Radili: Dusan Lazić i Mihailo Mitić

Reka SavaReka Sava je 940 kilometara duga reka u

jugoistočnoj Evropi. Reka ima međunarodnih značaj i a njena dolina predstavlja glavnu vezu Balkanskog poluostrva sa prostorom Evrope zapadno od njega.

Značajni gradovi (po državama) na toku Save su:Slovenija: Kranj, Ljubljan

a, Radeče,Krško i BrežiceHrvatska: Zagreb, Sisak, 

Slavonski Brod i ŽupanjaBosna i

Hercegovina: Gradiška, Brod, Šamac i Brčko

Srbija: Sremska Mitrovica, Šabac, Obrenovac i Beograd.

ZagađenostZbog otpadnih voda i raznih fabrika pored Save,

Sava nije pitka. Zanimljivo je da usprkos tome ribari na njenim obalama redovno pecaju. Za jedan od razloga zagađenosti Save često se smatra nuklearna elektrana ”Krško” u Sloveniji, ali izuzev kontrolisanog zagrejavanja nema drugih štetnih uticaja.

U Hrvatskoj pored otpadnih voda iz kanalizacionih sistema velikih gradova zagađivači su i rafinerije nafte u Sisku i Slavonskom Brodu.

U Srbiji pored komunalnih otpadnih voda iz gradova, pored kojih Sava protiče, veliki zagađivači su i industrijska zona grada Šapca, posebno fabrika hemijskih materija “Zorka Šabac” i termoelektrane “Obrenovac”.

Reka Dunav

Dunav je najduža reka u Evropskoj uniji i druga reka po dužini u Evropi. Izvire ispod planine Švarcvald.

Dunav je dugačak oko 2850 km, protiče kroz nekoliko centralnoevropskih glavnih gradova, pre nego što se ulije u Crno more.

Reka protiče kroz 10 država:

Nemačku, Austriju, Slovačku, Mađarsku, Hrvatsku, Srbiju, Rumuniju, Bugarsku, Moldaviju i Ukrajinu.

Srbija kao najveći zagađivač Dunava

Srbija je najveći zagađivač Dunava u odnosu na evropske zemlje koje se nalaze uzvodno od nas.

Naša zemlja nema razvijen sistem za prečišćavanje otpadnih voda, zbog čega se sav otpad iz kanlizacije izručuje direktno u Dunav. Uz to, fabrike nemaju instalirane filtere a poljoprivredna dobra svoj otpad takođe ubacuju u reku.

Uprkos svemu tome, nadležni tvrde da je situacija bolja u odnosu na pre trideset godina.

Najveći zagađivač je BeogradProfesori sa Prorodno-matematičkog fakulteta tvrde

da su generalno svi gradovi koji se nalaze na Dunavu sa svojom industrijom najveći zagađivači reke i nijedan nema kolektor otpadnih voda. Najveći zagađivač je Beograd, sa svih svojih dva miliona stanovnika, kao i rafinerija nafte u Pančevu.

Dunav ugrožavaju i njegove pritoke: kako Morava u našoj zemlji, tako i Sava i Drava u Hrvatskoj i u Bosni i Hercegovini, koje takođe nemaju prečistače. Taj problem je nešto bolje rešen kod preostalih zemalja koje se nalaze uzvodno uz Dunav.

"Budimpešta ima sistem za prečišćavanje otpadnih voda, ali manji gradovi nemaju. Austrija i Nemačka su dostigle visok stepen prečišćavanja. Međutim, najveći zagađivači su na teritoriji Srbije zato što mi ništa ne činimo", navode profesori sa PMF-a.

Faktori ugroženosti DunavaSiromašenje raznovrsnosti biljnog i životinjskog sveta

Dunava uzrokovano je pre svega zagađenjem. Osim zagađenja, veliki problem za živi svet Dunava predstavlja regulacija rečnog toka i izgradnja brana. Takođe, budući da korito Dunava danas predstavlja deo plovnog puta Rajna-Majna-Dunav kojim se povezuje Severno more sa Crnim morem, Dunav se našao pod velikim pritiskom alohtonih i invazivnih vrsta.

Zagađenje DunavaDunav prima otpadne vode prolazeći kroz brojne evropske

industrijske centre. Drugi izvori zagađenja su komunalne otpadne vode iz naselja kao i vode koje se spiraju sa poljoprivrednih površina.

Prema tipu supstanci koje dospevaju u vodotok Dunava, zagađenje se može podeliti na hemijsko i biološko. Kao primer hemijskog zagađenja može se navesti incident koji se dogodio 4. oktobra 2010. godine u mađarskom delu dunavskog sliva. Tada se toksični crveni mulj izlio iz rezervoara fabrike aluminijuma u jednu od pritoka Dunava. Po sastavu, crveni mulj je prestavljao baznu mešavinu blata i nusproizvoda pri izdvajanju aluminijuma, koja je u svom sastavu sadržala i određen procenat teških metala.

Ovakav toksični otpad je u pritokama Dunava doveo do masovnog pomora riblje populacije. Posledice po sam Dunav su bile znatno blaže, kako zbog prirodnog razblaženja tako i zbog mera koje su primenjene da bi se ublažio bazni efekat. Naime, ekološka katastrofa je sprečena tako što je u zagađene pritoke ubacivan gips i kiseline koje su neutralizovale bazni mulj.