IV. ULUSAL LİMAN KONGRESİ
“KÜRESEL EĞİLİMLER-YEREL STRATEJİLER”
7-8 Kasım 2019 – İZMİR
doi: 10.18872/0.2019.11
LİMANLARDA TEHLİKELİ MADDELER VE
TEHLİKELİ MADDE EĞİTİMLERİ
Tankut YILDIZ1
ÖZET
Tehlikeli madde faaliyetlerinin insan sağlığı ve diğer canlı varlıklar
ile çevreye zarar vermeden güvenli emniyetli ve düzenli bir şekilde
yürütülmesini amaçlayan tehlikeli madde mevzuatı, uluslararası ve
ulusal sözleşme ve standartlar çerçevesinde tehlikeli maddelerden
kaynaklanan kaza riskini azaltmayı, yaşanan kazaları ise asgari
zararla sonuçlandırmayı hedeflemektedir.
İnsan kaynaklı iş kazalarının önüne geçilmesinde temel araçlardan
birisi olan yeterli eğitimin sağlanması, tehlikeli madde kaynaklı
kazaların yaratacağı maddi ve manevi zararları azaltacaktır.
Türkiye’de uygulamaları geç denilebilecek bir zamanda, ülkenin
ADR2’ye taraf olduğu 2010 sonrasında başlayan tehlikeli madde
mevzuatı, tehlikeli madde elleçleyen limanların uymaları gereken
kurallar ile bu limanlara hizmet sunan TMGD’lerin ve liman
personelinin eğitimlerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektedir.
İlgili mevzuat gereklilikleri Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na bağlı
Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü
tarafından yürütülmektedir.
Bu çalışmada, tehlikeli madde elleçleyen kıyı tesislerinin tabi
oldukları ulusal mevzuat çerçevesinde düzenlenen eğitim
koşullarının uluslararası mevzuat gerekliliklerini ve kıyı tesisi
ihtiyaçlarını ne kadar karşıladığı tespit edilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Sözcükler: Eğitim, Liman, Tehlikeli madde, TMGD
1 Tankut Yıldız, TMGD Tehlikeli Maddeler Güvenlik Danışmanlık A.Ş.
2 Accord Européen Relatif au Transport International Des Marchandises
Dangereuses par Route (Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası
Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması) – UNECE
1. GİRİŞ
Ekonomide küreselleşmenin büyümesiyle beraber liman
hizmetlerinin sağlık, emniyet, çevre, güvenlik ve kalite (SEÇG-K)
unsurları çerçevesinde standardizasyonu gerekliliği de artmaktadır.
Yapılan araştırmalar sonucunda, iş kazalarından önemli bir
bölümünün (%80-90) insan faktörlerden kaynaklandığı saptanmıştır
(Çam, 1993: 2). Burada eğitim yetersizliği önemli bir etkendir.
ABD’de yapılan araştırmalar sonucunda, eğitim çalışmalarının
yapılması ve uygun ortamların yaratılması durumunda, kazaların
%97’sinin önlenebileceği saptanmıştır (Ekiz, 1992: 23).
Tehlikeli maddelere ilişkin düzenlemeler ve standartlar, SEÇG-K
unsurlarının hepsiyle doğrudan ilişkili ayrı bir sistem olarak
karşımıza çıkmaktadır. Tehlikeli maddelerin elleçlenmesi, taşınması
ve depolanması faaliyetleri sağlık, emniyet, çevre ve güvenlik
açısından risk oluşturmakta, bu risklerin ortadan kaldırılabilmesi için
kalite yönetim sistemi içerisinde tehlikeli madde yönetimine ilişkin
unsurların yer alması gerekmektedir.
Eğitim gerekliliklerine ilişkin uluslararası yasal düzenleme kısa adı
IMO olan International Maritime Organizations (Uluslararası
Denizcilik Örgütü) tarafından, ulusal yasal düzenleme ise Tehlikeli
Mal ve Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü
(TMKTDGM) ve Deniz ve İçsular Düzenleme Genel Müdürlüğü
(DİDGM) tarafından yapılmaktadır.
Ülkemizde limanlarda SEÇG-K ve tehlikeli madde unsurlarına
ilişkin hükümleri düzenleyen başlıca yönetmelik, yönerge ve
tebliğler şu şekildedir (Deniz Mevzuat,2019)
Kıyı Tesislerine İşletme İzni Verilmesine İlişkin Usul ve
Esaslar Hakkında Yönetmelik
Tehlikeli Maddelerin Deniz Yoluyla Taşınması Hakkında
Yönetmelik
Kıyı Tesisi Tehlikeli Madde Uygunluk Belgesi
Düzenlenmesi Hakkında Yönerge
Denizyoluyla Taşınan Tehlikeli Yüklere İlişkin Bildirim ve
Özel İzin Yönergesi
Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı Hakkında Tebliğ
Denizyoluyla Taşınan Tehlikelı̇ Yüklere İlişkin Uluslararası
Kod Kapsamında Eğitim ve Yetkilendirme Yönetmeliği
IMDG Kod Eğitim Seminerlerine İlişkin Yönerge
Uluslararası Gemi ve Liman Tesisi Güvenlik Kodu
Uygulama Yönetmeliği
Limanlar Yönetmeliği
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği
Sıfır Atık Yönetmeliği
Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle
Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların
Tazmini Esaslarına Dair Kanunun Uygulama Yönetmeliği
Yeşil Liman /Eko Liman Projesi Uygulama Esasları
Dünya ticaretinin yaklaşık %90’ının denizyolu ile gerçekleştiriliyor
olması, uluslararası ticarette limanların ne kadar önemli bir konuma
sahip olduğunu açıkça ortaya koymaktadır (Gümüşkaya, vd., 2015:1)
Denizyolu taşımacılığı, tehlikeli madde taşımacılığında da riski ve
etki alanı büyük olmasına rağmen sağladığı mali avantaj sebebiyle en
çok kullanılan taşımacılık türüdür. İnsan faktöründen kaynaklı
tehlikeli madde kazalarının önlenmesi, SEÇG-K unsurlarının yerine
getirilmesinin yanı sıra milli servetin korunmasını da sağlayacaktır
çünkü kazaların neden olduğu hasar ve uluslararası sularda
düzenlenen idari para cezaları ciddi meblağların israf olmasına neden
olmaktadır. Ülkenin uluslararası camiada prestij yitirmesi de bir diğer
önlenecek sonuçlardandır.
Ülkemiz tehlikeli yüklerin denizyoluyla taşınmalarında kilit
noktalardan birisidir. Limanlarımızda tehlikeli yükler her zaman var
olacaktır. Bu sebepten tehlikeli yüklerin operasyonları konusunda
herkesin üstüne düşen görevi en iyi şekilde yapması şarttır.
Limanlarımız şehirlerimize yakın yerlerdedir. Bulundurdukları
tehlikeli yüklerin sadece limanları etkileyeceğini düşünmemek
gerekir. Çevre ve insan sağlığı içinde halkımızın güvenliği dikkate
alınmalıdır. Limanların güvenliği ülkemizin güvenliği için oldukça
önemlidir. Güvenli limanlar ülkemizi daha güzel daha gelişmiş
yarınlara taşıyan en önemli ticaret kapıları olacaktır. Bakanlığımızın
ve limanlarımızın birlikte çalışarak daha büyük başarılar için daha
çok eğitime önem vermeleri başarının anahtarı olacaktır (Usluer ve
Ünal, 2015:16)
1.1 Tehlikeli Madde Elleçleyen Limanlar
Türkiye’de limanlardaki tehlikeli madde faaliyetlerine ilişkin
mevzuat TMTKDGM ve DİDGM tarafından yürütülmektedir.
DİDGM tarafından, kıyılarımızda denizcilik ve limancılık
faaliyetlerinde bulunmak amacıyla inşa edilmiş kıyı tesislerini,
bunların inşasını gerçekleştirecek ve işletecek olan kişileri kapsayan
Yönetmelik3 kapsamında limanlara süresi 6 ay ila 5 yıl arasında
değişen Kıyı Tesisi İşletme İzni düzenlenmektedir. İzin, tesise
yanaşacak gemi türleri ve yük sahibine göre aşağıdaki kapsamlarda
düzenlenmektedir (DİDGM,2019)
Feribot (Ferry)/Yolcu (Passenger)
Ro-Ro Gemisi (Ro-Ro)
Genel Kargo Gemisi (General Cargo Ship)
Dökme Yük Gemisi (Bulk Carrier)
Petrol/Ürün Tankeri (Crude Oil/Product Tanker)
Kimyasal Tanker (Chemical Tanker)
Sıvılaştırılmış Gaz Gemisi (Liquified Gas Carrier)
Konteyner Gemisi (Container Ship)
Diğer (Other) (…)
Ana statüsü üçüncü şahıslara ait yüklerin tahmil/tahliyesi
işlemidir.
Ana statüsü kendi yüklerinin tahmil/tahliyesi işlemi olup
üçüncü şahıslara ait yüklerin tahmil/tahliyesini
gerçekleştirebilir.
Ana statüsü kendi yüklerinin tahmil/tahliyesi işlemidir.
TMKTDGM tarafından, gemilerde ve deniz araçlarında yük olarak
taşınan tehlikeli maddeleri ve tehlikeli yükün; gemide veya kıyı
tesisinde, yüklenmesi, istif edilmesi, elleçlenmesi, taşınması, taşıma
biriminden ve gemiden boşaltılması, bildirimi, geçici depolanması,
kontrol ve denetiminin yapılması hususlarını kapsayan
Yönetmelik4’le tehlikeli madde yükümlüleri düzenlenmektedir.
3 Kıyı Tesislerine İşletme İzni Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında
Yönetmelik
4 Tehlikelı̇ Maddelerin Deniz Yoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik
Tehlikeli madde elleçleyen limanlara Yönerge5 kapsamında Kıyı
Tesisi İşletme İzni süresince geçerli Kıyı Tesisi Tehlikeli Madde
Uygunluk Belgesi (KTTMUB) düzenlenmektedir.
Kıyı Tesisleri, Yönerge’nin genel gerekliliklerinin yanı sıra faaliyet
alanlarına giren yüklere göre aşağıdaki başlıklarda yetki alabilmek
için ek gereklilikleri yerine getirmekle yükümlüdürler (TMKTDGM
Yönergeler, 2019)
Paketli Tehlikeli Yükler
Tehlikeli Katı Dökme Yükler
Tehlikeli Sıvı Dökme Yükler (Kimyasal ve Benzeri Sıvı
Haldeki Tehlikeli Dökme Yükler)
Tehlikeli Sıvı Dökme Yükler (Petrol ve Petrol Ürünleri)
Tehlikeli Sıvı Dökme Yükler (Sıvılaştırılmış Gaz
(LPG/LNG) ve Sıkıştırılmış Doğal Gaz (CNG))
Hurda Yükler
Patlayıcı Yükler
Radyoaktif Yükler
Enfeksiyöz Yükler
Fümigasyon Yapılmış Yükler
Tehlikeli madde elleçleyen kıyı tesisleri, tehlikeli maddelerle ilgili
yapılan tüm işlemleri ve mevzuat kapsamında belirtilen
sorumluluklar ile tedbirlerin nasıl yerine getirildiğini açıklayan
Tehlikeli Madde Rehberi’ni Türkçe ve İngilizce olarak hazırlayıp
web sitesinde yayımlamak ve ilgili personelin tamamına Tehlikeli
Madde El Rehberi dağıtmakla yükümlüdürler.
Kıyı tesisi işleticileri aynı zamanda kıyı tesisinde meydana
gelebilecek acil durumlara yönelik olarak alınması gereken önlemleri
ve acil durumda yapılacakları belirten bir Acil Durum Planı
oluşturmak, güncel tutmak ve gerektiğinde uygulamak zorundadır.
Acil Durum Planı’nın güncelleme periyodu en fazla 3 (üç) yıl olup
plan kapsamında ilgili personele eğitim düzenlenmesi gerekmektedir.
5 Kıyı Tesisi Tehlikeli Madde Uygunluk Belgesi Düzenlenmesi Hakkında
Yönerge
Ülkemizde 180 adet liman ve iskele bulunmakta olup, bunlardan 6
tanesi Türkiye Denizcilik İşletmeleri tarafından, 2 tanesi de Türkiye
Devlet Demir Yolları tarafından işletilmektedir (DTO,2018:160).
Şekil 1. Türkiye’deki Limanların Dağılımı (DTO,2018:160)
Bugün itibariyle TMKTDGM tarafından 159 tane Kıyı Tesisi
Tehlikeli Madde Uygunluk Belgesi düzenlenmiş durumdadır.
(TMKTDGM Yetkilendirilen Kuruluşlar,2019)
Limanlarımızın %88’inde tehlikeli madde faaliyeti gerçekleştiriliyor
olması kıyı tesislerinde ve personelinde tehlikeli madde bilincinin
oluşturulmasının önemini göstermektedir.
1.2 Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı
Tehlikeli maddelerle karayolu ve demiryolu faaliyetinde bulunan
işletmelerin, ADR ve RID6 uyarınca Tehlikeli Madde Güvenlik
Danışmanı (TMGD) bulundurma zorunluluğu bulunmaktadır
(UNECE,2019: Cilt I-63)
6 Tehlikeli Eşyaların Demiryoluyla Uluslararası Taşınmasına İlişkin
Yönetmelik (COTIF – Uluslararası Demiryolu Taşımalarına İlişkin
Sözleşme’nin EK C’si)
Kamu Limanları20 Belediye Limanları
23
Özel Limanlar137
Türkiye'deki Limanlar
TMKTDGM tarafından yayımlanan Tebliğ7 uyarınca 64 ders saati
ADR eğitimi alarak İdare tarafından gerçekleştirilen sınavda başarılı
olan adaylar 5 yıl süreyle geçerli TMGD-ADR sertifikasına sahip
olmaktadır. (TMKTDGM Tebliğler;2019)
TMGD’nin demiryolu ve denizyolu faaliyet belgesi sahibi
işletmelerde görev alabilmesi için TMGD-RID+IMDG sertifikasına
sahip olması gerekmektedir. Bu modlarda sertifika alabilmek için 42
saatlik ilave RID ve IMDG eğitiminin ardından yine İdare tarafından
gerçekleştirilen sınavda başarılı olunmalıdır. İlgili sertifika
demiryolu ve denizyolu için ayrı ayrı alınamamaktadır.
2. LİMAN PERSONELİ EĞİTİMLERİ
Liman işletmeleri, farklı mevzuatlar uyarınca personeline SEÇG-K
unsurları kapsamında eğitimler düzenlemekle yükümlüdür. Tehlikeli
maddeyle faaliyet gösteren liman personelinin eğitim koşulları
TMKTDGM tarafından düzenlenen mevzuatla belirlenmektedir.
2.1 Tehlikeli Madde ile İlgili Eğitimler
Yönetmelik8 ile eğitim düzenleyebilecek kuruluşlar ile eğitici
koşulları belirlenen IMDG Kod eğitimleri, 26.07.2019 tarihli
Yönerge9 yayımlanana kadar 27.03.2013 tarihli “2013/TMKTDGM-
01/Eğitim Genelgesi” kapsamında 32 saat (4 gün) olarak, 2 yıllık
sertifika süresi sonunda alınması gereken IMDG Kod yenileme
eğitimleri 12 saat (1,5 gün) olarak düzenlenmekteydi.
Yönerge ile beraber ilgili eğitim süreleri, eğitimi alacak personelin
görevlerine bağlı olarak değişkenlik gösteren, IMDG Kod Bölüm
1.3.1.6’da verilen bilgiler doğrultusunda yeniden düzenlenmiştir.
Eğitim sürelerinin özeti Tablo 1’de gösterilmiştir.
7 Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı Hakkında Tebliğ
8 Denizyoluyla Taşınan Tehlikeli Yüklere İlişkin Uluslararası Kod
Kapsamında Eğitim ve Yetkilendirme Yönetmeliği
9 IMDG Kod Eğitim Seminerlerine İlişkin Yönerge
Tablo 1: Konularına Göre IMDG Kod Eğitim Süreleri (TMKTDGM
Yönergeler;2019)
Görev Toplam Eğitim
Süresi (saat)
Yenileme Eğitim
Süresi (saat)
Sınıflandırma 16 8
Paketleme 8 4
İşaretleme, etiketleme,
plakartlandırma 8 4
Yük taşıma birimlerinin
yüklenmesi/boşaltılması 16 8
Taşıma belgelerinin hazırlanması 16 8
Taşıma için arz veya kabul 20 8
Elleçleme sırasında taşıma 12 4
Yükleme/istif planlarının
hazırlanması 24 12
Gemilerden yükleme/boşaltma 16 8
Gözetim 16 8
Tartı aleti operatörü 8 *
Fumigasyon/gazdan arındırma 8 *
Kategori 1 20 12
Eğitim içeriğinde giriş bölümü, ardından IMDG Kod’un ilgili
kısım/alt bölümleri ve son olarak farklı mevzuat ve başlıklar yer
almaktadır. İlgili personelin görevine bağlı olarak da toplam eğitim
süreleri belirlenmiştir. Eğitim içeriğinde yer alan IMDG Kod
dışındaki mevzuat ve başlıklar aşağıda olduğu gibidir:
SOLAS Bölüm II-2/19
Liman mevzuatı
Ulusal taşıma düzenlemeleri
CSC Sözleşmesi
CTU Kod
Acil durum prosedürleri
İlk yardım önlemleri
Emniyetli elleçleme prosedürleri
Yapılan düzenlemeyle kıyı tesisinin faaliyetine ve personelin
görevine göre eğitim süreleri, 4 saat (0,5 gün) ila 20 saat (2,5 gün)
arasında değişkenlik göstermektedir.
İlgili eğitim süreleri Tablo 2’de gösterildiği gibidir.
Tablo 2: Kıyı Tesisi Faaliyeti ve Personel Görevine Yönelik Eğitim
Süreleri (TMKTDGM Yönergeler;2019)
KIYI TESİSİ GÖREV SÜRE
(toplam/yenileme)
Konteyner elleçlemesi yapan
kıyı tesisleri
Gemilerden
Yükleme /
Boşaltma
16 Saat / 8 Saat
Konteyner iç yüklemesi
yapan kıyı tesisleri, bu
operasyonda görev alan
personel
Yük Taşıma
Birimlerinin
Yüklenmesi/
Boşaltılması
16 Saat / 8 Saat
Konteyner elleçlemesi ile
birlikte konteyner iç
yüklemesinde de görev alan
personel
Kategori 1 20 Saat /12 Saat
Paketli tehlikeli yüklere
yönelik Tehlikeli Madde
Deniz Gözetim Yetkilisi
Belgesi almak isteyenler
Gözetim 16 Saat / 8 Saat
Tarım ve Orman
Bakanlığından yük taşıma
birimindeki veya gemi
ambarındaki yüke
fumigasyon veya gazdan
arındırma işlemi yapma
hususunda yetki alan
firmalar, bu işleri yapan
personeline
Fümigasyon
/Gazdan
Arındırma
8 Saat / 5 yılda bir
yeniden alınmalıdır
Konteyner iç yüklemesi
yapan kıyı tesisleri, bu
operasyonda görev alan
personeline
Yük Taşıma
Birimlerinin
Yüklenmesi/
Boşaltılması
16 Saat / 8 Saat
Konteyner iç yüklemesi
yapan ve İdareden, Dolu
Konteyner Brüt Ağırlık
Tespiti Yetki Belgesi alan
tartı aleti operatörleri, bu
işlemi gerçekleştiren
personeline, tehlikeli yük
elleçlemesi yapmıyorsa
Tartı Aleti
Operatörü
8 Saat / 5 yılda bir
yeniden alınmalıdır
Sıvı dökme olarak
elleçleyerek tesislerindeki
kara taşıtı yükleme
istasyonundan kara
tankerlerine yükleyen kıyı
tesisleri;
İşaretleme,
Etiketleme,
Plakartlandırma
8 Saat / 4 Saat
2.2 Diğer Mevzuat Eğitimleri
Liman personelinin farklı kurumlarca düzenlenen farklı mevzuatlar
kapsamında SEÇG-K unsularına ilişkin aşağıdaki eğitimleri de
alması gerekmektedir:
İSG Mevzuatı10 kapsamında iş güvenliği eğitimleri
5312 Sayılı Kanun11 kapsamında OPRC – Oil Pollution
Response Command (Petrol Kirliliğine Hazırlıklı Olma ve
Müdahale Eğitimi) ile HNS – Hazardous and Noxious
Substances (Tehlikeli ve Zararlı Maddeler) eğitimleri
DİDGM tarafından yürütülen ISPS Kod12 kapsamındaki
eğitimler
Karayolu ve demiryolu bağlantılı limanlar için ADR ve RID
eğitimleri 5544 Sayılı Kanun13 kapsamında mesleki yeterlilik eğitimleri
3308 Sayılı Kanun14 kapsamında mesleki eğitimler
2.3 Uluslararası Kodlar
Tehlikeli maddelere ilişkin ulusal mevzuatın liman personeli
eğitimlerinde IMDG Kod odaklı bir yaklaşıma sahip olduğu
görülmektedir. IMDG Kod, tehlikeli maddelerin yük taşıma
ünitelerinde15 ve paketli olarak taşınmasına ilişkin kuralları
10 Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları
Hakkında Yönetmelik (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
11 Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil
Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun (Çevre
ve Şehircilik Bakanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı)
12 Uluslararası Gemi ve Liman Tesisi Güvenlik Kodu
13 Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) Kanunu
14 3308 Mesleki Eğitim Kanunu
15 Cargo Transport Unit (CTU)
belirlemekte olup ağırlıklı olarak bu yüklerin gemilerde taşınmasına
ilişkin emniyet, ayrım ve istif kurallarını içermektedir.
Öte yandan tehlikeli maddeler taşıma şekillerine göre farklı IMO
kodlarına tabi olmaktadır. Başlıca IMO kodları ve açıklamaları
aşağıda Tablo 3’te verildiği gibidir:
Tablo 3: Başlıca IMO Kodları (IMO;2018)
IMDG Code: Denizyoluyla Taşınan Tehlikeli Yüklere İlişkin
Uluslararası Kod
ISPS Code: Uluslararası Gemi ve Liman Tesisi Güvenlik
Kodu
CTU Code: Kargo Taşıma Ünitelerinin Paketlenmesi İçin
Uygulama Kodu
IMSBC Code: Uluslararası Denizcilik Katı Dökme Yükler Kodu
BLU Code: Dökme Yük Gemilerinin Emniyetli Yüklenmesi
ve Tahliyesine Yönelik Uygulama Kodu
IBC Code:
Tehlikeli Kimyasalları Dökme Halde Taşıyan
Gemilerin Yapı ve Teçhizatına İlişkin
Uluslararası Kod
IGC Code:
Sıvılaştırılmış Gazları Dökme Halde Taşıyan
Gemilerin Yapı ve Teçhizatına İlişkin
Uluslararası Kod
TDC Code: Güvertede Kereste Yükü Taşıyan Gemiler
Hakkında Emniyetli Uygulamalar Kodu
Grain Code: Dökme Tahılın Emniyetli Taşınması Uluslararası
Kodu
INF Code:
Paketli Işınımlı Nükleer Yakıt, Plütonyum ve
Yüksek Düzeyde Radyoaktif Atıkların Gemilerde
Emniyetli
3. SONUÇ VE ÖNERİLER
Liman işletmecileri, tabi oldukları mevzuatlar çerçevesinde
personellerine çeşitli eğitimler düzenlenmesinden sorumludurlar.
Tehlikeli maddenin içerisinde bulunduğu her sürece ilişkin farklı
mevzuatların öngördüğü farklı eğitimler bulunmakta olup bu
eğitimlerin ortak amacı iş kazaları ve tehlikeli madde kazalarını
engellemek, engellenemeyen durumlarda ise sonuçlarını asgari
seviyeye indirmektir.
Günümüzde pek çok farklı başlık kapsamında ayrı ayrı düzenlenen
eğitimlerin sayısının çokluğu, başta vardiya düzeniyle çok sayıda
personelin çalıştıkları olmakla beraber liman işletmelerinde eğitim
organizasyonlarının zor gerçekleştirilmesine sebep olmaktadır.
Eğitim çeşidinin çok olmasına rağmen tehlikeli maddelere ilişkin pek
çok IMO kodunun idari standardizasyon ve sertifikasyona tabi
olmadığı da görülmektedir.
Sunulan bilgiler ışığında limanlarda düzenlenen tehlikeli madde
eğitimlerinin hem limanların ihtiyacını hem de uluslararası
gerekliliklerin tamamını karşılayamadığı değerlendirilmektedir.
Çözüm önerisi olarak; ilgili mevzuatların ve kapsamlarının
İngiltere'nin İş Sağlığı ve Güvenliği Kurumu’nda (Health and Safety
Executive – HSE) olduğu gibi tek bir çatı altında toplanarak tüm
sektör paydaşlarının katılımıyla oluşturulacak çalışma grupları
aracılığıyla eğitim modüllerinin belirli başlıklar altında toplanması,
akademik yayınlar başta olmak üzere konuya ilişkin kaynak literatüre
katkı sağlanması ve toplumumuzda SEÇG-K bilinci kültürünün
oluşması için anaokulundan lisans üstü eğitimine kadar eğitim
öğrenim hayatının her kademesinde konuyla ilgili katkı sağlanması
çalışmaları sunulmaktadır.
Yaşanabilir bir gelecek bırakmanın giderek daha zor bir hale geldiği
günümüzde, tehlikeli maddelerden kaynaklanan risklerin asgari
seviyeye indirilmesi ve bu konuda bir bilinç kültürü oluşturulması,
ülkemizde halledilmiş konular olarak bir an evvel geride
bırakılmalıdır.
KAYNAKÇA
Çam, İ. (1993). “Türkiye’de İş Kazaların ve Meslek Hastalıkları
Probleminin Çözümünde İş Güvenliği Eğitiminin Önemi Üzerine Bir
Araştırma”. ÇSGB. İşçi Sağlığı Daire Başkanlığı 50: 49-67, Ankara.
Deniz Ticaret Odası (DTO). (2019). Deniz Sektör Raporu – 2018
http://www.denizticaretodasi.org.tr/sayfalar/sektor-raporu.aspx,
Erişim Tarihi: 24.10.2019
Deniz Mevzuat (2019). T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme
Bakanlığı Mevzuat Veritabanı, http://denizmevzuat.udhb.gov.tr
Erişim Tarihi: 25.10.2019
Deniz ve İçsular Düzenleme Genel Müdürlüğü (DİDGM). (2019).
Mevzuat http://www.didgm.gov.tr Erişim Tarihi: 24.10.2019
Ekiz, A. (1992). Yapı Denetimi: Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş
Güvenliği. TMMOB İnşaat Müh. Odası Adana Şubesi İş Güvenliği
Seminer Notları. Ankara.
Gümüşkaya E., Özet M.B. ve Tatar V. (2015). “Limanlarda İş
Sağlığı Ve Güvenliği: Hopa Limanı Uygulaması”. II. Ulusal Liman
Kongresi, 5-6 Kasım 2015. İzmir, Türkiye.
IMO – Uluslararası Denizcilik Örgütü (2018). Abbreviations of IMO
Codes
http://www.imo.org/fr/KnowledgeCentre/HowAndWhereToFindIM
OInformation/AbbreviationsofIMOCodes/Pages/default.aspx Erişim
tarihi: 25.10.2019
Tehlikeli Mal Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü
(TMKTDGM). (2019). Tebliğler https://tmkt.uab.gov.tr/tebligler
Erişim Tarihi: 24.10.2019
Tehlikeli Mal Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü
(TMKTDGM). (2019). Yetkilendirilen kuruluşlar
https://tmkt.uab.gov.tr/yetkilendirilen-kuruluslar, Erişim Tarihi:
24.10.2019
Tehlikeli Mal Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü
(TMKTDGM). (2019). Yönetmelikler
https://tmkt.uab.gov.tr/yonetmelikler Erişim Tarihi: 24.10.2019
Tehlikeli Mal Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü
(TMKTDGM). (2019). Yönergeler
https://tmkt.uab.gov.tr/yonergeler Erişim Tarihi: 25.10.2019
UNECE – Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomi Komisyonu (2019).
ADR 2019 – Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası
Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması, Birleşmiş Milletler
Yayınları
Usluer H.B. ve Ünal A.U. (2015). “Tehlikeli Yük Elleçleme
Eğitimlerinin Liman İşletmelerindeki Gereklilik ve Önemi”. II.
Ulusal Liman Kongresi, 5-6 Kasım 2015. İzmir, Türkiye