hobieuchanh.com 1

NAM C C TINH HUYöõöõ

I TH NH T------á------

Trong màng loan D ng phu nh n m ng quái,i c t lý Ngô Th -s tr n tình

m m u tu t (n m 938) êm r m tháng giêng, lúc g n h t canh ba, m nh nguy ttreo gi a tr i soi s n-th y, gi t n c s ng chan m t t r i c cây; n o l i danh

ng-v b c con ng i, mùi cam kh t m bay xa tr n th .

Ái-châu thành1 là ch a- u th -t , dân c trù m t, quan quân nh n nhàng; chánhlà m t tr ng c nh tranh l i danh, mà c ng là chánh m t ch n n c n ng cam kh .

êm nay canh khuya, tr i l nh ng i ng i u ng i-ngh , nhà nhà u im-lìm,ng là bóng âm che khu t lòng tr n, nào dè cách m t h i nghe ti ng chuông trên

chùa cúng Ph t, m i hay êm tuy khuya, ti t tuy l nh, chim trong r ng tuy ng , câytrên núi tuy yên, nh ng mà ng i i ch a r nh c n tr n, ho c còn m u ksanh t n, ho c ng tính v ph ng siêu .

Trong dinh quan Th -s , c a t b óng ch t, ng i c ng v ng bóng l i qua; duytr c hiên ch nguy t d n hoa ào và bên chái ng n èn ch b n ng c. Tr ng v a trcanh t thì th y quan Th -s Ngô-Quy n trong phòng b c ra, b ng èn em trên án, r i s lén m c a i ra ngoài. Bóng tr ng t r ng, soi sáng c mình, m i th yng i tu i v a m i quá b n m i, vóc to, s c m nh, trán r ng, m t ngang, mày r m,râu dài, c p m t l n mà l i sáng, trông hình d ng thì bi t là m t ng i chí khícao, l ng l n. Quan Th -s xem tr ng r i l n b c i l i g n m y hàng hoa ào,th y b i hoa nào t t r r m sâm soi, còn dòm b i hoa èo thì châu mày m t. Xemhoa xong r i m i ch m ch m i th ng ra h sau, th y d i c i lý có m y cái gh bèn

i ó mà ng i. Bóng tr ng soi m t n c nh vàng gieo b c ch y, ti ng d kêu d ii nh câu hát gi ng n; quan Th -s ng i m t mình nh m c nh thanh v t t nh r i

lòng b t nh chuy n s t i, nh ng i xa, nh t quán c h ng, nh n cha ngh an.

t ng lim dim, trí ng ngh ngh , b ng nghe phía sau l ng có ti ng t n-h n.Quan Th -s day l i thì th y phu-nh n, là D ng-th , bi t hi u là Nguy t-Cô, nh

c v ch nhành l n l n i t i, Phu nh n ã g n b n ch c mà s c hãy còn thanhi, n c da tr ng, g ng m t tròn, m c áo sô en, d ng i y u u. Khi phu nh nc t i th y quan Th -s li n ng l i mà h i r ng:

- êm khuya ti t l nh, sao t ng công không ng mà l i ra ng i ngoài n y?- Ch ng bi t vì c nào êm nay trong lòng tôi b c-r c ng không c, nên tôi

th c d y m c a ra ngoài. ng tr c hiên th y tr ng t , tr i thanh tôi m i l nc n ây ng i ngo n c nh. Sao phu-nh n không ngh , mà sao l i bi t tôi

ây mà ki m?

1 Ái-châu thành bây gi thu c trong t nh Thanh Hóa (Trung k )

hobieuchanh.com 2- Th a t ng-công s là tôi ang ng , b ng chiêm bao th y ph thân tôi u xã tóc,

mà m t mày tái xanh ch y vô c a kêu tôi r i ng ngó tôi mà khóc. Tôi la lên m tti ng r i gi t mình th c d y, c mình h n xu t t d m. Tuy tôi bi t là chuy nchiêm bao, song không hi u lành d l nào, nên ch y qua phòng t ng-công

ng t l i cho t ng-công nghe. Ch ng dè qua n ó th y phòng không v ng, tôi b c ra ti n ng th y èn còn chong trên án mà c a l i m bét, tôi li u

ch c t ng-công ra ngoài, nên m i nh gót n ây mà bày t chuy n chiêm baocho t ng-công bàn th .

- Phu-nh n ng có s . Ng i ta nói m ng là m bi t sao là lành, sao là d mà bàn.Phu-nh n ng i gh ó mà ngh ch n, r i tr vào mà ng .

Quan Th -s kéo m t cái gh còn b tr ng d i c i cây em ra m i phu-nh n ng i.Lúc ó có m t v ng mây bay áng m t tr ng làm cho t b c cây l m , c nh v ttrông ra h t p. Ch ng bi t hai ng i ng i d i c i, th y tr ng lu mà bu n b c, haylà nh gi c m ng là não n , song c hai u ng i im-lìm không ai nói ti ng chi h t.Cách m t h i lâu v ng mây qua kh i, nguy t sáng lòa, hoa c khoe màu, n c non

ng v ; phu-nh n li c thì th y quan Th -s nét m t u s u, bèn c t ti ng h i r ng:

- Th a t ng-công á nói chiêm bao là m ng m , mà sao nãy gi coi b t ng-công không c vui? N u thi t là m ch ng lành thì xin t ng-công c ng nóicho thi p hay. Thi p tuy là ph n gái m c d u nh ng mà thi p ã tu n quen nguyhi m phong ba, b i v y d u g p d p ch ng may thi p c ng trí m ng xin

ng-công ch ng i.- Phu-nh n s quá nên nghi cho tôi d u di m phu-nh n ó mà thôi, ch nào có

ph i m chiêm bao ó làm cho tôi bu n âu.- V y ch t ng-công bu n v vi c chi?- Tôi bu n c ng nhi u vi c, bu n v vi c nhà vi c n c lo nh ng ngh a n ng n

sâu, ngh thi t khó mà t h t cho phu-nh n nghe c.- Th a t ng-công, thi p tuy v ng v y u i, nh ng mà thi p h ng h t lòng lo

a tr p nâng kh n. ã v y mà l i nh ph t tr i ng h cho v ch ng ta sanhc hai a con trai, th ng X ng-C p nay tu i ã 12, và th ng X ng-V n nay

tu i à 11. Còn t ng-công thì ng công danh r c r , làm quan n ch c Th -, oai quy n to l n binh t ng dõng c ng, c Ái-châu thành b c tr m nhà,

dân Chiêm-thành qu c nghe danh khi p s . Vi c gia- ình nh v y, ng côngdanh nh v y, mà sao t ng-công l i bu n? Hay là thi p có ch nào thi u sótnên t ng-công phi n riêng thi p ch ng?

- Phu-nh n không rõ, tôi t thi t cho phu-nh n nghe. Tôi v n con nhà hàn vi lêth , ch ng may m cha m t s m nên tôi ph i x ng-Lâm2 mà r o b c giang

, ch ý c a tôi là mu n ki m b n tri-âm mà k t ngh a ng-tâm, ng l p chútthân danh cho r ràng nam-t . Thi t c ng nh có ph t tr i giúp v n, nên nBình-Ki u3 may g p c nh c ph yêu th ng. Tôi ch ng có tài gì mà nh c-ph

i g phu-nh n cho tôi, r i trong lúc d y ngh a binh mà ánh Lý-Kh c-Chánh,i Lý-T n v Tàu, tôi c ng ch ng có công lao bao nhiêu mà ch ng nh c-ph

2 ng-Lâm bây gi thu c t nh S n-Tây (B c K )3 Bình-Ki u l i chung quanh thành Hà-n i bây gi không ch c thu c trong t nh nào.

hobieuchanh.com 3m quy n Ti t- t-s r i l i cho tôi lãnh ch c Ái-châu Th -s , lo gi gìn nam-

ph ng c ng-gi i.- L i t ng-công nói ó là l i khiêm nh ng mà thôi ch thi p ngh h D ng

ngày nay mà c giao ngôi cao quy n c , y c ng là nh có s c t ng-côngnhi u nên m i c nh v y ch .

- Phu-nh n ng có cãi l , tôi nói h t cho phu-nh n nghe. Làm trai nh tôi ây,công danh r c r , mà l i có v hi n, có con trai, theo th ng tình ai c ng u phnguy n. Nh ng mà ng làm trai h c vinh huê phú quí r i thì c thi n kthân, bo bo gi l y cái a-v cao sang mà h ng, ai ho n n n không bi t th ngyêu, ai lâm kh không thèm t , không lo n n x a ngh a c , không ch u tính

u v n t ng lai, th thì sao áng m t tr ng-phu hào-ki t. Nãy gi tôi ng iây, tr ng-thanh c nh t nh khi n cho tôi ng lòng mà nh nh ng vi c tr c sau.

Tôi ngh tôi mang n nh c-ph thi t là nhi u, mà không bi t l y chi n áp.Nh c-ph ã l y lòng tr ng-phu quân-t mà ãi tôi, n u tôi mu n báo áp thìtôi c ng ph i l y ngh a tr ng-phu quân-t mà i l i m i v a. Ch ng gi u chi

i phu-nh n, m y n m nay tôi th ng lo m u tính k quy t giúp cho nh c-phng c v ng bá trong ch n nam ph ng, nh ng mà tôi tính ch a c nên

tôi bu n. Phu-nh n ngh ó mà coi, th ng L u-Cung thành Phiên-ngung 4 nótài trí gì mà t x ng là Nam-Hán Hoàng- . Chúng ta t Giao-châu g m n12 châu, c ng là 59 huy n, mà h n m t n m nay chúng ta c th n ph c n c Tàuhoài. Nay nh c-ph ã c m quy n Ti t- t-s nh m l i d u t x ng v ng, x ng

, ngh c ng ch ng kém gì L u-Cung. H m vì n c ta gi a, phía B c ng iTàu c h m h m thâu t, phía nam Chiêm-thành toan nhi u lo n biên c ng.

ã v y mà tr o nha c a nh c-ph m không ng m y ng i, l i trong m yng i y ch a ch c ã t n tâm n ng . B i v y c v ng-bá thi t là khó

ng, mà tôi coi vi c b o t n ch a ch c ch n chút nào. Tôi ngh cu c i n mnh m m t không an, b i c y nên tôi bu n ch nào ph i là bu n vì nghe chiêmbao m ng m hay sao.

- Th a t ng-công, t ng-công nói nh ng l i trung ngh a, thi p nghe qua thi tm xúc vô cùng. Tuy v y thi p xin t ng-công cho phép thi p h i ôi l i: ph -

thân c a thi p th cô l c thi u, còn t Giao-châu n y l ng di n th ch, b iy cho nên n u mu n xây n n v ng bá thì khó ã ành r i. Còn t ng-công

nói nha-tr o c a ph thân không m y ng i, l i trong s y ch a ch c h t th yu t n tâm tá tr , thì thi p không hi u vì c nào mà t ng-công l i nói nh v y.

ng-công, là con r trong nhà, c Ái-châu ng ng n ón Chiêm-thành, cònng-ki t-L i, là em ng tông, thì c L c-Châu5 ng ng n ng a B c- ch.

Trong x l i còn nh ng anh-hùng hào-ki t nh Ki u-công-Ti n, -c nh-Th c vànhi u ng i khác n a lo phò tá ph thân, vì sao mà t ng-công l i còn lo s ?

- Phu-nh n là ph n x n-b n trong ch n khuê phòng làm sao mà phu-nh n hi unh ng c tr lo n t n vong cho c. Thi t tôi lìa xa nh c-ph trong lòng tôich ng chút nào an, ng t ch tr ng tr n n y không dám phú cho ai, nên c c ch ng

ã tôi ph i ây mà gìn gi . Ch ng ph i vi c n c làm cho tôi u l mà thôi,

4 Phiên-ngung bây gi thu c t nh Quãn- ông (Trung-hoa)5 L c-châu g m t nh L ng S n và t nh Qu ng Yên (B c k )

hobieuchanh.com 4vi c nhà tôi xem c ng ch a v a con m t. V ch ng ta có hai a con trai, y c nglà h nh phúc, song tôi dòm hai a u nhu nh c không có khi u anh-hùng.Tôi nay tu i ã 41 r i; tôi s e sau ngày tôi nh m m t qui tiên thì hai tr khôngbi t k chí c a tôi mà làm cho tông môn hi n t.

- Hai a nó kh d i n ch a no lo ch a t i, h i nào t ng-công lo quá nh v y.ng-công ráng d y d chúng nó l n l n, ch ng chúng nó l n khôn thì chúng

nó t nhiên bi t ng chánh n o tà ch .

Quan Th -s nghe phu-nh n khuyên nh v y. T ng-công th dài và ng d y mài r ng: “Ng i lâu có h i l nh, v y thôi tr vào dinh mà ngh m t chút !”. V ch ngt i vô, ch ng i tr c, v theo sau, hu n ãi mà i, không nói chuy n gì n a h t.

hobieuchanh.com 5

I TH HAI

------á------

Nghe tin d anh-hùng sái l yng ngh a binh dõng-s báo thù

Qua ngày sau, m i v a t o thinh Ngô Th -s ã th c d y ng i t i ti n ng màng trà. Tr c c a có hai tên quân ng h u, còn ngoài huê-viên thì có m y tên

quân a v ch lá b t sâu, a vun phân nh c . Hai v công-t là X ng-C p v ing-V n ch y ngang d c trong m y ám bông r t b t b m b m ang bay là

à hút nh y. X ng-C p r i v p nh m c c t nên té n m dài mà khóc, X ng-V nt t anh ng i d y, r i m y tên quân xúm l i b ng công-t vào dinh.

Ngô Th -s tuy ng i trong nh u trà, song ã có ý dòm ch ng hai a con, b i v ycho nên ngó th y u uôi rõ h t. Ch ng quân b ng X ng-C p và d t X ng-V nvào t i c a thì Ngô Th -s m i nói r ng: “ nó ng xu ng coi th nào”! Quân l t

t X ng-C p ng xu ng mà X ng-C p hãy còn khóc thúc thích. Ngô Th -skêu h t hai công-t l i ng ngay tr c m t mà d y r ng: “Làm con trai ph i t p choquen tánh hùng-hào d n-d , còn làm anh em ph i bi t trìu m n yêu th ng nhau.Nãy gi tao ã th y rõ h t: th ng C p té, th ng V n l t t d y. Th ng V n cólòng th ng anh thi t là áng khen. Còn th ng C p, mi ã 12 tu i r i, ch âu ph ilà m i nên n m nên ba gì ó mà khóc. Cái tánh nhu-nh c c a mi ó l thì ta ph iph t mi ng cho mi bi t mà ch a cãi.

Nh ng ngh vì vi c ã l r i nên ta tha mi, song ta nói cho mi bi t t rày s p t i miph i s a tánh l i cho c ng c i, n u mi còn nhu nh c nh v y n a thì ta ánh ònch không dung n a âu. Ch i r i té trong ám bông mi l i n m ó mà khóc!Tho ng ngày sau mi khôn l n, ra xông t v i i, r i g p c n khuynh-phúc, ming i mà khóc, ch không lo m u ra s c mà gi i n n tr nguy, thì ta ch c c i mikhông làm nên vi c gì c . Mi ph i nh l i ta d y, ch nên b qua...”.

Ngô Th -s v a nói t i ó, thì có m t tên quân h u vào th a r ng có ng i i-Lathành 6, x ng là Lê-h u-Ng c, vì có vi c g p, nên xin vào ra m t quan Th -s . NgôQuy n nghe báo li n d y nh v công-t vào h u ng, r i sai quân ra òi Lê-h u-Ng c vào. H u-Ng c b c vào v a ngó th y m t quan Th -s vùng khóc r ng lênmà th a r ng: “Th ng quan ôi! L nh nh c-ph là quan Ti t- t-s th h i r i...”.

Ngô-Quy n nghe nói th t s c v bàn ng d y mà h i r ng: “H i v vi c gì? Sao mà h i?” H u-Ng c th a r ng: “Hôm t i mùng 8 Ti t- t-s ra ch i tr c dinh, Ki u-

công-Ti n ph c binh lén gi t r i, th ng quan ôi!” Ngô-Quy n nghe nói té ng i trêngh r i hai tay ôm ng c mà khóc. D ng phu-nh n trong h u ng nghe khócch ng hi u có vi c chi, nên l t t ch y ra mà h i, ch ng nghe rõ cha ã b ng i tagi t r i thì ngã l n d i t mà than khóc kêu tr i nghe r t th m thi t.

Quan Th -s nghe nh c-ph b gi t thì t c gi n vô cùng, mà th y phu-nh n ai-binh v y l i càng thêm au- n, b i v y ng i th ra r i khuyên phu-nh n r ng: “Tôi

6 Thành i-La bây gi là Hà-n i (B c-k ).

hobieuchanh.com 6ã lo s h ng ngày mà không kh i! Thôi, vi c ã l r i, bây gi phu-nh n khóc ã

không ích gì, mà l i còn làm cho tôi b i r i thêm n a. Xin phu-nh n hãy nín i tôii l i rõ ràng r i tôi s li u l ng”. Phu-nh n nghe l i quan Th -s nói nh v y

li n ng d y i l i b ván g n ó mà ng i. Quan Th -s m i nói v i H u-Ng cng:

- Em là a h u c n quan Ti t- t-s , có l em rõ h t các vi c i-La thành. V yem hãy t thi t cho ta nghe coi vì c nào mà Ki u-công-Ti n l i n ph n tâm nh

y; nó gi t r i bây gi nó tính làm vi c gì, còn nh c-m u và em ta là D ng-tam-Ca bây gi âu?

- Th a th ng quan, t ngày th ng quan em binh ra tr n Ái-châu thì Ki u-công-Ti n qu n xu t binh nhung, l n l n mu n l ng quy n, có nhi u khi chém gi tng i ta mà không t cho l nh trên hay. Ông -c nh-Th c, th ng có xin quanTi t- t-s hãy thâu binh quy n l i, nh ng mà quan Ti t- t-s vì yêu Ki u-công-Ti n thái quá nên không ch u nh m l i c a C nh-Th c xin. Trong ti t ngu n- án

i r i ây dân Thái-bình d y lo n, Ki u-công-Ti n xin quan Ti t- t-s sai-c nh-Th c lãnh hai ngàn quân i d p lo n, -c nh-Th c i r i thì i-lang s ch ng còn ai dám i u v i Ki u-công-Ti n n a, b i v y t i mùng 8 nói sai con nó là Ki u-công-Hãn d t 10 tên võ s lén thích t quan Ti t- t s .

Nh ng quân h u a nào ch ng c u b gi t h t th y. Tôi th y vi c ch ng lànhli n ch y vào báo cho phu-nh n và công t hay. Phu-nh n v a m i b c ra bKi u-công-Hãn b t l i. Phu-nh n gi n m ng nó nên nó c ng thích t luôn phu-nh n n a.

Ngô-phu-nh n nghe nói m b gi t nên r ng lên khóc n a. Quan Th -s ch t l i r ii l c u mà h i r ng:

- Nó có gi t luôn em ta hay không?- Th a th ng quan, tôi th y h a ã l n r i mà lúc y Ki u-công-Ti n l i kéo binh

vào dinh, tôi s tánh m ng c a công t khó toàn, nên tôi c n không cho công t rai tôi lén d t qua ngã tây môn cho công t thoát n n. V a m i t i c a thì có n m

sáu ng i tay c m khí giái ón h i chúng tôi là ai, và n a êm d t nhau i âuy? Công-t s hãi l t t núp sau l ng tôi...

- Cha ch t mà không dám báo thù, g p k ngh ch mà không dám ch ng c ! Connhà t ng mà sao khi p nh c quá nh v y? Thi t t c quá !

- Th a th ng quan, chúng nó ông d y y, còn công t thì có m t mình màch ng c sao c.

- Thà là ch t, ch n nào l i cúi u úp m t mà ch y! H ! Th h !...mà công tbây gi âu.

- Th a th ng quan, tôi th y b n nó ông, còn tôi có m t mình mà l i không có khígiái, nên tôi ph i dùng ch c nói d i r ng chúng tôi là -l i i ra ngoài thànhch i. Chúng nó h i v y ch h ã gi t quan Ti t- t-s r i ch a. Tôi giã b khônghay không bi t chi h t, và h i chúng nó v y ch ai giám gi t quan Ti t- t-s .Chúng nó m ng tôi là ngu r i xô tôi v i công t bi u i ra kh i c a cho mau.Tôi v i công t m i d t nhau mà ch y, t ng là thoát n n c r i, nào dè m ich y c m t khúc thì chúng nó r t theo sau l ng và la ó vang rân r ng: “B t

hobieuchanh.com 7nó! Công-t D ng-tam-Ca ó a. Ph i b t cho c nó”. Tôi v i Công-t h nphi phách tán nên cong l ng ch y ri t, không dám ngó l i. Ra kh i thành chúngtôi li u ch y trên b cái s k ngh ch r t theo k p, nên t ng ch y b ng ngang

y ám ru ng, tính vô r ng mà tr n. Công-t y u i quá nên l c b c sauhoài, tôi ph i ch y ch m ch m mà ch . Khi b ng ngang ru ng, Công-t i ch ntôi ph i n m tay mà d t. Có m t tên quân ch y theo k p v a a tay ch p ucông t thì tôi day l i á m t á té l n, nó la om sòm, phía sau nghe có m t ámng òi ch y g n t i, tôi s m i d t công t vô r ng; tr i t i en, không th y ngmà ch y, ph n thì không dám kêu ch ng nhau, nên ch y m t h i công t l c m t.Tôi tr l i mà ki m, song ki m t i sáng c ng không g p, tôi không bi t Công-ttr n i âu, hay là b quân ngh ch nó b t c. Tôi mu n d tin Công-t nên qumót c m t gánh c i khô r i gi d ng ti u-phu gánh vô thành bán. Tôi h ith m thì h nói Công-t ã tr n m t, quân c a Công-Ti n b t không c, cònCông-Ti n thì ã t ch c Ti t- t-s , r i d y con là Công-Hãn ch nh tu binh-mã phòng ch ng c v i các châu huy n nào ngh ch m ng không ch u tùngquy n. Tôi nghe rõ tin y li n b n b trèo núi l i sông ri t n ây mà báo choth ng-quan hay ng th ng-quan li u nh.

ng phu-nh n nghe rõ u uôi r i thì khóc m- c mà th a v i ch ng r ng:“Th a t ng-công, nay quân ph n ngh ch nó ã gi t cha m thi p r i. Em thi p là

a kh n n n không dám ch t v i m cha, l i còn mang u mà ch y, thì không còn chi nó n a. Thi p là ph n gái, không bi t c m th ng lên ng a, bây gi làm sao

mà báo thù cho cha? V y thi p xin l i t ng-công cho thi p t -t cho r i ng chotròn ch hi u”.

Ngô Th -s nghe v nói nh v y thì c i mà áp r ng: “Chuy n gì mà phu-nh nph i ch t? Th ng Tam-Ca nó nhác, ch ta ây c ng s Ki u-công-Ti n mà khôngdám báo thù n a hay sao? Phu-nh n hãy vào h u dinh mà ngh cho ta tính k trthù. Ta nói thi t, n u ta còn m t t c h i thì cha con th ng Công-Ti n c ng khôngng i yên c. Ta quy t s phân thây chúng nó mà n n tri-ng cho nh c-ph ta”.

Ngô Th -s li n nhóm b t ng là Nguy n-Khoan, Lý-Khuê, Tri u-T n, Ngô-nh t-Khánh, Nguy n-th -Thi p, L ng, Nguy n-Siêu và Cao- ng-Vân mà th ngngh . Ch t ng ai nghe tin Ki u-công-Ti n thích-t D ng-diên-Ngh thì c ng t cgi n, b i v y h r p nhau xin c binh báo thù. Ngô Th -s th y lòng ch t ng nh

y thì m ng th m li n d y L ng v i Nguy n-Siêu i gom h t binh lính cácqu n huy n trong a ph n Ái-Châu và Hoan-Châu7, l i truy n l nh mà chiêu mdân tráng sung làm ngh a binh thêm n a. Ng i l i vi t ba b c th sai quân emcho -c nh-Th c m t b c mà khuyên giúp binh ng phá quân ngh ch, và em cho

ng-ki t-L i L c-châu m t b c mà khuyên ng có ng binh, ph i h t lòng long n ng a binh Tàu ng cho qua c u Công-Ti n, ng mình thong-th mà lo

u phá gi c.

Hai t ng i m binh thì chia nhau mà i, L ng lo n i trong Ái-Châu, cònNguy n-Siêu lãnh i Hoan-châu. Nguy n-Siêu m binh góp lính Hoan-châu g n

7 Hoan-châu thu c t nh Ngh -An (Trung k ) bây gi

hobieuchanh.com 8xong s p tr v b ng g p hai tên quân ng d t m t tên trai i tr c, mà sau l ng

i có m t bà già v i m t nàng con gái ch y theo than khóc coi bi th m l m. Nguy n-Siêu kêu ng l i h i thì bà già nói r ng bà có m t a con trai tên là Lê- t nhànghèo mà bà nh có nó m i kh i ói l nh. Bà nh ôi b n cho nó v a r i, hôm nti t tr i l nh l o, Lê- t th y m già run l p-c p, m i l t t xách búa vào r ng n

i khô, tính em v t l a cho bà h m. M i vào t i mé r ng, Lê- t thình lìnhp m t tên trai, v n con nhà thân-hào trong x , ng hãm hi p m t nàng con gái.

Lê- t th y v y b t bình d n lòng không c, nên ánh tên trai y gãy ba cái r ng.Cha m tên trai y binh con nên làm n n huy n ng mà ki n, r i em ti n útlót nài xin ph i ày Lê- t i cho xa. Quan huy n m t là v oai th nhà thân hào, hailà mê h i ti n b c, nên không lóng trong g n c, li n d y lính i b t Lê- t em v ,

i x ày Lê- t vào nam biên không cho trong huy n n a. Nay lính d t Lê- ti ây là d t mà ày vào x Chàm, b i v y m già v i v y u m i ch y theo, quy t

tình sanh t có nhau, ch không n k ch n tr i ng i góc bi n.

Bà già thu t chuy n nh v y r i ng i khoanh tay d a g c cây r i khóc mu i.Nguy n-Siêu nghe rõ s oan c nh v y thì n i gi n d n không c, r t ánh línhngã l n, m trói cho Lê- t r i d t tr l i huy n ng, qu trách quan huy n và

y ph i tha Lê- t l p t c. Quan huy n s oai nên b án c và lên án m i mà thang Lê- t, không dám cãi l chi ti t.

con Lê- t kh i n n, bèn l y t Nguy n-Siêu r i d t nhau tr v nhà, h i th mi hay ng i c u mình ó là gia t ng c a quan Th -s sai i m binh. M Lê- t

nghe nói ng i suy ngh m t h i r i xu i con bi u ra u quân, tr c là n b i ngh ang cho ân-nhân, sau n a v n toàn ph n s c a nam-t . Lê- t th y m già y u

không n b mà i. M gi n òi t v n mà ch t còn v thì c ng theo c hoài nênc ch ng ã Lê- t ph i nghe l i.

Lê- t theo Nguy n-Siêu mà xin u quân, thu t rõ vi c nhà cho Nguy n-Siêu nghe,Nguy n-Siêu th y ng i hào ngh a thì em lòng th ng và d t th , th y võ nghtúc d ng nên li n cho làm i tr ng.

Ngày 30 tháng giêng, L ng và Nguy n-Siêu thâu góp binh các qu n và chiêu ngh a binh em v Ái-châu-thành k s c 2 muôn. Ngô Th -s bèn th ngng, cho òi ch t ng n m t r i phân r ng: “Phép d ng binh n u mu n

công kích ng i ta tr c ph i lo th th . Ta nay tính kéo ngh a binh ra i-La thànhng ánh b t Ki u-công-Ti n mà báo thù cho nh c-ph ta, tuy là ta th m nguy nu ta không thành công thì ta ch t cho r ng danh trung ngh a, ch không thèm tr

t Ái-châu, nh ng mà ta ngh Ái-châu là c n b n c a ta, n u ta kéo h t binh i,không lo phòng b , tho ng nh h Ki u nó d bi t c tình c nh y, nó i binh ta

i ra xa r i nó cho m t o binh lên vào l y Ái-châu, r i trong ánh ra ngoài ánhvô, ta l ng di n th ch t ph i mang h i. V y thì Nguy n-Khoan ph i lãnh bangàn binh l i Ái-châu, tr c b o h cho gia quy n ta, sau ng n ng a binh h Ki uvào thâu t, ho c binh Chiêm-Thành sanh r i lo n; L ng và Nguy n-Siêulãnh ch c ti n o tiên phuông; Lý-Khuê v i Ngô-nh t-Khánh lãnh t h u l ng

c, còn Nguy n-th -Thi p, Tri u-T n, Cao- ng-Vân thì theo ta mà qu n su ttrung-quân. Ngày mai là ngày t t, ta s ch n ngày y r i làm l t c mà kh i binh.

hobieuchanh.com 9y t ng s ph i ki m m binh lính, s a so n khí giái, r i sáng mai, u gi thìn,

ph i t t u t i b c môn mà nghe l nh”.

Ch t ng nghe l nh truy n r i th y u cu i u lui ra. R ng ngày mai t i b c-mônti t l t c r t r t tr ng. Ba ngàn binh th thành thì dàn trong, Nguy n-Khoan

i ng a c m ao ng tr c u quân mà qu n xu t. Ngoài thành thì có L ngi Nguy n-Siêu th ng lãnh ba ngàn quân dàn ra phía tr c. Lý-Khuê dàn hai ngàn

binh bên t , Ngô-nh t-Khánh dàn hai ngàn binh bên h u, còn chính gi a thìNguy n-th -Thi p, Cao- ng-Vân v i Tri u-T n qu n xu t m t muôn binh, s p

ng chung quanh m t cái ài cao, trên ài có d ng m t cây i k ch :

Ngh a binh báo c u,Ái-châu Ngô Th -s .

n gi thìn ánh ba h i tr ng và ba h i chiêng d t r i thì th y Ngô-Quy n trongthành c i ng a kim i ra, mình m c giáp tr ng, u bao kh n tr ng, tay c m th ng,

ng ai ki m, ng a i ch m ch m, coi oai nghi l m li t.

ng phu-nh n v i nh v công-t ng i xe theo sau. Ra n trung-quân, Ngô Th - xu ng ng a r i d t phu-nh n và hai công t lên ài cúng t , kh n nguy n t tr i

phù h ngh a binh, vái linh h n D ng-diên-Ngh r i t bi t v con mà t n binh,tr ng ánh nghe vang tai, quân i, coi ch t t. D ng phu-nh n cùng nh Công-tlên xe ng i ngó theo, cho n binh t ng i khu t h t r i m i lau n c m t mà trvào thành.

Ngô Th -s kéo binh i c vài d m ng, x y có m t tên quân, thu c ti n o,tr l i mà báo r ng có g p D ng-tam-Ca i La-Thành vào, nên v ng l nh nh vtiên phuông tr l i b m cho quan Th -s hay. Ngô-Quy n v n t ng D ng-tam-Ca

ã b gi c gi t r i, nay nghe nói có g p D ng-Công-t thì m ng không xi t k , l imu n h i th m cho bi t th l c c a Ki u-công-Ti n, nên truy n l nh d ng binh li n

i cho òi D ng-tam-Ca n h i di n. D ng-tam-Ca nh p trung-quân, dòm th yNgô Th -s thì ch y l i ôm mà khóc. Ngô Th -s l y l i kh ng khái mà khuyên l n,

i h i D ng-Công-t coi làm sao mà thoát n n c. D ng-Công-t nói r ng tkhi l c m t H u-Ng c r i th th n i trong r ng hoài, i trót m t êm m t ngày m i

p m t ti u-phu h i th m ng r i l n l n vào Ái-châu. Ngô Th -s bèn sai haitên quân a D ng-tam-Ca tr vào Ái-châu thành ng em ch g p nhau, r itruy n l nh t n binh, không ch u trì hu n.

hobieuchanh.com 10

I TH BA

------á------

c nguy bi n, inh-Công r u vong m ng,Chú i xô, B -Lãnh quy t l p thân.

Hoa-l ng 8 có m t v thanh-niên tráng s h inh tên B -Lãnh, lúc Ngô-Quy nkh i ngh a báo thù, anh ta m i c 15 tu i mà thôi, nh ng mà anh ta chí khí hùnghào, s c l c m nh m , trong x d u ng i l n tu i c ng ph i kiên n . inh-b -Lãnh

n là con quan Th -s Hoan-châu, tên là inh-công-Tr , h i i Khúc-H o làmTi t- t-s .

m inh-s u (n m 917) Khúc-H o qua i, con là Khúc-th a-M lên k nghi pcha, ch ng rõ ý chi không ch u giao h o v i Nam-Hán Hoàng Phiên-Ngung, l i

u phong v i vua nhà L ng. inh-công-Tr Hoan-châu nghe tin y thì l y làmt bình, nên l t t v i-la-Thành vào ra m t Khúc-th a-M mà can r ng: “ t

Giao-châu trót m t ngàn n m b Trung-hoa thâu t, m y n m nay nh có L u-Cung Qu ng-châu không ph c B c-tri u, hai àng ghìm nhau, nên chúng ta m i

c yên n. V chúng ta d i, L u-Cung gi a, nhà L ng trên, thì ta ph ihòa v i L u-Cung, ch sao l i ph c nhà L ng, tho ng nh L u-Cung em binhNam-Hán mà ánh ta, thì nhà L ng xa làm sao mà ng ti p c, xin th ngquan ph i xét l i mà b i s c u phong v i nhà L ng i, n u th ng quan cãi l i tôithì s t Giao-châu n y không gi c”.

Khúc-th a-M không thèm nghe l i can gián, mà l i nói nhi u ti ng t ph , làm choinh-công-Tr phi n lòng tr v Hoan-châu vào th ra than, trong trí chác r ng

Giao-châu s m mu n gì c ng v tay Nam-Hán Hoàng . Qua n m quí mùi (n m923) v inh-công-Tr là àm-th m i sanh inh-b -Lãnh v a c ch ng 3 tháng,thì thi t qu Nam-Hán Hoàng sai t ng là Lý-kh c-Chánh em binh sang ánh

t Giao-châu, b t Khúc-th a-M gi i v Phiên-Ngung r i Nam-Hán Hoàng phong cho b t ng là Lý-T n làm Th -s qua hi p v i Lý-kh c-Chánh mà cai tr

t Giao-châu. inh-công-Tr nghe tin Th a-M b b t, t Giao-châu ã v tayng i Tàu, thì ch c l i kêu tr i r i nhu m b nh không y m t tháng thì t -th .

Lý-T n sai quan Tàu vào cai tr Hoan-châu. àm-th b v không n i n ng ng ,i b ng con v Hoa-l ng mà xin tá túc v i em ch ng tên là inh-Qu n. Tuy

Hoa-L là x núi non r ng rú nh n dân tuy nghèo kh , nhà c a th a th t, nh ngmà inh-Qu n là m t ng i tánh ch t ki m c n, b i v y trong nhà n, có nuôi 3con trâu cày ru ng. inh-Qu n có m t a con trai tên là inh- n c ng m ttu i v i inh-b -Lãnh, khi m con àm-th v t i thu t chuy n inh-công-Tr ch tthì inh-Qu n than khóc h t s c, th y cháu còn nh mà m côi cha thì h t lòngth ng yêu nên nguy n nuôi cháu cho tr n ngh a ng bào c t nh c, nh inh-Qu n t t nên m con àm-Th có ch dung thân, kh i lo ói khát.

8 Hoa-l ng bây gi thu c huy n Gia-Vi n, t nh Ninh-Bình (B c k ).

hobieuchanh.com 11Khi inh-b -Lãnh c 5 tu i thì am-Th t -tr n, b inh-b -Lãnh l i cho inh-Qu n d ng d c. Qua n m inh-mão (n m 931) D ng-diên-Ngh là nha-t ng c aKhúc-H o thu tr c, chiêu m quân s ánh Lý-T n và Lý-kh c-Chánh mà báothù cho Khúc-th a-M , thì trong m i làng m i xóm ai ai c ng u thu n tùng, nênnh ng ng i trai tráng th ng hay t u l i mà luyên-t p võ ngh giúp s c cho

ng-diên-Ngh .

inh-Qu n là b c th hào trong x Hoa-L , b i v y nh ng k trai tráng th ng hayu t p t i nhà inh-Qu n mà t p luy n k l i múa siêu, ng i t p i roi k t p l n

khiên ng i t p c ki m. Khi y inh-b -Lãnh v i inh- n ã c 8 tu i, ngóth y ng i ta luy n t p võ ngh thì trong lòng ham m l m nên h lúc nào không cóai thì hai tr ra sân b t ch c nh y múa ánh p. inh-b -Lãnh m nh m l -làngmà trí l i sáng su t, nghe ai nói thì hi u li n, th y ai làm thì nh h t, b i v y m ythi u ngh võ u thu c lòng r i ki m cây nh làm roi mà t p.

Ch ng inh-b -Lãnh c 10 tu i, chú m i sai i gi trâu. B a nào c ng v y, h B -Lãnh d t trâu ra kh i nhà thì lo ki m b n ch n trâu mà ch i, h gom c n m b y

a r i thì chia ra m t bên phân n a r i ánh l n v i nhau.

Bên nào có B -Lãnh thì n hoài: ch i n m m i l n s p ch n trâu u bi t s c B -Lãnh nên không dám i ch v i anh ta n a. B -Lãnh th y v y m i ch p h t b nch n trâu m t bên, còn m t mình anh ta m t bên. B n ch n trâu ch u, r i áp ramà ánh, chúng nó ông a, áp vô m t l t ôm mà v t B -Lãnh. B -Lãnh tuy ánh

p m y a vô tr c, song m y a sau áp vô n a, ôm ch t anh ta quá nên túngth ph i ch u thua. B -Lãnh ng i suy ngh m t h i r i b c ra khích ánh n a. S pch n trâu th y mình ã ánh th ng c m t tr n r i, t ng n u ánh n a thì c ng

n n a, nên dàn ra mà ánh. Ch ng dè khi chúng nó v a áp vô thì B -Lãnh l i trái tháo lui; chúng nó th y v y l i càng h ng chí r t theo, nh ng b i vì có a ch y

mau có a ch y ch m, không xáp vô m t l t n a c, nên B -Lãnh th a th tri ánh m y a t i tr c ngã l n, r i m y a t i sau a nào t i c ng u bánh h t th y, a u u, a x m t, th t kinh không dám ch ng c n a. T y v

sau s p ch n trâu u tôn B -Lãnh làm anh c ; n u có a nào cãi l n v i nhau thìph i th a cho B -Lãnh phân x . Khi còn nh thì hung h ng nh v y, nh ng B -Lãnhth ng inh- n là con c a ng i chú l m, hai anh em ch ng h khi nào r i nhau,

i âu c ng i v i nhau, làm vi c gì c ng làm chung v i nhau, mà B -Lãnh m nh h n, nên m y vi c n ng n c c nh c thì B -Lãnh gánh vác th cho inh- n h t

th y. Ch ng c m i ba m i b n tu i thì chú b t vào r ng n c i ch khôngcho i coi trâu n a. Tuy v y mà h b a nào r nh rang thì B -Lãnh ch y i ki m s pch n trâu mà ch i. Mà s p ch n trâu c ng k , h th y d ng B -Lãnh thì m ng r vôcùng, áp nhau ch y l i mà nghinh ti p r i n m tay nhau l i làm ki u cho B -Lãnhng i mà khiên i, hò hét om sòm, ki m m y bóng mát B -Lãnh ng i r i khoanhtay ng chung quanh mà h u.

m m u tu t, là n m b t u thu t truy n n y, thì B -Lãnh ã c 15 tu i. NhàTr n-Lão g n nuôi trâu nhi u nên cu i tháng giêng m i m n thêm m t a b ntên là Lê-D c ng coi trâu. Lê-D c làng xa, thu nay không bi t m t B -Lãnh. Nó

ã 21 tu i r i, mà l i vóc v t v m-v , s c l c m nh-m l m. Ngày mùng m t tháng

hobieuchanh.com 12hai nó d t trâu c a Tr n-Lão lên mé r ng cho n. S p ch n trâu th y nó l m t nênxúm nhau l i làm quen r i a h i tên tu i, a h i quê quán l n x n. Chúng nóth y Lê-D c cao l n v m v thì tr m tr hoài, có m t a l i c c c h i r ng: “N yanh, anh cao l n nh v y mà dám c v i anh c c a chúng tôi hay không?” Lê-D cnghe h i thì ch ng h ng r i h i l i r ng:

- Anh c c a bây là a nào?- Anh không bi t hay sao? Anh c c a chúng tôi là inh-b -Lãnh ó.- B -Lãnh nào tao có bi t âu. Có nó ây hay không?- Không, anh c b a nay không ra ch i.- Th thì nó d l m hay sao mà bây h i tao dám c v i nó hay không?- Không có d ! Anh c còn nh , m i 15 tu i, song m nh m l m, ch p h t th y b n

tôi mà ánh không l i nh n a.- H ! M nh gì! Bây là con nít nên bây s , g p tao thì tao b c nhét l ng ch tao

s âu.- Anh nói phách ây anh ch t a.- Bây kêu nó ra ây.

i nói chuy n t i ó thì th y d ng B -Lãnh trong xóm i ra v i inh- n. S pch n trâu v tay m ng r r i ch y vô ón r c, vòng tay làm ki u r i khiêng ri t l ich Lê-D c ng ó m i xu ng. Có m t a ch n trâu nói r ng: “anh c c achúng tôi ây nè! Anh gi i thì anh b c nhét l ng i”.

-Lãnh v i Lê-D c li c ngó nhau, r i B -Lãnh m i day l i h i s p ch n trâu r ng:

- a nào òi b c tao?- Anh ó a.

-Lãnh ngó ngay Lê-D c mà h i:

- Tôi vô can, mà thu nay ch a quen bi t v i anh l n nào, vì c chi không có m ttôi mà anh l i dám buông l i s nh c tôi?

Lê-D c c ng ngó B -Lãnh mà áp r ng:

- M y a n y nó khoe tài m y l m, r i l i h i tao có dám c v i m y ch ng. Taonói chúng nó s m y, ch tao d s âu, n u m y d v i tao, thì tao b c nhét

ng. Tao có nói thì tao ch u, ch ph i là nói lén m y âu.- Anh gi i thì b c tôi i. N u anh b c tôi không c, thì tôi l y c p con m t

a anh ng treo nhành cây n y coi ch i.

Lê-D c th y B -Lãnh nh h n mình mà nói h i cao, thì gi n m t bèn nh y t ia tay mu n ch p c B -Lãnh, ch ng dè B -Lãnh l quá, tr ngang qua r i lòn á

Lê-D c trúng t i hông bên t m t cái ch; Lê-D c m t tay ôm hông m t tay ch n-n mu n níu u B -Lãnh, B -Lãnh th a th li n nh y a vô ch n c móc h t hai cont c a Lê-D c mà qu ng ra cho inh- n c m. Lê-D c té ng a ôm m t mà la; s p

ch n trâu c i vang rân r ng: “Th t kinh hay ch a, còn nói phách n a thôi?” r i bLê-D c n m ó khiêng B -Lãnh vào mé r ng ng ng i ngh mát.

n chi u trâu nhà ai c ng ã v h t, duy ch có trâu c a Tr n-Lão không v , Tr n-Lão ch y i ki m, lên n mé r ng g p Lê-D c ng n m ôm m t mà la khóc. H i

hobieuchanh.com 13ra m i hay B -Lãnh ánh và móc m t Lê-D c. Tr n-Lão dìu-d t Lê-D c và i trâu

, r i qua nhà inh-Qu n mà m ng v n. inh-Qu n kêu B -Lãnh ra mà h i rõ uuôi, r i ánh òn 50 roi. B -Lãnh kêu nài nói r ng t i Lê-D c l n mu n khiêu

khích và nh y ra ánh tr c, ch không ph i t i mình sanh s . inh-Qu n s Tr n-Lão i ki n, nên tuy B -Lãnh nói ph i mà không ch u nghe, c è ánh ép 50 roi

i i i, không cho n a.

inh- n s cha nên không dám khuyên gi i, song th y B -Lãnh ra i thì th ngxót vô cùng, b i v y lén ch y theo a cho B -Lãnh m t qu u g o v i m t gói áoqu n r i anh em khóc v i nhau mà t bi t.

Trong x ai nghe chuy n B -Lãnh còn nh mà ánh móc con m t Lê-D c là a ãn h n l i m nh h n, thì c ng u ng i khen kính ph c, mà ai nghe nói B -Lãnh b

chú i ra kh i nhà thì c ng u th ng xót, b i v y B -Lãnh ghé nhà nào h c ngu vui lòng cho u.

-Lãnh b -v , nay nhà n y, mai qua nhà khác, ngh ph n mình không cha không thì bu n b c vô cùng, ban êm n m th n th c ng không an, ban ngày th linh

inh theo r ng núi. Cách vài ngày nghe ng i ta n r ng Ki u-công-Ti n gi tng-diên-Ngh mà t ch c Ti t- t-s , nên Ngô Th -s Ái-châu chiêu binh

mãi mã ng ánh báo thù, trong ít ngày n a t binh s kéo i ngang qua Hoa-L .-Lãnh nghe nói nh v y thì trong b ng m ng th m, bèn tính ón Ngô Th -s mà

xin u quân ng l p chút công danh cho p mày n m t. êm y B -Lãnh iinh-Qu n ng r i, m i lén v nhà kêu inh- n ra ngoài mà bày t ý c a mình

cho inh- n nghe r i khuyên inh- n nhà ráng giúp cho chú mình l pchút công danh, h a r ng ngày nào công thành danh to i r i s v r c chú và em

n ng chung h ng vinh huê phú quí. inh- n b n-b u không mu n cho B -Lãnh i. B -Lãnh nói r ng bây gi chú còn ng gi n, n u lân la trong x , thì chúcàng gi n thêm, ch không ích gì. ã v y mà ng làm trai ph i v y vùng trong b nbi n, n c ly lo n ph i lo giúp n c, có chút tài ph i lo l p thân danh, v y nên chi

ng nh n d p n y mà tr chí anh-hùng, ho c may tr i giúp v n tông môn hi n t.Anh em nói to nh d n dò v i nhau cho t i m t tr i h ng ông, gà gáy t ng b ng,

-Lãnh m i t bi t xách gói áo qu n mà i.

hobieuchanh.com 14

I TH T------á------

inh tráng-s n i Vân-s n c g m báu.Tr n t ng-quân d i c th g p ng i tài

Mùa xuân ch a mãn, cây c còn t i. Lúc t ng sáng, s ng sa mù m ch, phái-pháia phùng, trên nhành gi t s ng qu n qu i lá cây xanh, d i t gió th i ph t ph

u ng n c . M y nhà d c theo ng i, ch thì ã ch ng c a r i nhúm l a n uc trà khói bay lên ngui ngút, ch thì còn im-lìm gi c p gà heo tr c ngõ

ch y tung hoành; u trên nghe ti ng chó s a vang rân, phía d i th y nông phuang cu c t.

inh-b -Lãnh i m t h i thì ngó ngoái l i m t cái, d ng nh s ng i theo mà c nkhông cho i, mà i l i không i mau, khi thì nhìn mé r ng là ch x a nay mình thtrâu n, khi thì trông m y c i l n là ch mình th ng hay ch i b i v i chúng b n,

u l u luy n luy n d ng nh giã t c lý chi si t lòng au. Ra kh i xóm xa r i B -Lãnh m i b ng ng r ng mà i ri t lên i-vân-s n, b i vì ng Ái-châu ra i-la-Thành i ngang qua ch n núi n y nên tính lên ó mà ón, ch c s g p binh NgôTh -s .

t tr i ã x bóng, B -Lãnh lên m i t i i-vân-s n; ng ngó thì t b ch n chnúi non, sau tr c b t bùng r ng b i. Anh ta th th n m t mình, ch n ã m i mà

ng l i ói, nên vào r ng ki m trái cây mà n. n chi u g p m t ông ti u phu, uc hoa râm, trong r ng gánh c i i ra. B -Lãnh h i th m r ng:

- Th a ông, cháu nghe nói quan Th -s Ái-châu c i binh ra i-la-Thành màánh Ki u-công-Ti n, ch ng bi t ông có th y binh mã i ngang qua ch n n y r i

hay ch a v y ông?- Ch a, tôi c ng có nghe nói nh v y, mà ch a th y binh i ngang qua ây. Tráng-

h i th m chi v y?- Ch ng gi u chi ông, tôi mu n theo u quân nên ch ng n ng xa, quy t n

ây ón Ngô Th -s mà xin làm nha tr o.

Ti u phu nghe nói m y l i li n gánh c i xu ng t, ng ngó B -Lãnh m t h i r inói r ng:

- Ph i, ph i l m. i ly-lo n ph n làm trai ph i l y ki m cung làm s nghi p. Tráng còn nh mà l p chí nh v y lão khen l m a. Lão xem t ng tráng s không

ph i ng i t m th ng, tuy ng công danh có mu n m t chút, nh ng mà hthành công r i thì trên u thiên-h , ch không nh ng ai âu. Nay tình c mà

p nhau ây, lão ch ng bi t l y chi mà t ng nhau, v y lão xin d ng cho tráng m t gói c m n y, s ngày sau tráng s thành công thì lão không còn d ng

tr n mà cung h .

Ti u phu nói d t l i li n m gánh l y gói c m mà trao cho B -Lãnh. B -Lãnh nghei khen ng i thì ã khoái chí th a lòng, mà lúc ói l i c c m thì càng m ng rn n a, b i v y cho nên a tay th lãnh gói c m, mi ng thì c m t lia l a r i h i

hobieuchanh.com 15ti u phu quê quán âu, danh tánh là chi ng ngày sau có n n áp ngh a. Ti uphu khoác tay l c u mà nói r ng:

“Tôi là Ngô-ch n-B ch, mà tráng s h i làm gì? Tôi ã nói ngày sau tráng s thànhcông thì tôi ã ch t r i, còn âu mà n n, nên phòng h i”. Ti u phu nói m y l i

i t bi t gánh c i mà i.

inh-b -Lãnh th y d a bên ng có m t hòn á l n, phía trên b ng trang nh bván, còn chung quanh cây m c giao nhành che ph kín mích, bèn leo lên ó m gói

m ra n, r i n m mà ngh . B i i g n trót ngày m t m i, v a n m xu ng thì ngngáy khò khò, tr i t i bao gi không hay, mà thú d bên mình c ng không s .Ch ng bi t ng c m y canh, song ch ng ng ã thèm th c d y ng i ngó quanhqu t thì t b r ng núi t i en, xa xa l i nghe ti ng c p r n in i. B -Lãnh ngh th m

ng mình có hai tay không, ch không có khí giái chi h t thoãng g p ác-thú hànhhung thì l y chi mà ch ng c . ng ngh nh v y thì th y mé bên kia ng có hai

m sáng d ng nh hai ng n èn lòm. Anh ta ch ng bi t là v t chi, nên ng ingó ch ng hoài. Cách m t h i nghe c p r n t i ch y r i th y d ng nh y vô r ngmà ch y. Anh ta không dám ng n a, c khoanh tay ng i ngó ch ng t phía hoài.

n sáng, B -Lãnh leo xu ng th ch bàn, r i i l n l i ch c p ng i h i hôm ó màcoi th y d u ch n c p còn ràng ràng mà trên m t hòn á nh l i có m t cây g m r t

p.

-Lãnh c m g m lên mà coi thì th y cán g m có b n ch : “Thanh long b uki m”, rút v ra thì th y l i g m sáng ng i d ng nh th nay không ai r tay

i v y. Anh ta c m sâm soi m t h i r i xách tr l i th ch-bàn ng i mà suy ngh :ch n non cao r ng r m ai n ây làm gì, mà cây g m t t nh v y sao l i b ó?Hay là ta su t thân ng ngh a thánh th n giúp cho ta ki n công l p nghi p, nên saichúa s n lâm em g m báu n mà cho ta ch ng? Anh ta suy ngh nh v y r i rút

m ra mà múa, nh y t i th i lui, tràn qua xây l i, b nh hùm ng i ph ng áp,còn l i g m thì chói y n m t tr i ch p nháng d ng sao x t quanh mình.

-Lãnh ng múa g m, b ng nghe xa xa có ti ng tr ng dóng ba, nghi là binh c aNgô Th -s g n n nên ng ng tay l i r i leo lên cây mà dòm. B i cây cao r ng r mnên dòm không th y chi h t, ch nghe ti ng tr ng dóng ình ình mà thôi. Anh ta l t

t leo xu ng, eo g m vào l ng, tay ôm hành-lý r i ra ng d a bên ng màch . Cách ch ng bao lâu thi t qu có m t o binh i t i. B -Lãnh h i th m bi t rõ làbinh Ái-châu thì m ng r vô cùng, li n c y quân th a dùm v i t ng-soái ng chomình nh p ng .

Hai t ng tiên phuông là L ng v i Nguy n-Siêu nghe báo có ng i ón xinu quân, li n d y d t l i xem, th y B -Lãnh còn nh tu i thì có h i khinh th . L -

ng tính háo th ng ùng nói r ng: “Mi còn nh quá ánh gi c sao c? Cho mitheo thì t n c m, ch có ích gì. Mà mi ã có lòng mu n u quân, không l ta không

p d ng. V y thôi mi c i theo”. B -Lãnh t khi quy t chí u quân thì trong tríth m t ng r ng mình tuy nh tu i mà võ ngh cao c ng, h mình nh p ng t

ng làm quan l n; nay nghe m y l i nh v y thì sái v i trí t ng c a mình r t xa,

hobieuchanh.com 16i v y i theo vòng binh mà trong lòng không vui chút nào h t. Ngày i êm ngh ,

binh i t i mùng 10 tháng hai m i n t ng-châu 9.

Nói v Tr n-Lãm tr n B -h i-Kh u, khi nghe tin Ki u-công-Ti n thích t D ng-diên-Ngh mà t ch c Ti t- t-s thì l y làm b t bình, nh ng vì s c y u th cônên không dám tính n vi c báo thù binh lo n. Cách ít ngày sau, ti p c th c aNgô-Quy n khuyên hãy em binh giúp s c, thì anh ta l y làm m ng r tính tom gópbinh thuy n giúp Ngô-Quy n mà tr kh h Ki u. Nh ng mà t i l i anh ta n mtính t i ngh lui, mình em binh giúp v i Ngô-Quy n ây, ví nh Ngô-Quy n tth ng d p ãng h Ki u c thì ch ng nói chi, tho ng nh g p d p ch ng may Ngô-Quy n th t b i, thì mình ã t n t ng hao binh mà s Ki u-công-Ti n h n lây thì emình khó mà gi B -h i-kh u c. V quan tr n ng-châu, là Ph m-b ch-H , anhhùng kh ng khái mà l i có tình giao h o v i mình, v y thì mình nên d ý anh ta, n uanh ta ch u hi p v i mình, mà giúp Ngô-Quy n thì d u thành hay b i mình c ngkh i lo thi t h i.

Tr n-Lãm ngh nh v y, nên sáng b a sau vi t th r i sai quân em qua cho Ph m-ch-H mà h i coi có kh ng hi p binh v i mình ng giúp Ngô-Quy n hay không,

Ph m-b ch-H , tu i v a m i 30, tánh khí nóng n y ã có ý mu n ánh Ki u-công-Ti n mà báo thù cho h D ng, b i v y c th c a Tr n-Lãm hay Ngô-Quy nkh i binh báo thù thì m ng r vô cùng, li n vi t th tr l i, khuyên Tr n-Lãm em

t th y binh B -h i-kh u lên ng-châu hi p v i binh c a mình mà ch Ngô-Quy n.

Tr n-Lãm c l i c a B ch-H r i m i quy t nh vi c d y binh, nên nh t di n saing i vào Ái-châu cho Ngô-Quy n hay r ng: mình s em binh qua ng-châu mà

ón còn nh t di n thâu góp quân s c m t ngàn v i 30 chi n thuy n r i kéo quang-châu.

Khi i binh c a Ngô Th -s v a n t ng-châu thì Tr n-Lãm v i Ph m-b ch- v i vàng ra ón ng mà nghinh ti p. Ngô Th -s th y hai t ng s n lòng

giúp s c thì ch ng xi t n i m ng, b i v y l y l i d u ng t mà an- i hai t ng r itruy n l nh an dinh h tr i cho quân s ngh ng i. Ph m-b ch-H m i Ngô Th -scùng các t ng vào dinh c a mình r i t bày diên ti c mà ãi r t tr ng. Tr c khinh p ti c thì Ngô Th -s h i Ph m-b ch-H r ng: “T ng quân tr n th x n y,cách i-la-Thành ch ng bao xa. V y ch t ng quân có nghe tin t c b n Ki u-công-Ti n th nào hay ch ng?”.

ch-H áp r ng: “Th a Th ng quan, t ngày tôi hay tin cha con Ki u-công-Ti nph n lo n thì tôi có sai ng i d hai ba l n. Chúng nó bi t tr c b nào Th ng quan

ng kh i binh báo thù, b i v y cho nên chúng nó m quân tuy n t ng quy tch ng c v i Th ng quan. Tuy v y mà tôi không lo b i vì cha con Ki u-công-Ti ntrí l c bao nhiêu, h binh ta t i thì chúng có ph i bó tay ch u t i. Tôi có lo m t u làlo nó c u c u v i Nam-Hán Hoàng- , b i vì n u L u-Cung mà giúp v i chúng thìta khó mà th ng c”.

9 ng-châu trong a ph n t nh H ng-Yên (B c k ) bây gi .

hobieuchanh.com 17- T ng quân li u nh v y thì hi p ý ta l m. Ta c ng s L u-Cung nh n d p n y,

gi d ng ng ti p h Ki u mà thâu t Giao-châu, b i v y ta ã có vi t th màn D ng-ki t-L i L c-châu ph i phòng, ng quân Tàu xâm l ng biên

gi i, còn t ng quân có nghe -c nh-Th c bây gi âu hay không?- Th a Th ng quan, tôi nghe -c nh-Th c bây gi ng n trú t i ng-

giang ng i có ý mu n c binh báo thù, nh ng vì s c y u th cô nên ch a dámy ng. N u Th ng quan t n binh n thành i-La mà ánh h Ki u thì ch cnh-Th c s d n binh n ti p ng.

Ngô Th -s nghe h t u uôi m i vi c thì có ý m ng th m, mà nghe Ph m-b ch- v i Tr n-Lãm m i t ng giúp c m t ngàn binh thì l i càng m ng h n n a.

Ngô Th -s nh n binh cho t ng s ngh 5 ngày, i n ngày r m s t n binh.Chuy n vãn m t h i r i B ch-H m i m i các t ng nh p ti c, n u ng vui say cho

n t i m i t bi t nhau, ai v dinh tr i y mà ngh .

êm khuya tr ng t , gió th i hiu hiu, t b l ng l , m t lát nghe m y tr i gõ m canhmà thôi, ch không nghe ti ng chi khác h t. Tr n-Lãm n m d i thuy n ch ng bi tvì c gì mà th n th c trong lòng không ng c, bèn leo lên b r i l n b c i d ctheo mé sông mà nhìn m t n c, h ng bóng tr ng. i v a t i m t cây l n g c to,tàn ve sát t, b ng th y có m t ng i ng ng i d i bóng cây mà ng , l ng có

ai m t cây g m, tr c m t l i có m t gói áo. Tr n-Lãm th y v y l y làm l ,không bi t ng i âu l i n ó mà ng , nên lén b c l i g n r i v vai kêu th c

y mà h i r ng: “Em âu, mà sao l i ng i ây mà ng ?”. Ng i y gi t mình th cy, ngó Tr n-Lãm trân trân không ch u tr l i. Tr n-Lãm li c xem thì th y ng i

tuy nh tu i mà s c l c m nh m , t ng m o khôi ngô, c p m t sáng nh g mng eo vai r ng, thì trong b ng khen th m, nên h i n a r ng: “Ch ng hay tráng s

danh tánh là chi, quê quán âu, mà sao l i ng i ây mà ng nh v y?”. Ng i yth ra m t cái r i áp r ng: “Tôi h inh tên B -Lãnh, quê quán Hoa-L ”.

- Tráng s là ng i Hoa-L , mà sao l i n ây làm gì?- S là tôi nghe Ngô Th -s , là m t ng anh hùng hào ki t, quy t m ngh a binh,

tuy n nh n tài di t-tru loài ph n lo n. Tuy tôi tài s l c b c, song tôi mu n l pchút công danh, nên tôi ón mà xin tùng chinh, r i tôi m i i theo quân s mà n

ây.- Té ra tráng-s là b t ng c a Ngô Th -s hay sao? Mà tráng-s u quân r i sao

không trong tr i, l i n ây ng i mà ng , và sao khí s c coi ch ng ng vui? Có khi tráng-s nh nhà hay sao?

- Th a ngài, tôi ch ng d u chi ngài, khi tôi trong làng i ra, ý tôi t ng ng i nhtôi v y, h u quân thì t s c quy n t c, ch ng dè ng i ta chê tôi còn nhý không mu n thâu d ng tôi, b i v y cho nên tôi bu n, tôi mu n tr v quê x acho an thân kho xác.

Tr n-Lãm nghe nói m y l i thì ng suy ngh th m trong b ng r ng: ng i t ngo nh v y, mà ý t l i nh v y, thì ch c là có tài l m, n u mình tr ng d ng có l

khi giúp ích cho mình c, r i li n h i ti p r ng:

- V y mà tráng-s cha m còn song toàn hay không?

hobieuchanh.com 18- Th a ngài, tôi m côi, còn có m t ng i chú mà thôi, ch không có bà con nào n a

t.- Khuyên tráng-s ch nên phi n; Ngô Th -s thiên t ng v n binh không có th

mà xem xét m i ng i c. Tráng-s là ng i có tài, v y thì nên n-nh n mà ch h i, ch n u tráng-s phi n r i b i v thì còn ngày nào mà tr tài lành ngp công l n n a c.

- Th a ngài, ngài th ng tôi nên ngài khuyên nh v y, tôi r t cám n ngài. Song tôiã quy t nh r i, thà tôi n tích mai danh, ch tôi không mu n giúp Ngô Th -s .

- N u thi t tráng s không giúp Ngô Th -s n a, thôi thì i theo tôi. Tuy tôi binhqu th -cô, nh ng n u tráng-s ch u làm trão nha thì tôi r t vui lòng mà tr ng

ng.

-Lãnh ng ng m ngh m t h i r i h i r ng:

- Th a ngài, ch ng bi t ngài là ai, xin cho tôi bi t i danh quý tánh.- Tôi là Tr n-Lãm tr n B -h i-kh u, nghe Ngô Th -s báo thù, nên em binh n

ây mà ng ti p.- Th a ngài, tôi eo m t th t, không th y t ng tài, nên nãy gi tôi th t l v i ngài,

y xin ngài mi n l i.- Không, tráng-s có th t l ch nà âu. Thôi i theo tôi xu ng thuy n, tr i ã khuya

i, ph i ngh m t chút r i r ng mai chúng ta s àm o.

Tr n-Lãm và nói và d t B -Lãnh xu ng thuy n. B -Lãnh xách gói ríu-ríu i theokhông d -d chi h t.

Qua ngày sau Tr n-Lãm h i th m, B -Lãnh m i k h t các vi c cho Tr n-Lãm nghe.Tr n-Lãm bi t ng i nh tu i mà có k tài, trong b ng m ng r l m, bèn d y quân

n r u th t mà ãi B -Lãnh, r i li n phong cho B -Lãnh làm ch c phó t ng, giúp v i mình mà u ình quân v .

hobieuchanh.com 19

I TH N M------á------

Công-Hãn em binh vây C nh-Th cNgô-Quy n sai t ng c u ng-Giang

Ngô Th -s óng binh t i ng-châu thì trong lòng nóng n y ch u không c, ýmu n i ri t ra thành i-La mà ánh b t Ki u-công-Ti n cho mau, ng t quân s i

ng xa m i m t, l i không rõ th l c c a k ngh ch ra th nào, nên ph i d ng binhcho t ng-s ngh ng i và ph i sai ng i i thám-d tình hình quân gi c. n ngày14, Ngô Th -s nhóm ch t ng và cho m i B ch-H v i Tr n-Lãm n mà nghvi c t n binh. Trong lúc ng h i ngh , thám-t v báo r ng: Ki u-công-Hãn d n

t o binh lên ng-Giang vây ánh C nh-Th c, còn Ki u-công-Ti n thì cth i-La thành; th l c m nh l m.

Ngô Th -s nghe báo li n h i ch -t ng coi ai có k chi mà phá gi c c không.ng li n ng d y th a r ng: “Ta binh ã g n 2 v n, t ng ã c 10 viên,

ng i ng i u quy t t chi n mà báo thù cho D ng-tiên-công, th l c c a ta nhy thì có lo gì mà ánh không th ng. Tôi ngh Ki u-công-Ti n là m t a th t phu

tàn b o, d u cho nó binh ông t ng gi i cho m y i n a c ng ch ng cho chúngta lo s . V y xin th ng quan kéo binh ra ánh i-La, tôi dám ch c h binh i t ithì ngh ch t c ph i b thành mà ch y”.

Ngô Th -s còn ng suy ngh , Ph m-b ch-H li n ng d y mà th a r ng: “Tôituy b t tài, nh ng mà tôi ngh theo phép d ng binh ch ng nên khinh ch. ã bi t

ng c a ta thì ông, binh c a ta s n lòng t -chi n, song binh t ng c a ta ing xa m t m i, còn h thì m y tháng nay an ngh , h dùng binh kho mà ánh

i binh m t c a ta, ó là m t u ta y u th h n h . Còn ta nghe nói Ki u-công-Hãn ã d n quân i ng-Giang, mà ta không phòng, c d n binh n i-la-Thành mà khiêu chi n, tho ng nh Công-Hãn kéo binh v r i ngoài ánh vô trong

ánh ra, ta gi a t ph i th t b i. V y theo ý tôi nên cho m t o binh i ng t tlên ng-Giang mà c u -c nh-Th c và nh n d p y ch n ng không choKi u-công-Hãn tr v , còn i binh thì i ri t ra i-La mà công-thành, làm nh v y

i kh i s th t”.

Ngô Th -s g t u khen ph i, r i h i ch t ng coi ai mu n d n binh i c u C nh-Th c. Ph m-b ch-H v ng c xin i, Ngô Th -s r t vui lòng nên cho li n, l i sai L -

ng d n 500 binh theo ti p ng.

Qua ngày sau B ch-H d n m t ngàn binh ng-châu và L ng d n 500 binhÁi-châu b ng ng r ng mà lên ng-Giang, còn Ngô Th -s v i các t ngkhác thì d n i binh i th ng ra i-La.

ây nói v Ki u-công-Ti n, t ngày gi t c D ng-diên-Ngh r i th y t ng sthành i-La th y u qui ph c, không ai dám ch ng c thì tho lòng c ý, bèn

t ngôi Ti t- t-s r i lo s p vi c cai tr t Giao-châu. Anh ta v n bi t Ngô-Quy n, D ng-ki t-L i và -c nh-Th c có tình thân-ái v i Diên-Ngh , ch c sao ba

ng y c ng c binh báo thù, nh ng mà anh ta ngh r ng Ngô-Quy n thì tr n th Nam-c ng, Ki t-L i thì cheo leo n i B c-gi i, còn C nh-Th c g n, song binh-

hobieuchanh.com 20thi u th -cô, nên không áng lo s . Tuy v y, mà anh ta c ng là m t tay trí l c,không ph i nh ng i ng ch n c tràn lên t i c ng m i l t t nh y quanh, b i

y c p c ngôi quý thì li n truy n l nh tuy n t ng m binh p lu s a nmà phòng c ng ch.

n cu i tháng nghe tin -c nh-Th c d p yên lo n Thái-Bình r i tính kéo binh vmà b t t i, thì Công-Ti n chúm chi m c i mà nói r ng: “Con mèo s c l c bao nhiêumà òi ch ng c v i c p. Ta bi t C nh-Th c là ng i có lòng trung ngh a, s m mu ngì c ng ph i ánh báo thù, b i v y cho nên ta ã li u tr c r i, ta ch C nh-Th c v

ây ng l y l i ph i trái mà khuy n-d ng i, nh ng i bi t th i th mà qui hàngthì thôi, còn n u gi lòng ngu-mu i c ch ng c nhau thì ta s ra tay mà tr kh ”.

Ki u-công-Hãn nghe cha nói nh v y li n ng d y th a r ng: “Th a cha, ã bi tnh-Th c binh thi u th cô, không chi mà ph i lo s , nh ng mà con ngh chai lên ngôi Ti t- t-s , tuy châu huy n ã cúi u qui-ph c, song còn e h ph c ó

là vì h s oai mà thôi ch h ch a m n tình, trong m t tháng nay châu huy n bình-an, y là vì không ai kh i x ng vi c báo thù, n u cha C nh-Th c v ây con sng i m n danh trung-ngh a mà khuy n khích dân tình, r i t h ng ng ti p,trong ngoài d y lên thì khó cho mình ph c c. V y con xin cha c p cho con bangàn tinh binh ng con i b t C nh-Th c em v n p cho cha. Con ngh k y là k

n toàn, ã tr b t m t m i gi c, mà l i làm cho dân tâm kh i xao ng”.

Công-Ti n ng i suy ngh m t h i lâu g t u khen ph i r i c p cho Công-Hãn 3ngàn binh ng i ánh C nh-Th c. Công-Hãn ki m quân mã, c -b l ng th o, r i

n ngày mùng 6 tháng hai, m i truy n l nh khai thành t n binh. i c vài ngày,có ng i báo tin r ng C nh-Th c ng n binh t i ng-Giang, Ki u-công-Hãn m i kéo binh n tr c thành khêu-chi n. C nh-Th c ng lo m u tính k màdi t tr Công-Ti n ng tr ngh a cho Công-Ngh , b ng nghe quân báo có Công-Hãn d n binh n khêu-chi n thì c gi n, m t ph ng gan, li n truy n l nh khaithành xua quân ra c ch. Hai bên h n chi n v i nhau t gi thìn chí gi ng , C nh-Th c th y t ng s mõi m t, mà không có mòi th ng c, bèn dóng chiên thu quân,tính nh p thành r i s li u bày k sách mà phá gi c. Công-Hãn s C nh-Th c có kchi l nên trá b i mà d mình, b i v y c ng dóng chiên thu quân, không dám itheo.

Qua ngày sau, Công-Hãn ch hoài mà không th y binh C nh-Th c ra giáp chi n, m isai ng i i vòng chung quanh thành, tr c d ng t, sau thám coi c ng c agi c là th nào. n chi u, quân v báo r ng chung quanh thành m t phía sát mésông, còn ba phía khác thì hào h r t nhi u mà h t hào h r i thì k r ng b i, chkhông có t tr ng; còn trong thành thì im lìm, duy m y c a thì có quân gát r tnghiêm nh t không cho ai vô h t. Công-Hãn bi t C nh-Th c y u s c, s th t nênkhông dám tái chi n, mu n t n binh vây thành, ng t vì xem thành trì thi t là hi m

a, không ph i ch d ng binh nên lo l ng hoài, không bi t k chi mà h thành choc. Công-Hãn cùng th m i sai 10 tên quân n tr c c a thành kêu -c nh-

Th c mà m ng, có ý mu n khêu-khích ng cho C nh-Th c gi n mà xu t binh,ch ng dè khêu luôn cho n 6 ngày mà không tin t c chi h t.

hobieuchanh.com 21Công-Hãn th y v y có ý khinh th C nh-Th c, nên truy n l nh phân binh vây thànhmà công phá. V chung quanh thành b hào-h nhi u, binh không ti p v i nhau

c, ph n thì trên thành C nh-Th c dàn binh r i d y l y cung n mà b n, b i v ycho nên binh c a Công-Hãn lao nhao l nh r i rút vô r ng mà núp, không dám xáp

i g n thành. Công-Hãn dùng ch c mà tr n 6 ngày n a c ng công-thành ch ac. êm n v a l i canh ba anh ta d y binh s nai n ch khí gi i, k núp bóng cây

ng i bò sát m t t, lén t i m t thành r i dóng tr ng van rân mà công phá. Binha C nh-Th c thình lình nghe ti ng tr ng d a m t thành thì h n phi phách tán,

ng là gi c ã vào thành r i, v a mu n qu ng khí gi i m c a sau mà ch y, maynh C nh-Th c ra k p, khoát n t c s c om sòm nên t ng s m i nh tâm r i kéonhau dàn trên m t thành mà ch ng c . K ngoài ng i trong ánh nhau cho t i sángmà binh c a Công-Hãn c ng ch a phá thành c. Công-Hãn n i gi n, v a tính c ing a xông ra tr c m t mà c s c, b ng nghe phía sau l ng tr ng dóng vang tr i,ti ng ng i la d y t thì ng n ng không hi u binh âu mà n ây. Anh ta v amu n dóng chiên thâu binh thì li n th y có m t o binh xông t i có hai viên i

ng c i ng a i tr c kêu l n mà nói r ng: “Ki u-công-Hãn, mi ch khá di u võng oai, có Ph m-b ch-H và L ng n ây, mi ph i a tay mà ch u trói”.

Công-Hãn th t kinh, không k p li u nh, thì binh c a B ch-H v i L ng ã àoi r i áp vô ánh vây, C nh-Th c trên thành th y ngoài có binh ng ti p, tuy

không hi u là binh c a ai song c ng th a th m c a thành d n quân ra mà ánh.Binh c a Công-Hãn l ng di n th ch, ch ng c không n i, ch t quá phân n a,còn sót l i bao nhiêu thì t n l c ch y vào r ng mà tr n. Ki u-công-Hãn c ng b ng anh y xu ng r i chung vào r ng, v ch ng mà thoát-n n.

-c nh-Th c g p B ch-H v i L ng li n cung thân thi l , h i ra m i hay làbinh c a Ngô Th -s sai lên gi i c u thì c m ph c vô cùng; anh ta truy n l nh thâuquân r i ti p hai t ng vào thành mà th ng ngh . Phân tân ch an to r i, C nh-Th c m i nói r ng: “Ngô Th -s có lòng hu -c , cho nh -v tu ng-quân n c u tôi,

n y d u muôn n m tôi v n còn ghi t c. Nay tôi ch ng bi t l y chi mà t lòng c mn nh v t ng quân, v y tôi xin nh v t ng quân cho tôi d n m t ti c m n ng

anh em n u ng v i nhau ch i m t b a, g i là l s ki n”.

ch-H và c i và nói r ng: “Chúng ta ng m t lòng, th m t chúa thì t nhiênph i n ng nhau, tôi t ng ch ng có chi áng cho t ng-quân ph i nh c lòng ái-ng i. Còn vi c n u ng tôi c ng xin t ng-quân ng có lo, b i vì lúc n y chúng ta

ng n m m t n m gai, ngày nào chúng ta tru di t loài ph n b n r i thì chúng ta bày diên ti c mà h -h ”.

nh-Th c nghe B ch-H nói m y l i khiêm-nh ng mà nhi t-thành thì k nh ph ct s c. Anh ta h i th m Ngô Th -s bây gi âu, ã có nh k báo thù hay ch a,i vì tháng tr c anh ta có ti p c th d n ph i chiêu binh mãi m r i sau s hi p

nhau mà tr h Ki u, song anh ta ch hoài mà không nghe tin t c, nóng lòng ch ukhông c nên m i tính kéo binh xu ng mà ánh i-la-Thành, ch ng dè ch a imà Ki u-công-Ti n ã sai con n vây ánh. B ch-H v i L ng bèn t s Ngô-Quy n kéo i binh ra ánh i-la-Thành cho C nh-Th c nghe. C nh-Th c m ng

hobieuchanh.com 22t s c, th ng ngh v i hai t ng r i nh cho quân an ngh t i r ng ngày mai s

kéo xu ng i-La mà ng ti p.

êm y C nh-Th c và B ch-H lu n bi n v i nhau v cách i, v phép d ng binh,thì hai ng i tâm u ý hi p nên t ng c v i nhau l m. Qua ngày sau C nh-Th c

a binh y u i l i gi thành, còn l i m t ngàn r i binh hùng tráng thì hi pi binh L ng và B ch-H r i ba t ng gióng tr ng khai thành nh m h ngi-la-Thành mà kéo t i.

hobieuchanh.com 23

I TH SÁU

------á------

Vô-ý Nguy n-Siêu b i tr nu-Tâm Lê- t n n

Khi Ngô-Quy n sai B ch-H v i L ng i r i, li n phân binh mà kéo ra i-la-Thành, Tr n-Lãm d n thu quân do ng sông mà làm h u d c, Nguy n-Siêu d n

n b binh i tr c mà khai l . Ngô-nh t-Khánh d n b n b binh mà i k theo sauó mà ti p- ng. Còn Lý-Khuê thì c ng c làm tã-d c nh c .

Ngô-Quy n ã d n Nguy n-Siêu i ti n o ph i l y l i trung ngh a mà khuy n dnh n-dân, ph i c m quân s ng cho c p gi t b o tàn, b i v y cho nên binh kéo

n âu dân chúng th y u hoan nghinh tùng ph c.

Binh Ngô-Quy n i còn vài ngày n a thì t i thành i-La, Ki u-công-Ti n nghe tint s c lo s , nên nhóm ch t ng mà th ng ngh . Công-Ti n l y làm ti c không có

Công-Hãn nhà mà c m binh, nên tính b thành c th ... Có m t t ng hình cao,t nám, lông ng c, râu rìa, nghe Công-Ti n phân nh v y li n ng d y nói l n

lên r ng: “Nh n huynh phân nh v y thì nh c cho t ng-s trong thành i-La n yquá! Em tuy b t tài, song nguy n d n binh xu t thành chém l y u Ngô-Quy n em

ng tr c b ”.

Ng i y nói ti ng nghe r n-r ng, Công-Ti n ngó ra thì th y Ki u-Thu n, v n là emng tâm v i mình, nên trong lòng m ng th m, ng i suy ngh m t h i r i kêu Ki u-

Thu n vào ng tr c b mà nói r ng: “Em có tính kh ng-khái v y c ng áng khen.Nh ng mà em ph i bi t r ng Ngô-Quy n là ng i l c thao g m , ã có trí mà l icó tài; ã v y mà nghe nói ng i l i có t ng gi i binh ông, nh m không ph i d gìmà khinh ch. Ta tính b thành c th là ý ta mu n sai ng i qua Nam-Hán mà c u

u v i L u-Cung. N u L u-Cung s n lòng giúp ta thì ta m i ch c th ng c”.Ki u-Thu n th a r ng: “Nh n huynh tính nh v y c ng ph i nh ng mà em nghtrong thành binh ã h n m t v n, dõng t ng k c n m b y viên; th l c c a tanh v y mà ành bó tay c th i ng i ti p c u thì h th n quá. V y em xin nh nhuynh cho em c m m t o binh ra i ch v i Ngô-Quy n, chúng ta l y s criêng mà ch ng c v i k thù, ch ng nào chúng ta cùng th r i s c n L u-Cung,ngh c ng ch ng mu n gì”.

Công-Ti n g t u mà áp r ng: “L i em nói ó ph i l m. Song bây gi mu n ánhi Ngô-Quy n thì ph i d ng m u, ho c may m i th ng c. V y êm nay, l i u

canh ba em ph i d n hai ngàn binh ra kh i thành r i kéo n c m r ng lim mà núp.Tô-C u c ng d n hai ngàn binh ra truông ông H mà núp. Ph i c m quân ng chonói chuy n, và ph i cho thám t leo lên ng n cây mà th m ch ng h binh c a Ngô-Quy n i t i thì c êm cho chúng nó i, ch ng nào quân qua kh i r i, thì t l aung khói mà làm hi u l nh, r i hai bên xông ra mà ánh d n t i ch n ng ngcho gi c th i lui c. Ta cùng các t ng khác s m c a thành kéo binh ra mà ánh,làm nh v y t s b t c gi c”.

hobieuchanh.com 24Ch t ng nghe Công-Ti n bày binh b tr n nh v y, th y u k nh ph c, nên l t

t bái m ng lui v mà s p t vi c xu t binh, không dám cãi l chi h t. êm y,Ki u-Thu n v i Tô-C u d n binh i núp y l i c a Công-Ti n d n. R ng ngày sauCông-Ti n nhóm b t ng là L u- nh, Phan-qu -Chi, Nguy n-duy-Lang mà d n

th y ngoài thành ban êm có l a, ban ngày có khói, thì kéo binh ra mà ánh.

Nguy n-Siêu d n 2 ngàn r i binh i ti n o, ã g n t i i-La mà không th y binha Ki u-công-Ti n ng n c n chi h t, thì trong trí khinh khi, nên c quân i ri t t i

hoài không phòng, ch ng dè v a m i qua kh i truông ông H thì nghe sau l nghai bên quân ó vang tr i. Nguy n-Siêu bi t mình ã trúng k r i nên d ng binh l i,không dám i t i n a. Quân s l i th y trong r ng khói lên nghi ngút, không hi ubinh gi c nhi u ít th nào, nên th y u kinh kh ng, lao-nhao l nh , mu n l c hàngth t th . Nguy n-Siêu th y v y li n v t ng a ra tr c u quân r i a g m mànói r ng: “Quân s ai nhút nhát ta chém u. ã i ánh gi c mà còn s gi c n i gì?Ch ng nào ta ch t r i, thì các ng i m i b h i, ch ta còn ây mà các ng i s làmsao?”.

Nguy n-Siêu v a nói d t l i thì th y bên h u Tô-C u trong truông d n binh xôngra. Nguy n-Siêu li n li n x c ng a t i r i hu i g m mà i ch. ánh ch a r i m thi p, sau l ng Ki u-Thu n l i kéo binh t i n a. Nguy n-Siêu th i lui tránh Tô-C u;

a m i nh y ra thì th y có m t t ng xông vào ánh. Lúc ng r i lo n, Nguy n-Siêu không k p ngó cho k , coi t ng y là ai, li n quay ng a tháo ra ng khác ng

ón Ki u-Thu n mà ánh.

Hai bên i ch v i nhau binh ó vang tr i, tr ng h i d y t. Nguy n-Siêu s c ckhông n i v i Ki u-Thu n, mà l i th y trong thành ph t c dóng tr ng i binh kéora n a, thì anh ta r i lo n trong lòng, nên quy t li u ch t ánh khai ng mà ch y.Nguy n-Siêu n l c mà chém, Ki u-Thu n ph i dang ra mà tránh. Nguy n-Siêu th a

p y m i quay u mà ch y, Ki u-Thu n gi c ng a i theo. Lúc theo g n k pNguy n-Siêu l i nghe sau l ng có ti ng kêu l n r ng: “Th ng kh n kia, mi có gi i thìtr l i ánh v i ta ây”, r i x c t i âm Ki u-Thu n, Ki u-Thu n v t m i th ng

i m c tr l i ánh v i t ng y, Nguy n-Siêu thoát m i kh i c.

Nguy n-Siêu m t ng i m t ng a ch y ra kh i vòng binh r i ng suy ngh r ng:mình làm t ng mà mình b quân s tr n ch y m t mình nh v y thì h quá; thàmình ch t v i quân, ch s ng nh v y thì còn m t m i nào mà ngó quan Th -scùng ch -t ng. Nguy n-Siêu ngh nh v y li n c m g m qu t ng a xông vàotrong tr n n a. Lúc y i binh Ki u-công-Ti n trong thành i-La ã kéo ra t i, nên

c các t ng là L u- nh, Qu -Chi, Duy-Lang xông vào mà ti p chi n. Nguy n-Siêu tr l i ngó xa xa th y Ki u-Thu n v a m i âm ch t ng i c u mình khi nãy,thì n i gi n, nên n l c mà ánh, ch y n âu chém n ó, quân s th t kinh ph i

t ng không dám ch ng c .

Tô-C u th y Nguy n-Siêu hùng hào thái th m, thì gi n quá, nên x c t i ón ngmà ánh. Ch ng dè m i th ng qua, l i g m l i m i vài hi p, thì Tô-C u ã bNguy n-Siêu chém t u. Ki u-Thu n, L u- nh, Qu -Chi, và Duy-Lang áp vô

t l t mà ánh Nguy n-Siêu, Nguy n-Siêu ánh v i m t mình Ki u-Thu n cònkhông th y th ng c thay, hu ng chi v i b n t ng thì làm sao mà i ch cho

hobieuchanh.com 25i, nên ph i tháo mà ch y n a. B n t ng v a mu n i theo ng vây b t

Nguy n-Siêu thì o binh c a Ngô-nh t-Khánh ã kéo t i.

Nguy n-Siêu th y có binh ng ti p thì m ng r vô cùng nên tr l i mà c ch khôngch y n a, Ngô-nh t-Khánh c quân xông vào mà ti p Nguy n-Siêu, hai bên h nchi n v i nhau, quân s k ru t ng i t u, th y n m l nh-ngh nh gi a chi ntr ng xem r t g m ghê. V binh t ng c a Ki u-công-Ti n ông h n nên ánh t igi ng thì Nguy n-Siêu v i Nh t-Khánh b vây ch t không th nào thoát ra chokh i c, Nguy n-Siêu m t i, g t không l làng n a c nên b Duy-Lang

âm m t th ng trúng nh m tay m t r t g m té nhào xu ng ng a; may nh cóNh t-Khánh ch y l i ti p c u ch không thì ch c ã b gi c b t.

Ngô-nh t-Khánh và ánh và lo u Nguy n-Siêu, m t mình t c h u xông,quân s l p thì ch t l p thì t n-l c h t. Lúc ng b i r i t ng mình t s b b t,

ng nghe phía ông b c ngó ch ng th y m t o binh kéo t i, có hai chi n t ngi ng a i u. Nh t-Khánh không bi t là binh c a ai, trong lòng h i h p, nênng mà ngó. Ki u-công-Ti n và m y t ng c a Công-Ti n c ng ch ng h ng nên

ng ng l i mà coi.

Khi hai chi n t ng y l i g n t i Nh t-Khánh v i Nguy n-Siêu xem k thì Ph m-ch-H v i L ng, Nh t-Khánh m ng quính, li n kêu l n r ng: “Vào ti p

chúng tôi cho mau, b nh v t ng quân”. B ch-H hét l n lên r ng: “Có ta ây”, r iqu t ng a xông vào tr n v i L ng, ánh Nam d p B c chém ch t Duy-Lang và

ánh th i b n Ki u-Thu n r i u Nh t-Khánh v i Nguy n-Siêu em ra kh itrùng vây.

Ki u-công-Ti n ng i trên m t cái n ng cao mà c quân, xem th y o binh c ach-H và L ng có ch ng vài ngàn quân, còn binh c a mình k h n m t v n,

nên không có chút chi lo s , trong b ng nói th m r ng: hai o binh tr c ã nát r io binh n y em mình mà n p n a. n ch ng ngó th y Duy-Lang vong m ng.ch-H v i L ng c u Nh t-Khánh v i Nguy n-Siêu em ra kh i vòng vây r ic quân xông vào h n chi n, hai t ng n âu quân ngã l n, t ng th i lui n

ó, thì Công-Ti n lo s nên dóng chiên thâu quân. Nh t-Khánh th y Công-Ti n binhông t ng nhi u s B ch-H v i L ng th h i nh mình n a, nên dóng chiên

thâu quân, tính i Ngô Th -s n r i s li u k báo thù.

Khi B ch-H v i L ng tr l i vòng binh mình thì -c nh-Th c c ng v a na. L trách Ngô-nh t-Khánh r ng: “Hai anh em tôi ng h n chi n, vì c nào mà

ông l i dóng chiên mà thu quân v ? Ông t quá! Ph i ông hai anh em tôi ánhri t, r i binh c a t ng quân t i s ti p mà ánh luôn n a thì ch c là b t cKi u-công-Ti n r i”. Nh t-Khánh nói r ng: “T ng quân nói nghe coi d quá! Binh

a chúng nó k h n m t v n, binh c a tôi và Nguy n tiên phuông ã nát h t, cònbinh c a t ng quân có vài ngàn mà sao th ng c”. B ch-H v i C nh-Th c ngheNh t-Khánh nói nh v y thì khen ph i, r i tính v i nhau nh t di n nh truy n l nh

n binh h tr i, nh t di n sai ng i tr l i ón mà báo tin cho Ngô Th -s hay.

Các t ng th y Nguy n-Siêu b th ng thì lo ki m thu c u tr , r i m i bi uNguy n-Siêu thu t rõ s mình trúng k l i cho các t ng nghe. L ng c ng

hobieuchanh.com 26thu t cho Nh t-Khánh v i Nguy n-Siêu hi u vi c mình ánh i Ki u-công-Hãn,

u c -c nh-Th c, r i d t nhau xu ng i-La tính hi p binh v i Ngô Th -s ,ch ng dè n ây Ngô Th -s ch a t i mà l i g p gi c ng vây hai t ng nên l t

t xông vào mà c u. Các t ng lo tom góp tàn quân, thì binh c a Nh t-Khánh cònc m t ngàn r i, còn binh c a Nguy n-Siêu còn không y 500 ng i.

Nguy n-Siêu nh l i h i s m m i có m t t ng ti p mình mà ánh Tô-C u ch ngmình b Ki u-Thu n r t nà t ng y x c t i ánh v i Ki u-Thu n ng cho mìnhthoát n n, ch ng mình tr vào tr n l i còn th y t ng y ánh v i Ki u-Thu n n a,

t mình t t h u xông, mà không ch u u hàng, c ánh hoài cho n i bKi u-Thu n âm ch t. Nguy n-Siêu không rõ ng i y là ai, kêu quân s mà h ith m, m i hay ng i y là Lê- t, tháng tr c mình i m binh trong Hoan-Châu,th y anh ta vô t i mà b ày nên ra tay gi i c u, r i cho làm i-tr ng trong obinh c a mình.

Nguy n-Siêu nh t i Lê- t thì c m xúc vô cùng, vì ngày tr c mình vì s b t côngt chánh mà n i gi n nên gi i c u ng i mà thôi, ch không ph i làm n, mà ngày

nay ng i y t n tâm mà báo áp, n i ph i vong thân tán m ng. Nguy n-Siêungh ch ng nào càng th ng ti c Lê- t ch ng y mà ch t ng ai nghe rõ s tíchnh v y c ng u m i lòng. Ng i thu t chuy n n y vi t n ây c ng ng tâm

m ngh a nên ph i t m t bài thi:

Vì ngh a x a nay ch t thi u gì,m th ng Lê- t s quên ghi.ng n gi i c u h i tai n n,

Li u thác n b i lúc hi m nguy. tr ôm m n bu n b c ph n, già d a c a khóc cô nhi.

Làm trai mu n v n ni m ngay th o,Vì ngh a x a nay ch t thi u gì.

hobieuchanh.com 27

I TH B Y

------á------

Toan c p tr i, Ki u binh th h iXem sa tr ng,Th -s th ng tâm.

Ngô-Quy n d n i binh v i t h u l ng d c lúc-thúc i sau, chi u b a y c tinbáo r ng Nguy n-Siêu i g n t i i-La, không dè Ki u-công-Ti n ph c binh tr cnên ph i b i tr n, quân 10 ph n còn có 2 ph n mà Nguy n-Siêu l i b th ng n a.Ngô-nh t-Khánh em binh t i ti p c u, qu b t n ng ch chúng, nên c ng b i tr n,may nh có B ch-H v i L ng c u C nh-Th c r i d t nhau xu ng i-La tính

ng ti p Ngô Th -s , t i ó g p hai t ng ng nguy kh n bèn n l c ra oai ánhbinh gi c th i vào thành nên c u hai t ng m i kh i n n. Ngô Th -s nghe báo ckinh, li n truy n l nh cho ch t ng ph i i ri t, vì s trì hu n thì ti n o t s b

i n a.

Tr i ã ch ng v ng t i mà i binh c ng ch a n. -c nh-Th c có ý lo s , bèn m ich t ng nhóm l i r i nói r ng: “Binh c a Ngô Th -s ch a t i, binh c a chúng tacòn l i ây không y n m ngàn, mà l p thì i ng m i n, l p thì b chi n u

ngày nên m t m i h t th y, Ki u-công-Ti n m i th ng ta c m t tr n, binhng u hiêu-hiêu t c ch c sao êm nay chúng nó c ng kéo t i mà c p tr i ta,

y xin ch v t ng quân ph i li u k phòng, n u l nh s ch ng kh i h i l n”.Ph m-b ch-H cùng các t ng u khen ph i, li n bàn tính v i nhau r i nh t nhchia quân ra. B ch-H d n m t o binh i núp tr c tr i phía bên t , L ng

n m t o binh i núp tr c tr i phía bên h u, còn C nh-Th c v i Nh t-Khánhi ng i d n m t o binh mà i núp phía sau tr i, Nguy n-Siêu i theo vòng binh

a Nh t-Khánh, còn tr i thì t èn sáng tr ng, song b không, ch có vài tên quânó ánh tr ng canh c m ch ng mà thôi.

Các t ng phân binh mai ph c xong r i t i u canh ba, bóng th b c r ng ng i m tt, ng n gió vàng hiu h t u nhành, t trong r ng ra cho t i ngoài ru ng th y u

ng l ch có ti ng v c bay i ki m n nên kêu o t o t trên tr i v i ti ng quân satr ng b b nh nên than r -r trong c mà thôi. Thình lình Ki u-Thu n v i L u- nh

i ng i d n m t o binh ch ng m t ngàn ng i, m c a thành kéo ra khôngdóng tr ng, không ph t c , nh b c l ng thinh kéo t i tr i c a Ngô binh mà xôngvào c p phá. L u- nh i tr c, Ki u-Thu n theo sau, s n t i c a tr i th y èn

c huy-hoàng mà không có binh t ng chi h t, bi t ã trúng k nên l t t th i lui.Hai t ng v a m i quay ng a thì nghe t b tr ng dóng vang tai, tr c m t thì

ch-H v i L - ng hai bên kéo binh xông ra mà c n l , sau l ng thì C nh-Th ci Nh t-Khánh hai bên c ng kéo binh ào t i mà công kích.

Ki u-Thu n v i L u- nh c kinh nên li u ch t ánh d p ng mà ch y. L u- nhp B ch-H ánh m i vài hi p b B ch-H b t c; còn Ki u-Thu n g p L -

ng hai t ng giao phuông v i nhau ã h n 10 hi p mà ch a phân th ng b i.ch-H b t L u- nh giao cho quân gi r i r i xông ra ti p chi n v i L ng.

Ki u-Thu n th y B ch-H x c t i li u khó mà c v i hai t ng cho n i, nên qu tng a ch y dài. Hai t ng i ri t theo, Ki u-Thu n túng th m i b ng a ch y vào

hobieuchanh.com 28ng mà tr n m t. C nh-Th c v i Nh t-Khánh kéo binh t i r i b n o binh hi p l i

ánh binh c a h Ki u l p thì ch t l p thì hàng u h t. B n t ng r t g n t i c athành, tr i ã bình minh, m i thâu quân tr v tr i.

Ki u-công-Ti n hay hai o binh i c p tr i b ng y k , L u- nh ã b b t cònbinh thì tiêu u h t, ng ng i ta thán, b ng th y Ki u-Thu n tr v , b c t itr c b mà ch u t i. Công-Ti n b c xu ng d y mà nói r ng: “L i n y t i ta, chkhông ph i t i ng i. Ta sai ng i v i L u- nh i c p tr i, mà ta không phòng

cho L u- nh b b t, còn ng i c ng g n th h i, ta ngh l i ta n n n vô cùng.Thôi ng i hãy v dinh mà ngh , r i ta s li u k mà phá gi c”.

Công-Ti n nói v a d t l i, l i th y Ki u-công-Hãn ngoài b c vào, m t mày nh nnhó, qu n áo t t i, bi t vi c i d p C nh-Th c ch c là ch ng thành, nên ùng h i

ng: “Còn tai h a gì n a ó hay sao?” Công-Hãn quì xu ng mà t h t u uôi svây -c nh-Th c, phá thành g n c ch ng may có hai t ng âu không bi t,kéo binh t i gi i c u, m t mình ch ng c không n i, ph i b quân s p ng

ng tr n mà tr v i-La.

Công-Ti n nghe nói n i gi n v bàn p gh mà la r y r ng: “Mi là vô d ng; tacho mi h c t p ngh v n nghi p võ thu nay, t ng là mi d u không h n i n a thì

ng b ng ng i ta. Té ra sai mi i ánh C nh-Th c, là m t vi c d h t s c, mà mi cho th t b i, th thì còn dùng mi vào ch nào n a c”. Công-Ti n d y võ s d tCông-Hãn ra tr c c a thành mà chém, ng làm oai v i ch t ng. Ch t ng th yCông-Ti n nghiêm quân l nh quá nh v y ai c ng kinh tâm, song g ng g o áp vôquì mà xin t i giùm cho Công-Hãn, nói r ng trong vi c d ng binh n u có th ng thì tnhiên ph i có b i; nay g p gi c ã t i ngoài thành mà trong mình l i chém t ng,th thì còn ai mà ch ng c v i gi c. Công-Ti n ng i suy ngh m t h i r i d y d tCông-Hãn tr vô mà nói r ng: “Vì có l i ch t ng can gián nên ta tha t i cho mi,song n u t n y v sau mi còn lôi thôi, không t n tâm mà u ình quân v thì ta schém u, ch ng tha n a”. Công-Hãn cúi l y cha r i lui ra. Công-Ti n d y ch t ngph i h t lòng mà lo phòng b , hâm r ng n u ai gi i- ãi thì s chém mà r ng k khác.

Tr a b a y, i binh c a Ngô-Quy n ã kéo t i. B n C nh-Th c, B ch-H , L -ng, Nguy n-Siêu và Nh t-Khánh t t u tr c tr i mà nghinh ti p. Ngô-Quy n

n b ch t ng b c t i chào m ng. C nh-Th c ng i khen B ch-H v i L -ng ã có công gi i c u ng-Giang mà l i còn có tài ánh th i binh Ki u-

công-Ti n, r i day qua ngó th y Nh t-Khánh v i Nguy n-Siêu ng g t m t xu ngt không dám ngó ngay, b coi h th n v s th t b i l m, thì ng lòng, bèn b c

i g n mà an i r ng: “Nguy n t ng quân b th ng n ng hay là nh ? Hai t ngcòn s ng mà th y m t nhau ây thi t l y làm may, ch ta nghe nói hai t ng trúng

nh v y thì ta s m t tên quân c ng không thoát kh i c. Thôi, Nguy n t ngquân ph i lo thu c men ng cho th ng tích mau lành, còn Ngô-t ng quân chkhá bu n lòng, tr n n y r i th t thì còn tr n khác, không can chi mà ng i”.

Nh t-Khánh v i Nguy n-Siêu xá quan Th -s mà t n; ch t ng ai nghe m y l inh n hu nh v y c ng u c m xúc trong lòng. Nh n d p y -C nh-Th c li nthu t chuy n Ki u-Thu n v i L u- nh h i hôm lén d n quân c p tr i l i cho NgôTh -s nghe, r i d y d t L u- nh em ra cho ng i phân x , Ngô Th -s m ng r

hobieuchanh.com 29t s c, ngó ch t ng mà nói r ng: “Các ngài gi i quá! ã th t r i mà làm cho

th ng c, mình th y u mà làm ra m nh, d ng binh nh v y thì còn ai h n c.Ta c các ngài giúp thì có lo chi s báo thù không xong”.

Ngô Th -s ngó th y quân d t L u- nh em ra thì i vui làm gi n mà h i r ng:“Mi giúp k qu y mà làm qu y, t i mi áng gi t r i c t u bêu lên ng r n muônchúng, mi có bi t ch ng?” L u- nh ng c m t, vinh râu mà ngó Ngô Th -s l m

m, coi ch ng có chút chi s s t h t. Ngô Th -s li c th y nh v y m i b c l in mà nói ti p r ng: “ n n c n y mà mi c ng ch a bi t n n n n a sao? D ng-

tiên-Công ngày tr c có công ánh i Lý-T n v i Lý-kh c-Chánh v Tàu mà c udân trong x kh i tai ng thán, y ch ng ph i là i ân-nh n c a dân c a n chay sao? Ki u-công-Ti n là a tham danh mê l i, không ni m suy n tr c ngh asau, n c m c a ng i r i tr l i ph n ng i, h t th y dân chúng ai nghe Công-Ti ngi t D ng-tiên-Công mà t quy n thì c ng u ng m h n ôm oán. Mi là ng iAn Nam, ví d u mi không có ch u n riêng c a D ng-tiên-Công i n a, thì cha mbà con mi c ng nh có D ng-tiên-Công nên m y n m nay m i c an c l cnghi p, m i kh i b ng i Tàu h m nh c hi p áp; v y thì mi th y Ki u-công-Ti nsanh tâm b t chánh, mi ph i hi p v i công chúng mà di t tru m i ph i ngh a, ch saomi l i xu-ph theo a b t l ng mà ch ng c v i k h o tâm. N u ngày nay là ngàymi g n ch t, mà mi không bi t n n n, thì thi t rõ ràng mi là a th t-phu, chkhông ph i là ng i ngh a-s ”.

u- nh nghe Ngô Th -s nói thì l n l n x m t g c xu ng t ch không dámngó n a, r i hai hàng n c m t ch y r ng r ng. Ngô Th -s li c th y, bèn nói ti p

ng: “N u mi n n n, c i tà quy chánh, b k ph n lo n theo mà giúp ta, thì ta thai cho mi, còn n u mi n ch thói gian tà, không bi t nghe l i trung ngh a, thì ta s d y

phân thây mi, ng b t m t a b t chánh”.

u- nh b c t i mà áp r ng: “Th a ngài, ch ng ph i tôi s ch t, ng tr ng-phu n u ch t vì ngh a thì có s gì. Nh ng vì ngài nói nãy gi c ng nh ngài vén ngútmây cho tôi xem th y tr i xanh, b i v y cho nên tôi c m tình ngài ch ng bi t l y chimà t ra cho rõ c. Th a ngài, thi t tôi c ng mu n c i tà qui chánh, ng t vì tôi ãth l m Ki u-công-Ti n r i, bây gi không l tôi ph n nó mà theo ngài c. V y tôixin ngài gi t giùm tôi ng b o toàn danh ti t cho tôi, ch ngài tôi còn s ng, n utôi theo ngài thì tôi mang ti ng ph n th n, còn n u tôi theo Công-Ti n thì tôi l imang danh b t ngh a. Xin ngài xét l i r i làm n giùm cho tôi”.

Ngô Th -s nghe nói nh v y li n d y quân m trói cho L u- nh r i nói r ng:“T ng-quân nh v y m i áng m t tr ng phu. T ng-quân ã n n n r i, n u tacòn gi t t ng-quân, thì ta mang ti ng b t ngh a. V y ta tha t i cho t ng-quân;

ng-quân mu n theo giúp ta hay tr v i-La t ý, ta không ép u ng, mà c ngkhông ng n c n”. L u- nh áp r ng: “Ngài l y lòng quân-t mà ãi tôi, thì tôi c ngnguy n l y lòng tr ng-phu mà áp v i ngài. Th a ngài, nh ng l i vàng ng c ngàinói v i tôi nãy gi ó tôi t c d ghi x ng mà nh hoài. Có l ngày sau tôi s có d p

n n áp-ngh a”.

u- nh nói d t l i r i xá Ngô Th -s mà i; ch t ng ng ngó nhau ch ngng. Ph m-b ch-H th a r ng: “ ã b t c mãnh h r i mà ngài l i th i, tôi s

hobieuchanh.com 30ngài làm nh v y r i ngày sau chúng ta n n n l m ó ngài”. Ngô Th -s c i mà

áp r ng: “Ng i ã n n n r i n u ta h p l ng em chém i thì t ch ng kh i l i ngh . L u- nh là ng anh hùng, không có lòng ph n ta âu mà t ng-quân

ph i s ”.

Ngô Th -s truy n l nh n binh h tr i, d n Tr n-Lãm ph i lo phòng ngsông, còn ch t ng thì d y d n quân i óng, k ti n ng i h u, k t ng i h u,

i binh gi a, m i o binh u ph i lo canh gác cho nghiêm nh t. n chi u m yo binh u an dinh h tr i xong r i h t. Ngô Th -s cho òi -C nh-Th c n

tr i c a mình, r i mang cung ai ki m m i ng i c i m t con ng a mà i xem ath .

t tr i g n l n, tà tà ng bóng v tây. Trên m y tri n núi, cây c i r c y n sáng nênch lòm nh l a cháy, còn ch thì mù m t nh khói bay. Chim th y tr i g n t i

i, nên oàn ba l b y ngoài tr ng bay v r ng, Con thì kêu cheo-chét d i mâyxanh, con thì luy n v n v trên nhành th m.

Ngô Th -s v i -C nh-Th c th ng th ng nh m ng v thành i-La mà i,ng a ch ng vó l n theo mé r ng thong th b c, ng i gò c ng trông ch ng tr c

t nhi u nh n mày; bên tai nghe su i khóc d than, quanh mình th y gió àn câymúa. Hai ng i c ngó t i mà i, trong lòng ng n ngang tr m m i, nên không nóichuy n chi h t. i c m t khúc xa xa, m t tr i chen u non ch i lên h p xu ng,

cây hiu-h c, ng sá im-lìm, ngó v m y tr i thì quân nhúm l a n u c m, khóibay l n v i mây xanh, còn trông ra i-La thì thành s xa xa, d ng l m bêngiòng bích.

Ra t i mé r ng là ch Nguy n-Siêu trúng k b a tr c, mà c ng là ch L u- nh bt h i hôm, Ngô Th -s m i gò c ng ng a ng l i mà xem chi n a. Trong r ng

cao ngoài ng ru ng, u-s u c nh t ng, âm khí n mg n . M y ám dâu còi tan tác,cây gãy nhành, cây lá, d ng nh ai c m dao ch t n ng h s p nông-phu; vàkho nh ru ng lúa t -t i, b i ng t i, b i ng lui; d ng nh ai th trâu i càn khôngbi t yêu h t thóc. T trên b dâu xu ng t i ru ng lúa, th y quân s còn n m l n-ngh nh, ng i thì gãy tay té n m bên mé b , nh m m t an m t gi c ngàn thu; k thì

ru t v n ng d a g c cây, nh n r ng gi n tr m n m m t phút! Xa xa th y d ngng i th n th trên b c , y là chúng cha già tìm con coi thây d t l t ch nào; v ng

ng nghe ti ng khóc r r d i g c cây, y là v y u ti c ch ng, vì ngu n ái-ân khóp. D i ch n r i rác g m ao b cùng trên m t t, cái l m bùn, cái v y máu,m ngang d c d a bên thây; trên u s p s p d u qu qu n theo ng i ki m n,

con áp xu ng con c t lên, bay v n v g n tr c m t.

Ngô Th -s th y c nh chi n tr ng bu n th m nh v y, thì trong lòng au n vôcùng, b i v y cho nên gi t l y tuông r i, r i ngó ngay ra thành i-La d roi lên chmà nói r ng: “B Ki u-công-Ti n, vì mi mà khi n cho ru ng v n tan nát, khi n cho

t nòi m t gi ng ph i âm chém nhau n i thây n m y ng, máu ch ythành v ng nh v y, mi có bi t ch ng? Ta nguy n s gi t mi mà t u-h n quân sch t oan n i chi n a n y!”.

hobieuchanh.com 31Ngô Th -s mu n i th ng t i tr c thành i-La d coi th l c c a gi c th nào.

nh-Th c c n không cho i, vì s r i g p binh ngh ch i tu n, thì khó mà tránh chokh i c. Hai ng i m i d t nhau tr v tr i. Ngô-Quy n chong èn ng i mà v ntrù k sách, tính coi ph i làm th nào mà h thành ng b t Ki u-công-Ti n cho mau.Ph m-b ch-H d n quân i tu n, ngang qua tr i Ngô Th -s th y trong tr ng cònchong èn, ghé l i h i th m thì quân canh c a nói r ng quan Th -s còn th c. B ch-

m i xin vào mà nói chuy n. Ngô Th -s ra ti p B ch-H vào tr i r i h i r ng:“T ng-quân n a êm n tr i ta, ch ng hay t ng-quân có vi c chi mu n t v i tach ng?”

ch-H th a r ng: “Th a th ng-quan, tôi vào ây có ý mu n h i coi th ng-quanã li u vi c giao chi n hay ch a, ch binh ta ây ng i ng i còn ng h n hái,u trì hu n thì s e quân tâm dãi ãi r i khó mà th th ng c”. Ngô Th -s g tu r i áp r ng: “T ng-quân li u nh v y ph i l m. Ta ng tính vi c giao chi n

ây. Ch ng hay t ng-quân có bi t ch c chi h thành mà ít hao binh t n t ng haykhông”.

- Phàm ánh gi c thì ph i ch t ch làm sao mà kh i hao binh t n t ng cho c.- Vì m t th ng th t phu Công-Ti n mà ph i ch t n ngàn muôn ng i thi t ta l y

làm au lòg quá!- Th ng quan là ng i có nh n nên không mu n tàn h i sanh linh, cái lòng nh n

a th ng quan ó thi t tôi kính ph c l m. Song tôi xin th ng quan ng cóth l cho ch t ng bi t, b i vì n u h bi t r i s h s dãi ãi không t n tâm t n

c n a.- T ng-quân nói nh v y thì t ng-quân ch a rõ ý ta. Ta th y quân s vì báo thù

giùm cho nh c-ph ta mà ph i vong thân n i chi n a, nên ta au lòng ó màthôi ch nào ph i em binh n ây r i ta ngã lòng th i chí hay sao. Ta tính mai tavi t th r i sai ng i em vào thành mà b t t i Ki u-công-Ti n. N u nó bi t l i, bótay ch u t i, thì quân s kh i nh c s c. Ch ng nào nó quy t ch ng c không ch uhàng u thì ta s phát binh vây thành mà công kích.

ch-H nghe nói l y làm c m ph c, nên ki u quan Th -s mà v tr i, trong lòngkhen th m hoài.

hobieuchanh.com 32

I TH TÁM

------á------

Ghét l i ph i, Ki u-Công gi t L u- nh, th nguy, Công-Hãn vi n Hán-Tri u

Lúc Ngô Th -s v i -C nh-Th c d t nhau i xem chi n tr n, thì L u- nh c ngn b c tr v i-La. Làm t ng c m binh xu t tr n, ã b gi c b t, s ch t ã th y

tr c m t r i, mà may ng i ta không gi t, l i th cho mình tr v , th th ng aing vui m ng, ai c ng b n b tr v cho mau, ng v ch ng xum-hi p, tôi chúa

oàn viên, r i có lo m u khác mà r a h n r a oán. L u- nh c phóng x , cho rakh i vòng binh, mà trong b ng ch ng có chút vui m ng, l i trong trí càng thêm b i

i h n trong lúc b b t ó n a.

Tr i chi u v t t i, i-La th y g n tr c m t, n u i s n b c thì tr i ch a t i ã vàoi thành r i. Nh ng mà L u- nh không ch u i mau, c th th n d c theo méng, h i t i m t vài ch c b c thì ng l i ngó mông m t h i, i c xa xa thì

ng i d a g c cây mà suy ngh , coi b não n t l , d ng nh ng i không trí khôngn. N u trong lúc y ai c c c nom theo rình mà coi, thì c th y anh ta m t lát th

dài m t cái, r i l c u ch t l i.

n h t canh m t L u- nh m i v t i thành i-La, th y c a thành óng ch t, màtrên ch l u l i nghe có ng i nói chuy n. L u- nh v a mu n kêu c a, r i l i suyngh r ng: mình còn vào thành n a làm gì mà kêu c a? Tháng tr c mình nghe l ing i ta khuyên d nói r ng Ki u-công-Ti n là ng i nh n t l ngh a, l i dõng l ctrí tài, nên mình xu ng mà u nó. Nay mình ã t nh ng , bi t nó là a th t phu b tngh a, nay mình còn xu-ph v i nó n a hay sao? V y thôi mình tr v núi mà maidanh n tích, ng cho danh ti t v n toàn, ch mình bi t Ngô-Quy n ch n chánh màmình u không c, còn Công-Ti n gian tà mà c theo giúp hoài, thì ai g i làngh a s . Làm trai i ph i ghi tâm r ng n u ph i ngh a thì n múi c ng vui lòng,ch còn trái ngh a, d u n vàng c ng ng ham.

u- nh ngh nh v y nên day m t tr ra mà i. i c ch ng ít ch c b c l ingh r ng: Công-Ti n nghe nói mình b b t, b i v y n u mình b i luôn, không trvào thành ch c là nó t ng mình b gi c gi t r i. Mà ng anh hùng kh t u phânminh b ch. Khi mình xu ng mà u nó rõ ràng tr c m t thiên h , nay n u mìnhkhông xu-ph v i nó n a thì mình c ng nói rõ ràng cho nó bi t, ch mình i luônnh v y, té ra mình tr n nó. L u- nh bèn tr l i kêu c a thành, quân canh trên ch

u tr l i r ng có l nh d y ban êm không c m c a. L u- nh x ng tên chúngnó c ng không ch u m , túng th ph i ng i ngoài thành mà ch n sáng.

Qua ngày sau, m t tr i m c, quân m c a thành. L u- nh vào g p Ki u-Thu n thìKi u-Thu n m ng r vô cùng, h i th m l n x n coi vì c nào ã b b t mà l i tr v

c. L u- nh không ch u tr l i c nài xin d n vào ra m t Công-Ti n. Khi L u-nh t i dinh, quân vào báo, Ki u-công-Ti n l t t ch y ra m ng r và nói r ng:

“Ta v ng tính sai t ng-quân i c p tr i mà không phòng, cho t ng-quân bt b i v y hai b a rày ta n ng không c, t ng là t ng-quân ã b h i r i.

Nay t ng-quân c v ây thi t may m n l m”.

hobieuchanh.com 33Công-Ti n t ng L u- nh c ng s l y l i vui v mà áp l , ch ng dè L u- nh

ng ngó trân trân, r i th ng th ng mà nói r ng: “Tôi tuy sanh tr ng trong ch nnon cao r ng r m, nh ng mà t nh cho t i l n, tôi h ng gi lòng thanh b ch, ch ng

ch u làm nh ng u phi-ngh a b t nh n. Tôi mà b ch n mao-l xu ng ây,ch ng ph i tôi ham t c ham quy n, hay là ham ti n ham b c, y là tôi ngh ph nlàm trai trong võ-tr , d u hay, d u d , c ng ph i có công nhi u ít v i non sông nêntôi m i ra làm tôi ngài. Ch ng dè ngày nay tôi m i rõ l i ngài là m t ng i i b tnh n trong n c, ngài n c m c a Diên-Ngh r i ngài l i ph n phúc gi t ng i i,

i v y cho nên tôi tr l i ây nói cho ngài hay r i tôi m i tr v núi mà ”.

Ki u-Thu n ng g n nghe nói m y l i nh v y thì m t ph ng ph ng, ch nc t i, tay rút g m, mu n gi t L u- nh. Công-Ti n l y tay khoát Ki u-Thu n,

i ngó L u- nh c i mà nói r ng: “ , té ra th ng Ngô-Quy n nó ã d t ng-quân u nó r i nó sai t ng-quân v ây mà m ng ta n a há?” L u- nh c ng c i

n mà áp r ng: “Ngài chí khí h p quá, nên ngài t ng tôi c ng nh b n ti u nh n-kia, rày ây mai ó, s m ánh t i u. Ngài ng có t ng nh v y mà l m. Không,tôi không ph i nh h v y âu. Tôi mà tr l i ây là vì h i tôi xu ng u ngài thìminh b ch, bây gi tôi tr v núi c ng mu n minh b ch, nên tôi vào t l i cho ngài

i s i. Ngô-Quy n ch ng màng gì tôi mà khuyên d , mà tôi c ng ch ng có u chin riêng ngài nên ki m chuy n nói x u cho ngài”.

Công-ti n áp r ng: “T ng-quân hay là v , y là t ý t ng-quân, ta không n ép.Nh ng t ng-quân chê ta là ng i b t nh n, hay vong-ân b i-ngh a, n c m c aDiên-Ngh r i ph n tâm gi t Diên-Ngh nên ta ph i k rõ chuy n cho t ng-quânnghe. Ngày tr c L u-Cung Nam-Hán tri u sai t ng là Lý-kh c-Chánh em binhqua ánh Giao-châu, b t Khúc-th a-M v Phiên-Ngung mà gi t. Nh ng nha tr o

a h Khúc ai c ng ta-nha thi t-x nh ng vì th cô l c nh c nên không bi t làmsao mà báo thù. D ng-diên-Ngh là a gian-hùng, th y dân tâm nh v y m i gi

t trung-quân ái-qu c, m n danh báo thù cho h Khúc, gi i c u cho quê h ng,i chiêu t p quân s mà kh i ngh a. Ta cùng nh ng anh hùng hào ki t ai c ng l m,

nên theo phò tá Diên-Ngh m i ánh i b n Lý-kh c-Chánh c. Nào dè Diên-Ngh khôi ph c giang-san c r i, l i giành l y ngôi Ti t- t-s mà an h ng phúquí vinh hoa, không ch u tìm ki m dòng h Khúc mà tôn lên ngôi báu. T ng-quânngh l i mà coi, ta gi t D ng-diên-Ngh ó là ph i ngh a hay trái ngh a.

- Ngài nói nh v y mà ngài gi t Diên-Ngh r i ngài t truy n Ti t- t-s chngài c ng không tìm h Khúc mà tôn, th thì d u Diên-Ngh b t ngh a, ngh l ingài c ng ch ng có ngh a.

- Ta tr Diên-Ngh ch a c hai tháng, mà trong n c l i sanh r i lo n, làm sao taki m con cháu h Khúc cho c.

- Tôi bi t r i! Ngài nói Diên-Ngh gi danh trung ngh a, nay ngài c ng gi danhtrung ngh a ch khác gì. Cái trung ngh a c a k quê mùa nh tôi không hi p v icái trung ngh a c a ngài, v y xin ngài vui lòng cho tôi v ch n r ng núi cho anthân, ng ngài có thong th ki m tìm h Khúc em v mà nh ng ngôi nh ngch c.

hobieuchanh.com 34u- nh nói d t l i r i li n xá Công-ti n mà lui ra. Công-ti n ng ngó theo mà có

c gi n. Ki u-Thu n b c l i th a r ng: “L u- nh vô l , nói nhi u l i h n u, mài khinh khi nh n huynh. Em s n u không gi t ng i mà r ng chúng thì dân tâm t thiên bi n”. Công-ti n g t u. Ki u-Thu n li n rút g m ch y theo, g p L u-nh v a ra t i c ng thành m i kêu d ng l i, r i nh y t i chém nh u không thèm

nói chi h t. L u- nh không có khí gi i trong tay, mà Ki u-Thu n l i chém thìnhlình quá, g t không k p, nên b Ki u-Thu n gi t ch t, r i c t u xách tr vô dinh.

Công-ti n d y Ki u-Thu n em u c a L u- nh bêu tr c c a thành r i truy nch cho dân chúng nói d i r ng L u- nh làm t ng b t trung, b gi c b t r i theou gi c, nên ph i gi t mà làm g ng cho quân-s . Ng i i sau nghe chuy n L u-nh là ngh a s mà b gi t thì au lòng nên có làm thi u nh v y:

Anh hùng coi ch t c ng nh ch i,Ch s nh danh h v i i.Tháo c i nh Quy n yêu ngh a khí,

t u b i Ti n ghét ngay l i.Sá chi t c l c mà eo i,Có v y non sông m i r ng ng i.Cái ph n nam nhi là y th ,Treo g ng thiên c soi ng i.

Công-Ti n gi t L u- nh v a xong thì quân báo có Ngô-Quy n sai s em th ntr c thành xin vào ra m t. Công-ti n h i v n võ bá quan l i r i truy n l nh cho svào. S a m t b c th , Công-ti n m ra xem, thì trong th nói i khái nh v y:

Trong n c s n xuyên là chí h u, ng i i trung ngh a y tánh lành. N c d u khuynhnguy sông núi c ng v ng b n, ng i d u iên o ngh a trung ng xao-l ng.

Ki u-công-Ti n nh D ng-tiên-Công thi-ân b c m i c quy n cao l c c , t m thêvinh, l thì êm ngày ph i t n tâm ki t l c mà ch ng v ng gian-s n, khuôn phò D ng-th ,

ng n b i n n ng báo áp ngh a dày m i ph i, ch sao l i n trái lòng tr m t, âm m uthi t k sát h i ng i n mà c p ngôi, làm cho trái o luân th ng trong n c? T x a

n nay h ng i b t trung thì t tr i u ghét, k b t ngh a thì dân chúng u h n. Mi ãt ngh a mà l i b t trung, th thì t i mi áng phân thây muôn n.

Nay ta vì lòng bá tánh nên d n binh các qu n huy n n ây mà v n t i mi. V y mi khá bótay r i m c a thành ra mà ch u t i cho mau ng kh i chi n u làm cho sanh linh tàn h i.

u mi ch ng bi t n n n t i ác, ch ng ch u thúc th th hình, thì ta s c binh khi n t ngp nát thành trì, r i ch ng y mi ã không kh i b phân thây, mà nh ng ng i thân thu c

và nh ng ng i xu ph v i mi l i còn ph i t u h t n a.

Ít l i cho mi rõ, h n ngày mai n gi thìn, mi ph i n p mình không c tr h n n a.Ngô-Quy n

ký th

Ki u-công-Ti n c th r i thì ngó ch t ng, và c i và nói r ng: “Ngô-Quy n thi tlà qu quái, ã gi nh n ngh a mà g t ng i, r i l i còn mu n dùng oai-th mà hâm-do ta n a. V y ta ph i dùng nh n ngh a, r i c ng ph i dùng oai-th mà i v i nó

hobieuchanh.com 35i c”. Công-ti n nói d t l i, li n d y em vi t m c ra vi t m t b c th r i sai

con là Ki u-công-Hãn em qua Phiên-Ngung mà xin L u-Công, c binh ti p c u.

Công-Hãn v ng l nh lãnh th s a so n i. Công-ti n ng c n d n ph i i chomau, và h n n i thì ph i nài xin binh ti p cho c, thình lình v là Li u-phu-nh n h u ng d màng b c ra h i r ng:

- T ng công tính sai con i âu ó?- Qu c-gia h u s , ta ng lo tính vi c c , phu-nh n bi t gì mà h i?- Th a t ng công, ph n thi p là à-bà, tuy thi p không c bàn t i qu c s ,

nh ng mà thi p th ng nghe nói ch ng qua c qua, ch ng u c u.ng-công làm tôi D ng-diên-Ngh , t ng-công gi t Diên-Ngh mà c p ngôi,

nay Ngô-Quy n c i binh n báo thù, thi p t ng theo l tr i d u t ng-cônglo m u tính k cho m y i n a c ng không kh i b h i c. T ng-công làm u

t trung t i ác ã nhi u r i; nay t ng-công l i tính vi n binh ngo i qu c vào màti p s c, thì t i t ng-công l i còn l n h n n a, b i vì d n c p vào nhà không ph i

; ví nh t ng-công th ng Ngô-Quy n c thì t ng-công l i m c tay L u-Cung; còn nh t ng-công thua thì t ng-công ch t ã ành r i, mà còn ti ng

u l i i sau n a. V y thi p xin t ng-công xét l i; theo ý thi p ch ng có k chihay h n là c u hoà v i Ngô-Quy n, r i c t t chia hai ng m t ng i chi m m t

i mà cai tr , làm nh v y ho c may t ng-công m i an thân.

Ki u-công-Ti n n t l n lên r ng: “ àn-bà bi t gì mà ngh lu n. Vi c c a ta thì ta tính,phu-nh n không c xen vào”. Li u phu-nh n nghe l t t lui vào h u dinh, khôngdám cãi l n a. Công-Ti n d y Công-Hãn t c t c em th qua Phiên-Ngung, r icông ngh v i ch -t ng mà vi t th tr l òi cho Ngô-Quy n nh v y:

Ta v n bi t làm ng i ph i l y ngh a trung làm tr ng ng i b t trung b t ngh a thì ph i gi tng r ng dân chúng i sau.

ng-diên-Ngh làm t ng cho h Khúc mà không t n l c khuôn phò; khi Khúc-th a-M Lý-kh c-Chánh ánh b t, Diên-Ngh không dám li u ch t v i Th a-M , r i sau l i giã d i,

n danh báo thù cho h Khúc mà chiêu binh m t ng ng khôi ph c ngôi báu, té ra d plo n yên r i, nó không ch u tìm con cháu h Khúc mà tôn chi m ngôi Ti t- t-s mà an

ng m t mình. Bá tánh ai th y v y c ng u ng m oán nu t h n, b i v y cho nên ta ph ivì lòng bá tánh mà gi t a b t ngh a b t trung, ng giành ngôi tr i l i cho con cháu hKhúc.

Dân trong n c ph i tuân theo phép n c: Mi làm Th -s Ái-châu mà không lo gìn gibiên-c ng, l i mu n toan khu y r i trong n c, nên chiêu t p côn- kéo n ây tác lo n,

thì ta ph i gi t mi ng r n muôn chúng. Nh ng ngh vì mi m i s -ph m l n u, n u tap l ng làm t i mi thì ta mang ti ng b t nh n. V y ta k cho mi n ngày mai, úng gi

thìn, mi ph i d y quân s phân-tán, âu v ó, không c trì hu n. N u mi cãi l nh n y thìta ch ng dung mi, mà nh ng k theo mi t o ph n c ng t u h t n a.

KI U-CÔNG-TI N

Ký th

hobieuchanh.com 36Công-Ti n niêm th l i r i giao cho s c a Ngô-Quy n c m v . S kh i c a, Công-Ti n m i h i ch -t ng coi nh k làm sao mà ch ng c v i gi c.

n v n th n thì bàn ph i b thành môn c th , ch ch ng nào có binh L u-Cungng ti p t i s xu t binh; còn b n võ t ng thì l i nài xin ph i b tr n giao phuông,

quy t t n l c tr tài mà th th ng.

Công-Ti n còn ng d -d , b ng nghe Ki u-Thu n th a r ng: “Hôm n chúng taánh th v i binh t ng c a Ngô-Quy n m t tr n, thì s c chúng nó coi c ng không

nh gì. T i l i chúng ta em binh c p tr i, tuy b thua song thua ó là vì thìnhlình chúng ta không phòng, ch không ph i chúng nó tài cao chi ó. Nay n uchúng nó kéo binh n tr c thành khêu chi n mà ta m nhiên không ra c chthì t chúng nó c i ta nhút-nhát. V y xin nh n huynh quy t nh xu t binh; chúngnó ng xa m i n, quân s u m t mõi, chúng ta dùng binh kh e mà ánh v ibinh m t thì có l nào mà không th ng. Nói cùng mà nghe, n u nh chúng ta y u thcó thua nó i n a, thì ch ng y chúng ta s b thành c th , ngh c ng ch ng mu ngì”.

Công-Ti n th y Ki u-Thu n giao chi n v i m y t ng c a Ngô-Quy n hôm n thìbi t là mãnh t ng. Nay nghe nói kh ng khái nh v y n a, thì trong b ng m ngth m, song anh ta ngh c th mà ch vi n binh là k hay h n h t b i v y c n d nch -t ng th thành cho c n th n, ph i i ch ng nào có l nh m i c khai thànhgiao chi n. Ch -t ng v ng l nh, r i t nhau ai v dinh n y mà lo phòng b .

hobieuchanh.com 37

I TH CHÍN

------á------

Ngô Th -s phân binh vây i-La danh-th n d ng ngh a v n l ng thão.

t tr i v a x bóng, Ngô-Quy n v i ch -t ng ng h i ngh t i i tr i b ngâu s em th v t i, vào quì tr c án mà d ng b c th c a Công-Ti n. Ngô-

Quy n v i vã m ra r i c l n cho ch -t ng nghe; c m t câu gi n m t h ich ng c h t r i m i nói l n lên r ng: “T i ác nh v y mà còn ki m c ch i mình!

i mi mu n gây h a l n, v y sau mi ng oán trách ta nghe”.

Ngô-Quy n li n truy n l nh cho ch -t ng ai v tr i n y mà lo ch nh b cungth ng, d n dò quân s , u canh n m ph i th c d y n u c m n cho xong r i tr ibình minh h nghe l nh thì t n binh vây thành công phá. Ch -t ng lãnh m ng luira. Ngô-Quy n kêu -C nh-Th c v i Ph m-b ch-H tr l i r i d t vào tr ng mànói r ng: “Binh c a chúng ta k g n hai v n, còn t ng thì h n 10 viên, ta t ng d uKi u-công-Ti n có chiêu m t ng s th nào c nh không ông h n binh t ng ta

c. Tuy v y mà tôi th ng nghe x a nay chi n th ng là nh trí l c c a t ng,ch không ph i là nh binh ông. Tôi xem ch -t ng nh L ng thì có tánh h t

c ch không có m u trí chi h t, còn các t ng khác thì l c l c th ng tài, ch ngph i là tay dõng l c, duy có nh v t ng-quân, trí m u g m , thao l c toàn tài,

i v y n u báo thù c cho nh c-ph tôi thì nh s c nh v t ng-quân. V y tôixin nh v t ng-quân t n tâm t n l c mà giúp tôi; n u tôi c thành công thì ch ngnh ng là tôi ghi t c công n c a nh v t ng-quân mà thôi, mà nh c-ph tôi d i

u-tuy n c ng ch u n c a nh v t ng-quân nhi u n a”.

nh-Th c v i B ch-H nghe nói nh v y thì nhìn nhau chúm-chím c i r i C nh-Th c áp r ng: “Th khi th ng-quan nghi hai anh em tôi hay sao mà th ng-quannói nh v y? ã bi t D ng-tiên-Công là nh c-ph c a th ng-quan, nh ng màngài là ân-nhân c a dân chúng và ngài là chúa c a anh em chúng tôi. N u th ng-quan quy t lo báo thù cho l nh nh c-ph , thì anh em tôi c ng quy t lo báo thù chochúa, ch sao th ng-quan l i s anh em tôi không h t lòng”. B ch-H l i ti p r ng:“Th a th ng-quan, tôi có lòng mu n báo thù cho D ng-tiên-Công mà thôi, ch tôicó tài l c bao nhiêu, mà th ng-quan phân nh v y thì tôi l y làm ái-ng i quá. Tuy

i tr c tôi không c g n g i th ng-quan, song tôi th ng có nghe th ng-quan là m t ng i dõng l c khiêm toàn, b i v y s ánh báo thù ây n u th ng

c là nh s c th ng-quan, ch anh em tôi tài trí bao nhiêu mà dám k công”.

Ngô-Quy n nghe hai t ng nói nh v y li n ng d y mà áp r ng: “Ch ng ph i tôinghi b ng nh v t ng-quân, mà c ng không ph i tôi l y l i khiêm nh ng mà quákhen nh v t ng-quân. Thi t nh v t ng-quân là r ng c t c a n c nhà, n u nh

t ng-quân t n l c t n tâm thì ch ng lo chi mà không thành s . V y xin nh vng-quân ráng giúp tôi, h thù nhà tôi tr ng r i thì n ngh a c a nh v t ng-

quân d u ngàn n m tôi c ng không quên ng”. Hai t ng th y b Ngô-Quy n thi ttình ch không có b ng nghi ng i, thì c m ng, nên khi tr v tr i n m ng không

hobieuchanh.com 38c, c tr n tr c lo m u tính k coi ph i làm th nào mà tru-di t Ki u-công-Ti n

cho mau.

êm y Ngô-Quy n c ng th c mà tính hoài. Tr i ã h ng sáng, quân lính c m n cxong g n h t, Ngô-Quy n m i c i ng a kim, u v n kh n tr ng, mình m c giáptr ng tay c m th ng, l ng ai ki m, ra ng tr c tr i r i cho òi ch -t ng t t umà th nh l nh. Nguy n-th -Thi p thì lãnh hai ngàn binh l i canh gi dinh tr i.Nguy n-Siêu có b nh nên trong tr i v i Th -Thi p. Tr n-Lãm thì d n b n b th yquân ng n các n o sông. L ng d n 2 ngàn binh ánh c a Nam; Ngô-nh t-Khánh v i Cao- ng-Vân d n 2 ngàn binh ánh c a B c; Lý-Khuê v i Tri u-T n d n2 ngàn binh ánh c a ông; -C nh-Th c d n 2 ngàn binh ánh c a Tây. Còn l i 7ngàn binh thì Ngô Th -s v i B ch-H th ng lãnh i vòng các c a mà ng ti p.

Phát l nh v a xong, thì ch -t ng phân binh, tr ng dóng vang tr i, quân la d y t,n r n kéo th ng n thành i-La.

Ki u-công-Ti n vi t th giao cho s r i, thì tr c th nào Ngô-Quy n c ng d nbinh n công thành, b i v y êm y kêu t ng là Ki u-Thu n v i Phan-qu -Chi mà

n r ng: “Tô-C u v i Nguy n-duy-Lang vì ta mà t tr n. L u- nh không nghbinh ta, ph n tâm b i ngh a nên ã gi t r i. Còn Công-Hãn thì ta ã sai i vi n binh.Bây gi i t ng trong thành ch còn có hai ng i mà thôi. V y hai ng i ph i rángmà gi gìn phòng b . N u hai ng i b o th thành trì c mà ch cho binh Nam-Hán t i, thì ch ng lo chi là không gi t b n Ngô-Quy n c”. Ki u-Thu n th a r ng:“Xin nh n huynh ng lo mà nh c s c; có hai anh em tôi ây không h i chi âu mà

”.

Binh Ngô-Quy n kéo t i r i phân các c a thành, y nh l i d y. Ki u-Thu n tánh tìnhnóng n y, ng trên d ch l u th y gi c kéo t i, thì h m-h m mu n ra ánh. Công-Ti n r y la ng n c m nghiêm nh t l m, Ki u-Thu n m i không dám òi ra ánh n a.

thành i-La là m t thành r ng l n, mà l i ch c ch n; 4 m t thành c ng chung bdài g n 2 ngàn tr ng, và m i m t b cao k n hai tr ng r i. Phía ngoài thànhcó ào hào sâu bao vòng chung quanh; r i phía ngoài n a l i có p m t b ê b

t hai tr ng, b cao m t tr ng r i. N c sông Tô-L ch ch y vào ch a y m yhào luôn luôn.

Ngô-Quy n bi t a th hi m tr , b i v y tuy phân binh vây thành, song trong b ngã tính r ng n u mu n h thành i-La thì ph i dùng ch c, ch ra s c công phá thì

không bao gi nh p thành c. Binh vây giáp vòng r i, Ngô-Quy n m i truy n l nhi o u óng tr i trên m t b ê, êm ngày ph i c n canh gi nghiêm nh tng cho ai trong thành l t ra ngoài, mà c ng ng cho ai ngoài l n vào thành.i binh thì óng tr i t i h ng Nam, phía ngoài b ê n a.

Chi u b a y Ngô-Quy n v i B ch-H c i ng a i vòng theo b ê mà ki m sát cáctr i, t i m i o u d n ch t ng ph i coi canh gác c n th n, h th y trong thành

ng binh thì ph i báo cho i i hay. T i l i Ngô-Quy n v i B ch-H ng i àmlu n binh c , Ngô-Quy n m i h i B ch-H r ng:

- T ng-quân th y rõ a th r i, v y ch theo ý t ng-quân bây gi ph i th nào thành?

hobieuchanh.com 39- Th ng-quan d ng binh nh th n, d u cho Hàn-Tín hay là Kh ng-Minh tái sanh

ng không h n c, tôi âu dám làm tài khôn mà bày m u hi n k .- T ng-quân t ng tôi thái quá nh v y tôi l y làm h l m. Tôi làm vi c c u may,

u thành vi c là nh s c m y anh em, ch tôi có tài chi mà dám sánh v i Kh ng-Minh, Hàn-Tín.

- L i th ng-quan nói ó là l i khiêm-nh ng, mà n u th ng-quan không khiêm-nh ng thì té ra th ng-quan khinh th tôi quá, th ng-quan ngh l i mà coi, Cao-Bi n xây thành i-La n y là có ý mu n cho An-Nam d u muôn n m v sau c ngkhông th nào phá n i, b i v y cho nên làm r ng l n mà l i ch c ch n, trong

ng cao, ngoài hào sâu, binh n ây u ng ngoài mà ngó, ch làm sao màcông phá c. Nay Công-Ti n trong thành nghe nói nó có h n m t v n binh; nó

ã có th hi m mà l i có s c m nh n a, th thì chúng ta làm gì mà h i nó c;u chúng ta áp vào công thành d u 10 v n binh i n a thì c ng ph i ch t, ch ng

lu n là m t vài v n. Th ng-quan c m binh th y ch l i h i, nên kéo binh n vâythành mà không cho công phá, bi t thành l n dân c ông, d u cho l ng th ctích-t bao nhiêu i n a n n m ba tháng c ng ph i h t, nên th ng-quan nhvây ch t mà ch dân trong thành ói ch t sanh bi n r i s công phá, cái k c ath ng-quan nh v y há không ph i là k hay nh t hay sao, ch bây gi binh

ông t ng m nh c vào ánh b ng thì tôi s binh t ng ch t h t mà thànhng ch a ch c l y c.

- T ng-quân bi t rõ ý tôi nh v y thì tôi m ng quá. Song tôi nói thi t cho t ng-quân hi u, tôi th ng binh t ng l m, th y s công thành hi m tr tôi s hao binh

n t ng nên nh vây r i sau s li u l ng, ch tôi không có ý tính xa nhng-quân nói ó. Nay nh t ng-quân lu n vi c l i h i rõ ràng thi t tôi c m n

ch ng xi t. V y tôi xin nghe l i t ng-quân c vây thành cho ch c mà ch dântrong thành h t l ng ch t ói r i s công phá. Song tôi còn lo m t u n y: vính binh trong thành lúc g n hêt l ng chúng nó ngh ói c ng ch t thà ra ánhho c may th ng c còn h n là trong mà ch u ch t ói, r i chúng nó li u ch t

l c xông ra ánh binh ta, thì ta có k chi mà tr cái ngh -l c li u ch t y choc.

- Th ng-quan ng lo. Tôi s là s h i chúng ta m i v a kéo binh xông t i, t ngtrong thành d n binh ra chi m vòng theo b ê r i núp mà ng n c , chúng nó ravào thong th , c v n l ng mà c m c hoài, ch chúng nó ám m i, b b ê màrút vào thành, cho binh ta vây ch c c r i, thì chúng nó trong tay, có chi mà

n a. Ví nh chúng nó h t l ng, li u m ng ra ánh gi i vây, thì chúng nó ph ira m y c a, ch l i ngang qua hào sao c; mà h ra c a thì có binh ta ón ó,

u ta khó vào thì chúng nó ra c ng không d gì, chúng nó thoát mà ch y kh it ôi t p thì có l c, ch th ng binh ta sao cho c.

- T ng-quân ngh lu n hay quá! V y mà t ng-quân c khiêm nh ng hoài.

Sáng b a sau Ngô Th -s truy n l nh cho ch -t ng c lo vây thành mà thôi, chkhông c công phá, r i l i rút b t Cao- ng-Vân em qua tây môn, th cho -

nh-Th c, m t mình Ngô-nh t-Khánh vây b c môn mà thôi. -C nh-Th c, thìNgô Th -s kêu v i tr i mà h i r ng: “H i hôm n y tôi v i Ph m-t ng-quânth ng ngh v i nhau v k h thành, thì hai anh em tôi u hi p ý v i nhau mà

hobieuchanh.com 40nh t nh ph i vây thành cho nghiêm nh t, i ch ng nào trong thành h t l ng,nh n dân sanh bi n, quân s kh i tâm r i chúng ta s li u k mà công phá, ch thànhch c l m, n u bây gi chúng ta nóng n y c quân hãm nh u, thì s ch t h t binh

ng mà l y thành c ng ch a c. Hai anh em tôi tính nh v y, t ng-quân nghcoi có c hay không, hay là t ng-quân có m u chi cao h n n a?”.

nh-Th c ng i suy ngh m t h i r i áp r ng:

- Tính nh v y thì ph i r i, có k nào hay h n n a. Song tôi ngh n u mình ch chonó h t l ng thì ph i vây n n m ba tháng. Ví nh lúc y binh Tàu kéo qua ti pnó thì mình b hai m i gi c tôi e khó li u l m ch ng.

- Tôi c ng có ngh n vi c y. Song tôi có ti p c th c a D ng-ki t-L i tr nc-châu, ng i khuyên tôi hãy ráng mà tr Công-Ti n, s ng n ón binh Tàu thì cho ng i t li u, b i v y cho nên tôi v ng b ng kh i lo phía ó.

- N u c nh v y thì t t l m.- Ng t có m t di u n y là mình mu n vây lâu ngày cho nó h t l ng, thì mình c ng

ph i có l ng cho nhi u, cho binh lính n luôn luôn m i c. Tôi tính c t m t t ng i v n l ng, mà tôi coi trong hàng ch -t ng duy ch có m t mình

ng-quân Giao-châu nhi u n m, các qu n huy n u nghe danh bi t m t, b iy n u t ng-quân vui lòng lãnh i v n l ng thì ch c là thành s .

- N u th ng-quan kh ng giao vi c y cho tôi làm thì tôi s h t lòng lo l ng, d uch t tôi c ng cam tâm, tôi âu dám ch i t .

Ngô Th -s th y C nh-Th c ch u lãnh i v n l ng thì m ng r l m, bèn c p chonh-Th c ít tr m lính và d y Tr n-Lãm giao cho 10 chi c thuy n ng cho C nh-

Th c i. Ngô Th -s th y Nguy n-Siêu vít th ng ã lành r i và xin ra c m binhng ki m d p mà t y-h n, l i th y vây thành ã yên, tr i t i truông Ông H

không ích gì, nên d y Nguy n-th -Thi p b t tr i kéo binh t i mà nh p v i i i,i d y Th -Thi p ti p v i Nh t-Khánh mà vây b c môn, còn Nguy n-Siêu thì hi pi ng-Vân vây tây môn.

nh-Th c lãnh binh i v n l ng, i n âu c ng l y nh n ngh a mà khuy n d ,i v y các châu huy n u s n lòng c ng hi n. M y nhà giàu có nghe nói Ngô Th - kh i binh báo thù cho D ng-diên-Ngh , ã vây thành i-La r i, ch ng s m thì

mu n t s b t Ki u-công-Ti n mà tr t i, thì th y u vui m ng, nên ua nhau n png. Nh có dân tình giúp s t-s n nh v y, nên C nh-Th c có l ng ti p t c

ch v luông luôn, quân lính n không h t. Ngô Th -s tuy h thành ch a c,song th y dân tâm nh v y thì ph tình c ý vô cùng, b i v y càng quy t tâm vâyhoài mà ch cho trong thành h t l ng, ch không tính công phá.

hobieuchanh.com 41

I TH M I

------á------

Ki u-Thu n xu t binh quy t phá vây,Ngô-Quy n khi n t ng công ba c a.

Ki u-công-Ti n trong thành th y Ngô-Quy n em binh vây thành ã g n tróttháng mà không công phá thì l y làm k , không hi u Ngô-Quy n tính k th nào,nên có b ng m ng, b i vì ngh th m r ng n u Ngô-Quy n trì hu n h binh Tàu qua

i thì trong ánh ra ngoài ánh vô t s b t Ngô-Quy n c. Tuy m ng thì m ng,song c ng không dám quên phòng b , b i v y cho nên d y quân s ph i s m cung têncho nhi u ng h binh Ngô-Quy n công thành thì b n v i ra, ng cho leo lên m tthành c.

Mà b i binh trong thành k h n m t v n, còn dân c l i ông h n n a, nên tuy lúao tích tr nhi u, song b vây n hai tháng thì lúa g o n h t quá phân n a r i,

Ki u-Thu n s n u binh Tàu không ng ti p và n u b vây hoài nh v y thì ch ngt tháng r i n a thì l ng th c tiêu h t, nên m i xin Công-Ti n cho mình khai

thành ra ánh phá vây ng i v n l ng thêm, Công-Ti n d d không mu n choánh. Ki u-Thu n nói r ng: “Ngô-Quy n b ta m t tr n ã kinh tâm r i, nên không

dám phá thành. Nó vây ta ây là vì nó s n u kéo binh v thì x u h , nên làm b vâym ch ng mà thôi, n u ta ra ánh ch c nó s th a d p y rút binh v Ái-châu cho

kh i m c c . ã v y mà l ng th c trong thành hao ã quá phân n a r i. N u ta cth hoài trong ít ngày n a h t l ng, quân s ch t h t m i l y ai mà c th thành. Xinnh n huynh ph i suy ngh l i”.

Công-Ti n nghe nói h u ý nên m i b ng lòng cho Ki u-Thu n ra ánh. T i b a óKi u-Thu n v i Phan-qu -Chi ki m m quân s ch n n m ngàn binh hùng tráng,

n khuya th c d y n u c m n cho s m ng khai thành giao chi n.

Tr i v a m i sáng, Ki u-Thu n gom binh qua phía ông môn r i d y m c a thànhkéo binh xông ra. Ki u-Thu n i ti n o còn Qu -Chi i h u t p. Lý-Khuê v iTri u-T n lãnh vây ông môn, th y vây ã hai tháng r i mà ngoài không ánh vô,trong không ánh ra, nên có ý gi i ãi, không c n th n cho l m, b i v y khi Ki u-Thu n khai thành xông ra thì hai t ng còn ng ng . Quân canh gác th y trongthành ng binh, l t t vào tr ng kêu Lý-Khuê v i Tri u-T n th c d y. Hai t ngnghe báo th t kinh, không k p b n áo l t t xách th ng, ai ki m ch y ra tr c cquân ch ng c .

Khi hai t ng ra kh i c a tr i thì binh c a Ki u-Thu n ã kéo t i, hai bên ánhnhau, l p thì âm chém trên m t b ê, l p thì l n xu ng hào, l p thì tràn ra ru ng,

p âu ánh ó. Tri u-T n th y Ki u-Thu n hùng-hào, c quân la hét om sòm,i l t t i mà ánh v i Ki u-Thu n. V Ki u-Thu n võ ngh cao c ng, s c anh ta

i, Tri u-T n không c n m, b i v y ánh nhau không c lâu thì Tri u-T nã b Ki u-Thu n âm ch t. Lý-Khuê ng c chi n b ng nghe quân báo Tri u-

n ã b h i r i, thì nóng lòng nên hét lên m t ti ng, r i l t t i ki m Ki u-Thu n

hobieuchanh.com 42mà ánh. Hai t ng ánh nhau c vài ch c hi p. Lý-Khuê li u s c c không l i,nên rút mà ch y. Ki u-Thu n th a th ng m i c quân r t theo.

Ngô-nh t-Khánh v i Nguy n-th -Thi p óng binh bên b c môn, nghe bên ôngmôn ti ng tr ng vang rân, ti ng ng i inh i, bi t phía y có gi c, m i bàn tính v inhau r i nh t di n sai quân ch y ra i binh mà báo tin, còn nh t di n chia binh

t m cho Th -Thi p d t qua ông môn mà ti p chi n. Th -Thi p v a t i ôngmôn g p Ki u-Thu n ng r t Lý-Khuê mà ánh, còn trong thành thì Phan-qu -Chi ng kéo binh xông ra mà tr chi n.

Th -Thi p ón Qu -Chi l i mà ánh, không cho ng ti p hai t ng m c ánh vùii nhau, Th -Thi p i ti p Lý-Khuê không c, mà Qu -Chi i ti p Ki u-Thu nng không c.

Ngô Th -s i tr i nghe báo binh gi c ã khai thành ra ánh phía ông môn, thìt t m binh kéo t i ó mà ti p chi n. Ph m-b ch-H can r ng: “Tôi bi t r i,

trong thành g n h t l ng nên chúng nó m i ra ánh. ây là chúng nó mu n th s ci mình, b i vì mình vây thành ã hai tháng mà không ánh, chúng nó không hi u

ý gì, nên m i ra ánh th , coi có ph i là t i mình y u s c hay không. N u thi t qumình y u thì chúng nó s th a th mà phá vây ng v n l ng còn n u mình m nhthì chúng nó rút vào thành mà c th n a. V y ch ng c n th ng-quan ph i nh c

c, xin tôi d n 3 ngàn binh n ông môn mà c ch, th ng-quan c i tr imà an ngh ”.

Ngô Th -s nghe l i bèn c p cho B ch-H ba ngàn binh ng i ti p c u. B ch-Ha i kh i tr i thì -C nh-Th c v n l ng ã v t i. Ngô Th -s thu t s vi cng binh cho C nh-Th c nghe, r i c p cho C nh-Th c ba ngàn binh và d y i vòng

qua ba c a coi h có gi c thì ng ti p. C nh-Th c d n binh i r i, Ngô Th -strong tr i ng i ng không yên, nên m c chi n bào, mang cung ai ki m, r i ra tr c

a tr i i qua i l i mà ch tin.

ch-H kéo binh vào g n t i ông môn, g p Ki u-Thu n hãy còn ng r t Lý-Khuê mà ánh, Ki u-Thu n thì âm ánh hùng hào, coi s c còn kh e l m, còn Lý-Khuê tr n m hôi ra nh t m, coi b ã m t i r i. B ch-H s Lý-Khuê b h inên qu t ng a xông ri t t i r i hét lên m t ti ng nh m ngay m t Ki u-Thu n r i

âm, Ki u-Thu n th ng v t qua m t bên, r i b Lý-Khuê day l i ánh v i B ch-. Hai t ng giao chi n, m i th ng qua, l i ao l i, coi nh sao ch p chim bay,âm ng i , k t i ng i lui, d ng nh hùm l n ph ng l n.

ch-H nh vóc da tr ng môi son, tráo tr r t g n gàng.

Còn Ki u-Thu n vóc l n, lông ng c râu rìa, b hùng-hào d t n. Hai t ng càngánh càng b i s c không ai ch u thua ai. Quân s hai bên ng h n chi n, th y v y

ai c ng u khen ng i nên ng ng tay ngó.

Ngô Th -s th i tr i l y làm nóng n y trong lòng, nên sai quân i d ng v báotin luôn luôn. n tr a quân v báo r ng B ch-H v i Ki u-Thu n còn ánh nhauhoài ch a ch c ai n ai thua; Th -Thi p c ng còn ánh v i Qu -Chi, mà binh trongthành c ra phía ông nam mà ti p chi n thêm hoài. Còn C nh-Th c thì d t binh ivòng m y c a kia mà c ch -t ng vây ch t. Ngô Th -s nghe báo nh v y, ng

hobieuchanh.com 43suy ngh m t h i r i truy n l nh cho C nh-Th c ph i em binh tr chi n v i Th -Thi p, còn L ng, Nh t-Khánh, ng-Vân, Nguy n-Siêu ph i c binh côngkích m y c a khác.

Th -Thi p ng ánh v i Qu -Chi, b ng âu C nh-Th c kéo binh t i r i ào vô màti p chi n. Th -Thi p dang ra mà ngh , cho C nh-Th c giao phuông v i Qu -Chi.Qu -Chi giao chi n t s m m i cho n tr a ã mõi m t r i, l i g p C nh-Th c cònkh e s c ánh r t d -d i thì ch u không mu n n i n a. Tuy v y Qu -Chi c ng n

c ánh hoài mà không ch u ch y. Lúc y nghe m y m t thành khác tr ng dóngvang, quân la d y t, r i l i nghe trong c a ông chiên dóng thâu quân. Qu -Chikhông hi u binh có nguy bi n ch nào, t ng là Ngô binh th a d p mình khai thànhra ánh phía ông môn chúng nó li n d c quân công phá m y c a khác, trong thànhkhông còn binh mà ch ng c nên m i dóng chiên thâu quân, b i v y l t t thâuquân r i nh m c a thành mà ch y vào. C nh-Th c th y Qu -Chi ch y thình lình thìch ng h ng nên không r t, may có Th -Thi p l tay rút cung tên ra b n theo m y

i mà không trúng m i nào h t.

Ki u-Thu n ng ánh v i B ch-H b ng nghe trong c a dóng chiên thâu quân,i l i th y h u i c a Qu -Chi c ng ã vào thành, li u mình th ng B ch-H

không d gì, mà n u mình trì hu n thì cô-th ch ng kh i b vây, b i v y c ng d ydóng chiên r i d t quân nh m ông môn mà ch y vào. B ch-H v i Lý-Khuê th ath c quân i theo. C nh-Th c v i Th -Thi p còn ng d d không bi t ph i

t theo Qu -Chi r i công phá ông môn luôn, hay là ph i tr ra ngoài mà tr chi ni B ch-H , b ng âu Ki u-Thu n d n quân ch y t i, hai t ng m i phân binh màn l . Ki u-Thu n h m h nh th ng, ch ng có s c s chúc nào, th y hai t ngn l thì hu i ao x c t i mà ánh. Hai t ng c n không n i nên ph i dang ra mà

tránh, r i m i c quân c n quân Ki u-Thu n. Ki u-Thu n th y v y n i gi n li nquay ng a tr l i mà r t hai t ng. May lúc y B ch-H ã r t v a t i, g p Ki u-Thu n ng hung h ng m i x c vào mà ánh, r i C nh-Th c v i Th -Thi p c ngtr l i mà ti p chi n n a. Ki u-Thu n ánh v i B ch-H vài hi p r i rút mà ch y vàothành. B ch-H d n các t ng r t theo, quy t th a th ng mà nh p thành luôn,ch ng dè Ki u-Thu n vô kh i c a r i thì c a thành óng ch t, quân trên thành b ntên xu ng nh m a, B ch-H v i ch t ng l i g n không c mà phá c a, túngth ph i rút binh ra óng trên b ê nh c .

ng, Nh t-Khánh, ng-Vân và Nguy n-Siêu v ng l nh Ngô Th -s nêndóng tr ng c binh áp vào công phá phía tây, nam và b c môn, song h l i g n thìtrên ch l u tên b n xu ng nà quá không th nào công phá c, còn tính trèo l ythì b hào sâu n c y quân qua c ng không c, nên làm náo ng m t h i r i

ng ph i thâu quân ra óng trên b ê mà vây.

ch-H v i C nh-Th c coi cho ch t ng âu ó u vây thành nh c r i, m i d tnhau v i tr i. Ngô Th -s ra tr c c a tr i ti p r c hai t ng mà nói r ng:“Ph m-t ng-quân thi t là nh t anh hùng, n u không có t ng-quân thì có ai mà

ánh th i Ki u-Thu n cho n i. Còn -t ng-quân c ng thi t là l làng n u t ng-quân trì hu n s e Th -Thi p th t b i; mà n u Th -Thi p th t b i thì Qu -Chi ti pKi u-Thu n r i các o binh c a mình c ng khó v ng”. B ch-H th a r ng: “Tôi

hobieuchanh.com 44tính th a th ng mà hãm thành luôn, ng t binh ánh c ngày m t m i, nên ào vô c akhông k p, l i trên thành tên b n lung quá, túng th ph i lui”. C nh-Th c l i ti p mànói r ng: “Th ng quan li u k hay quá n u binh ta vây m y c a mà không d y lêncông phá m t l t, thì ông môn c ng ch c th ng chúng nó c, binh ta khó cócái th m nh y c b i vì trong thành nó c xua binh ra tr chi n thêm hoài. Màtôi còn ti c m t u là trong ba c a kia n u phá c m t c a thì ch c là h thành

c, b i vì chúng nó áp qua ông môn h t, h binh ta lén vào thì còn ai mà ch ng”. Ngô Th -s c i mà nói r ng: “Ban u tôi tính d y công phá h n hòi, coi c a

nào y u thì công ri t mà hãm thành. Ch ng tôi th y m y c a chúng nó u phòng bch c ch n không th nào công n i, tôi m i làm nghi binh cho chúng nó rút b t binhvào mà gi ng phía ông môn mõn binh các t ng th ng cho d ”.

Ngô Th -s d y B ch-H v i C nh-Th c vào tr i mà ngh r i c i ng a i vòng cáctr i, n âu c ng u an i t ng s . Ngô Th -s nghe nói Tri u-T n t tr n thìth ng ti c vô cùng, d y quân tìm t thi r i mai táng r t t t .

Còn Ki u-Thu n v i Qu -Chi thâu quân nh p thành r i li n c s c t ng s tr ngcung n mà b n ng cho binh ngh ch không phá c. Ch ng ngoài thành binhgi c ã rút ra b ê mà n trú, Ki u-Thu n m i ra m t Công-Ti n và h i r ng:“Binh ta còn hâm h mà giao chi n, ch a có mòi th t b i, vì c nào nh n huynh l idóng chiên thâu quân?”.

Công-Ti n áp r ng: “Em không rõ, s là trong lúc em v i Qu -Chi ng c m binhmà phá vây ngoài ông môn thì ba c a kia thình lình binh ngh ch dóng tr ng vanrân r i xông vào công phá, ta l t t phân binh ng n c , song m t mình ta làm saomà c s c luôn ba c a cho c, b i v y ta s th t nên ta m i d y dóng chiên thâuquân, ng hai t ng tr vào hi p l c v i ta mà gìn gi ”.

Ki u-Thu n nghe nói thì c i mà áp r ng: “Nh n huynh nhát quá! Tr c khi xu tbinh tôi ã có s p t r i, tôi d n quân s gi tây nam và b c môn cho ch t. Thành

i-La n y ai làm sao mà phá n i, trong m t ng i gi , ngoài d u 10 ng i c ngkhông phá c, có chi n h i mà s . Ch chi nh n huynh trong lo gìn gi m y

a, thì tôi v i Qu -Chi t s th ng c mà h th ng c m t o r i thì tôi v iQu -Chi s phân binh mà phá m y o khác, trong m t tr n thì th y chúng v tan,tôi gi i trùng vi c r i”.

Công-Ti n m t li c Ki u-Thu n, mi ng chúm-chím c i mà nói r ng:

- Thôi, c u ng nói gi i. Ph i th ng c thì t t ng sáng cho t i ch ng ó ãth ng r i.

- Thi t Ngô-Quy n nó có m t th ng t ng nào ó không bi t còn nh mà gi i quá!u không có th ng ó có ai à c v i tôi cho n i, tôi quy t s i ch v i th ng ót l n n a.

- Thôi, ph i nghe l i ta mà ch binh Tàu ng ti p m i xong. Ta nh t nh c m nh tkhông cho xu t binh giao chi n n a.

hobieuchanh.com 45

I TH M I M T

------á------

u-Cung c ý t Giao-Châu,Ki t-L i tài th t L c-qu n.

ây nói v L u-Cung t ngày lên n i nghi p cho anh là Nam-bình-v ng L u-An,kiêm ch c Ti t- t-s Qu ng-châu và T nh-H i10, thì không ch u th n ph c nhà H u-

ng, t x ng là Nam Hán Hoàng- , có ý mu n chi m luôn t Giao-Châu ngcho có th l c mà ch ng c v i nhà L ng.

May n n m inh-s u (n m 917) Ti t- t-s Giao-Châu là Khúc-H o m t, truy nnghi p l i cho con là Khúc-th a-M . Th a-M không noi theo ý cha mà lo giao h o

i L u-Cung, l i c u phong v i nhà L ng. L u-Cung l y c y mà h n Khúc-th a-M nên n n m quý-mùi (n m 923) sai t ng Lý-kh c-Chánh em binh qua

ánh b t c Khúc-th a-M gi i v Phiên-Ngung, r i l i sai Lý-T n v i Lý-kh c-Chánh v Tàu r i t x ng là Ti t- t-s Giao-Châu, t y L u-Cung h n càng sâuoán càng n ng, th ng có ý mu n c binh thâu t b cõi, nh ng vì s D ng-diên-Ngh trí cao tài gi i nên không dám d y ng can qua. Ch ng nghe Ki u-công-Ti n ã gi t D ng-diên-Ngh mà c p quy n thì v tay c i ng t mà nói r ng:

t Giao-Châu nay mai gì t s v tay ta n a r i”. L u-Cung li n lo ch nh t ngbinh mã, ng th a d p qua ánh l y Giao-Châu. Ch ng dè cách vài tháng sau l inghe Ngô-Quy n kh i binh ánh Ki u-công-Ti n mà báo thù cho D ng-diên-Ngh .

u-Cung mu n th a d p l ng b ng t ng trì kéo binh li n qua Giao-Châu làmng ông mà th l i. Nh ng vì có quân th n can gián nói r ng: ng qua Giao-Châu

n xuyên cách tr , n u mu n ng binh thì ph i s p t l ng th o toàn b r i s i,ch không nên h t t c.

u-Cung nghe l i bèn d y ch t ng v n l ng em tích tr d c theo ng quac-châu, ng ch ng d y binh h i t i âu u có s n l ng ó, vi c v n l nga m i xong, thì Ki u-công-Hãn qua trao th c u c u. Xem th l y làm c ý li ni qu n th n r i nh ngày xu t chinh. Công-Hãn th y L u-Cung s t s ng thì trongng m ng th m t ng L u-Cung v tình mình mà xu t binh c u vi n, ch không

dè L u-Cung ã có ý mu n l y t Giao-Châu ã lâu nay nh n d p Công-Ti n c uu, xu t binh h u danh, nên m i s t s ng nh v y.

u-Cung mu n l y oai mà thâu ph c Giao-Châu, r i li u k gìn gi i i, nênnh t nh ng giá thân chinh. L u-Cung h ch sai thái-t là Ho ng-Tháo làm chánh

ng, Lý-kh c-Chánh làm phó t ng. Lý-Khôi, là con trai Lý-T n làm tiên phuông,n 10 v danh t ng v i ba v n quân i tr c còn mình s p t ch n ng i nhi p-

chánh t i tri u r i s d n n m v n binh làm i i h u t p. L u-Cung l i c m Công-Hãn l i ng làm h ng o cho i h u t p, ch không cho i ti n o v i thái-tHo ng-Tháo.

10 Qu ng-châu v i T nh-h i thu c t nh Qu ng- ông bên Tàu bây gi .

hobieuchanh.com 46Thái-t Ho ng-Tháo c l nh li n hi p v i Lý-kh c-Chánh và Lý-Khôi mà ki m mbinh mã, ch nh b khí giái r i d t nhau vào bái bi t Nam-Hán chúa mà kh i hành.

u-Cung kêu Ho ng-Tháo mà d n r ng: “ ng qua Giao-Châu hi m l m, mà dânGiao-Châu ph n phúc không ch ng; Lý-kh c-Chánh ã có c m binh i ánh m t

n, r i l i còn ó mà ch tr sáu b y n m, nên lào thu c a , mà l i th u hi unh n v t. V y i ng hay giao chi n con u ph i h i ý Lý-t ng-quân, ch ngcó h t t c làm b ng mà h vi c. Ví nh có u chi tr c tr , con ph i l p t c saing i tr l i h u i mà báo tin cho cha hay, r i i i binh c a cha n r i cha sli u l ng”.

Ho ng-Tháo còn nh tu i nên tánh khí t cao, nghe Nam-Hán chúa d y nh v y l itâu r ng: “Xin ph v ng m c con, ng có lo l ng mà nh c long-nhan. Connguy n chi m h t t Giao-Châu không cho ph v ng m t tính”. D n dò xong

i cha con tôi chúa t bi t nhau mà i. Ho ng-Tháo d n ti n o i c 20 ngày thì L u-Cung d n i binh theo sau. Ki u-công-Hãn theo L u-Cung mà làm h ng-o cho i i, th y binh Tàu thinh th l y l ng, quân ông t ng m nh, trong

lòng m ng không xi t k , th m tính r ng h L u-Cung di t Ngô-Quy n, giúp ta màbình nh Giao-Châu r i, thì ta c ng nên th n ph c Nam-Hán c y oai th mà tr nth Giao-Châu, ph truy n t k , an-h ng vinh hoa phú quí. Thi t là:

Ti u nh n ch bi t t l i,Chi sá quê h ng v i gi ng nòi.

m g ng kim c mà soi,Nh ng u trông th y ngh thôi ngán ng m.

Ki u tán t n l ng tâm!

ng i b t Qu ng-châu qua Giao-Châu duy có khúc thu c a ph n L c-châu làhi m tr h n h t; có ch ph i vòng qua ch n núi ch không có ng b ng ngang,còn có ch thì ph i trèo núi mà qua ch không i vòng c. Tuy núi không cao cho

m, nh ng mà qua èo khó nh c nguy-hi m không bi t ch ng nào, khi thì ph i láchmình i d a bên mi ng h sâu, n u s y b c ch c tan x ng nát th t; khi thì ph i

nh mà leo qua m y ng n núi ch n gi a ng, h sút tay thì ch c d p u b óc.

ng-diên-Ngh t khi ánh i b n Lý-kh c-Chánh và Lý-T n v Qu ng-châui t x ng Ti t- t-s thì s ng i Tàu em binh qua xâm l n b cõi n a, nên sai h

ng là D ng-ki t-L i lên tr n th L c-châu, l p i xây n mà ng n ng a binhgi c, D ng-ki t-L i v n là em ng tông c a D ng-diên-Ngh , ng i tánh tìnhcang tr c, lòng d anh hùng, nh ng ti c vì ng i có s c m nh mà thôi, ch không có

c ch . Diên-Ngh th y Ki t-L i táo b o, b i v y sai i tr n L c-châu l i có c ptheo cho m t ng i v n-s tên là Tr n-Khánh bình th ng thì coi sóc vi c công

n, còn lúc chinh chi n thì v n trù k -sách.

th nh n L c-châu thì t nhau oàn ba l b y trong r ng núi ho c s n b nmà nh t, ho c ón hành nh n mà gi t , ch không ch u làm ru ng hay là buônbán nh dân m y châu khác. D ng-ki t-L i ã d t mà l i nóng n y, b i v y tr n

c-châu 8 n m tr ng không tính giáo hóa th nh n, c l y s c m nh làm oai r idùng oai mà tr dân chúng, th -nh n tuy s nên không dám phá tán g n m y ch có

hobieuchanh.com 47quân c a Ki t-L i óng, song chúng nó s là s b ngoài mà thôi, ch trong lòngchúng nó không ph c chút nào h t.

Khi D ng-ki t-L i c th c a Ngô-Quy n cho hay r ng: “D ng-diên-Ngh ã Ki u-công-Ti n thích t và khuyên ph i lo tr n th L c-châu mà ng a binh Tàu, cho mình kh i binh báo oán, thì anh ta t c gi n mu n b L c-châu, kéo binh vi-La thành mà ánh Công-Ti n, ch không ch u nghe l i Ngô-Quy n. Tr n-Khánh

theo can gián, c t ngh a vi c l i h i h t s c, anh ta m i ch u l i L c-châu mà tr nth . Tuy Ki t-L i l i m c d u, song vì anh ta th ng Diên-Ngh thác oan, b i v yngày nh êm c vào ra tr c c a i mà khóc hoài, khóc ã thèm thì u ng r u chosay r i g m hét m ng ch i Ki u-công-Ti n om sòm. Tr n-Khánh th y trong n cbi n lo n, s L u-Cung th a th em binh qua mà thâu t t Giao-Châu n a, cònKi t-L i vô tr n ch y u a mà không lo tính chi h t, c -ào than khóc hoài, thì anhta l y làm lo s l m. Anh ta th m ngh n u L u-Cung kh i binh chinh-ph c Giao-Châu thì nó d t binh n n m ba v n, còn binh c a mình bên L c-châu không y5 ngàn ng i, th thì sao c ch cho n i, b i v y anh ta m i khuyên D ng-ki t-L iph i chiêu m th -nh n mà giúp . Ki t-L i nghe l i sai ng i i các mán màkhuyên d , nh ng vì th -nh n không c m- c quan tr n, b i v y khuyên d h t s cmà chúng nó c ng không ch u ra u quân. Ki t-L i th y v y n i gi n m i sai quân

i kh p trong châu ng h g p àn ông tráng-ki n thì ph i b t h t th y mà em vlàm lính, ai không ch u thì chém u. Th -nh n s ch t c c ch ng ã h ph i uquân, k h t th y c 5 ngàn ng i, c ng v i s binh Giao-Châu d n lên c ng g n

t v n.

Tr n-Khánh ã lo m binh thêm l i còn lo thám thính tình hình c a gi c n a, nên lénKi t-L i mà sai ng i tâm phúc gi d ng con buôn i qua Phiên-Ngung ng d coi

ng t nh th nào r i v báo cho mình phòng-b . B a n ng i i thám v báo tinng L u-Cung sai lính v n l ng tích-t d c theo ng t Phiên-Ngung qua L c-

châu ch ng bi t có ý gì. Tr n-Khánh nghe nói c kinh, l t t vào tr ng t l i chong-ki t-L i nghe. Ki t-L i ng ng i u ng r u, nghe Tr n-Khánh nói thì c i

ng t mà áp r ng: “Ông s th ng L u-Cung hay sao mà ông lo l m v y? Binh t ngnó ã b ta ánh m t l n th t kinh kéo nhau ch y v Tàu nh chu t, âu dám léo qua

a mà s , mà ví d u chúng nó có qua ây n a thì ta ánh m t l n n a ch i ngcho chúng nó bi t s c ta”.

- Vi c gi c giã mà ngài nói nh chuy n ch i. Tôi nghi h ng i Tàu qua chuy n n ya thì ch c sao c ng binh ông t ng gi i, n u ngài không lo phòng tôi s e

ngày sau n c t i trôn r i nh y không k p.- H ! Chúng nó th l c bao nhiêu mà ph i lo, ông khá an tâm, ó m c ta.

Tr n-Khánh th y Ki t-L i nói c ng hoài, ch không nh k chi mà tr gi c, ngh nóia c ng không ích gì, nên lui v dinh n m dàu dàu n ng không c. Cách

ch ng m t tháng sau, ng i tâm phúc i m t thám bên Phiên-Ngung l i v nói n ang có Ki u-công-Ti n sai con là Công-Hãn qua c u c u v i L u-Cung, nên L u-

Cung sai thái-t Ho ng-Tháo c 3 v n i tr c qua Giao-Châu r i Nam-Hán chúa sn i binh theo sau; trong n m ba b a n a o binh c a Ho ng-Tháo s t i quan

i. Tr n-Khánh nghe nói l t t ch y vào tr ng mà t l i cho Ki t-L i nghe n a.

hobieuchanh.com 48Ki t-L i ch ng có chút chi lo s , c rót r u u ng r i nói hu n ãi r ng: “N u chúngnó mu n n p mình thì qua ây. D u binh chúng nó có 10 v n ta c ng không sch ng lu n là 3 v n”.

Sáng b a sau Ki t-L i cho òi Tr n-Khánh n bàn tính r i phân ra Tr n-Khánh thìlãnh 5 ngàn binh qua M u-Lâm s n mai ph c ng ch gi c mà ánh. V ng qua

c-châu n khúc M u-Lâm s n thì hi m tr l m; bên tay m t thì h sâu thâm th mcòn bên tay trái thì á d ng ng s ng; ã v y mà ng eo h p ph i lách mình mà

i, n u r i s y ch n t s té xu ng h tan x ng nát th t. Ki t-L i d n quân lên núii d y n cây ch t khúc ch t dài trên ng i y, ch binh Ho ng-Tháo kéo t i

thì qu ng g xu ng ng cho binh gi c r t xu ng d i h .

Ki t-L i s p t xong r i cách m t ngày thì thi t qu có binh c a Ho ng-Tháo kéoi. T ng tiên phuông là Lý-Khôi d n m t o binh i tr c ch ng 5 ngàn ng i,

khi t i M u-Lâm s n th y ng hi m tr thì c i mà nói r ng: “Nghe nói t ngtr n th L c-châu là tay hào ki t, mà ch n y nó không ph c binh ng ch n ng,th thì t ng y không có trí l c cho l m”. Nói v a d t l i thì nghe trên núi binh óvang rân r i g trên thình lình l n xu ng coi r t g m ghi c.

Binh c a Lý-Khôi kinh tâm tán m, ùng ùng xô nhau dành ng mà ch y l n tri, l p thì b g l n, l p thì l n nhau, nên té nhào xu ng h la khóc nghe r t th m

thi t. Lý-Khôi i gi a tr l i không k p, nên c ng b g l n r t xu ng h nh quânlính v y.

Nh ng quân thoát kh i, k l i 500 ng i, l t t d t nhau tr l i mà báo tin choHo ng-Tháo hay. Ho ng-Tháo v i Lý-kh c-Chánh nghe báo c kinh; không dám i

i n a li n óng binh l i r i sai ng i i d thám. Quân thám v báo r ng: D ng-ki t-L i óng binh trên núi M u-Lâm, nhi u ít không bi t, song m i khúc ngch t u có treo g , h gi c i ngang thì d t g cho l n xu ng è ch t, b i v y ph i

ánh ng khác mà i, ch không th nào binh qua ng M u-Lâm s n c.

Lý-kh c-Chánh nghe nói ng i suy ngh m t h i lâu, r i bàn tính v i Ho ng-Tháo màvi t m t t h ch g i lên cho Ki t-L i, nói r ng b i Ki u-công-Ti n vô o thích tquan Ti t- t-s mà c p quy n, nên Nam-Hán chúa ph i c binh v n t i Công-Ti n, r i s l p con D ng-diên-Ngh lên làm Ti t- t-s , ch không có ý t tGiao-Châu, và khuyên D ng-ki t-L i ch ng nên ch ng c , hãy d n binh ra nghinhti p r i hi p nhau mà công phá Ki u-công-Ti n. D ng-ki t-L i ti p c t h ch

a Ho ng-Tháo bèn h i trong quân coi ai hay ch m i d y c r i c c ngh a chomình nghe. Ch ng hi u rõ t h ch r i thì trong lòng th y b i r i, không bi t li u lnào. Anh ta có nh r ng Ngô-Quy n có g i hai ba b c th mà c n d n ph i gi gìnquan i cho ch t, ng binh Tàu nh p gi i, ng cho Ngô-Quy n thong th màtr Ki u-công-Ti n. Nay thái-t Ho ng-Tháo l i nói mình c binh qua Giao-Châu làvì D ng-diên-Ngh mà báo thù, ch không ph i có ý chi m t b cõi; hai ng inói hai th v y nay ph i nghe theo Ngô-Quy n, hay là ph i nghe theo Ho ng-Tháo?

u nghe l i Ngô-Quy n c ng n quan b i thì binh Tàu không th nào qua c;nh ng mà n u nh Ho ng-Tháo thi t có ý t t, quy t qua Giao-Châu ng giúp v i tamà tr Ki u-công-Ti n, n u ta ch ng c thì ch ng nh ng là ta ph th nh-tình c achúa Nam-Hán mà thôi, mà ta l i còn làm m t tay ch n c a ta n a.

hobieuchanh.com 49ng-ki t-L i suy i ngh l i n a mu n nghe l i Ngô-Quy n mà ch ng c , n a l i

mu n kéo binh xu ng núi mà h i-di n v i Ho ng-Tháo. Chi u b a y anh ta m i sait tên quân c m t h ch tr v thành L c-châu a cho Tr n-Khánh xem r i h i ý

Tr n-Khánh coi ph i li u l nào. Tr n-Khánh xem t h ch r i, mu n vi t th màkhuyên Ki t-L i ph i c ch, song nh l i Ki t-L i không bi t ch , nên không vi tth , m i kêu m t tên quân tâm phúc mà d y ph i l p t c n M u-Lâm s n t choKi t-L i bi t r ng nh ng l i trong t h ch ó là l i gi d i, b i vì khi tr c D ng-diên-Ngh chiêu-m ngh a binh ánh binh t ng c a Nam-Hán chúa v Tàu, cáithù y m y n m nay L u-Cung ch a tr c, ch ng có lý nào ngày nay nó c binh

i ánh Ki u-công-Ti n mà báo thù giùm cho D ng-diên-Ngh . Hu ng chi ta cóc tin báo r ng Ki u-công-Hãn i qua Phiên-Ngung c u c u, th thì ch c Ho ng-

Tháo mu n dùng m u g t ta ng nh p biên c ng cho d , r i tr c nó ánh binhta, sau nó ánh luôn Công-Ti n mà thâu t cõi b . V y ph i gi -gìn cho ch t, chnên nghe l i gi d i mà l m. D ng-ki t-L i nghe l i Tr n-Khánh nói nh n rõ ràngnh v y m i h t nghi ng i n a, nên c quân canh gi nghiêm nh t, không chobinh Tàu qua èo c.

Lý-kh c-Chánh th y k không thành m i bàn tính v i Ho ng-Tháo r i nh t nhcông-kích D ng-ki t-L i. Anh ta sai quân i vòng theo núi M u-Lâm xem a thcoi có ng nào i lên núi c hay không. M t toán quân i d ng luôn haingày r i m i v báo r ng sau núi M u-Lâm ch ng có ng nào khác i qua ithành L c-châu c, nh ng mà phía tây cách ch binh óng ch ng m t d m thìcó m t ng lên núi, n u do theo ng y kéo binh lên ánh D ng-ki t-L i thìcó l qua c.

Lý-kh c-Chánh nghe nói m ng r h t s c, m i th ng ngh v i Ho ng-Tháo r i d nt o binh do ng y mà lên núi, d n Ho ng-Tháo h nghe binh mình th ng thì

kéo i binh qua ng có treo g y mà th ng t i vây thành L c-châu.

Lý-kh c-Chánh d n binh i, tuy ng gay go, song không th y phòng b chi h t, thìtrong b ng m ng th m. Ch ng Lý-kh c-Chánh lên g n n ch Ki t-L i óng binh,Ki t-L i m i hay, nên m i l t t rút binh phía tr c em qua mà ch ng c . TuyKi t-L i trên cao, có th h n, d y quân ho c khiên á l p ng ho c n cây màqu n xu ng, nên Kh c-Chánh kéo binh lên không n i, nh ng vì Ki t-L i có 5 ngànbinh mà thôi, mà ph i chia ra, l p thì ng n gi m t ti n, l p thì ch ng c phía t , th

c phân tán, nên ng n Lý-kh c-Chánh không thì c mà thôi, ch ch ng có th nàokéo binh xu ng núi mà ánh th i binh Kh c-Chánh c. Ki t-L i l i th y nh ngth -nh n m i theo u quân ánh gi c không c s t s n, còn phía m t ti n coi than t nh, binh gi c không tính kéo qua ng ó n a, m i rút h t b n ngàn r i binhGiao-Châu em qua c v i Kh c-Chánh, còn 500 th -nh n phía m t ti n gi

m ch ng ó mà thôi.

Lý-kh c-Chánh th y binh Ki t-L i càng ngày càng thêm ông, nghi Ki t-L i ã btr ng phía tr c, m i truy n l nh cho quân s ph i ráng s c ch ng c , r i sai ng i

em th v i tr i khuyên Ho ng-Tháo th a lúc ban êm lén d n quân núp mà quanúi ng kéo t i ánh l y thành L c châu. Ho ng-Tháo nghe l i ban êm nh tr ikéo binh i t i. N m tr m th -nh n trên núi coi gi ng y, tuy có l nh c a

hobieuchanh.com 50ng-ki t-L i d n h th y binh gi c kéo qua thì ph i d t g cho l n xu ng, song

chúng nó không ph c Ki t-L i, nên không thèm canh gi , ban êm c b ng h t,i v y cho nên Ho ng-Tháo kéo binh i an t nh, nh qua ch không ng i, ch ng

có u chi ng n tr h t.

Ho ng-Tháo kéo i binh th ng ri t qua L c-châu. Tr n-Khánh v i 5 ngàn th -nh n gi thành, nghe tin Ho ng-Tháo t i thì kinh tâm tán m, t ng là D ng-ki t-L iã b gi c gi t r i, nên b thành môn c th không dám i ch. Ho ng-Tháo kéo t i

vây thành r i b n th vào mà nói r ng D ng-ki t-L i gi M u-Lâm s n không ch uhàng u nên b phân thây muôn n; v y t ng trong thành l p t c m c a thànhra nghinh ti p binh tr i, n u ngh ch m ng t s p thành nát nh bình a. Tr n-Khánh li n vi t th sai ng i tâm phúc lén em v Giao-Châu ki m Ngô-Quy n màbáo tin D ng-ki t-L i ã t tr n, và xin giúp binh ng ng n c Ho ng-Tháo, r inh t nh th thành, ch không ch u hàng u.

Tr n-Khánh c n d n quân s ph i ráng mà gìn gi quan i ng ch binh c a Ngô-Quy n ng ti p, ch ng dè th -nh n tùng quân không có lòng trung thành, êm ylén Tr n-Khánh m b c môn cho binh gi c vào. Ch ng Tr n-Khánh hay thì binh c aHo ng-Tháo ã vào trong thành ông r i. Tr n-Khánh ng i trong tr ng nghe báothì t c gi n nói không ra ti ng. Anh ta dòm th y Ho ng-Tháo d n quân xông vàodinh, ngh mình là v n s không th i ch cho c, song không ch u hàng u,mà c ng không ch u cho gi c gi t, nên rút g m ra r i c t c mà ch t. Ho ng-Tháo l y thành r i li n chiêu t p binh m i hàng u, h i ai mu n theo hay là v x

ng c. M y ngàn binh th -nh n u xin cho v nhà ch không ai ch u theoHo ng-Tháo h t.

Ho ng-Tháo l i sai t ng là Lâm-Qu ng d n ba ngàn binh tr l i M u-Lâm s n tìmng lên núi ng ti p v i Lý-kh c-Chánh. D ng-ki t-L i c lo ánh v i Lý-kh c-

Chánh không dè Ho ng-Tháo ã l y thành L c-châu r i, ch ng ngó th y Lâm-Qu ng d n binh Tàu i theo ng mà mình i hôm tr c lên núi, không hi u binh

âu mà n ó c, trong lòng l y làm b i r i, ngh n u mình trì h n c v iKh c-Chánh thì ch c ch ng kh i b vây, nên rút binh em qua ánh v i Lâm-Qu ng,tính v t ng mà tr v L c-châu. Lâm-Qu ng c quân c n l , hai bên h n chi n

i nhau trên tri n núi r t k ch li t. Ki t-L i th y binh mình không qua kh i mà saung Lý-kh c-Chánh l i kéo binh g n t i n a, nên n i gi n, hét lên m t ti ng r i c m

m xông vào o binh Tàu, g p ai gi t n y, không tên quân nào dám ch ng c .Lâm-Qu ng th y Ki t-L i hùng hào li n x c t i mà ánh nhau m t h i, Ki t-L i a

m v a mu n chém, Lâm-Qu ng né mình mà tránh l i g m, r i tr t ch n ténh m m t hòn á l n b u ch t t t.

Binh Tàu tán lo n, Ki t-L i c quân r t chém may nh o binh c a Lý-kh c-Chánh i theo k p xông vào gi i c u Ki t-L i th y th gi c m nh l m, nên khôngdám ch, m i rút binh xu ng núi mà ch y v thành L c-châu. V t i c a thành th ytrên thành treo c Nam-Hán, D ng-ki t-L i c kinh, l t t rút mà ch y n a.

a m i th i lui, b ng nghe trên thành tr ng dóng inh- i, r i binh kéo ra mà r t.Ki t-L i ch y c m t khúc ng, l i th y hai bên ph c binh xông ra mà ánh,

hobieuchanh.com 51Ki t-L i ráng s c xông t v t ng mà ch y, nh ng r ng r m r p, mà binhTàu không thu c, nên Ki t-L i m i thoát kh i c.

Lý-kh c-Chánh thâu l t tàn quân c a Lâm-Qu ng, nghe nói Ho ng-Tháo ã h thànhc-châu r i nên m i cho binh ng ti p, thì m ng không xi t k , bèn nh p binh c a

Lâm-Qu ng l i v i binh c a mình r i d t h t qua L c-châu vào ra m t thái-tHo ng-Tháo.

Ho ng-Tháo nh t di n sai ng i em th vào thành i-La mà báo tin cho Ki u-công-Ti n hay r ng mình ã i D ng-ki t-L i ch y m t và ã l y thành L c-châu

i, nh t di n ch n t ng tr n L c-châu r i m i th ng ngh v i Lý-kh c-Chánhmà kéo i binh thâm nh p t Giao-châu.

hobieuchanh.com 52

I TH M I HAI

------á------

Ngô-Quy n gi s m trùng vi,Công-Ti n m c m u b n tróc.

ngày Ki u-Thu n khai ông môn d n binh trong thành i-La ra ánh, quy tphá vây mà phá không n i, l i b Ngô Th -s khi n binh công kích m y c a kháclàm cho Công-Ti n s th t ph i thâu binh vào thành, thì binh t ng c a h Ki u ctrong thành c -th mà ch binh Tàu qua c u, ch không dám ló ra n a. Ngô Th -sban u thì quy t vây hoài ng trong thành h t l ng ph i ra hàng u, mà vây

n b n tháng ch a th y Công-Ti n r c r ch. Ngô Th -s s vây lâu ngày binh L u-Cung qua nhi u lo n, r i l p thì ph i tr gi c trong, l p thì ph i c gi c ngoài,

y làm b t ti n, nên h ng lo có k chi mà h thành, mà trù ngh h t s c c ng khôngtìm c m t ch c nào h t.

n u tháng b y, h ban êm thì có binh c a Ki u-công-Ti n khi n m a, khi baa lén leo thành r i l i ngang hào mà xin hàng u, nói r ng trong thành l ng

th c ã h t r i, n u trong thành ch c ph i ch t ói nên m i lén mà tr n. Ch t ngsai quân v i tr i mà báo cho Ngô Th -s hay. Ngô-Quy n nghe báo thì trong

ng m ng th m, song mu n bi t cho rõ m i vi c trong thành, nên d y ph i chong i d n quân m i u ó v i tr i ng cho mình tra v n. Quân v t i, NgôTh -s th y a nào hình d ng c ng m-nhách, m t mày vàng o, qu n áo langthang, bi t trong thành ch c là kh n n l m, bèn d y quân n u c m r i d n cho b nlính m i u ó n r i m i v v mà h i th m vi c trong thành. Chúng nó n u ngno-nê r i m i khai thi t r ng tr n m t tháng tr c trong thành quân lính n m tngày có m t b a c m mà thôi, mà h m nay l i phát g o ít quá nên ph i n u cháo màn, ch không có c m n a. Quân lính x m xì mu n r nhau m c a thành ra hàng

u ng kh i ch t ói, r i c m u gi y l u, Ki u-Thu n b t m y ng i làm uchém h t nên quân lính kinh kh ng không dám tính t i vi c ó n a.

Ngô Th -s nghe rõ tình c nh trong thành thì ch ng xi t n i m ng, bèn h i C nh-Th c v i B ch-H l i mà bàn tính s công thành. Chi u b a y Ngô Th -s c th

a Tr n-Khánh cho hay r ng D ng-ki t-L i ã t tr n, thái-t Ho ng-Tháo vâythành L c-châu g p l m nên xin binh ng ti p. Ngô Th -s c th r i thì lo l ng

m, h i ý ch t ng coi ph i li u nh l nào. Ph m-B ch-H xin d n vài ngàn binhlên c u L c-châu và ng n c thái-t Ho ng-Tháo, -C nh-Th c li n c n mà nói

ng: “Ph m t ng-quân nóng quá nh v y không nên! Vã ch ng ng t L c-châu xu ng ây xa xuôi mà hi m tr l m, ví d u Ho ng-Tháo nó có l y c L c-châu r i i n a c ng 20 ngày ho c m t tháng nó m i kéo i binh xu ng ây. Hu ngchi nó v a m i t i L c-châu, ch c ng ch a ch c l y thành c, th thì có chi mà lo

. Còn chúng ta vây thành i-La ã h n b n tháng nay, bây gi trong thành ã h tng mà binh l i mu n sanh ph n-tâm, h chúng ta ánh m t tr n thì th y l y

thành c. V y chúng ta ph i hi p l c quy t k l y thành i-La tr c r i chúng ta phân binh cho i ón mà ánh Ho ng-Tháo ch bây gi thành i-La ch a l y mà

hobieuchanh.com 53Ph m t ng-quân d n binh lên L c-châu th l c phân tán, d ng y s l y thành

i-La không n i mà c u L c-châu c ng không c n a”.

Ngô Th -s nghe nói h u lý nên d y ch t ng ch nh b l ng th c khí gi i, nhhai ngày n a là ngày mùng 6 tháng b y s c binh công thành. Sáng b a sau NgôTh -s v i C nh-Th c, B ch-H ng ng i ngh vi c, b ng có m t tên quân vàobáo r ng h i hôm o binh óng b c môn i tu n g p m t ng i l m t mu n lénmà vào thành, xét trong ng i có m t b c th nên b t gi i n cho Ngô Th -s nh

t. Ngô-Quy n d y d n ng i y vào và l y b c th mà coi thì th y ngoài bao g icho Ki u-công-Ti n. Ngô-Quy n h i th y ai g i thì ng i y khai r ng th y làth c a Ho ng-Tháo sai em vào i-La cho Công-Ti n. Ngô-Quy n d y quân d nng i y en giam vào ng c r i l p th m b c th ra xem. Trong th Ho ng-Tháonói r ng mình d n 3 v n binh qua c u vi n, ã ánh du i D ng-ki t-L i ch y m tvà ã l y thành L c-châu r i, nên khuyên Công-Ti n ph i ráng gi thành, i mình

i gi i vây cho.

Ngô Th -s xem th ng i suy ngh m t h i, r i m i nói v i C nh-Th c và B ch-Hng: “Ta c b c th n y thi t là may l m, b i vì có th n y ta m i hay L c-châu

ã m t mà Ki t-L i ch a ch t, l i ta m i bi t s binh Tàu là 3 v n. V nay L c-châuã m t r i thì ta ph i ánh thành i-La cho g p, ch không c d d n a. Mà taánh thì ánh song c ng ph i cho ng i d n binh i ón ng ánh c m ch ng

i Ho ng-Tháo, ng thông tin cho ta bi t nó xu ng t i âu, ch không nên b qua.i ta s sai ng i tâm phúc gi d ng ng i c a Ho ng-Tháo, em b c th n y vào

thành mà trao cho Công-Ti n, ng ta có thi t k mà l y thành cho d ”.

nh-Th c can r ng: “Th ng quan không nên cho Công-Ti n bi t binh Tàu ã quan t i, b i vì trong thành h t l ng, quân lính th y u ngã lòng mõn chí, h ta

ánh thì ch c th ng, n u cho chúng nó bi t binh ng ti p ã g n n, t nhiên chúngnó vui m ng r i ráng s c mà ch ng c thì làm sao ta phá thành cho c”.

Ngô-Quy n c i và áp r ng: “M y tên quân m i u nó nói nh v y mà bi t cóthi t hay không, hay là chúng nó l p m u mà g t ta. ã v y mà h công thành thì tnhiên ph i hao binh nhi u; nay chúng ta ng c n dùng binh mà c v i binhTàu, n u chúng ta ánh li u, s e hao binh t n t ng r i không còn ng i mà c v iHo ng-Tháo n a. V y t ng-quân ch lo, m c ta li u nh”.

Ngô-Quy n li n cho òi Tr n-Lãm n i tr i và d y ph i em h t m y ch c chi nthuy n qua sông B ch- ng r i b t ó i l n lên ng n mà ng a binh Tàu, h g p thì

ánh c m ch ng r i báo tin v i tr i hay. Tr n-Lãm v ng l nh n i ngày y emchi n thuy n i h t. Ngô-Quy n phong b c th c a Ho ng-Tháo l i k l ng r i saing i tâm phúc gi d ng quân c a Ho ng-Tháo r i êm y cho vào thành mà ath cho Ki u-công-Ti n.

Sáng b a sau, chánh là ngày mùng 6, Ngô-Quy n l i truy n l nh cho các t ng vâyy c a nh tr i h t th y, và h tr i t i thì ph i b vây kéo binh s t ra ch ng m t

m mà óng, n u có binh trong thành i theo thì ánh c m ch ng mà thôi, ich ng nào nghe tin binh ph c ã h thành c r i ch ng y s n l c tr l i mà

ánh.

hobieuchanh.com 54Ngô Th -s c ng d y i tr i ph i b ch y r i vào trong r ng mà óng. N i ngàymùng 6 m y o binh ngoài thành lao-nhao l -nh , n lúc m t tr i g n l n th nhtho ng kéo nhau mà i, quân lính không hi u vì c nào ã vây thành mà không côngphá, l i rút binh mà ch y. Ngô Th -s l i d y i h t m y tên quân c a Công-Ti n

i u, không cho chúng nó i theo, nói r ng rút binh v Ái-châu, không ánh gi ca nên chúng nó theo không ích gì. Tr i t i binh ã kéo ra xa thành r i. Ngô Th -s

bèn kêu Ph m-B ch-H v i -C nh-Th c mà d n ph i d n 4 ngàn binh lén tr l i ngoài thành mai ph c, h th y binh trong thành kéo ra mà r t binh mình thì chochúng nó i thong th , ng ng n tr , ch ng nào chúng nó i kh i r i thì xông vào

a thành nói d i là binh c a h Ki u i gi c tr v ng trong thành m c a chomình tràn vào l y thành; còn nh trong thành không có binh i theo binh mình,thì ph i núp ó mà ch , ch ng nào có l nh s công thành.

ch-H v i C nh-Th c th y Ngô-Quy n t k sách nh v y thì khen ng i vô cùng,i vì n i êm y th nào c ng ph i công thành, mà thà là mình gi rút binh ng

cho gi c i theo r i th a d p mà tràn vào thành, d ng y m i g i là m u l c,ch thình lình c quân công thành là cách th ng dùng, ch ng có chi áng khen.Tuy v y mà mu n cho c k thì trong thành ph i d n binh ánh i binh ngoài

i c. V y ch Ki u-công-Ti n nó t ng mình s binh Tàu kéo qua t i nên b ttr i kéo v Ái-châu r i nó th a th r t theo mà công kích, hay là nó bi t mình gitrá, c trong thành c th mà ch binh Ho ng-Tháo ng ti p. Hai t ng d n binhtr l i mai ph c mà c bàn nh v y hoài.

Té ra êm tr c Ki u-công-Ti n ti p l y b c th c a Ho ng-Tháo, c d t r i thìvu t râu m ng r , không thèm tra h i ng i em th cho c n k , b i v y không dèNgô-Quy n ã c th y r i. n sáng li n h i ch t ng l i c th cho m i ng inghe. Trong thành l ng th c g n h t, quân s mõi lòng, b i v y ai nghe binh Tàuqua g n t i c ng u vui m ng h t th y.

Qua t i gi ng quân canh c a l i vào báo v i Công-Ti n r ng ngoài thành binh gi clao-nhao ch ng bi t chúng nó tính làm vi c chi. Công-Ti n d y ng i ra thám d ,

n lúc tr i n a chi u thám t l i vào báo r ng binh gi c nh tr i h t th y. Công-Ti n l i d n ph i canh gi cho nghiêm nh t. Ch ng m t tr i s p l n l i th y s pquân lén tr n ra u Ngô-Quy n m y b a tr c, kéo nhau tr l i kêu c a, nói r ngcó vi c riêng mu n t cho Ti t- t-s nghe.

Ki u-Thu n ng i tu n kh p m y c a thành, nghe báo s p quân ph n-ngh chtr n theo u gi c hôm n mu n tr vào thành thì n i gi n không cho vào, nch ng nghe nói chúng nó có vi c m t mu n t cho trong thành bi t thì ng suyngh m t h i, không hi u chúng nó mu n t vi c chi, mà ý l i mu n bi t coi binh vây

ngoài sao l i nh tr i, nên d y quân m c a cho chúng nó vô ng h i th m vi c ngoài. C a thành m r i thì có m i m y tên quân ngoài l n l n i vô, ngó th yKi u-Thu n ng tr c m t thì kinh h n khi p vía, nên quì mà xin tha t i, nói r ngchúng nó ói nên lén i ki m c m mà n ch không dám sanh lòng b i ngh ch! Ki u-Thu n h i v y ch binh Ngô-Quy n mu n làm vi c chi mà lao-nhao l -nh t h itr a n bây gi , r i h i chi u l i th y nh tr i n a? S p quân y th a r ng, chúng

hobieuchanh.com 55nó nghe Ngô-Quy n tính nh tr i kéo binh v Ái-châu không vây thành n a, khôngbi t có vi c chi, nên m i tr vào thành mà báo tin.

Ki u-Thu n nghi Ngô-Quy n hay binh Ho ng-Tháo g n n không dám i chnên b vây d n quân v Ái-châu mà c th . Lúc y tr i ã t i r i, anh ta m i saing i lén m c a thành ra g n b ê mà thám d l i cho ch c. Thám t v báo r ngthi t binh vây b n c a u phá tr i h t và ng ch l ng th nh tho ng kéo nhaumà i. Ki u-Thu n nghe rõ thì trong b ng m ng không xi t k , li n ch y vào dinh trõ cho Ki u-công-Ti n hay và xin phát binh xu t thành theo r t gi c mà t l ng

i vì chúng nó s nên m i nh tr i mà i, không có lòng chi n u n a, n u binhtrong thành i theo thì ch c chúng nó b l ng mà ch y.

Ki u-công-Ti n nghe h u lý, bèn d y Ki u-Thu n v i Phan-qu -Chi d n ba ngànbinh xu t thành r t gi c. Hai t ng v ng l nh r i phân binh, Ki u-Thu n thì ra

ông môn còn Qu -Chi thì ra nam môn. Ra t i b ê th y dinh tr i phá h t, còn binhgi c thì ng kéo nhau i xa xa. Ki u-Thu n v i Qu -Chi m i hi p binh l i r i h m

tr r t theo.

nh-Th c v i B ch-H em 4 ngàn binh núp trong r ng cách tây môn ch ng m tm, cho ng i i d thám, ch ng nghe Qu -Chi ã xu t nam môn còn Ki u-Thu n

ã xu t ông môn, li n phân binh r i hai ng i d n vào hai c a mà kêu trong thànhph i khai môn l p t c, nói d i r ng binh r t gi c ã t c l ng th c vô snên tr v không theo n a. Tr ng ã l n r i, nên ng i trong th y k ngoài không rõ.

ã v y mà trong thành h t l ng, quân s nghe nói t l ng th c nhi u thì m ngquýnh, nên không thèm xem i xét l i, v i vàng m bét c a thành. B ch-H ôngmôn, còn C nh-Th c nam môn, kéo binh xông vào, g p ai chém n y, quân trongthành tán lo n, không hi u là binh nào, mà trong tay c ng không có khí gi i màch ng c . B ch-H phân binh gi ch t m y c a thành không cho m t ng i nàothoát ra kh i, còn C nh-Th c ao d n quân th ng vào dinh ng vây b t Công-Ti n; trong thành r n r n, k ch y ng i r t, k khóc ng i la, m y ngàn binh c aCông-Ti n mu n ch y mà ra c a không c, nên bó tay hàng u h t th y.

Ki u-công-Ti n trong thành nghe quân s xôn xao t ng là binh Ki u-Thu n v iQu -Chi v ; n ch ng nghe la vang rân không hi u có vi c chi; l t t ch y ra, v a

i c a dinh g p -C nh-Th c ng hâm h xông vào; Công-Ti n c kinh, mu nch y mà ch n run l p-c p ch y không c, té quì ng i d i t. C nh-Th c ch y

i n m u r i hô quân trói ch t. C nh-Th c l i truy n l nh vây chung quanh dinha Công-Ti n ng xét b t h t gia thu c, song không có Công-Hãn, duy b t c cót mình Li u phu-nh n mà thôi. L y thành xong r i, hai t ng m i th ng ngh

i nhau và chia ph n C nh-Th c thì trong dinh coi gi v ch ng Công-Ti n, cònch-H thì ngoài thành c quân canh m y c a thành i binh Ki u-Thu n có v

thì ch ng c , không cho gi i c u c.

ây nói v Ki u-Thu n v i Qu -Chi d n binh r t theo Ngô-Quy n i c h nt d m ng thì g p o binh c a L ng v i Nguy n-Siêu l c-th c i sau.

Hai t ng c quân xông t i mà ánh L ng v i Nguy n-Siêu tr l i i ch,hai bên giao chi n v i nhau m t h i r i Nguy n-Siêu rút binh ch y qua bên t , còn

ng rút binh ch y qua bên h u. Ki u-Thu n v i Qu -Chi v a mu n phân

hobieuchanh.com 56binh i theo, b ng th y tr c m t có m t o binh khác tr l i, có hai t ng là Lý-Khuê v i Cao- ng-Vân xông vào mà ánh. Ki u-Thu n v i Qu -Chi i ch ch a

c n m ni p thì Lý-Khuê v i Cao- ng-Vân t ra hai bên mà ch y n a. Ki u-Thu n th y tr i t i en, không bi t gi c có dùng k chi hay không, nên d d mu nthâu binh tr v , ch ng dè ch a thâu quân mà Ngô-Quy n ã d n i binh tr l i, r i

y Th -Thi p v i Nh t-Khánh xông vào mà ánh, Ki u-Thu n th y binh gi c ôngquá, li u th c không n i, nên d n quân nh m thành i-La mà v . Phía sau Th -Thi p v i Nh t-Khánh r t nà t i, còn Lý-Khuê v i ng-Vân áp ra hai bên màch n ng n a. Ki u-Thu n ph i xông t h t s c thoát m i kh i; mà ch y ch a

c n a d m ng l i b hai o binh c a Nguy n-Siêu và L ng c n n a.Ki u-Thu n thì ánh v i L ng còn Qu -Chi thì ánh v i Nguy n-Siêu, hai bên

ng h n chi n, m y o binh c a Lý-Khuê, ng-Vân, Th -Thi p và Nh t-Khánhi áp t i phân nhau vây ch c, r i các t ng xông vào m t l t quy t b t h t binh c a Ki u. Qu -Chi v i Ki u-Thu n th y th nguy c p, nên ráng s c gi i vây, may

Ki u-Thu n ch y kh i, còn Qu -Chi b Nguy n-Siêu v i L ng dâm ch t t i tr n.

Ki u-Thu n còn ch ng ba b n tr m quân, d t nhau ch y ri t v thành i-La, t iông môn kêu m c a, thì trong thành quân áp r ng: “Thành i-La ã b Ph m,

nh v t ng quân l y r i. Ki u-công-Ti n toàn gia b b t, v y ch t ng nào vó ph i thúc th hàng u cho mau ng kh i nh c công truy-tróc”. Ki u-Thu n

nghe nói c kinh ng trân trân không bi t li u l nào, b ng th y c a thành m hoátquân s kéo ra la hét vang rân, còn sau l ng l i nghe ti ng quân r t theo g n t i

a, trong lòng r i lo n, m i qu t ng a d t quân ch y ri t vào r ng.

Ph m-b ch-H c binh ra ngoài phía ông môn ch ng th y ai h t, mà xa xa v ngnghe ti ng tr ng vang tr i, ti ng ng i d y t ch ng bi t là binh nào, nên tr vàothành leo lên ch l u mà xem. n u canh n m, có m t o binh kéo t i nam môn

i quân kêu trong thành mà nói r ng: “L ng v i Nguy n-Siêu ã t i ây, n u-Ph m nh v t ng quân ã h thành r i, xin m c a mà r c binh nhà Ngô vào”.ch-H nghe nói r t m ng, bi t ch c là m y o binh ngoài ã th ng tr n c r i,

song d y quân kêu L -Nguy n nh v t ng quân mà xin ch u phi n binh ngoàich mai sáng r i s nh p thành, b i vì trong thành binh m i binh c ã ông, n uvào n a thì s e lôn x n, L ng v i Nguy n-Siêu nghe nói B ch-H v i C nh-Th c ã l y thành c r i nên c ng m ng, bèn d y quân ng i ngoài mà ngh , chkhông òi nh p thành n a.

hobieuchanh.com 57

I TH M I BA

------á------

Vào La-Thành, gi t gian ác t D ng-công,n ng-giang nh ch c m u tr Hán-t c.

Lý-Khuê, ng-Vân, Th -Thi p và Nh t-Khánh l n l n c ng d n binh t i r i h inhau tr c c a thành. n sáng Ngô Th -s c ng t i n a. B ch-H trên ch l udòm ra th y qu là binh c a mình, bèn d y m c a thành r i hi p v i C nh-Th c rangoài nghinh-ti p. Ngô Th -s th y hai t ng ph c binh l y thành c thì khenng i vô cùng, song B ch-H v i C nh-Th c c nói khiêm nh ng r ng: “Thành i-La mà l y c ây là nh trí l c c a th ng quan, ch hai anh em tôi có công gìmà khen”.

Ngô Th -s nghe nói b t c Ki u-công-Ti n thì s c m t hân hoan, li n d y chng d n binh nh p thành. Ch t ng v ng l nh s p binh ng ngay hàng ngay

ng , o nào riêng theo o n y, r i dóng tr ng kéo nhau vào thành, coi oai nghim li t. Ngô Th -s v i C nh-Th c và B ch-H i tr c, th ng vào dinh Ti t- t-s ;

lúc b c t i tr c c a có m t tên lính già ra quì tr c m t Ngô-Quy n và khóc vànói r ng: “Thân già n y c ng nh c ng c y u, h gió m nh phía nào thì ngã theophía n y; tuy v y mà m y tháng nay già th ng kh n nguy n th ng quan th ngtr n l y thành cho ng b t a b i ngh ch mà r a h n cho muôn chúng. Nayth ng quan ã vào n ây r i, già ch ng bi t l y l i chi mà t lòng vui m ng c agià cho c. V ch n y là ch Công-Hãn nó thích t D ng-tiên-công. V y già c uxin th ng quan c ng em Ki u-công-Ti n ra ch n y mà gi t, d ng y m i v alòng D ng-tiên-công n i chín su i”.

Ngô Th -s nghe m y l i c m xúc, song d n lòng mà áp r ng: “Dân chúng t giài tr kính m n nh c-ph ta nh v y, thi t ta mang n l m. V y xin ông lão ngy, ng có quì l y làm chi. Còn vi c báo oán tr thù thì ta li u l ng”. Ngô

Th -s b c vào dinh, r i th ng ng. Ch t ng óng binh xong r i th y u vàong i dài hai bên. Ngô Th -s truy n l nh d n v ch ng Ki u-công-Ti n ra quìtr c án mà h i r ng: “Ki u-công-Ti n, nh c-ph ta ãi mi r t h u, l thì mi ph i h t

khuôn phò ng n n áp ngh a m i ph i, ch sao mi l i ành lòng tàn nh nthích t nh c-ph ta mà c p ngôi? Nay mi ã b ta b t r i, v y cho mi bi t h làmlành thì m i g p lành, còn làm d thì t nhiên ph i g p d ”.

Ki u-công-Ti n tay ch n rung l p c p, không dám ngó Ngô-Quy n, c cúi u congng l y hoài, xin r ng l ng bao dung, th tha tánh m ng. -C nh-Th c th y v yi gi n, nên m ng r ng: “Mi là m t m i gi ng ng i mà ru t gan gi ng thú; cha

ch ! T i ác c a mi ch t ch a d y y mà mi còn xin tha th cho mi n a à!” Ngô-Quy n tuy l a gi n l y l ng song không mu n l ra ngoài nên ngó ch t ng r i

i g n mà nói r ng: “Cái c ch c a Công-Ti n nh v y, n u em mà chém thì nhi g m c a ta quá, ng t vì nó thích t nh c-ph ta mà c p ngôi, ã mang m t

i b t trung v i chúa, mà còn vi n binh Nam-Hán vào ng ti p, y l i mang thêmt t i b t ngh a v i n c n a; b i v y ta ngh không l tha cho nó c. V y ng quân ch u phi n d n bàn h ng án t i ch nó thích t D ng-tiên-công h i

hobieuchanh.com 58tr c r i chúng ta em nó ra hành hình mà t D ng-tiên-công. Còn Li u-Th , ta cónghe khi ta sai s em th mà bi u ch ng mi ph i thúc th lai hàng, thì mi có l y l itrung chánh mà khuyên ch ng. ã bi t m t ng i làm qu y, c nhà ph i th ng.Nh ng ta xét mi tuy ph n àn bà mà bi t l chánh tà, không ch u theo ch ng làmqu y. V y ta tha t i cho mi; mi mu n i âu tùy ý, ta không ng n c n”.

Li u-Th t nh táo nh th ng, ch ng có chút chi s s t, ng d y ngó ngay Ngô-Quy n mà nói r ng: “Th ng quan có lòng qu ng i, th tha cho thi p thì thi p

m i n dày. Nh ng ph n àn-bà có ch ng, khi ch ng làm qu y can gián khôngc, cho n n i ngày nay ch ng ph i b th hình, thì còn m t m i nào mà th y

ng i trên d ng th . Thi p nguy n s ng thác c ng theo ch ng; v y n u th ngquan nh gi t ch ng thi p, thì xin c ng gi t luôn thi p, ng cho thi p tr n ni mphu-ph ”.

Ngô Th -s nghe l i có ngh a thì trong b ng khen th m, b i v y nh t nh tha b ngLi u-Th , nên l y cho m y nén b c, r i d y quân d n Li u-Th ra ngoài thành màphóng x . -C nh-Th c coi t bàn h ng án xong r i. Ngô-Quy n m i d y tróiCông-Ti n em ra quì tr c án mà t D ng-diên-Ngh . Ngô-Quy n b n thân

m ao c t tay Công-Ti n l y huy t làm r u mà t . Ch t ng m i ng i c ngu l c m t mi ng th t lên trên án r i m i l y. Ki u-công-Ti n b l c th t t mi ng

au n ch u không n i, nên khóc la vang tr i; khi cúng t xong thì Công-Ti n d ti tuy t m ng. Ngô-Quy n d y em thây Công-Ti n treo trên nam môm cho dân

chúng m i ng i u th y. Li u-Th i th n th ngoài thành, dòm th y thây c ach ng thì n c m t tuôn có gi t, khóc k ai c ng ng lòng. Li u-Th than khóc n

i, r i l y dây leo lên bu c trên nhành cây th c h ng mà ch t. Sáng b a sau quân rangoài thành dòm th y l t t tr vào báo l i cho Ngô Th -s hay. Ngô-Quy n xótth ng nên d y quân m thây em xu ng, t n li m r i mai táng ngoài thành. Ng ithu t truy n n y th y ng i àn bà v i ch ng tr n o thì c m xúc trong lòng, bqua không c, nên có u m t bài th nh v y:

i Ki u-công-Ti n ã ra ma,Nên Li u phu-nh n ph i th mà...,

p xác trinh kiên trong t Vi t,Treo g ng ti t li t tr c thành La.

n còn ph ng ph t theo mây gió,Danh hãy phong phanh kh p n c nhà.

y b n qu n xoa xin h i th ?Có ai c v y n a, hay là...,

Ngô-Quy n báo oán chiêu an trong hai ngày thì xong h t r i m i h i ch t ng mànói r ng: “Chúng ta vì ngh a, chí d c tr thù cho D ng-tiên-công, nên chúng ta m ichung trí hi p l c mà d n binh n ây, nay chúng ta tr loài b i ngh ch trong

c r i, mà binh Nam-Hán l i ng kéo qua toan chi m t b cõi c a n c ta,u ta không lo m u ch ng c thì ch c n c ta ph i b L u-Cung thâu t, r i dân

ta t ph i b thán nh tr c n a. V y xin ch v t ng quân hãy vì dân, vì n c,vì ngh a, vì tình, u c t âu l ng v i ta ng tr binh Nam-Hán mà gìn gi giang

hobieuchanh.com 59san, b o an lê th . N u ch v t ng quân b ng lòng theo ta, thì ta nguy n n c cònthì ta m i còn, ch n u n c m t thì ta c ng m t luôn theo n c.

Ch t ng nghe nói th y u ng d y xin d n binh i i ch v i Thái-t Ho ng-Tháo. Ngô-Quy n th y nh n tâm h ng hái thì ch ng xi t n i m ng, li n d y -

nh-Th c v i Nguy n-th -Thi p lãnh ba ngàn binh l i i-La mà gi thành, cònbao nhiêu binh t ng thì d n h t lên L c-châu mà ng n c v i Nam-Hán. B ch-H

i L ng d n ba ngàn binh tráng ki n i tr c mà làm h ng o, còn i binhthì l c-th c kéo theo sau. Lên t i B ch- ng-giang, hai t ng tiên phuông g p Tr n-Lãm ng bày chi n thuy n mà nghinh ch. Tr n-Lãm th y có binh ng ti p thì

ng r vô cùng, li n ti p B ch-H v i L ng xu ng thuy n mà th ng nghvi c giao chi n.

ch-H thu t chuy n h thành i-La, b t c Ki u-công-Ti n l i cho Tr n-Lãmnghe, r i l i nói Ngô Th -s d n i binh i ng n gi c, trong vài ngày n a t s t i.Tr n-Lãm nghe càng m ng h n n a, bèn d y quân l y r u ra ãi hai t ng r i nói

ng: “N u Ngô Th -s d n i binh i ng ti p thì ch ng lo chi mà không b t cHo ng-Tháo, ch ng d u chi v i nh v t ng quân, t ngày tôi c l nh lên âyng n gi c thì tôi ra i mà trong lòng l y làm lo s l m. Nh v t ng quân ngh ó màcoi, nghe nói Ho ng-Tháo d n n ba v n binh mà l i có Lý-kh c-Chánh là ng i lãoluy n làm phó t ng, tôi có h n m t ngàn binh mà thôi, th làm sao mà c cho n i.

ã bi t binh c a ta nh p h t l i thì c ng ch ng kém gì binh Nam-Hán, ng t ngày tôira i thì thành i-La ch a l y c, th thì làm sao mà dám k có binh ng ti p,

y nên tôi ph i n binh ây mà gi , không cho binh Nam-Hán qua sông màthôi, ch tôi không dám tính giáp chi n v i nó c”.

ng ng i lóng tai nghe, có ý mu n bi t coi binh Nam-Hán óng t i âu, màTr n-Lãm c nói lòng-dòng hoài, không ch u nói t i chuy n ó, nên t c trí m i h i

ng: “V y mà binh Ho ng-Tháo bây gi ã kéo t i âu r i?”. Tr n-Lãm c i màáp r ng: “Ngài nóng n y quá, th ng th ng r i tôi nói cho mà nghe ch ngàiánh gi c m y tháng nay ch a m t hay sao mà còn h ng l m v y? N u ngài mu nánh tôi ch cho mà ánh”.

Tr n-Lãm nói v a d t l i, li n ng d y n m tay L ng d t ra tr c m ithuy n, r i ch qua phía mé sông bên kia mà nói r ng: “ ó, binh Nam-Hán óng ó,ngài th y hay ch a? Ngài mu n ánh thì qua ó mà ánh.” B ch-H nghe nói trong mui l t- t chun ra, ng d a bên L ng mà ngó qua mé bên kia sông,th y d c theo mé sông tr i c t k nhau dài g n m t d m. B ch-H day l i h i Tr n-Lãm r ng:

- Khi t ng quân lên n ây thì binh Tàu ã óng tr i ó r i hay ch a?- Ch a. Tôi n ây cho ng i thám d bi t binh Nam-Hán g n t i tôi m i tính

ây mà ch . Thi t qu cách vài ngày binh Nam-Hán t i. Tôi truy n l nh dàn chi nthuy n ra ng cho chúng nó th y có binh ng n. Có l t i chúng nó không thuy nqua sông nên m i h tr i ó mà óng thuy n.

- N u v y chúng nó ó ã lâu r i.- Ph i, chúng nó óng tr i ã g n n a tháng nay.

hobieuchanh.com 60Ba t ng ng ng nói chuy n v i nhau, b ng th y có m t chi c thuy n nhtrên dòng n c th xu ng, hai u có hai tên quân chèo, còn chính gi a thì có m tti u t ng tr c ch ng 15, 16 tu i di n m o khôi ngô, b t ch v m v , ng i ch tay b o

p vào thuy n c a Tr n-Lãm. L ng th y ng i trai y ch ng l , song quênng không bi t có g p ch nào. Thuy n v a c p, tên trai y m i nh y qua r t g n

gàng, chào Tr n-Lãm, B ch-H và L ng, r i th a v i Tr n-Lãm r ng: “Th ath ng quan, tôi i thám d rõ ràng gi c ng n cây óng thuy n, có l ch ng

m m i ngày n a chúng nó s binh qua sông. V y th ng quan ph i vi n binhthêm, ch binh c a mình ít quá, tôi s ng n không n i”.

Tr n-Lãm c i mà nói r ng: “Binh ti p ng ã t i r i, trong vài ngày Ngô Th -s sn i binh t i n a. V y t ng quân ng lo c c binh phòng b i Ngô Th -sn r i ta s nh k mà phá gi c”.

Tên trai n y là inh-b -Lãnh, ngày tr c ón Ngô-Quy n t i i-vân-S n mà xinu quân, g p L ng v i Nguy n-Siêu khinh th nên bu n chí m i u Tr n-

Lãm. M y tháng nay, Tr n-Lãm ãi B -Lãnh r t h u, ã tin c y nên trao quy n qu nsu t binh s , mà l i th ng yêu ch ng khác nào cha v i con. V Tr n-Lãm không cócon nên trong b ng mu n l p B -Lãnh làm con nuôi song th y gi c gi ch a an, nênch a h môi, i gi p gi c xong r i s t ý cho B -Lãnh bi t. Khi B -Lãnh b c vàotrong mui r i thì L ng h i Tr n-Lãm r ng:

- Ti u t ng ó là ai?- Con c a tôi.

ch-H l i h i r ng:

- Tôi nghe nói ngài không có con mà?- Nó là con nuôi.- , có l là con nuôi ch Ti u-t ng di n m o khôi ngô oai phuông l m li t, ng i

ó tôi coi ch ng ph i là ng i t m th ng. Ngài có con nuôi nh v y thi t là cóph c l m a.

Tr n-Lãm c i r i d t nhau tr vào trong mui ng i u ng r u. Ba t ng th ngngh v i nhau r i nh t nh cho L ng i ng a i binh, tr c là d t ng; sau

a t tình hình binh gi c cho Ngô Th -s nghe. Còn ba ngàn binh c a B ch-H v ing m i d n n thì d a theo mé sông b r ng cao t t không có ch óng

nên ph i d n tr vô vài d m l a ch t cao ráo tr ng tr i d a bên tri n núi m itruy n l nh an dinh h tr i.

ng i ng a, g p i binh m i t h t th l c c a Ho ng-Tháo cho Ngô-Quy nnghe, r i d n ri t t i mé sông B ch- ng. B ch-H nghinh ti p Ngô-Quy n, khuyên

óng binh trên tri n núi, b i vì xu ng sát mé sông không có ch h tr i c. Tr n-Lãm hay tin i binh ã n, bèn kêu B -Lãnh mà d n ph i coi quân su t binhthuy n, r i l t t lên b nghinh ti p Ngô Th -s . Tr n-Lãm vào tr i cung-h Ngô-Quy n v s h thành i-La, r i m i d t Ngô-Quy n xu ng thuy n mà khán tr n.Có m t mình B ch-H i theo Ngô-Quy n mà thôi, còn ch t ng m c coi cho quân-

n cây c t tr i.

hobieuchanh.com 61Ngô-Quy n xu ng thuy n, ng ngó qua mé sông bên kia nh m xem dinh tr i c aHo ng-Tháo xong r i, m i xu ng ng i m t chi c ti u thuy n i v i B ch-H và Tr n-Lãm d c theo mé sông bên nây mà coi a th , Th y th chèo tr l n xu ng. n t i

t i thuy n, Ngô-Quy n bèn d y Tr n-Lãm cho 10 chi c thuy n ch binh qua sông,gi c p tr i ng coi Ho ng-Tháo phòng b th nào. Tr n-Lãm v ng l nh bèn sai B -Lãnh bày 10 chi c chi n thuy n, n u canh èn c t t h t, lén chèo qua sôngmà c p tr i, còn Ngô-Quy n, B ch-H và Tr n-Lãm thì d n 5 chi c thuy n kháctheo sau mà ti p ng. Khi B -Lãnh v a xáp vô mé b thì nghe trên tr i tr ng ánhvang rân, r i th y binh c a Ho ng-Tháo giàn ra dài theo mé sông, b n tên xu ng nh

a, làm cho B -Lãnh ph i th i lui, ch không th nào c t binh lên b mà c p tr ic. Ngô Th -s th thuy n trôi gi a dòng sông, xem th y cách phòng b c a gi c

r i, li n dóng chiên thâu quân không cho lên c p tr i.

Sáng b a sau, Ngô-Quy n truy n l nh ph i óng thuy n thêm cho nhi u và ph i in tre k t bè d a bên mé sông, l i d y quân s ng i nào c ng có m t cây cungi n m m i tên, n u m binh mà ai thi u thì ng i y có t i.

Binh c a Ngô-Quy n m c lo làm nh ng vi c y nên không qua c p tr i c a Ho ng-Tháo n a. Còn Ho ng-Tháo ngó th y có m y ch c chi n thuy n u x -r bên mésông ó mà thôi, ch i binh c a Ngô-Quy n óng g n trên tri n núi, b gi ng r ng

a theo mé sông c n khu t không th y dinh tr i c, t ng là gi c ch có m t oth y quân ó mà thôi, nên không có lòng lo s , c d y quân óng thuy n k t bè

ng có binh qua sông.

Hai bên c m c v i nhau cho n g n cu i tháng tám, mà c ng ch a th y bên nàong binh. n u tháng chín, Ho ng-Tháo c b thuy n bè r i, th a êm t i

tr i, m i tính c t binh xu ng thuy n mà qua sông. êm y B -Lãnh ng i m tchi c ti u thuy n mà i tu n, xem th y bên tr i c a Ho ng-Tháo quân s lao nhao,trong lòng phát nghi, bèn d y th y th chèo ra gi a dòng sông mà xem cho k , khith y gi c bày chi n thuy n ông n c l i ng ch binh xu ng thuy n. B -Lãnh l t

t tr v i i mà báo tin. Tr n-Lãm nh t di n sai ng i lên i tr i mà thông tincho Ngô Th -s hay, còn nh t di n s p t chi n thuy n s n sàng ng c ch.

Ngô-Quy n nghe báo li n d y L ng, Nguy n-Siêu, Cao- ng-Vân v i Ngô-nh t-Khánh d n binh vào r ng mai ph c d c theo mé sông, h th y gi c thì ch ng

ng cho lên b c, n u li u th c không n i thì ph i phi báo cho i tr i hayng phát binh ng ti p. Binh Nam-Hán v a m i ch ng thuy n i ra thì chi n

thuy n c a Tr n-Lãm u gi a dòng sông, áp vào mà ánh; hai bên h n chi n, tênn nh m a, tr ng h i nh s m. Binh Nam-Hán không quen th y chi n, chèo b in x n, không có hàng ng , b i v y b B -Lãnh t c 5 chi c thuy n, b t g n

300 quân còn bao nhiêu thì tr vô b không dám chi n u n a. B -Lãnh mu n th ath ng ánh luôn, ng c vì binh ít quá không dám xáp vô mé mà leo lên, nên n sáng

t binh tr v .

Tan gi c r i Ngô Th -s xu ng thuy n khen ng i Tr n-Lãm r i ng i thuy n i xema th n a. Ngô Th -s i dài xu ng phía d i, cách ch ng n m sáu d m, th y

sông khúc y n c không sâu, mà hai bên mé sông l i s m u t, cây cao r ng r m.Ngô Th -s d y chèo lên chèo xu ng ba b n hi p, nh m xem a c nh xong r i nói

hobieuchanh.com 62i Tr n-Lãm r ng: “N u tr i t vùa giúp cho ta, thì ta s phá binh Nam-Hán và b t

Thái-t Ho ng-Tháo t i ch n y”. Tr n-Lãm không hi u ý Ngô-Quy n nh k thnào, nên c i r i d y quân chèo tr v .

hobieuchanh.com 63

I TH M I B N

------á------

Dùng m u th n i phá Hán binh.Th y th y u nh ng ngôi Ngô chúa.

Ngô-Quy n v tr i cho òi B ch-H n mà nói r ng: “Hôm nay ta i d ngsông, th y khúc d i, cách ch th y quân ta óng ch ng n m sáu d m hai bên r ngcao cây l n coi s m u t l m, mà sông ch ó l i n i c n nên c n h t m t mé. Ta tínhlén óng c mà ng n sông r i d gi c n ó mà b t nó m i c. V y t ng quânch u phi n d y quân n cây v t nh n hai u mà làm c , r i ban êm h n c ròngthì lén mà óng. T ng quân ph i nh mà óng cho sâu, h n c l n y thì thuy nqua c, còn h n c ròng n a sông thì thuy n qua b c n. T ng quân ráng làmcho mau mau r i ta s thi k cho mà coi.”

ch-H v ng l nh d y quân n c em óng y nh l i c a Ngô-Quy n d n. Làmn m t tháng m i r i. Ngô-Quy n n xem l y làm c ý. Ngô-Quy n l i d y k tn 50 cái bè tre mà neo l i ó và ru ng hai bên cho tr ng hai ng ng cho quâni.

i b a n Ngô-Quy n d y B ch-H , Nguy n-Siêu và Lý-Khuê d n 5 ngàn binh png b xu ng c m r ng ngang ch óng c y r i dùng bè tre ch qua sông, lên

m r ng mé bên kia mà núp. Còn L ng v i Cao- ng-Vân thì d n 5 ngàn binhi núp dài theo mé bên n y. Ngô-Quy n l i d n B ch-H h th y chi n thuy n c a

gi c xu ng t i ch óng c ó, thì ph i d n binh i d ng b ri t lên mà c p tr i,và d n L ng, h th y binh gi c thua thì ph i l p t c dùng bè b binh qua sôngmà hi p l c v i B ch-H .

Các t ng lãnh m ng d n binh i mai ph c. Ngô-Quy n d n Ngô-nh t-Khánh gii tr i h nghe ch nào c u c u thì ph i phát binh ng ti p, r i m i xu ng thuy n

mà th ng ngh v i Tr n-Lãm n a. Tr i v a h ng sáng, n c l n y sông, Ngô-Quy n d y giàn chi n thuy n s p ngay hàng ng r i gay chèo dóng tr ng nh mngay dãy tr i c a Ho ng-Tháo mà xông qua. Quân Nam-Hán xem th y l t t s pchi n thuy n ng nghinh ch. Ho ng-Tháo tánh nóng n y, mu n ánh cho mau,mà ng t b sông ng n c n b binh qua không c, nên m y tháng nay án binh b t

ng thì l y làm b c b i l m. Nay th y gi c binh qua ánh mình thì trong lònghân-hoan, nên truy n l nh m y ngàn binh xu ng thuy n, r i b n thân c m binhmà ánh, Lý-kh c-Chánh gi tr i.

Chi n thuy n c a Ho ng-Tháo giàn ra r i áp ánh chi n thuy n c a Tr n-Lãm. Haibên h n chi n v i nhau, ch a t bên nào th ng bên nào b i, ch ng Ngô-Quy n th y

c ròng ã gi t b n r i, m i d y Tr n-Lãm trá b i mà ch y. Tr n-Lãm vâng l i rahi u l nh m y ch c chi n thuy n u rút ch y h t. Ho ng-Tháo th y th ng c ý nêngi c binh i theo. Tr m-Lãm ch y m t khúc tr l i c m t h i, làm nh v y ng

Ho ng-Thao xu ng t i ch c n. Ho ng-Thao không dè k c a Ngô-Quy n s pt, nên c c quân r t theo hoài. Xu ng g n t i ch óng c , Tr n-Lãm d y chèo

ri t và nh m m y cây v i mà qua, ng thuy n kh i ng c , mà h qua r i thì nhi qu ng h t. Ho ng-Tháo i t i, không dè có c , b i v y chi n thuy n i tr c b

hobieuchanh.com 64ng n m ngang sông, chi c i sau th y mu n tránh mà b gi t n c ch y m nh quá

ng ng không c nên d ng v i nhau r i chi c chìm chi c n i, quân s kinh hãi r txu ng sông ch t không bi t bao nhiêu mà k cho h t.

ã v y mà lúc y Ngô-Quy n v i Tr n-Lãm, B -Lãnh day thuy n tr l i ánh n a,làm cho binh Nam-Hán i lo n, ng i nào nh y xu ng sông thì ch t chìm, cònng i nào trên thuy n thì b trói. B -Lãnh hu i thanh long b u ki m nh y t imu n chém Ho ng-Tháo, Ho ng-Tháo li u th c không l i nên qu ng g m màhàng u. B -Lãnh b t c Thái-t Ho ng-Tháo r i giao cho Tr n-Lãm em n pcho Ngô Th -s , Ngô Th -s th y c toàn th ng, mà l i b t c chánh t ng

a gi c n a thì m ng r vô cùng, li n ng c m t lên tr i mà nói r ng: “Ta thànhcông ây là nh có tr i t giúp v n. y v y t n y ch c n c ta h t tai n n r i.”

Ngô Th -s d y trói Ho ng-Tháo c t ng i canh gi , r i sai quân lên b i d coiy o binh c a B ch-H và L ng th ng b i th nào, L ng núp trên

ng ngó th y Tr n-Lãm trá b i, Ho ng-Tháo r t theo, ch ng chi n thuy n i khu ti m i truy n l nh y bè xu ng sông r i binh qua ánh l y tr i Nam-Hán. Lý-

kh c-Chánh gi tr i ngó th y li n giàn binh ra mé sông r i dùng cung n mà b n.ng d y quân b n l i, hai bên ng b n nhau, thình lình B ch-H , Nguy n-

Siêu và Lý-Khuê d n binh i t i phía sau tr i r i xông vào phá tr i. Quân Nam-Hánxem th y không bi t binh âu mà n nên kinh tâm tán m, th t ng lo n hàng,qu ng h t g m ao cung tên, b tr i mà ch y. B ch-H , Nguy n-Siêu v i Lý-Khuêth a th ng xua binh i theo. L ng v i Cao- ng-Vân c ng d y quân leo lên

r i hi p v i ba t ng kia r t ánh, Lý-kh c-Chánh m t mình ch ng c khôngi, ph n thì binh Nam-Hán t n l c, t p ch y vào r ng, t p leo lên núi mà tr n, nênng phãi tìm ng mà thoát thân. B ch-H v i b n t ng-quân phân binh r t

theo chém gi t binh Nam-Hán k h n m t v n ng i.

n t i 5 t ng thâu binh tr v mé sông, v a n tr i c c a Ho ng-Tháo thì th yNgô Th -s v i Tr n-Lãm ã em chi n thuy n lên mà chi m tr i r i. B ch-H v ich -t ng d n vào ra m t Ngô Th -s và thu t chuy n phá binh Nam-Hán l i choNgô Th -s nghe. Ngô Th -s c m ng, li n d y Tr n-Lãm d n Ho ng-Tháo ra màchém r i m i t bày ti c r u khao ch t ng.

Lý-kh c-Chánh l m l t tàn binh c m y tr m ng i r i d t nhau tr n mà v Tàu.Lên t i Chi-L ng g p Hán chúa L u-Cung d n i binh m i qua, Lý-kh c-Chánhvào thú t i và thu t vi c i b i, thái-t Ho ng-Tháo b Ngô-Quy n b t gi t r i. L u-Cung nghe con m t thì ngã l n mà khóc. Ch t ng d y can gián h t s c, L u-Cung m i t nh l i, h i th m thì Lý-kh c-Chánh tâu r ng: khi kéo binh qua ch a t i

ch- ng-giang thì bên n y Ngô-Quy n ã h c thành i-La b t gi t Ki u-công-Ti n r i. Binh t i B ch- ng g p gi c ng n cãn qua sông không c nên ph i

óng t m mé bên n y ng mà óng thuy n k t bè, ch ng dè Ngô-Quy n h thànhi-La r i d n i binh lên ó l p m u mà phá, nên m i i b i n th . L u-Cung

nghe rõ u uôi, ch t l i than tr i r i truy n l nh quay binh tr v . Ki u-công-Hãnnghe nói cha b gi t thì au n trong lòng ch ng xi t k , th m t ng c y s c L u-Cung mà báo thù c, ch ng nghe L u-Cung nh t nh th i binh thì c kinh, nênrán can gián khuyên L u-Cung hãy t n binh mà r a h n cho Thái-t , Công-Hãn nói

hobieuchanh.com 65t s c mà L u-Cung không nghe, c d y quân tr v . Công-Hãn th t v ng m i lén binh tr n l i

ây nói qua Ngô-Quy n i phá Nam-Hán-binh, b t gi t Thái-t Ho ng-Tháo r i,i d n th y b ch i tr v thành i-La. Khi v t i c a, C nh-Th c v i Th -

Thi p giàn binh ra cung-h và nghinh-ti p. Ngô-Th -s dòm th y D ng-ki t-L ing sau l ng C nh-Th c thì ch ng h ng nên h i r ng: “Ta nghe D ng-t ng-

quân ã t tr n L c-châu r i, mà sao l i c v ây?” D ng-ki t-L i b c ra th ang: “S là tôi nghe binh Nam-Hán qua t i, tôi d n binh lên núi M u-Lâm mai

ph c, Tr n-Khánh l i L c-Châu mà kiên th . Vì tôi binh thi u th cô ng n ckhông n i, nên ph i d n binh tr v thành, ch ng dè v t i thì thành ã m t r i, nêntôi ph i tìm ng mà thoát thân. Tr n-Khánh không th y tôi tr v thành mà binhNam-Hán l i kéo t i ánh phá i, t ng là tôi ã b ch t r i nên trong th vi n binh

i nói nh v y. Tôi ch y kh i ra tìm ng l n v n ây, t ng là th ng quancòn vây thành, ch ng dè v t i i-La thì th ng quan ã l y thành r i và d n binh

i ng n gi c. M y tháng nay tôi ây mà ch th ng quan v ng tôi t t i”.

Ki t-L i nói d t l i li n quì xu ng. Ngô-Quy n d y mà nói r ng: “Vi c chi ntranh th ng b i là l th ng, ng i anh hùng ch nên th y th t b i mà th i chí.Hu ng chi t ng quân binh thi u th cô nên th t b i ch ng l gì, mà c ng nh có

ng quân b i tr c nên ta m i th ng sau c. V y khuyên t ng quân ch khá áing i”.

Ngô-Quy n nh p thành truy n l nh t bày diên-y n khao th ng quân s . Trong lúcti c r u vui v y, chén thù chén t c, k thu t chuy n phá thành, ng i k công r tgi c, Ph m-b ch-H ng d y mà nói l n lên r ng: “Anh em chúng ta vì ngh a vìtình, âu l ng u c t, xông tên t pháo, tr i n ng d m s ng trót g n m t n mtr i m i ng thành công. Nay chúng ta ã tr c loài gian ác trong, ã phá

c binh tàn b o ngoài, v y anh em chúng ta ph i s m li u vi c cai-tr trong n cng gìn gi cõi b , h trì dân gi . V Ngô Th -s là ng tài cao c l n, ã có

công ánh gi t Ki u-công-Ti n mà áp ngh a cho D ng tiên-công, mà l i còn có tríphá tan binh Nam-Hán mà c u n c c u dân n a. V y tôi t ng chúng ta nên tônngài lên ngôi qu c-v ng ngài b c tr dân, ra oai bình nh trong n c”.

Ch t ng nghe nói th y u hi p ý, ch ng có ai cãi l chi h t. Ngô-Quy n th y v yi nói r ng: “Ph m t ng-quân mu n cho ta ph m ngh a nên m i bày u nh

y. V ta m binh kh i ngh a m t là vì ta mu n tr n ni m tôi chúa, hai là ta mu nn ngh a ph thân, nên ta m i c binh báo thù, ch nào ph i ta quy t giành ngôi

giành n c v i Ki n-công-Ti n âu. Nay tuy nh c-ph ta ly tr n song còn l itr ng-t là D ng-tam-Ca.

u ch t ng quân khi n ta lên n i nghi p cho nh c-ph ta thì té ra ta t ngôia em ta, ó là m t u i b t ngh a, ta không n làm âu. V y khuyên ch t ng

quân ch nên tính t i vi c y n a, ta sai ng i vào Ái-châu r c em ta ra r i stôn lên mà k nghi p cho D ng tiên-công”.

-C nh-Th c v i D ng-ki t-L i ngó nhau mà g t u, còn ch t ng c th y coiu b t ph c. Ngô-Quy n khao binh ãi t ng luôn luôn m y ngày m i r i. Tr n-

hobieuchanh.com 66Lãm thình lình nhu m b nh nên t Ngô-Quy n và ch t ng r i xu ng thuy n d t

nh-b -Lãnh tr v B -hãi-Kh u mà d ng b nh. Ngô-Quy n nghe l i -C nh-Th c bèn vi t t h ch g i kh p qu n huy n mà ph y bá tánh. Các quan qu n huy nxa g n u ch l ng v i-La mà n p và vào y t-ki n x ng t ng tài c c a Ngô-Quy n.

Ngô Th -s s p t an bài, qua u tháng 11 m i d y Cao- ng-Vân lãnh binh vàotr n th Ái-châu mà th cho Nguy n-Khoan, và a th bi u Nguy n-Khoan ph i h

ng D ng-phu-Nh n, D ng-tam-Ca v i nh v công-t ra i-La. G n cu i tháng11 Nguy n-Khoan h t ng gia quy n Ngô-Quy n ra m i t i. Nh p thành r i D ng-phu-Nh n d t em và con i th ng lên dinh. Ngô Th -s b c ra chào m ng. D ng-phu-Nh n ng i xu ng t cúi l y ch ng mà nói r ng: “Th a t ng-công thi p ph nli u b n ng c i tùng núp bóng. T ng công oái t ng thân hèn ph n b c, nên vìthi p mà xông tên l t n, g i n ng g i s ng, ch ng n công lao, quy t tr oán r a

n th cho thi p. Nay t ng công ã tru di t loài b i ngh ch, n c a t ng công chem thi p ch ng bi t l y chi mà n áp cho v a. V y thi p xin kính d ng ít l y mà tlòng c m c ni m ân i có thu r i thi p s tái b i muôn m t.”

ng-tam-Ca cúi l y Ngô-Quy n, Ngô-Quy n l t t phu-nh n và Tam-Cang mà nói r ng: “Ph n làm con ph i l y hi u làm tr ng, ph n làm tôi ph i l y

trung làm u. Ph n tôi ây i v i nh c-ph v n là r mà l i là tôi n a, b i v y tôiph i vì ch hi u ch trung mà lo báo thù g m có n gì âu mà phu-nh n n ng lòng.Phu-nh n i ng xa m t mõi v y hãy d t hai con vào h u ng an ngh .”

Ngô Th -s d t v con vào h u dinh, ch ng g p v l y làm ph lo d , cha g n conch ng xi t vui m ng. Qua ngày sau Ngô Th -s i h i ch t ng, m i D ng-tam-Ca lên ng i d a bên mình r i d y quân bày ti c r u mà th t ãi. R u u ng batu n r i Ngô Th -s m i phân v i ch t ng r ng: “D ng tiên-công khi còn sanhti n là ng i i ân c c a dân xã. Tuy D ng tiên-công m t l c, nh ng mà ânngh a m n tình. D ng tiên-công có l i tr ng-t là D ng-tam-Ca, nay ta ã

c n ây. V y xin ch t ng hi p ý v i ta mà tôn Công-t Tam-Ca lên ngôi báong ng i lên c m quy n b nh chánh vô tr n t ng ph ng, thi ân tr m h .”

Ch t ng nhi u ng i nhìn nhau tr môi mím mi ng, coi b không ph c Tam-Ca,-c nh-Th c ng d y ngó B ch-H mà nói r ng:

“Quan Th -s l y l công chánh mà phân nh v y, anh em chúng ta ai mu n t uchi thì xin nói ngay ra gi a n y, còn nh h t th y u thu n tùng thì xin ch n ngàyxây àn làm l tôn v ng cho s m ng có ng i b nh cáng mà u ình qu c s ”.

Ph m-b ch-H áp r ng: “Quan Th -s cùng anh em chúng ta ây ai c ng bi ttruy n s Tàu. Tri u ình bên Tàu bây gi c ng còn noi theo ch c a tam Hoàng,ng cùng m y i H , Th ng, Châu. Mà theo m y i y thì vua truy n cho khi n c ng có, mà truy n cho con c ng có. Cái ch y thi t là hay, b i vì ông vua làng i ch p ch ng m ng v n tr n m t n c, n u vua hi n thì n c tr dân an, cònvua b t minh, thì n c nghiên nghèo, dân thán, b i v y cho nên vua truy n ngôithì ch ng lu n thân s , h ai hi n m i c k v , n u con vua mà hi n thì con n ingôi, còn nh con b t hi n thì t nhiên ph i ph con mà ch n ng i hi n c”.

hobieuchanh.com 67Ngô-Quy n c i mà nói r ng: “Vi c c a mình ây có ph i là vi c v ng- gì âumà t ng quân nh c truy n s bên Tàu dông dài d v y? Chúng ta c D ng-tam-Ca lên làm Ti t- t-s ng cai tr châu qu n ó mà thôi”.

Ph m-b ch-H áp r ng: “Th a th ng quan, sao th ng quan l i phân nh vây?Th ng quan ngh l i mà coi, s n xuyên c a chúng ta nh c m tú, nh n v t c achúng ta ch ng thi u chi anh tài, mà trót m t ngàn n m tr c chúng ta b ng i Tàuchi m t. Ngày nay tri u ình bên Tàu suy nh c, t ph ng n x ng hùng,th m chí L u-Cung nó c ng x ng là v ng- . C h i nh v y là c h i may cho xta; v y ta c ng nên nh n ó mà l p qu c v ng luôn th , sao th ng quan khôngtính l p qu c-v ng, mà l i còn tính l p ch c Ti t- t-s n a? S c a ai ? C a Nam-Hán hay là c a nhà T n?”

Ngô-Quy n chánh s c áp r ng: “T ng quân phân nh m lý l m. Ta c ng bi t lúcy chúng ta nên l p qu c-v ng, song ta xin ch v t ng-quân m t u, là n u có

p qu c-v ng thì l p em ta là D ng-tam-Ca ng tr c kh i ph lòng D ngtiên-công, sau kh i ti ng c i c a ng i h u t n”.

ch-H nói: “Th a th ng-quan, tôi ã nói vi c n c ch ng ph i vi c nhà. Mu ntôn m t v qu c-v ng thì ch n ng i tài c ch không nên n tình riêng. Th ng-quan tr loài b i ngh ch trong mà v an lê th , y là th ng quan có c, th ngquan l i còn d p quân tàn b o ngoài mà gìn gi non sông, y là th ng quan có tài.

y tôi thay m t ch t ng mà xin th ng quan lãnh ngôi qu c-v ng ng cho bátánh an lòng, và cho ngo i-bang nghe oai tùng ph c”.

n L ng, Nguyên-Siêu, Th -Thi p, Lý-Khuê, Nh t-Khánh, Nguy n-Khoannghe B ch-H nói li n ng lên khen ph i, Ngô-Quy n ng ng i b -ng , D ng-tam-Ca vùng ng d y mà phán r ng: “L i c a Ph m t ng-quân m i nói ó là l ivàng ng c, xin Ngô-huynh thâu nh n ch nên d d mà ch t ng bu n lòng. Thânem còn s ng ây là may, âu dám èo bòng quy n t c. Em là a b t tài, cha b h ikhông c u cha c, mà em l i mang ti ng b t hi u, cha ch t không bi t lo báo thù.Ngô-huynh ã có công báo thù cho cha, mà l i có tài ánh v binh Nam-Hán n a,

y thì còn ai x ng áng ng i ngôi qu c-v ng h n Ngô-huynh c. N u Ngô-huynh nghi k không ch u t c v x ng v ng, thì xin Ngô-huynh ch n ng i khácmà tôn, ch em không dám lãnh, em nguy n theo h u h ng i y mà thôi.

n B ch-H , L ng th y Tam-Ca t ch c thì vui m ng nên n n n khuyên l nri t, túng th Ngô-Quy n ph i xuôi thu n. Ch t ng li n th ng ngh ng ch nngày tôn v ng. Ngô-Quy n nói r ng: “Thành i-La tuy r ng l n nh ng mà khôngph i ch óng ô, nên tính ch n thành C -Loa 11 mà làm kinh-s .” Ch t ng v ng

i, li n lo c t cung n t i thành C -Loa.

Qua n m k h i (n m 939) mùa xuân, -c nh-Th c ch n ngày lành r i tr n thi t ltôn v ng r t tr ng. Ngô-Quy n t c v , x ng là Ngô-v ng, l p D ng-phu-Nh nlàm v ng-h u, l p tr ng-t làm thái t và phong D ng-tam-Ca làm An-trí-Công,còn ch t ng m i ng i u c phong t c công h t th y.

11 Thành C -Loa thu c huy n ông-Anh, t nh Phúc-Yên

hobieuchanh.com 68Ch t ng bái m ng, Ngô-v ng nh k b o th nên h ch sai:

Tr n-Lãm tr n th B -h i-kh u.12

Ph m-b ch-H tr n th ng-châu13

ng tr n th T -giang14.Nguy n-Siêu tr n th Tây-phù-li t15.Lý-Khuê tr n th Siêu-Lo i16.Nguy n-th -Thi p tr n th Tiên-du17.Ngô-nh t-Khánh tr n th ng-Lâm18.Nguy n-Khoan tr n th Tam- ái19.Cao- ng-Vân tr n th Ái-châu20.

Còn -c nh-Th c v i D ng-ki t-L i thì t i tri u mà tá ch ng binh quy n, dbàn qu c-v .

Ch t ng lãnh ch s a so n kh i hành phó nh m. Ph m-B ch-H tr c khi vng-Châu thì vào y t ki n Ngô-v ng và tâu r ng: “Muôn tâu B -h , ngày nay b n

bi n thanh bình lê-dân yên- n, y c ng là nh B -h tài cao c l n nên m i cy. Tuy v y mà k h th n ngh r ng: sáng nghi p non sông th thành b t d . V y

tr c khi lên ng k h th n ng a chúc b -h s ng lâu muôn tu i, b n v ng ngôitr i, ng cho võ tr chói ng i, quan dân c ng th nh. K h th n l i xin B -h vài

u: m t là không nên giao binh quy n cho D ng-ki t-L i, hai là không nên tr ngng An-trí-Công, n u hai u y B -h cho thì h th n i m i yên b ng.”

Ngô-v ng nghe B ch-H tâu nh v y, thì không c vui lòng nên phán r ng:“Khanh không a An-trí-Công nên theo châm chích hoài! An-trí-Công là em tr m,khanh không nên tâu l u nh v y n a.”

Ph m-b ch-H b qu lui ra, r i d n binh v ng-châu, trong lòng không c vui.

Ngô-v ng sai ch t ng m i ng i tr n m t ch ng gìn gi biên-c ng mà tính mang dân xã, nên t ngày t c v thì chuyên lo t quan ch c, ch tri u-nghi,

nh ph c-s c, ph thông vi c h c hành, ch nh n vi c cai tr . Lê th nh minhquân thánh chúa nên nhà nhà u an c l c nghi p, c m c hóa nh n, con th o chalành, anh em cung k nh, thi t là i thái bình thanh tr .

Có thi t ng Ngô-v ng nh v y:

c anh hùng ch ng thi u chi,Ngô-v ng tài c ít ai bì.Ngôi cao quy n c lòng l l ng,Oán chúa thù cha trí t c ghi.

12 B -h i-kh u thu c t nh Thái-Bình.13 ng-Châu thu c t nh H ng-Yên.14 T -Giang thu c huy n V n-Giang, t nh B c-Ninh.15 Tây-phù-li t thu c huy n Thanh-Trì, t nh Hà- ông.16 Siêu-Lo i thu c ph Thuãn-Thành, t nh B c-Ninh.17 Tiên-Du thu c t nh B c-Ninh.18 ng-Lâm thu c huy n Phúc-Th , t nh S n-Tây.19 Tam- ái thu c ph V nh-T ng, t nh V nh-Yên.20 Ái-Châu thu c t nh Thanh-Hóa.

hobieuchanh.com 69i l y châu mày, bu n ph n .

Thành xiêu sông c n, gi n nam nhi.t n m s p t yên b cõi,

Nh tr n B ch- ng chúng h t khi.

hobieuchanh.com 70

I TH M I L M

------á------

c l ng Tam-Ca giành nghi p cháu,Thác cô Ngô chúa th lòng em.

a nay t trên v ng xu ng t i d i th dân, d u b c nào c ng v y, h lúclâm nguy tao bi n thì ít th y m y ng i nâng giúp giùm, còn n th i h u th

c th i, thì ch ng thi u chi k m n yêu xu ph . Ng i quân t v n bi t nh n tìnht-l o, th thái a-dua, nên trong c n nguy bi n thì kiên tâm trì chí, d u không ai giúp c ng ch ng chút than phi n, còn trong lúc h ng sung thì cân thi n o tà, s nghe

m sàm ngôn mà sa b c ng suy b i.

Ngô-Quy n khi nghe tin nh c-ph b ng i thích t thì l y làm b i r i, b i vì nghmình th cô binh thi u bi t có s c r a h n báo oán hay không. May nh ch tr n

m m n tình x a ngh a c D ng-diên-Ngh , k giúp s c, ng i giúp binh, màthi t c ng nh Ngô-Quy n trì chí kiên tâm, trót m t n m tr ng, êm lo m u ngàytính k , nên m i di t c k thù r i d ng lên nghiêp c .

Nh ng ti c vì Ngô-v ng ã thông thao l c, ã bi t kiên nh n, mà l i không hayn thi n vi n tà b i v y cho nên thân tình kh ng khích c a nh ng ng i có công

giúp ngày x a l n l n l t phai, r i c nghi p v ng bá, l y làm c c kh m i d ngnên c, l n l n suy b i.

Tr c khi Ph m-b ch-H lãnh binh v tr n ng-châu, ng i vào bái bi t Ngô-ng có tâu m t câu r ng: “Sáng nghi p nan, th thành b t d .” Câu y xét ra thi t

là thâm thúy, vì c nào Ngô-v ng là m t ng anh tài có dõng, có l c trong lúcnguy bi n, bi t ch c làm cho ng i qui ph c mà n ch ng bình nh r i sao l iquên m u b o c ? y là t i ý tr i khi n xuôi, hay là ý ng i v ng tính? X a nay

nói t i tr i, ng i nói t i mình, ai nói nghe c ng có lý ph i, mà vì có lý ph i nênkhông bi t ch c t i ai.

y chúng ta ng thèm bàn lu n n a mà u ng công, c ngh r ng nh ng c tr -lo nng-vong là l t nhiên, h h t tr r i lo n, h t lo n r i t i tr , cái máy tu n hu n

ch y hoài, không ai có tài nào mà ng ng l i c.

Ai xem m y h i tr c th y Ngô-Quy n có tài d p lo n trong, phá gi c ngoài, l ynh n mà ãi lê-dân, l y ngh a mà ph c t ng s , nên m i c lên ngôi qu c-v ng,thì c ng t ng t y th nh tr thái bình. Nào dè Ngô-v ng t c-v sai ch t ng itr n r i, th y An-trí-Công là D ng-tam-Ca, nh nhoi ch u l y h ng ngày th ng

ng t ng tài c, th ng làm d ng trung thành, nên em lòng yêu chu ng, r i An-trí-Công tâu u chi Ngô-V ng c ng u phê cho h t th y.

An-trí-Công th a th m i xin v i vua ph i h ch truy tróc dòng dõi h Ki u màchém h t ng kh i h u ho n. Vua nghe l i bèn truy n cho các tr n ph i tìm b t cho

c Ki u-công-Hãn v i Ki u-Thu n mà gi i v kinh, làm cho hai t ng y s màoán, song cô-th không ph ng v y vùng, nên phãi rút vào núi r ng mi n th ngdu mà mai danh n tích.

hobieuchanh.com 71An-trí-Công lòng h n riêng Ph m-b ch-H , vì nh B ch-H tr c ã không mu nmình làm vua, r i sau l i còn mu n vua nghi k mình n a, nên khi c Ngô-v ngyêu, m i dùng l i vô ti ng ra mà làm cho vua h ch gi m binh ng-châu, khôngcho quá s n m tr m.

An-trí-Công l i còn mu n cho có vi ki n, nên giao h o v i -c nh-Th c vàng-ki t-L i là hai v i th n l i tri u, ch ng bi t ch c Ki t-L i có lòng yêu

mình r i, m i tâu v i vua mà xin giao h t binh quy n cho Ki t-L i qu n- c. Vuangh vì D ng-ki t-L i tuy không trí l c song võ ngh cao c ng, nên c ng nh m

i xin không ng n tr chi h t.

Hai u Ph m-b ch-H xin v i Ngô-v ng ng làm, mà nay Ngô-v ng ã làmt c hai. 1- là tr ng d ng Tam-Ca, 2- là giao binh quy n cho Ki t-l i. V y r i

ây s bi t B ch-H v i Ngô-v ng ai th p trí ai xa lo.

Ngô-v ng lên ngôi c vài n m r i nh m hai h i thi, m t h i thi võ, m t h i thin, mà tuy n ch n dõng s , v n tài, nâng thành trì, tr an dân xã. Bu i y

trong n c v n h c còn th p th i nên khoa thi v n thì ch n c có hai ng i thôi,t là Giang-hoài-Nh n, g c Hoan-châu tu i v a b n m i, hai là Tôn-nh t-L ,

c B -h i, tu i ã g n 60. Vua phong cho hai ng i làm ch c Ng -s , l i tri umà giúp vi c chánh.

Còn khoa thi võ thì ch n c 4 dõng s là: S m-Bích, Lâm-H , Tri u-Hùng và Hà-nh-D c. Tuy sánh võ ngh thì S m-Bích cao h n h t, song Ngô-v ng c ng phong

cho b n ng i ng lãnh ch c T ng-binh.

Hai Hoàng-T là X ng-C p v i X ng-V n khôn l n l n l n, mà càng khôn l nanh em càng yêu nhau, ng thì ng chung m t gi ng, mà ch i c ng ch i chung m tch , không h r i nhau m t b c. Vua mu n d y hai Hoàng-T thông ngh v nnghi p võ, nên truy n l nh cho T ng-binh S m-Bích v i Ng -s Giang-hoài-Nh ntheo d y d hai Hoàng-T k chuyên t p s kinh, ng i chuyên luy n cung ki m.

ng-C p tánh tình nhu-nh c, a h c v n ch không a t p võ, còn X ng-V nthì chí hùng hào, nên ít a c sách làm thi, ch ham c m c ng c i ng a. Vua nghechí hai tr khác nhau thì ngh th m r ng X ng-C p là Thái-T , ngày sau n i nghi pgi gi ng, nên tu v n ph võ là ph i o; còn X ng-V n là th -t , ngày sau p l y

i thành, nên tu võ ph v n c ng là hi p lý, b i v y vua thong th cho haiHoàng-T m i ng i tùy thích mà h c t p.

Ngô-v ng tr vì c 5 n m, tuy là qu c-chánh tr ng d ng Tam-Ca, binh quy nphú thác cho Ki t-L i m c d u, nh ng mà lân bang còn khi p oai, ch tr n còn c mngh a; b i v y ngoài biên m i thanh bình, trong nh n dân khâm ph c. Qua n m giápthìn (n m 994), nh m ti t xuân, tr i trong gió mát, vua ng giá ngoài thành s n b n.

n chi u ph n giá nh p cung thì vua nhu m b nh, ng -y u tr h t s c, song b nhã không gi m mà l i ngày càng n ng thêm. Vua ng a b nh ch a y m t tháng mà

long nhan i-t y khí l c suy gi m, không ra tri u c. Vi c qu c-chánh giao chong-tam-Ca u ình. Tam-Ca tr m l nh m i c m nh t bá quan v n võ không

cho ai c vào cung mà y t ki n m t mình anh ta thân c n v i vua mà thôi. H

hobieuchanh.com 72bá quan có t u tr c chánh n mà v n an, thì Tam-Ca c nói b nh vua ã thuyêngi m nhi u r i, song vua còn m t nên ch a lâm tri u cho bá quan bái y t c.

n mùa h b nh vua càng n ng h n n a. B a n vua m t quá li u trong mìnhkhông th s ng lâu n a c, nên th y V ng-h u vào n long sàng vua bèn h i

ng: “Hai Hoàng-t i âu sao h m nay không th y vào vi ng tr m?” V ng-h uáp r ng: “B a nào hai Hoàng-t c ng xin vào, nh ng vì An-trí-Công nói r ng cónh c a B -h c m không cho vào, nên chúng nó không dám trái l nh”.

Vua day m t qua ch khác mà th dài, V ng-h u bi t ý vua bèn lui ra cho òi 2Hoàng-t r i d t vào th m vua. Hai hoàng-t th y cha suy nh c m t m mình g ykhông ph i l m li t oai nghi nh Ái-châu thành xu t binh, hay là nh khi làm l ttr i mà lên ngôi c u ng v y, thì ng lòng không d n c, nên ng ngó cha màkhóc. Có l vua th y m t v con vua c ng ng lòng, nên vua n m l ng thinhkhông th t chi h t, song n u xem k thì th y h t l y r ng r ng theo khóe con m t.Cách m t h i lâu vua m i phán r ng: “ Ta bi t trong mình ta y u l m, s qua khôngkh i ngày nay. V y n u ch ng may mà ta có th ng-hà i r i thì X ng-C p là Thái-

n i ngôi, con ph i l y c mà tr dân, l y ngh a mà ãi t ng. Còn X ng-V n,ph n con là em, d u con không ng ngôi báu, con ch ng nên sanh lòng ganh ghét,ph i l y câu thu n th o mà phò tr anh con; hai anh em ph i n ng nhau th ngyêu nhau ng gi gìn võ tr , b i p c , cho kh i u ng công cha sáng-l p”.

Vua nói t i l i ó thì có s c m t nên ng ng l i mà ngh . V ng-h u v i hai Hoàng-tquì tr c long-sàng cúi u mà khóc. Vua ngh m t h i r i nói ti p r ng: “Còn

ng-h u thì ph i h t lòng lo d y con, ng chúng nó ganh-ghét nhau, b i vì hanh em mà ganh-ghét nhau, thì h nhà mà c ng ng chúng làm u vô o, b ivì h làm vua vô o thì m t n c.

u con bi t nghe l i cha, n u v bi t k chí ch ng, thì ta m i vui lòng n i chínsu i”. V ng-h u nghe vua di-ngôn nh v y thì t ru t nát gan, d n lòng không

c, nên n m tay vua mà khóc òa, còn hai Hoàng-t thì th ng cha, nên không ktri u nghi, xúm l i ôm vua mà than khóc.

Ngô-v ng n m t nh táo nh th ng, th y v con ng khóc thì ng lòng, nênkhuyên m con d t nhau v cung, cho vua an ngh . V ng-h u d t hai Hoàng-tra r i, vua bèn d y ho n quan là Tri u-Bình i òi -C nh-Th c nh p cung ngcho vua d y vi c. Tri u-Bình vâng l nh ra i, v a t i c a b ng g p D ng-tam-Ca

ng ng ch c t i ó. Tam-Ca h i Tri u-Bình xu t cung có vi c chi. Tri u-Bình tthi t r ng vua d y i òi C nh-Th c. Tam-Ca c n l i nói r ng: “ C nh-Th c i T -Giang ch n b n ch a v , v y ng i hãy vào tâu v i B -h ng cho ta y t ki n.”

Tri u-Bình nghe l i tr vào cung tâu v i vua, Ngô-v ng n m l ng th nh m t h i lâui m i d y cho Tam-Ca vào. Tam-Ca b c vào quì t a long sàng mà khóc. Vua d yng d y r i phán r ng: “Tr m lâm b nh n ng, s không còn s ng n a c. Bình

sanh ph n s c a tr m vuông tròn, công danh c a tr m r c r , b i v y ngày nay d utr m có th ng hà i n a, tr m không h v i n c non, nên tr m r t vui lòng mành m m t. Tuy v y mà tr m còn lo m t vi c, là tr m lao tâm m t trí l m m i d ng

c c nghi p s nh v y; mà hai hoàng t thì c b c tài s , nên tr m s không

hobieuchanh.com 73 s c mà gìn gi giang san cho c muôn n m b n v ng. V V ng-h u tu i

cao s c tr ng, v y tr m mu n….”

Vua nói t i ó r i l i ng ng mà ngó Tam-Ca. Còn Tam-Ca nghe vua nói t i ó thìkhông khóc n a, ng lóng tai mà nghe. Vua m i nói ti p r ng: “ Tr m mu n cho

ng- n i ngôi cho tr m mà b o th biên-c ng, tr an thiên h , không bi t ýng- li u l nào?” Tam-Ca v a m i khóc ó, ch ng nghe vua phán nh v y thì

c m t t i c i mà tâu r ng: “Sách có ch : ph truy n t k , ví d u ch ng may B - có xa b ng án giá thì hoàng thái-t n i ngôi; y là l t nhiên. Tuy k h th n b t

tài, không dám bì v i Châu-Công-Y-Do n, song k h th n c ng ph i t n tâm ki tc mà khuôn phò Thái-t , d u tan x ng nát th t k h th n c ng ch ng dám phi n

hà. Nh ng n u B -h quy t nh ng ngôi tr i l i cho h th n, thì k h th n c ngph i h t lòng mà gìn gi giang-san, i cho hoàng Thái-t l n khôn r i k h i th n

nh ng ngôi l i.”

Ngô-v ng ngó ngay Tam-Ca r i day m t vào phía trong, n m thi p không nói chia h t. Cách m t h i lâu vua day ra th y Tam-Ca còn ng ó, vua l y tay mà

khoát t ý mu n bi u Tam-Ca ra ngoài. Tam-Ca v a m i lui ra thì vua sai Tri u-Bìnhi òi V ng-h u vào cho vua d y vi c. V ng-h u nghe có l nh vua òi l t t

nh p cung, v a t i c a thì Tam-Ca c n l i mà nói r ng: “B -h b nh n ng l m, sm mu n n i ngày nay b -h th ng hà, b -h m i òi tôi vào mà di ngôn r ng hai

cháu kh d i không th truy n ngôi c, nên b -h d y tôi ph i n i ngôi cho b -h .Hi n-t vào nghe coi b -h phán l nào r i nói l i cho tôi bi t…”

ng-h u còn nh l i vua d n con khuyên v khi nãy, b i v y nghe Tam-Ca nóivua di-ngôn truy n ngôi cho Tam-Ca thì ch ng h ng, không bi t sao mà áp c.

V ng-h u là ng i àn bà tánh t nh táo, trí l làng, d u g p vi c hi m nguyng ch ng h ch n r n, nên v a m i ch ng h ng thì t nh l i li n, r i nói v i Tam-

Ca r ng: “N u nh thi t b -h có nh ng ngôi cho em, thì em c ng ph i t i, chsao em l i m ng? V y ch em quên cái n c a b -h báo thù cho cha r i sao?”

- M y l i ch nói em ã hi u r i, bây gi em m i bi t b ng ch th ng con h n em.- Em ng nói l u, h em nói nhi u thì qu y càng nhi u, i ph i noi ng

ngh a nh n, ch lu n chi tình th ng ghét.

ng-h u nói m y l i r i b i th ng vào cung, l i ng d a long-sàng.

ng-h u ch a k p h i vua coi thi t có truy n ngôi l i cho Tam-Ca hay không, thìvua phán r ng: “Hai con còn kh d i, tr m mu n nh ng ngôi cho Tam-Ca, ý h ungh l nào?” V ng-h u và khóc và tâu r ng: “Muôn tâu b -h , l i b -h phán, ti n

âu dám cãi, nh ng mà ti n t ngh r ng Tam-Ca là a b t-hi u, cha ch t khôngdám báo c u l i là a b t tài, b -h báo c u nó không có công giúp , b -h vìti n-t mà cho nó h ng l c tri u ình, ti n t t ng c ng ã thái quá r i có lý nào

i truy n ngôi cho nó n a. Thái-t nay ã c 18 tu i r i mà ví d u Thái-t còn d ikh i n a, thì vi c tri u chánh c ng còn có bá quan phò tá, xin b -h ng tính nh

y mà chinh lòng bá quan và trái ý ch tr n.”

Ngô-v ng g t u r i phán r ng: “V n bi t n u tr m truy n ngôi cho An-trí-Côngthì ch ng nh ng ch tr n b t bình, mà s lân bang xâm l n n a, nh ng vì khi nãy

hobieuchanh.com 74tr m mu n th lòng An-trí-Công, nên phán nh v y coi An-trí-Công li u l nào.Ch ng dè An-trí-Công m ng r , coi ý mu n lãnh ngôi n y l m, b i v y tr m sth ng hà r i thì tri u ình ch ng kh i l n-x n.”

ng-h u tâu r ng: “Xin b -h an tâm mà ti p d ng mình vàng, vi c y ti n tu ình, không sao âu mà s .” Vua g t u r i d y V ng-h u lui ra, V ng-h u

ra t i c a g p Tam-Ca còn ng ó bèn bi u Tam-Ca i theo v cung ng chong-h u t m t s . Tam-Ca m ng r l t t i theo, t ng là vua c ng t vi c

truy n ngôi y cho V ng-h u bi t n a, ch ng dè v t i cung V ng-h u m i Tam-Ca ng i r i nói r ng:

- Ch h i b -h thì b -h nói r ng không có di-ngôn truy n ngôi cho em, v y emkhông nên nói qu y nh v y n a mà náo ng qu n th n.

- Ch không mu n cho em làm vua nên ch nói nh v y, ch h i nãy b -h di ngôncó ho n quan là Tri u-Bình nghe, n u ch không tin thì h i l i th coi.

- B -h mu n th lòng em nên nói ch i coi em ch u hay không, ch không ph iquy t nh âu.

- a! Thiên-t nh t ngôn, làm vua mà nói ch i sao c.- Mà d u B -h có nói thi t i n a, ch c ng không ch u em làm vua.- Ch nói sao v y? Ngôi qu c-v ng n y là ngôi c a cha. Khi cha th ng hà, B -h có

công báo c u nên em nh ng l i ngôi cho B -h làm vua. Nay n u B -h th ng hàthì em òi ngôi y l i, vì c nào ch không ch u?

- Ch không kh ng cho em làm vua.- H ! Em làm vua thì ch cao sang, t tông vinh hi n, sao ch l i không ch u?- Không l ch nói cho h t l i v i em c, ch thi t n u em lên ngôi c u ng thì ã

trái nh n tâm, mà l i ph m i ngh a l m.- Thôi, ch ch nói nhi u l i, em hi u r i. Ch mu n giành ngôi cho con ch làm vua

ng ch lãnh ch c Thái-h u, ch n u em làm vua thì ch lãnh ch c Hoàng-tnh c ch , ch không ph i là ch vì ngh a nh n nào h t.

Tam-Ca nói d t l i li n bái V ng-h u mà lui ra. V ng-h u bi t c ý em toanlàm vi c b t trung b t ngh a thì t c gi n, song không bi t nói sao c, nên ng ich ng tay trên trán mà khóc. n lúc ch ng v ng t i, V ng-h u lén sai th n i òihai Hoàng t . Hai Hoàng-t b c vào th y m d t, không hi u b nh vua lành dth nào, mu n h i mà s nghe tin b t t ng nên không dám h i, c ng khoanh tay

i l y mà ãi l nh. V ng-h u th y con li n lau n c m t r i h i r ng: “Hai con cóbi t trong hàng bá quan ai trung ai n nh hay không?” X ng-C p tâu r ng: “Hai con

c lo h c t p, không rõ c vi c trào chánh. N u m mu n bi t, xin h i quanNg -s Giang-hoài-Nh n thì rõ.”

ng-h u bèn d y X ng-V n i òi Giang-hoài-Nh n.

Khi Hoài-Nh n vào r i thì V ng-h u ki m l i khôn khéo mà th b ng, ch ng bi tlà ng i ch n chánh, m i em vi c em mình là Tam-Ca mu n soán ngôi mà t thi tcho Hoài-Nh n v i hai Hoàng-t nghe và h i Hoài-Nh n coi li u k nào mà s m tr

a n nh. Hoài-Nh n nghe nói bi n s c. X ng-V n thì gi n m t, còn X ng-C pthì ng ngó m ch ng h ng. Hoài-Nh n ng suy ngh m t h i r i tâu r ng:“Muôn tâu l nh V ng-h u, h th n xem bá quan v n võ t i tri u bây gi ph n nhi u

hobieuchanh.com 75là phe ng c a An-trí-Công, n n i i th n nh -C nh-Th c, D ng-ki t-L ich p ch ng binh quy n, b i v y n u An-trí-Công sanh tâm ph n ngh ch thì d utrong hàng bá quan có ông nào trung thành c ng không dám ch ng ch i. H -th nngh bây gi ch ng có k chi hay cho b ng k n y; m t là l nh V ng-h u cho òi

ng-ki t-L i vào cung, r i ki m l i ph húy, khuyên ng có xu-ph An-trí-Công; n u Ki t-L i mà không giúp thì An-trí-Công không dám r t r t; hai là l nh

ng-h u sai ng i lén a hai Hoàng-t ra ng-Châu và m t chi u d y Ph m-ch-H hi p-ch tr n em binh v tri u mà b t An-trí-Công; dùng hai k y thì có

c m i v ng c.”

ng-h u áp l i r ng: “Khanh bày hai k thi t là hay nh ng D ng-ki t-L i làchú h c a ta, t c c ng là chú h c a An-trí-Công, n u ng i ã xu-ph theo An-trí-Công r i thì ta có nói s c ng vô ích. Còn Ph m-b ch-H tuy là ng trung th nngh a s , có l ta c y c, ng c vì l nh B -h tr ng b nh không l ta cho haiHoàng-t i; ã v y mà ta bi t An-trí-Công mu n ph n, ch nó c ng ch a ph n nênkhông l ch tr n xu t binh cho c.” V ng-h u v i Hoài-Nh n ng bàn tính,

ng âu ho n-quan Tri u-Bình vào cung mà báo cho V ng-h u hay r ng Ngô-ng ã th ng-hà r i. Hai Hoàng-t nghe nói li n ôm nhau mà khóc. V ng-h u

ch t ng trong lòng, song g ng g ng mà h i Tri u-Bình r ng: “B -h th ng-hà r i,y bá quan có ai hay r i ch a?”

Tri u-Bình áp r ng ch a ai hay bi t. V ng-h u li n d n Tri u-Bình kín mi ngng cho ai hay, r i d t hai Hoàng-t v i Giang-hoài-Nh n vào long-sàng mà l y

vua. Làm l xong r i V ng-h u d n Tri u-Bình c m ng t ng cho ai vào cung, vày Hoài-Nh n d t hai Hoàng-t v dinh mà b o h . V ng-h u tr vào ng i d a

long sàng mà khóc, ch ng còn n m ó, con d i còn ây, em l i tính soán ngôi, m tàng là con, m t àng là em, l y làm khó li u.

hobieuchanh.com 76

I TH M I SÁU

------á------

Ngô-chúa th ng hà, Tam-Ca soán nghi p,-hoàng t n n, V ng h u xu t gia.

ng-tam-Ca t ngày c Ngô-v ng th ng yêu tr ng d ng thì chuyên quy n,mà trong lòng l i mu n t ngôi c a cháu n a, song b y nay không có d p nên cái ýqu y c a anh ta không l ra ngoài cho ai th y. Ch ng th y Ngô-v ng b nh n ng thìanh ta tri u tam m t ng vào lo, tính coi ph i d ng k chi cho bá quan qui thu n.

ham mu n ng tràn tr trong b ng, b ng âu Ngô-v ng l i t ý mu n truy nngôi; ng i có l ng tâm ai nghe nh v y ái ng i h th m, duy Tam-Ca không có

ng tâm, nên không ni m ngh a, không xét mình, v a nghe nói thì c ý phnguy n, t ng tài mình nh ông Châu-Công, c mình nh ông Y-Doãn. y c ng là

i Ngô-v ng không bi t coi ng i, bình sanh lanh l i dùng l i khôn khéo mà quiph c nh n tâm, khi g n th ng hà mu n h c òi L u-B thát cô cho Kh ng-Minh,ch ng dè Kh ng-Minh không ph i là Tam-Ca, mà Ngô-v ng c ng không bi t ng i

ng L u-B .

Tam-Ca nghe vua tính nh ng ngôi ng m ng r , b ng âu g p ch , t ng là chy c ng m ng giùm cho mình nào dè ch ã không thu n tùng mà l i còn r y la d c

n. Tam-Ca cãi l y v i V ng-h u r i gi n b ra v , mà ra kh i cung r i không ch u dinh mình, l i th ng qua dinh -c nh-Th c.

Lúc y tr i ã t i r i, C nh-Th c ng ng i t i trung ng xem sách b ng nghequân vào báo có An-trí-Công n vi ng. C nh-Th c không bi t có vi c chi mà An-trí-Công n dinh ban êm, l t t d p sách ch y ra nghinh ti p. C nh-Th c v a th yAn-trí-Công li n h i r ng: “Th a ngài, ch ng hay b -h b a nay b nh ã h t r ich a?” Tam-Ca l c u th ra r i nói nh r ng: “Không xong ngài ôi! Tôi có m t s ,

y hãy vào dinh r i tôi t cho ngài nghe”.

nh-Th c th y b Tam-Ca bu n b c thì trong b ng ã lo th m, ch ng nghe Tam-Canói nh v y còn s nhi u n a, nên l t t d t vào dinh phân tân ch t a. Tam-Ca

y i quân h u r i nói v i C nh-Th c r ng: “B nh B -h n ng l m, tôi s trongt vài ngày ây thì B -h th ng hà ch ch ng lâu. B -h m i òi tôi vào cung mà

lu n bàn vi c n c. B -h phán r ng hai Hoàng-t kh d i, s lo vi c n c khôngkham, r i Bê-h d y tôi h B -h th ng hà thì tôi ph i n i ngôi mà an dân tr n c.Tôi ngh ph n tôi tài s c b c nên tôi ch i t h t s c mà B -h c ng không nghe,nh t nh tôi ph i n i ngôi mà thôi ch không cho tôn Thái-t X ng-C p, túng thtôi ph i ch u. V ngài là b n ng th i thâm giao c a tiên-nh n tôi, tôi kính ngài là

c thúc bá, v y nên tôi qua ây mà t s y cho ngài nghe coi ngài li u l nào”.

y tháng nay C nh-Th c th ng nghe nói b nh c a vua m t ngày m t gi m l n,thình lình nghe vua b nh n ng thì kinh hãi, r i nghe vua nh truy n ngôi cho Tam-Ca n a thì ng ng n nên ng i ngó s ng Tam-Ca không nói sao c. Tam-Ca bènnói ti p r ng:

- Th a ngài, B -h ã di ngôn nh v y, mình là o làm tôi, mình âu dám cãi.

hobieuchanh.com 77- N u có B -h di-ngôn thì cãi sao c. Ng c vì thu nay ph truy n t k , nên s

ngài lên ngôi báu hàng bá quan n u nhi u ng i không thu n tùng thì ch ng kh ii lo n.

- Ngôi qu c v ng n y là ngôi c a tiên-nh n tôi, vì anh tôi có công báo thù nênngày tr c tôi nh ng cho anh tôi. Nay anh tôi th ng hà thì tôi k v , có l nào màbá quan không thu n tùng. Tôi xin ngài ngh tình tiên-nh n tôi mà giúp chotôi, h ngài thu n tôi thì không ai dám ngh ch.

- Tuy v y mà binh quy n bây gi trong tay D ng-ki t-L i; n u ngài mu n kh ii lo n thì ngài ph i an i Ki t-L i theo giúp ngài, ch n u Ki t-L i không thu n

tùng thì s h i t l n l m.- S y xin ngài ch lo, Ki t-L i là chú ng-tông c a tôi, không l nào không giúp

tôi mà s .- Nh ngài lên ngôi báu trong tri u ã thu n tùng r i, song tôi s ngài ng i c ng

không yên; b i vì ch tr n anh hùng th y u là b h c a h Ngô, n u haiHoàng-t còn ó mà ngài lên ngôi c u ng , thì ch ng kh i h nói ngài soán ngôi,ch h không k l i di-chúc c a B -h . Tho ng nh h em binh v tri u mà công-kích thì ngài li u th nào.

- Vi c ó sau r i s tính. Nói cùng mà nghe, ví nh ch tr n không tuân di-ngôna vua, h em binh v ây mà làm ph n, thì ngài v i Ki t-L i l i không s c

mà c v i h sao? Xin ngài giúp tôi cho t n tâm, n ngài d u ngàn n m tôi c ngcòn ghi t c.

Ch ng hi u C nh-Th c vì tình riêng v i D ng-diên-Ngh thu tr c nên mu n chong-tam-Ca lên ngôi qu c-v ng, hay là vì tính làm n ng h ng l c tr ng

quy n cao, mà nghe m y l i c a Tam-Ca nh v y không thèm xét coi thi t vua có di-ngôn hay không, l i h a giúp Tam-Ca không k chi n hoàng Thái-t .

Tam-Ca c l i h a c a C nh-Th c r i li n sang qua dinh D ng-ki t-L i mà an ikhuyên giúp n a. Ki t-L i ngày tr c th t L c-Châu ch y v i-La th y Ngô-

ng l y làm h th n, nh có Tam-Ca tâu giùm nên Ngô-v ng m i tr ng d ng,i v y h ng có lòng c m ngh a Tam-Ca. ã v y mà Tam-Ca là cháu ng tông, nêna nghe nói Ngô-v ng truy n ngôi cho Tam-Ca thì s c m ng l ra ngoài, t -

nguy n s em h t tài l c mà tá-tr .

Sáng b a sau Tam-Ca hay vua th ng-hà r i, li n h i bá quan v n võ t i chánhn mà báo tin bu n cho bá quan hay. -c nh-Th c b c ra ng gi a ngó các

quan mà phân r ng: “N c không có vua thì dân không an c. B -h tài lành ctr ng, d p trong, i gi c ngoài, sáng-t o c r c r . Ngày nay ch ng may B -

th ng-hà, bá quan v n võ t trong tri u ra n ngoài tr n ai nghe tin bu n y uau lòng r i l y. Tuy chúng ta th ng ti c kính m n B -h m c d u, song chúng ta

ph i g t l y d n lòng mà lo cho n c nhà b n v ng, ngoài kh i nguy, trong kh ilo n. ã bi t B -h có l p ông-cung Thái-t , nh ng mà lúc B -h g n th ng-hà, B -

th y Thái-t th u, s lo vi c n c không kham, nên B -h di-ngôn d y An-trí-Công ph i lên n i ngôi mà s a tr lê dân, gi gìn c ng th . V y bá-quan ph i hi pcùng lão mà làm l tôn An-trí-Công lên ngôi báu, tr c cho hi p ý B -h , sau choth a lòng lê dân”.

hobieuchanh.com 78-c nh-Th c nói d t l i, bá quan nhìn nhau ch ng-h ng, song không ai dám cãi l

chi h t. Tam-Ca th y ý bá quan thu n tùng, trong lòng m ng r , v a toan b c lênngai vàng cho bá quan làm l y t, b ng âu có m t v v n th n tên là Tôn-nh t-Ltu i ã quá sáu m i mà s c hãy còn m nh m , b c ra tr n m t ngó Tam-Ca mànói r ng: “ -t ng-công là m t v tr -qu c công th n, sao không xét l chánh tà l iphân nh v y? B -h l p ông-cung Thái-t thì minh b ch, tri u ình th y u haybi t, còn B -h di ngôn d y An-trí-Công n i ngôi, y là vi c âm-th m ch ng có m tng i nào hay. Sao ngài l i ph s minh b ch mà tin s âm-th m? Tôi nói thi t n ungài mu n tôn An-trí-Công lên ngôi c u ng thì ngài tôn, còn ph n tôi thì t nguy nphò ông cung Thái-t mà thôi, ch tôi không kh ng su-ph k gian soán v ”.

Tam-Ca nghe nói n i gi n cành hông bèn n t l n lên r ng: “Lão t c vô l , không st u hay sao?” R i l i ngó D ng-ki t-L i mà d y r ng: “Xin D ng-t ng công

ch u phi n gi t loài ph n t c mà r n chúng”. D ng-ki t-L i h i ao nh y l i c tu Tôn-nh t-L mà qu ng tr c n. Bá quan xem th y h n phi phách tán, th yu cúi u ng s t ra không ai dám nói chi h t.

ng âu Hoàng-t X ng-V n núp trong t m bình phong, nh y ra mà nói l n r ng:“Tri u- ình anh hùng hào ki t ành khoanh tay cho lo n th n t c t nó gi t ng ingay mà ch ng bi t ng lòng hay sao?” X ng-V n nói v a d t l i thì th y có m t

ng còn tr tu i tên Hà-c nh-D c, h i ao x c t i h m-h m mu n gi t Tam-Ca,ng-ki t-L i th y v y nh y ra c n l i r i hai ng i ánh nhau; bá quan kinh hãi

h i n mình nên tìm ng mà tr n.

Tam-Ca s lo n bèn truy n lính vây b t nh v Hoàng-t . X ng-V n nghe l nhtruy n c kinh tính lui vào cung báo cho X ng-C p hay ng li u k thoát thân.

ng-s c a D ng-ki t-L i th y X ng-V n rút ch y l t- t r t theo, ch ng dèng binh S m-Bích ã núp s n g n ó, xông ra c n l i, ánh gi t quân-s cho

ng-V n thoát n n. X ng-V n v n cung th y X ng-C p ng ng i khóci Giang-hoài-Nh n, bèn em m i vi c mà thu t l i cho X ng-C p nghe, r i

khuyên ph i t c-t c thoát thân, không nên trì hu n. X ng-C p kinh hãi, bèn níu áoGiang-hoài-Nh n mà c u c u. Giang-hoài-Nh n b i r i, hai tay d t hai Hoàng-t màch y ra c a, b ng g p S m-Bích li n nói r ng: “T ng-quân hãy giúp tôi mà phò nh

Hoàng-t ”. S m-Bích áp r ng: “Tôi ã có t s n m y con ng a ngoài ông-môni, v y xin hai n-h hãy theo tôi cho mau mà lánh n n”. Giang-hoài-Nh n lúc

ban êm ã có lén l y ng c- n em v gi u bên ông-cung, may g p S m-Bích li ngiao hai Hoàng-t cho S m-Bích b o h , còn mình thì tr vào cung mà l y ng c- n.

Tuy Tam-Ca truy n l nh vây b t hai Hoàng-t , song l nh y ch a ra t i c a thành,m-Bích ra t i ông-môn d y quân ph i m c a thành l p t c; quân không dè có

nh b t hai Hoàng-t nên l t t m c a thành. Hoài-Nh n ôm ng c- n ch y theoi ó g p hai Hoàng-t v i S m-Bích li n hi p nhau xu t thành, r i m i ng i c i

t con ng a nh m h ng ông mà ch y.

ng-ki t-L i ánh v i Hà-c nh-D c m t h i, C nh-D c m t mình còn Ki t-L i cóng-s ti p chi n, C nh-D c c không l i ph i rút ch y. Ki t-L i r t theo t i

ông-môn b t gi t C nh-D c, r i nghe nói nh v Hoàng-t ã xu t thành thì th t

hobieuchanh.com 79kinh, mu n r t theo nã tróc, song s b thành sanh lo n n a, nên d y phó t ng làLâm-H d n ba ngàn binh truy t m, còn mình l i th thành.

Ki t-L i tr vào chánh n th y C nh-Th c ã c binh vây ch t không cho bá quanu thoát, Tam-Ca ã ng i trên ngai vàng, còn tr c n qu n-th n ng quì mà

tung hô v n tu . Ki t-L i vào ph c-m ng tâu r ng ã gi t C nh-D c r i, song nghenói S m-Bích v i Giang-hoài-Nh n ã phò hai Hoàng-t xu t ông-môn nên ph isai phó-t ng Lâm-H truy tróc. Tam-Ca nghe hai Hoàng-t ch y m t thì lo s , li nsai T ng binh Tri u-Hùng d n thêm 500 binh theo ti p v i Lâm-H r i t c v x ng làBình-V ng, phong cho -c nh-Th c làm ch c Qu c-công và phong cho D ng-ki t-L i làm ch c i Nguyên-Nhung.

Bá quan k s ng i lo, k vui ng i gi n, còn ng l ng l mà ch l nh, b ng th yng V ng-h u mình m c tang ph c, ch n mang giày gai, châu mày m t, b c

ra ng tr c ngai vua r i ch Tân-v ng mà m ng r ng: “Mi làm con ã b t hi u,cha ch t không dám báo thù, bây gi làm tôi l i b t trung, vua ch t c p ngôi soánnghi p n a; ta ngh ta l y làm t c cho h D ng vì mi mà ph i mang ti ng nh cmuôn i. Ta nói cho mi bi t, ví d u tri u th n khi p nh c không dám gi t mi, ho cdua-b theo mi ng cao quy n l n t c i n a, hoàng thiên h u nhãn c ng không

cho mi ng i yên n i ngôi qu c-v ng n y âu.” Bình-v ng gi n m t, songkhông n em chém ch , nên b gi n làm vui l y l i d u ng t mà khuyên r ng:“Hoàng-t ng nóng n y mà th t l tri u- ình. Em lên ngôi n y là vì có l nh tiênhoàng di-chúc, l i em c ng mu n gìn gi võ-tr cho cháu, ch nào ph i em có lòngsoán c nghi p c a cháu hay sao? Xin Hoàng-t an-tâm, h ngày nào cháu l n khôn

i thì em s nh ng ngôi l i cho cháu không m t âu mà Hoàng-t s , hãy lui vàocung an ngh , cho em v i tri u ình bàn tính ng có lo làm l t ng táng tiên-

ng”.

ng-h u l i c i g n mà áp r ng: “ a gian-n nh th ng hay l i kh u. Cha ch !Mi t ng ti ng lanh l i c a mi ó che c cái lòng ph n-ngh ch c a mi sao? Thôi!Mi ch nói nhi u l i, ta không mu n th y m t mi là a b t trung b t hi u làm nh c

D ng, mà ta c ng không mu n th y m t qu n th n là b n tr ng t c l c h nnh n ngh a, ta ây ch ng kh i nh c lây t i ta n a. V y thì mi ng i ó mà h ngvinh-hoa, bá quan ó mà h ng t c l c, cho ta i cho khu t m t.” V ng-h unói d t l i lui vào cung, còn bá quan nh t là Ki t-L i v i C nh-th c ng g c m t

th n không bi t ch ng nào.

ng-h u vào linh sàng l y Ngô-v ng, than khóc m t h i r i d y cung phi y xea lên chùa Thanh-Tâm t mà tu. Bình-v ng nghe ch tính i tu, trong lòng l y

làm b t r t, nên ón xe n n-n xin ch l i trong cung mà tu, ho c i ít ngày s c tchùa trong thành ng ch tu cho ti n. V ng-h u ã quy t nh r i, nên khôngthèm nghe l i can, c d y y xe i tu t.

Bình-v ng can không ng túng th truy n l nh cho ho n quan là Tri u-Bình d n50 quân s theo h -giá và d n h lên t i Thanh-Tâm-t ph i d y Hòa-th ng ân c nti p ãi n u có s th t u chi thì c chùa u b t i.

hobieuchanh.com 80Ph n V ng-h u ra i l y làm th m thi t: vua b ng ch a k p t ng tang, con xiêu-l cch a hay còn m t th nào, ã v y mà ngh t i em càng h v i ch ng, nh t i concàng gi n qu n-th n khi p nh c. Mà V ng-h u i tu tuy là bu n, song ch nggian-nan lao kh , c m th ng hai Hoàng-t tìm ng t n n lao ao l n n vôcùng. Khi ra kh i ông-môn r i S m-Bích và Giang-hoài-Nh n d t hai Hoàng-tqu t ng a nh m h ng ông mà ch y, mi n là ch y cho kh i binh truy tróc mà thôi,ch không tính tr c coi ph i i âu.

n ng i ch y n chi u, m t tr i g n chen l n, Thái-t X ng-C p m t m i, S m-Bích th y v y m i d ng ng a l i r i xúm xít ng i d a mé ng mà ngh . Thái-t

ng-C p than r ng: “Ta ngh qu c-c u thi t là t ! ã giành ngôi làm vua r i, cònc-u t n i gì mà toan sát h i anh em ta n a, khi n cho ph -v ng ta th ng-hà anh

em ta không c báo hi u c -tang. Ph -v ng ta ch ng h b c ãi ng i, sao ng ii n b c tình n th !” Thái-t nói m y l i r i t i th m nên ng i l y tay che m t

khóc d m. S m-Bích v i Hoài-Nh n ng lòng c ng r i l y, duy Hoàng-t X ng-n không khóc l i day qua ngó anh mà nói r ng: “Anh sao c khóc hoài! Vi c ãn n i n y anh khóc r i h r c anh v mà tôn anh làm vua hay sao? Anh ng

khóc n a, lo tính cùng nh -v ân-s ph i dùng m u nào mà tru-di t lo n th nng khôi-ph c c nghi p ch .”

ng-C p áp r ng: “Bây gi anh có bi t m u gì mà tính”.

n ng i ng i l ng thinh m t h i r i Hoài-Nh n m i nói r ng: “Th a nh -vHoàng-t , trong tri u bây gi có hai t ng hùng dõng là C nh-Th c v i Ki t-L i màthôi. Ng t hai t ng y ã ph c tùng An-trí-Công, hàng bá quan còn ai dám m

ng n a. Bây gi nh -v Hoàng-t có trông c y là trông c y ch tr n ngoài cbinh giúp s c ng ph c-nghi p mà thôi. V y chúng ta tr c h t ph i lo ki m n i an

nh ng cho nh v Hoàng-t dung thân, r i l n l n tôi s i n các tr n, thuy tkhách mà c y binh, tôi t ng có m t k ó mà thôi, ch ch ng còn k nào hay h n

a”.

ng-V n khen ph i r i b n ng i ng d y lên ng a mà i. V a m i lên l ngng a, S m-Bích ngó ngoái l i thì th y sau xa binh kéo ông d y, b i bay mù-m t.

m-Bích ch cho ba ng i kia coi thì ai c ng lo s . S m-Bích ng xem t h ng,th y bên phía tay m t, cách ch ng m t d m có m t gi ng r ng cao, còn ba phía kiathì ng tr ng, m i h i qu t ng a ch y vào gi ng r ng y tr n . B n ng i nh mphía y mà ch y, t ng là thoát thân kh i nào dè Lâm-H d n 3 ngàn binh ti n o

ã th y d ng 4 ng i t vào r ng, li n d t m t i mã-k r t ri t theo, quy t b tcho c.

Khi 4 ng i ch y t i mé r ng, tr i ã t i r i, mà binh mã c a Lâm-H r t theo c ngã g n t i. Hoài-Nh n th y th nguy-c p, s binh ào t i vây b t c chùm, m i kêum-Bích mà nói r ng: “T ng quân hãy phò Hoàng-thái-t tìm ng ch y tr c

i, còn nh Hoàng-t thì cho tôi b o h ”. S m-Bích nghe l i qu t ng a chunvào r ng v ch ng d t X ng-C p ch y. Còn Hoài-Nh n tay ôm ng c- n, m tngó ch ng ra sau, qu t ng a ch y d c theo mé r ng v i X ng-V n, tính làm nh

y ng binh r t theo mình, cho X ng-C p v i S m-Bích thoát kh i, r i th aêm t i s ki m ch n mình. Thi t qu Lâm-H th y d ng ng a ch y d c theo mé

hobieuchanh.com 81ng mà vì tr i t i không bi t ch c là m y ng i, t ng b n ng i c ng còn ch y v i

nhau, nên c c quân r t theo Hoài-Nh n, không dè S m-Bích v i X ng-C p ãchun vào r ng.

Hoài-Nh n v i X ng-V n ch y c m t khúc xa xa, th y ch ng r ng y cây caoi r m, có th n mình c, m i b ng a d t nhau i b chun vào r ng. Lâm-Hm binh ch y t i g p ng a b ó, bi t Hoàng-t ã vào r ng, bèn d y quân s chun

vào mà ki m; song th y có 2 con ng a mà thôi, không bi t hai ng i n a i âu, m icho m t toán mã-k ch y th ng t i mà tìm d u. Cách m t h i toán quân mã-k tr

i báo r ng không th y d u ng a ch y tr c. Lâm-H nghi toàn b n ng i u vàong, m i phân binh ph vây. Lúc y Tri u-Hùng d n n m tr m binh ti p ng c ng

ã t i. Lâm-H li n d y t c càn r ng mà tìm cho k l ng.

ng-V n v i Hoài-Nh n v ch lá tránh cây d t nhau mà ch y, tr c m t r ng t ien nh m c, sau l ng quân r t theo la ó vang v y; gai móc áo, dây v ng ch n,

lúc ngã nghiêng, khi té ng a, ch y n n a êm, ph n thì b ng ói, ph n thì m ti, X ng-V n ch y không n i n a, té x u d a g c cây. Hoài-Nh n kinh hãi,

không bi t li u th nào mà c u Hoàng-t cho c. Sau l ng ti ng quân la nghe r tn, Hoài-Nh n l i càng s nhi u n a, nên k vai cõng X ng-V n mà ch y.

Ng i ta th ng nói: s c m nh không b ng trí cao, mà s c m nh thua trí cao là lúcnào kia, ch lúc n y s c m nh thi t là h u d ng, ch trí cao không ích chi h t. Hoài-Nh n là v n s có l trí cao, nh ng mà s c không m nh, l i ch y c ng m t i r i,

i v y cõng Hoàng-t ch y không n i, quì té xu ng, l i i ch y không bao xa, kquân-s r t theo k p b t luôn h t hai ng i d n tr l i n p cho Lâm-H .

Lâm-H nghe nói b t c Hoàng-t X ng-V n v i Hoài-Nh n, l i có ng c- n, thìng r vô cùng, b i v y v a th y quân d t X ng-V n n li n xu ng ng a cung

tay thi l . X ng-V n tr n m t ngó ngay Lâm-H mà m ng r ng: “Mi nh phng ta nên mi m i c quy n cao t c tr ng, ch ng dè ph v ng ta v a m i

th ng-hà thì mi ã vong ân b i ngh a, xu-ph theo loài ph n t c. Ta nói cho mi bi t,u ta có thác thì ch ng thi u anh hùng ngh a s báo thù cho ta, nên ta ch ng lo gì. Ta

e cho mi b t ta ây, tuy c t n t c gia quy n song ch ng kh i ô danh x ti t.”

Lâm-H c i và áp r ng: “Th a n-h , làm t ng ph i tuân soái l nh. K trênã d y, tôi d i âu dám cãi l i. N u tôi tha n-h thì t tôi ch ng kh i r ng u

ho c m t ch c.” Hoài-Nh n nghe nói t c c i nín không c, nên áp r ng: “Thunay thiên h vì danh vì l i mà quên n ngh a k s bi t bao nhiêu! T ng quân làng i trong s y, hèn chi t ng quân không dè c ng có ng i vì n c quên nhà,li u thân báo ngh a.”

Lâm-H h th n, không tr l i c, song gi tu ng không nghe, dây l i d y quângìn gi X ng-V n v i Hoài-Nh n r i c càn r ng mà tìm X ng-C p v i S m-Bích n a.

Quân s vây t h ng, tìm sáng êm không g p X ng-C p. Lâm-H m i T ng-binh Tri u-Hùng l i v i 500 binh mà truy-t m, còn anh ta thì thâu quân và d t

ng-V n v i Hoài-Nh n v tri u mà n p.

hobieuchanh.com 82Hoài-Nh n t ng anh ta v i X ng-V n ch ng kh i ch t chém, nào dè v n kinh-

ô, Bình-v ng l y l i d u ng t mà khuyên X ng-V n, còn ph n anh ta thì vua ãqu trách, mà thâu ng c- n r i vua d y anh ta c ng theo v i Hoàng-t X ng-V nmà d y h c s kinh nh c .

Bình-v ng s X ng-C p ngoài hi p v i ch tr n lo m u khôi ph c, b i v y làm tang tiên v ng xong r i m i h ch rao cho các châu các qu n theo ng

ng-C p ch y ó ai g p X ng-C p h b t gi i v tri u thì c tr ng th ng,còn nh yêm n thì toàn gia b tru-l c.

hobieuchanh.com 83

I TH M I B Y

------á------

Vào Linh-t , h m t ng a,i L -trang, hâm h tr gian.

ng-V n tuy b b t, nh ng mà t m thân yên n ã kh i lo r i; còn ph n X ng-p bôn ào linh- inh, ngh thi t là t i nghi p. Khi S m-Bích d t X ng-C p ch y

vào r ng r i, binh c a Lâm-H kéo t i th y d ng X ng-V n v i Hoài-Nh n còn c ing a ch y d a theo mé r ng thì c i theo, không dè X ng-C p ã t ngkhác. Hai ng i vào r ng, ng a i không c, S m-Bích mu n b ng a mà ch y bsong ngh Thái-t y u i s i b không n i, nên i tr c l y ao v t ng, g pnhánh thì ch t, g p dây thì c t, ng ng a i cho d . i ch ng bao lâu may g p m t

ng nh b ng ngang qua r ng, hai ng i m i noi theo ng y mà i.

n u canh n m ra t i mé r ng bên kia; tr ng l i li m ã ló m c nên tr i sáng m , S m-Bích s có binh ph c bèn d n Thái-t gò c ng ng a i nh nh ng

xem coi ng t nh th nào. Ra kh i r ng lóng nghe trong r ng có ti ng ng i ta v ngng, bi t r ng ti ng y là ti ng quân càn r ng mà ki m; còn ngó tr c m t thì th yng r ng minh mông, tr c xa n a l i có m t c m en l m không rõ là núi hay làng. S m-Bích ngh th m trong trí r ng n u mình trì hu n n sáng mà qua không

kh i cánh ng n y thì quân s ngó th y r i r t theo ch c là mình ch y không kh i,y mình ph i th a lúc êm t i mà ch y ri t, h qua t i c m en y r i, d u núi hay

là r ng mình c ng có th núp mà thoát thân c.

m-Bích bèn h i Thái-t X ng-C p qu t ng a ch y theo mình. Hai ng i tuy óikhát m i m t, song vì s ch t nên ph i ráng mà i. Qua kh i cánh ng r i thì tr i

a sáng, S m-Bích d ng ng a l i mà ngh , ngó ngoái l i sau l ng thì không th ybinh theo, còn ngó ngay tr c m t thì th y m t hòn núi không cao cho l m, mà theotri n núi thì cây c th nh m u, nên trong b ng m ng th m. S m-Bích m i nói v i

ng-C p r ng: “Ch c chúng mình thoát thân c.” X ng-C p r i l y mà thanng: “Không bi t em ta có ch y kh i hay không?” S m-Bích th y X ng-C p m t

quá, nên tính ki m ch ngh m t bu i r i s li u b mà ch y n a.

Hai ng i c i ng a i vòng d a ch n núi, có ý ki m coi có nhà ai hay không. i nt tr i m c, ch t th y d a tri n núi có m t c nh chùa, tr c chùa có m t cây c t

ph ng cao vòi-v i. S m-Bích m ng r h t s c, m i d t X ng-C p noi ng mònmà vào chùa. M t tên o nh ng cu c t tr c chùa dòm th y hai ng i c ing a i vào, di n m o khôi ngô, y ph c p , không bi t là ai, nên ng ch ng taytrên cán cu c mà ngó. S m-bích nh y xu ng ng a r i b c l i X ng-C p xu ng.Anh ta bu c hai con ng a d a g c cây cho nó n c , r i b c l i nói v i tên o nhy r ng: “Hai tôi i l ng ói khát mà l i m t m i, nên vào ây xin th y m

ng t bi cho chúng tôi n m t b a c m, n y d u ngàn n m chúng tôi c ng cònc d ”. Tên o y nghe nói li n qu ng cái cu c mà áp r ng: “Xin quí quan hãyng ây mà ch , ti u t ng vào b ch l i v i Hòa-th ng r i s m i quí quan

vào”.

hobieuchanh.com 84m-Bích g c u. Tên o y l t t ch y vào chùa, trong giây phút li n tr ra ch p

tay th a r ng: “Th a, Hòa-th ng tôi d y m i nh v quí quan vào.” X ng-C p v im-Bích i theo vào chùa, th y Hòa-th ng ng ng i t i gh gi a, li n b c l i

quì ngay tr c m t mà th a r ng: “B ch Hòa-th ng, chúng tôi là k i l ng,trong ch n r ng núi không có nhà ai tá-ng , nên n ây xin Hòa-th ng m l ng

-bi cho chúng tôi 1 b a c m làm ph c”. Hòa-th ng g t u áp r ng: “Mô Ph t,n t ng ch n núi non, n u quí quan ch ng chê t ng rau, thì có l nào b n-t ngp l ng”. Hòa-th ng li n m i hai ng i qua b ván lót d a bên ó ng i ngh , r iy o chúng n u c m d n cho khách dùng.

ng-C p m i m t quá, nên l i b ván thì n m li n, Hòa-th ng dòm th y haing i y-ph c p m i h i th m quê quán tánh danh. S m-Bích nói d i r ng:

ng-C p là con quan l n d i Kinh, i du-h c hai n m nay. Bây gi tìm ng nhà mà vi ng th m cha m ; còn anh ta là b ng h u theo a công-t xu ng Kinh.

Hòa-th ng nghe nói nh v y mà không th y hành lý chi h t, thì l y làm l , songngh ng i qua ng ch ng c n h i c n k làm gì, nên S m-Bích nói v y thì nghe

y, không h i n a.

Cách m t h i t ng chúng b ng ra m t mâm c m, d n t ng d a s -sài ch ng có chit. X ng-C p n m ng quên, ch ng Hòa-th ng m i n c m, S m-Bích m i kêu

ng-C p th c d y. Hai ng i u ói b ng nên tuy t ng d a mà n c m ngonn là ch ph ng khô lân. C m n c xong r i, Hòa-th ng m i m i hai ng i n m

ó ngh . Hai ng i i ng m t m i mà l i th c sáng êm, nên n m gió th i hiuhiu thì ng li n.

úng gi ng t ng chúng t ng kinh ánh chuông bon bon. S m-Bích gi t mình th cy, th y Thái-t còn ngon gi c m i lén i ra tr c chùa tính ki m c cho ng a nng ch ng tr i tr ch bóng mà i, n a s trì hu n ây binh theo k p khó mà thoát

kh i. Ch ng dè ra t i ch bu c ng a h i s m mai thì không th y hai con ng a, S m-Bích i cùng chung quanh chùa mà c ng không th y tâm d ng chi h t. S m-bích s

t ng a thì khó mà i xa c nên l t t tr vào chùa h i th m t ng chúng coi cóth y hai con ng a i âu hay không. Có m t tên o nói r ng lúc S m-Bích ngng có m t ng i lén n m dây r i d t hai con ng a i, nó ngó th y mà s k t oángây thù nên không dám tri hô.

m-Bích nghe nói n i gi n nên la l n r ng: “Cha ch ! Gi a ban ngày mà nó dám ntr m ng a ta sao? Sao ch t ng không cho ta hay? Ch t ng s nó, ch ta không s

âu. Nó ch nào xin ch t ng làm ph c ch giùm ta ng ta n ó b t ng a l ivà ánh nó m t l n cho nó bi t ch ng.” Hòa-th ng nghe S m-Bích nói om-sòm v i

ng chúng, không hi u có vi c chi nên kêu mà h i. Ch ng t ng chúng b ch rõ uuôi cho Hòa-th ng nghe r i Hòa-th ng m i khuyên S m-Bích r ng: “Thôi, quí

quan l m t c p ng a thì b luôn cho êm, ng tìm ki m làm chi mà mang h a l nn n a.” S m-Bích nghe l i khuyên y l i càng t c gi n, nên theo nài-n xin ch k

gian cho mình bi t mà b t ng a l i.

Hòa-th ng th y v y m i nói r ng: “Quí quan là khách xa, không hi u nh n-v t n y, nên th y ch t ng không ch u ch k gian, quí quan gi n c ng ph i. V y n t ng t h t duyên c cho quí quan nghe. S là trên núi Linh-S n n y, có hai

hobieuchanh.com 85anh em h Võ, anh tên là Võ-Nh t em tên là Võ-Nh , tánh tình ngang ng c, mà tài

c cao c ng m y n m t -t p nh ng k côn r i khi thì kéo xu ng xóm c p gi ttài s n c a l ng dân, khi thì ch n n o ón ng b t ng i cho chu c. M y làng

n núi n y ai c ng s oai nên không dám báo quan, b i vì không bi t báo quan cótr c ng y hay không, nh báo mà quan không b t chúng nó c, chúng nótr thù l i càng kh h n n a. Hôm qua có anh L -hà-Mai, làng Th ng-Phú, cách

ây ch ng ba d m ng, d t m t a con gái lên chùa l y Ph t. n tr a cha cont nhau v , cha c i ng a, con ng i ki u, v a m i ra kh i chùa b anh em h Võ ch n

ng ánh b t ng i con gái em lên núi. L -hà-Mai th ng con nên than khócn n h t s c mà b n n c p c ng không ch u th . Quí quan ngh mà coi anh em Võ oai th là ng nào? Trong x n y không ai không s . N u c p ng a c a quí

quan m t thì ch c là b n y b t ch không ai dám vô ây. Song chúng t ng khôngdám ch là vì chúng t ng s b n y oán r i t chùa không ch mà tu. Thôi quí quan

m t ng a thì b ph t cho xong ch quí quan ki m tìm s h a càng l n h n n a.”

m-Bích b m tánh nóng n y ng nghe chuy n anh em h Võ ngang-ng c thì ãi gi n r i, mà ch ng nghe Hòa-th ng khuyên b c p ng a cho yên ng ki m

tìm mà mang h a, thì l a gi n càng l ng lên, không th d n c, nên áp r ng:“Thiên h s b n nó ch tôi không s nó âu. Xin Hòa-th ng cho m t ng i d t tôilên t i tr i c a chúng nó ng tôi b t c p ng a tôi l i, chúng nó có gi i thì chúng nó

v i tôi.” Hòa-th ng l c u nói không c, còn chúng t ng nghe m n d t, thìi h t, không ai dám ph ng m ng. S m-Bích th y v y m i tính h i th m ng

ng i m t mình. Hòa-th ng ban u không ch u ch , ch ng th y S m-Bích n ngng quy t òi cho c c p ng a mà thôi, túng th ph i ch bi u i theo ng

mòn tr c chùa xu ng t i ch có m t hòn á l n, leo lên hòn y ngó ngay trên tri nnúi, h th y có cái nhà nào thì nhà y là tr i c a anh em h Võ.

m-Bích nghe nói li n c m ao ra i. Song ch ng ra kh i chùa anh ta ngh l i mìnhtheo phò Thái-t , cái m ng Thái-t mình ph i lo b o toàn, nay mình ra tranh u v i

n n c p mình xét tài l c c a mình thì ch ng lo thua chúng nó, mà d u mình có thì mình ch t ngh c ng ch ng ti c gì. Song ch t r i còn ai phò h Thái-t ?

m-Bích ngh t i ó thì gi t mình, khi nãy trong lòng nóng n y bao nhiêu, bây gitrong lòng l nh l o b y nhiêu, anh ta ng d -d mu n tr vào chùa, nh ng mà l ingh n u không ánh b t b n n c p n y thì ng a âu mình i r i l i mu n tìm t n

i mà b t c p ng a l i. S m-Bích còn ng l ng l b ng th y có m t tên o nh trong chùa ch y ra mà nói r ng: “Ti u quan nh n th c d y, nghe nói i quan

nh n i ánh n c p mà gi t ng a l i thì kinh hãi, nên sai ti u-t ng ch y theo m ii quan nh n tr l i l p t c”. S m-Bích nghe nói l t t tr vào chùa. Hòa-th ng

theo khuyên gi i n a, mà X ng-C p c ng c n tr , nên S m-Bích b không nói t ivi c i ánh anh em h Võ n a.

Tuy v y mà S m-Bích không vui, c n m gát tay qua trán mà tính hoài, cách m t h ianh ta ng i d y h i th m ng xu ng làng Th ng-Phú. Hòa-th ng không hi u ý

m-Bích tính m u gì, nên c ch ng rõ ràng.

hobieuchanh.com 86t tr i v a x bóng, S m-Bích k mi ng nói nh v i Thái-t r i hai ng i ng d yn Hòa-th ng mà lên ng. Hòa-th ng a ra t i c a chùa r i hai àng m i

bi t.

m-Bích v i Thái-t i b , nh m ch ng ng c a Hòa-th ng ch ó mà i, l nn xu ng làng Th ng-Phú, i n t i m i mò t i Th ng-Phú, S m-Bích h i th m

nhà L -hà-Mai mà t i.

Khi b c vào g n t i c a, th y nhà lá ba c n x ch-x t, ngoài sân có bu c m t ôi trâu,trong nhà èn c leo lét, l i nghe có ti ng khóc r -r . S m-Bích kêu h i có ai trongnhà xin m c a. Ch ng c a m r i, S m-Bích vô tr c th y có m t ng i ch ng50 tu i, râu en, vóc l n, da nám, trán cao, ng ng t i c a, c p m t còn t

i. S m-Bích li u ng i y ch c là L -hà-Mai, bèn cung tay thi l và nói r ng:“Th a ông, anh em tôi là khách ph ng xa i l ng, nên ghé ây xin ông làm ncho tá túc m t êm r i r ng ngày anh em tôi s d i gót.”

Ng i trong nhà y thi t qu là L -hà-Mai, xem th y S m-Bích t ng m o ngng, oai nghi l m l m, l i có eo g m trong l ng, còn X ng-C p ng sau, môi

son m t ph ng, y-ph c oan trang, không bi t là ai, trong lòng s -s t, song c ngng mà áp r ng: “Th a nh v quí quan, nhà tôi nghèo hèn s không có ch x ng

áng mà ti p quí quan, ã v y mà nhà tôi ng có vi c bu n nên s m c b i r ith t l cùng quí quan ch ng?”

m-Bích c i mà nói r ng: “Xin ông ch lo, n ông cho tá túc giá áng ngàn vàng,anh em tôi âu dám trách ông mà s .” L -hà-Mai m i m i hai ng i vào nhà r i m ing i. Thái-t không quen i b , nên i ba b n d m ng thì m t m i quá, b i v yng i ngh không nói chi h t. S m-Bích ngó L -hà-Mai r i h i r ng: “H i nãy ông nóinhà ông ng có vi c bu n, th thì anh em tôi n làm khách ch c nh c lòng ông

m? Th a ông, n ông cho tá-túc, n y ã tr ng r i. V y n u ông có vi c chi xinông t ti n, ch ng c n ph i nh c lòng v i anh em tôi.”

Hà-Mai nghe nói thì th dài mà áp r ng:

- Th a ngài, nhà tôi có viêc bu n song s bu n y không ph i t i nhà, b i v ylòng tôi lo mà thôi, ch thân tôi không có b n chi h t.

- Xin l i ông, ch ng hay ông cho tôi bi t vi c bu n y có ng ch ng?- Th a ngài, s n y ch ng có chi bí-m t mà ph i gi u gi m, s là nhà tôi có m t a

con gái tên là Kiên-Trinh, n m nay 17 tu i, hôm tháng tr c nó mang b nh n ngtôi có c u kh n ph t cho nó qua kh i tai- ng, ch tôi góa v nh có chút con h -

, n u ch ng may con tôi lìa tr n thì ch c là tôi s u não làm n không c, maycon tôi lành b nh, nên ngày hôm qua tôi d t nó lên chùa Linh-s n-t cho nó ni m

ng, nào dè ch ng ra v r i g p n c p ánh gi t con tôi em lên núi r i bi utôi em 30 l ng b c lên nó m i cho chu c. Ph n tôi nghèo nàn âu có n s

c y, tôi có m t con ng a n c p ã gi t r i, tôi còn m t ôi trâu m t s ru ngi c n nhà n y; h i s m mai tôi c y th ng em i ki m n i mà bán, nó i t i

ch ng n y ch a v , không bi t nó bán c hay không, mà d u h mua c ngkhông s 30 l ng, ch c là con tôi ph i ch t.

hobieuchanh.com 87Hà-Mai nói t i ó r i ng i ôm m t mà khóc. X ng-C p ng n m mà ngh , b ngnghe tình tr ng thê th m nh v y, thì l m c m ng i d y nói nh v i S m-bích r ng:“Khi t n n ta có em h theo vài ch c l ng b c h thân. V y t ng quân hãy

y mà cho ông già y ng ng chu c con ng, k o ng khóc hoài t i nghi p quá”.ng-C p v a thò tay vào l ng mà móc b c, S m-Bích li n c n và nói nh l i r ng:

“Xin n-h c n m ó mà ngh , m c tôi li u l ng”.

m-Bích dây l i nói v i Hà-Mai r ng: “Th a ông h i s m mai hai anh em tôi ingang qua núi Linh-s n nghe nói có m t ng i con gái b n c p b t, không dèng i y là con c a ông. V l i anh em tôi là ng i i l ng, may ã t i ây, v ythì ông ng khóc lóc n a, anh em tôi làm n c u giùm cho.” Hà-Mai nghe nói

t s c m ng r li n lau n c m t mà h i r ng:

- Ngài làm sao mà c u?- Tôi có b c, n u ông mu n chu c l nh ái thì tôi giúp cho ông ít nhi u c.- N u hai ng i h o-ý kh ng giúp ng tôi chu c con tôi, thì n y sánh tày non

bi n. Cha ch ! Mà tôi không quen bi t v i hai ngài, ngày sau tôi bi t làm sao màáp ngh a.

- Không, h làm ngh a thì trông gì ng i tr . Nh ng mà ông ng m ng v i, tôinói h t cho ông nghe. n c p mà b t ng i cho chu c thì ch c không ph i là t mth ng. N u nay ông em ti n mà chu c l nh ái, nó n quen r i sau nó s b t t ing i khác n a, thì ch c l ng dân x n y kh n kh l m. V y sao ông không

n quan mà báo xin quân lính lên ánh b t mà tr t i m t l n cho tuy t h u ho n?- Ngài ôi! Tôi âu dám i báo quan, b i vì h i báo chúng nó hay c thì chúng

nó kéo xu ng t h t c làng mà tr thù, ch ng nh ng là h i tôi mà thôi, mà l i h iluôn t i ng i ta n a.

- Ông nói tôi nghe tôi gi n quá! Ông i báo quan i, có tôi ây chúng nó không dámlàm h i ông âu mà s .

- Không c ngài ôi! D u có i báo quan, quan c ng không dám lên mà b t chúngnó.

- H ! s n i gì?- Chúng nó gi i l m.- Ông nói t c tôi quá! V y thì sáng mai ông cho ng i theo ch ng ng tôi b t

t chúng nó cho ông coi.- Hai anh em h Võ gi i l m ngài ôi!- ã có ai ánh th mà sao ông bi t chúng nó gi i. tôi ánh th m t l n cho ông

coi. Xin ông ng bu n n a, tôi h n ch c v i ông r ng chi u mai tôi s em l nh-áiây cho ông.

Khi S m-Bích m i vào nhà, Hà-Mai xem b t ng hùng dõng thì trong lòng ã kiên- r i, n ch ng nghe nói m y l i kh ng-khái nh v y thì h t s c kính ph c, l t ti th m quê quán tánh danh. S m-Bích nói d i r ng: “Tôi tên là H ng-D c còn em

tôi tên là H ng-Phi, anh em g c Phong-châu, cha m khu t s m, nên d n nhau idu h c”.

Hà-Mai tin nh l i, không thèm h i chi n a, l t t kêu con nh , tên là Lý-H nhi h i làm th t gà d n c m mà ãi khách. X ng-C p v i S m-Bích ng ng i n

hobieuchanh.com 88m, thì L -hà-Li u là em Hà-Mai, i ki m ng i bán nhà bán t không c tr vt mày bu n xo, b c vào th y khách l ch ng h ng. Hà-Mai ch S m-Bích mà nóii em r ng: “Quí quan ây tính sáng mai lên Linh-S n b t h t b n n c p và c u

con Kiên-Trinh em v ; v y mai em theo mà ch ng c hay không?”

Hà-Li u nghe nói gi t mình, ng ngó S m-Bích m t h i r i áp r ng: “N u quíkhách dám lên mà b t b n y, em theo ch ng có l nào l i không dám?” Hà-Mai

y làm m ng. Khách n c m r i thì ng li n, coi không có lòng lo s chi h t, duy haianh em ch nhà n a m ng n a s nên thao th c hoài ng không c.

n khuya X ng C p th c d y không th y hai anh em ch nhà bèn kêu S m-Bíchmà nói nh r ng: “Ta nghe hai anh em h Võ tài l c phi phàm, t ng quân tính i

ánh b n nó, ta l y làm lo s quá. Tho ng nh t ng-quân ch ng may b bon nó b tthì ta còn ai mà n ng d a” S m-Bích áp r ng: “Xin iên-h ch lo, không h i gì

âu mà s . V m y làng chung quanh núi Linh-S n b anh em h Võ nhi u h i nênai c ng u có lòng oán h n. N u tôi tr c ng c ng-kh u n y thì ch c là nh ndân kính tr ng tôi l m. Lúc n y mình không có ch dung thân, v y nên tôi tính thi-ân v i dân xã ng h ph c tùng mình, r i tôi ki m ch n-h cho yên ngtôi có i các tr n mà c u binh d p lo n. Nói cùng mà nghe ví tôi ch ng may mà b

ng-kh u gi t i n a, thì dân xã l i còn cám ngh a h n n a, l i còn tr ng n-hn n a. i duy có cái ngh a là quí h n h t. Ví d u tôi ch t mà mua c cái

ngh a cho n-h , thì tôi ch ng h ti c thân chút nào; ch s ng mà theo lo cho n-n no ng m, cách phò tá y là cách c a àn bà, không ph i là cách c n-v ng

a k anh-hùng ngh a s ”.

ng-C p nghe m y l i c m ng bèn ôm S m-Bích khóc mà nói r ng: “Ta nh g pho n n n m i rõ c lòng ng i. N u bá quan trong tri u mà c nh t ngquân thì thân ta âu n n i n y?” S m-Bích không nói n vi c y n a, l i d nThái-t ph i c n th n, x ng nhau b ng anh em ng cho thiên h kh i nghi.

Sáng ngày S m-Bích xin Hà-Mai cho g i em là X ng-C p l i nhà, b i vì em làn-s nên không th d t n h huy t c. Hà-Mai l y làm vui mà áp r ng: “Quí

quan giúp c u con tôi, n y tôi coi nh tr i bi n. Xin quí quan ti u quan nh n i nhà, có tôi ph c s , không sao âu mà ng i. Nh ng mà xin quí quan cho tôi t

t u; êm nay tôi suy ngh l i, tôi coi quí quan i m t mình b t ti n l m. Hai anhem h Võ tài l c cao c ng, m y làng ây ai ai c ng u s , n u quí quan i

t mình bi t có h i chi không, b i tôi ngh nh v y nên h i khuya tôi ã sai th ngem tôi qui-t h t nh ng dân tráng ki n trong làng ng h theo ti p v i quí quan,

y xin quí quan ch dân t u t i r i s i v i nhau m t l t.

Ý S m-Bích không c n dân ph i i theo, song ch nhà c nói hoài mà X ng-C png nói vô, nên b t c d ph i ch u. Lúc m t tr i m c, dân tráng ki n trong làng t i g n c 150 ng i. Hà-Mai bèn t s S m-Bích quy t lên ánh b n c ng

kh u núi Linh-s n mà gi i c u con mình và c y dân i theo tiêp s c. Dân nghe nóii ánh n c p Linh-s n thì co u rút c , ph n nhi u không dám ph ng m ng,

duy ch có 6 ng i b t ng v m v tình nguy n i theo. S m-Bích th y nh n dânnhút nhát thì t c c i day l i nói v i 6 ng i ch u i r ng: “M y anh em nghe nói n

hobieuchanh.com 89p gi i l m, mà ch a bi t s c nó gi i nh th nào. V y i ánh th m t l n cho

bi t r i s s , ch ch a th s c mà s n i gì?”

Hà-Mai m i 6 ng i y vào nhà d n c m mà ãi r i k c m roi tr ng, ng i c mmác thông, i v i S m-Bích và Hà-Li u mà lên Linh-S n.

hobieuchanh.com 90

I TH M I TÁM

------á------

Kiên-Trinh nh k h i thù nh n,m-Bích tr tài phá s n tr i.

Ai c truy n n ây th y S m-Bích d t có sáu b y tên dân làng i ánh c ngkh u Linh-S n, là b n m y làng g n nghe danh th y u kh ng khi p, thì c ngnóng n y mu n bi t coi S m-Bích ánh h n hay thua. Nh ng mà L -kiên-Trinh làph n gái li u b , b c ng o b t ã hai ngày r i, không bi t tánh m ng th nào,nên t ng ph i c n nói tr c.

Kiên-Trinh m i 17 tu i, vì sanh trong nhà dân gi , mà l i vì m côi m s m, ph i logiúp cha manh áo n i c m nên không n u s sôi kinh, không bi t câu v nh gi ng

n nh con gái m y nhà sang tr ng. Tuy v y mà tr i ã phú cho Kiên-Trinh tánhthông minh, tình thu n h u, l i d u m m ngon ng t, da trong bóng tr ng t i, môi

nh thoa son, r ng dày nh h t b p, mày cong vòng nguy t, m t d n thu ba,ng i d u h n li u buông mành, d ng ng i p h n hoa m nh y. Ng i nh

y tánh tình l i nh v y, thì t nhiên ai c ng yêu, ai c ng m n, ai c ng g m-ghé, aing tr m tr . Không ph i Kiên-Trinh s c c a mình, mà không ghé m t dòm b n

nam nhi trong làng, nh ng vì cô ta th ng cha chan ch a y lòng, nên không chmà cho tình nào l t vào c n a.

Trong làng Th ng-Th nh, cách làng Th ng-Phú ch ng dài d m, có m t ng itên là Tr n-cao-Phi, tu i g n b n m i, nhà giàu l n, k t duyên cùng Tr ng-th ã

n m i l m n m mà không có con. Cao-Phi ngh t ng-lai thì l y làm bu n, nêntính n p thi p ng may có chút con k h u. Mai m i d t i cùng m y làng g n, coi

n n m b y ch mà Cao-Phi ch ng ành ch nào h t.

n làng Th ng-phú nghe nói con gái h L s c xinh n t t t thì lén rình mà coi m t.Cao-Phi v a ngó th y thì ành li n, v nhà êm th n-th c, ngày ai-hoài, quy t c icho c L -kiên-Trinh v làm thi p, d u t n c a hao công bao nhiêu c ng ch ng

. Nào dè mai m i n nói ã h t l i mà Hà-Mai c ng không ch u g , Cao-Phimu n l y c a chóa m t ng i, nên xúi mai dong nói v i Hà-Mai r ng n u ch u gKiên-Trinh, d u mu n òi ti n b c bao nhiêu c ng c h t. Hà-Mai n i gi n áp

ng: “Ta tuy nghèo, song ta tr ng nh n ngh a ch k gì b c ti n. ã bi t Cao-Phigiàu h n ta, nh ng mà nó tính l y c a mà d ta, thì bi t b ng nó không có chútnh n ngh a. Ta nh n l i v i nó r ng ng mong c i con ta th t công, b i vì ph ngcòi lông c ng là ph ng, còn gà d u t t m c ng là gà, ph ng âu ành ng l n v igà mà mong m i”. Mai-nh n v nói l i, Cao-Phi n i gi n nên ngày êm lo m u tính

, quy t c i cho c Kiên-Trinh, tr c ph d c m , sau r a l i khinh b . Hà-Mai ch t d , h ai nói t i vi c g Kiên-Trinh v làm thi p cho nhà h Tr n thì r y la,

i v y nên mai m i không ai dám nói n a. Cao-Phi cùng k m i tính lên b t Kiên-Trinh em i v nhà, ví d u Hà-Mai có i th a ki n, thì mình s xu t ti n mà i

i.

Cao-Phi tính nh v y nên b a n gi d ng i cúng chùa, lên núi Linh-s n m u v ihai anh em h Võ ng b t Kiên-Trinh, h a r ng h b t c giao cho mình s

hobieuchanh.com 91th ng công 15 l ng. Hai anh em h Võ v a s a so n l a ngày xu ng làngTh ng-phú vây nhà h L mà b t Kiên-Trinh, b ng nghe lâu-la vào tr i báo r ng:có L -hà-Mai d t con gái là Kiên-Trinh lên Linh-s n-t l y Ph t, ng i c i con ng a

p l m, nên xin ch tr i ón ng mà gi t.

Võ-Nh t nghe báo l y làm m ng r li n sai em là Võ-Nh d n ba tên lâu-la ra ónng, i Hà-Mai tr v ánh b t Kiên-Trinh và b t con ng a n a. Hà-Mai v n bi t

Linh-s n có c ng-kh u, nh ng ngh vì mình i ban ngày l i có hai ng i khiênki u, nên không l n c p dám ph m n. Nào dè cha con v a ra kh i chùa thì b

n Võ-Nh c n l i, b t trói Kiên-Trinh và gi t luôn con ng a; hai ng i khiên ki unghe tên Võ-Nh thì kinh kh ng, nên âm u mà ch y. Hà-Mai cô-th không dámch ng c , ph i ch y theo l y l c khóc lóc n n-n xin tha con. Võ-Nh th y v y t inghi p, l i ngh Cao-Phi h a b t c Kiên-Trinh mà giao thì anh ta th ng có 15

ng mà thôi nên bi u Hà-Mai nh mu n chu c con thì ph i em 30 l ng m icho chu c, Hà-Mai n n-n h t s c mà không c, nên ph i khóc mà i v .

Võ-Nh d t Kiên-Trinh lên núi, th y Kiên-Trinh dung nhan tu n tú, m t kinh hãi xemi càng thêm p, tóc dã d i l i càng thêm xinh, thì trong b ng khen th m, r i l i

ngh r ng b t c m t nàng con gái p nh v y, n u em mà giao cho Cao-Phi thìng l m.

Khi vào t i tr i, Võ-Nh t m ng r mà nói r ng: “Tài em thi t gi i! Kh i th t côngbao nhiêu mà có c 15 l ng b c.”

Võ-Nh t tính sai lâu la xu ng làng Th ng-th nh báo tin cho Tr n-cao-Phi và bi uem 15 l ng b c lên mà r c Kiên-Trinh. Võ-Nh c n l i r ng: “Th a anh, em

nay ã 25 tu i r i mà ch a có ôi có b n, em b t c nàng n y dung nhan tu n-tú,a nay ch a t ng th y con gái nào b ng. V y em xin anh nàng k t duyên cùng

em, ng có giao cho Cao-Phi mà u ng.” Võ-Nh t nghe nói ch ng h ng, tr n m tngó em nói r ng: “Cha ch ! Em t p tánh háo s c r i sao? ng có v y, không nên

âu em. Anh th ng nói v i em hoài, v y ch em quên sao? S c àn bà là gi ng các h n h t trong i, x a nay thi u gì V ng- b s c mà m t n c, thi u gì anhhùng b s c mà vong thân, thi u gì quan tr ng b s c mà h danh, thi u gì dân gi

s c mà nát nghi p, anh em mình chi m núi n y, m y n m nay hùng-c , quan dânth y u s , không làm vua mà c ng oai-quy n, v y thì ta c gi thói c mà an

ng thanh nhàn, sao em l i còn mu n sanh lòng háo s c? ã bi t n u em mu n k tduyên cùng nàng y thì c ng ch ng khó gì, nh ng mà s c àn bà hay l y anh hùng,nên anh e h em g n s c r i thì t tan tành c nghi p”.

Võ-Nh c i mà áp r ng: “Tuy anh nói s c hay h i ng i, song s c c ng có ích chong i l m ch : x a nay thi u chi k nh s c m i tiêu s u gi i kh , nh s c m i ph nchí th a lòng, nh s c m i bi t mùi i ngon ng t, nh s c m i giây d a nòi gi ng.

c h i là t i mình mà s c l i c ng t i mình, ch nào ph i t i s c hay sao?” Võ-Nh tc u không ch u nghe. Võ-Nh túng th nói r ng: “Khi em b t c nàng n y thì

cha nàng theo n n n khóc lóc, em th y v y có bi u v em 30 l ng b c lên màchu c, ng i ã ch u r i, v y nên ch ng i, vì anh giao cho Cao-Phi thì có 15 l ngmà thôi, còn cho chu c thì l i t i 30 l ng.”

hobieuchanh.com 92Võ-Nh t nghe nói cha Kiên-Trinh ch u chu c 30 l ng s l i b ng hai thì m ngth m, nên không tính i kêu Cao-Phi n a. Võ-Nh c d y lâu-la an i nàng n , tínhth m trong b ng r ng: Hà-Mai tuy làng Th ng-phú, song nhà anh ta không giàu,ch c là không th có 30 l ng b c c, mà h không có s b c y thì mình c mnàng n ây hoài, r i mình s l p m u mà giao duyên, ch không ành chonàng v tay Cao-Phi.

Kiên-Trinh b nh t trong liêu, b a ban u khóc hoài, lâu la b ng c m n c vàokhuyên d h t s c, mà nàng không hi u c ng kh u toan tính vi c chi, nên khôngthèm n u ng chi h t. Qua b a sau nghe lâu la nói r ng nàng t m ít ngày i cha

em b c lên chu c, thì nàng b t s , m i ch u n u ng ng s ng mà ch cha lên c u.

n ngày th ba, Võ-Nh t không th y Hà-Mai em b c lên mà chu c con, thì tronglòng nóng n y, tính d t vài tên lâu la xu ng làng Th ng-Th nh kêu Cao-Phi, Võ-Nh theo n n n h t s c mà anh không ch u, nên b t t d ph i d n lòng cho anh

i.

Khi Võ-Nh t c i ng a xu ng núi r i, Võ-Nh x n-xang trong lòng ch u không c,nên i ra i vô hoài. Cách m t h i Võ-Nh vào ch giam Kiên-Trinh i h t lâu la rangoài r i m c a nh mà b c vào.

Kiên-Trinh t khi b b t em lên s n-tr i thì trong lòng ã t quy t n u c ng kh ulàm ngang ánh danh ti t c a nàng, thì nàng s li u thác mà ch ng c , ch khôngch u cho nó làm c g ng trinh. Ch ng nghe Võ-Nh vào liêu d y lâu la rangoài, thì nàng phát nghi, nên ng ngó châm b m ra c a, mà m t mày à bi n s c.Ch ng dè Võ-Nh b c vào, m t ngó Kiên-Trinh r t ôn hòa, m t nhìn coi có s cch ng vui, l i ng xa mà nói d u dàng r ng: “Ta là ti u ch tr i b t nàng hôm n

ây. Tuy v y mà nàng ng có s , vì ta ch ng có b ng nào mà làm h i nàng âu. Tath ng nàng l m, ba b a rày ta n ng không c, nên nay ta n ây mà phân

u h n s thi t cho nàng nghe.”

Võ-Nh nói t i ó r i ng ng. Kiên-Trinh nghe l i êm ái thì b t s nh ng mà c ng cch ngó Võ-Nh , lóng nghe coi nó mu n nói s gì. Võ-Nh t ng-h ng r i nói r ng:“Thu nay ta không th y m t nàng l n nào, b i v y ta b t nàng là vi c tình-c , ch takhông c -ý ch m nom mà b t. Tuy v y mà b t ây c ng có duyên c , nàng có bi t vì

nào mà ta b t nàng hay không?”

Kiên-Trinh không hi u nó mu n vi c gì mà nói dông dài nh v y, trong lòng n a loa s , nên l c u áp r ng: “Không bi t.”

Võ-Nh nói ti p r ng: “S là có Tr n-cao-Phi làng Th ng-Th nh, ta ch ng hi u nócó thù oán chi v i nàng mà hôm n nó lên ây c y anh em ta b t cho c nàng, hgiao nàng cho nó thì nó th ng 15 l ng b c.”

Kiên-Trinh v a nghe nói Cao-Phi mu n b t thì nàng t c gi n nên la l n lên r ng:“Úy! Cha ch ! Té ra tôi b tay th ng kh n ki p ó mà! Tr i Ph t ôi! Quân ti u nh ntàn nh n n th sao mà Ph t Tr i không h i nó, l i ành h i tôi nh v y!” Kiên-Trinh ng khóc, n c m t n c m i chàm ngoàm.

hobieuchanh.com 93Võ-Nh th y v y li n khuyên r ng: “Xin nàng ch s u não, tuy là vi c r i c a nàng,song có l r i mà may. V y ta phân h t cho nàng nghe. Hôm n ta b t nàng r i,ch ng hi u vì t i bà Nguy t ông T ã ti n nh hay là vì t i nàng ph ng-phi c tcách, dung m o oan trang làm cho ta ph i d ng tình, mà h m nay ta hoài-v ngnàng luôn luôn, ng i âu c ng th y m t nàng, n m âu c ng th y m t nàng. Thi t ta

ng mu n k t duyên cùng nàng h t s c, n u ta cách m t nàng thì ch c ta ph i ch t,ch không th s ng c. Ng t anh ta bình sanh không yêu àn-bà, nên h m naytheo ng n c n hoài, không cho ta k t ngh a giao duyên v i nàng, c bi u giaonàng cho Cao-Phi mà l y 15 l ng b c.”

Kiên-Trinh m i nghe Võ-Nh mu n giao duyên thì s , ch ng nghe Võ-Nh t c n thìcó ý m ng th m. Nh ng mà nàng ch a k p suy ngh thì Võ-Nh nói ti p r ng: “B anay anh ta ã i xu ng Th ng-Th nh mà kêu Cao-Phi r i. V y thì tr a chi u âyCao-Phi s lên mà b t nàng. Ta vào ây tr c là nói chuy n y cho nàng hay, sau h ith nàng coi nàng li u l nào. Ta th ng nàng l m nên không n ép nàng, nàngmu n l nào thì li u l y. N u nàng kh ng cho Cao-Phi d t nàng i thì ta không

n, song ta bu n; còn nh nàng không ch u v tay nó, thì ta nói thi t, h ta còn s ngthì không ai làm h i nàng c”.

Kiên-Trinh nghe n ó, thì th t kinh nên ng i xu ng t l y mà nói r ng: “Th ach -tr i, làm ph c c u giùm tôi, ng cho th ng kh n n n Cao-Phi nó b t tôi t inghi p. N u ch tr i th cho tôi v nhà th y m t cha tôi thì n ch tr i tôi coi nhtr i nh bi n”.

Võ-Nh t ng là Kiên-Trinh ã thu n ý mình, nên nh nh khuyên d r ng: “N uy thì nàng ng lo s n a. Ta th trên có tr i, d i có t, d u thiên tai v n hi m

ta c ng k t duyên v i nàng, ch ta không nàng v tay ai âu mà s . Ví d u Cao-Phi có em 15 l ng b c lên ây mà b t nàng, h nó d t nàng xu ng kh i núi thìta s theo mà gi t l i”.

Kiên-Trinh l i càng kinh hãi h n n a, ngh th m r ng theo l i Võ-Nh m i nói ó thìthân n y h kh i tay kia ch c m c tay n , n u không ch t thì không th nào b o toàndanh ti t c. Ngh nh v y nên ng i ôm m t mà khóc. Võ-Nh b c l i g n l y l i

u ng t mà khuyên gi i, t ng là l i d u-ng t mát b ng Kiên-Trinh, ch không dèt l i nói là môt m i tên phát ra âm ngay vào ru t Kiên-Trinh, l i nói càng nhi u

ru t càng au- n.

Kiên-Trinh khóc m t h i r i l i ngh r ng: thân n y ch t ã ành r i, mà tr c khich t mình ph i li u th nào mà h i cho c k thù r i ch t c ng ng b ng. Kiên-Trinh ng d y lau n c m t r i nói v i Võ-Nh r ng: “Th a ch tr i, thân hèn m nmà ch tr i em lòng th ng t ng, n y n ng n không bi t l y chi mà n ápcho v a. Ng t vì Tr n-cao-Phi là k thù c a nhà tôi, nó ã th r ng n u nó không b t

c tôi em v nhà làm tôi m i cho nó thì c ng gi t tôi cho ch t, nó m i v a lòng;i v y tôi e d u b a nay ch tr i không giao tôi cho nó thì ngày khác tôi c ng

không kh i tay nó c”.

Võ-Nh vì yêu Kiên-Trinh nên kính tr ng không dám c ng-b c, l i l y l i nh nhmà khuy n d . Ch ng nghe Kiên-Trinh nói m y l i thì th a lòng ph d , li n tr n

hobieuchanh.com 94t áp r ng: “N u nh v y thì ch ng nào nó lên ây ta s gi t nó mà r a h n cho

nàng. Nàng ó m c ta.”

Kiên-Trinh m ng th m, song b ngoài thì m t th ra mà nói ti p: “Ch -tr i quy tt duyên cùng tôi, mà theo l i ch tr i m i nói h i nãy, thì anh c a ch tr i khôngng lòng, tôi e n u ch tr i cãi l i, d u ch tr i không b h i, ch ph n tôi ây ch cng là khó l m.”

Võ-Nh l c u nói r ng: “Không h i chi âu, nàng ng lo. Ta kính nh ng anh talà vì nh là anh, ch không ph i nh tài hay s c h n ta âu. N u nh thu n thì thôi,

ng nh mu n làm d thì ta c ng không dung nh.”

Trong lúc Võ-Nh t c i ng a xu ng núi, r i Võ-Nh vào liêu mà nói chuy n v i Kiên-Trinh, thì S m-Bích, Hà-Li u và sáu tên dân làng ã lên t i c a chùa Linh-s n-t .

m-Bích bàn tính v i ng i i theo r ng n c p thì ông n u ph i ch ng c v ichúng nó thì sáu, b y ng i không gì, mà lúc kéo nhau i lên núi chúng có th y

i mai-ph c ch c là khó lên c, chi b ng anh ta lén lên m t mình, th a lúcchúng nó không phòng b anh ta i th ng lên tr i ánh phá thì có l d h n. Hà-Li u

i m y ng i i theo quy t s ng thác v i S m-Bích, nên không ành S m-Bíchi m t mình, c nài n xin theo hoài, S m-Bích th y v y m i ch u cho theo.

t tr i ng u, mà vì ng lên núi hai bên có cây giao nhánh nên i mát mm. ng d n s ch s , tuy không l n, song không d c, b i v y ng a lên xu ng

i c. M y ng i l ng thinh mà i, song m t li c dòm ch ng hai bên luôn luôn,vì s lâu-la mai ph c. i c m t h i lâu, b ng th y tr c m t có m y tr i tranh,

t cái day ngang cái day d c. S m-Bích v a mu n bi u m y ng i i theo vô b inúp, cho anh ta i m t mình ch ng dè có m t tên lâu-la, n m d a hòn á ngtr a, dòm th y vùng ng d y h i r ng: “M y ng i i âu?”

m-Bích áp r ng: “Anh em tôi có vi c c n kíp mu n nói v i nh v ch tr i. V y xinu làm n d t anh em tôi lên tr i cho mau.” Tên lâu-la dòm th y m i ng i u c m

khí gi i thì trong lòng sanh nghi, nh ng ngh vì thu nay ai c ng s oai hai anh em Võ, ch a có ai dám n tr i mà i ch, nên tên lâu la không nghi n a, mà l i

bi u ph i ng ó mà ch , i lên báo cho ch tr i hay ch ng nào có l nh cho lêni c lên. S m-Bích g t u mà tên lâu la v a xây l ng i thì S m-Bích i theo

li n. Tên lâu la h , c l m l i mà i, không thèm ngó l i sau; ch ng t i c a tr i nói hay b n S m-Bích c ng t i m t l t, thì nó n i gi n m ng r ng: “Bây mu n ch t

hay sao? Ta ã bi u ng d i mà ch sao l i theo lên ây?”

Có vài m i tên lâu-la trong tr i phía tay trái, nghe ti ng om-sòm, không bi t vi cgì, nên ch y ra ng tr c sân mà dòm. S m-Bích t nh táo nh th ng, không s s tchi h t, bèn nói l n lên r ng: “Ch tr i c a bây âu, bi u ra ây cho tao h i chuy ncho mau.”

Lúc y chánh là lúc Võ-Nh v a h a v i Kiên-Trinh s gi t Cao-Phi và ng h au anh tr hôn s gi t t i anh n a. Võ-Nh m i nói d t l i, b ng nghe tr c tr i có

ti ng nói l n t ng là anh v nên l t t ch y ra, ch ng dè ra t i c a xem th y S m-Bích c m ao ng tr c, oai nghi l m li t, sau l ng l i có sáu b y ng i u c m

hobieuchanh.com 95khí gi i, thì ch ng h ng bèn ngó S m-Bích mà h i r ng: “Mi là ai? n ây có vi cgì?”

m-Bích h i l i r ng: “Ph i mi là ch tr i hay không?” Võ-Nh g t u. S m-Bíchi b c t i và nói r ng: “Ta là H ng-D c, vì bây th ã ch n ng b t con gái

a l ng dân, r i cách ba b a rày bây l i b t tr m c p ng a c a ta bu c trên chùaLinh-s n-t n a, nên ta lên ây khuyên bây ph i tr nàng con gái y l i cho ng i,và tr c p ng a l i cho ta thì ta dung cho bây, ví b ng bây c ng lý thì ta quy t chém

u t tr i bây hêt.”

Võ-Nh nghe nói gi n run, li n hô l n lên r ng: “ súc-sanh, dám n ây l n l i à! Lâu-la, bây mau p ch t nó mà qu ng xu ng cho tao.” Lâu-la trong các tr i d

rân, r i ào ra a c m cây, a c m mác, x c l i ánh S m-Bích, còn Võ-Nh thìng t i c a tr i mà c s c. S m-Bích v a mu n nh y t i chém Võ-Nh , b ng th yy m i lâu la xông n, s Hà-Li u và m y tên dân làng b h i, nên ph i d ngc l i mà ch ng c v i lâu la.

S m-Bích là m t v võ-c , n m canh tý (940) Ngô-v ng m h i thi mà kén ch nanh hùng hào ki t, Hà-c nh-D c, Lâm-H , Tri u-Hùng và S m-Bích vào ng thí thì

m-Bích gi t gi i nh t, b i v y Ngô-v ng th ng tài, m i phong cho ch c T ng-binh và giao hai Hoàng-t ng luy n t p võ ngh . Lâu la không dè, t ng là m ttên dân làng, không chút chi kiên s , áp vào âm ánh. S m-Bích hu i ao nhph ng múa, qua l i l nh hùm tràn, tên lâu-la nào l i g n u t u h t th y.Lâu-la kinh hãi qu n cây qu n giáo mà ch y. M y ng i i theo S m-Bích th a th

t theo âm chém v tan h t.

Võ-Nh ng trong c a tr i th y S m-Bích chém ch t lâu-la nh chém chu i thì n igi n, nên c m siêu ra mà c . Hai ng i m i tràn qua xoan l i vài hi p, Võ-Nh hu isiêu v t S m-Bích, ch ng dè S m-Bích hu i ao v t l i siêu r i x c t i chém Võ-Nh . Võ-Nh a cán siêu mà , b S m-Bích chém m nh quá nên cán siêu g y làmhai khúc, Võ-Nh th t s c, l t t ch y vào tr i.

m-Bích không hi u có k gì, nên không dám r t theo. Anh ta ng tr c c a tr ikêu l n lên r ng: “Mi gi i thì ây ánh v i ta, sao l i b ch y i?” Lúc y Hà-Li u

t lâu-la ch y xu ng núi v a tr lên t i sân, b ng th y V -Nh n m tay Kiên-Trinhch y ra phía sau tr i, vùng hô lên r ng: “Quân súc-sanh d t cháu tôi ch y kia kìa!”

m-Bích xách ao r t theo, th y Võ-Nh ng kéo x n Kiên-Trinh v t ng màch y, l t t nh y t i chém trúng cánh tay t , Võ-Nh li n buông Kiên-Trinh, nênKiên-Trinh té ng a la r ng: “Ch t tôi r i, tr i ôi!” S m-Bích t ng ao chém trúngKiên-Trinh, l t t quì xu ng mà Kiên-Trinh, nh c h i y nên Võ-Nh m i chunvào r ng mà ch y kh i.

Hà-Li u ch y t i cháu ng i d y, xét coi không có th ng tích chi h t, song vìKiên-Trinh m t là kinh tâm, hai là b té nên ng i b t t nh nh n s , m -hôi ra nh

m. Hà-Li u lo s n sóc cháu, còn S m-Bích coi d u máu mà i theo; i c m tkhúc không th y máu n a, mà trên núi cây cao lá r m không bi t Võ-Nh ch y ngnào, nên ph i d t dân tr l i.

hobieuchanh.com 96Kiên-Trinh ng d y th y chú là Hà-Li u thì ch ng h ng. Hà-Li u m i thu t schuy n S m-Bích ánh c ng kh u mà c u cháu l i cho nó nghe. Kiên-Trinh ngó

y ng i ng xung quanh mình, bi t m y ng i trong làng h t th y, duy th ycó m t mình S m-Bích l m t, nh ch c ng i ó là ân-nh n, nên cúi l y mà th a

ng: “M y b a rày cháu ã quy t ch t mà thôi, không trông mong còn th y m t cha,chú và bà con trong làng n a. May nh ân-nhân c u cháu thoát kh i n n n y, nghthi t c ng nh cháu ã ch t r i mà ân-nhân làm s ng d y. Cháu ch ng bi t l y chimà áp ngh a v i ân-nhân, nên cháu xin l y ít l y, r i ch ng nào v nhà cháu sth a v i cha cháu t n cho x ng áng”.

m-Bích c i mà áp r ng: “Ti u-th hãy ng d y! Ti u-th b y u l m nên ph ing i cho kh e, ng nói chuy n nh n ngh a làm gì”. Kiên-Trinh ng i trên hòn á màngh m t h i; ch ng th y ã kh e, Hà-Li u m i h i th m coi h m nay n c p b tmà có ánh p chi không. Kiên-Trinh thu t h t u uôi m i vi c l i cho chú nghe,Hà-Li u nghe cháu nói nó b n c p b t ó là t i Tr n-cao-Phi m n, thì n i gi nnên hâm v nhà r i i ki n Tr n-cao-Phi. Còn S m-Bích nghe Kiên-Trinh nói ch c

nào c ng ph i ch t, ch không ch u x ti t nh danh, nên tính k gi t Cao-Phivà gi t luôn Võ-Nh t r i s ch t, thì khen r ng: “Con gái mà có trí l c nh ti u-ththi t là khó ki m l m. ã bi t tr ng ch trinh h n m ng s ng, mà tr c khi ch t l icòn toan m u mà h i k thù, gái d ng y d u ch t ngàn n m ti ng th m c ng còn

l i”.

m-Bích d t h t tr vào tr i, ki m coi c p ng a c a mình v i con ng a c a Hà-Mai,n c p nh t ch nào mà b t l i. i t i chu ng ng a th y còn có m t con ng a c a

Thái-t và con ng a c a Hà-Mai mà thôi, còn ng a c a S m-Bích không có, nên aing ngh ng a y Võ-Nh t c i i r i. S m-Bích bi u m y ng i i theo d t hai con

ng a i v i Kiên-Trinh xu ng núi, còn mình l i sau n i l a t cháy tr i tiêu h ti m i ch u theo.

hobieuchanh.com 97

I TH M I CHÍN

------á------

t thi p Cao-Phi bu n l i h ;t tình X ng-C p ngó l i au.

i n a chi u, m t tr i ã chen u núi, chim cò ã tr m bay v r ng; gió ph t phng n c xanh d n, n ng ch p-chóa nhành cây vàng cháy.

Võ-Nh t d t Tr n-cao-Phi i v Linh-s n, hai ng i c i hai con ng a i tr c, saung l i có em theo m t cái ki u hai ng i khiêng, ng r c Kiên-Trinh. Võ-Nh t

ã lãnh 15 l ng b c th ng r i, nên to i chí, không c n i mau, còn Cao-Phi m ngvì ng c ã g n v tay, trí m c tính chu t ng c b hoa, nên c ng không l t- t.

Khi g n t i, Võ-Nh t dòm lên núi th y khói bay m y ng n, t ng là tr i chi u mâycu n, nên không nghi ng i chút nào. Ch ng b c lên tri n núi, th y m t tên lâu-la icà-nh c, Võ-Nh t m i kêu mà h i r ng: “Mi i âu ây? Sao l i i cà-nh c nh

y?” Tên lâu-la day l i ngó th y ch tr i, li n quì xu ng và khóc và th a r ng: “ iCh -tr i ôi! Nguy l m! Nguy l m!”

Võ-Nh t kinh kh ng li n h i r ng:

- Sao mà nguy?- Th a, i ch -tr i v a m i xu ng kh i núi, b ng âu có m t th ng d t n, tr c

ch ng 40 tu i, x ng tên là H ng-D c, d t n m sáu tên dân làng lên ánh phá tr i.Anh em tôi ch ng c v i nó, b nó gi t ch t g n vài m i ng i, ti u ch -tr i ánh

ng không l i nó, nên d t nàng con gái mà ch y, ch ng dè nó r t theo chém ti uch -tr i t g n lìa cánh tay t .

- Té ra em ta ch t r i sao?- Th a ch a ch t- V y ch bây gi nó âu?- Ti u ch tr i ch y ra phía sau mà tr n, anh em tôi m i ki m c, nên ã khiêng

tr v r i. Ng t m y tr i nó ã t cháy tiêu h t, nên không còn ch mà . Lâu-lach t g n 20 thây còn n m ó; còn b b nh m i m y a c ng n m d a g c cây màch u. Tôi b th ng mà nh , nên ráng xu ng ây ón báo tin cho ch tr i hay.

Võ-Nh t nghe nói s ng-s t, n a gi n, n a kinh, nên qu t ng a lên núi không thèmi n a, Cao-Phi ng nán l i mà h i tên lâu la r ng: “Còn nàng con gái y có b h i

hay không v y em?” Tên lâu-la áp r ng: “Ôi! C ng vì nàng ó nên m i h i n n iy.”

- Sao v y?- B t bà con ng i ta, nên ng i ta t c gi n m i lên ánh mà gi t l i ch sao?- Té ra nàng y không còn trên núi hay sao?- Chúng nó d t i m t t h i tr a cho n bây gi , còn âu mà h i.

Cao-Phi nghe m y l i nh sét ánh bên tai, các s m c u tan nh n c mùng b n ng d i, các s toan tính u bay nh khói rút lên tr i, ng ch n ng n

hobieuchanh.com 98t h i r i tay v b p v mà nói r ng: “Té ra m t 15 l ng b c mà không ng th yt!”

Cao-Phi mu n tr v , song còn nghi tên lâu-la x o trá, nên qu t ng a ch y theo Võ-Nh t ng lên tr i coi tình hình th nào.

Khi lên t i thì th y m y dãy tr i thành m y ng tro tàn, khói còn bay ngui-ngút.Thây lâu-la n m tr c sàn l nh-ngh nh. D a m y g c cây l i nghe ti ng ng i b

nh rên la. ã bi t h làm d thì g p d , nh ng mà ng i o c ai th y th mtr ng nh v y ch c ph i quên tánh tàn b o c a lâu-la mà ng lòng th ng xót. Cao-Phi tuy không ph i là ng i o c, song th y c nh nh v y c ng quên nàng Kiên-Trinh, quên ti c 15 l ng b c, leo xu ng ng a mà h i th m coi Võ-Nh n m âu.

y tên lâu-la kh i b b nh d t Võ-Nh t và Cao-Phi i vòng ra phía sau; t i m t t mth ch bàn th y Võ-Nh n m ó, m t mày tái lét, cánh tay máu ch y d m-d , Võ-Nh tli n quì xu ng, hai tay ôm em và khóc và nói r ng: “T i anh i kh i, nên em m i b

i, anh ngh l i thi t là anh qu y v i em quá!”

Võ-Nh gi tay m t xô Võ-Nh t ra r i nói r ng: “L i n y t i em, ch không ph i t ianh. T i em háo s c không nghe l i anh, mà l i còn có b ng b t ngh a n a, nên em

i n n i n y. V y xin anh ch bu n. Em ch t c ng áng t i em l m”.

Cao-Phi nghe m y l i l y làm l nên b c t i ng g n mà nghe rõ. Võ-Nh t c ngkhông hi u ý em là th nào, song nghe nói thì ng lòng, nên hét l n lên r ng: “Tath cùng tr i t ta s gi t a chém em ây, mà báo thù cho em”. Võ-Nh lúc ydòm th y m t Cao-Phi thì tr n m t l y tay m t ch Cao-Phi mà nói r ng:

a thù c a em là th ng Cao-Phi ây, ch không ai âu xa. N u anh gi t nó thì d uem ch t c ng th a lòng”.

Võ-Nh t ch ng-h ng, ng ngó em r i ngó Cao-Phi trân-trân. Cao-Phi th t kinh,t mày tái lét, ch n run l p-c p. Võ-Nh li n n t l n r ng: “ kh n ki p, mi ph i

tránh ch khác, ng ta th y m t n a.” Võ-Nh gi n quá nên ch cánh tay tmáu b c ra ch y có vòi, trong giây phút m t m i xanh d n r i t t h i. Võ-Nh tth ng em nên ôm thây mà khóc. Cao-Phi rón-rén nói r ng: “Tôi không có làm chi

t, không bi t t i sao mà ti u ch tr i phi n tôi.” Võ-Nh t l c u l ng thinh. Cao-phi t giã lên ng a i v ; hai a khiên ki u ch y theo sau, Cao-Phi càng th y bu n,bu n vì m t b c mà không c gái xinh, l i còn mang ti ng oán.

n h t canh m t, Cao-Phi v m i t i nhà. Cao-Phi kêu gia d ch ra m c a ngõ r ii ng a i th ng vào sân, hai a khiêng ki u c ng khiêng i theo sau, Tr ng-th ,

là v Cao-Phi, nghe ch n-r n ngoài ngõ, l t t ch y ra, có ý mu n xem coi Kiên-Trinh nhan s c th nào mà g n m t n m tr ng ch ng mình c ai-hoài ái-m , không

ành n i nào khác. Tr ng-th c m èn ra t i sân, th y ch ng ng xu ng ng a,mà m t mày bu n nghi n, không hi u ý ch ng th nào; s ch ng c v m i r ith y v c phát ghét, nên c i chúm chím và nói r ng: “Th a lang-quân L -ti u-th

âu cho em r c vào.”

Cao-Phi nói l n lên r ng: “Không có L ti u-th nào h t! ng có làm r n!”

hobieuchanh.com 99Tr ng-th ch ng h ng, song s mích b ng ch ng nên ráng h i nh nh r ng: “Th alang-quân, té ra b n s n-kh u nó nói g t lang-quân ng gi t 15 l ng b c hay sao?”

Cao-Phi nghe m y l i, n a h th n, n a t c gi n, nên ngoe ngo y b i vào nhà, vài và nói r ng: “ r i ây nó s coi tao.” Tr ng-th c m èn i theo sau, không

hi u ch ng mình gi n ai mà h m-he nh v y, gi n L -ti u-th hay gi n Võ-ch -tr i?Ngh không ra m i mà không dám h i n a, nên gi b không nghe, c chúm-chím

i mà vào nhà.

i có nhi u ng i th y s m ng ã n g n tr c m t, mà r i s m ng y hóa ra bu n; còn có nhi u ng i th y c nh bu n ã vào nhà, nên ng khóc ng i than,

mà r i c nh bu n y l i hóa ra h nh ph c. Ng i ã th y vui mà bu n ây là Võ-nh t v i Cao-Phi. Còn ng i th y bu n r i vui ây là Hà-Mai v i X ng-C p.

Khi S m-Bích d t Hà-Li u v i 6 tên dân làng i lên núi Linh-s n r i, thì trong làngTh ng-Phú ch ng ai mà ch ng lo s , mà ng i lo nhi u h n h t là X ng-C p v iHà-Mai, X ng-C p tuy ã c m i b y m i tám tu i r i, nh ng mà b m ch tnhu-nh c, nay ly cung t -n n, ch nh có m t mình S m-Bích mà thôi; sanh m ng trong tay S m-Bích, ví nh S m-Bích ch t r i thì m t mình c nh l b -v , bi t c y ainâng . Còn Hà-Mai, nhà có m t chút con gái, r i b c ng kh u b t m t, dây s uqu n ru t; nay em là Hà-Li u l i i theo S m-Bích mà phá s n-tr i n a; ví nh thànhcông d t c con v thì vui v ã ành, còn ví nh th t b i ph i b thây trên r ngthì m i s u càng r i, bi n th m càng to, ch c là thân già ph i ch t theo con và em,ch không th nào s ng c n a.

Tuy lo s , hai ng i lo s thi t; nh ng mà nh l i S m-Bích nói kh ng khái nên trôngmong hai ng i c ng trông mong nhi u. Ng i trong làng t u l i h i s m mai l n

n v h t, h n v i nhau n chi u s tr l i h i th m tin. X ng-C p v i Hà-Maim ng i không yên, c thay phiên nhau ra ng d a c a mà ngó ch ng.

n tr a X ng-C p h i th m Hà-Mai r ng: “ ng t Linh-s n xu ng ây tôi cói r i nên tôi bi t không xa. Song tôi i b d , i m t khúc ph i ng i ngh m t h i,

nên không bi t sao mà ngày gi c. Còn nh ng i tráng ki n h và i và vch ng bao lâu v y lão ông?”

Hà-Mai bi t ý X ng-C p trông l m nên m i h i nh v y, bèn áp r ng: “M yng i i h i s m mai u tráng ki n h t th y, nên tôi ch c h và i và ánh n c p,và tr v có lâu l m thì ch ng n a chi u sao h c ng v t i.”

ng-C p nghe nói li n i l i ván n m ngh không trông n a. Hà-Mai bèn h ing-C p r ng : “Th a quí khách, tôi th y l nh tôn-huynh có tánh ngh a-dõng,

nghe tôi có n n thì b t bình nên tình nguy n lên ánh gi t c ng kh u mà b t con tôii giùm cho tôi, thi t là tôi c m ân m n c vô cùng. Nh ng mà tôi còn lo m t u,

là không hi u tài l c c a l nh tôn-huynh ra th nào.” X ng-C p áp r ng:” Tôich ng bi t b n s n-kh u võ ngh th nào, ch tài anh tôi thì tôi ch c n i trong n cmình ch a có ai sánh k p.”

Hà-Mai nghe nói nh v y thì càng m ng nên h i thêm :

hobieuchanh.com 100- N u l nh tôn huynh tài cao nh v y thì ch c quí khách c ng ch ng kém bao

nhiêu?- Th a lão ông, tôi có hai anh em mà tánh khí ch ng gi ng nhau, anh tôi thì h c võ,

còn tôi thì lo h c v n; b i v y m y n m nay hai anh em tôi i du h c, h g p v nhay thì tôi h u chuy n, còn g p ai võ gi i thì anh tôi i ãi. Theo võ ngh thì thi t

u ng i th ng tôi c ng không dám c .- Có hai anh em mà m i ng i gi i m t ngh nh v y thì là quí quá!

Hai ng i nói chuy n v i nhau n n a bu i chi u mà ch a th y S m-Bích v , nênnóng n y ra c a dòm hoài. Tr i t i l n l n, m t tr i ã chen u núi; hai ng i x n-xang ch u không c, mà c ng quên n c m, d t nhau ra ng u làng ch . Ra

n n i thì th y ng i trong làng c ng ã t u l i ó mà i; k thì ng dòm ngóng,ng i thì i ón ng.

v tr ây là t i Kiên-Trinh không bi t c i ng a, mà i b thì y u i i lâu m ti, nên i m t khúc ph i ngh m t h i.

Tr i thi t t i r i, mà không th y tâm d ng chi h t; ng i trong làng k thì bàn n iy, ng i lu n th n , duy có Hà-Mai không nói chi h t, song ng ngó mà hai

hàng n c m t nh u ròng ròng. M i ng i còn ng h i-h p i trông, b ng ngheng v ng có ti ng ng i nói chuy n.

Có ng i c t ti ng h i l n r ng: “Ai i ó? Ph i là anh em i ánh c p v ó haykhông?”

Ai n y u l ng-l ng lóng nghe. Thi t qu có ti ng áp r ng: “Ph i! Anh em tôi vây. Có L -ti u-th v n a.” Nh ng ng i ng trông, nghe nói thì ch ng xi t

ng r , nên r p m t ti ng mà la l n r ng;

“Cha ch là may!” r i k nói ng i c i vang-v y, không nghe rõ l i chi n a.

Cách ch ng bao lâu có m t ng i c i ng a ch y t i, th y thiên-h ng t i u làngch t n c, li n gò c ng nh y xu ng ng a. Ai n y áp l i mà nhìn th y S m-Bích li nch p tay cúi u v t ra hai bên, t d u kính-ph c l m, Hà-Mai v i X ng-C p b c

i m ng r , S m-Bích nói r ng: “Tôi ch m tr , cho bà con anh em trông i thi ttôi l i quá.”

Hà-Mai ng ch n-ng n, vì m ng quá, vì c m quá, vì ph c quá, nên không bi t nóii chi mà t n. Lúc y Hà-Li u, Kiên-Trinh v i 6 tên dân làng l c th c i t i n a.

Hà-Mai th y con thì ng khóc ròng, không nói chi c h t. Có m t ng i hô l nlên r ng: “Thôi, d t nhau v L -huynh r i s h i th m công chuy n, ch H ng-quan-nh n ã m t m i, mình còn c m ng ây hoài hay sao?” R i ó m i kéo nhau vnhà L -hà-Mai, S m-Bích, X ng-C p, Hà-Mai và Kiên-Trinh i tr c, thiên-h theosau l ng ch t ng, nói nói c i c i, vui m ng ng i khen ch ng xi t.

Vào nhà r i mà c p m t c a Hà-Mai hãy còn t r t, song m t thì r i l y mà m ti t i c i. Nh ng ng i i ánh n c p v và m y ông k -lão thì vào nhà, còn

bao nhiêu dân làng thì ng ngoài sân, ch nhà nh n u vào h t thì không d chng i. Hà-Mai lính-quýnh c y ng i d n c m ng cho m y ng i m i v n d ,

thì b t heo làm th t ng d n ti c n m ng. Hà-Mai l i bi u con b ng tr u ra r i

hobieuchanh.com 101i S m-Bích, X ng-C p và 6 tên dân có công y ng i chung m t ván ng cho cha

con l y t n. S m-Bích ng n c n không cho l y. X ng-C p ng d y nói r ng:“Con nhà h c trò h g p vi c b t bình ai c ng ph i x ng ra gánh vác. Anh em tôi

n ây nghe nói ti u-th b c ng kh u b t thì au n trong lòng mà l i th y ônglão bu n r i than khóc t c gi n, nên anh tôi ph i ra s c tr nguy, s y là b n ph n

c trò, n u ông lão nói n ngh a thì ng i lòng anh em tôi l m”.

ng-C p nói d t l i li c th y Kiên-Trinh ng ngó mình trân trân, b n con m ta g p nhau thì Kiên-Trinh li n cúi u ngó xu ng t, còn X ng-C p thì m t

bi n s c, b ng h i h p, nên c ng day qua ch khác.

m-Bích bi u em d p tr u r u r i thu t h t u uôi s mình ánh phá s n tr ivà c u Kiên-Trinh l i cho m i ng i nghe. Kiên-Trinh c ng ti p mà thu t nh ng umình ã nghe ã th y trong m y ngày trên núi; thu t t i s Cao-Phi m n n c p

t thì m t nàng có s c gi n, r i thu t t i cách nàng l p m u mà h i Cao-Phi và chtr i thì nàng có s c h ng i.

y ông k -lão và nh n-dân trong làng nghe rõ m i vi c thì ai c ng kính m n tài-c c a S m-Bích, ai c ng khen ng i m u k c a Kiên-Trinh và ai c ng khinh b cái

thói ti u-nh n c a Cao-Phi. Hà-Li u xúi anh hãy n quan mà ki n Cao-Phi xin quantr ng tr nó ng ngày sau nó không làm s qu y nh v y n a. X ng-C p can

ng: “ a ti u nh n d u làm cách nào nó c ng không s a tánh ti u nh n c a nóc. Theo l i Ti u-th nói thì Cao-Phi m n n c p ón ng b t Ti u-th , mà

i y là l i c a n c p nói v i Ti u-th ch không có ch ng nào khác. Nay mìnhchém ch t lâu-la, thiêu h y s n tr i, song mình không b t m t tên n c p nào, vính mình i ki n quan òi Cao-Phi n, nó ch i r ng không bi t vi c chi h t, r imình bi t l y ai mà làm ch ng, y v y tôi t ng d u i ki n, quan c ng khó làm t inó c.”

Hà-Mai nghe X ng-C p phân gi i rõ ràng thì khen ph i nên không tính vi c i ki nCao-Phi n a.

Trong êm y r u th t b -bàn, chén thù chén t c, vui v vô cùng. n khuya L -hà-Mai v i m y ông k -lão t v i S m-Bích và X ng-C p r ng: S m-Bích lên Linh-s n

u c Kiên-Trinh em v , bao nhiêu ó c ng gây thù v i b n c ng-kh u r i,hu ng chi gi t g n 20 tên lâu-la, chém s vai Võ-Nh , thiêu h y s n tr i, d ng y thì

u thù ch c không nh , b n n c p Linh-s n là b n hung b o, ch ng s m thìmu n b nào chúng nó c ng kéo nhau xu ng ánh làng Th ng-Phú mà báo c u.

y nên dân làng ng tình xin S m-Bích v i X ng-C p luôn l i ó ng b o hng dân cho kh i b quân b o tàn nhi u h i.

Hà-Mai l i nói ti p thêm r ng: “N u nh v quí khách b ng lòng l i ây v i tôi thìcha con tôi s i làm mà nuôi cho n ch ng nào già ch t r i m i thôi”.

m-Bích c i mà áp r ng: “Lão-ông có lòng th ng t ng anh em tôi nh v y thìtôi c m tình vô cùng. Ng t vì anh em tôi có vi c ph i vào Kinh nên ch i n m b yngày thì không h i gì, ch còn lâu h n n a ch c là không c”.

Dân làng ng r lên mà nói r ng: “Úy tr i ôi! N u hai ngài i r i s n-kh u xu ngây chúng nó t nhà c a, b t trâu bò, gi t con v c a anh em tôi h t còn gì!”. S m-

hobieuchanh.com 102Bích ngó ngay m y ng i m i nói ó r i c i mà áp r ng: “Dân tráng-ki n tronglàng n y k g n m t tr m r i, còn b n s n-kh u chúng nó không y 50. Anh em

ông b ng ba s c a chúng nó mà anh em s chúng nó, nh v y không h th n haysao? B y nay chúng nó ngang tàng là vì anh em trong làng không t ng-thân t ng-ái nhau, không ng-tâm hi p-l c nhau, chúng nó c p gi t nhà nào thì nhà n ych u, m y nhà khác không ti p c u. N u anh em k t làm oàn th , ng t ng y

ng , thì tôi dám nói ch c không có b n n c p nào dám léo n làng n y âu”.

y ông k -lão áp r ng: “Quí khách phân nh v y thì ph i l m, ng t dân tronglàng không ai bi t võ ngh , còn s n kh u thì chúng nó luy n t p ã gi i, m t a có

c ánh t i n m b y ng i, b i v y d u dân làng có th ng nhau mà ti p nhau ia thì c c ng không l i chúng nó. V y n u quí khách mu n cho dân làng dám ci s n-kh u thì xin quí khách ây ch i r i làm n d y em cháu trong làng cho

chúng nó bi t võ-ngh chút nh. Quí khách mà có lòng nh v y thì n c a quíkhách d u ngàn n m làng n y c ng không quên c”.

ng-C p ngó ch ng coi S m-Bích tr l i th nào. S m-Bích suy nhg m t h i r ic u áp r ng: “Anh em tôi lâu không c”. X ng-C p nghe nói thì ng i th

ra, s c m t không c vui.

u trà chuy n vãn ch i n g n sáng ai n y m i ch u t ch nhà v ngh .

Qua ngày sau X ng-C p n m dàu dàu hoài, ít hay nói chuy n. Hà-Mai mu n c mm-Bích v i X ng-C p l i cho nhi u ngày bèn h i S m-Bích r ng: “H i hôm quí

khách nói r ng quí khách có vi c nên ph i vào Kinh, ch ng bi t vi c y là vi c gì; vính tôi sai th ng em tôi nó i th cho quí khách c hay không?”.

m-Bích áp r ng: “Anh em tôi m côi, song có m t ng i bà con ng làm quani tri u. Cách m y b a rày tôi có g p m t ng i Kinh, tôi h i th m thì h nói lúc

rày tri u ình ng r i lo n, các quan ng chém gi t nhau, tôi l y làm lo s , nêntính vào Kinh d coi ng i bà con c a tôi s ng thác th nào”.

- T ng là chuy n gì khó, ch chuy n nh v y thì tôi sai th ng em tôi nó i thcho quí khách c ng c mà.

- Không c âu.

Hà-Mai nói h t s c mà S m-Bích c ng c òi i hoài, ch không nh , Hà-Mai nghng con mình mà còn s ng tr v nhà, cha con g p nhau y là nh n c a S m-Bích.n y mình ch a tr c, mà n u S m-Bích ra i ch c là s n-kh u xu ng ánh b t

con mình n a. Hà-Mai ngh t i s ó thì m -hôi trán.

i l i n m tính t i ngh lui, tính k , ngh u, mà nh m ch ng có m u nàocho b ng m u g Kiên-Trinh, làm nh v y ã n tr ngh a n, mà l i c m ch n

m-Bích l i c n a. Ng t không bi t S m-Bích có v hay ch a? C ng bi t S m-Bích là ng i có tài, còn Kiên-Trinh là gái quê d t, anh ta có ành k t tóc tr m n mcon mình hay không? L i c ng còn m t n i n y n a, là S m-Bích ã trên 40 tu i r i,còn con mình m i 17 tu i, không bi t nó có ng S m-Bích hay không? Tính m u óthì là hay, nh ng mà ph i gi i cho c ba u n y r i thì m i thi t m u ó c.

hobieuchanh.com 103Sáng ngày Hà-Mai h i d , bi t S m-Bích và X ng-C p hai ng i u ch a có v thì

ng th m. n tr a có m t ông k lão trong làng tên là Lý-Nhân n m i S m-Bích và X ng-C p qua nhà ông ch i. X ng-C p bu n b c hoài nên ý không mu n

i, mà b i vì Lý-Nhân theo n n n , l i S m-Bích c ng khuyên d , nên X ng-C pi theo S m-Bích mà qua nhà Lý-Nhân.

Hai ng i d t nhau i r i, Hà-Mai bèn t s mình mu n g Kiên-Trinh cho S m-Bích, tr c là n n áp ngh a, sau là bu c c ng níu l ng l i cho con nghe, và h icoi ý nó có ành hay ch ng. Kiên-Trinh nghe cha nói thì bi n s c, ng i l ng thinh m t

i lâu r i m i áp r ng: “Th a cha, ph n con là gái, s g l y ch ng là quy n c acha nh, ví d u cha g con cho th ng ui hay là th ng c ho c g cho th ng iênhay th ng cùi, con c ng ph i vâng l i con âu dám cãi. Hu ng chi H ng quí-kháchlà ng anh hùng hào ki t, l i có n c u con kh i n n, có l nào con l i ch i t .Nh ng mà con ngh vì cha sanh có m t mình con, m l i ch ng may khu t s m, chathì già y u, nhà thì không giàu, h con l y ch ng thì ph i theo ch ng, mà theo ch ng

i thì ai h -h v i cha, khi cha ra ru ng ai coi sóc trong nhà, lúc cha m au ai b ngm s c thu c. V y con xin cha ch v i lo s g con l y ch ng, con nhà mà nuôi

ng cha cho n già ng n n cha sanh thành d ng d c”.

Hà-Mai nghe con nói nh v y thì bi t ý nó không ng S m-Bích, b i v y ng i th ramà nói r ng: “Cha c ng th ng con l m, b y nay nh có con h -h nên cha m i vuilòng mà lo cày cu c ng có c m n v i ng i ta. N u cha mà g con l y ch ngthì cha c ng bu n. Nh ng mà theo th th ng h con trai l n thì làm cha m ph i lo

i v , con gái l n thì làm cha m ph i lo g l y ch ng; n u cha th ng con màkhông nh ôi b n cho con, con l duyên c a con i, thì t i nghi p ph n con l m.Con s h l y ch ng thì ph i theo ch ng mà b cha. Cha t ng s y con ch ng c nph i lo, b i vì cha nghe H ng quí khách nói chàng m -côi nên n i trôi du-h c v y thì

u có c i con ch c là chàng s ây v i cha, ch có nhà c a âu mà d t con v ;mà chàng thì con c ng còn g n cha nh th ng, l i trong làng c nh chàng b o

n a”.

Kiên-Trinh c nói th ng cha nên không ành l y ch ng, Hà-Mai c ng vì th ngcon không n ép duyên, nên d d r i b qua không tính t i s g con cho S m-Bích

a.

m-Bích th y Hà-Mai và ng i trong làng quy n luy n quá, còn X ng-C p thìkhông tính i âu h t, nên S m-Bích d c-d c ch i không i g p. t i nhà Hà-Mai

c 10 ngày, S m-Bích m i bàn v i X ng-C p r ng n u luôn t i ây thì là yênthân, ch ng lo chi n a, song mình lánh n n là có ý mu n báo-thù cho tiên-v ng vàthâu t giang-san l i cho nhà Ngô, ch không ph i i ki m ch mà ch i. S m-Bích m i khuyên X ng-C p i qua ng-châu ng c u Ph m-b ch H h ng binhkhôi ph c.

ng-C p nghe S m-Bích tính i thì trong lòng không vui, song c ng không c ntr . Hà-Mai và dân trong làng nghe nói khách h H ng mu n i thì theo n n nkhuyên l i. S m-Bích ki m c nói r ng mình có vi c riêng tr ng-h nên không thnào lâu n a c.

hobieuchanh.com 104Dân trong làng c m h t s c mà không c, ông Lý-Nhân m i bày u ti n thi t

t ti c l n mà ti n-hành. S m-Bích và X ng-C p còn có m t con ng a mà thôi,nên Hà-Mai t ng thêm con ng a c a mình ng cho hai ng i ng a mà i.

Ti c d n t i nhà Hà-Mai. Hành-lý s a so n xong h t, h mãn ti c thì hai ng i lênng a mà i. Lúc nh p ti c, dân trong làng ai c ng bu n. S m-Bích th y ng i ta h utình quá nên c ng ng lòng, còn X ng C p thì ng i ng n ng không nói, không

i, không n, không u ng.

Ti c g n mãn, Hà-Mai d t Kiên-Trinh ra l y t n và t bi t hai anh em h H ng.Kiên-Trinh ch p tay nói r ng: “Nay hai ân-nh n lên ng, nên ti n thi p xin l y

t l y tr c là t n c u t hu n sanh, sau n a d ng ch l kh ng-ki n”.

ng-C p nghe d t l i li n té x u; S m-Bích ôm d y thì m t m i xanh d n, taych n l nh ng t. Nh ng ng i trong ti c th y u kinh tâm; còn Kiên-Trinh ng ngóhai hàng n c m t r ng r ng nh gi t.

hobieuchanh.com 105

I TH HAI M I

------á------

ng-C p g n ng i vui gi m b nhKiên-Trinh d i c i nhác trao l i.

m-Bích th y X ng-C p té x u l t- t ôm d y r i em n m trên b ván. M yng i trong ti c u xúm xít ng chung quanh mà h i th m r i k ch y i g p than

em lên h , ng i thì ch y i ki m thu c em v .

ng-C p n m b t t nh nh n s , S m-Bích lo s h t s c. Cách m t h i lâu X ng-p t nh l i, nh ng mà u thì nóng h i, còn ch n thì l nh ng t. M y ông k -lão

th y v y khuyên S m-Bích l i ng ch X ng-C p m nh r i s i.

Hà-Mai l t t bi u em d n m t cái phòng chái trên cho s ch s lót gi ng tr ichi u gi ng mùng, r i em X ng-C p vào ó mà ngh . Sáng b a sau, l i sai em b tng a c i qua làng Th ng-An, cách ó ch ng vài d m, r c ông l ng-y Tr n-

àng qua ch n m ch h t thu c.

Ông Tr n- àng tu i ã 60 mà s c hãy còn m nh m . Ông có danh tr b nh gi i, mài có tài coi t ng hay. Tr a ông qua t i, S m-Bích v i Hà-Mai thu t s ch ng b nha X ng-C p phát ra làm sao cho ông nghe r i m i ông vào phòng ch n m ch.

ng-C p n m nh m m t, u mình thì nóng, còn tay ch n thì l nh hoài. Tr n-àng ch n m ch r t lâu, r i ra ngoài nói v i S m-Bích và Hà-Mai r ng: “B nh c a

ti u quan nh n ây tuy không có chi n ng l m, song tr cho m nh c thì không dgì. B nh n y là tâm b nh, t i a s u a não, u t-khí tích-t , nên m i sanh b nh. Bâygi có tr thì ph i cho b nh nh n an-t nh, mà nh t là ng làm u chi cho b nhnh n lo r u, r i tôi h t thu c cho u ng l n l n thì ch c s m nh c”.

m-Bích nghe nói thì bu n h t s c, m i h i Tr n- àng v y ch ph i u ng thu cch ng bao lâu m i m nh. Tr n- àng nói n u b nh nh n trong lòng an- n thì trong

i b a ho c n a tháng s m nh c, còn nh b nh nh n c s u-não hoài thìng thu c ph i lâu h n n a.

Tr n- àng a thu c ng cho b nh nh n u ng , và d n sai ng i qua nhà l ythêm thu c n a. S m-Bích em thu c và phòng cho X ng-C p u ng, còn Tr n-

àng thì t mà v , Hà-Mai a l ng-y ra t i sân, và kêu Hà-Li u i theo l ng-ymà l y thêm thu c.

Khi Tr n- àng g n lên ng a, ông day l i h i nh Hà-Mai r ng:

- B nh nh n ó là ai?- Ng i là h c trò i du h c n u nhà tôi.- Té ra ng i y ch ng bà con chi v i ông hay sao?- Không.- Tôi coi t ng ng i y quí l m, tuy bây gi b tai n n song ch ng n m b y n m

a vinh hi n không ai bì k p. V y ông ph i ráng mà ho n d ng.

Tr n- àng lên ng a i v . Hà-Mai tr vào nhà nh m y l i c a Tr n- àng thì n ang n a lo; m ng là m ng S m-Bích còn trong làng b o-h l ng dân, và m ng

hobieuchanh.com 106mình có d p nuôi d ng m t ng i quí t ng d u ngày sau mình không c nhchút th m r i thì bây gi c ng có th muôn m t n b i n c u n n; còn lo là long i y u i mà mang l y ch ng b nh hi m nghèo, ví nh l ng-y c u kh i thìkhông nói chi, ch n u c u không kh i thì u ng m ng m t ng i h c-sanh có tài có

c l m. X ng-C p u ng thu c coi b nh càng ngày càng gi m, nh ng mà gi m thìgi m ch có b a b nh ph c-phát không ch ng. Cách vài b a, Tr n- àng qua tu n

ch m t l n. Ông d n S m-Bích ng nói vi c gì làm cho ng i b nh lo r u, và ng i b nh n m an-t nh trong phòng không nên cho i âu h t.

m-Bích bu n chí, vì không bi t bàn vi c riêng c a mình v i ai, nên t s m mai chon t i c b i n m y nhà trong làng mà ch i cho khuây-l ng. Còn vài m i tên

trai trong làng th y S m-Bích r nh rang m i n n-n xin S m-Bích d y võ ngh . S m-Bích th y ng i ta h u ãi, mà ngh mình không lu ng x ng ch không ích gì,nên khuyên dân d n m t cái sân l n tr c nhà Lý-Nhân luy n t p m y ng i còntrai. S m mai thì th y trò d t nhau vào r ng s n th t, bu i chi u và ban êm thì v ,

a t p quy n, b a t p roi, b a t p búa, b a t p siêu.

Hà-Mai v i Hà-Li u ph i lo cày ru ng p b , l i th y b nh X ng-C p ã nh l nn nên c ng b t lo m i giao cho Kiên-Trinh nhà coi s c thu c men, n u c m n c

mà nuôi d ng X ng-C p.

a u Kiên-Trinh s c thu c r i trong lòng ái ng i nên bi u con tên là Lý-H nhng vào phòng cho X ng-C p u ng. Cách m t h i lâu Kiên-Trinh l i sai nó tr

vào phòng coi nh X ng-C p u ng thu c r i thì b ng tô em ra mà r a. Lý-H nhvào th y tô ã ngu i l nh mà còn y nguyên, li n tr ra ngoài t l i cho Kiên-Trinhhay. Kiên-Trinh h i khách th c hay là ng , thì Lý-H nh nói khách th c, song khônghi u t i sao mà không u ng thu c.

Kiên-Trinh ng i suy ngh m t h i r i bi u Lý-H nh vào b ng tô thu c em i hâmi cho nóng. Khi thu c m m v a nóng r i, nàng m i ích thân b ng vào phòng,

th y X ng-C p n m day m t vào vách, nàng bèn kêu mà nói r ng: “Th a quíkhách, ráng ch i d y mà u ng thu c, ti n thi p ã hâm l i v a nóng r i ây. Ông

ng-y có nói thang thu c n y hay l m, h quí khách u ng r i thì th y b nh b tnhi u”.

ng-C p day m t ra th y Kiên-Trinh ng b ng tô thu c ng d a bên gi ng,t sáng r mà có m y s i tóc ph t ph , ch ng khác nào nh l n mây áng g ng

nga, môi lòm mà mi ng chúm chím c i, ch ng khác nào nh hoa ào v a m i, thì trong lòng khoan-khoái nên g ng ch ng tay ng i d y r i b ng tô thu c màng li n. Kiên-Trinh rót m t chén n c trà r i hai tay b ng cho X ng-C p tráng

mi ng. X ng-C p c ng ti p chén n c u ng thêm r i nói nh nh r ng: “Tôi nlàm khách, r i l i còn au m làm thêm nh c công ti u-th n a, tôi ngh thi t tôi ái-ng i quá”.

Kiên-Trinh chúm chím c i và áp r ng: “Xin quí khách ng ng i chi h t. Quíkhách ráng an ngh mà d ng b nh, n u quí khách mà m nh c thì d u c c cho

y i n a ti n-thi p c ng ch ng nài. Thôi quí khách n m xu ng mà ngh , ng

hobieuchanh.com 107ng i lâu và ng nói nhi u m t nh c”. X ng-C p n m xu ng thì Kiên-Trinh b cra li n.

n chi u Kiên-Trinh tr vào phòng h i r ng: “Quí khách u ng thang thu c h i tr aó, v y mà nghe trong lòng có kh e-kho n h n hôm qua hay ch ng?”.

- Tôi kh e nhi u l m. B nh m i ph n bây gi ã b t n m sáu ph n.- N u v y thì l i ông l ng-y nói thi t, ch không ph i d i. Hôm quí khách m i

au, thi t c ng lo s quá!- Xin ti u-th ch lo n a. N u u ng thu c c nh v y hoài thì ch c tôi mau m nh

m.- Quí khách li u th coi chi u nay n c m c hay ch a, hay là còn ph i n cháo

nh h m nay v y n a?- Mi ng tôi còn ng quá nên s n c m ch a c.- V y thôi ti n-thi p i n u cháo cho quí khách dùng.- Tôi ch a ói, v y ti u-th ch ng c n ph i lo g p.- Không h i gì. ti n-thi p i n u cháo cho s n r i ch ng nào quí khách ói thì

ti n thi p bi u con Lý-H nh nó b ng vào cho. Cháo n u lâu ch ng nào n d tiêuch ng y có can chi mà s .

Kiên-Trinh nói d t l i li n xây m t i ra. X ng-C p mu n c m l i ng nóichuyên n a, song không dám t thi t ý mình, nên bày ch c nói r ng: “Xin ti u-thlàm n rót cho tôi m t chén n c trà”. Kiên-Trinh li n tr l i rót n c trao cho

ng-C p, th y X ng-C p kh e kho n nói chuy n nh th ng thì m ng th mtrong lòng nên ng chúm chím c i. Ch ng X ng-C p u ng r i m i ch u lui ra.

ó v sau d u S m-Bích, Hà-Mai và Hà-Li u có nhà hay là i kh i c ng v y, hn b a n thì Kiên-Trinh b n thân b ng c m ho c cháo cho X ng-C p, mà ch ngng thu c thì c ng Kiên-Trinh coi sóc, ch c ng không cho ai làm th . Có b a

Kiên-Trinh c c-c cho Lý-H nh b ng c m vào thì X ng-C p không ch u n, màthu c c ng không ch u u ng. Kiên-Trinh th y v y, không c y ai th cho mình mànuôi b nh n a.

m-Bích tuy tài hay s c m nh, song lòng d m c t s t s trung quân ái chúa, trí ýc toan tính cu c l p chánh tr tà, nên m t không th y vi c k , b ng không nghi

vi c qu y. Còn L -hà-Mai tuy là kính S m-Bích, tr ng X ng-C p m c d u nh ngmà kính tr ng khách c ng không quên th ng yêu con, nên ông th y con g n g i

ng-C p thì ông không c v a lòng; mà không v a lòng thì bu n th m ch ôngkhông t ý ông ra, l i ông nh t i m y l i c a Tr n- àng oán t ng thì s bu nth m c a ông ó l n l n c ng tiêu m t n a.

Kiên-Trinh v i X ng-C p m i ngày g p m t nhau ba b n l n, l n nào Kiên-Trinhng h i th m, l n nào X ng-C p c ng nói chuy n. Mà ng i h i th m thì h i b nht nhi u b t ít, còn ng i nói chuy n thì nói u tr c m t bên tai mà thôi, ch gái

ch ng h h i n chuy n gia ình mà trai c ng ch ng h t l i hoa nguy t. Bên thìgi thói nghiêm ngh quân-t , bên thì gi n t trinh b ch thuy n-quyên, b i v y g nnhau ã m y tháng tr i mà g p nhau không ng d ng, nhìn nhau không th n m t.

hobieuchanh.com 108Tuy b ngoài i v i nhau thì h n-h nh ng i vô ý, nh ng b trong h nh nnhau thì ng -ng n nh k h u tình. X ng-C p b nh n m trong, mà trông chomau t i b a c m b a thu c ng Kiên-Trinh b ng vào; còn Kiên-Trinh lo làm ngoài, mà c ng trông cho mau t i b a c m b a thu c ng b ng vào cho X ng-

p. G p m t nhau không nói vi c chi l , mà có l không nói nên m i trông mau g pnhau. Th y d ng nhau không l i ích chi, mà có l không l i nên m i vui th m lúcth y.

ng-C p ng a b nh h n ba tháng m i m nh, i ra i vào c. S m-Bích h t s cng, mà ng i trong nhà ngoài xóm ai c ng m ng r . Tuy v y mà l ng-y Tr n-

àng còn d n ng cho b nh-nh n m t-nh c ho c bu n r u. X ng-C p h t b nh r ithì Kiên-Trinh h t b ng c m b ng thu c n a, nên có êm th m ti c sao không còn

nh ng có d p mà th y m t nhau. Mà ti c r i l i b t t c c i th m ch ng hi u vìsao lúc au l i vui còn lúc m nh thì bu n b c.

Cách tr n m i b a X ng-C p ch nghe ti ng mà thôi, ch không th y m t Kiên-Trinh. M t êm r m, hai m i tên trai h c võ v i S m-Bích nh công th y luy n t p

ã bi t ngh chút nh r i, nên chung nhau làm th t m t con heo mà ãi th y t i nhàLý-Nhân. S m-Bích d t Hà-Mai v i Hà-Li u i d ti c.

ng-C p au m i v a m nh s phong s ng nên xin nhà. Mà n m nhà không ainói chuy n thì bu n, l i dòm ra tr c sân th y tr ng thanh gió mát, xem c nh ngtình n m không yên, nên r o b c ra sân xem tr ng h ng gió. Vì m y tháng b au

m hoài trong phòng, không c thong-th , nay ra sân th y c cây t i t n, bóngth làu làu, thì trong lòng kho n-khoái, nên l n l n i vòng theo chái nhà mà ra sau

n.

ng-C p th y có m t cây ào l n nhành lá sum sê, d i g c cây l i có m t khúccây khô, tròn g n m t ôm, bèn l i ó mà ng i. Trên u bóng tr ng lúc lu lúc t , d ich n ng n c ch xanh ch vàng; bên tai d gáy ti ng ngâm nga, tr c m t gió anhành lúc-l c. C nh thanh t nh mà ng i ng i c ng thanh t nh, song c nh thì vui màng i ng m c nh l i ch ng vui.

Ban u X ng-C p ngh thân ph n, khi tr c vào cung ra n, nay sao n g i n mnh ; khi tr c ng i ki u g m có th -v theo h u, nay sao d a cây khô m t mình, duycó cây c gió tr ng làm b n. Ngh thân ph n ã bu n r i mà r i l i còn nh n chath ng-hà không c báo hi u, ngôi vua quy n chúa ng i ta thâu t tuy gi n mà

ng ch a s u, th m là th m thân chìm n i gi a tr n-ai, không bi t m âu,không bi t em còn m t.

ng-C p nh t i cha m và em thì d n lòng không c, nên khoanh tay trên ui r i úp m t vào mà khóc r m-rít.

êm y Kiên-Trinh n m trong phòng th y tr ng thanh gió mát c ng kho n khoáitrong lòng, nên nh b c lén m c a sau mà ra v n ng nhìn tr ng ngo n c nh.Nàng l n i t b c, g p hoa th m thì h i, th y trái chín thì r , khi ng d i c ingó tr ng, khi d a g c cây nghe d . Nàng ngo n c nh mà trong d ng n-ngang, tínhra v n xem tr ng cho vui, té ra xem tr ng d ch ng vui mà l i thêm bu n, mà n u

i nàng bu n v n i gì, thì nàng c ng khó mà nói ra cho c.

hobieuchanh.com 109Kiên-Trinh ng ng -ng n, b ng nghe có ti ng khóc nh nh trong v n. Nàngth t kinh mu n ch y vào nhà, song nàng ngh l i v n n y t b rào kín, ng ingoài không ai mà l t vào ây. Nàng m i làm gan b c t i lóng nghe th coi ai cóvi c chi vào ây mà khóc. Nàng i c vài ch c b c thì th y d ng m t ng i

ng ng i d i c i ào. Lúc y mây áng tr ng lu, nên xem không rõ là ai, nàng m inúp d i m t nhánh m n ng rình xem và lóng nghe cho rõ.

Cách ch ng bao lâu mây tan tr ng sáng, nàng xem k l i thì là X ng-C p, tronglòng nàng h i-h p, n a s n a m ng, n a th n n a th ng. Nàng th y khách s unão thì ng lòng mu n b c l i mà khuyên gi i, song nàng ngh canh khuya c nh

ng, trai v i gái không nên g p nhau d i g c ào g c m n, b i v y nàng l t ttr b c tính lui vào nhà, ng t vì s ng lòng c a nàng nó n ng n h n s th l ,nàng b c m t b c ru t au m y l n, b i v y nàng không ành b mà i, nên ph itr l i mà an- i ng i s u th m.

Kiên-Trinh b c nh nh , X ng-C p không hay c ng i úp m t mà khóc. Nàng l ing ngay tr c m t r i c t ti ng h i r t d u ng t r ng: “Th a quý khách, êm ã

khuya r i mà b nh ch a thi t m nh, quý khách ng i ây s c m phong s ngch ng?”.

ng-C p nghe ti ng gi t mình ng c m t ngó lên th y Kiên-Trinh thì n a h th na vui m ng, không bi t l i chi mà áp, ch l t t ng d y mà gi t n c m t hãy

còn ch y ròng ròng hai bên gò má. Kiên-Trinh li c th y b b ng mà s c bu n th mthì l y làm t i nghi p nên h i nh nh r ng: “Ti n thi p xem t ng quý khách hômnay không c vui; ch ng bi t quý khách trong nhà thi p m y tháng nay có uchi không v a ý, hay là quý khách có vi c chi bu n riêng, xin t l i cho thi p rõ, k o

lòng thi p ái-ng i quá”.

ng-C p cúi m t ngó xu ng t r i th ra mà áp r ng: “Tôi nh l nh-tôn ông yêuth ng cho ùm- u m y tháng nay, mà l i nh ti u-th nuôi d ng nên m i h t

nh, n c a l nh-tôn ông và ngh a c a ti u-th n ng n , tôi ch a tr c, tôi nào có mà dám phi n trách u chi. Thi t hôm nay tôi ch ng c vui, mà tôi không vui

y là vì tôi ra ng i ây canh khuya c nh t nh, gió mát, tr ng trong, làm cho tôi nglòng nh t i tiên-nh n r i tôi t i ph n l c-lài mà bu n, ch không ph i bu n chi vi ckhác”.

Kiên-Trinh l ng thinh m t h i r i nói r ng: “Ng i i ch ng ai mà ch ng v ngy n i s u, ti n thi p ây c ng v y, ti n thi p m côi m t h i 7 tu i, m i khi n mêm nh n m thì gi t l y c ng d m-d . Trong i ai th ng mình cho b ng m ,

ai lo cho mình cho b ng cha, nên m m t r i thì còn ai th ng mình n a, ví nh chat luôn theo n a thì còn ai lo cho mình”. Kiên-Trinh nói t i ó r i ng lòng nh

i m nên c ng r ng r ng n c m t. X ng-C p ã th ng tâm v ni m riêng, màcòn nghe m y l i hi u ngh a nh v y thì d n không c, nên ng i l i trên g c câymà khóc n a.

Kiên-Trinh v n t ng gi i s u giùm cho ng i, ch ng dè làm cho ng i càng s unhi u h n n a, nên ng -ng n ng ó, không ành d t mà i, mà c ng ch ng bi tlàm th nào cho ng i vui c.

hobieuchanh.com 110ng-C p khóc m t h i r i nói v i Kiên-Trinh r ng: “Ch ng bi t tôi v i ti u-th có

duyên n gì hay không, mà m y tháng nay h tôi th y m t thì vui, còn v ng m t thìbu n. êm nay tình-c hai ta g p nhau ây, v a t ý nhau thì c hai u au lòng vngh a cha tình m , y là b n ng tâm, ch ng còn nghi ng i chi n a.

Chung quanh ây ch ng có ai, ch có m t nguy t tròn, v i c i ào l n làm ch ng choôi ta mà thôi. V y tôi xin h i ti u-th m t u, là tôi xin nguy n k t tóc tr m n m

i ti u-th , ch ng bi t ti u-th có vui lòng mà nh n l i tôi ch ng?”.

Kiên-Trinh nghe m y l i m ng mà s , th n mà lo, nên ng ng -ng n, tay níu láào, ch n kh u ng n c , cúi m t mà áp r ng: “Duyên n tr m n m t i cha m nh,

ti n thi p âu dám t ch ”. X ng-C p li n áp r ng: “Ph n tôi tuy b n-s , song âudám trái l nghi. Tôi h i ti u-th y là mu n d ý ti u-th tr c mà thôi; n u ti u-th oái tình thì tôi s c y mai nói v i l nh nghiêm- ng ch tôi âu l i ép li unài hoa, làm thói trên b c trong dâu mà ti u-th ng i”.

Kiên-Trinh li c ngó X ng-C p thì l y làm h th n song c ng vì ch ng-tâm nóxuôi cho nàng quy t oán, nên nàng áp r ng: “Ph n thi p là gái quê mùa d t nát,còn quý khách là ng chí s tr ng phu. N u quý khách chi u c ph n hèn thì thi p

âu dám ph b c”.

ng-C p ã t ng-t Kiên-Trinh m y tháng nay, nh ng vì s th t l nên khôngdám hé môi. Hôm nay vì th y canh khuya c nh v ng, l i th y Kiên-Trinh ngth ng tâm nh mình, nên ánh li u m d th lòng. X ng-C p trao l i màkhông bi t nàng có ch u l i hay không, nên ng ng trông i, b ng nghe nàngnói nh v y thì trong lòng vàng h n h , li n a tay lên ch m t tr ng mà nói r ng:“L i c h n c a hai ta hôm nay xin m nh nguy t r ng trên u kia d i c i ào l ntr c m t n y làm ch ng. Ví d u gian-nan cùng kh c ng ng quên, mà d u ngàn

muôn chung c ng ph i ch ”.

Hai ng i to nh h n hò v i nhau m i bao nhiêu l i, b ng nghe chó nhà g n s avang rân, làm cho chung tình v tan, r i nàng thì b n-b chung vào c a sau, cònchàng thì thung-dung i vòng vào c a tr c.

Qua ngày sau Hà-Mai v i Hà-Li u d t nhau i th m ru ng. X ng-C p th y S m-Bích ng i ngoài nhà tr c có m t mình, bèn b c ra to nh mà k h t n i lòng cho

m-Bích nghe, r i c y anh làm mai trao l i giùm v i Hà-Mai. S m-Bích nghe nóibi n s c l c u mà áp r ng: “Cha ch ! n-h tính nh v y thì trái l quá, tôi âudám can d ! Tuy nay n-h linh- inh lánh n n, nh ng mà V ng-h u hãy còn t icung. N u n-h mu n k t-tóc xe t n i nào thì tr c ph i th a cho V ng-h uhay r i s tính, ch sao n-h l i t ch nh v y? L i còn m t u n y n a: n-

m t ngôi m t n c, l thì n-h ph i lòng mà thâu ph c xã-t c, m r nggiang-san, ch sao n-h l i quên vi c trung-h ng là vi c l n, mà i n ch cái ái-tìnhlà vi c nh nh v y?.

ng-C p nghe m y l i chánh áng thì h th m, nh ng vì tình c a chàng i v iKiên-Trinh ã l n ng n m y tháng nay r i, bây gi không th nào mà d t cho

c, nên chàng ph i g ng mà nói v i S m-Bích r ng: “T ng-quân trách ta nhy thì ph i l m, nh ng vì ta ngh m y tháng nay ta au ây nh có nàng Kiên-

hobieuchanh.com 111Trinh nuôi d ng ta lành b nh, l i khuyên gi i ta b t bu n. ã v y mà nàng tuy connhà lê-th song trí ý không ph i nh gái t m th ng, b i v y ta m i tính c h ntr m n m v i nàng, tr c là áp ngh a d ng nuôi, sau n a ph tình th ng t ng.

ng-quân ng ng i s ta tr m l nh V ng-m u và s ta lo khôi ph c giang-san;ta c y t ng quân ây là c y nói minh b ch v i L -ông ng cho nàng Kiên-Trinh

a hôn cùng ta mà thôi, ch ng nào ta tr v tri u lên ngôi c u-ng r i, ta th a l ii V ng-m u r i s r c nàng mà d y duyên c m s c, ch không ph i là ta c y nóing c i li n bây gi mà t ng-quân s ”.

m-Bích ng i suy ngh m t h i r i ngó X ng-C p c i mà h i r ng: “ n-h lànhành vàng lá ng c, còn Kiên-Trinh là b n-n th ng dân. Nay n-h th ng nên

n-h h a hôn, mà bi t ngày sau n-h c ngôi cao quy n c r i, n-h cònth ng n a hay không. N u tr c h a mà sau quên l i, thì càng t i nghi p cho thânph n nàng, mà s e n-h c ng gi m c n a”.

ng-C p tr n m t áp r ng: “M t l i c h n d u sanh t c ng ph i nh hoài.Sao t ng-quân l i khinh tình ta quá v y?”.

m-Bích th y X ng-C p ã quy t nh, mà ngh Kiên-Trinh c ng là gái lành, nênkhi Hà-Mai i th m ru ng v , S m-Bích m i bày l i xin ông h a Kiên-Trinh cho

ng-C p, h ch ng nào l p c công danh r i s t ng l c l mà nghinh hôn.

Hà-Mai kính tr ng S m-Bích nên lúc u mu n g con cho S m-Bích mà n n,ng t Kiên-Trinh không ch u nên ông không n ép. T ngày Tr n- àng khen X ng-

p quí t ng, thì ông l i ý mu n g con cho X ng-C p n a; nh ng vì ông xétph n hèn l i tr c nh g cho anh r i, sau không l tính g cho em, nên ông mu nthì b ng mà thôi, ch không nói cho con hay. Nay thình lình S m-Bích l i x ngra mà c u hôn cho em, thì ông m ng r h t s c nên ông h a li n. Tuy v y mà t i l iông c ng còn h i d ý con; ch ng ông th y con thu n tình, ch không ph i kháng cnh tr c n a, thì ông ch ng xi t n i m ng. X ng-C p c i c c ng c eo trong taymà giao cho Hà-Mai xin a l i cho Kiên-Trinh mà gi làm tin.

Dân trong làng Th ng-Phú hay tin Kiên-Trinh ã h a hôn cùng X ng-C p thì aing vui lòng, m ng vì khách còn l i mà b o h cho dân làng, nên kéo nhau n-gia-trang mà cung h .

Cách ít ngày S m-Bích và X ng-C p bàn tính vi c riêng v i nhau, S m-Bích khuyênng-C p i v i mình qua ng-châu mà c u Ph m-b ch-H h ng binh v n t i

Tam-Ca. Ch ng hi u X ng-C p quy n luy n L -gia-trang hay là vì thi t th ng emnh m mà nghe S m-Bích khuyên qua ng-châu thì ng i bu n xo m t h i r i nói

ng: “Ta l u-l c m y tháng nay không bi t V ng-m u âu, không hay V ng-còn hay m t. Ta n m êm h nh n thì th n th c không yên. Ta mu n c y m tng i trong làng vào kinh d i r ng: m n h i th m Giang-hoài-Nh n mà k thi t thì

tin t c V ng-m u và V ng- . Còn s qua ng-châu mà c u c u v i B ch- ta ngh có ch khó l m; b i vì không bi t B ch-H có lòng yêu ta hay là ã qui-

thu n v i Tam-Ca r i. N u ã ph n tâm thì ta qua ó ch c ch ng kh i ng i b t màgi i ta v tri u. V y ta t ng t ng-quân nên t m ta l i ây, t ng-quân i m tmình qua ng-châu mà d ý B ch-H coi có ch u giúp ta hay không. N u B ch-H

hobieuchanh.com 112ch u thì t ng-quân tr v ây mà r c ta, ngh ch ng mu n gì. Ch ng t ng-quântr v thì ng i i vào kinh d tin có l c ng v t i. Ta bi t ch c V ng-m u v i

ng- còn m t th nào r i thì ta m i yên lòng mà lo vi c l n c”.

m-Bích nghe nói h u ý nên thu n tùng. Hà-Li u lãnh i vào kinh mà d tin Giang-hoài-Nh n. Tr c khi ra i X ng-C p d n h i th m luôn coi vi c tri u chánh bâygi ra th nào, V ng-h u âu và hai Hoàng-t còn m t. Hà-Li u -h t ng là

m-Bích và X ng-C p bà con chi v i Hoài-Nh n, ch không dè chi h t.

Hà-Li u i r i S m-Bích g i X ng-C p l i v i Hà-Mai nói r ng mình qua ng-châu th m bà con ít ngày r i tr v . Dân trong làng nghe S m-Bích i thì bu n, songbây gi b n trai võ ngh ã gi i không s n c p n a, mà th y X ng-C p l ich c sao S m-Bích c ng tr v , nên không c m cho l m. S m-Bích l i d n h c trò nhà ph i luyên t p, nh t là ph i b o h giùm em mình, r i m i c i ng a ra i.

hobieuchanh.com 113

I TH HAI M I M T

------á------

ng kh u còn th ng tình th túc,Quan tr ng l i ph ngh a quân-th n.

ngày Tr n-cao-Phi ã m t 15 l ng b c mà b t không ng Kiên-Trinh, thì ngàyêm t c gi n n ng không c. Cách ít b a sai ng i qua làng Th ng-phú d

Kiên-Trinh có v nhà hay không, và nh có v nhà r i thì h i th m coi ng i nào c uem v nhà ó.

Ng i nhà i d xong r i tr v nói r ng: Kiên-Trinh bây gi t i L -gia-trang nhth ng, còn ng i c u nàng y là H ng-D c, ch ng rõ là ng i âu l i ó, i du

c v i em tên là H ng-Phi, anh thì võ ngh cao c ng, em thì v n ch ng tuy t-di u, hai anh em còn u t i nhà L -ông.

Cao-Phi nghe rõ tình hình thì tính th m trong trí r ng: “Không l hai anh em hng ó hoài, v y ta i ch ng nào chúng nó i r i ta s lo m u mà b t Kiên-

Trinh n a”. Nào dè cách ít ngày l i nghe H ng-Phi có b nh nên ph i t m ó màng thu c. Cao-Phi m i ngh th m r ng; “À t i th ng nh au, nên ch a i. V y h

nó m nh r i thì ch c nó i, ch ó mà làm gì”.

Cao-Phi i h n ba tháng. Ngày n nghe H ng-Phi m nh r i thì trong b ng m ngth m, mà v a m i nghe m nh ó r i k nghe L -hà-Mai ã h a g Kiên-Trinh cho

ng-Phi. Tr n-cao-Phi hay tin y c ng nh sét n bên tai, qu u m t v ng màynghi n r ng mà nói r ng: “À, bây t hôn c a tao há! Bây ã t i s ch t r i”.

Sáng ngày sau Cao-Phi l y 10 l ng b c b vào l ng, r i c i ng a lên Linh-s n, tínhn c ng kh u xu ng ánh làng Th ng-phú, gi t anh em h H ng, t nhà L -

hà-Mai và b t Kiên-Trinh giao cho mình n a.

Võ-Nh t, Linh-s n, chôn em r i thì lo c t tr i l i và lo chiêu t p lâu la thêm. Anh tathám d bi t H ng-D c là ng i gi t em mình, hãy còn t i làng Th ng-phú, cókhi n m êm nh t i em thì t c gi n, mu n d n lâu la xu ng ánh mà báo thù,nh ng ngh vì r t i là em mình mà còn c không l i thay, mình ây võ ngh khônggi i b ng em mình, th thì mình làm sao mà th ng nó cho c, ã v y mà mình trên s n tr i t i nó lên ây không thu c ng t mà mình còn không làm gì nó

c thay, hu ng chi mình xu ng làng c a nó thì th ng nó sao n i. B i Võ-Nh tngh nh v y nên th ng em mà không dám báo thù.

Cao-Phi lên t i Linh-s n g p lâu-la bèn bi u d t lên núi ng ra m t ch -tr i. Võ-Nh t th y m t Cao-Phi thì nh t i l i em nói lúc g n ch t, nên trong lòng không

c vui. Cao-Phi bèn nói r ng: “Th a ch tr i, tôi lên ây tr c là th m ch -tr i saui ch -tr i ã tính k chi mà báo thù cho ti u ch -tr i hay ch a. M y tháng nay tôi

nghe L -hà-Mai nó nói thách r ng: ch -tr i không dám xu ng làng Th ng-phú thìtôi gi n quá, ch u không c. Trong châu n y, ai l i không kiên oai ch -tr i, mà nódám nói nh v y ch ! Ôi! Còn hai anh em h H ng chúng nó l i nói phách nhi u

n n a. Th ng anh là th ng lên ây gi t ti u ch -tr i ó, nó nói r ng: n u ch -tr ixu ng nó không thèm ánh, nó th ng em nó b t s ng ch -tr i ch i cho bi t danh.

hobieuchanh.com 114Võ-Nh t châu mày, ng ng Cao-Phi l i nói r ng: “Mi ng nói n a. L n tr c vì mimà em ta ch t, bây gi mi còn mu n cho ta ch t n a ph i hay không?”.

Cao-Phi áp r ng: “Ch -tr i nói nh v y thì t i nghi p cho tôi quá! Tôi th y ti uch -tr i b h i tôi nóng lòng nên lên ây mà h i th m coi ch -tr i có tính m u báothù hay không, ch ph i báo thù mà l i-ích gì cho tôi hay sao. Nói cùng mà nghe, vính ch tr i ánh báo thù mà có b t luôn c Kiên-Trinh giao cho tôi, thì tôi c ng

n n thêm cho ch -tr i, ch ph i tôi tính tr 15 l ng b c tr c ó hay sao? Tôinói thi t, n u ch -tr i mu n òi thêm ch ng 10 l ng n a tôi c ng ch u, mà mu n

a tr c tôi c ng a cho”.

Võ-Nh t l c u nói r ng: “Ta không mu n nghe mi nói t i vi c y n a, b i vì tath y mi là ta nh l i em ta, mà h ta nh l i em ta thì ta gi n mi l m”.

Cao-Phi th y k b t-thành, nh m nói n a c ng vô ích, nên t giã mà xu ng núi. Lâula nghe h i Cao-Phi nói khi nãy thì bi t có em ti n b c theo l ng, nên xin phép ch -tr i ng ch y theo mà gi t. Võ-Nh t can r ng: “Không nên l y b c c a nó n a”.

Cao-Phi v nhà bu n b c, n m lo ng i tính, không bi t m u nào mà b t cho cKiên-Trinh. Cách vài ngày có quan Tri-châu tên Tr m-Khuê i vãng dân, n làngTh ng-th nh, th y nhà Cao-Phi cao l n h n h t, bèn d y quân ghé vào. Cao-Phith y quan n nhà, ch ng bi t có vi c chi quan-h , nên l t t thay áo b ch kh n r ira ón tr c c a mà nghinh-ti p.

Tr m Tri-châu vào nhà dòm coi trong ngoài r i m i h i th m làng ng-t nh th nào,mùa màng t hay th t. Cao-Phi vòng tay th a r ng: “B m th ng-quan, dân tronglàng tôi th y u lo làm n, ch ng ai sanh tâm gian-gi o chi h t. Còn mùa màng n mnay tuy trúng, song trúng thì có lúa n mà thôi, ch không d d ”.

Quan Tri-châu l i h i r ng: “Ta có c l nh tri u ình d y ph i b t cho c Thái- X ng-C p v i T ng-binh S m-Bích là ng i có t i. Mi có th y hai ng i ó tr n

trong làng n y hay không? N u có thì mi ph i ch , ch yên- m thì c làng u bi”.

Cao-Phi nghe h i thì trong trí li n ngh r ng; tri u ình ki m b t Thái-t X ng-C pi T ng-binh S m-Bích. Quan a ph ng không bi t m t hai ng i y. N u mình

ch hai anh em h H ng thì ch c quan b t chúng nó li n, h quan b t chúng nó r i thì nhiên ph i gi i v kinh. D u v tri u nhìn không ph i mà tha chúng nó i n a, thì

lúc chúng nó b giam c m, mình c ng có ngày gi mà t Kiên-Trinh c. Nghy r i th a v i quan Tri-châu r ng; “B m th ng-quan, làng tôi không có ch a ai lt h t, n u ngày sau th ng-quan có b t c làng tôi yên- m t i nh n thì th ng-

quan chém h t c làng chúng tôi c ng cam ch u”.

Cao-Phi nói d t l i r i l t t ch y vào bu ng l y 10 l ng b c c a Võ-Nh t chêhôm n , em ra tr c m t quan Tri-châu mà th a r ng: “B m th ng-quan,không m y khi th ng-quan n vi ng làng tôi, v y tôi xin dâng chút l m n mà t

n h -c ”.

hobieuchanh.com 115Quan Tri-châu g t u, d y quân thâu 10 l ng b c r i nói v i Cao-Phi r ng: “Mi làdân ch n thôn quê mà bi t gi l ngh a nh v y, ta ban khen mi a. Mà mi có bi ttrong m y làng g n ây có ai c-u t hay là u chi b t bình hay không?”.

Cao-Phi rón rén th a r ng: “B m th ng-quan, ph n tôi là con dân, còn th ng-quan là cha m , n u th ng-quan không h i thì thôi ch th ng-quan h i thì có lnào tôi dám d u gi m. B m th ng-quan, h i nãy th ng-quan h i tôi v y ch cóth y Thái-t X ng-C p v i T ng-binh S m-Bích tr n trong làng tôi hay không.

m th ng-quan, thi t trong làng tôi không có, nh ng mà tôi có m t ng i bà conbên ngo i, tên là L -hà-Mai, bên làng Th ng-phú, m y tháng nay có ch a Thái-t

ng-C p v i T ng-binh S m-Bích trong nhà, l i bi u hai v y c i tánh danh,ng-C p thì kêu là H ng-Phi, còn S m-Bích thì kêu là H ng-D c. S m-Bích võ

ngh cao c ng ánh gi t lâu-la trên Linh-s n th y u kinh-tâm tán m. V y n uth ng-quan mu n b t thì xin ph i c n-th n”.

Quan Tri-châu là ng i háo l i háo danh, b i v y v a nghe nói thì m ng r h t s c,quy t b t cho c X ng-C p mà n p ng có th ng-quy n t n-t c, ch không kph i qu y chi h t. Cao-Phi thì mu n c y th c a quan mà tán thành vi c riêng c amình, nên d y ng i nhà làm heo mà tr ng ãi. Quan khách v i ch nhà coi tìnhthân m t v i nhau l m.

Quan Tri-châu n u ng no say r i m i t mà i, tính qua làng Th ng-phú d coitình hình th nào r i s l p m u mà b t X ng-C p v i S m-Bích. Cao-Phi l i choMã-K là gia d ch theo h -t ng, mi ng thì nói cho theo ch ng mà b ng thì tínhcho theo thám-d , d n riêng tên gia d ch y h th y quan b t hai anh em h H ng r ithì ph i l p t c ch y v báo tin.

Cao-Phi không th y m t X ng-C p l n nào, mà c ng không dè hai anh em h H ngy là X ng-C p v i S m-Bích, nh ng vì có m t nàng Kiên-Trinh mà anh ta bày kt c-ác, làm cho anh ta ph i mang cái t i ph n-chúa là t i không th dung c.

ti u-nh n bày m u sâu k c nh v y, mà X ng-C p không hay chi h t. T khiHà-Li u i vào kinh và S m-Bích i qua ng-châu r i, thì X ng-C p nhà bìnhyên nh th ng, không có chút chi lo s , ch trông Hà-Li u v cho mau ng nghetin coi m cùng em d t l t ch n nào mà thôi.

t bu i s m mai X ng-C p ra ng tr c c a mà xem hoa ua n , thình lình cót con chim én âu không bi t té nhào d a bên ch n r i n m ó không bay.ng-C p b t c m lên mà xem thì con chim lông cánh, không b tên b b nh

chi h t. Chàng l y làm l , m i tr vào a cho Hà-Mai coi. Hà-Mai th t kinh nói r ngchim sa cá l làm m b t t ng, nên khuyên chàng ph i th .

ng-C p nghe nói thì s nên v ng l i th cho con chim én bay, nh ng trong b ngi-h i hoài d ng nh s có tai-n n v y.

t tr i v a x bóng, Hà-Mai v i X ng-C p ng n m trong nhà b ng nghetr c ngõ có ng i nói om-sòm, l t t ch y ra xem thì th y có m t v quan-l n c ing a vào sân, sau l ng có n m sáu tên quân theo h u, l i có m y ông k lão tronglàng i theo n a. Hà-Mai ch ng bi t quan n nhà có vi c chi, tuy s mà c ng ph ich y ra nghinh ti p.

hobieuchanh.com 116Quan Tri-châu Tr m-Khuê xu ng ng a r i i th ng vào nhà. X ng-C p c ng ra báiki n ch không tr n tránh. Quan Tri-châu v n ã có nghe Cao-Phi t tr c s Kiên-Trinh b s n-kh u b t nh có anh em h H ng lên núi ánh ch t tr i-ch c u nàng

em v , nên vào nhà ng i r i thì ngài h i Hà-Mai r ng:

- Ta i vãng các làng, n ây m i nghe nói cách m y tháng tr c con gái c a lãoông b s n-kh u b t, may nh có H ng tráng-s lên Linh-s n ánh ch t ch tr i mà

u em v , thi t có nh v y hay không?- B m th ng-quan, thi t có nh v y.- S n-kh u hành-hung n th mà sao lão ông không i báo cho ta hay?- B m th ng-quan b n s n-kh u c ng b o l m, tôi s gây thù gây oán thêm n a,

i chúng nó gi t luôn t i tôi, nên tôi không dám i báo cho th ng-quan hay.- N u s n-kh u c ng b o n n i lão ông s oai không dám i báo cho ta hay, mà

ng tráng s dám lên Linh-s n ánh gi t chúng nó, th thì H ng tráng-s ch c làgi i l m. Ng i y bây gi i âu, mu n g p m t ng ban khen cái tài hùng-dõng c a k anh-ki t.

- Hà-Mai không dè hai anh em h H ng là ai, mà c ng không rõ ý riêng c a quanTri-châu, nên s thi t ông nói thi t r ng: “B m th ng-quan, ng i c u con tôi tênlà H ng-D c, ã i qua ng-châu mà tìm bà con m y b a rày r i. Còn ng i em,tên là H ng-Phi, ngh a t c a tôi, còn t i nhà tôi; n u th ng-quan cho phép thìtôi s bi u nó ra bái ki n”.

Tr m-Khuê nghe H ng-D c võ ngh cao c ng, nên khi g n t i làng Th ng-phútrong trí th m lo, không bi t mình b t nó có ch ng c hay không. Nay n ây nghenói H ng-D c i kh i, ch có m t mình H ng-Phi mà thôi, ngh b t ch c là d l m,nên h n h nói r ng: “Ph i ng i trai chào ta h i nãy ó hay không?”

- B m th ng-quan, H ng-Phi là nó ó.- N u v y thì m i ra ây cho ta xem. Anh c ng v y mà em c ng v y; r i ta không

p c anh, thì ta khen em c ng c mà.

Hà-Mai l t t kêu X ng-C p ra bái ki n. Tr m-Khuê li c th y ng i di n m o khôingô, da tr ng, m t tròn, mày t m, m t ph ng, bi t không ph i là ng i t m th ng,mu n truy n l nh cho quân b t trói mà d t v ; song k b quy n -th th ng haynhác, th m ngh r ng n u trong tri u r i lo n mà Thái-t X ng-C p thoát kh i ch yra n ây c thì ch c là ng i c ng có tài l m, s mình có n m sáu tên quân b tkhông c, mà nó ch y kh i thì u ng, ph i tính dùng k mà b t m i xong.Tr m-Khuê ngh nh v y r i nói r ng: “Ta chào H ng Tráng-s . Ta nghe nói l nh tôn-huynh có tài d p yên ng c ng-kh u trên Linh-s n thì ta ái-m , nên tính n ây

ng m i h t hai anh em v ph mà tr ng ãi ng t lòng khen ng i. R i l nh tôn-huynh i kh i, v y ta xin m i tráng-s ch u phi n i cùng ta lên ph ch i m t ôingày ng ta ph lòng c v ng”.

ng-C p nh nh nói r ng: “B m th ng-quan, anh em tôi là b n-s du h c, ch ngcó tài l c gì; vì nh c huynh n ây g p vi c b t bình nóng lòng nên li u thân mà

u ng i tai n n ó thôi. Th ng-quan có lòng h c , thi t b n s i n vô cùng.Nh ng xét vì ph n hèn âu dám n c a quan, v y nên b n s không dám làm nh clòng th ng-quan n th ”.

hobieuchanh.com 117Tr m-Khuê c theo ép X ng-C p ph i i v i mình. X ng-C p t ch i hoài khôngch u i. Hà-Mai v i m y ông k -lão th y quan Tri-châu có th nh tình, không mu n

cho ng i bu n b ng, nên áp khuyên X ng-C p hãy i theo ng i. X ng-C pt c-d ph i c i ng a theo Tr m-Khuê mà lên ph .

Khi v n dinh, Tr m-Khuê h i quân d n ti c r u mà ãi X ng-C p, l i d nriêng quân ph i ch n m y c a, h nghe có l nh thì áp vào mà b t trói X ng-C p mà

ng c. U ng r u c vài tu n Tr m-Khuê m i h i r ng:

- Tráng-s quê quán châu nào?- B m th ng-quan, b n s g c Phong-châu.- Phong-châu thì g n kinh ô. V y tráng-s có nghe t khi l nh kim-th ng t c v ,

Hoàng-t X ng-C p v i X ng-V n d t l t x nào hay không?

Tr m-Khuê mi ng thì h i mà m t thì li c X ng-C p. X ng-C p nghe h i n óthì bi n-s c, song c ng g ng mà áp r ng:

- B m th ng-quan, b n s tuy g n kinh mà i du h c ã lâu r i nên không bi tvi c tri u chánh c.

- Tráng-s mu n d u tôi, ch l nào tráng-s l i không bi t. Thái-t X ng-C p làtráng-s ây ch ai.

ng-C p c m a ng g p n, b ng nghe nh v y thì r ng r i tay ch n nênbuông hai chi c a r t trong mâm. Tr m-Khuê ch ng còn nghi ng i chi n a, li n hôlên m t ti ng, quân núp m y c a áp vào b t trói X ng-C p. X ng-C p th t kinhkhông i n i chi c, ch khóc và kêu oan mà thôi.

Tr m-Khuê d y em X ng-C p giam vào ng c r i sai 20 tên quân t c t c xu nglàng Th ng-phú b t h t c nhà Hà-Mai mà gi i v ph .

Cha con Hà-Mai nhà ng ng i trông X ng-C p, thình lình quân n vây nhàt trói h t hai cha con mà d t i. Hà-Mai kinh hãi không bi t mình có t i gì, nên

than khóc nghe r t th m thi t. Ng i trong làng th y X ng-C p i v i quan Tri-châu mà không v , r i l i có quân n b t Hà-Mai v i Kiên-Trinh n a, thì lo s h t

c. M y ng i h c trò c a S m-Bích nóng n y không ch u c, nên hai ng i iqua ng-châu ki m S m-Bích mà báo tin, còn 5 ng i d t nhau i theo xa xa, tínhlên ph thám d coi vi c lành d th nào.

Quân d t Hà-Mai v i Kiên-Trinh v t i thì Tr m Tri-châu d y giam riêng ch khôngcho th y m t X ng-C p.

hobieuchanh.com 118

I TH HAI M I HAI

------á------

Gái th ng ch ng quan th ch ng ành v ,Quân tham b c ng i c u m i dám h a.

Tên gia d ch c a Cao-Phi là Mã-K i v i Tr m Tri-châu qua làng Th ng-phú, th yquan Tri-châu m i X ng-C p v ph , không hi u có ý gì, nên nán l i mà d nghetin cho ch c. n t i Mã-K th y quân n b t Hà-Mai v i Kiên-Trinh, thì bi t ch cTr m Tri-châu l p m u m i X ng-C p n ph ng b t cho d , nên l t- t tr vTh ng-Th nh mà báo tin cho ch -gia hay.

Cao-Phi nghe quan Tri-châu b t X ng-C p r i thì m ng, ch ng nghe nói H ng-D ci kh i nên ch a b t c thì lo, n ch ng nghe nói hai cha con Kiên-Trinh c ng bt n a, thì ch ng h ng, l c u ch c l i than r ng: “Ta l p m u cáo gian cho quant hai anh em h H ng là có ý mu n cho hai th ng ó b giam-c m, ng ta thong

th mà t nàng Kiên-Trinh. Nay quan Tri-châu l i b t luôn nàng n a, thì c m uta l p ó có ích gì cho ta âu”.

Mã-K th y ch ng i bu n xo, bèn ki m l i mà nói r ng: “Th a ch gia, tôi coi ýTr m Tri-châu chi u-c ch -gia l m. Tôi t ng n u ch gia ch u khó em l v t quaph mà c u ngài tha Kiên-Trinh thì ch c ngài nh n l i li n. V cha nàng ã b giam

i; n u quan th nàng ra thì nàng b v m t mình, lúc nàng i v ng, ch giaón b t d nh ch i”.

Cao-Phi nghe nói m m c i, khen Mã-K có trí, r i l i nói r ng: “Ph i! c l m!Hôm qua ta có nói v i quan Tri-châu r ng L -hà-Mai bà con bên ngo i c a ta. V y

u ta l y tình bà con mà xin quan Tri-châu tha nàng Kiên-Trinh thì ch c c. Nóicùng mà nghe, n u nh ngài có làm khó thì ta qu ng ra thêm m t vài ch c l ng b c

a, t nhiên c li n ch có khó gì.

Cao-Phi thay áo i qu n, s m l v t r i d t Mã-K i theo mình mà qua ph .Tr ng-Th , là v Cao-Phi núp trong bu ng nghe ch ng toan m u li u k mà b tKiên-Trinh n a, thì trong lòng không vui, nên b c ra can r ng: “Th a lang-quân,trong châu n y ch ng thi u chi con gái, ch ng ph i có m t nàng Kiên-Trinh mà thôi.

u nàng không kh ng vào làm thê thi p cho lang-quân thì lang-quân ki m n ikhác. Thi p xin lang-quân ng có bày m u c ng b c quá nh v y không nên, b ivì h mình h i ng i d u ng i không h i l i mình c ng t n c”.

Cao-Phi châu mày n t r ng: “ àn-bà bi t gì mà nói nào!”. R i lên ng a i v i Mã-.

Nàng Kiên-Trinh b b t giam vào ng c, không bi t cha con nàng v i ch ng có t i chi,nên nàng lo s than khóc nghe r t th m-thi t. Ngày tr c nàng b c ng kh u b tnh t c ng nh ngày nay v y, nàng c ng than khóc nh ng mà nàng ã quy t nh bnào c ng ph i ch t, nên nàng khóc là khóc th ng cha mà thôi ch không ph i s màkhóc. Hôm nay cha v i ch ng ng b b t nh t nh nàng, không bi t ch ng âukhông bi t cha t i gì, b i v y nàng khóc hôm nay ch ng nh ng là khóc th ng chath ng ch ng mà thôi, l i còn lo s mà khóc n a.

hobieuchanh.com 119Qua b a sau m y ông k -lão làng Th ng-phú th y L -gia-trang ch khách ng

b t thì au lòng xót d nên d t nhau lên ph r i vào l y Tr m Tri-châu mà kêuoan cho cha con h L và cho H ng-Phi.

Tr m Tri-châu d y quân d t Hà-Mai v i Kiên-Trinh lên thính ng bi u ng riêngra m t bên, còn m y ông k -lão ng m t bên r i h i r ng: “M y ông k -lão có bi t

-hà-Mai có t i chi hay không?”. Ai n y u l ng l ng cúi u mà nghe, song squá nên m hôi nh gi t, Tr m Tri-châu c i r i nói ti p r ng: “T i c a L -hà-Mai

ng l m. S là có chi u c a Hoàng-th ng truy n cho ch tr n ph i tìm mà b tThái-t X ng-C p v i T ng-binh S m-Bích là ng i ph n tri u ình. Ai yêm- ntrong nhà thì toàn gia b tru l c. L nh nghiêm nh v y, mà L -hà-Mai không s , nênch a Thái-t X ng-C p v i S m-Bích trong nhà m y tháng nay. Nay ta b t c rõràng, v y thì t i ch t ã áng r i, còn kêu oan n i gì”.

Hà-Mai ng s ng s t, m t xanh nh chàm. M y ông k -lão c ng ng ng n ngkhông nói chi c. Kiên-Trinh b c t i tr c án quì và khóc mà th a r ng: “B mth ng-quan, thi t là oan cho cha con tôi l m. M y tháng nay có hai anh em h

ng, anh tên là H ng-D c, em tên là H ng-Phi, trong nhà cha con tôi mà thôi,ch có Thái-t và T ng-binh nào âu”.

Tr m Tri-châu c i mà áp r ng: “ n n c n y mà nàng còn tính d i n a hay sao?ng-D c ó là S m-Bích còn H ng-Phi ó là X ng-C p, ta ã bi t r i nàng còn

u chi n a”.

Kiên-Trinh l y r i th a n a r ng:

- B m th ng-quan, H ng-Phi là ng i h c trò i du h c, ch không ph i X ng-p. Xin th ng-quan xét l i, k o oan cho cha con tôi và oan cho ng i vô t i n a.

Tôi bi t ch c H ng-Phi ó không ph i là X ng-C p.- Sao nàng dám ch c nh v y.- B m th ng-quan, n u ng i y là Thái-t X ng-C p thì có l nào l i h mình

mà h a hôn v i tôi là m t a con gái d t nát quê mùa nh v y âu.

Tr m Tri-châu nghe nói m y l i thì ng i l ng thinh mà suy ngh . M y ông k -lãoth y v y m i áp l i mà kêu oan giùm.

Tr m Tri-châu bán tín bán nghi nên d y m y ông k -lão v , cho mình th m-án.Ng i bi u quân em giam cha con Hà-Mai l i r i m i d y d t X ng-C p ra mà tra

n. X ng-C p khóc lóc kêu oan hoài, nói r ng mình là H ng-Phi, g c Phong-châu, cha m khu t s m, nên anh em d t nhau i du h c, ch không ph i là Thái-t .

Quan Tri-châu khi m i b t X ng-C p thì trong lòng tin ch c là Thái-t mà ngheKiên-Trinh nói nh v y, r i X ng-C p, Hà-Mai và m y ông K -lão u nói khôngph i, thì trong lòng sanh nghi, nên lo l ng vô cùng. Ng i lo ây ch ng ph i vì soan- c cho ng i ngay mà lo; ng i lo là vì s gi i v kinh n u nhìn không ph i

ng-C p thì ch c ng i ch ng kh i b tri u- ình qu ph t. Ng i mu n d y quânem X ng-C p ra ngoài r i l y tr ng ánh òn mà tra kh o. Song ng i l i ngh

tuy X ng-C p ph m t i v i tri u ình, nh ng mà ng i là kim-chi ng c-di p, cháuru t c a Tân-v ng. Ví nh ng i n y thi t không ph i là Thái-t thì ánh ch t

hobieuchanh.com 120ng không h i gì. Còn nh thi t là Thái-t , mà ch ng gi i v tri u, Tân-v ng xái, thì mình khó mà ng i yên n i châu n y c.

Tr m-Khuê ch ng có tài l c gì, n m tr c nh h i l v i các quan trong tri u m ic th ng ch c Tri-châu, nên c lo gi gìn ch c ph n. Ng i còn ng d d ,

không bi t ph i k t án l nào, ng h trúng thì th ng ch c, mà d u có tr t c ng kh iqu ph t. B ng có quân vào báo r ng có T n-cao-Phi là i-phú gia Th ng-Th nhxin vào ra m t. Tr m Tri-châu s c nh Cao-Phi là ng i nghinh ti p mình trúng lngh a hôm n , nên h i quân cho vào.

Cao-Phi b c vào, l i có Mã-K b ng l v t theo sau. Quan Tri-châu th y l v tnhi u, thì trong lòng l y làm vui v , nên cho phép Cao-Phi ng i r i nói r ng: “Hôm

mi thông tin cho ta qua L -gia-trang, thi t qu ta b t c H ng-Phi r i, cònng-D c i kh i ta ã cho quân thám d h nó v t i thì ta b t nó n a. V theo l nh

truy n h nhà nào yêm- n Thái-t v i S m-Bích thì toàn gia b tru l c, v y ta c ngt luôn hai cha con L -hà-Mai r i. Tuy ph m nh n ã b t c, song ta còn nghi

quá, không bi t H ng-Phi ó có ph i là Thái-t X ng-C p hay ch ng nên ta d -dch a dám gi i v kinh”.

Cao-Phi li n ng d y th a r ng: “B m th ng-quan, i có ai mà ch u cha np bao gi . Tôi bi t ch c ng i ó là Thái-t , song vì s t i nên cãi h nh v y

ng tr n cho d ”.

Tr m Tri-châu ng i suy ngh m t h i r i h i r ng:

- Sao mi dám ch c?- B m th ng-quan, tôi bà con v i L -hà-Mai, vi c trong nhà t nhiên tôi bi t ch .- N u H ng-Phi thi t là Thái-t thì có l nào ng i l i ch u h a hôn v i m t nàng

nghèo kh quê mùa nh v y?- B m th ng-quan, vi c ó c ng là d i trá n a. L -hà-Mai ch a Thái-t trong nhà

có t i nên bày chuy n g con ng che m t ng i trong làng trong xóm. Mà glà h a ti ng c m ch ng ó mà thôi, ch có ph i g thi t âu.

- Ta th y nàng nó ng khóc kêu oan cho ch ng quá, mà sao mi l i nói nh v y?- B m th ng-quan, con em tôi nó s ông già nó liên-l y nên nó khóc d i mà kêu

oan, ch không ph i nó có tình gì v i Thái-t âu. Xin th ng-quan tra l i.- L i mi nói r t có lý. V y thì ta ph i k t án mà gi i v kinh cho mau, b i vì có l nh

y h b t c là ph i gi i li n.- B m th ng-quan, th ng-quan phân nh v y htì ph i l m, ch n u th ng-quan

th r i sau tri u- ình hay c d gì hay sao.- Ta lo là lo n u v tri u nhìn không ph i Thái-t thì ta có t i ch .- B m th ng-quan, n u không ph i thì thôi, ch th ng-quan có t i gì. Th ng-

quan không bi t m t Thái-t , làm sao mà th ng-quan nhìn c.- Mi nói ph i l m.- B m th ng-quan, hôm n th ng-quan i vãng dân, n làng tôi th ng-quan

c nên ghé t -xá, s y làm cho tôi vinh-di u vô cùng. Tôi c m i n th ng-quan không bi t l y chi n áp cho v a, nên hôm nay n ây tr c dâng chút l

n, mà t lòng thành k nh c a tôi, sau d coi th ng-quan có b t c Thái-thay không. Ch ng dè n ây tôi m i hay th ng-quan ã b t c Thái-t r i,

hobieuchanh.com 121mà còn l i b t luôn ng i c u và con em tôi n a. B m th ng-quan, ã bi t ng iph m t i v i tri u- ình thì không th dung c. Nh ng mà th ng-quan xét l imà th ng giùm con dân. C u tôi không có con trai, ch có m t chút con gái ó màthôi, n u th ng-quan không th ng gi i h t cha con v kinh, thì tôi s e hai chacon ng b ch t chém, r i bên ngo i tôi tuy t-t c, t i nghi p quá. V y xin th ng-quan che ch , làm ph c tha cho con em tôi cho nó tr v nhà, ng nh c u tôi cóph i t hình thì còn có ng i cúng qu y.

Cao-Phi nói t i ó, r i làm b ng lòng a n c m t. Tr m Tri-châu suy ngh th mng mình b t c Thái-t là nh th ng n y t c m ch; mà nó l i d ng l v t tr ng

quá, nay nó xin có m t chút ó, không l mình h p l ng không cho. Mà d u mìnhcho c ng ch ng h i gì, mình gi i Thái-t v i Hà-Mai là ch ch a, mình ng nói t iKiên-Trinh thì tri u- ình âu bi t c.

Quan Tri-châu ngh nh v y r i nói v i Cao-Phi r ng: “Mi là dân mà bi t l ngh akhông l ta h p l ng v i mi. V y thì mi v i, ta xét l i r i ta tha Kiên-Trinh,không sao âu mà s ”.

Cao-Phi nghe nói m y l i thì h t s c m ng r nên l y quan Tri-châu r i lui ra. Cao-Phi d t Mã-K ra ki m quán u, tính i quan Tri-châu tha Kiên-Trinh v thì nomtheo mà b t. Khi b c vào quán th y có 4 ng i trai-tráng, ch ng 25 ho c 27 tu i,

ng n m t i m t b ván mà ng . Mã-K giao ng a cho ch quán r i h i d n c mcho ch n.

Lúc Cao-Phi ng ng i n c m b ng th y có m t ng i trai n a, tr c ch ng 22 tu i,da tr ng, mi ng dài, trán cao, mày r m, hình vóc m y u, mà b t ng l -làng, ngoài b c vô i th ng l i b ván kêu 4 ng i ng ng y th c d y nói nh nhnghe không c, r i d t nhau i h t. Cao-Phi h i ch quán m y ng i y là ai, thìch quán nói r ng m y ng i y là hành-khách t i u ã hai ngày rày, songkhông rõ ng i g c x nào.

Cao-Phi t ng là dân làng i ki m ch làm n, nên không ý n, c bi u Mã-Kn c m r i i ch i d coi h quan th Kiên-Trinh thì v thông báo tin cho anh ta hay.

i b a ó 5 ng i hành-khách v quán n c m r i ng nh th ng, không nóichuy n chi v i Cao-Phi mà Cao-Phi th y h y ph c lôi thôi nên c ng không thèmlàm quen.

Chi u b a sau khi quan Tri-châu d y quân d t m t mình Kiên-Trinh lên thínhng r i nói r ng:

“Chi u theo công-pháp l thì ta ph i gi i cha con nàng v kinh ng th hình.Nh ng vì có anh c a nàng ai-c u, nên ta tha nàng. V y nàng hãy v mà coi nhà c a.

rày v sau l y ch ng lo làm n, n u còn làm qu y nh v y n a thì ta không dungc.”

Quan Tri-châu t ng tha nàng thì nàng vui m ng l y t n, nào dè nàng ch ng h ngkhông bi t anh nào l i nghe d y v l y ch ng lo làm n, nàng càng au n tronglòng, nên nàng qu xu ng khóc mà xin tha luôn cha v i ch ng, ch nàng không ch u

hobieuchanh.com 122 m t mình. Quan Tri-châu th y v y c ng ng lòng, không n n t n , nên ki m l iu ng t mà khuyên nàng v .

Kiên-Trinh c kêu oan cho ch ng hoài không ch u i. Quan Tri-châu n i gi n, m iy quân em giam vào ng c l i.

Sáng b a sau Cao-Phi i hoài mà không th y th Kiên-Trinh, nên li u m ng tr vàoph mà kh n-c u n a. Quan Tri-châu nói r ng Kiên-Trinh c nài ch t s ng c ngtheo ch ng v i cha mà thôi, ch không ch u v m t mình, nên ng i tính ph i gi i

t v kinh. Cao-Phi n n n xin i nàng ra kh i dinh, không cho lân-la vào pha thì t nhiên nàng ph i v . Quan Tri-châu c i mà nói r ng: “Mi xin u y ta

không th cho c. Nàng ã quy t th t i mà ta tha sao c? Ví nh ta tha mànàng không ch u v nhà, c i theo cha vào kinh mà khóc, tri u- ình hay c s tayêm- n thì d gì cho ta hay sao?”.

Thôi, nàng mu n ch t thì cho nàng ch t mi ng xin n a u ng công. Ta ã k t ánxong r i h t, sáng mai ta s cho m t tên i-tr ng gi i h t v kinh cho tri u- ìnhngh t i”.

Cao-Phi th y k mình ã b t thành, mà ngh nói thêm n a c ng vô ích, nên l y t lui quán mà bàn tính v i Mã-K . V Mã-K là m t tay lanh-l i b t-thi p, v a nghe

nói nh v y li n th a r ng: “Xin ch gia ch lo, b nào mình c ng b t nàng c.m nay tôi i ch i tôi có làm quen v i quân lính nhi u ng i”.

“V y tôi h i d coi ông i-tr ng nào lãnh i gi i t i nh n v kinh thì tôi m ing n ây r ì ch gia xu t b c h i-l tr c v i ng, ng lúc ng i d c ngng th nàng Kiên-Trinh cho mình b t, tôi ngh có k y thì hay h n h t”.

Cao-Phi g t u khen ph i, r i a ti n cho Mã-K và bi u i ki m quân lính ãi nng ng h i d mà thi hành k y.

Ngày y b n ng i hành khách chung m t quán v i Cao-Phi b i h t ch còn cót ng i nh , da tr ng, mi ng dài, cáo b nh n m trên ván trùm chi u rên hì-hì.

n t i trong quán ã t èn, ngoài sân tr i m a r -r . Cao-Phi ng i d a gh gi a,t ngó ra sân mà trông Mã-K . Cách ch ng bao lâu, Mã-K i v quán sau l ng l i

có m t ng i i theo. Cao-Phi trong lòng m ng th m bèn ng d y. Mã-K b cvào th a r ng: “Th a ch -gia, tôi có m i ông i-tr ng n ây”.

Cao-Phi ch p tay thi l , nhìn l i thì ông i n y tên là Tr nh-B u, hôm n ã có theoquan Tri-châu mà n nhà mình m t l n, nên nói r ng: “Tôi kính chào ông. Hôm nông i v i quan Tri-châu n làng Th ng-Th nh, ông ghé nhà tôi, mà vì tôi m c s

t nên ti p không l . Nay tôi có vi c n ây mu n vào bái ki n ông, nh ng vìông trong ph , lính gác nghiêm-nh t, tôi không dám vào, nên m i ông n ây ãiông m t ít ly r u cho ph tình c v ng, xin ông th t i”.

Tr nh-B u là ng i a u ng r u, nên nghe nói nh v y thì c i mà áp r ng:“Phú-ông có lòng t t m i ta, l nào ta l i t hay sao. Quan Tri-châu th ng c mkhông cho ta u ng r u, nên ta trong ph bu n quá. Khuya n y ta s lãnh gi i t inh n vào kinh, may phú-ông m i ta s m a, ch n u mai s m i thì ch c khôngcó ta nhà”.

hobieuchanh.com 123Cao-Phi m i ng i r i bi u Mã-K thúc ch quán d n r u th t b ng lên cho mau.

Tr nh-B u u ng c vài chén thì h ng chí, nên nói chuy n om sòm, Mã-K c mu r u ng m t bên h th y chén l ng thì rót thêm. Ng i hành khách au n m

bên ván yêm-lìm không c c c a; còn ch quán thì m c lui-cui d i b p n u n.Cao-Phi th y Tr nh-B u vui v bèn d chuy n ra mà nói r ng:

- H i nãy ông nói khuya n y ông m c i gi i t i-nh n vào kinh. V y ch có ph iông i gi i Thái-t v i hai cha con ông lão Hà-Mai hay không?.

- Ta i gi i b n làng Th ng-phú, ông ch i b t hôm tr c ó a.- Ông lãnh i m t mình hay là có quân lính theo ông.- Quan Tri-châu d y ta ph i d t theo vài ch c tên quân, nh ng mà ta ngh i gi i

Thái-t s c y u trói gà không ch t, v i m t ông già và m t a con gái, c n gìph i d n quân nhi u, nên ta tính d t ch ng 5 a i theo mà thôi.

- Ông không s i d c ng h ánh, h gi t t i-nh n hay sao?

Tr nh-B u tr n m t vinh râu, ngó ngay Cao-Phi mà áp r ng: “Cha ch ! Th ng nàodám c gan n th ? Ta s là s b n c ng kh u Linh-s n mà nghe nói th ng Võ-Nh ã ch t r i còn th ng Võ-Nh t nhúc-nhác không dám hoành-hành nh tr c

a, th thì còn b n nào d n a mà s ”.

Cao-Phi c i mà nói r ng:

- Tôi nói ó là nói ch i mà thôi ch tôi v n ã nghe danh ông anh-hùng nh t, cóai mà dám vô l v i ông n th .

- , không th ng nào dám âu.

Cao-Phi bi u Mã-K l y thêm r u rót m i Tr nh-B u u ng n a. Anh ta ng i suyngh m t h i r i nói r ng:

- Th a ông tôi có m t vi c mu n c y ông song ch a bi t ông có s n lòng giùm giúphay không nên tôi không dám nói.

- Ta v i ông khi ch a bi t nhau thì ch ng nói làm gì, ch h bi t nhau thì là anh em.Ông mu n c y vi c chi c nói ra ngay, có can h chi mà ph i áy-náy.

- Th a ông, tôi ch ng d u ông làm chi, s là tôi v i nàng L -kiên-Trinh v n à códuyên n tr c.

- Nàng Kiên-Trinh nào? Ng i v Thái-t ó ph i hôn?- Th a ph i.- Húy! Té ra Thái-t ó gi t v c a ông hay sao?- Th a, tuy không gi t mà c ng nh gi t.- H ! Chuy n làm sao âu ông k cho ta nghe h t coi.- S là n m ngoái tôi i nói nàng Kiên-Trinh, cha nàng ã h a g mà nàng c ng ã

ng thu n tôi r i. Tôi v a s m s a l v t ng i c i, r i nàng có b nh, r i b nha h t, k b c ng-kh u b t. Ch ng bi t hai anh em h H ng âu n gi i c u

nàng r i lão Hà-Mai c m ân nên quên l i h a v i tôi i, em nàng mà g chong-Phi. Tôi th y ng i b i ngh a tôi gi n nên tôi m ch cho quan b t b ghét

ch i.- Té ra h ng-Phi ó không ph i là Thái-t X ng-C p hay sao? Cha ch ! Ông báo

i làm cho quan ã th t công mà ta i gi i c ng vô ích n a. V y mà ta t ng

hobieuchanh.com 124ng i y thi t là Thái-t nên ta lãnh i gi i ng may tri u- ình xét công ngth ng ch c cho ta ch !

- Th a ông, tôi không bi t Thái-t thì làm sao mà tôi dám ch c H ng-Phi ó ph ihay là không ph i Thái-t .

- N u ông không bi t ch c thì sao ông dám b m v i quan Tri-châu. Ta s n u màkhông ph i Thái-t ây, thì quan Tri-châu b qu , r i ông c ng khó mà yên thân

c.- Th a ông, vi c y tôi ã có t v i quan Tri-châu r i, v y xin ông ng lo. Mà vi c

ó không ph i là vi c tôi tính c y ông.- V y ch ông c y vi c chi.- Tôi mu n c y ông i gi i t i, khi ra kh i ph r i ông giao nàng Kiên-Trinh l i cho

tôi; n u c v y thì tôi n n ông 5 l ng b c.

Cao-Phi và nói và thò tay vào l ng móc ra n m l ng b c mà trên gh . Tr nh-B ung i ngó n m l ng b c, mi ng chúm-chím c i r i l c u áp r ng:

- Ông c y vi c ó khó quá, ta không th giúp c.- Có chi âu mà khó?- N u ta giao nàng Kiên-Trinh cho ông, khi n kinh ta l y ai mà n p th cho c.- Có chi âu! Ông c n p Thái-t và Hà-Mai, nh tri u- ình có h i Kiên-Trinh thì

ông nói quan Tri-châu giao cho ông có hai ng i ó mà thôi, ch không có Kiên-Trinh nào h t, t nhiên êm ru.

- Húy! Ông nói nghe d nh ch i! Tri u- ình h i l i quan Tri-châu r i ta ch t chémch êm!

- Thôi thì ông nói nàng y i d c àng th a lúc ban êm tr n m t, c hôn?- Không c. Ta lãnh i gi i mà h -h ng cho t i nh n tr n, thì d gì?- Tôi còn m t k n y hay l m: ông nói nàng i d c ng s th hình nên th a lúc

ban êm t v n mà ch t. Dùng k ó tri u- ình khó mà tra c. Mà tôi t ngtri u- ình h c Thái-t thì h m ng r i, h không c n c t v n nàng Kiên-Trinhlàm gì âu.

Tr nh-B u ng i suy ngh l m, mu n ch u ng l y n m l ng b c, mà r i s có t inên không dám ch u. Cao-Phi th y v y m l y ra thêm 3 l ng n a trên gh mànói r ng: “Tôi n n thêm cho ông 3 l ng n a ây. Xin ông nh m l r i giúp giùmtôi, không h i gì mà s ”.

Tr nh-B u ng i ngó 8 l ng b c hoài. Cách m t h i lâu m i quy t nh r i nói r ng:“Ông có lòng t t v i ta quá, không l ta không giúp ông. Nh ng mà i d c ngtrong lúc ban ngày, có quân lính i theo, ta không th giao Kiên-Trinh cho ông c.

ng i vào kinh, cách ây ch ng 5 d m có m t cái truông l n tên là truôngThu ng Lu ng, u truông có m t cái mi u th ông H . V y ông hãy i tr c lên

ó mà núp. Ta gi i t i nh n c i hu n ãi i t i s t i ó mà ngh , r i trong lúcban êm quân lính ng h t ta s lén giao Kiên-Trinh cho ông d t v ”.

Cao-Phi h t s c m ng r . Tr nh-B u l y 8 l ng b c b vào l ng r i t mà v . Cao-Phi kêu Mã-K d n cho ng a n cho no ng khuya th c d y mà i cho s m.

hobieuchanh.com 125Cao-Phi i ng thì tr i ã h t m a mà m t tr ng l i m c lên. Ng i hành khách au

m trên ván bên kia ngóc u dòm coi trong quán ch khách u im-lìm, m i lén c a i ra ngoài sân, mà i ra r i i luôn. n khuya Cao-Phi v i Mã-K c i ng a

i r i mà ng i y c ng không tr v quán.

hobieuchanh.com 126

I TH HAI M I BA

------á------

u ng i ngay dõng-s ph i tr gian,Giúp i ngh a gái hi n toan b i c.

m ng i hành khách chung m t quán v i Cao-Phi ó là ai? T ng ai c h itr c c ng u h i nh v y. N u gi u hoài s e ch ng kh i nh c lòng ng i ctruy n, nên thà là d n g c tích, khai tánh danh m y ng i y ph t m t l n cho r i.

m ng i hành khách y là dân làng Th ng-phú, môn c a S m-Bích, võ nghth y u tinh thông. B n ng i l n t 25 n 28 tu i ó tên là ào-Quan, Sài-T n,Hu nh-Ki m, Mai-t -Ph c; còn ng i nh h n h t, tr c ch ng 22 tu i ó, là Lý-h u-

, con c a Lý-Nhân. N m ng i n y nghe quan Tri-châu ã giam H ng-Phi vàong c, r i l i th y quân n b t Hà-Mai v i Kiên-Trinh n a, thì nóng lòng nên d tnhau i lên ph mà thám d tin-t c coi lành d th nào. Lên n ây, nghe nói

ng-Phi là Thái-t X ng-C p, vì ph m t i v i tri u- ình nên có t châu-tri t p nã,thì ch ng h ng, n a m ng, n a s , m ng mà l i khóc, s mà thêm lo, m i d t nhauki m quán mà u ng d coi quan nh l nào, và tính coi có ph ng chi mà gi i

u, ch H ng-D c tr c khi ra i có d n môn ph i gi gìn, nay H ng-Phi lâmn không l quên l i s ng thác.

n m ng i n y võ ngh u khá h t th y, song ào-Quan l i có tài b n hay, m yng i kia không bì k p. Còn xét v tánh tình thì có m t mình Lý-h u-D , tuy nhtu i, song l i lanh-l i h n h t.

m ng i i ki m ch yên r i, bèn gi b nh ng i i ki m vi c làm n cho kh iquan nghi, Lý-h u-D ngh u-ngh nh tr c ph mà thám d tin t c. Ban ngày thìtán-l c m t ng i i m t ng , n chi u l i t u v quán ng cho Lý-h u-D thôngtin.

a tr c Lý-h u-D th y Cao-Phi vào ph còn Mã-K ngoài coi ng a, bi t m tMã-K là ng i d t Tr m Tri-châu qua làng mình hôm n , ch không bi t Cao-Phi làai.

Anh ta xúi tr nh ng ch i ngoài ng l i h i th m Mã-K coi ông nào vào phó. Ch ng anh ta nghe nói ng i y là Tr n-cao-Phi làng Th ng-Th nh, thì trong

lòng sanh nghi li n b i vì ngày tr c Cao-Phi dám m n c ng kh u b t Kiên-Trinh, thì hôm nay ch c nó c ng dám vu-oan cho H ng-Phi mà t hôn n a. MàMã-K là gia-d ch c a nó, d t quan Tri-châu n làng mình, th thì k gian c a nó ãrõ ràng r i ch ng còn nghi ng i chi n a.

Lý-h u-D mu n bi t coi Cao-Phi n ph làm vi c chi, bèn i dang ra xa mà tránht, song c p m t ch ng khi nào r i c p ng a v i Mã-K . Cách m t h i lâu, th y

Cao-Phi trong ph i ra khí s c hân-hoan, lên ng a i v i Mã-K thì H u-D nomtheo coi b n nó i âu. Ch ng dè g n n quán th y b n nó xu ng ng a vào quán,

u-D bèn ngh u-ngh nh ngoài ch i m t giây lâu r i m i ch u vào.

hobieuchanh.com 127Lý-h u-D nói nh cho 4 ng i kia bi t ng i m i n quán ó là Cao-Phi r i d tnhau ra ngoài ng mà bàn tính.

Sài-T n tánh nóng n y, nên v a nghe nói Cao-Phi bày k h i H ng-Phi mà t hôn,thì n i gi n mu n gi t ph t Cao-Phi mà r a h n, H u-D can gián nói r ng s ómình nghi mà thôi, ch không dám ch c, v y ph i hu n ãi mà d coi nó mu n làm

gì r i mình s ra tay.

Qua b a sau H u-D i thám d , nghe nói Tr m Tri-châu ã tha Kiên-Trinh mànàng nguy n s ng thác c ng theo ch ng v i cha ch không ch u v m t mình, thìbi t Cao-Phi mu n cho quan gi i H ng-Phi v i Hà-Mai vào kinh mà thôi, Kiên-Trinh l i cho nó ti n b c ng b c. T i l i H u-D bàn tính v i m y anh em n a,bi t ch c H ng-Phi b cáo gian, mà c ng bi t ch c Cao-Phi quy t b t cho c Kiên-Trinh, nh ng vì phép n c không dám trái nên không bi t li u m u nào mà c u

ng-Phi. Bàn tính v i nhau m t h i, ai c ng nói H ng-Phi là ng i vô t i, n u quangi i v tri u, nhìn không ph i là Thái-t thì ng i ta tha, ch không h i gì, bây giph i lo g p h n h t là lo b o h Kiên-Trinh, ng cho nàng kh i b tay gian-ác.

ào-Quan bi u Mai-t -Ph c v làng l y cung th ng khí gi i em lên mà gi u t imi u h g n ph , ng n khi ng bi n có s n mà dùng, r i l i bi u Lý-h u-Dgi au trong quán mà xem ng t nh, còn m y ng i khác thì r o i ch i chungquanh ph mà d tin t c.

Lý-h u-D gi au n m trong quán, ngày sau nghe rõ k c a Mã-K bày r i t i l icòn nghe Cao-Phi nói chuy n v i Tr nh-B u và bi t rõ c m u c a Tr nh-B u s p tmà giao Kiên-Trinh cho Cao-Phi n a. n ch ng trong quán ng h t r i H u-D

i lén n mi u h mà tìm Mai-t -Ph c v i anh em. H u-D g p m t li nthu t vi c mình ã nghe l i cho 4 ng i kia hay, r i m i ng i c m khí gi i, n i êmy d t nhau i lên núp tr c t i truông Thu ng-Lu ng ng có c u Kiên-Trinh.

Sáng b a sau Tr nh-B u v i 5 tên quân lãnh gi i t i-nh n vào kinh. Tr nh-B u itr c b t ng hâm-h , H ng-Phi, Hà-Mai và Kiên-Trinh i gi a m t mày bu n xo,còn 5 tên quân i theo sau, có l vì th y H ng-Phi than khóc mà ng lòng, nên bcoi l ng- ng l , không c s t s ng. i ngang qua c a quán, Tr nh-B u d yquân d n t i-nh n i tr c, còn anh ghé vào mua hai b u r u và h i th m chquán coi Cao-Phi còn ó hay không. Ch quán nói Cao-Phi v i Mã-K ã i r i h ikhuya, thì Tr nh-B u c i, r i xách hai b u r u mà i theo quân.

i H ng-Phi v i Kiên-Trinh y u i, i mau không c, mà i lâu thì m i m t,nên h i m t khúc xa xa ph i ng i ngh m t h i. Tr nh-B u vì nghe H ng-Phi làThái-t , nên trong lòng kiên n , l i ngh mình ã h n v i Cao-Phi t i mình s t itruông Thu ng-Lu ng, nên không g p gì i. Mà t i nh n ng i ngh thì Tr nh-B u

ng r u, b i v y anh ta c ng không n gì.

t tr i v a chen l n, m y ng i c ng v a t i u truông. Tr nh-B u nói v i quânng ban êm không nên qua truông, r i d y quân d t t i nh n vào mi u Ông-H

ngh , i sáng mai s i n a.

truông Thu ng-Lu ng là m t ch hi m- a, ng qua truông thì h p mà dài g nhai d m, hai bên cây cao lá r m, nên c p beo th ng núp trong b i mà b t hành

hobieuchanh.com 128khách. Ban êm ch ng ai dám qua truông, còn ban ngày c ng không ai dám i m tmình, nh t i u truông thì ng i ó mà ch , cho có c n m ba ng i r i m idám i. Tuy v y mà có khi i ông và i ban ngày mà c ng không kh i c p r c, b i

y dân s g n ch y s l m, nên hi p nhau c t m t cái mi u t i u truông màth Ông-H . Nh có cái mi u y nên hành-khách có ch ngh ch nhau ng v y

oàn mà qua truông. L i tr c khi qua truông ai c ng ph i t nhang vái l y ông Hi m i i.

Cái mi u n y c t ã lâu, r i m i khi h , g n mu n s p, thì dân m y làng g n xúmnhau l p l i, b i v y cái mi u ch c-ch n hoài hoài. Mi u r ng l n, tuy không lót vánng a song t b có d ng vách kín áo. Phía tr c và trên r ng có treo m t cái trang

th ông H ; cái trang l n n i 2 ng i n m lên c ng c. D i cái trang l icó d ng m t t m vách lá phân bi t phía tr c v i phía sau.

Khi 5 ng i môn- c a S m-Bích d n nhau lên n truông Thu ng-Lu ng thì m ttr i v a ng bóng mà thôi. ào-Quan khuyên nhau ph i i xem a th chungquanh mi u ông H ng ki m ch mà núp ch .

i xem cùng h t r i m i d t nhau vào mi u ng i ngh . ào-Quan h i m y anh emng: “B n chúng ta có 5 a mà thôi, còn chúng nó có quân lính ông. Ví nh

Tr nh-B u v i Cao-Phi kh b c Kiên-Trinh, anh em ta ra tay c u nàng, mà quân línháp vào ti p v i chúng nó thì anh em ta li u làm sao?”.

Sài-T n tr n m t áp r ng:

- N u quân lính ng ti p, thì mình ánh luôn quân lính, ch s hay sao?- N u mình ánh t i quân lính, thì ph m phép n c, làm nh v y thì t i mình l n

m.

y ng i nghe ào-Quan nói câu ó thì d -d , coi có s c s , không bi t tính saocho xuôi. Lý-h u-D ng d y nói r ng: “Tôi nh tu i h n m y anh, song xin m yanh cho tôi vô phép mà t m t ôi l i. Vi c chúng ta tính làm ây, tuy ch ý chúngta quy t c u nàng Kiên-Trinh cho kh i tay gian ác mà thôi, ch không ph i chúng tadám ph m phép n c, nh ng mà d u chúng ta c u Kiên-Trinh, không ng nquân lính, chúng ta c ng có t i r i, b i vì h chúng ta gi t Kiên-Trinh thì Cao-Phi t cgi n t nó s i cáo chúng ta, mà d u nó không cáo i n a thì Tr nh-B u i gi i t i-nh n, m t h t m t ng i t -nhiên nó c ng ph i i cáo. N u chúng ta s khôngdám c u ng i ngay, thì thôi chúng ta i v tr c cho xong, ch h ra tay mà c u thìlà có t i. Tôi v n bi t m y anh là ng tr ng phu, g p ng i ngay m c n n không

m y anh s mà b làm l cho ành. Hu ng chi tr c khi i, th y chúng ta có phúthác em c a ng i cho chúng ta; H ng-Phi b n n mà chúng ta không dám gi i c uthì còn m t m i nào mà th y th y chúng ta n a. V y tôi mu n m y anh ph i li uthân mà tr ngh a cho th y, b nào chúng ta c ng có t i, thà là chúng ta th a d p c unàng Kiên-Trinh, chúng ta ánh luôn quân lính mà t L -ông và H ng-Phi r i d t

t tr n qua ng-châu mà tìm th y chúng ta. Chúng ta th giáo v i H ng tôn-sy tháng nay, d u chúng ta ch a có tài bao nhiêu, song chúng ta c ng s c mài ch v i m t ôi m i quân lính c. Mà th y chúng ta ngày tr c dám m t

hobieuchanh.com 129mình c m g m lên Linh-s n ánh phá c ng kh u, nay anh em ta n 5 ng i mà

i s m y tên quân hèn n y hay sao?”.

y anh em nghe Lý-h u-D nói nh m lý mà l i c ng c i, nên th y u h ng chí,quy t ánh luôn quân lính mà gi t t i nh n. ào-Quan xem cùng trong mi u r i

i tính hai ng i l i trong mi u, gi nh ng i i ng ghé ngh , còn bang i thì vào núp trong r ng, ch n t i s ra rình quanh mi u; h ch ng nào Cao-Phi n b t Kiên-Trinh thì 2 ng i trong la lên r i 3 ng i ngoài áp vô gi i c u.

Sài-T n v i Lý-h u-D lãnh ph n trong mi u, gi u khí gi i trong mình r i n m t ia mà ngh ; còn ba ng i kia là ào-Quan, Hu nh-Ki m và Mai-t -Ph c thì d t

nhau vào r ng n m t.

n lúc m t tr i l n, trong mi u ã t i mò, Lý-h u-D th y xa xa có m t t p ch ng10 ng i xâm xâm i l i, nghi là quân lính gi i t i nh n n, bèn h i Sài-T n leo lêntrang n m mà núp v i mình, b i vì tr i ã t i r i, h vào mi u không có èn c thì

không th nào th y mình c. Sài-T n d d , vì s núp nh v y n u quân línhdòm th y thì ch c chúng nó nghi mình có b ng gian. H u-D nói r ng n u h ngóth y thì mình nói ban êm s c p hùm nên ph i lên trang mà tr n, có can h chi mà

. Sài-T n nghe l i m i leo lên trang v i Lý-h u-D .

Tr nh-B u d n quân lính và t i nh n vào mi u, t ng Cao-Phi ã n ó r i, té rangó trong mi u im-lìm, l y làm l , không bi t Cao-Phi i âu, Tr nh-B u bèn d yKiên-Trinh vào phía trong n m mà ngh , còn Hà-Mai v i H ng-Phi thì phíatr c cho quân lính gi gìn, tính làm nh v y ng ch ng Cao-Phi có n thì b t cho

. Ai n y i trót ngày m i m t, nên n m ngay d i t mà ngh h t, duy Kiên-Trinh trong ng i khóc thúc thích, làm cho H ng-Phi n m ngoài ng lòng không ch u

c, nên c ng ch c l i kêu oan.

Tr nh-B u ng i t i gi a c a, m b u r u ra mà u ng, trong trí ngh r ng: “Mình tha Cao-Phi 8 l ng b c, mình s n lòng giúp nó; n u nó không n ây thì l i t i nó, nào c ng l y b c r i, có can chi mà lo”. Anh ta v a ngh nh v y, b ng nghe có

ti ng ng a ch y n. Anh ta b c ra ngoài mà dòm thì th y Cao-Phi v i Mã-K t itr c mi u xu ng ng a ng mà ngó. Anh ta ch y l i h i r ng: “Sao ông i tr v y?”

Cao-Phi áp r ng: “Tôi không thu c ng nên i l c. May tôi g p ng i i ngtôi h i th m, nên bây gi m i t i ây, ch không thì tôi i hoài, ch c là th t công màvô ích. Bây gi ông tính giao nàng y cho tôi c hay ch a?”.

Tr nh-B u áp r ng: “Khoan! i m t chút n a quân lính ng r i tôi s giao cho. Tôi nó n m riêng phía trong, h ông vô thì l y áo b m mi ng ng cho nó la r i tôi

ph mà em nó ra cho”.

Cao-Phi g t u và c i, trong b ng m ng l m. Anh ta d y Mã-K bu c ng a vàoc cây r i i theo Tr nh-B u vào mi u ng i ngh . Kiên-Trinh v i H ng-Phi nghe có

ti ng ng a ch y t i r i nghe có ti ng ng i l nói chuy n ngoài, không hi u là ai,nên n m l ng thinh không than khóc n a. Tr nh-B u th y im-lìm, t ng ã ng h t,trong b ng m ng th m, nên rót r u m i Cao-Phi u ng cho m.

hobieuchanh.com 130Hai ng i ng i u ng r u nói chuy n g n trót canh, Cao-Phi mu n ra tay mà Tr nh-

u c nói còn s m nên c n hoài. H ng ông m t tr ng ló m c d i trong mi usáng m m . Tr nh-B u u ng h t b u r u r i bèn ng d y nói r ng: “Bây gi tacho ông vào a! Ông c vào làm nh ta bi u ó thì xong”.

Cao-Phi m ng r , li n x ng áo r t g n gh , l y m t cái kh n c m s n trong tay r in l n i vô phía trong tính b m mi ng Kiên-Trinh ng kéo ra ngoài r i b lênng ng a mà ch y. Sài-T n v i Lý-h u-D núp trên trang nghe th y rõ ràng, song im-lìm, i khi Cao-Phi i g n t i ch Kiên-Trinh n m m i nh y xu ng và la l n

lên r ng: “ kh n ki p, bây không phép làm h i ng i ngay n a, có chúng ta ch cn mà gi t bây ây!”

Sài-T n nh y l i chém Cao-Phi m t ao, s t trên vai xu ng t i b ng, r i rút aoch y l i Kiên-Trinh mà d t ch y ra ngoài. Tr nh-B u ngoài không bi t vi c chi

a ch y vào, x y g p Lý-h u-D ch n ánh cho m t cây, té qu n m la om sòm. Bang i núp ngoài, tay c m khí gi i s n sàng v a nghe Sài-T n v i Lý-h u-D la l nli n áp vào ch n c a r i hô r ng: “Có chúng ta ti p ây, L -lão-ông v i H ng-Phi

âu mau mau l i ây cho chúng ta gi i c u”.

Hà-Mai v i H ng-Phi không hi u là ai, song nghe kêu thì l t t d t nhau ch y raa, g p ào-Quan m ng r h t s c. ào-Quan em ra ng tr c mi u, k Sài-n v i Lý-h u-D c ng d t Kiên-Trinh ra t i n a. Sài-T n giao ba ng i cho ào-

Quan v i H u-D b o h r i xách ao tr vào mi u, hi p v i Hu nh-Ki m và Mai--Ph c mà ánh quân lính. N m tên quân ng ng không bi t vi c chi, b ng th yy anh em Sài-T n c m khí gi i mu n ánh thì kinh hãi, li n quì khóc l y mà xin

nhiêu m ng. Sài-T n th y v y không n gi t bèn l y dây trói h t vào c t, ng im nhau m t ch .

Sài-T n, Hu nh-Ki m và T -Ph c tr qua ki m Tr nh-B u thì th y anh ta b Lý-h u-ánh m t cây gãy giò ng n m ó rên la không i c n a, còn phía trong

thì Cao-Phi n m ch t trên m t v ng máu.

Mã-K ng coi ng a ngoài lúc nghe trong mi u l n x n thì th t kinh, nên thótlên l ng ng a, tính ch y mà thoát n n; ch ng dè ng a bu c trong cây, lúc lính quýnhquên m dây, nên ch y không c; ào-Quan ngó th y li n l y cung l p tên b n

t m i, Mã-K té nhào xu ng ng a. B n Sài-T n d p yên trong mi u r i m i d tnhau ra ngoài ng h i hi p v i ào-Quan và Lý-h u-D . M y anh em bàn v inhau ph i th a lúc ban êm mà qua truông li n ch không nên trì h n. Lý-h u-D

i b t hai con ng a c a Cao-Phi r i H ng-Phi lên c i m t con và Kiên-Trinh lêni m t con, th ng th ng i qua truông, ng a i gi a, còn m y ng i tráng ki n i

hai bên mà phòng ác thú.

Lúc i gi a r ng H ng-Phi khóc và h i m y ng i c u mình r ng: “Hôm nay tôi ã ch c không th y m t anh em n a, nào dè tr i khi n m ng tôi còn dài, nên m i g p

anh em ây. V y mà vì c nào anh em bi t Tr m Tri-châu s gi i tôi vào kinh nênón ng ánh mà gi t!”.

hobieuchanh.com 131ào-Quan áp r ng: “T ngày quí quan b b t v i L lão-ông và L ti u-th thì anh

em tôi trên ph mà thám d tin t c luôn luôn, b i v y Tr m Tri-châu quy t nh lnào anh em tôi u hay h t th y”.

ng-Phi l ng thinh m t h i r i nói r ng: “Anh em ra công c u tôi, n y r t n ng, bi t ngày nào tôi m i n áp c”.

Lý-h u-D c i mà nói r ng: “V y ch l nh tôn huynh b o h làng chúng tôi m ytháng nay, r i l i ra công d y dân trong làng luy n t p võ ngh n a, công n y anhem chúng tôi l i mang không n ng n hay sao? Thi t s -tâm c a chúng tôi khôngtính ánh quân lính mà t tù-nh n b i vì chúng tôi bi t quí quan là ng i ngay, hgi i v kinh tri u- ình nhìn không ph i Thái-t thì th ch không t i gì.

Ng t có th ng kh n ki p Cao-Phi nó âm m u mu n b t L ti u-th , n u gi t nó thìanh em tôi c ng t i r i, nên b t c d anh em tôi m i ánh quân lính mà tluôn h t ba ng i, ng mang t i cho áng”.

Hà-Mai nghe nói Cao-Phi âm m u mu n t con mình, không hi u duyên c thnào, nên m i h i l i cho rõ. Lý-h u-D bèn em h t u uôi m i vi c mà thu t l icho Hà-Mai nghe, sau r t l i nói r ng: “B i Cao-Phi hay tính m u k n mà gi t gái

t, và h i ng i ngay, nên tr i m i khi n nó b l i ao c a anh Sài-T n h i nãy.Thôi t rày v sau nó h t h i ai n a r i!”.

Hà-Mai v i Kiên-Trinh nghe nói t i Cao-Phi dùng m u cáo gian nên cha con m i by nh v y thì gi n h t s c. Hà-Mai nói r ng: :Tr i có con m t, ai làm d thì n y

mang. Hi n-t là ng i vô t i, ai mà h i c còn Cao-Phi nó ch t c ng áng i nó,ng t có m t u là m y anh em ánh quân lính mà t tù-nh n, vi c y khó l m,bây gi làm sao mà tr v nhà cho c”.

ng-Phi th ra r i nói r ng: “Cha ch ! N u chúng ta không tr v Th ng-phúc, ch ng anh tôi v ó thì bi t chúng ta âu mà tìm”.

ào-Quan áp r ng: “Xin quí quan ng lo; Lê-Kh ng v i H -L y ã i qua ng-châu tìm H ng ân-s mà báo tin r i. V ng i qua ng-châu xa xuôi l m, h mnay ch a v k p âu. V y chúng ta i h t qua ó, ón H ng ân-s r i d t nhau itìm n i trú ng luôn th ”.

Tr i v a r ng sáng m y ng i m i qua kh i truông. H ng-Phi m t m i h t s c nênkhuyên ng ng l i gi a ng mà ngh . H ng-Phi dòm th y Kiên-Trinh mái tóc xxu ng bít hai l tai bèn nói r ng: “Vì tôi mà ti u-th ph i giang truân nh v y, thi ttôi ngh t i thì tôi bu n quá”.

Kiên-Trinh c i mà áp r ng: “Chàng nói sao v y, t i tôi nên Cao-Phi nó cáo giancho chàng làm cho chàng c c kh nh v y, ch có ph i t i chàng âu”.

ng-Phi v a mu n tr l i, b ng th y xa xa có m t ng i c i ng a ch y l i, khônghi u là ai, nên ai n y u ng d y mà ngó. Sài-T n, ào-Quan ng tr c v i m ytráng s còn H ng-Phi, Kiên-Trinh và Hà-Mai thì ng núp sau l ng, ch ng ng ach y g n t i thì nhìn l i té ra L -hà-Li u, thì ai n y u vui m ng, h t lo s n a.

hobieuchanh.com 132Hà-Li u th y anh, th y cháu, th y H ng-Phi, l i th y 5 ng i quen trong làng thìch ng h ng, l t t nh y xu ng ng a mà h i r ng: “D t nhau i âu ây?”. Hà-Maili n b c ra thu t l i vi c tai bi n cho em nghe, r i khuyên em i luôn v Th ng-phú thám d tin t c coi hi n d th nào, nh t là coi quan Tri-châu nh t làm sao,

ng qua ng-châu báo tin cho mình hay.

ng-Phi nóng n y mu n bi t vi c tri u- ình cho mau, ng t vì Hà-Mai nói hoài nênkhông chen l i mà h i c. Ch ng Hà-Mai nói d t l i H ng-Phi li n h i r ng: “V ych thúc-ph vào kinh mà có nghe ng i bà con c a tôi là Giang-hoài-Nh n còn m t

nào hay không?”.

Hà-Li u áp r ng: “Tôi nghe rõ ràng l m, Giang-hoài-Nh n còn làm quan t i tri u,ch không h i chi h t”. H ng-Phi ch ng h ng và nói r ng: “Ua! L hay không n y!

u ông y còn làm quan, thì ch c là Hoàng-t X ng-V n c ng còn ch !”

Hà-Li u g t u nói ti p r ng: “Cách n m sáu tháng tr c trong tri u có i lo n,Ngô-v ng lâm b nh th ng hà, D ng-tam-Ca t ngôi; các v trung th n ch ng c ,Tân-v ng gi t h t th y. Tân-v ng l i truy n l nh b t hai Hoàng-t mà h -ng c.Giang-hoài-Nh n v i S m-Bích phò hai Hoàng-t thoát n n, ch y c m t ngày, kcó binh r t theo k p, b t c Giang-hoài-Nh n v i X ng-V n. Còn X ng-C p

i S m-Bích ch y kh i n ngày nay c ng ch a nghe d t-l c x nào. Quân d nng-V n v i Hoài-Nh n v tri u, t ng là Tân-v ng gi t ch t, té ra ngài qu

trách r i xá t i ào-t , phong cho X ng-V n lên ch c Thái-t và c p Hoài-Nh ntheo d y s kinh”.

ng-Phi nghe t i ó thì m ng r h t s c, li n nói l n lên r ng: “May d a! té rang-V n kh i ch t!” Ai n y nghe H ng-Phi m ng cho X ng-V n ch không

ng cho ng i bà con là Hoài-Nh n thì c ng l y làm k , song không ai nói chi h t.ng-Phi suy ngh m t h i r i nói r ng: “mà th ng X ng-V n thi t là t l m!

Ng i ta t c nghi p c a mình, mà không bi t h n, l i theo lòn cúi l i l y ch cThái-t , cái tánh khí y không gi ng cái tính khí c a ph -v ng chút nào h t”.

Ai nghe hai ti ng “ph -v ng” c ng u ch ng h ng, H ng-Phi h i ý, bi t mình ã th t l i nói, nên l t t tr r ng: “Vi c vua chúa mình không c n ngh lu n làm gì,

thôi, mi n là Hoài-Nh n vô h i thì r i”. H ng-Phi ng suy ngh m t h i n a, r ii Hà-Li u r ng: “Còn thúc-ph có nghe nói D ng V ng-h u bây gi c ng vui

lòng cho em là Tam-Ca t c nghi p c a ch ng, soán ngôi c a con hay không?.

Hà-Li u áp r ng: “Không! L nh V ng-h u là ng i ch n-chánh l m, có ch u làmvi c b t ngh a nh v y âu! Tôi nghe nói l nh V ng-h u r y la em không c,gi n c o u vào chùa mà tu, l i nh ch ng, th ng con, gi n em, than khóc ngày

êm nên ã mù hai con m t”.

ng-C p v n là ng i chí hi u, b i v y nghe nói m nh v y thì c m- ng d nkhông c, nên ch t l i kêu tr i, hai hàng n c m t ch y nh u gi t. M y ng i itheo nh ch c H ng-Phi ó là Thái-t X ng-C p, ch ng còn nghi-ng i chi n a, nênqu xu ng h t th y r i Hà-Mai nói r ng: “Hi n t , n u qu hi n-t là Thái-t X ng-

p thì xin hi n-t t thi t i, ng cho b n tôi kh i th t l lâu n a”. X ng-C png i khóc không nói chi h t.

hobieuchanh.com 133ào-Quan th y v y m i th a r ng: “Th a n-h , anh em chúng tôi quê mùa d t

nát, m y tháng nay không bi t n-h , nên th t l quân th n, xin n-h dungth ”.

ng-C p th y th không gi u n a c bèn t thi t r ng: “Ch ng gi u chi nh c-ph cùng m y anh em, thi t tôi ây là Thái-t X ng-C p, còn ng i i theo phò tátôi x ng là H ng-D c ó, thi t là T ng-binh S m-Bích. M y tháng nay bà con tronglàng th ng t ng tôi, r i m i ây m y anh em l i còn gi i n n cho tôi n a. Khôngbi t tôi mà giúp tôi, n y là tr ng, tôi ph i lo n áp cho anh em bà con, ch l nàotôi l i b t ch t l phép. Nay nh c-ph cùng m y amh em ã bi t tôi r i, v y xinth ng giùm thân tôi. Ngày nào tôi tr c thù nhà và g m thâu c nghi p c aph -v ng tôi l i c, thì công lao c a bà con tôi ch ng h dám quên âu mà ng i”.

n ào-Quan nghe Thái-t X ng-C p nói nh v y li n qu xu ng mà th a r ng:“Th a n-h , tuy b n tôi b t tài, nh ng mà n u n-h li u dùng mà phò tá cthì d u tan x ng nát th t anh em tôi c ng ch ng t ”.

ng-C p ph h y m i ng i r i tính d t h t qua ng-châu mà tìm S m-Bích.Hà-Li u c ng xin i theo luôn m t l t, không c n ph i tr v Th ng-Phú làm gì

a. Hà-Mai l ng ng l , vì bi t H ng-Phi là Thái-t thì m ng quá nên m t tríkhôn.

ng-C p v a m i leo lên ng a, li n day l i th y Kiên-Trinh ng ng i d ang mà khóc, không hi u có vi c chi, nên l t t nh y xu ng r i ch y l i ng

ngay tr c m t mà h i r ng: “Sao L ti u-th ch a s a so n mà i? Ti u-th có vi cchi phi n não l m hay sao?”

Kiên-Trinh lau n c m t mà áp r ng: “Th a n-h , ph n n-h là nhành vànglá ng c, còn thân thi p ây là b n n c hàn. Ngày tr c thi p h a hôn cùng n-hlà vì thi p nh c nhãn, không bi t n-h , nên thi p m i dám èo bòng nh v y.Nay thi p ã rõ r i, n u còn mong em thân gà n y mà ng chung v i ph ng,thì là thi p mang l i l n. V y thi p xin tr c c ng c tin n y l i cho n-h , chothi p...”.

Kiên-Trinh c m c c ng c a cho X ng-C p, mà n c m t tuôn d m-d , không nóic n a. X ng-C p ch ng h ng nên h i r ng: “Nàng nói sao v y? Hay là nàng s

ngày sau tôi h t n n r i tôi quên l i h a v i nàng ph i hôn? Tôi nói thi t, tôi ã h ai nàng r i, n u mà tr i khi n tôi ph i làm dân thì nàng làm v dân, còn n u tr i

khi n tôi c làm vua thì nàng làm v vua, tôi ch ng h quên âu mà nàng s ”.

Kiên-Trinh ngó X ng-C p mà nói r ng: “Th a n-h , thi p h a hôn là h a cùngn-s H ng-Phi mà thôi, ch không có h a v i Thái-t X ng-C p, b i vì ph n

thi p quê hèn, thi p không dám èo bòng n th ”.

ng-C p l c u, ng ngó Kiên-Trinh m t h i lâu, r i nói nh nh r ng: “Naytuy i c nh, nh ng mà n u chúng ta tr v Th ng-Phú, d t nhau i vào v n ào,thì c i ào hãy còn tr c m t, m nh nguy t hãy còn trên u, nh ng cây c làmch ng cho cái tình c a ôi ta ch c c ng còn h t, vì c nào tôi ch a b i c, mànàng n l t tình?”.

hobieuchanh.com 134Kiên-Trinh nghe nh c vi c c thì h th n nên cúi u mà nói r ng: “Th a n-h ,ch ng ph i thi p dám ph tình. Thi p mà mu n tr ng c l i cho n-h , là vì thi pngh ngày nay n-h ng lo chiêu t p binh t ng ng thâu ph c c ; n uthi p xin theo thì b n ch n n-h ch không ích gì. V y thi p xin n-h lòngmà lo vi c l n, ch ng sá chi chút thân bèo-b t n y, cho thi p ki m ch n dungthân, ng n-h r nh ch n bay nh y. Mi n là n-h công-thành danh-to i thìthôi, ph n thi p d u m t còn c ng ch ng c n chi l m”.

ng-C p nghe m y l i ngh a khí thì c m xúc d n không c, nên c ng khóc òa.ng-C p nói r ng ng i tri-k d u ch t s ng c ng theo nhau, nên c thôi thúc

Kiên-Trinh lên ng a i v i mình. Cha, chú và m y ng i trong làng c ng theokhuyên l n, nên Kiên-Trinh m i b ng lòng i theo.

Hà-Mai và i và nói m t mình r ng: “Lão Tr n- àng coi t ng gi i thi t! Mà t ngquí-t ng là t ng quan, ch ai dè t ng Thái-t !”

Ng i sau có thi khen chí Kiên-Trinh nh v y:

Khê hát vì sao l i t bày,Kiên-Trinh tâm chí áng khen thay.Trao l i nh lúc càng au n,Tr ng c nhìn nhau c ng ng cay;Gi ti t li u thân ch a m y gi i,Khinh tình tr ng ngh a m i là hay.

p c n nguy bi n không nao núng,Ph n gái nh v y d kém trai.

hobieuchanh.com 135

I TH HAI M I B N

------á------

Gi n ph n-t c, L ng quy t d y binh,n tiên v ng, B ch-H lo an ph n.

Tài s n c a m t ng i th ng, r i g p v n h i ch ng may ph i tiêu tán h t, n umu n g y d ng l i thì ph i lao tâm kh l c l m, mà nhi u khi c ng không thànhcông thay; hu ng chi là c -nghi p c a m t nhà vua, n u v ng tính cho ng i khácthâu t i r i có d gì mà mong khôi ph c l i c.

Thái-t X ng-C p há l i không bi t nh v y hay sao? Nh ng vì lòng c-u t khônglàm ng cho ng, nên d u s nghi p ch còn hai bàn tay không, k phò tá ch còn có

t mình S m-Bích, mà X ng-C p không th i chí, c ch nh v y ngh c ng ángkhen.

Mà chuy n X ng-C p i lo ph c nghi p n y còn dong-dài tr c-tr l m; v y sau thu t ti p. Bây gi nói qua vi c trong tri u coi t khi Bình-v ng lên ngôi ch tr nng t nh th nào.

Bình-v ng b t c có m t mình X ng-V n mà thôi, còn X ng-C p thoát kh i, e X ng-C p c y binh ch tr n v ánh báo thù, nên h i -c nh-Th c coi ph i

dùng ch c chi mà d lòng ch tr n. -c nh-Th c tâu r ng: “Muôn tâu B -h , chcông các tr n th y u là nha-tr o c a Ngô tiên-v ng. Theo ý c a ngu th n thìch ng c n i X ng-C p n ai-c u, h ch tr n mà nghe B -h lên ngôi t nhiênngh ch h t. Nay B -h mu n an lòng ch tr n thì xin B -h giáng ch nói r ng: v ng

i tiên-v ng di-chúc nên B -h ph i c m quy n nhíp-chánh th cho hoàng Thái-t m t ôi n m, i Thái-t l n khôn thì B -h s nh ng ngôi l i cho Thái-t .

Sách có ch : v n s kh i u nan. Lúc B -h m i t c v ây là lúc khó, v y ph idùng ch c y mà an lòng dân chúng cho kh i sanh r i lo n, h lòng dân chúng an

i, thì B -h thi ân b c mà thâu ph c l n l n, trong m t vài n m ch tr n nguôi-ngoai, d u có ai mu n ph n ngh ch c ng khó mà d y ng.”

Bình-v ng nghe tâu nh v y, ng i suy ngh m t h i phán r ng: “L i khanh tâuthi t là vàng ng c. Nh ng mà tr m ngh n u h ch nói r ng tr m nhi p chánh

t vài n m thì s e ngày sau X ng-C p v òi ngôi, tr m bi t l y chi mà i áp.u tr m kháng c thì tr m mang ti ng th t c, r i X ng-C p c y ch tr n h ng

binh ph c nghi p, nó xu t binh l i còn có danh h n bây gi n a”.

Bình-v ng không nghe l i C nh-Th c, bèn h ch cho ch tr n nói r ng Ngô-v ngdi-chúc d y mình ph i n i ngôi, và khuyên ch tr n m i n m v tri u-y t ng d ng

c ng.

ng, tr n T -Giang ti p chi u c a vua, hay Ngô-v ng th ng-hà thì th ngti c nên ngã l n ra mà khóc. Ng i than khóc m t h i ngh r ng Ngô-v ng có haihoàng-t , l i ã l p X ng-C p làm Thái-t , và X ng-C p nay tu i ã l n r i, vì cnào không truy n ngôi cho con l i nh ng cho Tam-Ca. Ngh nh v y nên sanh nghitrong lòng, bèn day l i h i s coi thi t Ngô-v ng có di-chúc nh ng ngôi cho Tam-

hobieuchanh.com 136Ca hay là Tam-Ca bày m u mà soán c nghi p c a nhà Ngô. Ng i i s ú khôngdám nói. L ng phát n n t l n lên r ng: “N u ông không ch u nói thì ta chém

u”. Ng i i s kinh hãi, li n qu xu ng th a r ng: “Th a ngài, tôi là h -quan,vi c tri u chánh tôi âu bi t c. Xin ngài th tha cho tôi nh ”.

ng mu n hâm d a ng cho s nói, nên v gh kêu quân s d y trói ng i yem ra c a thành mà chém. Ng i i s th y vi c ch ng lành, ngh th m ai làm vua

vinh-hi n mà mình ch t oan m ng, nên l t t th a r ng: “Th a ngài, xin ngài thacho tôi r i tôi t h t m i vi c u uôi cho ngài rõ”.

ng c ng còn gi n, song nghe nói nh v y bèn d y quân m trói ng cho sthu t vi c trong trào cho mình nghe. Ng i i s m i thu t h t vi c Tam-Ca soánngôi gi t Tôn-nh t-L , Hà-c nh-D c. V ng-h u phi n lòng nên i tu; còn haiHoàng-t t -n n ng i y nghe th p th b t l i c, song không dè là b t có m tmình X ng-V n nên nói b ng v i L ng r ng b t l i hai ng i và trong cung thong th , không giam c m chi h t.

ng nghe nói -c nh-Th c v i D ng-ki t-L i bày m u giúp s c cho Tam-Ca t c nghi p c a nhà Ngô thì t c gi n, trong lòng ph ng ph ng nh l a t,anh ta th s cho v r i t c t c vi t th sai ng i em cho ba tr n g n 1- Lý-Khuê Siêu-Lo i, 2- Nguy n-th -Thi p Tiên-Du và 3- Nguy n-Siêu Tây-ph -Li t, mà

i n h i ngh .

Nguy n-Siêu cáo b nh i không c nên vi t th sai quân em cáo t . Qua ngàysau Lý-Khuê v i Nguy n-th -Thi p c i ng a n T -Giang. L ng nghe quânbáo l t t ra c a ti p r c vào thành.

Phân tân ch an t a và trà n c xong r i, L ng m i ng d y h i r ng: “Nh vng-quân có hay Ngô-chúa th ng hà và D ng-tam-Ca soán ngôi r i ch ng?”. Lý-

Khuê v i Th -Thi p g t u nói r ng mình ã có ti p c chi u ch r i. L ngi g n mà h i n a r ng: “Chúng ta làm tôi Ngô-chúa, nay Ngô-chúa v a nh m

t, k gian n nh nó t c nghi p nh v y, nh v t ng-quân ã có tính m u gìmà báo thù cho chúa hay ch a?”.

Th -Thi p áp r ng: “Tiên-v ng ã quy t nh nh ng ngôi cho em là Tam-Ca nêni di-chúc. V y chúng ta ph i v a theo ý tiên-v ng, n u chúng ta ph n ngh ch v i

Bình-v ng, thì s e chúng ta ch ng kh i l i v i tiên-v ng”. Lý-Khuê c ng hi p ýi Th -Thi p. L ng l c u nói r ng: “Nh v t ng-quân tin theo l i trong t

chi u c a Tam-Ca thì l m nhi u l m”.

ng bèn em h t nh ng l i c a s khai v i mình mà thu t l i cho hai t ngnghe. Lý-Khuê vói Th -Thi p rõ s tình r i c ng n i gi n nên m ng nhi c Tam-Ca,

nh-Th c và Ki t-L i om sòm. Lý-Khuê khuyên L ng d y quân t bànng án r i ba ng i cúng t Ngô-v ng và th tâm không ch u ph c tùng tân

chúa.

Cúng t xong r i, L ng h i coi bây gi ph i nh k nào mà tr gi t loài giannh. Th -Thi p nói r ng: “D ng-tam-Ca soán ngôi c là nh có C nh-Th c v i

Ki t-L i phò tá. V C nh-Th c là m t v i t ng trí m u g m , còn Ki t-L i làt tay hào ki t, dõng l c phi phàm. ã v y nghe nói trong kinh ô binh c ng

hobieuchanh.com 137ng túc nên n u ba anh em ta d y binh s e b t l i. V y chúng ta ph i hu n mà

ch coi m y tr n khác ng t nh th nào, r i chúng ta s tùy c mà li u k ”.

ng tánh tình nóng n y, nên nghe m y l i xuôi x thì ch u không c, li nng d y nói r ng: “Nh n-huynh x a nay ã có ti ng anh hùng mà nh n-huynh nói

nh v y, không s h c i hay sao? Nh n-huynh nói C nh-Th c v i Ki t-L i gi i,nên ph i hu n hu n mà ch c h i. V y ch ch cho n ch ng nào? Ch cho C nh-Th c v i Ki t-L i ch t r i mình s h ng binh ph i không? Tôi nói thi t, n u Nh n-huynh không dám gi y binh mà tru-di t loài gian n nh, thì tôi i m t mình tôi; thà làtôi ch t, ch tôi không ch u cho ph n th n c chí”.

Lý-Khuê can L ng r ng: “Nh n-huynh nóng n y quá nh v y không nên. L ia Nguy n-huynh nói ó là l i dè-d t, ch không ph i là l i nhút-nhát. Nh n-

huynh xét l i mà coi, ba anh em ta ây hi p binh l i không y m t muôn; còn Tam-Ca thâu l y binh tri u k n n m b y muôn, nó l i có s th p viên chi n-t ng. N uchúng ta h ng binh thì ph i quy t th ng, ch h ng binh mà th t b i thì h ng binhlàm chi. L y th l c mà lu n thì s b i ã th y tr c r i, n u chúng ta làm vi c mi n-

ng thì ai g i là trí. Theo ý tôi, bây gi chúng ta ph i li u th nào mà liên-hi p chtr n thì ho c may m i tr k ph n-th n c. Mà ch tr n anh hùng bây gi còn ai?Cao- ng-Vân Ái-châu, nghe nói ã t tr n r i, Tr n-Lãm, B -h i-Kh u, thì già

u nên s e không mu n c m th ng lên ng a n a. V y bây gi n u liên-hi p thìch có ba anh em ta ây v i Nguy n-Khoan, Ngô-nh t-Khánh, Nguy n-Siêu, vàPh m-b ch-H mà thôi. Mà trong s 7 ng i n y ch có m t mình Ph m-b ch-H tài-

c nhi u h n h t, h ng i kh ng h ng binh, chúng ta giao ch c minh ch chong i, ng i có quy n mà u ình thì ho c may m i tr gian tru n nh c.

y L huynh hãy ch u khó xu ng ng-châu mà th ng ngh v i B ch-H ; n ung i ch u thì kh c k h ng binh, hai anh em tôi v ch nh tu binh mã và vi t thxin Nguy n-Khoan, Nguy n-Siêu và Ngô-nh t-Khánh ti p ng”.

ng nghe nói c m ng, nên l t t i xu ng ng-châu và khuyên Lý-Khuêi Th -Thi p ph i ân-c n th nh m y tr n kia h i binh, Lý-Khuê v i Th -Thi p cáo ai v tr n n y, L ng lên ng a th ng xu ng ng-châu.

Ph m-b ch-H t ngày v ng l nh Ngô-v ng d n binh tr v ng-châu mà tr nth , h nh n m y l i Ngô-v ng qu trách thì trong b ng bu n b c, s c m t dàudàu. Cách vài n m B ch-H nghe Ngô-v ng tr ng d ng Tam-Ca v i Ki t-L i, giaoqu c-chánh cho Tam-Ca u ình, giao binh quy n cho Ki t-L i qu n c, thì l c

u ch c l i than r ng: “Tr i không cho nhà Ngô làm vua lâu i hay sao, nên m ikhi n Ngô-chúa không nghe l i ta mà tr ng d ng Tam-Ca nh v y! R t u ng côngcho Ngô-chúa và ch t ng xông tên l t n, g i n ng d m s ng trót m t n mtr i mà g y d ng c , m mang b cõi!”

ch-H than r i khóc, tuy là bu n song ch ng h lòng oán h n Ngô-chúa chútnào. Cách ch ng bao lâu B ch-H l i ti p c m t t chi u nói r ng thiên-h tháibình nên tri u- ình nh ph i y m võ tu v n; và d y B ch-H ph i l p t c bãi binh

ch ng 500 th thành mà thôi, còn bao nhiêu thì cho v làng ng m r ng càyru ng. B ch-H c chi u r i, trong lòng b i h i t c gi n th m ngh r ng: “ ây là k

hobieuchanh.com 138a Tam-Ca bày, tr c th -nh c ta ch i, sau làm cho ta gi m th l c ng nó d bo-ph n”.

ch-H li n vi t bi u sai ng i em v tri u- ình mà tâu v i vua r ng: n c ta giáp ranh v i Trung-qu c, m y n m nay ng i Tàu không dám xâm l n biên c ng

a, y là vì s oai th c a ta, ch không ph i là vì b lòng mu n thâu t n c ta.u vua nh bãi binh thì s e ch ng kh i ngo i-bang c binh thâu t b cõi, mà

th ta ã y u r i, thì khó mà làm m nh l i c. V y xin vua vì giang-san xã-t c mà vi c bãi binh i.

Cách ít ngày B ch-H ti p c m t t chi u c a vua n a, nói r ng B ch-H là biênth n không c phép bàn vi c chánh, v y ph i tuân l nh tri u- ình mà bãi binh chomau, n u trì hu n s b t i ngh ch v ng m ng.

ch-H xem chi u r i gi n quá nên ng i th ra, không nói chi c h t. Cách m ti anh ta m i than trách r ng: “Ta v n bi t k n y là k c a Tam-Ca, nh ng mà

thánh-th ng n ch ái a n nh, không k giang-san, khinh b công-th n, thì thánhth ng c ng là t thi t! B -h ôi! B -h t chi l m v y? Nay B -h c ngôi caoquy n c , tuy h -th n b t tài, song h -th n c ng có vùa giúp cho B -h ít nhi u. Sao

-h không nh công m n c a h -th n l i nghe l i quân sàm-th n s ng n nh màkhinh b h -th n n th ? B -h ôi! Ví d u h -th n tr c ngôn can gián, y là vì h -th n mu n cho nhà Ngô muôn n m chói r ng, mu n cho t n c thiên t i v ng

n, ch ph i h -th n có ý gì riêng, mà B -h ành lòng k t h n”.

ch-H trách r i ng i khóc, khóc r i l i gi n, gi n r i l i h n. Anh ta th m nghng: mình ã h t lòng ngay v i vua, mà vua không bi t xét, n u sau có nguy-bi n

th nào thì vua ch u, mình ch ng c n can d n n a làm gì. Nay vua d y mình bãibinh, n u mình không bãi thì mình có t i ngh ch m ng. V y mình bãi binh ph t cho

i, ngày êm mình u ng r u làm th mà ch i, nhà vua suy-th nh, và cu c thng-vong m c ai, mình ch ng c n lo n a làm gì cho m t. B ch-H tính sáng ngày

sau s m binh l c cho b t v làm n, s 500 theo nh l i chi u d y chi uy mà thôi.

êm y B ch-H c-u t trong long ng không c, nên vào ra trong tr ng thanth hoài. V là L u-Th , v n ng i hi n c, th y ch ng th n-th c không hi uch ng có vi c chi, nên b c ra h i th m. B ch-H em vi c tri u chánh nói l i cho vnghe, và t luôn ý mình tính sáng ngày bãi binh n a.

u-Th nghe rõ u uôi r i li n khuyên ch ng r ng: “Qu c-s là vi c c a phu-quân, ph n thi p là àn-bà không l thi p dám can d . Tuy v y mà thi p ngh ph nphu-quân là tôi, ph n Ngô-v ng là chúa; sách có câu “quân b t minh th n b t kh

t trung” n u lúc n y mà phu-quân lòng h n Ngô-v ng, quy t b li u vi cc thì thi p s e phu-quân l i ni m tôi chúa”.

ch-H tr n m t ngó v mà áp r ng: “Phu-nh n nói nh v y nghe c ng ph i óchút. Nh ng mà sách c ng có câu “quân th th n nh th o giái, th n th quân nhkh u thù”.

u th nghe ch ng nói nh v y thì bi n s c, s ch ng nóng gi n mà l i l m, nênkhóc mà th a r ng: “Phu-quân ng có ngh nh v y mà l i v i chúa, cái danh

hobieuchanh.com 139trung ngh a c a phu-quân x a nay, bây gi phu-quân ành em mà th trôi theogiòng n c hay sao? Xin phu-quân gi m n mà suy xét l i, ch n u phu-quân bu nchí mà b xu i thì ch ng nh ng là vua khuynh-nguy mà thôi, mà s e giang-san

ng iên o n a”.

ch-H nghe v khêu lòng trung ngh a mà t i th m, nên ng i ch ng tay trên gh ,hai hàng n c m t nh gi t. Anh ta tính h i tri u bái y t Ngô-v ng ng tâu cho

t m i u khúc-tr c, nh ng mà ngh n u không có chi u tri u mà mình v , s ech ng kh i mang t i nên không dám i.

u-Th khuyên r ng: “Nay phu-quân v tri u thì có t i mà không bãi binh c ng cói. V ch ng s bãi binh là m t s r t quan h , b i vì h bãi binh r i, ví nh có gi c

c ngoài xâm-l n bi t l y chi mà ch ng c , mà d u không có gi c n c ngoài ia, ví nh trong n c bi n lo n bi t l y chi mà bình-ph c. V y n u phu-quân mu n

kh i tránh l nh vua, mà c ng kh i gi m th l c, thì phu-quân d ng k n- n làhay h n h t”.

ch-H ng i ng m ngh m t h i r i khen v nói ph i. Sáng ngày B ch-H ch n 500binh tráng ki n l i th thành, còn s d k h n ba ngàn thì chia ra t i, tng , m i i ng u có ng i qu n-su t, r i cho d t nhau t t p i l p làng l pxóm, phá r ng c y lúa, làm n nh dân th ng, song d n có cu c binh-chi n h

c l nh thì ph i t u v ng-châu mà nh p ng .

y v sau B ch-H t i ngày c lo u ng r u ngâm thi, vi c cai tr trong tr n thìphú cho b -t ng là L ng-chánh-Tôn u ình, không thèm d t i. Tuy là B ch-

s l i ni m tôi chúa nên không dám oán h n Ngô-v ng, nh ng mà h nghe ainói t i vi c tri u- ình thì châu mày m t.

Qua n m giáp-thìn (944), ngày n B ch-H ng ng i trong tr ng u ng r u,ng nghe quân vào báo có s kinh chi u c a vua n. B ch-H l t t ra ti p r i t bàn h ng án mà c chi u. B ch-H hay Ngô-v ng th ng-hà, Tam-Ca

ã t c v x ng hi u là Bình-v ng, thì t c gi n ngh n c không nói c. B ch-Hng trân-trân m t h i lâu, r i d y quân t bày l v t ng cúng t Ngô-v ng mà tang, nh ng mà s c m t nh th ng, không khóc mà c ng không gi n.

Sáng ngày sau B ch-H th ng ng, L ng-chánh-Tôn v a mu n vào h i coi B ch-m-nhiên t a-th mà cho Tam-Ca t c nghi p c a nhà Ngô hay sao, b ng

nghe quân vào báo r ng có L ng là T ng-tr n T -Giang n xin ra m t. B ch- nghe báo có L ng n thì ng i suy ngh m t h i lâu r i m i ch u b c ra

a r c.

ng v a th y m t B ch-H thì sa n c m t mà nói r ng:

- Ph m công ôi, Ngô chúa ã b ng r i, Ph m công có hay ch a?- Tôi hay r i.- Tam-Ca nó d i r ng có thánh th ng di-ngôn nên nó t ngôi c a Thái-t , vi c

y Ph m công c ng ã hay r i hay ch a?- Tôi c ng ã hay r i.- Ai báo tin cho Ph m công hay?- Có s c a Bình-v ng.

hobieuchanh.com 140- Bây gi Ph m công li u l nào?- Li u vi c gì?- a! K gian n nh soán ngôi vua, Ph m-công là anh hùng hào-ki t, Ph m-công

ành t a th hay sao?- Vi c y tôi ã có tâu tr c cho thánh th ng r i, t i thánh-th ng không tin l i tôi

nên bây gi m i x y ra nguy bi n nh v y. L i y có ph i t i n i tôi âu màng-quân trách tôi.

- Không, tôi âu dám trách Ph m-công. Tôi n ây là t cho Ph m-công hay r ngch tr n nghe Tam-Ca soán ngôi, ai c ng b m gan sôi ru t, quy t h ng binh v n

i. Ch tr n mu n liên hi p binh l i ng oai th m nh m , nên c y tôi n xinPh m-công lãnh quy n minh-ch mà u binh khi n t ng. V y xin Ph m-côngnh n l i, tr c v n o quân th n, sau ch tr n kh i th t v ng.

- V y mà t ng-quân có nghe hai Hoàng-t còn m t l nào hay không?- Tôi nhe rõ, hai hoàng-t t -n n, Tam-Ca sai t ng theo b t em v trong

cung, v y chúng ta ph i h ng binh b t gi t Tam-Ca ng l p Thái-t X ng-C plên ngôi c u-ng .

ch-H nghe nói nh v y thì c i ng t r i áp r ng:

- T ng-quân nói thi t nghe trái l quá! N u hai Hoàng-t còn trong cung màTam-Ca t c v qu c-v ng, thì t nhiên ý hai Hoàng-t thu n tùng nh v y, Thái-

ã không tranh ngôi, chúng ta c hi p n i gì mà d y binh? N u ch tr n mu nánh gi c thì ch tr n binh v tri u mà ánh. Ph n tôi ây, cách m y n m

tr c Ngô-v ng gi m binh quy n c a tôi, không cho phép tôi có h n 500 quân,th l c tôi y u l m, nên tôi h ph n không dám hi p v i ch tr n.

ng gi n m t, ngó B ch-H trân trân r i h i r ng:

- Khi tr c Ph m-công là nh t yên-hùng, tôi không dè m y n m nay xa cáchnhau r i Ph m-công suy nh c n th ! Thi t Ph m-công s th ng C nh-Th c v ith ng Ki t-L i l m sao?

- Tôi ph i s ch ! Ng i ta binh c ng t ng dõng, còn tôi binh thi u th cô, làmsao mà tôi không s !

ng l c u than khóc, dùng m u ch c, tr c l y l i trung ngh a màkhêu B ch-H c ng không ng lòng, sau l y l i c ng c i mà khích B ch-H c ngkhông i ý, nói th nào c ng không ch u, túng th gi n m ng B ch-H r i b i v .

ng ra kh i c a r i thì B ch-H c n r ng tr n m t, l y tay v gh mà nói r ng:“Hay cho con cháu nhà Ngô, chúng t ngôi mà c ng còn eo i theo trongcung, có th t s n dành cho chúng n, r i ng i ch c x ng mà g m ! B Thái-t

ng-C p, ng i ành b c nghi p c a tiên-v ng há ! C nghi p c a ng i,ng i mu n b thì t ý ng i, còn công-phu c a ta giúp mà d ng c nghi p y takhông b âu. B D ng-tam-Ca, mi th mà soán ngôi c a nhà Ngô há ! Ngôi c anhà Ngô, mi mu n soán thì t ý mi, ch ngôi c a ta mi không soán c âu”.

ch-H gi n Tam-Ca, trách X ng-C p m t h i r i ng l n mà khóc. L ng-chánh-Tôn l t t ch y vào d y. L u-th trong tr ng c ng l t t b c ra khuyênch ng. L u-chánh-Tôn v i L u th u khuyên ph i hi p v i ch tr n mà c ngh a

hobieuchanh.com 141binh v tri u ánh b t Tam-Ca và tôn X ng-C p. B ch-H quy t không ch u nói

ng: “Ngày tr c Ngô-v ng phán r ng Tam-Ca là em c a ngài ta không nên nóinhi u l i xiêu-t c. Sau ngài l i nói ta là biên-th n, ta không c phép d vào tri uchánh. Ph n ngài là chúa, ph n ta là tôi, ngài ã d y ta ph i v ng. Nay em ngài soánngôi c a ngài, ta là ng i ngoài ta không phép nói, mà ta là biên-th n, ta c ng không

c phép d vi c tri u ình. ã v y mà hai Hoàng-t u thu n tùng Tam-Ca, tac n i gì mà ng n tr . Còn ta i v i Tam-Ca thì ch ng có tình ngh a chi h t. ã bi t

tiên nh n ngày tr c là chúa c a ta, mà n ngh a y ta ã n áp r i, d u ta ch txu ng c u-tuy n ta c ng ch ng h . Ch chi lúc Ki u-công-Ti n gi t tiên nh n nó mànó ra kh i ngh a báo thù cho cha, n u ta không phò tá nó ho c là u Ngô-V ngch không ch u u nó thì ta có t i. Nó là a b t hi u b t ngh a, cha ch t khôngdám ch t theo cha, ng i ta báo thù nó c ng không giúp s c, a nh v y mà làmchúa ai ? Nó mu n làm vua thì làm v i ch tr n, ch ta không cho nó làm vua c ata âu”.

u-th t ng ch ng gi n Tam-Ca nói nh v y là lo m u tru-di t, nên m ng th mkhông khuyên l n n a. Nào dè B ch-H l p àn cúng t tr i t r i x ng mình là

ng-châu s -quân, tuyên b trong tr n cho dân s hay r ng mình không qui-thu ntheo D ng-tam-Ca.

Còn L ng khuyên B ch-H xu t binh không c, gi n tr v T -Giang r i chong i i m i Lý-Khu v i Th -Thi p n h i ngh n a. Hai ng i n y nghe nói

ch-H không kh ng xu t binh thì th i chí, không dám tính t i vi c ánh Tam-Ca,p Thái-t n a. Nguy n-Siêu Tây-phù-Li t cho ng i n nói r ng anh ta cònnh nên không th c m binh c. Nguy n-Khoan Tam- ái cho ng i n nóing con cháu h Ki u t t p binh mã t i H i-H , mu n l y t Tam- ái, nên không

dám b tr n mà xu t binh. Còn Ngô-nh t-Khánh ng-Lâm cho ng i n nóixu t binh thì anh ta b ng lòng, song xin ph i trì hu n ít thàng i coi B ch-H li u lnào r i s d y ng.

ng th y ch tr n gi i ãi thì phi n mu n êm ngày n ng không c. Vìlòng th ng Ngô chúa quá, không th làm ng c, nên không thèm c y s c chtr n n a, m t mình c b n b binh k ch ng ba ngàn ng i, kéo v kinh, quy t ánh

i Bình-v ng.

Bình-v ng hay tin L ng ngh ch m ng, li n d i C nh-Th c v i Ki t-L i vàoch u mà th ng ngh . C nh-Th c tâu r ng: “Trong các tr n ch có m t mình B ch-Htài l c h n h t; n u B ch-H ngh ch m ng thì tri u ình ph i lo, ch L ng tài

c không bao nhiêu, xin B -h sai Lâm-H v i Tri u-Hùng d n ít ngàn binh ra ich c ng ”.

Bình-v ng nghe l i li n h l nh sai Lâm-H v i Tri u-Hùng d n n m ngàn binh raón ánh L ng. Khá th ng L ng, lòng trung ngh a thì n ng, ng t vì binh

ít, th cô, nên m i giáp m t tr n thì i b i, ph i tìm ng tr v T -Giang. Lâm-Hi Tri u-Hùng th y gi c ã phá, L ng ã ch y m t, bèn thâu quân v tri u

ph c m ng.

hobieuchanh.com 142ng v T -giang chiêu binh mãi mã, mong lòng báo-thù hoài. Anh ta sai quân

qua ng-châu mà thám d c -ch c a B ch-H . Quân v bào r ng B ch-H ã tng là S -quân, quy t không ph c Bình-v ng. L ng cu i mà nói r ng:

“B ch-H x ng S -quân, ta c ng x ng là S -quân”, r i tuyên b cho dân trong tr nhay r ng mình không ph c tân tri u. Lý-Khuê, Th -Thi p, Nguy n-Siêu, Nguy n-Khoan, Nh t-Khánh và Tr n-Lãm hay tin y l n l n b t ch c c ng x ng là S -quân

t th y.

m tr c Ki u-công-Ti n gi t ch c Ti t t s c a D ng-diên-Ngh , Ngô Quy nng binh báo oán, các tr n th y u qui-thu n, nên không y m t n m ã d p an

gian n nh, khai sáng non sông. Nay D ng-tam-Ca soán-ngôi c a Ngô-v ng, L -ng h ng binh d p lo n, các tr n không hi p l c, nên ánh m i có m t tr n mà

ã th t b i. Tuy L ng tài trí không b ng Ngô-Quy n, nh ng mà L ng m tmình dám ch ng c v i binh tri u, thì lòng d không thua gì Ngô-Quy n, khác nhaulà vì ng i tr c g p th i, còn ng i sau không g p ó mà thôi.

hobieuchanh.com 143

I TH HAI M I L M

------á------

Tính chiêu-an D ng-th l p ông-cung,Ham l i l c Mã-Chiêu làm thích khách.

Bình-v ng th y d p an L ng thì trong b ng m ng th m, ch ng dè ít ngày saukhi nghe B ch-H t x ng S -quân, r i l n l n m y tr n khác c ng b t ch c mà

ng S -quân h t th y, thì h t s c lo s , nên sai h -v quân òi -c nh-Th c vàocung mà th ng ngh .

-c nh-Th c thung dung quì mà tâu r ng: “Muôn tâu B -h , ngoài ch tr n cóPh m-b ch-H là anh hùng hào ki t, B -h giáng ch B ch-H không ngh ch m ng,mà ch ng L ng d y binh, B ch-H m nhiên t a th , r i m y tr n khác c ngkhông ai ng ti p, th thì các ngo i th n ch trông c y có m t mình B ch-H , n u

ch-H ng binh thì các ch tr n u theo, còn n u b ch-H thu n tùng thì chtr n qui-ph c. Nay các tr n t x ng S -quân. N u B -h mu n cho thiên h tháibình, giang sang b n v ng, thì nên nh k làm cho B ch-H qui hàng; h B ch-H l

ng x ng th n thì các tr n khác không c n khuyên t nhiên h c ng th m ng ta”.

Bình-v ng khen l i tâu h u-lý, li n h ch d y Ng -s T -th -Lâm xu ng ng-châu mà khuy n d B ch-H , và d n ph i nói cho B ch-H bi t h kh ng thu n tùngthì s ng gia ban quy n t c.

-th -Lâm v ng l nh xu ng ng-châu xin vào ra m t. B ch-H không ch u ti pc. T -th -Lâm cùng th không bi t li u l nào mà g p m t B ch-H c, bèn nói

i v i quân r ng mình i vi c t , ch không ph i vi c công, và d y quân vào t l icho B ch-H bi t.

ch-H t ng thi t, nên d y quân cho vào, T -th -Lâm vào bái ki n c khen ng itài c c a Bach-H và nói r ng x a nay mình ã có lòng kính tr ng, nh ng khôngcó d p mà n bái ki n c. T -th -Lâm có ý mu n dùng l i dua n nh mà làm cho

p d B ch-H l n l n r i s dùng m u khuy n d . B ch-H ng i nghe, mi ngchúm chím c i hoài, không t ý nghi ng chi h t. Th -Lâm th y v y t ng B ch-H

ã yêu mình, nên m i m h i mu n khuy n d v hàng Bình-v ng. Ban u B ch- c g t u cho anh ta nói: anh ta t ng d nên c nói t i, khen Bình-v ng

minh-quân, chê ch tr n th p trí. n ch ng anh ta xin B ch-H b h n b gi n lng x ng th n, thì B ch-H n i gi n v án kêu quân b t T -th -Lâm em ra tr c

dinh, c n ánh hai ch c tr ng r i i v mà nói r ng: “Ta mu n gi t ph t tên gianth n nh ng i v y ng làm g ng cho dân trong n c. Nh ng gi t ng i ta s d

i g m c a ta nên ta ánh òn mà thôi. V y ng i v nói l i v i th ng Tam-cang ta ánh ó là ánh g i cho nó 10 tr ng còn 10 tr ng kia thì ta g i cho hai

Hoàng-t , b i vì mình là con vua, chúng ã soán ngôi mà không bi t gi n l i theodua b , thì ta ánh òn ngh c ng ch ng oan gì”. T -th -Lâm b òn au n h t

c, song c ng g ng g o tr v kinh mà ph c m ng.

Bình-v ng nghe B ch-H ánh s nh c tri u ình thi n i gi n tính h ng binh trudi t. -c nh-Th c gián vua r ng: “Bu i n y dân tâm ch a qui ph c, nên c binh

hobieuchanh.com 144ánh B ch-H , s e ch tr n ng ti p r i gây ra h a l n. V y xin B -h gi l p

ng-V n lên làm Thái-t ng thâu ph c dân tâm, r i sau s lo m u mà tr B ch-”.

Bình-v ng nghe l i bèn l p X ng-V n lên ngôi Thái-t , song c ng c m nh ckhông cho i ra kh i thành. X ng-V n nh m th ng anh, bi t m trên chùa màkhông th n vi ng th m c, còn anh thì không nghe d t-l c ph ng nào, b i

y ngày êm n ch ng bi t ngon, ng không an gi c. B a n v a nghe Bình-v ngã phong cho mình ch c Thái-t thì bi n s c, ngh r ng n u mình nh n ch c y té ra

mình có ý mu n giành ngôi v i anh, mà bây gi mình không nh n c ng không c,nên quy t tr n i tìm anh r i anh em s chung trí hi p l c mà lo m u khôi ph c c

c a cha l i. Giang-hoài-Nh n theo sau can gián, khuyên ph i nh n nh c mà ch h i, ch không nên nóng n y. X ng-V n tuy nghe l i, song khóc hoài nên hai

con m t s ng hi p mí.

Còn Bình-v ng b B ch-H nh c m , thì trong lòng oán h n, không th nào nguic, b i v y ngày êm h ng lo m u tính k , quy t tr cho c B ch-H m i yên

tâm.

Có m t bu i chi u Bình-v ng th y tr i trong gió mát bèn ng ra hoa viên mà ngo nnh, có vài m i th v theo h u. Vua xem hoa m t h i r i ngó quân th -v mà h ing: “Chúng bây theo h u tr m, v y ch chúng bây thi t t n tâm mà trung v i tr m

hay không?”.

Các th v u tâu r ng mình trung v i vua, ví d u sông l núi mòn mà lòng trunga mình không th phai c. Bình-v ng c i r i nói ti p r ng: “Hôm nay tr m

mu n gi t m t ng i ch i cho vui, chúng bây tâu r ng chúng bây trung v i tr m,y a nào ra quì ây m t a, ng tr m chém ch i mà gi i bu n”.

y m i quân th -v nghe vua phán nh v y thì m t bi n s c, m t nhìn nhau,không ai dám ra ch u ch t h t, duy có m t ng i tu i ch ng l i 40, thung dung b c

i quì tr c m t vua mà tâu r ng: “Muôn tâu B -h k h th n v ng l nh”.

Bình-v ng th y ng i t ng m o ng ng, oai phuông l m-l m, h i ra m ibi t tên là Mã-Chiêu. Vua khen tánh kh ng khái, c m ý trung ngh a, bèn ban cho 10

ng b c và 5 cây l a r i d y ng d y. Vua ngó m y tên quân th -v khác mà phánng: “Các ng i gi d i, ch không có lòng trung v i tr m. V y các ng i ph i b t

ch c Mã-Chiêu thì ho c may m i làm quân th -v c”. Quân th -v li n quìxu ng mà th t i. Vua c i r i tha h t và truy n l nh ph n giá h i cung.

Sáng b a sau vua òi Mã-Chiêu vào cung mà phán r ng: “Hôm qua tr m ã bi tlòng trung ngh a c a ng i r i. V y ng i hãy ráng mà phò tá tr m, thì tr m s cònban n thêm nhi u n a”. Loài ng i vì hai ch danh l i mà tan x ng nát th t. Mã-Chiêu ã c ti ng ng i khen, và c b c ng t hôm qua, thì vui lòng ph chí,

m c m n ân nên trót êm m ng ng không c. Nay nghe vua phán nh v ya, trong lòng càng kh p kh i, lúc y ch ng nh ng là vua bi u ch t thì l t t ch t

li n cho vua coi, mà n u vua d y v gi t h t cha m v con, có l anh ta c ng không ch i, b i vì vua v a d t l i thì anh ta quì mà tâu r ng:

hobieuchanh.com 145“Muôn tâu B -h , k h th n phò B -h , ví d u tan x ng nát th t k h th n c ngch ng nao lòng ; mi n là B -h c yên n n i c u trùng, thân n y nguy n dù v n-

c ng không ch i”.

Bình-v ng nghe tâu l y làm p d , nên ngó Mã-Chiêu m t h i lâu r i m i phánng: “Tr m làm vua, phú h u t h i nh ng vì tr m có m t vi c riêng làm cho tr m

n ng không c. Ng i tâu r ng ng i phò tá tr m d u v n-t ng i c ng ch ng. Tr m mu n c y ng i lo gi i s u cho tr m ch ng bi t ng i có s n lòng ch ng ?”.

Mã-Chiêu tâu r ng: “Muôn tâu B -h , n u thân hèn n y mà có th gi i s u cho B -hc, thì xin B -h ng phán, h th n s thi hành li n.”

Bình-v ng g c u phán r ng: “S là trong ch tr n, có Ph m-b ch-H c ng-châu là ng i vô qu n vô ph , ghe phen ã ngh ch m ng tr m. Tr m mu n d y binhtru di t, ng t vì qu n-th n khi p nh c, không ai dám lãnh c m binh i ch v i

ch-H , nên c theo can gián hoài. Nay tr m mu n ch n m t dõng-s ng sai nng-châu thích-t B ch-H mà r a h n cho tr m, v y ch ng i có bi t trong hàng

quân-s có ai ngh a m dám làm thích khách n gi t B ch-H hay ch ng?”

Mã-Chiêu tâu r ng: “Muôn tâu B -h ; tuy th n có nghe B ch-H tài l c phi phàm,nh ng mà h th n nguy n làm thích khách n ng-châu gi t tên B ch-H mà r a

n cho thánh-th ng.”

Bình-v ng nghe Mã-Chiêu tâu kh ng khái thì càng m ng, nên nh m l i cho Mã-Chiêu i, song có d n riêng r ng: “Ng i i thì ph i c n th n cho l m, ch nh pluông- àm h -huy t ch ng ph i là d âu. N u ng i c thành công thì tr m str ng th ng. Nói cùng mà nghe, ví nh r i ng i thích B ch-H không c, mà

i b b t, thì d u ch t ng i c ng ng khai, còn nh có khai thi khai cho X ng-p sai ng i, ch ng có khai cho tr m.”

Mã-Chiêu l y t tr ra s a so n mà i ng-châu. Ng i trên ngôi qu c-v ng, t ngphò ng ch t tri u, binh giúp óng y tr i ; m t v T ng-tr n ngh ch m ng khôngdám c binh chinh ph t, bao nhiêu ó c ng th y tánh y u i r i. Nay l i léntri u- ình sai ng i làm thích khách ng ám sát, c ch y l y làm khi p nh c, ai

c truy n t i ây c ng không nín c i cho ng, duy có m t chú Mã-Chiêu, làng i kh ng khái mà a thù ph ng, c g n ngai vàng d u muôn thác c ng ch ngnài, nghe hai ti ng “tr ng th ng” thì quên h t nh ng ngh a nh n liêm-s , nên c

nh r i thì gi u v gi u con, lén c p g m l c d m xu ng ng-châu, trong trí cng t ng h thành công r i thì phú quý vinh hoa, ch không ngh ngh h thích

ch ng ng thì tan x ng nát th t.

i g n n ng-châu, Mã-Chiêu s d y l u c m u r i khó mà làm thích-kháchc, nên thay hình i d ng, gi làm m t th y o-s i phú-quy n t -ph ng. n

ng-châu Mã-Chiêu ghé quán an ngh , tính ít ngày d coi ng ra ngõ vào khó th nào. B ch-H hay ng i ng âu, hay ch i b i v i ai, quân lính canh gác

ch nào, vách thành phía nào cao phía nào th p.

Mã-Chiêu d n n m sáu b a, th y vách thành phía bên h u ã th p mà l i cây chem-r p, nên có th leo vào mà núp c. Anh ta l i nghe m i êm B ch-H th ng

ng i tr c sân mà u ng r u m t mình cho n khuya r i m i ch u vào dinh mà

hobieuchanh.com 146ngh . Anh ta m i tính leo vào vách núp d i bóng cây, ch khi B ch-H -h nh y ramà âm, làm nh v y d u B ch-H có tài cao n ch ng nào c ng không dè mà

c.

Ngày mùng 6 m t tr i l n ch a c bao lâu, thì ã th y phía tr i tây ch nguy t vmày xem sáng ho c. Mã-Chiêu trong m c áo qu n g n gh , eo g m vào l ng r ingoài m i choàng cái áo o-s , thung r ng tay dài, mà i. Anh ta hu n b c i v nngoài thành, nh ng i bu n i ch i cho tiêu-khi n. i g n h t canh m t, tr ng l n

t, tr i t i l m , m y nhà chung quanh thành u gài c a ng h t, t b im lìm,duy lâu lâu nghe ti ng tr ng canh trong thành ánh thùng thùng v i ti ng v t bay iki m n kêu hoáp hoáp mà thôi.

Mã-Chiêu lén l i g n vách thành phía bên h u, c i áo o-s ra mà b d i t, cogiò nh y qua m ng r i hai tay v n nhánh cây mà trèo vào thành. V Mã-Chiêu

nh m mà l i l làng nên leo vào thành không m t nh c chi h t. Khi l t vào trongc r i, anh ta rút g m ra c m tay, và núp d i bóng cây lén i l n l n l i tr c

dinh T ng-tr n. Anh ta g p m t b i bông b p, tính núp trong y r i ló u ra mà dòcho d . Anh ta v a m i dòm, b ng nghe phía tr c m t, cách ch ng 15 b c có ti ngng i nói chuy n. Anh ta s mà l i m ng, s là s ng i ta th y tr c r i mình h tmong thành công, còn m ng là m ng g p c B ch-H , kh i vào dinh tìm ki m.

Mã-Chiêu ng i rình m t h i lâu b ng nghe ch nói chuy n ó có ti ng nói l n r ng:“Sáng mai t ng-quân i cho s m ph i i cho giáp h t m y ch n n ng bsót ch nào, và ph i d n quân s lo c -b khí gi i cho s n-sàng ng ng n ng a gi cgiã”. Mã-Chiêu lén dòm coi thì th y m t ng i mi ng nói “Vâng” r i ch m ch m ira phía tr c c a thành, còn m t ng i ng ng ch ng n nh mà ngó theo ng ikia. Mã-Chiêu nh ch c ng i ng ch ng n nh ó là Ph m-b ch-H , nên m tch m ch ngó, còn trí thì tính i lúc h ng có nh y ra mà âm.

Ng i ó qu thi t là B ch-H còn ng i i ra c a y là L ng-chánh-Tôn. B ch-Hn Chánh-Tôn r i ng ngó mông. Canh ã khuya nên cây c im lìm, tr i tuy t i

mà sao gi ng v n v t. Trong dinh th y ng n èn chong leo-lét, lính h u l p ló ch cnh sai, ngoài ch nghe ti ng chó s a om sòm, hành khách bôn ba còn r o b c.

ch-H ng ngó mông m t h i r i xây l ng tr vào dinh, i ch m rãi thung dung,coi b ch ng có u chi ái ng i.

Mã-Chiêu nh m c h i y là c h i ph i h -th , n u trì hu n B ch-H vào dinhi thì khó thích c nên trong b i bông b p lén b c nh nh mà i ra, r i ch y

theo gi g m lên tính âm B ch-H . B ch-H ng i, không dè chi h t, thìnhlình nghe sau l ng có ti ng ng t, vùng ngó ngoái l i thì th y Mã-Chiêu nggi cây g m lên mu n chém mình. B ch-H tràng qua m t bên, tay m t tay Mã-Chiêu m t cái m nh quá nên cây g m v ng ra xa, còn chân thì á Mã-Chiêu té nhào

m s i tay trên m t t. B ch-H nh y theo n m u, r i hô lên m t ti ng, lính h utrong dinh áp ch y ra b t Mã-Chiêu trói l i ng i tr c dinh.

ch-H t nh táo nh th ng, b ng i ám sát mà không nao-núng, d y quân vàodinh b ng ra m t cái èn ng r i m t coi ng i thích khách là ai. Quân v ng l ivào dinh b ng èn ra, B ch-H r i m t thì l ho c, thu nay ch a g p ng i n y l n

hobieuchanh.com 147nào. B ch-H n i gi n bèn hét l n mà h i r ng: “ súc sanh v y ch ta có thù oánchi v i mi, mà mi toan ám h i ta ?”

Mã-Chiêu ng i l ng thinh, không thèm tr l i, mà b không s s t chi h t. B ch-Hi càng gi n thêm, nên n t r ng: “N u mi không ch u nói ra thì mi ph i ch t. V y ai

n mi h i ta ây mi ph i t thi t cho ta nghe, nói i nói cho mau.” Mã-Chiêu c ng ng i l ng thinh hoài. B ch-H d y quân d n Mã-Chiêu em giam d i ng c, i

sáng mai r i s tra v n.

Quân d n Mã-Chiêu i r i, B ch-H li n cho òi Tr n-H , là i coi ng c, mà d nph i d Mã-Chiêu ng h i coi ai bày m u xu i nó i làm thích khách nh v y.Tr n-H v ng l i nên không cho lính ánh kh o, i g n n canh ba quân lính ng

t, m i vào ng c làm quen, m trói r i h i th m coi Mã-Chiêu là ng i âu. Mã-Chiêu th y Tr n-H t t , không dè anh ta có ý riêng, nên c nói thi t mình là línhth -v t i tri u. Tr n-H h i ph n t i coi vì ý nào mà toan ám h i Ph m s -quân, và

i ai bày m u ác nghi t nh th . Mã-Chiêu nghe h i t i ó li n nh l i c a Bình-ng c n d n nên d d không mu n nói. Tr n-H theo h i ri t túng th Mã-Chiêu

i nói r ng: Thái-t X ng-C p sai mình xu ng ng-châu mà ám sát B ch-H .

Tr n-H bi t c c m u thì trong trí m ng th m, nên tr ra ngoài mà ng , khôngthèm h i n a mà c ng quên trói Mã-Chiêu l i. Mã-Chiêu n m trong ng c lo s ,không bi t tánh m ng mình ra th nào, nên thao th c hoài không ng c. Anh tangh r ng mình tính gi t ng i mà gi t không ng, l i b ng i b t ch c là ng i sgi t mình. Mình lãnh m ng i làm thích-khách, m y ngày rày mình k ch c thànhcông, nên c t ng t ng cu c vinh hi n mà thôi, không dè n n i b b t nh v y.Cha ch , n u ngày mai mà B ch-H chém mình, thì bi t c y ai v kinh báo tin cho vcon mình hay. Khi mình ra i mình gi u v gi u con. N u mình không v c, thì

con trông i hoài, ch ng là t i nghi p l m.

Mã-Chiêu ngh n v con thì ng lòng r ng r ng n c m t. Anh ta ng i khoanhtay mà th dài, b coi th m thi t l m. Cách m t h i lâu nghe ti ng tr ng tr canh

m. Mã-Chiêu s tr i sáng thì t b ch t chém, nên vùng ng d y ngó dáo-dácquy t ý ph i th a lúc ban êm mà tr n tr c. Anh ta l y tay xô c a thì cánh c a mbét, vì Tr n-H lúc i ra c ng quên óng c a. Mã-Chiêu lén b c ra ngoài th y quânlính gi ng c u ng h t, li n bò theo bóng cây, l n t i ch vách thành mình vào

i hôm r i thoát ra ngoài, cong l ng mà ch y. Anh ta không dám tr v quán, squân lính r t theo nên c ng không dám i theo ng cái c b ng trong r ng tìm

ng nh mà v kinh.

Sáng b a sau, Tr n-H vào trong ng c không th y Mã-Chiêu, ch y i ki m kh ptrong ngoài c ng không th y tâm d ng, thì h n phi phách l t, nên bó tay vào dinhmà ch u t i. B ch-H th ng ng nghe báo Mã-Chiêu ã tr n m t thì n i gi n, nêntruy n l nh d n Tr n-H ra ngoài mà chém. Quân v a d n Tr n-H i c ít b c,

ch-H li n kêu l i mà h i r ng: “Ta giao a ám-sát ta cho mi gi mà mi th nó thìi mi ch t chém ã ành r i, còn ta d n mi h i d coi nó là ng i âu, ai sai nó i

làm thích khách, v y ch mi có v ng l i ta hay không ?”

hobieuchanh.com 148Tr n-H s ch t, m t mà tái xanh, tay ch n run r y, b i v y ng l p c p m t h i lâu

i m i th a r ng: mình h i d thì ph m nh n x ng tên là Mã-Chiêu, v n lính th - t i tri u, vì Thái-t X ng-C p sai nên m i i làm thích khách.

ch-H v a nghe nói X ng-C p sai nó i làm thích khách thì l a gi n ph ng lên,nên v gh nói r ng: “Té ra X ng-C p nó ã theo phò quân ph n ngh ch r i còntoan sát h i ta n a há ! N u nó mu n nh v y thì sau nó ng trách ta. Thôi, b n nó

ã theo m t ph n v i nhau ta ch ng còn v -tình v -ngh a chi n a”. B ch-H nói d ti li n ng d y b i ra h u ng, quân h u không bi t t i Tr n-H ng i nh

tha gi t l nào nên ng ó mà ch hoài.

n tr a B ch-H tr ra ti n ng th y Tr n-H và quân hãy còn ng mà ch l nh,thì nh l i nên d y em Tr n-H ra ánh 20 tr ng mà thôi ch không x tr m.

Tr n-H tuy kh i ch t thì m ng, song b òn au n quá, nên oán Mã-Chiêu vôcùng.

hobieuchanh.com 149

I TH HAI M I SÁU

------á------

Ng i gi ng ng i, ngay gian khó bi n,t nhình m t, -t kinh tâm.

Vi c Mã-Chiêu ám h i B ch-H x y ra ch a c bao lâu, B ch-H hãy còn gi nBình-v ng, oán X ng-C p, k S m-Bích bên Th ng-Phú qua t i ng-châu.

S m-Bích i ng xa m t m i, l i khi t i ng-châu thì m t tr i ã tr ch bóngi, nên tìm quán vào ngh ng i, tính sáng b a sau s vào thành xin ra m t T ng-

tr n, mà c u ng i h ng binh ánh i D ng-tam-Ca ng l p Thái-t X ng-p lên ngôi. i th ng hay có nhi u cái c nh ng r i ro không dè mà ng n ng a

tr c. S m-Bích qua ng-châu trong lòng ch ng có chút gì lo s b i vì anh ta v nbi t B ch-H là ngh a-s tr ng-phu h có l i Thái-t ai-c u thì ch c ng i s s nlòng tá-tr . Nói cùng mà nghe, ví d u ng i không kh ng giúp i n a, thì c ngkhông l ng i ành b t X ng-C p mà n p cho Tam-ca. Nào dè t ng m o S m-Bích l i gi ng h ch Mã-Chiêu, ai không quen bi t nhi u, ai không g n g i lâu, aikhông có ý nhìn cho k c nh tai ch n tóc, thì t t ng hai ng i là m t. S Mã-Chiêuám h i B ch-H ch ng may b B ch-H b t giam r i v t ng c mà tr n thì c thành

ng-châu t tr n già ai c ng u hay h t, nh ng vì dân-s không bi t m t ph mnh n là Mã-Chiêu, nên h th y S m-Bích l thì h ngó mà thôi ch h không nghi.

m-Bích vào quán n y chánh là quán Mã-Chiêu n u hôm tr c. Ch quán làng-Túc, vì Mã-Chiêu u m y ngày r i tr n m t không tr ti n, nên có lòng

gi n, l i êm Mã-Chiêu tr n ó là êm Ph m T ng-tr n b t c thích khách nênch quán nghi k thích khách y chính là Mã-Chiêu, nh ng vì s t i ch a a gian,nên không dám nói ra. Nay th y S m-Bích b c vô, t ng là Mã-Chiêu tr l i, nênvùng h i r ng: “Ông thôi làm th y o-s r i sao? Hôm tr c ông u m y ngàych a tr ti n mà sao ông b i âu m t v y ?”

m-Bích nghe m y l i l y làm ng c-nhiên, không hi u chi h t, nên ng ngóng-Túc trân trân m t h i r i áp r ng: “Chú l m r i, tôi ch ng h có làm th y

o-s bao gi , mà c ng ch a t ng n quán chú l n nào”

ng-Túc tr n m t nói r ng: Ông ng làm m t l ! Ông u quán tôi, ông nm c a tôi, r i bây gi ông tính ch i hay sao nè ! Tôi nói cho ông bi t, ng i t tu thi u ti n ng i ta mà không th tr c thì h mình n n n v i ng i ta, duy

có quân n c p v i l côn- m i nói ng c”.

m-Bích nghe m y l i vô l thì gi n m t, nên n t l n r ng : “ súc sinh n u mikhinh th ta thì ta chém u cho mi coi”. S m-Bích và nói và rút g m ra r i i x c

i g n ch quán. L ng-Túc kinh hãi nên l t t ch y ra nhà sau mà tr n. S m-Bíchth y v y không thèm r t theo ng nhà trên mà nói v i r ng: “Mi ch y i âu ?Sao không ây nhìn l i cho k m t ta nh v y mà nói ng c v i mi”. L ng-Túcrút d i b p không dám tr lên, mà c ng không dám tr l i n a.

m-Bích d t ng a vào bu c trong chu ng r i kêu ch quán bi u n u c m n.ng-Túc gi n l m mà không dám nói ra, nên lui cui n u c m, song trong trí tính

hobieuchanh.com 150th m r ng i m ch v i quan ng h coi nh ph i ng i y là k thích khách hôm

thì h b t ph t cho r nh.

ng-Túc d n c m khách n r i thì tr i ã chi u, S m-Bích ng th -th n tr cquán mà ch i, còn L ng-Túc lén i ng sau l i tr c c a dinh báo cho lính gác c ahay r ng có m t ng i l m t m i ghé quán u, ng i y trong l ng có ai g m,

t ch phi th ng, không bi t có ph i là ng i thích khách hôm n hay không, nênxin lính vào dinh b m giùm l i cho Ph m s -quân hay. Quân nghe báo nh v y l t

t ch y vào dinh mà b m li n. Ph m-b ch-H nghe báo li n cho òi Tr n-H mày ph i n quán L ng-Túc xét coi nh ng i khách trong quán ó ph i là

ph m-nh n hôm n thì b t em v ng tr t i.

Tr n-H v ng l i d t m i tên quân ra c a thành th y L ng-Túc còn ng ó, bèni v i L ng-Túc mà v quán. V hôm n Mã-Chiêu b b t giam vào ng c r i Tr n-

vào làm quen mà khuy n d , thì nh m lúc ban êm, bóng èn leo lét, nên Tr n-Hnh m t là nh mày-m y mà thôi, ch không nh rõ. L i c ng vì Mã-Chiêu mà Tr n-

, b òn 20 ch c tr ng nên Tr n-H gi n s n trong lòng, nay nói có Mã-Chiêu nquán thì h m-h m quy t b t cho c em v mà ánh tr thù.

Tr n-H v i quân lính i g n t i quán, th y S m-Bích ng ng tr c c a. Tr n- nhìn m t h i th y áo qu n thì khác, song g ng m t thì ph i là Mã-Chiêu bèn hô

bi u quân lính b t trói S m-Bích. S m-Bích ng ng ch i, thình lình th y quânlính áp b t, không hi u có vi c chi, nên l y tay xô dan ra mà h i r ng: “Ta có t i chimà b t ta? ai d y các ng i b t ta ây ?” Tr n-H b c t i nói l n lên r ng: “L nh s -quân d y b t mi, mi dám c ng sao nè ? Mi không bi t t i c a mi hay sao ? N umu n bi t thì v dinh r i ta s nói cho mi bi t”

m-Bích h i r ng: “S -quân là ai?” Tr n-H tr n m t áp r ng: “Mi iên hay sao mài d i nh v y ? S -quân là Ph m th ng-công ch ai mà h i” S m-Bích g t um c i th m ngh trong trí r ng n u B ch-H ã x ng là S -quân thì ch c không

thu n v i tân tri u r i, v y mình c ng nên cho quân lính b t ng vào th y m tch-H cho mau mà c u B ch-H phò Thái-t . S m-Bích ngh v y nên không ch ng c a tay cho quân lính b t trói. Khi Tr n-H d y phãi d t ri t v dinh thì S m-

Bích kêu L ng-Túc mà nói r ng: “Ch quán mi ph i coi cho con ng a ta n u ngtr c cho no, ng sáng mai ta i xa. N u mai ta ra th y ng a ta ói thì ta s ánh mi

a”.

ng-Túc tr môi r i nói nh nh r ng: “ Tao bán con ng a c a m y tao tr ti nm ti n quán, ch m y ra sao c mà mong ánh tao”

m-Bích i d c ng tuy b trói mà ch ng chút chi lo s nên ngó ngoái l i sau mài Tr n-H r ng: “T i sao mà ta v a n ây l i có l nh c a S -quân d y b t ta nhy ?” Tr n-H c i g n mà áp r ng: “Mi ng làm b kh kh o. V y ch mi quên

ta hay sao ? S m-Bích ch ng h ng nên l láo h i r ng: “Mi là ai ? Ta g p mi bao gimà mi nói ta quên mi ?” Tr n-H áp r ng: “Ta là Tr n-H i coi ng c, hôm n mi b

t giam r i ta vào ng c nói chuy n v i mi ó, ch ai”. S m-Bích nghe càng d kì h na nên h i r ng: “Ta làm vi c chi mà b giam?” Tr n-H áp r ng: “Mi toan ám

sát S -quân r i bây gi mi tính gi iên mà g t i ph i không ?”. S m-Bích càng

hobieuchanh.com 151nghe càng l y làm l , không hi u vì c nào mình n ng-châu, m i vào quán, chquán nói mình là th y o-s r i l i nói mình thi u ti n c m, bây gi quân lính n

t mình, r i nói mình ám-sát Ph m s quân b giam r i v t ng c mà tr n. Anh tacòn ng ng ngáo, b ng th y ã n c a thành, quân lính túa ra chong m t ngó

m l m d ng nh ngó k i thù v y, Tr n-H d t th ng vào dinh, d y S m-Bích quì tr c thính ng mà ch l nh.

Lúc y tr i ã ch ng-v ng t i, trong dinh èn c t sáng lòa, Ph m-s -quânth ng ng quân ng h u hai bên tay c m ao tr n coi nghiêm-ch nh l m. Hôm

Ph m-s -quân b t c Mã-Chiêu trong lúc ban êm, bóng èn l m nên nhìnt không rõ, nay th y S m-Bích g ng m t gi ng h ch Mã-Chiêu, c ng t ng S m-

Bích là ng i ám sát hôm n , nên n i gi n n t l n lên r ng: “ súc sanh, mi làmng mà không bi t n vua n n c, theo xu ph loài gian n nh, r i l i còn nghe l i

a ti u-nh n là th ng X ng-C p n ây quy t ám h i ta, mi ã thoát kh i tay tat l n r i sao mi không t n, l i còn tr l i ây n a? T i mi mu n ch t, th i ta c ng

không mi s ng làm gì. Mà ta nói cho mi bi t, th ng X ng-C p s ta không dámkéo binh n ây giao chi n v i ta, nên sai mi lén mà thích ta. Nó nhát l m, tánh tìnhnh v y chúng c p ngôi áng l m, còn ta ây, ta không s nó âu. Ta s ánh mà

t cho c nó, r i tay ta gi t nó ch ta không thèm c y tay ng i khác nh nó v yâu.”

ch-H nói d t l i r i truy n l nh d t S m-Bích ra ngoài thành chém bêu u màng chúng, S m-Bích không hi u vì c nào mà B ch-H vu cho mình n ám h i màng không bi t t i sao l i oán thù X ng-C p, v a mu n kêu oan, thì b quân áp v

mi ng, r i kéo lôi ra không cho nói chi h t.

ng-chánh-Tôn ngoài b c vào th a v i B ch-H r ng: “Th a S -quân, th ngMã-Chiêu toan ám h i S -quân, b i v y t i nó áng phân thây mà r n chúng. Nh ngngh vì nó là a th -h c a X ng-C p, nghe l i X ng-C p i làm nh v y, nay

u S -quân có gi t nó n a, thì d l i g m c a S -quân ch không ích gì. V y xin-quân t m giam nó l i ó, lo m u tính k kéo binh v tri u ánh b t cho c

ng-C p v i Tam-ca r i s gi t m t l t cho h t nh ng quân lo n-th n t c-t màa h n cho Ngô chúa.”

ch-H nghe l i nên kêu Tr n-H d y em giam S m-Bích và d n ph i canh gi chonghiêm-nh c, ng tr n n a.

Tr n-H vì Mã-Chiêu mà b òn 20 tr ng, trong lòng còn oán h n hoài, nên d tm-Bích xu ng ng c thì c p m t l m-l m, l y dây trói ch c S m-Bích, r i tay thoi

ch n á t ng-b ng, S m-Bích l y làm b t-bình ng t vì tay chân b trói h t không thch ng c c, nên n m chèo queo Tr n-H ánh. Ch ng hi u Tr n-H ánh pthét r i m i tay tr c c ng, hay là anh ta h th n vì ánh ng i ã b trói r i mà anh ta

ánh m t h i ng ng l i, b i ra ngoài, mi ng nói l m b m r ng: “ t i r i s ánha, tao ánh cho m y h t tr n c tao m i thôi.”

Thi t n t i Tr n-H tr vào trong ng c mà ánh n a. Mà anh ta ngh n u thoi áhoài thì m i tay au c ng, còn n u dùng côn thì r i t i-nh n ch t mình ch ng kh i b

i, b i v y anh ta l y roi mây c ích S m-Bích mà kh nh. Ban ngày ánh m t l n,

hobieuchanh.com 152ban êm ánh m t l n. Lúc u S m-Bích c n r ng mà ch u không rên la chi h t.Cách vài ngày ch m y l n roi b ánh p thêm hoài nên rách da khuy t th t, b i

y h ánh thì au n, ch u không n i. Ghe phen S m-Bích n n n h i Tr n-H v ymình có t i chi mà b òn b ng hoài nh th , còn Thái-t X ng-C p làm vi c chi màhôm n nghe Ph m b ch-H buông l i oán h n. Tr n-H c i g n mà áp r ng:“M y ng gi b ngu. M y không bi t m y có t i chi ? M y không bi t t i sao mà

-quân gi n X ng-C p ? S -quân ng s a so n i ánh X ng-C p, h b tc r i thì m y s bi t. Th ng X ng-C p là th ng kh n ! Nó sai m y n ây làm

thích khách mà ám h i S -quân; S -quân có nh n cho m y s ng ít ngày n a ó làmay cho m y l m.”

Lúc giáp m t v i B ch-H , S m-Bích b quân v mi ng nên không bi n b ch ch ntình c. Nay xu ng ng c r i mu n th a d p n y mà t v i chúa ng c c y nó lên

m l i v i B ch-H . Song anh ta ngh l i B ch-H oán h n X ng-C p, th thì ch cch-H ã qui-thu n tân-v ng r i, n u mình t ch n tình thì s e B ch-H tìm n

Th ng-Phú b t X ng-C p em n p cho tân-v ng, b i vì anh ta d d , tính gi uluôn, thà là ch t mà thôi, ch không n l p k thoát-thân, r i k không thành ph i

i lây n chúa. S m-Bích ngh nh v y nên b ánh bao nhiêu c ng c n r ng màch u, không dám x ng mình là b h c a X ng-C p, c kêu oan nói r ng: mìnhkhông có ám-sát S -quân h i nào mà c ng không có b b t b bao gi .

Còn Ph m B ch-H nghe l i L ng-chánh-Tôn tính d y binh v tri u ánh Tam-cai X ng-C p, mà n m êm h ngh m X ng-C p không bi t ti c c nghi p c a

cha, không bi t thù ng i soán ngôi, l i chui u theo xu-ph , t c thì gi n nên êm thình lình th huy t r i nhóm b nh không ra kh i phòng c.

Ch quán L ng-Túc có công n báo cho quan b t k thích khách, thì c ý g p aikhoe v i n y, b t ng coi nh ng i ã d ng m u cao k x o t -th an bang.Anh ta ra vào trong thành h ng ngày, nghe Tr n-H nói ánh S m-Bích bì khai nh cphá, i S -quân ánh b t c Thái-t X ng-C p r i s x tr m m t l t, thì vuilòng khoái chí vô cùng. h chi u thì L ng-Túc b t con ng a c a S m-Bích c i ich i, nh ng vì anh ta thu nay không quen c i ng a, nên c gò th ng dây c ng

i t b c, ch không dám cho ch y.

Hai ng i môn c a S m-Bích Th ng-phú, m t ng i tên là Lê-Kh ng, m tng i tên là H -L y, t khi th y X ng-C p v i cha con lão Hà-Mai b quan b t r i,thì m i ng i c i m t con ng a, ngày i êm ngh , tu t qua ng-châu tìm S m-Bích mà báo tin. Hai ng i n ng-châu nh m lúc m t tr i v a chen l n. Haing i ng tìm quán tr c an ngh sau d tin, b ng th y L ng-Túc c i ng a xath ng th ng i l i, dòm coi con ng a thì qu là ng a c a S m-Bích, không hi u vì cnào mà ng i l c c i nên l n i theo c m t khúc r i H -L y h i r ng: “Anhmua con ng a c a ai, âu mà t t d v y anh ?”

ng-Túc nghe ng i ta khen con ng a c a mình thì vui lòng, nên tr l i h i t cng: “ , ng a tôi m i mua, mà mua kh i tr ti n”.

Lê-Kh ng v i H -L y nghe nói thì trong lòng phát nghi, mu n h i ph ng t i n a,song không ch u h i ngay, l i ki m l i mà h i quanh r ng: “Lúc tr c hai anh em tôi

hobieuchanh.com 153ki m ng a mà mua, r i không g p con ng a c a anh mua ó, hai anh em tôi mua

p ng a n y d quá. Anh mua c a ai ó v y?”

ng-Túc l ng thinh m t h i r i áp r ng: “Ng a n y c a ng i ta xa m i c in mà d ng cho tôi”. H -L y h i n a r ng: “Ch ng a y âu mà g i r ng xa?”

ng-Túc áp r ng: “ kinh ô.”

-L y ngó Lê-Kh ng, hai ng i bán tính bán nghi, mu n h i ph ng t i tên hng i bán ng a y, song ngh gi a ng khó nói chuy n nhi u c, tính i theo

ng-Túc v nhà r i s h i n a, nên Lê-Kh ng m i nói r ng: “Hai anh em tôi in m t ngày nay, ng i m t ng a m i, mu n ki m nhà u mà ngh m t êm r i

sáng mai s i n a ng t vì chúng tôi không quen v i ai h t, v y xin anh làm ph ccho hai anh em tôi ngh nh m t êm. Nhà anh g n ây ch ng ?”.

ng-Túc nghe khách xin u thì m ng nên c i mà áp r ng: “Tôi là ch quán,u hai anh em mu n ngh thì i theo tôi v quán mà ngh . B a nay quán tôi không

có khách nào h t”.

Lê-Kh ng v i H -L y bèn i theo L ng-Túc vào quán. n t i Lê-Kh ng m iem chuy n con ng a ra mà nói n a, ban u khen ng a t t, r i sau m i h i ph ng

vì c nào ch ng a có ng a t t nh v y không mà dùng, l i em mà d ng chong-Túc, L ng-Túc mu n khoe mình có công ch b t k thích khách, nên thu t

t u uôi s quan b t giam và ánh kh o S m-Bích l i cho hai ng i khách nghe.Tuy trong lúc thu t chuy n, L ng-Túc kêu S m-Bích là Mã-Chiêu, song theo hìnhtr ng c a L ng-Túc t ra, l i s n có con ng a làm d u tích ó n a, b i v y H -L y

i Lê-Kh ng li u ch c ng i b quan b t ó S m-Bích, ch không ph i Mã-Chiêunào h t. Hai ng i l y làm lo s , nh ng không dám l ra cho ch quán bi t. Lê-Kh ng ng i suy ngh h i lâu, r i h i L ng-Túc r ng: “Vì c nào anh dám ch cng i y là Mã-Chiêu, mà i báo cho quan b t ? Ng i hay gi ng ng i ví nh anhnhìn l m thì ch ng là oan cho ng i vô t i l m.”

ng-Túc c i mà nói r ng: “Anh t ng tôi iên hay sao ? Cách m y ngày tr c nóã có n quán tôi mà u. Nó i làm ám-sát b b t r i v t ng c tr n không tri tr ti n c m. Chuy n sau nó tr l i c i con ng a khác, l i m c áo khác, nó t ng

tôi nhìn không c nên th nh-n mu n ánh tôi n a ch ! T i nó làm phách nên tôigi n i báo quan b t chém nó ph c cho r nh. Nó thi u ti n c m c a tôi mà tôi b tcon ng a n y ngh c ng không l gì”.

êm y Lê-Kh ng v i H -L y n m tr n tr c ng không c, không hi u vì c nàoth y mình là H ng-D c l i c i tên Mã-Chiêu mà làm thích khách, mà c ng khôngbi t ng i b b t ó có ph i là th y mình hay không. H -L y tính k sáng vàothành cáo gian nói có tên Mã-Chiêu gi t anh mình r i b tr n m t ng xin v i quan

em Mã-Chiêu ra cho mình nhìn m t. Lê-Kh ng cho k y là hay, song ngh n unhìn mà ph i H ng-D c thì gi a m t quan c ng khó mà h i tâm-s cho c. Lê-Kh ng khuyên H -L y ch m ch m mà tính ch ng nên h t t c l m.

Sáng b a sau hai ng i nói v i L ng-Túc r ng hôm qua tính u m t êm màthôi, nh ng nay xem thành ng-Châu phong c nh xinh p nên tính thêm ít ngày

ng xem ch i r i s i. L ng-Túc nghe khách tính l i thì m ng lòng, nên b i-

hobieuchanh.com 154buôi ni m-n ng òi ti n c m cho nhi u. Ba ng i nói chuy n ch i v i nhau, Lê-Kh ng h i th m l n l n, bi t th -ng c quan Tr n-H ghét Mã-Chiêu nên ánh kh o

i ngày, l i bi t L ng-Túc quen Tr n-H nhi u, mà c ng quen v i quân lính canha thành n a. Lê-Kh ng l p ch c c y L ng-Túc d t mình vào thành ch i tr c

là xem cho bi t n ài c a S -quân, sau n a th y m t Mã-Chiêu coi ng i ra thnào mà to gan dám i làm thích-khách.

ng-Túc b n tánh háo th ng, nghe khách c y thì p lòng v a ý, nên ch u lãnh d tkhách vào thành. Lê-Kh ng v i H -L y xin v i L ng-Túc theo m t b u r u

ng làm l ra m t ông i Tr n-H . L ng-Túc g t u nói r ng: “ c, c l m !Trong quán tôi ã có s n r u ây, hai anh mu n mua m y b u c ng c.” Lê-Kh ng v i H -L y mua hai b u r u r i xách i theo L ng-Túc.

Khi n c a thành, L ng-Túc nói r ng Lê-Kh ng v i H -L y là bà con vào th mông i Tr n-H nên lính gi c a cho vào không ng n c n chi h t. Ba ng i i ntr c ng c, Tr n-H trong v a b c ra dòm th y L ng-Túc i v i hai ng i l ,không bi t là ai nên ng ngó châm-b m. L ng-Túc b c t i nói r ng: “Th a ông,hai ng i n y là bà con c a tôi xa m i n th m tôi, nghe tôi nói tôi có giúp ông

t c a ám-sát, thì mu n bi t coi th ng m t mày th nào mà to gan dám i làmvi c nh v y, nên tôi d t vô ây th m ông và coi th ng gian ó luôn th .”

Lê-Kh ng nghe L ng-Túc nói l ng c ng s Tr n-H phát nghi không cho mìnhgiáp m t v i ph m-nh n, nên c m hai b u r u l t t b c t i vòng tay th a r ng:“Th a th ng-quan, tuy tôi ây ng-châu, nh ng mà thu nay hai a tôi khôngcó d p n ây l n nào. Nay hai a tôi n th m anh tôi, nghe nói ây th ng-quan có lòng chi u c n anh tôi, nên hai a tôi l t t t m vài b u r u làm l

n n ra m t th ng-quan, cho c th y m t ng i khoan-h ng i- .”

Tr n-H c kêu “th ng-quan” thì p m t n mày, mà l i th y có hai b u r ucàng hoan-tâm h ng chí, nên u g c g t, mi ng chúm chím, l y tay khoát m i vào.Khi b c vào Lê-Kh ng th y trên b ván có vài chén v i m t b u r u li n emhai b u r u c a mình mà chung vô ó. Tr n-H th y v y ch y l y hai cái chén

a r i rót m i khách u ng v i mình cho vui. Lê-Kh ng v i H -L y làm b ké nékhông dám u ng. Tr n-H m i và L ng-Túc ép quá nên ph i ng i l i mà u ng

u.

Tr n-H ã có u ng tr c r i, nên m i nh u thêm vài chén thì xoàn xoàn r i emchuy n mình ánh kh o Mã-Chiêu ra mà khoe. Lê-Kh ng v i H -L y nói a h i,Tr n-H l y làm c ý, nên d t h t vào trong cho hai ng i th y m t Mã-Chiêu. Lê-Kh ng v i H -L y nhìn th y ph m nh n n m rên, bì-khai nh c-phá ó qu là th ymình thì au n trong lòng vô cùng, song không dám l ra cho Tr n-H bi t. Còn

m-Bích n m th y hai ng i h c trò c a mình vào, thì s X ng-C p nhà có vi cchi, song c ng không dám h i, ch l y m t nhìn nhau mà thôi.

Lê-Kh ng b c l i g n dòm coi m t h i r i day l i nói v i Tr n-H r ng: “Ph m-nh n ã có b nh nh v y thì có th gì mà tr n n a c âu, mà hôm tr c nó tr nngã nào âu, xin th ng-quan ch th coi.” Tr n-H áp r ng: “ ây, ra ngoài n y tôich cho mà coi.” Nói r i b i ri t ra ngoài c a. L ng-Túc v i H -L y i theo, Lê-

hobieuchanh.com 155Kh ng nán l i, h i nh S m-Bích r ng: “Vì c nào ân-s n n i n y ?” S m-Bích

áp r ng: “Em hãy v Th ng-phú cho mau, mà nói v i em ta ph i ki m n i khácmà n m t. Ta ch c ph i ch t r i, ng k n ta n a. Môn- ph i ráng phò tá giùmem ta, ng em ta b h i, nh t là ng cho nó qua ây.”

Lê-Kh ng nghe m y l i ru t au nh c t, nên quên h t m i vi c, không nh sng-Phi v i Hà-Mai toàn gia b b t, mà báo tin cho H ng-D c hay. ng lúc b i

i y l i nghe L ng-Túc ch y vào kêu bi u ra coi ch Mã-Chiêu tr n, nên Lê-Kh ng không dám ng lâu, ph i b i ra ngoài.

Lê-Kh ng v i H -L y nhìn qu ph m-nh n là th y mình r i, thì trong trí b i-r i,không còn lòng nào mu n xem v t chi h t, b i v y n u Tr n-H nói thì d c m ch ngmà thôi.

Hai ng i tr v quán, êm y bàn tính v i nhau, r i r ng ngày Lê-Kh ng gi au l i, còn H -L y thì lên ng a tr v Th ng-Phú ng báo tin cho dân trong làng

hay và d coi H ng-Phi v i cha con Hà-Mai quan ã th hay ch a?

hobieuchanh.com 156

I TH HAI M I B Y

------á------

Ti c tay ch n, thái-t li u mình;Rõ lý l ch, công-th n i ý.

ng-C p d t Kiên-Trinh và 7 ng i dân làng Th ng-Phú h i th m ng i l nqua ng-châu mà tìm S m-Bích. i ch ng còn m i d m n a t i ng-châu, b ngth y có m t ng i xa c i ng a ch y l i. Ai n y u ngó coi. Lý-h u-D v a ngóth y li n nói r ng: “Anh H -L y tr v ây mà ! a, mà l n y ! Lê-Kh ng v i H -

y i tìm ân-s , tìm c hay không mà sao có m t mình anh H -L y v còn anhLê-Kh ng i âu.”

Ai n y không tin, té ra khi ng a ch y g n t i, nhìn qu thi t H -L y, m i bi t Lý-u-D t m t. H -L y th y X ng-C p v i c nhà Hà-Mai và anh em trong làng

li n xu ng ng a khóc mà nói r ng: “Anh em ôi ! ân-s b n n l n l m ! “Sài T n nóngy ch y l i h i r ng: “B n n gì ? Nói cho mau ng anh em ta nghe m t chút !” H -y áp r ng: “Ch ng bi t ân-s làm vi c chi, mà tôi v i anh Lê-Kh ng qua nng-châu g p m t anh ch quán c i ng a c a ân-s i ch i. Chúng tôi nom theo v

quán h i d thì ch quán nói r ng ng i ch con ng a y tên là Mã-Chiêu, v n là-h c a Thái-t trên kinh, lên n ng-châu ám-sát quan t ng-tr n. Quan t ng-

tr n b t em giam vào ng c r i n a êm Mã-Chiêu lén v t ng c mà tr n. Cách ítngày Mã-Chiêu tr l i ghé quán mà ngh n a. Ch quán bi t m t bèn n báo v iquan nên b t giam r i ánh kh o bì-khai nh c-phá. Hai a tôi nhìn con ng a thì

úng là ng a c a ân-s , song nghe kêu tên Mã-Chiêu thì l y làm l , nên l p m u vàong c mà xem ph m-nh n cho t n m t. Chúng tôi nhìn qu thi t là ân-s , ng t vì cóquan th -ng c nên không h i chi c h t. Ân-s th a lúc quan th -ng c d t tôi rangoài, ân-s lén tr i v i Lê-Kh ng r ng b nào ân-s c ng không s ng c, nên

y anh em tôi mau mau tr v Th ng-Phú mà khuyên ti u quan-nh n ph i ki mi khác n m t, ng có qua ng-châu, l i d y môn ph i t n tâm mà tá tr ti u

quan-nh n, ng ti u quan-nh n th h i. Ân-s d n có b y nhiêu ó mà thôi;anh Lê-Kh ng vì b i r i l i k quan th -ng c tr vô n a, nên không k p t s ti uquan-nh n b b t l i cho ân s nghe. Mà quan Tri-châu tha ti u quan-nh n h i nào,và Anh em d t nhau i âu ? Cha ch ! nó ánh ân s rách da nát th t, th y th mthi t không ch u n i, anh em ôi !”

ng-C p nghe H -L y thu t chuy n d t r i khóc r ng lên mà than r ng: “Ta cònt ch nh có S m T ng-binh, n u S m T ng-binh ch t thì còn ai giúp khôi ph c

gian san l i c ! S m T ng-binh ôi ! n u nói v i B ch-H không c thì i quatr n khác, sao l i ám-sát nó làm chi cho nó b t r i ánh kh o nh v y ?”

-L y nghe X ng-C p kêu S m t ng-binh thì l y làm l , nên day qua h i nh Sài-n coi S m t ng-binh là ai. Sài-T n nói l i cho H -L y bi t H ng-Phi ây là Thái-t

ng-C p, còn H ng-D c ó là t ng-binh S m-Bích. H -L y c kinh li n quì xu ngmà làm l và x ng hô n-h , X ng-C p d y H -L y ng d y r i h i th m vi c

m-Bích n a. H -L y lúc ng-châu không dè H ng-D c là S m-Bích, l i không

hobieuchanh.com 157nói chuy n chi c, nên ch l p m y l i c a S m-Bích d n Lê-Kh ng ó mà thôi,ch không bi t vi c chi khác n a.

ng-C p ng i d a bên ng, h nh t i vi c S m-Bích thì gi t châu l ch , khóci l i suy ngh , ch ng hi u vì c nào S m-Bích l i i tên mà ám-sát B ch-H .

ng-C p t ý mu n i th ng t i ng-châu ng d nghe tin t c cho ch c r i lou gi i c u S m-Bích. L -hà-Mai c n tr nói r ng ã có l i S m-Bích nh n bi u

ph i ki m n i n m t ch ng nên qua ng-châu, th thì i th ng t i ng-châuch ng có l i, mà l i có h i n a. X ng-C p nghe l i can h u lý nên không dám i

a, mà c ng không ành b S m-Bích.

y ng i u b i-r i không bi t tính ph ng nào. L -kiên-Trinh ch tay ngay phíabên h u mà nói r ng: “Th a n-h , ngày nay n-h t n th i l ng nan, v y s

n kíp h n h t là ph i ki m ch n thân r i s lo m u gi i n n. Bên kia có dãy núió, nh m xem u-t nh, v y xin n-h d t h t n ó n cây làm tr i mà , r i

cho ng i xu ng ng-châu thám d n a th coi lành d th nào, ch d t nhau trôii gi a ng nh v y, s e ch ng kh i mang h a.” X ng-C p khen ph i r i d t

nhau nh m dãy núi Kiên-Trinh ch ó mà i. Khi i d c ng Lý-h u-D h i th mLê-Kh ng thì H -L y nói Lê-Kh ng gi au l i quán ng thám d tin t c.

Núi n y là núi Trà-H ng, cách ng-châu không y hai m i d m. Núi tuykhông cao cho l m, nh ng mà cây c i sum-sê, l i không ai vãng lai, c nh xem r t unhàn thanh-t nh. X ng-C p lên n ó r i phân phú cho m y ng i i theo, k thì

n cây làm tr i, ng i thì i xu ng làng i g o vát v mà n.

ng-C p th ng xót S m-Bích vì mình mà b h a, nên n ng không c, c òii xu ng ng-châu ng ki n th gi i c u S m-Bích hoài. L -hà-Mai c n tr nóing: n u S m-Bích d n ng t i ng-châu thì ch c là B ch-H ã u hàng tân-

ng r i, h xu ng ó s e ch ng kh i nó b t mà n p cho tri u ình. Hà-Maikhuyên X ng-C p ph i n m t cho th h i d tin mà thôi, X ng-C p vìth ng S m-Bích quá nên không nghe l i can gián, c bi u H -L y d t ng chomình i xu ng ng-châu.

ng-C p v i H -L y i r i thì b n ào-Quan lo s n m ng i không yên. ào-Quan d n Mai-t -Ph c, Hu nh-Ki m, Hà-Mai và Hà-Li u l i trên núi mà b o hKiên-Trinh, còn anh ta v i Sài-T n và H u-D chia ra m i ng i i riêng m t ngã,xu ng ng-châu ng b o h Thái-t .

-L y ã quen v i ch quán L ng-Túc, bi t L ng-Túc không nghi ng i chi h t,nên c d t X ng-C p i ngay vào quán nói r ng X ng-C p là anh em b n c amình, nghe Lê-Kh ng ng a b nh t i quán nên bi u d t n mà th m. L ng-Túcth y có thêm khách thì m ng, nên không g n h i chi h t. ã v y H -L y bi t ý

ng-Túc hay t cao, nên v a vào quán thì ã em s L ng-Túc thân c n v iquan l n trong thành mà khoe cho X ng-C p bi t, làm cho L ng-Túc khoái ý vuilòng nên ti p r c b i buôi l m. Duy có Lê-Kh ng th y X ng-C p n thì s hãi,nên ngó H -L y b m t gi n l m, trong b ng trách H -L y sao dám cãi l i S m-Bích, ã bi u v Th ng-Phú mà khuyên X ng-C p ph i n m t sao l i còn d t n

huy t làm gì.

hobieuchanh.com 158ng-Túc ti p khách r i thì b i xu ng trù phòng lo n u c m n u n c. H -L y

th a d p y m i t thi t cho Lê-Kh ng bi t H ng-Phi là ai, H ng-D c là ai, r i h iy b a mình i kh i, Lê-Kh ng có d nghe coi S m-Bích vì c nào mà ám h i

ch-H n n i b h a nh v y hay không. Lê-Kh ng nghe nói H ng-Phi ó làThái-t thì bi n s c kinh tâm, l t t quì xu ng mà xin th tha t i vô l .

ng-C p s ch quán ngó th y mà l vi c riêng c a mình, nên bi u Lê-Kh ngng d y, r i h i nh Lê-Kh ng, v y ch có nghe vì c nào S m-Bích ám-sát B ch- hay không và B ch-H b t c r i sao không gi t, l i giam c m mà ánh kh o

nh v y. Lê-Kh ng áp r ng h m nay mình ây d nghe rõ ràng có l có m tng i vì h n riêng nên lén vào thành toan ám-h i B ch-H . B ch-H b t c ng iy khai tên là Mã-Chiêu, l i khai là th -h c a Thái-t , vì B ch-H không ph c tri u,

tr m x ng S -quân, nên X ng-C p sai n ám-h i. B ch-H là t ng c a Ngô-chúa, không tr ng d ng nên ã có ý h n s n r i, nay nghe Thái-t sai ng i ám h i

a thì s h n càng thêm nhi u, m i tính chiêu binh kéo vào tri u ình ánh tân-ng mà c ng tru di t luôn con cháu nhà Ngô n a, nên giam S m-Bích l i ó

i b t c Thái-t r i s gi t luôn m t l t.

ng-C p nghe nói c kinh, li n té x u n m ngay trên ván, b t t nh nh n s , taych n l nh ng t… Lê-Kh ng v i H -L y lính quýnh s hãi, v a mu n kêu ch quánmà xin thu c, may X ng-C p t nh l i, m m t ngó hai ng i r i gi t l y tuôn ròngròng. Hai ng i b t s m i X ng-C p em qua gi ng mà n m.

m d n lên r i mà X ng-C p n m dàu dàu không ch u n. H -L y s ch quánnghi nên t u mà nói r ng ng i anh em c a mình i ng b c m gió nên th

nh n c m không c. L ng-Túc t ng thi t nên d p c m r i lo i n u cháoth ng hàn cho X ng-C p dùng.

êm y ch quán ngh r i, X ng-C p m i h i nh Lê-Kh ng r ng: “Ta nghe H -y nói S m t ng-binh b ánh bì-kai nh c-phá, sao S m t ng-binh không kêu oan ch u òn nh v y ?” Lê-Kh ng áp r ng: “Th a n-h ,vi c y tôi không hi u

duyên c làm sao. Song tôi ngh quan T ng-binh th y B ch-H oán h n n-h , skhai thi t ra r i h a lây t i n-h n a, nên c n r ng ch u ch t, ng c u n-h .

ông i th -ng c, vì t i nh n tr n m t ng ph i b òn, nên ng oán h n m iánh quan T ng-binh rách da nát th t nh v y. Tôi th y vích tích rõ ràng, s quan

ng-binh ch u không n i.”

Lê-Kh ng nói t i ó ng lòng nên khóc m c. X ng-C p v i H -L y th ngtình nên, c m gi t l y c ng không c. Ba ng i khóc m t h i r i X ng-C p nói

ng: “S m T ng-binh vì ta phãi th h i, ta ã n ây, không l ta ành cho S mng binh ch t. V y sáng mai ta s vào thành mà t thi t m i vi c cho Pham B ch- bi t; ví d u B ch-H không tin l i b t chém ta i n a ta c ng vui lòng ch ta s

ch t lo lánh thân, b S m T ng binh cho chúng gi t, thì ta d u có s ng c ng nhdanh xú ti t.”

-L y v i Lê-Kh ng nghe X ng-C p tính nh v y thì c kinh, nhìn nhau khôngbi t l y l i chi mà can gián.

hobieuchanh.com 159Qua ngày sau, X ng-C p th c d y s a so n y-ph c. i trong thành m c a màvào. L ng-Túc b ng r i ch ng mua th t cá v d n c m cho khách n. Lê-Kh ng th y L ng-Túc i r i m i khóc mà th a v i X ng-C p r ng: “Th a n-

, quan T ng-binh d n n-h ph i ki m n i n m t ng n ng-châu, th thìn-h có cái h a chi ây ch ch ng không. Nay n-h lén n ây, r i l i còn

tính vào khai thi t v i quan T ng tr n n a, tôi s ch ng kh i b h i. V n-h cãidanh di t tánh b y nay là có ý ki m vi-ki n r i d y ngh a binh v tri u mà khôi ph c

nghi p c a tiên- . Cái thân c a n-h là thân h u d ng, h thân c a n-hcòn thì dân chúng còn mong có ngày tru-di t gian-tà mà khuôn phò ch n chúa. N u

n-h em thân quí báu y mà th v i m ng s , tho ng nh ch ng may Ph m-ch-H gi t n-h i r i thì dân chúng còn bi t ai mà phò tá; v y xin n-h hãy

xét l i, ch ng nên h t t c mà h vi c l n.

ng-C p nghe can ng i t -l , trong b ng ngh th m S m-Bích là cánh tay m t c amình, d u mình có thâu ph c giang-san l i c c ng là nh S m-Bích, n u S m-Bích mà ch t r i, thì mình co tay, ch còn ai tài l c mà ch ng c v i tri u ình

c. Nói cùng mà nghe, d u mình vào thành, B ch-H không ngh ni m tôi chúa,t gi t mình i n a, thì ch t v n còn yên thân h n là phiêu l u ngoài i không aiy nh , không n i n ng d a. Trong b ng thì nh v y, mà áp v i Lê-Kh ng l ing: “Lê huynh can gián nh v y c ng ph i l m ch . Nh ng mà ta v i S m T ng-

binh tuy là chúa tôi, song có ngh a th y trò, mà l i có tình anh em n a vì v y nên thàlà ta ch t v i S m T ng-binh, ch ta không ành lánh thân mà b cho S m T ng-binhch t m t mình”.

Lê-Kh ng v i H -L y nghe m y l i nh n ngh a ng lòng, nên khóc mà th a v ing-C p r ng: “Th a n-h vì tình vì ngh a nên quy t ch t s ng v i quan T ng-

binh. Hai a tôi ây là th n dân c a n h , mà l i là t c a quan T ng-binh, háchúng tôi s ch t không dám theo n-h hay sao ? V y n u n-h vào thành xin

n-h cho hai a tôi theo v i, ng cho hai chúng tôi d u ch t c ng tr n ngh ath y trò, v n ni m tôi chúa.”

Trong lúc ho n-n n mà nghe l i trung thành nh v y ai c ng b t bu n, X ng-C pnghe m y l i thì ph n chí, nên bi u hai ng i s a so n r i i v i mình. Khi v a b cra c a X ng-C p s c nh t i Kiên-Trinh v i m y ng i trên núi Trà-H ng thì

t châu mày li n ng l i mà nói r ng: “Chúng ta vào thành, 10 ph n ch c ch t h t9 ph n. Ví nh chúng ta ch t thì còn ai lên núi Trà-H ng mà thông tin cho m yng i trên y hay. V y xin H -huynh hãy tr v núi mà nói cho m y ng i y hay,

ta v i Lê-huynh vào thành mà thôi.”

-L y không ch u v núi, n n n n quy t m t i theo X ng-C p mà thôi. X ng-p day l i bi u Lê-Kh ng i, Lê-Kh ng c ng không ch u. Ba ng i còn ang dan

ca, b ng th y ào-Quan bên ông xâm xâm i l i, r i bên tây th y Sài-T n, bên namth y H u-D c ng t i n a. X ng-C p i ba ng i i t i r i h i i âu. Ba ng inói r ng X ng-C p xu ng ng-châu, ba ng i trên núi lo s n m ng i khôngyên, nên chia ra m t ng i i m t ng xu ng mà dò nghe tin t c. X ng-C p em smình mu n vào thành khai thi t v i B ch-H mà t l i cho ba ng i y nghe vàkhuyên tr lên Trà-H ng báo tin và bi u ph i d t nhau i ki m ch làm n, ng

hobieuchanh.com 160n b u i theo mà lây h a. ào-Quan, Sài-T n, H u-D c ng òi theo X ng-C p

vào thành ch không ai ch u tr lên núi. X ng-C p không bi t li u l nào cho c,mà c n ph i có ng i v Trà-H ng mà báo tin cho Kiên-Trinh, nên nh l y n m

ng c mà b t th m, c t 4 c ng b ng nhau, có m t c ng v n h n h t, h ai rút nh mng v n thì ph i v núi. Sài-T n rút nh m c ng v n nên ph i i v , mà tr c khi

tánh mình thì khóc lóc th than, không ành lìa Thái-t v i b n anh em b n h c.

Sài-T n i r i Thái-t m i d t b n ng i kia i l i c a thành. Lính gi c a th yng i l m t nên g n h i, không ch u cho vào. Thái-t bèn nói r ng: “Ng i vàodinh th a v i quan tr n r ng: có Thái-t X ng-C p n xin ra m t ngài.”

Ph m-b ch-H b nh tuy thiên gi m nhi u, nh ng c ng còn trong phòng ch ch ara khách. Phó t ng là L ng-chánh-Tôn ng ng i t i thích ng, nghe quânbáo có Thái-t X ng-C p n xin ra m t l nh S -quân, thì ch ng h ng, n a tin, n anghi, không hi u vì c nào X ng-C p ã thu n ph c Tam-ca r i sai b h n ám

i B ch-H , mà nay l i n ng-châu xin vào ra m t. Chánh-Tôn li n d y quân d tThái-t ng tr c c a dinh, còn mình thì i th ng vào h u ng mà báo tin l icho B ch-H hay. B ch-H nghe có Thái-t X ng-C p n thì n i gi n quên au,xâm xâm i ri t ra ngoài r i th ng ng d y d n Thái-t vào.

Ph m-b ch-H v a th y X ng-C p thì n t l n r ng: “Ng i sai b -h n lén gi tta không c, bây gi ng i ích thân n ây mà gi t ta ph i hay không ?Võ-s

âu mau trói Thái-t X ng-C p l i ng ta gia hình mà r n k b t hi u b t ngh a”

Võ-s áp l i trói X ng-C p. ào-Quan, H u-D , Lê-Kh ng, H -L y ng ngoàinghe n n t om sòm, ch n v n mu n vào ch ng dè c ng b quân t h ng áp l i b ttrói h t.

Thái-t b trói ch ng chút chi s s t, ng ngó ngay B ch-H mà h i r ng: “Ta v ing quân có thù oán chi nhau mà ta sai th -h n ám sát t ng-quân ? T ngày ta

gian t c c p ngôi, thì T ng-binh S m-Bích phò ta mà tr n. B y lâu nay ta v im-Bích c i danh di t tánh n m t trong ch n thôn-quê, th ng toan n ng-

châu c y t ng-quân giúp s c ng thâu-ph c c , di t tru gian t c, ng t vì ta cónh nên i không c. M i ây ta sai T ng-binh S m-Bích n c u t ng quân

ch ng hi u vì c nào t ng quân l i vu cáo S m-Bích là thích-khách nên b t giam r iánh kh o n n i bì-khai nh c-phá. T ng quân là công-th n c a tiên-v ng, nay

ng quân tr lòng xu ph gian ác thì t ng quân em ta mà chém i. Ta ã m tngôi r i, d u có thác c ng ch ng ti c gì, ta ti c là ti c cho t ng-quân là m t v qu c-công mà ph lòng tiên-v ng xu ph theo ng y t c.”

ch-H v i Chánh-Tôn nghe nói ngó nhau ch ng h ng, B ch-H h i r ng: “N uy t khi Tam-Ca soán ngôi n nay ng i không có t i kinh hay sao ?”

Thái-t áp r ng: “Ta v i em ta nghe lo n thì lính quýnh, nh có T ng-binh S m-Bích v i ng -s Hoài-Nh n phò em ra kh i thành r i tìm ng lánh n n. Quânngh ch r t theo b t c em ta v i Hoài-Nh n, còn ta v i S m-Bích thoát kh i.

ch-H h i quân m trói, m i Thái-t ng i r i xin Thái-t thu t h t m i vi c l i chomình nghe. X ng-C p k h t u uôi, nào khi Ngô-v ng b nh n ng, nào khiTam-Ca soán ngôi, nào khi l c n Linh-S n, nào khi g i thân Th ng-phú, nào khi

hobieuchanh.com 161a hôn cùng L -th , nào khi sai thám d kinh thành, nào khi c y S m-Bích i vi n

binh, nào b Tr m-Khuê l p m u b t. B ch-H nghe rõ m i vi c r i li n ng d yc ra xin t i, nói r ng b y lâu nay mình có lòng h n tiên-v ng ngày tr c không

nghe l i can, tr ng d ng gian-th n nên m i sanh r i lo n, mà c ng có lòng h n Thái- vì nghe Thái-t th n ph c Tam-Ca, không dè Thái-t bi t gi n bi t h , th thì ngôia Ngô-v ng ch ng lo gì l y l i không c.

Thái-t th y B ch-H không quy thu n Bình-v ng thì trong b ng ch ng xi t n ing. B ch-H d y quân xu ng ng c m trói r i b t S m-Bích lên. S m-Bích au

n i không c, quân ph i k vai mà cõng. Thái-t v i b n ng i th h th ythân th c a S m-Bích nh v y thì th y u r i l y. Hôm n B ch-H d y giam màthôi ch không d y ánh mà Tr n-H tr m l nh ánh S m-Bích nh v y, nên B ch-

gi n cách ch c Tr n-H , i i không cho trong quân i n a.

ng-Túc nghe nói quân th S m-Bích và ph t Tr n-H thì s t i lây n mình, l i S m-Bích ra kh i ng c r i tr thù, nên l t t thâu góp vài v t r i b quán c i

ng a c a S m-Bích mà tr n m t.

ào-Quan và b n -t c a S m-Bích xin lãnh S m-Bích em ra ngoài mà lo u trth ng tích. B ch-H nh n l i xong c m Thái-t l i trong dinh ng lu n bànQu c-s . B ch-H v i Chánh-Tôn nh c t i chuy n Mã-Chiêu làm thích khách thìkhông hi u Mã-Chiêu là ng i âu. Thái-t c i mà nói r ng: “Nh v t ng-quânkhông rõ hay sao? Tuy tôi không th y m t Mã-Chiêu, song tôi dám ch c nó là th -h

a Tam-Ca. Trong ch tr n, Tam-Ca ch k có m t mình Ph m t ng-quân mà thôi,nên m i l p m u ám-sát ng tr h u ho n. Còn m t l n y n a là Tam-Ca th y ta ngoài s ta hi p v i t ng-quân nên l p m u mà vu oan cho ta ng ta không có ch

ng c y. L y hai lý y mà suy thì nghi Mã-Chiêu là k th h c a ng y-v ng.Có m t u n y ta không rõ là ch ng hi u vì c nào Ph m t ng-quân l i b t giam

m-Bích “.

ng-chánh-Tôn áp r ng: “Khi b t c Mã-Chiêu nh m lúc ban êm nên coi m tkhông rõ. Có l S m T ng-binh t ng m o gi ng Mã-Chiêu nên m i b b t l m”.

Chuy n vãn m t h i r i B ch-H cáo b nh xin phép vào trong mà ngh , d y Chánh-Tôn th mà ti p ãi Thái-t .

n ào-Quan em S m-Bích ra quán thì ch quán ã tr n m t. M y ng i t klo c m n c, ng i ch y thu c men l n x n. n chi u th y Sài-T n d t Kiên-Trinhvà Hà-mai, Hà-Li u, T -Ph c, Hu nh-Ki m n quán, Kiên-Trinh khóc hai con m t

tr ch, còn m y ng i kia m t mày nh n nhó, coi b bu n th m vô cùng. ào-Quan ch y ra ti p r c, h i th m m i hay Sài-T n v Trà-H ng mà báo tin, Kiên-Trinh au n n i lòng nên quy t xu ng ng-Châu d nghe n u Thái-t b gi t thìli u ch t theo ch ng cho tr n o. ào-Quan thu t s s B ch-H tha S m-Bích vàtr ng ãi Thái-t thì ai n y vui lòng nên l t t ch y vào mà th m S m-Bích.

hobieuchanh.com 162

I TH HAI M I TÁM

------á------

Lánh ho n n n, ông-cung n m t, khinh khi, C nh-Th c lui binh.

ngày Thái-t X ng-C p li u mình vào thành ng-châu, xin ra m t Ph m B ch- mà t nh ng n i gian nan l u l c thì B ch-H ng lòng, ã không phi n trách

Ngô-v ng n a, mà l i quy t ý chiêu binh m t ng ng giúp Thái-t khôi ph cgiang san. Nh ng vì th i v n c a Thái-t v t, b i v y B ch-H ã tính giúp mà

c b nh au tr m tr hoài, nên ngày l ng tháng qua, ã trót g n ba n m mà c ngch a h i ch tr n l n nào và c ng ch a nh k d y binh c.

Thái-t trong thành ngày êm vào th ra than, chí thì mu n khôi ph c c , màtrí l i vái cho B ch-H lành b nh. Còn S m-Bích nh t s n sóc thu c men nên raquán h n m t tháng thì th ng tích ã lành, s c l c tráng ki n, tinh th n tái ph cnh c , r i vào thành t n B ch-H v i Thái-t . B ch-H khuyên S m-Bích và m yng i Th ng-Phú hãy vào h t trong thành mà . S m-Bích mu n g n g i Thái-t

i B ch-H ng lo m u nh k h ng binh, còn Kiên-Trinh l i ngh vì nay Thái-tã có ch g i thân và có ng i tá tr , mình thân c n thì b n cho Thái-t ch không

ích gì, nên xin tr lên núi Trà-H ng mà v i cha và chú, Thái-t c m h t s c màkhông ng, nên ph i cho Kiên-Trinh v i m y ng i làng Th ng-Phú tr lênnúi Trà-H ng, ch có S m-Bích v i ào-Quan l i trong thành tr c h u h Thái-

, sau lên xu ng trên núi mà thông-tin ho c c p l ng th c.

Thái-t X ng-C p trú ng t i ng-Châu l n l n bay tin ra ngoài, các tr n uhay, song không th y l nh tri u nên ch a ai r t-r ch ng binh tr chi n. Tin yth ng th ng r i c ng bay vào n kinh. Bình-V ng tr c sai Mã-Chiêu làm thíchkhách mà không ám h i B ch-H c thì trong lòng ã lo s r i, sau nghe tin

ng-C p ã hi p v i B ch-H n a thì b i r i h t s c. Bình-V ng ngh r ng tuyThái-t X ng-C p ã qua ng-châu, nh ng mà ch a h i binh ch tr n, thì th l cch a có chi áng s . V y mình ph i g p sai i t ng d n binh lén n ánh ng-châu mà b t ph t X ng-C p em v , nh thu n thì nuôi, nh ngh ch thì chém,

nào c ng ph i tr ph t cái nòi ho n-h a y tr c i thì mình ng i ngôi tr i m ing. ã bi t B ch-H là danh t ng tài, l c song ng-châu binh qung cô, n u mình sai i t ng d n hai ba muôn binh i chinh ph c thì d u B ch- có tài nh H ng-Võ có trí nh Kh ng-Minh c ng khó mà ch ng c v i binh tri u

cho n i. Mà trong tri u bây gi m y v danh t ng có ai mà i th v i B ch-Hc? D ng-Ki t-L i h u dõng mà vô m u, còn b n Lâm-H , Tri u-Hùng thì l c

c th ng tài không s c mà th ng B ch-H c, ch có -C nh-Th c tuy tu icao tóc b c, nh ng mà trí sáng tài hay, n u sai -C nh-Th c i l y ng-châu b t

ng-C p thì ch c thành công c.

Bình-V ng ngh nh v y, nên n b a i tri u m i phát l nh sai -C nh-Th cn ba muôn binh vào ng-châu bu c B ch-H ph i n p X ng-C p, b ng ngh chng thì p thành trì nh bình a. C nh-Th c nghe sai i ánh ng-châu thì

hobieuchanh.com 163trong lòng không vui, nh ng l nh vua ã phát ra r i, không dám cãi, nên c c ch ng

ã ph i lãnh m ng h ng binh.

-C nh-Th c ngày tr c có nh n Ph m-B ch-H ánh Ki u-công-Hãn mà gi ivây ng-Giang, l i hai ng i có k t ngh a anh em v i nhau, nên khi kéo ibinh n a gi i ng-châu, m t là kiên tài l c, hai là v ân tình, bèn h tr i andinh, vi t m t b c th r i sai ng i em cho B ch-H mà khuyên hãy n p X ng-

p, v u hàng Bình-V ng, tr c kh i m t v công h u, sau kh i sanh linh thán.

i cho B ch-H lúc n y b nh ã gi m nh ng mà trong mình còn y u, không thm binh xu t tr n c. B ch-H ti p c th c a C nh-Th c thì n khí ph ng

ph ng, r i b nh tr làm m t l i, không ng i d y c. Thái-t X ng-C p cùng chng th y tình c nh nh v y, th y u lo s , lo là lo không binh mà ch ng c

i binh tri u, còn s là s n u B ch-H qui thiên thì ch ng còn ai tài i n nhtr gian ng em giang san v cho Ngô-chúa.

Qua ngày sau Thái-t X ng-C p, S m-Bích v i L ng-chánh-Tôn h i nhau l i màngh s . S m-Bích v i L ng-chánh-Tôn nh chiêu l p các n n r i hai ng i

n ra quy t chi n v i C nh-Th c, Thái-t can r ng: “Nh -v t ng quân ch ng nêntháo th . Hi n nay binh trong thành không y m t ngàn, n u chiêu t p binh n

n thì s binh thêm ch ng ba ngàn n a mà thôi. Ta nghe C nh-Th c em t i bamuôn binh, th thì d u nh -v t ng quân tài cao s c gi i cho m y i n a, ngh c ngkhó mà th ng C nh-Th c c. Theo ý ki n c a ta thì lúc n y Ph m t ng-quân có

nh, ch ng nên gây cu c chi n tranh làm gì, có m t k hay h n h t là ta n m t r iPh m-t ng-Quân g i th cho C nh-Th c nói ta không có t i ng-châu. V Bình-

ng sai ánh ng-châu là vì nghe có ta ây nên m i d y binh. N u nghe rõ l ikhông có ta t nhiên th i binh, kh i nh c công chi n u. V y nh -v t ng quân anngh , ta vào h u dinh mà t Ph m-t ng-Quân r i n m t ng tránh cu c canqua, i ngày nào Ph m-t ng-Quân lành b nh r i ta s tr l i ây mà c u giúp

c.”

Thái-t vào h u dinh t ý y cho Ph m-B ch-H nghe và xin tr lên núi Trà-H ngmai danh n tích ng lánh n n. Ph m-B ch-H nghe Thái-t phân h t u uôi thì

ng lòng r i l y mà than r ng: “Làm tôi lúc g p chúa có n n mà không c u là b ttrung, làm t ng nghe gi c kéo n vào thành mà không xua binh ra ch ng c là b tdõng. Tr i khi n cho tôi mang ch b t trung b t dõng nh v y!.”

Thái-t r t ng lòng song ph i g ng g ng mà áp r ng: “T i t ng quân có b nhch nào ph i t ng quân ph ta, hay là t ng quân s gi c âu. V y xin t ng quânhãy ráng an d ng tinh th n, cho ta n m t trong lúc n y: n u tr i ch ng phta thì t nhiên c ng ng h m ng c a t ng quân ch ng h chi mà ng i.”

ch-H cùng th không bi t li u k nào c, nên c c ch ng ã ph i cho X ng-p i, vì s c m X ng-C p l i mà mình không có th b o h c, r i gi c b t

c, cái t i c a mình l i càng l n h n n a. Thái-t t giã B ch-H r i li n d t S m-Bích v i ào-Quan lên núi Trà-h ng.

hobieuchanh.com 164Khi Thái-t i r i, B ch-H sai òi L ng-chánh-Tôn vào phòng mà d n ph i l p t cchiêu t p o binh n n và vi t t m i ch tr n h i ngh . L nh phát i r i, B ch-

ráng ng i vi t m t b c th h i âm cho -C nh-Th c, r i sai quân em n tr imà giao cho C nh-Th c xem. C nh-Th c ti p c th l t t d ra thì th y nói nh

y:

Hai ta cách m t ã trót 8 n m. Hôm nay nh n-huynh lâm-giá n ng-châu, ngu- l i r imang b nh tr ng, không n tr c ba quân mà nghinh ti p c, b i v y ngu- có l i nhi u,cúi xin nh n-huynh r ng lòng tha th .

Ngu- có ti p c l i vàng ng c c a nh n-huynh d y b o, ngu- l y làm c m th nh tình.Ti c vì lúc n y ngu có b nh không lo qu c-s c nên cúi u xin nh n-huynh ni m tìnhình ãi ngu- lành b nh r i ch ng y ngu- s h i di n v i nh n-huynh mà bàn vi c y”.

nh-Th c c th r i li n h i tên quân em th coi B ch-H au b nh gì. Tên quâny th a r ng B ch-H có b nh ã lâu, mà m i ít ngày rày b nh tr làm m t không

ng i d y c. C nh-Th c h i có Thái-t X ng-C p trong thành ng-châu haykhông. Vì B ch-H ã có d n tr c r i nên tên quân áp r ng n m tr c Thái-t có

n c u c u m t l n, ch ng hi u B ch-H li u làm sao, mà Thái-t có ít ngày r i it, t y n nay không th y tr l i.

nh-Th c xem th th y l i l i u khiêm cung hòa nhã, r i l i nghe ng i em thnói B ch-H au n ng và không có X ng-C p trong thành, b i v y ch ng chút chinghi ng i, quy t nh m t mình vào thành ng-châu, l y tình b ng h u mà th m

ch-H , r i th a d p n d B ch-H v hàng u Bình-V ng ng trong n cthanh bình, ch ng còn lo chinh chi n n a.

nh-Th c quy t nh nh v y, bèn cho òi b t ng vào tr ng mà phú thác tamquân, r i m t mình d t vài ba m i tên quân nh m thành ng-châu mà th ng t i.

ng-chánh-Tôn ng ng i t i ti n ng b ng nghe quân báo có -c nh-Th ct vài m i quân-s n tr c c a thành xin vào th m Ph m-t ng-công thì ch ngng, bèn l t t ch y vào h u tr ng mà thông tin l i cho B ch-H hay. B ch-H

nghe báo c ng l y làm l , không hi u C nh-Th c n có ý gì.

ng-chánh-Tôn th y B ch-H d d bèn th a: C nh-Th c tr Tr vi-ng c t c làng i thù c a dân chúng mà anh ta c m binh ánh ta t c c ng là ng i thù c a ta

a. Nay anh ta n ây m t mình, cái c h i may m n n y t ng ch ng m y khi cóc. V y xin th ng quan d i nghinh ti p anh ta vào thành, song cho phép tôi ph c

binh tr c, h anh ta vào trong r i thì ra hi u binh áp b t trói anh ta ng tr h uho n.

ch-H nghe nói tr n m t ngó chánh-tôn mà áp r ng: “Cái m u c a t ng quântuy là hay, song không ph i là m u tr ng-phu quân t . Ta là ng anh hùng hàoki t, n u ta nu n b t C nh Th c thì ta ph i n gi a 3 quân ánh mà b t, d ng y

i ph i, ch g t ng i vào thành mình m t mình r i ph c binh mà trói thì t ch ngkh i ti ng x u i sau”.

Chánh-Tôn c i và nói r ng: “ ng làm t ng có khi ph i d ng quy n, ch ch pkinh hoài thì làm sao mà thành công c. X a kia H ng-Võ còn ph i thi t y n

ng-môn, Châu-Du còn ph i l p h i ông-Ngô ó sao!”

hobieuchanh.com 165ch-H áp r ng: “V y mà H ng-Võ có b t c L u-Bang, Châu-Du có h i c

Huy n- c hay không? Hai ng i l p m u ã không thành công, mà còn cho isau khinh b .

Theo ý ta, thà là ta i th ch v i k thù mà ph i vong m ng n i chi n tr ng, chta không ch u g t g m mà gi t k thù r i mang ti ng ti u-nh n gian trá. ã bi t nay

nh-Th c là k thù c a ta, nh ng mà ngày tr c ng i ã có k t ngh a kim-b ngi ta. Hôm nay ng i dám n ây ch c là ng i t ng tình b ng h u nên n

th m ta. N u ta dùng gian k mà b t ng i thì ta ch ng kh i mang ti ng b t ngh a.y t ng-quân ch ng nên tính vi c y, hãy mau mau ra khai thành thay m t cho ta

mà nghinh ti p C nh-Th c r i d t th ng vào ây cho ta h i di n”.

ng-chánh-Tôn nghe m y l i nghiêm-chánh không dám cãi n a, li n lui ra ngoàimà nghinh ti p C nh-Th c y nh l nh d y. Khi C nh-Th c b c vào, B ch-H rángng i d y chào m ng mà nói r ng: “Nh n-huynh n, mà ngu- có b nh không rangoài thành nghinh ti p c, thi t là th t l v i nh n-huynh nhi u quá”.

nh-Th c th y l i hòa nhã mà h i th m c n b nh c a B ch-H , hai ng i trò truy ni nhau coi tình thân thi t l m, ng i ngoài ai trông vào c ng không dè m i ng iu m t chúa, ng thù-khích em binh ánh nhau. C nh-Th c th y B ch-H dan

díu nh x a, nên nói chuy n m t h i r i m l i khen ng i tài c c a Bình-V ngvà trách B ch-H sao không bi t th i th , sao không ch u th n ph c tân-tri u, t

ng s -quân làm chi cho l i ni m tôi chúa.

ch-H nghe khen tài- c Bình-V ng thì ã bi n s c, n ch ng nghe t i l i tráchmình n a thì n i gi n d n không c, nên tr n m t ngó C nh-Th c mà áp r ng:“Tôi t ng nh n-huynh n ây là vì nghe tôi tr ng b nh, l y tình b ng h u n màvi ng th m, ch ng dè nh n-huynh n làm thuy t khách! Nh n-huynh là ng iph n th n, r i Nh n-huynh còn khi n cho tôi mang ti ng nh chung v i Nh n-huynh n a sao? Tôi c ng bi t ngày tr c Nh n-huynh là t ng c a h D ng, vìmu n báo thù cho h D ng nên Nh n-huynh m i ph c tùng h Ngô ng trKi u-công-Ti n. Ví nh Nh n-huynh thi t là ng i ngh a khí anh hùng không ch ulàm tôi hai chúa, thì khi tru-di t Công-Ti n r i Ngô-v ng t c v , Nh n-huynh ho c

y s c mà ch ng c v i Ngô-v ng ho c ôm h n tr v thôn gi mà n d t ch saoNh n-huynh l i ch u lãnh quy n t c c a Ngô-v ng, ch u lãnh b ng l c c a Ngô-

ng r i làm i th n t i tri u mà cho gian t c l ng quy n ch ng có m t l i cangián, cái t i c a Nh n-huynh n ó nhi u r i, mà Nh n-huynh không bi t xétmình, l i khi Ngô-v ng th ng-hà, th ng Tam-Ca là a th t phu, th y cha ch tkhông dám li u mình mà c u, ngh a s d y binh không dám theo mà báo thù, nó l p

u thi t k mà t ngôi thiên-t . Nh n-huynh ã không phò tá hai hoàng t mài i giúp s c cho th ng Tam-Ca soán c -nghi p c a nhà Ngô. Tôi ngh thi t tôi l y

làm h th n dùm cho Nh n-huynh, làm m t i-th n mà h c thói gian-th n, ã v ymà l i còn khuyên d anh em qui tà, c i chánh. Tôi nói thi t cho Nh n-huynh bi t,th ng B ch-H n y thà làm dân mà gi s ch t m trung can, ch không ch u làmquan mà b ng i chê ph n-phúc”.

hobieuchanh.com 166ch-H nói d t l i li n n m xu ng quay m t vào vách, không thèm nói chuy n n a.nh-Th c mu n ki m l i ch a mình, song th y B ch-H khinh b l y làm h th n

không bi t l i chi mà nói, li n ng d y t giã mà v .

nh-Th c ch ng ph i là ng i b t trung b t ngh a, nh ng vì thu nay không ngheai phân ph i qu y, nên t ng mình giúp cho h D ng ó là ph i, nay nghe B ch-

k t i l y làm h th n, nên v n tr i th n th c, n m ng i không yên. Cách vàingày C nh-Th c truy n l nh nh tr i kéo binh tr v kinh, vào tâu d i v i Bình-

ng, X ng-C p không có ng-châu, còn B ch-H ã bi t t i hàng u, it b nh r i s vào ch u mà n p c ng.

Bình-V ng t ng thi t nên trong b ng m ng th m, vì n u B ch-H x ng th n thìch ng còn lo ch th n d y binh nhi u lo n n a.

hobieuchanh.com 167

I TH HAI M I CHÍN

------á------

ng-V n lãnh m ng bình Ki u-Kh uGiang-th bày m u ph n Ng y-v ng

Trong h i th 12 có nói r ng khi Ngô-Quy n tráo th r i gi b t tr i lui binh, i-ng Ki u-Thu n, là em ng tông c a Ki u-công-Ti n, lãnh binh i theo, ch ng

dè b binh ph c t h ng xông ra ch n ánh, Ki u-Thu n ch ng c không n i ph irút ch y v thành. Ki u-Thu n v t i i-la thì thành trì ã b Ph m-B ch-H v i

-c nh-Th c l y r i, Ki u-Thu n cùng th ph i d n tàn quân tìm ng thoát n n.

Qua h i th 13 l i có nói r ng: Ki u-công-Hãn là con c a Ki u-công-Ti n v ng l nhqua Phiên-Ngung c u Nam-Hán Hoàng- ti p vi n. L u cung d y Thái-t Ho ng-Tháo d n binh i tr c, còn mình c m i binh l c th c theo sau. Qua t i Chi-L ng,

u-Cung nghe tin ti n o i b i, Thái-t Ho ng-Tháo ã b Ngô-Quy n b t gi tthì ngã l n ra khóc r i truy n l nh qu y binh tr v Phiên-Ngung. Ki u-công-Hãn itheo trong vòng binh mà d n l , nghe cha ch t mà au lòng, mà c u h t s c L u-Cung c ng không ch u t n binh báo ai oán, nên th t chí tr n l i Chi-L ng r i vàotrong núi mà mai danh n m t.

y v sau Ki u-Thu n v i Ki u-công-Hãn, ng i m t n i, k m t ngã song c haicùng l u-linh trong tr n r ng r m non cao, ngày êm oán h n Ngô-Quy n, songkhông bi t k chi mà tr thù, tr oán c. Ch ng Ngô-Quy n t c v x ng v ng

i, nghe l i Tam-Ca, h ch truy n cho ch tr n ph i ki m b t giòng gi i h Ki u thìKi u-Thu n v i Công-Hãn l i càng t c gi n h n n a, mà c ng càng lo tr n lánhkhông dám ra m t.

n n m Giáp-Thìn (944) Ki u-Thu n nghe Ngô-v ng th ng-hà, D ng-Tam-Casoán v x ng là Bình-V ng, ch tr n không tùng ph c thì trong b ng m ng th m,

i chiêu binh mãi mã tính chi m c m t ch mà x ng hùng. Ki u-công-Hãn Chi-ng nghe tin y c ng chiêu m quân s , quy t th a h v ánh Bình-V ng mà

khôi ph c giang san c a cha l i.

Công-Hãn m c vài ngàn binh, n n m K -D u (949) m i kéo l n xu ng g ni-la. i g n n H i-H 21 nghe tin Ki u-Thu n n binh trên núi m i n ra m t.

Hai chú cháu g p nhau m ng r h t s c bèn tính hi p binh l i, ng th l c thêmnh.

Qua n m sau Ki u-Thu n sai Ki u-công-Hãn d n binh xu ng chi m c Phong-Châu22. Dân Phong-Châu nghe có gi c n, thì lao nhao l -nh , b nhà b ru ng, d t v

t con ch y tr n. Quan a ph ng th y th nguy kh n, l t t s v tri u màxin binh d p gi c.

Bình-v ng lâm tri u nghe tin Ki u-Thu n chi m c H i-H và Ki u-công-Hãnng nhi u lo n t Phong-châu thì l y làm lo s , bèn h i bá quan ai có k gì d p

21 H i H : bây gi là C m-Khê, thu c trong t nh Phú-Th (B c-K )22 Phong-Châu: bây gi là B ch-H c, thu c t nh V nh-Yên (B c-K )

hobieuchanh.com 168gi c ph i tâu cho vua bi t. Bá quan tâu r ng ngày tr c h Ki u ph n lo n nh cóNgô-v ng nên m i tr c. Nay thân t c Ki u-công-Ti n d y lo n n a, v y saiThái-t Ngô-x ng-V n c m binh thì m i d p lo n ng.

Bình-v ng nghe tâu hi p ý, li n h ch sai X ng-V n lãnh hai muôn binh i d plo n h Ki u. H ch xong r i, Bình-v ng l i ngh giao binh quy n cho X ng-V n,

khi d p lo n yên r i Thái-t th a th hi p v i ch tr n mà khôi ph c s n-hà,ch ng y m i lo n càng l n h n n a, nên d y -C nh-Th c v i D ng-ki t-L i

i ng i lãnh m t muôn binh i theo, b ngoài thì nói là ti p ng nh ng mà btrong thì d n theo coi ch ng.

ng-V n c l nh, li n cho d i Giang-hoài-Nh n n dinh mà ngh s . X ng-n th y Hoài-Nh n b c vào, li n i quân ra ngoài r i nói r ng: “Ki u-Thu ni Ki u-công-Hãn nghe ch tr n b t ph c v ng m ng nên chiêu binh mãi mã

quy t báo thù cho Công-Ti n ngày x a. Ki u-Thu n ã chi m g n h t t H -H i,còn Ki u-công-Hãn em binh i nhi u lo n t Phong-Châu. Ta m i c l nh vuasai c m binh i d p lo n h Ki u, l i có sai C nh-Th c v i Ki t-L i theo ti p ng. V

nghi p c a ph v ng ta h ã giành mà h ng, nay trong n c r i lo n, h l isai ta chinh ph c, n u ta v ng l nh thì ta h th m ph n ta, còn n u ta trái l nh thì takhó mà an thân c. M y n m nay h ta nh t i ph n anh ta l u-l c thì ta th ngxót, nh ng mà hôm nay ta ngh l i l u-l c y mà c danh th m ti ng t t, ch an-

n n y thi t là x u h vô cùng”. X ng-V n nói t i ó thì trong c ngh n ngùng, gi ty r ng r ng nên ng i th dài, không nói chi c n a.

Giang-hoài-Nh n c i mà áp r ng: “ n-h c l nh c m binh i d p lo n, y làmay m n l m, sao n-h không m ng l i bu n ?”.

ng-V n nghe nói thì ch ng h ng, nên ngó Hoài-V n mà h i r ng:

- May ch nào mà g i là may?- M y n m nay n-h th ng than thân cá ch u, trách ph n chim l ng. Nay vua

sai n-h i ra ngoài, l i có c p cho hai muôn binh. n-h ã c thong th ,mà l i có thêm vi-ki n, th thì không ph i d p may sao?

ng-V n ng i suy ngh m t h i r i m i áp r ng: “Tuy l i ngài có kín áo, song tahi u ý ngài r i. Nh ng mà ta lo m t u n y: Hai muôn theo ta ây là binh c a Tân-

ng, bi t chúng nó có lòng giúp cho ta hay không. ã v y mà l i còn có C nh-Th c và Ki t-L i theo n a, ta làm sao mà d y ng cho c”.

Hoài-Nh n c i mà áp r ng: “ n-h ng lo vi c ó. Tiên-v ng thu tr c làc tài c; quân lính th y u c m ph c. Tuy chúng nó theo u tân-v ng, song

ch a có ân ngh a gì. N u n-h c m binh thì trong ba quân có ai mà không ph ctùng n-h . Còn C nh-Th c v i Ki t-L i c ng ch ng cho n-h s . Tôi cónghe n m tr c C nh-Th c c m binh i ng-châu mà b t Nh t- n v i B ch-H ,

nh-Th c b B ch-H nhi c m ng l y làm h th n, nên rút binh tr v . T y nnay C nh-Th c có ý l -l ng không mu n d n vi c qu c-chánh n a. Còn Ki t-L ithì b Bình-v ng b c ãi, nên ý coi c ng mu n ly tâm. Tôi t ng n u n-h mà d

c hai t ng y thì ch ng lo chi vi c l n không thành.V y n-h hãy xin v i vuacho tôi theo làm quan tham-tán quân-v thì tôi s li u mà u ình cho.”

hobieuchanh.com 169ng-V n nghe nói l y làm m ng r , l t t vào bái m ng và xin vua cho Hoài-

Nh n theo giúp, Bình-v ng nh m l i và khuyên X ng-V n ch n ngày h ng binhcho g p.

Ngày r m tháng ba n m canh tu t (n m 950), X ng-V n làm l t c r i c binh rai, o binh c a X ng-V n i gi a còn hai o binh c a C nh-Th c và Ki t-L i làm h u l ng d c.

i t i T -liêm, X ng-V n th y quân m t mõi nên truy n l nh n binh ngh vàingày. X ng-V n cho m i C nh-Th c v i Ki t-L i n trung quân r i d n ti c ti p

ãi r t h u. X ng-V n khiêm nh ng cung k nh C nh-Th c v i Ki t-L i nh b cthúc-bá, làm cho hai t ng r t p ý v a lòng, nên c m binh i d p gi c mà quên

nh m u phá gi c, c nh c chuy n i x a. C nh-Th c thì thu t chuy n phá thànhi-la và tr n b t Ho ng-Tháo t i B ch- ng, còn Ki t-L i thì thu t vi c mình th t

quan i tr n tr v i-la, l y làm h th n, song Ngô-v ng ni m tình nên không cót l i qu trách.

Giang-hoài-Nh n ng i chung trong ti c nghe hai t ng nh c chuy n c m i th a d pmà x ng t ng tài c c a Ngô-v ng r i th ng ti c Ngô-v ng không s ng clâu mà b o an thiên h . X ng-V n nghe Hoài-Nh n nh c t i cha thì r i l y làm cho

nh-Th c v i Ki t-L i th y v y r t c m ng nên ng i bu n xo.

Ti c mãn thì bóng ác ã g n chen u núi, X ng-V n m i C nh-Th c, Ki t-L i v iHoài-Nh n m i ng i c i m t con ng a i d o xem phong c nh ch i. B n ng i rakh i vòng binh c m t i xa xa, b ng th y có m t ng i trai tr c ch ng vài m itu i, áo qu n lam l , ng lui cui cày ru ng. X ng-V n d ng ng a ng l i ngótên trai y m t h i r i h i r ng: “Mi tên gì h gì, nhà c a âu, sao l i n ch n

ng xanh n y mà làm ru ng ?”

Tên trai th y khách l m t, y ph c xinh p, t ng m o khôi ngô, không bi t là ai,i v y nghe h i thì s hãi, l t t i l n l i bên ng ng khoanh tay cúi m t

xu ng t mà th a r ng: “Th a i-quan-nh n, tôi h Ngô, tên H , nhà tr ngLong-tuy n, cách ây ch ng vài d m.”

ng-V n nói: “Té ra mi c ng h Ngô.” R i nhìn tên trai y trân trân, cách m t h ilâu m i h i ti p r ng: “Mi nói mi tr ng Long-tuy n cách ây t i vài d m, v y chtrong tr ng y không có t cho mi làm ru ng hay sao mà ph i i xa n ây ?”

Ngô-H th ng th ng áp r ng: “Th a cùng i-quan-nh n tr ng Long-tuy nkhông ph i không có ru ng nh ng vì thu tr c cha tôi có công c c nh c ru ng mgóc r ng n y mà c y lúa. Trót m y m i n m cha tôi th ng lui t i ch n n y mà cày

a c y hái, mà trót m y m i n m c nhà tôi và tôi c ng nh kho nh ru ng n y màno b ng m thân. H i n m ngoái cha tôi lâm b nh r i theo ông theo bà, trong anh emtôi ch có m t mình tôi là trai, tôi không n ph cái công nghi p c a cha tôi nên c ng

vác cu c gánh cày n ây mà tr t. ã bi t t Long-tuy n qua n ây ngxa thi t; nh ng mà cha tôi thu tr c không n xa xuôi mà n ây, l i còn khôngqu n c c nh c m i phá r ng làm cho thành ru ng, ph n tôi là con, há tôi dám chê

ng xa mà b cái công nghi p c a cha tôi sao ?”

hobieuchanh.com 170ng-V n nghe nói m y l i thì châu mày mà than r ng: “Mi ng m t h v i ta, mi

tên H , l i v n con nhà thôn-phu, mà mi bi t gi ph n làm con, không n b công-nghi p c a tiên-nh n. Ta ây t t tên, l i làm Hoàng-t , mà ph -v ng ta qua i takhông b o th c -nghi p c, ta th y mi, ta h th n vô cùng.”

Ngô-H ch ng h ng nên ng nhìn X ng-V n trân-trân. X ng-V n d t l i r iday l i nói v i ba t ng i theo r ng: “Ba ngài xét ó mà coi, có ph i là tôi thua tênthôn-phu n y hay không ? X u h l m, ba ngài ôi, x u h l m ! Ch ng ph i là tôi h

i tên thôn-phu n y mà thôi, mà tôi nh n ph -v ng tôi c ng h , tôi ngó ba ngàitôi c ng h , tôi th y m t l nh Bình-v ng tôi c ng h , tôi th y non n c tôi c ng h ,tôi th y c cây tôi c ng h . Tôi không áng n c m ngon, m c áo t t, tôi không ángcó ng i h u h , k b m th a. Tôi i d p lo n tôi càng h thêm, tôi tr v tri u tôicàng nh c n a. V y cúi xin ba ngài v tri u làm n tâu giùm l i v i c vua r ng:Tôi không x ng lãnh ch c Thái-t , cho tôi theo tên thôn-phu n y mà h c o làmcon, ch o làm con tôi không toàn, thì ch c o làm tôi không v n c.”

ng-V n ng i xu ng bên ng, hai tay ôm m t mà khóc. Giang-hoài-Nh n th ytình c nh nh v y thì h i ý nên l t t xu ng ng a, l i ng i m t bên v n vai X ng-

n mà khóc theo, nghe r t th m thi t, C nh-Th c v i Ki t-L i c m ng d n lòngkhông c, nên c ng xu ng ng a mà an i.

Giang-hoài-Nh n thông th o nh n tình tâm-lý, bi t lúc nào nên nh n thì nh n, hi ulúc nào phãi làm thì làm, khi d ti c thì ki m l i x ng t ng tài c c a Ngô-v ng

ng cho C nh-Th c v i Ki t-L i nh n ng i x a là ng i tài trí-siêu qu n, ánhâu th ng ó, có C nh-Th c ngó th y mà c ng là ng i ân h u vô song, k m n

ng i yêu, Ki t-L i ã nhu n g i. Hoài-Nh n m l n lòng hoài-c cho hai t ngng nh k phá r ng d n ng tr c ng vào ch d , r i xem coi ph i kh i công

ch t n phía nào. Anh ta tính d p lo n ngoài yên, r i s tính v d p lo n trong,ch ng dè c h i x y ra mau l thái quá, C nh-Th c v i Ki t-L i g n g i X ng-V nch ng bao lâu mà ã em lòng yêu, r i n ây nghe X ng-V n than th c nhriêng l i c m ng. Anh ta ngh n u mu n u n cong cây s t thì lúc ng trui ph i p li n, ch cho nó ngu i r i thì nó c ng khó mà u n cho cong theo ý mìnhmu n c. Giang-Hoài-Nh n nghe hai t ng an i X ng-V n thì lau n c m tmà nói r ng: “Chúng ta làm tôi c Bình-v ng, n u chúng ta ngh -lu n tài c c achúa thì chúng ta có l i. V ây là ch n non cao r ng r m, ch có m y Anh em tamà thôi, ch ch ng có ai. L i qu c-công là c u-th n c a D ng Ti t- t-s ngàytr c, còn D ng t ng công v n là em ng tông, t c là hàng thúc-bá c a cBình-v ng ch không ph i ai xa l . V y xin hai ngài th ng tình Thái-t , nh vtri u mà tâu thì b m y l i c a Thái-t nói h i nãy ó i, ch ng nên l p i l p l i làmgì mà làm cho Thánh-th ng phát n .”

nh-Th c ang ái tru t thân ph n X ng-V n, b ng nghe Hoài-Nh n phân m y l ithì b t bình, nên tr n m t áp r ng: “Quan l n nói sao v y ? Ta v n là c u th n c a

ng Ti t- t-s , mà ta c ng là c u th n c a Ngô-v ng n a ch . Còn D ngng-công ây n u ng tông v i Bình-v ng t c c ng ng tông v i D ngng-h u. ã bi t ph n làm tôi không phép bàn soán c ch c a chúa. Nh ng mà

tôi ngh tâm tánh c a Bình-v ng âu dám sánh v i tâm tánh c a Thái-t hôm nay

hobieuchanh.com 171c. L i c a B ch-H nói ngày tr c thi t là úng n l m: ng i b t hi u, b t

dõng không l làm vua c. Bình-v ng lúc cha ch t không dám ti p c u, khing i i báo thù không ch u tùng quân. Còn Thái-t ây tuy Bình-v ng tr ng ãi,nh ng mà cái s u m t ngôi m t n c khôn nguôi. N u sánh hai ng i thì k nh gàng i nh ph ng. M y l i c a Thái-t than th khi nãy là l i au n c a anh-hùngngh a-s , n u chúng ta v tri u thì ph i tâu thi t h t cho Bình-v ng nghe ch s gìmà gi u.”

Hoài-Nh n th y C nh-Th c m h i ly-tâm, thì trong b ng m ng th m, v a mu nki m l i khéo léo mà khêu khích, b ng nghe Ki t-L i nói r ng: “Ngày tr c tôi ngheTam-ca nói r ng Ngô-v ng ngh vì hai Hoàng-t tu i nh trí th p nên nh ng ngôi

i cho nó tr an thiên h . Tôi t ng thi t qu nh v y, nên tôi m i giúp cho nó t c vng v ng. Ch ng dè sau tôi nghe rõ l i thì nó l p m u gian mà t ngôi c a hai

Hoàng-t . M y n m nay h tôi nh n ph n V ng-h u trên chùa than khóc nmù hai con m t, thì tôi n n n vô cùng. Nay tôi nghe m y l i c a Nh n than th

a thì tôi l i càng x n xang ch u không c. V y tôi nh t nh theo Hoàng-t màây, phi n -qu c-công v tri u mà tâu l i v i Bình-v ng r ng D ng-Ki t-L i

th n nên không mu n th y m t Bình-v ng n a.”

Hoài-Nh n li c Thái-t X ng-V n, X ng-V n h i ý li n quì tr c m t C nh-Th cvà Ki t-L i r i khóc mà nói r ng: “ M y ngài có lòng ái tru t ph n tôi thì tôi cámngh a vô cùng” C nh-Th c v i Ki t-L i l t t X ng-V n ng d y, r i m yng i nhìn nhau mà khóc.

Hoài-Nh n th y k ã thành li n nói r ng: “Chúng ta là ng tr ng-phu, hth ng ng i thì phãi làm cho ng i nên, h gi n ng i thì ph i làm cho ng i s ,ch có l nào ây mà khóc hoài nh ph ng ph n v y sao. V y cúi xin Thái-t

i nh v qu c-công hãy lên ng a mà tr v tr i, r i s lo m u nh k mà ph Bình-ng ng l p Ngô Hoàng-t lên ngôi c u ng .”

y ng i lên ng a tr v ; X ng-V n ngó quanh qu t thì tên Ngô-H ã i m ti nào không hay, h i các quan c ng không ai th y. M t tr i c ng b t ch c Ngô- lén l n m t xa xa ch th y u non lúp xúp, v i m y gi ng r ng l m mà thôi.

êm y v trung-quân, Giang-Hoài-Nh n bày m u tôn X ng-V n t hi u Nam-n-V ng r i truy n h ch cho ba quân hay. X ng-V n ngh vì anh mình còn ng

lánh n n ch ch a ch t, n u mình x ng v ng nh v y s e l i v i anh, nên d dkhông quy t nh. Hoài-Nh n áp r ng n u không làm nh v y thì không th thâuph c quân tâm c, nên c c ch ng ã X ng-V n ph i ch u.

Sáng ngày tuyên b l i h ch thì quân-s th y u thu n tùng. X ng-V n bèn hi pi C nh-Th c và Ki t-L i d n quân tr v C -Loa lo ph Bình-v ng tr c r i s

tính d p lo n Ki u-Kh u.

hobieuchanh.com 172

I TH BA M I

------á------

i trung th n, Nh t- n binht ng y-chúa, Nhì- n c m ngh a.

i th ng th y ng i th i nên, thì g p v n h i may luôn luôn, còn ng i khôngcó th i, ho c th i ch a nên, thì g p v n-h i r i hoài hoài. X ng-V n v i X ng-

p hai anh em ng lánh n n. X ng-V n b truy tróc em v tri u, trót 5 n m tr ilúng-túng trong cung, bá quan không ai oái t ng, ng i ki n-vi tâm phúc ch có

t mình v n-th n Giang-hoài-Nh n mà thôi. Thân ph n nh v y t ng kh n c uBình-v ng ng sanh con và ph i trông i cho Bình-v ng th ng-hà r i, ho cmay m i em c nghi p v cho h Ngô c. Nào dè g p h i th i h ng v n t,trong m y ngày mà có b n muôn binh giúp s c, l i có thêm hai i-t ng khuônphò.

Còn X ng-C p l u l c trót 5 n m tr i, ban u lâm b nh nên ph i n m co trongch n thôn quê, r i b b t t ng ch ng kh i vong thân tán m ng. n sau tìm g p

c Ph m-b ch-H , là ng i mình trông c y, t ng ã có th khôi ph c giang-sannào dè th i v n ch a t, nên khi n cho B ch-H au hoài, không nh m u k chi

c, r i l i nghe C nh-Th c d n binh ánh b t ph i lánh mình lên núi Trà-H ngmà mai danh n tích.

khi X ng-C p tr lên núi thì anh ta ngã lòng th t chí, không mu n tính vi c chia, m i ngày c tr ng khoai t a u mà gi i khuây ó thôi. S m-Bích mu n i quay tr n khác mà c y giúp binh, ng t vì tri u ình ng sai t ng c m binh ki m

t X ng-C p, còn B ch-H thì au n ng không th b o h c; n u X ng-p l i Trà-H ng mà i, thì s r i g p nguy bi n không ai phò tá, còn n u d t h t

mà i m t l t, l i lo gi a ng r i g p binh c n thì khó mà thoát thân. B i c nhng nh v y nên S m-Bích v i m y ng i th h u ng i khoanh tay mà ch u, chkhông bi t li u làm sao c, ch than phi n v i nhau lên xu ng thành ng-châumà th m b nh B ch-H và d tin C nh-Th c mà thôi.

Còn B ch-H nhi c C nh-Th c cho ã n gi n, t ng C nh-Th c oán h n v tr i cbinh ánh l y ng-châu, nên d y L ng-chánh-Tôn phòng, và nh t nh h b

nh-Th c l y c thành r i thì B ch-H t t , ch không ch u th y m t C nh-Th c n a. Nào dè cách ít ngày l i nghe C nh-Th c nh tr i lui binh, B ch-H c imà nói r ng: “Té ra C nh-Th c c ng còn chút nh l ng tâm, nên ta nhi c ã khônggi n mà l i bi t h .”

khi Thái-t X ng-C p t giã tr lên nui r i, thì B ch-H có d y L ng-chánh-Tôn g i t m i ch tr n h i-ngh . L ng, Lý-Khuê, Th -Thi p và Nh t-Khánh

c th c sai b t ng n t r ng n u B ch-H kh ng h ng binh ánh Bình-v ngmà em nghi p c l i cho nhà Ngô, thì m y tr n y s n lòng kéo binh ti p vi n.

ch-H th y có 4 tr n s n lòng ti p binh thì trong b ng m ng th m, nên tính hlành b nh thì cho r c X ng-C p r i c binh ph c nghi p. Nào dè b nh tr m tr

hobieuchanh.com 173hoài, b t thì b t nhi u, nh ng mà h t thì không thi t h t nên dây d a m y n m, cho X ng-C p c trên núi t a u tr ng khoai mà ch th i i v n.

Qua n m Canh-Tu t (n m 950) B ch-H tuy ch a lành b nh nh ng mà nghe nói b nKi u-Thu n v i Ki u-công-Hãn chiêu binh mãi mã H i-H , mu n xu ng ánh l y

t Phong-châu ch c sao Bình-v ng c ng lo tr b n y, nên vi t t m i L ng,Lý-Khuê, Th -Thi p và Nh t-Khánh b n thân n ng-châu h i-ngh . B ch-H l icho r c X ng-C p v i S m-Bích xu ng thành.

n tr n ti p c t c a B ch-H m i, mu n c B ch-H xu t binh cho mau, nênc-th c t i m t, B ch-H g ng ra ti n ng mà ti p ch tr n và ti p d n Thái- cho ch tr n bi t m t, L ng th y X ng-C p thì ng lòng nên khóc ngay,

Lý-Khuê, Th -Thi p và Nh t-Khánh nh Ngô-v ng nên c ng a l y.

ch-H nói r ng: Lúc n y tri u ình ng lo l ng v m i lo n h Ki u, chánh làlúc ph i h ng binh. Ng t vì mình có b nh không c m binh c, nên tính Thái-t

m binh ng-châu, có S m-Bích v i L ng-chánh-Tôn theo làm phó t ng, B ch- khuyên ch tr n hãy v lo h ng binh m t l t ng chia th l c c a tri u- ình,

làm nh v y có l m i th ng c.

ng ngày tr c d y binh tính v kinh mà v n t i Tam-ca ng t vì ch tr nkhông ng ti p nên b i b i. T y n sau L ng oán h n Tam-ca, th ng cólòng mu n h ng binh khêu chi n n a, song xét mình th cô binh thi u, ch c khôngth ng n i nên c c ch ng ã ph i c th thành trì không dám d y ng. Nay nghe

ch-H giao h t binh quy n cho X ng-C p u ình, l i có h t ng là S m-Bíchi Chánh-Tôn tá tr , thì m ng không xi t k , li n h n v i Lý-Khuê, Th -Thi p và

Nh t-Khánh n ngày r m tháng ba ph i gom h t binh mã t i T -Giang r i hi pnhau kéo t i C -Loa thành khêu chi n.

ng-C p c ng nh m t ngày y kh i binh kéo lên C -Loa.

ng, Lý-Khuê, Th -Thi p và Nh t-Khánh li n t Thái-t v i B ch-H mà vtr n ng ch nh binh mã, ai c ng ph n ch n, duy có Ngô-Nh t-Khánh trong lòng lo,nên s c coi không c vui.

n b a mùng 1 tháng ba ch Lý-Khuê v i Th -Thi p ã kéo binh t u t i T -Giangi ng i c hai ngàn, hi p v i ba ngàn binh mã c a L ng t ng-c ng c

y ngàn. L ng trông Nh t-Khánh cho n chi u b a r m mà c ng ch a th yn, trong lòng nóng n y nh l a t. Vì ã kh c kì v i Thái-t X ng-C p r i,

không c trì hu n, nên L ng, Lý-Khuê v i Th -Thi p làm l xu t binh r ikéo nhau mà i, không ch Nh t-Khánh.

ng-châu, B ch-H d y gom h t binh n n v nh p v i binh trong thành,ng l i 5 ngàn ng i, giao cho S m-Bích v i Chánh-Tôn luy n t p, r i n ngày r m

tháng ba, X ng-C p m i kh i trình, X ng-C p giao cho S m-Bích m t ngàn 500quân i làm ti n o, còn mình v i Chánh-Tôn thì i h u o. Kiên-Trinh, Hà-Mai,Hà-Li u u r c vào thành ng-châu, giao cho Lý-H u-D l i b o h , còn m yng i th h kia thì sung vào ti n o cho S m-Bích s d ng.

hobieuchanh.com 174Các vi c phân phú xong r i, n gi ng X ng-C p v i ch t ng vào t bi t B ch-

r i m hoát c a thành kéo binh i, c ph t tr ng rung oai phong l m li t.

Bình-v ng sai X ng-V n c m binh i d p lo n h Ki u có sai C nh-Th c v i Ki t-i theo h trì, mà l i gìn gi n a, nên trong lòng ch ng có chút chi lo. Ch ng dè

cách vài ngày có tin báo r ng: L ng T -Giang hi p binh v i Lý-Khuê và Th -Thi p tính kéo v ánh l y kinh- ô, gi c i còn ch ng n a ngày ng n a thì t ithành. Bình-v ng nghe báo c kinh, li n lâm tri u h i bá quan mà ngh s ng ngi c.

Tri u-Hùng tâu r ng: “L ng tài l c bao nhiêu mà B -h ph i lo. Xin B -h hãycho tôi d n m t o binh ra b t nó em v mà n p cho B -h .”

Bình-v ng nghe l i kh ng khái thì m ng, l i nh n m tr c Lâm-H v i Tri u-Hùng ã có giáp chi n v i L ng m t l n, L ng m i ánh có m t tr n mà

i b i ào t u, nên ch c Tri u-Hùng s c d p gi c c. Vua li n h l nh c p choTri u-Hùng m t muôn binh ng kéo ra ng T -Giang mà ng n b n L ng.

Tri u-Hùng v a kéo binh ra kh i thành ch ng ôi ba d m, b ng có tin khác báo r ngng-C p c m binh ng-châu c ng kéo v ánh C -Loa n a. Vua nghe tin y h n

phi phách l c, lính quýnh không bi t li u m u k chi c n a.

Vua than r ng: “v y mà n m ngoái -C nh-Th c v tâu r ng không có X ng-C png-châu, còn B ch-H ã quy thu n r i. N u n m ngoái không có ng-châu

thì bây gi âu mà ra ó ? Còn n u B ch-H quy thu n thì sao l i giúp binh chong-C p ? Mà C nh-Th c v i Ki t-L i tr m ã sai i h t r i bây gi còn ai mà i

ch v i X ng-C p ? Hay là tr i khi n th i tr m ã h t r i sao !”

Lâm-H b c ra quì tr c b r ng tâu r ng: “Muôn tâu B -h , ti u t ng tuy b t tài,song c ng nguy n em binh ra ch ng c v i X ng-C p”. Bình-v ng phán r ng:“T ng quân c m binh c ch thì c r i, song h t ng quân i thì còn ai ththành ?”

Bá quan th y u quì mà xin vua h ch cho Lâm-H i ánh X ng-C p, còn thànhtrì thì bá quan ng lãnh b o th . Bình-v ng th y tri u ình v n-võ u trung-thành v i vua thì trong lòng b t lo, nên d y m binh còn g n ba muôn, li n c p choLâm-H m t muôn i ch ng c v i X ng-C p, còn bao nhiêu thì l i gi gìnkinh- ô.

Lâm-H v ng l nh i r i, thì Bình-v ng trong lòng lo s n m ng i không an, d y báquan ph i óng ch t b n c a thành, ngày êm gi gìn nghiêm nh t luôn luôn.

Qua ngày sau, lúc tr i v a m i sáng, quân canh phía b c-môn, trên ch l u dòmth y xa xa có m t o binh kéo i vào thành, g m giáo l x nh ám r ng r ng lá,ng i ng a lao xao nh b y ki n tha m i. Quân l t t phi báo v i quan; quan kinhhãi không k p xem xét l t t ch y báo v i vua, lao xao l x c thành th y u línhquýnh.

Bình-v ng nghe báo h n phi phách tán, t ng gi c ã vào thành r i, nên ôm u vàkhóc ch y vào trong cung. Mã-Chiêu là t ng h v , ngày tr c tuy ám sát B ch-Hkhông c, song khi tr n vào t i tri u vua c ng ghi công cho trong cung mà

hobieuchanh.com 175u h , anh ta th y vua ch y thì l t t ch y theo tâu r ng: “Muôn tâu B -h , theo l i

các quan tâu thì gi c còn xa, ch a n c a thành, xin B -h ng s . Nói cùng mànghe, ví d u mà gi c có n tr c c a thành i n a, h thành b môn trong gi gìnnghiêm nh t, thì chúng nó b t quá vây thành mà thôi, ch không làm sao mà vào

c. N u gi c vây thành thì B -h sai ng i phá ch y i báo cho Thái-t cùngng, -nh -qu c-công em binh v gi i c u, có h i chi mà lo.”

Bình-v ng ng nghe, tay còn run, m t còn s , nên phán nh nh r ng: “Té ra gi ccòn xa hay sao. V y mà h i nãy ai báo nói gi c ã kéo binh vào thành ?”

Mã-Chiêu tâu r ng: “Muôn tâu B -h , các quan báo nói xa có m t o binh nh ma thành mà kéo t i, song b l n x n B -h không nghe rõ, ch không ph i gi c ã

vào thành.”

Bình-v ng tay r ng c, mi ng phán r ng: “Các quan nhác quá ! Vi c nh v y màkinh hãi vào tâu l n-x n làm cho tr m ph i kinh tâm”

Bình-v ng l n tr ra chánh- n, truy n l nh các quan ph i coi gi m y c a thànhcho ch t, n u ai b t tuân thì s chém u. Vua l i d y Mã-Chiêu lãnh quân-h -v

óng chung quanh chánh n mà b o h long nhan.

t tr i m c ch ng c vài sào, o binh th y xa khi nãy ã kéo t i ngoài B c-môn, r i kêu mà nói r ng: Thái-t d p lo n Phong-châu xong r i, nên d n binh vtri u ph c m ng, trong thành mau mau khai môn mà nghinh ti p.”

ng-s gi b c-môn nghe nói ch ng h ng, ã h t s mà l i m ng, nên l t- t vàotr c chánh- n mà báo tin cho vua hay, song c a thành c ng còn óng ch t, chch a ch u m . Vua nghe tin Thái-t X ng-V n kh i hoàn thì ch ng xi t n i m ng,nh ng mà trong lòng còn chút nghi ng i nên h i r ng: “V y mà có C nh-Th c v iKi t-L i v cùng m t l t ó hay không ?”

Các quan tâu r ng: binh t ng ngoài thành v a kêu nói nh v y thì l t- t vào phibáo cho vua hay, ch a k p h i cho c n k . Vua li n b c xu ng ngai và i v i cácquan ra b c môn. Mã-Chiêu d n ít ch c quân th -v theo h giá.

Vua leo lên ch l u ng dòm ra ngoài thành, th y m y muôn binh ng ngay hàngngay ng , tr c vòng binh thì X ng-V n c i ng a kim ng gi a, còn C nh-Th c

i Ki t-L i m i ng i c i m t con ng a tía ng hai bên. Vua xem rõ ràng, ch ngcòn nghi ng i chi n a, li n truy n l nh khai thành mà ti p r c.

Vua leo xu ng ch l u r i tr vào trong chánh n tr c sân ch u mà ch X ng-n, C nh-Th c và Ki t-L i vào ng t l i khen ng i.

Quân kéo vào thành c phân n a r i m i th y X ng-V n, Ki t-L i và Hoài-Nh n vào. Ba ng i n y tay c m khí gi i i th ng t i sân ch u, th y Bình-v ng mà

ng không xu ng ng a. Bình-v ng l y làm l , v a mu n qu b ng nghe X ng-n n t l n r ng: “T ng-s mau b t trói ph n th n l i cho ta nào.” X ng-V n và

nói và ch l i g m ngay m t Bình-v ng. Bình-v ng s ng-s t ch a k p nháy m tthì b ng nghe m t ti ng d vang tr i, r i th y m y ngàn quân s ào t i r n r n.

hobieuchanh.com 176Mã-Chiêu ng núp sau l ng vua, li n rút g m nh y ra ng n cãn. Bình-v ng nhcó quân h -v nên m i thoát ch y vào chánh- n. Mã-Chiêu v i m y tr m lính h -

ch ng c không n i nên c ng th i lui vào chánh n. Bình-v ng lính quýnhkhông bi t ng ch y, nên chui d i ngai ng i run l p-c p. Mã-Chiêu ng trong

a n c m g m ng n c n, quân s c a X ng-V n xông vào b gi t r t nhi u.Giang-Hoài-Nh n th y quân d d , s Bình-v ng thoát kh i, nên b n b xu ng

i mà c s c. Hoài-Nh n th y Mã-Chiêu hâm-h , mà m t mày b tr ng gi ng h tm-Bích, t ng l m ng i y là S m-Bích, không hi u S m-Bích âu l t vào ó

mà h giá cho Bình-v ng, s t ng s gi t ch t, nên hô l n lên r ng: “H t th y ápvào b t s ng ng i y cho ta”.

y ngàn t ng s qu ng khí gi i áp vào m t l t, m y ng i ng tr c b Mã-Chiêu chém, song s ông quá, Mã-Chiêu không th i ch n i nên ph i qu ng

m a tay ch u trói.

ng-V n d t m t t p t ng-s khác xông vào chánh- n, th y Bình-v ng ng itr n d i ngai, run l p c p nh ng i có c rét, thì ng lòng th ng xót, không nlàm h i, nên day m t ch khác mà d y t ng-s trói, ch không mu n ngó.

Quan quân canh gi m y m t thành v a nghe có lo n tr c chánh- n không bi tvi c lành d th nào, rùn rùn kéo nhau mà ch y vào, k b n b ch y vào, ng i m

a thành xông ra, lao nhao l nh xô l n nhau l p b té, l p b p, nên ch t r tông. Ng i nào m ch y ra ngoài thành thì b C nh-Th c ch n l i b t h t.

Ng i sau có thi bình-lu n c ch c a -C nh-Th c nh v y:

Mang l t i-th n d l m sao ?Ch trung là ti t b c anh-hào.Không mòn không nhi m tua b n chí,Khi tr ng khi en khéo i màu !

u nh ng i x a tình ngh a n ng,ng th ng b n c c tài cao.

Có âu làm thói l ng nh ng th ,Rày ó mai ây b m c m rào.

hobieuchanh.com 177

I TH BA M I M T

------á------

ng-V n s lo n t m lên ngôi,ng-C p nghe tin m ng tr b c.

Giang-hoài-Nh n d y d t Mã-Chiêu em ra, nhìn k l i thì không ph i S m-Bích.Hoài-Nh n gi n Mã-Chiêu hâm h c u Bình-v ng, chém gi t quân-s r t nhi u,nên d y em ra ngoài thành mà chém. X ng-V n nói r ng: Mã-Chiêu là quân h -v

a Bình-v ng; t nhiên nó ph i t n tâm c u chúa; n u gi t nó thì ngày sau ai dámli u mình c u chúa n a. X ng-V n cãn không cho chém Mã-Chiêu và d y emgiam vào ng c, i ngày sau s ngh t i.

-C nh-Th c nghe ã b t c Bình-v ng r i, và th y quân trong thành m c ahàng u, không ch ng c chi h t, nên kéo binh nh p thành, C nh-Th c n chánh-

n th y X ng-V n, Ki t-L i, Hoài-Nh n cùng các quan v n võ ng t u m t,bèn làm l X ng-V n r i nói r ng: “Xin n-h lên ngôi ng cho bá quan làm ltri u y t.”

ng-V n l c u áp r ng: “ -qu c-công phân nh v y sao ph i. V cái ngôiy là ngôi c a Nh t- n; tuy ta có công thâu ph c xã-t c l i c m c d u, song ta

không l vì cái công y mà c p ngôi c a anh ta. V y ta cho ng i i tìm anh tamà r c v tri u r i bá quan s tôn anh ta lên ngôi.”

Bá quan nh n d p y m i t s L ng, Lý-Khuê, Th -Thi p gi y binh T -Giang,còn X ng-C p thì binh ng-châu hai m t u ánh l y châu qu n, quy t vkinh- ô ph c-nghi p, Bình-v ng lo s nên ã sai Tri u-Hùng i c n binh T -Giang,còn Lâm-H i c n binh ng-châu, X ng-V n nghe nói ch ng xi t n i m ng, li nngó C nh-Th c v i Ki t-L i mà phân r ng: “N u v y thì là may l m. Nh ng màNh t- n v i ch tr n ch a bi t th ng b i l nào. V y phi n D ng-t ng-công d n5 ngàn binh ra m t ng-châu mà ti p chi n v i Nh t- n r i r c luôn v kinh,còn Giang Ng -s thì c ng d n 5 ngàn binh ra m t T -Giang mà tr chi n cho chtr n. Ta i Nh t- n v n tri u r i s làm l tôn-v ng.”

-C nh-Th c v i Giang-Hoài-Nh n áp r ng: “M t ngày không có vua thì trongc không yên t nh. V y xin n-h ph i t m lên ngôi ch p chánh ng thâu-ph c

dân tâm, ch n u n-h i ch thì s ch ng kh i kinh-thành sanh bi n.”

ng-V n ý không mu n ch u, nh ng vì bá-quan nói quá nên m i t m lên ngôi,ng hi u Nam-T n-v ng, r i sai Ki t-L i em binh i ti p X ng-C p và sai

Hoài-Nh n em binh i ti p b n L ng.

ng, Lý-Khuê v i Th -Thi p T -Giang kéo binh nh m kinh- ô t n phát. Cácqu n huy n không dám i ch nên ph i phi báo v tri u. Binh L ng v i hai

ng kia i còn ch ng n a ngày n a thì t i C -Loa thành, b ng g p Tri u-Hùngn binh tri u ra ng n c n. Hai bên li t bày tr n th , r i giáp chi n v i nhau g n n a

ngày, b n L ng binh ít h n, li u th ng không n i, nên s c l i d a mé r ng màóng. Qua b a sau hai bên ánh nhau n a. L ng v i Th -Thi p ng c v i

Tri u-Hùng, Lý-Khuê li n d n b n b binh lén kéo i trong r ng, vòng phía sau r i

hobieuchanh.com 178xông ra mà ánh. Tri u-Hùng th y th nguy hi m, s b vây, nên rút binh nh m

ng tây mà ch y, L ng, Lý-Khuê v i Th -Thi p xua quân r t theo, t ngã th ng tr n, ch ng dè Tri u-Hùng trá b i ch y ch ng m t d m, r i c quân tr l i

n chi n v i ba t ng. Binh c a Tri u-Hùng ông h n, nên ng n c n binh ba tr ni không n i. L ng túng th phãi t m ình chi n ng lo m u mà phá gi c.

Chi n u luôn hai ngày, hai bên quân s u m t m i, nên Tri u-Hùng c ng t mình chi n cho binh ngh . Cách hai ngày Tri u-Hùng th y binh kh e r i m i d n n

tr c tr i c a ba t ng ngh ch mà khêu chi n, Lý-Khuê c i ng a d n binh xông rap Tri u-Hùng, hai t ng ánh nhau g n 20 hi p ch a phân th ng b i. Lý-Khuê

th i v vòng binh mà y m tr n, cho L ng ra thay th .

ng v i Tri u-Hùng ang giao chi n v i nhau, b ng th y phía ông nam b ibay t i tr i, có m t o binh ng kéo t i. Lý-Khuê t ng là binh tri u sai qua ti pchi n v i Tri u-Hùng nên bi u Th -Thi p d n binh ng n c n, h i l i m i hay là binh

a Giang-Hoài-Nh n n ti p ng ch tr n.

Th -Thi p li n hi p v i Hoài-Nh n r i xua quân nh m gi a vòng binh c a Tri u-Hùng mà xông vào, làm cho binh Tri u-Hùng i lo n.

Tri u-Hùng s th t nên l t t quay v mà c u, L ng v i Lý-Khuê r t theo,hai t ng xông vào m t l t ánh Tri u-Hùng r t xu ng ng a. L ng b t tróiTri u-Hùng, còn Lý-Khuê v i Th -Thi p và Hoài-Nh n vây b t quân s . M t muônbinh c a Tri u-Hùng th y ch t ng b b t thì kinh hãi, không dám ch ng c n a,bó tay hàng u h t.

Hoài-Nh n ã t s X ng-V n ã thâu t C -Loa và b t giam Bình-v ng cho bang hay. L ng, Lý-Khuê và Th -Thi p nghe tin l y làm m ng r , li n kéo

binh th ng ri t t i kinh thành ng y t ki n Nam-T n-v ng.

Nam-T n-v ng nghe tin Hoài-Nh n i ti p ba tr n, ánh b t c Tri u-Hùng r in nhau v kinh thì trong lòng h n h , li n ra chánh n r i òi m y t ng vào.

Vua ph y ch tr n, d y em Tri u-Hùng h ng c, r i khuyên ba t ng tr n t m tri u ít ngày mà ch Nh t- n n ng h i di n.

ã bi t nh ng ng i theo phò tá X ng-V n nh là Giang-hoài-Nh n, -C nh-Th c, D ng-Ki t-L i th y u cho X ng-V n làm vua ng h k i công màlãnh quy n cao l c tr ng. Tuy m y ng i y không có b ng ghét X ng-C p, nh ngmà n u X ng-C p làm vua thì h có công gì. B i h có ý riêng nh v y nên h m iép X ng-V n x ng Nam-T n-v ng.

Còn X ng-V n thi t tình kính m n anh, không có lòng mu n t ngôi c a anhchút nào, nh ng vì b ch t ng nói nghe h u lý nên ph i t m lên ngôi mà chanh, X ng-V n trông i hoài không th y binh c a X ng-C p n mà c ng khôngth y Ki t-L i v , nên ngày êm th n-th c n ng không c.

ng t ng-châu lên C -loa-thành thì xa, S m-Bích lãnh ti n o i n âui còn ph i chiêu-an bá-tánh, khuy n d thân hào, nên i lâu h n o binh m t T -

Giang. i c n a ng S m-Bích nghe quân thám thính v báo r ng: tri u ìnhsai Lâm-H em m t muôn binh ra ch ng c , binh tri u ra ã g n t i r i. S m-Bích

hobieuchanh.com 179tuy không s tài l c c a Lâm-H , song ngh mình có m t ngàn r i binh, nó có t i

t muôn, d u mình có gi i h n c ng khó mà th ng nó c, nên t m ình binha tri n núi Th -S n r i sai Sài-T n tr l i i i mà báo tin cho X ng-C p hay.

ng-C p c tin thì lo s , nên d y L ng-chánh-Tôn xua quân ri t t i ng cóti p ng v i S m-Bích.

Lâm-H d n binh v a t i Th -S n nghe S m-Bích có m t ngàn r i binh thì trongng khinh khi, nên phân binh mà vây, tính b t S m-Bích, S m-Bích i Lâm-H

chia binh mà vây xong r i m i d n quân xu ng núi phá vây.

Lâm-H có binh nhi u mà trí ít, theo chi n pháp s chia binh mà vây là m t m uhi m nghèo, b i vì phân binh ra b n m t thì t nhiên th l c suy gi m, mà m i m tph i có t ng gìn gi thì m i b t c gi c. Lâm-H c m binh i ánh S m-Bích,tài Lâm-H thua tài S m-Bích r t nhi u, d u S m-Bích nh m ngay ch Lâm-H gìngi mà ra Lâm-H c ng không cãn n i, hu ng chi là m y b t ng khác c a Lâm-H

n sao c. B i v y Lâm-H vây r i, S m-Bích phá vây mà ra coi d nh ch i.

Lâm-H nghe S m-Bích ánh v t quân mà ra kh i trùng vi, thì n i gi n, mà l i sm-Bích ch y kh i, nên gi c ng a theo cãn S m-Bích. Hai t ng g p nhau, Lâm-Ht l n r ng: “N m tr c ta ã cho mi thoát kh i tay ta m t l n r i, bây gi mi

tính n ây mà n p mình hay sao ?”

m-Bích nghe ti ng t cao thì t c c i, không thèm tr l i, c c m g m xông vàomà ánh. Hai t ng giao phuông c m i hi p, S m-Bích càng ánh s c càng b ithêm hoài, Lâm-H li u th c không n i nên qu t ng a mà ch y, ào-Quan theo trchi n v i S m-Bích th y Lâm-H b ch y li n gi cung l p tên b n m t m i trúngsau ót, Lâm-H ngã l n xu ng ng a, k Mai-t -Ph c gi c ng a ch y t i chém l y

u em d ng cho S m-Bích.

m-Bích còn xua binh mà ánh v i binh c a Lâm-H , b ng i i c a X ng-C pkéo t i, L ng-chánh-Tôn c quân xông vào ti p chi n. Binh tri u th y t ng soái

ã t tr n mà l i th y có binh ti p ng n a, thì ch ng còn lòng nào quy t chi n, nênkéo nhau mà ch y, t p lên núi, t p vào r ng. S m-Bích v i Chánh-Tôn xua binh itheo chém gi t c m y tr m ng i, còn bao nhiêu thì bó tay u hàng h t.

ng-C p m i xu t binh mà ã c i th ng thì trong lòng ch ng xi t n i m ng,nên t l i khen ng i S m-Bích cùng t ng-s r i truy n l nh t n binh ri t vào thành

ô. Binh i c ít d m, b ng có thám-t v báo r ng: có o binh c ch ng m tmuôn, có Ki t-L i làm chánh t ng, trong kinh ô kéo ra, i ng ch nh t , oaiphuông l m li t. X ng-C p c kinh li n h i S m-Bích v i Chánh-Tôn mà th ngngh . S m-Bích s c m t nh th ng, ch ng có chút lo s , thung dung th a r ng: “bi t Ki t-L i là i t ng song ng i ã già r i, mà ng i có dõng ch không có

u nên ch ng lo s . ã v y mà hôm n tôi có m t ngàn r i binh, còn Lâm-Hcó m t muôn, tôi còn gi t nó c thay, hu ng chi nay binh ng-châu có t i 5 ngàn,

i có binh m i u k g n m t muôn n a, th l c nh v y lo chi không th ng n ing-ki t-L i c.”

m-Bích li n truy n l nh n binh chia ra làm ba o, X ng-C p óng gi a, cònm-Bích v i Chánh-Tôn thì óng hai bên, ch binh Ki t-L i kéo t i s giao chi n.

hobieuchanh.com 180ng-ki t-L i vâng l nh Nam-T n-v ng là X ng-V n, d n binh ra m t ng-

châu mà ti p chi n và r c X ng-C p v tri u. i d c ng g p binh c a Lâm-Hi tr n tr n ch y v kinh, Ki t-L i ón b t r i h i m i hay Lâm-H t tr n. Ki t-L ic quân ri t t i ng nghinh-ti p X ng-C p. Khi th y o binh c a X ng-C p

óng phía tr c, Ki t-L i bèn d y d ng binh h tr i, r i m t mình c i ng a tía,mang i ao, nh m ngay tr i c a X ng-C p mà i vào.

Quân s th y t ng gi c xâm xâm i vào thì ng n c n không cho t i. Ki t-L i bèn nóing: “Bây hãy mau vào trung-quân th a cùng Thái-t r ng: có ta là D ng-Ki t-L i

xin vào tr i ra m t ngài.”

ng-C p nghe quân vào báo nh v y thì l y làm k , li n cho òi S m-Bích v iChánh-Tôn n trung-quân ngh s . S m-Bích th a r ng: “Ki t-L i nh t thân, nh tmã n tr c tr i, d u có l p k gian c ng không làm gì c. V y xin n-h lênng a ra ó coi Ki t-L i mu n t u chi.”

ng-C p nghe l i m i c i ng a i v i S m-Bích và Chánh-Tôn ra tr c tr i.ng-Ki t-L i th y Thái-t X ng-C p c i ng a kim, mình m c giáp tr ng, u

n kh n tr ng, t ng m o ôn-hòa mà oai phuông l m li t, thì vòng tay thi l và nóing: “Cách bi t nhau ã 5 n m, ngày nay m i th y m t. ã v y mà còn m c v ngng t i thân nên không tr ng l c, v y xin n-h th t i.”

ng-C p li c ngó Ki t-L i r i c i g n mà h i r ng: “Ti u c c ng kính chàoqu c-c u, Qu c-c u phò tá Bình-v ng ch ng bi t n m nay ã th ng t i ch c chi,xin cho ti u c bi t ng x ng hô cho kh i th t l ?”

Ki t-L i nghe m y l i cay ng thì h th n, nên cúi m t xu ng r i nói nh nh r ng:

- Lão ng i ch c i Nguyên-Nhung.- Cha ch là vinh-vang ! Th a i Nguyên-Nhung ch ng hay i Nguyên-Nhung

gi t ngôi c a anh em tôi giùm cho An-trí-công r i mà c ng ch a v a ý, nay cònquy t em binh ra ây mà b t tôi n a hay ch ng?

- Không. Lão ra ây là vâng l nh Nam-t n-v ng ra ng ti p chi n v i n-h màtr Lâm-H r i r c n-h v tri u ch .

ng-C p nghe nói ch ng h ng, nên ngó ngay Ki t-L i mà h i r ng:

- Nam-T n-vu ng là ai mà sai Nguyên-Nhung i ti p chi n v i tôi ?´- Nam-T n-v ng là Nh n-h X ng-V n. Ng i nh có lão v i C nh-Th c,

Hoài-Nh n phò tá, nên b t Bình-V ng h ng c r i t c v x ng v ng. Vi c n ilo n ã d p yên r i nên sai lão d n binh ra ti p n-h .

ng-C p nghe m y l i n a m ng n a nghi, nên ngó S m-Bích, ý mu n h i S m-Bích coi vi c x y ra nh v y bây gi ph i li u l nào, S m-Bích h i ý li n b c t iphân r ng: “Th a n-h , m y n m nay n-h phiêu l u lao kh , nay tr n nnúi n y, mai vào n i thành n , y là ý n-h mong tr lo n th n ng y ng màthâu ph c giang s n. Nay n-h c m binh quy t v kinh mà tranh ngôi v i Bình-

ng, l i nghe Nh n-h ã b t giam Ng y chúa và lên ngôi c u ng r i, y làt u may, vì n-h kh i th t công mà giang-s n l i tr v cho nhà Ngô nh c .

hobieuchanh.com 181y xin n-h m i D ng Nguyên-Nhung vào tr i mà ti p ãi r i nh k h i

trào, k o bá quan ch i.”

ng-C p g t u r i m i Ki t-L i i theo vào tr i. Vào trung-quân phân ngôi tân-ch an t a r i, X ng-C p m i h i D ng-Ki t-L i coi X ng-V n l p m u th nàomà ph Bình-V ng, còn Ki t-L i v i C nh-Th c ngày tr c phò tá Bình-V ng màsao bây gi l i i lòng tr giúp X ng-V n, D ng-Ki t-L i k h t u uôi m ivi c l i cho X ng-C p nghe. X ng-C p khen m ng ch ng xi t, khen là khen em cótrí có m u, còn m ng là m ng em ã ph c h i c nghi p.

Ki t-L i l i nói ti p r ng: “Khi b t Bình-V ng mà giam vào Lãnh-cung r i, bá quankhuyên Nh n-h ph i t c v x ng v ng ng bình ph c trong tri u, chiêu anngoài i. Nh n không ch u, nói r ng n u x ng v ng thì ch ng kh i mang ti ng

t ngôi c a anh. Bá quan theo phân gi i hoài, c c ch ng ph i t m x ng v ngng ch r c n-h v r i s nh ng ngôi l i. V y xin n-h t n binh h i trào

cho g p, k o Nh n trông i.”

ng-C p ng i suy ngh m t h i lâu r i nói r ng: “Ngày nay c nghi p c a tiên-ng, Nh n ã thâu ph c c r i, công y là công c a Nh n ch tôi ch ng

có công gì. ã bi t ngày tr c ph -v ng tôi phong ch c Thái-t cho tôi m c d u,nh ng mà khi ph -v ng tôi th ng-hà r i, c nghi p tan nát h t, hai anh em tôi phân

, dày thân gió b i, g i b c chông gai, t y n nay ch ng bi t ai là Thái-t . Haianh em tôi vì ti c c nghi p c a tiên v ng, nên em trong tri u, anh ngoài tr n,

i ng i u lo m u tính k mà ph c h i xã t c giang-s n. Nay tr i khi n cho emtôi thành công, thì tôi ph i cho nó h ng, ch l nào mà tôi l i v mà c p công

a nó. Hu ng chi em tôi nó nh mà còn bi t ngh a nên d -d không làm vua, ph ntôi là l n, há tôi ành v mà giành ngôi c a nó hay sao. V y xin Nguyên-Nhung vtri u mà tâu l i T n-v ng làm vua c ng v y, mà tôi làm vua c ng v y, mi n là cnghi p c a Ngô-v ng khai sáng ngày nay tr l i cho con cháu nhà Ngô thì tôi ãvui m ng r i ch ng còn mong chi n a”.

Ki t-L i vâng l nh i r c X ng-C p, s không thành công v tri u có t i, nên theon n hoài mà X ng-C p ch t d không ch u t n binh. S m-Bích nghe l i X ng-p nói l i nào c ng thi t nh n ngh a, nên không dám xen vào can gián. Ki t-L i nói

hoài n ba ngày c ng không c, túng th ph i t bi t d n binh tr v kinh ph cng.

Khi Ki t-L i i r i thì X ng-C p d y S m-Bích v i Chánh-Tôn quày l i ng-châu.

hobieuchanh.com 182

I TH BA M I HAI

------á------

b t ngh a, Nam T n-v ng ph vm thâm tình, Ngô-X ng-C p h i tri u

ng-C p d n binh tr v ng-châu vào ra m t Ph m-B ch-H , r i thu t h t m ivi c trong tri u l i cho B ch-H nghe, và c ng t s mình nh nh ng ngôi cho

ng-V n. B ch-H khen X ng-C p có tình th ng em mà l i có khi u quân t ,song ngh em x ng v ng, anh x ng th n thì trái luân-lý, s dân tâm xao ng, nênkhuyên X ng-C p hãy v kinh mà k v cho Ngô-v ng, ch ng nên d n dà ngoàii.

ng-C p áp r ng: “Tuy m y n m nay tôi t n tâm lo ph c nghi p, song vì tr ikhi n cho em tôi thành công, n u tôi v tri u mà giành ngôi c a em tôi thì tôi trái ýtr i t. T ng quân có lòng giùm giúp tôi thì tôi c m n, mà n y ki p sau tôi

tài b i, ch ki p n y ch c là tôi không n áp c.”

ng-C p giao h t m y ngàn binh l i cho B ch-H , tính d t Kiên-Trinh và L -hà-Mai lên núi Trà-H ng mai danh n tích và vui thú lâm-s n. X ng-C p kêu S m-Bích mà nói r ng: “M y n m nay t ng-quân theo ta gian-nan áo , lao kh vôcùng. V t ng-quân là ng anh hùng, v y t ng-quân ph i lo l p công danh,tr c hi n t tông môn, sau gi gìn võ tr . Nay em ta ã làm vua r i v y ta vi t

t b c th cho t ng quân c m v tri u và d n h t môn theo ng nó xét cônglao c a t ng-quân mà gia phong quy n t c cho t ng quân và m y ng i môn-

”.

m-Bích cùng c b n dân làng Th ng-Phú nghe m y l i th y u ng lòng r iy, ai c ng quy t theo X ng-C p mà thôi ch không ch u tách i v tri u ng

ng vinh-hoa phú-quý. X ng-C p th y tình dan-díu c ng ng lòng, nên giã tch-H r i d t S m-Bích, Kiên-Trinh cùng h t th y b n dân Th ng-Phú lên núi

Trà-H ng. B ch-H ã c n l i can-gián mà không c, nên ph i lau gi t l y ang-C p ra kh i c a thành.

ng-C p lên núi Trà-H ng, bèn d y th h n cây l m lá ng tu b tr i lênngày tr c l i mà . R i ó b n th h phân nhau, k i s n, ng i cày ru ng, kcu c t, ng i tr ng d a. X ng-C p v i Kiên-Trinh c ng i nón lá, m c áo v i i

a u tr ng khoai nh m y ng i dân làng kia v y. Ng i ngoài n u ai l c b cvào núi Trà-H ng th y công cu c n y, d u m t ng c i n a c ng không dè k anhhùng ng i ngh a s , k ti t li t, ng i mình r ng mà ành chôn thân danh n i ch nthâm-s n, không ch u d a b vàng ng h ng mùi phú quý.

X ng-C p n-d t n i núi Trà-H ng ã yên r i, v y ph i nh c qua s X ng-n ng t i kinh ô mà trông tin Nh t- n.

ng-V n sai Ki t-L i d n binh i ti p chi n và r c X ng-C p r i, thì ngày êmi trông n n m không c, vì anh em cách m t ã trót 5 n m nên mu n t ngi cho mau ng ph tình hoài-v ng.

hobieuchanh.com 183ng-ki t-L i d n binh tr v kinh ô vào ch u Nam-T n-v ng mà tâu r ng:

Nh t- n ã lui binh v ng-châu, không ch u nh p tri u. Nam-T n-v ng ngherõ anh không ch u v tri u thì trong lòng l y làm bu n b c, bèn qu trách Ki t-L iho c t l i vô ý làm cho Nh t- n phi n lòng ho c n n n không t n tâm nên Nh t-

n m i tr b c.

Ki t-L i m i em h t m i vi c, g p Nh t- n ch nào, nói v i Nh t- n l i chi,i Nh t- n i áp l nào mà tâu rõ ràng l i cho Nam-T n-v ng nghe. Nam-n-v ng nghe rõ u uôi r i thì r i l y, chân b c xu ng ngai mà phán r ng:

“Ta bi t r i, t i ta nghe l i bá quan mà x ng v ng t c-v , nên Nh t- n m iphi n, không ch u v tri u. Ta l i v i Nh t- n nhi u l m, v y ta ph i ích thân itìm Nh t- n mà ch u l i r i r c Nh t- n v mà t lên ngôi c u ng m i ph i,ch anh ta mà h n ta thì ta ng i ngôi qu c v ng c ng ch ng vui gì. V y xin bá quan

nh quy n nhi p-chánh th cho ta, ng ta có i tìm Nh t- n.”

Bá quan nghe m y l i thì ch ng h ng ng nhìn nhau không tâu chi c. Giang-Hoài-Nh n th y tình th o thu n c a Nam-T n-v ng thì c ng c m ng, song

ng g o quì tr c n mà tâu r ng: “Lúc n y là lúc v a m i oán c u nghinh tân,dân tâm ch a an, qu c chánh ch a nh, n u B -h b ngai-vàng mà i tìm Nh t-

n, h th n e ch ng B -h tìm c Nh t- n r i thì không còn ngai mà tôn. V y th n xin Bê-h hãy yên lòng mà ch p chánh b nh quy n, cho h th n thay m t

i tìm th cho B -h . H th n i v i Nh t- n tuy nay là quân th n, song x a cótình s , h th n phân thì ch c Nh t- n xiêu lòng.”

Nam-T n-v ng d d m t h i r i lau m t n c m t mà phán r ng: “N u khanh ithì xin khanh h y h t lòng. Ta nói thi t, n u Nh t- n h n ta mà không ch u vtri u ng anh em g p nhau, thì ta nguy n ta c ng b cái ngôi báu n y, ch ta khôngch u vì ngôi y mà chia lìa c t nh c”.

Nam-T n-v ng l i c y D ng-ki t-L i em xe giá lên chùa Thanh-Tâm-T mànghinh ti p D ng Thái-H u v tri u. Hoài-Nh n v i Ki t-L i ph ng m ng ra i.

Hoài-Nh n xu ng t i ng-châu d y quân vào th a v i Ph m-B ch-H r ng cóquan Ng -s t i tri u n xin ra m t ngài mà t vi c m t-nhi m.

Quân nghe l i l t- t vào báo, B ch-H tuy không bi t Hoài-Nh n là ai, song nghenói mu n t m t s thì s trong tri u có n i bi n, nên l t- t cho ti p Hoài-Nh nvào. T khi X ng-C p d n binh tr v ng-châu thu t vi c X ng-V n ã ph c-nghi p và ã x ng hi u Nam-T n-v ng thì B ch-H có ý trách X ng-V n saokhông ch anh v ng tôn anh lên ngôi cho hi p-ngh a, l i t x ng v ng hi u mà

t ngôi c a anh. Nay nghe l i Hoài-Nh n t l i r ng vì dân tâm náo ng, bá quan lo n nên m i ép X ng-V n lên ngôi. Tuy X ng-V n làm vua song làm t mng ch r c X ng-C p v mà thôi ch không có ý t ngôi. X ng-V n nghe

ng-C p không ch u v thì khóc vùi, quy t b ngôi i tìm, nên Hoài-Nh n ph it d m n ng-châu, xin B ch-H ch giùm coi X ng-C p trú ng n i nào

ng tìm n mà nghinh ti p v tri u cho X ng-V n giao quy n c .

ch-H rõ tình X ng-V n r i thì t n tâm kính ph c, li n d y L ng-Chánh-Tônt Hoài-Nh n lên núi Trà-H ng mà tìm Thái-t .

hobieuchanh.com 184Lý-H u-D ng cu c t tr ng khoai d i núi th y Chánh-Tôn d n m t ng i l

t l i có vài m i quân tùy tùng, không bi t có vi c chi, l t t qu ng cu c ch yri t lên núi mà t l i cho Thái-t hay tr c. V núi Trà-H ng không cao cho l m,nh ng ng lên quanh co hi m tr nên i lâu. X ng-C p nghe H u-D báo, li nsai S m-Bích ra ng núp b i cây mà dòm xu ng coi Chánh-Tôn i v i ai. S m-Bíchcoi rõ là Giang-Hoài-Nh n, r i m i tr vào tr i phân l i cho X ng-C p hay, X ng-

p nói r ng: “Ch c em ta l i c y Hoài-Nh n lên r c ta v n a. V y t ng-quânhãy ti p r c Hoài-Nh n, cho ta n m t, ch Hoài-Nh n v i ta có tình s , n ucho g p m t, ta ch i t c ng khó, mà vâng l i c ng không nên.”

ng-C p nói d t l i li n b i vòng ra sau tr i, r i leo ri t lên nh mà tr n. Hoài-Nh n v i Chánh-Tôn lên t i, S m-Bích ra ti p r c, g p Hoài-Nh n m ng r h t

c, S m-Bích k h t m i ho n-n n l i cho Hoài-Nh n nghe r i Hoài-Nh n c ng tt các vi c trong tri u l i cho S m-Bích hi u. Hoài-Nh n h i th m Thái-t và thu t

vi c X ng-V n sai mình i ti p r c v tri u, S m-Bích nói r ng: “Thái-t ã nh tnh không d qu c-chánh, nên ã n m t, không mu n g p v ng-s .

Hoài-Nh n ng c m t lên tr i mà than r ng: “Cu c vinh hoa phú quí ng i i aing chu ng, mà hai Hoàng-t thâu ph c c -nghi p c a tiên-v ng c r i, em l i

quy t nh ng cho anh, anh c ng quy t nh ng cho em, không ai ch u h ng, tìnhth o thu n nh v y x a nay d có m y ai! N u ta tr v tri u mà không có Nh t-

n thì ta bi t l y l i chi mà khuyên gi i Nam-T n-v ng cho c”. Hoài-Nh nthan th r i c y S m-Bích d t i tìm X ng-C p, S m-Bích c m lòng không u nênph i trái l nh X ng-C p mà d t Hoài-Nh n leo lên nh. Ch ng dè lên n ó thìThái-t ã i âu m t, tìm ki m h t s c không ra. S m-Bích s ác thú làm h i Thái-tnên kêu h t môn- mà bi u i tìm. Môn- t m t duy thi u m t mình Sài-T n,không ai bi t i âu mà ch .

m-Bích d t Hoài-Nh n i giáp vòng núi, t trên xu ng d i, t tr c ra sau màkhông th y m t. Kiên-Trinh c ng lo s nên c S m-Bích càn núi mà tìm n a. Ch ngdè, qua ngày sau, Sài-T n em m t b c th v tr i mà trao cho S m-Bích. Th y làth c a X ng-C p g i cho Hoài-Nh n khuyên Hoài-Nh n hãy v tri u phò tá

ng-V n mà tr an thiên h . X ng-C p ã nh t nh nh ng ngôi báu cho em, vìnó ã có công ph c-nghi p, ng có tìm ki m n a vô ích.

Hoài-Nh n c th ng lòng gi t l y tuôn d m-d , không bi t nói sao n a cnên ph i t bi t S m-Bích, r i theo Chánh-Tôn xu ng núi mà v .

ng-Ki t-L i lên Thanh-Tâm-T nghinh ti p D ng Thái-H u, thì Thái-h ukhông ch u v , nói r ng ch ng ch t mình không b o b c con c, cho em c pngôi c a con i, bây gi con ph c nghi p c, v th y con càng thêm h th n.

Nam-T n-v ng r c Thái-h u không c, ng bu n r u, k Hoài-Nh n vtri u tâu s X ng-C p tr n lánh không ch u ra m t thì Nam-T n-v ng càng aulòng xót d , nên ng a m t lên tr i mà than r ng: “Ki p tr c ta có t i gì, mà tr i tkhi n cho ta kh não n th n y! Ta thâu ph c c nghi p c a tiên v ng l i c,

ng là may, té ra m không th ng, anh không t ng, th thì ta làm vua v i ai màham.”

hobieuchanh.com 185Nam-T n-v ng ra chánh- n, òi bá quan v n võ vào ch u m t mà phán r ng:“Trong c n náo ng bá quan mu n cho ta bình nh dân tâm nên tôn ta lên ngôiqu c-v ng. Ta không c n xét, t m lãnh c m quy n, làm cho Nh t- n phi n, Thái

u gi n, nên không ch u v tri u. Ph n ta là con em, n u m gi n thì ta th t hi u, anh h n thì ta th t k nh, ng i th t hi u th t k nh ch a áng làm dân, có âu l i

c làm vua. V y ta quy t m c áo bô qu n v i lên núi Trà-H ng mà t t i v iNh t- n r i r c Nh t- n v n i ngôi cho tiên-v ng mà tr an thiên h . Nh t-

n v tri u r i ta s lên Thanh-Tâm-T mà th t i v i Thái-h u n a. Ta xin D ng,, nh qu c-công t m ch p chánh binh quy n th cho ta, ng ta r nh mà i r c

Nh t- n.”

Nam-T n-v ng phân d t l i, li n c i áo mão trên ngai vàng. Bá quan can giánt s c không c, túng th m i h i ngh r i sai Giang-Hoài-Nh n v i L ngn 500 binh theo h giá, còn vi c qu c chánh thì giao ho C nh-Th c v i Ki t-L i

nh cáng.

Xu ng t i ng-châu, Nam-T n-v ng mu n i th ng lên núi Trà-H ng. Hoài-Nh n can gián nói r ng: “N u i th ng lên ó e s Nh t- n n m t n a, chi b ngvào thành ng-châu bàn tính v i B ch-H coi dùng ch c gì mà g p Nh t- ncho c. Nam-T n-v ng nghe l i h u lý nên ghé thành ng-châu.

Ph m-b ch-H nghe tin li n d n L ng-chánh-Tôn ra ngoài thành nghinh ti p. B ch- th y Nam-T n-v ng m c áo bô qu n v i thì trong lòng c m ng, m i tính

vi t th r i sai quân lên m i Thái-t X ng-C p xu ng thành, Thái-t không dè ixu ng, t nhiên anh em g p nhau. Nam-T n-v ng l c u can r ng: “Nh t- nth y Hoài-Nh n lên núi hôm n thì bi t ý ta mu n nghinh ti p r i. N u t ng quânvi t th m i, s Nh t- n sanh nghi không ch u xu ng. Mà ta i ây là i th t i,

y ta ph i b n thân tìm lên núi ch không l ta cho Nh t- n i xu ng ây.”

ch-H phân r ng s i lên núi, Nh t- n dòm th y r i n m t n a thì làm sao màp c. Nam-T n-v ng áp r ng: “N u Nh t- n n m t thì ta luôn trên núi

mà ch cho g p, thà là ta b ngôi ch ta không ành b anh.”

ch-H nghe l i quy t oán là t i hi u-ngh a, trong lòng l y làm kính ph c, m ikhuyên Nam-T n-v ng th a lúc ban êm lén i lên núi r i ki m b i r m mà núp,ch X ng-C p i ra thì nh y ra mà chào, làm nh v y X ng-C p h t th n m t

c.

Nam-T n-v ng y k , qua b a sau L ng v i quân lính l i thành ng-châu, r i c i ng a i v i Hoài-Nh n mà lên núi Trà-H ng không cho ai theo n a

t. i g n n núi, hai ng i bu c ng a ng i d a mé r ng mà ngh , ch tr i t i r ii i b lên núi. n u canh t hai ng i lên t i tr i c a X ng-C p. Nam-T n-ng th y tr c tr i phía bên t có m t lùn cây sum sê th nh m u, m i d t Hoài-

Nh n vào ó mà núp. Trong m y tr i ng i ng im lìm, ch trên nhành cây gió th inhánh rung, v i trong b i c d ngâm véo v c.

Tr i v a r ng sáng, b ng th y Nh t- n vai vác m t cái cu c, trong tr i gi a ira, sau l ng l i có m t nàng m -n i theo, tay b ng m t cái thúng, i g n t i b i

m là ch Nam-T n-v ng v i Hoài-Nh n núp ó, Nh t- n m i lum khum cu c

hobieuchanh.com 186t, còn nàng m -n y ng i m t bên mà coi. H cu c c m t ng thì nàng b ct b p ng trong thúng mà r i dài theo ng y, trai cu c mà s c không m t, gái

gieo mà b nh m h u tình.

Nam-T n-v ng ng i trong b i lén dòm, không bi t nàng m -n y là ai, song th ytình dan díu, c nh an nhàn thì nói th m trong trí r ng: “Hay là Nh t- n g p tiênnên m i lánh t c.” Nam-T n-v ng ng i nhìn trân tr i, tình th ng anh lai-láng,lòng cám c nh ng m ngùi, quên chuy n mình quy t i tìm mà r c anh v làm vua,

n n i Hoài-Nh n s m t c h i t t, ph i l y tay v vai r i ch X ng-C p, Nam-n-v ng lai-t nh m i ch u lén v ch lá bò l n ra.

ng-C p m c lui cui cu c t, l i b i r m phía sau l ng, nên không th y chi h t.Nam-T n-v ng v i Hoài-Nh n v a ra kh i b i thì nàng m -n y, là L Kiên-Trinh ngó th y li n hô l n lên r ng: “ n-h có hai ng i nào l m t ây! X ng-

p ch a k p day l i thì Nam-T n-v ng ã ch y l i n m tay, r i nhìn anh mà khóc;ng-C p c ng ngó em khóc òa, không k p tính tr n lánh i âu n a.

Kiên-Trinh không hi u là ai nên ng ngó trân trân, Giang-Hoài-Nh n mu n choanh em bày tình dan díu, nên i dang ra xa không nói chi h t.

Anh em khóc m t h i r i Nam-T n-v ng m i nói r ng: “Em t c v x ng v ng ylà vì nghe l i qu n th n quy n ng an lòng bá tánh mà ch r c anh v , ch emcó b ng nào t ngôi c a anh âu mà anh h n gi n. Tuy v y mà em c ng nh n vi cem làm ó là phi ngh a, nên b ngôi n ây mà th t i v i anh. Xin anh ngh côngnghi p c a ph v ng mà th t i cho em r i theo em v tri u ng k v cho ph -

ng mà tr an tr m h .”

ng-C p l c u áp r ng: “Em l m r i! Em x ng v ng là hi p ý l m, có ch nàot ngh a mà anh gi n. T ngày ph -v ng th ng-hà c nghi p tan tành, anh em r i

rã, ai có công khôi ph c giang s n, mà r a h n cho trung th n, báo hi u cho cha m ,thì ng i y làm vua. Tr i giúp v n cho em thành công thì lý t -nhiên em làm vua,ch anh v mà giành v i em nh v y sao ph i. Anh mai danh n tích n i ch n thâm-

n ch ng ph i anh h n gi n chi em, y là anh mu n ngôi cho em ng i, ng hi plòng tr i, ph d ng i ó mà thôi. V y anh khuyên em hãy v tri u mà lo n i cnghi p cho ph v ng, ng quy n luy n theo anh mà b i s .”

Nam-T n-v ng khóc r ng lên, nói r ng: n u anh không ch u v thì mình c ng bngôi mà ây v i anh, ch không n làm vua mà xa anh lìa m .

m-Bích cùng m y ng i -t nghe l n-x n nên trong tr i l t t ch y ra, ngó th yNam-T n-v ng cùng Hoài-Nh n thì cung tay làm l r i m i h t vào tr i. Nam-T n-

ng v i Hoài-Nh n theo n n n hoài, S m-Bích và Hà-Mai th y v y ng lòng nênng giúp mà khuyên l n nói ri t X ng-C p c m lòng không u, nên m i ch u

theo em mà v tri u.

Nam-T n-v ng c l i thì m ng r ch ng xi t, bèn h i nàng m -n mình th y h im mai ó là ai, X ng-C p áp r ng: “Khi anh t n n n Th ng-Phú thôn, u t i nhà nàng r i lâm b nh tr ng nh nàng nuôi d ng nên m i lành b nh c.

Anh c m tình nên ã h a hôn cùng nàng, i ngày nào thâu ph c c giang-s n,anh th a l i v i Thái-h u r i s ng phòng hoa chúc”

hobieuchanh.com 187Nam-T n-v ng nghe nói li n xin m i Kiên-Trinh ra cho mình làm l . Vi c r i haianh em m i thu t chuy n tân-kh c a nhau l i cho nhau nghe, nói t i bu n thì khóc,nói n h i vui thì c i, coi b th ng yêu nhau c ng nh h i còn nh .

Qua ngày sau X ng-C p b tr i l u, khoai b p, d t h t c b n i theo Nam-T n-ng mà xu ng núi, xu ng n thành ng-châu, B ch-H , L ng, Chánh-Tôn

ra c a nghinh ti p vào y n m vui ch i, r i L ng v i S m-Bích d n binh h giá C -Loa thành.

Giang-Hoài-Nh n v tr c báo tin cho tri u ình hay. Bá quan v n võ nghe Nam-n-v ng r c Nh t- n v g n t i, thì d t nhau ra ngoài thành m i d m mà

nghinh ti p. V n tri u hai anh em không tính t i vi c tôn v ng l i lo d t nhaulên Thanh-Tâm-T mà r c Thái-h u.

ng Thái-h u nghe hai con sum-hi p mà l i khôi ph c giang-s n, r i lên chùa màc, thì m ng r h t s c, song m t mù quáng không th y c m t con, ch ôm con

mà khóc. Hai Hoàng-t c ng khóc và khuyên Thái-h u theo v tri u. Thái-h u nóing: em làm u b t ngh a mình can không c, bây gi con ã ph c nghi p r i,

tuy vui mà c ng h th m, nên nguy n luôn trên chùa mà ni m Ph t, không mu nvào cung n a.

Hai Hoàng-t khóc lóc n n-n quá, nói làm vua mà xa m thì làm vua c ng ch ng íchgì, l i h a s c t chùa trong thành cho m ni m h ng ti n b c. Thái-h u b t c dphãi v a lòng con mà v .

n tri u qu n th n xin hãy làm l tôn v ng ng có truy n h ch cho ch tr n.ng-C p không ch u làm vua, c nh ng ngôi cho em, mà X ng-V n c ng

không ch u lên ngôi, c nh ng l i cho anh, k l y c tr ng nam k nghi p, ng iy c ph c-nghi p thành công, hai anh em nh ng cho nhau hoài. D ng-Thái-h u

không bi t li u l nào, m i bày k gi i lòng nghi k c a hai con, nên h i m tình th n r i phán r ng: “Nhà Ngô ã m t c nghi p r i, may nh s c bá quan v a

giúp nên m i thâu ph c giang-s n l i c. Nay hai Hoàng-t c nh ng ngôi chonhau hoài, Nh t- n nói nghe nh m lý, mà Nh n nói nghe c ng ph i ngh a. Vngày tr c tiên-v ng ã nh t nh truy n ngôi cho Nh t- n, v y thì Nh t- nph i noi tiên-v ng mà lên ngôi. Song cái ngôi n y ã m t r i, may nh có s c Nh -

n m i thâu ph c l i. Ng i có l i di chi u, k có s c thâu h i, hai ng i c ng ulàm vua c h t. V y ta nh cho hai Hoàng-t ph i lên ngôi h t c hai, r i chung lo

i nhau mà b o th s n hà, s a sang c nghi p. Ý ta nh nh v y, bá quan côngngh th coi có nên ch ng?”

Qu n th n th y hai Hoàng-t vì tình vì ngh a mà nh ng ngôi cho nhau thì th y ukính ph c, b i v y nghe Thái-h u phân m y l i ai c ng vui m ng nên áp quì tr csân ch u mà v ng l nh.

Hai Hoàng-t nghe Thái-h u phán- oán không dám cãi l i, l i th y qu n th n thu ntùng không n trái ý, nên m i ch u lên ngôi. Nh t- n m i nh n d p y m i qumà tâu cho Thái-h u rõ s mình xiêu-l c n Th ng-Phú thôn ã có h a hôn cùng

-kiên-Trinh, r i t y c c kh c ng nh nhau, ho n n n c ng theo nhau, tuy Kiên-

hobieuchanh.com 188Trinh là gái thôn quê, song lòng ti t ngh a, chí phò nguy d u gái công h u t ng

ng không sánh k p.

Thái-h u nghe tâu trong lòng l y làm m ng r , bèn truy n l nh cho L -kiên-Trinhvào bái y t. Bá quan th y Kiên-Trinh y ph c t m th ng mà dung nhan t tiên-ngaai c ng u khen ng i. Kiên-Trinh bái y t Thái-H u r i i theo Thái-H u vào cung.

Qu n th n ch n ngày t t cho hai Hoàng-t t c v x ng v ng. X ng-C p x nghi u là Thiên-sách-v ng, còn X ng-V n hi u c là Nam-T n-v ng, làm hai cáingai vàng gi a chánh n. H khi i tri u thì Thiên-sách-v ng ng i bên tay

t, còn Nam-T n-v ng ng i bên tay trái.

Hai vua làm l cúng t tr i t và vào Thái mi u cúng t t tiên r i lâm i tri u choqu n th n làm l bái y t. Hai vua ngh tình Bình-V ng là m u c u không n xtr m, nên xá t i, song giáng ch c cho làm Tr ng-d ng-công.

Tri u-Hùng làm t ng b t trung mà khi d n ra gi a tri u ngh t i l i l y hai vua màxin nhiêu m ng. Hai vua ngh vì ng i ã b t trung mà l i b t dõng, d u s ng c ngch ng ích gì, nên h l nh em ra pháp tr ng x tr m. Bá quan không ai can giáng

t l i chi h t.

Còn Mã-Chiêu khi d n ra, S m-Bích th y t ng m o gi ng mình nh khuông úc,thì kêu môn- mà h i nh r ng: “Mã-Chiêu hình d ng gi ng ta thi t, hèn chi Ph m-

ng quân ngày tr c nhìn l m c ng ph i”

Thiên-sách-v ng nghe tên Mã-Chiêu li n nh s nó ám h i B ch-H làm cho S m-Bích ph i b b t thì n i gi n nên truy n l nh em chém. Mã-Chiêu s c m t nhth ng ch ng có chút chi s s t. Nam-T n-v ng th y bèn can Thiên-sách-v ng

ng:

bi t Mã-Chiêu có t i, nh ng mà nó thi t là dõng-s , làm tôi Bình-V ng thì h tlòng phò chúa, tr c ã li u thân c u chúa, nay th y ch t mà không bu n. Ng inh v y c ng áng khen, v y xin v ng huynh phóng x ng t lòng yêu k trungngh a”

Thiên-sách-v ng nh m l i nên phóng x Mã-Chiêu cho v làm dân.

nh t i xong r i hai vua m i ngh th ng công. Thiên-sách-v ng phong cho L -kiên-Trinh làm ch c v ng-h u, phong cho S m-Bích làm ch c i t ng quân lãnhqu n su t thành ô ch dinh, phong cho Hà-Mai v i Hà-Li u làm ch c ô-úy,phong cho ào-Quan, Sài-T n, Hu nh-Ki m, Mai-t -Ph c, Lý-h u-D , Lê-Kh ngvà H -L y làm ch c t ng binh, phong cho Giang-Hoài-Nh n Giáng-ngh i-phu,còn bá quan v n võ khác m i ng i u c th ng lên m t c p h t th y.

Qu n th n u quì bái m ng t n, r i L ng, Lý-Khuê v i Th -Thi p d n binhai lui v tr n n y.

Hai vua lo c t t i trong thành m t c nh chùa r t xinh p, r i úc Ph t r c hòath ng vào ng cho Thái-h u ni m h ng cho ti n.

hobieuchanh.com 189Thiên-sách-v ng nh tình dân làng Th ng-Phú h u ãi mình khi tr c, nên nhmi n s u thu cho dân làng y, l i sai ng i em vàng b c lên mà tu b chùa Linh-

n cho t t .

c An nam khai sáng ã h n ba ngàn n m tr c, nh ng mà n nhà Ngô m ith y ng i trong n c c lên ngôi qu c-v ng. Ng i vi t truy n n ây thìph i d t, song trong lòng còn c m-xúc, nên thêm m t bài thi sau n y:

Tr i Nam sao chói r ng êm xuân,t v n b r i t i v n h ng.

Tôi chúa tái b i n n võ-tr ,Quan dân se ch p m i kinh-luân.Trai không h râu mày ph n,Gái c ng lo òi ti t li t thân.Hi u trung trinh à v n v ,

c non v ng t ngh thêm m ng

CHUNG