Varant Akademi: Varantın İpuçları

Varantın İpuçları

VARANT AKADEMİ

Eğitimin Konusu: Varantın İpuçları

Eğitimin Amacı: Varant fiyatına etki eden parametreleri açıklamak ve en çok merak edilen sorulara cevap vermek

Kimler İçin Uygundur: Yeni başlayandan tecrübeli yatırımcılara kadar her kademeden yatırımcı için uygundur

VARANT AKADEMİ

1. Varant Fiyatına etki eden faktörler nelerdir?

I. Dayanak Varlık FiyatıII. Örtük OynaklıkIII. Vadeye Kalan ZamanIV. FaizV. Temettü

2. Sıkça Sorulan Sorular

Bu ürün sadece Nitelikli Yatırımcılar içindir.

VARANT FİYATINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER NELERDİR?

Varant Fiyatı = İçsel Değer + Zaman Değeri

Varant fiyatı, içsel değer ve zaman değerinin toplamına eşittir. Bu iki değeri farklı parametreler etkiler.


DAYANAK VARLIK ETKİSİ

Dayanak

Varlık Fiyatı

Kullanım

Fiyatı

İçsel Değer

İçsel değer(Alım) = Dayanak Varlık Fiyatı – Kullanım Fiyatıİçsel değer(Satım) = Kullanım Fiyatı – Dayanak Varlık Fiyatı

Dayanak Varlık Fiyatı Alım Varantı Fiyatı Satım Varantı Fiyatı


ÖRTÜK OYNAKLIK ETKİSİ

Vadeye Kalan

Zaman

Oynaklık

(Volatilite)

Karlı Hareket Olasılığı

OYNAKLIK: Bir kıymetin fiyatının belli bir zaman aralığındaki değişkenliğine oynaklık denir. Pozitif ya da negatif fiyat değişiminden bağımsızdır.

0

1

2

3

4

5

6

7

0 20 40 60 80 100 120

Fiya

t

OynaklıkDüşük Oynaklık Yüksek Oynaklık


Oynaklığın en bilinen ölçümü standart sapma ile yapılır. Standart sapma, bir fiyatta görülen değişimlerin ortalama değişim oranından ne kadar farklılaştığını ifade eder.

Örtük oynaklık, varant fiyatına etkisi olan parametrelerin en başında gelir. Örtük oynaklık belli vadede bir kıymette beklenen (tahmin edilen) oynaklığı ifade eder. Gerçekleşen oynaklık kıymetin hâlihazırda oluşmuş fiyatlarından hesaplanır bu nedenle beklenen oynaklıkla örtük oynaklık farklılık gösterebilir.



Örtük oynaklık beklenti değeri olması dolayısıyla göreceli bir değerdir. Piyasa yapıcının o vade için oynaklık öngörüsüne bağlı bir değerdir.

Örtük Oynaklık Alım Varantı Fiyatı Satım Varantı Fiyatı



VADEYE KALAN ZAMAN ETKİSİ

İtfaya Kalan

Zaman

Oynaklık

(Volatilite)

Karlı Hareket Olasılığı

VADEYE KALAN ZAMAN: Varantın itfa tarihi ile fiyatlama yapılan tarih arasındaki farktır. Vadeye kalan zaman uzadıkça varantın karda bitme olasılığı artar. Bu olasılığın artması varantın zaman değerini arttır ve varant fiyatı artar.

Vadeye Kalan Zaman Alım Varantı Fiyatı Satım Varantı Fiyatı


Vadeye kalan zaman ile teta değeri, θ (zaman değeri kaybı) ters orantılıdır. Vadeye kalan zaman azaldıkça, teta değeri artar. Varant itfaya yaklaştıkça günlük zaman değeri kaybı artacaktır.

Vadeye Kalan

Zaman

Teta

(Zaman Değeri Kaybı)

VADEYE KALAN ZAMAN ETKİSİ


FAİZ ETKİSİ

Faiz

Borçlanma Maliyeti

O vade için beklenen faiz arttıkça alım varantının fiyatı artar ve satım varantının fiyatı düşer.

Bu durum maliyetlerle ilişkilendirilir. Dayanak varlığı almak için alınan borca ödenen faiz veya mevcut sermayenin dayanak varlığı almak için kullanılması durumunda kaybedilen faiz miktarı olarak ele alınabilir.

Faiz Alım Varantı Fiyatı Satım Varantı Fiyatı


TEMETTÜ ETKİSİ

Beklenen bir temettü ödemesi varant fiyatını etkilemez.

Fakat beklenen dışında bir temettü ödemesi olursa, alım varantı fiyatı düşer, satım varantı fiyatı artar.

Temettü

Dayanak Fiyatında Değişim

Temettü Alım Varantı Fiyatı Satım Varantı Fiyatı


SIKÇA SORULAN SORULAR

Farklı piyasa yapıcıların ihraç ettiği varantların her ne kadar dayanak varlık, kullanım fiyatı ve vadesi aynı olsa da fiyatları farklı olabilir.

Bu durumun sebebi;

o Farklı piyasa yapıcıların o dayanak varlıkta farklı örtük oynaklık beklentilerinin olması

o O vade için faiz ve temettü beklentilerinin farklı olması

olarak açıklanır.

FARKLI PİYASA YAPICILARIN AYNI ÖZELLİKTE OLAN VARANTININ FARKLI FİYATI OLABİLİR Mİ ?


Varantlar, piyasa yapıcı kurumun verdiği fiyatlar arasında işlem görebilir.

o Eğer varant makası 0,01TL ise işlemler, sadece piyasa yapıcı fiyatlarından geçer.

o Varantın makası 0,01TL den büyük bir değer ise piyasa yapıcının fiyatları sınır değer olacak şekilde işlem gerçekleşebilir.

Piyasa Yapıcı Alış Fiyatı

Piyasa Yapıcı Satış Fiyatı

Örnek 1 Örnek 2


VARANTLAR HANGİ FİYAT ARALIĞINDA İŞLEM GÖREBİLİR?


Alış kotasyonu olmaması durumu:

o Piyasa yapıcı kuruluşlar varantların fiyatlarını borsaya virgülden sonra iki hane ile kote etmek zorundadır ve borsaya verilen kotasyonların 0’dan büyük olması gerekmektedir. Bu da varantın fiyatının minimum 0,01 TL (1 kuruş) olması demektir.

o Fakat bazı çok zararda olan varantların fiyatları 0,0025, 0,0038 vs gibi çok düşük değerler olabilir.

o Varantın fiyatının 0,0025 olması varantın değerinin 1 kuruş değil 0,25 kuruş olduğu gösterir. Bu değer minimum gösterilebilecek (1 kuruş) değerin yarısının çok altında olduğu için varant değersiz sayılır ve bu varant için alış kotasyon verilmez.

PİYASA YAPICI NE ZAMAN KOTASYON VERMEZ?




Satış kotasyonu olmaması durumu:

o Varantın deltası %5’ in altında iseo Varantın deltasının %5’in altında olması varantın çok zararda olması ve

duyarlılığının çok yüksek olduğunu gösterir.

Yukardaki OZIUB varantının fiyatı ucuz olduğu için bu varantın riskli olduğunu bilmeyen yatırımcılarımız, bu varanta yatırım yapmak isteyebilirler. Ama bu varantın fiyatının 0,01 TL’den 0,02TL’ye yükselmesi için dayanak varlıkta (VİOP XU030) 1790 puanlık bir yükseliş olması gerekmektedir. Çok düşük olasılık ile gerçekleşebilecek olan bu durum varantınriskini arttırır.

o Yatırımcılarımızı bu riskten korumak için deltası %5’in altında olan varantlara satış kotasyonu verilmemektedir.

Sembol Dayanak Dayanak Fiyatı Delta Duyarlılık Varant

Fiyatı

OZIUBV XU030 100.025 %2,79 1790 0,01



Satış kotasyonu olmaması durumu:

o Varantlar belli bir sayıda ihraç olurlar, piyasa yapıcının elindeki varantlartükendiğinde, piyasa yapıcı ilgili varantlarda daha fazla satış işlemi gerçekleştiremez.

o Varantın itfa günü (vade sonu) satış kotasyonu verilmemektedir.


Varantın değeri var ise, İş yatırım piyasa yapıcı olarak her zaman alış kotasyonu verir. Dolayısıyla bir varant, piyasa yapıcı tarafından değeri olduğu sürece geri alınır.


VARANTLARDA LİKİDİTE YOKSA BİLE DAHA ÖNCE ALDIĞIM VARANTI GERİ SATABİLİR MİYİM?


Varant fiyatının 1 kuruş değişmesi için o Alım varantında, dayanak varlığın duyarlılık değeri kadar yükselmesio Satım varatında, dayanak varlığın duyarlılık değeri kadar düşmesi

gerekmektedir.

Dayanak varlık fiyatı duyarlılık değeri kadar değişim yaşamadıysa, varantın fiyatı sabit kalır.

DAYANAK VARLIK FİYATI DEĞİŞMESİNE RAĞMEN, VARANTIN FİYATI SABİT KALIR MI?



Zaman değeri, teta (θ), literatürde iki şekilde hesaplanır;o Bir yıldaki gün sayısı 252 alınarak, sadece iş günleri sayılır.o Bir yıldaki gün sayısı 365 alınarak, her takvim günü sayılır.

İş Yatırım varantları zaman değeri kaybı 365 gün üzerinden hesaplanır.

İki fiyatlama arasındaki fark nedir?

Varantın tüm özellikleri aynı olduğu takdirde bir hafta için zaman değeri kaybı aynıdır.Örneğin, tüm özellikleri aynı olan iki varantın bir haftada toplam zaman değeri kaybı 0,35 TL olsun.

o 365 gün alınarak hesaplanan zaman değeri kaybı her gün için 0,05TL olur.o 252 gün alınarak hesaplanan zaman değeri kaybı her iş günü için 0,07TL

olur.Dolayısıyla,

θ252 (0,07TL) > θ365 (0,05TL)

DAYANAK VARLIK FİYATI DEĞİŞMEMESİNE RAĞMEN VARANTIN FİYATI BİR GÜN ÖNCESİNE GÖRE DÜŞEBİLİR Mİ?



Günlük zaman değerinden dolayı, dayanak varlık fiyatı bir gün öncesine göre değişmese bile varant değer kaybeder.o Her varantın günlük zaman değeri kaybı (teta) vardır ve varantlar her gün

bu teta kadar değer kaybeder.

DAYANAK VARLIK FİYATI DEĞİŞMEMESİNE RAĞMEN VARANTIN FİYATI BİR GÜN ÖNCESİNE GÖRE DÜŞEBİLİR Mİ?



İş yatırım olarak varantlarımızda adil fiyatlama esas olduğu için olabilecek en dar makas verilmektedir.

Varant alım/satım makası dayanak varlık alım/satım makası ve likidite ile ilgilidir. Dayanak varlıkta likiditenin düşük olması makası etkiler.

Aynı zamanda, zararda olan bir varant ile karda olan bir varantın alım/satım makaslarının aynı olması beklenmemelidir. Çünkü, karda varant dayanak varlığa daha duyarlı hareket eder.

Karda Varant

BaşabaşVarant

Zararda

Varant

Duyarlılık Sıralaması

BAZI VARANTLARIN ALIM/SATIM MAKASI BİR KURUŞ İKEN, DİĞER VARANTLARINKİ DAHA FAZLA OLABİLİR Mİ?



Veri sağlayıcılar, menkul kıymette en son işlem geçen fiyata göre yüzdesel değişimi hesaplar.

Dayanak varlıkta, 17:30 ile 17:45 arasında bir değişim olursa varantın veri sağlayıcıdaki fiyatı etkilenmez.

Varantın yüzdesel değişimi ile dayanak varlığın yüzdesel değişimini karşılaştırabilmek için, varantta en son işlem geçen zaman ile güncel zaman arasında gerçekleşen dayanak varlık fiyat değişimi hesaplanmalıdır.

VERİ SAĞLAYICIDA DAYANAK VARLIK FİYATINDA YÜZDESEL DEĞİŞİM OLMASINA RAĞMEN, VARANT FİYATI EKSİ GETİRİLİ GÖZÜKEBİLİR Mİ?


Saat

17:30 Varant İşlemi Kapanış

17:40 Hisse İşlemi Kapanış

17:45 VİOP İşlemi Kapanış


Varant izleme ekranına tıklayarak size uygun risk grubunu seçebilirsiniz.

Risk grupları nedir?

Varant Akademi bölümündeki önceki eğitim sunumlarımızı inceleyebilirsiniz.

www.isvarant.com

BU KADAR ÇOK VARANTIN ARASINDAN KENDİME UYGUN VARANTI NASIL SEÇEBİLİRİM?



VARANT AKADEMİ

KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ.

Sorularınız ve geri bildirimleriniz için İş Varant Destek Hattına mail ve telefon yoluyla ulaşabilirsiniz.

0 212 350 2300 - [email protected]

mailto:[email protected]

http://www.isvarant.com/

Economy & Finance

Varant Akademi: Varantın İpuçları