21
1 A/HRC/30/61 2015 iema;eïn¾ 28' uq,a msgm;( bx.S%is පො ස්ම udkj whs;sjdislï ljq ka i,h ;siA jeks ieish' kHdh m;%fha wxl 2 tlai;a cd;Skaf.a udkj whs;sjdislï ms,sn| uy flduidßia f.a jd¾Isl jd¾;dj iy uy flduidßia ld¾hd,fha iy uy f,alïf.a jd¾;d' Y%S ,xldfõ udkj whs ;sjdislï m%j¾Okh" m%;sikaOdkh" j.ùu iy udkj whs;sjdislï ms<sn| tlai;a cd;Skaf.a uy flduidßia ld¾hd,fha jd¾;dj) idrdxYh( fuu jd¾;djg Y% S ,xldfõ ikakoaO .egqï mej;s iufha isÿ jQfha hehs lshk nrm;< W,a,x>kh lsÍï iy udkj whs;sjdislï wmyrKh iy wod, wmrdO .ek udkj whs;sjdislï ms<sn| uy flduidßia ld¾hd,fhka ^OHCHR& mj;a jk ,o mQ¾K úu¾Ykhl m%Odk fidhd .ekSï we;=<;a fõ' 2014 ud¾;= udifha isg úfYaIfhkau 2015 ckjdß udifha kj ckdêm;sjrfhla iy wf.da ia;= udifha wdKavqjla f;dard m;a lr .ekSfuka miq y÷kajd ÿka m%;sixialrK iy j.ùu iy m%;sixOdkh flf¾ fhduq jQ mshjrg wod, udkj whs ;sjdislï ms<sn| j¾Okhka o úuiqug ,la lrhs' .egqfï is md¾Yajhka isÿ flf<ahehs lshk hqo wmrdO iy udkj j¾.hdg tfrys wmrdO úNd. lsÍug úfYaI oaú;a j wêlrKhla ia:dms; lsÍu we;=¿j bÈßhg hEu i|yd jQ ks¾foaYj,ska uy flduidßia f.a jd¾;dj wjika fõ' mgqk I' ye¢kaùu II' udkj whs;sjdislï uy flduidßia ld¾hd,h iïnkaOùu iy l% shd mámdá III' udkj whs;sjdislï iy wod, j¾Okhka IV' úu¾Ykfha m%Odk fidhd .ekSï A. kS;s úfrdaë ñkS uereï B. ksoyi wysñ lsÍug wod, W,a,x>kh lsÍï C. n,y;aldrfhka w;=reoyka lsÍï D. jOysxid iy wfkl=;a wdldrfha l=ßre" wudkqIs l fyda wjula iy.; ie,lSï E. ,sx.sl iy ia;%S mqreI Ndjh mokï m%pKav;ajh F. meyer .ekSï iy n,y;aldrfhka igkaj,g n|jd .ekSu G. <uhs ka n|jd .eksu iy Tjqka igka j,g fhdod .ekSu

Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

1

A/HRC/30/61 2015 iema;eïn¾ 28'

uq,a msgm;( bx.S%is ප ොදු රැස්වීම udkj whs;sjdislï ljqkai,h ;ssssiA jeks ieish' kHdh m;%fha wxl 2 tlai;a cd;Skaf.a udkj whs;sjdislï ms,sn| uy flduidßia f.a jd¾Isl jd¾;dj iy uy flduidßia ld¾hd,fha iy uy f,alïf.a jd¾;d' Y%S ,xldfõ udkj whs;sjdislï m%j¾Okh" m%;sikaOdkh" j.ùu iy udkj whs;sjdislï ms<sn| tlai;a cd;Skaf.a uy flduidßia ld¾hd,fha jd¾;dj) idrdxYh( fuu jd¾;djg Y%S ,xldfõ ikakoaO .egqï mej;s iufha isÿ jQfhahehs lshk nrm;< W,a,x>kh lsÍï iy udkj whs;sjdislï wmyrKh iy wod, wmrdO .ek udkj whs;sjdislï ms<sn| uy flduidßia ld¾hd,fhka ^OHCHR& mj;ajk ,o mQ¾K úu¾Ykhl m%Odk fidhd .ekSï we;=<;a fõ' 2014 ud¾;= udifha isg úfYaIfhkau 2015 ckjdß udifha kj ckdêm;sjrfhla iy wf.daia;= udifha wdKavqjla f;dard m;a lr .ekSfuka miq y÷kajd ÿka m%;sixialrK iy j.ùu iy m%;sixOdkh flf¾ fhduq jQ mshjrg wod, udkj whs;sjdislï ms<sn| j¾Okhka o úuiqug ,la lrhs' .egqfï ish¨ md¾Yajhka isÿ flf<ahehs lshk hqo wmrdO iy udkj j¾.hdg tfrys wmrdO úNd. lsÍug úfYaI oaú;aj wêlrKhla ia:dms; lsÍu we;=¿j bÈßhg hEu i|yd jQ ks¾foaYj,ska uy flduidßia f.a jd¾;dj wjika fõ' mgqk I' ye¢kaùu II' udkj whs;sjdislï uy flduidßia ld¾hd,h iïnkaOùu iy l%shd mámdá III' udkj whs;sjdislï iy wod, j¾Okhka IV' úu¾Ykfha m%Odk fidhd .ekSï A. kS;s úfrdaë ñkS uereï B. ksoyi wysñ lsÍug wod, W,a,x>kh lsÍï C. n,y;aldrfhka w;=reoyka lsÍï D. jOysxid iy wfkl=;a wdldrfha l=ßre" wudkqIsl fyda wjula iy.; ie,lSï E. ,sx.sl iy ia;%S mqreI Ndjh mokï m%pKav;ajh F. meyer .ekSï iy n,y;aldrfhka igkaj,g n|jd .ekSu G. <uhska n|jd .eksu iy Tjqka igkaj,g fhdod .ekSu

Page 2: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

2

H. isú,a ck;dj iy isú,a foafmd< flf¾ igkaj, n,mEu I. tyd fuyd hEu md,kh lsßu J. udkqISh wdOdr m%;slafIam lsÍu

K. wNHka;rj wj;eka jQ mqoa.,hka mßlaIdjg ,la lsÍu iy Tjqkaf.a tyd fuyd hEfï ksoyi wysñ lsßu'

V ' j.ùu iy m%;sixOdkh flf¾ mshjr

A. w;=reoyka mqoa.,hka iïnkaOfhka jQ meñKs,s úu¾Ykh i|yd jQ ckdêm;s fldñika iNd' B. ixfla;d;aul isoaëka C. iuQy ñkSj<j,a

VI " wkd.;h foi ne,Su VII' ks.uk iy ks¾foaY A. Y%S ,xldKavqj B. tlai;a cd;Skaf.a moaO;s iy idudðl rgj,a I' ye¢kaùu udkj whs;sjdislï uKav,hg fuu jd¾;dj bÈßm;a lrkqfha fhdackd 25$1 wkqj Y%S ,xldfõ udkj whs;sjdislï ;;ajh wëlaIKh lsÍug iy wod, cd;sl ls%hdj,Skaf.a m%.;sh fkdkj;ajd ;lafiare lsÍug" wod, úfYaI{hkaf.a iy úfYaI l%shd mámdá uekafâÜ n,h ysñ whf.a iydh we;sj W.;a mdvï iy m%;sikaOdk fldñifuka ^LLRC& wdjrKh lrk ,o ld, iSudj ;=< Y%S ,xldfõ fomd¾Yajh úiskau isÿ lrk ,±hs lshk udkj whs;sjdislï nrm;< W,a,x>kh lsÍï iy wmyrK .ek mQ¾K úu¾Ykhla lsÍug iy úiswg jeks ieisfha § mQ¾K jd¾;djla bÈßm;a lsÍug udkj whs;sjdislï uy flduidßia ld¾h,fhka ^OHCHR& lrk ,o b,A,Su m%ldrjh' 2' 2015 ckjdßfha f;aÍ m;a jQ kj rch iïnkaO;d meje;aùug leue;a; m< lsÍfuka miqj" úu¾Ykhg ;j;a f;dr;=re ,nd .ekSfï yelshdj mej;Su ksid fuu jd¾;dj 30 jeks ieish f;la l,a ±ñug udkj whs;sjdislï uy flduidßia l< ks¾foaYh udkj whs;sjdislï uKav,h ms<s.;a;dh' 3' fuu jd¾;djg udkj whs;sjdislï uKav,fha fhdackd 25$1 wkqj mQ¾K úu¾Ykhla lsÍug uekafâÜ n,h mejreK" ysgmq uy flduidßia kú ms,af,a úiska ia:dmkh l< úfYaI lKavdhula jk udkj whs;sjdislï uy flduidßia ld¾hd,fha Y%S ,xldj ms<sn| úu¾Ykfha fidhd .ekSï o we;=<;a fõ' ^ A/HRC/30/CRP.2. jd¾;djo n,kak& mska,ka;fha ysgmq ckdêm;s ud¾á wyaáidß kjiS,ka;fha uydêlrKfha ysgmq úksiqre fâï is,aúhd ldÜrhsÜ" mdlsia:dkfha udkj ysñlï fldñifï ysgmq indm;sksh wiaud fcydka.s¾ hk iqúfYaIS úfYI{hka ;sfokdg iydhl iy WmfoaYd;aul jev fldgila lsÍug wdrdOkh lrk ,oS' udkj whs;sjdislï uKav,fha úfYaI ls%hd mámdá uekafâÜ n,h ysñ wh o úu¾Ykhg tl;= lsÍï l<y' 4' fuu jd¾;dj udkj whs;sjdislï úu¾Ykhla nj;a th wmrdO úu¾Ykhla fkdjk nj;a wdrïNfha §u i|yka lrkq leue;af;uq' úu¾Ykfhka wdjrKh jk ld, iSudj" W,a,x>kh lsÍïj, m%udKh" ,nd .; yels f;dr;=re m%udKh" Y%S ,xldjg msúiSug wjia:djla fkdùu we;=<;a úu¾Ykhg ;snq iSud" iy idlaIslrejkaf.a wdrlaIdj ms<sn|j mej;s lKi,a, ndOd buy;a wNsfhda. úh' flfia jqj;a úu¾Yk jd¾;dj

Page 3: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

3

ikakoaO .egqfï wjidk wÈhf¾ muKla fkdj Y%S ,xldj ms<sn| lñgqj wdjrKh lrk ,o iïmQ¾K ld, iSudj ;=< isÿ jQ wka;¾cd;sl udkj whs;sjdislï iy udkqISh kS;sh nrm;< f,i W,a,x>kh lsÍfï rgdjka y÷kd .eksug o W;aidy lrk ,§' 5' yeisÍu ms<sn| fuu rgdjka ld,hla ;siafia jQ fndfyda isoaëkaf.ka iukaú;h' tajdg idudkHfhka iïm;a" iïnkaëlrKh" ie,iqï iy ixúOdkh wjYH jk w;r fndfydaúg l%shd;aul lr we;af;a OQrdj,Skaf.ka hq;a wK fok jHqyhla ;=< wmrdOlrejka .Kkdjla úisks' tjeks l%udkql+,j isÿ jQ ls%hd idudkH wmrdO f,i .sKsh fkdyels w;r wêlrKhl § Tmamq jqjfyd;a wK §fï fukau mqoa., j.lSu u;= lrjk wka;¾cd;sl wmrdO úh yelsh' 6' fuu jd¾;dj bÈßm;a lrkafka Bg uekafâÜ n,h mejrE wjia:dfõ mej;s ;;ajhg jvd fnfyúka fjkiajQ ikao¾Nhla ;=<h' hy md,kh" udkj whs;sjdislï iy kS;sfha wdêm;Hh mokï lr .;a fõÈldjla u; kj ckdêm;sjrfhla iy wdKavqjla f;dard m;a lr .ekSu w;S;fha È uy;a jHikhla jQ nrm;< udkj whs;sjdislï W,a,x>kh lsÍï úi£ug" j.ùu iy wdh;ksl m%;sixialrK y÷kajdÈug" i;Hh" hqla;sh ;yjqre lsÍug yd oyia .Kka jQ fndfyda úkaÈ;hkag iyk ,nd Èug yd §¾> ld,Sk iduh yd m%;sikaOdkhg mokula ±óug ft;sydisl wjia:djla ,eî we;' Y%S ,xldjg tjeks wjia:d w;S;fha §;a ;sìK' flfia jqj;a udkj whs;sjdislï uy flduidßia ld¾hd,fha úu¾Ykfha fidhd .ekSïj,ska uq,a nei.;a yd wdh;k .; jQ o~qjï fkd,en isàu ksid tjeks W,a,x>kh lsÍï kej; isÿ fkdùugkï foaYmd,k ffO¾hla iy kdhl;ajhla wjYH nj biau;= lrhs'

II udkj whs;sjdislï ld¾hd,fha ueÈy;aúu iy úfYaI ls%hd mámdá' 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy<d iïmQ¾KfhkauZZ m%;slafIam fldg zzwdo, lsisu l%shdj,shlgZZ iyNd.s jQfha ke;' l,ska mej;s wdKavqfõ weu;sjreka yd ks,OdÍka m%isoaêfhau udkj whs;sjdislï uy flduidßia ld¾hd,fha úu¾Ykh fkdkj;ajdu úfõpkhg yd wmydihg ,la lsÍug wu;rj jvd;a nrm;<j úNd.hg f;dr;=re ,nd §ug iQodkaïj isá úkaÈ;hka" idlaIslrejka yd isú,a iudch ìhjeoa§fï iy ysßyer lsÍfï ±ä jHmdrhla f.k .sfhah' 8' 2015 ckjdß udifha isg udkj whs;sjdislï uy flduidßia ld¾hd,h iu. meje;a jQ wdKavqfõ iïnkaO;djfha iajNdjh lemS fmfkk f,i fjkia úh' kj wdKavqj úu¾Ykhg iyfhda.h fkd§fï ia:djrh fjkia lsÍu fyda úu¾Yk lKavdhu rgg msúiSug wjir fkdÿkak o j.ùu iy m%;sixOdk ls%hdj,shla i|yd jQ úl,am ms<sn|j uy flduidßia iy udkj whs;sjdislï ld¾hd,h iu. jvd;a ks¾udKd;aulj iïnkaO úh' 9' wdKavqj i;Hh" hqla;sh" ydksmQrKh iy kej; isÿ fkdùu iy;sl lsÍu ms<sn| úfYaI iïnkaëldrl meíf,da ä f.%a*a uy;dg 2015 ud¾;= 30 isg wfm%a,a 3 olajd ;dlaIK ixpdrhlg wdrdOkh flf<ah' úfYaI iïnkaëldrl úfYaIfhkau mSvdjg m;a úkaÈ;hka iu. mq¿,a uyck WmfoaYkh iy iyNd.s;ajh ;=<ska ixl%dóh hqla;sh ms<sn| mq¿,a rdcH m%;sm;a;shla j¾Okh lsÍfï jeo.;alu wjOdrKh flf<ah' 10' n,fhka yd wlue;af;ka w;=reoyka lsÍï ms<sn| ls%hdldÍ lKavdhug ^WGEID & 2015 wf.daia;= 2 isg 12 olajd Y%S ,xldfõ ixpdrhlg wdrdOkh l< kuq;a ta Èk md¾,sfïka;= Pkao úuiSu iómfha jQ ksid l,a ±óug b,a,sula flßK' tu lKavdhu ±ka ixpdrh i|yd 2015 fkdjeïn¾ udifha Èk fhdackd lr we;'

Page 4: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

4

III' udkj whs;sjdislï iy wod, j¾Okhka 11' 2015 ckjdß 8 mej;s ckdêm;sjrKh Y%S ,xlfõ foaYmd,k jd;djrKfha lemS fmfkk lv buls' úmlaIfha fmdÿ wfmalaIl ffu;%smd, isßfiak ish¨ ckj¾. iy u;jd§ lafIa;% we;=<;a jk fia we;s lr .;a mq¿,a iNd.hlska n,fha isá ckdêm;s rdcmlaI mrdch flf<ah' ysgmq úmlaI kdhl rks,a úl%uisxy w.ue;s jYfhka jQ kj leìkÜ uKav,hla m;a lr .kakd ,§' 12' kj wdKavqfõ Èk 100 lska hq;a ue;sjrK m%ldYkh jHjia:d ixfYdaOk iy ;j;a mshjr we;=¿ jev igykla jk w;r tys l+g m%dma;h jQfha úOdhl ckdêm;s ;k;=f¾ n,;, iSud lsÍu" ckdêm;s Oqr ks, ld, iSudj ms<sn| iSudj kej; mekùu" wêlrKh yd iajdëk fldñika iNd i|yd m;aúï ks¾foaY lsÍug jHjia:dodhl iNdj kej; ia:dms; lsÍu we;=<;a 19 jeks jHjia:d ixfYdaOkh iïu; lsßu h' 2013 ckjdß udifha § újdod;aul fodaIdNsfhda.hlska bj;a l< w.% úksYaphldrjßh flá ld,hlg kej; tu ;k;=reg m;a fldg weh úY%du .ekaùfuka miq fY%IaGdêlrKfha fcHIaG;u úksiqrejrhd tu ;k;=rg m;a flßK' 13' wjidkfha§ 2015 wf.daia;= 17 jeks od md¾,sfïka;= Pkao úuisu mj;ajk ,§' 2015 ckjdßfha isg rg md,kh l< mlaI .Kkdjl iNd.hla jk hymd,kh i|yd jQ tlai;a fmruqK ^UNFGG& jeäu wdik ixLHdjla Èkd .;a w;r 2015 iema;eïn¾ 4 jeks Èk kj leìkÜ uKav,h m;a flßK' 14' Èia;%sla uÜgfuka udkj whs;sjdislï wdrlaIlhka .ek fidaÈisfhka isàu" ndOd lsÍu iy ysßyer lsÍu jd¾;d jqj;a 2015 ckjdßfha isg m%ldY lsÍfï ksoyi i|yd ie,lsh hq;= wjldYhla wvqu jYfhka fld<U újr úh' wdKavqj 2015 ckjdß 16 jeks od isg ckudOHfõ§kag W;=re m<d;g msúiSfï § mkjd ;snQ iSudjka bj;a flf<ah' 15' ckdêm;s isßfiak W;=rg iy kef.kysrg isú,a wdKavqldrjreka fofofkl= m;a l< w;r 2015 wf.daia;= udifha § W;=rg msúiSfï § ;snq m%Odk wdrlaIl uqrfmd< bj;a flf<ah' tfia jqj;a mq¿,a ks¾yuqodlrK l%shdj,shla ;ju wdrïN lr ke;' 2015 ckjdß isg wf.daia;= udih olajd ld, iSudfõ § W;=r yd kef.kysr yuqodj iy nqoaê wxY úiska isÿ l< ysßyer lsÍï iy ;¾ckh lsÍï ms<sn| isoaëka 26 la m%foaYSh isú,a iudc wdrxÑ ud¾. jd¾;d lrhs' bka w;S;fha mSvdldÍ jd;djrKhla ks¾udKh l< jHqyd;aul iy wdh;ksl ixialD;sh ;ju;a mj;skafkah hkak h:d¾: jk w;r wdrlaIl wxYfha jvd;a uQ,sl m%;sixialrK wjYH jk nj biau;= lrhs' 16' hqoaOh wjikaj jir yhla .; jqjo wj;eka jQ ck;djf.ka fndfyda fokl=g ;ju;a úfYaIfhkau Ôjk ud¾. iïnkaOfhka iaÓr úi÷ï idlaId;a ù ke;' wdKavqj W;=f¾ f;,smf,hs iy fldamdhs ys yd kef.kysr idïmq¾ ys iuyr bvï fldgia ksoyia lr we;s kuq;a yuqodj w;a lr f.k we;s mqoa.,sl bvï ;ju;a m%Odk m%Yakhls' 17' bvï m%Yakh jvd;a ixlS¾K jkafka isú,a ck;dj oaù;Shj bvï w;am;a lr .eksu" bvï ms<sn| Tmamq jeks f,aLk ke;sùu" úkdYùu iy ydks isÿùu" mriamr b,a,Sï" bvï fkdue;slu iy úêu;aj mjrd ke;s bvï b,a,Sï jeks lreKq ksidh' ck;dj wdmiq meñKs m%foaYj, bvï wdrjq,a fndfydaúg foaYmd,kSlrKh iy jd¾.sl ;;ajhg m;aùu ksid bvï fn§u m%cdjka w;r iy ta ;=< ±kg mj;sk .egqïldÍ ;;ajhka W.% fkdjk nj iy;sl lsÍug m%fõYï úh hq;=h' 18' W;=re m<df;a ia;S%ka uQ,sl jk mjq,a 60"000 lg wdikak ixLHdjla we;'1 wdydr iqrlaIs; Ndjhla fkdue;súu" WoaOukh by< hEu iy Ôjk ud¾. wjia:d ysÕlu ksid ia;S% uQ,sl mjq,a jvd;a Kh.e;s ndjhg m;aùfuka iQrdlEug ,laùfï wk;=r jeä fjñka

Page 5: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

5

mj;s' .egqï mej;s m%foaY yuqodlrK ;;ajhg m;aj we;s ksid ia;S% uQ,sl mjq,a ,sx.sl ysßyer lsÍï" iQrdlEug iy m%pKav;ajhg ,laùfï wjodku buy;a h' 19' wdKavqj ;%ia;jdoh je<elaùfï mk; iy yÈis kS;s fr.=,dis hgf;a ;ju;a r|jd f.k isák whf.a wkkH;djh iy tu ixLHdj meyeÈ,s lsÍug m%udo fõ' fuu jd¾;dj ,shk wjia:dj jk úg b;sßù isák /|úhkaf.a ixLHdj 258 la hehs ms<s.kakd nj wdKavqj úYajdi lrk njg jd¾;d ù we;' bka 60 lg fpdaokd m;% Ndr § ke;' miq.sh ld,fha § 54 lg o~qjï kshu lr we;s w;r b;sß kvq úNd.fjñka mj;S' ryia iy ms<sfkd.kakd /|jqï ia:dk ms<sn| jd¾;d u;= fjñka mj;sk ksid tajd läkfuka úu¾Ykh l< hq;=h' 20' ys;=jlaldr f,i r|jd .eksï" widOdrK kvq úNd. iy jO ysxid meñKùï j,g ks;suh wdjrKhla jk ;%ia;jdoh je<elaùfï mk; ;ju;a n,meje;afõ' 2015 ckjdß isg wf.daia;= olajd ;%ia; jdoh je<elaùfï mk; hgf;a mqoa.,hka 19 la w;a wvx.=jg f.k we;s w;r bka 12 la ;ju;a r|jd f.k we;ehs foaYSh isú,a iudc ixúOdk wdrxÑ ud¾. i|ykaa lrhs' wdKavqj fou< vhiafmdardj iu. ixjdohl ksr; fjñka isáh o 2013 ud¾;= udifha § ;%ia;jdoh je<elaùfï mk; hgf;a ;ykï lr we;s úúO fou< ck;d vhiafmdard ixúOdk iy mqoa.,hka bka bj;a lsÍug fuf;la mshjr f.k ke;' 21' fuu jd¾;dfõ f,aLk .; lr we;s wdldrhg jO ysxid iy ,sx.sl m%pKav;ajh" .egqug idfmalaIlj iy idudkH wmrdO wêlrK moaO;sh hgf;a nrm;< wjOdkhg fhduq jQ lreKls' úkaos;hkag ffjoH fiajd imhk rdcH fkdjk ixúOdkhla jk jO ysxidj,ska ksoyi ^ Freedom from Torture & jd¾;dfjka 2015 wdKavq fjkiska miqj jO ysxid meñKùï ms<sn| isoaëka yhla biau;= lr olajhs2' fuu jd¾;dfõ i|yka isoaëkaf.ka ishhg ;siay;la .egqfuka miqj Y%S ,xldjg meñKs whhs' Tjqkaf.ka lSm fokl= /ljrK wheÿï m;a m%;slafIam jQ whhs' 22' 2014 ud¾;= isg 2015 wf.daia;= olajd ld,h ;=< uqia,sï m%cdjg tfrysj ffjÍ l;d ms<sn| isoaëka 112 la .ek rdcH fkdjk ixúOdkhla jd¾;d lrhs' bka 22 la isÿj we;af;a 2015 ckjdßfha isgh'3 tu ld, iSudj ;=<u ls%ia;shdls Nla;slhka iy Tjqkaf.a wd.ñl ia:dk b,lal lr .;a isoaëka 126 la ls%ia;shdks lKavdhï jd¾;d lrhs' bka 57 la 2015 ckjdß udifhka miqjh'4 2015 wfm%a,a udifha § ffjÍ l;d wmrdOhla fia ye¢kafjk wdldrhg oKavk kS;s ix.%yh ixfYdaOkh lrk nj wdKavqj m%ldY l<;a ixfYdaOk ;ju;a bÈßm;aj ke;' 23' jd¾;d ù we;s wdldrhg w¨;a.u uqia,sï m%cdjg 2014 cqks udifha fndÿ n, fiakd lKavdhu t,a, l< m%ydrj,ska isõ fokl= ñh f.dia ;j;a 80 lg ;=jd, isÿ jqjo 2015 wf.dia;= jk f;la ta .ek wNsfpdaokd bÈßm;a lr ke;'

IV' úu¾Ykfha m%Odk fidhd .ekSï 24' my; i|yka fldgiaj,ska OHCHR ish úu¾Ykfha m%;sM,hla jYfhka iy th i;=j we;s f;dr;=re mokïj ;yjqre lr .;a m%Odk fidhd .ekSï idrdxY lr ±lafõ' fpdaokd ixLHdj" tajdfha nrm;<lu" kej; kej;;a isÿùu" tajd isÿ jQ wdldrh fukau tajd isÿ jQ rgdfõ iudk;ajh hk ish,af,ka fmkakqï lrkafka l%ñl wmrdOhs' isÿ jQfhahehs lshk nrm;< W,a,x>kh lsÍï ms,sn|j j.lsj hq;= wh ;yjqre lsÍu yeu úgu ksYaph l< fkdyels jqj;a .egqfï ish¨ md¾Yajhka úiska úu¾Ykhg ,laj we;s ld, iSudj ;=< wka;¾cd;sl udkj whs;sjdislï kS;sfha" wka;¾cd;sl udkqISh ks;sfha nrm;< W,a,x>kh lsÍï" iy wka;¾cd;sl wmrdO isÿ l< nj úYajdi lsÍug idOdrK fya;= mj;S' we;af;kau fuu fpdaokd fndfyduhla" mj;sk jd;djrKh wkqj ikakoaO .egqu iy$fyda udkj j¾.hdg tfrys wmrdO w;r iïnkaOhla ia:dms; l< yelskï yd isú,a

Page 6: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

6

ck;djg tfrysj mq¿,aj iy l%udkql+,j isÿ l< nj wêlrKhlska ;yjqre l< yelskï hqo wmrdO f,i .sKsh yelsh' iuyr wjia:dj, isÿ jQfhahehs lshk isoaëka fjkia fldg ie,lSfï fya;=ka u; isÿ l< njla fmfka' w' kS;s úfrdaë >d;k 25' Y%S ,xld wdrlaIl yuqod iy Tjqkag iïnkaO ikakoaO lKavdhï isú,a ck;djg iy wfkl=;a wdrlaIs; mqoa.,hkag tfrysj kS;s úfrdaë ñksia >d;k mq¿,a wdldrfhka isÿ lsÍug iïnkaO njg úYajdi lsÍug idOdrK fya;= mj;S' fou< foaYmd,lhka" udkqISh fiajlhka yd ckudOHfõ§ka iuyr ld, iSudjkays È úfYaIfhkau b,lal lr f.k we;' idudkH ck;dj o úkaÈ;hka w;r fj;s' fuu ñksia >d;kj, y÷kd.; yels rgd mj;sk njo ±lsh yelsh' ksoiqkla jyfhka wdrlaIl yuqod uqr lfmd¿ iy yuqod l|jqre wi<" wdrlaIl yuqod w;a wvx.=fõ miqjQ mqoa.,hka wd§ jYfhks' fïjd wêlrKhl§ ;yjqre jqjfyd;a mj;sk jd;djrKh wkqj hqo wmrdO iy$fyda udkj j¾.hdg tfrys wmrdO jYfhka ie,lsh yelsh' 26' t,aáàBh o ;ukag úreoaO whg ys;j;alï olajkafkhehs iel l< fou<" uqia,sï iy isxy, ck;dj kS;s úfrdaëj urd ±uq nj úYajdi l< yels idOdrK fya;= mj;sk njg f;dr;=re o Y%S ,xld úu¾Yk fldñáh /ialr we;' úreoaO fou< foaYmd,k mlaI" T;a;= n,kafkahehs iel l< wh yd fjkia u; ork fou< wh yd foaYmd,k pß;" rdcH ks,OdÍka iy Ydia;%{hka fukau úreoaO ikakoaO lKavdhïj, idudðlhka t,aààBfha b,lal úh' t,aáàBfha bjla njla ke;s urd f.k urK fndaïn iy laf,afuda fndaïn m%ydrj,ska ñh .sh fyda ;=jd, ,;a fndfyda fokd w;r idudkH ck;dj o fõ' fïjd wêlrKhl§ ;yjqre jqjfyd;a mj;sk jd;djrKh wkqj hqo wmrdO iy$fyda udkj j¾.hdg tfrys wmrdO jYfhka ie,lsh yelsh' 27' 2009 uehs 18 Èk fyda wdikak Èkj, y÷kd.;a t,aáàB ld¾hOrhka iy y÷kd fkd.;a mqoa.,hka kvq úNd.hlska f;drj >d;kh flf<ahehs u;=j we;s fpdaokd .eko Y%S ,xld úu¾Yk fldñáh mßlaId flf<ah' tfia urd ouk ,o iuyreka Y%S ,xld yuqodjg Ndr jQ wh njo ±k .kakg we;' iuyr lreKq ;yjqre l< hq;=j we;s kuq;a idlaIslrejkaf.a m%ldYk" fukau PdhdrEm iy ùäfhda mg mokïj isoaëka lSmhla iïnkaOfhka Tjqka w;a wvx.=jg .eksfuka miqj urd ouk ,o nj ±laùug m%udKj;a f;dr;=re mj;sk nj fmfka' mj;sk jd;djrKh wkqj wêlrKhl § ;yjqre jqjfyd;a fuu jd¾;dfõ i|yka fndfyda isoaëka hqo wmrdO iy$fyda udkj j¾.hdg tfrys wmrdO jYfhka .sKsh yelsh'

B' ksoyi wysñ lsÍug wod, W,a,x>kh lsÍï' 28' úu¾Yk lKavdhu wdKavqfõ wdrlaIl yuqod úiska È.= l,la ;siafiau isÿ lrk ys;=jlaldr w;a wvx.=jg .eksï iy r|jd .ekSï iy Tjqka yd iïnkaO ikakoaO ixúOdk úiska isÿ lrk meyer .ekSï f,aLk .; lr we;' jd¾;d jk wdldrhg fndfyda úg fuu meyer .ekSï n,y;aldr w;=reoyka lsÍïj,g iy kS;sfhka mßndysr >d;kj,g fya;= fõ' 29' wdrlaIl yuqod ks,OdÍka iuyr úg ikakoaO lKavdhïj, idudðlhkaf.a iydh we;sj mqoa.,hka ys;=jlaldr f,i w;a wvx.=jg .ekSï iy meyer .eksï ms<sn| iqmqreÿ l%shd ud¾.h jkafka wxl ;yvq ke;s zziqÿ jEkaZz fhdod .eksuh' jd¾;d jk wdldrhg iqÿ jEka j,g wdrlaIl uqr lfmd¨ yryd hEug fyda wdrlaIl l|jqrej,g we;=¿ úh yelsh' 30' fuu W,a,x>kh lsÍïj,g myiq jQfh;a myiq jkafka;a ;ju;a n, meje;afjk ;%ia;jdoh je<elaúfï mk; fukau 2011 jk f;la n, meje;a jq yÈis kS;s fr.=,dis

Page 7: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

7

hgf;a w;a wvx.=jg .eksug iy r|jd .eksug we;s mq¿,a n,;, ksidh' tjeks kS;s úfrdaë iy ys;=jlaldr w;a wvx.=jg .ekSï iy r|jd .ekSï meyeÈ,sju wka;¾cd;sl udkj whs;sjdislï ks;sh hgf;a Y%S ,xldfõ ne£ï W,a,x>kh lsÍï h' fïjd wêlrKhl§ ;yjqre jqjfyd;a mj;sk jd;djrKh wkqj hqo wmrdO iy$fyda udkj j¾.hdg tfrys wmrdO jYfhka ie,lsh yelsh'

C ' n,y;aldrfhka w;=reoyka lsÍï 31' Y%S ,xld úu¾Yk fldñáh ish úu¾Ykfha § tys uekafâÜ n,h mej;s ld, iSudj we;=<; Èjhsfka fkdfhl=;a m<d;aj, úfYaIfhkau W;=re yd kef.kysr m<d;aj, isÿ jQ n,y;aldr w;=reoyka lsÍï ms,sn| isoaëka ish .Kkla .ek úYajdiodhl f;dr;=re ksÍlaIKh lrk ,§' jeä ÿrg;a .egqï wjika ùfuka miq úYd, jYfhka r|jd .ekSu o n,y;aldrfhka w;=reoyka lsÍïj,g o fya;= úh' 32' ,nd .; yels f;dr;=re wkqj Y%S ,xld n,OdÍka mq¿,aj iy l%udkql+,j úkaÈ;hka úYd, ixLHdjlf.a ksoyi wysñ l< nj;a" bka miqj ksoyi wysñ lsÍu ms<s.ekSu m%;slafIam lsÍu fyda w;=reoyka jQ mqoa.,hkaf.a brKu fyda Tjqka isák ;ek ieÕ jQ nj;a úYajdi lsÍug idOdrK fya;= Y%S ,xld úu¾Yk fldñáh i;=j we;' we;af;kau ks;sfha /ljrKfhka bj;a lrkq ,enQ fuu mqoa.,hka nrm;< wk;=reodhl ;;ajhlg m;a fldg we;' w;=reoyka mqoa.,hkaf.a mjq,aj, idudðlhka m,s.eksïj,g ,laj we;s w;r i;Hhg we;s whs;sh we;=<;a M,odhs ms<sirKla ,nd .ekSfï whs;sh o wysñ lr we;' 33' n,y;aldr w;=reoykalsÍï isÿ lrk ,oafoa N+f.da,sh me;sÍu iy tajd isÿ lrk ,o ld, iSudj wkqj tlu wdrlaIl yuqod úiska tlu ck fldgila b,lal lr f.k isú,a ck;djg tfrys mq¿,a iy l%udkql+, ls%hd ms<sfj<l fldgila jYfhka hehs úYajdi lsÍug idOdrK fya;= mj;S' .egqu wjidkfha ;ukaf.a leue;af;kau yuqodjg Ndr úfuka miqj w;=reoyka jQ wh ie,iqï iy.;j b,lal lr .;af;a Tjqka t,aáàB n,ldhg iïnkaOj isá ksid fyda iïnkaOj isáfhahehs is;= ksidhehs úYajdi lsßug idOdrK fya;= mj;S'

D" jO ysxid meñKùu iy wfkl=;a wdldrfha l-=ßre" wudkqIsl iy wjuka iy.; ie,lSu 34' YS% ,xldfõ wdrlaIl yuqod úfYaIfhkau .egqï wjika jq jydu ysgmq t,aáàB idudðlhka iy idudkH ck;dj úYd, jYfhka r|jd .ekSfuka miqj l=ßre jO ysxid meñKùï isÿ l< nj Y%S ,xld úu¾Yk fldñáh f,aLk .; lr we;' fujeks tlu rgdjla yuqod l|jqre" fmd,sia ia:dk iy zzmqkre;a:dmk l|jqreZZ fukau ryis.;" y÷kd fkd.;a ia:dkj, o wdrlaIl yuqod .Kkdjlau fhdod f.k we;' 35' Y%S ,xld úu¾Yk fldñáhg ,eî we;s f;dr;=re wkqj jO ysxid meñKùï mq¿,aj iy l%udkql+, mßudKhlska isÿ lrk ,o nj úYajdi lsÍug idOdrK fya;= mj;S' fuh jO ysxid meñKúu iïmQ¾Kfhkau ;ykï lsÍu iy Y%S ,xldj w;aika lr we;s wka;¾cd;sl .súiqï hgf;a we;s iïm%odhsl ne£ï lv lsÍuls' mj;sk ;;ajh wkqj wêlrKhl § ;yjqre jqjfyd;a fuu jO ysxid meñKùï hqo wmrdO iy$fyda udkj j¾.hdg tfrys wmrdO jYfhka .sKsh yelsh'

E' ,sx.sl iy ia;%S mqreI Ndjh mokï m%pKav;ajh' 36' YS% ,xld úu¾Yk fldñáh /ialr .;a f;dr;=re wkqj úfYaIfhkau ikakoaO .egqfï wjidkfha § Y%S ,xld wdrlaIl yuqod idudðlhka mqreI iy ia;%S hk fofldgfiau /|úhka úYd, jYfhka ¥IKh iy fjk;a wdldrfha ,sx.sl m%pKav;ajhg ,la l< nj

Page 8: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

8

úYajdi lsÍug idOdrK fya;= mj;S' ,sx.sl ysxid meñKúfï rgdj f;dr;=re ,nd .ekSug iy t,aààBh iu. lsishï wdldrhl iïnkaOhla we;ehs woyia lrk mqoa.,hka kskaodjg m;a lsÍug iy o~qjï §ug is;d u;du jO ysxid meñKúula nj fmfka' 37' m,s .ekSug ,la úh yelsh hk ìh" we;s úh yels iudc le,e, iy wd;;sh iy úu¾Ykfha § we;s úh yels fjk;a ndOdjka ksid Y%S ,xld úu¾Yk fldñáhg /|úhkag tfrysj fhdod .;a ,sx.sl m%pKav;ajfha mßudKh iïmQ¾Kfhkau ;lafiare lsÍug fkdyels úh' tfia jqj;a /ialr .;a f;dr;=re wkqj wdKavqfõ wdrlaIl yuqod ,sx.sl m%pKav;ajhg wod, wka;¾cd;sl udkj whs;sjdislï ks;sh iy wka;¾cd;sl udkqISh ks;sh W,a,x>kh lr we;s nj úYajdi lsÍug idOdrK fya;= mj;sk w;r bka iuyr ls%hd hqo wmrdO iy udkj j¾.hdg tfrys wmrdO fia .sKsh yelsh'

F' meyer .ekSï iy n,y;aldrfhka hqoaOhg n|jd .ekSu 38' t,aààBh 2009 jk f;la jeäysáhka n|jd .ekSug fya;= jk meyer .ekSï rgdjla mj;ajd f.k wd nj Y%S ,xld úu¾Yk fldñáh /ialr .;a f;dr;=rej,ska fmkakqï lrhs' n,y;aldrfhka n|jd .;a wh yuqod iy iydh fiajd bgq l< hq;= w;r Tjqkag fndfydaúg ish mjq,a iu. iïnkaO;d meje;aúug bv ÿkafka ke;' .egqfï wjidkh <Õd jk úg n,y;alrfhka n|jd .eksug ;=vq fok meyer .ekSï jvd;a jeä úh' úfrdaOh mEug W;aidy l< úkaÈ;hka iy mjq,aj, wh ldhslj wldreKsl f,i ie,lSu ie,lSu" ysßyer lsÍï iy ;¾ckh lsÍïj,g ,laúh' 39' n|jd .ekSug ;=vq fok meyer .ekSï iy n,y;aldrfhka jev .ekSu ðkSjd ikaOdkfha 3 jeks fmdÿ j.ka;shg iy igkaj,g iDcqj iyNd.s fkdjk mqoa.,hkag fukau igkaj,ska ;=jd, ,;a whg udkqIslj ie,lSug wka;¾cd;sl udkqISh ks;sh hgf;a t,aààBfha ne£ï mj;sk nj lñgqj ksÍlaIKh lrhs' n,y;aldrfhka n|jd .;a whf.a tyd fuyd hEu ±ä f,i iSud lsÍu ksoyi wysñ lsÍula fia .sKsh yels nj úu¾Yk fldñáh woyia lrhs' wêlrKhl § ;yjqre jqjfyd;a fuu W,a,x>kh lsÍï mj;sk jd;djrKh u; hqo wmrdO iy$fyda udkj j¾.hdg tfrys wmrdO úh yelsh'

G' <uhska n|jd .eksu iy igkaj,g fhdod .ekSu 40' .egqfï wjidk udi lsmh ;=< wjqreÿ 15 g wvq <uhska iïnkaO lr .eksu we;=¿j" jvd;a W;aikak jQ <uhska n|jd .ekSu yd igkg fhdod .ekSu mq¿,a jYfhka t,aáàBh jir .Kkdjla ;siafiau l< nj;a Y%S ,xld ksÍlaIK fldñáh f,aLk .; lr we;' 2004 § t,aààBfhka ì£ hEfuka miqj TMVP$ lreKd lKavdhu isÿ l< <uhska n|jd .eksu .ek f;dr;=re o Y%S ,xld úu¾Yk fldñáh /ia flf<ah' fuh <uhdf.a whs;sjdislï ms<sn| ikaOdkh iy ikakoaO .egqïj,g <uhska iïnkaO lr .eksu ms<sn| ffjl,amsl uQ, m;%h W,a,x>kh lsÍula jk w;r wêlrKhl§ ;yjqre jqjfyd;a hqo wmrdOhla úh yelsh' 41' /ia lr.;a f;dr;=re wkqj lreKd lKavdhu ;u md,kh hgf;a mej;s m%foaYj,ska <uhska n|jd .;a nj wdKavqfõ wdrlaIl yuqod ±k isá nj úYajdi lsÍug idOdrK fya;= Y%S ,xld úu¾Yk fldñáhg i;=j mj;S' fuh <uhdf.a whs;sjdislï iy tys ffjl,amsl uQ, m;%h" úfYaIfhkau ikakoaO .egqïj,ska mSvdjg m;a <uhskaf.a wdrlaIdj iy /ljrKh ;yjqre lsÍu wdKavqj úiska o W,a,x>kh lsÍula úh yels nj fmkakqï lrhs' <uhska n|jd .eksu ms<sn|j jvd;au ielhg Ndckh ù we;s mqoa.,hka we;=¿j j.lsj hq;= whg fï olajdu kvq mejÍug rdcHh wfmdfydi;aj we;s nj o Y%S ,xld úu¾Yk fldñáh igyka lrhs' tjeks iuyr wh wdKavqfõ ;k;=re j,g m;a lr we;'

Page 9: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

9

H' isú,a ck;djg iy ia:dkj,g igka n,mEu 42' úu¾Yk fldñáh i;=j mj;sk f;dr;=re wkqj fuu jd¾;dfjka úu¾Ykh lrk m%ydr fndfyduhla igka lsÍu ms<sn| uQ,O¾u úfYaIfhkau fjkiafldg y÷kd .ekSug wkql+, fkdjk nj úYajdi lsÍug idOdrK fya;= mj;S' 43' wdKavqj m%ldYhg m;a l< igka uqla; l,dmhl ^ NFZ& msysá igkaj,g iïnkaO lsishï ia:dkhla b,lal lr .ekSug wdrlaIl yuqodjg yelshdj mj;sk kuq;a tu m%ydr wkqidrfhka isú,a ck;djf.a Ôú; ke;sùu fyda isú,a foafmd<j,g ydks isÿfkdúug fyda wju lsÍug .; yels ish¨ mshjr we;=¿j igka lsÍu ms<sn| kshuhkag hg;a fõ' nxlrj, /ljrKhla fkdue;sj ;djld,sl fijkla hgf;a Ôj;ajk <uhska fndfyda fokl= we;=<;a isú,a ck;dj úYd, ixLHdjla isàu ksid m%%ydrhlska ie,lsh hq;= isú,a ck ixLHdjl ðú; wysñ úfï iy tu ia:dk ydkshg m;aùfï meyeÈ,s wk;=rla mj;S' 44' wêl ck >k;ajhlska hq;a m%foaY ;=< fyda ta wjg iqcd; yuqod b,lalj,g tfrysj yuqod fufyhqï lsÍfï § mj;sk ixlS¾K;djh Y%S ,xld úu¾Yk fldñáh ms<s.kS' tfia jqj;a uQ,sl jYfhkau isú,a ck;dj fjfik ia:dkhl .egqïj,g iDcqju iyNd.sjk t,aààB ld¾h Orhka isàfuka ck;djf.a iajNdjfha fjkiaúula fyda wka;¾cd;sl udkqISh ks;sh hgf;a isú,a ck;djg ,efnk wdrlaIdjg n,mEula fyda isÿ jkafka ke;' wka;¾cd;sl udkqISh kS;sh hgf;a ikakoaO .egqul tl md¾Yajhl j.lSï wfkHdakH ls%hdldß;ajh u; r|d fkdmj;sk nj isysm;a lsÍu jeo.;a h' tl md¾Yajhlg j.lSu mejfrk W,a,x>kh lsÍï ksid wfkla md¾Yajh Bg wkql+, fkdùu fya;= hqla;s l< fkdyelsh' fuu jd¾;dfjka ksÍlaIKh lrk tla tla isoaêfha iudkqmd;sl nj ;lafiare lsÍu .ek wjikd;aul úu¾Ykhla fkdjk w;r fuu lreK ;j ÿrg;a úu¾Ykh l< hq;=hehs lñgqj úYajdi lrhs' 45' jkaksfha frday,aj,g È.ska È.gu fI,a fjä t,a, lsÍu .ek fldñáh ish nrm;< lKiai,a, igyka lrhs' frday,a iy wfkl=;a ffjoH tall iy ld¾h uKav,h wka;¾cd;sl udkqISh kS;sh hgf;a úfYaI /ljrKhla ,nk w;r tajd m%ydrhlg b,lal lr fkd.; hq;=h' udkqISh ld¾hkaf.ka msgia;r i;=re ls%hdjla i|yd fhdod .kafkakï yer tajdg ,nd § we;s /ljrKfha fjkila isÿ jkafka ke;' wdrlaIl yuqod frday,aj, msysàu ksjerÈj ±k isáh;a tajdg fI,a fjä t,a, lsÍfuka fuu m%ydr wyïfnka isÿ jQfhah hkak .ek nrm;< iel Wmojhs' igka uqla; l,dmfha wfkl=;a isú,a myiqlïj,g o" úfYaIfhkau udkqISh myiqlï iy wdydr fnod yeÍfï uOHia:dkj,g o n,mEï isÿj we;' fldñáhg ,nd .ekSug yels jQ f;dr;=re wkqj tys ksÍlaIKhg ,la jQ lsisu isoaêhla tu myiqlï yuqod ld¾hka i|yd fhdod f.k we;ehs wdrlaIl yuqodjg ks.ukh lsÍug idOdrK fya;= mej;sfhahehs lsj fkdyelsh' tuksid tu myiqlï tys isú,a lghq;= iajrEmh mj;ajd f.k we;s w;r tajd iDcqju b,lal lr.; fkdyelsh' igkaj,g iDcqju iïnkaO fkdjk isú,a ck;djg iy$fyda tu foafmd<j,g m%ydr t,a, lsÍu wka;¾cd;sl udkqISh kS;sh nrm;< W,a,x>kh lsÍula jk w;r mj;sk jd;djrKh wkqj hqo wmrdO fia .sKsh yelsh' 46' wjOdkhg ,la jQ ;j;a lreKla jkafka wêl ck.yKhla we;s m%foaYj,g t,a, l< úg j.úNd.hla ke;sj n,mEula jk wú wdrlaIl yuqodj úiska fhdod .eksuhs' jd¾;dfjk wdldrhg wdrlaIl yuqodjg ;u kS;suh ne£ï" úfYaIfhkau fjkia fldg ye¢k .ekSfï iy mßlaIdldÍ úfï wjYH;djhla imsÍug ;rï ksjerÈj b,lal lr .; yels wdhqO iy WKav fhdod .ekSfï l%u ;snqfKah hkafkka fuh jvd;a ;yjqre fõ' Bg wu;rj fv%dak .=jka hdkd jeks ;uka i;= l%uj,ska ienE fõ,djg PdhdrEm ,nd .ekSfï myiqlï mj;skafkahehs wdrlaIl yuqod m%isoaêfhau mjid we;s ksid Tjqkag ksjerÈj yuqod b,lalj,g myr t,a, lsÍfï yelshdj ;sìK'

Page 10: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

10

47' mj;sk jd;djrKh wkqj bvla fkd,efnkafkakï yer isú,a ck;djg n,mEula úh yelskï yuqod fufyhqï weröug fmr Tjqkag bj;aj hEug m%udKj;a ld,hla ,efnk wdldrhg ld¾hlaIu wk;=re yeÕùï ksl=;a lsÍu ;j;a mßlaIdldß mshjrls' igka uqla; l,dmh ;=< yuqod fufyhqula isÿ lrk njg isú,a ck;djg lsishï ksYaÑ; wk;=re yeÕùï ksl=;a l< njg f;dr;=re lsisjla fldñáhg ,eî ke;' 48' Y%S ,xld úu¾Ykhg t,aààBh yuqod lghq;= i|yd frday,a iy tlai;a cd;ska f.a myiqlï we;=¿ fjk;a isú,a myiqlï fhdod .;anj ±lafjk f;dr;=re lsisjla yuq jQfha ke;' udkqISh iy ffjoH myiqlï iy igka uqla; l,dmfha wNHka;rj wj;eka jQjka talrdYS ù isá ia:dk wi< iy ta wjg isú,a ia:dkj,g hdnoj fyda ta wdikakfha t,aáàBh kej; kej;;a yuqoduh wdrlaIs; ia:dk bÈ lsÍu" ld,;=jlal= iy wfkl=;a hqo WmlrK ia:dk .; lsÍu i|yd hqo wdrlaIl ia:dk bÈ l< nj fldñáfha úu¾Ykfhka fmkakqï flf¾' fuu ;;ajh ksid isú,a ck;dj Tjqka wjg isÿ jk yuqod fufyhqïj,ska wk;=rg m;aùug bvla ;sìK' tfukau ck;dj Y%S ,xld yuqodfõ m%ydrj,g f.dÿreùfï wk;=r o jeä úh' tuksid t,aààBfha fuu yeisÍu wka;¾cd;sl udkqISh kS;sh hgf;a isú,a ck;dj iy isú,a ia:dkhkag m%ydrj,ska isÿ úh yels n,mEï je<elaùug .; yels ish¨ mshjr .eksug we;s ne£u W,a,x>kh flf<ahehs úYajdi lsÍug idOdrK fya;= mj;S'

I' tyd fuydhEu md,kh lsÍu 49' jkaksfhka isú,a ck;dj msgj hEu je<elaúug t,aáàBhg by< uÜgfï meyeÈ,s m%;sm;a;shla ;snqK nj;a" tu.ska isú,a ck;djf.a tyd fuyd hEfï ksoyig kS;s úfrdaëj ndOd meñK jQ nj;a úYajdi lsÍug idOdrK fya;= mj;sk nj úu¾Yk fldñáfha fidhd .ekSï j,ska fmkakqï flf¾' lsishï flfkl= msgj hEu t,aààB ld¾hOrhka j<lajkafka flfiao hkak meyeÈ,s lr .; hq;= jqjo 2009 ckjdßfha isg fuu m%;sm;a;sh jvd;a ±ä l< nj f;dr;=rej,ska fmkakqï lrhs' tfia jqj;a msgj hEug ;e;a lsÍfï È <uhska lSm fofkl= we;=<;a mqoa.,hka rdYshlg t,aáàB ld¾hOrhka Ôú;hg iy ldhslj ydkshla isÿ fkdlsÍfï whs;sh W,a,x>kh lrñka fjä ;nd urd ±óu" ;=jd, isÿ lsÍu iy myr ÿka njg f;dr;=re /ialr .; yels úh' fuu l%shd wka;¾cd;sl udkQISh kS;sh W,a,x>kh lrñka igkaj,g iDcqju iyNd.s fkdjk isú,a ck;djg t,a, lrk m%ydr úh yelsh' fujeks yeisÍï wêlrKhla bÈßfha ;yjqre jqj fyd;a iy mj;sk jd;djrKh wkqj hqo wmrdOhla úh yelsh' 50' isú,a ck;djg igka mj;sk m%foaYj, /£ isàug n, lsÍfuka t,aààBh wdrlaIl yuqod m%ydrj,ska ;u md,kh hgf;a mj;sk m%foaYj, isú,a ck;dj wdrlaId lsÍug .; yels ish¨ mshjr .ekSug wka;¾cd;sl udkqISh ks;sh hgf;a we;s ;u ne£u W,a,x>kh lsÍuls'

J' udkqISh wdOdr m%;slafIam lsÍu' 51' Y%S ,xldKavqj jkaksfha udkqISh iyk fiajfha fhÿK mqoa.,hkaf.a tyd fuyd hEfï ksoyig iy udkqISh l%shdldrlï j,g ie,lsh hq;= uÜgfï iSudjka mek jQ nj fldñáh g ±k.; yels úh' fujeks iSud lsÍï udkqISh iyk ixúOdkj,g iy mqoa.,hkag ;u ld¾hka bgq lsÍu iy wirK mqoa.,hkag iyk ,nd §u iy;sl lsÍu flf¾ n,mEh' iïm%odhsl wka;¾cd;sl udkqISh kS;sfha 56 kshuh wkqj fujeks iSud lsÍï idOdrKSh l< yelafla hqouh wjYH;d ksid muKs' 52' t,aáàBh o udkqISh iyk fiajlhka wdrlaId lsßug iy Tjqkaf.a tyd fuyd hEfï ksoyi iSud fkdlsÍug we;s ne£ug .re lsÍug wfmdfydi;a jQ nj úYajdi lsÍug idOdrK fya;= mj;S'

Page 11: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

11

53' wdKavqj o wod, m%foaYfha isú,a ck;djf.a ienE udkqISh wjYH;d wdKavqfõ ksfhdað;hkaf.a ud¾.fhka ±k isáfha fyda ±k isàug fyda fya;= ;snqK;a iykdOdr f.k hEug;a udkqISh fiajlhkaf.a tyd fuyd hEfï ksoyi iSud lsÍug;a ±ä iSudjka mek jQ nj úYajdi lsßug idOdrK fya;= fldñáhg we;' fï ;;ajh ksid jkaksfha isú,a ck;djg Èú mj;ajd .eksu i|yd wjYH uQ,sl wdydr øjH iy w;HdjYH ffjoH iemhqï ,nd .ekSug fkdyels jkakg we;' fujeks ls%hd iy l%shd fkdlsÍï wêlrKhl§ ;yjqre jqjfyd;a wka;¾cd;sl udkqISh ks;sh W,a,x>kh lsÍula jk w;r mj;sk jd;djrKh wkqj th wka;¾cd;sl udkqISh ks;sh hgf;a ;ykï lrk ,o hqo Wmdh ud¾.hla f,i isú,a ck;dj l=i .skafka ;nd .eksula f,i .sKsh yelsh' tjeks yeisÍu wêlrKhlÈ ;yjqre jqjfyd;a iy mj;sk jd;djrKh wkqj hqo wmrdOhla fia ie,lsh yelsh'

K' wNHka;rj wj;eka jQ mqoa.,hka mßlaIdjg ,la lsÍu iy Tjqkaf.a tyd fuyd hEfï ksoyi wysñ lsÍu 54' úu¾Yk lñgqj ueksla *dï iy wfkl=;a újd; fkdjq l|jqrej, r|jd .;a wNHka;rj wj;eka jqjka wka;¾cd;sl ks;sh hgf;a wjirhla we;s ld, isudj blaujd Tjqkaf.a ksoyi wysñ l< nj úYajdi lrhs' jeä ÿrg;a újD; fkdjq wNHka;rj wj;eka jQjkaf.a l|jqrej, mej;s fN!;sl ;;ajh" Tjqkaf.a fi!LHhg" wdydr" j;=r" ksjdi iy ikSmdrlaIdjg we;s whs;sh W,a,x>kh lsÍula úh yelsh' mj;sk jd;djrKh wkqj fujeks ;;ajhka wka;¾cd;sl udkqISh kS;sh hgf;a ks¾jpkh lr we;s wudkqIsl iy wjuka iy.; ie,lsula úh yelsh' 55' fldñáh i;=j mj;sk f;dr;=re wkqj" wNHka;rj wj;eka jQjka iellrejka f,i i,ld r|jd f.k we;af;a Tjqkaf.a fou< jd¾.sl;ajh iy Tjqka t,aààB md,kh hgf;a mej;s m%foaYj, whúu;a ksid nj úYajdi lsÍug idOdrK fya;= mj;S' fuh wka;¾cd;sl udkj whs;sjdislï kS;sh hgf;a fjkia fldg ie,lsula úh yels jk w;r wêlrKhlska ;yjqre jqjfyd;a udkj j¾.hdg mSvdjg m;a lsÍu wmrdOhla fia .sKsah yelsh'

V ' j.ùu iy m%;sikaOdkh i|yd jQ mshjr' 56' udkj whs;sjdislï uKav,hg udkj whs;sjdislï uy flduidßia ld¾hd,fhka l,ska bÈßm;a lrk ,o jd¾;dj,ska meyeÈ,s lrk ,o wdldrhg f.ù .sh ld,h by;ska i|yka lrk ,o nrm;< udkj whs;sjdislï W,a,x>kh lsÍï iy wmyrK úYajdi lghq;= wdldrfhka úu¾Ykh lsßu" i;Hh ;yjqre lsÍu" j.ùu iy;sl lsÍu iy úkaÈ;hkag iyk ie,iSug foaYSh hdka;%Kh uq¿uKskau wid¾:l úh' 57' udkj whs;sjdislï uy flduidßia ld¾hd,hg ish úu¾Ykfha § 2006 Wo,d.u fldñiu iy 2012 yuqod wêlrK úNd.h we;=¿ foaYSh úu¾Yk lSmhl m%ldYhg m;a fkdlrk ,o jd¾;d ,nd .eksug yels úh' fuu jd¾;dfjkaa l,skaa9 OHCHR jd¾;dj,ska biau;= lr olajk ,o Tjqkaf.a ks¾foaY ms<sn|j miqúmrula lsÍug yd tys iajdëk;ajhla ke;s njg udkj whs;sjdislï uy flduidßia ld¾hd,fha mj;sk lKiai,a, ;yjqre lrhs' ^ n,kak A/HRC/25/23& 58' 2015 ckjdß isg ckdêm;s isßfiak iy wdKavqfõ wfkl=;a kdhlhka m%isoaO m%ldYk ;=<ska m%;sikaOdkh .ek fnfyúka fjkia u;hla bÈßm;a lr we;' fmnrjdß 4 ksoyia Èk wdKavqj NdId ;=fkkau zz idu m%ldYkhZz la ksl=;alr jir 30 l ikakoaO .egqfuka úkaÈ;hka jQ ish¨ fokdgu ixfõ.h iy lK.dgqj m%ldY lrñka cd;sl m%;sikaOdkh" hqla;sh iy ish¨u mqrjeishkaf.a iudk;ajhZZ fmrg f.k hEug m%;s{d ÿkafkah'

Page 12: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

12

59' 2015 ud¾;= 25 .kq ,enQ leìkÜ ;SrKhla wkqj /|úhka ksoyia lsÍu iy yuqodj w;am;a lr f.k we;s isú,a ck;dj i;=j mej;s bvï ksoyia lsÍu jeks fkdúi£ we;s lreKq ms<sn|j m%.;shla w;alr .ekSug ysgmq ckdêm;sksh pkaøsld l=udr;=x. nKavdrkdhlf.a kdhl;ajfhka cd;sl tluq;=j iy m%;sixOdkh ms<sn| kj ld¾hd,hla ia:dms; lrk ,§' wdKavqj W.;a mdvï iy m%;sixOdk fldñifï ks¾foaY l%shd;aul lsÍug jeä wjOdrKhla fhduq lrñka isà'

A ' w;=reoyka jQjka ms<sn| meñKs,s úu¾Ykh lsÍfï ckdêm;s fldñiï iNdj' 60' tys úYajikSh;ajh iy ld¾hlaIu;djh .ek nrm;< iel mj;sk kuq;a w;=reoyka mqoa.,hka ms<sn| meñKs,s úu¾Ykh lsÍug l,ska mej;s wdKavqj m;a l< ckdêm;s fldñiug tys lghq;= ksu lsÍu i|yd ,nd § we;s ld,h Ⱦ> lsÍug mshjr .kakd njg fuu jd¾;dj ,shk wjia:dfõ § f;dr;=re ,eìK'5 tu úNd. läkï lsÍug 2015 cqks udifha § w;sf¾l flduidßiajreka fofokl= o m;a lrk ,§' wdKavqj 2015 cq,s udifha § iuyr isoaëka ms<sn| úu¾Yk lghq;= läkï lsßug úfYaI úu¾Yk lKavdhula o m;a lrk nj m%ldY l<;a tys ;;ajh .ek meyeÈ,s ke;' 61' cqks 30 jk úg fldñiug w;=reoyka jQ idudkH ck;dj ms<sn| meñKs,s 16"826 la yd wdrlaIl yuqod idudðlhka 5000 la w;=reoykaùu ms<sn| meñKs,s ,eî we;s w;r bka meñKs,s 2200 la ms<sn|j úúO Èia;%slal j,§ idlaIs igyka lr .eksu i|yd m%isoaO úNd. 47 la mj;ajk ,§' 62' iajdëk ksÍlaIlhka fukau w;=reoyka jQjkaf.a mjq,aj, idudðlhka iu. jev lrk ixúOdkj,ska ,efnk jd¾;d wkqj újD; Ndjh iy f;dr;=re m%isoaO lsÍu" úNd. meje;afjk wdldrh iy yuqodfõ iy nqoaê wxY ks,OdÍka mjq,a idudðlhkag ;¾ckh lsÍu iy ysßyer lsÍu hkdÈh .ek flfrk úfõpk ;ju;a mj;S' ^A/HRC/27/CRP.2 n,kak'& fuu lreKq ms<sn|j 2014 fmnrjdß udifha § n,y;aldrfhka fyda wlue;af;ka w;=reoyka lsrSua ms<sn| l%shdldrS lKavdhu wdKavqjg bÈßm;a lrk ,o kuq;a wdKavqj ta Èkj, ta fndfyduhla m%;slafIam flf<ah' 63' fldñiu tys m<uq wka;¾jdr jd¾;dj 2015 ckjdß 10 ckdêm;sjrhdg bÈßm;a l< w;r fojekak bÈßm;a lsÍug iQodkïj mj;sk nj ±k .kakg we;' tu jd¾;d m%ldYhg m;a lr ke;' flfia jqj;a udkj whs;sjdislï uy flduidßia ld¾hd,h m<uq wka;¾jdr jd¾;dfõ msgm;la ,nd .;a w;r bka fldñifï jev lghq;= .ek lsishï woyila we;s lr .; yelsh' fldñiug bÈßm;a lrk ,o ,sÅ; meñKs,s ú.%y lsÍfï § ishhg 19 la wdrlaIl yuqodjo ishhg 17 la t,aààBho" ishhg 50 la y÷kd fkd.;a mqoa.,hka iy ixúOdk o j.lsj hq;= nj olakg ,eìK' flfia jqj;a t,aààBhg iïnkaO isoaëkaf.ka jeä m%udKhla m%isaoaO úNd.j,g fhduq lsÍfï jrKSh;ajhla fmkakqï lrhs' ;ñ,a ulal,a úvq;f,hs mq,sl,a $lreKd lKavdhu iy B<dï ck;d m%cd;ka;%jd§ mlaIh jeks ikakoaO lKavdhïj,g tfrysj o meñKs,s ,enqK nj jd¾;dfõ' 64' wka;¾jdr jd¾;dfjka isoaëka .Kkdjla .ek ;j ÿrg;a úu¾Yk lsÍug fldñiu ks¾foaY lr we;' meyer.eksï fyda w;=reoykaúï ms<sn|j j.lsj hq;= wdrlaIl yuqod ks,OdÍka f.a kï fyda ;rd;sru y÷kd.;a isoaëka 10 la fldñifuka jd¾;d lr ;sìuo jeo.;ah' tfy;a jeä ÿr úu¾Yk lsÍïj, m%.;sh .ek lsisjla ±k .kakg ke;'

Page 13: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

13

B ' kso¾Ykd;aul isoaëka' 65' 2012 fkdjeïn¾ udifha14 ^ A/HRC/25/23/para 24 n,kak& je,slv nkaOkd.drfha isÿ jQ le/,a, uev meje;aùfï § isÿ l< wdrlaIl fufyhqfï § isrlrejka 27 la ñh hEu .ek kej; úu¾Ykh lsÍug kj wdKavqj m;a l< lñgqjla tys § ñh .sh iy ;=jd, ,;a isrlrejka fndfyda fokl= le/,a,g iïnkaO ke;s nj fidhd .;a ksid jeä ÿrg;a wmrdO úu¾Ykhla lsÍug yd jkaÈ f.úug ks¾foaY lr we;' 66' 2013 wf.dia;= udifha15 ^ A/HRC/25/23 para 23 n,kak& je,sfõßfha § yuqodj úiska úfrdaO;dlrejka urd ±óu .ek Y%S ,xld udkj ysñlï fldñiu meje;a jq úu¾Ykhlska mqoa.,hka ;sfofkl= ñh hEu" 36 lg ;=jd, isÿúu iy foafmd< ydksh wdrlaIl yuqod úiska iSudkaú; n,h fh§u ksid isÿj we;s nj olajhs' isoaêh jQ wjia:dfõ fcHaIaG ks,OdÍka isàu ksid fjä ;eîu ksfhda. ke;sj isÿ úh fkdyels nj o tys i|yka fõ' 67' cqks 25 Èk fld<U uydêlrKh 2000 § hdmkh Èia;%slalfha ñßiqú,a ys fou< isú,a jeishka wg fokl= urd ±ñu iïnkaOfhka yuqodfõ ysgmq ld¾h uKav, id¾ckaÜ jrfhl= jerÈlre fldg wfkla pQÈ;hka isjq fokd ksoyia lsÍu kj j¾Okhls' fuh .egqïj,g wod, W,a,x>kh lsÍï ms<sn| ÿ¾,N kvq úNd.hla jk w;r f.dv.eiS we;s iy úNd. lsÍfï úúO wjia:dj, mj;sk fujeks kvq .Kkdjla ms<sn| isysm;a lsÍula o fõ' fï .ek m%idoh7 m< lrk w;ru fuu isoaêh Y%S ,xldfõ wêlrK moaO;sfha mj;sk l%udkql+, m%udoùfï .eg¿j biau;= lrjhs' 68' 2006 ckjdßfha § ;s%l=Kdu,h fjrf<a § YsIHhka mia fokl= iy 2006 wf.daia;= udifha È uQ;+¾ ys ACF ^ Action Contre La Faim & udkqISh fiajlhka 17 la urd ±ñu iïnkaOfhka úu¾Yk lghq;= wdKavqj ;Sj% l< o ±kg úfoia .;j isák idlaIslrejka le|ùfï fyda iïuqL idlÉPd lsÍfï ÿIalr;djh u;= lr we;' fuu isoaëkaj,ska fmkakqï lrkafka foAYSh ls%hdj,shla .ek idlaIslrejkaf.a úYajdihla fkdue;súu iy idlaIslrejka wdrlaId lsrSula fkdue;sùfï wjidkdjka; ;;ajhhs' 69' ;k;=re Ndr .ekSfuka miq i;s lsmhla we;=<; kj wdKavqfõ weu;sjre udkj whs;sjdislï W,a,x>kh lsÍï ms<sn|j m%lg isoaëka .ek kej;;a úu¾Yk wrTk njg m%isoaO m%ldY l<y' 2006 fkdjeïn¾ udifha § fou< ikaOdkfha ux;%Sjrfhl= jk kvrdcd rúrdÊ >d;kh lsÍu iïnkaOfhka kdúl yuqodfõ Nghka ;sfofkl= iy ysgmq fmd,sia ks,Odßfhl= w;a wvx.=jg f.k we;s w;r wjYH lrk isjq jeks iellre ráka msgj we;s ksid fidhd .eksug W;aidy ork nj mjihs' 70' 2015 wf.dia;= udifha § md¾,sfïka;= Pkao úuiSug wdikakfha ckudOHfõÈfhl= iy ldgqka Ys,amsfhl= jQ m%.S;a tlake,sf.dv w;=reoyka lsÍu iïnkaOfhka ¨;skka l¾k,ajre fofkl= we;=<;a yuqod ks,OdÍka lSm fofkl= iy t,aààBfha ysgmq ld¾h Orhka fofokl= w;a wvx.=jg .;a nj fmd,Sisfhka m%ldY flßK'8 rdcH udOH jd¾;d lrk wdldrhg 2010 ckjdß 24 Èk meyer .ekSfuka miqj tlake,sf.dv W;=re ueo m<df;a .sß;f,a yuqod l|jqrg f.k f.dia we;9' 71' fuu j¾Okhka fnfyúka w.h l< hq;= w;r fuu isoaëka .ek olajk Wkkaÿj È.gu mj;ajd f.k hd hq;=h' th ±kg Widú bÈßfha f.dv .eiS we;s fjk;a fndfyda wmrdO isoaëka olajd mq¿,a l< hq;=h' fujeks Woafõ.hka udkj whs;sjdislï ljqkai,fha ieis mgka .ekSug fmr olakg ,enqK o bka miqj tajd wek ysá nj uy flduidßia isysm;a lrhs'

Page 14: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

14

C ' iuQy ñksj<j,a' 72' udkj whs;sjdislï uy flduidßia ld¾hd,h l,ska ks;=;a lrk ,o jd¾;dj,ska rfÜ úúO m%foaYj,ska fidhd .kakd ,o iuQy ñkSj<j,a .ek meje;afjk úu¾Yk ms<sn|j wjOdkh fhduq lr we;' 2015 jif¾ we;s j¾Okhla jkafka ud;f,a iy ukakdrfï ñksj<j,a ms<sn|j flfrk úu¾Ykfhka u;= flfrk wêlrK ffjoH wNsfhda. iy idlaIs fjkia lsÍug we;s bv m%ia:dh' 73' uE; jirj," l,ska .egqï mej;s m%foaYj,ska ;j;a fndfyda ñksj<j,a fidhd f.k we;s w;r tajd fndfyda úg .egqfï wjidk wÈhf¾ fI,a fjä m%ydrj,ska ñh .sh whf.ah' ñka foaYSh yelshdj jeä lsÍfï iy fjdydrsl ffjoH lafIa;%fha úfYaIfhkau fjdydrsl ffjoH udkj úoHdj iy mqrd úoHdj jeks lafIa;%hkays wka;¾cd;sl ;dlaIK wdOdrj, ;SrKd;aul wjYH;djh l=¿.kajhs' tu ia:dk ixrlaIKh ;yjqre lsÍu iy úu¾Ykh wkd.; wmrdO úu¾Ykhlg iy w;=reoyka jqjka y÷kd .ekSfï § tu mjq,aj,g w;sYfhka jeo.;ah'

VII ' wkd.;h foi ne,Su 74' kj wdKavqj j.ùfï .eg¨ zzrfÜ ffk;sl rduqjZZ ;=< úi£ug fmdfrdkaÿ ù we;'10 újdoh jeäfhkau fhduqj we;af;a th foaYSh" wka;¾cd;sl fyda ke;skï ta foflau ixl,%Khla (hybrid) o hkdÈ jYfhka fuh idlaId;a lr.; yelafla l=uk j¾.fha hdka;%Khlgo hkak .ekh' tfy;a udkj whs;sjdislï ljqkai,fha wxl 25$1 fhdackdfjka wjOdrKh lrk wdldrhg wjYH jkafka mqoa., wNsfpdaokd" jkaÈ f.úï" i;H fidhd .eksu" wdh;ksl m%;sixialrK iy rdcH fiajlhka iy ks,OdÍka mßlaId lsÍu we;=<;a zzwêlrK iy wêlrK fkdjk mq¿,a mrdYhla we;=<;a jk ixl%dóh hqla;shg mq¿,aj msúisulsZZ' 75' úfYaIfhkau iuyr foaYmd,k mlaI iy yuqodfõ iy iudcfha iuyr fldgia ±äj úfrdaOh olajk miqìula ;=< foaYSh l%shdj,shla ;=<ska j.ùu fiùug kj wdKavqfõ we;s lemùu w.h l< hq;=h' tfy;a wjdikdjka; h:d¾:h jkafka Y%S ,xldfõ wmrdO hqla;s moaO;sh ;ju;a fldñáfhka bÈßm;a flfrk fpdaokd fyda udkj whs;sjdislï ljqkai,fhka11 b,a,d we;s wdldrhg tjeks W,a,x>kh lsÍï ms<sn|j j.lsj hq;= whf.a j.ùu fy<s lr .ekSug zziajdëk iy úYajdih l< yels úu¾YkhlaZZ meje;aùug iQodkula fyda yelshdjla ke; hkakhs' 76' m<uqj b;du;a jeo.;ajkafka úfYaIfhkau m,s.ekSfï ;¾ck b;d by< uÜgul mj;sk ;;ajhla hgf;a úkaÈ;hka iy idlaIslrejka wdrlaId lsÍfï lsishï úYajdiodhS moaO;shla fkdue;sùuh' 2015 fmrjdß udifha § wdKavqj È.= l,la ;siafia md¾,sfïka;=jg bÈßm;a fldg iïu; lr fkd;snq úkaÈ;hka iy idlaIslrejka wdrlaId lsÍfï mk; iïu; l< kuq;a fuf;la th ls%hd;aul lsÍug ksYaÑ; mshjr f.k ke;' udkj whs;sjdislï uy flduidßia ld¾hd,h kj moaO;sfha iajdëk;ajh iy ld¾hlaIu;djhg ndOd úh yels fkdfhl=;a wvqmdvq l,ska fmkajd § ;sìK' kj idlaIslrejka wdrlaId lsÍfï wêldßhg flfrk m;aùïj, wjxl;ajh" fuu fiajdjg m;a flfrk fmd,sia ks,OdÍka mßlaId lr f;dard .kakd wdldrh iy fuu nrm;< ld¾hhg fjka lrk iïm;a u; fndfyda foa /f|kq we;' 77' fojeksj fujeks uyd mßudKfha wka;¾cd;sl wmrdO .ek lghq;= lsÍug Y%S ,xldfõ foaYSh kS;s rduqj m%udKj;a fkdùuh' Y%S ,xldj uQ,sl .súiqï lSmhla ;ju;a ms<sf.k ke;' ta ðkSjd ikaOdkfha w;sf¾l uQ,m;% úfYaIfhkau w;sf¾l uQ,m;% II n,y;aldr w;=reoyka lsÍïj,ska ish¨ mqoa.,hka wdrlaId lsÍu ms<sn| wka;¾cd;sl ikaOdkh iy wka;¾cd;sl wmrdO wêlrKfha frdau jHjia:dj hs' n,y;aldrfhka

Page 15: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

15

w;=reoyka lsÍï wmrdO jYfhka ±lafjk kS;s" hqo wmrdO" udkj j¾.hdg tfrys wmrdO fyda ck ixydr ms<sn| kS;s mkjd ke;' tys ks;s rduqjg úúO wdldrfha wdëk;d úfYaIfhkau wK yd Wiia ks,OdÍkaf.a j.lSu wkqj mqoa.,hkag fpdaokd bÈßm;a lsÍfï m%;smdok we;=<;aj ke;' 78' w;S;fha § Y%S ,xldj .egqï wdY%S; isoaëka .ek wNsfpdaokd bÈßm;a l< úg th mokï jQfha ñkS uereï jeks idudkH wmrdO kS;shg .efKk jerÈ u;h' fuh wmrdOfha nrm;<lu" tys wka;¾cd;sl iajNdjh ms<s.eksug wfmdfydi;a jk w;r úkaÈ;hdg isÿj we;s ydksh ksis mßÈ ms<s.ekSula isÿ fkdfõ' l%ñl wmrdO úh yels ie,iqï l< fyda ixúOdkh l< fyda wK ÿka whg wNsfpdaokd fkdflfrk ksid;a j.lSfï oduh wkq.ukh fkdlrk ksid;a fuh wNsfpdaokd lsÍfï Wmdhud¾. ndOd lr ÿ¾j, lrhs' 79' úu¾Ik lñgqj úia;r flfrk wdldrfha uyd mßudKfha wmrdO i|yd M,odhs wNsfpdaok Wmdh ud¾. jkafka tajdfha l%ñl iajNdjh iy tys ie,iqïlrejka iy ixúOdhlhka flf¾ wjOdkh fhduq lsÍuh'12 fujeks zzl%ñl wmrdOZZ ms<sn| msgqmi we;s mQ¾j ks.ukh jkafka idudkHfhka tys mßudKh ksidu tajd isÿ lsÍug lsishï uÜgul ixúOdkhl wjYH;djhhs' Y%S ,xldfõ mj;sk wdldrfha ixlS¾K kS;s moaO;shl mjd" th idudkH wmrdO ms<sn|j ls%hd lsÍug ukdj .e<mqk o l%ñl wmrdO ld¾hlaIuj ksrdlrKh lsÍug iy tys úkaÈ;hkag M,odhS m%;sl¾uhla f.k Èug yelshdj fkdue;s úh yelsh' wmrdO hqla;s moaO;sh foaYmd,k" wdrlaIl iy yuqod n,j;=kaf.a ueÈy;aúug iy n,mEug ,laúh yels ;;ajhla mj;sk jd;djrKhl fuu wNsfhda.h jvd;a úYd,h' 80' wêlrKfhka j.ùfï iyk ,nd .ekSu i|yd úkaÈ;hkaf.a whs;sh ;yjqre lsÍug th i;Hh fiùu iy ydksmQrKh we;=<;a mq¿,a ixl%dñh hqla;s mshjr yd ne£ ;sìh hq;=h' fï iïnkaOfhka Y%S ,xldfõ j.ùu ms<sn| lsishï ls%hdj,shla ikakoaO .egqfï wjidk jir lSmhg muKla fkdj wvqu jYfhka 197-0 .Kka wE;g hk ikakoaO .egqï iy ler,sldß;ajh we;=<;a iïmQ¾K ld, mßÉfþohu mßlaId l< hq;=h' bka j.ùfï mshjr foaYmd,k jqjukdjka wkqj fufyhùug we;s fm<Uùu u.yeßh yelsh' 81' i;Hh fiùfï iy j.ùfï lsishï hdka;%Khla ie,iqï lsÍu úfYaIfhkau úkaÈ;hka iy Tjqkaf.a mjq,a iu. wjHdc" ±kqj;a iy iyNd.s;aj WmfoaYk ls%hdj,shla yryd isÿ úh hq;=h' lsishï kj hdka;%Khla m;a l< hq;= jkafka wjYH m%;sM, f.k Èug moaO;shla jYfhkau wfmdfydi;a jQ mÍlaIK fldñika iNd mk; hgf;a fkdj wruqK ksYaÑ; kj jHjia:djla hgf;ah' 82' ;=kajeks wNsfhda.h jkafka oYl .Kkdjla mej;s yÈis ;;ajh" .egqï yd o~qjï fkd,en isàfuka Y%S ,xldfõ wdrlaIl wxY iy wêlrK moaO;sh úlD;s ù iy ¥IK ù we;s m%udKhhs' fuu jd¾;dfjka úu¾Ykh flfrk fndfyda isoaëkaf.ka meyeÈ,s jk wdldrhg jir .Kkdjla ;siafia wêlrKhg úOdhlfhka isÿ flfrk foaYmd,k ueÈy;aùï idudkH mqreoaola njg m;aj we;' kS;sm;s fomd¾;fïka;==j iy udkj ysñlï fldñiu jeks uQ,sl wdh;kj, iajdëk;ajh iy wjxlNdjh ielhg ,laj we;' 83' wdrlaIl yuqod" fmd,sish iy nqoaê wxY mQ¾K jYfhkau o~qjï fkd,en isàfï ;;ajhla N=la;s ú¢k w;r ikakoaO .egqï wjika úfuka miqjo wdrlaIl yuqod Ng ixLHdfõ wvq lsÍula fyda m%;sixialrKhla ±lSug ke;' ;%ia;jdoh je<elafï mk; ^PTA& iy uyck wdrlaIl mk; ;ju;a n,mj;ajhs' yuqodj hqoaOfhka mSvdjg m;a W;=re iy kef.kysr m%foaYj, u¾okldÍ f,i mj;sk w;r ;ju;a mqoa.,sl bvï úYd, m%udKhla w;am;a lr f.k jdksc iy wd¾Ól lghq;= jHdma; lrñka isà' m%foaYfha ck;dj iy isú,a iudch fidaÈishg iy ysßyer lsÍï j,g ,lafõ' 84' mq¿,a wdh;ksl iy kS;s m%;sixialrK fkdue;sj kej; isÿ fkdúula .ek lsisÿ iy;slhla ke;' kj msgqjla fmr<Sug;a n,y;aldrfhka w;=reoyka lsÍu jeks Ndú;d

Page 16: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

16

wjika lsÍug;a im: l< wdKavq Y%S ,xldfõ b;sydifha ;snqK o lK.dgqjg lreKla jkafka o~qjï fkd,en isàu úi£ug yd tjeks wmyrK isÿl< jHqyhka .eUqßka uq,skqmqgd ±óug wfmdfydi;aùfuka woyia jkafka wjYH úgl zziqÿ jEkaZZ ls%hd;aul lrùfï yelshdjhs' 85' fujeks miqìul wdKavqj úYajdih /|úh yels foaYSh j.ùfï hdka;%Khla idlaId;a lr .eksu iy m%;sikaOdkh idlaId;a lr .ekSu .ek wfmalaId lsÍug fmr udkj whs;sjdislï W,a,x>kh lsÍug iïnkaOhehs iel flfrk wdrlaIl yuqod ks,Odßka iy rdcH fiajlhka tu ks, j,ska bj;a lsßu i|yd mQ¾K mßlaId lsÍfï ls%hdj,shla we;=¿j wdrlaIl wxYfha iy wêlrK moaO;sfha uQ,sl m%;sixialrK isÿ l< hq;=hehs uy flduidßia úYajdi lrhs'

VIII ' wjika lsÍu iy ks.ukh 86' OHCHR jd¾;djg we;=<;a udkj whs;sjdislï uy flduidßia ld¾hd,fha úu¾Ykhg mdol jkafka w;S;fha Y%S ,xldKavqj jvd;a nrm;< udkj whs;sjdislï W,a,x>kh lsÍï iy wmrdO .ek j.ùu úi£ug wfmdfydi;aùu ksidh' wdrlaIl yuqod iy Tjqkag iïnkaO ikakoaO lKavdhï N=la;s ú¢k ,o o~qjï fkd,en isàu wjika lsßug fukau t,aáàBfha ±kg isák idudðlhka f.a j.ùu i|yd;a fujeks W,a,x>kh lsÍï iy wmrdO kej; isÿfkdùu iy;sl lsÍu i|yd;a foaYmd,k wêIaGdkhla iy ±ä W;aidyhla wjYHh' 87' fï iïnkaOfhka kj wdKavqfõ lemùu w.h l< hq;= jqjo ta i|yd lemùulska l%shd;aul jk nj Y%S ,dxlsl iy wka;¾cd;slj úfõpkd;aul n,d isák msßilg ta;a;= .ekaúh hq;=h' m%isoaO isoaëka lSmhla .ek kvq mejÍu m%udKj;a ke;' Y%S ,xldj kej; jrla tjeks ìhiqKq foa isÿúu je<elaùug kï oYl .Kkdjla mqrd ish¨u ck fldgia msvdjg m;a l< nrm;< udkj whs;sjdislï W,a,x>kh lsÍï iy wka;¾cd;sl wmrdO ms<sn| rgdj ksrdlrKh l< hq;=h' 88' Y%S ,xldfõ j.ùu idlaId;a lr .ekSug kï foaYSh hdka;%Khlg jvd jeä fohla wjYH nj uy flduidßia È.gu úYajdi lrhs' Y%S ,xldj wka;¾cd;sl úksYaphlrejka" wNsfpdaolhka" kS;s{hka iy úu¾Ylhka wka;¾.%yKh l< oaú;aj úfYaI Widú id¾:l jQ fjk;a rgj,a W.;a mdvï j,ska iy hym;a Ndú;djkaf.ka bf.k .; hq;=h' tjeks hdka;%Khla wjYH jkafka ish¨u Y%S ,dxlslhkag" úfYaIfhkau úkaÈ;hkag l%shdj,sfha iajdëk;ajh iy wmlaImd;S nj .ek úYajdih we;s lsÍug;a" Y%S ,xldfõ mj;sk ±ä foaYmd,kShlrKhùu iy mq¿,aj mj;sk fn§ï ksid;ah' tjeks hdka;%Khla ie,iqï lsÍug Wmfoia iy ;dlaIK iydh È.gu ,nd Èug udkj whs;sjdislï uy flduidßia ld¾hd,h iQodkïj isà' 89' udkj whs;sjdislï ljqkai,hg Y%S ,xldfõ j.ùu iy m%;sixOdkfha m%.;sh Èß.ekaùfï ;SrKd;aulj jeo.;a N+ñldjla mj;sk nj;a th È.gu bgq l< hq;= nj;a uy flduidßia úYajdi lrhs' fuu ls%hdj,sh ±ka kj wÈhrlg fhduq fjñka mj;sk ksid" ksYaÑ; m%;sM, fkdjkafka kï wka;¾cd;sl uÜgfï ;j ÿrg;a mshjr .ekSu wjYH úh yels ksid Y%S ,xldfõ j¾Okhka ms<sn|j ;u wëlaIKh ;j ÿrg;a mj;ajd .kakd f,i Tyq uKav,fha idudðlhkaf.ka b,a,d isà' 90' fï iu. we;s Y%s ,xld úu¾Yk fldñáfha jd¾;djg iúia;rd;aul ks¾foaY ud,djla we;=<;aj we;' ^A/HRC/30/CRP-2& uy flduidßia úfYaIfhkau my; i|yka ks¾foaY wjOdrKh lrkq leue;af;ah'13

Page 17: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

17

Y%S ,xldKavqjg fmdÿ 91' uy flduidßia Y%S ,xldKavqjg my; i|yka ks¾foaaY bÈßm;a lrhs' ^a& iïnkaëlrKh jQ iy ld, iSud kshu lrk ,o ie,eiaula f.dv ke.Sug by< uÜgfï úOdhl lKavdhula msysgqúu iy fuu jd¾;dfõ iy udkj whs;sjdislï uKav,hg uy flduidßia bÈßm;a l< jd¾;d fukau W.;a mdvï iy m%;sikaOdk fldñifï wod, jeo.;a ks¾foaY yd l,ska mej;s mÍlaIK fldñiï iNd ks¾foaY l%shd;aul lsÍfï m%.;sh wëlaIKh lsÍu' ^b& udkj whs;sjdislï ;;ajh wëlaIKh lsßug iy uy flduidßiaf.a ks¾foaY iy udkj whs;sjdislï ljqkai,fha ish¨ fhdackd ls%hd;aul lsÍu ms<sn|j Wmfoia §ug yd ;dlaIK wdOdr ,nd §ug ish¨ myiqlï j,ska hq;a ld¾hd,hla rg ;+< msysgqùug udkj whs;sjdislï uy flduidßia ld¾hd,hg wdrdOkh lsÍu' ^c& uy ck;dj" úkaÈ;hka iy idlaIs ,nd fok lKavdhï" isú,a iudch yd wfkl=;a md¾Yajlrejka iu. úfYaIfhkau i;Hh fiùfï iy j.ùfï hdka;%K .ek" ydksmQrKh iy isysm;a lrùfï ixl%dóh hqla;sh ms<sn|j wjHdc WmfoaYkhla weröu' fuh ls%hdj,shg ±kqj;aj iyNd.sùu ;yjqre lrk uyck wOHdmk jev igyka yd ne£ ;sìh hq;=h'

^d& i;Hh" hqla;sh" ydksmqrKh iy kej; isÿ fkdùu iy;sl lsÍfï úfYaI iïnkaëldrl fuu ls%hdj,sfha È.gu iïnkaOj isàug iy Wmfoia§u È.gu mj;ajd .eksug wdrdOkh lsÍu( uy f,alï f.a wod, úfYaI ksfhdað;hkag úfYaI ls%hd mámdá n,h orkakkag úfYaIfhkau kvq úNd.fhka f;drj ñks ueÍu iy jO ysxid ms<sn| úfYaI ksfhdað;hkag úfYaIfhka úu¾Ykh lsÍug blauKskau rgg meñKSug wdrdOkh lsÍu'14

wdh;ksl m%;sixfYdaOk

^e& jHjia:dodhl iNdj yryd Y%S ,xld udkj ysñlï fldñiug iqÿilï ,;a" Wmßu iajdëk;ajfhka iy wjxl Ndjfhka hq;a kj idudðlhka m;a lsÍu iy fldñifï iajdëk;ajh Yla;su;a lsÍug iy wêlrKhg kvq fhduq lsÍug yelshdj ,nd fok wdldrhg kS;s mqkÍlaIKh lsÍu'

^f& jO ysxid meñKúu" ¥IKh" ,sx.sl m%pKav;ajh iy wfkl=;a udkj

whs;sjdislï W,a,x>kh lsÍï ;ykï njg;a tajdg iDcqj fyda wK §fuka fyda Wiia ks,OdÍka úfuka j.lsj hq;= wh úu¾Ykh lr o~qjï lrk njg meyeÈ,s" m%isoaO iy ksrjq,a Wmfoia yuqod iy wdrlaIl n,ld ish,a,g ksl=;a lsÍu' udkj whs;sjdislï wdrlaIlhkag tfrysj flfrk ish¨ fidaÈis" ysßyer iy m,s.eksï k;r lsÍug kshu lsÍu'

^g& udkj whs;sjdislï W,a,x>khg iïnkaOhehs úYajdi lsÍug idOdrK fya;=

mj;sk yuqod iy wdrlaIl n,ld ks,OdÍka iy fjk;a rdcH ks,OdÍka tu ;k;=rej,ska bj;a lsÍug ksis l%shd mámdáhg wkql+,j mQ¾Kj mßlaId lsÍfï ls%hdj,shla f.dv ke.Su'

Page 18: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

18

^h& yuqodj w;am;a lr f.k we;s mqoa.,s; bvï wdmiq §u m%uqL;d .; lsÍu iy yuqodj isú,a jev lghq;=j, fh§u wjika lsÍu'

^i& foaYmd,k mlaI iu. iïnkaê; lKavdhï ye¢k f.k Tjqka ksrdhqO lsÍug"

wdrlaIl yuqod" nqoaê fiajd iy wfkl=;a rdcH wdh;k iu. we;s Tjqkaf.a iïnkaO;d lmd yeÍug jydu mshjr .ekSu'

^j& ;%ia;jdoh je<elaùfï mk; iy tys fr.=,dis iy uyck wdrlaIl mk;

wfydais lsÍfï wruqfKka iy wka;¾cd;sl ks;shg mQ¾Kj wkql+, jk fia kj cd;sl wdrlaIl rduqjla ilia lsßu i|yd tajd by< uÜgfuka mqkÍlaIKh lsÍu weröu'

hqla;sh ^k& wka;¾cd;sl m%ñ;Skag wkql+, jk wdldrhg idlaIslrejka wdrlaId lsÍfï

jev igykaj, iajdëk;ajh iy ld¾hlaIu;djh jvd;a fyd|ska wdrlaId lsÍfï m%;smdok we;=<;a lsÍfï woyiska úkaÈ;hka iy idlaIslrejka wdrlaId lsÍfï mk; mqkÍlaIKh lsÍu( idlaIslrejka wdrlaId lsÍfï wêldßhg m;a lrk whf.a iajdëk;ajh iy wjxl Ndjh ;yjqre lsÍu iy fuu jev igykg wkqhqla; lrk fmd,sia ks,OdÍka mQ¾K f,i mßlaId lsÍu( idlaIslrejka wdrlaId lsÍfï jev igykg m%udKj;a iïm;a ,nd §u'

^l& n,y;aldrfhka w;=reoyka lsÍïj,ska ish¨ mqoa.,hka wdrlaId lsÍu ms<sn|

wka;¾cd;sl ikaOdkh" ðkSjd ikaOdkfha w;sf¾l uQ, m;%h iy wka;¾cd;sl wmrdO wêlrKfha frdau jHjia:dj w;aika lsÍu(

^m& kS;s iSud lsÍïj,ska f;drj hqo wmrdO" udkj j¾.hdg tfrys wmrdO" ck

ixydr iy n,y;aldrfhka w;=reoyka lsÍï wmrdO f,i ±laùug jHjia:d mekùu' úfYaIfhkau wK iy Wiia ks,Odß j.lSu we;=<;aj wmrdO wdëk;djfha úúO udÈ,s kS;s .; lsÍu'

^n& hqo wmrdO yd udkj j¾.hdg tfrys wmrdO úNd. lsÍfï uekafâÜ n,h

iys;" Bgu iajdëk jQ úu¾Yk lsÍfï iy wNsfpdaokd bÈßm;a lsÍfï wdh;k" ú;a;s ld¾hd, iy idlaIslrejka iy úkaÈ;hka wdrlaId lsÍfï jev igyka iy j.lsj hq;= wh läkfuka iy ld¾hlaIuj úksYaph lsÍug yels lrùu i|yd iïm;a iys; wka;¾cd;sl úksYaphlrejka" wNsfpdaolhka" kS;s{hka iy úu¾Ylhka wka;¾.%yKh lr .;a ;;a ld¾h i|yd oaú;aj úfYaI Widúhla ia:dmkh lsÍug úfYaIs; jHjia:djla iïu; lsÍu'

^o& ish¨ wmrdO úu¾Yk" ynhdia fldamqia iy nrm;< udkj whs;sjdislï

W,a,x>kh lsÍïj,g wod, uQ,sl whs;sjdislï fm;aiï fukau ksYaÑ; isoaëka y÷kd.;a úu¾Yk fldñika iNdj, fidhd .ekSï ms<sn| úia;r /ia lsÍu iy tajd úfYaI Widúh msysgqùfuka miqj tu isoaëka tu Widúhg mejÍu'

^p& wêlrKfha fjdydßl yelshdj Yla;su;a lsßu iy tys ã weka ta mÍlaIK" fjdydßl udkj úoHdj iy mqrdúoHdj i|yd m%udKj;a iïm;a mj;sk nj iy;sl lsÍu'

^q& ;%ia;jdoh je<elaùu mk; hgf;a r|jd f.k we;s ish¨u /|úhkaf.a kvq

mqkÍlaIKh lsÍu iy Tjqka ksoyia lsÍu fyda Tjqkag tfrysj jydu kvq mejÍu' ;%ia;jdoh je<elaùfï mk; hgf;a o~jï ,en isák whf.a úfYaIfhkau jO ysxid meñKùfuka ,nd .;a mdfmdaÉpdrK wkqj o~qjï kshu ù isák whf.a kvq mqkÍlaIKh lsÍu'

Page 19: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

19

i;Hh$ ±k .ekSfï whs;sh ^r& ±kg mj;sk w;=reoyka mqoa.,hka ms<sn| ckdêm;s fldñiï iNdj w;yer fldg tu meñKs,s w;=reoyka jQjkaf.a mjq,a iu. idlÉPd lsÍfuka miqj m;a flfrk úYajdi iy iajdëk wdh;khlg mejÍu' ^s& iajdëkj ;yjqre l< yels iy {d;Skag r|jd f.k we;s ;u mjqf,a idudðlhka r|jd isák ia:dkh ms<sn| f;dr;=re ,nd .; yels uOHu o;a; nexl=jla msysgqúu iy ish¨u /|jqï uOHia:dk ms<sn| ,ehsia;=jla m%ldYhg m;a lsÍu' ^t& udkj whs;sjdislï ms<sn|j we;s fkdfhl=;a fldñiï mÍlaIK" w;=reoyka mqoa.,hka ms<sn| ckdêm;s fldñiu iy isú,a ck;djg isÿ jQ wk;=re ms<sn| yuqod wêlrKh we;=¿ m%ldYhg m;a fkdl< ish¨ jd¾;d m%ldY lsÍu' ^u& rdcH fyda fm!oa.,sl wdh;k u.ska mj;ajd f.k tk udkj whs;sjdislï W,a,x>kh lsÍïj,g wod, mj;sk ish¨ jd¾;d iy ,sms f,aLk ixrlaIKh lsÍu i|yd mq¿,a ie,eiaula$hdka;%Khla f.dv ke.Su' ydksmQrKh' ^v& ia;%Skaf.a iy <uhskaf.a úfYaIs; wjYH;d ie,ls,a,g f.k cd;sl ydksmQrK m%;sm;a;shla ilia lsÍu iy Bg rdcH whjefhka m%udKj;a m%;smdok fjka lsÍu' ^w& úkaÈ;hka i|yd ufkdaiudc wdOdr ,nd §fï jev igyka Yla;su;a lsÍu' tlai;a cd;Skaf.a moaO;sh iy idudðl rgj,g 92' uy flduldrsia tlai;a cd;Skag it idudcsl rgj,g lrk ks¾foaY ^a& wka;¾cd;sl m%ñ;Skag .e,fmkafka kï ixl%dóh hqla;s hdka;%Khla ilia lsÍu i|yd ;dlaIK iy uQ,H wdOdr ,nd§u( Y%S ,xldfõ ixl%dka;s hqla;s ls%hdj,shla i|yd ksYaÑ;j wjOdrKh fhduq jQ iy tlÕ jQ jev ms<sfj< ;yjqre lsÍug m%odkl rgj,a w;r iïnkaëlrK hdka;%Khla msysgqùu ^b& idu idOkh" yuqod yqjudre iy mqyqKq jev igyka i|yd f;dard .kakd Y%S ,xldfõ fmd,sia iy yuqod ks,OdÍka ms<sn|j ±ä mÍlaIK ls%hd mámdáhla fhdod .eksu' ^c& yels wjia:dj, úfYaIfhkau úYaj wêlrKh hgf;a jO ysxid" hqo wmrdO iy udkj j¾.hdg tfrys wmrdO jeks W,a,x>kh lsÍï .ek j.lsj hq;= wh úu¾Ykh lsÍu iy Tjqkag tfrysj wNsfpdaokd bÈßm;a lsÍu' ^d& ;j ÿrg;a wmyrKhg ,la fkdùu" úfYaIfhkau jO ysxid iy m%pKav;ajhg ,la fkdùu iy;sl lsÍug m%udKj;a kej; we;s fkdùu ms<sn|j iy;slhla ,efnk f;la jO ysxid iy wfkl=;a udkj whs;sjdislï W,a,x>kh lsÍïj,g ,la jQ fou< ck;dj i|yd ^Non- refoulement& m%;sm;a;shla ;yjqre lsÍu' ^e& udkj whs;sjdislï ljqkai,h yryd j.ùu iy m%;sikaOdkh flf¾ we;s udkj whs;sjdislï j¾Okhka iy m%.;sh .ek flfrk wëlaIKh È.gu mj;ajd .ekSu(

Page 20: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

20

m%udKj;a m%.;shla fkdjkafkakï wka;¾cd;sl wmrdO ms<sn| j.ùu ;yjqre lsÍu i|yd ;j ÿrg;a wka;¾cd;sl mshjr .ekSug udkj whs;sjdislï ljqkai,h i,ld ne,sh hq;=h' Non-refoulment hkafkka woyia lrkafka jO ysxidjg ,la jQ ienE úkaos;fhla Tyq$weh jO ysxidjg ,la l< ;eke;a;dg wdmiq ,nd oSu ;ykï flfrk wka;¾cd;sl kS;sfha uQ,O¾uhls' jO ysxidjg ,la l< ;eke;a;d hkqfjka idudkHfhka woyia lrkafka rdcH md¾Yajhls' mdo igyka( ) m%udo ù bÈßm;a lsÍu'Y%S ,xldj ms<sn| tlai;a cd;skaf.a udkj whs;sjdislï ms<s| uy flduidßia ld¾hd,fha úu¾Ykfha iúia;r fidhd .ekSï i|yd A/HRC/30/CRP 2 n,kak' 1' Y%S ,xldfõ uqo,a iy l%u iïmdok wud;HdxYfha ix.Kk iy ixLHdf,aLk fomd¾;dïka;=fõ 2012$13 .Dyia: wdodhï iy úhoï iólaIkfha w;=re jd¾;dj' 2' Freedom from Torture ''Tainted Peace Torture in Sri Lanka since May 2009'' August

2015

3. uqia,sï uy f,alï ld¾hd,h ^ http://secretariatformuslims.org )

4' cd;sl l%sia;shdks tjekac,sl ikaOdkh' isoaê jd¾;dj ^ http://incesl.org/category/incident-reports/ & 5' 2014 oS fldñiï iNdfjka wdjrKh jk ld, mßÉfþoh 1990 cqks 1 isg 1983 ckjdß 1 olajd §¾> lrk ,§' 6. fuu isoaêfha È urK o~qju kshu lsÍu iïnkaOfhka iy ks, fkdjk urK o~qju wfydais l< rgla jYfhka Y%S ,xldfõ j¾;udk ;;ajh .ek uy flduidßia ish úreoaO;ajh igyka flf<ah' 7' wdKavqj i|yka lrk wdldrhg ACF isoaêfha § wmrdO mÍlaIK fomd¾;fïka;=j 2015 ckjdß isg yuqod ks,OdÍka 18 lf.a m%ldY igyka lr we;s w;r ;j;a 22 la iu. iïuqL idlÉPd lsÍug kshñ;h' m%xYfha Ôj;ajk m%Odk idlaIslrejka fofofkl=f.ka o idlaIs igyka lr .eksug kshñ;h' ;%sl=Kdu,h isoaêfha § idlaIslrejka 25 lf.a idlaIs igyka Widúhg bÈßm;a lr we;s w;r úfoaYj, Ôj;a jk ;j;a wg fokl=f.a idlaIs igyka lr .ekSug fomd¾;fïka;=j wfmalaId flf¾' fuu kvqfõ B<Õ úNd.h 2015 foieïn¾ 7 meje;aúug kshñ;h' 8' CID arrests four army officers'' Daily News 25 August 2015

9. Sgt. Major Confesses to grilling of Ekneligoda'' Daily News, 11 August 2015 10 hymd,kh i|yd jQ tlai;a cd;sl fmruqfKa ue;sjrK m%ldYkh n,kak' https://www.colombotelegraph.com/wp-content/uploads/2015/08/election=held-LAA.xls-

pdf

Page 21: Y%S ,xldfõ udkj wh;sjdislï m%j¾Okh m%;sikaOdkh j.ùu iy ... · 7' Y%S ,xldKavqj wdrïNfha isgu fhdackd 25$1 zztl fy

21

11 A/HRC/30/CRP.2.

12 Ibid

13. A/HRC/30/CRP.2. n,kak' 14' A/HRC/30/CRP.2. p.248 recommendations