Embed Size (px)
DESCRIPTION
World Wetlands Day 2010 : Caring For Wetlands : an answer to climate change
Citation preview
อ น ส ญ ญ า แ ร ม ซ า ร ว า ด ว ย พ น ท ช ม น ำ
การดแลรกษาพนทชมนำคำตอบสำหรบการแกปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
หนา 4 ความหลากหลายทางชวภาพของ พนทชมนำ สถานการณในปจจบน เปนอยางไร?
วนพนทชมนำโลก 2 กมภาพนธ
หนา 6 เราไดทำอะไร และเรากำลงทำอะไร ทเปนสาเหตของการสญเสย พนทชมนำ?
หนา 7 ผลกระทบของการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศตอระบบนเวศ และชนดพนธสงมชวตเปนอยางไร?
หนา 9 สงเหลานมความหมายอยางไร ตอประชาชนทวไป?
หนา 11 จะทำเพอพนทชมนำ ไดอยางไรบาง?
หนา 7 การสอสารขาวสาร เกยวกบพนทชมนำ
วนพนทชมนำโลก � �
บทนำ
� วนพนทชมนำโลก�
อ น ส ญ ญ า แ ร ม ซ า ร ว า ด ว ย พ น ท ช ม น ำ
คำตางๆ เหลานปรากฏตามหนาหนงสอพมพ โทรทศน
และวทย สงทอยเบองหลงคำตางๆ เหลานคอการใชประโยชน
การใชประโยชนในทางทผด และการปฏเสธถงผลกระทบของมนษย
ตอสงแวดลอม ซงเกดขนมานาน โดยสงทจะเกดขนในอนาคตคณ
จะเปนผกำหนด
ในป พ.ศ. 2537 มการรบรอง อนสญญาสหประชาชาต
วาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (United Nations
Framework Convention on Climate Change หรอ UNFCC)
ทำใหมการยอมรบถงการเกดปญหาการเปล ยนแปลงสภาพ
ภมอากาศอนเน องมาจากกจกรรมของมนษย ซ งเปนเร อง
ททาทายมากในชวงเวลาดงกลาวทหลกฐานทางวทยาศาสตรตางๆ
มนอยกวาในปจจบนมาก และแมแตในปจจบนกยงคงมคนบางกลม
ทยงคงไมยอมรบหลกฐานทางวทยาศาสตรตางๆ เกยวกบภาวะ
โลกรอน โดยในป พ.ศ. 2545 อนสญญาวาดวยความหลากหลาย
ทางชวภาพ ซงเปนอนสญญาในระดบโลกทเกยวของโดยตรงกบ
ความหลากหลายทางชวภาพของโลก ไดดำเนนการรณรงคเพอ
ลดอตราการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพในปจจบน
ทงในระดบโลก ระดบภมภาค และระดบชาต ภายในป พ.ศ. 2553
ซงเรยกวา “เปาหมาย 2553” หรอ “2010 target” และในปน
ทางสหประชาชาตไดประกาศใหเปน ปสากลของความหลากหลาย
ทางชวภาพ ซงการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนเพยงหนง
ในหลายๆ ปจจยททำใหเกดการสญเสยความหลากหลายทาง
ชวภาพ
หวขอสำหรบวนพนทชมนำโลกสำหรบปนใหความสำคญ
กบประเดนหลกทงสองประการ คอ การสญเสยความหลากหลาย
ทางชวภาพและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยจะแสดง
ถงความสมพนธกนและประเดนเหลาน มความสำคญอยางไร
ตอพ นท ช มนำและผ คน เราจะพจารณาถงบทบาทหนาท
ของคนทเปนปจจยขบเคลอนการเกดการสญเสยความหลากหลาย
ทางชวภาพและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และเราจะทำ
อยางไรไดบางในการหาทางแกปญหาดงกลาว พนทชมนำมความ
เปราะบางตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทมสาเหตจาก
มนษย แตถาเรามการจดการพนทช มนำอยางด ระบบนเวศ
พนทชมนำและความหลายหลายทางชวภาพในพนทชมนำจะม
บทบาทหนาทในการบรรเทาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
และจะมบทบาทสำคญในการชวยมนษยในการปรบตวตอการ
เปลยนแปลงสภาพภมอากาศเนองจากบทบาทหนาททสำคญของ
พนทชมนำในสวนทเกยวของกบความมนคงดานอาหารและนำ
ดงเชนทปรากฏใน คำขวญของวนพนทชมนำโลกสำหรบป พ.ศ. 2553
คอ การดแลรกษาพนทชมนำเปนสวนหนงของวธการแกปญหาการ
เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
กอนทจะใหความสนใจกบพนทชมนำ ควรจะใหความสนใจ
กบมนษยและการปฏบตตวทสงผลตอสงแวดลอม การเปรยบเทยบ
ผลกระทบของกจกรรมของมนษยตอสงแวดลอมทวโลกแสดงใน
รายงานการประเมนของ WWF เกยวกบ the human ecological
footprint ซงเสนกราฟทอยในหนากลางของรายงานแสดงใหเหน
ถงความตองการของเราทตองการทดนและทะเลทมความอดม
สมบรณทางชวภาพ สำหรบเปนแหลงทรพยากรในการใชประโยชน
และการดดซบของเสยทเกดขน ซงมความตองการอยระหวาง
10 เฮกแตร/ คน ในประเทศทรำรวยทสด จนถงตำกวา 1 เฮกแตร/ คน
ในประเทศกำลงพฒนาหลายๆ ประเทศ กรณาใหความสนใจกบ
ขอมลดงกลาวรวมถงขอมลในแผนพบฉบบนเกยวกบความแตกตาง
ในผลผลตของกาชเรอนกระจกทเกดจากการใชเช อเพลงซาก
ดกดำบรรพ (fossil fuel) จงควรทจะมการประกาศอยางจรงจง
เก ยวกบการรบผดชอบหรอบางทอาจจะเปนการเตอนตวเอง
ถงความรบผดชอบของบคคลหรอประเทศ
ความหวงใยในปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศหมายถง ความหวงใยในพนทชมนำ
หมายถง ความหวงใยในความหลากหลายทางชวภาพ“การสญหายของชนดพนธ...การขาดแคลนอาหาร...การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ...
ความแหงแลง...การเพาะปลกลมเหลว...การขาดแคลนนำ...การปรบตว...อาหาร...การบรรเทา...โลกรอน...ระดบคารบอนไดออกไซด...การสญพนธ”
ความหลากหลายทางชวภาพของพนทชมนำ สถานการณในปจจบนเปนอยางไร?
ความหลากหลายทางชวภาพ
หมายถงอะไร? สำหรบคนสวนใหญ
ความหลากหลายทางชวภาพ หมายถง
ชนดพนธ เชน เสอ หมขวโลก ฮปโป และ กบ
มคนจำนวนไมมากนกทเขาใจวาความ
หลากหลายทางชวภาพไมใชหมายถง
เพยงแคชนดพนธ แตหมายรวมถง
ระบบนเวศ และยน (หนวยพนธกรรม) ซง
สงตางๆ เหลาน คอหวขอหลกของ
วนพนทชมนำโลกดวยเชนเดยวกน
สงมชวตทกชนดเปนสวนหนง
ของหนวยการทำงาน (functional unit)
ซงประกอบดวย ระบบนเวศ ความซบซอน
ของสงคมพช สตว และสงมชวตขนาดเลก
ซงเกดการเปลยนแปลงตลอดเวลา รวมถง
สงแวดลอมทไมมชวต (เชน นำ ดน แรธาต
และอนๆ) มความสมพนธกนเปนหนวย
การทำงาน
มหลกฐานหลากหลายทแสดง
ใหเหนวาการดำรงชว ตสมยใหมเปน
สาเหตของการสญเสยความหลากหลาย
ทางชวภาพในระดบโลกอยางทไมเคยเปน
มากอน และการเปล ยนแปลงสภาพ
ภมอากาศกทำใหสถานการณดงกลาว
แย ลงมาก ข อม ลในกรอบดานขวา
แสดงถ งการส ญหายของชน ดพ นธ
ทขนอยกบพนทชมนำ บทสรปคออะไร?
ชนดพนธ ในพ นท ช มนำกำลงประสบ
ปญหาใหญ เชนเดยวกบระบบนเวศ
พนทช มนำ ซงเปนสงทผ คนทงหลาย
ควรจะตระหนก ปจจยเหลานในทสด
จะสงผลตอความรำรวยหรอความยากจน
รวมถงการดำรงชวตของผคน
ชนดพนธในพนทชมนำกำลงถกคกคาม (ขอมลจาก IUCN Red List, Birdlife International และ Wetlands International)
นกนำ• จากรายชอนกนำทงหมด 826 ชนด ของ Birdlife International มถง 17% ทไดรบการพจารณา วาเปนชนดพนธทถกคกคาม • จากประชากรนกนำ 1,138 กลมประชากร ททราบถงแนวโนมการเปลยนแปลง มถง 41% ทม จำนวนประชากรลดลง • นกนำถกคกคามมากกวานกประเภทอนๆ และสถานภาพของนกนำเสอมโทรมลงเรวกวาในชวง 20 ปทผานมาก
สตวเลยงลกดวยนมทอาศยอยในพนทชมนำ • 38% ของชนดพนธทอาศยอยในนำจด ถกประเมนวาเปนชนดพนธทอยในสถานภาพถกคกคาม ของโลก ซงประกอบดวยกลมสตว เชน พะยน และโลมาแมนำ ซงทกชนดถกประเมน วาเปนชนดพนธทถกคกคาม • สตวเลยงลกดวยนมทอาศยในพนทชมนำถกคกคามมากวาสตวเลยงลกดวยนมทอาศยบนบก (21% อยในสถานภาพถกคกคาม) และนกนำ
ปลานำจด • 33% ของชนดพนธปลานำจดในโลกไดรบการประเมนวาอยในภาวะถกคกคาม
สตวครงบกครงนำ • 26% ของชนดพนธสตวครงบกครงนำในโลกถกพจารณาวาถกคกคาม • สตวครงบกครงนำทงหมดถกจดการอยางไมเหมาะสม ซงประกอบดวย สตวครงบกครงนำ ทอาศยอยบนบก (สวนใหญในปา) และชนดพนธทอาศยในนำจด โดย 29% ของชนดพนธ ทงหมดกำลงถกคกคาม • อยางนอย 42% ของชนดพนธสตวครงบกครงนำทงหมดทไดรบการประเมน กำลงมจำนวน ประชากรลดลง และเพยงนอยกวา 1% ทมจำนวนประชากรเพมขน
เตา• 72% จากเตานำจด 90 ชนด ทไดรบการประเมนวาอยในสถานภาพถกคกคามของโลก• เตาทะเล 6 ชนด จาก 7 ชนด ถกบนทกวาเปนชนดพนธทถกคกคาม ซงแมวาจะใชเวลาสวนใหญ ในทะเล แตเตาทะเลกใชพนทชมนำชายฝงทะเลสำหรบการผสมพนธและการหาอาหาร
จระเข • 43 % ของสตวในกลมจระเขอยในภาวะถกคกคาม แมวาขอมลดงกลาวสวนใหญจะเปน การประเมนทดำเนนการมากวา 10 ปกอน ขอมลลาสด (ป พ.ศ. 2543) ระบวา 3 ใน 5 ชนดทไดรบ การประเมนอยในภาวะถกคกคาม (60%)
ปะการง • 27% ของชนดพนธทสรางหนปะการงทถกประเมน ไดรบการพจารณาวาเปนชนดพนธทถก คกคาม
อ น ส ญ ญ า แ ร ม ซ า ร ว า ด ว ย พ น ท ช ม น ำ
วนพนทชมนำโลก � �
� วนพนทชมนำโลก�
“โลกจะไมบรรลถงเปาหมายทตงไว
สำหรบการแกปญหาการสญเสยความหลากหลาย
ทางชวภาพ อยางไรกตาม เปาหมายทยากจะไป
ถงดงกลาวกนำไปสความสำเรจในการอนรกษ
ทสำคญๆ บางสวน เชนเดยวกบการทไดเพม
ความตระหนกอยางมากเกยวกบการทมนษย
ตองพงพาอาศยความหลากหลายทางชวภาพ
รวมถงบรการของระบบนเวศทเปนผลมาจาก
ความหลากหลายทางชวภาพ”
Jane Smart,
ผอำนวยการ, กลมอนรกษความหลากหลาย
ทางชวภาพของ IUCN
บรการของระบบนเวศ จากพนทชมนำ แมวาจะเปนการยากท จะระบ
ให ช ดเจนเก ยวก บผลของการส ญเส ย
ชนดพนธชนดใดชนดหนงตอการทำหนาท
ของระบบนเวศ แตกเปนทยอมรบอยาง
กวางขวางวาระบบนเวศท ม ความอดม
สมบรณทไมไดรบผลกระทบจากการทำลาย
ของมนษยมกจะมความหลากหลายของ
ชนดพนธมากกวาระบบนเวศทถกทำลาย
และมคณคาทางเศรษฐกจตอมนษยสงกวา
เน องจากบร การท ได จากระบบนเวศ
การสญหายของชนดพนธมกจะแสดงใหเหน
ถงความเส อมโทรมของระบบนเวศท
สงมชวตเหลานนอาศยอยและการลดลงของ
ความยดหยนของระบบนเวศ ความยดหยน
ของระบบนเวศมความสำคญตอมนษย
เพราะหากมการปองกนและดำรงรกษา
ความยดหยนของระบบนเวศไวได จะทำให
สามารถใหบรการของระบบนเวศไดอยาง
ตอเนองถงแมวาจะมการเปลยนแปลงสภาพ
ภมอากาศ
การบรการของระบบนเวศจาก
พนทชมนำ เชน นำ ปลา การเตมนำลงส
ชนนำใตดน การทำใหนำบรสทธและการ
บำบดนำเสย การควบคมนำทวมและปองกน
พาย การพกผอนหยอนใจและคณคา
ทางดานจตใจ ซงสงตางๆ เหลานลวนม
ความสำคญตอการดำรงชวตของมนษย
มนกเศรษฐศาสตรไดใหคณคาของบรการ
เหลานวาแตละปมคณคาสงถง 14 ลานลาน
ดอลลารสหรฐ
แมนำทถกขดทางนำและสรางฝง
แมนำเปนเสนตรงดวยคอนกรตเพอปรบปรง
ระบบการขนสงทางนำ หรอเพอควบคม
นำทวมในชวงทมฝนตกหนก จะมความ
หลากหลายทางชวภาพตำกวาแมนำท ม
พนท ราบรมฝ งแมนำตามธรรมชาตหรอ
อยางนอยมพชขนอยตามธรรมชาตบรเวณ
รมฝงแมนำ รวมถงมการใหบรการของระบบ
นเวศนอยกวาเชนเดยวกน
ในดานการเงน ปาชายเลนทม
ความอดมสมบรณของประเทศไทยมมลคา
ทางดานเศรษฐกจโดยรวมอยางนอย 1,000
ดอลลารสหรฐตอเฮกแตร (และเปนไปไดท
จะมคณคามากกวานมาก ซงอาจจะถง
36,000 ดอลลารสหรฐตอเฮกแตร) แตถา
มการเปลยนพนท ปาชายเลนไปเพอการ
เลยงกง พนทดงกลาวจะมคณคางเพยง 200
ดอลลารสหรฐตอเฮกแตร มลคาดงกลาว
มาจากสนคาทขายในทองตลาด เชน ปลา
ซงไดจากปาชายเลนทอดมสมบรณ รวมถง
มลคาจากบรการอนๆ เชน การปองกนพาย
และการกกเกบกาชคารบอน
ในประเทศแคนาดา พนทหนองนำ
หรอบงไดรบการประเมนวามมลคา 5,800
ดอลลารสหรฐตอเฮกแตร เมอเปรยบเทยบ
กบพนทหนองนำทถกถายนำออกเพอใช
เปนพ นท ทำการเกษตรซ งมมลคาเพยง
2,400 ดอลลารสหรฐตอเฮกแตร โดย
พนททเปนหนองนำตามธรรมชาตมความ
หลากหลายทางชวภาพสงกวาพนทหนองนำ
ท ถ กเปล ยนไปเปนพ นท ทำการเกษตร
รวมถงมการใหบรการของระบบนเวศท
หลากหลายกวา
แมวาเราจะไมสามารถใหเหตผล
ทงทางดานสงแวดลอม เศรษฐกจ และสงคม
เพอทจะทำลายพนทชมนำ แตหลกฐาน
จากหลายประเทศ แสดงใหเหนวาเราได
ทำลายพนทชมนำลง อตราสวนการสญเสย
พนทชมนำอยระหวาง 53% (ในประเทศ
สหรฐอเมรกา) จนถง 90% (ในประเทศ
นวซแลนด) โดยสามารถประมาณการไดวา
เราไดสญเสยพนทชมนำทวโลกไป 50% และ
ยงคงเกดการสญเสยพนทชมนำอยอยางตอเนอง
โดยเฉพาะในประเทศกำลงพฒนา
การบรการของระบบนเวศ (Ecosystem services)
คอ ผลประโยชนทคนไดรบจากระบบนเวศ
ความยดหยนของพนทชมนำ (Resilience in wetland)
คอ ความสามารถในการดำรงรกษาบรการของระบบนเวศเมอมการ
เปลยนแปลงสภาวะ
เราไดทำอะไร และเรากำลงทำอะไร ทเปนสาเหตของการสญเสยพนทชมนำ? อะไรคอปจจยหลกททำใหพนท
ชมนำสญหายและเสอมโทรมลง ซงสงผล
ใหเกดการสญเสยความหลากหลายทาง
ชวภาพ
• การสญเสยแหลงทอยอาศย
โดยพนทชมนำถกเปลยนเปนพนท
สำหรบการทำการเกษตร เมอง และเปนพนท
สำหรบการพฒนาดานอตสาหกรรม
• การนำนำจดไปใชมากเกนไป โดยเฉพาะสำหรบการทำเกษตรกรรม
ทตองใชนำจากระบบชลประทาน รวมถง
การเกษตรกรรมในรปแบบอน รวมถงความ
ต องการใช น ำของคร วเร อนและภาค
อตสาหกรรม ซงเปนสาเหตใหปรมาณนำจด
ในแผนดนนอยลง รวมถงปรมาณนำจดใน
แมนำทไหลลงสชายฝงทะเลลดนอยลง ซง
สงผลกระทบตอระบบนเวศชายฝงทะเลและ
บทบาทหนาทของระบบนเวศดงกลาว
• การทบถมของโคลน ในบรเวณชายฝงทะเลทมนำจาก
แมนำทมโคลนเปนจำนวนมากไหลลงมา
การทบถมของโคลนซงมสาเหตมาจากการ
ทำการเกษตร การทำลายปา และอนๆ
มากเกนไปจะสงผลใหเกดปญหารายแรง
แตการทมนอยเกนไปกอาจจะสงผลเสยได
เชนเดยวกน
• ชนดพนธตางถนทรกราน การนำชนดพนธตางถน หรอท
เรยกวา Alien species เขามาทงโดยบงเอญ
และดวยความตงใจ สงผลเสยตอความชกชม
และการอยรอดของชนดพนธพนเมอง การนำ
เขามาโดยบงเอญอาจจะเปนการตดมากบ
ลำเรอและในนำอบเฉาเรอ การคาขายสนคา
เกยวกบพพธพนธสตวนำหรอตปลา การคาขาย
พชทเปนไมประดบ ซงเปนสาเหตหลกในการ
นำชนดพนธตางถนเขามา สวนการเขามา
ของชนดพนธ ตางถ นจากการเพาะเล ยง
สตวนำ พบไดนอย และบางครงชนดพนธ
ตางถ นถกนำเขามาเพ อว ตถประสงค
ทางการเกษตรและการปาไม
• มลพษ ซงมาจากนำทไหลมาจากพนท
ทางการเกษตรนำยาฆาแมลงและปยลงส
แมนำ จากนำเสยท เปนพษจากโรงงาน
อตสาหกรรมทไหลลงสทางนำ รวมถงนำเสย
จากชมชนทไมไดรบการบำบดหรอไดรบ
การบำบดเพยงบางสวน
• การใชประโยชนมากเกนไป ซงประกอบดวยการจบปลา หอย
กง สาหราย ตดไมจากพนทชมนำ และอนๆ
อยางไมยงยน เปนการการลดความสามารถ
ของระบบนเวศในการดำรงรกษาบทบาท
หนาทของพนทชมนำ
• ปรมาณสารอาหารทมากเกนไป ทงไนโตรเจน ฟอสฟอรส และ
สารเคมอ นๆ ซ งสวนใหญมาจากภาค
เกษตรกรรม รวมถงนำเสยจากชมชนทไมได
รบการบำบด สงผลเสยตอพนทชมนำใน
แผนดนและชายฝงทะเล และเปนสาเหตของ
การเจรญเตบโตของสาหรายมากเกนไปซง
สงผลใหชนดพนธอนๆ ลดจำนวนลง
• การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ซงสาเหตสวนใหญเกดจากกจกรรม
ของมนษยท สงผลใหเกดการปลอยกาช
คารบอนไดออกไซด และกาชเรอนกระจก
อ นๆ รวมถงการเปล ยนแปลงการใช
ประโยชนทดน
จากรายงานการประเมน Millennium
Ecosystem Assessment ของผลกระทบ
ทเกดจากปจจยดงกลาวขางตน ไมมปจจย
ใดเลยทมผลลดนอยลง ทกปจจยมแตคงตว
หรอมความรนแรงเพมมากขน มหลกฐาน
แสดงใหเหนวาการเปล ยนแปลงสภาพ
ภมอากาศจะกลายเปนตวขบเคลอนหลก
ในทศวรรษน
ปจจยททำใหเกดการสญเสยพนทชมนำ: ปจจยทงทเกดจากธรรมชาตและจากมนษยทสงผลกระทบโดยตรงและทางออมตอการ
เปลยนแปลงระบบนเวศพนทชมนำ
อ น ส ญ ญ า แ ร ม ซ า ร ว า ด ว ย พ น ท ช ม น ำ
วนพนทชมนำโลก � �
ผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตอระบบนเวศและชนดพนธสงมชวตเปนอยางไร? นกวทยาศาสตร หรอแมแต
นกการเมองสวนใหญยอมรบวาความเขมขน
ของก าชคาร บอนไดอออกไซด ในช น
บรรยากาศเพมขนอยางรวดเรวกวาทเคย
เปนในชวงลานปทผานมา อณหภมเพมสงขน
รปแบบของสภาพภมอากาศเปลยนแปลงไป
ซงปจจยเหลาน สงผลใหระบบนเวศและ
ชนดพนธสงมชวตรวมถงมนษยอยในภาวะ
เสยงภย
ถงแมวาในปจจบนปจจยหลกทสง
ผลใหเกดการสญหายและความเสอมโทรม
ของพนทชมนำ คอ การเปลยนแปลงแหลง
ทอยอาศยเนองการพฒนาของมนษย แต
ทวโลกกมความตระหนกถงผลกระทบของ
การเปล ยนแปลงสภาพภมอากาศ และ
เน องจากม ความเข าใจเก ยวก บการ
เปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพมมากขน
ทำใหมความตระหนกในเรองใหมทเกยวกบ
สถานะของชนดพนธและระบบนเวศพนท
ชมนำ ซงมความชดเจนวาการเปลยนแปลง
สภาพภมอากาศจะกลายเปนปจจยหลก
ทสงผลใหเกดการสญหายของระบบนเวศ
ในศตวรรษน และจะสงผลใหปจจยอนๆ
มความรนแรงมากขน
ระบบนเวศพนทชมนำ ดานลางคอตวอยางของผลกระทบ
ทคาดวาจะเกดขนในระบบนเวศ
• โดยทวไป พนทชมนำพบไดใน
ทงหญา ปาเขตรอนและทางเหนอ ระบบ
นเวศในเขตหนาวและเท อกเขาแอลป
แนวปะการงและปาชายเลน ซงระบบนเวศ
เหลานมความเปราะบางตอการเปลยนแปลง
สภาพภมอากาศเนองจากมความสามารถ
จำกดในการปรบตวตอการเปลยนแปลง
โดยการทำลายระบบนเวศเหลานไปแลว
จะไมสามารถทำใหกลบคนมาเหมอนเดมได
• มการคาดการณวาอณหภม
ของนำทะเลบรเวณผวนำทเพ มข น 1-3
องศาเซลเซยส จะเปนสาเหตใหเกดการ
ฟอกขาวของปะการงบอยขนและเกดการ
ตายของปะการงแพรไปทว โดยยงไมมขอมล
เกยวกบการทปะการงบางชนดอาจจะปรบ
ตวตอการเปลยนแปลงอณหภมได
• พนทชมนำชายฝงทะเล ซง
ประกอบดวย บงนำเคม และปาชายเลนไดรบ
ผลกระทบจากการเพ มข นของระด บ
นำทะเล โดยเฉพาะเมอมสงกดขวางทาง
กายภาพในดานทตดกบแผนดน (เชน เขอน)
ในหลายพนทพบวาพนทชมนำเหลานถก
ทำลายมากข นเน องจากนำทวมบรเวณ
ชายฝง ซงเกดจากพายและการเพมขน
อยางรวดเรวของนำขนนำลง
แนนอนท ชน ดพนธ ส งม ช ว ต
จะตองรบมอกบการเปลยนแปลงของระบบ
นเวศท มนอาศยอย อาจจะคาดการณ
ไดว าจะเกดการเปล ยนแปลงอณหภม
การเปลยนแปลงสภาวะแวดลอมทางนำ และ
การเปลยนแปลงความชกชมของชนดพนธ
สงมชวตอนๆ ซงการรบมอกบปจจยเหลาน
สงมชวตมทางเลอก 3 ทาง คอ
1. “เคลอนยาย” เปลยนแปลงการแพร
กระจายทางภมศาสตรเพอตอบสนองตอ
การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ซงเกดขน
แลวในสงมชวตหลายชนด แตกแนนอนวา
ไมใชสงมชวตทไดรบผลกระทบทกชนดท
สามารถปฏบตแบบนได
2. อยในพนทเดม แตมการปรบตวตอสภาวะ
แวดลอมทเปลยนแปลงไป โดยอาจจะม
การเปลยนแปลงพฤตกรรม (เชน การ
เปลยนแปลงชวงเวลาในการสบพนธ ไปเปน
ชวงเวลาทมอาหารเพยงพอตอตวออน) หรอ
การตอบสนองโดยการเปล ยนแปลงทาง
พนธกรรม (ประชากรอาจจะมความสามารถ
ในการทนทานตออณหภมทเพมสงขน)
3. ตาย
อ น ส ญ ญ า แ ร ม ซ า ร ว า ด ว ย พ น ท ช ม น ำ
� วนพนทชมนำโลก�
วนพนทชมนำโลก � �
• การเปลยนแปลงระยะเวลาและ
ปรมาณนำจดทไหลมาจากพนทชมนำใน
แผนดนจะสงผลกระทบตอความเคม ปรมาณ
สารอาหาร และความชนในพนทช มนำ
ชายฝงทะเล ซงสงตางๆ เหลานจะสงผล
กระทบตอบทบาทหนาท ของระบบนเวศ
ชายฝงทะเล
• ชนดพนธตางถนทรกรานทเปน
ทกงวลถงผลกระทบตอพนทชมนำอยแลว
อาจจะมการขยายพ นท คลอบคลมทาง
ภมศาสตร เชน ชนดพนธตางถนทรกราน
ในพนทชมนำ 2 ชนด คอ ผกตบชวา
(Eichhornia) และ จอกหหน (Salvinia)
ซ งมการขยายการกระจายตวในทศทาง
ไปยงขวโลกตามอณหภมทเพมขน
• เกาะทอยในพนทตำหลายๆ
เกาะ โดยเฉพาะทอยในทะเลแปซฟก อนเดย
และแอตแลนตก และในทะเลแครบเบยน
มความเสยงทจะจมลงใตนำ
เราสามารถมองถงผลกระทบตอ
ระบบนเวศในดานของปรมาณ นำจด • การเปลยนแปลงความแรงและ
การผนแปรของฝนทตกลงมา สงผลใหเกด
นำทวมและความแหงแลงเพมมากขนใน
หลายพนท โดยทวไปการเพมขนของฝน
คาดวาจะเกดขนในพนททมละตจดสงและ
บางสวนของเขตรอน ในขณะทคาดวาจะ
มปรมาณฝนลดลงในบางพนทของบรเวณ
ระหวางเขตรอนและเขตอบอน และในเขต
ตำกวาละตจดกลาง (ซงบางพนทไดประสบ
ปญหาการขาดแคลนนำแล ว) โดยท
แบบจำลองเก ยวก บสภาพภม อากาศ
บางแบบคาดการณวาภายในป พ.ศ. 2593
ปรมาณนำไหลในแมนำเฉล ยรายปและ
ปรมาณนำทนำมาใชไดจะเพมมากขน 10-
40% ในพนททมละตจดสงและในเขตรอน
ชนบางพนท และจะลดลง 10-30% ในเขต
ทมความแหงแลงในเขตละตจดกลาง และ
เขตรอนแหงแลง
• คาดวาปรมาณนำทเกบในธาร
นำแขงและหมะจะลดลงในชวงศตวรรษน
การลดลงของปรมาณนำทนำมาใชประโยชน
ในภมภาคถกชดเชยโดยนำทละลายจาก
เทอกเขาหลกๆ โดยทประชากรโลกมากกวา
1 ใน 6 ปจจบนอาศยอยในพนทเหลาน
• อณหภมนำทเพ มสงข นและ
สภาพภมอากาศทรายแรง (เชน นำทวม
และความแหงแลง) คาดวาจะสงผลกระทบ
ตอคณภาพนำและเพ มความรนแรงของ
มลพษทางนำ ของเสย เชน ระดบสารอาหาร
ทสงเกนไป เชอโรค ยาฆาแมลง ความเคม
และอนๆ
แมวาการคาดการณผลกระทบ
เหลาน ในความเปนจรงยงไปไมถงบทสรป
ทคาดการณไว มเพยงบางประเทศเทานน
ทเกดผลกระทบขนจรง ซงการนำเสนอใน
แนวทางน ด เหมอนวาจะไมไดใหความ
สำคญกบปญหาดงกลาว แตในความเปน
จรงสงเหลานจะเกดขนกบเราและครอบครว
ของเราในอนาคต รายละเอยดเพ มเตม
สามารถดไดจากเอกสารอางองตอนทาย
เอกสาร
สงเหลานมความหมายอยางไรตอประชาชนทวไป?
เราท งหมดตางพ งพาอาศย
การบรการของระบบนเวศจากพนทชมนำ
ไมทางใดกทางหนง ตวอยางเชน สตวนำ
จากพนทชมนำ นำจด ไมสำหรบกอสราง
การปองกนนำทวม และอนๆ ซงแนนอนวา
ผ ท ได ร บผลกระทบมากท ส ดจากการ
สญหายไปของพนทชมนำ คอ ชมชนยากจน
โดยเฉพาะชมชนทการดำรงชวตขนอยกบ
พนทชมนำ
แลวมความสำคญอยางไรตอ
ประชาชนสวนใหญ? สงทมความสำคญ
ตอประชาชนสวนใหญ ไดแก การเปน
แหลงอาหารและนำ ซงเปนปจจยพนฐาน
สำหรบการดำรงชวตของมนษย
การขาดแคลนนำและการจำกด
สทธหรอโอกาสในการเขาไปใชนำจดได
สงผลกระทบตอประชากร 1-2 พนลานคน
โดยพนทชมนำในแผนดนเปนแหลงนำจด
ทสำคญ (รวมถงนำใตดนทมความเชอมโยง
โดยตรงตอพนทชมนำ) ซงความสามารถ
ของพนทชมนำในการเกบรกษา การกรอง
และการขจดสารพษในนำทำใหพนทชมนำ
มความสำคญในการเปนแหลงนำจดสำหรบ
การใชประโยชนของมนษย ความตองการ
นำในระดบโลกไมมแนวโนมทจะลดลงเลย
เน องมาจากมการเพ มข นของประชากร
การเตบโตทางเศรษฐกจและการเปลยนแปลง
รปแบบการดำรงชวต และยงไปกวานน
ผลกระทบของการเปล ยนแปลงสภาพ
ภมอากาศของโลกยงสงผลใหปรมาณนำท
นำมาใช ประโยชนได ลดนอยลงและม
ความเสยงทจะเกดความแหงแลงและกลาย
เปนทะเลทรายในบางภมภาค
นำจดมบทบาทสำคญในการผลต
อาหารทวโลก โดยท 80% ของการทำ
เกษตรกรรมท วโลกใชนำฝน ทำใหเกด
ความกงวลเก ยวกบระดบผลผลตจาก
การเกษตรเนองจากการลดลงของปรมาณ
นำฝนในบรเวณทมภมอากาศแหงแลง และ
กงแหงแลงในเขตรอนชน กงรอนชน และ
เมดเตอรเรเนยน ในทวปยโรป ออสเตรเลย
และอเมรกาใต และในทางกลบกนปรมาณ
ฝนทมากเกนไปและฝนทตกอยางคาดการณ
ไมไดก ส งผลกระทบตอผลผลตอาหาร
นอกเหนอจากนำฝนแลว การผลตอาหาร
มกจะตองการนำจากการชลประทาน โดย
การผลตอาหารทใชนำจากการชลประทาน
มความสำคญตอการผลตอาหารของโลก
ซงในปจจบนมเพยงแค 18% ของพนททำ
การเกษตรทงหมด แตผลตธญพชไดถง 50%
ของการผลตทวโลก ปจจบนประชากรโลกถง
850 ลานคน ทยงคงประสบปญหาการขาด
สารอาหาร ดงนนความทาทายทเราเผชญ
อยคอการผลตอาหาร ซงการเปลยนแปลง
สภาพภม อากาศจะเพ มความทาทาย
ดงกลาวโดยการลดความมนคงทางดาน
อาหารและเพ มความเปราะบางของ
เกษตรกรในชนบท
อ น ส ญ ญ า แ ร ม ซ า ร ว า ด ว ย พ น ท ช ม น ำ
� วนพนทชมนำโลก�
In 2005, the globally available biocapacity was 2.1 global hectares per person
10
9
8
7
6
4
5
3
2
1
0
Glo
bal h
ecta
res
per pe
rson
UNIT
ED A
RAB
EMIR
ATES
UNIT
ED S
TATE
S OF
AMER
ICA
KUW
AT
DENM
ARK
AUST
RALI
A
NEW
ZEL
AND
CAN
ADA
NORW
AY
ESTO
NIA
IREL
AND
GRE
ECE
SPAI
N
URU
GUAY
CZE
CH R
EP.
UNIT
ED K
INGDO
M
FINLA
ND
BELG
IUM
SWED
EN
SWIT
ZERL
AND
AUST
RIA
FRAN
CE
JAPA
N
ISRA
EL
ITAL
Y
OM
AN
MAC
EDONIA
, FYR
SLOVE
NIA
PORT
UGAL
LIBY
A
GER
MAN
Y
SINGAP
ORE
NET
HER
LANDS
POLA
ND
TURK
MEN
ISTA
N
BELA
RUS
RUSS
IAN F
EDER
ATIO
N
KORE
A, R
EP.
NAM
IBIA
BOTS
WAN
A
HUNGAR
Y
MONGOLI
A
LATV
IA
MEX
ICO
KAZA
KHST
AN
SLOVA
KIA
PARA
GUAY
CRO
ATIA
LITH
UAN
IA
PANAM
A
LEBA
NON
CHIL
E
BOSN
IA A
ND
HER
ZEGOVI
NA
ROM
ANIA
VENEZ
UEL
A
BULG
ARIA
TURK
EY
UKR
AINE
WORLD
IRAN
SAUDI
ARA
BIA
SERB
IA A
ND
MONTE
NEG
RO
AARG
ENTI
NAR
GEN
TINE
SUDA
N
MAL
AYSI
A
BRAZ
IL
COST
A RI
CA
MAU
RITI
US
ALBA
NIA
ECUAD
OR
AZER
BAIJ
AN
THAI
LAND
TRIN
IDAD
AND
TOBA
CO
BOLI
VIA
CHIN
A
SOUTH
AFR
ICA,
REP
.
SYRI
A
NIC
ARAG
UA
BURK
INA
FASO
NAU
RITA
NIA
UZB
AKIS
TAN
COLO
MBI
A
HONDU
RAS
TUNIS
IA
CUBA
JORD
AN
CHAD
PAPU
A NEW
GUIN
EA
EGYP
T
ALGER
IA
NIG
ER
MAL
I
EL S
ALVA
DOR
CEN
TRAL
AFR
ICAN
REP
.
PERU
KORE
A, D
PR
GUAT
EMAL
A
DOM
INIC
AN R
EP.
GHAN
A
ARM
ENIA
SOM
ALIA
UGAN
DA
SENEG
AL
ETHIO
PIA
NIG
ERIA
IRAQ
GAB
ON
GUIN
EA
CAM
EROON
VIET
NAM
MOLD
OVA
, REP
.
GAM
BIA
ERIT
REA
TANZA
NIA
, UNIT
ED R
EP.
MORO
CCO
ZIM
BABW
E
MYA
NM
AR
KYRG
YZST
AN
JAM
AICA
MAD
AGAS
CAR
LESO
THO
GEO
RGIA
KENYA
LAO P
DR
SRI L
ANKA
BENIN
BHUTA
N
INDO
NES
IA
CAM
BODI
A
MOZA
MBI
QUE
YEM
EN
ANGOLA
GUIN
EA-B
ISSA
U
INDI
A
COÔTE
D'IV
OIR
E
PHIL
IPPI
NES
LIBE
RIA
BURU
NDI
PAKI
STAN
TOGO
RWAN
DA
SIER
RA L
EONE
ZAM
BIA
NEP
AL
SWAZ
ILAN
D
TAJI
KIST
AN
CONGO, D
EM. R
EP.
BANGLA
DESH
CONGO
HAI
TI
AFGHAN
ISTA
N
MAL
AWI
Built-up landFishing groundForestGrazing landCroplandCarbon
วนพนทชมนำโลก 10 11
ประชากรเกอบ 2 พนลานคน
อาศยอยในพนททมความเสยงภยตอนำทวม
ซงสวนใหญมสาเหตมาจากการทำลายทราบ
นำทวมถงของพนทชมนำและการเปลยน
พนทเพอใชประโยชนทางการเกษตร การสญเสย
พนทชมนำในพนท ประกอบกบผลกระทบ
ของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในบาง
พนท สงผลใหพนทมความเสยงตอการเกด
นำทวม ผลกระทบของการเกดนำทวม
นอกเหน อจากการส ญเส ยช ว ตอย าง
กะทนหนแลว ยงเกดจากความเสยงในการ
ตดเชอโรค ซงสงผลใหเกดความวตกกงวล
ในระยะยาว ซงเหลานเปนหลกฐานยนยน
ถงผลกระทบทางลบของการเปลยนแปลง
สภาพภมอากาศทสงผลตอสขภาพจตของ
ประชากร การเกดนำทวมและฝนทตกหนก
อาจจะสงผลใหเกดการปนเปอนของสารเคม
และสารอนตรายในนำได
ผ ลก ร ะทบท า ง ลบขอ ง ก า ร
เปลยนแปลงสภาพภมอากาศตอพนทชมนำ
ชายฝงเปนการสงผลกระทบตอมนษยอยาง
เหนไดชด ประชากรโลกมากกวา 50% อาศย
อยในบรเวณชายฝง โดยความหนาแนนของ
ประชากรทอาศยอยบรเวณชายฝงมมากกวา
คาเฉลยความหนาแนนของประชากรโลกถง
3 เทา ชมชนทยากจนทสดหลายชมชนอาศย
อยบรเวณชายฝง ซงความมนคงทางดาน
อาหารขนอยกบการทำประมงในปาชายเลน
และแนวปะการง ในประเทศกำลงพฒนา
ปลาทจบไดจากแนวปะการงมปรมาณถง
หน งในส ของปรมาณปลาท จ บไดในแต
ละป ซงปลาเหลานเปนแหลงอาหารของ
ประชากรในเอเชยถง 1 พนลานคน ตวอยาง
เชน ในประเทศอนโดนเซย 60% ของ
ประชากรมการดำรงชวตและพงพาอาหาร
จากทรพยากรทางทางทะเลและชายฝ ง
แนวปะการง Great Barrier Reef สนบสนน
เศรษฐกจของประเทศออสเตรเลยถง 4.5
พนลานดอลลารสหรฐ โดย 3.9 พนลาน
ดอลลารสหรฐ จากการทองเทยว 469 ลาน
ดอลลารสหรฐ จากการพกผอนหยอนใจ และ
115 ลานดอลลารสหรฐ จากธรกจการตกปลา
และสงผลใหเกดการจางงานถง 63,000
ตำแหนง
รอยเทาเชงนเวศตอคน ตอประเทศ ประจำป 2548
ประมาณการความตองการ
พนทท มความอดมสมบรณในแผนดน
และในทะเลสำหรบเปนแหลงทรพยากร
และดดซบของเสย
การปรบตว : การปร บเปล ยนระบบธรรมชาต หร อ มนษยเพอตอบสนองตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศหรอผลกระทบทเกดขน หรอคาดวาจะเกดข น ซ งชวยบรรเทา ความเสยหายหรอการทำลายผลประโยชน ทจะเกดขน
In 2005, the globally available biocapacity was 2.1 global hectares per person
10
9
8
7
6
4
5
3
2
1
0
Glo
bal h
ecta
res
per pe
rson
UNIT
ED A
RAB
EMIR
ATES
UNIT
ED S
TATE
S OF
AMER
ICA
KUW
AT
DENM
ARK
AUST
RALI
A
NEW
ZEL
AND
CAN
ADA
NORW
AY
ESTO
NIA
IREL
AND
GRE
ECE
SPAI
N
URU
GUAY
CZE
CH R
EP.
UNIT
ED K
INGDO
M
FINLA
ND
BELG
IUM
SWED
EN
SWIT
ZERL
AND
AUST
RIA
FRAN
CE
JAPA
N
ISRA
EL
ITAL
Y
OM
AN
MAC
EDONIA
, FYR
SLOVE
NIA
PORT
UGAL
LIBY
A
GER
MAN
Y
SINGAP
ORE
NET
HER
LANDS
POLA
ND
TURK
MEN
ISTA
N
BELA
RUS
RUSS
IAN F
EDER
ATIO
N
KORE
A, R
EP.
NAM
IBIA
BOTS
WAN
A
HUNGAR
Y
MONGOLI
A
LATV
IA
MEX
ICO
KAZA
KHST
AN
SLOVA
KIA
PARA
GUAY
CRO
ATIA
LITH
UAN
IA
PANAM
A
LEBA
NON
CHIL
E
BOSN
IA A
ND
HER
ZEGOVI
NA
ROM
ANIA
VENEZ
UEL
A
BULG
ARIA
TURK
EY
UKR
AINE
WORLD
IRAN
SAUDI
ARA
BIA
SERB
IA A
ND
MONTE
NEG
RO
AARG
ENTI
NAR
GEN
TINE
SUDA
N
MAL
AYSI
A
BRAZ
IL
COST
A RI
CA
MAU
RITI
US
ALBA
NIA
ECUAD
OR
AZER
BAIJ
AN
THAI
LAND
TRIN
IDAD
AND
TOBA
CO
BOLI
VIA
CHIN
A
SOUTH
AFR
ICA,
REP
.
SYRI
A
NIC
ARAG
UA
BURK
INA
FASO
NAU
RITA
NIA
UZB
AKIS
TAN
COLO
MBI
A
HONDU
RAS
TUNIS
IA
CUBA
JORD
AN
CHAD
PAPU
A NEW
GUIN
EA
EGYP
T
ALGER
IA
NIG
ER
MAL
I
EL S
ALVA
DOR
CEN
TRAL
AFR
ICAN
REP
.
PERU
KORE
A, D
PR
GUAT
EMAL
A
DOM
INIC
AN R
EP.
GHAN
A
ARM
ENIA
SOM
ALIA
UGAN
DA
SENEG
AL
ETHIO
PIA
NIG
ERIA
IRAQ
GAB
ON
GUIN
EA
CAM
EROON
VIET
NAM
MOLD
OVA
, REP
.
GAM
BIA
ERIT
REA
TANZA
NIA
, UNIT
ED R
EP.
MORO
CCO
ZIM
BABW
E
MYA
NM
AR
KYRG
YZST
AN
JAM
AICA
MAD
AGAS
CAR
LESO
THO
GEO
RGIA
KENYA
LAO P
DR
SRI L
ANKA
BENIN
BHUTA
N
INDO
NES
IA
CAM
BODI
A
MOZA
MBI
QUE
YEM
EN
ANGOLA
GUIN
EA-B
ISSA
U
INDI
A
COÔTE
D'IV
OIR
E
PHIL
IPPI
NES
LIBE
RIA
BURU
NDI
PAKI
STAN
TOGO
RWAN
DA
SIER
RA L
EONE
ZAM
BIA
NEP
AL
SWAZ
ILAN
D
TAJI
KIST
AN
CONGO, D
EM. R
EP.
BANGLA
DESH
CONGO
HAI
TI
AFGHAN
ISTA
N
MAL
AWI
Built-up landFishing groundForestGrazing landCroplandCarbon
จะทำเพอพนทชมนำไดอยางไรบาง?
การบรรเทา : การดำเนนการเพ อลดแรงกดดนจาก การกระทำของมนษยตอสภาพภมอากาศ ซ งประกอบดวย ยทธศาสตรการลด แหลงกำเนดและการปลอยกาชเรอนกระจก และการเพมแหลงกกเกบกาชเรอนกระจก
อ น ส ญ ญ า แ ร ม ซ า ร ว า ด ว ย พ น ท ช ม น ำ
โดยทวไปมหลากหลายวธท จะชวยในการแกปญหาเกยวกบการสญเสย
ความหลากหลายทางชวภาพของพนทชมนำ
รวมถงผลกระทบทเกดจากการเปลยนแปลง
สภาพภมอากาศตอความหลากหลายทาง
ชวภาพในพนทชมนำ ซงประกอบดวย:
1 ดแลรกษาพนทชมนำทยงคง
มความอดมสมบรณ
2 เพ มความพยายามในการ
จดการกบปจจยทสงผลใหเกดการสญเสย
และความเส อมโทรมของพ นท ช มน ำ
(การสญเสยแหลงทอยอาศย, มลพษ, การนำ
นำมาใชประโยชนมากเกนไป, ชนดพนธ
ตางถนทรกราน และการทำลายพนทชมนำ
และอนๆ)
3 ดำเนนการเกยวกบการระบ
ช อชนดพนธ และระบบนเวศท ม ความ
เปราะบาง วางแผนและดำเนนการตามแผน
ปฏบตการเพอการฟนฟชนดพนธและระบบ
นเวศ
4 ใหความสำคญและวางแผน
เก ยวกบโครงการดานการฟ นฟและการ
จดการพนทชมนำเมอเกดเปลยนแปลงและ
เมอสภาพอากาศมความแปรปรวนมากขน
ผมหนาทจดการพนทชมนำจะตองมการปรบ
แผนเพ อตอบสนองตอการเปล ยนแปลง
ดงกลาว โดยมวตถประสงคเพอดำรงรกษา
และเพอใหเกดการบรการจากพนทชมนำ
5 ดำเนนการฟนฟพนทชมนำ
ทเสอมโทรมอยางตอเนอง เนองจากพนท
ช มนำท มความอดมสมบรณจะมคณคา
มากกวาพนทชมนำทเสอมโทรม
และ จดการกบปญหาเกยวกบ
ผลกระทบของการเปล ยนแปลงสภาพ
ภมอากาศตอสงมชวตและระบบนเวศพนท
ชมนำอยางเรงดวน โดย:
6 ก จกรรมการบรรเทาการ
เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
7 ยทธศาสตรในการปรบตวตอ
การเปล ยนแปลงสภาพภ ม อากาศท
เหมาะสม
การบรรเทา เราตองลดการปลอย
กาชเรอนกระจกและสงเสรมการนำกาช
เรอนกระจกออกจากชนบรรยากาศ โดย
การกกเกบไวในดนและพช ไมเปนทสงสย
เลยวาสาเหตหลกของการปลอยกาช CO2
ทวโลก คอ การใชเชอเพลงจากฟอสซล
แตเรากสามารถไดรบผลกระทบจากการ
ปลอยกาชไดเชนเดยวกนจากแนวทางการ
จดการสงแวดลอม โดยเฉพาะการทมอตรา
การทำลายพนทชมนำและพนทปา รวมถง
การปลอยนำออกจากพนทพรอยางรวดเรว
10 วนพนทชมนำโลก11
Cred
it : W
WF
Rapp
ort P
lanè
te V
ivan
te 2
008.
วนพนทชมนำโลก 1� 1�
แมวาพนทพร คลอบคลมพนท
ในโลกแค 3% แตไดรบการยอมรบวาเปน
แหลงกกเกบคารบอนทสำคญ การปลอย
นำออกและการเปล ยนพ นท เพ อการใช
ประโยชนเปนสาเหตสำคญของการปลอย
กาชดงกลาว เชนเดยวกบท มหลกฐาน
ยนยนมากขนเกยวกบบทบาทหนาทของ
ปาชายเลน บงนำเคม และพนทชมนำอนๆ
วาเปนแหลงกกเกบคารบอน ดงนนจงม
ความจำเปนเรงดวนเชนกนในการฟนฟและ
การจดการพนทชมนำอยางมประสทธภาพ
แตไมวาเราจะสามารถทำอะไร
กตามเพ อการบรรเทา เราไมสามารถ
ดำเนนการเพยงเทานเพอเปนแนวทางใน
การแกปญหาเพยงทางเดยว แมวาในวน
พรงนเราจะมการทำขอตกลงในการลดการ
ปลอยกาชและสนบสนนงบประมาณในการ
ดำเนนการดงกลาว แตยงไมเพยงพอ
เน องจากปญหาการเปล ยนแปลงสภาพ
ภมอากาศไดสงผลกระทบขนแลว ทำให
เราตองการยทธศาสตรการปรบตวเพ อ
ตอบสนองตอผลกระทบทเกดขนดงกลาว
ร ฐบาลหลายประเทศมความ
พยายามในการหามาตรการการปรบตวตอ
การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ในสวนท
เกยวของกบภาคสวนตางๆ ทไดรบผลกระทบ
เชน เกษตรกรรม ปาไม การประมง พลงงาน
โครงสรางพนฐาน (สงกอสราง, การขนสง,
นำ) การทองเทยว สขภาพของมนษย ระบบ
นเวศทางทะเลและชายฝง และทรพยากร
นำ ซงแนวทางเหลานไมไดพจารณาถงความ
เชอมโยงระหวางมาตรการการปรบตวของ
ภาคสวนตางๆ และความเสยงทมาตรการ
การปรบตวของภาคสวนหนงอาจจะสงผล
กระทบตอภาคสวนอ นๆ ตวอยางเชน
ความตองการนำนำไปใชในการชลประทาน
มากขนสำหรบการผลตอาหาร อาจจะสง
ผลกระทบทางลบอยางมากตอคณภาพของ
พนทชมนำชายฝง ลดแหลงอนบาลสตวนำ
หรอ ความสามารถของพนทชมนำในแผนดน
ตอการสนบสนนดานการเพาะเลยงสตวนำ
และการประมง
มหลกฐานสนบสนนเกยวกบการท
รฐบาลหลายประเทศดำเนนการจดการกบ
ปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
แบบองครวม โดยการเช อมโยงระหวาง
การจดการระบบนเวศ (ผานภาคสวนตางๆ)
และการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพ
ภมอากาศ คำกลาวสนทรพจนในแงบวก จาก
European Union’s White Paper เกยวกบ
การปรบตวตอการเปล ยนแปลงสภาพ
ภมอากาศ กลาววา “ยทธศาสตรทเนน
การจดการและการอนรกษนำ ทดน และ
ทรพยากรชวภาพ เพอดำรงรกษาและฟนฟ
ระบบนเวศทมความอดมสมบรณ มบทบาท
หนาททมประสทธภาพ และยดหยนตอการ
เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เปนแนวทาง
หน งในการรบมอกบผลกระทบและการ
สนบสนนการปองกนภยพบต......มหลกฐาน
ทแสดงใหเหนวาการใชความสามารถของ
ธรรมชาต ในการด ดซ บหร อควบค ม
ผลกระทบในพนท ชนบทและเมอง เปน
แนวทางการปร บต วท ม ประส ทธ ภาพ
มากกวาการทมงเนนไปทการสรางโครงสราง
พนฐานทางกายภาพ”
Sink : ขบวนการ กจกรรม หรอกลไกทนำกาช เรอนกระจกออกจากบรรยากาศ
Source : ขบวนการ กจกรรม หรอกลไกใดๆ ทเปนการ ปลอยกาชเรอนกระจกออกสบรรยากาศ
1� วนพนทชมนำโลก1�
กอนการฟนฟ
ตวอยาง ของ GREEN INFRASTRUCTURE
หลงการฟนฟ
แมวาคำกลาวดงกลาวจะเหนวา
แนวทางแบบองครวม หรอ Holistic
approach เปน “แนวทางเดยว” ในการ
จดการกบสถานการณในปจจบน ซงเปนกาว
สำคญททำใหมการตระหนกถงบทบาทท
สำคญของระบบนเวศในการจดการกบการ
เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ในการแก
ปญหาผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพ
ภมอากาศตอเศรษฐกจ สงคม และระบบนเวศ
และเปนโอกาสในการนำพนทชมนำ นำ และ
การจดการเขาเปนศนยกลาง
การปรบตวโดยยดระบบนเวศ
เป นพ นฐาน (Ecosys tem-based
adaptation) เปนแนวทางแบบองครวม ซง
สำหรบพนทชมนำในแผนดน ตองมการ
ดำเนนการดงตอไปน
• ลดความเสอมโทรมของลมนำ โดยการ
ลดการทำลายปา
• เพมพนทปา
• ดำรงรกษาและฟนฟพนทชมนำทอยตด
ชายฝงและทราบนำทวมถงรมฝงแมนำ ซง
จะทำใหพ นท เหล าน สามารถปองก น
นำทวมได
• ปรบปรงการจดการพนทชมนำและนำ
ในลมนำ
• ฟนฟ “โครงสรางทเปนธรรมชาต หรอ
green infrastructure” เทาท ทำได:
ระบบการปองกนนำทวมตามธรรมชาตซง
เกดจากพนทช มนำในแผนดนจะชวยให
แนใจไดวาบรการอนๆ ทเกดจากพนทชมนำ
ไดรบการดำรงรกษาไวดวย
การปรบตวโดยยดระบบนเวศ
เป นพ นฐาน (Ecosys tem-based
adaptation) สำหรบพนทชมนำชายฝง
ตองมการดำเนนการดงตอไปน :
• ลดการสญเสยและการทำลายปาชายเลน
บงนำเคม เนนทราย แนวปะการง และ
พนทช มนำชายฝงอ นๆ และฟนฟพนท
ดงกลาวเทาท ทำได เพ อใหระบบนเวศ
ชายฝงมความยดหยนตอการเพมขนของ
ระดบนำทะเลมากขน
• ลดการสรางโครงสรางพนฐาน (Hard
infrastructure) สำหรบการปองกนนำทวม
บรเวณชายฝง และแทนทดวยโครงสราง
ทเปนธรรมชาต เทาทเปนไปได
• นำเขอนกนทสรางขนออกจากปาชายเลน
และบงนำเคมดานทหนไปทางแผนดน ซง
Green infrastructure : คำศพททหมายถง บทบาทของสงแวดลอม ตามธรรมชาตทสามารถเกดขนไดในการ วางแผนการใชประโยชนทดน ซงพบทงใน พนทชมนำในแผนดนและชายฝง
จะทำใหปาชายเลนและบงนำเคมดงกลาว
สามารถเคลอนตวเขาหาแผนดนเมอระดบ
นำทะเลมการเพมขน
อ น ส ญ ญ า แ ร ม ซ า ร ว า ด ว ย พ น ท ช ม น ำ
วนพนทชมนำโลก 1� 1�
การสอสารขาวสารเกยวกบพนทชมนำ“การคดเปนเรองงาย การกระทำเปนเรองยากแตการกระทำในสงทคดเปนเรองทยากทสด”Johann Wolfgang Von Goethe
เชอมโยงของรปแบบการดำรงชวตซงสงผล
กระทบตอพนทชมนำ “การทำในสงทพด”
เปนส งทาทายสำหรบแตละบคคล โดย
แนวทางการส อสารเก ยวกบพ นท ช มนำ
ในแตละบคคลจะมความแตกตางกนไป
ผท เกยวของกบพนทช มนำ และดำเนน
ก จกรรมด านการอน ร กษ และการใช
ประโยชนพ นท ช มนำอยางชาญฉลาดจะ
ดำเนนการไดอยางไรบาง?
นกวทยาศาสตร, ผมอำนาจหนาท
ในการตดสนใจ และนกสอสารทเกยวของ
กบพนทชมนำ ตองสอสารขอมล ขาวสารทสำคญ
ไปแกภาคสวนตางๆ และหนวยงานของรฐ
ททำหนาทวางแผนในสวนทเกยวของกบ
พนทชมนำ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
และผลกระทบตอความหลากหลายทาง
ชวภาพ
• การดำรงรกษาความหลากหลายทาง
ชวภาพของพนทชมนำชวยใหระบบนเวศ
พนทชมนำมความยดหยนมากขนในการ
รบมอกบการเปลยนแปลงทเกดขนทงทเกด
จากธรรมชาตและมนษย
• ความหลากหลายทางชวภาพ ระบบ
นเวศและชนดพนธ ในพ นท ช มนำ อย
ภายใตการคกคามจากผลกระทบของการ
เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ซงการจดการ
พ นท ช มน ำท เหมาะสมจะช วยลดผล
กระทบดงกลาว
• การบรรเทาการเปล ยนแปลงสภาพ
ภมอากาศเปนเร องท เก ยวของกบกาช
คารบอน ในขณะท การปรบตวตอการ
เปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนเร องท
เกยวของกบนำ
• แนนอนวานำมอทธพลตอผลกระทบ
จากการเปล ยนแปลงสภาพภม อากาศ
ความมนคงดานนำและอาหารเปนประเดน
หลกสำหรบทกๆ ประเทศ ดงนนผจดการ
และภาคสวนทเกยวของกบนำจงมบทบาท
สำคญในยทธศาสตรการปรบตว ขอมล
ขาวสารทสำคญสำหรบภาคสวนเหลานคอ
ระบบนเวศพ นท ช มน ำเป นโครงสร าง
พนฐานตามธรรมชาตทชวยในการปรบตว
ตอการเปล ยนแปลงสภาพภม อากาศ
การตองเผชญกบปญหานำทวมลดลงได
โดยการฟนฟบทบาทหนาทของพนทราบ
นำทวมถงโดยเฉพาะเมอมการวางแผนการ
ใชประโยชนพนทมศกยภาพ เปนการฟนฟ
และทำใหเกดการบรการของระบบนเวศ
จากพนทชมนำ ซงเกดประโยชนตอผคน
ทงสองดาน เชนเดยวกบการปองกนผล
กระทบจากการเพมขนของระดบนำทะเล
สามารถดำเนนการไดโดยการจดการพนท
เราทกคนลวนมบทบาทหนา
ทในการจดการกบปญหาการเปลยนแปลง
สภาพภมอากาศและผลกระทบทจะเกดขน
ไมตองสงสยวาในระดบบคคล โดยเฉพาะ
ในประเทศทพฒนาแลว จำเปนตองมการ
ตดสนใจเก ยวกบรปแบบการดำรงชวต
ไดแก การใชประโยชนทรพยากรนำและ
พลงงาน พฤตกรรมการกน และพฤตกรรม
อนๆ ซงไมยงยน และการไมไดคดถงความ
1� วนพนทชมนำโลก1�
เราทกคน ประเทศกำลงพฒนาและประเทศพฒนาแลว โดยเฉพาะลกหลานของเรา กำลงเผชญกบความทาทายอยางหนกจาก
ผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพทควบคมไมได
แตไมใชวาจะสนหวง เพราะเราสามารถชวยได “ผททำงานเกยวของกบพนทชมนำ” เปนผทสามารถเผยแพรขอมล
เกยวกบการดำเนนการในการ ดแลรกษาพนทชมนำ เพอแกปญหาระดบโลกดงกลาว
ชมนำชายฝง เชน ปาชายเลน และบงนำเคม
ซงเปนการบรรเทาการเปลยนแปลงสภาพ
ภมอากาศ โดยการเกบกกกาชคารบอน
และการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพ
ภมอากาศ และการสรางความปลอดภยให
ระบบนเวศ จากทงสองกรณ การแกปญหา
โดยวธการทางธรรมชาตสำหรบพนทชมนำ
ความหลากหลายทางชวภาพ และผคน
จะดกวาการใชโครงสรางพนฐานทางดาน
วศวกรรม
• พนทช มนำและความหลากหลายทาง
ชวภาพในพนทช มนำสามารถชวยในการ
บรรเทาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
โดยการเกบกกกาชคารบอน และสภาพ
ภมอากาศและฝนทตกในพนท
• นโยบายการปรบตวทผดพลาดจะสงผล
เสยตอพนทชมนำและความหลากหลายทาง
ชวภาพของพนทชมนำ นโยบายการนำนำ
ไปใชในการชลประทานมากข นสำหรบ
การผลตอาหารในชวงทมการขาดแคลนนำ
จะเปนการลดความสามารถของพ นท
ชมนำในแผนดนในสวนทเกยวของกบการ
เพาะ เล ย งส ต ว น ำ และการประมง
การปรบปรงผลผลตอาหารเปนหน งใน
ปจจยและความบงเอญทไปลดประสทธภาพ
ของนโยบายการปร บต วด านอ นๆ
ยทธศาสตรและนโยบายการปรบตวท ม
พ นฐานดานระบบนเวศจะชวยในการ
หลกเลยงผลกระทบดานลบทเกดจากการ
ปรบตวทใชแนวคดแบบแยกสวน
เอกสารอางองทเปนประโยชนในการเรยนรเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ • Climate Change 2007: Synthesis Report. Contribution of Working Groups I, II and III to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate.www.ipcc.ch/publications_and_data/publications_ipcc_fourth_assessment_report_synthesis_report.htm
• Wildlife in a Changing World: An analysis of the 2008 IUCN Red List of Threatened Species. http://data.iucn.org/dbtw-wpd/edocs/RL-2009-001.pdf
• Millennium Ecosystem Assessment, 2005. Ecosystems and Human Well-being: Wetlands and Water Synthesis. www.millenniumassessment.org/documents/document.358.aspx.pdf
• Ramsar COP10 DOC.25: Additional information on climate change and wetland issues. www.ramsar.org/pdf/cop10/cop10_doc25_e.pdf
• The Natural Fix: the role of ecosystems in mitigation. www.grida.no/_res/site/¬le/publications/natural-¬x/BioseqRRA_scr.pdf
พนธกจของแรมซาร คอ
“การอนรกษและใชประโยชนพนทชมนำอยางชาญฉลาด โดยการดำเนนกจกรรมในระดบทองถนและระดบชาต รวมถง
ความรวมมอในระดบนานาชาต เพอสนบสนนเปาหมายการพฒนาอยางยงยนทวโลก”
รายละเอยดเพมเตมเกยวกบอนสญญาแรมซารและงานของอนสญญา สามารถดไดจากเวปไซดซงจดทำโดยอนสญญาแรมซาร
และมการปรบปรงขอมลทกวน :
www.ramsar.org
กรณาสงรายงานเกยวกบกจกรรมวนพนทชมนำโลกของคณมาท :
Ramsar Convention SecretariatRue Mauverney, 28
1196 Gland, SwitzerlandTel: +41 22 999 0170Fax: +41 22 999 0169
e-mail: [email protected]
การดแลรกษาพนทชมนำคำตอบสำหรบการแกปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
องคการพนทชมนำนานาชาตประจำประเทศไทยต ปณ. 95 ปณฝ. คอหงส อ.หาดใหญ จ.สงขลา 90112
โทรศพท/โทรสาร : 074-429307Website : http://thailand.wetlands.orgE-mail : [email protected]
RamsaR Convention on WetLanDswww.ramsar.org
