครอง เพราะแมตวรฐบาลจะเปนตวตดสนใจ แตการตดสนใจของรฐบาลวาจะกระจกหรอกระจายขนอยกบรปแบบการปกครองทรฐนนเอามาใช เปนประชาธปไตย หรอเผดจการ สวนรฐบาลจะเปนรฐบาลประชาธปไตย เผดจการ กจะมหนาทในการตดสนใจ แตระบบการปกครองแบบไหนจะบอกไดวาอำานาจในสงคมกระจกหรอกระจาย

ในประเทศไทยในยค รสช. ยคจอมพสฤษด อำานาจกจะกระจกอยทผนำา สวนการจดใหมการกระจายอำานาจในการปกครองกจะสอดคลองกบการปกครอง

Political Decision Process

Political Ideology

Distribution Power

CultureEconomy

173

วงกลมอกวงจะหมายถงอดมการณทางระบบเศรษฐกจและอดมการณทางการเมอง เชนสงคมนยม ทนนยม หรอเปนแบบผสม (Mixed Economy) ระหวางทนนยมและสงคมนยม หรอเปนระบบเศรษฐกจแบบวางแผนจากสวนกลางอยางเครงครด ก จะมสวนตอระบบการเมองการปกครองวาจะเปนระบบการเมองทเปดกวางหรอปด

เชนเปนระบบเศรษฐกจแบบวางแผนจากสวนกลาง ประชาชนกจะมสทธมเสยงนอย

ร ะ บ บ อ ด ม ก า ร ณ ท า ง ก า ร เ ม อ ง (Ideological System) กจะเปนแนวคดคอเชนอนรกษนยม ทเปนแนวคดพวกตอตานการเปลยนแปลง Liberal

วงสดทายคอวฒนธรรม (Culture) หรอวถชวตของผคน เชนสงคมไทยเราอาจจะมวถชวตในแบบอปถมภทผเขมแขงจะตองดแลผทออนแอกวา วฒนธรรมเกยวของกบคานยม ทเนนเจาขนมล นาย เดกตองเคารพผใหญ คานยมทบอกวา 10 พอคาไมเทาพระยาเลยง

เหลานกมผลกระทบตอระบบการเมองการปกครอง

แนวทางในการทำาขอสอบ Plan A โดยอาจารยสชาต ศรยารนย การสอบประมวลผลเปนดานอยางหนงทจะสกรนใหคน

ของเราออกไปเปนมหาบณฑตทมคณภาพ สงทอาจารยจะพดกคอหลงจากทนกศกษาเรยนมาใน

เนอหาสาระมากมายแลวจะประมวลวชาตางๆทเรยนมาไดอยางไร

174

Comprehensive หรอในบางแหงจะใชคำาวาการสอบขอเขยนพศดารตามมาตรฐานทวโลกนาจะหมายถงการมความร 3 ดาน

1. การมความรทฤษฎทางดานศาสตร เวลานนกศกษาตองถามตวเองวาถงเวลานเราไดอะไรทเปน สาระ ทฤษฎหรอเนอหาลวนของวชารฐศาสตร ทงการเมองการปกครอง บรหารรฐกจและความสมพนธระหวางประเทศ

2. สามารถนำาเอาความรนนประสานกบขอเทจจรง หรอสถานการณโลกทเกดขนจรงไดหรอไม เชนเมอดนโยบาย 30 บาทรกษาทกโรคของรฐบาลไทยเราตองสามารถนำามาเชอมประสานกบหลกการหรอองคความรในวชานโยบายสาธารณะไดหรอไม สามารถอธบายกระบวนการของนโยบายตงแตการกอตวของนโยบาย การนำานโยบายไปปฏบตและการประเมนผลนโยบายมาวเคราะหนโยบายไดหรอไม

3. ตองมความรในวธการแสวงหาความรใหม นนคอมความรในวธวจยหรอไม เชนเราอยากจะทดสอบพสจนความคด เราทำาไดหรอไม สามารถออกแบบวจย สรางเครองมอในการแสวงหาความรไดหรอไม ออกแบบสอบถามเปนหรอไม

นนคอเราร Research เทคนค สงนกจะตองออกเปนขอสอบ Com อยางแนนอน

ในแงของเนอหา (Content) ของวชารฐศาสตร การสอบ Com.นนนกศกษาจะตองประมวลเนอหาของรฐศาสตรทเรยนมาใหเปนกลมกอน

เชนถาจะดเรอง แนวคดประชาธปไตย (Democracy) ปรชญาการเมอง การเมองคออะไร รฐ อำานาจรฐ กจกรรม

175

ของรฐบาล กลมผลประโยชน นโยบายสาธารณะ ระบบราชการ ทฤษฎองคการ ตองประมวลคอนเซปตเหลานออกมาเปนกลมๆได

การเตรยมตวสอบ Com นนไมมสตรสำาเรจ ขนอยกบศลปะของแตละคน โดยเราตองกลบไปศกษาสาระ ทฤษฎตางๆของนกคดแตละคนทเราเรยนมาก เชนเวลานคอนเซปตเ ร อ ง ก า ร เ ม อ ง ภ า ค พ ล เ ม อ ง (Civil Society) เปน Concept ทนาสนใจ ตองดวาการเมองภาคพลเหมอนหรอตางจากการเมองแบบมสวนรวมอยางไร ตางจากการเมองแบบเกาอยางไร

นอกจากนแนวทางการศกษารฐศาสตรทเรยนไปกนาจะออกมาสอบ วาในการศกษารฐศาสตรใช Approach อะไร เชน แนวทางโครงสรางหนาท แนวทางสถาบนกฎหมาย แนวทางปรชญาการเมอง แนวทางมารกซซส ทใหความสนใจชนชน กตองดงสาระสำาคญของแนวทางการศกษาตางๆออกมา และนำาไปใชในการสอบไดทงสน

ดงนนไมจำาเปนตองเกงขอสอบ แตตองเตรยมสงทจะตอบและมาประยกตใชเวลาเจอขอสอบ

นอก จา กน ต อ งต ด ตามข า วสา รบ า น เ ม อ ง อ า นหนงสอพมพใหมาก ตองเขยนใหมากในระดบหนง เพราะบางครงปรมาณกชคณภาพ และเวลาเจอขอสอบตองมความอดทจะเขยน

นอกจากนจะตองรความหมายของ Concept ตางๆ เพราะวชารฐศาสตรเปนวชาทม Concept มาก เชนเร อง

176

ความชอบธรรม ความเสอมโทรมทางการเมอง ประชาธปไตยแบบมสวนรวม การเมองพลเมอง ก า ร เ ม อ ง อ ย า ง ไ ม เ ป น ท า ง ก า ร เ ห ล า น ล ว น แ ต เ ป น Technical Term ทางรฐศาสตร ซ งเร มตนนกศกษาจะตอง Define หรอใหคำาจำากดความ ในคอนเซปตเหลานเสยกอน

เชน Concept คำาวาความชอบธรรมทางการเมอง Political Legitimacy เมอใหความหมายแลวเรากจะตองเอาขอเทจจรงมาสนบสนน เชนเราบอกวานายกรฐมนตร ทกษณเปนายกรฐมนตรทขนสอ ำานาจดวยความชอบธรรมเพราะผานการเลอกตงจากประชาชน

ดงนนศพทตางๆกตองไปทวน และถาจะดมากกควรเตมภาษาองกฤษ ในวงเลบบาง แตตองเขยนใหถกถาเขยนผดกมสทธถกตดคะแนน เพราะศพท 1 ตวในทางรฐศาสตรกจะเปน 1 Concept เลกๆ จากนน Concept เหลานกจะถกผกโยงมาเปนทฤษฎ

เชน Concept ในเร องของพฒนาการทางเมอง Political Development ก อ า จ จ ะ เ ช อ ม โ ย ง ก บ ก า รเสอมโทรมของระบบการเมอง Political Decay

เวลาเราทบทวนทฤษฎกจะไดศพทมามากมายและตองนำาเอาไปใช

ปญหาของนกศกษากคอการเขยนตามสามญส ำานก โดยไมมธ ม ( Theme) ทางทฤษฎ หรอ Theoretical Issue การจะพดแตขอเทจจรงอยางเดยวโดยไมผกโยงกบทฤษฎไมใชการสอบ Comprehensive

177

เชนถาขอสอบบอกวาใหวเคราะหการกอวนาศกรรมตกเวดลเทรดเซนเตอร โดยใชทฤษฎ เรากนำาทฤษฎมาใชในการวเคราะห เชนทฤษฎดลแหงอำานาจ (Balance of Power) ของฮนจ เจ. มอรแกนธอร ทฤษฎพงพา ทจะมองวาทผานมาอเมรกาเขาไปสรางความสมพนธในรปแบบการพงพาทกอใหเกดการเอารดเอาเปรยบนทำาใหฝายทเสยเปรยบตองแสงออกในวถทางทรนแรงออกมา

หรอสามารถใชทฤษฎ Global และ Local ทมองวาเวลานโลกแบงออกเปน 2 ระดบคอระดบโลกหรอ Global Level ทมอเมรกาเปนผนำาทชประเดนเสรนยมประชาธปไตยขนมา และโลกปจจบนพนจากการปะทะกนเรองอดมการณแตโลกกบปะทะกนหรอ Clash ในระหวางความเปน Global กบ ความตาย Local

โกลบอลคอความทนยมแบบตะวนตก การมองคเหนอชาต ซงกจะมขบวนการตอตาน Global ทไมตองการความเปนอย การบรโภคแบบตะวนตก มสลมกเปนกระบวนการหน งก เป นต วแทนของกระบวนการ Local หรอ เป น Localized Culture (คำาวา Local ในทนไมใชทองถนแบบ อ บ ต . ห ร อ ห ม บ า น แ ต ห ม า ย ถ ง ส ง ค ม ช ม ช น ห ร อ Community เชนคำาวาสงคมชมชนระหวางประเทศ)

ดงนนเวลาเขยนอยาเขยนโดยใช Commonsense-Concept ของค ำาวาประชาธปไตยแบบมต วแทน

ประชาธปไตยแบบมสวนรวมกจะมความตางกน และถาถามวาประเทศไทยเราเวลานเปนอยางไร เรากตองตอบไดและตอง

178

ตอบใหไดประเดน มสาระ มทฤษฎมการยกตวอยางในคำาตอบอยางชดเจน เขยนดวยภาษาทอานงาย ลายมอด

-Concept เ ร อ ง พ ฤ ต ก ร ร ม ศ า ส ต ร ค ำา ว า Behaviorism พฤต กรรมน ยม ก บ Behavioralism พฤตกรรมศาสตรตางกน

พฤต กรรมศาสตร Behavioralism จะหมายถ งกระบวนการหรอแนวทางในการศกษาสงคมสาสตรทยดกบวธการทางวทยาศาสตร มการสรางทฤษฎ การยนยนและพสจนสมมตฐาน (If A Than B) การศกษาแบบนจะเนนการศกษาขอมลเชงประจกษ ตองคดเร อง Inductive และ Deductive ประเดนเหลานกกลบไปทบทวน

อาจจะมคำาถามวาอทธพลของพฤตกรรมศาสตรตอรฐศาสตรมอยางไร และมผลทงทางทดและเสยตอรฐศาสตรอยางไร (ถาถามเชนนตองไปอานชทวชา 701 ของอาจารยวฒศ กด จะพดถ งผลประทบของพฤตกรรมศาสตรต อรฐศาสตร และจาการบรรยายของอาจารยสทธพนธกบอกวาคำาถามนเคยออกในวชา 701 -กง)

นอกจากนตองฝกจบประเดนเนอหาและมองเหตการณภายนอก เชนเวลาเรากตองตดตามการกอการรายของขบวนการมสลมหวรนแรง

เวลาเลอกทฤษฎมาจบกตองสอดคลอง (Relevant) กบขอเทจจรง

เชนจากเรองการถลมตก การจะนำาเอาทฤษฎระบบมาใชกบทฤษฎพงพาของกลมนโอมารซสนาจะเขาทา หรออาจจะใชทฤษฎระบบโลก (World System) ของวาเลนสไตน กจะใช

179

อธบายไดมากวาทฤษฎระบบทนกศกษาชอบใชกนมา แตทฤษฎระบบโลกสามารถอธบายความไมเทาเทยมกนของประเทศใหญกบประเทศเลกไดเปนอยางด

ถาเราเหนนโยบายการจดระเบยบสงคมของรฐบาลกอาจจะนำามาวเคราะหกบกระบวนการนโยบายสาธารณะ ซงอาจ ะ เ อ าแ ค ก ร ะบ วนก า รน ำาน โยบ าย ไปป ฏ บ ต (Policy Implementation) กได ดวาการนำานโยบายนไปปฏบต (ตรงนกตองคดถงโทมส ดาย หรอ วลเลยม เอน.ดน)

เวลาเราใชทฤษฎในการวเคราะหจะตองใชทฤษฎใหถกกบระดบในการวเคราะห (Level of Analysis) เชนมคนนำาเอาเรองทฤษฎพงพาระหวางประเทศมาอธบายเรองของ อบต.ก ถอวาเปนการผดระดบในการวเคราะห

จากนนกตองฝกเขยน ทกษะทจะทำาใหเราเราไดคะแนนดกจะตองฝกเขยน

เชนวเคราะหความขดแยงระหวางอเมรกากบขบวนการกอการราย

-เร มตนตองดวาสภาพการณทวไปเปนอยางไร อเมรกาอยในสถานะไหน ประเทศมสลมอยในสถานหกนของความส มพ น ธ พ ดถ งป ญ ห า คว า มส ม พ น ธ ท ม ม า น า น แ ล ะสถานการณกระเบดออกมาในแงของความรนแรง ตรงน Concept เร อง ความร นแรงทางการเมอง Political Violent กสามารถดงมาอธบายได

นกวชาการทเขยนถงความรนแรงทางการเมองคอ Ted Robert Gur (เทด เกอร ) กจะตองไปตดตามขอคดของเขาไดใหเขาใจ

180

เวลาเหนขอสอบจะตองมการจดการทางความคด หรอ Organized ความคดของตนเองใหได

ด งน น ในการสอบต อง สร ปขอเท จจรง ใสทฤษฎ วเคราะห ยกตวอยาง หดเขยน อยาใชเพยงสามญสำานก

ตวอยางในเร องการปฏรปการเมองของไทย เกดขนหลงจากเหตการณ รสช. ประมาณป 2535 นำามาสการเปลยนแปลงสงคมไทยเกดความเตบโตของชนชนกลาง นกธรกจเขา สการเมองมากขน ทหารลดบทบาทในทางการเมอง การเมองขยายตวไปสประชาชนมากขน การเมองไทยเปลยนจากการเมองในแบบ Bureaucratic Polity ตามแนวคดของเฟรด รกส

อ า จ จ ะ ถ า ม ว า จ า ก บ ร บ ท (Context) ข อ ง ก า ร พ ฒ น า ก า ร เ ม อ ง (Political Development) ใ น ประเทศไทยใหนกศกษาวเคราะหความแตกตางของรปแบบ (Form) และเน อหา (Content) ของประชาธปไตยใน ประเทศไทยกอนและหลงการปฏรปการเมองมาใหเขาใจและใหใช Concept ทเกยวของทางรฐศาสตรมาอธบายดวย

เวลาจะตอบดคำาถามวามอะไรบางทเปนคำาถาม -อ น แ ร ก ท ต อ ง อ ธ บ า ย ก ค อ Concept ใ น เ ร อ ง

พฒนาการทางการเมอง ซงตองมในคำาตอบวาอะไรคอการพฒนาการทางการเมอง อาจจะพดวาในการศกษารฐศาสตรจะใหความสนใจกบการพฒนาการเองของประเทศตางโดยเฉพาะพฒนาการทางการเมองในประเทศโลกท 3 นกวชาการไมวาจะเปน ฮนตงตน ซดนย เวอรบา กราเบยลและอนมอลด ลเชยน พายตางมความสนใจในเรองพฒนาการทางการเมอง

181

ทมองวาประเทศโลกท 3 ควรจะตองมการพฒนาการทางการเมองไปสความเปนประชาธปไตย ดงนนการพฒนาการทางการเมองก บการกระบวนการเป นประชาธป ไตย (Democratization) จงเปนเรองเดยวกน

นกรฐศาสตรตะวนตกกมกจะพดการพฒนาการเมองในแง ของการสร างการ เมอง ให ท นสมย ลดการปฏ ว ต รฐประหาร

ฮนตงตนบอกวาในการพฒนาทางการเมองจะตองสรางความเสถยรภาพทางการเมอง (Political Stability) เพอให ร บม อก บความต องก าร ทาง กา ร เ ม อง (Political demand) ของประชาชน ใหได หากทำาไมไดจะเกดความเสอมโทรมทางการเมอง (Political Decay)

ด งน น Concept ใน เร องความสมพนธ ร ะหว างเสถยรภาพทางการเมอง กบความตองการทางการเมองและความเสอมโทนทางการเมองเปนแนวคดของของฮนตงตน

หลงจากอธบาย Concept เรากมาพดวาพฒนาการของไทยตงแต 2475 วาเรามการเปลยนแปลงในรอบ 5 ทศวรรษทผานการพฒนาการเมองของไทยนนเปลยนแปลงไดแครปแบบ

ถงตรงนกจะตองมาอธบาย Concept ของคำาวารปแบบทางการปกครอง (Form of government) นนคอเหมอนกบทรกสบอกวาเมองไทยมลกษณะเปน Formalism คอทกอยางเปนไปตามทฤษฎและหลกการถกตอง เชนมพรรคการเมอง มการเลอกตง แตในแงสาระแลวการเมองของเรายงไมไดเปนประชาธปไตย กลาวคอประชาธปไตยยงไม

182

ใชวธชวต (Way of Life ) ของคนไทย คนไทยยงดอยโอกาส ขาดการศกษา ขาดการตนตว

(เวลาเราเขยนทฤษฎตางๆทเราเตรยมเอาไวกจะพรงพรออกมาเอง)

ดงนนจากคำาถามตองวเคราะหคอนเซปตพฒนาการทางการเมองใหแตก รปแบบประชาธปไตยคออะไร และเนอหาของประชาธปไตยทแทจรงคออะไร เชนบอกวา จะตองหมายถ งว ถ ช ว ต วฒนธรรม น ส ย ใจคอของคนท ต องเป นประชาธปไตย

นนคอกอนการปฏรปการเมอง เชนเรามพรรคการเมอง แตพรรคการเมองกไมไดเปนพรรคการเมองทแทจรง

พอเกดพฤษภาทมฬ อาจจะมองวาเปนเสนแบงทท ำาใหการเมองไทยตองปฏรปจะเปนอยางเดมไมไดอกตอไป

หล งปฏ ร ปการเมอง ไทยร ปแบบและ เน อหาทางประชาธปไตยในเมองไทยกเปลยนไป ในแงของรปแบบอาจจะไมไดเปลยนไปมากนกเรายงคงใชประชาธปไตยทมการเลอกตง มพรรคการเมอง มต วแทน มสภา แต เน อหาของประชาธปไตยไดเปลยนแปงมาเปนประชาธปไตยทประชาชนเขามามสวนรวมในทางการเมองอยางเขมขนมากขน มการกอตงองคกร หรอกลไกตางๆเขามาตรวจสอบการทำางานอยา กลายเปนประชาธปไตยแบบใหม (ซ งตรงนผ ตรวจขอสอบจะคดตางจากเรากไมเปนไร แตเราตองมเหตผลในการสนบสนน)

นนคอการตอบขอสอบโดยใช Concept ทางรฐศาสตรมากมาย

183

ดงนนอานขอสอบตองตงสตใหด ดวาขอสอบถามอะไรบาง จดประเดนทจะตองตอบใหเปนลำาดบ มสมาธ จดการเรองเวลาใหลงตว

ส ำาหรบวชา Plan A ประกอบดวยวชา PS 704 PS 706 PS 710 และ PS 712 เปนวชาทวาดวยการปกครอง เราจะพบวาแนวคดเกยวกบการพฒนาจะมบทบาทอยางมากในการศกษา ดงนนเราตองใหความสนใจแนวคดเกยวกบการพฒนา เชนการพฒนาทางการเมอง รปแบบของการพฒนานนมกรปแบบ

ความพยายามทจะทำาความเขาใจกบเรองราวทเกดขนในทางการเมองนนจะมปจจยหลายตว ถาเรามองไปทวชา PS 710 เรากจะเขาใจไดวาปรากฎการณทางการเมองทเกดขนและเรามองเหนนนจะมฐานทมาทกวางใหญไพศาล ฐานทวานนกคอสงคมวทยาการเมอง

เชนการเขามามสวนรวมทางการเมองของประชาชน ถาเ ร า ถ า ม ว า ท ำา ไ ม น า ย ก .จ ง ต ด ส น ใ จ ล ง ค ะ แ น น ใ ห ก บพรรคการเมองพรรคหนง จะมสาเหตมากมายทอยเบองหลงการต ดสน ใจด งกล าวค ำาตอบของเราจ ง ไม อย แค ว านายก.ชอบพรรคดงกลาว การทเราจะท ำาความเขาใจในประเด นน อาจจะต องน ำาความร ด านจตวทยามาใช เชนนายก.อาจจะประทบใจหวหนาพรรคดงกลาว หรออาจจะนำาเอาแนวคดทางเศรษฐศาสตรมาใช เชนในอเมรกาเราจะพบวาคนจนมกจะเลอกพรรคเดโมแครต เปนตน

นอกจากนวชา Plan A ยงใหความสนใจกบการศกษาสถาบนทางการเมอง เชนพรรคการเมอง รฐสภา

184

ดงนนโดยหลกแลวถาเรามองพฤตกรรมทางการเมองวาเปนสาระสำาคญอยางหนงของการศกษาการเมองการปกครอง การศกษาแนวพฤตกรรมศาสตรก จะเข ามาเกยวของ

ดงนนกรอบหลกทตองไปดกคอการทำาความเขาใจกบค ว า ม เ ป น ส ห ว ท ย า ก า ร ห ร อ ฐ า น ข อ ง ค ว า ม เ ป น Interdisciplinary วามผลกระทบ หรออยเบองหลงพฤตกรรมในทางการเมองอยางไร

สวนเร องของการมสวนรวมทางการเมอง หนงสอทเกยวของกบการมสวนรวมทางการเมองทอาจารยแนะนำากคอ หนงสอเรองทางเลอกของมวลประชา เปนการพดถงการเขามสวนรวมทางการเมองของประชาชนในประเทศกำาลงพฒนา โดยจะพดถงแนวคด ทฤษฎและกรณศกษารปแบบของการเขามสวนรวมทางการเมองของประชาชนในประเทศกำาลงพฒนาทวโลก

เชนบอกวาเมอคนไดรบความเดอดรอน เชนคนสลมจะเปนคนทอพยพมาจากชนบททมวฒนธรรมทางการเมองแบบไพรฟา ทไมกลาทจะเขาหานายหรอขาราชการ กลวนาย แตเม ออพยพเขา เมอง เข ามาอย ในช มชนท ต งข นตามท สาธารณะคนเหลานเดมไมเคยคดทจะรวมตวทางการเมอง แตเมอมาอยในเมองและเมอมความเดอดรอนคนเหลานกกลาทจะรวมตวกนเรยกรองตอรฐบาล กลาทจะรวมตวกนประทวง กลาทจะบกไปทำาเนยบ โดยคนเหลานอาจะจะรวมตวเขาหาคนทจะเปนตวแทนได เชนนกการเมอง ส.ส. สก. แต

185

ถาไมไดรบการตอบสนองตามความตองการ หรอความเดอดรอนยงไมไดรบการแกไขพวกเขากพรอมทจะรวมตวกน

ผศ.วฒศกด ลาภเจรญทรพย : ผอำานวยการโครงการบณฑตศกษาคณะรฐศาสตร

กอนเขาสเนอหาอาจารยเนนวาในการสอบนกศกษาหามไมใหมการทจรตอยางเดดขาด และตองเตรยมตวใหพรอม เนองการสอบประมวลผลความรอบรเปนกจกรรมทมความสำาคญมาก เปนกจกรรมทพเศษจะตองมการวางแผน และหากนกศกษาทำาไดสำาเรจนกศกษาจะมความภาคภมใจ

น กศกษาควรจะท ำาตารางเวลาในการอานหน งสอ พยายามดแนวขอสอบเกาๆเพอดเปนแนวทาง

สงทตองอาน-เอกสารประกอบการบรรยายในแตละวชา-Note ยอของแตละวชา-ตดตามความเคลอนไหวของขาวสารบานเมอง เพราะจะ

ตองมหลายประเดนทจะตองออกเปนขอสอบ-ทบทวนเนอหาแตละวชาในสปดาหสดทายกอนสอบ ในการทำาขอสอบจะตองมการวางแผน โดยอานขอสอบ

ทกขอเสยกอน จากนนวางเอาตไลนคำาตอบวาจะตอบในแตละขออยางไร การวางเอาตไลนควรจะวางทเดยวทง 3 ขอ และเวลาตอบขอสอบใหเดนตามเอาตไลนซงจะทำาใหนกศกษามกรอบในการตอบ ถาไมมเอาตไลนอาจจะทำาใหนกศกษาเขยนแบบเรอยเป อยแบบกลอนพาไป การตอบคำาถามจะตองตอบใหตรงประเดน

186

นอกจากนจะตองตอบใหตรงกบสสมดทกำาหนด เพราะถาทำาไมตรงอาจจะทำาใหคำาตอบของนกศกษาหายไปและอาจจะสอบตกไดนะคะ

การสอบประมวลความรอบรเปนการสอบทกวชาทเรยนมา วานกศกษามความรอบรแคไหน ดงนนอาจารยจงมสทธทจะออกตรงไหนกได ดงนนนกศกษาจงไมควรกำาจดตวเองอยกบวชาใดวชาหนงและอาจารยทานใดทานหนงอยางเดดขาด

ดงนนเวลาตอบนกศกษาจะตองสามารถนำาเนอหาทเก ยวของในแตละวชามาประมวลในค ำาตอบใหได ด งนนนกศกษาตองแสดงฝมอใหเตมท สามารถนำาเอาเนอหาจากทตางมาตอบไดเตมทถามองวาเกยวของกนหรอสมพนธกน เนอหาบางสวนทตอบในขอหนงอาจจะนำามาตอบอกขอหนงไดหากมองวาใชได

187

สรป PLAN A 2545

รศ.สทธพนธ พทธหนสงทตองทำาความเขาใจในวชา Plan A **** เนอหาทางทฤษฎ นกศกษาจะตองทำาความเขาใจ

โดยเฉพาะ Approach ตางๆ เชน-ทฤษฎเชงสถาบน ทฤษฎกลมผลประโยชน (ทฤษฎพห

นยม สหการ) -ทฤษฎสถาบน -ทฤษฎแบบมารกซส จะตองรวาแนวคดของมารกซตาง

จากแนวคดอนๆอยางไร- ต ว แ บ บ ว า ด ว ย ค ว า ม ม เ ห ต ม ผ ล (Rational

Choice)เชนถาเราจะเอาทฤษฎใดทฤษฎหนงมาอธบายเร องการ

ปฏรประบบราชการ เราจะตองคดวาจะใชทฤษฎอะไรบาง เชนถาเอาเรองของตวแบบความมเหตมผลมาใชจะใชไดหรอไม

หรอเราจะเอาตวแบบ Rational Choice มาอธบายท ำาไมเวลาน ท ำา ไมพวกทท ำางานด านอาชวะอนามยของกระทรวงสาธารณะสขกำาลงวงเตนโยกยายไปอยกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดหรอไม ถาอธบายไมไดกอาจจะใชตวแบบ Political Actor Model เนองจากสงทปรากฏคอทกคนพยายามแยงกนสรางอาณาจกรของตนเอง

ดงนนเมอเราอานแนวคดเชงทฤษฎแลวจะตองรจก Apply ใหเขากบประเดนปญหาตางๆทเกดขนในสงคม หรอ Apply ใหเขากบนโยบาย หรอกรณศกษาตางๆ

188

***ประเดนปญหาตางๆทเกดขนในสงคม** เวลานมปญหาตางๆทเกดขนในสงคมของเรามากมาย การออกขอสอบของอาจารยจะหนไมพนการนำาเอาเหตการณรวมสมยมาออก ไมวาจะเปน

-เรองของตลาการศาลรฐธรรมนญ ทเวลานกำาลงมการถกเถยงกนวาตลาการศาลรฐธรรมนญจะตองออกไปกคน จะอยกคน

- เร องปปช .กรณ คณรก เก ยรต เร องการแก ไขรฐธรรมนญ การปฏรประบบราชการ

ในแงของความสมพนธระหวางประเทศกมประเดนมากมาย

อยางไรกตามทกประเดนทจะออกเปนขอสอบสงทน กศกษาตองค ดและตอบกค อตอบให เช อมโยงก บรฐศาสตร เชนตองมองศาลรฐธรรมนญในเชงรฐศาสตรไมใชมองในเชงนตศาสตร

หรอกรณของการปฏรประบบราชการ เราจะตองน ำาทฤษฎทางดานรฐศาสตรมาใชเชนการจะนำาเอาแนวคดเร องกลมผลประโยชน เชนเราตองตงขอสงสยวาทำาไมการปฏรประบบราชการคร งนจงมการพดถงกระทรวงกลาโหมนอยมาก

หรอกรณของวฒสภากต องคดวามประเด นอะไรทเกยวของทนาจะนำาออกมาเปนขอสอบไดบาง

**ขอมล** นกศกษาตองเตรยมขอมลใหไดมากทสดในแตละเร อง ทกประเดนปญหาทนาสนใจ และสงทเราตอง

189

นกจากการเตรยมเนอหากคอในเร องนนๆควรจะใชทฤษฎอะไรมาวเคราะห

เชนถาถามวาเราสามารถนำาเอาทฤษฎใดมาอธบายถงความสำาเรจหรอความลมเหลวของการปฏรประบบราชการ โดยหลกจตวทยานกศกษาจะตอบแคทฤษฎใดทฤษฎหนงแลวอธบายจนจบ แตในทางทดนกศกษาควรจะนำาเสนอในเชงเปรยบเทยบดวยวาการอธบายเร องปฏรประบบราชการอาจจะอธบายดวยทฤษฎอนๆไดอกแตทฤษฎทเรานำาเสนอนนอธบายไดดกวาอยางไร

เชนถา นายก .ตอบวาเรองของการปฏรประบบราชการนนอธบายไดดวยทฤษฎกลมผลประโยชน และเวลาตอบกอธบายความสมพนธของกลมผลประโยชนกบการปฏรประบบราชไปจนจบ

แตถานายข.มองวาการอธบายเรองปฏรประบบราชการนนไมสามารถอธบายไดดวยทฤษฎกลมผลประโยชน แตควรจะอธบายดวยแนวคดเชงสถาบน พรอมกบการใหเหตผลวาทำาไมแนวคดเชงสถาบนดกวา และถาเหตผลทนาย ข.นำาเสนอดกวาการใหเหตผลของนาย ก. การตอบของนาย ข.กจะไปเหยยบการตอบของนายก. ซงจะยงเขาตาอาจารยผตรวจมากขน

**ตวอยาง** การตอบขอสอบกจะตองมตวอยาง ซงไมควรจะจำากดตวเองอยกบตวอยางเพยงตวอยางเดยว แตหากเรามองวาเร องๆนนมตวอยางอนๆทจะสามารถยกมาประกอบไดกควรจะนำาเขามาตอบเพอใหเหตผลทเราตอบนนมความหนกแนนในเรองหลกฐานขอมลมากขน

190

ส ร ป แ พ ล น A 2546

รศ.สทธพนธ พทธหนประเดนทนกศกษาควรจะใหความสนใจคอ1.กระบวนการความทนสมย (Modernization) ปรากฎการณทางการเมองจะมล กษณะเหมอนกบ

ภเขานำาแขง นนคอจะมสงทเรามองเหนไดชดเจน กบสงทอยเบองหลง การจะทำาความเขาใจกบปรากฎการณทางการเมองจงจะทำาความเขาใจเฉพาะสงทมองเหนไมได แตตองมองวาเบองหลงของปรากฎการณนนมอยางไรบาง และจะพบวาสาเหตหรอปจจยทมาของปรากฎการณจะมหลายๆสาเหต และเรามกจะไมมองไมเหน เพราะเปนเสมอนกอนนำาแขงทอยใตนำา

และสาเหตเบองหลงของปรากฎการณทางการเมองประการหนงกคอกระบวนการสรางความทนสมย

Syed Hussein Alatas (ซาอ ด ฮสเซน อลาตส) กลาววา Modernization คอกระบวนการทนำาความร ทางวทยาศาสตรแผนใหมมาปรบใชโดยมเปาหมายทส ำาคญคอพฒนาคณภาพชวตของคนใหดขน

สงคมใดกตามทจะจดวามความทนสมยตองเปนสงคมทประสบความสำาเรจในการนำาความรทางวทยาศาสตรมาปรบใช

191

มเคร องอำานวยความสะดวก เคร องจกร เคร องยนตกลไก ทำาใหวถชวตความเปนอยของคนดขน

David E. Aptor ก ล า ว ว า ก ร ะ บ ว น ก า ร Modernization ประกอบดวยสภาพการณท ส ำาค ญ 3 ประการ คอ

1.ระบบสงคมสามารถสรางส ง ใหม ๆ ข นมาโดยประชาชนใหการยอมรบและระบบสามารถดำารงอยได คนไมตอตานจนเกดความไรเสถยรภาพ

2.สงคมททนสมยจะมโครงสรางความหลากหลายเพมขน ดจากองคกรในสงคมทเพมขนมากมาย มกลม สมาคม ชมรมตางๆเกดขนมากมาย

3.สงคมททนสมยจะตองเปนสงคมเปด คอเปดโอกาสใหคนไตเตาทางสงคมได เปดโอกาสใหคนปรบเปลยนสถานะของตนเองไดอยางเสร

Cyril E. Black (ไซรล อ แบลค) กลาววาสงคมใดจะเปนสงคมทท นสมยไดน นตองเปนสงคมทมสถาบนทสามารถปรบตวใหเขากบสภาพการณใหม ๆ บทบาทหนาทใหม ๆ ทแปรเปลยนไปอยางรวดเรวได

นนคอสงคมททนสมยจะตองมบทบาทหนาทใหมเกดขน มงานใหมเกดขนตลอดเวลา พรอมกบการมสถาบนใหมเกดขนเพอเขามาแกปญหาและรองรบความตองการของคนในสงคมทเพมขนตลอดเวลา

192

Talcott Parsons (ทาลคอตต พารสนส) มองวา Modernization เปนกระบวนการทตองปรบเปลยนสภาพการณอนเปนลกษณะเดนในสงคมแบบดงเดมใหแปรเปลยนไปสสภาพการณใหม 4 ประการคอ

1.จ า ก ParticularisticUniversalistic

2. จาก Diffuse Function / Specific Function 3.จาก AscriptiveAchievement 4. จาก Religious Belief Secularization ดงนนในเรองความทนสมยจะมตวแปรหลายตวมาเกยว

ของดยสรปคอ1.Westernization: หมายถงกระบวนการทจะทำาให

เปนเหมอนกบประเทศตะวนตก 2. Industrialization: กระบวนการในการพฒนาส

ระบบอตสาหกรรม 3. Urbanization: กระบวนการทจะทำาใหเกดความ

เปนเมอง 4. Economic Development: ร ะ ด บ ข อ ง ก า ร

พฒนาเศรษฐกจ การกนดอยด ของประชาชน สงคมททนสมยมาก ๆ นนความกนดอยดของคนในสงคมอยในระดบสง

5. Social Mobilization: กระบวนการปรบเปลยนค ว า ม ค ด ค ว า ม เ ช อ ข อ ง ค น ใ น ส ง ค ม ส ง ค ม ใ ด ท ค นเปลยนแปลงความคดความเชอ รบเอาความคดททนสมยเขาไปแทนความคดเดมถอวาเปนสงคมททนสมย

193

6. Participation: คอการทสมาชกของสงคมเขามามสวนรวมในการทำากจกรรมสงคมมากขนไมวาจะเปนดานเศรษฐกจ การเมอง หรอสงคม

7. Differentiation: โครงสร างทางสงคมและเศรษฐกจเพมความหลากหลายมากขน มกลม องคกร หนวยงาน สถาบนเพมขนมากมาย

8. Secularization: ความมเหตมผล ในสงคมททนสมยความมเหตมผลจะมสง

2.Social MobilizationSocial Mobilization เปนกระบวนการซงขอผกพน

ในทางจตวทยา สงคม และเศรษฐกจแบบดงเดมทสำาคญ ๆ ไมไดรบการยอมรบอกตอไปและเสอมสลายลง ประชาชนไดรบเอาแบบแผนของการเรยนร แบบแผนพฤตกรรมใหม ๆ เขามาแทนท

สงคมทม Social Mobilization เกดขนอยางรวดเรวจะทำาใหเกดการเปลยนแปลงทางการเมองไดงาย เชนประเทศศรลงกา ในป 1956 ทรฐบาลพยายามสงเสรมการศกษาใหชนพนเมองใหมการศกษา ทำาใหคนพนเมองมความรมากขน และตองการมามสวนรวมมากขนขณะทรฐบาลไมไดสนองตอบตอความตองการในการเขามามสวนรวมทำาใหเกดปญหาความวนวายนสงคม

ปจจยทใชวดระดบของ Social Mobilization คารล ดอยช ไดเสนอปจจยส ำาคญทใชวดระดบของ

Social Mobilization ดงน

194

1.วดจากจำานวนคนทมความเปนอยททนสมย ถาสงคมใดทคนมความเปนอยท ท นสมยมากแสดงวาสงคมนนม Social Mobilization สง

2.วดจากจำานวนคนทสมผสสอมวลชนในรปแบบตาง ๆ เชนอาจจะวดจากจำานวนวทย โทรทศน หนงสอพมพ คนในสงคมใดมโอกาสรบรขาวสารไดมากกวาคนในสงคมนนยอมมแนวโนมทจะปรบเปลยนความคดความเชอแบบเกา ๆ เปนความเชอแบบใหมไดมากกวาเชนกน

3.วดจากจำานวนคนทเปลยนทอยอาศยไปอยในทซ งดกวาเกา

4.ด จ า ก ก า ร ข ย า ย ต ว ข อ ง ส ง ค ม เ ม อ ง (Urbanization) ดจากเมองทมคนจ ำานวนมากอาศยอย การอยในเมองนนประชาชนจะมโอกาสเขาถงแหลงของการเรยนรไดมากกวา

5.วดจากจำานวนคนทเปลยนอาชพจากเกษตรกรเปนอยางอน เชน ทำางานบรการ กรรมกรในโรงงานอตสาหกรรม อาชพเกษตรกรจะลดนอยลงแตอาชพอนมากขน เพราะอาชพเกษตรกรนนตองอยในชนบทไมมโอกาสเขาถงแหลงการเรยนร ตางจากอาชพทตองทำางานในเมอง

6.จำานวนคนทรหนงสอ คนทรหนงสอมากโอกาสในการปรบเปลยนความคดความเชอกมมากกวา

7.รายไดเฉลยตอหวตอคน (Per Capita Income) คนมรายไดมากยอมมโอกาสในการบรโภคขาวสารไดมากกวา

นอกจากน คารล ดอยช ไดศกษาผลกระทบของ Social Mobilization ทมตอการเมอง พบวากระบวนการ Social

195

Mobilization สงผลกระทบตอการเปลยนแปลงทางการเมองหลายประการคอ

1. ในสงคมทม Social Mobilization สงจะละทงแบบแผนการดำาเนนชวตแบบเกา คนทมการศกษาและรบร ขาวสารมากขนทำาใหหตากวางไกล ความคาดหวงสง มความทะเยอทะยานมากกวาเดม อยากใหรฐดแลสวสดการของประชาชนมากขน Demand ทเขาสระบบการเมองจงเพมมากข น ท ำาใหการเมองเปลยนแปลงไปได ถ าผ มอ ำานาจทางการเมองไมใสใจดแล

2. ในสงคมทมระดบของ Social Mobilization สง จะยงผลใหสถาบนทางการเมองไรประสทธภาพได ถาไมปรบปรงประสทธภาพใหสงขน เมอคนมความทะเยอทะยานมากขนเรยกรองใหรฐตอบสนองตอความตองการใหม ๆ ของพวกตน ถ าร ฐ ไมม ประสทธภาพเพยงพอการไร เสถยรภาพกจะเกดขน

3. ผนำาทางการเมองจะตองปรบเปลยนแปลงไป ในสงคมทนสมยผนำาทมฐานอำานาจจากประเพณหรอบารมแบบหวหนาเผาจะไมเปนทยอมรบอกตอไป แตผนำาสมยใหมจะเปนผนำาตามกฎหมาย หรอมอำานาจหนาทโดยกฎหมายกำาหนด

อาจารยเคยออกขอสอบวาความคคความเชอของคนทเปล ยนไปท ำาให การเมองเปล ยนแปลงไปดวย จงวเคราะห

การตอบขอนตองบอกวา ความคดความเชอของคนเปลยนไปไดอยางไร มหลกการในการวดความเปลยนแปลงอยางไร และดวากอใหเกดเปลยนแปลงทางการเมองอยางไร

196

และยกตวอยางประกอบ เชนการเปลยนแปลทางการเมองใน เหตการณ 14 ตลา หรอ 24 มถนายน 2475

เวลาเขยนตองเขยนใหลนไหลและรอยเรยงเปนเร องเดยวกน ทสำาคญตองตอบคำาถามทอาจารยถามไมใชเขยนเรอยเป อย

วธการตอบขอสอบ ตองคำานวณเวลา วาจะใชเวลาเทาไหรในแตละขอ วเคราะหคำาถามเสยกอนวาขอสอบถามอะไร ตใหแตกวาผออกขอสอบตองการรอะไร และตอบใหตรงคำาถาม

เชนถามวาการพฒนาการเมองไทยมระดบการพฒนาอยางไร เวลาตอบก ต องบอกถ งแนวค ดเก ยวก บการพฒนาการเมอง โดยเอาแนวคดนนมาวเคราะหกบพฒนาทางการเมองของไทยในแตละประเดนๆ และนำาไปสการสรป วาระด บการพฒนาการเมองนาจะอยในอนดบทเท าไหร อยางไร โดยจะตองยกตวอยางประกอบในแตละประเดน

อยาตอบในแบบเดยวกนหรอยกตวอยางเหมอนกน แตตองมความหลากหลาย

ทสำาคญทำาขอสอบใหตรงกบสสมดทกำาหนดมาใหดวยนะคะ ไมอยางนนอาจจะไมไดรบการตรวจ และตกไปเลย

บรรยายสรปแพลน C ป 2543

โดย อ.ชลดา ศรมณ และ อ.เสาวลกษณ สขวรช

197

อ.ชลดา-อาจารยจะพดในเรองทฤษฎทางดาน Public Administration และเรององคการและการจดการ การเรยนบรหารรฐกจทฤษฎการจดการจะมความสำาคญ วาวธคดเกยวกบการบรหารงานในองคการของรฐควรจะเปนอยางไร

การบรหารรฐกจหรอการบรหารงานของรฐ หรอ Public Administration เปนสาขาของการศกษาสาขาหนงทเปนศาสตรวาดวยการบรหารของรฐ หรอเปนกจกรรมในการบรหารของรฐ

ถาพดวาเปนสาขาหนงของศาสตรกจะเรยกวารฐประศาสตรแตถามองวาเปนกจกรรมในการบรหารงานของรฐกจะเรยกวาบรหารรฐกจ

การบรหารรฐกจเปนศาสตรทมความสำาคญ ทำาใหคนทเรยนรในศาสตรหนงการบรหารรฐกจจะเปนผบรหารอยางเปนมออาชพ การเปนมออาชพคอเปนศาสตรทซบซอนมทฤษฎมแนวทางในการปฎบตทสลบซบซอน

การบรการรฐกจเปนกจกรรมทครอบคลมคนทงชาต และเปนศาสตรทจะบรหารใหประเทศชาตประสบความสำาเรจในดานตางๆ ทงเศรษฐกจ สงคมและการเมอง คอบรหารเมองใหเศรษฐกจด สงคมด และการเมองด นนเอง

ดงนนขอบเขตของการบรหารรฐกจจงมขอบขายทกวางขวางใหญโต และมความสำาคญตอคนทกคน ถาเรานำาหลกการบรหารไปประยกตใชอยางมศลปะประเทศไทยกจะเจรญาวหนาไปได

การทเราบอกวาประเทศไทยทำาไมไมกาวหนาไปเสยท ขนอยกบความสามารถในการบรหาร การมจตสำานกในการ

198

บรหาร ทงนเพราะเราเปนชาตทกำาลงพฒนามาตงแตป 2504 จนบดนเรากยงไมไดชอวาเปนประเทศทพฒนาแลว

ดงนนจะตองเกดมาจากความผดพลาดในการบรหารงานของรฐ ในเรองของศาสตรในการบรหาร และในการบรหารหรอจตสำานกในการบรหารอยางใดอยางหนง

และเปนหนาทของเราทจะตองใหความสนใจศาสตรในการบรหารเพอจะนำาเอาศาสตรเหลานไปปฏบตเพอใหประเทศของเราหลดพนจากคำาวากำาลงพฒนาไปได

เมอการบรหารงานของรฐไมดจะเกดปญหาขนมาทกครง ดงนนการบรหารงานของรฐมความสำาคญและมนกวชาการทพยายามคดคนทฤษฎ ทจะนำาไปสประสทธภาพและประสทธผลในการบรหารองคการของรฐ

การบรหารงานรฐกจอาจจะเรยกวาการบรหารงานสาธารณะ เพราะเรองของการบรหารตองการทจะทำาใหบรรลเปาหมายคอสนองตอบความตองการของสาธารณะนนเอง

ลกษณะของวชาการบรการรฐกจ 1.การบรหารรฐกจมลกษณะเปนศาสตรทตองเรยนร ม

การคดมกฎเกณฑ มการถายทอดกนได ขณะเดยวกนกเปนศลปะทจะนำาไปใช เพราะคนทรศาสตรการบรหารทเทากนอาจจะมศลปะในการเอาไปใชตางกน ดงนนนกบรหารทเกงจะตองรศาสตรและมศลปะในการบรหารในการดแลคน

2.บรหารรฐกจจะมลกษณะ Apply Social science (และตรงนแหละทขอสอบจะนำาไปออก) คอเปนศาสตรทางสงคมทจะตองนำาไปประยกตใช

199

3.มลกษณะทเปนสหวทยาการ จะมหลายสาขาวชาทเขามารวมกนในการบรหารใหประสบความสำาเรจ เชนตองมจตวทยา สงคมวทยา ตรรกะวทยา เชนเราตองคดหาเหตผลของสงตางแลวแกปญหาทใหได เราตองใชวชามานษยวทยา เชนการดแลคนตางชาตเชอสายกจะมหลกการบรหารทตางกน ตองรวชาเศรษฐศาสตร สาขาวชาเหลานจะทำาใหการบรหารไดผลด

เชนโรงพยาบาลสมยกอนใหหมอเปนผบรหารแตปรากฎวาหมอไมมความรดานการบรหาร แตระยะหลงตองเอานกบรหารเขามาเปนผบรหาร

เมอเปนศาสตรประยกต กตองอาศยศลปะในการประยกต ถาจะออกขอสอบกจะตองถามวาเรารศาสตร หรอหลกเกณฑ ทฤษฎหรอไม และรแลวจะเอาไป Apply อยางไร เชนขอสอบจะยกกรณขนมาแลวใหวเคราะห เพราะในระดบปรญญาตองวเคราะหสงเคราะหได ดงนนตองตปญหาใหแตกวาเปนปญหาอะไร และมหลกการเหตผลอยางไร และเราจะนำาเอาไปใชในการแกปญหาอยางไร

ถาไมออกอยางนนกอาจวา (ตรงนรอยตอของเทป) การบรหารประเทศมปญหาอะไรบางและเราจะคดวาเราจะมวธการแกปญหาอยางไร

อยางกตามในการสอบจะตองศาสตรหรอมทฤษฎทจะตอบ ถาไมเปน Case กยกเรองใดเรองหนงมาแลวเราใหอธบายและยกตวอยางใด ดงนนขอสอบจะไมพนการ Apply อยางแนนอน

200

ในการศกษาพฒนาการแนวคดทฤษฎการบรหารรฐกจอาจจะศกษาในเชงพาราไดม (Paradigms)

การศกษาเในเชงพาราไดมคอการกำาหนดแกนของปญหาและแนวทางในการแกปญหาในภาพรวมและเปนทยอมรบของผทเกยวของในชวงระยะเวลาหนงและใชเปนพนฐานรวมกนในการศกษาวจย เพอคนควาหาคำาตอบหรอการอธบายในรายละเอยดตอไป

การกำาหนดกรอบนนกจะแบงเปนชวงระยะเวลาทแตกตางออกไป เชน นโคลส เฮนร ไดแบงพาราไดมออกเปน 5 พาราไดม

พาราไดม ท 1 จะเกดขน 1900-1926 จะบอกวาการเมองกบการบรหารตองแยกจากกนเพราะการเมองคอการกำาหนดนโยบายสวนการบรหารคอการนำานโยบายไปปฏบต ทำาใหในชวงนการศกษาบรหารรฐกจกแยกออกตางหากจากการเมอง

พาราไดมท 2 ป 1926-1937 บอกวาบรหารรฐกจทดจะตองหาแนวคดทฤษฎในการบรหารทมประสทธภาพ และมองวารฐประศาสนศาสตรคอสาขายอยของรฐศาสตร

(สวนพาราไดมอนๆใหดจากเอกสาร) ซงทง 5 พาราไดม กจะมแนวคดทอยในแตละพาราไดม

เหลานเคอทฤษฎในการบรหารนนเองทมการพฒนามาเปนระยะๆ เวลาจะตอบเรากดงทฤษฎทอยในและพาราไดมมาใชในการวเคราะห

201

แตนกวชาการบางคนอาจจะแบงออกเปนแค 3 พาราไดม

ทงนอาชพเกยวกบการบรหารงานของรฐเปนเรองทเกาแกมาก แตเดมจะมลกษณะของการใชความสามารถสวนตวของผปกครอง และมการถายทอดมาอยางไมเปนทางการ การบรหารงานของรฐเพงจะพฒนาเปนศาสตรอยางจรงจงเมอปลายศตวรรษท 19

โดยเรมตนจาก วดโรว วนสนเขยนบทความเรอง The Study of Administration เปนบทคามแรกๆ ทบอกวาถาใหการบรหารงานของรฐประสบความสำาเรจตองแยกออกจากการศกษาการเมอง

สำาหรบตำาราเลมแรกของการศกษาบรหารรฐกจคอ Introduction to The Study of Administration เขยนโดยเลยวนารด ด.ไวท

นอกจากนสงทนกศกษาตองจำาคอแนวคดของ แมกซ เวบเบอรทคดทฤษฎ Bureaucracy ตองจำาแนวคดของ เฟรดเดอรกเทเลอร ในเรอง Scientific Management ตองจำา PODSCORB MODEL ของกลลค ตองจำาแนวคดของเฮอรเบรต ไชมอน เกยวกบพฤตกรรมบรหารทเรยกวา Administration Behavior ตองรจกเอลตน เมโย ในเรองมนษยสมพนธในการปฏบตงาน และยงมคนอนอกมาก

นนคอทฤษฎรฐประศาสนศาสตร ซงเราจะศกษาไดในรปพาราไดม โดยเราจะศกษาเราจะวาปไหนใครคดเรองอะไรมาบาง ตงแตปลายศตวรรษท 19 เปนมาจนถงปจจบน และ

202

ทฤษฎเหลานคอกรอบกวางๆในการบรหารงานของรฐวาควรจะมแนวทางในการบรหารอยางไร

องคการและการจดองคการหมายถงการนำาทฤษฎบรหารรฐกจมาจดองคการของ

รฐเพอใหการบรหารของรฐประสบความสำาเรจ ความสำาเรจขององคการ จะดทประสทธภาพและประสทธผล

สงทเราจะตองศกษาเกยวกบองคการประกอบไปดวย-มนษย ในเรองมนษย จะตองใชทฤษฎพฤตกรรม

ตงแตพฤตกรรมของคน ของกลมหรอขององคการโดยรวม หรอการวางระเบยบขอบงคบเพอใหการดำาเนนงานขององคการใหมประสทธภาพและประสทธผล

ดงนนจะตองมทฤษฎทเกยวกบการจดการทเกยวกบคน เชนทฤษฎการจงใจ นอกจากคนแลว เราตองดทโครงสรางขององคการ ขนาดขององคการ สงแวดลอมขององคการ ระบบการผลต เรองวฒนธรรมขององคการ วงจรชวตขององคการ และการออกแบบขององคการเพอนำาไปสประสทธภาพและประสทธผล

ประสทธผลคอไดผลตามเปาหมาย ประสทธภาพกคอรวดเรวและประหยด ถามประสทธผลแตไมมประสทธภาพกไมถอวาด เราพบวาบางองคการสามารถทำางานไดผลตามทคาดหวงไดแตไมประหยด ฟมเฟอย เสยเวลา หรอการทำางานมประสทธภาพคอทำางานไดเรวประหยดแตไมไดผลตามทวางไวกไมดอกเชนกน ดงนนจะตองมทงประสทธผลและประสทธภาพ คอสำาเรจตามเปาหมายอยางรวดเรวและประหยด

203

การจะทำาใหองคการของรฐทำางานไดรวดเรวประหยดและมประสทธผลกตองใชทฤษฎเขามาปรบใชกบเรองของคน เรองโครงสราง และเรองอน (ตรงนอาจารยขนจอ)

เชนถาขอสอบถามปญหาเรองคนกเอาทฤษฎทเกยวของคนมาจบ

ถาถามวาการบรหารงานของรฐไมประสบความสำาเรจเพราะอะไร ถาเรามองวาปญหามาจากคนเรากตองเอาทฤษฎทเกยวกบคนมาจบ ตงแตคนระดบบรหารมาจนถงคนระดบลาง จากนนกเอาวธการแกปญหาตามทฤษฎขนมาตอบ

แตถามองวาปญหามาจากโครงสรางขององคการ เชนกระจายอำานาจไมดการควบคมไม เรากใชทฤษฎเขาไปแกไขในเรองตางๆเหลาน

ถาขอสอบใหมองภาพเอาเองวาในสงคมมปญหาอะไรเรากตองคดวาจะมปญหาอะไรบาง

ดงนนนกศกษาจำาเปนตองมองปญหาทถามใหละเอยด ใหเขาใจวาเปนปญหาอะไร และคดวาขอสอบไมนาจะพนจากทอาจารยพด

ถาเราตปญหาไมแตกเรากตอบไดไม เชนถาเขายกตวอยางการประทวงหนาทำาเนยบ แตเราไมรวาปญหาคออะไร เรากยากจะตอบขอสอบได และปญหาของการบรหารนนมหลายปญหา ถาเราตปญหาแตก และมทฤษฎทเกยวของกบปญหานน รวมทงมแนวทางในการแกปญหากนาจะทำาขอสอบได

ภาพรวมของทฤษฎแนวความคดทางการบรหารรฐกจ

204

ในชวงป 2413-2430 เปนทฤษฎดงเดมคอกรอบคดในการบรหารทมองระบบการจดการ สรางระบบในการจดการเพอใหเกดวธการทดทสดในการบรหาร แนวคดในชวงนเชน แนวคดการจดการแบบวทยาศาสตรของเทเลอร

ตอมากมองวาในการบรหารตองมองคนทเปนองคประกอบหลกในการบรหาร กทำาใหเกดมมมองเชงพฤตกรรม หนมาสนใจพฤตกรรมของคน พฤตกรรมของกลมและพฤตกรรมขององคการ เชนแนวคดของ ดกลาส แมกเกรเกอร ทฤษฎของมาสโลว ทฤษฎเอกซ วาย เปนตน–

ในชวงตอมากจะเปนทฤษฎเชงปรมาณ สงทเอามาจบกคอเอาเทคนคในเชงปรมาณมาใชในการตดสนใจ

นอกจากนยงมมมมองดานสถานการณ หรอ Contingency Management Perspective ทเปนวธการบรหารในปจจบน โดยมงทจะปรบการบรหารใหเขากบสถานการณตางๆ โดยปฏเสธวาไมมทฤษการบหารอนใดทดทสดเพราะองคการจะอยภายใตสถานการณตางกน ดงนนการบรหารทดกคอการบรหารใหเขากบสถานการณใหดทสด อาจจะเรยกวาการบหารทเปนชวตจรงขององคการแตละองคการ

ทงนอาจจะดทงปจจยภายในและปจจยภายนอกองคการ มาใชในการบรหารซงผบรหารเองกตองมกลยทธในการบรหารดวย

นอกจากนในการบรหารเชงระบบ หมายถงการจะบรหารใหมประสทธผลและประสทธภาพจะตองดปจจยทกปจจยทเกยวของกบการบรหาร ทงปจจยภายในและภายนอก ดทง

205

สภาพแวดลอมภายในองคการและภายนอกองคการ จากนนจงคนหาวธการบรหารทด

ถาขอสอบใหหาปญหาเรากตองบอกวาปญหาทเกดขนและไมนำาไปสประสทธภาพและประสทธผลเพราะอะไร เพราะเรากเอาทฤษฎไปจบเพอสามารปรบเปลยนแนวทางในการบรหารเพอแกปญหาความไมประสทธภาพและประสทธผลดงกลาว

คำาถามมกจะออกมาวาถาคณเปนผบรหารคณจะจดการกบปญหานอยางไร กคอเราจะมกลยทธในการบรหารอยางไรนนเอง และใหจบเอาทฤษฎทเปนภาพรวม กจะสามารถแกไขได แตทฤษฎบางทฤษฎกแกปญหาไดเฉพาะบางปญหาเทานน

ดงนนนกศกษาตองทำาคามเขาใจทฤษฎ เพราะทฤษฎแตละทฤษฎพดแตบางเรองเทานน

ผศ.เสาวลกษณ สขวรช –ในครงนอาจารยจะพดใน 3 ประเดนคอ

1.พดถงเรองวธการดหนงสอเพอเตรยมสอบ เปนการ Grouping วชาตางๆทจะอานเขาไวดวยกน เพองายตอการเตรยมตวสอบ

2.แนวทางในการทำาขอสอบอตนย 3.เนอหาทเกยวกบ Plan C ทงหมด จะพดพฒนาการ

ตงแตแรกเรม มาจนถงการปฏรประบบราชการและแนวคดในปจจบนคอ New Public Management รวมทงเรองนโยบายสาธารณะ และพดเรองการพฒนาประเทศ

หวขอท 1 ในการ Grouping วชา จะแยกออกเปน 3 กลม

206

แตสงทตองดใหหนกแนนคอวชา PS 702 เราเปนวชาททำาใหตกมากทสด เพราะเราไมเขาใจระเบยบวธวจยกจะทำาขอสอบไมได

กลมท 1 เอาวชา 701 อานรวมกบ 710 704 706 707 และ 712

-701 คอแนวทางการศกษาทางรฐศาสตร จะเนนสมมตฐาน ตรรกะและแนวทางในการศกษา เชนการวเคราะห เชงสถาบน การเมองเชงอำานาจ ทฤษฎโครงสรางหนาท

-710 สงคมวทยาการเมองและการเปลยนแปลงทางสงคม เปนการวเคราะหพลงทางสงคม อทธพลและบทบาท ทงในเชงบวกและลบตอการเปลยนแปลงทางสงคมในระดบตางๆ โดยเฉพาะในสงคมรวมสมย ดถงกลไกและบทบาทของผททำาใหเกดการเปลยนแปลง รวมทงทฤษฎทเกยวของโดยเฉพาะทฤษฎโครงสรางหนาท

-704 คอแนวคดในการพฒนาประเทศ แนวคดในการพฒนาประเทศทำาใหเรามการเปลยนแปงในทางสงคมและเศรษฐกจทสำาคญ รวมทงการเปลยนแปลงทางการเมอง เมอเราพฒนากอาจจะเกดปญหาตามมา

-นนคอวชา PS 706 คอสมมนาปญหาเศรษฐกจการเมองไทย การทจะแกปญหาทไมพงปราถนาใหเกดขนกคอการพยายามทจะใชแนวทางการพฒใหม นนคอ

-คอวชา PS 707 ซงหมายถงวชาการพฒนาทรพยากรมนษย แตในหลกสตรของเรานนเราไปเรยนเปนแพลนซ ดงนนทำาใหวชาแพลนซนน Integrate ยากทสด ซง PS 707 เปนการมองการพฒนาทรพยากรมนษยในเชงนโยบายไมใช

207

มองในเชงเทคนควาจะอบรมคนอยางไร คอเราจะมองการพฒนาทเนนคนเปนศนยกลางนนเองและเปนแนวคดทอยในแผนพฒนาของเราดวย ในการพฒนาทรพยากรมนษยกจะเกยวของกบวชา

- 712 ทเปนวชาทเกยวของกบการมสวนรวมของประชาชนในการเมองไทย เพราะการพฒนาทเนนคนเปนศนยกลางตองใหคนเขามามสวนรวมในการเมองและในการบรหาร

กลมท 2 ประกอบดวย 703 709 และ 714 วชา 703 คอสถานการณการเมองโลก จะศกษาเหตการณสำาคญโดยใชทฤษฎการเมองระหวางประเทศ เพอใหเขาใจสภาพความเปนมาและผลกระทบของเหตการณการเมองโลก และพจารณาแนวโนมการเปลยนแปลงในอนาคตทจะมผลกระทบตอประเทศไทยทงทางตรงและทางออม และจะเกยวกบ 704 ดวยเพราะในการวางแผนพฒนาประเทศนนการกำาหนดนโยบายหรอการไดมาซงระเบยบวาระของนโยบาย (Policy Formation) นนไมไดมากจากปจจยภายในประเทศอยางเดยว แตมาจากการกดดนจากปจจยภายนอกดวย โดยเฉพาะ ธนาคารโลก IMF สหรฐ และองคกรอนอกมากมาย)

-709 จะวาดวยนโยบายตางประเทศของไทยศกษาตงแตสงครามโลกครงท 2 และเปนการประเมนผลนโยบายของไทยดวย

-713 จะเปนการศกษาความสมพนธในเชงเศรษฐกจการเมอง อาจจะมการพจารณาถงองคการระหวางประเทศทมอทธ พดถงการรวมกลมทางเศรษฐกจระหวางประเทศ กฎ

208

ระเบยบทางเศรษฐกจการเมองระหวางประเทศ เชนมาตรการกดกนทางการคาตางๆ โดยดวาสงผลตอเศรษฐกจการเมองไทยอยางไร ตรงนเกยวของกบ 704 เชน

-714 วชานจะแคบลงมาเพราะดทเอเชยตะวนออกเฉยง เปนการเฉพาะ

กลมท 3 คอกลมวชาแพลน ซ ประกอบดวย

-705 แนวความคดเชงทฤษฎในการบรหารรฐกจจะเนนววฒนาการของทฤษฎทางรฐประศาสนศาสตรตามเงอนไขของเวลาและเนอหา และจำาแนกออกเปนการบรหารรฐกจเปรยบเทยบ การบรหารการพฒนา ความสมพนธระหวางรฐบาลตางระดบ

-708 วชาองคการและการจดการ เปนสวนหนงของวชา 705 เพราะเนนเฉพาะในเรองขององคการ จะพดถงขอบขายแนวคดขององคการ ววฒนาการ กระบวนทศนในการจดองคการและการบรหารทจะมสำานกคดตางๆ คอ

-สำานกคลาสสก เชนแนวคดของเทเลอร /เวบเบอร /กลลค/เฮนร ฟาโย เปนตน -สำานกนโอคลาสสก เนนเรองพฤตกรรมองคการและ

พฤตกรรมของคน ทเรมจากการทดลองทเมองฮอรธอนของเอลตน เมโย และนำามาซงการศกษาในเรองของกลมทไมเปนทางการในองคการ ศกษาเรองการจงใจและพฤตกรรมตางๆของคนในองคการ

-สำานกคดทวาดวยการบรหารตามสถานการณ

209

จาก 3 สำานกคกกคอขอบขายหรอพาราไดมขององคกรและการจดการ

วชา 708 ยงเรยนถงการออกโครงสรางองคการ การทำาปรบปรงภาระกจ และโครงสราง

นอกจากนนยงมเรองของพฤตกรรมองคการ ซงจะอาศยแนวความคดหรอความรในทางพฤตกรรมศาสตร 3 สาขาคอวชา จตวทยา สงคมวทยา และมนษยวทยา

จตวทยาจะเนนทคน เชนแรงจงใจใหคนทำางาน สวนสงคมวทยา จะเนนทกลม และกระบวนการกลม ชนดของกม เรยนรถงมาตรฐานความประพฤตของกลม หรอบรรทดฐานของกลม

สวนความรในวชามนษยวทยา คอการศกษาเรองวฒนธรรมในองคการ ดรปแบบหรอสไตลของการบรหารเชนการบรหารแบบญปน การบรหารแบบอเมรกน การบรหารแบบไทยๆ

นอกจากนยงศกษากระบวนการจดการในองคการ ทตองอาศยเทคโนโลยทใชในการทำางาน พดถงการทำาใหงานไหลไปอยางไรทจะใหงานมทางเดนทสนลง ทำาใหเกด On stop Center ซงปจจบนการทำากระบวนการจดการนนไดรบสนใจมาก เชนการเกดขนของการรเอนเนยรง

พดการปรบปรงการทำางานในองคการ ทำาใหกระบวนงานนนสนลงโดยการคอมพวเตอร

สดทาย 708 จะพดการพฒนาองคการ การพฒนาองคการคอการเปลยนแปลงพฤตกรรมของคนในองคการ มองวาในองคการมการทำางานอยางเปนระบบ และมองวาคน

210

เปนศนยกลางของระบบยอยอนๆ ทงนแนวคดพฒนาองคการมองวาถาเปลยนพฤตกรรมของคนกจะเกดการเปลยนแปลงทระบบยอยอนๆ

การจะเปลยนคนกจะตองเปลยนทศนคต ความเชอและคานยมของคน เพราะคานยม ความเชอจะนำาไปสการการแสดงออกเชงพฤตกรรม

สดทายคอวชา PS 711 เปนวชาทวาดวยการวเคราะหนโยบายสาธารณะ เรมตงแตการกอตวของนโยบาย การกำาเนดนโยบาย การวเคราะหนโยบาย การนำานโยบายไปปฏบตและการประเมนผลนโยบาย เพอดวาควรจะดำาเนนตอไป หรอควรยตนโยบาย ดงนน 711 คอการศกษานโยบายในแงกระบวนหรอ Policy Process

โดยสรปวชาทกวชาทสอนกนในปรญญาโทภมภาคกคอวชาทมลกษณะ Policy Oriented เพราะคนทมาเรยนมประสบการณในการทำางาน เปนผบรหารทเกยวของกบนโยบายทงแงของการกำาหนดนโยบายและการนำานโยบายไปปฏบต

2.วธการสอบขอสอบอตนยการสอบประมวลผลนน ถาอาจารยออกขอสอบอาจารย

จะพยายาม Integrate ความรทเรยนมาคอเอาความรในแตละกลมมาสงเคราะหจากนนกเอาความรมาวเคราะหปญหาสถานการณหรอ Case ทเกดขน เพอใหรวานกศกษานำาความรทเรยนมาแกปญหาและสรางนโยบายใหมๆ ได หรอไม

211

ในการทเตรยมตวเพอจะทำาขอสอบแบบนนนอาจารยมองวานกศกษาตองเขาใจคำาถาม วาคำาถามนนมลกษณะอยางไรดงตอไปน

1.ถาเปนคำาถามใหอธบาย นกศกษาจะตองอธบาย Fact ทเกดขนจรงวาคออะไร เกดทไหน เมอไร เกดสถานทไหน และทำาไมจงเกดขน และเกดขนไดอยางไร ซงคำาถามวาอยางไรหรอ How จะยากทสด

2.ถาเปนคำาถามใหอภปราย บอกโจทยมายาวและอภปราย ตรงนอาจจะหมายถงวาเปนขอสอบทใหเรานำาเขยนขอเสนอ ขอสงเกตในเรองขอด ขอเสย อปสรรค ขอสนบสนนทจะทำาใหนโยบายนนสำาเรจได คอสนบสนนและแสดงความคดเหนพรอมยกเหตผลสนบสนน

3.คำาถามใหเปรยบเทยบและเปรยบตางๆ คำาวาเปรยบเทยบจะหมายถงเปรยบเหมอน สวนเปรยบตางกคอเปรยบในสงทตางกน ซงอาจจะทำาทง 2 อยาง เชนอาจจะใหเปรยบเทยบนโยบายการแกปญหาเศรษฐกจระหวางไทยและมาเลเซย ตรงนตองดวานโยบายของทง 2 ฝายเปนอยางไร จากนนดวาฝายไหนมจดเดนจดดอยอยางไร

4.คำาถามใหวเคราะห ซงสวนใหญจะเจอบอยมาก เชนบอกถานการณมาและใหวเคราะห ในการวเคราะหจะตางจากวจารณ

การวพากษวจารณคอแสดงความคดเหนโดยไมตององหลกเกณฑแตถาวเคราะหตองมหลกเกณฑ มแนวคดในเชงทฤษฎทจะมาสนบสนนกาารวเคราะหของเรา

212

เชนตงคำาถามวาคนไทยทอพยพไปทำางานตางประเทศและแรงงานตางชาตทอบพยมาเมองไทยเปนเพราะปจจยทางเศรษฐใชหรอไม ใหวเคราะห เราจะตองยกทฤษฎทวาดวยการอพยพเคลอนยายในระหวางประเทศมาใช เชนทฤษฎแรงดนแรงดงเชนคนทอพยพไปทำางานทอนอาจมาปจจยทางการเมอง ปจจยทางดานสงคม เชนการเปนชมกลมนอยหรอปจจยทางเศรษฐกจ สวนคนทอพยพเขาอาจจะมาจากปจจยเชนโอกาสในการมงานทำา การมเสรภาพ การไดรบคาตอบแทนสงกวา

ในการสอบจะตองมการสงเคราะหความร การสงเคราะหนนคอความสามารถทจะรวบรวมเอาควาารตางมาาประยกตเพอแสวงหาคำาตอบหรอแนวทางในการแกปญหา

ในการสอบ ขอละ 33 คะแนนตองทำาทกขอ ไมมการเฉลยคะแนน และควรเขยนเอาตไลนไวกอนเขยนจรง ลงมอในขอทำาไดดทสดกอน และพยายามเรยบเรยงประเดน โดยตองเอาประเดนทสำาคญทสดไวบน ยอหนาแรกจะเปนการโปรย ทตองเขยนใหครอบคลมกอนวาเราจะเขยนอะไรบาง เพราะถาเขยนไมทนจรงคนตรวจเขาจะรวานกศกษาร

แลถาอะไรทใสเปนขอๆใหเตมลงไปเพราะจะงายในการตรวจ หรอตองรจกแบงยอหนา 1 ยอหนาควรมเรองสำาคญเพยงเรอเดยว

หวขอท 3. เนอหาวชาของบรหารรฐกจ ววฒนาการของวชการบรหารรฐกจ นนเกดขนครงแรก

ตงแต ป1972 ในอาณาจกรบรสเซย โดยเฟดเดอรก วลเลยม ท 1 ทเรยกวา Cameralism เปนการศกษาเกยวกบ

213

การจดการเกยวกบทรพยสนของกษตรย ทงเรองปาไม เหมองแร

ซงเนนถามวาการบรหารคออะไร (What)และจะบรหารอยางไร (How)

ตอมาในสวนท เปน What กเขาไปอยในวชาการสาขารฐศาสตร

สวน How ตอมากแยกตวออกไปเปนการบรหารรฐกจ จากนนแนวคดเหลานกจะกระจายไปในยโรป เชนใน

ฝรงเศสจะอยในรปของกฎหมายปกครอง สวนในองกฤษววฒนาการในเรองนชากวาเยอรมน และอเมรกา โดบสำานกคดแรกทใหความสนใจคอมหาวทยาลยลอนดอน

ในสวนของสหรฐคนทเหนวาการบรหารรฐกจควรจะแยกออกมาเปนศาสตรตางหากคอวดโรว วนสน ทเขยนบทความในป 1887 เพราะเวลานนการเมองอเมรกนมปญหาวานกการเมองแทรกแซงขาราชการประจำา มการใหตำาแหนงทางราชการกบหวคะแนนของประธานาธบด

หลงจากบนความของวนสนทำาใหเกดความตนตวเกยวกบการบรหารรฐกจขน นโลลส เฮนร ไดแบงพาราไดมออกเปน 5 พาราไดม เมอมการสรางหลกการบรหารขนมาในระหวางป 1927-1937 กมความสนใจอยางเขมขนมากในเรองวาจะทำาอยางไรใหคนทำางานใหมาก โดยม 2 แนวคดคอแนวคดทมจดเนนจะอยผบรหารเรยกวา Administrative Management จะเนนทผบรหาร สวน Scientific management จะเนนทคนงาน

214

และแนวคดการจดการแบบวทยาศาสตรนกคดทคดทมชอเสยงคอเทเลอร และแฟรงค บ ควเบรต สวนพวกทคดเรองหลกการบรหารเชนแมร ปากเกอร ฟอลเลต /เฮนร ฟาโย /มนเนและไรเล กลค / เออวค เปนตน

หลงจากนนคอป 1938-1947 กเกดการทาทายทางความคดโดยบารนารดและไซมอนตและโจมตวาการเมองและการบรหารไมสามารถแยกออกจากกนได โดยคนททดงมากคอวอเลนสไตล มารก และเอมเกา ทโจมตหลกการบรหาร

เมอมการโจมตวาการเมองกบการบรหารแยกจากกนไมไดกมการเชอมโยงรฐศาสตรกบการบรหารเขามารวมอกครงหนง ทำาใหบรหารรฐกจเปนสาขาหนงของรฐศาสตร แตถอวาเปนคลายกบพลเมองชน 2 ของรฐศาสตร

ในป 1950-1970 มเหตการณทนาสนใจในชวงนคอ ป 1968 มการประชมมนเนาบรก กอใหเกดแนวความคดเกยว New Public Administration ซงไมสนใจวธการหรอเทคนคในการบรหาร ไมเนนประสทธภาพ ไมเนนการวจยเชงปรมาณ แตเนนเรองของความเสมอภาค (Social Equity)ในการใหบรการ

ทงนในป 1968 นนจะเปนชวงสมยของประธานาธบดเคเนด จนมาถงสมยนกสน ทแนวนโยบายของเดโมแครตจะเหนใจคนชนและชนกลมนอยโดยเฉพาะคนผวส โดยมเหตการณทผหญงผวสขนรถประจำาทางและไมยอมลกใหคนผดขาวนงอนเปนนโยบายของรฐบางรฐในสมยนน ทำาใหเธอถกจบและเปนการจดประเดนในการเรยกรองสทธของคนดำา

215

ทำาใหตองมการทบทวนวาการบรหารงานของรฐควรจะคำานงถงความยตธรรมในทางสงคม

ตอมาในชวงป 1956 -7970 บรหารรฐกจพยายามเนนไปทศาสตรในการบรหารและนำาเอาแนวทางในการศกษาจากบรหารธรกจทเนนการศกษาบบ Case

ในชวง 1970 บรหารรฐกจใหความสนใจกบนโยบายสาธารณะ ทำาใหการบรหารรฐกจเรมมเอกลกษณเปนของตนเอง

เชนลนดบลอม จะพดถง Policy Making Process / Policy Making พดถง public Choice

****ถงตรงนการอดเทปผดพลาด เกดจากการดราฟเทปผดหนาดวย ทำาใหเนอหาของอาจารยเสาวลกษณไมครบ เลยไมรวาอาจารยจบลงทตรงไหน*

สรป Plan C ป 2544

อาจารยเสาวลกษณ สขวรช แนะนำาในการสอบการสอบ Comprehensive จะเปนการเอาความรจาก

ทกวชามาสงเคราะหเพอหาคำาตอบในขอสอบ นกศกษาตองทบทวนเนอหาทงหมด

วธการดหนงสอสอบ เราจะพบวาหลกสตรนเนนในเรองนโยบายสาธารณะ แตเนนใน 3 ดานคอนโยบายสาธารณะในดานการเมองการปกครอง นโยบายสาธารณะในดานความ

216

สมพนธระหวางประเทศ และนโยบายสาธารณะในการการบรหารรฐกจ

ในการอานหนงสอสอบกตองมการทำา Grouping วชาตางๆ คอ

1.วชาบงคบ ประกอบดวย 701 702 และ 703 โดย 701 จะเปนแนวทางการศกษาทางรฐศาสตรจะพดถงทฤษฎและแนวทางการศกษาทจะนำามาวเคราะหปญหาทางการเมอง ซ งเราสามารถเอา Approach ตางๆมาใชตอบ Plane1 และ Plan C ไดดวย

สวนระเบยบวธวจย (702) มความสำาคญ เพราะเปนเคร องมอในการแสวงหาความรหรอตอบคำาถามทเราสนใจ จงตองทำาความเขาใจ โดยเฉพาะเคาโครงการวจยวาประกอบไปดวยสาระสำาคญอยางไรบางทงเชงปรมาณและการวจยคณภาพ

ทผานทกรนนกศกษาจะมจดออนทวชานสวน 703 หรอสถานการณการเมองโลก อาจจะมการ

เกงวาจะออกในเร องการกอวนาศกรรม แตนกศกษาไปควรเกงเพราะถาไปออกมาตาทเกง กจะเกดปญหา

แตควรจะเตรยมแนวคดทฤษฎเอาไวใหแมน และปรบใชใหตรงกบคำาถาม

2.วชา Plan A คอ 704 นโยบายการพฒนาประเทศ 706 การสมมนาปญหาเศรษฐกจและการเมองไทย

710 สงคมว ทยาก บการ เปล ยนแปลงทางการเมอง

217

712 การมสวนรวมของมหาชนในการเมองไทย

ทง 3 วชามความเชอมโยงกนเพราะยทธศาสตรการพฒนา ของ 704 จะสงผลใหเกดปญหาและการเปลยนแปลงทางดานสงคม เศรษฐกจ และการเมอง ในวชา 706 และวชา 710 เพยงแต 710 จะพดถงการเปลยนแปลงทางการเมองทมาจากปจจยทางสงคมวทยา

สวน 712 กจะเปนอกขนของการพฒนาทางการเมองทจะพฒนาไปสการมสวนรวมของประชาชน ตรงนจะเนนเร องประชาสงคม การเมองภาคพลเมอง การเมองใหม

3. Plan B ประกอบดวย 709 713 และ 714 จะเปนวชาทมความเชอมโยงระดบโลก ระดบภมภาคและระดบประเทศ

เชนกรณการกอวนาศกรรมและนำามาซงบรรยากาศทตงเครยดถาใหวเคราะห หรอเสนอแนวทางแกไข หรอเสนอจดยนของประเทศไทย เรากอาจจะนำา Approach ใน 701 มาใชได เชนกนนอกเหนอไปจากการนำาทฤษฎในทางดานความสมพนธระหวางประเทศมาใช

เชนถาจะเอา Historical Approach มาใชกอาจจะศกษาประวตศาสตรความขดแยงของกลมอาหรบกบทนนยมตะวนตก และในแตละ Approach กจะมทฤษฎยอยมากมาย

4.Plan C ประกอบดวย 705 ทฤษฎในการบรหารรฐกจ 707 การพฒนาทรพยากรมนษย 708 องคการและการจดการ และ 711 การวเคราหนโยบายสาธารณะ

218

705 เป นการใหภาพรรวมของวชา รปส . จะพดพฒนาการในเชงพาราไดม ความเกยวพนของบรหารรฐกจกบการเมอง การบรหารรฐกจเปรยบเทยบ บรหารการพฒนา DA ซงพบวาแนวทางหรอสตรในการบรหารรฐกจของแตละประเทศทไมมสตรตายตว นอกจากนยงพดถงความสมพนธระหวางหนวยงานของรฐ (IGR)

กรณผวา CEO เปน Case ทนาสนใจในเวลาน Concept ในเร องนก

คอกคอการทอำานาจของผวา CEO จะมลกษณะทเขมขนกวาผวาธรรมดา ซงมคำาถามวาจะกอใหเกดความขดแยงกบหลกการของกากระจายอำานายตามแนวทางของการบรหารในแบบประชาธปไตยหรอ Democratic Governance หรอไม

เพราะหลกการการบรหารแบบประชาธปไตยกคอเปดโอกาสใหประชาชนมบทบาทในการตดสนใจ

ประเดนผวา CEO จะเปนการบรณาการระหวางวชาการปกครองกบวชาการบรหารรฐกจ

แนวคด CEO เปนแนวคดทตอเนองมาจากการปฏรปการเมองและการบรหารรราชการนนเอง ซงเปนแนวคดทเปนสากลไมใชแนวคดทเกดในประเทศไทย และไดมการด ำาเนนการมาแลวในประเทศอนๆและประสบความสำาเรจ เปนแนวคดในประมาณ 1980 ทเนนเรองประสทธภาพ ความสามารถในการแขงขน

น น ค อ เ ป น แ น ว ค ด ท จ ะ พ ย า ย า ม ท ำา ใ ห ภ า ค ร ฐ ม ประสทธภาพเทาเทยมกบภาคเอกชน

219

เราอาจจะวเคราะหวาปจจยทจะกอใหเกดประสทธภาพในการทำางานของผวาอาจจะประกอบดวยคอเงนและ อำานาจในการบงคบบญชา

ในเร องของเงนจะพบวาจงหวดนนไมสามารถตงงบประมาณตรงจากส ำานกงบประมาณได เพราะการตงงบประมาณอยทกรม ขณะทสวนกลางมความหางไกลภมภาค ขณะทผวาอยในพนทแตมไมมปญญาจะเอางบประมาณไปลงในการบรหารในจงหวดใหตรงกบความตองการได

ในประเดนของอำานาจของผวา พบวาผวาจะไมมอำานาจในการใหคณใหโทษกบขาราชการทสงกดกระทรวงอนๆทอยในจงหวดได ผวาเปนผประสาน เทานน ทำาใหโครงการหลายโครงทตองระดมทรพยากรจากหลายกระทรวงทำาไดยาก เพราะผวาไมสามารถบรหารบงคบบญชาได

ทง 2 เงอนไขจงทำาใหการบรหารงานของจงหวดไมเตมเมดเตมหนวยจงเกดแนวคดทจะใหผวามอำานาจมากขนทงในการบรหารเงนและบรหารคนในระดบจงหวด

สำาหรบแนวคดในเร อง Democratic Governance จะเปนแนวคดในการบรหารจดการอยางเปนประชาธปไตย

ทงนทผานมาเราใชการปกครองจากสวนกลาง แตหลงจากพบวาไมสามารถตอบสนองความตองการไดจงมการกระจาย เชนมองคการปกครองทองถนตางๆ

ถาจะตอบวา 2 แนวคดนขดกนหรอไม ถาเราใชแนวคดในเร องความสมพนธระหวางหนวยงานเราจะพบวาแนวคด CEO เปนเร องของราชการสวนภมภาค สวนการบรหารจด

220

ก า ร เ ป น ป ร ะ ช า ธ ป ไ ต ย จ ะ เ ป น ร ะ ด บ Local Administration

ทง 2 แนวคดไมไดมความขดแยง เพราะผวาเปนตวประสานระหวางสวนกลางและทองถน มอำานาจทจะดงงบประมาณลงมาในทองถน แตองคการในทองถนกยงมสวนรวมในการตดสนใจในการดำาเนนกจกรรมในดานตางๆของทองถน โดยมผวาเปนคนชวยอำานาจความเปนไปในการบรหาร ชวยดงทรพยากรจากทตางๆลงมาใชในการบรหารทองถน

แตถาถามวามความเปนไปไดหรอไมนนอาจารยมองวาระยะสนเปนไปไดยาก เพราะการจะเพมอำานาจใหผวาตองแกกฎหมายหลายตว จงตองมการนำารองใน 5 จงหวดไปกอน

(อาจารยสมหราบอกวาการทำาโครงการผวา CEO จะการทดลองในแบบเดยวกบการศกษาทเมองฮอรธอน เพราะมการกำาหนดจงหวดทดลองซงหมายถงจงหวดทม CEO และจงหวดควบคม ซงอาจารยทำานายวาผลทเกดขนกจะเหมอนฮอรธอน เพราะจงหวดทถกเปรยบเทยบรวาตนเองกบกำาลงถกเปรยบเทยบกจะเพมประสทธภาพในการทำางาน-กง)

วชา 711 จะเปนเร องนโยบายสาธารณะทเน นไปทกระบวนการนโยบาย ซ งจะเร มตงแตการกำาหนดนโยบาย การนำานโยบายไปปฏบต และการประเมนนโยบาย

PS 707 เปนวชาทมมมองในเชงนโยบายในการพฒนามนษย ไมใชการมองในระดบเทคนค ซงเราสามารถเอาวชา 711 มาทำาความเขาใจนโยบายในการพฒนาทรพยากรมนษยได วชาการพฒนาทรพยากรมนษยกจะเชอมโยงกบวชา PS

221

704 เพราะกระแสของการพฒนาในทศวรรษท 90 กคอการพฒนาทเนนคนเปนศนยกลาง กคอการพฒนาคนนนเอง

ทเราตองทำาความเขาใจวชานกคอการพฒนาประเทศตองมเปาหมายทการพฒนาคน คนไมใชเคร องมอในการพฒนา

ลกษณะคำาถาม Com นาจะใหว เคราะหป ญหาและสถานการณ

แนวการตอบขอสอบอตนย-ในการทำาขอสอบตองรจกบรหารเวลา มเวลาเผอไว

สำาหรบการคดคำาตอบ การตอบ และการทบทวนคำาตอบ -อยาทจรต เพราะถาทจรตคอไมจบ-ทำาทกขอ ถาไมทำาทกขอตกแนนอน เพราะแตละขอจะม

คะแนนของมนเอง-การตอบขอสอบทดคอการตอบทมการวางแผนวาใน

ขอสอบขอนนเราจะตอบในเรองอะไรบาง ตองม Outline -การลงมอทำาขอสอบอยาเขยนเรอยเป อย แตตองเขยน

อยางมหลกวชา การ ม Concept นำาในบรรทดแรกของยอหนา หรอทำาเปนเปนหวขอ ๆ

เชนถาใหวเคราะหปญหาการเมอง เศรษฐกจของไทยกตองแบงวาในการเมองจะพดในดานอะไรบาง

คนทมความคดเชอมโยงตอเนอง ซงมกจะไมชอบเขยนอะไรทเปนขอๆ กควรจะเขยนคำาตอบในแบบเรยงความใหเปนเอกภาพ ซงควรจะมยอหนา และแตละยอหนาควรจะมประเดนหลกเพยงประเดนเดยว ถาไมมการวางแผนจะทำาใหเขยนวนไปวนมา กจะไมไดคะแนน

222

-ควรจะมการตรวจทาน คำาผดคำาถก ดตวสะกด ใหถกตอง และเขยนใหสวยงาม

-เขยนใหเปนประโยชนมประธาน มก รยา อยาเขยนประโยชนใหเปนวล (ประโยชนทเปนวลจะเร มตนดวย ท ซ ง อนใน)

-อานคำาสง และอานโจทยใหด ดวาแตละคำาถามมคำาถามอะไรซอนอยมากมาย

-ถาเปนขอสอบวเคราะหตางจากวจารณ การวจารณไมจำาเปนตองใชหลกวชาการแตอาจจะใชสามญสำานก แตถาเปนวเคราะหตองมกรอบทฤษฎในการอางองวาจะใชแนวทางอะไรมาวเคราห

-ขอสอบอตนยควรม 5 สวน/สวนนำา จะพดถงความสำาคญของปญหา และฟนธงลง

ไปวาเราจะตอบในขอนในประเดนอะไร/กรอบการวเคราะห กคอแนวทางหรอทฤษฎตางๆ

นนเอง/Fact and Finding ขอมล หลกฐาน หรอปรากฎ

การณทเกยวกบเรองคำาถาม/วเคราะห โดยจะเปนการยำารวมระหวางกรอบทฤษฎและ

ขอมลทสนบสนนกจะออกมาเปนคำาตอบในคำาถามตรงนเทปจบลงไปโดยทอาจารยยงพดไมจบ

223

อาจารยมนตร เปนการบรรยายใน Plan C โดยมกรอบจากขอสอบ Plan C ในรนกอน เชน ขอสอบรนท 1 ถามวา

จากกระบวนวชาการบรหารรฐกจขอใหประมวลเนอหาและทฤษฎทสำาคญ จากการศกษาทฤษฎบรหารรฐกจ การพฒนาทรพยากรมนษย องคการและการจดการและการวเคราะหนโยบาย และทานสามารถนำาเอาทฤษฎไปประยกตใชอยางไร

วธการตอบเราควรจะไปเสาะแสวงหาวาอาจารยทานใดควรเปนผออกควรจะเดา เชนอาจจะเปนอาจารยสมหราหรออาจารยเฉลมพล

คำาถามกคอถาออกอยางนจะตอบอยางไร ซงอาจารยมองวาจากคำาถามแรกทใหประมวลเนอหาและทฤษฎของวชาบรหารรฐกจ อาจารยจงมองวาเราควรจะตอบขอบขายของวชาบรหารรฐกจ

ขอบขายวชาบรหารรฐกจนาจะประกอบไปดวย (การจะแบงขอบขายอยางไรนนขนกบแตละคนดวย)

1.ทฤษฎองคการ2.วทยาการจดการ3.นโยบายสาธารณะ ทฤษฎองคการ ซงจะแบงออกเปน1.ส ำา น ก ด ง เ ด ม (Classical Organization

Theory) สำานกนมองวาคนมคามเกยจคราน ประกอบกบเวลานนคนทเขามาทำางานในโรงงานจะอพยพจากชนบทมาใน

224

เมองจงยงทำางานไมเปน ทำาใหมมมองของสำานกนมองวาคนเกยจคราน สำานกดงเดมแบงออกเปน

1.1 ส ำา น ก ว ท ย า ก า ร จ ด ก า ร (Scientific Management) ตนคดของสำานกนคอเฟรดเดอรกส เทเลอร ซงไดทวางแนวในการบรหารงานคอ

-Specialization หรอการแบงงานกนทำาตามความชำานาญเฉพาะดาน

-One Best Way เทเลอรมองวาจะมวธการทำางานทดทสด โดยการศกษา Time and motion Study

-Incentive Wage System คอหลกการในการจายเงนคาตอบแทนแบบจงใจ คอการจายเปนรายชน

**เนองจากขอสอบแพลนซในรนท 2 ถามวาถาทานเปนทปรกษาอธบดทานจะใหคำาแนะนำาในการปรบปรงการทำางานของกรมอยางไร ถ าน กศกษาเอาแนวคดน มาใชก ต องปรบปรงไปตามขอตางๆ เชนถามองวาการแบงงานกนทำาตามความเฉพาะดานมปญหากจะตองลดลกษณะของความชำานาญเฉพาะดานลงไป เชนใหคนทำางานทหลากหลายมากขน เปนตน

1.2 กลมหลกการบรหาร จะเปนการมองในลกษณะทบอกวาการบรหารสามารถทำาใหเปนศาสตรได เปนกลมทเนนในกระบวนการบรหาร เชนขอเสนอของกลลกและอรค เกยวกบ POSDCORB ซ งประกอบดวยวางแผน การจดการองคการ การจดคนเขาทำางาน การบรการงานทรพยากรมนษย การสงการ การประสานงาน การจดทำารายงาน และการงบประมาณ

225

กลมหลกการในการบรหารทมการนำาเสนอลาสดคอหลกการ POLE ทประกอบดวยวางแผน จดองคการ Leading และ Evaluating

1.3 กลมระบบราชการ (Bureaucracy) จะหมายถงการบรหารองคการขนาดใหญ เปนแนวคดของเวเบอร ซงศกษาทฤษฎ Domination วาผนำาไดอำานาจโดยชอบธรรมไดอยางไร โดยมองวามอำานาจของผนำาไดมาจาก

-อ ำา น า จ ท ม า จ า ก ป ร ะ เ พ ณ (Traditional Domination)

-อำานาจทมาจากกฎหมาย (Legal Domination) สงทจะรองรบคอระบบราชการ

-อำานาจทมาจากบารม (Charisma Domination) ในสวนนเราตองบอกถงองคประกอบของระบบราชการ

วาตองประกอบดวย1.สายการบงคบบญชา Hierarchy (ถาจะตอบคำาถาม

ของรนท วาจะตองปรบปรงองคการอยางในสวนนเรากตองบอกวาตองลดสายการบงคบบญชาใหสนลง)

2.มกฎระ เบ ยบ (Rule and Regulation) ระบบราชการจะตองยดกฎระเบยบ (ถาจะปรบปรงองคการกตองลดกฎระเบยบลง)

3.มการวดความรประเมนผลโดยใชระบบคณธรรม4.มการใหเงนเดอนประจ ำา (ถาเราจะปรบปรงระบบ

ราชการตรงนกตองพจารณากนทผลงานดวยในการใหคาตอบแทน)

5.ใหมการทำางานมความเปนอาชพทมความมนคง

226

2.สำานกนกนโอคลาสสก จะเปนสำานกนจะวจารณวาการมโครงสรางดและม ระเบยบในการทำางานทด อาจจะไมทำาใหเกดประสทธภาพในการทงาน จากขอสงยดงกลาวทำาใหเกดการทดลองเมองทฮอรธอนและพบวากลมตางหากทมบทบาทในการทำางานของคน และมาตรฐานของกลมมผลตอการปฏบตงานของกลม

สำานกท 2 จงใหความสำาคญกบมนษยในองคการและพฒนาตอมาเปนแนวคดมามนษยนยมในการบรหารงาน

3 ส ำา น ก อ ง ค ก า ร ส ม ย ใ ห ม (Modern Organization) แบงออกเปน

3.1 System Theory กลมทฤษฎระบบ เปนการมององคการเหมอนกบส งมชวตวาจะตองมป จจยน ำาเขา ม กระบวนการและมปจจยนำาออกและองคการตองดำารงอยภายใตสภาวะแวดลอมหนงๆ

แนวคดนจงผสมผสานเอาแนวคดของสำานกแรกและสำานกท 2 มาใชดวย

3.2 Situation Theory จะ เป นองค การท ม ก ารบรหารตามสถานการณ ซงมความสำาคญมากในปจจบน นนคอแนวทางการบรหารจะปรบเปลยนไปตามสถานการณ

(เนอหาสวนทเปนทฤษฎทเปนองคการสวนมากจะอยในวชา 707 ในชทของอาจารยพงศสณห)

ขอบขายทเปนวทยาการจดการจะเปนเร องเทคนคในการทำางาน เชน CPM การวจย

เชงปฏบตการขอบขายนโยบายสาธารณะ

227

(อาจารยไมลงรายะเอยด)นนคอการอธบายคำาถามแรกทใหประมวลเนอหาของ

วชาบรหารรฐกจซงนอกจากจะตอบในแงของขอบขายแลวสามารถตอบในแงพาราไดมได แตการตอบถงขอบขายจะตรงมากกวา

(ชวงนเปนรอยตอของเทป จงไมแนใจวาอาจารยบอกขอสอบอกขอหรอไม)

พาราไดมในการบรหารรฐกจพาราไดมท 1 กอนจะเปน Paradigm ท 1 การเมองของอเมรกาเปน

ระบบ 2 พรรค และมการเมองเขาไปยงเกยวกบการโยกยายราชการ ทำาใหราชการไมพฒนา ป 1887 บทความวดโรว วนสน / แฟรงค เจ.กดนาว / เลยวนารด ดไวท กเสนอหลกการตางซงกลายเปนพาราไดมท 1 คอ

1.ใหแยกการเมองกบการบรหารแยกออกจากกน2. นำาเอาระบบคณธรรมมาใชในการบรหาร 3.สรางระบบความมนคงในการทำางาน 4.ตองมความเปนกลางทางการเมอง และ5.มการบรหารทปราศจากอดต มล กษณะเป นการ

บรหารในแบบธรกจ เชนถาจะพจารณางบประมาณกตองพจารณาอยางมเหตผลความจำาเปนวาตรงไหนนนมความจำาเปนตองเอางบประมาณลงไป

6.การน ำาเอาหล กการทางวทยาศาสตรมาใช เน นประสทธภาพในการทำางาน

228

พาราไดม ท 2 เร มตน ในป 1927 เปนพาราไดมหลกการบรหาร เปนความพยายามขนอกทจะพฒนาแนวความรในพาราไดมท 1 ใหเปนศาสตรมากขน มองวาหลกการบรหารทดทสามารถใชไดทวโลก แนวคดในยคนเชนแนวคดของวลเลอรสบ / เฮน ฟาโย / เทเลอร / กลลกและเออรวอคทเสนอพอรสคอรบ ถอเปนชวงทเฟ องฟทสดของวชาบรหารรฐกจ

ป 1938 เกดความคดทาทายหรอเกดวกฤตทางดานเอกลกษณครงแรก เมอเฮอรเบรต ไซมอน มองวาการบรหารไมสามารถปลอดจากการเมองได เชนเปนไปไมไดทนกการเมองจะไมเอาคานยมมาใชในการจดสรรงบปรมาณ

นอกจากนไซมอนยงมองวาหลกการบรหารทเสนอในพาราไดมท 2 กมความขดแยงกนเอง ประกอบกบเวลานนสงคมอเมรกาเกดปญหามากมาย เชนผลจากการใชระบบคณธรรมทำาให ทกตำาแหนงมการสอบ แตคนบางกลมบางพวกกยงดอยโอกาส และสรางปญหาสงคม ทำาใหมองวาการหลกการบรหารทนำาเสนอกนมาในพาราไดมท 2 ใชไมได

พาราไดมท 3 เปนชวงทวชาการบรหารรฐกจกลบเขาไปเปนสวนหนงของรฐศาสตร ซงในชวงไปอยในรฐศาสตรกไมไดรบการยอมรบมากนก ทำาใหมการหาทางออกและเกดเปน

พาราไดมท 4 เปนชวงทนำาเอาวชาทางดานพฤตกรรมศาสตร และบรการธรกจ จตวทยาสงคมวทยา มาใชในการบรหารรฐกจ

พาราไดมท 5 คอพาราไดมในปจจบน ซงเนนการศกษานโยบายสาธารณะ

229

(ชวงนเปนชวงตอของเทปจงไมแนใจวาอาจารยพดถงขอสอบขอไหน แตจะเปนเร องกาปรบปรงองคการ นาจะเปนขอสอบของรนท 2)

วชาทฤษฎองคการเปนวชาทจะนำาไปตอบในเร องการปรบปรงองคการได

ความหมายขององคการ เชสเตอร ไอ.บารนารด กลาววาองคการคอระบบทมการประสานกจกรรมในระหวางสมาชก

องคประกอบขององคการ องคการประกอบไปดวย1.เปาหมาย2.คน3.โครงสราง4.เทคนค5.ความร เวลาเราจะปรบปรงองคการกสามารถทจะตอบไดวาตอง

ปรบปรงทง 5 ประการน แตจะปรบปรงอยางไรนนกจะตองนำาทฤษฎจากวชาตางๆมาใช หรอถาดวามากเกนไปอาจจะเอา แคเรองคน โครงสราง และความรกได

เชนจากคำาถามทวา ถาทานเปนทปรกษาอธบดทานจะแนะนำาอธบดของทานอยางไร เวลาเราจะตอบกอาจจะจดกรปไปท 2 สวนคอ

-การปรบปรงทโครงสราง เชนทำาใหสายบงคบบญชาสนลงไดหรอ ไม ลดกฎระเบยบลงไดหรอไม

-ปรบปร งในแงพฤตกรรมในการท ำางานของคนในองคการ เชนอบรมคนเพมขนไดหรอไม

230

สวนประเดนเปาหมายกคอนโยบาย กตองใชวชา 711 ตอบ ในสวนของคนกตองใชวชาการพฒนาทรพยากรมนษย สวนการปรบปรงโครงสรางกคอ 708

ตามทบอกวาหลกสตรของเราเนนนโยบายสาธารณะ ถามค ำาถามวาจงวเคราะหนโยบาย 30 บาทรกษาทกโรค นโยบายกองทนหมบาน ธนาคารคนจน 1 ผลตภณฑ 1 หมบาน พวกเราจะตองตดตามขอมลของนโยบายเหลานและวเคราะหได

ความหมายของนโยบายสาธารณะความหมายกวาง -โทมส อาร.ดาย บอกวา นโยบาย

สาธารณะคอสงทรฐบาลตดสนใจกระทำาหรองดเวนทจะไมกระทำา

ความหมายอยางแคบ นโยบายสาธารณะคอ 1.เปนแนวทางปฏบตทกำาหนดวตถประสงคทแนนอน

เพอใหบคคล หรอกลมบคคลจดการกบปญหาหรอเรองทอยในความสนใจ และเปนแนวทางปฏบตของรฐบาล

2.แนวทางด งกล าวเป นแนวทางทมวตถประสงค แนนอน อาจจะเปนวตถประสงคในการแกปญหาในปจจบน ปองกนปญหาในการดำาเนนการในอนาคต หรอกอใหเกดผลทพงปราถนา

3.รฐบาลมความจรงใจทจะนำาไปปฏบต4.จะเปนแนวทางในทางบวกหรอลบกได5.ขาราชการงายตอและสดวกตอการนำาไปปฏบต6.ปองกนการปฏบตตามอารมณ ของทงฝายการเมอง

และขาราชการประจำา

231

7.สะดวกตอการเลอกตง8.เปนแนวทางตอการปฏบตของประชาน เชนเมอม

30 บาท หมอกตองคดวาตนเองจะเปนอยางไรลกษณะสำาคญของนโยบายสาธารณะ1.เปนปญหาทสำาคญและมความซบซอน 2.เกยวกบสหวทยาการ คอเอาความรหลายสาขามาใช

ในการแกปญหานนๆ3.มขอจำากดในดานเวลาและแหลงขอมลในระดบสง

เพราะเวลาจะบบบงคบวาจะตองกำาหนดนโยบายในชวงเวลาไหน

4.นโยบายสาธารณะมการพฒนามาตามลำาดบ เพราะนโยบายสาธารณะทกนโยบายจะตองมปญหาอยเบองหลงนโยบาย เมอปญหาสกงอมเตมทกจะกลายเปน Agenda ท จะเขาสการเมอง สครม.และกำาหนดออกเปน Policy เชนปญหานำาทวมในบางจดยงกอาจจะยงไมมนโยบาย แตพอทวมทงกรงเทพกตองกลายเปน Agenda และออกมาเปนนโยบาย

ประเภทของนโยบาย-Regulative Policy นโยบายท บ งค บ ให ท ำาหร อ

บงคบไมใหทำา เชนกฎหมายจะเปนนโยบายสาธารณะทมความชดเจนในการบงคบใหทำาหรอไมไดทำา เชนบอกวาชายไทยตองเกณฑทหาร กฎหมายหามฆาคน เปนตน

-Distributive Policy หรอนโยบายในการกระจายสงทมคณคาในทางสงคม เชนกฎหมายงบประมาณ

232

-Re-distributive Policy น โ ย บ า ย ก ร ะ จ า ย ผ ลประโยชนซ ำา เชนนโยบายการเกบภาษมรดก นโยบาย 30 บาท

ก า ร จ ะ ด ว า อ ะ ไ ร เ ป น -Distributive ห ร อ Re-distributive ใหดทแบบการพฒนาประเทศ ถาการบรหารทเนนประสทธภาพ คอเนนวาทำาอะไรจะตองไดผลประโยนสงสดนโยบายมกเปนแบบ Distributive กบแบบท 2 คอเนนความเปนธรรมและความเสมอภาค ซงในสวนนอาจจะไมสนใจเรองกำาไรขาดทนมากนก แตใหประชาชนไดรบประโยชนจากเทากนนโยบายมกจะเปนแบบ Re-distributive

-นโยบายการลงทน เชนนโยบายเขตการลงทนของ BOI

-นโยบายในการสงเสรมจรยธรรมหรอคณธรรมของประชาชน

** เทปหยดลงเมอถงจดนนะคะ ดงนนจงไมรวา Plan C จบลงทตรงไหน** แตขอใหทกคนทำาขอสอบไดนะคะ-กง

Comprehensive Plan C

ป 2545

รศ.อนงคทพย เอกแสงศร

233

การบรรยายของอาจารยจะเปนการแนะนำาประเดนสำาคญเกยวกบเนอหาของวชาการบรหารรฐกจ (Plan C) ทงในแงของทฤษฎ ประเดนหลก และประเดนทเปน Hot Issue สำาหรบชวงเวลาปจจบน

วชา Plan C ประกอบดวย วชา 1.PS 705 วาดวยทฤษฎทเกยวกบการบรหารรฐกจ2.PS 707 การพฒนาทรพยากรมนษย3.PS 708 องคการและการจดการ4.PS 711 การวเคราะหนโยบายสาธารณะการสอบคอมนกศกษาจะตองสามารถเชอมโยงทกวชา

เหลานใหเขาดวยกนใหไดประเดนหลกทเกยวของกบวชาของ Plan C1.พาราไดม (Paradigm) หรอกระบวนทศนในดาน

การบรหารรฐกจ ตรงนอาจารยจะเนนเฉพาะพาราไดมทสำาคญๆ โดยเราจะตองใหความสนใจวากระบวนทศนหรอพาราไดมเหลานมผลอยางไรตอการบรหารงานภาครฐของไทย

2.การปฏรประบบราชการ เปน Hot Issue ทสำาคญในปจจบน รวมทง ธรรมาภบาล (Good Governance) ซงเปนแนวคดทจะผนวกระหวาง Government กบ Administration เขาดวยกน วาทำาอยางไรวาจะมหลกการบรหารและการทดสำาหรบสงคมทดในปจจบน

3.นโยบายสาธารณะ (Public Policy) 1.พาราไดม หรอ กระบวนทศนในการบรหารรฐกจสำาหรบพฒนาการของการศกษาบรหารรฐกจ แนวคด

ของนกวชาการทไดรบความสนใจอยางกวางขวางคอแนวคด

234

ของ นโคลส เฮนร โดยเขาไดนำาเสนอพฒนาการของการศกษาบรหารรฐกจของมาเปน 5 กระบวนทศน หรอ 5 พาราไดมดวยกนคอ

พาราไดมท 1 การแยกการเมองและการบรหารแยกออกจากกนอยางเดดขาด พาราไดมนเกดจากแนวคดของวดโรว วนสน ทตองการใหแยกการเมองออกจากการบรหารอยางเดดขาด โดยใหฝายการเมองทำาหนาทในการกำาหนดนโยบายและฝายบรหารทำาหนาทนำานโยบายไปปฏบต

พาราไดมท 2 หลกการบรหาร พาราไดมนพจารณาวาการจะมการบรหารงานทด เกดประสทธภาพ ประสทธผลและการประหยดนนจะตองมหลกหารในการบรหารทมการกำาหนดขนอยางชดเจน ดงนนในชวงพาราไดมนนกวชาการจงมการนำาเสนอหลกเกณฑในการบรหารงานขนมา โดยมงจะใหหลกเกณฑเหลานนำามาซงประสทธภาพ ประสทธผล และเกดความประหยดในการบรหารงาน

หลกการบรหารทถกนำาเสนอในชวงพาราไดมนเชน หลกการของ POSCORB

พาราไดมท 3 การเมองคอการบรหาร เปนพาราไดมทคดคานพาราไดมท 1 โดยมองวาการบรหารคอการเมอง และชใหเหนวาการแยกการเมองออกจากการบรหารนนเปนสงทเปนไปไมไดในทางปฏบต

พาราไดมท 4 ศาสตรการบรหาร เปนพาราไดมทคดคานพาราไดมท 2 นนคอบอกวาหลกในการบรหารทพาราไดมท 2 นำาเสนอนนเปนสงทเปนไปไมได เพราะหลกในการ

235

บรหารเปนเพยงสภาษตทางการบรหารเทานน พาราไดมท 4 จงเสนอวาการบรหารรฐกจนนคอศาสตรแหงการบรหาร

ในชวง 4 พาราไดมดงกลาวสะทอนใหเหนวาการศกษาการบรหารรฐกจมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ทงในแงของการยอมรบ การรบร และจดสนใจในการบรหาร ทำาใหดเหมอนวาการศกษาวชาการบรหารรฐกจนนขาดความเปนเอกลกษณในตวของมนเองทำาใหในพาราไดมท 5 จงมความพยายามทจะคนหาเอกลกษณของวชาการบรหารรฐกจ

พาราไดมท 5 การบรหารรฐกจคอการบรหารรฐกจ พาราไดมนมงหวงทจะใหวชาการบรหารรฐกจมเอกลกษณของตนเอง และมงหวงใหวชาการบรหารรฐกจมลกษณะทสอดคลองกบสภาพของสงคมทเปนอยในเวลานนๆ

ทงนในแตละพาราไดมจะมรายละเอยดทนกศกษาตองไปทำาความเขาใจถงสาระสำาคญของแตละพาราไดม โดยไมจำาเปนตองไปจำาชอของนกวชาการในแตละพาราไดม

เราจะเหนวาพาราไดมหรอกระบวนทศนของการบรหารรฐกจจะมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ในชวงทมการยอมรบพาราไดมใดพาราไดมหนงในชวงเวลาหนงๆ วาเปนสงทถกตอง เราเรยกการยอมรบตรงนวาภาวะปกตหรอ Normal Science แตเมอเกดการเปลยนแปลงในพาราไดมเราจะเรยกวา Paradigm Crisis หรอการเกดวกฤตการณทางดานเอกลกษณ หรอตำาราบางเลมอาจจะใชคำาวา Sciencetific Revolution นนคอเกดความคด หรอเกดการคดคานการยอมรบในพาราไดมเดมวาเปนสงทไมถกตองอกตอไป

236

วกฤตการณดานเอกลกษณทเกดขนจะนำาไปสการเกดพาราไดมใหมถาสามารถทำาใหการคดคาน หรอการนำาเสนอประเดนใหมไดรบการยอมรบวาเปนสงทถกตอง

ซงทง 5 พาราไดมทนำาเสนอโดยนโคลส เฮนรนน จะพบวาไดเกดวกฤตการณทางดานเอกลกษณ 2 ครงดวยกนคอ

วกฤตการณดานเอกลกษณครงท 1 เปนการคดคาน พาราไดมท 1 และพาราไดม ท 2 เปนการคดคานวาการเมองไมสามารถแยกออกจากการบรหารได และการคดคานพาราไดม ท 2 วาในการบรหารงานภาครฐนนไมสามารถมหลกเกณฑทแนนอนในการบรหารไดอยางเปนสากล

วกฤตการณทางดานเอกลกษณครงท 1 นนำาไปสการเกดพาราไดมท 3 คอการบรหารคอการเมอง และเกดพาราไดมท 4 คอศาสตรแหงการบรหาร

***ตรงนเคยมขอคำาถาม*** ถามวาในชวงทเกดการปรบเปลยนกระบวนทศน หรอการคดคานพาราไดมเดมนนมเหตการณอะไรเกดขน มการคดคานอยางไร ทำาไมตองมการเปลยนแปลง ตรงนนกศกษาจะตองสามารถอธบายในลกษณะของการเกด Paradigm Crisis ใหได

วกฤตการณทางดานเอกลกษณครงท 2 เปนชวงทการศกษาการบรหารรฐกจไดรบอทธพลจากการศกษาดานพฤตกรรมศาสตร จงทำาใหเกดการประชมรวมกนระหวางนกวชาการสมยใหมรวมกนประมาณป 1968 และนำาเสนอแนวคดทเรยกวา New Public Administration หรอ New PA. ขนมา และเปนแนวคดทนำาไปสการเกดพาราไดมท 5 ขนมา

237

แนวคดแบบ New PA. นนเปนแนวคดทมงหวงใหวชาการตางๆทางดานบรหารรฐกจเปนวชาทสอดคลองกบความตองการของสงคมมากขน

การทนกวชาการทมาประชมกนสวนใหญเปนนกวชาการชาวอเมรกนและชวงเวลานนสงคมอเมรกนเปนชวงของสงครามเวยดนาม ทำาใหนกวชาการรนนไดเสนอ New PA. โดยมหลกการสำาคญ 5 ประการ

หลกการของ New PA.1.Phenomenology ( ปรากฏการณวทยา ) คอการ

ใหการบรหารรฐกจยดถอหลกปรชญาใหมทเรยกวาปรากฎการณวทยา นนคอการศกษาบรหารรฐกจตองคำานงถงเหตการณ หรอความเปนจรงทเกดขน และใหคำานงวาปรากฎการณหรอสภาพความเปนจรงทเกดขนนนจะมผลตอพฤตกรรมของบคคล ซงบคคลกจะมการรบรในปรากฏการณเหลานน สามารถแยกแยะและบรรยายปรากฏการณเหลานนได ซงการรบร แยกแยะปรากฏการณของบคคลนนเปนเรองของ Value ขณะทปรากฏการณตางๆทเกดขนนนถอวาเปน Fact

ทำาใหปรชญาแนวใหมของการบรหารรฐกจจงไมไดแยก Value และ Fact ออกจากกน

2.Relevant คอการใหความสำาคญของโลกแหงความ เปนจรงซงมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ดงนนนกวชาการในดานการบรหารรฐกจจะตองรบรในการเปลยนแปลงหรอความจรงทเกดขนในเวลานน และพจารณา

238

วาควรจะมการปฏบตอยางไรในการบรหารเพอประโยชนของประชาชน

3.Social Equity การบรหารแนวใหมจะตองยดหลก ความยตธรรมในสงคม เพราะเรมมองวาประชาชนในสงคมยงไดรบการบรการจากรฐอยางเทาเทยมกน ดงนนการบรหารงานภาครฐจะตองจดบรการตางๆใหประชาชนอยางทวถงและเปนเทาเทยมกน

4.Participation การมสวนรวม การบรหารรฐกจแนวใหมจะใหความสำาคญทงการมสวนรวมทงภายในองคการและภายนอกองคการ

การมสวนรวมภายในองคการคอการพจารณาทจะใหขาราชการทงหลายทปฏบตงานในหนวยราชการมสวนรวมในการแสดงความคดเหน มสวนรวมในการรบรปญหาตางๆของประชาชน เพอจะไดพจรณาในการจดบรการสาธารณะใหกบประชาชนไดอยางทวถงกน

การมสวนรวมภายนอกองคการคอการเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการบรหาร การกำาหนดนโยบายในการปกครองประเทศ

5.Decentralization หรอการกระจายอำานาจจาก สวนกลางไปยงสวนตางๆของประเทศ

จะพบวาหลกการทง 5 ประการทมการกำาหนดขนมาตงแตป 1968 นยงเปนหลกการทมบทบาทสำาคญในการบรหารงานภาครฐในปจจบน ไมวาจะเปนการไมแยกคานยมออกจากขอเทจจรง การคำานงถงสภาพความเปนจรงทเปลยนแปลงตลอดเวลาในการบรหาร การยดถอความเทา

239

เทยมกนและความเสมอภาคในการไดรบบรการจากรฐของประชาชน รวมทงหลกการของการมสวนรวม และการกระจายอำานาจในการบรหารงาน

ดงนนพาราไดมท 5 ทมองวาการบรหารรฐกจคอการบรหารรฐกจ (Public Administration as Public Administration) โดยยดถอตามแนวทางของ New Public Administration ทำาใหการศกษาการบรหารรฐกจตงแตชวงป 1968-1970 เปนตนมาใหนนจะใหความสำาคญกบนโยบายสาธารณะ โดยพจารณาวารฐบาลจะดำาเนนกจกรรมอะไรใหกบประชาชนบางในการตอบสนองความตองการหรอการแกปญหาใหกบประชาชน

2.การปฏรประบบราชการการเปลยนแปลงของการศกษาบรหารรฐกจไดเกดการ

เปลยนแปลงทสำาคญอกชวงหนงคอ ชวงทศวรรษท 1990 เปนแนวคดทสงผลใหเกดการปฏรประบบราชการของประเทศตางๆทวโลก นนคอแนวคดทเรยกวา New Public Management หรอ NPM เปนแนวคดทเกดขนจากการประชมในป 1994 เปนการประชมรวมกนของผทมสวนเกยวของกบการบรหารงานภาครฐทงนกวชาการและขาราชการระดบนำา

การประชมรวมกนในครงนมงหวงทจะปรบปรงการบรหารงานภาครฐใหมประสทธภาพมากขน และวเคราะหถงสภาพปญหาทเกดขนในการบรหารงานภาครฐในเวลานน

แนวคด NPM จงเปนแนวคดหลกทมผลตอการปฏรประบบราชการของทกประเทศทวโลกในเวลาน

240

หลกการของ New Public Management1. การจดการภาครฐในปจจบนจะตองเนนในเรองการ

ใหการบรการทมคณภาพแกประชาชน นนคอภาครฐจะตองมการปรบเปลยนแนวทางในการจดการภายในองคการเสยใหม โดยมงเนนทจะจดบรการทมคณภาพใหแกประชาชนอยางทวถง

หลกการขอนจะสอดคลองกบหลก Social Equity ของ New PA.

การบรการทมคณภาพแกประชาชนนนเปนความตองการทจะใหขาราชการมสำานกวาประชาชนคอลกคาทสำาคญ เปนการปรบแนวคดจากเดมทขาราชการมกจะมองตนเองเปนนายของประชาชน

การบรการทมคณภาพนนจะมความหลากหลาย ไมวาจะเปนความสะดวกสบาย คณภาพของผลงาน คณภาพของสนคา ความตอเนองของการใหบรการ ความเสมอภาคของการใหบรการ

2. การลดการควบคมจากสวนกลางและการใหอสระแก หนวยงานตางๆ ตรงนเราจะพบไดจากปจจบนทมการกระจายอำานาจจากสวนกลางมาสหนวยงานในทองถนมากขน ทงนเพอใหหนวยงานทอยใกลชดกบประชาชนสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนไดตรงจดมากทสด เพราะมองวาหากสวนกลางยงควบคมอยการบรการทมคณภาพตามขอท 1 กจะไมเกดขน

3.จะตองมการกำาหนดในการวดผลงาน การใหรางวลสำาหรบการปฏบตงานทงในระดบหนวยงานและระดบบคคล

241

นนคอจะตองใหความสำาคญกบผลของการปฏบตงาน หรอ Performance ใหมากขน เพราะการบรหารงานแตเดมจะใหความสำาคญกบผลการปฏบตงานนอยมาก บางครงพบวาเราใหความสำาคญกบ Input เชนงบประมาณวามมากนอยแคไหน แตไมดผลของการใชจายงบประมาณเหลานนเลยวาทำาใหเกดผลผลตอะไรบาง ดงนน NPM จงมองวา Performance จงมความสำาคญในการบรหารงาน

การบรหารในแบบ NPM จงใหความสำาคญกบการวดผลสมฤทธของการปฏบตงานและมการใหรางวลสำาหรบบคลทมผลการปฏบตงานดและใหรางวลสำาหรบหนวยงานหรอองคการทมผลการปฏบตงานดเดนทเหนเปนรปธรรมทชดเจน

4. การสรางระบบการสนบสนนในเรองเทคโนโลย ซงจะสนบสนนทงระดบบคลากรและหนวยงาน ทงนเพอมงหวงทจะใหการปฏบตงานของหนวยราชการนำาไปสวตถประสงคใหดยงขน เชนมการนำาเอาระบบสำานกงานอตโนมตมาใชในการปฏบตงาน การใชเครอขายอนเตอรเนตหรออนทราเนตในหนวยงานทจะใชในการเชอมโยงขอมลขาวสารใหเกดคณภาพ เปนระบบขอมลขาวสารทมความถกตอง แมนตรงและมความทนสมย

ตรงนเปนการนำาเอาเทคโนโลยมาใชในการปฏบตงานใหเพอใหการปฏบตงานบรรลวตถประสงคไดดยงขน

5. การเปดกวางในแนวคดเกยวกบการแขงขน นนคอยอมรบทจะใหมการแขงขนกนเองในหนวยงานของรฐในการ

242

ใหบรการทมคณภาพของประชาชน ขณะเดยวกนกเปดกวางใหหนวยงานเอกชนเขามาแขงขนกบหนวยงานของรฐ

เราจะพบวาหลกการตาม New Public Management ดงกลาวนนถกนำามาใชในการปรบปรงการบรหารระบบราชการของไทย

ประการแรก ผานมาเราจะพบวามความพยายามทจะใหขาราชการมความตระหนกวาประชาชนคอลกคาคนสำาคญ มการกำาหนดมาตรฐานสากลในการปฏบตงานภาครฐขนมาเพอสงเสรมใหมคณภาพของการบรการ ทเรยกวา PSO (Public Sector Standard Management Outcome เชค) ซงในหมวด 1107 จะเปนเรองเกยวกบการสงเสรมคณภาพการใหบรการของหนวยงานภาครฐ วาจะทำาอยางไรคณภาพของการใหบรการของหนวยจะเปนไปตามเกณฑมาตรฐานทกำาหนดไว ไมวาจะเปนการบรการทมคณภาพ มประสทธภาพ มความเสมอภาค เปนธรรม ตอเนอง และมความสะดวกสบาย

ประการทสอง ในเรองของการกระจายอำานาจจากการบรหารสวนกลางมาสการบรหารสวนทองถน เรากจะเหนภาพนอยางชดเจนในประเทศไทย ซงยงมการปรบเปลยนการบรหารในหนวยราชการเองจากการใชการควบคมมาเปนการกำากบดแล ทงนเพราะการจดหนวยงานในอนาคตจะปรบเปลยนจากโครงสรางทเปนแนวตงมาเปนโครงสรางในแนวราบมากขน ผบงคบบญชาทเคยทำาหนาทในการควบคมบงคบบญชาจะปรบเปลยนมาทำาหนาทในการอำานวยความสะดวก และเปลยนมาเปนการใหอำานาจ หรอเปลยนจากการ

243

Command ,Control มาเปนการ Facilitate and Empower

ทงนเพอใหการปฏบตงานและการบรการของหนวยงานของรฐมความอสระ คลองตว และทำาใหเกดประสทธภาพและคณภาพของการบรการนนเอง

ประการทสามในเรองการกำาหนดการวดผลงานในระดบหนวยงานและระดบบบคล เราจะพบวาเวลานหนวยราชการหลายแหงไดนำาแนวคดเกยวกบการปฏบตงานโดยมงผลสมฤทธ หรอ RBMS เขามาใชในการปฏบต มการวดความพงพอใจของลกคาหรอประชาชนทมารบบรการวามความพอใจในการไดรบบรการมากนอยแคไหน

ทงนการปฏบตงานโดยมงผลสมฤทธเปนแนวคดทกำาลงไดรบการยอมรบในวงกวางมากขน

สวนการวดผลการปฏบตงานเรากจะพบวามการปรบเปลยนวธการในการประเมนผลความดความชอบ จากเดมทพจารณาปละ 1 ครงมาเปน 2 ครงและมโบนสเปนเงนเดอนเดอนท 13 สำาหรบหนวยงานทมผลการปฏบตงานดเดนทมองเหนไดอยางชดเจน

หนวยงานทมผลการปฏบตงานดเดนกจะเปนหนวยงานราชการทมการปรบปรงการทำางานตามแผนปฏรประบบราชการ

ประการทส จะพบวาหนวยงานราชการตางของไทยมการนำาเอาเทคโนโลยสารสนเทศในรปแบบตางๆเขามาใชในการปฏบตราชการมากขน

244

สวนประการสดทายคอการแขงขน เปนแนวคดทมงหวงใหสวนราชการทงหลายมการวเคราะหภาระกจของตนเอง วาภารกจของตนเองวาภาระกจใดควรดำาเนนการเอง สวนภาระกจใดทมองวาไมควรดำาเนนการเองกควรจะมอบใหเอกชนดำาเนนการ

แนวคดทเนนการแขงขนในการใหบรหารนมความมงหวงเพอใหประชาชนมทางเลอกในการบรการมากขน หนวยราชการทมภาระกจคลายกนกจะตองมการแขงขนเพอใหมการบรการทมคณภาพ

สำาหรบการแขงขนในการใหบรการของหนวยราชการของไทยนนจะเหนไดอยางชดเจนจากกจการทเกยวกบสาธารณปโภค เชนการบรการโทรศพททปจจบนจะมการแขงขนกนอยางชดเจนทำาใหประชาชนไดรบการบรการในราคาทถกลง

แนวคดในเรอง New Public Management นเองเปนแนวคดททำาใหเกดการปฏรประบบราชการในทกๆประเทศทวโลกรวมทงประเทศไทย ทงนเนองจากปจจบนเปนยคโลกาภวฒนการเปลยนแปลงทเกดขนในประเทศประเทศหนงกจะสงผลตอประเทศอนๆ

จดสำาคญอยทวาแตละประเทศจะสามารถปรบแนวคดทเกยวกบ NPM ใหสอดคลองหรอเหมาะสมกบความตองการ คานยม และวฒนธรรมของแตละประเทศไดอยางไร

สงสำาคญอยางหนงท New Public Management ตองการจะเหนกคอ บทบาททเหมาะสมของภาครฐในการอยรวมกบภาคเอกชนและประชาชน รวมถงความสมพนธขอแง

245

ฝายการเมองและขาราชการประจำาในการบรหารงานภาครฐแนวใหมวาควรจะเปนแบบใด

ยงไปกวานน New Public Management ยงมคำาถามวาการจดการภาครฐแนวใหมนเราจะสามารถรกษาระบบคณธรรมใหดำารงอยไดอยางไร ทามกลางกระแสของการกระจายอำานาจทงในภาครฐเองและการกระจายอำานาจจากการบรหารราชการสวนกลางไปสทองถน

นอกจากน New Public Management ตองการเหนระบบการบรหารงานทมงเนนผลสมฤทธ (Resource Base Management System-RBMS) วาจะเกดเปนรปธรรมไดอยางไร และถา RBMS เกดเปนรปธรรมแลวการใหคาตอบแทน (Pay for Performance) จะเกดขนไดหรอไมในภาคราชการ

ดงนนโดยสรปจากพาราไดมทง 5 และมาส New Public Administration และมาส New Public Management เหลานเปนกระแสทเกดขนในโลกและเปนกระแสทมผลตอการปรบปรงและปฏรประบบราชการของไทย

แนวคดในการบรหารรฐกจของประเทศไทยสวนแนวคดของคนไทยในเรองการบรหารงานภาครฐ

ของไทยนนเกดขนตงแตสมยของรชกาลท 5 ประมาณป 2443 ดงนนเปนเวลากวา 100 ปแลวทวชาการบรหารรฐกจไดเกดขนในเมองไทย

สำาหรบแนวคดของนกวชาการไทยจะมพาราไดมหลกอย 2 พาราไดม คอ

246

1. พาราไดมหลกการบรหาร ถอวาเปนพาราไดมทเขามามบทบาทสำาคญในการจดทำาหรอปรบปรงระเบยบปฏบตราชการตางๆของสวนราชการในประเทศไทย

สำาหรบสาระสำาคญของพาราไดมนไดเขามามบทบาทในการบรหารราชการไทย คอ

-เปนการมงหวงของนกวชาการไทยทตองการประยกตหลกการบรหารหรอเทคนคการบรหารของทวโลกมาใชในการปรบปรงการปฏบตงานในระบบราชการ

ทงนเนองจากเดมการปฏบตราชการในประเทศไทยจะเนนหลกประเพณดงเดม ซงมลกษณะของความเปนสวนบคคลมากกวาทจะยดหลกการทวไป ดงนนพาราไดมหลกการบรหารจงตองการนำาเอาหลกการบรหารมาประยกตใชในการปฏบตราชการของไทยใหมประสทธภาพมากขน

-มงหวงทจะนำาเอาระบบคณธรรมมาใชในการบรหารงานราชการ โดยมความเชอวาระบบคณธรรมจะชวยแกปญหาในระบบราชการได นนคอจะทำาใหขาราชการมความรความสามารถ เนนความเปนธรรม ใหความสำาคญกบการเปนกลางทางการเมอง และเนนความมนคงในการปฏบตราชการ

2. พาราไดมพฒนาระบบราชการ เปนพาราไดมทเนนยำาในการวางแผน การกำาหนดนโยบาย มองวาการบรหารราชการจะตองมการกำาหนดนโยบายและการวางแผนงานทชดเจน ตองมการกระจายอำานาจ ตองใหประชาชนเขามสวนรวมในการพฒนาประเทศ ตองมการประสานงานทด และตองมระบบขอมลขาวสารทมคณภาพ

247

เราจะพบวาทง 2 พาราไดมกมการยอมรวมกนในการบรหารงานภาครฐของเมองไทยในการปรบปรงระบบการบรหารราชการในเมองไทยในปจจบน และเรายงมงหวงทจะเหนสงเหลานใหเกดขนกบระบบราชการของประเทศไทย

จากแนวคดในเชงพาราไดมของนกวชาการไทยกสะทอนใหเหนกระบวนทศนหรอแนวคดทมบทบาทตอการบรหารงานภาครฐในประเทศไทย

ยทธศาสตรในการปรบปรงการบรหารงานภาครฐสำาหรบการปฏรประบบบรหารงานภาครฐในประเทศไทย

ถามองในภาพรวมจะมยทธศาสตรในการปรบปรงดงน1.การเนนการปรบลดขนาด (Downsizing) ภาครฐ

ใหเลกลง โดยการลดกำาลงคน เกลยกำาลงคน เชนโครงการเกษยนกอนอาย

2.การปรบเปลยนบทบาทและภาระกจ นนคอหนวยงานภาครฐจะมาวเคราะหวาภาระกจใดทควรดำาเนนการเองภาระกจใดทควรจะปลอยใหเอกชนดำาเนนการ

3.การปรบเปลยนกระบวนการบรหาร โดยทำาใหกระบวนการในการบรหารมขนตอนทสนลง เปลยนจากการสงการและการควบคมมาเปนการอำานวยความสะดวกและการมอบอำานาจมากขน

4.การใหประชาชนเขามามสวนรวมในการบรหารงานภาครฐ

ยทธศาสตรทง 4 ประการนเปนยทธศาสตรทประเทศไทยนำามาใชในการปรบปรงและปฏรประบบราชการ

248

สาเหตของการเปลยนแปลงในการบรหารงานภาครฐกลาวไดวาการเปลยนแปลงการบรหารงานในภาครฐ

ตงแต ค.ศ.1980 เปนตนมานนเกดจากสาเหตตางๆคอ1.เกดขนจากอทธพลของโลกาภวฒน 2.เกดจากสภาพการแขงขนระหวางประเทศ 3.เกดจากวกฤตการณดานเศรษฐกจทเกดขนกสงผล

ใหเกดการเปลยนแปลงในการบรหารงานภาครฐ 4.เกดจากการเตบโตและความเขมแขงของภาคเอกชน

ทมมาแต 1980 เปนตนมา รวมทงบทบาททมมากขนของภาคประชาสงคม กมสวนสำาคญททำาใหการบรหารงานภาครฐตองมการปรบปรงเปลยนแปลง

5.การทจรตคอรบชนในแวดวงราชการทขยายวงกวางขวางมากขน เชนการทจรตในประเทศไทยทำาใหมการรวมตวกนของหนวยงานรฐ เอกชน เอนจโอเพอผลกดนใหเกดโครงการประเทศไทยใสสะอาด โดยมงหวงทจะแกไขปญหาทจจรตคอรบชน

6.เกดจากความไมมประสทธภาพของระบบราชการเองจากสาเหตเหลานบวกกบแนวคดทเกยวกบ New

Public Management และแนวคดของการลดขนาดของระบบราชการ แนวคดของการกระจายอำานาจ แนวคดเกยวกบการมสวนรวม ทำาใหกลายเปนแนวคดทนำาไปสแนวคดทเรยกวา Governance

Good Governance ธรรมาภบาลคำาวา Governance เปนคำาทรวมระหวาง

Government และ Administration นนคอรวมกน

249

ระหวางการปกครองและการบรหาร วาจะมวธการปกครองและการบรหารประเทศวาจะมหลกการทดอยางไร

ตวแบบของ Good Governance ในทางวชาการตวแบบสำาคญทสอดคลองกบหลก

Good Governance ม 2 ตวแบบดวยกนคอ1.ตวแบบระบบตลาด (Market Model) เปนตวแบบ

ทมงหวงทจะจำากดบทบาทของภาครฐใหนอยลงและลดขนาดของหนวยงานภาครฐใหเลกลง โดยใหเอกชนเขามามบทบาทในการจดบรการตางๆ และเปดโอกาสใหเอกชนแขงขนกบภาครฐไดมากขน ขณะเดยวกนหนวยงานภาครฐจะตองมการปรบระบบการบรหารใหมลกษณะคลายภาคเอกชนทเรยกวา Business Like Approach

แนวคดนนำาไปสการปรบเปลยนวสยทศน พนธกจของทกๆหนวยงาน และจะตองดำาเนนงานในลกษณะทคลายเอกชนมากขน ดงนนในโลกปจจบนและโลกอนาคตเสนแบงเขตแดนระหวางภาครฐและเอกชนจะมความเจอจางลงไปทกท

สำาหรบประเทศไทยการปฏรประบบราชการทรฐบาลปจจบนไดเปดประชมเรองของการปฏรประบบราชการครงแรกในเดอนสงหาคม 2544 ทพทยานนนายกรฐมนตรกระบอยางชดเจนวาทานตองการใหหนวยราชการทกหนวยเปน Learning Organization หรอองคการแหงการเรยนร เพราะแนวคดนเปนแนวคดทจะชวยปลกฝงในการปฏบตงานวาจะตองมการคดคำานงถงประชาชนมากขน ตองมการเรยนร สนใจใฝร มจตสำานก ม

250

การมองภาพรวม และพจารณาถงวสยทศนรวมอยางสอดคลองกน ทงวสยทศนระดบชาต ระดบกระทรวง ระดบกรม และระดบทจะเขาไปถงหมบานทจะตองไปดวยกน

ดงนนแนวคดในตวแบบตลาดกคอเปดโอกาสใหเอกชนเขามาดำาเนนในการบรการประชาชนในดานตางๆมากขน ขณะทหนวยงานรฐใหเนนบทบาทในการอำานวยการ ซงจะทำาใหระบบตลาดเสรเกดขน ซงเมอเปนเชนนภาครฐจงตองมการปรบปรงโครงสรางใหมความคลองตว

นอกจากนตวแบบระบบตลาดยงเปนตวแบบทเนนใหการบรหารงาน เนนไปทประสทธภาพ ประสทธผล และคณภาพของการใหบรการ การผอนคลายกฎระเบยบ เนนเรองความเปนอสระ ความยดหยนและความคลองตวในการบรหาร และการวดผลสมฤทธของการดำาเนนงาน

ดงนนเราจงเหนวาแนวคดทกลาวมาจะมความสอดคลองกนทงหมด ทง New Public Management การปฏรประบบราชการ และ Good Governance

ดงนนปรชญาในการบรหารงานภาครฐในปจจบนจงตองมการเปลยนแปลง รฐจะไมผกขาดอำานาจและการบรการตอไป กฎระเบยบตางๆในการบรหารงานจะตองมการผอนคลาย รฐจะตองเปลยนจากการควบคมมาเปนการอำานวยการและการใหความสะดวก มการกระจายอำานาจมากยงขน และมองวาประชาชนคอลกคาทสำาคญ และผลสมฤทธของงานจะเปนตวชวดผลการดำาเนนงานทงระบบดบคคลและระดบหนวยงาน

251

2.ตวแบบประชารฐ (Participatory State Model) ตวแบบนนกศกษาจะมองเหนภาพอยแลว เนองจากตวแบบนจะเนนใหประชาชนและองคการประชาสงคมเขาไปมสวนรวมในการปกครองประเทศมากขน ซงจะสอดคลองกบรฐธรรมนญของเรา

ตวแบบประชารฐยงไดสงเสรมเรองของการรวมกลมเพอใหประชาชนพฒนาตนเอง เพอสรางความเขมแขงของชมชนใหเกดขน ไมวาจะเปนการรวมกนเปนประชาคมในระดบตางๆ ทงนความเขมแขงของชมชนจะทำาใหเกดเครอขายทมการเชอมโยงกนไปถงระดบชาต เปนเครอขายทสามารถสรางความรวมมอกน

นอกจากนตวแบบประชารฐยงใหความสำาคญกบบทบาทขององคการเอกชนและองคกรอาสาสมครทไมแสวงหากำาไร เพราะถอวาองคกรอาสาสมครเหลานจะเปนกลไกทจะเปนทางเลอกใหมในการใหบรการสาธารณะ

ทผานมาในการสอบ Comprehensive ในหลกสตร ปรญญาโทรฐศาสตรภาคพเศษทเรยนในสวนกลาง Plan c ไดออกกระบวนทศนเรองของ Good Governance วาม สาระสำาคญอยางไร มแนวคดอะไรอยางไร ดงนนเรองของ Paradigm NPA NPM การปฏรประบบราชการ และ Good Governance คอประเดนสำาคญทนกศกษาตองใหความสนใจ

3. นโยบายสาธารณะ (Public Policy)นโยบายสาธารณะเปนเรองทมความสำาคญ เพราะ

นโยบายทำาใหเรามองเหนสงทเปนจรงในสงคม เพราะสงท

252

ประชาชนตองการ สงทประชาชนเดอดรอน รฐบาลกจะตองสนองหรอใหการแกไขในรปของนโยบายสาธารณะ

ตวแบบในการกำาหนดนโยบายสาธารณะประเดนสำาคญทเราควรใหความสนใจเกยวกบนโยบาย

สาธารณะกคอตวแบบในการกำาหนดนโยบายสาธารณะของ โทมส ดาย โดยเขาพยายามอธบายวาใครเปนผกำาหนดนโยบายและการกำาหนดนโยบายตามตวแบบนนๆมหลกเกณฑอะไรบาง โดยดายไดนำาเสนอ 8 ตวแบบดวยกนคอ

1. ตวแบบผนำา (Elite Model) มองวานโยบายสาธารณะนนเปนสงทสะทอนใหเหนความตองการของผนำา หรอ Policy as Elite Preference

2. ตวแบบกลม (Group Model) คอตวแบบทมองวานโยบายคอดลยภาพระหวางกลม (Policy as Group Equilibrium) กลมใดทมอทธพลมากนโยบายกจะคอนไปทางกลมนน

3. ตวแบบสถาบน (Institutional Model) มองวานโยบายสาธารณะนนคอกจกรรมของสถาบนของรฐ ดงนนสถาบนของรฐจะมบทบาทในการกำาหนดนโยบายโดยสถาบนทวานจะมทงสถาบนหลก (Official Policy Maker) และสถาบนรอง (Un-Official Policy Maker)

4. ตวแบบกระบวนการ (Process Model) มองวานโยบายสาธารณะคอกจกรรมทางการเมอง (Policy as Political Activities)นนคอมองวาในทกขนตอนของกระบวนการนโยบายจะมการเมองเขาไปเกยวของเสมอ ไมวาจะเปนขนการกำาหนดนโยบายทฝายการเมองเปนผทกำาหนด

253

นโยบาย ขนการนำานโยบายไปปฏบตฝายการเมองกจะเขาไปดแลกำากบการนำานโยบายไปปฏบต ในขนการประเมนผลนโยบายฝายการเมองกจะนำาเอาขอมลเหลานไปพจารณาวาจะนโยบายนนควรจะดำาเนนการอยางตอเนองหรอควรจะยกเลกนโยบาย

5. ตวแบบระบบ (System Model) มองวานโยบายคอผลผลตของระบบ (Systems Outputs)

6. ตวแบบมเหตผล (Rational Model) เปนตวแบบทมองวานโยบายหมายถง (Policy as Maximum Social Gain)**ตวแบบนมกจะถกนำามาออกขอสอบเสมอ โดยมกจะถามวาความมเหตผลของนโยบายนนดจากอะไร และอะไรทเรยกวา Social Gain หรอผลประโยชนตอบแทนทางสงคมสงสด การจะตอบคำาถามนเราจะตองเขาใจขนตอนการกำาหนดนโยบายตามตวแบบมเหตผลวามการพจารณาอยางไรบางทแสดงใหเหนวานโยบายนนๆใชตวแบบ Rational Model ในการกำาหนด**

กลาวคอเราจะตองทำาความเขาใจตงแตตนวาในการกำาหนดปญหาจะตองดวาเปนปญหาหรอความตองการของทแทจรงของประชาชนและตองดวาปญหาหรอความตองการนนมทางเลอกในการแกไขหรอดำาเนนการกทางเลอก จากนนตองดวาแตละทางเลอกมขอดขอเสยอยางไร และจะตองเลอกทางเลอกทใหผลตอบแทนสงสด

ดงนนตาม Rational Model จงเปนการสะทอนใหเหนถงเหตผลในการกำาหนดนโยบายวานโยบายนนจะตองเปนนโยบายททำาใหเกดผลตอบแทนกบสงคมสวนรวมสงสด

254

เมอเปรยบเทยบกบคาใชจายตางๆทจะตองเสยไปในการดำาเนนนโยบาย

7. ตวแบบสวนทเปลยนแปลงหรอตวแบบคอยเปนคอย ไป (Incremental Model) เปนตวแบบทใชตวแบบในอดตมาเปนเกณฑในการกำาหนดนโยบาย โดยมการปรบปรงเปลยนแปลงในบางสวน หรอ Policy as Variation on the Past **เคยมกำาถามวานโยบาย 30 บาทรกษาทกโรคเปนนโยบายทใชตวแบบ Incremental Model มาใชในการกำาหนดนโยบายไดหรอไม**

8. ตวแบบทฤษฎเกมส (Game Theory Model) เปนตวแบบทมองวานโยบายคอทางเลอกทมเหตมผลในทามกลางสถานการณทมการแขงขน ซงตวแบบนจะเนนในการกำาหนดนโยบายทเกยวกบการปองกนประเทศ

ตวแบบเหลานเปนสงทนกศกษาตอไปทำาความเขาใจวาแตละตวแบบนนใครเปนผทมบทบาทในการกำาหนดนโยบายและใชหลกเกณฑในในการกำาหนดนโยบาย

โดยสรป ประเดนหลกๆทงหมดทอาจารยกลาวไป ไมวาจะเปนเรองของพาราไดม เรองของการปฏรประบบราชการ เรองของ Good Governance เรองของนโยบายสาธารณะ สงสำาคญกคอหนวยราชการทงหลายทเปนเสมอนกลไกสำาคญทจะใหบรการประชาชน หรอเปนกลไกทสำาคญในการนำานโยบายปฏบต หนวยราชการในอนาคตจะตองมงไปสการเปน High Performance Organization หรอ HPO หรอเปนหนวยงานทใหความสำาคญกบผลงาน

255

องคประกอบของ High Performance Organization

1.Globally Engage HPO จะตองใหความสนใจกบกระแสโลกาภวฒนตองเขาใจถงการเปลยนแปลงทเกดขนในทตางๆวาจะสงผลตอกนอยางหลกเลยงไมได

2.Technological literacy องคการทใหความสำาคญกบผลงานหรอ HPO จะตองกาวทนกบการเปลยนแปลงของเทคโนโลย แตการนำาเทคโนโลยมาใชในองคกรนนจะตองใชอยางรจกคดและไตรตรอง

3.Performance Base จะตองคำานงถงผลงานเปนหลก ดงจะพบวาการจดทำางบประมาณในปจจบนจะปรบเปลยนเปนระบบ PPB จากเดมทใชระบบ Line Item ซงเปนแบบแสดงรายการเพราะเปนระบบทไมสามารถมองเหนวาจะเกดอะไรขนจากการใชงบประมาณกอนนนๆ

4.Customer Focus ตองใหความสำาคญกบลกคา ซงลกคาของหนวยราชการกคอประชาชน สงเหลานจะตองปลกฝงใหหนวยราชขาราชการคำานงถงประเดนน ในขณะทภาคเอกชนมองวา Customer is The King มานานแลว

การทหนวยราชการตองปรบตวใหเปน High Performance Organization จะทำาใหหนวยราชการอยรอดได และเปนการอยรอดในสภาพการเปลยนแปลงและอยรอดดวยความเปนเลศ (Excellence)

การจะกาวไปสการเปน HPO ไดนนการเปนองคการแหงการเรยนรหรอ Learning Organization จะเปนวธการหรอ Means ของทกหนวยงาน ดงนนวฒนธรรม

256

คณภาพ หรอ Quality Culture เปนสงทสำาคญสำาหรบการบรหารงานและการปฏบตงานในปจจบน สงทตองคดคอเราจะสรางวฒนธรรมคณภาพใหเกดขนทงในระดบบคคลและระดบองคการ ระดบประเทศไดอยางไร

วฒนธรรมคณภาพอาจจะเกดจากการรบผดชอบในภาระกจของตนเองเปนอยางดและมคณภาพ และการจะรวาภาระกจของบคคและขององคกรมคณภาพไดนนแนวคดในเรองการทำา Benchmarking กจะเขามาชวย การทำา Benchmark จะชวยใหองคการของเรากาวไปสระดบ World Class Organization ได

อาจารยมนตร (ใหอานสวนนพรอมกบการดขอสอบทอาจารยแจกไปดวยเพราะผถอดเทปไมมขอสอบของอาจารยอยในมอ)

ขอสอบ Plan C ทผานมาสามารถจำาแนกออกเปน 3 กลมใหญๆ คอ

1.ขอสอบทออกเรององคการ2.ขอสอบทเกยวเรองนโยบายสาธารณะ3.ขอสอบเกยวเรองของพาราไดมดงนนขอสอบ Plan C จะไมหนไปจาก 3 กลมนตวอยางขอสอบในวน 28 ตลาคม 2543 วธการตอบในขอนกคอ

1.ตอบดวยพาราไดม2.ตอบโดยใชขอบขายของวชาการบรหารรฐกจ

257

ถาตอบโดยอาศยขอบขายของวชาบรหารรฐกจสงทเราตองลงไปดกคอการศกษาบรหารฐกจนนศกษาในเรองอะไรบาง ซงเราจะพบวาเราจะศกษาในเรองตอไปนคอ

-ทฤษฎองคการ (Organization Theory)-วทยาการจดการ (Management Science)-นโยบายสาธารณะ (Public Policy)การจะตอบในเรองทฤษฎองคการ เราจะตองทำาความ

เขาใจความหมายขององคการเสยกอน ซงในทน องคการหมายถง ระบบทมการประสานกจกรรมโดยสมาชกอยางมจตสำานก

องคประกอบขององคการ ม 5 ประการ คอ1.เปาหมาย 2.คน 3.โครงสราง 4.เทคนค และ5.ตองมความร ** ถาขอสอบใหวจารณวาโครงสรางใหมขององคการ

หลงการปฏรประบบราชการวาจะมความสำาเรจหรอลมเหลวแคไหน โดยพจารณาจากองคประกอบทง 5 ประการ เวลาตอบเราจะตองตอบใหครบทง 5 ประการ

258

ทฤษฎองคการ ทเราตองใหความสนใจคอทฤษฎองคการทเกยวกบองคการราชการ ซงทฤษฎองคการนนจะมการแบง

ออกเปน 3 ยค1.Classical Organization Theory

อาจารยจะเนนในยคนเนองจากเปนแนวคดทนำามาใชในระบบราชการในปจจบน ในยคนจะประกอบดวย

- แนวคดเกยวกบวทยาการจดการ (Scientific Management) ของเฟรดเดอรก ดบบลว เทเลอร ซงนำาเสนอประกอบดวย

*Specialization หมายถงการแบงงานกนทำาตามความชำานาญเฉพาะดาน หลกการนถาเราพจารณาถงระบบราชการไทยกมการนำาเอาหลกการนมาใช เชนในสำานกงานเลขานการตางๆ จะแบงงานออกเปนงานบรหารและธรการ งานคลงและพสด งานนโยบายและแผน

นอกจากนยงมการแบงยอยลงไปอก เชนงานพสดจะแบงออกเปนเจาหนาทพสด งานบญช

การแบงงานกนทำาตามความชำานาญเฉพาะดานทำาใหเกดความสนเปลอง เชนงานพสดนนจะทำางานเพยงไมกวนในหนงป แตคนททำางานพสดไมสามารถเอาไปชวยงานอนๆได

*One Best Way*Intensive Base System คอการจายคาตอบแทน

แบบจงใจ หลกการนใชเพอการพฒนางาน นนคอชวยใหคนทำางานดขน เพราะถาเปนการใหคาตอบแทนแบบเหมากจะทำาใหคนทำางานแบบเชาชามเยนชาม

ดงนนประเดนนสามารถนำามาแกปญหาการทำางานแบบเชาชามเยนชามได

259

**สงทนาสนใจกคอการปฏรประบบราชการทเพมกระทรวงเปน 20 กระทรวง ซงขอสอบอาจจะถามวาจะประสบความสำาเรจหรอไม อยางไร นกศกษาตองสนใจประเดนของการปฏรประบบราชการเพราะถอวาเปน Hot Issue มากๆในปจจบน *

- แนวคดเกยวกบกระบวนการในการบรหาร (Administrative Management) นกวชาการทตองจำาคอหลก PORSDCORB ของกลลกและเออรวค

- แนวคดการบรหารองคการขนาดใหญทมความซบซอน หรอแนวคดระบบราชการ (Bureaucracy) ของเวบเบอร ประเดนนนกศกษาจะตองจำาเพราะไดกลายเปนปญหาทเกดขนในระบบราชการ

สำาหรบแนวคดในเรองระบบราชการนนถอวาเปนองคการทมารองรบอำานาจตามแนวคดของเวเบอร โดยเวเบอรมองวาอำานาจมาจาก 3 ทางคอมาจากประเพณ มาจากบารมและมาจากกฎหมาย ซงทง 3 อำานาจจะตองม Apparatus หรอองคการมารองรบ

สำาหรบองคการตามระบบราชการกคอ Apparatus ทมารองรบอำานาจตามกฎหมายนนเอง

องคการตามระบบราชการจะตองประกอบดวย*Hierarchy การบงคบบญชาเปนลำาดบชน ซงผลท

ตามมาจากการใชรปแบบการบงคบบญชาตามลำาดบขนกคอ ความลาชาในการปฏบตงาน ซงนกศกษาจะตองคดวาจะแกปญหานไดอยางไร

260

*Specialization การแบงงานกนทำาตามความชำานาญเฉพาะดาน

*Rule and Regulation การทำางานทตองอาศยกฎระเบยบ ซงผลทเกดขนจากการทำางานโดยอาศยกฎระเบยบมากเกนไปทำาใหขาราชการทำางานโดยไมคด เพราะถาคดทำาอะไรกจะผดกฎระเบยบไปหมด

*Merit System การยดหลกความรความสามารถ ซงประกอบดวยการยดหลกความสามารถ (Competent) หลกความเสมอภาคทางดานโอกาส (Equality of Opportunity) ยดหลกความเปนกลางทางการเมอง และหลกความมนคง

ทงนระบบราชการนนใหเงนเดอนเทากบกบบคลคลทมคณสมบตเหมอนกนไมวาจะทำางานมากนอยตางกนหรอไม ทำาใหการทำางานในระบบราชการมความมนคง

**ในสายตาอาจารยเรองของ 20 กระทรวงนนสามารถทจะนำามาออกไดในประเดนของการปรบปรงองคการ ออกไดแมกระทงในเรองของนโยบายสาธารณะ

2.Neo-Classical Organization Theory เปนยคทใหความสำาคญกบพฤตกรรมของคน สำานกนโอคลาสสกไมเชอวาถามการบรหารตามหลกการ หรอกฎเกณฑในยคคลาสสกแลวจะทำาใหการทำางานมประสทธภาพ เชนการวจยทเมองฮอรธรอน เปนตวอยางทสอใหเหนวาในองคการการรวมกลมของคนจะมผลตอการทำางาน กลมดงกลาวเปนกลมทไมเปนทางการ

261

นอกจากนพบวาการใหรางวลทางเศรษฐกจกไมไดสงผลตอพฤตกรรมในทางการทำางานของคนในองคการ แตจะตองมการใหรางวลทางสงคมดวย

ในทางตรงกนขามกนการลงโทษกอาจจะใชวธการอนๆ เชนการประนาม แทนการตดเงนเดอน

ดงนนการใหรางวลหรอการลงโทษไมจำาเปนตองใชการใหรางวลหรอลงโทษทางเศรษฐกจเสมอไป

**ถาขอสอบใหนกศกษาวพากษวจารณการเพมกระทรวงเปน 20 กระทรวงของนายกรฐมนตร โดยนำาเอาทฤษฎทอาจารยนำาเสนอไปขางตน เราจะบอกไดวา การปฏรประบบราชการเปน 20 กระทรวงนนเปนการแกไขโครงสรางอยางเดยวเทานน ซงไมเพยงพอ แตตองมการปรบปรงพฤตกรรมของขาราชการทอยภายในโครงสรางนนๆดวย นอกจากนยงตองปรบในเรองงบประมาณ เชนทบอกวาตอไปงบประมาณเปนเรองทจะตกลงระหวางอธบดกบนายกรฐมนตร

เดมเรองของงบประมาณเมอไดรบงบไปในวนท 1 ตลาคม จะตองใชงบประมาณใหหมดภายในปงบประมาณ ทำาใหมองไดวาคนทใชไมหมด หรอคนทประหยดเปนคนเลว

แนวคดของระบบราชการทแยมากกคอลกนองมากหวหนาจะม C สง งานมากจะได C สง แตเนอแทอาจจะไมมงานมากดงทนำาเสนอไปกได

ตรงนเปนเรองทนกศกษาจะตองสามารถหยบไปวจารณได

262

3.Modern Organization Theory ยคนจะพดถง

-การบรหารองคการตามทฤษฎระบบ -การบรหารองคการตามสถานการณ (Contingency

Theory) เปนการมองวาการบรหารงานในองคการจะตองเปนไปตามสถานการณ โดยอาจจะใชทงทฤษฎยคคลาสสกและนโอคลาสสกกได ขนอยกบสถานการณ

วทยาการจดการ (Management Science) เปนเรองของเทคนค ทเปนรายละเอยด เชนเรองการวจยปฏบต (Operation Research) เรองการวเคราะหขายการปฏบตงาน ซงประเดนของวทยาการจดการนมกจะไมนำามาออกขอสอบ

นโยบายสาธารณะ (Public Policy) เปนประเดนทถกนำามาออกเปนขอสอบไดเสมอ ซงสงทเราสนใจกคอตวแบบของนโยบายสาธารณะ ซงจะเปนตวทบงบอกวานโยบายกำาหนดโดยใคร และใชหลกเกณฑอะไรมากำาหนด

เชนการถามวานโยบาย 30 บาทรกษาทกโรคสามารถใชตวแบบคอยเปนคอยไป (Incremental Model) ในการกำาหนดนโยบายไดหรอไม

**ในประเดนนอาจารยเฉลมพลมองวาควรจะใชตวแบบดงกลาว เพราะเรองของระบบประกนสขภาพถวนหนาเปนเรองทมมานานแลว เพราะคนไทยสวนหนงไดรบการประกนสขภาพอยแลวไมวาจะเปนพนกงานรฐวสหกจ (ไดรบการประกน 3000 บาท) ขาราชการ(ไดรบการประกน 2000 บาท) ผเอาประกนตนตามโครงการประกนสงคม (ไดรบการ

263

ประกน 800 บาท) ผเอาประกนทซอกรมธรรม (มากนอยตามวงเงน) และมคนทไมไดรบการประกนเลยกคอชาวบานธรรมดา

ดงนนนอกจากนยงมเรองบตรประกนสขภาพ 500 บาทตอครอบครว

ดงนนอาจารยเฉลมพลจงมองวานโยบาย 30 บาทรกษาทกโรคจงสามารถนำาเอาตวแบบคอยเปนคอยไปมาใชในการวเคราะหได เพราะเปนการปรบปรงนโยบายเกาๆ

**ขณะทอาจารยวเชยรและอาจารยกวนนมองวาควรจะใชตวแบบผนำามาใชในการวเคราะห**

ในสวนของอาจารยเองจะมองวานโยบาย 30 บาทรกษาทกโรคนนอาจจะนำาเอาตวแบบสถาบนมาใชในการวเคราะห เพราะมองวานโยบายของรฐบาลจะมาจากมตคณะรฐมนตร ซงเปนสถาบนทสำาคญในการกำาหนดนโยบาย

(สถาบนหลกทมบทบาทในการกำาหนดนโยบายของไทยประกอบดวย 3 สถาบนหลกคอนตบญญต บรหารและตลาการ ในสวนของนตฯสถาบนหลกคอสภาผแทน โดยนโยบายทออกมาจะอยในรปกฎหมาย นอกจากนคอฝายบรหารกคอครม.นนเอง นอกจากนกม ศาลกมบทบาทในการกำาหนดเชนกน)

การทอาจารยบอกวาควรจะใชตวแบบสถาบนนนเนองจากนโยบายดงกลาวออกมาจากมต ครม.

ดงนนจะเหนวาแคนโยบาย 30 บาทรกษาทกโรคกสามารถเลอกตวแบบมาวเคราะหหลายตวแบบ แตตวแบบหนงทไมควรจะเลอกมาตอบคอตวแบบเหตผล เนองจาก

264

เปนตวแบบทเปนไปไมไดในทางปฏบต เพราะเปนตวแบบในอดมคตมากกวา

สำาหรบตวแบบมเหตผล (Rational Model) จะม เงอนไขคอ

1.ผทมอำานาจในการตดสนใจนโยบายจะตองรปญหาทงหมดของสงคม ซงเปนไปไดยาก นอกจากนจะตองสามารถเรยงลำาดบความสมพนธของปญหาแตละปญหาไดวาปญหาอะไรสำาคญกวาปญหาอะไร ซงการจดลำาดบตรงนจะทำาไดยาก เพราะจะเกดคำาถามวาจะเอาเกณฑอะไรมาวด เชนเราจะบอกไดอยางไรวาปญหาชาวนากบปญหาราคานำามนแพงปญหาอะไรสำาคญกวากน

2.จะตองรถงทางเลอกในการแกปญหาทกๆทาง ซงยากเชนกน

3.ผตดสนใจจะตองรวาทางเลอกแตละทางเลอกจะใหผลอยางไรถาเลอกทางเลอกนนมาปฏบต โดยจะตองรทงผลดและผลเสยของแตละทางเลอก

4.ตองสามารถคำานวณผลตอบแทนของทางเลอกแตละทางไดวามความคมคากบตนทนทจะลงไปหรอไม

5.สามารถเปรยบเทยบไดวาทางเลอกใดเปนทางเลอกทดทสด ใชตนทนนอยทสด

ดงนนจะพบวาเงอนไขตางๆเหลานเปนเงอนไขทยากในการนำาไปปฏบตดงนนตวแบบเหตผลจงมกจะไมถกนำามาใชในการวเคราะหการกำาหนดนโยบายสาธารณะ

อาจารยอยากนำาเสนอวาตวแบบผนำา หรอ Elite Model นนนาจะนำาไปวเคราะหการกำาหนดนโยบายในอดตท

265

ผนำามบทบาทแตเพยงลำาพงในการกำาหนดยนโยบาย อยางไรกตามในปจจบนการกำาหนดนโยบายทมาจากผนำากมความเปนไปไดเชนกน

ดงนนในการวเคราะหนโยบายจงตองพจารณาหลายๆตวแบบ

จากขอสอบทถามวา-เราจะสรปวานโยบายการจดตงกองทนหมบานและชมชนเมอง แหงละ 1 ลานบาทของ รฐบาลเปนนโยบายทางเลอกทมประสทธภาพมากทสดหรอไม เพราะเหตใด จงใหเหตผล

คำาถามนกเปนคำาถามทเกยวของกบนโยบายสาธารณะ และไมถอวาเปนการลาสมยทจะเอาเรองนมาออกไดอก

ในสายตาอาจารยมองวานโยบายกองทนหมบานนเปนนโยบายทตองไลไปตงแตนโยบายเงนผน หรอเปนนโยบายทตองการแกปญหาความยากจนหลงเกดวกฤตเศรษฐกจ นนคอการจะตอบคำาถามเราจะตองทราบถงทมาของนโยบาย

พฒนาการของการศกษานโยบายสาธารณะ1.การศกษาในแบบดงเดม จะเนนสถาบน (จะตรงกบ

ทฤษฎองคการในยคคลาสสก)2.การศกษาทเนนกระบวนการทางนโยบาย3.การศกษานโยบายทเนนถงสาเหตและผลกระทบของ

นโยบายนนคอเปนการศกษาวาถามหรอไมมนโยบายนนจะมผลอยางไร แนวทางการศกษาในโยบายแบบนเปนสงทจะตองใหความสนใจ เพราะเปนการศกษาในแบบ Cause and Effect Approach

266

สงทเราตองคดในการกำาหนดนโยบายกคอปญหาของนโยบายคออะไร หรอปญหาทนำาไปสการเกดนโยบายนนๆ คอปญหาใด การมองอยางนจะมองวานโยบายเปนตวแปรตาม

ถามองนโยบายเปนตวแปรตนกจะมองวานโยบายนนๆสงผลอะไร

การใชตวแบบ Cause and Effect Approach จะชวยใหเราวเคราะหนโยบายสาธารณะอยางมกรอบ

นอกจากนเราอาจจะวเคราะหนโยบายในรปของการวจยกได

ตวอยางขอสอบทเคยออกจากขอสอบทถามวา จงอธบายพรอมทงยกตวอยาง

ประกอบใหชดเจนวาการบรหารรฐกจโดยอาศยพาราไดมการจดการท หรอ Good Governance คออะไรมแนวทางใน การปฏบตอยางไร (เปนขอสอบของอาจารยเฉลมพล)

สงทเราตองพจารณากคอความคดเหนเกยวกบเรองของ Good Governance วาควรจะหมายถงอะไรบางเพราะมแนวคดในเรองนคอนขางหลากหลาย สงทเราควรทำากคออานจากหลายแนวและหาจดทรวมกนของ Good Governance

ทงนกลาวไดวาหลกการของ Good Governance จะประกอบไปดวย

1.Participation หรอการมสวนรวม การตอบตรงนเราอาจจะตองอางองป รฐธรรมนญวาไดพดถงการมสวนรวมไวอยางไรบาง

267

ทงนธนาคารโลกและ ADB จะตงเปนเงอนไขในการกเงนวารฐบาลจะตองสนบสนนการเขามามสวนรวมของภาคประชาสงคม

2.Accountability หรอการตรวจสอบ เรากสามารถอางรฐธรรมนญไดเชนกนวาใหความสำาคญกบการตรวจสอบ เชนการมองคการตรวจสอบ

3.Transparency ความโปรงใสตรวจสอบได นนคอการบรหารงานตองมความโปรงใส ตรวจสอบได ไมทจรต

4.Rule of Law หรอหลกการปกครองทยดตวบทกฎหมาย

ขอสอบถามวา ขอใหทานนำาเสนอแนวคดในการบรหารรฐกจทจะสนบสนนการปรบบทบาท ภารกจ และโครงสรางสวนราชการปจจบนเพอใหเกดความพงพอใจภายใตการดำาเนนงาน โดยอธบายหลกการหรอแนวคดดงกลาวใหชดเจนพรอมยกตวอยาง (ขอสอบโดยอ.อนงคทพย)

คำาถามขอนจะเกยวกบเรองการปรบปรงองคการ จากขอสอบทถามเรองการปรบองคการ เรากจะตองเอาองคประกอบทง 5 ประการขององคการมาตอบ เชนถาเราจะปรบปรงทคน สงทเราควรจะทำากคอใหความรกบคน เปลยนทศนคตของคน สงเสรมทกษะในการทำางาน และเปลยนพฤตกรรมในการทำางาน

ดงนนประเดนทเกยวกบ Plan C นกศกษาจะตองแมนในเรององคการ เรองพาราไดม และนโยบายสาธารณะ

268

**ถาอาจารยเปนคนออกขอสอบจะตองนำาเรอง 20 กระทรวงมาออกอยางแนนอน แตจะออกมามมใดเปนอกเรองหนง

**ครงนเปนครงแรกทอาจารยทมาตวนนจะมสทธในการออกขอสอบดวยนะครบ จากเดมทนโยบายของคณะจะไมใหคนทมาตวเปนผออกขอสอบ**

ขอสอบวจยปทแลว ถามวา จากปรากฏการณตอไปนใหเลอกมา 1 ปรากฏการณ

1.การปฏรประบบราชของรฐบาลทกษณ2.การดำาเนนการขององคการอสระตามรฐธรรมนญ

40 โดยใหเลอก มา 1 องคการ โดยตอบตำาถามตอไปน1.สภาพปญหาของประเดนทง 2 คออะไร2.วตถประสงคของการวจย3.กรอบความคดและทฤษฎทใชในการศกษา4.เครองมอทใชและรปแบบของการวจยทจะใชในการ

ศกษา 5.หนวยวเคราะหหรอการเลอกตวอยางในการศกษาคอ

อะไร และเลอกอยางไรใหอธบาย (ขอสอบโดยอ.สมหรา) **ขอสอบนเปนการใหประเดนสำาคญมา และใหเราเขยน

แบบเสนอโครงการวจย แตเขยนเพยงบางขอ**(กง)**ทงนอาจารยมองวาเรองของ Good

Governance กสามารถนำามาเปนขอสอบไดอก เชนอาจจะถามวาเราจะทำาใหหลกการทง 4 ประการของ Good

269

Governance ใหเปนจรงในทางปฏบตไดอยางไร และในบรบทของสงคมไทยในเวลานทำาอยางไรอยบาง

คำาถามแบบนเปนคำาถามทตองการใหนกศกษาตอยอดแนวความคด

ขอสอบทถาม วาการแสวงหาความจรง (Reality) เกยวกบปรากฎการณทางการเมองเปนเรองทมความซบซอนเพราะเหตผลจงเปนเชนนน และการแสวงหาความเปนเหตเปนผล (Causality) มกแนวทาง ใหอธบายโดยยกตวอยาง ประกอบใหชดเจน (ขอสอบโดยอ.วฒศกด)

**การจะตอบขอสอบขอนไดใหไปอานการบรรยายวชา PS 701 ทอาจารยวฒศกดบรรยายนะคะ**กง

ขอสอบถามวา ใหนกศกษานำาทฤษฎตางๆมาวเคราะหและอธบายการประชมเพอสงแวดลอมโลกทเมองโยฮนเนสเบอรก ประเทศอฟรกาไดเมอเดอนกนยายน 2545 โดยผนำา ประเทศตางๆเคยมาประชมรวมกนทรโอเดอจาเนโรในป 1922 ( ใหวเคราะหถงระบบสงคมระหวางประเทศ ความรวม มอ ความขดแยง การเจรจาตอรอง การจดทำาแผนปฏบตการตางๆ ความนาเชอถอ และความไววางใจซงกนและกน ) (ขอสอบนออกโดย อ.พมล)

ขอสอบถามวา พฒนาทางการเมองในสงคมไทยมการเปลยนแปลงไป การเมองภาคประชาชนมการเตบโตมากขน ไมวาจะเปนการเขารวมในการผลกดนโครงการโรงไฟฟาหนกรด การประชาพจารณทจะนะ จ . สงขลา ในแนวทางการ อธบายทางรฐศาสตรทศกษาระบบประชาธปไตยแบบพหนยม

270

สามารถอธบายเหตการณดงกลาวขางตนไดอยางไร จงอธบายโดยละเอยด (ขอสอบออกโดยอ.ชยชนะ)

ขอสอบ (วนท 7 กย.ทผานมาของหลกสตรพเศษสวนกลาง) จงอธบายในมมมองของทานเรองของประเทศไทยกบ Globalization (ขอสอบออกโดย อ.กฤษณา PLAN B)

จากขอสอบเหลานทมอยแลวนกศกษาควรจะฝกทำา เพราะอาจารยมองวาขอสอบไมนาจะหนไปจากประเดนเหลาน

การจะรวาอาจารยคนไหนเปนผออกขอสอบ นกศกษาอาจจะนำาเอาแนวคดในเรองกลมผลประโยชนมาใชในการวเคราะห เชนตองดวากลมใดทเปนกลมใหญ กลมใดทอยในศนยกลางอำานาจ

ทสำาคญการสอบคอมฯเปนการสอบประมวลความร ทฤษฎจงเปนสงทมความสำาคญ อยาตอบโดยใชสามญสำานก และการตอบจะตองมตวอยางเสมอ เพราตวอยางจะสอวานกศกษามความรและมความเขาใจ เพราะการเขาใจหมายถงการทเราสามารถตความได ขยายความได

การตอบขอสอบควรจะตองนำาเอาแนวคด หรอความร จากหลายๆวชามาตอบ แตตองมความเชอมโยงกน

(ถาขอสอบนนเปนขอสอบทสามารถนำาทฤษฎหลายทฤษฎมาตอบได เรากควรจะยกมาอธบายทกทฤษฎ แตตองบอกวาทฤษฎอะไรเหมาะสมทสด และดกวาทฤษฎอนๆอยางไร)

271

วชาการบรหารรฐกจ (แพลน C)ป 2546

บรรยายโดยอ.อนงทพย และอาจารยมนตร

รศ.อนงคทพย เอกแสงศร การบรรยายของอาจารยจะใหภาพรวมวาเนอหาสาระ

ของการศกษาบรหารรฐกจนนมอะไรบาง และนกศกษาจะตองเกบรวบรวมความร และบรณาการความรเพอนำาไปใชในการตอบขอสอบ

ในการตอบขอสอบจะตองมหลกการทชดเจน โดยไมจำาเปนตองอางชอนกทฤษฎ แตอยาตอบโดยไมมหลกการ

การบรรยายของอาจารยจะบรรยายตงแตพฒนาการของวชาการบรหารรฐกจตงแตอดตมาจนถงการปฏรประบบราชการ

เพราะการปฏรประบบราชการคอ Hot Issue ของการบรหารรฐกจในเวลาน

กระบวนทศน หรอพาราไดม (Paradigm) กระบวนทศนหมายถง การยอมรบ การรบร การกระทำา

อยางใดอยางหนงสงใดสงหนงในสงคมวาเปนการกระทำาทถกตองเปนสงทถกตองในชวงเวลาหนง วาเปนภาวะปกต (Normal Science) ซงทกสาขาวชาจะมกระบวนทศนของตนเอง ไมใชเฉพาะวชาบรหารรฐกจเทานน

อยางไรกตามสงทเปนทยอมรบวาเปนสงทถกตองในเวลาหนงๆ เมอเวลาผานไปอาจจะมการคดคานหรอโตแยงขน

272

มาจะเรยกวาการเก ดวกฤตการณด านเอกลกษณ หรอ Paradigm Crisis ห ร อ เ ก ด ก า ร ป ฏ ว ต ท า ง ด า นวทยาศาสตร (Scienctific Revolution)

เมอเกดการโตแยงหรอคดคานพาราไดมเดมและขอโตแยงนนไดรบการยอมรบกจะเกดกระบวนทศนหรอพาราไดมใหมขนมา

พฒนาการของวชาการบรหารรฐกจกคอพฒนาการของพาราไดมตางๆนนเอง

นกวชาการทนำาเสนอพฒนาการของพาราไดมในการบรหารรฐกจทชดเจนมากทสดคอนโคลส เฮนร ซงแบงพาราไดมออกเปน 5 พาราไดม

การแบงพาราไดมในการบรหารรฐกจของนโคลส เฮนร

1.ก า ร เ ม อ ง แ ล ะ ก า ร บ ร ห า ร แ ย ก อ อ ก จ า ก ก น (Politics /Administration Dichotomy)

2.ห ล ก ก า ร บ ร ห า ร (The Principles of Administration)

3.การบรหารคอการเมอง (Public Administration as Political Science)

4.การบรหารคอศาสตรศาสตรการบรหาร Public Administration as Admonistrative Science

5.การบรหารรฐก จค อการบรหารรฐก จ (Public Administration as Publicadministration) เ ป นความพยายามในการหาเอกลกษณของวชาการบรหารรฐกจ

ทง 5 พาราไดมไดเกดวกฤตการณดานเอกลกษณ 2 ครงคอ

273

ครงท 1 คอการคดคานการพาราไดมท 1 ทบอกวาการบรหารตองแยกออกจากการเมอง แตผทคดคานมองวาการบรหารไมสามารถแยกออกจากการเมองได ผลของการคดคานอนนกอใหเกดพาราไดมท 3

นอกจากนยงมการคดคานพาราไดมท 2 และทำาใหเกดพาราไดมท 4

คร งท 2 เป นวกฤตการณทางเอกลกษณทเก ดข นเนองจากไดรบอทธพลจากแนวคดพฤตกรรมศาสตร ในชวงประมาณกนยายน 1968 นกวชาการรนใหมเสนอวาในการบรหารรฐกจจะตองมหลกการทเรยกวาการบรหารรฐกจแนวใหม (New Public Administration หรอ New PA.)

New PA.เปนแนวคดทตองการใหการบรหารรฐกจใหความสำาคญกบการเปลยนแปลงทางสงคมและใหความสำาคญกบประชาชนมากขน แทนทจะมงสรางทฤษฎทางการบรหารเพยงอยางเดยว

หลกการของ New PA.1.Phenomenology ( ปรากฏการณวทยา ) หมายถง

การใหความสำาคญกบเหตการณหรอปรากฏการณตางๆทเกดขน โดยมองวาปรากฏการณเหลานนมอทธพลตอการรบร และพฤตกรรมของบคคล

2.Relevant คอการยอมรบโลกแหงความเปนจรง หมายถงการบรหารรฐกจแนวใหมจะตองใหความสำาคญกบสงแวดลอมทเกดขนจรง

3.Social Equity การบรหารแนวใหมจะตองยดหลก ความยตธรรมในสงคม

274

4.Participation การมสวนรวม การบรหารรฐกจแนวใหมจะใหความสำาคญทงการมสวนรวมของประชาชนทงภายในองคการและภายนอกองคการ

5.Decentralization หรอการกระจายอำานาจ จะพบวาหลกการทง 5 ประการทมการกำาหนดขนมาตงแตป 1968 นยงเปนหลกการทมบทบาทสำาคญในการบรหารงานภาครฐมาโดยตลอด และทำาใหการบรหารงานภาครฐตงแตป 1970 เปนตนมาใหความสำาคญกบเร องนโยบายสาธารณะ หรอภารกจตางๆทรฐตองพงกระทำาใหก บประชาชน ใหความสำาคญกบการเขามามสวนรวมของประชาชนในทางการเมอง

จนกระทงป 1980 มการพจารณากนอกคร งวาการบรหารงานภาครฐในรอบ 1 ทศวรรษทผ านมามป ญหาอปสรรคอะไรบาง และพบวาตงแตป 1980 เป นตนมาอทธพลทส ำาคญทมผลตอการบรหารรฐกจมหลายประการเชน

-อทธพลของโลกาภวฒน-สภาพการแขงขนระหวางประเทศ-วกฤตการณทางดานเศรษฐกจทเกดขนทวโลก-ปญหาการทจรตคอรปชน-การไมมประสทธภาพของระบบราชการจากปจจยด งกลาวท ำาใหมผลตอการเปลยนแปลง

แนวคดในการบรหารรฐกจทำาใหเกดการบรหารรฐกจแนวใหมอกชวงหนง ทเปนแนวคดทมอทธพลในปจจบน ซงเรยกวากระแส New Public Management (NPM)

275

(ดงนนพฒนาการของแนวคดในการบรหารรฐกจจะเรมจากการบรหารงานแบบเกาซงเรมมาตงแตพาราไดมท 1 จนกระทงป 1968 จงพฒนามาสการบรหารรฐกจแนวใหม (New PA. ) จ า ก น น ก พ ฒ น า ม า เ ป น New Public Management (NPM) ใ น ป 1990 แ ล ะ NPM เ ป นแนวคดทมอทธพลมาจนถงปจจบน)

ทกวนนจะมการใชค ำาวา Management แทนคำาวา Administration มากขน โดยในป1994 มการจดประชมเก ยวก บ New Public Management และเน นใหการบรห ารงานภาครฐมล กษณะท เล กลงแต เต ม ไปด วยประสทธภาพคลายกบการบรหารงานขององคกรเอกชน

ห ล ก ก า ร ข อ ง New Public Management (NPM)

1.การสร างการบรการท ม คณภาพแก (Quality Service) ประชาชน นนคอภาครฐจะตองบอกวาประชาชนคอลกคาคนสำาคญทตองใหบรการทมคณภาพ

2.การลดการควบคมจากสวนกลางและเพมอสระในการบรหารงานใหแกหนวยงาน หรอการกระจายอำานาจนนเอง

3.การกำาหนดการวดและการใหรางวลทงในระดบบคคลและระดบองคการ

เชนการทรฐบาลกำาหนดใหมการพจารณาขนเงนปละ 2 ครงรวมทงมการกำาหนดมาตรการในการวดความสำาเรจของงาน

4.การสรางระบบสนบสนนดานบคลากรและเทคโนโลย เพอชวยใหหนวยงานสามารถทำางานไดบรรลวตถประสงค

276

เชนการทหนวยงานภาครฐของไทยเวลานจะมสำานกงานอตโนมต การเปนรฐบาลอเลกทรอนกส

5.การเปดกวางในการแขงขน เมอภาครฐลดบทบาทของตนเองลงท ำาใหงานหลายอยางต องกระจายไปให ประชาชน ทำาใหภาครฐตองแขงขนกนมากขนทงกบภาครฐดวยกนเอง และการแขงขนกบเอกชน

(เชนในอดตองคการโทรศพทไมเคยแขงขนกบใคร แตพอรฐเปดโอกาสใหเอกชนเขามาเปนผใหบรการโทรศพทดวย องคการโทรศพทจงตองปรบตวและเปลยนองคการมาเปนบรษท ทศท.คอรปอเรช นเพอสรางความสามารถในการแขงขนกบเอกชน-กง)

6.จะตองมการวเคราะห ภารกจวาภารกจใดควรทำาเอง และภารกจใดควรปลอยใหเอกชนรบไปดำาเนนการ

ประเดนนเราจะเหนจากการปรบเปลยนหนวยงานภาครฐไปส ร ปแบบใหม ไมว าจะเป นองคกรมหาชน หรอกรณมหาวทยาลยทจะปรบไปเปนมหาวทยาลยในกำากบของรฐ

กระแสของ NPM ดงกลาวนำาไปสการปฏรปการบรหารงานภาครฐไปทวโลก รวมทงประเทศไทยดวย

ยทธศาสตรในการปรบปรงการบรหารงานภาครฐ

1.การปรบลดขนาดภาครฐใหเลกลง หมายถงการลดภารกจ ลดบคลากร

2.การปรบเปลยนบทบาทและภารกจ3.การเปลยนแปลงกระบวนการบรหาร เชนลดขนตอน

การทำางานใหสนลงและมคณภาพ

277

4.การใหประชาชนมสวนรวมทงนการลดปรบขนาดจะหมายถงการลดภารกจ ลดคน

การลดภารกจทำาใหบคคลากรในหนวยงานรฐตองปรบเปลยนบทบาทและสถานะของตนเองได เชนถามหาวทยาลยปรบไปเปนหนวยงานในกำากบของรฐขาราชการในมหาวทยาลยกตองปรบไปเปนพนกงาน ตรงนจะทำาใหภาครฐลดจำานวนขาราชการลงได

ต วอยางของประเทศนวซแลนดในชวงเวลา 10 ป สามารถลดขาราชการไดถงคร งหนงจากการปรบเปลยนภารกจของภาครฐ

จากยทธศาสตรในการปรบการบรหารงานภาครฐดงกลาวประเทศไทยกนำามาใชในทกแนวทาง ซงตรงนนกศกษาจะตองประยกตใหไดวาในการปฏรประบบราชการของเรานนเราทำาอะไรทสอดคลองกบยทธศาสตรดงกลาวบาง

ตวแบบทางเลอกใหมสำาหรบการบรหารปกครองบานเมอง (Governance)

เปนตวแบบหนงทถกนำามาใชในการปรบเปลยนระบบบรหารงานภาครฐ ในปจจบน โดยแนวทางทถกนำามาใชจะม 2 ตวแบบดวยกนคอ

1.ตวแบบระบบตลาด (Market Model) เปนตวแบบทนำาแนวคดเศรษฐศาสตรนโอคลาสสกพรอมๆกบแนวคดเกยวกบทางเลอกสาธารณะ (Public Choices) เขามาใช

ตวแบบระบบตลาดมงหวงทจะจำากดบทบาทของภาครฐใหนอยลงและลดขนาดของหนวยงานภาครฐใหเลกลง ตองมการปรบเปลยนการบรหารงานภาครฐใหทนสมยแบบเอกชน

278

ด งน น ไม เก น 5 ป ข างหน าการบรหารงานภาคร ฐ ในป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย จ ะ ม ร ป แ บ บ ท เ ร ย ก ว า Business-like Approach

กลาวคอคนทปฏบตงานในภาครฐจะตองมวฒนธรรมเกยวกบการประเมนอยางจรงจงและมการจายผลตอบแทนในการทำางานตามผลการประเมน

นอกจากนจะมการปรบโครงสรางใหมของระบบราชการ จาก 3 เหลยมแนวตงมาเปน 3 เหลยมแบบเตยขาราชการจากเดมทเปนใชอำานาจจะปรบมาเปนผใหอำานาจ ทำาหนาทจากการควบคมมาเปนการใหความสะดวก

ตวแบบนยงเนนประสทธภาพประสทธผล และคณภาพของการใหบรการ มการใชทรพยากรตางๆอยางคมคา มการผอนคลายกฎระเบยบ บรหารงานโดยมงผลสมฤทธของงาน (Manament by Resault) แทนการบรหารงานโดยกฎระเบยบเหมอนในอดตทผานมา

2.ตวแบบประชารฐ (Participatory State Model) ตวแบบเชนการทำากลมประชาสงคมตางๆ การสรางกลมเพอใหเขามามสวนรวมในการบรหารงานภาครฐ

ตวแบบประชารฐจะใหความสำาคญกบองคกรอาสาสมครทไมหวงผลกำาไร

ทงหลกนเกณฑของ Good Governance นนมอยหลายหลกการ เชน

-การบรหารงานโดยยดหลกกฎหมาย (Rule of Law)-ก า ร บ ร ห า ร ง า น โ ด ย เ น น ก า ร ม ส ว น ร ว ม

(Participation)-ความโปรงใส (Transparenc)

279

-ความรบผดชอบ (Responsible)-การตรวจสอบได (Accountability)-ก า ร บ ร ห า ร โ ด ย ค ำา น ง ถ ง ค ว า ม เ ห น ร ว ม ก น

(Consensus)-ความเปนธรรม (Equity)-ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ (Efficiency) แ ล ะ ป ร ะ ส ท ธ ผ ล

(Effectiveness)-การมวสยทศน (Strategic Vision) ถานกศกษาจำาภาษาองกฤษไมไดกใหจ ำาเปนภาษาไทย

งายๆ คอ ทรท+ปชป. +Visision ท.คอ เทยงธรรม ตรงกบ Equity ร . ค อ ร บ ผ ด ช อ บ ตร ง ก บ Respoinsible แ ละ

Accountabilityท. คอทนสมย ป. คอ ประสทธผล ตรงกบ Effectivenessช . ค อชอบด วยกฎหมาย ตรงก บ Rule of Law

นนเองป.คอประหยด คอประสทธภาพตรงกบ Efficency ดงนนเมอนำาเอาแนวคดการบรหารงานภาครฐแบบใหม

ทนำามาใชในปจจบน ดงนนองคการภาครฐในปจจบนจงเปนองคกรทเรยกวา High Performance Organization (HPO) หรอองค การท ม ก ารจดร ปแบบองค การและกระบวนการบรหารทเนนผลงาน

หลกการของ PHO-Globaly Engaged

280

-Performance Based-Technology Literacy-Customer Forcusedนอกจากนในรฐธรรมนญป 2540 ของไทยกได น ำา

แนวคดในการจดการงานภาครฐแนวใหมมาบรรจไวเชนกน โดยเฉพาะในมาตรา 76-78

ผลของรฐธรรมนญ 2540 1.ทำาใหทกสวนราชการเรงทบทวนบทบาทของตนเอง2.ทกสวนราขการตองพจารณาถายโอนภารกจทเคยทำา

ไปใหองคการปกครองสวนทองถน (ซงเวลานเรามการกระจายไปแลวทงในสวนของคร คลง ชาง หมอ)

กรอบยทธศาสตรในการปฏรประบบการบรหารงานภาครฐของไทยประกอบดวย

1.แผนพฒนาฉบบท 8-92.แผนแมบทการปฏรประบบราชการ 2540-25443.ยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทยป 2546-

2550 ยทธศาสตรฉบบนกำาหนดแผนยทธศาสตรไทย ม

ทงหมด 7 แผนคอ1.การปรบเปลยนกระบวนการและวธการทำางาน เชน

สมยกอนจะเนน Input เชนตองหาเงนกอน แตปจจบนจะเนนการเปาหมายของการทำางาน

2.การปรบปรงโครงสรางการบรหารราชการแผนดน จะเนนในเร องของความคลองตว การเสรมสมรรถนะในการบรหารงาน และเนนการประสานงานในระหวางหนวยงานใหมเอกภาพ

281

3.การร อปรบระบบการเงนและการงบประมาณ มการจดทำางบประมาณแบบใหมทเนนผลงาน Perfoemance Based System

4.การสรางระบบคาตอบแทนและการบรหารงานบคคลใหม เพอมงหวงใหมบคลากรทมความสามารถ และมผลงานทเปนไปตามเกณฑมาตรฐานสากล เนนการเพมขดความสามารถใหขาราชการและเนนการประเมนผลงาน คนทไมมผลงานจะตองออกจากระบบ และมการสรรหาคนทจะเขามารบราชการแบบใหมทเรยกวา Fast Track สำาหรบขาราชการระดบลาง เชนรบคนทเกงมากอนแลวในสมยเรยนหนงสอ และใชวธการทเรยกวา Special Track สำาหรบขาราชการระดบสง

5.การปรบเปลยนกระบวนทศน วฒนธรรม และคานยมในการทำางาน เปนการปรบเพอใหสอดคลองกบการพฒนาระบบราชการ

ประเดนนเปนประเดนทสำาคญเพราะเปนสงทปรบเปลยนไดยากทสด และตองอาศยเวลา และการจะปรบเปลยนคานยมและวฒนธรรมในการทำางานนสามารถนำากลยทธ ท เกยวของกบองคการแหงการเรยนรเขามาใชได รวมทงเทคนคเกยวกบ Balance Scorcard

6.การเสรมสรางระบบราชการใหทนสมย คอการปรบการบรหารงานราชการและการบรการประชาชนใหเปน E-Government ทสมบรณ ภายใต แนวค ดวาจะต องยดประชาชนเปนหลกตองใหบรการประชาชนไดตลอดเวลา

282

มหาวทยาลยรามคำาแหงเรากมการปรบเปลยนตรงน เชนเวลานเราเปดใหสอบไดตลอดเวลา

7.การเปดระบบราชการใหประชาชนเขามสวนรวม หรอการเปดระบบราชการใหเขาสกระบวนการประชาธปไตยนนเอง

วตถประสงคของการพฒนาระบบราชไทยจากยทธศาสตรทง 7 ประการมดงตอไปน

1. Better Sevice Quality มงพฒนาคณภาพการบรการประชาชนใหดขน

2.Rightsizing คอการมขนาดทเหมาะสมทงในแงภารกจ บทบาท และกำาลงคน

3.High Performance คอการยกระด บขดความสามารถในการบรหารงานของหนวยงานภาครฐใหอยในระดบสงเทยบเทามาตรฐานสากล

3.Democractic Government หมายถงจะตองมระบบราชการท สนองตอบต อการปกครองในระบอบประชาธปไตย

ในการปฏรประบบราชการของไทยทผานมาจะทำาเปนเครอขาย ทเรยกวา ความรวมมอในการพฒนาประเทศดานการบรหารจดการทดและการปฏรประบราชการ (Country Development and Public Sectoe reform ห ร อ CDP-G) เปนเสมอนเครอขายหรอภาครวมใหระบบราชการประสบความสำาเรจ

ดงนนตงแตเรามการปฏรประบบราชการเมอวนท 3 ตลาคม 2545 โดยมการประกาศใชกฎหมาย 2 ฉบบคอ

283

-พรบ.ปรบปรงโครงสรางกระทรวง ทบวง กรม ป 2545

-พรบ.ปรบปรงการบรหารราชการแผนดน ป 2545การออก พรบ. 2 ฉบบดงกลาวถอเปนจดเปลยนท

สำาคญของการปฏรประบบราชการ แตการเปลยนแปลงหลงจากป 2545 แลวนนจะใชคำาวาการพฒนาระบบราชการ ซงความสำาเรจจะมองเหนในระยะยาวในการพฒนาองคการ

สำาหรบการพฒนาองคการจะมการปรบเปลยน 2 เร องคอ

1.การปรบเปลยนโครงสราง ซงเรามองเหนแลวจากจากปรบโครงสรางกระทรวงเปน 20 กระทรวง ตงแต 3 ตลาคม 2545

2.การปรบพฤตกรรม เป นการปรบเปลยนคาน ยม กระบวนทศนในการทำางาน เปนสงทคอยๆทำาและไดผลในระยะยาว

ภาคในการพฒนาการปฏรประบบราชการนนประกอบดวย

-ธนาคารเพอการพฒนาแหงเอเชย-มลนธเอเชย (Asia Foundation)-องคการความรวมมอระหวางประเทศเพอการพฒนา

แหงประเทศออสเตรเลย (Aus Aid)-UNDB-ธนาคารโลก-ASEN Trust Fund-กองทนพฒนาสถาบน (IDF)

284

ภาคเหลานจะทำาหนาทรวมกบสถาบนตางๆทมการจดตงขนของไทยคอ

-คณะกรรมการพฒนาระบบราชการหรอ คปร. ซงเปนคณะกรรมการทตงขนมามาแทนทคณะกรรมการปฏรประบบราชการ

-สำานกงานคณะกรรมการกระจายอำานาจ-สำานกงบประมาณ-กรมบญชกลาง-สำานกงานตรวจเงนแผนดน-กระทรวงการคลงการทำางานของหนวยงานเหลานจะอยในรปของการให

เงนก ความชวยเหลอทางดานวชาการแกหนวยราชการในการพฒนาระบบราชการ

ผลของการปฏร ประบบราชการตงแต 3 ตลาคม 2545 (กงคดวาประเดนนสำาคญนะ)

1.การปฏรประบบรายจายภาครฐ นนคอมการจดทำาระบบงบประมาณแบบเนนผลงาน (Performent Based Budjeting) เนนใหผลงานของหนวยราชการมประโยชนตอประชาชน หรอคำานงถงสาธารณะ ระบบงบประมาณจะตองสอดคลองกบความสามารถของรฐบาลในการวางแผนดานตางๆดวย

2.การปฏรปรายรบ นนคอการบรหารดานภาษและการใหบรการ สงทเกดขจากการปฏรปรายรบอยางหนงคอการปราบปรามการทตรจคอรบชน ซง

285

3.การปฏรประบบบรหารงานภาครฐ ซงเวลานไดทำาไปแลวในแงโครงสราง โดยสงทเปนจดเนนกคอการเนนสรางวฒนธรรมทเนนผลงาน

4.การกระจายอำานาจ เพอใหประชาชนเขามสวนรวมในการบรหารประเทศ เชนการกระจายอำานาจดานการคลง ภารกจ และบคลากรตางๆ ซงมปญหาอยบางในทางปฏบต

5.ความรบผดชอบตอสาธารณะและความโปรงใส โดยใชกลไกหลกคอการจดตงองคกรอสระขนมาหลายองคกร เชนปปช. (อยางไรกตาม ยงมปญหาในเรองบทบาทขององคกรอสระเหลานตามสมควร)

สงทรฐบาลทำาไปแลวในการปฏร ประบบราชการตงแต 3 ตลาคม 2545

1.การปรบโครงสรางและหนาทของกระทรวงตางๆ (ตามพรบ.ปรบปรงกระทรวงทบวง กรม) เปลยนจาก 14 กระทรวงเปน 20 กระทรวง ซ งกฎหมายฉบบนจะบอกวากระทรวงใดมหนวยงานสงกดเทาไหร มความสมพนธกบหน วยงานใดอยางไรและมการจดกล ม Cluster ของกระทรวงดวย การแบงเปนกลม Cluster เพอใหมการใชทรพยากรรวมกน

2.วางพนฐานการปรบปรงการบรหารจดการภาครฐ ตามพรบ. ระเบยบบรหารราชการแผนดน 2545 เปนการก ำา ห น ด ว า ก า ร บ ร ห า ร ร า ช ก า ร จ ะ จ อ ง เ ป น Good Governance

3.การเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการทเนนผลงาน โดยอาศยหลกการ Godd Governance เปนสำาคญ และ

286

จะมการออกราง พรบ.เกยวกบ Good Governance ซงคาดวาจะในเดอนตลาคม 2546 น ทำาใหขาราชการตองปรบตวใหม

นอกจากนการปรบปรงประสทธภาพในการทำางาน ซงทำาใหขาราชการจะตองมการพฒนาอยางตอเนองโดยไมเนนระบบอาวโส รวมทงการมผวา CEO

นโยบายสาธารณะ (Public Policy)ยงเปนประเดนหรอกระแสทตองใหความสนใจในการ

บรหารรฐกจ เนองจากการบรหารงานภาครฐจะตองเออตอความตองการของประชาชน และออกมาในรปของนโยบายนนเอง

สงทเราตองใหความสนใจในเร องนโยบายกคอการวเคราะหนโยบายสาธารณะ ในลกษณะทใชตวแบบการศกษาถ ง ส า เ ห ต แ ล ะ ผ ล ข อ ง น โ ย บ า ย (Cause -Effect Approach) นนคอดวานโยบายสาธารณะมทมาอยางไร และมผลกระทบอยางไร

การศกษาลกษณะน จะศกษาได ท งกรณท นโยบายสาธารณะเปนตวแปรตน และกรณทนโยบายสาธารณะเปนตวแปรตาม

และถา ขอสอบออกเรองนโยบายสาธารณะนกศกษากควรจะเตรยมขอมลเกยวกบนโยบายสำาคญๆของรฐบาลชดนเอาไวดวย

โดยจะตองเอาตวแบบในการวเคราะหนโยบายมาใชดวย ในขนการกำาหนดนโยบายตวแบบทนาสนใจกคอตวแบบ

ของ โทมส อาร . ดาย ทประกอบดวย

287

1.ตวแบบผนำา (Elite Model) 2.ตวแบบกลม (Group Model) 3.ตวแบบสถาบน (Institutional Model) 4.ตวแบบกระบวนการ (Process Model) 5.ตวแบบระบบ (System Model) 6.ตวแบบมเหตผล (Rational Model) 7.ตวแบบสวนทเปลยนแปลงหรอตวแบบคอยเปนคอย

ไป (Incremental Model) 8.ตวแบบทฤษฎเกมส (Game Theory Model) 9.ต วแบบทาง เล อกนโยบายสาธารณะ (Public

Choies Model)ในขนการนำานโยบายไปปฏบตกจะตองนำาตวแบบของท

อาจารยวเชยรสอนไปมาใชในการวเคราะห (ตวแบบของอ.วรเดช หรอตวแบบของ รชารด เอลมอร) ทงนตวแบบในการว เ ค ร า ะ ห ข น ก า ร น ำา น โ ย บ า ย ไ ป ป ฏ บ ต (Policy Implementation) เชน

1.ตวแบบเหตผล (Rational Model)2.ตวแบบการจดการ (Management Model)3.ต ว แ บ บ ก า ร พ ฒ น า อ ง ค ก า ร (Organization

Model)4.ต ว แ บ บ ก ร ะ บ ว น ก า ร ข อ ง ร ะ บ บ ร า ช ก า ร

(Bureaucratic Process Model)5.ตวแบบทางการเมอง (Political Model)6.ตวแบบทวไป (General Model)

288

ในขนการประเมนผลนโยบาย (Policy Evaluation) จะมการประเมนไดหลายระยะ และใชแนวคดหรอตวแบบไดหลายตวแบบคอ

- Policy Monitoring เปนการประเมนระหวางการดำาเนนนโยบาย เพอดวาในการนำานโยบายไปปฏบตนนเกดปญหาอปสรรคอยางไรบาง

- Efficency Measurement เป นการวดเพอการเปรยบเทยบตนทนคาใชจายกบผลผลตทไดรบ

-Effectiveness Measurement ก า ร ว ด ว า น โ ยบายกอใหเกดผลลพธตามวตถประสงคทวางไวหรอไม

นนคอเนอหาโดยภาพรวมของวชาการบรหารรฐกจทนกศกษาจะตองไปศกษาเพมเตมเพอเตรยมทำาขอสอบ

อาจารยมนตร อาจารยไดไปสำารวจขอสอบประมวลผลในวชา Plan C

ทออกมาโดยตลอด อาจารยพอจะกรปขอสอบออกเปน 3 พวกไดดงน

1.การออกในเร องขององคการ การปรบปรงองคการ การปฏรประบบราชการ

2.เรองการวเคราะหนโยบายสาธารณะ3.เรองพาราไดมเช น ขอสอบขอ 2 (ดข อสอบหน า 18-19 ชท

อาจารยมนตร)อาจจะตอบ ขอบขายของวชาการบรหารรฐกจ หรอพาราไดมของวชการบรหารรฐกจ

289

ถาเราตอบขอบขาย เราจะตองบอกวาในการศกษาวชาการบรหารรฐกจเราศกษาวชาอะไรบาง ซงพบวาประกอบไปดวย

-ทฤษฎองคการ-นโยบายสาธารณะ-เ ท ค น ค ก า ร บ ร ห า ร ห ร อ ศ า ส ต ร ก า ร บ ร ห า ร

(Management Science)อยางไรกตามการแบงขอบขายตรงนขนอยกบแนวคด

ของนกวชาการแตละคนดวย เชนอ.วรเดช จนทรศร แบงขอบขายของวชาการบรหารรฐกจออกเปน 8 ขอบขาย

แตในทนอาจารยขอเสนอแค 3 ขอบขายดงกลาว และถานกศกษาเขาใจทง 3 ขอบขายนกศกษาจะตอบขอสอบ Plan c ได

ขอบขายท 1 ทฤษฎองคการ นกศกษาจะตองรในเรองตอไปน

-ความหมายขององคการ หมายถงระบบทมประสานกจกรรมโดยสมาชกอยางมจตสำานก

-องคประกอบขององคการ ม 5 ประการ คอ1.เปาหมาย 2.คน 3.โครงสราง 4.เทคนค 5.ความร ขอสอบอาจจะมคำาถามวารฐบาลทกษณไดปฏรประบบ

ราชการและมผลตงแตวนท 3 ตลาคม 2545 ทกวนนผล

290

ของการปฏรประบบราชการไปถงไหนแลว ใหวเคราะหในเชงการปรบปรงองคการ

เวลาตอบเราจะตองตอบการปรบปรงองคประกอบทง 5 ประการดงกลาว ซงสงทรฐบาลไดทำาไปแลวกคอการปรบปรงโครงสราง

-ทฤษฎองคการ จะแบงออกเปน1.ทฤษฎองคการยคคลาสสก จะมแนวคดของทฤษฎ

มากมายเชนแนวคดของเทเลอรทเสนอเรองตางๆเชน/การแบงงานกนทำาตามความถนด ระบบราชการกนำาเอา

แนวคดนไปใชทเหนชดเจนคอระบบการจำาแนกตำาแหนง หรอระบบ PC

การแบงตำาแหนงอยางนทำาใหระบบราชการมความสนเปลอง เพราะมตำาแหนงมากเกนไป

/ระบบการจายคาจางแบบจงใจ เชนการจายแบบรายชน แนวคดของเวเบอร จะเสนอแนวคดเกยวกบระบบ

ราชการ สงทน ก ตองสนใจเพราะถาเราจะปรบปรงระบบราชการจะตองดแนวคดเกยวกบระบบราชการ

เวเบอร ศกษาถงอำานาจและการครอบงำา โดยบอกวาอำานาจนนเกดจากผตาม นนคอถาผตามทำาตามคนคนนนกมอำานาจและมอำานาจทชอบธรรมและอำานาจจะอยไดจะตองมกลไกมารองรบ โดยเขาแบงอำานาจเปน 3 แบบ

-อำานาจโดยประเพณ-อำานาจบารม

291

-อำานาจตามกฎหมาย เปนสงทสำาคญเพราะเปนอำานาจทเกดฃนในองคการทเปนทางการ หรอองคการในแบบระบบราชการ

องคประกอบของ Bureaucracy มดงน 1.กฎระเบยบ การยดกฎระเบยบทำาใหคนไมกลาคดอะไร

เพราะกลวผดกฎระเบยบ ดงนนใน2.สายการบงคบบญชาตามลำาดบชน ผลทเกดขนคอ

ทำาใหเกดความลาชาในการทำางาน3.การยดระบบเงนเดอนทแนนอน ทำาใหคนทำางานไม

เตมท เพราะทำาเทาไหรกไดเงนเดอนเทากน4.การเปนอาชพ ประเดนนทำาใหขาราชการไมทำางานไม

เตมทเชนกนเพราะอยางไรกไมถกไลออกอยแลว ในกลมคลาสสกจะมองคนในองคการวาเปนคนขเกยจ

ไมชอบท ำางาน ด งน นจงต องสรางกฎเกณฑ และส งท นกศกษาตองไปคดตอกคอผลเสยของแนวคดในยคคลาสสกคออะไร และเราจะแกไขอยางไรหากตองปรบปรงองคการ

2.ทฤษฎองคการยคนโอคลาสสก (Neoclsssical Organization Theory) หรอทฤษฎมนษยสมพนธ เปนทฤษฎแกทฤษฎในยคคลาสสก เชน

-งานวจยของเอลตน เมโย ทพบวาผลการปฏบตงานของคนขนอยก บบรรทดฐานของกลม ในกลมจะมหวหนากลมทไมเปนทางการ การใหรางวลหรอผลตอบแทนในการทำางานสามารถใหรางวลทางสงคมได ไมจำาเปนตองใหรางวลทางเศรษฐกจเสมอไป เชนเดยวกบการลงโทษกใชการลงโทษทางสงคมไดเชนกน

292

3.ทฤษฎองคการยคใหม (Modern Organization Theory) อาจารยไมพดถง

ขอบขายท 2 นโยบายสาธารณะ ใหนกศกษาไปดสงตางๆคอ

-ความหมายของนโยบายสาธารณะ-ตวแบบในการวเคราะหนโยบายสาธารณะ โดยเฉพาะตว

แบบทสำาคญๆเชน ตวแบบเหตผล ตวแบบสวนเพม ตวแบบทฤษฎระบบ

การสอบประมวลผลความรอบรของหลกสตรความรวมมอกบทหารและหลกสตรนกบรหาร (สอบซอม) ออกวาพฒนาการของการศกษาวชานโยบายสาธารณะตองถอวาในปจจบนไดเขาสยคของการศกษาสาเหตและผลกระทบของนโยบาย (Cause-Effect) ยคของการวเคราะหนโยบายสาธารณะ ถามวามหลกการอยางไรหรอระเบยบวธอยางไร ใหยกตวอยางนโยบายของรฐบาลปจจบนประกอบ

การตอบคำาถามขอนกคอ ตองดวานโยบายนนมไมมแลวจะเกดผลอยางไร จากนนตองนำาเอาระเบยบวธวจยมาใชในการวเคราะหตงแตการกำาหนดปญหาเพอบอกวาทำาไมรฐบาลตองกำาหนดนโยบายนนๆขนมา จากนนกวเคราะหตอไปวาผลของนโยบายนนเปนอยางไร

ตรงนเราเอาตวแบบระบบนโยบาย Policy System ท มลกษณะดงรปมาใชวเคราะหได

293

1 Policy Stakeholder 2 5 3 6

Policy Environment 4 Public Policies

สำาหรบอาจารยจะสนใจตวแบบเหตผล (Rational Model) ซงมเงอนไขดงน

1.ผมอำานาจตดสนใจตองรปญหาทงหมดของสงคม และจะตองสามารถเรยงลำาดบความสำาคญของปญหาได

2.จะตองรจกทางเลอกทกๆทางในการแกปญหาแตละปญหา

3.จะตองรผลทจะเกดขนจากทางเลอกทกๆทาง4.สามารถคำานวณผลของแตละทางเลอกได5.สามารถเปรยบเทยบผลของแตละทางเลอกไดเพอนำา

ไปสการตดสนใจเลอกทางเลอกทดทสด ทงนเงอนไขทกขอของตวแบบเหตผลเปนเงอนไขทเปน

ไปไดยากในทางปฏบตดงทเฮอเบรต ไซมอน ใหเหตผลวาเนองจากคนทเปนผตดสนใจกำาหนดนโยบายนนจะมขอจำากดหลายประการทงเร องของความร คานยม ความชำานาญ และขอจำากดดานทรพยากรได

สวนเร อง พาราไดม เปนเร องทไมนาจะออกอกแลวเพราะคอนขางเกา แตถาออกมานกศกษาตองออกได ตองไปดพาราไดมของนโคลส เฮนร

อยางไรกตามเคยมขอสอบทออกเรองพาราไดม Good Governance ซง Good Governance มหลกการดงน

294

-การมสวนรวม-ความโปรงใส หมายถงการเขาถงขอมล-ความรบผดชอบ เชนบอกไดวาการใหบรการจากรฐจะ

ใชเวลาเทาไหร-ตรวจสอบได (มเจาภาพ)-ยตธรรม-ยดกฎหมายถาจะจ ำาอยางงายอาจจะจ ำาวา มรกตใสเสมอจะ ซ ง

ประกอบดวย ม.มสวนรวม

ร.รบผดชอบก.ปกครองดวยกฎหมายต.ตรวจสอบไดใส.โปรงใส

เสมอ-เสมอภาคจะ-จรยธรรม

295