YANGIN GÜVENLİĞİ

Ateş binlerce yıldan beri kullanılmakta ve yaşamımız için gerekli olan temel unsurlardan biridir. Çok yararlı olması yanında zararları ile de

tarih boyunca iki yönlü güç olarak karşımıza çıkmıştır. Ateş ile birlikte yaşamamızda yer alan yangın, potansiyel bir tehlike olarak yaşam

koşullarının değişmesine paralel olarak artmıştır. İnsanoğlunun karşısına önce doğal yangınlar çıkmıştır. Gelişen teknoloji ile birlikte

yangın değişik boyutlar kazanmıştır. Artan nüfus ve farklı enerji türlerinin kullanılması ile elektrik, mekanik ya da kimyasal etkenlere

bağlı olarak konut, endüstriyel tesis, orman, ulaşım araçları yangınları yanı sıra patlayıcılar, LPG, doğal gaz ve nükleer maddeler sebebi ile

de yangınlar çıkmaktadır.

GİRİŞ

F E R M A N

İSTANBUL KADISINA HÜKÜM Kİ ;

İSTANBUL ARADA SIRADA YANGINSIZ OLMUYOR . YANGINI ÇIKAR ÇIKMAZ ÖNLEMEK İÇİN NE GEREKİRSE, HERŞEYDEN MÜHİMDİR.

İSTANBUL EHALİSİNDEN HERKES, EVİNİN DAMINA KADAR ULAŞACAK BİR MERDİVEN BULUNDURACAKTIR.

VE YİNE HERKES , EVİNDE BİR BÜYÜK FIÇI DOLUSU SU BULUNDURACAKTIR. BİR YERDE YANGIN ÇIKTIĞI GİBİ, ORADAN KİMSE KAÇMAYACAKTIR. HERKES ADAMLARI VE KOMŞULARI İLE , YENİÇERİLER VE SAİR HALK

YETİŞİNCEYE KADAR YANGINI SÖNDÜRMEYE ÇALIŞACAKTIR. HER İKİ ÜÇ AYDA BİR BİLHASSA YANGIN TEHLİKESİNE FAZLA MARUZ

BULUNAN YERLER TEFTİŞ EDİLECEKTİR. EVLERİNDE MERDİVENLERİ

VE SU DOLU FIÇILARI BULUNMAYANLAR TUTULUP SUBAŞIYA TESLİM EDİLECEKTİR VE CEZAYA ÇARPTIRILACAKTIR.

12 MART 1579

ÜÇÜNCÜ MURAT

PADİŞAH

YANICI MADDE

ISIOKSİJEN (O2)

Isı bir enerji şekli olup, Bir cismin sıcaklığının artmasına neden olan fiziksel bir etkidir.

Doğal ve yapay olmak üzere iki türlüdür:

- Doğal Kaynaklardan Gelen Isı: Güneş, yıldırım, volkanlar

- Yapay Kaynaklardan Gelen Isı: Soba, kalorifer, ocak

ISI KAYNAKLARI

ISI

OKSİJEN (O2)

Oksijen kendisi yanmayan fakat yanmayı gerçekleştiren renksiz ve

kokusuz bir gazdır. Yanma reaksiyonu için gerekli oksijen

genellikle havadan sağlanır. Havada % 21 oranında oksijen bulunur.

Ortamdaki Oksijen miktarının % 16 civarında olması yanma olayı

için gerekli ortalama değerdir.

YANICI MADDELER

GAZLAR SIVILAR KATI MADDELER

Doğal gazPropanBütün

HidrojenAsetilen

Karbon monoksitve diğerleri

BenzinGaz yağı

Alkol BoyaCila

Zeytin yağıMazot

ve diğerleri

KömürPlastikAğaçŞekerKağıt

HububatKumaş

SamanMum

MantarGresDeri

ve diğerleri

YANICI MADDE

Yanma olayı yangın üçgeninin oluşması şekilde gösterilir:

YANMA

Maddenin ısı ve oksijen (O2) ile birleşmesi (reaksiyonu) sonucu oluşan kimyasal bir olaydır.

YANICI MADDE

ISI

OK

SİJ

EN(O

2)

YANMA ( ATEŞ ) ÜÇGENİ

REAKSİYON

A - Yavaş yanma

B - Hızlı yanma

C - Parlama – patlama şeklinde yanma

YANMANIN ÇEŞİTLERİ

D - Alevsiz Yanma ( Kendi kendine yanma)

Yanıcı maddenin bünyesi itibari ile yanıcı buhar veya gaz meydana getiremediği halde, yeterli ısının ve yeterli O2 'nin bulunmaması halinde oluşan yanma

çeşididir. Demir (Fe) ve bakır (Cu) gibi metallerin havadaki

oksijen (O2) ve hava ısısı ile oksitlenmesi olayında olduğu gibi yanıcı buhar veya gaz çıkarmamakta, demiroksit (FeO) ve bakıroksit (CuO) oluşmakta. Canlıların hücre solunumu olayı da bir nevi yavaş

yanma olayıdır. Alev, ışık ve belirli bir ısı göstermezler.

B- Yavaş Yanma:YANMA ŞEKİLLERİ

C- Hızlı Yanma :

Alevli yanma : Yanmanın bütün belirtilerinin oluştuğu bir olaydır.Yanmanın belirtileri alev, ısı, ışık ve

korlaşmadır. Bazı maddeler (parafin ve mum ) katı halden önce sıvı hale daha sonra da buhar veya gaz

haline geçerek yanarlar.

Bazıları ise doğrudan yanabilen buhar çıkarırlar. Örneğin naftalin gibi. Bazı maddelerde doğrudan

doğruya yanabilen gazlar çıkarırlar. Örneğin odun, kömür...

İki grupta incelenir: YANMA ŞEKİLLERİ

Korlaşma: Bazı maddeler buharlaşmadığı için yanıcı gaz çıkarmaktadır. Bu gibi maddelerin yanması korlaşma halinde olmakta, alevlenme olmamaktadır. (kok ve odun kömürü ile

sigara)Alevlenme de olduğu gibi ısı ve ışık bariz şekilde görülmekte

ve hissedilmektedir.

C- Hızlı Yanma :YANMA ŞEKİLLERİ

D- Parlama- Patlama Şeklinde Yanma:

Kolayca ateş alan maddelerde görülen bir olaydır. Örnek: benzin, LPG ve doğalgaz gibi.

Maddenin tamamının ısı veya vurma - çarpma gibi bir etki altında bir anda büyük ölçüde genişleyerek çeşitli gazlar

oluşturması ve etrafını zorlayıp patlamalar şeklinde yanması olayıdır. Örnek: Asetilen gazı

Patlama büyüyen yanma hızı ile oluşur .

YANMA ŞEKİLLERİ

Parlama :

Patlama :

Alevsiz yanma kendi kendini besleyen ve bunun için gerekli ısıyı yakıtın oksidasyonundan temin eden ekzotermik reaksiyon

dalgasıdır.Alevsiz yanmanın olması için düşük sıcaklıktaki bir ısı kaynağı

tarafından ısıtılması gerekir

F- Alevsiz Yanma ( Kendi kendine yanma):

Tam yakıt oksidasyonu gerçekleşmez, sıcaklık ve yanma hızı düşüktür. Sıcaklığın yüksek olması halinde açığa çıkan uçucu

madde oksijenle birlikte alevli yanar. Beziryağına batırılmış bez parçasının kendiliğinden yanması, gübre, yapraklar ve taze

otlar (nebatlar)gibi.

YANMA ŞEKİLLERİ

YANMANIN ÜRÜNLERİ

Duman, ısı, alev ve zehirli gazlardır. Dumanın birleşiminde zehirli gazlar bulunur. Karbonmonoksit, karbondioksit, kükürtdioksit,

kükürtlü hidrojen, siyanid ve amonyak gibi gazlardır.

YANGIN ;

ortamda her zaman ve bir arada mevcut olan,

"OKSİJEN", "YANICI MADDE" ve "ISI" nın, kontrol dışında,

birleşmesi ile, " IŞIK " ( Alev ) ve " KUVVETLİ ISI " nın

açığa çıkması sonucu çevreye yayılması, büyümesi yaşam ve çevreye

zarar verme niteliğine bürünmesidir.

YANMA VE YANGIN

Yanıcı madde, oksijen ve ısı ( KLASİK YANGIN ÜÇGENİ ) unsurlarının,

kontrol dışında bir araya gelerek, kimyasal zincirleme tepkime ile

birleşmesi sonucunda meydana gelen olayın gözle görülebilen kısmına

ALEV, ( ALEVLİ YANMA - AKTİF YANMA ) denir.

ALEV

YANGIN

kontrol dışında Yanma olayı

! ! !

YANGININ,

. ilk aşamasında, KOKU,

· ikinci aşamasında, DUMAN,

· üçüncü aşamasında, ALEV görülür.

Bir cismin yanabilmesi için, en az ortamda % 14 - % 16 oranında OKSİJEN bulunması gereklidir.

(Normal şartlar altında, havada bulunan OKSİJEN oranı % 21’dir. )

Yangınları çeşitli gruplar altında toplamak yanıcı madde cinslerine göre yapılmıştır. Bu sınıflama aşağıda belirtildiği gibi dört ana grupta

belirlenmiştir.

A SINIFI: Katı yanıcı maddeler yangını

B SINIFI: Sıvı yanıcı maddeler yangını

C SINIFI: Gaz haldeki yanıcı maddeler yangını

D SINIFI: Yanabilen hafif metaller yangını

Yangın Çeşitleri ve Sınıflaması:

ÇEŞİTLİ ODUN, KÖMÜR, KAĞIT,OT, KAVUÇUK, TEKSTİL

MADDELERİ,ŞEKER, DERİ VB.


A TÜRÜ YANGIN YANICI KATI MADDELER

GAZ YAGI,BENZİN,MAKİNA YAĞLARI, MAZOT,

ALKOL,VERNİK, YAĞLI BOYALAR, VB.


B TÜRÜ YANGIN YANICI SIVI MADDELER

(METAN, PROPAN, BÜTAN, LPG ASETİLEN,DOĞALGAZ,HİDROJEN

KARBONMONOKSİT VB.)


C TÜRÜ YANGINYANICI GAZ MADDELER

(ALÜMİNYUM, MAGNEZYUM, SODYUM, POTASYUM, LİTYUM VE BUNLARIN ALAŞIMLARI İLE KARIŞIMLARI)


D TÜRÜ YANGIN YANABİLEN HAFİF METALLER

A — Yangınlardan korunma önlemlerinin alınmaması,

B — Bilgisizlik,

C — İhmal ve dikkatsizlik,

D — Kazalar,

E — Sıçrama,

F — Sabotaj,

G — Tabiat olayları.

Yangının Sebepleri (Nedenleri)

Yangına sebebiyet veren nedenlerin başında kullanılan madde ve

malzemelerin özelliklerine göre yanmalarını önleyici tedbirlerin alınmaması gelmektedir. Elektrik sistemiyle ilgili tesisat ve sigorta sistemlerinin yeterli düzeyde yapılmaması, binalarda

çatı kirişleri ile baca ilişkilerinin gereği gibi düzenlenmemesi,

bacaların yeterli özenle sıvanmaması, Likit Petrol Gazı kullanırken tüp

kullanımı ile ilgili gerekli önlemlerin alınmaması, soba ve kalorifer

sistemlerinde gerekli tertibatın alınmayışı ve gerekli periyodik temizlik ve bakımlarının yapılmaması, yangın bölme

duvarlarının bulunmaması.

Yangınlardan Korunma Önlemlerinin Alınmaması:


Bilgisizlik:

Kullanılan madde ve malzemelerin yangına sebebiyet verebilecek özelliklerinin bilinmemesi, yangın önlemlerinin ne şekilde alınacağını bilmemek ve öğrenmemek, tavan arası ve

çatıya kolay ve çabuk tutuşabilecek eşyalar koymak, yakıt depoları veya yakıtla çalışan yerlerde kıvılcım çıkartacak

etkenlerin bilinmemesi.


İhmal ve dikkatsizlik:

Kullandığımız madde ve malzemelerin yanıcı niteliğine göre alınacak tedbirler hakkında bilgi sahibi olunduğu halde, hatta

bu önlemlerin pek çoğu da alındığı halde ihmal yüzünden yangınlar olabilmektedir. ağaçlık yerlerde söndürülmeden atılan kibrit, sigara izmariti gibi maddeler, Likit Petrol Gazı Tüplerinin kibritle kontrol edilmesi, prizde ütü ve ocak fişi

unutulması, piknik tüpleri üzerine geniş tabanlı tencere, kazan konularak uzun süre ısıtılması, sigortaya gereğinden fazla tel

sarılması yanıcı maddenin üzerine veya yakınına yanan cisimlerin konulması vb. yapılmaması bilindiği halde ihmal

edilerek yapılan işler.


Kazalar:

İsteğimiz dışında meydana gelen bazı olaylarda yangına sebebiyet verir.Trafik kazaları araç yangınlarına, iş kazaları makine ve bina yangınlarına soba vb. cihazlarda meydana

gelen kazalar bina yangınlarına sebebiyet verirler.


Sıçrama:

Direkt olarak yangın sebebi olmamakla birlikte yanıcı maddenin üzerine düştüğü zaman yangına sebebiyet veren yanan

cisimlerden koparak etrafa sıçrayan parçacıklardan meydana gelen yangın etkenidir. Fabrika ve atölyelerde kaynak ve

taşlama makinelerinden sıçrayan kıvılcımların etrafta bulunan benzin, mazot vb. maddeler üzerine düşmesi, sobadan sıçrayan

yanan kömür parçalarının halı, kilim vs. maddeler üzerine düşmesi.


Sabotaj:

Çeşitli amaçlar için bilerek ve isteyerek yangın çıkartılmasıdır. Tarla, ev yeri açmak amacıyla ormanların

yakılması bina, işyeri ve tesislerin kundaklanması gibi kasti olaylar.

Tabiat Olayları:

Tabi olarak kendiliğinden ortayı çıkan yangınlardır. Deprem, yıldırım düşmesi, güneş ışınları, volkan.


a— Bacalar,b— Sigara, kibrit,c— Kıvılcım,d— Elektrik,e— Benzin,f— Likit Petrol Gazı, Doğal Gaz,g— Hayvanlar,h— Yıldırım,ı— Güneş Işığı,

Yangının etkenleri:

Yakıt ile hava oksijeninin birleşmesi sonucu oluşan yanma olayında açığa çıkan çeşitli gazların, yanmanın sürdürülebilmesi için yanma ortamından dışarı atılması gerekir. Gazların yanma ortamından dışarı atılmasını sağlayan yapı bölmesine "BACA"

denilmektedir. Kullanılan yakıtın cinsine göre; soba boruları 1-2 ayda bir temizlenirken bunların bacaları yılda en az 2, kalorifer

ve mutfak bacaları ise yılda 1 kez temizlenmelidir. Aksi halde is-kurum bağlayan baca iç cidarı zaman içerisinde yüksek ısı ve

olası kıvılcımla tutuşarak yanmaya başlar.

Bacalar :Yangının etkenleri:

Dikkatsizlik yüzünden çıkan yangınların sebepleri arasında bilhassa sigara başta gelmektedir. Sigara ateşinin ortalama sıcaklık derecesi 800 C o civarında olduğu söndürülmeden

atılan sigaranın yanıcı, patlayıcı ve parlayıcı maddelere teması neticesinde yangın çıkabilir.

Söndürmeden yere atılan bir sigaranın, rüzgar tesiri ile sürüklenerek temas ettiği yanıcı maddeyi tutuşturduğu bir gerçektir. Kibrit başları yakıldığı zaman 450 - 470 C hararet

verir. Söndürülmeden yanıcı madde üzerine atılması o maddenin yanmasına neden olur.

Sigara ve Kibrit:


Yanan bir kütleden koparak etrafa sıçrayan küçük parçacıklara kıvılcım denir. Bu parçacıkların yanar veya kor halde bulunması

düştüğü yerdeki maddenin cinsine göre yanma olayının meydana gelmesine sebebiyet verir. Rüzgar kıvılcımın etrafa yayılmasında büyük etken olduğu kadar kül halinde ve kor

halinde bulunan parçacıkların ateş (alevli) haline dönüşmesinde de büyük etkendir.

Kıvılcım:Yangının etkenleri:

(1) Mangallarda yanan ateşler,

(2) Sobalarda yanan ateşler,

(3) Bacalar,

(4) Tren Bacaları,

(5) Motorların egzozları,

(6) Sönmemiş sigara ve pipolar,

Kıvılcımların kaynağı genellikle ;

Kıvılcım:Yangının etkenleri:

Elektrikli cihazlar modern yaşantımızın vazgeçilmez kolaylıklarındandır. Isınma ve ısıtmada, aydınlatmada,

beslenmede, temizlik çabalarında, ulaşımda, sağlık hizmetlerinde, lüks ve ehlikeyf taleplerde hep elektrikli

cihazların katkısı vardır.

Elektrikten çıkan yangınların nedenlerini genel olarak iki ana gurupta toplayarak izah edebiliriz.

(1)Elektrik enerjisini kullananların ihmal ve dikkatsizliğinden kaynaklanan yangınlar,

(2) Elektrik tesisatından kaynaklanan yangınlar.

Elektrik:Yangının etkenleri:

Elektrik enerjisinden ısı kaynağı olarak yararlanmak amacı ile yapılan cihazların kullanılmaları esnasında kullanma

talimatlarına uygun kullanılmaması, İhmal ve tedbirsizlik sebebiyle kullanımlarının bitiminden sonra fişlerinin

çekilmemesi, tesisatın uygun olarak yapılması ve sonradan yapılan ilavelerle bozulması.

Elektrik kullananların ihmal ve dikkatsizliği :

Elektrik:Yangının etkenleri:

Elektrik tesisatları talimatlara uygun şekilde yapılmaması halinde büyük bir yangın tehlikesi arz eder, ısı nedeniyle elektrik

kablolarında meydana gelen erimeler neticesinde tellerin birbirine teması (kısa devre) ile ortaya çıkan şiddetli akımın kolay yanabilen maddeleri tutuşturarak yangın çıkarması

mümkündür.

Kısa devreler elektrik nakil hatlarının kemirici hayvanlar tarafından tahribi neticesinde de oluşabilirler.

Elektrik sigortalarının atması halinde yenisi ile değiştirilmeyip tel sarılarak kullanılması, sarılan bu telin kalın olmasının

yangınlara sebebiyet verdiği de bilinen bir gerçektir.

Elektrik:

Tesisattan kaynaklananlar:


Benzin petrolden elde edilen kolaylıkla yanabilen bir sıvı maddedir. Benzin ve benzeri maddeler (mazot, tiner, alkol,

solvent, gazyağı vb.) kolaylıkla buhar haline geldiklerinden hava ile karışarak kolaylıkla yanıcı hale gelirler.

Benzin buharı bulunan veya bulunabilecek yerlerde alev ve kıvılcım çıkartan alet, malzeme kullanılmamalıdır.

Benzin:Yangının etkenleri:

Sıvı petrol gazı da dediğimiz bu gaz petrol yan ürünlerindendir. Ham petrolün damıtılması sırasında elde edilen ürünlerin yanı

sıra hidrokarbon sınıfı (etan, metan, propan, bütan, etilen metilen vb. gazlar) gaz maddelerde ortaya çıkmaktadır.

Renksiz, kokusuz ve zehirsiz bir gazdır.Ancak fiziksel özelliklerinden dolayı basınç altında sıvı hale gelebilen ve üzerinden basınç kaldırıldığı zaman tekrar gaz

haline dönen propan ve bütan gazı sanayi ve evlerde yakacak olarak geniş bir kullanım alanı bulmuştur.

Bu gazlar kullanılması sırasında gerek kullanan gerekse imalat hataları nedeniyle yangınlara sebebiyet vermektedirler.

Likit Petrol Gazı (LPG) :


Doğal gaz havadan hafiftir.

Doğalgaz renksiz, kokusuz ve zehirsiz bir gazdır.

Bu sebeple, herhangi bir gaz kaçağının kolaylıkla fark edilebilmesi için doğalgaza sarımsak kokusu veren THT (Tetra

Hidro Teofen) maddesi ve TBT (Tetra Butil Merkoptan) maddesi katılmaktadır.

DOĞALGAZ


DOĞALGAZ

Doğalgaz isminden de anlaşılacağı üzere, petrolün oluşumu gibi doğalgaz olarak yer altında oluşur.

Doğalgaz yeryüzünün alt katmanlarında başta Metan (CH4) ve Etan (C2H6) olmak üzere propan (C3H8) ve Azot (N2) gibi çeşitli

hidrokarbonlardan oluşan yanıcı bir gaz karışımıdır.

Birincil enerjidir, yani çıkarıldığı haliyle kullanılabilir. Doğalgaz bulunan veya bulunabilecek yerlerde alev ve kıvılcım çıkartan

alet, malzeme kullanılmamalıdır.



HAYVANLAR

HAYVANLAR

Açık ateş kullanılan yerlerde başıboş hayvanlar (kedi ve köpek) daima yangın çıkarırlar. Evlerde kullanılan ve yanmakta olan

mum, mangal gibi şeylerin devrilmesi, kümes ve ahır hayvanlarının bulunduğu yerlere gaz lambası ve mum gibi açık

ateşli aydınlatıcıların bırakılması, baca ve soba boruları yakınına hayvanlar tarafından yapılan yuvalar, depolarda,

ambar ve büyük mağazalarda bulundurulan hayvanların olası yangından tutuşarak diğer kat ve bölmelere kaçması, farelerin

elektrik kablolarını kemirmeleri.

Yangının etkenleri:YILDIRIM

Yıldırım bulutların taşıdığı elektriklerin bir buluttan diğer buluta veya bir buluttan toprağa boşalması olayıdır. Yıldırım yanıcı

maddelere isabet ederse yangınlara neden olur. Yıldırım eşyaları harap eder, insan ve hayvanları öldürür, madeni

cisimleri eritir. Yıldırımdan korunmak için paratoner tesisatı bulundurmak gereklidir.

Yangının etkenleri:GÜNEŞ IŞIĞI

İçinde hava kabarcığı bulunan camlar, bombeli gözlük camları, cam küreler, dolu veya boş cam şişelerinin güneş ışınlarını bir noktaya toplamaları sonucu cisimleri yakarak

yangın çıkarırlar.

Güneş ısısını alarak içlerinde saklayarak kurumuş ve yığın halde açıkta bulunan saman, ot, keten, kenevir, yün, pamuk gibi cisimlerin kızışma neticesi kendiliğinden ateş almaları

mümkün ise de kıvılcımla yanması da mümkündür.

YANGIN YERİNDEKİ TEHLİKELER

• YANGININ YAYILMA TEHLİKESİ

Kapalı alanlardaki yangınlarda ortalama ısı değeri 1. dakikadan itibaren hızla artar. Ortamdaki ısı 5 dakika sonra 555 dereceye , 10 dakika sonra 660 dereceye, 15 dakika sonra 720 dereceye,

30 dakika sonra 820 dereceye 30 dakikadan sonra zaman içerisinde ısı fazla artmaz.

• BİNALARIN ÇÖKME TEHLİKESİ

Binaların ısıdan dolayı iskeletinin ve taşıma sisteminin gücünü kaybettiği hallerde oluşur.

* GÖÇÜK ALTINDA KALMA TEHLİKESİ

Çöken bina enkazının altında kalarak yaralanmak veya hayatını kaybetmek.


* ELEKTRİK AKIMINA KAPILMA TEHLİKESİ

65 volt üzerindeki bir akıma temas eden kişi ölüm tehlikesi ile karşı karşıya kalır. 65 - 1000 volt alçak gerilim, 1000 volt üzeri ise yüksek gerilim olan tesisatlardır.

* İTFAİYECİNİN YANMA TEHLİKESİ

Yanan bina içerisinde alevden yada yüksek ısıdan etkilenerek zarar görmesi


KİMYSAL TEHLİKELER

-Tahriş edici kimyasallar : Söndürülmemiş kireç tozu, tuz ruhu, kalsiyum karpit, sülfürik asit ve nışadır ruhu gibi maddeler.

-İçme suyu etkileyen kimyasal sıvılar: Yakıt yağları

-Kurşun tehlikesi : Kurşun tozu yaralardan kan dolaşımına, ağız yoluyla hava ve yemekle mide ve bağırsak kanallarına girebilir.

-Oksijen tehlikesi: Sıkıştırılmış oksijen yağ ile temas ettiğinde yanma tehlikesi olur.


• ZEHİRLENME TEHLİKESİ

Yangın yerinde özellikle kapalı ortam yangınlarında itfaiyecileri yanıcı maddelerin bünyesinde çıkan duman içerisindeki zehirli gazları temiz hava solunum cihazı kuşanmadan olay yerinde çalışması esnasında görülür.

• PATLAMA TEHLİKESİ

-Gaz patlaması

-Basınçlı kapların patlaması

-Mühimmat patlaması

-Toz patlaması

- LPG YANGINLARI

- DOĞALGAZ YANGINLARI

- AKARYAKIT YANGINLARI

- BACA YANGINLARI

- ELEKTRİK YANGINLARI

- ORMAN YANGINLARI

- ARAÇ YANGINLARI

- BİNA YANGINLARI

Sıvı petrol gazı da dediğimiz bu gaz petrol yan ürünlerindendir. Ham petrolün damıtılması sırasında elde edilen ürünlerin yanı

sıra hidrokarbon sınıfı (etan, metan, propan, bütan, etilen metilen vb. gazlar) gaz maddelerde ortaya çıkmaktadır. Ancak fiziksel özelliklerinden dolayı basınç altında sıvı hale gelebilen ve üzerinden basınç kaldırıldığı zaman tekrar gaz haline dönen propan ve bütan gazı sanayi ve evlerde yakacak olarak geniş

bir kullanım alanı bulmuştur.

Bu gazlar kullanılması sırasında gerek kullanan gerekse imalat hataları nedeniyle yangınlara sebebiyet vermektedirler.

Likit Petrol Gazı (LPG) yangınları

YANGIN TÜRLERİ

Özellikleri:

(a)Hava ile karışmadıkça yanmazlar,

(b)Yanıcılık limitleri %2 ile % 8 arasındadır.

(c)Teneffüs edilmesi halinde zehirsizdirler.

(d)1 litre sıvı LPG 550 gram kadar ağırlıktadır

(e) LPG buharları havadan daha ağırdır.


YANGIN TÜRLERİ

LPG hakikatte renksiz ve kokusuzdur. Kerih esansı ile kokulandırılır.

Kap içinde tazyik altında sıvı halde iken % 10 kadar hacim değiştirebilirler.

LPG ekseriyetle propan ve bütan gazlarının karışımıdır.Bütan daha tembel fakat propan daha hareketli gazdır.

Sıvı LPG insan derisi ile temas ederse ciddi donmalar yapar.Aniden buharlaştığı için dokunduğu yeri dondurur.


YANGIN TÜRLERİ

LPG Tüplerinin Özellikleri:

Normal şartlar altında tüp içindeki tazyik 6 ila 12 atmosfer arasındadır.

Bu tüpler hakikatte 34 atmosfere kadar tahammül ederler.Tüplerin üstündeki emniyet vanaları, henüz dahili tazyik 34

atmosferi bulmadan açılacak şekilde ayarlanmıştır.Dolu bir LPG tüpü ateşe atılacak olursa patlamaz sadece emniyet vanası atar ve ateşe meşale halinde iştirak eder.


YANGIN TÜRLERİ

LPG Konusunda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:

Bu gaz tüplerle ve özel surette imal edilmiş sarnıçlı kamyon, vagon ve deniz araçları ile nakil ve tevzi edilmelidir.

Dolu tüpler üzeri açık ve yan kapları tabanla aralıklı bulunan özel araçlarla nakledilmeli, umumi ve hususi araçlarla naklinden

kaçınılmalıdır.

Satış yerlerinden evlere dağıtım yapmak için kullanılacak üzeri açık Pick-up tabir edilen kamyonetlere muayyen bir adetten fazla

tüp konulmamalıdır.


YANGIN TÜRLERİ

Dolu tüplerin muhafazasını sağlamak üzere yapılacak depolar için belediyelerce yer gösterilmeli, üzerinde iş yeri ve ikametgah, bitişiğinde bina bulunmayan, tabii ve cebri

vantilasyon tertibatı olan tek katlı depolarda bulunacak tüp adedi tespit edilmeli, dolu ve boş tüpler, arada en az bir metre

geçit bırakılmak sureti ile istiflenmelidir.

Bilhassa resmi, daire ve müessese, hastane, kışla, otel, okul, han, sinema, tiyatro gibi halkın toplu bulunduğu yerlerde

parlayıcı ve patlayıcı maddeler bulunmamalıdır.


YANGIN TÜRLERİ

Depo ve satış yeri arasında en az 50 metre mesafe bulunmalı ve bu mesafe her ne suretle olursa olsun ihlal edilmemeli ve

korunmalıdır.

Likit Petrol Gazının havadan ağır olduğu ve bu tüplerin kaçak yapması halinde gazın zeminde toplanacağı kaydedilmişti.

Zemin seviyesinden aşağı yerlere bodrumlara dolu tüp

konulmamalıdır

Dolu tüplerin konulduğu yerin bitişiğindeki binalarla kapı ve pencere vasıtasıyla da olsa irtibat bulunmamalıdır.


YANGIN TÜRLERİ

Tüplerin konulduğu zemin ıslak ve rutubetli olmamalı ve ateşe dayanıklı malzemeden yapılmış olmalıdır,

Bilhassa kapalı çarşılarda, pasajlarda, iş hanlarında, toplu halde yatılan yerlerde, eğlence yerlerinde ve patlayıcı ve parlayıcı

madde depoları ile karpit depolarının altında veya bitişiğinde her ne suretle olursa olsun satış dahi yapılmamalıdır.

Patlayıcı ve parlayıcı madde; karpit depo ve satış yerleri dışında kalan iş yerlerinde iki dolu tüpten fazla bulundurulmamalıdır.


YANGIN TÜRLERİ

LPG Emniyet Kaideleri:

LPG Tüpleri daima dik tutulur ve dik olarak depolanır.

Gaz kaçıran tüpler araziye götürülerek akıtılır.

LPG Tüpleri tamamen doldurulmaz. % 10 genişleme payı olarak boş bırakılır.

LPG Tüpleri civarında tahta, kağıt, odun gibi yanıcı maddeler depo edilmez.

Yanmakta olan LPG tüpünün civarındaki tüpler ve varsa yanıcı malzemeler devamlı olarak soğutulmalıdır.


YANGIN TÜRLERİ

Yakıt ile hava oksijeninin birleşmesi sonucu oluşan yanma olayında açığa çıkan çeşitli gazların, yanmanın sürdürülebilmesi için yanma ortamından dışarı atılması gerekir. Gazların yanma ortamından dışarı atılmasını sağlayan yapı bölmesine "BACA"

denilmektedir.

Baca:

Bacalar komşu yüksek binanın çekişi bozan etkisini azaltmak amacıyla mümkünse bu binalardan en az 6 m uzaklıkta

bulunacak ve ait olduğu bina mahyasının en az 0.8 m üzerine kadar çıkarılacaktır.

YANGIN TÜRLERİ

Baca ve borular kullanılan yakıtın cinsine göre; soba boruları 1-2 ayda bir temizlenirken bunların bacaları yılda en az 2,

kalorifer ve mutfak bacaları ise yılda 1 kez temizlenmelidir. Aksi halde is-kurum bağlayan baca iç cidarı zaman içerisinde

yüksek ısı ve olası kıvılcımla tutuşarak yanmaya başlar. Bacaların temizliğinden bina yöneticisi sorumludur.

Baca üzerine kıvılcımların yayılmasını önlemek için bir kafes konulmalıdır. Bacadan çıkan alev ve kıvılcım başka bir çatıya, çevrede bulunan ormanlık bölgeye, samanlık, harman gibi

kurumuş yanmaya hazır yanıcılar üzerine düşerek yangınlara sebebiyet verirler.

BACA YANGINLARI VE NEDENLERİYANGIN TÜRLERİ

Bacanın iç yüzeyini kaplayan kurum saf karbondur ve son derece yanıcıdır. Kurum yanma sıcaklığına ve yeterli

oksijene ulaştığı anda baca yangını başlar.

Baca yangını söndürülmediği taktirde çatının ve binanın da yanmasına sebep olur. Bacalarda oluşacak muhtemel

yangınlarda, baca alttan ve üstten ıslak veya asbest tabir edilen bezden tampon yapılarak kapatılır ve oksijensiz

bırakılır.


- Baca duvarlarının iç ve dış yüzeyleri uygun biçimde sıvanmalıdır. Sıvasız olan bacalar yandığı zaman muhtelif çatlaklardan (aralıklardan) çatı içerisine ve çatı üzerine sıçrayan kıvılcımlar çatı yangınlarına neden olur.

-Bacaların metal olması halinde kullanılan malzeme sıcağa ve dumana karşı kimyevi ve fiziki değişiklik yapmayacak özellikte olacaktır.

-Yalıtımsız metal bacaların, döşeme ve çatı arsında geçirilmesi yasaktır. Metal bacaların pencerelerden veya künkle yalıtılmış duvar deliklerinden dışarı çıkarılması halinde, bacaların yakından geçtiği ahşap malzeme amyant veya benzeri madde ile kaplanacaktır.


Doğalgaz isminden de anlaşılacağı üzere, petrolün oluşumu gibi doğalgaz olarak yer altında oluşur.

Doğalgaz yeryüzünün alt katmanlarında başta Metan (CH4) ve Etan (C2H6) olmak üzere propan (C3H8) ve Azot (N2) gibi çeşitli

hidrokarbonlardan oluşan yanıcı bir gaz karışımıdır. Birincil enerjidir, yani çıkarıldığı haliyle kullanılabilir.

DOĞALGAZ YANGINLARIYANGIN TÜRLERİ

Doğal gaz havadan hafif bir gazdır.

Doğalgaz renksiz, kokusuz, tatsız ve temiz bir yakıttır.

Bu sebeple, herhangi bir gaz kaçağının kolaylıkla fark edilebilmesi için doğalgaza sarımsak kokusu veren THT (Tetra

Hidro Teofen) maddesi ve TBT (Tetra Butil Merkoptan) maddesi katılmaktadır. Tam yandığında mavi bir çıkarır. Hava

ile belirli bir oranda ( %5- 15) karıştığında patlayıcı özelliği vardır. Doğalgazın tutuşma sıcaklığı 560 C dir. - 164 C de

sıvılaşır ve hacmi 600 kat azalır. Yandığında CO2 ve su buharı meydana gelir.

DOĞALGAZ YANGINLARIYANGIN TÜRLERİ

DOĞALGAZ YANGINLARI

Doğalgaz mutfaklarda (ocak, fırın ve mutfak cihazlarında)

Su ısıtıcılarında (şofbenler ve kombilerde)

Sobalarda (onaylı sobalar)

Kat kaloriferlerinde

Kullanılır.

Doğalgaz 40 Bar’da ülkemize geliyor. Regülaj istasyonlarında basınç 15 Bar’a düşürülüyor. Batıkent,

Çayyolu, Güvercinlik istasyonlarında basınç 4 bar’a düşürülüyor. Evler, işyerlerine bina girişlerine 51 milibar,

sayaç giriş vanalarında ise 21 milibar basınçla kullanılması sağlanıyor.

YANGIN TÜRLERİ


Doğalgaz kaçağı hissettiğinizde;

-Sayaç ve ana servis vanasını kapatınız,

Sigara içmeyiniz,

Elektrik düğmeleri ile oynamayınız, cihazları kullanmayınız,

Ortamı havalandırmak için kapı ve pencereleri açınız,

Doğalgaz acil ihbar telefonu 187’ye haber veriniz.

Doğalgaz yangınlarında, gaz akışı kesildikten sonra kuru kimyevi tozlu yangın söndürme cihazı ile müdahale yapılmalıdır.

YANGIN TÜRLERİ


Doğalgaz yangınlarında bireyler;

- En yakın itfaiye teşkilatına bizzat giderek,

-Telefon ederek ( İTFAİYE ALO 110 ),

-Telsiz kullanarak,

-Yangın alarm düğmelerini kullanılarak,

-Yangın alarm telefonlarını kullanarak

-Doğalgaz acil servisi (187) arayarak

Yangını haber verilmelidir. Ayrıca Hızır Acil, Tek, Polis gibi kurumlara bilgi verilmelidir.

YANGIN TÜRLERİ


Doğalgaz alev alırsa, yangının mı, yoksa yangın söndürüldüğünde kaçak gazın mı daha tehlikeli olduğuna karar

verilmelidir. Kaçak gazın daha büyük bir tehlike unsuru olduğuna karar verilmiş ise, gaz kaçağının kapatılması için

gerekli olan malzemelerin tümü sağlanıncaya kadar yada gaz beslemesi kapatılıncaya kadar yangının sürmesine, yakından kontrol altında tutulmak şartıyla izin verilmelidir.(insanlara,

binalara, araçlara zarar vermemesi için) Bazı hallerde borular ve yangın yerinin-civarının su ile serinletilmesi gerekir.

YANGIN TÜRLERİ

AKARYAKIT

Günlük yaşantımızda türlü alanlarda kullandığımız benzin, mazot, gazyağı vb. ürünlerin yeraltından çıkarılır ve ham

petrolün damıtılmasından elde edilir. Akıcı ve yanıcı olduklarından genel olarak AKARYAKIT adını alırlar.

YANGIN TÜRLERİ

-Akaryakıtlar suya göre daha hafiftir.

-Akaryakıtların yanabilmesi için önce buhar haline gelmesi ve sonrada hava ile karışması gerekmektedir.

-Sıvı haldeki akaryakıtlar yanmazlar.

-Akaryakıtların yanıcı olabilmek için çıkardıkları buhar havadan ağırdır. Bu nedenle bulundukları yerin alçak noktasına çökerler. Bilhassa rüzgarsız sakin havalarda çevredeki hendek ve çukurlarda, kuyularda biriken akaryakıt buharları tehlikeli durumlar oluştururlar.

-Akaryakıt buharları teneffüs edilirse zararlıdır. Baş dönmesi, baygınlık ve ölümlere neden olabilir.

AKARYAKITIN ÖZELLİKLERİYANGIN TÜRLERİ

AKARYAKITIN ÖZELLİKLERİ

•Tam dolu olan akaryakıt tanklarının veya varillerinin içlerinde ayrıca bir buhar ve hava hacmi bulunmayacağı için

patlamalarına ve yanmalarına teorik olarak imkan yoktur.

•Boş varil ve tanklar içerisinde buhar ve hava bulunabileceği için daima tehlikelidirler. Boş sarnıçlı kamyonlara, boş tank ve

varillere ateş ile yaklaşılması doğru değildir.

YANGIN TÜRLERİ

AKARYAKITLARIN YANMALARI

Akaryakıt buharlarının yanmaya başlamaları için açık alev veya ateş ile temaslarına gerek yoktur.

Yanma noktalarına kadar ısınmaları yada ısınmış bir cisimle temas etmeleri alev için yeterlidir.

Akaryakıtların yanabilmesi için buhar haline geçerek hava ile karışmaları zorunludur.

Benzin düşük sıcaklıkta buhar haline geçebilir. Mazot, uçak yakıtı, gaz yağı vb. ağır yakıtlar ısıtılmadıkça buharlaşmazlar.

YANGIN TÜRLERİ

AKARYAKIT YANGINLARININ OLUŞUMU

- Açık kaplardaki akaryakıtın buharlaşarak çevreden ateş alması,

- Temizlik nedeniyle benzin ve gaz yağı gibi petrol ürünlerinin kullanılması sonucu oluşan buharın ateşle teması,

- Akaryakıt tanklarının temizleme amacıyla kapaklarının açılması sonucu çevreye dağılan buharların ateşle teması,

- Akaryakıt buharlarının bulunduğu yerlerde çalışan motorlardan çıkan kıvılcımlarla temas etmesi ve elektrik

şeraresi sonucu,

Akaryakıt yangınları meydana gelmektedir.

YANGIN TÜRLERİ

AKARYAKIT YANGINLARININ SÖNDÜRÜLMESİ

- Akaryakıt yangınları genellikle dolum ve boşaltım tesisleri, depolama tesisler ve nakliye sırasında meydana gelmektedir.

- Akaryakıt yangınlarında boğma sistemi kullanılarak yanıcı madde ile havanın ilişkisi kesilmelidir.

- Su akaryakıt yangınlarına pülverize (yağmurlama) şeklinde işlenirse hem soğutur, hem de havayı keserek önemli rol oynar. Daha sonra köpükle birlikte kullanılmalıdır.

- Kuru kimyevi toz (K.K.T.) ve Karbondioksit (CO2) başlangıç halindeki akaryakıt yangınlarının söndürülmesinde etkilidir. Oksijenle olan teması kesmek suretiyle yangını söndürmek mümkündür.

YANGIN TÜRLERİ

-Köpük akaryakıt yangınlarının söndürülmesinde en etkili söndürürcüdür. Özgül ağırlık bakımından akaryakıt, yağlar ve sudan daha hafiftir.rüzgar 15 - 20 cm kalınlığında bir örtü oluşturarak yanan maddenin hava ile olan ilişkisini keser.Köpük rüzgar v ısıya dayanıklı, düşey ve yatay kaplama özelliği nedeniyle akaryakıt yangınlarında ana söndürücü maddedir.

-Açık alanlarda meydana gelen yangınlara önü kesilerek müdahale edilmelidir.

-Akaryakıt bulunan kapların depolandığı yerlerde meydana gelen yangınlara dışarıdan müdahale edilmeli, içeri girilmemelidir.

AKARYAKIT YANGINLARININ SÖNDÜRÜLMESİYANGIN TÜRLERİ

AKARYAKIT YANGINLARININ SÖNDÜRÜLMESİ

-Akaryakıtın çok hızlı yanması, birden parlaması, içinde bulunduğu kabı yırtması, yanarak alev seli şeklinde çevreye yayılması karakteristik özelliğidir.

-Akaryakıt yangınlarının söndürülmesinde uygulanacak yöntem ve söndürücü madde, yanan akaryakıt miktarına, içinde bulunduğu kaba ve ortama göre değişmektedir.

-Akaryakıt tank ve tankerlerinde meydana gelebilecek yangınlarda hava ile teması sağlayan tank kapaklarının kapatılası suretiyle yangının söndürülmesine çalışılmalıdır. Kapaklar kapatılamıyorsa söndürmede su ve köpük birlikte kullanılmak suretiyle yangın söndürülmelidir.

YANGIN TÜRLERİ

Elektrikli cihazlar modern yaşantımızın vazgeçilmez kolaylıklarındandır. Isınma ve ısıtmada, aydınlatmada,

beslenmede, temizlik çabalarında, ulaşımda, sağlık hizmetlerinde, lüks ve ehlikeyf taleplerde hep elektrikli

cihazların katkısı vardır.

Elektrikten çıkan yangınların nedenlerini genel olarak iki ana gurupta toplayarak izah edebiliriz.

(1)Elektrik enerjisini kullananların ihmal ve dikkatsizliğinden kaynaklanan yangınlar,

(2) Elektrik tesisatından kaynaklanan yangınlar.

Elektrik yangınlarıYANGIN TÜRLERİ

Elektrik enerjisinden ısı kaynağı olarak yararlanmak amacı ile yapılan cihazların kullanılmaları esnasında kullanma

talimatlarına uygun kullanılmaması, İhmal ve tedbirsizlik sebebiyle kullanımlarının bitiminden sonra fişlerinin

çekilmemesi yangınların çıkmasına neden olurlar. Elektrik enerjisi zamana bağlı

olarak ısı oluşturmaktadır. Her hangi bir nedenle (aşırı yük, kısa devre) oluşan ısı giderek artarsa petrol artıklarından

yapılan izoleler ısınarak yanıcı gazlar çıkarmaya başlayacak gazların tutuşmasıyla elektrik yangını meydana gelecektir.

Elektrik kullananların ihmal ve dikkatsizliği :

Elektrik yangınları

YANGIN TÜRLERİ

Elektrik tesisatları talimatlara uygun şekilde yapılmaması halinde büyük bir yangın tehlikesi arz eder, ısı nedeniyle elektrik

kablolarında meydana gelen erimeler neticesinde tellerin birbirine teması (kısa devre) ile ortaya çıkan şiddetli akımın kolay yanabilen maddeleri tutuşturarak yangın çıkarması

mümkündür. Kısa devreler elektrik nakil hatlarının kemirici hayvanlar tarafından tahribi neticesinde de oluşabilirler.

Elektrik sigortalarının atması halinde yenisi ile değiştirilmeyip tel sarılarak kullanılması, sarılan bu telin kalın olmasının

yangınlara sebebiyet verdiği de bilinen bir gerçektir.

Tesisattan kaynaklananlar:


YANGIN TÜRLERİ

Elektrik kurumu tarafından aksi belirtilmedikçe tüm teller ve metal kısımlar elektrikli olarak kabul edilmeli, sarkan kablo,

metal su ve kalorifer boruları ve demir çitlerden uzak durulmalıdır.

Yangın yerinde önce elektrik şalteri indirilerek veya sigorta sökülerek, mümkün değilse elektrik kurumundan yardım

istenerek elektrik kesilmelidir.

Elektrik yangınlarına kuru kimyevi tozlu söndürücülerle müdahale yapılmalıdır.


YANGIN TÜRLERİ


Yere düşmüş hatların çevresi tehlikelidir. Bu yüzden yere düşmüş hatlara 10 metreden daha fazla yaklaşılmamalıdır.

Yangın yerine ilgisi olmayan kişiler yaklaştırılmamalıdır.

Yangınlarda kullanılacak merdivenlerin metal olması durumunda gerilim altındaki dokunma, temas noktalarından en az 1 metre uzakta kullanılmalıdır.Şüpheli yerlerde metal

merdiven kullanılmamalıdır.

YANGIN TÜRLERİ


Elektrik akımına maruz kalmış kişilere (kazazedeye) yardım için ilk önce elektrik akımı kesilmelidir.

Elektrik kesilemiyorsa veya kesebilecek tecrübeli kişi yoksa kişi (kazazede) iyi izole edilmiş (kuru odun, kuru elbise ve

lastik zemin) bir yerden destek alınarak kablo ve makineden uzaklaştırılmalıdır.

Açık vücut kısımlarına çıplak elle dokunulmamalı, eldiven, kuru battaniye veya elbise kullanılmalıdır.

YANGIN TÜRLERİ

ORMAN YANGINLARI

ORMAN YANGINLARININ % OLARAK DAĞILIMI

• % 41 Ege bölgesi

• % 24 Akdeniz bölgesi

• % 22 Marmara bölgesi

• % 13 Diğer bölgeler

Türkiye’nin toplam orman alanı 20.7 milyon hektar, bu Türkiye’nin toplam orman alanı 20.7 milyon hektar, bu alan ülke yüzölçümünün yaklaşık % 27’sidir. alan ülke yüzölçümünün yaklaşık % 27’sidir.

YANGIN TÜRLERİ

- YILDIRIM

- KASIT

- MEÇHUL

- İHMAL - DİKKATSİZLİK - KAZA

Orman Yangınlarının Nedenleri :

ORMAN YANGINLARI

Dünyada ve ülkemizde ormanlarDünyada ve ülkemizde ormanlarıı tehdit eden en tehdit eden en önemliönemli unsurlardan birisiunsurlardan birisi,, orman yang orman yangıınlarnlarııddıır. r.

Ülkemizde çıkan orman yangınlarının;

% 95’lik kısmı insan kaynaklı

% 5’lik kısmı ise yıldırım

gibi doğal nedenler sonucu çıkmaktadır.

YANGIN TÜRLERİ

Orman yangınlarının çeşitleri :

- ÖRTÜ YANGINI : ot, yaprak, fundalık, ve çalıların yanması vb.

- TEPE YANGINI : ağaçların üst kısımlarının yanması,

- GÖVDE YANGINI : yıldırım düşmesi,

ORMAN YANGINLARIYANGIN TÜRLERİ

Orman yangınlarının söndürülmesinde kullanılan metotlar:

1- Doğrudan müdahale metodu: Bu metot yeni çıkmış yangınlarla, yakın müdahaleye imkan veren örtü yangınlarında uygulanır. 2- Dolaylı müdahale metodu: Yangının genişleyerek büyüdüğü örtü ve tepe yangınlarında bu metot uygulanır. Önemlileri şunlardır:

a- Paralel metot: Bu metotta yangının kenarına paralel olarak, insanın ve araçların çalışabileceği belli bir uzaklıktan yangın söndürme şeridi açılır. b- Karşı ateş: Yangına karşı yangını kullanma metodudur. c- Kendi haline bırakma: Devam eden yangınlarda, yangının ilerlediği istikamette yangını durdurabilecek doğal engeller varsa kullanılacak metottur.

ORMAN YANGINLARIYANGIN TÜRLERİ

Yangın söndürme çalışmalarında uygulanan metotları üç ana grup altında toplamak mümkündür:

1- Geçme(Atlama) metodu: Toprak üzerindeki yanıcı maddeleri temizleyecek ilk işçi grubunun her birisi, kendilerine ait olan şerit parçasını temizledikten sonra ilerideki en son işçinin önüne geçer ve yeni bir şerit parçası üzerinde çalışmaya başlar.2- İlerleme metodu: Bu metot geçme metoduna benzemekte, fakat burada işçi grupları tek birim olarak hareket etmektedirler. Hiçbir işçi kendi başına hareket edemez ve işçiler grup içindeki görevlerini terk edemezler.3- Tek görev metodu: Bu metot genellikle yangının kontrol altına alınmasından sonra veya yavaş ilerleyen yangınlarda kullanılır. 4- Mekanize yangın hattı metotları: Bilhassa büyük ve tehlike arz eden yangınlarda işçi ve iş makinesi kullanarak yapılan söndürme metodudur.

ORMAN YANGINLARI

Orman yangınlarını söndürme metotları:

Orman yangınlarının “ YANGIN MEVSİMİ” olarak tanımlanan HAZİRAN - EKİM ayları döneminde ve saat olarak 10.00 - 16:00 saatleri arasında

çıktığı tespit edilmiştir.

Orman yangınlarının söndürülmesinde en önemli konu yangın üçgeninin ( Oksijen, ısı ve yanıcı madde ) kırılmasıdır. Bu da yangının etrafında yanıcı maddelerden tamamen temizlenmiş bir

yangın söndürme şeridinin açılması ile mümkündür.

ORMAN YANGINLARI

Orman yangınlarına karşı alınacak tedbirler :

- Halkın eğitimi,

- Gözetleme ve ihbar kuleleri,

- Motorlu ve seyyar söndürme ekipleri,

- Yangın emniyet yolları,

- Ormanların temiz tutulması,

- Su, gölet ve havuzlar

Orman yangınlarında Ana Hedef; öncelikli olarak yangının çıkmasını önleyici tedbirler almak, yangın çıkması halinde ise en hızlı ve en

etkin şekilde müdahale etmektir.

YANGIN TÜRLERİ

ORMAN YANGINLARI

Orman yangınlarına karşı alınacak tedbirler :

- Uçak ve helikopter kullanımı,

- Haberleşme ve iletişim,

- İlk müdahale ve hazır kuvvet binaları,

- Yangın söndürme araç ve gereçleri,

- Güneş enerjisi ve jeneratörle çalışan fotoğraf makinesi yerleştirilmesi ,

- Ağır cezai tedbirler,

* Sigara izmariti atana…… 1 yıl hapis ve para cezası

* Piknik yaparken …….…...1-2 yıl hapis ve para cezası

* Kasıtlı yakanlara ……...…24 - 30 yıl hapis ve para cezası

* Can kaybı halinde…..…. müebbet hapis - ölüm cezası

YANGIN TÜRLERİ

ORMAN YANGINLARI

ARAÇ YANGINLARI VE NEDENLERİ

• Karbüratörden manifold üzerine damlayan benzinin alev alması sonucu,

• Yakıt hortumlarının zamanla aşınması, sızıntı yapması durumunda,

• Trafik kazaları ( araçların bir yere çarpması veya çarpışmaları) sonucu,

• Elektrik tesisatlarının rasgele çekilmesi (kontak) sonucu,

• Sigara izmaritinin dikkatsiz bir şekilde düşürülmesi sonucu,

• Marş dinamosunun arızalı olması sonucu,

• Akümülatörün arızalı olması durumunda,

• Kundaklama (sabotaj) olayları sonucu,

YANGIN TÜRLERİ

ARAÇ YANGINLARI VE NEDENLERİ

• Fren balatalarının aşırı ısınması sonucu,

• Açık unutulan ampul, radyo ve teyplerin kısa devre yapması sonucu,

• Açıkta, güneş altında unutulan çakmak, kibrit, kolonya vb. eşyalar sonucu,

• Oto tamirhanelerinde dikkatsizce yapılan kaynak çalışmaları sonucu,

• LPG ile çalışan araçlarda bakır boru ve hortumlardan sızan gazın elektriksel kıvılcım kaynağı ile birleşerek alev alması sonucu,

araç yangınları meydana gelmektedir.

YANGIN TÜRLERİ

ARAÇ YANGINLARINA MÜDAHALE

• Yangına müdahale durumuna göre söndürürcü madde olarak su, Kuru kimyevi toz (K.K.T.) veya köpük kullanılmalıdır.

• Araç yangınlarına yangının durumuna göre uzaktan başlayarak yaklaşılmalı,

• Aracın yakıt deposunun patlaması ihtimaline karşı dikkatli olunmalıdır.

• Araç yangınlarına araca fazla zarar verilmeden müdahale yapılmalıdır.

• Aracın motor kaputu, bagaj kısmı açılırken parlama ihtimaline karşı dikkatli olunmalıdır.

• Söndürme çalışması esnasında veya sonrası aracın akü kutup başları sökülmeli ve LPG’ li araçlarda gaz geçişi durdurulmalıdır.

YANGIN TÜRLERİ

Binalarda oluşan yangınlar genel olarak ahşap yangınlarıdır. Binalarda çıkan yangınlar çöp veya kağıt kutusunun tutuşması, elektrik kontağı, soba ve

baca gibi etkenledir. Bu etkenler binanın esas yapı malzemelerini de sararak tüm binanın tutuşması halinde büyük bir yangın ortaya çıkar.

Genel olarak ahşap yangınlarını her türlü söndürme vasıtası ve söndürme cihazları ile söndürebiliriz. ( su, köpük, kuru kimyevi toz gibi) Bina yangınları geniş çap ve alanda ortaya çıkacağı için yanıcı maddeyi ve oksijeni ortadan kaldırarak söndürme olayı yok gibidir. Bu tür yangınlar ancak ısı derecesi

düşürülerek söndürülebilir.

YANGIN TÜRLERİ

BİNA YANGINLARININ SÖNDÜRÜLMESİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

* Tuğla yığma binalarda çatı ve üst katlarda çıkan yangınlarda yanan katların enkazlarının aşağı katlara dökülmesi ihtimali olabileceğinden söndürmede

kullanılan suyun ağırlığı da buna eklenince enkazın yıkıldığı ve yığıldığı katın tabanında çökme tehlikesi belirlenecektir. Bu gibi durumlarda döşeme

dayanıklılığını tehlikeye düşürmeyecek şekilde çalışılmalı ve zeminde su birikmesine engel olunmalıdır.

* Yangın çıkmış binanın öncelikle keşfinin yapılması, binanın yapım şeklinin,içinde bulunan malzemelerin niteliğinin tespit edilmelidir.

YANGIN TÜRLERİ

* Beton kirişli, duvarları taş ve tuğla olan yığma binalarda çatı ve üst katlarda çıkan yangınlar çoğu kez döşeme ve kiriş başlarının yanmasına

neden olduğundan, döşeme ve tavanın ani olarak çökmesi söz konusudur. Yangın söndürme çalışmalarında bu konuya dikkat edilmelidir. Bu tip

binalarda tehlikeli katların altında bulunmamak, bulunma zorunluluğu var ise kapı ve pencere altlarında veya duvar diplerinde durmak gerekir.

* Tümü ahşap binalarda döşeme ve bölme arası yangınları gizli olarak var olan hava akımı ile tüm binanın dış duvarı, bölmeleri, döşeme ve tavan

aralarını sardığından binanın taşıma gücü çok azalır ve ani olarak çökmelere neden olur. Bu tip bina yangınlarının söndürülmesinde dikkatli

hareket edilmelidir.


YANGIN TÜRLERİ

* Tümü kargir (betonarme) döşeme üzerine yığılan enkaz ile söndürme için kullanılan su döşemenin taşıma gücünü azaltarak yükü taşımayacak hale getirirse orta kolonlar askıda kalmak suretiyle döşemenin çöktüğünü, dış duvar veya bölme duvarlarının tehlikeli şekilde çatladığını görmek her an

olasıdır. Döşeme üzerinde suyun birikmesine engel olmak için kapı ve merdiven önlerine yığılmış enkazın kaldırılarak suyun boşaltılması veya

döşemenin delinerek aşağı katlara akıtılması gerekir.

* Merdiven aydınlıkları, üzerine gelen çatı kısmındaki demir veya ahşap çerçeveli camlar üzerine basıldığı an kırılarak basan kimsenin merdiven

boşluğuna düşmesine neden olur. Bu gibi yerlerden geçilmesi gerekiyorsa merdiven veya kalas uzatılarak geçilmelidir.


YANGIN TÜRLERİ

* Etermit örtülü çatıların altındaki aksamın yanması veya etermit örtü üzerindeki boşluklara basılması durumunda yanan çatının içine düşme tehlikesi

vardır. Bu tip çatılarda iki termitin birleştiği yer ve altındaki kiriş ile bağlandığı noktalar en dayanıklı yerlerdir. Bu nedenle, zorunlu olmadıkça çatı üzerinde dolaşmamak gerekir. Müdahale çatı arasından, hariçten otomatik merdiven

veya diğer el (seyyar) merdivenleri ile yapılmalıdır.

* Fazla ısı ve duman bulunan görüş mesafesinin bulunmadığı kapalı yerlere girerken veya bu kısımlarda çalışırken çalışma yapanların üzerinde daima

koruyucu cihazlar ve bellerinde kılavuz ipleri bulunmalıdır. Koruyucu cihazlar yok ise bu gibi yerlere emekleyerek girilmesi duman ve ısıdan nispeten

korunmayı sağlar.


YANGIN TÜRLERİ


* Bina yangınlarında bina sahibinden bina hakkında bilgi alınmalı. Kaç bölmeli, bölmelerin giriş yerleri, içeride canlı olup olmadığı gibi sorulara

cevap istenir.

-Müdahale noktası belirlenir.

-Temiz hava solunum cihazı takılmadan kesinlikle müdahale edilmez.

-Duman patlaması olması ihtimaline karşı kesinlikle kontrol yapılır.

-Elektrik tesisatı kapatılır.

-Kapı kolları vs. gibi metal malzemelere dokunulmamalı.

-Pülverize su işlenmeli, sıvı yakıt var ise köpük kullanılmalı.

-İçeride canlı olduğu tespit edilirse içeriye kesinlikle iki kişi girmeli.

YANGIN TÜRLERİ

Yangın Söndürmede Kulla

nılan

Maddeler


nılan

Maddeler


nılan

Maddeler


nılan

Maddeler


nılan

Maddeler


nılan

Maddeler


nılan

Maddeler


nılan

Maddeler


nılan

Maddeler


nılan

Maddeler


nılan

Maddeler


nılan

Maddeler


nılan

Maddeler

Yangın Söndürmede Kullanılan Maddeler

Su:

Yangın söndürmede en fazla kullanılan madde sudur. Su serinletici, kapatıcı, akıcı, karışıcı ve yayılıcı özelliklere sahip bir maddedir. Normal hararet derecelerinde oldukça ağırdır. Bir gram donmuş (buzun) suyun,

sıfır santigrat derecedeki bu halinde, sıfır derecedeki su haline dönebilmesi için 80 kalori gereklidir. Bir gram suyun ısısını bir derece

yükseltebilmek için bir kalori gereklidir. Bu demektir ki: Su, kendi ısısını artırabilmek için oldukça önemli bir miktarda sıcaklık apsorbe (emmek)

ederek temas ettiği maddeleri soğutur.

Yangın Söndürmede Kullanılan Maddeler:


Yangın alanına püskürtülen su ısı emerek buharlaşır ve hacimce genişler, yoğunlukça oksijenden ağır olduğu için yanıcı madde üstünü ve çevresini kaplar, oksijeni ortamdan uzaklaştırır. Suyun söndürücü

özelliği yanan madde ile temasa geçmesiyle ortaya çıkar. Bu söndürme özelliği çok yönlü olup aşağıda izah edildiği şekildedir.

Su:

Su

1- Soğutucu özelliği :

Genel olarak yanan bir cismin üzerine su temas ederse temas ettiği satıh soğuyarak yanma noktasının altına iner ve yangın söner.

Bazı hallerde ateşin yayılmasını önlemek için maddeler henüz yanmaya başlamadan önce ıslatılarak serinletilir ve yanması önlenir.


Su

2- Kaplama, Boğma Özelliği:

Bir ateşi söndürmek için yeteri kadar stim meydana getirilerek, yanan bölgeden havayı kovmak yani ateşi oksijensiz bırakmaktadır. Ancak,

belli bir sıcaklığa sahip olacak stim (su buharı) yoğunlaşmaya başladığı zaman soğutucu değil tam aksine ısıtıcı bir rol oynar.

Ayrıca suyun kendisinden daha ağır sıvılar üzerinde kaplama yapacağını kendisinden hafif sıvılar üzerinde bu özelliğinin

değerlendirilemeyeceğini de hatırdan çıkarmamak lazımdır.

Bazı yanıcı maddelerin yanarken oksijen çıkarması, havanın oksijenine ihtiyaç göstermemesi durumunda suyun boğucu özelliğini

hiç düşünmemek gerekir.


Su

3- Emülsiyon İçin Kullanma Özelliği:

Birbirleriyle karışmayan iki sıvıdan biri diğerinin üzerine dağılarak küçük damlalar meydana getirir. Bu damlalar bir süre için yanıcı sıvının

üzerini kaplar, yanmayı durdurup yayılmasını önler. Fuel-Oil üzerine ince damlalar halinde püskürtülecek su yanmayı durdurur ki bu olaya

Emülsiyon denir.


Su

Karbondioksit (C02):

Renksiz, kokusuz, elektriği iletmeyen, havadan ağır bir gaz olduğundan yangın söndürücü olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır.

Akaryakıt ve elektrik kaynaklı yangınlar da kullanılan karbondioksit ( C02) yanıcı olmayıp kimyevi maddelerle pek kolay birleşmez. Gaz halinde olduğu için ateşin üzerine kolayca dağılarak yanıcı maddenin üzerini

kaplar. Yanıcı madde üzerine kendi tazyiki ile püskürür, Normal şartlar altında gaz halinde bulunan C02, soğutmak ve basınç altına alınmak

suretiyle sıvı hatta katı haline getirilebilir. Yüksek basınca dayanıklı tüpler içinde saklanan C02 genellikle tüpün içinde iken sıvı hale gelir. Ancak

tüpten dışarıya çıkarken gaz haline dönüşür. Yangın söndürme işlerinde kullanılan tüplerdeki C02 sıvı haldedir.




Belirli bir zaman dilimi içinde sıcak bir yerde bırakılıp ısısı 32 oC nin üzerine çıkacak olursa tüp içindeki sıvı aniden gaz haline dönüşecektir. Öyle ise

tüpler aşırı ısıdan uzak yerlerde bulundurulmalı, muhafaza edilmelidir.Yangın söndürme cihazları ile karbondioksit, bir ateşe doğru

püskürtülecek olursa, aniden sıvı halden gaz haline geçeceği için soğur, ya kar taneleri ya da beyaz bir bulut gibi görünerek havadan da bir buçuk defa ağır olduğu için yangının üstünü kaplar ve hava ile yangının ilgisini keserek

ateşi boğar. Karbondioksit( C02) boğucu bir gaz olduğundan havada % 9’un üzerine yükselmesi boğulmalara %20’ye yükselmesi ölümlere neden olabilir. Kapalı yerlerde ki yangınlarda karbondioksit işlendiği zaman bu

özelliğinden dolayı tehlike oluşturur.



Kapalı yer yangınlarında yangının söndürülebilmesi için yanıcı maddenin cinsine göre kapalı hacmin yeterli oranda karbondioksit gazı ile

doldurulması gerekir. Karbondioksitin söndürme özelliği yanıcı maddenin üzerinden havayı kovarak, yani oksijensiz bırakarak yangını boğma yolu ile

söndürmektir. Akaryakıt dolu madeni kaplardaki yangının söndürülmesi mümkün ise de, kaplar kızgın olduğundan karbondioksit dağıldıktan sonra

alevlenme tekrar edebilir. Çünkü karbondioksit yangını boğmuş fakat soğutmamıştır.


Karbondioksit (C02): Karbondioksit (C02):

Sodyum, potasyum, magnezyum, titanyum gibi reaktif (alkali) metal yangınlarını karbondioksit söndürmez. Çünkü bu metaller karbondioksiti ayrıştırırlar. Mesela sodyum yangınında karbondioksit kullanılırsa; C02 + 4 Na 2Na20 + C reaksiyonu gerçekleşir ki bu durumda söndürme

değil yangını büyütme sonucu çıkar.


Karbondioksit (C02): Karbondioksit (C02):

Karbondioksit yalıtkan olduğu için elektrik kaynaklı yangınlarda da etkilidir. Zira elektrik genelde kıvılcım çıkararak çevresindeki maddelerin

yanmasına neden olur. Bu nedenle çevrede tutuşan madde karbondioksit ile sönebilecek cinsten ise karbondioksitli cihazların

kullanılması doğru olur. Aksi halde beklenen sonucu alamayabiliriz. Bu nedenle, elektrik kaynaklı yangınlarda önce elektriğin kesilmesi, daha

sonra yangının sınıfına göre yangına müdahalede bulunulması gerekir.


Karbondioksit (C02):Karbondioksit (C02):

Kuru Kimyevi Toz:

B ve C sınıfı yangınlar için kullanılan tozlar, sodyum bikarbonat asıllı tozlardır. A, B, C sınıfı yangınlarında kullanılan tozlar ise Amonyum Fosfat

asıllı bileşiklerden meydana gelmektedir. Kuru kimyevi tozlar, akaryakıt yangınlarında, elektrikle çalışan makinelerin yangınlarında kullanılmaktadır.

Kuru kimyevi tozlar, genellikle sodyum, bikarbonat (Na HC03) asıllıdır. Ancak depolama muhafaza ve kullanılışı kolaylaştırmak amacıyla içlerine

bir takım maddeler katılır. Bu maddeler içinde en çok kullanılanları ise stearatlar, Trikalsiyum fosfattır. Bu iki madde, tozun rutubetle toprak haline

gelmesine engel olmak amacıyla kullanılır.



Kuru Kimyevi Toz:

Kuru Kimyevi Toz:

Kuru kimyevi tozlar ateşin üzerine tatbik edildikleri zaman ısı ile kimyasal reaksiyona uğrayarak ayrışır ve her biri ayrı ayrı sınıf yangınlara etkin olan sodyumbikarbonat su ve karbondioksite

dönüşerek ve ateşi söndürür.

Kuru kimyevi tozlar zehirli değillerdir. Ancak teneffüs edilen yerde bol miktarda bulunuşu, solunumu güçleştirir. Sis gibi etrafı kapladıkları

için de görüşü azaltabilirler.

Kuru Kimyevi Tozların Kullanılma Alanları:

Kuru kimyevi tozlar genellikle akaryakıt yangınlarını söndürmede kullanılırlar. Aynı zamanda elektrik akımını geçirmedikleri için elektrikle çalışan makinelerle ilgili akaryakıt yangınlarında da

kullanılırlar. Kuru kimyevi tozlar B ve C sınıfı yangınlar için daha etkili olmaktadırlar.


Kuru Kimyevi Toz:

Kuru Kimyevi Toz:


Ayrıca yanma sadece satıhta ise A sınıfı yangınlarda da kullanılabilirler. Ancak şurası unutulmamalıdır ki, kuru kimyevi tozlarla söndürülen

yangınlardan sonra yangın yerinde sıcak maddeler özellikle metaller yangın mahallinden alınmalıdır. Çünkü tekrar alevlenme meydana gelebilir. Kuru kimyevi tozların hassas elektrik cihazlarının, telefon

santrallerinin üzerine püskürtülmesi bu cihazların faaliyetlerini durdurur, zararlı olabilir.

Kuru Kimyevi Toz:

Kuru Kimyevi Toz:

Kuru Kimyevi Tozların Kullanılma Alanları:

Kuru Kimyevi Tozların Söndürücülük Özellikleri:

Kuru kimyevi tozlar ateşi boğarak, soğutarak, zincirleme yanma olayını kesintiye uğratarak söndürürler.

Bu özelliklerini sıra ile değerlendirelim.


Kuru Kimyevi Toz:

Kuru Kimyevi Toz:

Kuru Kimyevi Tozların Ateşi Boğarak Söndürme Özelliği:

Kuru kimyevi tozlar ateşe püskürtüldükleri zaman çıkardıkları karbondioksitle alevi kısmen boğarlar. Ancak ateşin sönmesinde ana

rolün çıkardıkları karbondioksit olmadığı da bilinmelidir. Çünkü söndürmede sadece çıkardıkları karbondioksit rol oynasaydı, ateşle

birleşmelerinde karbondioksit ve bu buharı çıkaran bazı tuz asıllı kimyevi bileşiklerin de ideal yangın söndürücüler olması gerekir.

Fakat bu tür tozlar ateşi söndürmede etkili olmaktadır.


Kuru Kimyevi Toz:

Kuru Kimyevi Toz:

Kuru Kimyevi Tozların Soğutucu Özelliği:

Kuru kimyevi tozlar ateşe püskürtüldükleri zaman sıcaklığın bir kısmını emerler. Mesela l8 C deki toz ateşe püskürtüldüğü zaman bir gramı 300

C yükselerek 79 kalorilik bir ısı absorbe eder.

Bu durumda kuru kimyevi tozların yangın söndürmede sadece soğutuculuk özelliklerinin de temel esas olduğu kabul edilmez.


Kuru Kimyevi Toz:

Kuru Kimyevi Toz:

Kuru Kimyevi Tozların Aleve Kalkan Olma Özelliği:

Alevli yanan bir ateş üzerine püskürtülen kuru kimyevi toz, alev ile yanıcı madde arasında bir toz bulutu meydana getirerek yanıcı

maddeyi alevden gelen sıcaklığa karşı korur. Bu da kuru kimyevi tozların söndürücü özelliklerinden biridir.


Kuru Kimyevi Toz:

Kuru Kimyevi Toz:

“Zincirleme Yanma Olayını” Engelleme Özelliği:

Yanma olayının devam edebilmesi için yanan yerde açığa çıkan bazı maddelerin birbirleriyle birleşerek reaksiyonlar meydana getirmesi

şarttır.

Kuru kimyevi tozlar açığa çıkan bu maddelerin birleşmesini engellemekte yanma zincirinin oluşmamasını sağlamaktadır. Böylece

de yangın genişleyememekte kısa zamanda sönmektedir. Kuru kimyevi tozların bu özelliği yangınların söndürmedeki en etkili

özelliğidir.


Kuru Kimyevi Toz:Kuru Kimyevi Toz:

Köpük (FOAM):

Foam kimyasal bileşiktir. Basınçlı su ile karıştığında, karışım köpük yapıcıdan tazyikle geçerken hava ile karışır ve köpüğü meydana getirir.

Yanan yüzeyi kaplayarak yanıcı maddenin oksijenle olan irtibatını keser. Soğutma, boğma, bastırma, ve ayırma özelliği vardır.

Bu nedenle iyi bir söndürücüdür.


B sınıfı ve kontrol altına alınamayan A sınıfı yangınlarda kullanılır.

Köpük (FOAM):

KÖPÜK

Köpükler genleşme oranlarına göre 3 grup da, kullanım alanları ve özelliklerine göre 5 grupta incelenir.

- Sentetik esaslı köpük

- Protein esaslı köpük

- Kimyasal köpük

- AFFF film köpük

- Alkole dayanıklı köpük

- Ağır köpük

- Orta köpük

- Hafif köpük

Genleşme oranı Kullanım ve özellikleri


Köpük (FOAM):

KÖPÜK

Sentetik köpük: A ve B sınıfı yangınların kontrol altına alınmasında, uçak hangarları ve kağıt depolarının yangın güvenliğinde,

Protein esaslı köpük: Hidrokarbon yangınlarında,

AFFF film köpük: Uçak, gemi, sıvı ve petrol rafinerisi yangınlarında,

Kimyasal köpük: Akaryakıt yangınlarında(yavaş hareket eder etkisizdir.),

Alkole dayanıklı köpük: Alkol ve solvent tipi yangınlarda (eter, keton)

kullanılırlar.

Köpüklerin kullanım alanları


Köpük (FOAM):

Köpüklerin Kullanılma Alanları:

(a) Rafineriler, kimya laboratuarları, kimyasal madde depoları,(b) Boya ve vernik atölyeleri veya depoları,(c) Akaryakıt depolama yerleri ve dolum istasyonları,(d) Artık yağların döküldüğü hendekler,(e) Akaryakıt tankerleri, kargo ambarları,(f) Hava alanları, uçak hangarları, gibi benzeri yerler.


Köpük (FOAM):Köpük (FOAM):

HALOJENLİ HİDROKARBONLAR

Alevden ısıyı emerek yanma reaksiyonunu sürdüremeyecek kadar alevi soğutmak suretiyle söndürmektir. İz, leke ve artık bırakmayan gazlaşarak

uzaklaşan bir söndürücüdür.


HALOJENLİ HİDROKARBONLAR

Hassas cihazların korunmasında, bilgi işlem merkezlerinde, laboratuarlarda, telekomünikasyon merkezleri vb. yerlerde kullanılır.

Kullanılan malzemeye zarar vermeyen, çok etkin söndürme özelliği vardır.


YANGINLARI ÖNLEYİCİ TEDBİRLER:












Yangını mutlak önleyici tedbirler düşünülemez. Zira yangını oluşturan üç unsur (yanıcı madde, oksijen ve ısı) hayatın

vazgeçilmez ihtiyaçlarıdır.

Mutlak surette yangını önlememekle beraber büyük oranda yangın ihtimalini azaltıcı, önleyici tedbirler vardır.


YANGINLARI ÖNLEYİCİ TEDBİRLER

Sabit Tesisler Yangın İhbar Yangın Söndürme Bakımından Tesisleri Bakımından Tesisleri Bakımından


İnşai Bakımdan Tesisat Bakımından Kullanma Bakımından Diğer Tedbirler Önleyici Tedbirler. Önleyici Tedbirler Önleyici Tedbirler



İnşa

i Bak

ımdan

Önle

yici

Tedbirl

er:

İnşa

i Bak

ımdan

Önle

yici

Tedbirl

er:

İnşa

i Bak

ımdan

Önle

yici

Tedbirl

er:

İnşa

i Bak

ımdan

Önle

yici

Tedbirl

er:

İnşa

i Bak

ımdan

Önle

yici

Tedbirl

er:

İnşa

i Bak

ımdan

Önle

yici

Tedbirl

er:

İnşa

i Bak

ımdan

Önle

yici

Tedbirl

er:

İnşa

i Bak

ımdan

Önle

yici

Tedbirl

er:

İnşa

i Bak

ımdan

Önle

yici

Tedbirl

er:

İnşa

i Bak

ımdan

Önle

yici

Tedbirl

er:

İnşa

i Bak

ımdan

Önle

yici

Tedbirl

er:

İnşa

i Bak

ımdan

Önle

yici

Tedbirl

er:

İnşai Bakımdan Önleyici Tedbirler

İnşai bakımdan önleyici tedbirler olarak şu hususlar üzerinde durmak gerekir.

İnşaat ve dekorasyon malzemesi:

İmkanlar ölçüsünde inşaat ve dekorasyon malzemesi yanmaz veya zor yanıcı maddelerden seçilmelidir. Estetik açıdan düşünülerek dekorasyonda ahşap malzemelerden mümkün olduğu ölçüde

kaçınılmalıdır.

İnşai Bakımdan Önleyici Tedbirler:


Ahşap çatılı binalarda bacaların inşa durumu da başlı başına bir yangın sebebidir. Bacalarda yangın sebebi olan inşaat hatalarını şöyle

sıralayabiliriz.- Bacaların çatı arasından geçirilirken payanda ve tahtalara temas

ettirilmesi. Normalde bacanın bu ahşap kısımlardan 10-15 cm. açıktan geçmesi gerekir.

- Bacaların inşası sırasında içlerinin sıvanması gerekir. Sıvanmamış bacalarda tuğla aralarında boşluklar aralıklar bulunmakta ve buralardan

kıvılcımlar çatıya geçmektedir.


Bacaların inşa durumu:


Ayrıca bu şekildeki bacalarda kurum toplanmakta kurum ise tutuşabilmekte, buradan çatıya veya depo olarak kullanılan çatı

aralarında kolay tutuşan maddeleri yakmaktadır. Baca bu şekilde inşa edilmiş ise en azından dıştan kalın bir sıva ile sıvanmalıdır.

Buradaki inşaat hatasının üçüncüsü ise, çatı üstündeki kısmının yeteri kadar yüksek olmamasıdır. Bacalar hem yangın bakımından hem de

bacanın iyi çekmesi bakımından çatının tepe noktasını aşacak şekilde yapılmalıdır. Yükseltilmemiş bacadan sıçrayacak kıvılcımlarla da

yangın çıkmaktadır.

Bacaların inşa durumu:



Ahşap çatılı binaların çatıları ne kadar uzun olursa olsun tek bölmeli çatı halinde yapılmaktadır. Bu durum ise çatının her hangi bir yerinde çıkan yangının kolayca bütün çatıyı kaplamasına neden olmaktadır. Halbuki; Bu uzun ve geniş çatılar, tuğla duvarlarla bölmelere ayrılsa,

ortalama 10 metre aralıklarla ve çatı üzerinde de 75 cm. kadar yükseltilse herhangi bir bölmede çıkan yangın diğer bölmelere daha

zor geçecek veya hiç geçmeyecektir.

Yangın bölme duvarları:



Asansör motor daireleri genellikle çatı içerisinde bırakılmaktadır. Bu durumda alt katlardaki yangın baca görevi yapan asansör boşluğu yolu

ile motor dairesine ve çatıya sıçramakta ve büyümektedir. Motor dairesinin çevre duvarları çatıyı kesip dışarı çıkmalı ve üzeri

kapatılmalıdır. Havalandırma bacaları da keza çatı arasında son bulmamalı çatıdan dışarı çıkmalıdır.

Asansör Motor Daireleri ve Havalandırma bacaları:



Kapı veya pencere söveleri (Pervaz) odalardan geçen baca duvarlarına yakın veya bitişik yapılmakta veya belirli takozlarla baca duvarlarına tutturulmaktadır. Takozların sürekli ısınması zamanla tutuşmalarına

sebep olmaktadır. Ayrıca buralara gömme dolap yapılması da çok sakıncalıdır.

Bacaya yakın yapılan kapı ve pencere söveleri:



Yangına karşı hassas yerlerin inşaat sırasında diğer bölümlerden ayrı yapılması. (Mutfak, depo, akaryakıt tesisleri kalorifer tesisatı vs.)

Yanmaz boya veya maddelerle kolay yanıcı maddelerin üzerlerinin boyanması: Bir tedbir olarak bu hususunda inşaat

sırasında dikkate alınması son derece yararlıdır.


Yangına hassas yerlerin ayrılması:


Yangın merdivenleri; inşaat yapılmadan yapının özelliği ve görünümübozulmayacak şekilde ve projede önce uygun bir yere konulur.

Yangın merdivenlerinin yerleri görülecek şekilde işaretle belirtilmelidir.Ulaşması kolay ve yakın yerlere yapılmalıdır.

Binalarda yukarıdan aşağıya doğru genişleyecek şekilde yapılmalıdır.Bina büyüklüğüne ve mevcut sayısına orantılı olacak şekilde geniş

yapılmalıdır.

Yangın Merdivenleri:



- Lüzumsuz eşyalar ile asla kapatılmamalı, kilitlenmemelidir.

- Yuvarlak yapılmamalıdır.

- Kafes şeklinde yapılmamalıdır.

- Hava sirkülasyonu olmayan yere yapılmalıdır. - Malzeme (ısınmaz malzeme kullanılır) hafif metal kullanılmalıdır.

Yangın Merdivenleri:




Tesisat Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Tesisat Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Tesisat Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Tesisat Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Tesisat Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Tesisat Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Tesisat Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Tesisat Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Tesisat Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Tesisat Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Tesisat Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Tesisat Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Tesisat Bakımından Önleyici Tedbirler

Sabit tesisler bakımından alınacak önlemler:

Elektrik tesisatına, su tesisatına, havagazı tesisatına, kalorifer tesisatına, paratoner tesisatına (yıldırımlık) ve drenaj tesisatına göre

önleyici tedbirler olarak incelenir.


Binalarda çeşitli sabit tesisler vardır. Bunların yangınla ilgili olanları aşağıda belirtilmiştir.


Elektrik tesisatının yapılmasında aşağıdaki hususlarda dikkatli olunmalıdır.

Kargir ve betonarme binalarda elektrik tesisatı (sıva içi) olarak yapılmaktadır. Bu durumda; boru ve kablolar izolasyon bakımından dayanıklı olmalıdır. Buvat, anahtar, priz, boru içi kablo ekleri çok iyi

izole edilmelidir. Tesisat baca yakınından veya üzerinden geçirilmemelidir.

Ahşap yapılarda tesisat sıva üstünden, açıktan geçirilmeli, kabloların geçtiği borular kalın olmalıdır.

Tesisatta kullanılan sigortalar otomatik olmalı, erime esasına göre yapılmış sigortalarda ise sigorta teli kablo tellerinden daha ince ve kolay

eriyici olmalıdır.



Elektrik Tesisatı:

Elektrik tesisatı genel projesinde keyfi hiçbir değişiklik, tesisat tamamlandıktan sonra da hiç bir ek yapılmamalıdır.

Tesisatın topraklama tertibatı olmalıdır.Elektrik tesisatı üç veya altı ayda periyodik kontrole tabi tutulmalıdır.

Elektrik tesisatı ile ilgili olarak yapılacak kontrollerde yetkili bir teknisyenle rapor tutmalı, eksiklerin giderilmesi için kurum amirine bir

yazı ile sunulmalıdır.


Elektrik Tesisatı:


Su tesisatı sabit tesis olarak, çıkmış yangını anında ve başlangıçta söndürebilmek için önleyici ve koruyucu bir rol oynamaktadır. Tesisatın

belirtilen görevi yapabilmesi için aşağıdaki hususlara göre tesis edilmelidir.

Tesisat, binadaki sıhhi tesisat ile yangınlarda harcanabilecek suyu sağlayacak kapasitede yapılmalıdır.


Su Tesisatı:



Su Tesisatı:

Binanın her katında ve katın genişliğine uygun olarak yangın musluğu bulunmalıdır.

Büyük binaların çatı arasında dahili yangın muslukları ile doğrudan bağlantılı su deposu yapılmalıdır.

Tek depo yapılmış ise suyun 2/3 nü yangında kullanmak üzere

tertibat alınmalı, depo üst kısmında tesisata, alt kısmından yangın musluğuna bağlanmalıdır.

Büyük binalarda hidrofor sisteminin bulunması sağlanmaktadır


Havagazı taş kömürünün, havagazı fabrikalarında 16 saat 1000-1400 ºC ye kadar ısıtılması ile elde edilen ve bileşiminde hidrojen, karbon monoksit, hidrokarbür, azot ve karbondioksit bulunan havadan yarı

yarıya daha hafif bileşiminde % 10 karbondioksit bulunması nedeniyle de zehirli bir gazdır. Gazın havadaki oranı % 8,33 den az veya % 20 den fazla olması halinde parlama veya patlama olabilir. Binalardaki

havagazı tesisatında yangını önlemek bakımından alınması gereken önlemler şunlardır;


Havagazı Tesisatı:


Tesisat periyodik kontrole tabi tutulmalıdır. Ek yerlerinde delik, açılma ve yıpranma varsa giderilmelidir.

Hava gazanın bağlı bulunduğu ocak, fırın, şofben gibi aygıtların kullanma musluğunun birkaç metre gerisinde ikinci bir musluk

daha olmalıdır.

Her dairenin veya büyük binaların her bölümünü kapsayan bir ana musluğu bulunmalıdır.

Binadaki bütün tesisatı kapatabilecek, giriş kapısı yanında bir genel musluk bulunmalıdır. Gerektiği zamanlarda bütün binanın

gazı bu ana musluktan kapatılabilmelidir.


Havagazı Tesisatı:


Kalorifer tesisatının çeşitli tipleri bulunmaktadır.

Kömürle çalışan tesisat; yakıt maddesi kömürdür.

Bunun için bacaların durumu çok önemlidir. Bacalar düzgün olmalı ve kapasitesine göre ocak bağlanmalıdır. Bacalar sık sık temizlenmelidir. Kazan dairesi ile kömür deposu olarak kullanılan yerler birbirinden ayrı olmalı bağlantı yanmayan bir kapı ila sağlanmalıdır. Her hangi birinde

çıkan yangının diğerine sıçraması böylece engellenmiş olur.


Kalorifer Tesisatı:


Fuel-oil ile çalışır tesisat: Yakıt maddesi fuel-oil adlı petrol ürünüdür.

Dikkat edilecek husus fuel-oil tanklarının kazan dairesi ile irtibatının sağlanması ile tankların nasıl konulacağıdır. Fuel-oil tankları kazan

dairesinin dışında mümkün ise asıl binanın dışında olmalıdır. Tanklar yeraltı biçiminde yapılmalıdır. Bodruma monte edilecekler ise bu

takdirde kazanlar bölme duvarlarla çevrilmelidir. Kazanlara yakıt boru ile getirilmeli boru üzerinde bir kaç yerde musluk

bulunmalıdır.




Kat Kaloriferleri: Motorin veya gazyağı ile çalışır.

Tesisatın yakıt tankı genellikle balkonlarda bulunmakta, kazanı ise evin uygun bir yerine yerleştirilmektedir. Mümkün olduğu oranda bu

şekilde bir tesisat kurulmamalıdır.




Bilindiği gibi bu tesisat, bir yangın nedeni olan yıldırım düşmesi halinde binaya zarar vermeden düşen yıldırımı toprağa geçiren bir sistemdir. Özellikle yüksek binalarda bu tür bir tesisatın yaptırılması gereklidir.

Başlıca dört parçadan oluşur:

- Yıldırım yakalama parçası, - Çatı iletkenleri, - Topraklama, - İndirme iletkenleri,


Paratoner Tesisatı (Yıldırımlık):


Tehlikeli, parlayıcı, patlayıcı maddelerle çalışan (Barut vb.) işyerlerinde yerlerde biriken tehlikeli madde artıklarının tahliyesini

sağlayan akar sistemdir.

Drenaj:Tesisat Bakımından Önleyici Tedbirler


Yangın söndürme işleminde esas ve önemli faktör ilk müdahale zamanını en aza indirmektir. Böylece yangın en az kayıpla önlenmiş olur. Bunun içinde yangının zaman geçirilmeden haber verilmesini sağlayan değişik

ve çeşitli yangın uyarı sistemleri kurulmaktadır. Bu sistemleri;

Mekanik Sistem,

Otomatik Sistem,

olmak üzere ikiye ayırabiliriz.


Yangın İhbar Tesisleri:


Mekanik Uyarı Tesisleri: Çok basit sistem olan yangın çanı ve kamu binalarının bir çoğunda bulunan kontrol panolu ve ihbar düğmeli (butonlu) uyarı sistemleri vardır.

Butonlu sistem: Bütünüyle elektrikli zil sistemine dayanmaktadır. Binada yangın çıkma olasılıklı yerlerin duvarlarına camlı bir koruyucu

içine konulmuş bir zil düğmesidir. Yangın anında cam kırılır ve düğmeye basılarak uyarı yapılır. Sesli ve ışıklı uyarıcı ile panodan yangının yeri belirlenerek yangına ekiplerle müdahale edilir. Bu durumda yangını bir

kişinin görmesi ve sistemi harekete geçirmesi gereklidir.

O halde içinde çoğu zaman insan bulunmayan ambar, depo, antrepo, müze, arşiv, galeri vb. gibi yerler için uygun bir sistem değildir.




Otomatik Uyarı Tesisleri: İçinde insanın bulunmadığı yerlerde hem bina içindekilere, hem de söndürme sistemini harekete geçirmede otomatik çalışan ayrıca şehir itfaiyesine de aynı anda bildirebilen sistemlerdir.

Bu sistem sayesinde şehir itfaiyesi anında haberdar olur. Ayrıca olay mahalline ulaşıncaya kadar görevli personelin yada otomatik yangın

söndürme sisteminin ilk müdahaleyi yapması sağlanmış olur. Bu sistemde yer alan yangını algılayacak duyar elemanları ise muhtemel yangın tehlike kaynaklarına göre seçilmelidir. Duyar uyarı elemanlarını

aşağıdaki gibi sınıflayabiliriz.




Isı Duyar Elemanları: Ortam sıcaklığında oluşan değişmeyle uyarı veren araçlardır. Bunlar iki çeşittir.

Normal sıcaklık üstü ayarlaması yapılır, ortamının sıcaklığı ayarlanan sıcaklığın üstüne çıktığında uyarı veren tiptir.

Sıcaklığın çok kısa zamanda ve hızlı yükselebileceği yerlerde tehlike sınırına ulaşmadan uyarı veren yükseltmeli tiptir.




Duman Duyar Elemanları: Genellikle yanma olayında öncelikle duman (gazlar) oluşur, dumana hassas olup uyarı

veren bu araçlar iki tiptir.

Gaz değişimini içindeki radyoaktif kaynak vasıtasıyla duyar elemandır.

Ortamdaki duman (gazların) değişmesiyle uyarı verir.

Optik olarak çalışan Fotosel prensipli duyar uyarı elemanıdır.




Alev Duyar Elemanları: Bazı yanma olaylarında duman (gaz) ve sıcaklık belirtilerinden önce alevle birlikte hızla yayılan yangınlar oluşur.

Bu tür yangınlar için kullanılan alev duyar elemanları 5 - 20 Hertz frekanslar içinde alevin yayıldığı ultraviole radyasyonu hissedebilmekte

ve uyarı vermektedir.




Patlama Duyar Elemanlar: Patlayıcı maddelerin depolandığı yerlerde kullanılan bu araçlar, patlama öncesi oluşan gazları hissederek uyarı vermektedir.




Otomatik Sabit Yangın Söndürme Tesisleri: Yangın uyarısı ile birlikte anında yangın söndürme işleminin otomatik olarak yapılmasını

düşünüyorsak sabit söndürme sistemlerinin kurulması gerekir. Ancak bu sistemler kurulmadan önce çıkabilecek yangın çeşitleri, bunlara karşı alınacak önlemler saptanmalı, gerekli planlama sonu sistem

seçimi yapılmalıdır.


Yangın Söndürme Tesisleri:


Yağmurlama (Sprinkler) Sistemi: Genellikle ısı artışı ile birlikte çalışmaya başlayan bir sistemdir. Yangın anında suyun yağmurlama veya pulverize sis şeklinde boşaltılması esasına dayanır. En yaygın

uygulama sahası olan bir sistemdir. A sınıfı yangınlar için ideal sistemdir.

Köpüklü Söndürme Sistemi: Köpük yapıcı kimyasal madde belli oranda basınçlı su ile karışarak köpük oluşturur. Yanan sıvının yüzeyini kaplar. Özellikle akaryakıt yangınlarının çıkabileceği tesislerle gemiler,

uçak hangarları gibi benzeri yerlerde kurulacak bir sistemdir.


Yangın Söndürme Tesisleri:


Kuru Tozlu Söndürme Sistemi: Kimya fabrikaları, nükleer enerji istasyonları, rafineriler vb. yerlerde tesis edilen sistemdir. Kuru kimyasal

söndürme tozunun genellikle azot veya C02 gazı basıncı ile püskürtülmesi esasına göre çalışan bu sistemin 50 -1500 kg. toz

kapasitesi vardır.

C02 (Karbondioksit) Gazlı Söndürme Sistemi: Gemilerin makine daireleri, boya kabinleri, matbaa makineleri vb. yerlerde kurulacak bir

sistemdir. C02 gazının, yüksek basınç altında çelik tüplere doldurulması yada soğutma ile alçak basınç altında bulundurulması halinde yangın

anında otomatik olarak boşaltılması esasına dayanır. Bu sistemde kullanılan tüp ve borular çekme çelik olmalı, kaynaksız imal edilmelidir.

Yangın Söndürme Tesisleri:Tesisat Bakımından Önleyici Tedbirler


Halon Gazlı Söndürme Sistemi: Telefon santralleri, makine dairelerinde, elektrik panolarında, bilgisayar odalarında, uçakların motor

bölümlerinde vb. hassas makinelerin bulunduğu yerlere halon gazlı söndürme sistemleri kurulmalıdır.

Yangın Söndürme Tesisleri:Tesisat Bakımından Önleyici Tedbirler



Kullanma Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Kullanma Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Kullanma Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Kullanma Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Kullanma Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Kullanma Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Kullanma Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Kullanma Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Kullanma Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Kullanma Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Kullanma Bakım

ından Önleyici

Tedbirler

Kullanma Bakımından Önleyici Tedbirler

Binanın, binadaki sabit tesislerin ve her çeşit eşyanın ve donatımın

kullanılmasında dikkat edilmesi gereken hususlar kullanma bakımından

önleyici tedbir olarak ele alınacaktır. Kullanmadaki hatalar, ihmaller

veya bilgisizlik bir çok yangının nedeni olmuştur ve olmaktadır.

Kullanma Bakımından Önleyici Tedbirler


Bacalarda biriken kurumlar sık sık temizletilmelidir. Baca kurumlarının tutuşması, bacaya aşırı derecede kızdırır, çatlatabilir.

Böylece bacaya temas eden ahşap kısımlar tutuşabilir. Baca çatlaklarından çıkan kıvılcımlar çatıdaki ahşap madde veya yanıcı maddelere temas ederek yangınlara neden olabilir. Bacalar yakıtın

cinsine uygun olarak sık sık temizlenmelidir. Soba bacaları en çok iki ayda bir, kalorifer ve mutfak bacaları ise ayda bir kere kontrol edilerek

temizlenmeli ve üzerine kıvılcım kafesi konmalıdır.

Kullanma Bakımından Önleyici Tedbirler:


Çatı araları temiz olmalıdır. Çatılarda, yangına karşı korunma gereçlerinden başka diğer herhangi bir eşya yanıcı patlayıcı madde vb. bulunmamalıdır. Çatıya açılan kapılar daima kilitli olmalı ve anahtarları

ilgili amirde bulundurulmalıdır. Çatılarda sigara içilmemeli, çakmak, kibrit gibi maddeler aydınlatıcı olarak kullanılmamalı, yalnız elektrik el fenerine

izin verilmelidir.



Soba Kuruluşları:

Soba ve boruları yanma olasılığı olan maddelere en az 20 - 25 cm. kadar aralıklı olmalıdır.

Soba altlarına 10 cm. kadar yüksekliğinde çinko veya kaplı tablo konmalıdır.

Baca olmayan odalarda soba boruları, sac konan pencerelerden çıkarılmalı kalkan, saçak, gibi ahşap kısımlara 25 cm. açıkta ve çatı

seviyesini aşacak kadar yükseltilmelidir.

Borular binaya temas ettirilmemeli, demir kelepçelerle tespit edilmelidir.



Soba Yakılışı: Sobalar normal olarak çıra ile tutuşturulur. Zorunluluk halinde gaz, ispirto gibi maddeler paçavra üzerine dökülmeli, akaryakıt kabı uzaklaştırılarak, yakıtlı paçavra tıpkı çıra gibi kullanılmalıdır. Sıcak

kısmen sönmüş sobayı tekrar alevlendirmek için üzerine akaryakıt dökülmesinden kaçınılmalıdır. Sobalarda kağıtların yakılma zorunluluğu

olduğunda azar azar ve soba alevli iken yapılmalıdır.

Soba Yanarken Dikkat Edilecek Hususlar:Soba yakımında hiç bir şekilde akaryakıt kullanılmamalı veya akaryakıtla

çalışmamalıdır.Soba civarına, soba altlığı üzerine kibrit kutusu bırakılmamalıdır.

Soba etrafında çamaşır kurutulmamalı, kuruyup kolay yanması için odun konmamalıdır.



Kalorifer Ocaklarında Dikkat Edilecek Hususlar:

Kalorifer ocakları etrafına odun, kömür vb. gibi yanıcı şeyler konulmamalıdır.

Ocağa fazla kömür atmamalı, devamlı alevli yanmasına dikkat edilmelidir.Kalorifer kazanı göstergelerindeki limitlere dikkat edilmelidir.

Kalorifere ait su deposunda su seviyesinin alçalmasına dikkat edilmelidir. Kazan ve tesisatın yanması, patlaması olasılığı vardır.




Akaryakıtla çalışan kalorifer kazanlarının ilk yakılışında kazan içinde yakıt sızıntısı olup olmadığı kontrol edilmelidir.

Yakıt depolarına yakıt boşaltılırken yangından korunma tedbirleri alınmalıdır.

Radyatörlerin bulunduğu odalar; Gereğinden çok kızabilecek radyatörlerin temas ettiği tül, perde vb. tutuşması veya yakınındaki

ispirto, benzin gibi maddelerin buharlaşarak kendi kendine veya alevli bir madde ile teması sonucu yanması veya parlaması olasılığı göz

önünde tutulmalıdır.

Kalorifer Ocaklarında Dikkat Edilecek Hususlar:


Linyit Kömürü Yangını ve Stok Şekilleri:

Isınma amacıyla ve iş yerlerinde en çok kullanılan kömür cinsidir. Linyit Kömür yangını stoklama yanılışlarından ileri gelir. Linyit kömürü yağlı ve kaygan yüzeylidir. Birbirleri üzerinden kayarlarken sürtünme sonucu ısı

artması ve statik elektriklenmeye neden olurlar. Isınan kömürler gaz yaymaya başlar ve zamanla tutuşurlar.

Bina altlarında bu gazlar zehirli olduklarından yaşam için tehlike arz ederler.Tutuşan kömürlerin söndürülmesi güçtür.

Kömürleri bulunduğu yerden dışarıya çıkarmak veya havalandırmak gerekir. Linyit kömürü yöntemine uygun stoklandığı taktirde yangın

tehlikesi ortadan kalkar.



Kömür kapalı yerde stok yapılacaksa:

Taban çapı en çok 3, yüksekliği 1,5 m. olabilecek biçimde piramitler şeklinde yapılmalı, yığınlar arasında 0,50 cm. aralık bulunmalıdır.Kömürlük pencereleri açık bırakılmalı veya yoksa havlandırmayı

sağlayacak başka tertibat yapılmalıdır.

Kömürlük su sızıntılarından veya doğal nemden korunmalıdır.

Büyük stoklarda yığınların çeşitli yerlerine ve yığının üst kısmını aşacak şekilde derinliğine gitmek ve 4 m. olmak üzere dip ve kenarları delikli ve

en az 15 cm. lik kalaslardan yapılmış hava bacaları konulmalıdır.

Yığınlar içerisine bırakılacak demir süngülerle zaman zaman ve özellikle derinliklerindeki ısı artmaları kontrol edilmelidir.



Kömür açık havada stok yapılacaksa:

Taban genişliği en çok 4, yüksekliği 2 metre olmak üzere tabanı yerden üçgen prizma şeklinde yığılmalıdır.

Aynı alanda çok sayıda yığınlar yapılacaksa, yığınlar arasında 1-1,5 metrelik aralıklar olmalıdır.

Yığınlar etrafında küçük arklar açılarak, yağmur sularının burada toplanmaması sağlanmalı, yığınların tabandan ıslanması önlenmelidir.

Büyük stoklarda usulüne uygun şekilde havalandırma bacaları konmalıdır.



Gaz Sobaları: Borulu ve borusuz cinsten olanları vardır.

Yapılış esasları ve kullanma durumları hemen hemen birbirlerine benzer.

Tehlike noktaları;

Gaz ayarları sobanın kullanma talimatına uygun olmalıdır.

Yakılmadan önce, yanma hücrelerinde birikmiş gaz bir beze ve üstüpüye emdirilerek alınmalıdır.

Parlama olduğunda gaz ayarı derhal kapatılmalı ve gazın yanma hücresine gidişi engellenmelidir.



Elektrik ve Elektrikli Aygıtlar:

Kullanma bakımından önlemler şu şekilde sıralanabilir;

Buşonlu tip sigortalarda, sigorta attığı zaman amperaja uygun değiştirilmeli, olanak bulunmadığı takdirde buşon üzerine dayanıklılığı

belli akım yükselmesi veya bir kısa devre anında derhal devreyi kesecek incelikte tel sarılmalıdır.

En güvenli yol otomatik sigorta kullanmaktır.




Elektrik ocağı, Elektrik ızgarası, Elektrik sobası, Elektrik ütüsü vb. gibi aletler yanabilecek eşya üzerinde, yakınında veya temas halinde

olmamalı, iş bitiminde prize takılı unutulmamalıdır.Radyo, TV, aygıtların bobin ve lambaları uzun kullanılma sonucu

kızabilir, yanmalara yol açabilir.

Likit Petrol Gazı: Likit petrol gazı ile ilgili kullanım tedbirleri hakkında yangın sebepleri konusunda geniş açıklama yapılmıştır

Elektrik ve Elektrikli Aygıtlar:


Diğer

Ted

birler

:

Diğer

Ted

birler

:

Diğer

Ted

birler

:

Diğer

Ted

birler

:

Diğer

Ted

birler

:

Diğer

Ted

birler

:

Diğer

Ted

birler

:

Diğer

Ted

birler

:

Diğer

Ted

birler

:

Diğer

Ted

birler

:

Diğer

Ted

birler

:

Diğer

Ted

birler

:

Diğer Tedbirler:


Yasal Tedbirler: Yangınların çıkmasını önleyebilmek için her şeyden önce yapılacak şey yangınlara karşı alınacak önlemleri yasalar ile

düzenlemektir. Alınacak önlemler ve tedbirler yasalar ile düzenlenmediği sürece etkili olamaz, yasal düzenlemelerde ancak noksansız ve gereken önem verilerek uygulandığı taktirde yangına

karşı tedbirler etkili olacaktır.

Diğer Tedbirler:


Halkın Eğitimi: Yangınlara karşı önlem alınması bakımından halkımız birçok önemli hususa gereken önemi göstermemekte, dikkatsizlik,

bilgisizlik ve ihmal neticesinde yangınlara sebebiyet verilmektedir. Bu hususta halkımızı eğitmek en başta gelen görevlerdendir. Eğitim değişik çeşitlerde ve şekillerde mevcut imkanlara göre yapılabilir

(Seminer, Konferanslar, Mahalli Gazete, Gezici araçlar, El ilanları, Basın ‘Tv. vb. şekillerde)

Eğitim Tedbirleri ve Denetimler:

Diğer Tedbirler:


Okullarda Eğitim: Yangınlara karşı nasıl tedbir alınacağı ve nelere dikkat edilmesi gerektiği, çocuklara okul çağlarında eğitim yoluyla öğretilmelidir. Bilhassa ilköğretim ve orta öğretimde öğrencilere bu

bilgilerin verilmesi son derece yararlı olur.

Diğer Tedbirler:



Çalışan Personelin Eğitimi: Resmi ve özel kuruluşlarda çalışan personele çeşitli zamanlarda konferanslar düzenlenerek yangın

hususunda eğitilmeli ve tatbikatlar yapılmalıdır. İşyerlerinde ocak vb araçlar kullanılmamalı, kullanma zorunluluğu var ise kullananlar

eğitilmeli, personel tahliye planları yapılmalıdır, bu planlar zaman zaman uygulanmalı aksayan yönler düzeltilmelidir.

Diğer Tedbirler:



Ekiplerin Eğitimi: Resmi ve Özel Kurum ve Kuruluşlarda yangın ekipleri kurulmalı, eğitilmeli, tatbikatlar yapılmalıdır. Bu hususta gerekli

kontroller ve denetlemeler yapılmalı noksanlıklar derhal tamamlatılmalıdır.

Diğer Tedbirler:



SİVİL SAVUNMA EKİPLERİNİN KURULMASI

(2007/12937) Binaların Yangından Korunması hakkında yönetmeliğin 127. maddesi gereğince yapı, bina, tesis ve işletmelerden; 10 bağımsız bölümü olan konutlar ile 50 kişiden fazla insan

bulunan her türlü yapı, bina, tesis ve işletmelerde aşağıdaki ekipler oluşturulur.


İTFAİYE OLAY MAHALLİNE GELİNCE

EKİPLER DERHAL İTFAİYE AMİRİNİN EMRİNE GİRERLER.


- Söndürme ekibi

- Kurtarma ekibi

- Koruma ekibi

- İlkyardım ekibi



Söndürme ve kurtarma ekipleri en az 3’ er,

koruma ve ilkyardım ekipleri ise en az 2’ şer kişiden oluşur.

Her ekipte bir ekip başı bulunur. Ekip başı aynı zamanda yönergeyi

uygulamakla görevli amirin yardımcısıdır.

Kurumda Sivil Savunma Servisleri kurulmuşsa; söz konusu ekiplerin

görevleri, bu servislerce yürütülür.

Ekiplerin görevleri madde 128



SÖNDÜRME EKİBİ :

Yapılarda meydana gelen yangınlara

müdahale ederek söndürmek ve genişlemesine mani olmak.


KURTARMA EKİBİ:

Yangın anında can ve mal kurtarma işlerini yürütmek. Önce canlıları kurtarmak, daha sonra yangında ilk kurtarılacak evrak, dosya ve diğer eşyaları bina yetkililerinin nezaretinde emniyetli

bir yere taşınmasını sağlamak

KORUMA EKİBİ:



İLK YARDIM EKİBİ:

Yangından kurtarılarak boşaltılan eşya ve evrakı, güvenlik güçlerinin veya bina yetkililerinin göstereceği bir erde

muhafaza altına almak ve yangın söndürüldükten sonra o binanın ilgililerine teslim etmek.

Yangında yaralanan ve hastalananlar için ilk yardım hizmetini verirler. Bu kişilerin sağlık kuruluşlarına sevki

konularında sağlık ekiplerine yardımcı olurlar.


Yangınlarda su ikmalini çabuk ve emniyetli şekilde yapılması için bina içerisi ve bina dışında bina ana su hattına bağlı, cadde ve sokaklarda şehir şebeke su hattına bağlı, itfaiye

araçlarının (arozöz) su ihtiyaçlarını karşılamak ve yangınlara direkt olarak su ile müdahale etmek için kurulmuş

düzeneklerdir.

Yangın muslukları bina içi ve bina dışı yangın muslukları olmak üzere iki grupta incelenebilirler.

Yangın dolapları - muslukları


1- Bina içi yangın dolabı - muslukları:

Bina içinde yangına karşı korunmayı sağlamak amacıyla inşa edilen musluklardır. Yangın muslukları yangın dolabı denilen ve duvara gömülü bir saç dolabın içerisindedir. Bu

dolabın içerisinde 20-25 metre uzunluğunda lastik veya bez hortum ile lans bulunur. Hortum makaralı bir sisteme sarılı

bulunmaktadır.

BİNA İÇİ

YANGIN DOLABI



2- Bina dışı yangın muslukları (hidrant):

(Hidrant) Şehir su şebekesine bağlı olarak inşa edilmiş ve esas itibariyle itfaiye araçlarının su ikmallerinin yapılabilmesi amacıyla

yapılmışlardır. Bölgenin yangın risk durumuna göre 100 - 400 metre aralıklarla ve mümkün olduğu kadar köşe başlarına

konulur. Bina dışı yangın muslukları

* Yer altı yangın muslukları * Yer üstü yangın muslukları

olmak üzere iki gruptur.



Yeraltında ve kapalı olarak bulunduklarından görülmeleri zordur.Üzerlerine araç park etme durumlarında kullanılması mümkün

değildir.Kar ve yağmur yağışları nedeniyle üzerleri örtülmekte ve

yerlerinin bulunması imkansızlaşmaktadır. Yollarda yapılacak onarım ve asfaltlama neticesinde üzerleri

örtülebilmektedir.İçlerine yağmur suları dolarak kullanılması zorlaşmaktadır.

Yer altı yangın muslukları zeminin altında ve kapaklı bir sistemin içerisindedirler.

Ancak bu muslukların bazı sakıncaları mevcuttur.

* Yer altı yangın muslukları Yangın dolapları - muslukları

Hidrant


* Yer üstü yangın muslukları

Bu muslukların özellik ve avantajları şunlardır;

- Görünümleri kolaydır.

- Üzerlerine park etme ihtimali yoktur.

- İki çıkış ağzı olup çift hortumla kullanım sağlar.

- Otomatik boşaltma sistemi (çek vana) sayesinde vana kapatıldığı zaman otomatik olarak gövde içinde kalan suyu boşaltarak donmayı önler.



Yangın Söndürme Usulleri

(Prensipleri)


(Prensipleri)


(Prensipleri)


(Prensipleri)


(Prensipleri)


(Prensipleri)


(Prensipleri)


(Prensipleri)


(Prensipleri)


(Prensipleri)Yangın Söndürme Usulleri (Prensipleri)

YANGIN SÖNDÜRMEUSULLERİ

YANICI MADDEYİ ORTADAN KALDIRMAK

ISIYI YOK ETMEK

YANICI MADDEYİ ORTADAN KALDIRMAK

YANICI MADDEYİISIDAN AYIRMAK

ARA BOŞLUĞUYARATMAK

OKSİJEN ORANINIDÜŞÜRMEK

BOĞMAK

ÖRTMEK

SU İLE SOĞUTMAK

YANICI MADDEYİ DAĞITMAK

KUVVETLİ ÜFLEMEKOKSİJENİ AZALTMAK

YANGIN SÖNDÜRME USULLERİ (PRENSİPLERİ)

Meydana gelmiş bir yangın olayını ortadan kaldırabilmek için (söndürebilmek için) yanmanın şartlarında belirttiğimiz üç esasın

birisinin yok edilmesi gerekmektedir. Bu esasları hatırlayacak olursak yanma olayını meydana getiren yanıcı madde, ısı ve oksijenden

herhangi bir tanesinin ortadan kaldırılması yangın üçgeninde de izah edildiği gibi yanmayı ortadan kaldıracaktır. Bu temele dayanılarak

yangın söndürme prensiplerini aşağıda gösterilen şekilde sistematize edebiliriz.

Yangın Söndürme Usulleri (Prensipleri):

Soğutarak söndürme: (Isıyı azaltma veya ortadan kaldırma)

- Su ile soğutma,

- Yanıcı maddeyi dağıtma,

- Kuvvetli üfleme.


Havayı kesme: (Oksijeni yok etme veya oranını düşürme)

- Örtme,

- Boğma,

- Oksijeni azaltma.


Yanıcı maddeyi ortadan kaldırma:

Yanıcı maddeyi ısıdan ayırmak,

Ara boşluğu meydana getirmek,


Soğutarak söndürme: Yanma sırasında yanıcı maddenin ısısı maddenin cinsine göre yanma ısısının altına düşürülürse yanma olayı

ortadan kalkacaktır. Yanma ısısını düşürücü usuller çeşitli olmakla beraber en çok kullanılanları şunlardır.


Su ile soğutma: Su ile soğutma soğutarak söndürme prensipleri içerisinde en başta gelir. Suyun elverişli fiziksel ve kimyasal özelliği yanında bol bulunması ve ucuz olması nedeniyle en çok kullanılan yangın söndürme maddesidir. Su yangının söndürülmesinde yanıcı

maddeden ısı alarak yanma ısısını düşürme özelliğine sahiptir. Su sıvı halde bulunur. Isı ile temas ettiği takdirde buhar haline geçer, bu

esnada çevreden ısı apsorve eder. Bu da yanan cisimden emilen ısı olup yanma ısısını düşürür. Böylelikle yanan cismin ısısı buharlaşan

suya aktarılmış olur.



Su ile soğutma:Yanıcı madde ısısı düştüğünden yanma olayı da ortadan kalkar. Suyalnızca soğutma yoluyla değil aynı zamanda pülvarize (Atomize,

yağmurlama) şeklinde kullanıldığı zaman oksijeni kesme özelliğine de haizdir.

Su genellikle ahşap yangınlarında ( A sınıfı) kullanılır.

Ancak ahşap yangının çıkış nedeni elektrik ise yanan ortamdaki

elektrik akımının kesildiği kesinlikle tespit edilmedikçe su ile yangınsöndürülmesi yapılmaz.

Çünkü su iletken bir maddedir.


Su pülvarize şekilde kullanıldığı takdirde (Akaryakıt yangınlarında) B sınıfı yangınlarda söndürücü olarak kullanılır. Su yangın

söndürmesinde olduğu kadar yangının yayılmasına da engel olmaktadır.

Yangının yayılması muhtemel bölgelerdeki yanmaya müsait maddeler su ile ıslatılarak yanma ısıları yükseltilir.

Su ile soğutma:

Yanıcı maddeyi dağıtma: Soğutarak söndürmenin bir başka türüde yanıcı maddeyi dağıtmaktır. Yanıcı maddenin dağıtılması bir an için

daha geniş alanı hava ile (Oksijen) temasa geçmesini sağlayacağından yangının genişlemesine neden olacaktır. Ancak yanan maddenin

dağıtılmasıyla yangından oluşan toplam ısı bölünecek, yanan cismin bir kütlesine düşen ısı azalacak ve yangın yavaş yavaş sönecektir.



Yanıcı maddeyi dağıtma: Bu tip söndürmelerde dağıtılan yanan maddelerin çevresinde başka bir

yanıcı maddenin bulunmamasına dikkat edilmelidir. Aksi takdirde, yangının söndürülmesi yerine büyümesine sebebiyet verilir. Genellikle bu tip söndürmeler ahşap gibi kütlesel olan A sınıfı

yangınlarda kullanılır. Unutulmamalıdır ki bu tip söndürmeler anında yangını söndürmez. Zamana bağlı olarak sönme olayı meydana gelir. Bu tip söndürmeler yangının yayılmasına sebebiyet verdikleri için akaryakıt

yangınlarında kati surette kullanılmaz.

Kuvvetli üfleme: Yanan madde üzerine kuvvetli olarak üflenen hava alevin sönmesine ve yanan maddenin ısısının belirli oranda azalmasına

neden olacaktır. Bu tip söndürme ilkesiyle başlangıç yangınlarında başarı elde edilebilir. (Mum, kibrit, çakmak, bir parça kağıt alevinin

söndürülmesi gibi) büyümüş ve belirli boyutlara ulaşmış yangınlarda yeterli söndürmeyi sağlayacak üfleme veya hava akımı sağlanması

pratikte imkansız olduğundan söndürmeye yeterli olmayacak bir hava akımının sağlanması da yangını büyütecek ve yayacağından

sakıncalıdır.


Havayı kesme: Yanma olayının meydana gelebilmesi için gerekli üç şarttan biri olan oksijen yanma esnasında ortadan kaldırılır veya

%14’ün altına düşürülürse yanma olayı ortadan kalkacaktır. Oksijeni azaltarak ortadan kaldırarak yangının söndürülmesi usulüne havayı

kesme denilmektedir. Bu olayı genelde örtme, boğma, oksijeni azaltma şeklinde inceleyebiliriz.



Örtme: Yanan maddelerin üzerine havayı kesmek (Oksijeni ortadan kaldırmak) için örtülen veya yayılan maddelerle yapılan söndürme

işlemine örtme denir. Kuru yanıcı madde (katı) yanıcı madde yangınlarında ve başlangıç

halindeki yangınlarda örtü olarak halı, kilim, branda, battaniye ve kum gibi maddeler kullanılırlar.

Akaryakıt yangınlarında örtü olarak köpük, klor, azot, karbonamonyak gibi maddeler kullanılır. Örtü olarak kullanılan malzemeler yanan

cismin üzerinde bir tabaka teşkil ederek yangının hava ile temasını keser.

Boğma: Oluşan yangının oksijenle ilgisini önlemek veya yanma için gerekli oksijen oranını azaltmak amacıyla yapılan işlemdir. Bu tür

söndürmeler özellikle kapalı yerlerdeki yangınlarda kullanılır. (örneğin, bir odada oluşan yangına gerekli oksijenin gelmesini önlemek amacıyla kapı, pencere havalandırma bacaları gibi hava gelebilecek açıklıkların

kapatılmasıyla oksijen yenilenmesine mani olunarak yangın söndürülür.


Oksijeni azaltma: Yanma olayının olabilmesi için diğer şartlar yanında oksijenin ortamda %14 nispetinde bulunması gerekmektedir. Hava

karışımında %21 oranında oksijen bulunduğundan normal koşullarda her yerde yanma olayı meydana gelebilmektedir. Şayet oksijeni ortamda

%14 ‘ün altına düşürürsek yanma olayı ortadan kalkacaktır. Oksijeni azaltıcı maddeler kimyevi tozlar karbondioksit gazı gibi maddelerdir. Bunlar hem örtme (oksijeni kesme) hem de oksijeni azaltma suretiyle

yangınları söndürücü niteliktedirler.


Yanıcı maddeyi ortadan kaldırma: Yanma olayını meydana getiren üç şarttan yanıcı maddeyi ortadan kaldırmak suretiyle yanma olayının ortadan kaldırılması. Bu husus yanıcı maddeyi ortadan kaldırmak,

yanıcı maddeyi ısıdan ayırmak, ara boşluğu meydana getirmek gibi yöntemlerle uygulanır.


Yanıcı maddeyi ortadan kaldırmak: Yapılan söndürmeler bizzat yanan maddelerin ortadan kaldırılmasıdır.

Bu yöntem genellikle gaz halindeki yanıcı maddeler yangınlarında etkendir. Örneğin, yanan bir doğalgaz, havagazı veya LPG gazının

vanasının kapatılarak yanma olayına son verilmesi gibi.

Yanıcı maddeyi ısıdan ayırmak: Katı yanıcı maddenin ana kütleden ayrılması suretiyle yapılan söndürmedir.


Ara boşluğu meydana getirmek: Yangının genişlemesini önleyerek zamana bağlı olarak söndürülmesini sağlar. Meydana gelmiş yangınların

rüzgar etkisiyle civardaki yanıcı diğer maddeleri etkileyerek yanma olayının büyümesi söz konusu olduğu durumlarda yanan kısım ile

yanabilecek kısım arasındaki yanıcı maddelerin ortadan kaldırılmasıyla meydana getirilen boşluklardır.

Orman yangınlarında yanan kısım ile yanmamış kısım arasındaki

ağaçların kesilmesi ve otların temizlenmesi, büyük mahalle yangınlarında çevredeki binaların yıkılması gibi


YANGIN

SÖNDÜRM

E Cİ

HAZL

ARI (Y.

S.C.

)

YANGIN

SÖNDÜRM

E Cİ

HAZL

ARI (Y.

S.C.

)

YANGIN

SÖNDÜRM

E Cİ

HAZL

ARI (Y.

S.C.

)

YANGIN

SÖNDÜRM

E Cİ

HAZL

ARI (Y.

S.C.

)

YANGIN

SÖNDÜRM

E Cİ

HAZL

ARI (Y.

S.C.

)

YANGIN

SÖNDÜRM

E Cİ

HAZL

ARI (Y.

S.C.

)

YANGIN

SÖNDÜRM

E Cİ

HAZL

ARI (Y.

S.C.

)

YANGIN

SÖNDÜRM

E Cİ

HAZL

ARI (Y.

S.C.

)

YANGIN

SÖNDÜRM

E Cİ

HAZL

ARI (Y.

S.C.

)

YANGIN

SÖNDÜRM

E Cİ

HAZL

ARI (Y.

S.C.

)

YANGIN

SÖNDÜRM

E Cİ

HAZL

ARI (Y.

S.C.

)

YANGIN

SÖNDÜRM

E Cİ

HAZL

ARI (Y.

S.C.

)YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI (Y.S.C.)

YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI

küçük çaptaki yangınları söndürmeye yarayan ve gövdesi içerisinde mevcut yada çalıştırılması anında ayrı bir tüpte bulunan bir basınçla söndürme

maddesini dışarı püskürten bir cihazdır.

Cihazın içerisinde bulunan söndürme maddesi yangın söndürme niteliği olan kimyevi toz, gaz veya sıvı halde bulunan maddelerdir.

ANİVAK

Yangın söndürme cihazları, kuru kimyevi tozlu, Karbondioksitli, halojenli, sulu ve köpüklü olmak üzere beş (5) sınıftan oluşmaktadır.

Kuru kimyevi tozlu Yangın söndürme cihazları: 1-2-3-4-6-9-12-25 ve 50 kg.

Karbondioksiti Yangın söndürme cihazları: 1-3-4-6-10-12-30 kg.

olarak imal edilirler.

Portatif olarak ve otomatik söndürme sistemlerinde kullanılırlar.

ANİVAK

YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI (Y.S.C.)

Yangın söndürme cihazı içerisinde bulunan söndürme maddesini

söndürücüden dışarı püskürtülmesini sağlayan cihaz içerisinde veya

yanında ayrı bir tüpte bulunan basınçlı bir gazdır.

Bunlar genelde Azot (N) ve karbondioksit (CO2) gazlarıdır.

Püskürtme maddesi :


YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARININ DAĞITIMI:

Yangınların başlangıçta söndürülebilmesi için bulundurulması gerekli Y.S.C nin ne miktar olacağı saptanmalıdır.

Her bağımsız bölüm için bir adet olmak üzere, beher (her bir) 200 m2 lik taban alanı için bir adet ilave edilerek uygun tipte ve yeterli

sayıda yangın söndürücü bulundurulması esastır. Çok katlı yüksek binalar ve endüstriyel yapılarda her 100 m2 için bir adet 6 Kg’ lık yangın

söndürücü bulundurulur. Yangın söndürücünün cins ve miktarı konusunda Sivil Savunma veya İtfaiye teşkilatının görüşü alınır.


Motorlu araçlar için:

Bulundurulması gerekli Y.S.C. ları, Bayındırlık Bakanlığınca hazırlanmış

ve Resmi. Gazetenin 21.7.1966 gün ve 12354 sayılı nüshasında

yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunan “Araçların imal, tadilat ve

montajı hakkında teknik şartları gösteren yönetmeliğin” 2-30.

maddesinde belirtilmiştir.



Otobüslerde ve tehlikeli madde taşıyan araçlarda her sınıf yangına birden etki eden, yangına karşı daha dayanıklı kuvvetli sarsıntılarda etkilenmeyen, pas yapmaz tipte ve kimyasal bakımdan canlılara bir

tehlike arz etmeyen el Y.S.C. ‘larından:

Oturma yeri 14 (14 dahil) kişiye kadar olan otobüslerde 6 kg.’lık Y.S.C.’den 1 adet,

Tehlikeli madde taşıyan araçlarda ve oturma yeri 14 kişiden fazla olan otobüslerde 6 kg.lık Y.S.C.’den 2 adet bulundurulmalıdır.

Motorlu araçlar için:


YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARININ YERLEŞTİRİLMESİ:

- Y.S.C. lerin bir bina veya tesis içinde yerleştirilmelerinde aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulmalıdır.

- Y.S.C. lerin konulacağı yerler umulan yangın çeşitlerine uygun olmalıdır.

- Y.S.C. lerin yerleri çabuk ulaşılır bir yer olarak seçilmelidir.

- Y.S.C. lerin yerleri hiç değiştirilmemeli ve bu yerler kırmızı boya ile boyanmalıdır.

- Y.S.C. lerin duvarlara asılması halinde zeminden asma halkasına olan uzaklığı 90 cm. yi geçmeyecek şekilde ayarlanmalıdır.

- Y.S.C. yangın çıkması olasılığı olan yerin yakınına konulmalı, makine, tezgah, malzeme ve kapı arkasına konulmamalıdır.


YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARININ YERLEŞTİRİLMESİ:

Köpüklü Cihazlar (Minimaks tipi):

İçlerinde bulunan kimyasal maddelerin tepkimesi sonucu koyu

kıvamda meydana gelen köpük nedeniyle bu ad verilmiştir. Elde, sırtta,

tekerlekli ve sabit büyük tipleri de vardır. A sınıfı

yangınlarda da kullanılabilirliklerine rağmen etkin şekilde B sınıfı

yangınlarda kullanılırlar. Çıkış nedeni elektrik olan yangınlarda akım

kesilmeden kullanılmazlar.



Köpüklü Cihazlar

Kullanılması:

— Cihazı yerinden alınız.

— Üst tutacak yerinden tutarak yangın yerine götürünüz.

— Cihazı ters çevirerek yavaşça yere vurunuz.

— Köpüğün daha iyi çıkması için cihazı ters tutarak yangına mümkün olduğu kadar yanaşarak üzerini kapatmaya çalışınız.


Köpüklü Cihazlar

Kontrolü:

Cihazın aylık, altı aylık, bir yıllık ve beş yıllık bakımlarının yapılması gerekmektedir. — Aylık Kontrol: Cihazın genel durumu gözden geçirilir. Püskürtme memesi ve lansın tıkalı olup olmadığına bakılır.

— Altı Aylık Kontrol: Aylık bakıma ek olarak cihazın kapağı açılır. Kimyasal maddelerin yeterli olup olmadığına bakılır.


Köpüklü Cihazlar


— Bir Yıllık Kontrol: Cihaz Yangın söndürme deneyine tabi tutularak boşaltılır. Boşalmış cihazın kapağı açılarak içi iyice temizlenmeli ve pas durumu kontrol edilmelidir. Paslı cihazlar doldurulmamalı, passız olanlar ise doldurularak yeni kapak contası konmalı ve kapak iyice sıkılmalıdır.

— Beş Yıllık Kontrol: Cihaz her beş yılda bir su basınç testine tabi tutulmalıdır.

Kontrolü: Köpüklü Cihazlar

Kağıt, odun, kumaş gibi A sınıfı yangınlar da da kullanılmasına

rağmen etkili olarak yağ, boya ve akaryakıt gibi B sınıfı yangınlarda

kullanılırlar. Çıkış nedeni elektrik olan yangınlarda akım kesilmeden

kullanılmazlar. Donma meydana geldiği için soğuktan

korunmalıdırlar.


Kullanılması

Köpüklü Cihazlar

C02 (Karbondioksitli) Araçlar:

Karbondioksit renksiz, kokusuz, elektriği iletmeyen, havadan ağır bir gaz olduğundan yangın söndürücü olarak yaygın şekilde

kullanılmaktadır. Çok çeşitli kapasitelerde olanları vardır, ge nelde yaygın olarak kullanılanları altı, on iki ve arabalı otuz kg.lıklarıdır.

Cihazlar 39 oC dereceden fazla sıcaklıklarda bulundurulmamalıdırlar. Bu dereceye kadar cihazın içerisindeki karbondioksitin 3/4 ü sıvı 1/4

ü gaz halindedir.




Kullanılması:

— Cihazı yerinden alınız.— Valf emniyet pimini veya mührü çıkarınız.— Lansı yerinden çıkararak yangına yaklaşınız. Valfın cinsine göre tetiği veya valf kolunu sıkınız. Valf çevirmeli cins ise sola çevirerek açınız.— Rüzgarı arkanıza alarak cihazdan çıkan gazı ateşin size yakın kısmından başlamak üzere ileriye doğru sevk ediniz.— Yangın tamamen söndükten sonra dahi bir müddet daha karbondioksit sıkınız.— Cihazın içerisine hava girerek paslanma yapmasını engellemek için cihazın içerisinde bir miktar gaz bırakınız.— Valf sağa doğru çevirerek kapatınız.



Kontrolü:

Cihazın aylık, altı aylık ve on iki yıllık bakımlarının yapılması gerekmektedir.

— Aylık Kontrolü: Cihazın genel durumu gözden geçirilerek boyasının, emniyet pimi ve mührünün sağlam olup olmadığı, lans ve hortumun durumu kontrol edilmelidir. Pimi veya mührü olmayan veya kopuk olan cihazlar tartılmalıdır.

— Altı Aylık Kontrol: Aylık bakımın yanı sıra cihazlar tartılarak dolu oldukları saptanmalıdır.

— On iki Yıllık Kontrol: Cihaz on iki yılda bir boşaltılarak tüp su basınç testine tabi tutulmalıdır. (Alman DİN normu cihazlarda beş yılda bir )



Onarımı :

Bu tip cihazlarda en önemli arıza gaz kaçağının olmasıdır. Bu durum cihazın su dolu bir varile batırılması ile ortaya çıkartılabilir. Cihaz

boşaltılarak onarımı yapılır.



Kuru Kimyevi Tozlu Araçlar:

Bu tür cihazlar içerisinde bulunan kimyasal tozun yangına püskürtülmesi suretiyle etkisini gösterirler. Cihaz içerisine konulan tozlar sodyum bikarbonat veya monoamonyumfosfattır. Bazı katkı

maddeleriyle elektriği nakletmeyen ince ve akıcı, sudan etkilenmeyen duruma getirilen bu tozlar yangın üzerine sıkıldıklarında yayılarak ateşin üzerini kaplar hararetin tesiriyle havanın oksijenini alır ve

karbondioksit gazı meydana getirir. Bu suretle hem yangını boğmuş hem de çıkan su buharı ve karbondioksit nedeniyle azda olsa soğutma

sağlamış olur.




Bu tür cihazlar A,B ve C türü (Katı, Sıvı ve Gaz) yangınlarına karşı emniyetle kullanılabilmektedir. Yangına 2 ile 7 metre mesafeden

sıkıldığında etkili bir söndürme sağlanır. İyi nitelikteki tozlar sudan etkilenmemelidirler. Ancak yangında su ile birlikte kullanıldıklarında

söndürücü niteliklerinde azalma meydana gelebilmektedir. Bu bakımdan su ile birlikte yangına karşı kullanılmazlar.



Cihazların içindeki tozu püskürtmek için gerekli basıncı, cihazın içindeki veya dışındaki azot veya karbondioksit gazları ile sağlamaktadır.

Karbondioksit tüpü içte olan cihazlar genellikle kullanım alanından kalkmışlardır. Bu gün en çok kullanılanları dıştan tahrikli (Karbondioksit

tüpü dışta) olanlardır.

Püskürtmeyi karbondioksitten başka Azot gazı da sağlamaktadır. Bu tür cihazların günümüzde çeşitli kapasitedekileri bulunmaktadır. 1,2,3,4,6,

12, 25, 30, 100, 250 kilolukları mevcuttur. Küçük olanlar elde, orta büyüklükte olanlar tekerlekli, büyük kapasitelileri ise sabit sistemler

şeklinde olabilmektedir.



TETİK

MANOMETRE

HORTUM

GÖVDE

LANS


KULLANILMASI

— Cihazı yerinden alınız.— Rüzgarı arkanıza alarak yangına yaklaşınız.— Tetiği hortumla birlikte ateşe yöneltiniz.— Basınç tüpünün vanasını açınız.— Tetiğe basarak tozun dışarı çıkmasını sağlayınız.— Tetikten çıkan tozu ateşin başlangıç noktasına tutunuz. --- Hortumu ve tetiği sağa sola doğru hareket ettirerek ileri doğru tutunuz.— Yangın söndürüldükten sonra cihaz içindeki tozu sonuna kadar sıkınız.



Kontrolü:

Kuru kimyevi tozlu yangın söndürme cihazlarının aylık, altı aylık, yıllık ve on yıllık kontrollerinin yapılması gerekmektedir.

— Aylık Kontrol: Cihazın genel durumu gözden geçirilerek güvenlik piminin veya mührünün yerinde sağlam olup olmadığı, boyası, nem izi (paslanma) olup olmadığı, hortum, lans ve tetiklerinin sağlam olup olmadığı kontrol edilmelidir. Cihaz nem almışsa senelik kontrole tabi tutulmalıdır.



— Altı Aylık Kontrol: Aylık kontrole ilaveten cihaz tartılarak kontrol edilir. Basınç tüpü de aynı şekilde tartılarak dolu olduğunun tespiti yapılır.

— Bir Yıllık Kontrol: Altı aylık kontrole ilaveten cihaz kapağı açılarak içindeki tozun kuru ve pudra halinde olduğu tespit edilmelidir.

— On Yıllık Kontrol: Cihazlar her on yılda bir boşaltılarak su basınç testine tabi tutulmalıdır.

YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI (Y.S.C.)Kuru Kimyevi Tozlu Araçlar:

DOĞRU

YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARININ KULLANILMASI

RÜZGARI ARKANA AL

CİHAZI ALEVİN DİBİNE TUT

CİHAZI YANGININ DOĞDUĞU YERE TUT

EVVELA ÖNÜ SONRA İLERİYİ SÖNDÜR

YANGIN TAMAMEN SÖNMEDEN AYRILMA

CİHAZI OMUZ HİZASINA AS

YANLIŞ

Documents

YANGIN GÜVENLİĞİ