Төгсөлтийн шалгалтанд бэлтгэх материал

СОЁЛУРЛАГИЙН ИХ СУРГУУЛЬ

СОЁЛЫН СУРГУУЛЬ

Менежментийн тэнхим

Төгсөлтийн шалгалтанд бэлтгэх материал

Улаанбаатар 2015

1

АГУУЛГА

Микро эдийн засаг .................................................................................................................................. 3

Макро эдийн засаг ................................................................................................................................... 22

Хүний нөөцийн менежмент ..................................................................................................................... 37

Бизнес төлөвлөлт ...................................................................................................................................... 58

Санхүүгийн менежмент ........................................................................................................................... 80

Урлагийн маркетингийн удирдлага ........................................................................................................ 95

Цогц бодлого ............................................................................................................................................112

2

МИКРО ЭДИЙН ЗАСАГ (C.CM201)

I. Доорхи асуултуудаас үнэн(Y), худал(X) эсэхийг тодорхойлоно уу

№ Асуулт1 Пүүсийн гол зорилго ашиг олох 2 Ханамж өөрчлөгдсөний дүнд төсвийн шулуун шилждэг.3 Үнэ буурахад эрэлтийн тоо хэмжээ өсдөгийг эрэлтийн муруй харуулдаг.4 Эрэлтийн өсөлт гэдэг нь худалдан авч буй барааны нийт хэмжээний өсөлтийг харуулах

эрэлтийн муруйн дагуух шилжилт юм.5 Оновчтой сонголт гэдэг нь төсөвтөө багтаан хамгийн их ханамж өгөх хослол юм. 6 Нийт орлогын хэмжээ нь борлуулах барааны үнэ, эрэлтийн мэдрэмжийн коэффициентээс

шалтгаална.7 Хэрэв үнэ 1% өөрчлөгдөх үед эрэлтийн хэмжээ 5 хувь өөрчлөгдөж байвал энэ эрэлт нь

мэдрэмжгүй байна.8 Эрэлтийн мэдрэмж муутай барааны үнэ өсөхөд нийт орлого тогтмол байна. 9 Хэрэглэгчийн орлого өөрчлөгдсөнөөр эрэлт хэвээр байна 10 Алдагдалтай ажиллаж буй пүүсүүд бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлээ зогсоох ёстой.11 Үйлдвэрлэх бүтээгдэхүүний хэмжээ нэмэгдэхийн хирээр AFC буурна.12 Өрсөдөөнт зах зээл дээр ажиллаж буй пүүсийн алтан дүрэм нь ахиуц зардал нь бүтээгдэхүүний

зах зээлийн үнэтэй тэнцүү байх тийм үйлдвэрлэлийн хэмжээг сонгож үйлвэрлэлээ явуулах явдал юм.

13 Өрсөлдөөнт зах зээлд MR>MC байвал үйлдвэрлэлийн хэмжээг нэмэгдүүлэх болмжгүй болно.14 Пүүс эдийн засгийн ашиг олж байгаа бол ихэвчлэн тэр нь зөвхөн хэвийн ашиг байна гэж үздэг. 15 Монополь үйлдвэрлэгч нь эрэлтийн муруйн мэдрэмжгүй бүтээгдэхүүнийг сонгож үйлдвэрлэлээ

явуулна. 16 Алдагдалтай ажиллаж буй пүүсүүд үйлдвэрлэлээ зогсоох ёстой17 Пүүсийн үйлдвэрлэх бүтээгдэхүүний хэмжээ их байх тусам нийт тогтмол зардлын хэмжээ бага

байна. 18 Хэрэв бүтээгдэхүүний үнэ дундаж хувьсах зардлаас бага байвал пүүс үйлдвэрлэлийг тэг хүртэл

багасгаж, ашгийг хамгийн их байлгадаг. 19 Өрсөлдөөнт зах зээл дээр ажиллаж буй пүүсийн алтан дүрэм нь ахиуц зардал нь бүтээгдэхүүний

зах зээлийн үнэтэй тэнцүү байх тийм үйлдвэрлэлийн хэмжээг сонгож үйлдвэрлэлээ явуулах явдал юм.

20 Төгс өрсөлдөөнт зах зээлтэй харьцуулахад олигополь зах зээлд үнэ илүү тогтвортой21 Ашгийг нийт орлого,нийт зардлын эерэгзөрүүгээр тодорхойлог22 Монополь үйлдвэрлэгч нь өөрийн бүтээгдэхүүнд харилцан адилгүй үнэ тогтоож, нийт ашгаа

нэмэгдүүлэх боломжгүй23 Хэрэглээний түвшин нэмэгдэхэд нийт ханамж өсдөг. 24 Үнийн аливаа ялгаварлал нь хууль бус үйл ажиллагаа юм. 25 Монополь үйлдвэрлэгч нь эрэлтийн муруйн мэдрэмжгүй хэсэг дээр үйлдвэрлэлээ явуулдаг26 Y барааны үнийн өсөлт X барааны эрэлтийг бууруулж буй нөхцөлд X ба Yбараануудыг

харилцан бие биенээ орлох бараанууд гэнэ 27 Нэг барааны үнийн бууралт нь түүний орлуулах барааны эрэлтийг өсгөдөг.

3

28 Төгс мэдрэмжгүй эрэлтийн муруй нь босоо тэнхлэгтэй паралель байна. 29 Тансаг эдлэлийн эрэлт нь нэн тэргүүний хэрэглээний зүйлийн эрэлттэй харьцуулахад

илүү мэдрэмжтэй 30 Хэрэв тухайн барааны үнээс хамаарах эрэлтийн мэдрэмжийн коэффициент нь 0,75тай

тэнцүү бол эрэлт нь мэдрэмжтэй байна. 31 Ашигхамгийнихбайх үйлдвэрлэлийн хэмжээг ахиу орлого (MR), ахиу зардал (MC)-ын тэнцвэрээр

тодорхойлдог.32 Ашгийг нийт орлого,нийт зардлын эерэгзөрүүгээр тодорхойлог.33 Тооцооны ашиг нь эдийн засгийн ашгаас ямагт их байдаг34 Нийт орлого нийт зардлаас бага үед TR<TC үйлдвэрлэлийг явуулах боломжтой35 Үйлдвэрлэгчийн өрсөлдөөний нэг чиглэл нь хэрэглэгчдийн төлөөх өрсөлдөөн юм. 36 Бүтээгдэхүүний зах зээлийг төгс ба төгс бус өрсөлдөөнт зах зээл гэж ангилдаг37 Монополь үйлдвэрлэгч нь эрэлтийн муруйн мэдрэмжгүй хэсэг дээр үйлдвэрлэлээ явуулдаггүй38 Төгс бус өрсөлдөөнт зах зээл дээр ямагт МR>P байна.39 Төсвийн шулуун ба ялгаагүйн муруйн огтлолцлын цэг дээр хэрэглэгчийн оновчтойсонголт бий

болдог.40 Үйлдвэрлэлийн функц нь үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлс болон үйлдвэрлэхбүтээгдэхүүний тоо

хэмжээний боломжит хослолын хоорондын хамаарлыгхаруулдаг.41 Эдийн засгийн ухаан нь тодорхой шинжлэх ухаан биш, гэхдээ эдийн засагт олон тодорхой

асуудлыг судлахад статистикийн аргыг хэрэглэдэг42 Зах зээлийн эдийн засагт хэн их мөнгөтэй нь их бараа худалдан авч чадна.43 Үнэ буурахад эрэлтийн тоо хэмжээ өсдгийг эрэлтийн муруй харуулдаг.44 Эрэлтийн өсөлт гэдэг нь худалдан авч буй барааны нийт хэмжээний өсөлтийг харуулах

эрэлтийн муруйн дагуух шилжилт юм.45 Ямар нэгэн барааны үнэ тогтвортой байвал тэр нь эрэлт ба нийлүүлэлтийн муруйн

огтлолцол дээр тогтсон гэсэн үг.46 Пүүсийн гол зорилго ашиг олох 47 TR<TC байвал үйлдвэрлэлийг үргэлжлүүлэх боломжтой48 Үйлдвэрлэх бүтээгдэхүүний хэмжээ нэмэгдэхийн хирээр AFC буурна.49 Ахиуц зардал хамгийн бага байх үед ахиуц бүтээгдэхүүн хамгийн их байна. 50 Монопольт өрсөлдөөнтэй харьцуулахад ТӨЗЗ-д ажилладаг пүүсүүд илүү их ялгавартай

бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг.51 Өрсөлдөөнт пүүсийн хувьд бүтээгдэхүүний үнэ ахиуц орлоготой тэнцүү байна. 52 Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн тухайн хэмжээнд пүүсийн нийт орлого нь нийт зардалтайгаа тэнцүү

байвал пүүс тэг ашигтай ажиллана. 53 Монополь болон өрсөлдөөнт пүүс МС=P хуульд нийцүүлэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, хамгийн их

ашиг олно.54 Монополь болон төгс өрсөлдөөнт зах зээл орчин үеийн эдийн засагт ховор тохиолддог.55 Алдагдалтай ажиллаж буй пүүсүүд бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлээ зогсоох ёстой.56 Зах зээлийн эдийн засагт ямар бараа үйлчилгээг үйлдвэрлэх асуудлыг эцсийн эцэст

хэрэглэгчид шийддэг.57 Хувь нийлүүлсэн компани гэдэг нь нэг буюу түүнээс дээш хязгаарлагдмал хариуцлагатай

4

хувь эзэмшигчтэй 58 Y барааны үнийн өсөлт X барааны эрэлтийг бууруулж буй нөхцөлд X ба Y бараануудыг

харилцан бие биенээ нөхөх бараанууд гэнэ 59 Нэг барааны үнийн бууралт нь түүний орлуулагч барааны эрэлтийг өсгөдөг.60 Хэрэв тухайн барааны үнээс хамаарах эрэлтийн мэдрэмжийн коэффициент нь 0,75 –тай

тэнцүү бол эрэлт нь мэдрэмжтэй байна.

II. Асуулт бүрийн хувьд зөв гэсэн нэг хариултыг сонгож, (+)-ээр тэмдэглэнэ үү. 1. Оновчтой сонголт нь юуг харуулдаг байна вэ?

a. Хамгийн их ханамж авах сонголт b. Хамгийн бага мөнгөөр хамгийн их зүйл худалдаж авах хослол c. Төсөвтөө багтаан их ханамж бүтээгдэхүүн сонгох хослол d. Хамгийн их төсөвтэй байх хослол

2. AC нь ямар нөхцөлд хамгийн бага утгаа авах вэ? a. Ашиг хамгийн их үед b. AVC =MC байвал c. AVC =FC байвал d. MC =ATC байвал

3. Тогтмол зардал нь a. Эргэлтийн хөрөнгө авахад гарах зардал b. Үйлдвэрлэлийн оновчтой хэмжээг үйлдвэрлэх үед гарах зардал c. Бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлээгүй үед пүүсийн гаргах зардалd. Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд гарах бүх зардал

4. Пүүсийн гол зорилго юу вэ? a. Ажилчдынхаа нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэх b. Эх орноо шаардагдаж буй бүтээгдэхүүнээр хангах c. Ашиг олох d. Аж ахуй эрхлэх чадвараараа бусадтай уралдах

5. Пүүс ямар үед үйлдвэрлэлээ зогсоох вэ? a. Нийт орлого нь нийт хувьсах зардалтай тэнцүүb. Пүүсийн ашиг 0-тэй тэнцүү байх цэг c. Пүүс зөвхөн хэвийн ашигтай байх цэг d. Пүүсийн орлого нь зээлээ нөхөж чадахгүй байх цэг

6. ТӨЗЗ дээр пүүсүүд яагаад үнэд нөлөөлж чаддаггүй вэ?a. Бүтээгдэхүүнүүд яг адилханb. Бусад пүүсүүд дагаад үнээ өөрчлөхөд ашиг нэмэгдэхгүй учир үнээ өөрчлөх сонирхол байдаггүйc. Засгийн газраас үнэд хяналт тавьж байдаг учир d. Тухайн бүтээгдэхүүний зах зээлд пүүсийн эзлэх хувь тун бага учир

7. Аргагүй монополийн үнийг хэрхэн хянадаг вэ? a. МС=МR b. Өрсөлдөөний явцад өндөр үнэ тогтоноc. Засгийн газраас үнийг хянадагd. Хянах боломжгүй

8. Хуйвалдаан ямар зах зээл дээр үүсэх боломжтой вэ? a. Монополь c. ТӨЗЗ

5

b. Монопольт өрсөлдөөн d. Олигополь 9. Тогтмол орцтой хослон хэрэглэгдэх хувьсах орцын хэмжээ нэмэгдэх тусам үйлдвэрлэлийн хэмжээ өсч

байснаа тодорхой түвшинд хүрээд буурах зүй тогтлыг ………………………… гэнэ. a. бүтээмж буурах хууль c. бүтээмж өсөх хуульb. өрсөлдөөн d. зах зээл

10. MR=MC үед пүүс хамгийн ........................ байх ба хамгийн бага алдагдалтай байна.a. Бага ашигтай c. Их ашигтайb. Их алдагдалтай d. Бага алдагдалтай

11. Зах зээлийг үнэнд нөлөөлж байгаа чадамжаас нь хамааруулан ............................ ба ..................... зах зээл гэж ангилдаг

a. Монополь ба олигополь c. ТӨЗЗ ба ТБӨЗЗb. Зах зээл d. ТӨЗЗ ба монополь

12. Үйлдвэрлэлийн нийт орлого нийт зардлаас бага үед үйлдвэрлэлийг.............................. . a. Үргэлжлүүлнэ c. Зогсоноb. Ашигтай байна d. Алдагдалтай байна

13. TR нь TVC-ийг бүрэн нөхөөд TFC-ийн тодорхой хэсгийг нөхөж байвал үйлдвэрлэлийг ………………….. .

a. Алдагдалтай байна c. Зогсоноb. Ашигтай байна d. Үргэлжлүүлнэ

14. ТБӨЗЗ дээр ажилладаг пүүс ямар үед ашгаа нэмэгдүүлэх боломжтой вэ?a. Рекламын зардал буурах үед b. АС буурах үедc. МR >МС үед үнээ буулганаd. Аль нь ч биш

15. МR=МС нөхцөл нь аль зах зээлийн тогтолцоонд байх вэ?a. Зөвхөн ТӨЗЗ b. ТӨЗЗ ба монопольт өрсөлдөөний зах зээл c. ТӨЗЗ ба ТБӨЗЗ d. ТӨЗЗ, монопольт өрсөлдөөний, цэвэр монопольт зах зээл

16. Монополь пүүс МR>MC нөхцөлд ашгаа хамгийн их байлгахын тулд үнээ a. Өсгөнөb. Бууруулна c. Яаж ч болноd. өөрчлөхгүй

17. Аливаа бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг хэрэглэснээс үүсэх сэтгэлийн таашаалийг ...................... гэнэ. a. Ахиуорлого c. Ханамжb. Ахиу ханамж d. Хэрэглээ

18. Хэрэглэгчийн орлого өөрчлөгдсөнөөр: a. Эрэлт өөрчлөгдөнө b. Эрэлтийн хэмжээ өөрчлөгдөнөc. Эрэлт хэвээр байна d. Эрэлтийн хэмжээ өөрчлөгдөхгүй

19. Дараах зүйлсээс аль нь эдийн засгийн нөөц вэ?a. Алт c. Хөдөлмөрb. Газрын тос d. Рент

6

20. Хүмүүсийн ямар нэгэн зүйлд төлбөр төлөх хүсэл ба чадварыг илэрхийлдэг нэр томъёо аль нь вэ?

a. Хэрэгцээ c. Шаардлагаb. Эрэлт d. Хүсэл

21. Барааны үнэ 1% буурахад эрэлтийн хэмжээ 2%- аар өссөн бол уг барааны эрэлтийн үнийн мэдрэмж нь:

a. Сайн c. Нэгжb. Муу d. Огт мэдрэмжгүй

22. Дундаж бүтээгдэхүүн нь: a. Нийт бүтээгдэхүүний тогтмол орцын нэгж бүрт ноогдох бүтээгдэхүүн мөн b. Нийт бүтээгдэхүүний хувьсах орцын нэгж бүрт ноогдох бүтээгдэхүүн мөнc. Нийт бүтээгдэхүүний тогтмол ба хувьсах орцын нэгж бүрт ноогдох бүтээгдэхүүн мөнd. Аль нь ч биш

23. Изокост муруй юу харуулах вэ? a. Зардал хамгийн бага байх орцуудын хамаарал b. Бүх цэгүүдэд тогтмол зардалтай байх орцуудын хамаарал c. Ашиг хамгийн байх орцуудын зардлын хамаарал d. Аль нь ч биш

24. Хэрвээ хоёр төрлийн бараа хоорондоо орлох шинжтэй болa. Ялгаагүйн муруй шулуун хэлбэртэй байнаb. Ялгаагүйн муруй тэгш өнцөгт хэлбэртэй байнаc. Ялгаагүйн муруй эерэг налалттай байнаd. Ялгаагүйн муруйгаар тодорхойлох боломжгүй

25. Аливаа бараа үйлчилгээг дэс дараалан хэрэглэх явцад ахиулан хэрэглэх дараачийн нэг таваарыг ахиуц таваар гэж нэрлэх бөгөөд тэрхүү нэмэгдэл нэг таваарын хэрэгцээт чанарыг ………………………………….……………………………….. гэж нэрлэдэг.

a. Ахиуц таваар c. Хэрэгцээт чанарb. Нийт хэрэгцээт чанар d. Нийт таваар

26. Төсвийн шугамын томъёо бич. ……………………………………………… a. M= X+Y b. TU мах байх үедc. MU=0 d. M=PxX+ PyY

27. Хоёр төрлийн барааны янз бүрийн хослолууд хэрэглэгчдэд ижил хэмжээний ханамж өгдөг болохыг ………………………. харуулна

a. Изоковонт c. Төсвийн шулуун b. Ялгаагүй муруй d. Изокост

28. Нэгж бүтээгдэхүүн үйлчилгээг худалданавах өртөгийг …………….. гэнэ.a. Эрэлт b. Нийлүүлэлт c. Үнэ d. Хэрэглээ

7

29. Нэг эзэмшигчтэй хүлээх үүргийн хувьд хязгаарлагдмал бус хариуцлагатай байгууллагын зохион байгуулалтыг юу гэдэг вэ?

a. Хувь нийлүүлсэн компани c. Хувийн эзэмшилb. Хамтын нөхөрлөл d. Холбоо

30. Хувь нийлүүлэгчийн оруулсан хөрөнгө нь тодорхой тооны хувьцаанд хуваагддаг,өөрийн тусгайлсан хөрөнгөтэй , ашгийн төлөө үндсэн зорилготой хуулийн этгээд аль нь вэ?

a. Хувьцаат компани c. Санb. Нөхөрлөл d. Пүүс

31. Микро эдийн засагт аль нь хамаарах вэ?a. Нийт орлого, ажилгүйдэл, үндэсний нийт бүтээгдэхүүнb. Эдийн засгийн аливаа нэг субъектийн үйл хөдлөлc. Позитив гэхдээ норматив биш эдийн засгийн онолd. Эдийн засгийн талаарх ерөнхий ойлголт

32. Эрэлтийн хууль:a. Эрэлтээс нийлүүлэлт давсан үед үнэ буурахыг хэлнэ. b. Хэрэглэгчийн орлого өсөхийн хэрээр худалдаж авах барааны хэмжээ нэмэгдэхыг хэлнэ c. Барааны үнэ буурахад худалдан авах хэмжээ нь нэмэгдэхийг харуулна.d. Барааны үнэ өсөхөд худалдан авах хэмжээ нэмэгдэхийг хэлнэ.

33. Хэрэглэгчийн орлого өөрчлөгдсөнөөр:a. Эрэлт өөрчлөгдөнө.b. Эрэлтийн хэмжээ өөрчлөгдөнөc. Эрэлт хэвээр байна d. Эрэлтийн хэмжээ өөрчлөгдөхгүй

34. Дараах хариултын аль нь худал вэ?a. Ялгаагүйн муруйн цэг бүр 2 барааны хослолыг харуулна. b. Төсвийн шулууны цэг бүр 2 барааны хослолыг харуулна.c. Ялгаагүйн муруйн цэг бүр ижил ханамжийг харуулна.d. Төсвийн шулууны цэг бүр ижил ханамжийг харуулна.

35. Хэрэглэгчийн оновчтой сонголт нь:a. Төсвийн шулуун ба ялгаагүй муруй огтлолцсон цэг b. Хамгийн өндөр ялгаагүй муруйн дурын цэг c. Төсвийн шулуун баэрэлтийн муруйн огтлолцсон цэг d. Төсвийн шулуунаар хязгаарлагдсан дурын цэг.

36. Изоквант муруй юуг харуулах вэ? a. Тодорхой хэмжээний бүтээгдэхүүний орцуудын хамаарлыг b. Тодорхой хэмжээний зардал гаргах орцуудын хамаарлыгc. Ашиг хамгийн их байх орцуудын хамаарлыг харуулна d. Аль нь ч биш

37. Дундаж бүтээгдэхүүн нь: a. Нийт бүтээгдэхүүний тогтмол орцын нэгж бүрт ноогдох бүтээгдэхүүн мөн a. Нийт бүтээгдэхүүний тогтмол ба хувьсах орцын нэгж бүрт ноогдох бүтээгдэхүүн

мөн

8

b. Нийт бүтээгдэхүүний хувьсах орцын нэгж бүрт ноогдох бүтээгдэхүүн мөнc. Аль нь ч биш

38. Хоёр буюу түүнээс дээш төрлийн барааг багцаар нь худалдан авахад тэдгээрийн нийлбэр хэрэгцээт чанарыг .........................................................................................................гэдэг

a. Изоквонт c. Төсвийн шулуун b. Нийт хэрэгцээт чанар d. Изокост

39. …………….. гэдэг нь тодорхой үнийнтүвшин бүрт үйлдвэрлэхэд бэлэн байгаабүтээгдэхүүн болон үйлчилгээний тоохэмжээг хэлнэ.

a. Эрэлт a. Үнэ b. Хэрэглээ c. Нийлүүлэлт

40. Тодорхой хэмжээний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд ашиглагдах хөдөлмөр ба капиталын хослолуудыг харуулсан графикийг ……………….. гэнэ.

a. Изоквонт c. Төсвийн шулуун b. Нийт хэрэгцээт чанар d. Изокост

41. …………………… гэдэг орцуудыг бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ болгон хувиргаж хэрэгцээг хангахад чиглэгдсэн хүмүүсийн зорилго чиглэлтэй ухамсартай үйл ажиллагааг гэнэ.

a. Үйлдвэрлэл c. Эрэлт b. Нийлүүлэлт d. Хэрэгцээ

42. Ахиу хэрэглээ гэдэг нь:a. Нийт хэргэлээг нийт орлогод харьцуулсан харьцаа b. Орлого өөрчлөгдсөний улмаас хэргэлээний зардалд гарсан өөрчлөлт c. Орлогын тухайн төвшин дэх хэргэлээний зардлыг илэрхийлсэн муруйd. Өмнөх бүх хариулт буруу

43. Дараахь зардлуудаас тогтмол зардлыг тодорхойлa. Түүхий эд мартериалын үнэb. Ажилчдын цалинc. Дулааны зардалd. Зээлийн хүү

44. Үнийн ялгаварлал гэдэг ньa. Бүтээгдэхүүнийг янз бүрийн үнээр худалдан авагчдад борлуулахb. Илүү чанартай бүтээгдэхүүнийг илүү өндөр үнээр борлуулахc. Бүтээгдэхүүний нэгж бүрийг өөр өөр үнээр борлуулахd. Дээрх бүх хариулт зөв

45. Үйлдвэрлэл гэдгийг тодорхойлох хамгийн зөв тодорхойлолт аль нь вэ? a. Ашиг олох зорилготой бүх үйл ажиллагааг b. Орцуудыг бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ болгон хувиргаж хэрэгцээг хангахад чиглэгдсэн хүмүүсийн

зорилго чиглэлтэй ухамсартай үйл ажиллагааc. Бизнесийн бүх үйл ажидd. Газар, хөдөлмөр, капитал зэрэг үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлсийг ашиглан ашиголох зорилгоор

үйлдвэрлэл, үйлчилгээ явуулж байгаа46. MC өсөж байвал AVC ямар байх вэ?

9

a. Өснө c. Буурнаb. Хэвийн байна d. Яаж ч болно

47. Монополь пүүс МR>MC нөхцөлд ашгаа хамгийн их байлгахын тулд үнээ a. Өсгөнөb. Бууруулна c. Яаж ч болноd. өөрчлөхгүй

48. Аргагүй монополийн үнийг хэрхэн хянадаг вэ? a. МС=МR b. Өрсөлдөөний явцад өндөр үнэ тогтоноc. Засгийн газраас үнийг хянадагd. Пүүс өөрөө тогтооно

49. Үйлдвэрлэл тогтмол үр өгөөжтэй бол урт хугацааны дундаж зардал: a. Өснө c. Буурна b. Тогтмол d. Яаж ч болно

50. Үнийн бус өрсөлдөөн ямар зах зээл дээр зайлшгүй байдаг вэ? a. Монополь ба олигопольb. Олигополь ба ТӨЗЗ c. Монопольт өрсөлдөөн ба ТӨЗЗd. Монопольт өрсөлдөөн ба олигополь

51. Хоёр төрлийн ресурсийг ашиглан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх үйлдвэрлэлийн функцийг харуулсан график, хүснэгтийн үзүүлэлүүд дотроос /цэгүүд дээр/ ижил тооны бүтээгдэхүүнийг илэрхийлэх цэгүүдийг шугамаар холбовол .................................................. …………………………..гарна.

a. Изокост c. Изоковант b. Ялгаагүй муруй d. Төсвийн шулуун

52. Монопольүйлдвэрлэгч ........................................ арга замуудаар хэт өндөр ашиг олох боломжтой a. Хуйвилдааны c. Үнээ хэт бууруулах b. Өрсөлдөөний d. Үнээ хэт өсгөх

53. .................................. гэдэг нь нийторлогынөөрчлөлтийг нийтүйлдвэрлэлийнөөрчлөлтөд харьцуулсан харьцаа юм.

a. Ахиуорлого c. Ахиу зардал b. Ахиу бүтээгдэхүүн d. Нийт зардал

54. Эдийнзасгийнонолдтодорхойхэрэгцээгхангахүйлявцыг................... хэмээнтодорхойлдог.a. Хэрэгцээ c. Хэрэглээ b. Эрэлт d. Нийлүүлэлт

55. Аливаа бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг хэрэглэснээс үүсэх сэтгэлийн таашаалийг ...................... гэнэ. a. Ахиуорлого c. Хэрэглээb. Ахиу ханамж d. Ханамж

56. Хэвийн ашиг гэж юу вэ?a. Зардлаа нөхөхүйц хэмжээний орлогыг хэлнэ b. Орлогоос дотоод зардлыг хасахад үлдэх хэмжээг хэлнэ. c. Орлогоос хувьсах зардлыг хасахад үлдэх хэмжээг хэлнэ. d. Аж ахуй эрхлэгчдийг тухайн салбарт байлгаж байх хэмжээний үүргээ гүйцэтгэсний төлөө авах

хөлс 57. MC өсөж байвал AFC ямар байх вэ?

a. Өснө c. Буурна

10

b. Хэвийн байна d. Яаж ч болно 58. Аль нь микро эдийн засгийн мэдээлэл вэ?

a. Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн 2,5 хувиар өсчээ. b. Ажилгүйдлийн түвшин, нийт ажиллах хүчний 6,8 хувьтай тэнцүү байв.c. Компьютерийн үнэ нэмэгджээ.d. Үнийн ерөнхий түвшин 4 хувьтай байжээ.

59. Орлого –хэрэглээний муруй ньa. Үнэ өөрчлөгдөхөд оновчтой сонголтын хэмжээ өөрчлөгдөхийгb. Үнэ өөрчлөгдөхөд барааны хэмжээ өөрчлөгдөхийгc. Орлого өөрчлөгдөхөд оновчтой сонголтын хэмжээ өөрчлөгдөхийгd. Орлого өөрчлөгдөхөд барааны хэмжээ өөрчлөгдөхийг харуулна

60. TR нь TVC-ийг бүрэн нөхөөд TFC-ийн тодорхой хэсгийг нөхөж байвал үйлдвэрлэлийг ……….. .a. Алдагдалтай байна c. Зогсоноb. Ашигтай байна d. Үргэлжлүүлнэ

61. Хэрэв эдийн засгийг бүхэл тогтолцооных нь хувьд судлана гэвэл энэ нь:a. Микро эдийн засаг c. Макро эдийн засагb. Позитив эдийн засаг d. Норматив эдийн засаг




a. Компани c. Санb. Нөхөрлөл d. Пүүс

64. Аль нь нийлүүлэлтэнд нөлөөлөх хүчин зүйлд орохгүй вэ? a. Татвар c. Хэрэглэгчийн сонирхол b. Үйлдвэрлэгчийн хүлээлт d. Хослох болон орлох барааны үнэ

65. Үйлдвэрлэл гэдгийг тодорхойлох хамгийн зөв тодорхойлолт аль нь вэ? a. Ашиг олох зорилготой бүх үйл ажиллагааг b. Орцуудыг бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ болгон хувиргаж хэрэгцээг хангахад чиглэгдсэн

хүмүүсийн зорилго чиглэлтэй ухамсартай үйл ажиллагааc. Бизнесийн бүх үйл ажиллагааd. Газар, хөдөлмөр, капитал зэрэг үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлсийг ашиглан ашиголох

зорилгоор үйлдвэрлэл, үйлчилгээ явуулж байгаа66. Хэрэглэгчийн оновчтой сонголт гэдэг нь

a. Төсвийн шугам ба ялгаагүйн муруйн шүргэлцлийн цэгb. Ялгаагүйн муруйн хамгийн өндөр шугам дээрх бүх цэгc. Төсвийн шугамын налалт дээрх цэг ялгаагүйн муруйн налалтын цэгтэй

тэнцүү байх цэгd. Төсвийн шугам дээр байрласан бүх цэг

67. Төсвийн шулуун юуг илэрхийлэх вэ?a. Хэрэглэгчийн нийт орлогын хэмжээг

11

b. Хоёр төрлийн бараанаас хүртэх хэрэглэгчийн ханамжийгc. Үнэ болон орлогын тогтмол түвшинд хэрэглэгчийн худалдан авч чадах хоёртөрлийн

бүтээгдэхүүний боломжит бүх хослолыг.d. Үнэ болон орлогын тогтмол түвшинд хэрэглэгчийн хэрэглэх хоёр төрлийн

бүтээгдэхүүний боломжит бүх хослолыг харуулна.68. Орлого –хэрэглээний муруй нь

a. Үнэ өөрчлөгдөхөд оновчтой сонголтын хэмжээ өөрчлөгдөхийгb. Үнэ өөрчлөгдөхөд барааны хэмжээ өөрчлөгдөхийгc. Орлого өөрчлөгдөхөд оновчтой сонголтын хэмжээ өөрчлөгдөхийгd. Орлого өөрчлөгдөхөд барааны хэмжээ өөрчлөгдөхийг харуулна

69. Ахиуц ханамж гэдэг ньa. Тодорхой төрлийн барааны нэмэлт нэгж бүрээс хэрэглэгчийн хүртэж буй ханамжb. Хэрэглэгчийн хэрэглэж буй бараанаас хүртэж буй нийт ханамжc. ΔTU/ΔQd. А ба В зөв

70. Дараахь томьёонуудаас хэрэглэгчийн төсвийн томьёог олно уу?a. M= X+Y c. MU=0b. TU мах байх үед d. M=PxX+ Py Y

71. …………….. гэдэг нь гишүүдийн оруулсан хувь хөрөнгөөс бүрдэх эд хөрөнгөтэй , хүлээсэн үүргээ уг эд хөрөнгө болон гишүүдийн хувийн өмчийн эд хөрөнгөөр хуульд заасны дагуу хариуцдаг хуулийн этгээдийг гэнэ

a. Нөхөрлөл c. Холбоо b. Компани d. Хоршоо

72. Тодорхой үнийн түвшин бүр дэххэрэглэгчийн худалдан авахаар төлөвлөсөнбүтээгдэхүүн, үйлчилгээний тоо хэмжээг …………….. гэнэ.


73. Тодорхой хугацааны турш, бусад хүчин зүйлс хэвээр байхад, тухайн зах зээлд үйлдвэрлэгчийн борлуулахыг санал болгосон бөгөөд хангаж чадах барааны тоо хэмжээг.................. .




75. Тодорхой хэмжээний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд ашиглагдах хөдөлмөр ба капиталын хослолуудыг харуулсан графикийг ……………….. гэнэ.

a. Изоковонт c. Төсвийн шулуун b. Ялгаагүй муруй d. Изокост

76. Хүмүүсийн ямар нэгэн зүйлд төлбөр төлөх хүсэл ба чадварыг илэрхийлдэг нэр томъёо аль нь вэ?

a. Хэрэгцээ c. Шаардлага

12

b. Эрэлт d. Хүсэл 77. Үйлдвэрлэгчийн гол зорилго бол

a. Нийгмийн хэрэгцээтэй бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж нийлүүлэхb. Их хэмжээний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж борлуулахc. Хамгийн их хэмжээний ашиг олохd. Хамгийн бага зардал гаргах

78. Дундаж бүтээгдэхүүн нь: a. Нийт бүтээгдэхүүний тогтмол орцын нэгж бүрт ноогдох бүтээгдэхүүн мөн b. Нийт бүтээгдэхүүний хувьсах орцын нэгж бүрт ноогдох бүтээгдэхүүн мөнc. Нийт бүтээгдэхүүний тогтмол ба хувьсах орцын нэгж бүрт ноогдох бүтээгдэхүүн мөнd. Аль нь ч биш

79. ТӨЗЗ дээр пүүсүүд яагаад үнэд нөлөөлж чаддаггүй вэ?a. Бүтээгдэхүүнүүд яг адилханb. Бусад пүүсүүд дагаад үнээ өөрчлөхөд ашиг нэмэгдэхгүй учир үнээ өөрчлөх сонирхол байдаггүйc. Засгийн газраас үнэд хяналт тавьж байдаг учир d. Тухайн бүтээгдэхүүний зах зээлд пүүсийн эзлэх хувь тун бага учир

80. Үнийн бус өрсөлдөөн ямар зах зээл дээр зайлшгүй байдаг вэ? a. Монополь ба олигополь b. Олигополь ба ТӨЗЗ c. Монопольт өрсөлдөөн ба ТӨЗЗd. Монопольт өрсөлдөөн ба олигополь

81. МR=МС нөхцөл нь a. Зөвхөн ТӨЗЗ дээр b. ТӨЗЗ ба монопольт өрсөлдөөний зах зээл дээр c. ТӨЗЗ ба ТБӨЗЗ дээр d. ТӨЗЗ, монопольт өрсөлдөөний, цэвэр монопольт зах зээл дээр хэрэглэгдэнэ.

82. Хэдийгээр монополь пүүс үнийг өөрийн дураар тогтоох боломжтой боловч бүтээгдэхүүндээ хамгийн өндөр үнэ тогтоодоггүйн учир юу вэ?

a. Хэт өндөр үнэ тогтоосоор өөрийнхөө хэрэглэгчдийг төсөөтэй бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг пүүсэд алдах учир

b. Өндөр үнэ тогтооход татварын хэмжээ өсөх учир c. МR=МС зарчмыг баримтлах учир d. Өндөр үнэ тогтооход үйлвэрлэлийн бус зардал өсөх учир

83.Урт хугацааны дундаж зардлын муруй буурч байгаа нь ................................ тайлбарлагдана.a. Үр өгөөж буурах хуулиар b. Өргөжилтийн өсөж буй үр өгөөжөөр c. Цаг хугацааны туршид хувьсах дундаж зардал байнга буурдгаар d. Урт хугацаанд нэгж бүтээгдэхүүнд тогтмол зардал бага ноогдох болсноор тайлбарлагдана

84.Эдийн засгийн ашиг гэдэг ньa. Нийт орлогоос нийт зардлыг хасаад үлдэх хэсэгb. Нийт орлогоос тодорхой ба тодорхой бус зардлыг хасаад үлдэх хэсэгc. Нийт орлогоос тодорхой зардлыг хасаад үлдэх хэсэгd. Нийт орлогоос тодорхой бус зардлыг хасаад үлдэх хэсэг

85.Дараах зардлуудаас аль нь тогтмол зардал вэ?a. Түүхий эд материалын үнэb. Ажилчдын цалин

13

c. Дулааны зардалd. Зээлийн хүү

86. ……………..нь нийтзардлынөөрчлөлтийг нийтүйлдвэрлэлийнөөрчлөлтөд харьцуулсан харьцаа юм.a. Ахиуорлого c. Ахиу зардал b. Ахиу бүтээгдэхүүн d. Нийт зардал

87.………………………….. зах зээл дээр реклам байх шаардлагагүй вэ?a. ТӨЗЗ c. Олигополь b. Монополь d. Монопольт


89. Монополь үйлдвэрлэгч ........................................ арга замуудаар хэт өндөр ашиг олох боломжтой a. Хуйвилдааны c. Үнээ хэт бууруулах b. Өрсөлдөөний d. Үнээ хэт өсгөх

90. .................................. гэдэг нь нийт орлогын өөрчлөлтийг нийт үйлдвэрлэлийн өөрчлөлтөд харьцуулсан харьцаа юм.

a. Ахиу орлого c. Ахиу зардал b. Ахиу бүтээгдэхүүн d. Нийт зардал


a. Хувийн эзэмшил c.Хувь нийлүүлсэн компаниb. Холбоо d. Хамтын нөхөрлөл

92. Оновчтой сонголт юуг харуулж байна вэ? a. Хамгийн их ханамж өгөх b. Хамгийн мөнгөтэй хос байх хослол c. Төсөвтөөн багтах ба их ханамж өгөх хослол d. Аль нь ч биш


a. Компани c.Санb. Нөхөрлөл d. Пүүс

94. Төсвийн шулуун ньa. Хэрэглэгчийн нийт орлогын хэмжээгb. Хоёр төрлийн бараанаас хүртэх хэрэглэгчийн ханамжийгc. Үнэ болон орлогын тогтмол түвшинд хэрэглэгчийн худалдан авч чадах ханамжийгd. Үнэ болон орлогын тогтмол түвшинд хэрэглэгчийн хэрэглэх хоёр төрлийн

бүтээгдэхүүний боломжит бүх хослолыг харуулна.95. Ахиуц ханамж гэдэг нь

a. Тодорхой төрлийн барааны нэмэлт нэгж бүрээс хэрэглэгчийн хүртэж буй ханамжb. Хэрэглэгчийн хэрэглэж буй бараанаас хүртэж буй нийт ханамжc. ΔTU/ΔQd. А ба В зөв

96. Нийт ханамж гэдэг нь: a. Хэрэглэгчийн бүтээгдэхүүн бүрээс авах ханамжийн ерөнхий түвшинг илэрхийлдэг

14

b. Тухайн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээнээс нэмж нэгийг хэрэглэхэд ханамжийн өөрчлөлтийг харуулдаг

c. Хоёр төрлийн бараанаас хүртэх хэрэглэгчийн ханамжийгd. А ба В зөв

97. Үйлдвэрлэл гэдгийг тодорхойлох хамгийн зөв тодорхойлолт аль нь вэ? a. Ашиг олох зорилготой бүх үйл ажиллагааг b. Орцуудыг бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ болгон хувиргаж хэрэгцээг хангахад чиглэгдсэн

хүмүүсийн зорилго чиглэлтэй ухамсартай үйл ажиллагааc. Бизнесийн бүх үйл ажидd. Газар, хөдөлмөр, капитал зэрэг үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлсийг ашиглан ашиголох

зорилгоор үйлдвэрлэл, үйлчилгээ явуулж байгаа98. Тодорхой хэмжээний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд ашиглагдах хөдөлмөр ба капиталын

хослолуудыг харуулсан графикийг ……………….. гэнэ. a. Изоквонт c. Төсвийн шулуун b. Ялгаагүй муруй d. Изокост

99. …………….. гэдэг нь гишүүдийн оруулсан хувь хөрөнгөөс бүрдэх эд хөрөнгөтэй , хүлээсэн үүргээ уг эд хөрөнгө болон гишүүдийн хувийн өмчийн эд хөрөнгөөр хуульд заасны дагуу хариуцдаг хуулийн этгээд.

a. Компани c. Санb. Нөхөрлөл d. Пүүс

100. Тодорхой үнийн түвшин бүр дэххэрэглэгчийн худалдан авахаар төлөвлөсөнбүтээгдэхүүн, үйлчилгээний тоо хэмжээг …………….. гэнэ.


101. Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний тодорхой нэгүнийн түвшинд хүмүүсийн худалдан авахыгбүтээгдэхүүний тоо, үйлдвэрлэгдэхэд бэлэнбайгаа бүтээгдэхүүний тоотой тэнцэх үеийг …………………. гэнэ.


102. Ахиу хэрэглээ гэдэг нь:a. Нийт хэрэглээг нийт орлогод харьцуулсан харьцаа b. Орлого өөрчлөгдсөний улмаас хэргэлээний зардалд гарсан өөрчлөлт c. Орлогын тухайн төвшин дэх хэргэлээний зардлыг илэрхийлсэн муруйd. Өмнөх бүх хариулт буруу

103. Юуг үйлдвэрлэх вэ? гэдэг асуудал ньa. Зөвхөн аж ахуй эрхлэгчдэд хамаатай бөгөөд нийгмийн өмнө тавигдах чухал

асуудал бишb. Үйлдвэрлэлийн боломжийн муруй дээрх цэгийн сонголттой холбоотойc. Шаардлагатай нөөц маш хомс байх үед гарч ирнэd. Аль нь ч биш

104. Үнийн ялгаварлал гэдэг ньa. Бүтээгдэхүүнийг янз бүрийн үнээр худалдан авагчдад борлуулах

15

b. Илүү чанартай бүтээгдэхүүнийг илүү өндөр үнээр борлуулахc. Бүтээгдэхүүний нэгж бүрийг өөр өөр үнээр борлуулахd. Дээрх бүх хариулт зөв

105. Үр өгөөж буурах хууль үйлчилж эхэлж байгааг график дээр ямар цэг заах вэ? a. AC – ийн буурах цэг b. TC – ийн буурах цэг c. MC – ийн буурч эхлэх цэг d. MC = AC байх цэг

106. AC нь ямар нөхцөлд хамгийн бага утгаа авах вэ? a. Ашиг хамгийн их үед c. AVC =MC байвалb. AVC =FC байвал d. MC =ATC байвал

107. Дараах шинжүүдийн аль нь монополийг тодорхойлохгүй вэ? a. Үнэд хүчтэй нөлөөлөх b. Зах зээл рүү орох саад бэрхшээл их c. Бүтээгдэхүүнийг нь орлуулах бүтээгдэхүүн байж болноd. Зах зээл дээр ганцхан пүүс байна

108. Изоквант муруй юуг харуулах вэ? a. Бүтээгдэхүүний орцуудын хамаарлыг b. Орцуудын зардлын хамаарлыг c. Ашиг хамгийн их байх бүтээгдэхүүний орцуудын тоон хамаарлыг d. Төсөв хамгийн бага байх нөхцөл

109. Хуйвалдаан ямар зах зээл дээр үүсэх боломжтой вэ? a. Монополь c. Монопольт өрсөлдөөнb. ТӨЗЗ d. Олигополь

110. Олигополь зах зээл дээр үнэ хэрхэн тогтдог вэ? a. Олигополиудын өрсөлдөөний дүнд b. Хэрэглэгчдийн орлогод тааруулан c. Харилцан тохиролцох замаар d. Зах зээлийн зарчимаар

111. Төгс бус өрсөлдөөнт зах зээлд ашиг хамгийн их байх үндсэн нөхцөл ньa. TR=TC c. MR=MC=Pb. MR>MC d. MR< MC

112. ……………….. гэдэг нь ижил болон ялгаатай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг цөөн тооны өрсөлдөгчa. ТӨЗЗ c. Олигополь b. Монополь d. Монопольт

113. Тогтмол орцтой хослон хэрэглэгдэх хувьсах орцын хэмжээ нэмэгдэх тусам үйлдвэрлэлийн хэмжээ өсч байснаа тодорхой түвшинд хүрээд буурах зүй тогтлыг ................... гэнэ.

a. Бүтээмж буурах хууль c. Бүтээмж өсөх хуульb. Өрсөлдөөн d. Зах зээл

114. MR=MC үед пүүс хамгийн ........................ байх ба хамгийн бага алдагдалтай байна.a. Бага ашигтай c. Их ашигтайb. Их алдагдалтай d. Бага алдагдалтай

115. Үйлдвэрлэлийн нийт орлого нийт зардлаас бага үед үйлдвэрлэлийг.............................. . a. Үргэлжлүүлнэ c. Зогсоноb. Ашигтай байна d. Алдагдалтай байна

116. Пүүсийн гол зорилго юу вэ?

16

a. Ажилчдынхаа нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэх b. Эх орноо шаардагдаж буй бүтээгдэхүүнээр хангах c. Ашиг олох d. 0 Аж ахуй эрхлэх чадвараараа бусадтай уралдах

117. ………………………….. зах зээл дээр реклам байх шаардлагагүй вэ?c. ТӨЗЗ c. Олигополь d. Монополь d. Монопольт


119.Ахиуц ханамж гэдэг ньa. Тодорхой төрлийн барааны нэмэлт нэгж бүрээс хэрэглэгчийн хүртэж буй ханамжb. Хэрэглэгчийн хэрэглэж буй бараанаас хүртэж буй нийт ханамжc. ΔTU/ΔQd. А ба В зөв

120. Дараахь томьёонуудаас хэрэглэгчийн төсвийн томьёог олно уу?a. M= X+Y c. MU=0b. TU мах байх үед d. M=PxX+ Py Y

17

II. Даалгавар бүрийн хувьд зөв хариултыг бичнэ үү.

1. 1 литр цөцгийн тосны үнэ 800₮ байхад 500 литрийг зарсан бол 1000₮ болоход 400 литр зарагджээ. Цөцгийний үнээс хамаарсан эрэлтийн мэдрэмжийг ол.

2. Дараах хүснэгт өгөгджээ.

А таваарын Pa-4Ŧ B таваарын Pb-2ŦQ TU MU ת Q TU MU ת0 20 0 151 16 1 122 12 2 93 8 3 64 4 4 35 0 5 0

b. А таваарын хувьд TU –ыг тооц c. А таваарын хувьдת-ыг тооцd. B таваарын хувьд TU –ыг тооц e. B таваарын хувьд ת –ыг тооц f. 20 төгрөгний төсөвтэй хүн энэ 2 бараанаас хэрхэн сонгох вэ?

3.Төгс өрсөлдөөнт зах зээл дээр ажилладаг пүүсийн үйлдвэрлэлийн хэмжээ, нийт зардлын хамааралыг хүснэгтэд харуулжээ.

Q TC VC AVC MC TR П0 101 152 203 254 305 356 407 608 70

a. Дараах 8 бүтээгдэхүүний хувьд VC-г тооцb. Дараах 8 бүтээгдэхүүний хувьд AVC-г тооцc. Дараах 8 бүтээгдэхүүний хувьд MC-г тооцd. Дараах 8 бүтээгдэхүүний хувьд TR-г тооцe. Дараах 8 бүтээгдэхүүний хувьд П-ийг тооцf. Барааны үнэ 8 төгрөг бол үйлдвэрлэлийн зохистой хэмжээг ол.g. Үйлдвэрлэлийн ямар түвшинд үйлдвэрлэлийг зогсоох вэ?

4. Төгс өрсөлдөөнт зах зээл дээр ажилладаг пүүсийн үйлдвэрлэлийн хэмжээ, нийт зардлын хамааралыг хүснэгтэд харуулжээ.

Q TC VC AVC MC TR П

18

0 61 102 143 184 225 266 32

a. Дараах 6 бүтээгдэхүүний хувьд VC-г тооцb. Дараах 6 бүтээгдэхүүний хувьд AVC-г тооцc. Дараах 6 бүтээгдэхүүний хувьд MC-г тооцd. Дараах 6 бүтээгдэхүүний хувьд TR-г тооцe. Дараах 6 бүтээгдэхүүний хувьд П-ийг тооцf. Барааны үнэ 6 төгрөг бол үйлдвэрлэлийн зохистой хэмжээг ол.g. Үйлдвэрлэлийн ямар түвшинд үйлдвэрлэлийг зогсоох вэ?

5. Театр 500 хүний суудалтай. “Хунт нуур” дуурийн тоглолтын билет 10000 төгрөг үнэтэй. Эхний тоглолтуудад суудал ашиглалт 80 хувь байв. Менежер үзэгчдээ нэмэгдүүлэхийн тулд билетийн үнийг 8000 төгрөг болгов. Гэтэл зарсан билет нийт 480 байв. Үүнээс хамаарсан эрэлтийн мэдрэмжийг ол.

6. Хэрэглэгчийн бүтээгдэхүүн сонголтын талаарх дараах хүснэгт өгөгджээ.

Хэрэглэсэн таваар

Ахиуц таваар Ахиуц хэрэгцээт чанар

Нийт хэрэгцээт чанар

1 0 102 83 64 45 26 07 -2

a. Дараах 7 бүтээгдэхүүний хувьд ахиу таваарыг тооц b. Дараах 7 бүтээгдэхүүний хувьд нийг хэрэгцээт чанарыг тооц c. Нийт хэрэгцээт чанарын график зур.d. Ахиу хэрэгцээт чанарын график зур.e. Хэрэглэгчийн оновчтой сонголтийн тоо хэд вэ?

7. Компаний үйлдвэрлэлийн зардлыг дараах хүснэгтээр өгөгджээ.a.Q VC

(₮)TC MC AVC ATC MR П

19

0 0 461 30 762 50 963 58 1044 64 1105 84 1306 114 1607 150 1968 190 2369 240 286

a. Дараах 8 бүтээгдэхүүний хувьд AVC-г тооцb. Дараах 8 бүтээгдэхүүний хувьд ATC-г тооцc. Дараах 8 бүтээгдэхүүний хувьд MC-г тооцd. Дараах 8 бүтээгдэхүүний хувьд TR-г тооцe. Дараах 8 бүтээгдэхүүний хувьд П-ийг тооцf. Компани төгс өрсөлдөөнт зах зээл дээр 30₮- оор борлуулдаг Компаний ашиг хамгийн их

үйлдвэрлэл хэд вэ?g. Ашиг буюу алдагдал нь хэд вэ? Урт хугацаанд тэрээр үйлдвэрлэлээ хөгжүүлэх үү?

Ашигласан материал

1. МУИС, ЭЗС Микро экономиксийн үндэс, УБ., 2012.

2. Даваадорж Ц, Ганболд Да. Микро эдийн засаг, УБ., 2000.

3. Домник Сальватор. Микро эдийн засаг, УБ., 2004.

4. Норжванчиг Б. Эдийн засгийн ухаан //микро эдийн засаг, УБ., 2005.

5. Григори Н. Менкью. Микро эдийн засаг . 2010

20

МАКРО ЭДИЙН ЗАСАГ (C.АM202)

I. Доорхи асуултуудаас үнэн(Y), худал(X) эсэхийг тодорхойлоно уу. № Асуултууд1. Макро эдийн засгийн гол зорилго нь хэнд, юуг, яаж гэсэн асуултанд хариулагдана.2. Норматив судалгааны арга нь макро эдийнсудалгааны нэг хэлбэр мөн.3. Адам Смит нь ‘‘Үр өгөөж бүхий хөдөлмөрийн онол’’-ыг үндэслэн гаргасан. 4. Эрэлт, хэрэгцээ нь зах зээлийн эдийн засгийн гол хөдөлгөгч хүч юм. 5. Ажилгүйдэл нь хүн амын амжиргааг дангаараа тодорхойлно.6. Санхүүгийн нөөц нь макро эдийн засгийн шавхдашгүй нөөцийн нэг. 7. Ажилгүйдлийн түвшин 10% байх нь хэвийн үзэгдэл биш.8. Бүтээмж нь хүнийг идэвхижүүлэх гол үзүүлэлт биш. 9. Макро эдийн засгийн судлах зүйлийн нэгэн чухал үзүүлэлт нь хүн амын насжилт юм. 10. Мөнгөний эрэлт нэмэгдэх нь инфиляци үүсэх гол шалтгаан болдог. 11 ҮНБ-ний хэмжээ нийгмийн сайн сайхан бүхнийг бүрэн илэрхийлж чадна. 12 Ажилгүйдлийн тэтгэлэгийн өсөлт нь нийгмийн ажилгүйдлийн түвшинг өсгөнө. 13 Инфляци гэдэг нь үйлдвэрлэлийн нийт өсөлт юм. 14 Нийлмэл эрэлтийн муруй нь сөрөг налалттай байна. 15 Татвар төлсөний дараах орлого нь хэрэглээ ба хуримтлал болон хуваагддаг.16 Макро эдийн засгийн гол зорилго нь хэнд, юуг гэсэн асуултанд хариулагдахгүй.17 Статистик судалгааны арга нь макро эдийнсудалгааны нэг хэлбэр мөн.18 Адам Смит нь ‘‘Үл үзэгдэгч гарын онол’’-ыг үндэслэн гаргасан. 19 Эрэлт, хэрэгцээ нь төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засгийн гол хөдөлгөгч хүч юм. 20 Бодит ДНБ-ны ядуурлыг бууруулахад нөлөөлнө. 21 Байгалийн нөөц нь макро эдийн засгийн шавхдашгүй нөөцийн нэг юм. 22 Ажилгүйдлийн түвшин 10% байх нь хэвийн үзэгдэл мөн.23 Цалин нь хүнийг идэвхижүүлэх гол үзүүлэлт мөн. 24 Макро эдийн засгийн судлах зүйлийн нэг нь инфиляцийн түвшин мөн.25 Барааны эрэлт буурах нь нь инфиляци үүсэх гол шалтгаан болдог. 26 Хүмүүн капиталын онол нь ажилчдын бүтээмжийг дээшлүүлэх гол зүйл бол “Албан ёсны

сургалт” мөн гэж үздэг27 Ажилгүйдлийн тэтгэлэгийн өсөлт нь нийгмийн ажилгүйдлийн түвшинг өсгөнө. 28 Инфляци гэдэг нь үйлдвэрлэлийн нийт өсөлт юм. 29 Нийт эрэлт нь нийт нийлүүлэлтээсээ давах эдийн засгийн тэнцвэр хангагдана30 Татвар төлсөний дараах орлого нь хэрэглээ ба хуримтлал болон хуваагддаг.31 Хадгаламж болон хэрэглээний нийлбэр нь татварын дараах орлоготой тэнцүү байна. 32 ҮНБ-ний хэмжээ нийгмийн сайн сайхан бүхнийг бүрэн илэрхийлж чадна. 33 Ажилгүйдлийн тэтгэлэгийн өсөлт нь нийгмийн ажилгүйдлийн түвшинг өсгөнө. 34 Инфляци гэдэг нь үйлдвэрлэлийн нийт өсөлт юм. 35 Нийлмэл эрэлтийн муруй нь сөрөг налалттай байна. 36 Татвар төлсөний дараах орлого нь хэрэглээ ба хуримтлал болон хуваагддаг.

21

37 А.Смит нь төрийн зохицуулалтын арга хэлбэрийг хөндөж ажил эрхлэлтийн онолоороо ажилгүйдэл эрэлтийн хангалтгүй байдлаас үүсдэг гэж үздэг.

38 Хэрэглээний үнийн индекс нь зах зээлийн сагсанд ордог бүтээгдэхүүнүүдийн үнийн үндсэн дээр тооцогдоно

39 Нэрлэсэн ба бодит ҮНБ ний хэмжээний аль алийг нь зөвхөн мөнгөн дүнгээр илэрхийлнэ 40 Үйлдвэрлэлийн хэмжээ ба ажил эрхлэлтийн төвшинд гарах өөрчлөлт нь заавал эдийн засгийн

хөгжлийн мөчлөгийн хэлбэлзлээс шалтгаалахгүй .41 Ажилгүйдэл үүсэх үндсэн шалтгаан нь хөдөлмөрийн зах зээлд эрэлт нийлүүлэлтээс давах

явдал юм42 Үйлдвэрлэлийн үйл явцыг сайжруулах, түүнд дэмжлэг болох нь макро түвшин дэх хөрөнгө

оруулалтын бодлого юм.43 Бүтээгдэхүүний чанарыг сайжруулах ба түүний өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэх, үйлдвэрлэн

гаргаж буй бүтээгдэхүүний нэр төрөл, зүйлийг шинэчлэх нь хөрөнгө оруулалтанд нөлөөлдөг.44 Хөрөнгө оруулалтыг санхүүжилтын эх үүсвэрээр нь гадаад, дотоод гэж 2 ангилдаг.45 Эдийн засаг нь уналт сэргэлт өрнөлт гэсэн мөчлөгөөр хөгждөг46 Кэйнс л үндэсний баялаг нь хөдөлмөр мөн гэж үздэг. 47 Макро эдийн засаг нь эдийн засгийн онолоос судлах зүйлээрээ ялгаатай юм.48 Макро эдийн засгийн судлах зүйлд инфляци орно.49 Нийлүүлэлтийн муруй баруун тийш шилжих нь үйлдвэрлэгчдэд илүү их тоо хэмжээтэй

барааг үнийн түвшин бүрт нийлүүлж буйг хэлнэ. 50 Үйлдвэрлэлийн үйл явцыг сайжруулах, түүнд дэмжлэг болох нь макро түвшин дэх хөрөнгө

оруулалтын бодлого юм.51 Үнийн түвшин нь өрхийн банкны хадгаламж хувьцаа облигацизэрэг зарим бодит өртөгт

эерэгээр нөлөөлдөг.52 Сонгодог онолыг үндэслэгчидийн нэг Д.Рикардо мөн. 53 ''Үл үзэгдэгч гар'' бол сонгодог онолын гол үзэл баримтлалын нэг мөн. 54 Төрийн үндсэн үүрэг нь эдийн засгийн тогтвортой байдлыг хангахад чиглэгддэг.55 Төрөөс хэрэгжүүлдэг инфиляцийн эсрэг хууль гэж байхгүй.56 Макро эдийн засгийн ухаан нь аж ахуйн нэгжийн түвшин дэх эдийн засгийн асуудлуудыг

судлана. 57 Макро эдийн засгийн ухааны үндсэн зорилго нь нөөцүүдийн ашиглалтыг дээшлүүлж эдийн

засгийн өндөр хурдацтай өсөлтийг хангахад оршино. 58 Хүмүүн капиталыг бий болгох үндсэн 4 арга зам байдаг 59 Хүмүүн капиталын онол нь ажилчдын бүтээмжийг дээшлүүлэх гол зүйл бол “Албан ёсны

сургалт” мөн гэж үздэг 60 Кэйнс л үндэсний баялагийн эх нь хөдөлмөр мөн гэж үзсэн.

II. Асуулт бүрийн хувьд зөв гэсэн нэг хариултыг сонгож, (+)-ээр тэмдэглэнэ үү 1. Макро эдийн засагт хамгийн шавхагдашгүй нөөц юу гэж үздэг вэ?.

a. Байгалийн баялаг с. Ажиллах хүчb. Санхүү d. Техникийн дэвшил

2. Зах зээлийн эдийн засгийн гол зөрчил юу вэ?

22

a. Хувийн өмч c. Ажилгүйдэл b. Бүтээмж нэмэх d. Аль нь ч биш

3. Ямар онолд ажилчдын бүтээмжийг дээшлүүлэх гол хүчин зүйл бол албанг ёсны сургалт гэж үздэг вэ? a. Хүмүүн капитал c. Үр өгөөж бүхий цалингийн онол b. Филлипсийн муруй d. Ортодокс

4. Баялаг бүтээдэг салбарыг нэрлэн үү?a. Боловсролын салбар с. Анагаахын салбарb. Хөдөө аж ахуй, уул уурхай d. Төрийн үйлчилгээний алба

5. ................ нь хүний чадавхижилтийг үнэлэж дүгнэдэг. a. Мобильност c.Сегрегацын онолb. Хүмүүн капиталын онол d. Дискриминацын онол

6. Макро эдийн засгийн судлах зүйлсийг дугуйлна уу?a. Цалин хөлс c. Хөдөлмөрийн зах зээл b. Инфляци, ажилгүйдэл d. Бүгд зөв

7. Ажилгүйдэл яагаад хүн амын орлого, амжиргааг бууруулдаг вэ?a. Ажилгүй учраас b. Өөртөө болон нийгэмдээ бүтээх боломж орлогоо алддаг учраасc. Цалингүй учраас d. Орлогогүй учраас

8. Хувь хүн нийгмийн ашиг сонирхлыг хэмжих гол хэмжигдэхүүн юу вэ?a. Цалин хөлс b. Орлго c. Баялаг бүтээх d.Цалин

9. Цалинг нэмэгдүүлэх гол хэмжүүр юу вэ?a. Санхүүгийн боломж c.Бүтээмжb. Мэргэжлийн чадвар d.Аль ч биш

10. Д. Рекардогын макро эдийн засгийн хүрээнд гаргасан онолыг нэрлэнэ үү?.a. Ажил эрхлэлтийн тоо хэмжээний онолb. Цалин хөлс ба хөдөлмөрийн c. Бүтээмжийн онолd. Өмчийн харилцааны онол

11. К. Маркс нь ................................. гэж тодорхойлсон.a. Ажиллах хүч нь мөлжлөгийн гол хэлбэрb. Хувийн өмч нь мөлжлөгийн гол үндэсc. Цалин хөлс нь хөдөлмөрийн хэлбэрd. Аль нь ч биш

12. ҮНБ-ний тодорхойлолтыг дугуйлна уу?.a. Монгол хүн бүрийн бүтээсэн баялагb. Монгол орны нутаг дэвсгэр дээр бүтээсэн баялагc. Олон улсын бүтээсэн баялагd. Насанд хүрсэн хүн бүрийн орлого

13. Бүрэн ажил эрхлэлт аль нийгэмд бүрэн утгаараа хэрэгжиж болох вэ?.a. Социалист c. Зах зээлийн

23

b. Холимог эдийн засагтай d. Уламжлалт эдийн засгийн үед14. Xөрөнгө оруулалтын хэмжээнд дараахи зүйлс нөлөөлнө.

a. Зээлийн хүүгийн түвшинb. Үйлдвэрлэлийн өөдрөг болон гутрангуй хүлээлт c. Технологийн өөрчлөлтийн түвшин d. Бүх хариулт зөв

15. Зээлийн хүүгийн түвшин дэх өөрчлөлт нь ҮНБ-ний дурдсан бүрдэл хэсгүүдийн алиных нь хэмжээнд илүү их нөлөөлөх вэ?

a. Хэрэглэгчийн зардалb. Хөрөнгө оруулалтc. Улсын зардалd. Экспорт

16. ШУТД-ийн улмаас мэргэжил нь эрэлтгүй болж ажилгүйчүүдийн эгнээнд шилжсэн хүн аль хэлбэрт хамаарагдах вэ?

a. Мөчлөгийн c. Бүтцийнb. Шилжилтийн d. Алинд нь хамаарагдахгүй

17. Нээлттэй инфляцийн тодорхойлолтыг нэрлэнэ үү?a. Нээлттэй инфляцийг өөрөөр гиферинфиляц гэж нэрлэдэгb. Зогсолтгүй өсдөг инфляцийг c. Цогио инфляцийг d. Мөлхөө инфляци

18. Импорт гэж юу вэ?a. Дотоодоос гадаад орнуудад барааг худалдан борлуулах гарахb. Гадаад орноос бараа материал худалдан авах c. Гадаад худалдааd. Дотоод худалдаа

19. Ашгийн татвар нь татварын аль төрөлд хамаарах вэ?a. Шууд татвар c. Татвар биш төлбөр b. Шууд бус татвар d. Аль нь ч биш

20. Орчин үеийн эдийн засгийн чиг хандлага юу вэ?a. Хүн төвтэй эдийн засагb. Мөнгө санхүүгийн бодлогоc. Эрэлт нийлүүлэлтd. Хөдөлмөрийн зах зээл

21. Орчин үеийн хөдөлмөрийн эдийн засгийн судалгааны чиглэл юу вэ?a. Хөдөлмөрийг үр ашигтай ашиглах b. Хүн хүчний нөөцийг хэмнэхc. Хүний нөөцийн ашиглалтыг сайжруулахd. Хөдөлмөр эрхлэлтийг нэмэгдүүлэх

22. Төв банкны үндсэн чиг үүргийг тодорхойлно уу?a. Үндэсний мөнгөн тэмдэгтийг хувьлах b. Үндэсний валютын худалдан авах чадвар,нэр хүндийг өргөж авч явах

24

c. Макро эдийн засгийн тогтворжуулалтыг хангах, арилжааны банкны зохистой үйл ажиллагааг хангах

d. Дээрх бүх хариулт зөв23. Цалин буурвал ........ ихсэнэ?

a. Хөдөлмөр зарцуулалт c. Ажлын байрb. Ажлын цаг d. Хүн хүч

24. Хөдөлмөр зарцуулалт буурвал ............ ?a. Цалин буурна c. Цалин тогтмолb. Цалин өснө d. Аль нь ч биш

25. Капитал өгөөмж гэж юу вэ?a. Нэгж капиталаас өгч буй орлогоb. Нэг хүнд ноогдох капиталын өртөг c. Капиталаас гарах хорогдолd. Хөрөнгийн эх үүсвэр

26. А.Смитийн эдийн засгийн сэтгэлгээг хөгжүүлсэн онолын гол чиглэл юу вэ ?a. Эдийн засгийн хууль c. ‘‘Үл үзэгдэгч гарын онол’’b. Үндэсний баялаг d. Төрийн эдийн засгийн онол

27. Макро эдийн засгийн судалгааны аргуудыг дугуйлна уу?a. Экстрополяц c. Харьцуулалтb. Cтатистик d. Норматив

28. Хөдөлмөрийн болон таваарын зах зээлийн ялгаа юу вэ ?a. Эрэлт.нийлүүлэлтээрээ c. Таваарлиг чанараараа b. Бүтээмж нэмэх d. Аль нь ч биш

29. Хувь хүний ажиллаж амьдрах гол зорилго. сонирхол юу вэ ?a. Зорилгодоо хүрэх b. Өөрийн болон гэр бүлийн сайн сайхны төлөөc. Ажлын төлөө d. Цалингийн төлөө

30. Хуримтлал бий болгодог хөдөлмөр гэж юу вэ ?a. Их орлого олох c. Үйлчилгээ b. Баялагийг биетээр үйлдвэрлэх d. Аль нь ч биш

31. Ажилгүйдэл яагаад хүн амын орлого, амжиргааг бууруулдаг вэ?a. Ажилгүй учраас b. Өөртөө болон нийгэмдээ бүтээх боломж орлогоо c. Цалингүй учраас d. Орлогогүй учраас

32. Хувь хүний нийгмийн ашиг сонирхлыг хэмжих гол хэмжигдэхүүн юу вэ?a. Хувийн өмч с. Орлого b. Баялаг бүтээх d. Цалин

33. Цалинг нэмэгдүүлэх гол хэмжүүр юу вэ ? a. Санхүүгийн боломж c. Бүтээмж b. Мэргэжлийн чадвар d. Аль ч биш.

25

34. Д. Рекардо нь макро эдийн засгийн хүрээнд гаргасан онолыг нэрлэнэ үү?a. Ажил эрхлэлтийн тоо хэмжээний онолb. Цалин хөлс ба хөдөлмөрийн бүтээмжийн онолc. Өмчийн харилцааны онолd. Үл үзэгдэгч гарын онол

35. Эдийн засгийн хуулиудыг макро түвшний бодлогын түвшинд ашиглаж болох уу? a. Эдийн засгийн хууль нь зах зээл дээр хэрэгждэгb. Макро түвшинд ашиглаж болноc. Зөвхөн микро түвшинд ашигланаd. Хөдөлмөрийн зах зээлд ашиглана

36. К. Маркс нь ................................. гэж тодорхойлсон.a. Ажиллах хүч нь мөлжлөгийн гол хэлбэрb. Хувийн өмч нь мөлжлөгийн гол үндэсc. Цалин хөлс нь хөдөлмөрийн бүтээмжd. Аль нь ч биш

37. ДНБ-нийг тодорхойлолтыг дугуйлна уу?.a. Монгол хүн бүрийн бүтээсэн баялагb. Монгол орны нутаг дэвсгэр дээр бүтээсэн баялагc. Олон улсын бүтээсэн баялагd. Насанд хүрсэн хүн бүрийн орлого

38. Бүрэн ажил эрхлэлт аль нийгэмд бүрэн утгаараа хэрэгжиж болох вэ?.a. Социалист c. Зах зээлийнb. Холимог эдийн засагтай d. Уламжлалт эдийн засгийн үед

39. ДНБ-ийг тооцохдоо шууд татварыг оролцуулж тооцно. Шууд татварт ямар татвар хамаарах вэ? a. НӨАТ, онцгой татвар c. Гаалийн татварb. Орлогын татвар d. Ашгийн татвар

40. Макро эдийн засгийн судалгааны хүрээ аль нь вэ?a. Өрх гэрийн эдийн засаг c. Үйлдвэрлэлийн хүрээb. Хэрэглээний хүрээ d. Улс орны эдийн засаг

41. Улсын төсвийг ямар аргаар бүрдүүлдэг вэ?a. Татварын ба татварын бус c. Онцгой албан татвараарb. Татварын аргаар d.Экспорт, импортын нийлбэрээр

42. Хэрэглээнд очоогүй үлдсэн орлогын нөгөө хэсгийг........... гэнэ.a. Хөрөнгө оруулалт c. Цалинb. Хуримтлал d. Зээл

43. Эдийн засгийн үйл ажиллагааг харуулах төрийн үйл ажиллагааг юу гэх вэ?a. Хөрөнгө оруулалт c. Сангийн бодлогоb. Цэвэр хөрөнгө d. Эдийн засгийн өсөлт

44. Ахиу хэрэглээ гэдэг нь:a. Нийт хэрэглээг нийт орлогод харьцуулсан харьцаа b. Орлого өөрчлөгдсөний улмаас хэргэлээний зардалд гарсан өөрчлөлт c. Орлогын тухайн түвшин дэх хэргэлээний зардлыг илэрхийлсэн муруй

26

d. Өмнөх бүх хариулт буруу 45. Ахиуц хэрэглээ ба ахиуц хадгаламжийн хоорондын холбоо нь:

a. Тэдгээрийн нийлбэр 1 тэй тэнцүү байдагb. Тэдгээрийн хоорондын харьцаа нь дундаж хэрэглээг илэрхийлж байдаг c. Эцсийн орлого нь хэрэглээ, хадгаламж гэсэн – хэсэгт хуваагддаг учир тэдгээрийн нийлбэр

эцсийн орлоготой тэнцүү байлгахаарd. Муруй дээрх тэдгээрийн тэнцвэрийн цэг хадгаламж үүсэж эхлэх орлогын тэрхүү түвшинтэй

тохирсон байдгаар илэрхийлэгдэнэ. 46. Хөрөнгө оруулалтын хэмжээнд дараахи зүйлс нөлөөлнө.

a. Зээлийн хүүгийн түвшинb. Үйлдвэрлэлийн өөдрөг болон гутрангуй хүлээлт c. Технологийн өөрчлөлтийн түвшин d. Бүх хариулт зөв

47. Доорхи тооцоонуудаас алинд нь цалинг оруулж тооцох вэ?a. ҮНБ –г орлогоор тооцоход c. Цэвэр экспортыг тооцоходb. ҮНБ –г зардлаар тооцоход d. Хувийн орлогыг тооцоход

48. Импорт гэж юу вэ?a. Дотоодоос гадаад орнуудад барааг худалдан борлуулах гарахb. Гадаад орноос бараа материал худалдан авах c. Гадаад худалдааd. Дотоод худалдаа

49. Ашгийн татвар нь татварын аль төрөлд хамаарах вэ?a. Шууд татвар c. Татвар биш төлбөр b. Шууд бус татвар d. Аль нь ч биш

50. Хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт нийлүүлэлтийн зөрүү нь .....юм.a. Ажлын байрны нийлүүлэлт b. Ажилгүйдэл c. Ажлын байрны эрэлтd. Эрэлт, нийлүүлэлтийн тэнцвэр

51. А.Смитийн эдийн засгийн сэтгэлгээг хөгжүүлсэн онолын гол чиглэл юу вэ?a. Эдийн засгийн хууль c. ‘‘Үл үзэгдэгч гарын онол’’b. Үндэсний баялаг d. Төрийн эдийн засгийн онол

52. Макро эдийн засгийн судалгааны аргыг дугуйлна уу?a. Экстрополяц c. Харьцуулалтb. Cтатистик d. Норматив

53. Хөдөлмөрийн болон таваарын зах зээлийн ялгаа юу вэ?a. Эрэлт.нийлүүлэлтээрээ c. Таваарлиг чанараараа b. Бүтээмж нэмэх d. Аль нь ч биш

54. Хүний идэвхжүүлэх гол хөшүүрэг юу вэ?a. Шагнах c. Цалинг өсгөхb. Бүтээмж нэмэх d. Урам хайрлах

55. Хувь хүний ажиллаж амьдрах гол зорилго, сонирхол юу вэ?

27

a. Зорилгодоо хүрэх b. Өөрийн болон гэр бүлийн сайн сайхны төлөөc. Ажлын төлөө d. Цалингийн төлөө

56. ……………….. нь хүний чадавхижилтийг үнэлэж дүгнэдэг.a. Мобильность c. Cегрегаын онол b. Хүмүүн капиталын онол d. Дискриминацын онол

57. Хуримтлал бий болгодог хөдөлмөр гэж юу вэ ?a. Их орлого олох c. Үйлчилгээ b. Баялагийн биетээр үйлдвэрлэх d. Аль нь ч биш

58. Ажилгүйдэл яагаад хүн амын орлого, амжиргааг бууруулдаг вэ?a. Ажилгүй учраас b. Өөртөө болон нийгэмдээ бүтээмж, орлого байхгүй c. Цалингүй учраас d. Орлогогүй учраас

59. Хувь хүн нийгмийн ашиг сонирхлыг хэмжих гол хэмжигдэхүүн юу вэ?.a. Хувийн өмч с. Орлого b. Баялаг бүтээх d. Цалин

60. К. Маркс нь ................................. гэж тодорхойлсон.a. Ажиллах хүч нь мөлжлөгийн гол хэлбэрb. Хувийн өмч нь мөлжлөгийн гол үндэсc. Цалин хөлс нь хөдөлмөрийн бүтээмжd. Аль нь ч биш

61. ҮНБ-ний тодорхойлолтыг дугуйлна уу?.a. Монгол хүн бүрийн бүтээсэн баялагb. Монгол орны нутаг дэвсгэр дээр бүтээсэн баялагc. Олон улсын бүтээсэн баялагd. Насанд хүрсэн хүн бүрийн орлого

62. Бүрэн ажил эрхлэлт аль нийгэмд бүрэн утгаараа хэрэгжиж болох вэ?.a. Социалист c. Зах зээлийнb. Холимог эдийн засагтай d. Уламжлалт эдийн засгийн үед

63. ДНБ-ийг тооцохдоо шууд татварыг оролцуулж тооцно. Шууд татварт ямар татварыг хамаарах вэ? a. НӨАТ, онцгой татвар c. Гаалийн татварb. Орлогын татвар d. Ашгийн татвар

64. Татварнв дараахүүрэгтэй.a. Төрийнмэдэлдбайхмөнгийгнэмэгдүүлэх c.Орлогыгдахинхуваарилахb. Төсвийг бүрдүүлэх d. Иргэдэд мөнгө тараах

65. Өсөн нэмэгдэж буй ханш уналтын үед зээлийн хүү ямар байх вэ?a. Мөнгөний үнэ цэнэ буурч байгаа учраас буурнаb. Ажил эрхлэлтийн түвшин буурч байгаа учраас унанаc. Мөнгөний үнэ цэнэ унаж байгаа учраас өснө

28

d. Ажил эрхлэлтийн түвшин буурч байгаа учраас өснө 66. Үндэсний орлогын тооцоолохдоо дараах үзүүлэлтүүдээс аль нь ашиглагдахгүй вэ?

a. Корпорацын ашиг c. Капиталын зах зээлb. Улсын шилжин явах төлбөр d. Эдийн засгийн үр ашиг буурсан

67. Улсын төсвийг ямар аргаар бүрдүүлдэг вэ?a. Татварын ба татварын бус c. Онцгой албан татвараарb. Татварын аргаар d. Экспорт, импортын нийлбэрээр

68. Нийлмэл нийлүүлэлтийн муруй дэх Кейнсийн хэрчим нь:a. Эерэг налалттай байна.b. Сөрөг налалттай байна.c. Босоо шугамаар илэрхийлэгдэнэ.d. Хэвтээ шугамаар илэрхийлэгдэнэ.

69. Хөрөнгө оруулалтын хэмжээнд дараах зүйлс нөлөөлнө. a. Зээлийн хүүгийн түвшинb. Үйлдвэрлэлийн өөдрөг болон гутрангуй хүлээлт c. Технологийн өөрчлөлтийн түвшин d. Бүх хариулт зөв

70. Доорхи тооцоонуудаас алинд нь цалинг оруулж тооцох вэ?a. ҮНБ –г орлогоор тооцоход c. Цэвэр экспортыг тооцоходb. ҮНБ –г зардлаар тооцоход d. Хувийн орлогыг тооцоход

71. Зээлийн хүүгийн түвшин дэх өөрчлөлт нь ҮНБ-ний дурдсан бүрдэл хэсгүүдийн алиных нь хэмжээнд илүү их нөлөөлөх вэ?a. Хэрэглэгчийн зардал c. Улсын зардалb. Хөрөнгө оруулалт d. Экспорт

72. Төв банкны үндсэн чиг үүргийг тодорхойлно уу?a. Үндэсний мөнгөн тэмдэгтийг гүйлгээнд гаргахb. Үндэсний валютын худалдан авах чадвар,нэр хүндийг өргөж авч явахc. Макро эдийн засгийн тогтворжуулалтыг хангах, арилжааны банкны зохистой үйл

ажиллагааг хангах d. Дээрх бүх хариулт зөв

73. Хадгаламжийн хүүг........................... тогтоодог. a. Арилжааны банк c. Төв банкb. Сангийн яам d. Дээрх бүх хариулт зөв

74. Макро эдийн засгийн 3 хүчин зүйлийг нэрлэa. Ажиллах хүч, материаллаг нөөц, санхүүb. Хөдөлмөр, цалин, ажлын байрc. Ажлын байр, ажиллах хүч, зах зээлd. Материаллаг нөөц, санхүү, менежмент

75.76. Доорхи тооцоонуудаас алинд нь цалинг оруулж тооцох вэ?

a. ДНБ –г орлогоор тооцоход c. ДНБ –г зардлаар тооцоход b. Цэвэр экспортыг тооцоход d. Хувийн орлогыг тооцоход

29

77. Хөрөнгө оруулалтын хэмжээнд дараахи хүчин зүйлс нөлөөлнө. a. Зээлийн хүүгийн түвшинb. Үйлдвэрлэлийн өөдрөг болон гутрангуй хүлээлт c. Технологийн өөрчлөлтийн түвшинd. Бүх хариулт зөв

78. Аль нь М2 мөнгөний агрегатад хамаарах вэ? a. Харилцах данс c. Валютын хадгаламж b. Долларын хадгаламж d. хугацаатай хадгаламж .

79. Үндэсний орлогыг тооцохдоо: a. ҮЦБ-ээсэлэгдэлхорогдлыншимтгэлийгхаснаb. ДЦБ–ээсшуудбустатвар, татаасхаснаc. ҮНБ–ээсэлэгдэлхорогдлыншимтгэлийгхаснаd. Үндэснийорлогооснийгмийндаатгалыншимтгэлийгхасна

80. Аль нь зах зээлийн дэд бүтцэд хамаарахгүй вэ? a. Өргөн хэрэглээний барааны зах зээл c. Мэдээллийн зах зээл b. Хоршооллын зах зээл d. Үйлдвэрлэлийн хэрэгслийн зах зээл

81. Смитийн “Эдийн засгийн хүн хэмээх ойлголтын гол шинж: a. Хөдөрмөрлөх чадвар c. Овсгоо b. Хувийн ашиг сонирхол d. Сэтгэх чадвар

82. Макро эдийн засаг нь хэмжээнд судлана.a. Улс орны эдийн засаг c. Өрх гэрийн шинжлэх ухаан b. Бүтээн байгуулалт d. Үйлдвэрлэлийн хэмжээнд

83. Макро эдийн засгийн гол зорилго юу вэ?a. Нийлмэл эрэлт, нийлүүлэлтийг судлах c. Цалинг нэмэхb. Улс орны эрэлт, хэрэгцээг нэмэгдүүлэх d. Зөв хариулт байхгүй

84. ................. гэдэг нь үнийн индекс тооцох зорилгоор бүрдүүлсэн тухайн улсын дундажамьдралтай өрхийн хэрэглээг төлөөлөх чадвартай, хүн амын өргөн хэрэглээний бүтээгдэхүүн үйлчилгээний нэр төрлийн жагсаалт юм.

a. Хэрэглээний үнийн индекс c. ДНБ-ний дефляторb. Хэрэглээний сагc d. Мультипликатор

85. Хэрэглээнд очоогүй үлдсэн орлогын нөгөө хэсгийг........... гэнэ.a. Хөрөнгө оруулалт b. Хуримтлал c. Цалин d. Хадгаламж

86. Эдийн засгийн үйл ажиллагааг харуулах төрийн үйл ажиллагааг юу гэх вэ?a. Хөрөнгө оруулалт c. Сангийн бодлогоb. Цэвэр хөрөнгө d. Эдийн засгийн өсөлт

87. Кейнсийн онол нь эдийн засгийг ......... -аас гарахад зориулагдсан. a. Хямрал b.Удааширал c. Зогсонги байдал d.Хувьсгал

88. Хадгаламж хэдийдүүсэхвэ? a. Хэрэглээньорлогоосоодавжбайхүедb. Орлогохэрэглээхоёртэнцэжбайхүедc. Орлогохэрэглээнээсдавжэхлэсэнүедd. Орлогобайхгүйүед

30

89. Аль нь М1 мөнгөний агрегатад хамаарах вэ? a. Харилцах данс c. Валютын хадгаламж b. Долларын хадгаламж d. Хугацаатай хадгаламж

90. Хадгаламж хэдийд үүсэх вэ? a. Хэрэглээ нь орлогоосоо давж байх үедb. Орлого хэрэглээ хоёр тэнцэж байх үедc. Орлого хэрэглээнээс давж эхлэсэн үедd. Орлого байхгүй үе

91. Хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт нийлүүлэлтийн зөрүү нь .....юм.a. Ажлын байрны нийлүүлэлт c. Ажилгүйдэл b. Ажлын байрны эрэлт d. Эрэлт, нийлүүлэлтийн тэнцвэр

92. Үндэсний орлогыг тооцохдоо a. ҮЦБ-ээс цэвэр экспортыг хаснаb. ҮЦБ-ээс шууд бус татварыг хаснаc. ҮНБ-ээс элэгдэл хорогдлын шимтгэлийг хаснаd. Үндэсний орлогоос нийгмийн даатгалын шимтгэлийг хасна

93. Доорхи тооцоонуудаас алинд нь цалинг оруулж тооцох вэ?a. ҮНБ –г орлогоор тооцоход c. ҮНБ –г зардлаар тооцоходb. Цэвэр экспортыг тооцоход d. Хувийн орлогыг тооцоход

94. Олон улсын худалдаа явагдах үндсэн хүчин зүйл ньa. Туйлын давуу талb. Өргөжилтийн үр өгөөжийн тухай асуудалc. Зардал өсөх тухай асуудал d. Газар зүйн байршил

95. Эдийн засгийн үйл ажиллагааг харуулах төрийн үйл ажиллагааг юу гэх вэ?a. Хөрөнгө оруулалт c.Сангийн бодлогоb. Цэвэр хөрөнгө d. Эдийн засгийн өсөлт

96. Анхдагч хэрэглээ гэдэг ньa. Орлогын ба соёлын түвшингээс хамааран гарж буй хэрэглээb. Амьдралын зайлшгүй шаардлагаар урган гарсан хэрэглээc. Тансаг зүйлийн хэрэглээd. Хоол хүнсний хэрэглээ

97. Ажилгүйдлийн ямар хэлбэр байхгүй болсон үед “хөдөлмөр бүрэн эрхлэлт” хангагдлаа гэж үзэхвэ?a. Мөчлөгийн c. Бүтцийн b. Шилжилтийн d. Бүгд

98. Улс орнуудын эдийн засгийн хүчин чадлыг хооронд нь харьцуулахдаа альүзүүлэлтийг ашигладагвэ?a. ҮНБ-ний нийт хэмжээb. ДНБ-ний нийт хэмжээc. Нэг хүнд ноогдох ДНБ-ний хэмжээd. Үндэсний орлогын хэмжээ

31

99. Макро эдийн засгийн 3 хүчин зүйлийг нэрлэa. Ажиллах хүч, материаллаг нөөц, санхүүb. Хөдөлмөр, цалин, ажлын байрc. Ажлын байр, ажиллах хүч, зах зээлd. Материаллаг нөөц, санхүү, менежмент

100. Капитал өгөөмж гэж юу вэ?a. Нэгж капиталаас өгч буй орлого c. Нэг хүнд ноогдох капиталын өртөг b. Капиталаас гарах хоргодол d. Хөрөнгийн эх үүсвэр

III. Бодлогын асуулт бүрийн хувьд зөв хариултыг бичнэ үү. (Томьёо бичиж бодолт хийсэн байна. 1. Хөдөлмөрийн нөөц болон ажил эрхлэлт өгөгджээ

Нэг дэхь жил Тав дахь жилАжиллах хүч 20252 24561Ажил эрхлэгчид 18652 21652Ажилгүйчүүд Ажилгүйдлийн түвшин

a. 1 дах жилийн ажилгүй хүний тоог ол.b. 1 дах жилийн ажилгүйдлийн түвшинг тооц.c. 5 дах жилийн ажилгүй хүний тоог ол.d. 5 дах жилийн ажилгүйдлийн түвшинг тооц.

2. Монгол улсын бодит ДНБ болон хүн амын тоо өгөгджээ.

Он Бодит ДНБ /сая төгрөгөөр/

Хүн ам/мянган хүнээр/

2005 2779578.3 2562.4

2006 3017425.8 2594.8

2007 3325892.5 2635.2

a. 2007 оны нэг хүнд ногдох ДНБ –г тооц b. 2006 оны эдийн засгийн өсөлтийг хүн амын тоогоор тооц. c. 2007 оны эдийн засгийн өсөлтийг ДНБ –ээр тооц.

3. Хөдөлмөрийн нөөц болон ажил эрхлэлт өгөгджээ.

Нэг дэхь жил Тав дахь жилАжиллах хүч 45568 58623

32

Ажил эрхлэгчид 41252 56235Ажилгүйчүүд Ажилгүйдлийн түвшин


4. Дараах хүснэгт өгөгджээ. Тооцоо Млрд.долл

Зээлийн хүү 12Нийт хувийн хөрөнгө оруулалт 55Корпорацийн ашиг 113Шууд бус татвар 22Түрээсийн төлбөр 20Корпорацийн ашгийн татвар 50Бүтээгдэхүүний цэвэр экспорт 11Улсын бүтээгдэхүүн үйлчилгээг худалдан авах

90

Цэвэр хувийн хөрөнгө оруулалт 45Өмчийн орлого 21Хүн амын шилжих төлбөр 23Хэрэглээний зардал 260Цалин 218

a. ҮНБ-г хэмжээг тооцb. ДЦБ-ны хэмжээг тооц.c. ҮО-г хэмжээг тооц




33

6. Монгол улсын бодит ДНБ болон хүн амын тоо өгөгджээ.

Он Бодит ДНБ /сая төгрөгөөр/

Хүн ам/мянган хүнээр/

2009 2779578.3 2562.4

2010 3017425.8 2594.8

2011 3325892.5 2635.2

a. 2009 оны нэг хүнд ногдох ДНБ –г тооц b. 2010 оны эдийн засгийн өсөлтийг хүн амын тоогоор тооц. c. 2011 оны эдийн засгийн өсөлтийг ДНБ –ээр тооц.




8. Дараах хүснэгт өгөгджээ. Тооцоо Млрд.долл

Зээлийн хүү 12Нийт хувийн хөрөнгө оруулалт 55Корпорацийн ашиг 113Шууд бус татвар 22Түрээсийн төлбөр 20Корпорацийн ашгийн татвар 50Бүтээгдэхүүний цэвэр экспорт 11Улсын бүтээгдэхүүн үйлчилгээг худалдан авах

90

Цэвэр хувийн хөрөнгө оруулалт 45Өмчийн орлого 21Хүн амын шилжих төлбөр 23Хэрэглээний зардал 260

34

Цалин 218

a. ҮНБ-г хэмжээг тооцb. ДЦБ-ны хэмжээг тооц.c. ҮО-г хэмжээг тооцАшиглах материал

1. МУИС, ЭЗС Микро экономиксийн үндэс, УБ., 2012.

2. Даваадорж Ц, Ганболд Да. Микро эдийн засаг, УБ., 2000.

3. Домник Сальватор. Микро эдийн засаг, УБ., 2004.

4. Норжванчиг Б. Эдийн засгийн ухаан //микро эдийн засаг, УБ., 2005.

5. Григори Н. Менкью. Микро эдийн засаг .: 2010.

35

ХҮНИЙ НӨӨЦИЙН МЕНЕЖМЕНТ (С.СМ321)

I. Доорхи асуултуудаас үнэн(Y), худал(X) эсэхийг тодорхойлоно уу.№ Асуултууд 1. Байгууллагын бүх шатны менежерүүд хүний нөөцийн менежерүүд болдог хэдий ч

тэдний гүйцэтгэх үүрэг харилцан адилгүй. 2. Хүний нөөц нь бусад нөөцүүдийг болвол шавхагддаг баялаг юм.3. ХН-ийн удирдлагын үндсэн 4 арга байдаг.4. Хөдөлмөрийн хэрэглээний албан ёсны бүсийг ажлын байр юм.5. Ажил үүргийн давхардал, эзэнгүйдлийг арилгах зорилготойгоор хүний нөөцийн

сонголт хийдэг.6. Ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээ нь удирдлага ажилтнуудын давуу болон сул талынх

талаарх мэдээллийг бий болгоход ашигладаг.7. Өргөдлийн маягт нь ажил горилогчийн өнгөрсөн ба одоогийн байдлын талаар мэдээлэл

олж авахад ашиглагддаггүй.8. Хүний нөөцийн хөгжил нь одоо хэрэгтэй ур чадварыг нэмэгдүүлдэг.9. Карьер төлөвлөлт нь байгууллагын хүний нөөцийн хөгжлийн төлөвлөлтийн нэг үндсэн

хэсэг. 10. Шилэн сонголт хэрхэн хийгдсэнийг ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээнээс харах боломжгүй.11. Хөдөлмөрийн хөлсийг тогтооход зах зээлийн хөлсний судалгаа хийх шаардлагагүй.12. Хөдөлмөрийн гэрээ хамтын гэрээ хоёр ялгаатай.13. Сахилгын зөрчлийг давтан гаргасан тохиодлолд л ажлаас халах эрхтэй.14. Америкид ажиллагчдын сурах үйл явцыг тухайн ажилтан өөрөө юуны өмнө анхаарах

шаардлагатай гэж үздэг.

15. Эрүүл ажлын байр тэдэнд илүү эрч хүчтэй ажиллах урам зоригийг төрүүлдэг.16. Байгууллагын хэмжээнээс хамаарч байгууллагад хүний нөөцийн менежерийг давхар

гүйцэтгэх боломжтой.17. Эдийн засгийн арга нь хүний материаллаг сонирхолд тулгуурладаггүй.18. Ажлын шинжилгээг хийх явцад баримтлах гол зарчим бол ажилтны талаарх мэдээллийг

бус, ажлын талаарх мэдээллийг цуглуулах явдал байдаг.19. Ажлыг өндөр амжилттайгаар гүйцэтгэж чадах, хамгийн шилдэг, тохирохуйц нэр

дэвшигчийг сонгох хэрэгтэй.20. Сонголт нь хувь хүний ур чадвар, мэргэжлийн мэдлэг, оюуны болоод физиологийн

чадавхийг үнэлэх процесс биш.21. Хөгжил нь өнөөгийн эсвэл богино хугацааны дараах гүйцэтгэлд түлхүү чиглэгдсэн

байдаг.22. Байгууллага карьерын шатуудыг төлөвлөх шаардлагатай.23. Ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээ гэдэг бол тухайн албан тушаалын хүрээнд хийгдэх үүрэг

даалгаврын биелэлтийн түвшин.24. Ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээнээс хамаараад цалингийн урамшуулал нэмэгдүүлэх

36

боломжгүй.25. Хөдөлмөрийн хөлсийг байгууллага дотоод журамдаа зааж өгөх шаардлагагүй.26. Шууд ажлаас халах арга хэмжээ авах нь хууль зөрчсөн үйлдэл.27. Японы хүний нөөцийг хөгжүүлэх, удирдах арга барууны орнуудынхаас тэс өөр.28. Үйлдвэрчний эвлэл бол гишүүд нь сайн дурын үндсэн дээр эвлэлдэн нэгддэг олон

нийтийн байгууллага.29. Хөдөлмөрийн гэрээг байгуулахдаа талууд гэрээний гол нөхцөлийг тохирсон байна.30. Эрүүл ажлын байр тогтвортой ажиллах хүчин бий болж хөдөлмөрийн бүтээмж

нэмэгдэнэ.31. Хүний нөөцийн менежмент нь ашгийн байгуулагад маш чухал үүрэгтэй байдаг.32. Байгууллагын зорилго хүмүүсээр дамжин хэрэгждэг.33. Хүн хувьсамтгай учир байнга хөгждөггүй. 34. Мэргэшсэн чадварлаг ажил горилогчдыг хуулийн дагуу, ямар ч ялгаваргүйгээр шударга

үнэлж, хөлслөхийг бүрдүүлэлт гэнэ.35. Цалин, хөлсний шударга тогтолцоог бий болгох зорилготойгоор ажлын шинжилгээ

хийдэг.36. Шилэн сонголт нь 8 нь үе шаттай.37. Чиглүүлэх сургалт гэдэг нь шинэ ажилтныг байгууллага, хэлтэс, ажлын нэгжтэй

танилцуулах, дасгах үйл ажиллагаа юм. 38. Карьерын зам гэдэг нь байгууллага доторхи ажлын төлөвлөсөн ахилт юм.39. Карьерын хэвтээ, босоо гэсэн замууд байдаг.40. Албан тушаал нэмэгдүүлэхэд ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээ шийдвэр гаргалтанд

нөлөөлдөггүй.41. Хөдөлмөрийн хөлсийг тогтооход өрсөлдөгч байгууллагын цалин хөлстэй харьцуулалт

хийнэ.42. Хөдөлмөрийн гэрээг заавал бичгээр байгуулна. 43. Эрүүл ажлын байр гэдэг нь хамт олон болон ажилчдын эрүүл мэнд, сайн сайхан

байдлыг хангасан ажлын байр.44. МОBBING- Нэгнээ нүд үзүүлэн бүлэглэн шахаж хавчихыг хэлнэ. 45. Америкид ажлын гүйцэтгэлийг үнэлэх нь богино хугацааны буюу зөвхөн тухайн

ажилтны ур чадвараас хамаардаг.46. ХН төлөвлөлт ажиллах хүчний зардлыг тооцоолох шийдвэр гаргахад тусалдаг.47. Ажлын шинжилгээг оновчтой хийсэн байдал нь хүний нөөцийн бүрдүүлэлтэнд

нөлөөлөхгүй.48. Хариуцлага гэдэг нь бүрэн дүүрэн биелэгдсэн байх ёстой үүрэг даалгаврын амлалтууд .49. Хүний нөөцийн бүрдүүлэлт гэдэг нь ирээдүйд хичнээн, ямар ажилчид хэрэгтэйг

урьдчилан таамаглах, ажиллах хүчний эрэлтийн хэмжээг тодорхойлох явц гэж хэлж болно.

50. ХН Менежер шинэ ажилтнуудад дасан зохицуулах сургалт явуулах хэрэгтэй.51. Сургалтын үндсэн зорилт нь тухайн хүний чадавхийг дэмжиж хөгжүүлэхэд оршдог.52. Хөгжүүлэх гэдэг нь сургалтаас ялгаагүй ойлголт.

37

53. Карьер төлөвлөлт нь одоо байгаа бүтэц болон удирдлага тогтвортой байх эсэхээс ихээхэн хамааралтай байдаг.

54. Цалин хөлс нь сайн ажилтнуудыг тогтоон барихад туслах зорилготой.55. Хөдөлмөрийн хөлсийг тогтооход цалингийн доод хэмжээг баримтлах шаардлагагүй.56. Байгууллагын болон хувь хүний аль алиных нь сонирхолд нийцүүлэн ажил

горилогчдыг үнэлэх , хөлслөх, байршуулах нь бүрдүүлэлт юм.57. Хүний нөөцийн алба зар гаргаж шинэ ажилтан сонгох шалгаруулалтыг хийдэг.58. Хамтын гэрээг нэг талаас ажил олгогч, нөгөө талаас ажилтны төлөөлөгчид байгуулна59. Хөдөлмөрийн сахилга ба сахилгын шийтгэл 2 адилхан ойлголт.60. Японы хүний нөөцийн менежментийн тогтолцоонууд нь хоорондоо бусад

орнуудынхтай харьцуулбал илүү харилцан шүтэлцээтэй байдаг.

II. Асуулт бүрийн хувьд зөв гэсэн нэг хариултыг сонгож, (+)-ээр тэмдэглэнэ үү. 1. Хүний нөөцийн удирдлагын үндсэн аргад аль нь хамаарагдах вэ?

a. захиргаа-эдийн засаг-нийгэм сэтгэл зүйb. захиргаа- хууль эрх зүй- технологиc. захиргаа- зохион байгуулалт-хувь хүний сэтгэл зүйd. захиргаа-хувь хүний чадвар-хувь хүний зүй

2. Хүний нөөцийн менежментийн хөгжлийн I үе шатыг сонгоно уу.a. дэлхийн I дайн үеэс b. дэлхийн I дайн хүртэл

c. 1930-1980 d. 1980-с хойш

3. Хүний нөөцийн менежментийн дотоод орчны хүчин зүйлсийг сонгоно уу.a. бүтэц b. соёл

c. стратегиd. дээрх бүгд зөв

4. Хөдөлмөрийн бүтээмжид аль асуудал нь хамаарах вэ?a. ажил таслалтыг багасгах b. ажлын орчинг сайжруулах c. ажлыг хуваарилахd. ажилд дасан зохицох

5. Төлөвлөлт хийснээр байгууллага дараах асуудлыг шийдвэрлэдэг.a. цомхотгох b. сургах

c. шинээр хүн ажилд авахd. дээрх бүгд зөв

6. Хүний нөөцийн хэрэгцээг тодорхойлох шүүн тунгаах аргад дараах аргын аль хамаарах вэ?a. бүтээмжийн индекс тооцоолох арга b. корреляцын шинжилгээ c. удирдлагын үнэлгээний аргаd. хугацааны цуваан шинжилгээ

7. Ажил үүргийн давхардал, эзэнгүйдлийг арилгах зорилготойгоор ….............хийдэг.a. сургалт b. ажлын шинжилгээ

c. цалин хөлс d. ажлын гүйцэтгэл

8. Хүний нөөцийг гадаад эх үүсвэрээс бүрдүүлэх аргыг сонгоно уу.

38

a. шинээр ажилд орох, санал өргөдөл өгсөн хүмүүс b. их дээд сургууль, коллеж мэрэгжлийн сургалтын төв c. интернетээр бүрдүүлэхd. дээрх бүгд зөв

9. Ажил хүсэгчийн хэрэгцээг хэн тодорхойлох вэ?a. ХН Менежер b. хүний нөөцийн алба

c. захиралd. ажилтан

10. Хүний нөөцийн бүрдүүлэлтийг хэзээ хийх вэ?a. ажлын шинжилгээ хийсний дарааb. хүний нөөцийн төлөвлөлт хийсний дарааc. хүний нөөцийн төлөвлөлт, ажлын тодорхойлолтын дараа d. ажлын тодорхойлолт боловсруулсаны дараа

11. Өргөдлийн маягт нь ажил горилогчийн ................байдлын талаар мэдээлэл олж авахад ашиглагддаг.

a. өнгөрсөн ба одоогийнb. өнгөрсөн ба ирээдүй

c. одоо ба ирээдүйd. одоо ба өнгөрсөн

12. Мэргэшсэн чадварлаг ажил горилогчдыг хуулийн дагуу, ямар ч ялгаварлалгүйгээр шударга үнэлж, хөлслөх нь.......................юм.

a. хүний нөөцийн сонголт хийх b. хүний нөөцийн бүрдүүлэлт хийх c. хүний нөөцийн гүйцэтгэлийн үнэлгээ өгөхd. хүний нөөцийн сургалт хийх

13. Хүний нөөцийн эдийн засгийн аргыг сонгоно уу.a. удирдлага зохион байгуулалт b. хөдөлмөрийн хөлс

c. бүтээлч уур амьсгал бий болгохd. тушаал, заавар

14. Сургалтын үр дүнд хамааруулж болохгүй үзүүлэлт аль нь вэ?a. сургалтанд хандах хандлагаb. суралцсан байдалc. зан үйл эсвэл гүйцэтгэлийн өөрчлөлтd. хэрэгжилтийн хурд

15. Сургалт зохион байгуулахад нэгдүгээр ............................ёстой.a. сургалтын хэрэгцээг тодорхойлохb. сургалтын төрөл сонгохc. сургагч багшийг сонгох d. төсөв гаргах

16. Ажилдаа туршлагажин тогтвортой амжилт олох карьерийн насыг сонго.a. 25 хүртэлb. 25-30 хүртэлc. 30-45 хүртэл

d. 45-55 хүртэл

17. Бүтцийн шатлалын өндөр түвшний албан тушаалд дэвшихийг карьерийн ....................зам гэнэ. a. хэвтээ замb. босоо зам

c. хөндлөн замd. төвд тэмүүлсэн

39

18. Ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээ өндөр боловч өсч хөгжих боломж бага байгаа ажилчин карьерийн үнэлгээний ямар байрлалд байх вэ?

a. байнгын суугчид b. одууд

c. үхсэн мод d. суралцагчид

19. Ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээний хийх явцад гардаг нийтлэг алдааг сонгоно уу.a. шинэхэн сэтгэлээр хандахb. хувийн үзэмжээр хандах

c. анхны сэтгэгдлээр хандах d. дээрх бүгд зөв

20. Хувь хүний гүйцэтгэлийг үнэлэх аргыг сонгоно уу.a. энгийн зэрэглэх арга b. хосолсон харьцуулалтын арга

c. тайлан бичих аргаd. оноогоор зэрэглэх арга

21. Хөдөлмөрийн хөлсөнд нөлөөлөх дотоод хүчин зүйлсийг сонгоно уу.a. байгууллагын хөдөлмөрийн хөлсний бодлого b. эдийн засгийн өсөлтc. хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээd. хууль эрх зүйн шаардлагууд

22. Ажилтан ажлын байрны тодорхойлолтод заагаагүй буюу ердийн бус горимоор гүйцэтгэсэн тохиолдолд ......................олгодог.

a. үндсэн цалин b. хувьсах цалин

c. нэмэгдэл d. шагнал

23. Хөдөлмөрийн хөлсний нэмэгдэлд хамаарахыг сонгоно уу.a. хөдөлмөрийн нөхцөл /хүнд / b. ажилласан хугацааны /төрийн алба хаасан хугацааны/ c. албан ажлын, онцгой нөхцлийнd. дээрх бүгд зөв

24. Сахилгын зөрчилийг .....................гэж ангилдаг.a. ердийн ба ноцтойb. хэвийн ба ноцтой

c. хэвийн ба хурцd. дээрх бүгд буруу

25. Мөнгөн бус урамшуулалыг сонгоно уу.a. эмчилгээb. тээврийн хөлс

c. амралтын урилгаd. дээрх бүгд

26. Хөдөлмөрлөх явцад үйлдвэрчиний эвлэл яагаад хэрэгтэй байдаг вэ? a. ажлын байран дээр байгаа ажилчдаа хамгаалахb. ажилтан, ажилчдын ажлын нөхцөлийг нь сайжруулахc. аливаа зүйлийг бүгдээр хэлэлцэн тохиролцох замаар шийдвэрлэхd. дээрх бүгд зөв

27. ....................улс нь хүний нөөцөө гол төлөв залуу боловсон хүчнээр хангадаг.a. Япон b. АНУ

c. Монголd. дээрх бүгд буруу

28. Эрүүл ажлын байр бий болгосноор ...............давуу талтай.a. стресс багасна b. ёс суртахуун дээшилнэ

c. тогтвортой ажилчин d. дээрх бүгд зөв

29. ...............улс нь хүний нөөцийн үнэлгээг хийхдээ ажлын үр ашиг үзүүлэлтийг анхаардаг.a. Япон b. АНУ

40

c. Азийн орнууд d. дээрх бүгд буруу

30. Ихэнх...........................байгууллагын хувьд ажилтнуудаа эмнэлгийн үзлэгт оруулсан байхыг шаарддаг.

a. төрийн байгууллагаb. бизнесийн байгууллагаc. үйлдвэрлэл, үйлчилгээd. хувийн хэвшлийн байгууллага

31. Хүний нөөцийн захиргааны аргыг сонгоно уу.a. хөдөлмөрийн хөлсb. хөдөлмөрийн мотивациc. тушаал, зааварd. бүтээлч уур амьсгал бий болгох

32. Хүний нөөцийн менежмежнийн хөгжлийн II үе шатыг сонгоно уу.a. дэлхийн I дайн хүртэл b. дэлхийн I дайн үеэс

c. 1930-1980d. 1980-с хойш

33. Хүний нөөцийн менежментийн зорилтыг сонгоно уу.a. хөдөлмөрийн бүтээмжийг нэмэгдүүлэх b. хөдөлмөрийн амьдралын чанарыг сайжруулахc. хөдөлмөрийн үйл ажиллагаа хуульд нийцсэн байхd. дээрх бүгд зөв

34. ХН-ийн төлөвлөлтийн ач холбогдолыг нэрлэнэ үү.a. бизнесийн шийдвэрт ХН-ийн асуудлыг илүү тусгаж өгнө b. ХН-ийн оновчтой удирдлагын үрээр ХН-ийн зардлыг бууруулна.c. цаг хугацаанд нь ХН-ийг ажилд авна d. дээрх бүгд зөв

35. Ажлын байрны шинжилгээнд ямар аргыг хэрэглэдэг вэ?a. ажиглалт, ярилцлага, асуулгаb. ажиглалт, асуулга, баримт бичгийн судалгааc. ажиглалт, ярилцлага, баримт бичгийн судалгаа, асуулгаd. асуулга, ярилцлага

36. ................ нь ажлын хамгийн энгийн хэсэг бөгөөд тухайн ажлын хувьд хамгийн энгийн /хүрэх, алхах, байрлах, шилжих,/ гэх мэт үйл хөдлөлийг өөртөө багтаадаг.

a. микро хөдөлгөөнb. элемент

c. үүрэг даалгавар d. хариуцлага

37. Хүмүүсийг байнга хайж, эрэлд гарч, тэр ч байтугай ердийн бус газруудаар хайн мөнгө зарах нь ......................хамаарна.

a. бүрдүүлэлтийн өвөрмөц аргад b. хүнийг шилж сонгох аргад

c. бүрдүүлэлтийн аргад d. хүний нөөцийн асуудалд

38. Сонголтонд үнэлэгдсэн бүх хүмүүсийг …..................гэнэ.a. ажилд орохыг хүсэгчb. ажиллах хүч

41

c. ажилд ороход боломжтой хүмүүсd. ажилчид

39. Бүрдүүлэлтийн уламжлалт эх үүсвэрийг сонгоно уу.a. сонин c.телевизb. радио d. дээрх бүгд зөв

40. Өргөдлийн маягтанд бичсэн мэдээлэл нь сонголтын ................үе шатанд хэрэглэгддэг.a. эхний үе шатандb. хоёрдугаар үе шатанд

c. гуравдугаар үе шатандd. дөрөвдүгээр үе шатанд

41. Орчин үед хүнийг сонгохдоо юуг илүүд үзэж байна вэ?a. мэргэжлийн мэдлэгийг таньж мэдэхb. хэлний мэдлэгийг таньж мэдэхc. дотоод сэтгэлийг таньж мэдэхd. ур чадварыг таньж мэдэх

42. Байгууллагын болон хувь хүний аль алиных нь сонирхолд нийцүүлэн ажил горилогчдыг үнэлэх , хөлслөх, байршуулах нь ......................юм.

a. хүний нөөцийн бүрдүүлэлт хийх b. хүний нөөцийн сонголт хийх c. хүний нөөцийн гүйцэтгэлийн үнэлгээ өгөхd. хүний нөөцийн сургалт хийх

43. Дадлагын сургалтын давуу талд хамаарагдах ойлголтыг сонгоно уу. a. тусгай нарийн мэргэжлийн ур чадвар хөгждөгb. шууд буцах холбоотойc. хурдан бэлтгэгдэж, их зүйлийг d. мэргэжлийн сул талыг засдаг

44. Сургалтын процессийн үе шатыг нэрлэнэ үү.a. Хүний нөөцийн хэрэгцээ- ажлын хэрэгцээ- байгууллагын хэрэгцээb. Хүний нөөцийн хэрэгцээ- байгууллагын хэрэгцээ- ажлын хэрэгцээc. Байгууллагын хэрэгцээ- хүний хөөцийн хэрэгцээ- ажлын хэрэгцээd. Байгууллагын хэрэгцээ- ажлын хэрэгцээ- хүний нөөцийн хэрэгцээ

45. Шинэ ажилтнуудад байгууллага, ажлын байр,хамт олонтой нь танилцуулж, ажил үүргээ амжилттай гүйцэтгэхэд чиглүүлж өгч буй сургалтыг ...........гэнэ.

a. дадлагын сургалт b. ажлын байран дээрх сургалтc. чиглүүлэх сургалт d. дагалдаг сургалт

46. Ажлаа хамгийн чанартай хийж, өндөр бүтээмж гаргах насыг сонго.a. 25 хүртэлb. 45-55 хүртэлc. 25-30 хүртэлd. 30-45 хүртэл

42

47. Өөрийнх нь зиндааны бус хүмүүстэй албан ба албан бус цуглаан зөвлөгөөнд оролцох замаар удирдлагын цөмд орохыг.........................гэнэ.

a. төвд тэмүүлсэн b. хэвтээ зам

c. босоо замd. хөндлөн зам

48. Ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээ бага боловч өсч хөгжих боломж өндөр байгаа ажилчин карьерийн үнэлгээний ямар байрлалд байх вэ?


c. суралцагчид d. үхсэн мод

49. Ажлын гүйцэтгэлийг хэн үнэлдэг вэ?a. ажилтнаар өөрөөр нь үнэлүүлэх b. шууд харъяалах удирдлагаар нь үнэлүүлэх c. ижил зэрэглэлийн ажилтнаар үнэлүүлэх d. дээрх бүгд зөв

50. Ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээнийг хийх явцад гардаг нийтлэг алдааг сонгоно уу.a. тогтмол нэг маягтын үнэлгээ

өгөхb. хэт зөөлөн хандах

c. дундыг барихd. дээрх бүгд зөв

51. Багын гүйцэтгэлийг үнэлэх аргыг сонгоно уу.a. энгийн зэрэглэх арга b. тайлан бичих арга

c. эссэ бичих арга d. онцгой нөхцөл байдлын арга

52. Хөдөлмөрийн хөлсөнд нөлөөлөх дотоод хүчин зүйлсийг сонгоно уу.a. хэрэглээний үнийн индексb. ажилтны тухайн ажилд хандах хандлага c. ажил эрхлэлтийн байдал d. хууль эрх зүй

53. ..................... гэж ажилтан хэвийн бус нөхцөлтэй ажлын байранд болон ерөнхийгөөс илүү өндөр үүрэг хариуцлага хүлээлгэн ажилласан үед олгодог.



54. .................гэдэг нь байгууллагын зүгээс ажилтанд олгохоор тохиролцсон цалин юм.a. нэрлэсэн цалинb. бодит цалин

c. тарифт цалинd. дээрх бүгд

55. Материаллаг бус урамшуулалыг сонгоно уу.a. нэр хүнд олох боломжb. өсөх боломжc. өөрийгөө хөгжүүлэх боломжd. дээрх бүгд

56. …………………гэрээг нэг талаас ажил олгогч, нөгөө талаас ажилтны төлөөлөгчид байгуулна.a. хамтын гэрээb. хөдөлмөрийн гэрээ

c. цалингийн гэрээd. дээрх бүгд

57. Эрүүл ажлын байр бий болгосноор ...................давуу талтай.a. эрүүл мэнд сайжирна b. эрүүл хамт олон бүрдэнэ

43

c. эрүүл мэндийн зардал буурнаd. дээрх бүгд зөв

58. Хөдөлмөрлөх явцад үйлдвэрчиний эвлэл яагаад хэрэгтэй байдаг вэ? a. аливаа зүйлийг бүгдээр хэлэлцэн тохиролцох замаар шийдвэрлэхb. амьдралын нь нөхцөл байдлыг дээшлүүлэх арга зам эрж хайхc. нийгмийн аливаа асуудлаар санал бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэхd. дээрх бүгд зөв

59. Удирдлага ажилтнаа шууд халж чадахгүй болсон үед эсвэл шахах дарамт үзүүлэх нь Моbbing-н...............хэлбэр.

a. босооb. хэвтээ

c. хөдлөн d. дээрх бүгд зөв

60. ...........улсын ажиллагчид хамтын ололтыг бусадтай хуваах үзэл баримтлалтай байдаг.a. Япон b. АНУc. Барууны орнууд d. Дээрх бүгд буруу

61. Хүний нөөцийн менежмежнийн хөгжлийн III үе шатыг сонгоно уу.a. дэлхийн I дайн хүртэл b. дэлхийн I дайн үеэс

c. 1930-1980d. 1980-с хойш

62. Байгууллагын зорилго, үйл ажиллагаа .................дамжин хэрэгждэг.a. хүмүүсээрb. удирдлагаар

c. алба хэлтсээрd. багаар

63. Байгууллагын стратегийн төлөвлөлтийн үйл явцад ........................оролцдог .a. ХН-н албаb. хүний нөөцийн менежер

c. захирал d. функционал удирдлага

64. Гадаад нийлүүлэлтэд нөлөөлөх хүчин зүйлсийг сонгоно уу.a. шилжилт хөдөлгөөн ба эдийн засгийн хэтийн төлөв b. ажилд орсон ба гарсан хувь хүмүүс c. сургууль коллеж төгсөгчид d. дээрх бүгд зөв

65. Хүний нөөцийн хэрэгцээг тодорхойлох математик аргад дараах арга орно.a. удирдлагын үнэлгээний аргаb. дельфи арга

c. регрессийн шинжилгээd. номиналь бүлгийн арга

66. Хөдөлмөрийн хэрэглээний албан ёсны бүсийг...............гэнэ.a. хөдөлмөр b. ажлын байр

c. ажлын байрны тодорхойлолтd. ажлын шинжилгээ

67. Ажлын байранд хийгдэх ажил, ажилбарын зорилго, үүрэг, хариуцлага, эрх мэдэл, түүнд тавигдах шаардлага, нөхцөл зэргийг нарийвчлан гаргасан албан ёсны баримт бичгийг ...............гэнэ.

a. ажлын тодорхойлолтb. ажлын шинжилгээc. ажлын шинжилгээний арга

44

d. хөдөлмөр68. Хүний нөөцийн бүрдүүлэлт хийсний дараа ямар чиг үүргийг хэрэгжүүлдэг вэ?

a. сонголтb. ажлын шинжилгээ

c. сургалт d. гүйцэтгэлийн үнэлгээ

69. Аль нь хүний нөөцийг дотоод эх үүсвэрээс бүрдүүлэх аргын сул тал вэ?a. үр дүнтэй сургалт, ажлын гүйцэтгэлийн систем шаардлагатай b. ажлын баримжаа олгоход урт хугацаа шаарддагc. байгууллагын соёлд зохицохгүй байхd. бүрдүүлэлт болон сонголтын үйл явцтай холбоотой хүндрэл, аз туршилтууд гардаг.

70. Хүний нөөцийг дотоод эх үүсвэрээс бүрдүүлэх аргыг сонгоно уу.a. байгууллага дахь мэдээллийн хэрэгслээр ажилд авах тухай зарлах b. байгууллагын ажиллагчдыг сэлгэн ажиллуулах c. байгууллага дотроосоо сольж өөрчлөх d. дээрх бүгд зөв

71. Шилэн сонголт хэдэн үе шаттай вэ?a. 8 үе шаттайb. 7 үе шаттай

c. 6 үе шаттайd. 5 үе шаттай

72. Сонголт хэрхэн амжилттай зөв хийгдсэнийг ....................тодорхойлдог.a. гүйцэтгэлийн үнэлгээb. бүрдүүлэлтc. ажлын шинжилгээd. сургалт ба хөгжил

73. Дагалдан сургах, зааж сургах, зөвлөж сурах зэрэг аргуудыг хаана сургалт явуулахад ашиглаж болох вэ?

a. ажилд авах үеийн сургалтандb. ажлын байран дээр болон танхимын c. ажлын байран дээрd. хаана ч болно

74. Чиглүүлэх сургалт хийгээгүйгээс болоод ...........................асуудал үүснэ.a. аливаа зүйлд идэвхигүй оролцох b. хамтарч ажиллахад бэрхшээлтэй байх c. тус тусдаа өөр зорилгод тэмүүлэх d. дээрх бүгд зөв

75. Карьерийн үе шатын өөрийн байр сууриа олж, тогтворжих насыг сонго.a. 25 хүртэлb. 25-30 хүртэл

c. 30-45 хүртэлd. 45-55 хүртэл

76. Ажилтан үйл ажиллагааны өөр функциональ хэсэгт шилжих эсвэл түр зуур өөр албан ажил гүйцэтгэхийг карьерийн ...................зам гэнэ.

a. хэвтээ замb. босоо зам

c. хөндлөн замd. төвд тэмүүлсэн

77. Ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээ бага мөн өсч хөгжих боломж бага байгаа ажилчин карьерийн үнэлгээний ямар байрлалд байх вэ?


45


78. Ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээ хийх явдаг гардаг нийтлэг алдааг сонгоно уу.a. найз нөхөдийн сэтгэлээр хандах b. өөрийн үзэмжээр хандах

c. хэн нэгний үзэмжээр хандах d. дээрх бүгд зөв

79. Багын гүйцэтгэлийг үнэлэх аргыг сонгоно уу.a. тайлан бичих арга b. эссэ бичих арга

c. хосолсон харьцуулалтын аргаd. онцгой нөхцөл байдлын арга

80. Хөдөлмөрийн хөлсөнд нөлөөлөх дотоод хүчин зүйлсийг сонгоно уу.a. байгууллагын хөдөлмөрийн хөлсний бодлого b. ажилтны ажилд хандах хандлагаc. гүйцэтгэж буй ажлын үнэ цэнэd. дээрх бүгд зөв

81. ............................нь хувь хүний үнэлэмжийн өртгийг гэхээсээ илүү тухайн ажлын үнэ цэнийг тусгадаг.



82. Хувьсах цалинд хамаарахыг сонгоно уу.a. илүү болон шөнийн цагаарb. ажил мэргэжил, албан тушаал хавсран болон хослон ажилласанc. эзгүй байгаа ажилтны үүргийг түр гүйцэтгэсэн d. дээрх бүгд зөв

83. Нэрлэсэн цалингаас татвар, даатгалын хураамж зэргийг суутгаад бодитоор авч буй цалинг........................гэнэ.

a. нэрлэсэн цалинb. бодит цалин

c. тарифт цалинd. дээрх бүгд

84. …………………гэрээг нэг талаас ажил олгогч, нөгөө талаас ажилтан байгуулна.a. хамтын гэрээb. хөдөлмөрийн гэрээ

c. цалингийн гэрээd. дээрх бүгд

85. Нэрийн жагсаалт буюу Shortlist гэж юу вэ?a. анкетийн шалгаруулалтанд тэнцсэн хүмүүсb. анкетийн шалгаруулалтанд оролцсон хүмүүсc. өргөдөл өгсөн хүмүүсd. CV бөглөсөн хүмүүс

86. Сахилгын шийтгэл ногдуулах эрх бүхий албан тушаалтаныг сонгоно уу.a. хүний нөөцийн менежер b. функционал удирдлага

c. ерөнхий менежер d. дээрх бүгд буруу

87. Ажлын байранд хамгийн их тохиолддог бэлгийн дарамтын хэлбэрийг сонгоно уу.a. садар самууны сэдвээр ярих b. хамт гадуур гарахыг шаарддагc. мөн хэт задгай хувцаслахd. дээрх бүгд зөв

46

88. ...............улс нь хүний нөөцийн үнэлгээг хийхдээ чадвар, ажлын үзүүлэлт, чармайлт, хувийн чанарыг анхаардаг.

a. Япон b. АНУc. Барууны орнууд d. дээрх бүгд буруу

89. .....................улс нь хүний нөөцийн сургалт явуулахад сургагч багшийг ихэнхдээ өөрийн ажилтаныг сонгодог.

a. Япон b. АНУ

c. Барууны орнууд d. дээрх бүгд буруу

90. Сургалт хөгжлийн үйл ажиллагааны .....................алхам байдаг.a. 6 алхамb. 5 алхам

c. 4 алхамd. 3 алхам

91. .................бол аливаа байгууллагын хамгийн чухал нөөц юм.a. санхүүгийн нөөцb. хүний нөөц

c. мэдээллийн нөөцd. цаг хугацааны нөөц

92. Хүний нөөцийн менежментийн зорилгыг сонгоно уу.a. чадварлаг ажил горилогчдыг өөртөө татахb. чадварлаг ажиллагчдыг тогтвортой ажиллуулахc. ажиллагчдыг идэвхжүүлэхd. дээрх бүгд зөв

93. Хүний нөөцийн төлөвлөлт хийхэд дор дурдсан хүчин зүйлийг харгалзан үзэх шаардлагатай.a. байгууллагын өнөөгийн дүр төрхийг бодитоор тогтоох b. байгууллагын ирээдүйн дүр төрхийг бодитоор тогтоохc. байгууллагынхаа гадаад орчинд үнэлгээ хийсэн байх d. дээрх бүгд зөв

94. ХН-ийн төлөвлөлтийн өгөгдлийн системийг.................... бий болгодог.a. ХН-н албаb. хүний нөөцийн менежер

c. захирал d. функционал удирдлага

95. Хүний нөөцийн төлөвлөлтийг хугацааны хувьд ............. гэж ангилдаг.a. уртb. дунд

c. богиноd. дээрх бүгд зөв

96. Хүний нөөцийн бүрдүүлэлтэд ямар хүчин зүйлс нөлөөлөх вэ?a. хөдөлмөрийн зах зээлийн өрсөлдөөн b. ажил таслалтc. ажлын шинжилгээ оновчтой хийсэн байдалd. дээрх бүгд зөв

97. .................... нь ажлын шинжилгээгээр тухайн ажлыг хэзээ дахин шинэчлэн зохиохыг зааж өгдөг.

a. ажлын тодорхойлолтb. ажлын редизайн

c. бүрдүүлэлтd. сонголт

98. .......................гэдэг нь байгууллага дотор нэг ажлын эсвэл албан тушаалд тодорхой хугацаагаар шилжин ажиллахыг хэлнэ.

a. ажлын өргөжилтb. ажлын байрны тодорхойлолт

c. ажлын сэлгэлтd. ажлын баяжилт

99. Ажлын тодорхойлолт хийхэд юуг судлах шаардлагатай вэ?

47

a. хүлээх хариуцлагаb. ажил үйлийн үр нөлөө

c. ажлын орчин d. дээрх бүгд зөв

100. Ажлын байранд мөрдөгддөг дүрэм, журам, үйл ажиллагааг ямар аргааг шинжлэх вэ?a. ажиглалтын аргаb. ярилцлагын арга

c. баримт бичгийн аргаd. ажлын асуулга

101. ...................... нь чадварлаг мэргэшсэн ажил горилогчдыг байгууллагын нэрийн өмнөөс олж цуглуулж, ажиллах хүчийг татах явдал юм.

a. хүний нөөцийн бүрдүүлэлтb. хүний нөөцийн сонголт

c. хүний нөөцийн төлөвлөлтd. хүний нөөцийн сургалт

102. Бүрдүүлэлтэнд нөлөөлөх хүчин зүйлсийг сонгоно уу.a. ажиллах хүчний олон янзын байдалb. байнгын бүрдүүлэлтc. хууль зүйн асуудалd. дээрх бүгд зөв

103. Бүрдүүлэлтийн ирээдүйн хэрэгцээг хэн тодорхойлох вэ?a. ХН Менежер b. хүний нөөцийн алба

c. захирал d. ажилтан

104. Хүний нөөцийг дотоод эх үүсвэрээс бүрдүүлэх аргыг сонгоно уу.a. хуучин ажиллаж байсан хүмүүсb. нөөц хүн хүчc. байгууллага гэрээгээр бэлтгэгдсэн төгсөгчидd. дээрх бүгд зөв

105. Хэн сонголтыг хийдэг вэ?a. хүний нөөцийн менежер b. захирал

c. функционал удирдлагаd. захирлын туслах

106. Сонголтын эцсийн үе шат нь .........................явдал юм.a. албан тушаал томилон хөдөлмөрийн гэрээг хийхb. чиглүүлэх сургалт зохион байгуулахc. цалин хөлсний хэмжээг тодорхойлохd. ажлын шинжилгээ хийх

107. Ажлын байран дээр сургалт явуулахад дараах аргуудын аль нь хамаарахгүй вэ?a. ажил, албан тушаалд сэлгүүлэн ажиллуулахb. багш шавийн холбооc. тодорхой мэргэшүүлэх сургалтd. дасгалжуулах

108. Чиглүүлэх сургалт хийснээр ..................................давуу тал үүснэ.a. шинэ ажилчныг чиглүүлэх, сайхан сэтгэгдэл төрүүлэхb. ажил хийдүүлэлтийг багасгахc. хамт олны харилцааг бэхжүүлэхd. дээрх бүгд зөв

109. Ажил нь хэвшмэл байдалд орж буурах насыг сонго.a. 25-30 хүртэл b. 55-с дээш

48

c. 30-45 хүртэл d. 45-55 хүртэл110. Албан тушаалын хүрээнд гүйцэтгэх үүрэг даалгаврыг өргөтгөх эсвэл нарийн төвөгтэй болгох

нь карьерийн ..................зам гэнэ.a. хэвтээ замb. босоо замc. хөндлөн замd. төвд тэмүүлсэн

111. Ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээ өндөр мөн өсч хөгжих боломж өндөр байгаа ажилчин карьерийн үнэлгээний ямар байрлалд байх вэ?



112. Ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээний хэмжилт бүтэлгүй болдог шалгааныг сонгоно уу.a. нарийн мэргэжлийн ажилыг хэмжих боломжгүй гэж үзэх b. хэтэрхий нарийн үзүүлэлтээр хэмжихc. санхүүгийн үзүүлэлтийг л хэмждэг d. дээрх бүгд зөв

113. ...............арга нь ажлаа үнэлүүлж буй хүмүүсийн бичгийн авьяас чадвараас болж тухайн хүнийг сайн гэж үнэлэх хандлагатай байдаг.

a. тайлан бичих b. зан байдлыг үнэлэх

c. график үнэлгээd. дээрх бүгд зөв

114. Хөдөлмөрийн хөлсөнд нөлөөлөх гадаад хүчин зүйлсийг сонгоно уу.a. эдийн засгийн өсөлтb. ажил эрхлэлтийн байдал

c. хэрэглээний үнийн индексd. дээрх бүгд зөв

115. ....................нь ажлын эцсийн үр дүнд оруулсан хувь нэмэр, хүчин чармайлтыг үнэлэн ажил олгогчоос олгож буй мөнгөн урамшуулал юм.


c. шагнал d. нэмэгдэл

116. Цалин хөлс олгох хугацааг сонгоно уу.a. сард хоёр ба түүнээс дээш удаа, тогтоосон өдөр олгоноb. цаг, өдөр, долоо хоногоор тогтоон олгож болноc. ажилтны хүсэлтээр цалин хөлсийг нь урьдчилан олгож болноd. дээрх бүгд зөв

117. Эрүүл ажлын байр бий болгосноор ...............давуу талтай.a. эрүүл гэр бүл бүрдэнэ b. эрүүл мэндээ хамгаалах чадвартай болно c. зөрчил, маргаан, торгууль багаснаd. дээрх бүгд зөв

118. Хөдөлмөрийн гэрээг заавал бичгээр байгуулах шаардлагатай.a. тийм b. үгүй

c. амаар байгуулж болноd. дээрх бүгд буруу

119. Ажлын байранд хамгийн их тохиолддог бэлгийн дарамтын хэлбэрийг сонгоно уу.a. хүсээгүй үед биеэнд хүрэх

49

b. гадаад үзэмжийн талаар зохисгүй садар самууны шинжтэй үг хэлэхc. садар самууны сэдвээр ярих d. дээрх бүгд зөв

120. ...............улс нь хүний нөөцийн үнэлгээг хийснээр богино хугацааны сургалт, албан тушаал дэвшүүлэхэд хэрэглэдэг.

a. Япон b. АНУ

c. азийн орнууд d. дээрх бүгд буруу

III. Даалгавар бүрийн хувьд зөв хариултыг бичнэ үү. 1. Сонголтын үйл явцын амжилт нь.........................-ийн үйл ажиллагааны үр дүнгээс шууд

хамаардаг. 2. Хүний нөөцийн .............................-д.хөрөнгө оруулалт хийх нь бусад нөөцөд хөрөнгө

оруулалт хийснээс илүү их үр ашигтай байдаг.3. ............................нь тодорхой ажил албан тушаалд чиглэгддэггүй, ихэвчлэн мэргэжлийн

өсөлтийг тусгадаг. 4. ......................хийснээр ажил үүргээ ямар төвшинд гүйцэтгэж байгаа талаар удирдлага ба

ажилтнууд бодитой мэдээлэлтэй болдог. 5. Сургалт явуулах байршлаар нь ..................ба .................гэж ангилдаг.6. Сонголт хэр хийгдэж вэ гэдгийг ..........................-ээр үнэлдэг. 7. Ажил олгогч таны албан тушаалын эзэн байдаг бол та өөрийнхөө.................... –ын эзэн

байдаг. 8. Урамшуулалыг ....................ба .....................гэж 2 ангилдаг.9. Чадварлаг ажил горилогчид сонгож чадаагүй үед ..............явуулах шаардлагатай. 10. ..................сургалт нь шинэ ажилтанд байгууллагын талаарх танилцуулга хийдэг.11. ........................нь тодорхой удирдагч эвсэл ажилтан, түүний хөдөлмөрийн хугацаанд албан

тушаал хаших магадлал эсвэл боломжийг харуулсан зураглал юм. 12. .....................хийснээр гүйцэтгэлийг сайжруулдаг. 13. Ажлын тодорхойлолтонд тусгагдсан ажлын ерөнхий ба тусгай шаардлага нь

ажиллагчдыг ........... хийх үндсэн шалгуурууд болж өгдөг. 14. ..................сургалт нь шинэ ажилчныг чиглүүлэх, сайхан сэтгэгдэл төрүүлэх зорилготой.15. Хүний нөөцийн .........................-ийг урт, дунд, богино хугацааны гэж ангилдаг.16. .......................хийснээр сургах хөгжих хэрэгцээ шаардлагыг тодорхойлдог.

17. Харгалзах утгыг холбоно уу.18. Харгалзах утгыг холбоно уу.19.

Ярилцлаганд ороход суугаа байдалд байхдаа хийж болох ба болохгүйг харгалзуулна уу.

50

1 Чадварлаг ажил гориллогчидыг өөртөө татах

а Хүний нөөцийн зорилт

2 Хөдөлмөрийн бүтээмж нэмэгдүүлэх

b Хүний нөөцийн зорилго

1 Гадаад эх үүсвэр давуу тал А Ажиллагчидын ёс суртахуун сайжирдаг.

2 Дотоод эх үүсвэрийн давуу тал

B Сургалтын хэрэгцээ бага байж болох талтай.

3 Гадаад эх үүсвэрийн сул тал

C Шинэ ажилтны ажлын арга барил тодорхойгүй байдагаас удирдахад хүндрэл гардаг.

1 Cуугаа байрлалд: Өвдгөөрөө алцайх эвсэл хөлөө өвдгөөрөө ачих

a DO

2 Суугаа байрлалд: Хөлөө шагайгаараа ороох

b DON’T

20. Харгалзах утгыг холбоно уу.


22. Харгалзах утгыг сонгоно уу?1 Чадварлаг ажилтануудыг

тогтвортой жиллуулах. a Хүний нөөцийн

зорилго

2 Хөдөлмөрийн амьдралын чанарыг сайжруулах

b Хүний нөөцийн зорилт

23. Харгалзах утгыг сонгоно уу?1 Гадаад эх үүсвэр давуу тал a Бүрдүүлэлт болон

сонголттой холбоотой хүндрэл аз туршилтууд гардаг


b Байгууллга нь нэр дэвшигчдийн боломжийн талаар илүү сайн мэдлэгтэй байдаг

51

1 Хувьсах цалин A Ажил мэргэжил, албан тушаал хавсран болон хослон ажилласан.

2 Нэмэгдэл B Тээврийн болон хоол хүнсний зардал.

1 Чиглүүлэх сургалтын ач холбогдол

A Байгууллагад нийгэмшүүлэх, бүтээмж өсгөх

2 Бусад сургалтын ач холбогдол

b Бүтээмж, чадвар дээшлүүлэх

3 Гадаад эх үүсвэрийн сул талууд

c Олон тооны нэр дэвшигчид цуглардаг

24. Харгалзах утгыг сонгоно уу?1 Шүүн тунгаах арга а Бүтээмжийн нндекс тооцох

арга

2 Математик статистикийн арга

b Удирдлагын үнэлгээний арга

25. Ярилцлаганд ороход босоо байдалд байхдаа хийж болох ба болохгүйг харгалзуулна уу.

26. Харгалзах утгыг холбоно уу?

27. Харгалзах утгыг холбоно уу.1 Ажиллагчидыг идэвхжүүлэх

зэрэг болно а Хүний нөөцийн зорилт

2 Хөдөлмөрийн үйл ажиллагаа нь хуульд нийцэж байгаа талаар баталгаа гаргах

ь Хүний нөөцийн зорилго

28. Харгалзах утгыг холбоно уу.1 Материаллаг нөөц а хүнээс хамаардаггүй, хүн бүрт

ялгаваргүйгээр тэгш байдаг.

2 Мэдээлэл b биет буюу бодит нөөц.

3 Цаг хугацаа c Удирдлага мэдээлэлгүйгээр байх боломжгүй. Түүний ач холбогдол асар их.

29. Ярилцлаганд ороход хөдөлгөөн хийх үед хийж болох ба болохгүйг харгалзуулна уу.

52

1 Сургалтын зорилго A Ирээдүйд бэлтгэх, ур чадварыг нэмэгдүүлэх.

2 Хөгжлийн зорилго B Одоогийн гүйцэтгэлийг өндөр байлгах.

1 Босоо байрлалд: Хөлөө хөдөлгөөнгүй зогсох

a DO

2 Босоо байрлалд: Бөгтийн болхи үлбэгэр зогсох

b DON’T

30. Харгалзах утгыг холбоно уу?1 Гадаад эх үүсвэр

давуу тал a Ажлын баримжаа олоход урт хугацаа

шаарддаг.


b Нэр дэвшигчид нь байгууллага болон ажилын шаардлагын талаар илүү сайн мэдлэгтэй байдаг.

3 Гадаад эх үүсвэрийн сул талууд

c Байгууллагад шинэ ирээдүй ур чадвар авчирдаг.


32. Харгалзах утгыг холбоно уу?1 Хүмүүсийн хөдөлмөрийн үйл

ажиллагаатай холбоотой асуудал болон ажиллагчдын байгууллагатай харилцах харилцааг судалдаг.

а Хүний нөөц

2 Хүмүүс нь туршлага, ур чадвар, мэдлэг, харилцаа, авъяас, хувийн шинж чанар, хүсэл тэмүүлэлтэй бөгөөд эдгээрийн нэгдлийг

b Хүний нөөцийн удирдлага

33. Харгалзах утгыг холбоно уу?1 Гадаад эх үүсвэр давуу тал a Байгууллага дахь

дутагдлыг гадны хүний нүдээр олж хардаг.


b Аливаа дутагдалтай эвлэрэх хандлагатай.

3 Дотоод эх үүсвэрийн сул талууд

c Үндсэн орон тоонд шууд авах боломжтой.

34. Ярилцлаганд ороход дохио зангаа хийх шаардлагатй үед хийж болох ба болохгүйг харгалзуулна уу.

53

1 Хувьсах цалин a Ажил үүрэгт заагаагүй боловч зохих ёсоор ажил, үйлчилгээ хийсний нэмэгдэл

2 Нэмэгдэл b Цол, зэрэг дэвийн /эрдмийн зэрэг дэв/

1 Хөдөлгөөн хийх үед : Газраас ямар нэг зүйл авахдаа өвдгөө нугалах

a DO

2 Хөдөлгөөн хийх үед: Хөлөө чирэх b DON’T

35. Харгалзах утгыг

холбоно уу.


e.IV.Мэргэжлийн орчуулга

1. Human resource managers need many different types of skills. 2. Human resource management is the governance of an organization’s employees. 3. HRM strategic plan include conducting a strategic analysis4. Another important area of Human resource management is job analysis.5. Human resource management is an essential function of both private and public sector organizations

6. The goal of a human resource manager is to strengthen the employer-employee relationship.7. What kind of person typically does well in an HR role?8. Those activities are the responsibility of all people in the organization.9. HR professionals must have a recruiting plan before posting any job description.10. Human Resource Management is the management of the employees of an organization

54

1 Хувьсах цалин

a Хууль тогтогтоомж , хамтын гэрээ хэлэлцээр хөдөлмөрийн дотоод журам, бусад эрхийн актаар тогтоон олгодог

2 Нэмэгдэл B Илүү болон шөнийн цагаар ажилласан үед олгодог.

1 Сургалт a Өнөөгийн эсвэл богино хугацааны дараах гүйцэтгэлд түлхүү чиглэгдсэн байдаг.

2 Хөгжил b Ирээдүйн үүрэг хариуцлагын төлөө хувь хүний ур чадварыг нэмэгдүүлэх өргөжүүлэхэд чиглэгддэг.

1 Дохио зангаа : Элгээ тэврэх a DO

2 Дохио зангаа : Алгаа нээлттэй дохих

b DON’T

11. The HR department is not a revenue-generating source.12. The recruitment process includes four steps: job analysis, sourcing, screening and selection.13. Human resource management was once called the personnel department. 14. HRM is sometimes referred to simply as human resources.15. The key roles played by human resource specialists16. Where do the fundamental concepts of HRM come from?17. The requirements for a selection system are knowledge, skills, abilities, and other characteristics18. A selection system should depend on job analysis.19. This is one of the major responsibilities of the human resource team.20. What is the link between HRM and high performance?21. We introduce you to the concept of human resource management.22. The main differences between 'traditional' personnel management and HRM23. The Human Resource Manager is a part of the organisational management.24. There are many methods of performance evaluation, such as objective production, personnel, and

judgmental evaluation.

55

БИЗНЕС ТӨЛӨВЛӨЛТ (С.АМ314)

I. Доорхи асуултуудаас үнэн(Y), худал(X) эсэхийг тодорхойлоно уу. № Асуултууд 1. Ирээдүйг төсөөлж, түүнд хэрхэн хүрэх шийдлийг тодорхойлох үйл ажиллагааг төлөвлөлт

гэнэ. 2. Төлөвлөгөө боловсруулах үндсэн 10 үе шат байна.3. Бизнес төлөвлөлтийг зөвхөн дотоод хэрэгцээгээр ашигладаг. 4. Санхүүгийн дэмжлэг авах, гадны харилцагчидад мэдээлэл өгөх үүднээс бизнес төлөвлөгөөг

хэрэглэдэг. 5. Реактив төлөвлөгөө нь одоогийн мэдээлэл дээр тулгуурлан төлөвлөгөө боловсруулах арга

юм.6. Байгууллага зорилтот хэрэглэгчтэйгээ харилцан ашигтай хамтран ажиллахад нөлөөлөх

хүчин зүйлс, субьектуудыг бизнесийн орчин гэнэ.7. Зах зээлийн багтаамж нь тодорхой хугацаанд худалдан авагчдын хийх боломжтой нийт

худалдан авалтын тоогоор илэрхийлэгддэггүй.8. Байгууллагын зах зээлийн эрэлтийг хэмжих өөрт тохирсон аргыг байгууллага сонгох

хэрэгтэй.9. Брендийн өрсөлдөөн гэдэг нь ойролцоо үнээр ижил төрлийн бүтээдэхүүн борлуулж буй

өрсөлдөгчид.10. Хамгийн бага зардлаар бүтээгдэхүүн үйлчилгээг бий болгох нь ялгарах стратеги юм.11. Төлөвлөгөө гэдэг нь аливааг урьдчилан харах зорилго бүхий үйл ажиллагааны дараалал

биш. 12. Тодорхой бус байдлыг арилгах үүднээс төлөвлөгөө зохиодог.13. Бизнес төлөвлөлт гэдэг нь байгууллагын үйл ажиллагааг төлөвлөсөн албан ёсны баримт

бичиг юм.14. Бизнес төлөвлөлтийн бүтцэд хамаарах хэсгүүд нь тогтсон нэг бүтэцтэй байна.15. Бизнес үйл ажиллагааг бүхэлд нь удирдан зохион байгуулах үүднээс бизнес төлөвлөлтийг

ашигладаг.16. Инактив төлөвлөгөө нь өнгөрсөн үеийн мэдээлэл дээр тулгуурлан төлөвлөгөө зохиох арга

юм.17. Байгууллага зорилтот хэрэглэгчтэйгээ хамтран ажиллахад нөлөөлөх хүчин зүйлс,

субьектуудыг зах зээлийн багтаамж гэнэ.18. Зах зээлийн багтаамж гэдэг нь борлуулалтын хэмжээгээр илэрхийлэгдэнэ. 19. Бөөний болон жижиглэнгийн худалдаачид нь эцсийн хэрэглэгчид юм. 20. Өнөөгийн байгаа байдал болон ирээдүйд хүрэхийг хүсч байгаа үр дүнг холбогч гүүр нь

зорилго юм.21. Бизнес төлөвлөлтийн бүтэц нь тухайн байгууллагын үйл ажиллагааны төрлөөс хамааран

өөр өөр байдаг.22. Преактив төлөвлөгөө нь байгууллагыг бүхий л талаар тасралтгүй хөгжүүлэхэд чиглэсэн

56

төлөвлөлтийн хэлбэр юм.23. Бизнесийн орчин нь баримталж буй стратеги, бүтэц зохион байгуулалт, үйл ажиллагаагаа

шинэчлэх өөрчлөх шаардлагагүй. 24. Ялгарах стратеги гэдэг нь хэрэглэгчийн сегмент бүрд ялгаатай үнийг баримтлах стратеги

юм.25. Ерөнхий өрсөлдөөн гэдэг нь ижил төрлийн үйлчилгээ үзүүлж буй байгууллагын хооронд

өрсөлдөж буй өрсөлдөөн юм.26. Тухайн байгууллагын зах зээлд эзлэх хувь хэмжээг эзэмшсэн зах зээл гэнэ.27. Үйл ажиллагаа тогтворжсон байгууллагын хувьд бүтцээсээ хамааран бизнес төлөвлөлтийн

бүтэц нь өөр өөр байна28. Айл өрх, хувь хүн нь тухайн байгууллагын завсарын хэрэглэгч юм.29. Бизнес төлөвлөлт хийхэд тогтсон арга аргачлалыг ашигладаг30. Сөрөг нөлөөллийг урьдчилан харах хэрэгсэл болгон бизнес төлөвлөгөөг ашигладаг.31. Интрактив төлөвлөгөө нь одоогийн байгаа байр сууриа хадгалах үүднээс боловсруулж буй

төлөвлөгөө юм. 32. Бизнесийн орчин нь байгууллагын хувьд таатай боломжийг бий болгож байдаг. 33. Зах зээлийн багтаамжийг тодорхойлох тогтсон нэг арга байна.34. Төвлөрөх стратеги гэдэг нь хэрэглэгчийн ялгаатай сегментэд үйл ажиллагаа явуулах

стратеги юм.35. Тухайн салбарт ижил төстэй үйл ажиллагаа явуулж буй байгууллагын хоорондох

өрсөлдөөнийг салбарын өрсөлдөөн гэнэ.36. Зах зээлийн тодорхой нэг хэсгийг сонгон авч үйл ажиллагаа явуулахыг зорилтот зах зээл

гэнэ.37. Бизнес төлөвлөгөө боловсруулах үндсэн таван хандлага байна.38. Стратеги нь байгууллагыг бүхэлд нь нэгтгэдэг39. Стратегийн хяналт гэдэг нь стратегийн хэрэгжилтийг үнэлэх арга зам биш юм. 40. Зах зээлийн дийлэнхэд хандсан бизнес төлөвлөгөөг масс зах зээл гэнэ. 41. Хэрэглэгчийн ямар сегментэд хандаж байгаагаар нь байгууллагыг ангилдаг. 42. Өмнө нь боломжгүй байсан бүтээгдэхүүн үйлчилгээг хэрэглэх боломжийг нээх нь

хэрэглэгчид хүртээмжтэй байх үнэ цэнийг бий болгодог. 43. Байгууллага нь нөөцийг бүрдүүлэх, татан авах ажлыг харилцагч байгууллагадаа даатгадаг. 44. Амжилттай сайн бизнес төлөвлөгөө хийхийн гол суурь нь хэрэглэгчийн санаа бодлыг мэдэх

явдал юм. 45. Бизнес төлөвлөлтөө шинэ хэрэглэгчийн хангагдаагүй байгаа хэрэгцээнд тулгуурлан

боловсруулах нь бизнес төлөвлөлтийн нөөцөд тулгуурласан инноваци юм. 46. Хамгийн бага зардлаар бүтээгдэхүүн үйлчилгээг бий болгоход голлон анхаарч бизнес

төлөвлөлтөө боловсруулахыг ашигт суурилсан бизнес төлөвлөлтийн инноваци гэнэ. 47. Хэрэглэгчийн хэрэгцээг хангах, тав тухыг нь нэмэгдүүлэхэд чиглэн бизнес төлөвлөлтийн

загварыг бий болгох нь хэрэглэгчид төвлөрсөн инноваци юм. 48. Стратегийн хэрэгцээ болон гүйцэтгэл нь тохирч байх ёстой. 49. Стратегийн хяналт нь үйл ажиллагааны төлөвлөгөө юм.

57

50. Цөөнх зах зээлд хандана гэдэг нь хэсэг бүлэг хүмүүст хандсан бизнес төлөвлөлтийг боловсруулахыг хэлнэ.

51. Бараа бүтээгдэхүүнийг зохион бүтээх, үйлдвэрлэх, хүргэхтэй холбоотой үйл ажиллагааг бизнес төлөвлөлтийн сүлжээ гэнэ.

52. Түншлэл ямар нэг шалтгаангүйгээр үүсдэг. 53. Харилцагчийн санаа бодлыг мэдрэхийн тулд эмпати зураглалыг хийдэг54. Байгууллага бизнес төлөвлөлтөө боловсруулахдаа юуг голлон анхаарч байгаагаас нь

хамааран олон ангилдаг. 55. Хэрэглэгчид хүргэх үнэ цэнэ, зардал зэрэг олон хүчин зүйлд тулгуурлан бизнес төлөвлөлт

боловсруулах нь буруу явдал юм. 56. Байгууллага зах зээлийн хангагдаагүй хэрэгцээг хангах зорилгоор бизнес төлөвлөлтөө

өөрчилдөг.57. Бизнес төлөвлөлтийг удирдах гэдэг нь түүнд нөлөөлөх орчны нөлөөллийг үнэлэх тухай

ойлголт юм. 58. Байгууллагын бүхий л түвшинд стратегийг хэрэгжүүлдэг.59. Стратегийн хяналтийг байгууллагын гадаад дотоод хяналт гэж ангилдаг. 60. Хоёр ба түүнээс дээш сегментэд төвлөрөн үйл ажиллагаагаа явуулах нь масс зах зээлд

хандаж байгаа хэлбэр юм61. Технологийн үсрэлт, шинэчлэлтэй холбоотой зах зээлд өмнө нь байгаагүй зүйлийг

хэрэглэгчид санал болгох нь хэрэглэгчид шинэлэг байдлыг бий болгох явдал юм.62. Харилцагч нь хамтран ажиллах нөөцийг олж авах, оновчтой хэмжээнд байлгах зорилготой.63. Хэрэглэгчийн санаа бодлыг мэдрэхийн тулд олон янзын зураглалыг ашигладаг64. Байгууллага одоогийн байгаа нөөц боломжиндоо тулгуурлан бизнес төлөвлөгөө

боловсруулах нь санхүүд тулгуурлаж буй бизнес төлөвлөлт юм65. Зах зээлд шинэ технологи нэвтрүүлэх зорилгоор бизнес төлөвлөлтөө боловсруулдаг66. Илүү сайн төлөвлөлтөөр одоогийн зах зээлийг сайжруулах, өөрчлөх зорилгоор бизнес

төлөвлөлт боловсруулдаг.67. Бизнес төлөвлөлтийн удирдлага гэдэг нь зөвхөн төлөвлөлт хоорондын уялдааг хангах үйл

явц юм68. Стратегийн хэрэгжүүлэлт нь менежментийн багийн ажил байдаг. 69. Ангилж ялагасан хэрэглэгчийн сегмент гэдэг нь хоорондоо эрс ялгарах хэрэгцээ

шаардлагатай зах зээлийн сегментийг хэлнэ. 70. Ижил төрлийн бүтээгдэхүүнээс загвар дизайнаараа ялгарах нь хэрэглэгчид хүргэх үнэ цэнэ

юм. 71. Хамтрагч нь байгууллагын тодорхойгүй байдал ба эрсдлийг нэмэгдүүлэхэд тусладаг72. Бизнес төлөвлөлтөө хэрэглэгчийн нүдээр харж суурь таамаглал гаргах нь эмпати

зураглалын арга юм.73. Байгууллага хэрэглэгчид хүргэж буй үнэ цэнэ нь бизнес төлөвлөлт юм. 74. Байгууллага шинэ зах зээлийг бий болгох замаар бизнес төлөвлөлт боловсруулдаг75. Бизнес төлөвлөлтийн удирдлага гэдэг нь үйл ажиллагаанд оролцогч талуудтай харилцах

тухай ойлголт юм

58

76. Бизнес төлөвлөлтөнд орчны хүчин зүйлсийн нөлөөлөл бага байдаг. 77. Түншлэл үүсэх таван төрлийн шалтгаан байдаг.

II.Асуулт бүрийн хувьд зөв гэсэн нэг хариултыг сонгож, (+)-ээр тэмдэглэнэ үү. 1. Бизнес төлөвлөлтийн агуулгад аль нь хамаарахгүй вэ?

a. зорилгын систем b. үйл ажиллагааны чиглэлc. үйл ажилллагааны оновчтой зохион байгуулалтd. зорилго биелүүлэх арга зам стратеги

2. Төлөвлөлт хийхэд хамаарахгүй шалтгааныг дугуйлна уу. a. тодорхой бус байдлыг арилгах b. зорилгыг нарийвчлан гаргах b. хяналт шалгалт хийхэд хялбар болгох c. нөхцөл байдлыг үнэлэх

3. Бизнес төлөвлөгөө боловсруулах хэдэн үе шат байдаг вэ? a. 7 b. 10 c. 9

4. Зах зээлийн багтаамжыг тодорхойлох томьёо аль нь вэ?a. Q=n∗q∗pb. n=q∗p

c. p=q∗n2

d. Q= np∗q

5. Өрсөлдөөний давуу байдлыг тодорхойлох стратегид хамаарахгүйг нь сонгоно уу?a. өртгөөр давамгайлах b. ялгарах

c. төвлөрөх d. өргөжих

6. Байгууллагын худалдан авагчдад ойролцоо үнээр, ижил бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ борлуулж буй өрсөлдөгчийн ...............................................гэнэ.

a. салбарын өрсөлдөгчид b. брендийн өрсөлдөгчид

c. хэлбэрийн өрсөлдөгчид d. ерөнхий өрсөлдөгчид

7. Байгууллага зах зээлд эзлэх нийт хувь хэмжээ болон хэрэглэгчийн оюун санаанд хэд дүгээрт байгаагаас нь хамааран өрсөлдөөний хэдэн байршилд хуваан авч үздэг вэ?

a. 9 b. 6 c. 5 d. 48. Хэрэглэгчийн зан төлвийн судалгааг хийхэд дараах судалгааны аргыг ашиглана.

a. бичиг баримт судлах арга b. тоон судалгааны арга

c. түүвэр судалгааны аргаd. дээрх бүгд зөв

9. Бизнес төлөвлөгөөг боловсруулахад алийг нь заавал хийх шаардлагатай вэ?a. менежер ажилд авах b. орчны судалгаа хийх

c. бэлэн мэдээлэл хүлээх d. дээрх бүгд зөв

10. Мэргэжлийн урлагын байгууллагын төлөвлөлтийг хийхдээ урын сангийн бодлогыг хэрхэн боловсруулах вэ?

a. үзэгчдийн зан төлвийн судалгааг ашиглах b. эдийн засгийн үр ашгийг тооцох c. байгууллагын эрхэм зорилготой уялдуулах d. дээрх бүгд зөв

59

11. Бостоны марицаар од байрлалд байгаа байгууллага нь.............................юм. a. зах зээлийн өсөлт их болон зах зээлийн ирээдүйтэй байгууллага юм. b. зах зээлд эзлэх хувь хэмжээ өндөр зах зээлийн багтаамж багатай байгууллагаc. зах зээлд эзлэх хувь хэмжээ өндөр, зах зээлийн хувь ихтэй байгууллага юм. d. өрсөлдөх чадвар ихтэй, ирээдүйтэй салбарт үйл ажиллагаа явуулж буй байгууллага юм.

12. Бизнес төлөвлөгөө болон төсөл хоёрын ялгаа юу вэ? a. дэвшүүлж буй зорилгоорооb. хамрах хүрээгээрээ

c. гүйцэтгэх хугацаагаараа d. дээрх бүгд зөв

13. Бизнес төлөвлөгөө юунд тулгуурладаг вэ?a. зах зээл дээрх байр суурийг тодорхойлох b. өөрийн салбартаа ялгарах онцлог шинжийг бүрдүүлэх c. удирдлагын чадварын ашиглалт d. дээрх бүгд зөв

14. Бизнес төлөвлөгөөний хэрэгцээг зориулалтаар нь хэд ангилдаг вэ? a. 4 b. 3 c. 2 d. 5

15. Таван хүчин зүйлийн шинжилгээнд аль нь хамаарахгүй вэ? a. бэлтгэн нийлүлэгчийн аюул b. эдийн засгийн аюул

c. шинээр нэвтрэгсэдийн аюул d. худалдан авагчдын аюул

16. Байгууллагын алсын харааг тодорхойлоход хамаарахгүй зүйлийг сонго. a. тухайн байгууллага юу хийж, юу бүтээж байгааг тусгах b. ямар үйлчилгээ үзүүлэх гэж байгаагаа илэрхийлсэн дүр төрх гаргахc. ирээдүйн дүр төрхийг гаргах d. тухайн байгууллагын хийхээр төлөвлөж байгаа зүйлс

17. Байгууллагын гадаад орчинд хамаарах хүчин зүйлийг сонго a. эдийн засаг b. бэлтгэн нийлүүлэгчид

c. өрсөлдөгчид d. харилцагчид

18. Бизнес төлөвлөгөөний ач холбогдлыг олa. зорилгоо хэрэгжүүлэхэд туслах b. асуудлыг урьдчилан харахc. бүтээгдэхүүнийг үр ашигтай үйлдвэрлэх d. дээрх бүгд зөв

19. Бизнес төлөвлөгөө нь байгууллагын үйл ажиллагааны ...........-г сонирхогч талуудад тодорхой болгодог. а. үр дүн b. хяналт c. үнэлэлт d. зохион байгуулалт20. Шинээр гарч ирэхэд баримтлах стратегид хамаарахыг нь сонгоно уу.

a. бүтээгдэхүүний чанарыг дээшлүүлэхэд анхаарах b. маркетингийн үйл ажиллагааг идэвхижүүлэх c. үнээ бууруулан хэрэглэгчийг өөртөө татах d. дээрх бүгд зөв

21. Төлөвлөгөө гэдэг нь ................................................юм. a. өмнөө тавьсан зорилгодоо хамгийн хэмнэлттэй арга замаар хэрхэн хүрэхийг

тодорхойлох үйл явц юм.

60

b. үйл явцыг удирдан зохион байгуулж буй субьектын гаргасан шийдвэрийг тусгасан албан ёсны баримт бичиг юм.

c. өнөөгийн байгаа байдал болон ирээдүйд хүрэхийг хүссэн үр дүнгийн илэрхийлэл юм. d. дээрх бүгд зөв

22. Төлөвлөлт гэдэг нь байгууллагын үйл ажиллагааны чиглэлийг.............................. тогтооход шаардлагатай удирдлагын чухал хэрэгсэл юм.

a. оновчтой болгох b. уялдаа холбоотой

c. нарийн утга агуулгатайd. дээрх бүгд зөв

23. Бизнес төлөвлөлтийн агуулгад хамаарахгүйг нь сонгоно уу? a. байгууллагын зорилтb. зорилго хэрэгжүүлэх арга зам c. үйл ажиллагааны оновчтой зохион байгуулалтd. үйл ажиллагааны түвшинг тогтоох

24. Тухайн бүтээгдэхүүнийг хэрэглэж буй болон хэрэглэх боломжтой хэрэглэгчдийн зах зээлийг юу гэж нэрлэдэг вэ?

a. боломжит хэрэглэгчид b. зорилтот хэрэглэгчид

c. эзэмшсэн зах зээлd. дээрх бүгд буруу

25. Зах зээлийн багтаамжийг буруу тодорхойлсоноор илрэх сөрөг нөлөөлөлд хамаарахгүйг нь сонгоно уу?

a. нөөцийн илүүдэл, хомсдол b. үнэ буурах

c. эрэлт ихсэх d. дээрх бүгд зөв

26. Хэрэглэгчийн хэд хэдэн сегментэд ялгаатай үнэ цэнийг санал болгох стратеги нь ........................юм.

a. өртгөөр манлайлах b. ялгарах

c. төвлөрөхd. өргөжих

27. Тэмцэгч нь зах зээлд нийт хэдэн хувийг эзлэдэг вэ? a. 20% b. 30% c. 15% d. 10%

28. Зах зээлийн багтаамжийг тооцохдоо аль үзүүлэлтийг нь ашигладаг вэ?a. зах зээлийн потенциал b. байгууллагын нэр хүнд

c. ажилчдын тооd. дээрх бүгд буруу

29. Таван хүчин зүйлийн шинжилгээнд хамаарахгүйг нь сонгоно уу.a. орлох бүтээгдэхүүн b. бэлтгэн нийлүүлэгч

c. шинэ өрсөлдөгчидd. зах зээлийн өөрчлөлт

30. Бостоны матриц нь бүтээгдэхүүний багцын хувьд юу юу гэж хуваадаг вэa. од, үхэр, доллор, b. үхэр, од, доллор, асуултын тэмдэгc. од, мөнгөний үнээ, нохой, асуултын тэмдэг d. үхэр, гахай, од

31. Бизнес төлөвлөгөөг боловсруулахад хөрөнгө оруулагчид юуг анхаардаг вэ? a. мэдээлэл хангалттай эсэх b. мэдээлэл үнэн эсэх

c. мэдээлэл ойлгомжтой эсэхd. дээрх бүгд зөв

32. Макро орчны шинжилгээг ямар аргаар хийдэг вэ?

61

a. General electric матриц b. Boston consulting group матриц

a. PESTLEb. Боломжийн матриц

33. Стратегийн төлөвлөгөөнд дараах зүйлсээс аль нь хамаарагдах вэ? a. байгууллагын алсын хараа, эрхэм зорилго b. стратегийн болон санхүүгийн зорилгууд c. зорилгодоо хүрэх өргөн хүрээний стратеги d. дээрх бүгд хамаарагдана.

34. Бизнесийн стратеги гэдэг нь ...............................................................юм. a. тогтвортой өрсөлдөөний давуу талыг бий болгох үйл явц b. бизнесийн давуу ба сул талыг стратегийг ялгах c. байгууллагын удаан хугацааны байр суурийг бий болгох d. дээрх бүгд зөв

35. Алсын харааны шидэт тодорхойлолт ямар байх хэрэгтэй вэ? a. энгийн болон ойлгомжтой b. тодорхой c. хувь хүний хүчин чармайлтыг гаргахаар d. дээрх бүгд хамаарна

36. Бизнес төлөвлөгөөг боловсруулахдаа юу судлах шаардлагатай вэ?a. хөрөнгө оруулагчид ямар мэдээлэл сонирхож байна.b. түншлэгчид ямар мэдээлэл сонирхож байна.c. бэлтгэн нийлүүлэгчид ямар мэдээлэл сонирхож байнаd. дээрх бүгд зөв

37. Бизнес төлөвлөгөөг багаараа боловсруулах ньa. илүү хурдан b. үндэслэл сайтай

c. бодитой d. дээрх бүгд зөв

38. Бизнес төлөвлөгөөг хэн хэрэглэх вэ?a. түншлэгчид b. байгууллагын удирдлага

c.байгууллагын ажилчид d. дээрх бүгд зөв

39. Зорилго тодорхойлоход тавигдах шаардлагыг сонгоно уу. a. цаг хугацаатай байх b. хэмжигдэхүйц байх c. бусад байгууллагаас ялгагдах онцлогыг тусгах d. дээрх бүгд зөв

40. Бизнес төлөвлөгөөний ач холбогдолыг тодорхойлно уу? a. зорилго хэрэгжүүлэхэд туслах b. асуудыг урьдчилан харах c. бүтээгдэхүүнийг үр ашигтай үйлдвэрлэх d. дээрх бүгд зөв

41. Төлөвлөлтийн үндсэн зарчимд хамаарахыг сонгоно уу. a. нэгдмэл байх b. тасралтгүй байх

c. уян хатан байх d. дээрх бүгд зөв

42. Бизнес төлөвлөгөөний чиг үүрэгт хамаарахгүйг ол

62

a. шинэ бүтээгдэхүүний төсөл боловсруулах b. хамааралгүй зүйл алгаc. удирдлагыг чадваржуулах d. гадны хөрөнгө оруулалтыг татах

43. Байгууллагын үйл ажиллагаа явуулахаар сонгон авсан зах зээлийн хэсгийг юу гэж нэрлэдэг вэ? a. нийт зах зээл b. зорилтот зах зээл

c. эзэмшсэн зах зээл d. дээрх бүгд зөв

44. Зах зээлийн багтаамжийг зөв тодорхойлох нь дараах ач холбогдолтой. a. нөөцийг хэмжээг зөв тогтоох b. үйлдвэрлэлийн хүчин чадлыг тооцоолох c. санхүүгийн төлөвлөгөө боловсруулах d. дээрх бүгд зөв

45. Тухайлсан нэг үйл ажиллагаа явуулах стратегийг ................................ гэнэ. a. өртгөөр манлайлах b. ялгарах


46. Байгууллага худалдан авагчийн мөнгөний төлөө өрсөлдөж буй бүхий л газрыг ....................................................................................... гэнэ.

a. ерөнхий өрсөлдөгчид b. салбарын өрсөлдөгчид

c. хэлбэрийн өрсөлдөгчид d. брендийн өрсөлдөгчид

47. Дагалдагч нь зах зээлийн нийт хэдэн хувийг эзлэдэг вэ? a. 30% b. 20% c. 15% d. 10%

48. Бэлтгэн нийлүүлэгчдийн өрсөлдөөний хүч ямар үед их байх вэ? a. бэлтгэн нийлүүлэгчдийг худалдан авагчтай холбох зардал өндөр байх үед b. орлох бүтээгдэхүүний талаар маргаан тэмцэлгүй байх үед c. үнэ ихтэй бүтээгдэхүүн чанартай байхd. дээрх бүгд зөв

49. SWOT арга нь: a. судалгаа b. гадаад дотоод орчны шинжилгээ c. зөвхөн дотоод орчны шинжилгээ d. зөвхөн гадаад орчны шинжилгээ

50. Хөрөнгө оруулалтын хэмжээг 15-20% иар нэмэгдүүлэх гэдэг нь байгууллагын ямар төрлийн зорилгол хамаарах вэ?

a. санхүүгийн зорилго b. стратегийн зорилго c. байгууллагын зорилгод хамаарахгүй d. дээрх бүгд буруу

51. Стратегийн төлөвлөгөөнд дараах зүйлсээс аль нь хамаарагдах вэ? a. байгууллагын алсын хараа, эрхэм зорилго b. стратегийн болон санхүүгийн зорилгууд c. зорилгодоо хүрэх өргөн хүрээний стратеги d. дээрх бүгд хамаарагдана

63

52. Бизнесийн орчин гэдэг нь ..........................................................................юм. a. байгууллага хэрэглэгчтэйгээ холбогдох харилцаа b. байгууллага хэрэглэгчтэйгээ холбогдоход нөлөөлөх хүчин зүйлс c. байгууллага хэрэглэгч хоёрын дунд үүсэх орчин d. дээрх бүгд буруу

53. Үйлдвэрлэлийг манлайлах стратегид хамаарахыг нь сонгоно уу. a. довтлох стратегийг баримтлах b. манлайлагчийг хамгаалах стратеги баримтлах c. хамгаалах болон батлах стратегийг баримтлах d. дээрх бүгд хамаарна

54. Зээлдүүлэгч бизнес төлөвлөгөөнөөс юу сонирхдог вэ?a. мэдээлэл хангалттай бодитой эсэхb. хөрөнгө оруулалтын эргэн төлөх хугацааc. мэдээллийн үнэн бодитой эсэх d. дээрх бүгд зөв

55. ................................... байгууллагын хүрэхийг хүсч буй эцсийн үр дүн юм. a. алсын хараа b. эрхэм зорилго

c. зорилт d. үнэт зүйл

56. Бизнес төлөвлөгөөний хэрэглэгчид хамаарахыг сонгоно уу.a. хөрөнгө оруулагчид b. байгууллагын удирдлага

c. түншүүд d. дээрх бүгд зөв

57. Бизнес төлөвлөгөө гэж юу вэ?a. төлөвлөгөө боловсруулах үйл явц b. төлөвлөгөө хэрэгжүүлэх үйл явцc. байгууллагын нөхцөл байдлыг шинжлэх үйл явц d. дээрх бүгд буруу

58. Бизнес төлөвлөгөөний бүтцийн танилцуулагад аль нь хамаарах вэ?a. бизнесийн агуулгаb. адил үйл ажиллагаатай байгууллагын байдалc. зорилго зорилтd. дээрх бүгд буруу

59. Байгууллагын зах зээлд эзэлэх хувь хэмжээг .......................гэнэ. a. зорилтот зах зээлb. боломжит зах зээл

c. эзэмшсэн зах зээл d. дээрх бүгд буруу

60. Технологийн судалгаагаар дараах зүйлийг судалсан байх хэрэгтэй. a. технологийн дэвшил b. тоног төхөөрөмж

c. инноваци d. дээрх бүгд зөв

61. Хамгийн бага зардлаар бүтээгдэхүүн үйлчилгээг бий болгох нь ........................................................стратеги юм.

a. өртгөөр манлайлах b. ялгарах


64

62. Тухайн салбарт ижил төстэй үйл ажиллагаа явуулж буй байгууллагуудыг .............................................................................................................гэнэ.

a. брендийн өрсөлдөгчид b. салбарын өрсөлдөгчид c. хэлбэрийн өрсөлдөгчид d. дээрх бүгд буруу

63. Сул орон зайг эзэмшигч нь зах зээлийн хэдэн хувийг эзэлдэг вэ?a. 10% b. 15% c. 20% d. 25%

64. Орлох бүтээгдэхүүний өрсөлдөөн нь ямар үед үүсдэг вэ? a. тухайн байгууллагын бүтээгдэхүүнийг орлуулж болохуйц бүтээгдэхүүнийг өөр

байгууллага үйлдвэрлэж эхлэхэд үүснэ. b. тухайн байгууллагын бүтээгдэхүүний чанар муудахад өөр бүтээгдэхүүнээр орлуулах үед

үүснэ. c. тухайн байгууллагатай ижил төстэй бүтээгдэхүүнийг өрсөлдөгч үйлдвэрлэж эхлэх үед

үүснэ. d. дээрх бүгд зөв

65. Маккенсейн матрицаар ялагч нь...................................юм. a. өрсөлдөх байр суурь болон салбарын хөгжил ихтэй байгууллага b. өрсөлдөх байр суурь багатай салбарын ирээдүй ихтэй байгууллага c. өрсөлдөх байр суурь болон зах зээлд өндөр хувь эзэлдэг байгууллагаd. өрсөлдөх байр суурь болон салбарын ирээдүй өндөр байгууллага

66. Байгууллагын стратегийн бүтцэд хамаарахгүй зүйлийг сонгоно уу. a. алсын харааb. эрхэм зорилг

c. үнэт зүйл d. бүтээгдэхүүн

67. Байгууллага нь дараах орчныг судалсаны үндсэн дээр стратеги төлөвлөлтөө боловсруулдаг. a. гадаад орчны хүчин зүйлс b. дотоод орчны хүчин зүйлс c. гадаад, дотоод орчны хүчин зүйлс d. дээрх бүгд буруу

68. Байгууллагын зах зээлд эзлэх хувь хэмжээг 18-22% -д хүргэнэ гэдэг нь аль төрлийн зорилгод хамаарах вэ?

a. санхүүгийн зорилгоb. стратегийн зорилго

c. зах зээлийн зорилго d. байгууллагын зорилго

69. Олон улсын зах зээлд гарах стратегид хамаарахыг олно уу. a. дэлхий дахинд хямд үнийг стратеги баримтлах b. дэлхий дахинд ялгарах стратеги баримтлахc. дэлхий дахинд төвлөрөх стратеги баримтлах d. дээрх бүгд хамаарна

70. Байгууллагын стратегийн сонголтонд нөлөөлөх хүчин зүйлсэд хамаарахгүйг нь сонгоно уу. a. гадаад хүчин зүйлс b. дотоод хүчин зүйлс

c. гадаад, дотоод хүчин зүйлс d. дээрх бүгд буруу

71. ......................................... нь өнгөрсөн үеийн мэдээлэл дээр тулгуурлан хийгддэг.

65

a. реактивb. инактив

c. преактивd. интерактив

72. Түншлэл хийх зорилгод хамаарахыг нь сонгоно уу. a. тодорхойгүй байдлыг бууруулах b. нөөцийг бүрдүүлэх c. хэмнэлтийг бий болгох d. дээрх бүгд хамаарна.

73. Зах зээлийн нөлөөлөлд хамаарах хүчин зүйлийг сонгоно уу. a. нийгэм, соёлын хандлага b. эдийн засгийн дэд бүтэц

c. зах зээлийн сегмент d. өрсөлдөгчид

74. Байгууллага одоогийн дэд бүтэц, хамтын ажиллагаа зэргийг ашиглан бизнес төлөвлөлтийн загвараа бий болгох нь ..................................................тулгуурласан бизнес төлөвлөлт гэнэ.

a. үнэ цэнэд тулгуурласан b. нөөцөд тулгуурласан

c. санхүүд суурилсан d. олон хүчин зүйлд

75. Санхүүгийн төлөвлөлтөнд хамаарах төлөвлөлтийг сонгоно уу. a. борлуулалт зардлын төлөвлөгөө b. мөнгөн хөрөнгийн төлөвлөгөө

c. өртгийн шинжилгээ d. дээрх бүгд хамаарна

76. Орлогын ашигт ажиллагааны түвшин гэдэг нь ........................юм. a. байгууллагын нийт ашигт орлогын эзлэх хамгийн бага хувийг тодорхойлно. b. байгууллагын нэг төгрөг тутмаас олох ашгийн хэмжээг тодорхойлноc. байгууллагын нийт ашигт орлогын эзлэх хамгийн их хувийг тодорхойлно. d. байгууллагын орлогод байх ашгийн хамгийн их хэмжээг тодорхойлно.

77. Бизнес төлөвлөлтийг өөрчлөн шинэчлэх хэдэн шалтгаан байдаг вэ. a. 1 b. 2 c. 4 d. 3

78. Байгууллага тодорхой үйлчилгээг ашигласныхаа төлөө төлөх төлбөр нь бизнес төлөвлөлтийн аль хэсэгт хамаарах вэ?

a. орлогын урсгал b. өртөг зардлын бүтэц

c. санхүүгийн төлөвлөлт d. хэрэглэгчтэй тогтоох харилцаа

79. Бараа бүтээгдэхүүний өртгийг тооцоход хамаарахгүй зардлыг сонгоно уу. a. материалын шууд зардал b. хөдөлмөрийн шууд зардал

c. хөдөлмөрийн шууд бус зардал d. шууд бус зардал

80. Худалдааны байгууллагын материалын шууд зардал нь ................................... байна. a. худалдахаар авсан барааны дүн b. худалдаж байгаа барааны шууд бус зардлын дүн c. байгууллагын хөдөлмөрийн шууд зардал d. байгууллагын шууд бус зардлын дүн

81. Байгууллагын алсын харааг тодорхойлоход хамаарахгүй зүйлийг сонго. a. тухайн байгууллага юу хийж, юу бүтээж байгааг тусгах b. ямар үйлчилгээ үзүүлэх гэж байгаагаа илэрхийлсэн дүр төрх гаргахc. ирээдүйн дүр төрхийг гаргах d. тухайн байгууллагын хийхээр төлөвлөж байгаа зүйлс

82. Байгууллагын гадаад орчинд хамаарах хүчин зүйлийг сонго

66

a. эдийн засаг b. бэлтгэн нийлүүлэгчид

c. өрсөлдөгчид d. харилцагчид

83. Байгууллага зах зээлийн дийлэнхэд хандан бизнес төлөвлөгөө боловсруулж байгааг ямар төрлийн зах зээлд төвлөрөх гэдэг вэ?

a. масс зах зээл b. цөөнх зах зээл

c. ангилсан зах зээл d. ялгарсан зах зээл

84. Нэг хэрэглэгч бүрийн хэрэгцээнд тохируулсан бүтээгдэхүүн хүргэх нь үнэ цэнийг бий болгодог. Үүнийг ......................... үнэ цэнэ гэнэ.

a. бүтээмжb. шинэлэг байдал

c. тохируулан бүтээх d. тохи тухыг бий болгох

85. Давуу байдлыг бий болгох замаар бизнес төлөвлөлтийг загвараа бий болгох нь ........................ юм.

a. нөөцөд тулгуурласан b. санхүүд суурилсан

c. үнэ цэнэд тулгуурласан d. олон хүчин зүйлд тулгуурласан

86. Борлуулалт зардлын төлөвлөгөөний үүрэгт хамаарахгүйг нь сонгоно уу. a. аж ахуйн үйлдвэрлэлийг явцыг хянах, b. ирээдүйд үүсэж болох саатал, хүндрэлээс урьдчилан сэргийлэх боломжийг олгодогc. өмнөх оны тоон мэдээллийг шинэчлэх d. дээрх бүгд зөв

87. Төлөвлөсөн ашигт тулгуурласан бүтээгдэхүүн үйлчилгээний хэмжээ нь ........... илэрхийлнэ. a. байгууллагын төлөвлөсөн ашгийг хангах бүтээгдэхүүн үйлчилгээний хэмжээг b. байгууллагын төлөвлөлсөн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн тоо хэмжээгc. байгууллагын ашгийн хэмжээг тодорхойлохd. төлөвлөсөн ашигт хамаарагдахгүй бүтээгдэхүүн үйлчилгээний хэмжээг

88. Бизнес төлөвлөлт боловсруулахдаа өрсөлдөгчтэй ижил төрлийн бүтээгдэхүүн үйлчилгээ санал болгох нь .................................................................................................................юм.

a. хангагдаагүй байгаа зах зээлийг хангах b. зах зээлийг сайжруулж буй хэрэг c. шинэ технологи нэвтрүүлж буй хэрэг d. шинэ зах зээл бий болгож буй хэлбэр

89. Тусгайлсан байнгын төлөөлөгч тодорхой нэг харилцагчтай шууд харьцаж үйлчлэх нь бизнес төлөвлөлтийг аль хэсэгт хамаарах вэ?

a. хэрэглэгчтэй тогтоох харилцааb. хэрэглэгчийн сегмент

c. хэрэглэгчид хүргэх үнэ цэнэ d. дээрх бүгд буруу

90. Аливаа зүйлийг илүү тохьтой, хэрэглэхэд хялбар болгосноор бий болгож буй үнэ цэнийг ......................... гэнэ.

a. бүтээмжb. шинэлэг байдал


91. Бизнес төлөвлөлтийн орчинд хамаарахгүйг нь сонгоно уу.a. хөнгөлөлтийн нөлөөлөл b. салбарын нөлөөлөл

c. макро эдийн засгийн нөлөөлөлd. нийгэм, соёлын нөлөөлөл

92. Макро эдийн засгийн нөлөөлөлд хамаарахыг нь сонгоно уу.

67

a. орлох бүтээгдэхүүн үйлчилгээ b. эрэлт хэрэгцээ

c. хөрөнгийн зах зээл d. дээрх бүгд буруу

93. Зардлын бүтцээс хамааран бизнес төлөвлөлтөө боловсруулах нь ................................... юм. a. санхүүд суурилсан бизнес төлөвлөлт b. нөөцөд тулгуурласан c. үнэ цэнэд тулгуурлан d. олон хүчин зүйлд тулгуурласан

94. Мөнгөн хөрөнгийн төлөвлөгөө боловсруулахад хамаарахгүйг нь сонгоно уу. a. борлуулалт зардлын төлөвлөгөөг ашиглан боловсруулдаг b. ирээдүйд орох гарах мөнгөний урсгалын тодорхойлдог. c. ирээдүйд учрах эрсдэлийг тодорхойлдог. d. өнгөрсөн төлөвлөлтийн алдааг харуулдаг

95. Орлогын ашигт ажиллагааны түвшин өндөр байна гэдэг нь .......................................юм. a. байгууллага нэг төгрөг тутмаас олох ашгийн хэмжээ өндөр байна гэсэн үг b. байгууллагын орлогод ашгийн эзлэх хувь бага байна гэсэн үг.c. байгууллагын ашгид орлогын эзлэх хувь их байна гэсэн үг d. байгууллагын ашгид орлогын эзлэх хувь бага байна гэсэн үг.

96. Одоогийн байгаа зах зээл дээр бүтээгдэхүүнээ сайжруулан гаргах нь ...................юм.a. хангагдаагүй байгаа хэрэгцээг хангаж буй хэрэг юм. b. зах зээлийг сайжруулж буй хэрэг юмc. шинэ бүтээгдэхүүнийг зах зээлд нэвтрүүэлж буй хэрэг d. шинэ технологи нэвтрүүлж буй хэрэг

97. Бидний сонгосон хэрэглэгчийн сегменттэй хамгийн үр ашигтай холбогдох тухай ойлголт нь бизнес төлөвлөлтийн аль хэсэгт хамаарах вэ?

a. хэрэглэгчтэй тогтоох харилцааb. хэрэглэгчдэд хүргэх үнэ цэнэ

c. хэрэглэгчид хүргэх суваг d. дээрх бүгд буруу

98. Өмнө нь боломжгүй байсан бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг хэрэглэх боломжийг нээх нь хэрэглэгчид хүргэж буй .............................. үнэ цэнэ юм.

a. хүртээмжтэй байх b. шинэлэг байдал


99. Бизнес төлөвлөлтийн салбарын нөлөөлөлд хамаарахгүйг нь сонгоно уу.a. өрсөлдөгчид b. технологийн хандлага

c. оролцогч талууд d. шинээр нэтрэгсэд

100. Хоёр буюу түүнээс дээш харилцан хамааралтай хэрэглэгчийн бүлгийг нэг дор нэгтгэн үйл ажиллагаа явуулахыг .................................................................. загвар гэнэ. a. олон талт бизнес төлөвлөлтийн b. бизнес төлөвлөлтийн задалсан c. нээлттэй бизнес төлөвлөлтийн d. үнэгүй бизнес төлөвлөлтийн

101. Хэрэглэгчийн томоохон сегментэд үнэгүй хэрэглэх боломжийг олгодог бизнес төлөвлөлтийг сонгоно уу.a. үнэгүй бизнес төлөвлөлтийн загвар

68

b. нээлттэй c. задалсан загвар d. урт сүүл

102. Олон хүчин зүйлд тулгуурлан бизнес төлөвлөлтийг бий болгох буюу өөрчлөхийг ................................................инноваци гэнэ. a. санхүүд суурилсан b. нөөцөд тулгуурлан c. үнэ цэнэд тулгуурласан d. олон хүчин зүйлд тулгуурласан

103. Алдагдалгүй ажиллагааны шинжилгээний зорилго нь a. байгууллагын үйл ажиллагааг хэвийн явуулах хамгийн бага хэмжээг тодорхойлохb. байгууллагын үйл ажиллгааг хэвийн явуулах хамгийн их хэмжээг тодорхойлох c. байгууллагын ашгийг хамгийн их байлгах бүтээдэхүүний хэмжээг тодорхойлох d. байгууллагын ашгийг хамгийн бага байлгах бүтээгдэхүүн үйлчилгээний хэмжээг

тодорхойлох 104. Зах зээлийн багтаамжийг тодорхойлоход аль үзүүлэлтийг харгалзан үздэггүй вэ.

a. худалдан авалтын давтамж b. ажилчдын тоо c. үйлчилүүлэгчийн тоо d. бүтээгдэхүүний үнэ

105. Шинэ төрлийн техник, технологи нэвтрүүлэхээр бизнес төлөвлөлт боловсруулж буй тохиолдолд ямар төрлийн бизнес төлөвлөлтөнд хамаарах вэ. a. зах зээлийн хангагдаагүй хэрэгцээг нөхөхb. зах зээлийг сайжруулах c. шинэ техник зах зээлд нэвтрүүлэх d. шинэ бүтээгдэхүүн зах зээлд нэвтрүүлэх

106. Хэрэглэгчид санал болгож буй бүтээгдэхүүн үйлчилгээний өөр, ялгаатай хэсгүүдийн төлөө төлбөр төлж байгаа бол a. хэрэглэгчид хүргэх үнэ цэнэ b. хэрэглэгчтэй тогтоох харилцааc. хэрэглэгчийн сегментd. дээрх бүгд буруу

107. Олон улсын зах зээлд гарах стратегид хамаарахыг олно уу. a. дэлхий дахинд хямд үнийг стратеги баримтлах b. дэлхий дахинд ялгарах стратеги баримтлахc. дэлхий дахинд төвлөрөх стратеги баримтлах d. дээрх бүгд хамаарна

108. ......................................... нь өнгөрсөн үеийн мэдээлэл дээр тулгуурлан хийгддэг. a. реактивb. инактивc. преактивd. интерактив

69

109. Хамгийн бага зардлаар бүтээгдэхүүн үйлчилгээг бий болгох нь ........................................................стратеги юм.

a. өртгөөр манлайлах b. ялгарах c. төвлөрөхd. өргөжих

110. Орлох бүтээгдэхүүний өрсөлдөөн нь ямар үед үүсдэг вэ? a. тухайн байгууллагын бүтээгдэхүүнийг орлуулж болохуйц бүтээгдэхүүнийг

өөр байгууллага үйлдвэрлэж эхлэхэд үүснэ. b. тухайн байгууллагын бүтээгдэхүүний чанар муудахад өөр бүтээгдэхүүнээр

орлуулах үед үүснэ. c. тухайн байгууллагатай ижил төстэй бүтээгдэхүүнийг өрсөлдөгч үйлдвэрлэж

эхлэх үед үүснэ. d. дээрх бүгд зөв

III. Мэргэжлийн орчуулга 1. What are the motivations for the partnerships?2. What resources are important the most in distribution channels, customer

relationships, revenue stream…?3. What and how do they recently pay? How would they prefer to pay?4. Business plans are inherently strategic. 5. Which classes are you creating values for?6. For what value are your customers willing to pay?7. What relationship that the target customer expects you to establish?8. Which customer needs are you satisfying?9. How can you integrate that into your business in terms of cost and format

10. What core value do you deliver to the customer?11. What are the most cost in your business?12. Which channels work best? How much do they cost? How can they be integrated into

your and your customers’ routines?13. How much does every revenue stream contribute to the overall revenues?14. Which key resources/ activities are most expensive?15. What key resources does your value proposition require?16. Who is your most important customer?17. A business plan is a written description of your business's future.18. Your plan will depend on your specific situation19. Business plans are decision-making tools20. Not all business plans are for startups. 21. In recent years, the development and design of business models have become

increasingly important. 22. The concept of the business model and its development is primarily associated with

the New Economy from 1998 to 2001.23. With the establishment of the Internet, the concept of business model became a focus

of interest for companies24. Here, business models are mainly connected to the creation of competitive

advantages.

70

25. Plans are nothing without solid implementation.26. Exclusive summary is summaries business plan.27. A normal business plan includes a standard set of elements.28. Some people think you don't need a business plan unless you're trying to

borrowmoney. 29. Considering that business plans serve many different purposes, it’s no surprise that

they come in many different forms.30. If you are writing a plan for a restaurant, details about location and renovations might

be critical factors.31. A one-page business plan can serve two purposes.32. The marketing and sales plan details the strategies that you will use to reach your

target market.IV. Даалгавар бүрийн хувьд зөв хариултыг бичнэ үү

1. Өмнөө тавьсан зорилгодоо хамгийн хэмнэлттэй замаар хэрхэн хүрэхийг тодорхойлох үйл явцыг ...........................................................гэнэ.

2. ........................... гэдэг нь байгууллага хэрэглэгчтэйгээ харилцан ашигтай хамтран ажиллахад нөлөөлөх хүчин зүйл субьектууд юм.

3. Сул орон зайг эзэмшигч нь зах зээлийн ............................ эзлэн байршдаг.4. Бизнес төлөвлөлтийн дараах түвшин байна. a. ..........................................................b. ..........................................................c. .........................................................5. Бостоны матрицаар байгууллагыг зах зээлд байрших байрлалыг тодорхойлохдоо

авч үздэг хоёр хүчин зүйлийг тодорхойлно уу. a. ..............................................................................b. ………………………………………………….6. Өрсөлдөөн гэдэг нь .................................. үр дүнд нэг нь нөгөөг устгаж хүрэх буюу

бүтээхийн тулд тэмцэлдэж буй субьектуудын үйлдэл юм. 7. Маккенсейн матрицаар ямар хоёр хүчин зүйлийг харгалзан байгууллагын зах

зээлд байрлах байршлыг тодорхойлдог вэ? a. ............................................................................b. .............................................................................8. Алдагдалгүй ажиллагааны шинжилгээний зорилго нь байгууллагын үйл

ажиллагааг хэвийн явуулах боломжтой..................................тодорхойлдог. 9. Бизнес төлөвлөлтийн санхүүд суурилсан инноваци нь харилцагчид , хэрэглэгчид

санал болгох үнэ цэнэ, ..................................... голлон анхаардаг. 10. Байгууллагын амжилттай ажиллах нэг үндсэн нь ........................хийх явдал юм. 11. Ижил төрлийн үйлчилгээг үзүүлж буй байгууллагуудын хоорондох

өрсөлдөөнийг .................................................... өрсөлдөөн гэнэ. 12. Тэмцэгчид нь зах зээлд нийт ............................. эзлэж буй байгууллага юм. 13. Бизнес төлөвлөгөө нь хугацаанаасаа хамаараад гурван хэлбэртэй байна.a. .......................................................................b. .......................................................................c. ......................................................................

71

14. Бизнес төлөвлөлтийн хэрэглэгчид суурилсан инноваци нь өртөг зардлыг бүтэц, ........................................................................ голлон анхаарлаа хандуулдаг.

15. Орлогын ашигт ажиллагааны түвшин нь....................... хувийн жинг харуулна. 16. Байгууллага нь үйл ажиллагаандаа .............., ......... гэсэн хоёр төрлийн инноваци

хийж байдаг.17. Нөөцөд суурилсан бизнес төлөвлөлтийн инноваци нь хэрэглэгчийн

сегмент, ............... голлон анхаардаг.

18. Тухайн бүтээгдэхүүний өртгийг тооцохдоо материалын шууд зардал, ................, шууд бус зардлыг хамруулан тооцдог.

19. Орлогын урсгал, үнийн механизм, зардлын бүтэц зэргээс хамааран бизнес төлөвлөлтөө хийх нь ......................................................... инноваци юм.

20. Байгууллагын тухайн төлөвлөсөн тулгуурласан үйлдвэрлэлийн хэмжээ нь гэдэг нь .................................................................. тодорхойлно.

21. Үнэ цэнэ буюу давуу байдалд тулгуурласан бизнес төлөвлөлтийн инноваци нь харилцагч, хэрэглэгч, ................................................анхаарлаа хандуулдаг.

22. Төлөвлөлтийн үндсэн зарчмуудыг харгалзуулна уу.

1Боловсрогдсон төлөвлөгөөнүүд нь тасралтгүйгээр бие биенийхээ хойноос гарч ирж байх ёстой.

a.Нэгдсэн нэгдмэл байх

2

Төлөвлөгөө нь хэрэгжих явцдаа урьдчилан харах боломжгүй нөхцөл байдлын нөлөөллөөс хамааран өөрийн чиг баримжаагаа өөрчлөх боломжтой байх ёстой.

b. Тасралтгүй байх

3Аливаа байгууллагын төлөвлөгөө нь системийн шинж чанартай байх ёстойг илэрхийлж байгаа юм.

с. Уян хатан байх

4Төлөвлөлтийн үед үйл ажиллагааны бүхий л үе шат, харилцан уялдаа холбоо зэрэг бүгд нарийн тодорхой байх

d Тодорхой байх

23. Харгалзах утгыг холбоно уу. 1 Potential market a Зах зээлийн нийт багтаамжийг илэрхийлнэ

2 Target market b Байгууллагын үйл ажиллагаа явуулахаар сонгон авсан хэсэг

3 Penetrated market c Байгууллагын эзэмшсэн зах зээл

24. Гарааны бизнес эрхэлж буй байгууллагын хувьд бизнес төлөвлөлтийн бүтцэд хамаарах хэсгүүдийн холбоно уу. 1 Тогтоох харилцаа a Хэрэглэгчтэй холбогдох харилцаа

72

2 Нөөц b Үйл ажиллагаанд шаардлагатай гол нөөцүүд

3 Түншүүд c Хамтран ажиллах аж ахуйн нэгжүүд 25. Холбогдох утгын дагуу холбоно уу. 1 Бид хаана байна вэ? а Байгууллагын ирээдүйд

хүрэхийг хүсч буй үр дүн

2 Бид хаашаа явахыг хүсч байна. b Байгууллагын одоогийн нөхцөл байдлыг үнэлэх

3 Үүний тулд юу хийх хэрэгтэй вэ?

с Үйл ажиллагааны төлөвлөгөө боловсруулах

26. Байгууллагын хэрэглэгчийг харгалзуулна уу. 1 Улсын байгууллага a Эмнэлэг, сургууль

2 Гадаад зах зээл b Айл өрх, хувь хүн

3 Эцсийн хэрэглэгч c Өөр улсын зах зээл


1 Төлөвлөгөө а

Үйл явцыг удирдан зохион байгуулж буй субьектын гаргасан шийдвэрийг тусгасан албан ёсны баримт бичиг юм

2 Төлөвлөлт b

Өмнөө тавьсан зорилгодооо хамгийн хэмнэлттэй арга замаар хэрхэн хүрэх вэ гэдгийг тодорхойлох үйл явц

28. Өрсөлдөөний давуу талыг бий болгох стратегийг холбоно уу.

1 Ялгарах стратеги aХамгийн бага зардлаар бүтээгдэхүүн үйлчилгээг бий болгож

2 Өртгөөр давамгайлах стратеги bТухайлсан нэг үйлчлэл, үйл ажиллагаа явуулах стратеги

3 Төвлөрөх стратеги c

Хэрэглэгчийн хэд хэдэн сегментэд тус тусад нь ялгаатай үнэ цэнийг санал болгох стратеги

73

29. Гарааны бизнес эрхэлж буй байгууллагын хувьд бизнес төлөлөлтийн бүтцэд хамаарах хэсгүүдийг харгалзуулна уу.

1 Үйл ажиллагаа а Үйл ажиллагаанд хэрэглэгдэх гол нөөц

2 Нөөц b Өрсөлдөгчөөс ялгарх байх давуу тал

3 Хүргэх үнэ цэнэ c Байгууллагын гол үйл ажиллагаа

30. Өрсөлдөөний түвшинг харгалзах хэсэгтэй нь холбоно уу. 1 Брендийн өрсөлдөөн a Тухайн салбарт ижил төстэй үйл

ажиллагаа явуулж буй байгууллагууд

2 Салбарын өрсөлдөөн b Байгууллага хэрэглэгчийн ижил хэрэгцээг хангах бараа үйлчилгээг нийлүүлэгчид

3 Хэлбэрийн өрсөлдөөн c Байгууллага худалдан авагчийн мөнгөний төлөө өрсөлдөж буй бүхий л газар

4 Ерөнхий өрсөлдөөн d ижил бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ борлуулж буй өрсөлдөгчид

31. Төлөвлөлтийн хэлбэрийг харгалзах хэсэгтэй нь холбоно уу. 1 реактив A Өнгөрсөн үеийн мэдээлэл дээр тулгуурлан төлөвлөгөө

боловсруулах төлөвлөгөөний хэлбэр

2 инактив B Одоогийн байгаа байдлыг хадгалахын тулд боловсруулж буй төлөвлөгөөний хэлбэр

3 преактив C Байгууллагын хүрэхийг хүсч буй үр дүнд хэрхэн оновчтой хүрэхийг төлөвлөсөн төлөвлөгөө

4 интерактив d Байгууллагыг тасралтгүй хөгжүүлэхэд чиглэсэн төлөвлөгөөний хэлбэр

32. Лидер нь зах зээлийн нийт ......................................эзэмшинэ оршдог. 33. Харгалзах утгад нь харгалзуулна уу. 1 SWOT а Нөхцөл байдлын шинжилгээ

74

2 PESTLE b Гадаад орчны шинжилгээ34. Сургууль, эмнэлэг, цэцэрлэгнь ...................................... хэрэглэгч юм. 35. Бизнес төлөвлөлтийн нэг хэсэг болох хуваарилалтын сувгуудыг харгалзуулна уу.

1 Өөрийн суваг A Бөөний худалдаачид, жижиглэн худалдаачид

2 Түншийн суваг B Интернэт дэлгүүр, вэб борлуулалт

36. Бизнес төлөвлөлтийн хэв маягуудыг харгалзах утгатай нь холбоно уу. 1 Нээлттэй загвар a Олон юмыг цөөн цөөнөөр нь авах

боломж

2 Задалсан загвар b Харилцагчтай хамтран үнэ цэнийг бий болгох

3 Урт сүүл c Үйл ажиллагааны нарийн төлөвлөгөө гаргах

37. Бизнес төлөвлөлтийн үйл ажиллагаанд хамаарах хэсгүүдийн харгалзах утгатай нь холбоно уу.

1 Асуудал шийдэх a Сүлжээний хэрэглэгчид үйлчилгээ үзүүлэх, сурталчитлах

2 Үйлдвэрлэл b Хэрэглэгчийн тухайлсан асуудалд хамгийн оновчтой шийдлийг нь олох

3 Сүлжээ с Бүтээгдэхүүнийг зохион бүтээх

38. Байгууллагын инноваци хийдэг чиглэлийг харгалзах утгатай нь холбоно уу. 1 Гаднаас дотогш a Түншийн санааг байгууллагад хэрэглэх

2 Дотроос гадагш b Өөрсдийн ашиглахгүй байгаа нөөцөө бусдад ашиглуулах

39. Хэрэглэгчтэй тогтоох харилцааны хэлбэрүүдийг харгалзах утгатай нь холбоно уу.

1 Өөртөө үйлчлэх а хувь хүний харилцаан дээр үндэслэн хийгдэнэ.

2 Ганцаарчилсан үйлчилгээ b хэрэглэгч шаардлагатай үйлчилгээг бие даан олж авах боломжыг олгоно

3

Тусгайлсан үйлчилгээ c төлөөлөгч тодорхой нэг харилцагчтай шууд үйлчлэхийг хэлнэ

75

40. Зардлын төрлийг харгалзах утгатай нь холбоно уу. 1 Шууд зардал А хөдөлмөрийн зардал

2 Шууд бус зардал B цахилгаан, түрээсийн зардал

41. Бизнес төлөвлөлтийн инновацийг харгалзах зөв утгатай нь холбоно уу. 1 Санхүүд суурилсан A Давуу байдлыг бий болгох замаар бизнес

төлөвлөлт боловсруулах

2 Нөөцөд суурилсанB

Орлогын урсгал болон зардлын бүтцээс хамааран бизнес төлөвлөлт боловсруулах

3 Үнэ цэнэд суурилсан C Олон хүчин зүйлд тулгуурлан бизнес төлөвлөлт боловсруулах

4 Олон хүчин зүйлд тулгуурласан

D Одоогийн дэд бүтэц, хамтын ажиллагаанд тулгуурлан бизнес төлөвлөлт боловсруулах

1.

Ашиглах материал

1. Александр Остервальдер., Ив Пинье., Бизнес модель бүтээх нь, УБ, 2013.2. Бурмаа.Л., Маркетингийн удирдлага, стратеги УБ, 2013.3. Хасбаатар М.,Бизнес төлөвлөлт, УБ,2000.4. Оргилон.Д., Стратегийн удидлага, УБ, 2011.5. Шинэ цагийн удирдлагын академи., Стратегийн удирдахуйн ухаан, УБ, 20136. Цэцэгмаа Ц. Хүний нөөцийн менежмент, УБ., 20107. Оюунжаргал Н. Хүний нөөцийн менежмент, УБ., 20138. Ларри У.Стаут Хүний нөөцийн удирдлага, УБ.,20099. Нямсүрэн Д. Хүний нөөций менежментийн функц, УБ., 200910. Наранцэцэг П. Хүний нөөцийн менежмент, УБ., 200911. Чадраабал Д. Баатар Ч. Хүний нөөцийн менежмент, УБ.,200612. Монгол улсын Хөдөлмөрийн тухай хууль, УБ., 199913. Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн тухай хууль, УБ., 2008

14.Үйлдвэрчний эвлэлүүдийн эрхийн тухай хууль.УБ., 1991

15.Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний тухай хууль. УБ., 2010

76

САНХҮҮГИЙН МЕНЕЖМЕНТ (C.C204)

I. Доорхи асуултуудаас үнэн (Y), худал (X) эсэхийг тодорхойлож, зөв хариултыг хүснэгтэд (+)-ээр тэмдэглэнэ үү

Асуултууд A1 Төсөвлөсөн тайлан баланс гаргахад өмнөх үеийн тайлан баланс ашиглана. 2 Борлуулалтын таамаглалыг гадаад ба дотоод хүчин зүйлсийн уялдаа хоблоотойгоор авч

үздэг. 3 Төсөвлөсөн орлогын тайланг тооцоолохдоо хүүгийн зардалыг хөрөнгөд хуваана.4 Хэвтээ шинжилгээг хийхдээ мөнгөн хөрөнгийг нийт хөрөнгөд харьцуулна. 5 Дансны өртөгийг тооцохдоо хөрөнгийн анхны өртөгөөс хуримтлагдсан элэгдэлийг хасна. 6 Эргэн төлөгдөх хугацааны аргаар хөрөнгө оруулалтын төсөлд шинжилгээ хийж болно. 7 Энгийн хувьцааны өртгийг тооцох гурван аргачлал байдаг. 8 Гордоны загвараар ногдол ашгийн өртгийг тооцоолдог. 9 Капитал үнэлгээний загвараар шинээр гаргах энгийн хувьцааны өртгө тооцдог. 10 Урт хугацаат зээл олгохдоо зээл авсан хөрөнгөө зориулалтын дагуу зарцуулахыг

шаардана. 11 Ажлын цэвэр капитал гэдэг нь богино хугацаат өр төлбөрийг хэлдэг.12 Зээл олгож байгаа бол зээлдэгчийг шинжлэхдээ 4с-ийн аргаар шинжилдэг. 13 Мөнгөн хөрөнгийн төсвийг урт хугацааны санхүүгийн төлөвлөлттэй уялдуулж хийнэ.14 Төсөвлөсөн эзний өмчийн тайланг хийхдээ борлуулалтын хувиар тооцдог. 15 Урт хугацааны санхүүгийн төлөвлөлтөд үнэт цаасны удирдлага хамаарна. 16 Хувьцаат капиталыг зөвхөн дотоод эх үүсвэрээс бүрдүүлж болдог. 17 Онцгой эрхтэй хувьцаа нь саналын эрхтэй байдаг. 18 Эргэлтийн хөрөнгийн харьцаа нь өсхөд эрсдэл буурна.19 Эргэлтийн эх үүсвэр нь актив талдаа үлдэгдэлтэй гардаг. 20 Үнэт цаас зарж борлуулахтай холбогдон гарч байгаа зардлыг алдагдсан боломжийн зардал

гэдэг. 21 Хувьцааны үнэлгээ нь ирээдүйд орж ирэх ноогдол ашгийн өнөөгийн үнэ цэнийн

нийлбэрээр тодорохойлогдоно.22 Хэвийн бус мөнгөн урсгалтай хөрөнгө оруулалтын төслүүдэд шинжилгээ хийхэд

өгөөжийн бодит хувь IRR-г тооцдог. 23 Хөрөнгө оруулалтын төслийн эрсдлийн түвшинг тогтоохдоо мэдрэмжийн бус ба нөхцөл

байдлын шинжилгээг ашиглана.24 Зээлийн барьцааны баталгаанд үндсэн хөрөнгө байж болохоос гадна бараа материал байж

болно.25 Зээлийн хугацааны өөрчлөлт нь компанийн ашигт ажиллагаанд нөлөөллөхгүй.26 Дансны авлагын удирдлагын гол элементүүд нь зээлийн бодлого, авлага цуглуулалтын

бодлого байна.27 Компани төлбөрийн чадваргүй болсноо хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа тохиолдолд хуулийн

дагуу компанийг дампууруулж болохгүй.28 Элэгдэл нь мөнгөн бус зардал учраас орох мөнгөн урсгалд тооцогддоггүй онцлогтой.29 Нийт орох мөнгөн урсгалыг тухайн сард нийт орох урсгалуудын нийлбэрээр тооцож

гаргана.30 Анхны хөрөнгө оруулалт бол төслийн нийт орлого буюу нийт орох мөнгөн урсгал юм.

77

31 Үе тутмын төлбөрийг мөн анюти гэж нэрэлдэг.32 Үр ашигтай хүү нь зээлдүүлэгчээс тогтоож, зээлдэгч харилцан зөвшөөрөн гэрээнд тусгасан

хүүгийн хэмжээ юм.33 Санхүүгийн шийдвэр гаргалт бүр өөртөө тодорхой хэмжээний эрсдэл ба өгөөжийг дагуулж

байдаг.34 Зээлийн хэмжээ өсөхөд зээлдэгчийн хувьд нэг төгрөгийн зээлд ноогдох зохион

байгуулалтын зардал буурна.35 Хөрөнгө оруулалтын банк нь компанийн шинээр гаргасан үнэт цаасыг зуучлан борлуулах

үйл ажиллагааг эрхэлнэ.36 Хувьцаат капиталыг зөвхөн гадаад эх үүсвэрээс бүрдүүлж болдог. 37 Онцгой эрхтэй хувьцаа нь саналын эрхгүй байдаг. 38 Эргэлтийн хөрөнгийн харьцаа нь өсхөд эрсдэл өснө.39 Эргэлтийн эх үүсвэр нь пассив талдаа үлдэгдэлтэй гардаг. 40 Үнэт цаас зарж борлуулахтай холбогдон гарч байгаа зардлыг нийт хөрвүүлэлтийн зардал

гэдэг. 41 Хөшүүргийн нийтдээ 4 бүлэг болгон ангилан авч үздэг.42 Тогтмол зардал өсхөд хүү, татварын өмнөх ашиг өснө.43 Тогтмол зардал өсхөд EBIT өснө.44 Нийт капиталыг өрийн ба үндсэн капитал гэж хоёр ангилдаг.45 Бондын татварын өмнөх өртгийг ижил эрсдэлтэй бондын өгөөжтэй хувиар авах тохиолдол

байдаг.46 Энгийн хувьцааны санхүүжилтийг хийхдээ нэмж шинээр хувьцаа гаргаж болно47 Санхүүжилтын хэмжээ өсөх тутам WACC өснө.48 Хөрөнгө оруулалтын хэмжээ өсхөд шаардагдах санхүүжилт буурна гэсэн үг юм.49 Урт хугацааны санхүүжлтийн үндсэн 4 арга байдаг. 50 Эргэлтийн хөрөнгөд ажлын цэвэр капитал тооцогдсон байдаг.51 Бэлэн бүтээгдэхүүн нь үйл ажиллагааны циклын нэг хэсэг нь юм. 52 Дуусаагүй үйлдвэрлэлийг ажлын цэвэр капиталын гэж нэрэлдэг.53 Зээлийн хүүгийн зардал нь компанийн үйл ажиллагааны зардалд хамаарагдана.54 Балансын шинжилгээг хөрөнгө оруулахын тулд хийдэг. 55 Ногдол ашиг тараахгүй байх нь хувьцаат компанийн хувьд эрсдэл өндөртэй. 56 Хувьцаат капиталыг зөвхөн зах зээлээс бүрдүүлж болдог. 57 Онцгой эрхтэй хувьцаа нь хаалттай арилжаалагддаг. 58 Эргэлтийн хөрөнгийн харьцаа нь өсхөд ашиг буурна.59 Эргэлтийн хөрөнгө нь актив талдаа үлдэгдэлтэй гардаг. 60 Үнэт цаас зарж борлуулахтай холбогдон гарч байгаа зардлыг нийт хувиргалтын зардал

гэдэг. 61 Төсөвлөсөн тайлан баланс гаргахад өмнөх үеийн хувьцааны ханшийг ашиглана. 62 Борлуулалтын таамаглалыг борлуулсан бүтээгдэхүүний өртгөөр тооцно63 Төсөвлөсөн орлогын тайланг тооцоолохдоо борлуулалтын хувийн жингийн аргаар

тооцдог. 64 Хэвтээ шинжилгээг хийхдээ үндсэн хөрөнгийг нийт хөрөнгөд харьцуулна. 65 Дансны өртөгийг тооцохдоо хөрөнгийн анхны өртөгөөс хуримтлагдсан элэгдэлийг хасна. 66 Хувьцааны үнэлгээ нь ирээдүйд орж ирэх ноогдол ашгийн ирээдүйн үнэ цэнээр

тодорохойлогдоно.

78

67 Хэвийн бус мөнгөн урсгалтай хөрөнгө оруулалтын төслүүдэд шинжилгээ хийхэд EBIT-г тооцдог.

68 Хөрөнгө оруулалтын төслийн эрсдлийн түвшинг тогтоохдоо мэдрэмжийн бус ба нөхцөл байдлын шинжилгээг ашиглана.

69 Зээлийн барьцааны баталгаанд үндсэн хөрөнгө байж болно.70 Зээлийн хүүний өөрчлөлт нь компанийн ашигт ажиллагаанд нөлөөллөхгүй.71 Дансны авлага нь үйл ажиллагааны циклын нэг хэсэг нь юм. 72 Дуусаагүй үйлдвэрлэлийг үндсэн хөрөнгө гэж үздэг.73 Бондын хүүгийн зардал нь компанийн үйл ажиллагааны зардалд хамаарагдана.74 Балансын шинжилгээг компанийг зарахын тулд хийдэг. 75 Ногдол ашиг тараахгүй байх нь хувьцаат компанид ашигтай.76 Хувьцаат капиталыг дотоод ба гадаад эх үүсвэрээс бүрдүүлж болдог. 77 Онцгой эрхтэй хувьцааг нээлттэй арилжаалагддаг. 78 Эргэлтийн хөрөнгийн харьцаа нь өсхөд ашиг өснө.79 Эргэлтийн хөрөнгө нь пассив талдаа үлдэгдэлтэй гардаг. 80 Үнэт цаас зарж борлуулахтай холбогдон гарч байгаа зардлыг арилжааны зардал гэдэг.

II. Асуулт бүрийн хувьд зөв гэсэн нэг хариултыг сонгоно уу (зөв хариулт бүр 2 оноо).1. Зээлийн борлуулалтын бодлогын үед ................ хамаарна.

a. Зээлийн сонголтb. Зээлийн стандарт

c. Зээлийн нөхцөл d. Дээрх бүгд

2. Авлага цуглуулах бодлогыг ........................... боловсруулна. a. Санхүүгийн менежер дансны авлагыг удирдахын тулд b. Нягтлан бодогч санхүүгийн тайлан гаргахын тулд c. Зээлийн менежер зээлийн тооцоо дуусгахын тулд d. Хөрөнгө оруулагч хөрөнгөө өсгөхийн тулд

3. Эргэлтийн харьцаа өсөхөд.................. a. Ашиг өснө b. Эрсдэл буурна

c. Орлого буурна d. Зардал нэмэгдэнэ

4. Тодорхой хугацаанд эх үүсвэр ашигласны үнэ цэнэ буюу төлбөрийг ......гэнэ. a. Зээлийн шугам b. Зээлийн өртөг

c. Зээлийн хүү d. Зээлийн ханш

5. Нэг жил хүртэл хугацаагаар байгуулсан зээлдэгчид тодорхой нөхцөл, хязгаарлалт тавьдаг. a. Зээлийн шугам b. Зээлийн өртөг

c. Зээлийн хүү d. Зээлийн ханш

6. Үйл ажиллагааны хугарлын цэг олохдоо................................. хөдөлгөнө.a. Нийт ашгийг b. Хүү ба татварын өмнөх ашгийг

c. Татварийн дараах цэвэх ашгийг d. Нэгж хувьцаанд ноогдох ашгийг

7. Миллер-Оррын загвараар............. тогтоодог. a. Нөөцийн оновчтой хэмээг b. Нөөцийн оновчтой хязгаарыг

c. Санхүүжилтийн оновчтой харьцаагd. Санхүүгийн шаардлагатай хэмжээ

8. Бараа материалын наслалт өсөхөд үйл ажиллагааны цикл............... байдаг.a. Өснө b. Буурна

c. Жигдd. Нөлөөгүй

9. Хувьцаат капиталын өртөг нь.............................. өснө.79

a. Банкнаас тогтоож буй зээлийн хүүгээрb. Хөрөнгө оруулагчдын шаардаж буй өгөөжийн хэмжээгээрc. Нэгж хувьцаанд олгож буй ноогдол ашгийн хэмжээгээрd. Жилд төлөх бондын хүүгээр

10. Жил бүр ноогдол ашиг нь тогтмол байдаг хувьцааны өртгийг тооцохдоо?a. Тогтмол өсөлттэй загварыг b. Тэг өсөлттэй загварыг

c. Гордоны загварыг ашиглана. d. Бүгд зөв.

11. Компанийн бизнесийн ба санхүүгийн эрсдэлийн түвшин өсөхөд хувьцааны үнэ: a. Өснө b. Буурна

c. Хамааралгүй d. Аль нь ч биш

12. Капиталын оновчтой бүтэц нь ?a. Жигнэсэн дундаж өртгийг хамгийн их болгож буй хувилбар юм.b. Хувьцааны үнийг хамгийн өндөр болгож байгаа хувилбар юм. c. Эрсдэлийг хамгийн бага болгож байгаа эх үүсвэрийн бүтцийн хувилбар юм.d. Дээрх бүгд зөв

13. Авах зээлийн хэмжээ нэмэгдэхэд хувьцаат капиталын шаардлагатай өгөөж:a. Өснө b. Буурна

c. Хамааралгүй d. Аль нь ч биш

14. Санхүүгийн хөшүүрэг гэдэг нь............................. –ийг хэлнэ. a. Үйл ажилгааны ашгийг тэгтэй тэнцүүлэхb. Нэгж хувьцаанд ноогдох ашгийг тэгтэй тэнцүүлэх c. Нийт ашгийг тэгтэй тэнцүүлэх d. Татварын өмнөх ашгийг тэгтэй тэнцүүлэх

15. Санхүүгийн лизингийн үед хөрөнгө эзэмших эрх нь ..................үлдэнэ. a. Лизинг авагчид b. Лизинг олгогчид

c. Бэлтгэн нийлүүлэгчидd. Бизнесийн байгууллагад

16. Зээлийн үр ашигтай хүүг өөрөөр хэлбэл:

a. Нэрлэсэн хүү b. Суурь хүү

c. Бодит хүү d. Хувьсах хүү

17. Бараа материалын хадгалалтын зардал нь дансны авлагын алдагдсан боломжийн зардлаас их байвал

a. Зээлийн борлуулалт хийнэ.b. Зээлийн борлуулалт хийхгүй

c. Дансны авлагыг өсгөнөd. Дансны авлагыг бууруулна

18. Санхүүгийн шийдвэр гаргалтыг шалгуур болгон авч үздэг хоёр гол үзүүлэлт нь: a. Өгөөж ба зардалb. Ашиг ба орлого

c. Өгөөж ба эрсдэлd. Ашиг ба эрсдэл

19. Ноогдол ашиг нь тогтмол өсөлттэй энгийн хувьцаанд өртгийг ?a. Хувьсах өсөлттэй загвараар

тооцно.b. Гордоны загвараар тооцно.

c. САРМ загвараар тооцно. d. MIRR загвараар тооцно.

20. Өрийн харьцаа 60 үед нийт эх үүсвэрийн ? a. 60% нь хувьцаат капитал байна.b. 40% нь хувьцаат капитал

c. 60% нь өрийн капитал байнаd. 40% нь хөрөнгө байна.

“ДЭВШИХ КУРС”ХК-ний

80

орлогын тайлан (2010, 2011, 2012, 2013) он

2010 2011 2012 2013Борлуулалтын орлого 16,000.0 17,000.0 18000.0 19000.0Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг 9,600.0 10,200.0 10,800.0 11,400.0Нийт ашиг 6,400.0 6,800.0 7,200.0 7,600.0Үйл ажиллагааны зардлууд Борлуулалт, маркетингийн 800.0 1700.0 1800.0 1900.0Удирдлагын 1600.0 1700.0 1800.0 1900.0Элэгдэлийн зардал 100.0 100.0 100.0 100.0Нийт үйл ажиллагааны зардал 2500 3500 3700 3900Үйл ажиллагааны ашиг 3,900.0 3,300.0 3,500.0 3,700.0Хүүгийн зардал 50.0 50.0 50.0 50.0Татварын өмнөх ашиг 3,850.0 3,250.0 3,450.0 3,650.0Татвар 40% 1540.0 1300.0 1380.0 1460.0Татварын дараах ашиг 2,310.0 1,950.0 2,070.0 2,190.0Онцгой эрхтэй хувьцааны ноогдол ашиг 4.0 4.0 4.0 4.0Энгийн хувьцаанд хуваарилах боломжит ашиг 2,306.0 1,946.0 2,066.0 2,186.0Нэгж хувьцаанд ноогдох ашиг 2,306.0 1,946.0 2,066.0 2,186.0

“ДЭВШИХ КУРС”ХК-ний Баланс (2010, 2011, 2012, 2013) он

Хөрөнгө 2010 2011 2012 2013А. Эргэлтийн хөрөнгө

Мөнгөн хөрөнгө 5000.0 5500.0 4890.0 6547.0Түргэн борлогдох үнэт цаас ,700.0 3840.0 6781.0 1254.0Дансны авлага 3,800.0 2790.0 4503.0 6512.0Бараа материалын нөөц 8,450.0 5780.0 9872.0 4789.0

Нийт эргэлтийн хөрөнгийн дүн 19,950.0 17,910.0 26,046.0 19,102.0Б.Үндсэн хөрөнгө

Барилга байгууламж 89700.0 75980.0 95720.0 91149.0Машин тоног төхөөрөмж 3651.0 8759.0 6541.0 5468.0Аж ахуйн тавилга 1574.0 2543.0 6910.0 7894.0Автомашин 42570.0 96541.0 87114.0 57140.0Бусад 8764.0 5000.0 4987.0 6784.0

Нийт үндсэн хөрөнгө 146259.0 188823.0 201272.0 168435.0Хуримтлагдсан элэгдэл 14625.9 18882.3 20127.2 16843.5Цэвэр үндсэн хөрөнгө 131633.1 169940.7 181144.8 151591.5

Нийт хөрөнгө 151,583.1 187,850.7 207,190.8 170,693.5Эх үүсвэр

А.Богино хугацаат өр төлбөр Дансны өр 1500.0 1782.0 2841.0 3214.0Банкны зээл 3000.0 4000.0 4500.0 3500.0Татварын өглөг 1540.0 1300.0 1380.0 1460.0Ажиллагсадад өгөх өглөг 1500.0 1800.0 1900.0 2000.0

Нийт эргэлтийн эх үүсвэр 7540.0 8882.0 10621.0 10174.0

81

Б.Урт хугацаат өр төлбөр Банкны зээл 139461.1 174746.7 192227.8 156057.5

Нийт өр төлбөр 147001.1 183628.7 202848.8 166231.5В.Хувьцаа эзэмшигчдийн хөрөнгө

Онцгой эрхтэй хувьцаа 400.0 400.0 400.0 400.0Энгийн хувьцаа (1000 төг*1027) 1072.0 1072.0 1072.0 1072.0Нэмж төлөгдсөн капитал 800.0 800.0 800.0 800.0Хуримтлагдсан ашиг 2,310.0 1,950.0 2,070.0 2,190.0

Нийт хувьцаа эзэмшигчдийн хөрөнгө 4582.0 4222.0 4342.0 4462.0Нийт эх үүсвэр 151583.1 187850.7 207190.8 170693.5

21. Эргэлтийн харьцааны 2010 оны үр дүнг илэрхийлнэ үү. a. 2.64b. 2.01

c. 2.45 d. 1.87

22. Ажлын цэвэр капиталын 2011 оны үр дүнг илэрхийлнэ үү. a. 12410.0 b. 9028.0

c. 15425.0d. 8928.0

23. Төлбөр түргэн гүйцэтгэх чадварын харьцааны 2013 оны үр дүнг илэрхийлнэ үү.a. 1.5251b. 1.3656

c. 1.5228d. 1.4068

24. Бараа материалын эргэцийн 2012 оны үр дүнг илэрхийлнэ үү. a. 2.380b. 1.094

c. 1.764 d. 1.136

25. Бараа материалын дундаж наслалтыг 2012 оны байдлаар тооцоолно уу. a. 151.26b. 329.06

c. 204.08 d. 316.90

26. Авлага цуглуулах дундаж хугацааг 2010 оны байдлаар тооцоолно уу. a. 85.58b. 59.08

c. 90.06 d. 123.56

27. Үндсэн хөрөнгийн ашиглалтын харьцааг 2013 оны байдлаар тооцоолно уу. a. 12.15b. 10.00

c. 9.93d. 12.53

28. Нийт хөрөнгийн эргэлт 2012 оны байдлаар тооцоолно уу. a. 10.93b. 9.04

c. 8.68d. 11.11

29. Төлбөр гүйцэтгэх дундаж хугацааг 2010 оны байдлаар тооцоолно уу. a. 142.9b. 98.5

c. 150.1d. 206.1

30. Өрийн харьцааг 2012 оны байдлаар тооцоолно уу. a. 96.97b. 97.75

c. 97.90d. 97.38

31. Өр хувьцаат капиталын харьцааг 2013 оны байдлаар тооцоолно уу. a. 61.38b. 76.91

c. 84.60d. 68.68

32. Ахиуц нийт ашгийг 2010 оны байдлаар тооцоолно уу. a. 0.4b. 0.5

c. 0.6d. 0.7

82

33. Үйл ажиллагааны ахиуц ашгийг 2010 оны байдлаар тооцоолно уу. a. 0.2437b. 0.1941

c. 0.1944d. 0.1947

34. Ахуйц цэвэр ашгийг 2011 оны байдлаар тооцоолно уу. a. 0.1443b. 0.1147

c. 0.1150d. 0.1152

35. Хөрөнгө оруулалтын өгөөжийг 2010 оны байдлаар тооцоолно уу. a. 0.0152b. 0.0103

c. 0.0099d. 0.0128

36. Эргэлтийн харьцааны 2011 оны үр дүнг илэрхийлнэ үү. a. 1.87 b. 2.01

c. 2.45 d. 2.64


c. 12410.0d. 8928.0

38. Төлбөр түргэн гүйцэтгэх чадварын харьцааны 2012 оны үр дүнг илэрхийлнэ үү. a. 1.5228b. 1.3656

c. 1.5251d. 1.4068


c. 1.764 d. 2.380


c. 204.08 d. 316.90


c. 59.11d. 123.56


c. 10.00d. 12.53


c. 8.68d. 11.11


c. 98.5d. 206.1


c. 97.90d. 96.97


c. 76.91d. 68.68


c. 0.6d. 0.7

48. Үйл ажиллагааны ахиуц ашгийг 2011 оны байдлаар тооцоолно уу.

83

a. 0.1944b. 0.1941

c. 0.1947d. 0.2437


c. 0.1443d. 0.1152


c. 0.0103d. 0.0128


c. 1.87 d. 2.45


c. 9028.0d. 8928.0


c. 1.5228d. 1.4068


c. 1.764 d. 1.094


c. 316.90d. 204.08

56. Авлага цуглуулах дундаж хугацааг 2012 оны байдлаар тооцоолно уу. a. 90.06 b. 59.08

c. 85.58d. 123.56


c. 9.93d. 10.00


c. 10.93d. 11.11


c. 142.9d. 206.1


c. 97.90d. 97.75


c. 61.38d. 68.68


c. 0.4d. 0.7

63. Үйл ажиллагааны ахиуц ашгийг 2012 оны байдлаар тооцоолно уу. a. 0.1947 b. 0.1941

84

c. 0.1944 d. 0.243764. Ахуйц цэвэр ашгийг 2013 оны байдлаар тооцоолно уу.

a. 0.1152b. 0.1147

c. 0.1150d. 0.1443


c. 0.0152d. 0.0128


c. 1.87 d. 2.45


c. 15425.0d. 12410.0


c. 1.5228d. 1.4068

69. Бараа материалын эргэцийн 2011 оны үр дүнг илэрхийлнэ үү. a. 1.764 b. 1.094

c. 2.380d. 1.136


c. 329.06d. 316.90


c. 90.06 d. 85.58


c. 12.15d. 12.53


c. 8.68d. 11.11


c. 150.1d. 98.5


c. 97.90d. 96.97


c. 76.91d. 68.68


c. 0.6d. 0.4

78. Үйл ажиллагааны ахиуц ашгийг 2013 оны байдлаар тооцоолно уу. a. 0.1944b. 0.1941

c. 0.2437d. 0.1947

85


c. 0.1150d. 0.1443

80. Хөрөнгө оруулалтын өгөөжийг 2013 оны байдлаар тооцоолно уу. a. 0.0128b. 0.0103c. 0.0099d. 0.0152

86

“ДЭВШИХ КУРС”ХК-ний орлогын тайлан (2010, 2011, 2012, 2013) он

2010 2011 2012 2013Борлуулалтын орлого 16,000.0 17,000.0 18000.0 19000.0Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг 9,600.0 10,200.0 10,800.0 11,400.0Нийт ашиг 6,400.0 6,800.0 7,200.0 7,600.0Үйл ажиллагааны зардлууд Борлуулалт, маркетингийн 800.0 1700.0 1800.0 1900.0Удирдлагын 1600.0 1700.0 1800.0 1900.0Элэгдэлийн зардал 100.0 100.0 100.0 100.0Нийт үйл ажиллагааны зардал 2500 3500 3700 3900Үйл ажиллагааны ашиг 3,900.0 3,300.0 3,500.0 3,700.0Хүүгийн зардал 50.0 50.0 50.0 50.0Татварын өмнөх ашиг 3,850.0 3,250.0 3,450.0 3,650.0Татвар 40% 1540.0 1300.0 1380.0 1460.0Татварын дараах ашиг 2,310.0 1,950.0 2,070.0 2,190.0Онцгой эрхтэй хувьцааны ноогдол ашиг 4.0 4.0 4.0 4.0Энгийн хувьцаанд хуваарилах боломжит ашиг 2,306.0 1,946.0 2,066.0 2,186.0Нэгж хувьцаанд ноогдох ашиг 2,306.0 1,946.0 2,066.0 2,186.0

“ДЭВШИХ КУРС”ХК-ний Баланс (2010, 2011, 2012, 2013) он

Хөрөнгө 2010 2011 2012 2013А. Эргэлтийн хөрөнгө

Мөнгөн хөрөнгө 5000.0 5500.0 4890.0 6547.0Түргэн борлогдох үнэт цаас ,700.0 3840.0 6781.0 1254.0Дансны авлага 3,800.0 2790.0 4503.0 6512.0Бараа материалын нөөц 8,450.0 5780.0 9872.0 4789.0

Нийт эргэлтийн хөрөнгийн дүн 19,950.0 17,910.0 26,046.0 19,102.0Б.Үндсэн хөрөнгө

Барилга байгууламж 89700.0 75980.0 95720.0 91149.0Машин тоног төхөөрөмж 3651.0 8759.0 6541.0 5468.0Аж ахуйн тавилга 1574.0 2543.0 6910.0 7894.0Автомашин 42570.0 96541.0 87114.0 57140.0Бусад 8764.0 5000.0 4987.0 6784.0

Нийт үндсэн хөрөнгө 146259.0 188823.0 201272.0 168435.0Хуримтлагдсан элэгдэл 14625.9 18882.3 20127.2 16843.5Цэвэр үндсэн хөрөнгө 131633.1 169940.7 181144.8 151591.5

Нийт хөрөнгө 151,583.1 187,850.7 207,190.8 170,693.5

87

Эх үүсвэр А.Богино хугацаат өр төлбөр

Дансны өр 1500.0 1782.0 2841.0 3214.0Банкны зээл 3000.0 4000.0 4500.0 3500.0Татварын өглөг 1540.0 1300.0 1380.0 1460.0Ажиллагсадад өгөх өглөг 1500.0 1800.0 1900.0 2000.0

Нийт эргэлтийн эх үүсвэр 7540.0 8882.0 10621.0 10174.0Б.Урт хугацаат өр төлбөр

Банкны зээл 139461.1 174746.7 192227.8 156057.5Нийт өр төлбөр 147001.1 183628.7 202848.8 166231.5

В.Хувьцаа эзэмшигчдийн хөрөнгө Онцгой эрхтэй хувьцаа 400.0 400.0 400.0 400.0Энгийн хувьцаа (1000 төг*1027) 1072.0 1072.0 1072.0 1072.0Нэмж төлөгдсөн капитал 800.0 800.0 800.0 800.0Хуримтлагдсан ашиг 2,310.0 1,950.0 2,070.0 2,190.0

Нийт хувьцаа эзэмшигчдийн хөрөнгө 4582.0 4222.0 4342.0 4462.0Нийт эх үүсвэр 151583.1 187850.7 207190.8 170693.5

III. Асуулт бүрийн хувьд оновчтой зөв хариуг сонгоно уу. 2010 оны байдлаар санхүүгийн хүндрэлийг оншилно уу.Санхүүгийн хүндрэлийн оношлох нь:

Альтманы Z оношлогоо Z=Санхүүгийн эрүүл байдлын индексZ=1.2*X1+1.4*X2+3.3*X3+0.6*X4+0.99*X5

Х 1= АжлынкапиталНийт актив

Х 2= Хуримтлагдсан ашигНийт актив

Х 3= Хүү+Татварынөмнөх ашигНийт актив

Х 4=Эзэмшигчийн өмчийн зз−ийн үнэлгээНийт өр төлбөр

Х 5= БорлуулалтНийт актив

2010 оны байдлаар санхүүгийн хүндрэлийг оношлоно уу. Бодлого

Хариу Т/тоо X

1 1.2 1=

2 1.4 2=

3 3.3 3=

4 0.6 4=

88

5 0.99 5=

6 Z=7 Дүгнэлт

2011 оны байдлаар санхүүгийн хүндрэлийг оншилно уу.Альтманы Z оношлогоо Z=Санхүүгийн эрүүл байдлын индексZ=1.2*X1+1.4*X2+3.3*X3+0.6*X4+0.99*X5




Х 4=Эзэмшигчийн өмчийн зз−ийн үнэлгээНийт өр төлбөр




1 1.2 1=

2 1.4 2=

3 3.3 3=

4 0.6 4=

5 0.99 5=






Х 4=Эзэмшигчийн өмчийн зз−ийн үнэлгээНийтөр төлбөр




89

1 1.2 1=

2 1.4 2=

3 3.3 3=

4 0.6 4=

5 0.99 5=


90





Х 4=Эзэмшигчийн өмчийн зз−ийн үнэлгээНийтөр төлбөр




1 1.2 1=

2 1.4 2=

3 3.3 3=

4 0.6 4=

5 0.99 5=


91

Үндсэн сурах бичиг, гарын авлага:

1. Бүжинлхам Б. Санхүүгийн удирдлага,УБ.,2002.2. Баянсан П. Бизнесийн санхүү, УБ.,2005.3. Моломжамц Д. Санхүүгийн тайлангийн шинжилгээ, УБ.,2001. 4. Жаргал Л., Бат-Өлзий Ж. Санхүүгийн менежмент, УБ.,2008.5. Пүрэвсүрэн Ж. Санхүүгийн удирдлага, УБ.,2007.

92

УРЛАГИЙН МАРКЕТИНГИЙН УДИРДЛАГА(С.СМ305)

I. Доорхи асуултуудаас үнэн(Y), худал(X) эсэхийг тодорхойлоно уу.

№ Асуултууд1 B2B гэдэг нь байгууллагын зах зээл гэсэн утгыг агуулна.2 Marketing MixFour Ps: Product , Place, Promotion, Production3 Байгууллагын зах зээл дээр маркетер нь цөөн тооны томоохон худалдан авалт хийдэг.4 Зах зээлийн багтаамжийг хэмжихэд Q=n*q*p гэсэн томъёог өргөн хэрэглэдэг.5 Салбарын зах зээлийн 10%-ийг эзэмшигчийг манлайлагч гэнэ.6 Нийт зах зээлийн эрэлтийг нэмэгдүүлэх стратеги нь манлайлагчдын стратеги юм.7 Сегментийн бүтцийн таатай байдлыг шинжилгээг “Портерийн 5 хүчний загвар”-ыг ашиглан

хийдэг.8 Өрсөлдөгчдийг баримталж байгаа стратегиэр нь стратеги бүлэгт хуваана.9 Ойроос дагалдах стратеги нь манлайлагчдын стратеги юм.10 Маркетерийн ажил үүрэг нь маркетингийн албаны бүтэц, үйл ажиллагааны чиглэл зэргээс

хамааран харилцан адилгүй.11 Хэрэгцээ нь хүнд аливаа зүйлхэрэгтэй болох нь мэдрэгдэж санаанд буухыг хэлнэ.12 Компани макро, микро орчны хүчин зүйлсийн нөлөөлөлд хяналт тавьж болно.13 SWOT шинжилгээнь байгууллагын зах зээлийн хэмжээг тодорхойлдог.14 Хуваарилалтын суваг нь шууд ба шууд бус хэлбэртэй байдаг.15 Маркетингийн төлөвлөлт нь маркетингийн менежерийн үндсэн чиг үүргийн нэг юм.16 B2C гэдэг нь хэрэглэгчийн зах зээл гэсэн утгыг агуулна.17 Маркетинг нь компаний ашиг орлогыг нэмэгдүүлэхтэй огт холбоогүй.18 Байгууллагын зах зээл дээр худалдан авах шийдвар гаргахад хялбар байдаг.19 Статистик тооцоонд тулгуурлан хийгддэг аргуудыг тоон бус арга гэнэ.20 Салбарын зах зээлийн 40%-ийг эзэмшигчийг манлайлагч гэнэ.21 Нийт зах зээлийн эрэлтийг нэмэгдүүлэх стратеги нь дагагчдын стратеги юм.22 Сегментийн бүтцийн таатай байдлыг шинжилгээг SWOT шинжилгээг ашиглан хийдэг.23 Макро орчны шинжилгээг PESTLE шинжилгээний аргаар хийнэ.24 Бүтээгдэхүүн тогтворжилтын үеээс уналтын үерүү шилждэг.25 Хэрэглэгчийн зан төлөв нь худалдан авах шийдвэрт нөлөөлхгүй. 26 Брэнд нь хэрэглэгчийн хувьд нэр, лого, уриа үг, имиж гэсэн зүйлсээр илэрхийлэгддэг.27 Барааны өнгө үзэмж, сав баглаа боодол нь сурталчилгаа болдоггүй.28 Эцсийн хэрэглэгчид нь бөөний худалдаачдын зах зээл нь болдог.29 Үнэ тогтооход үйлдвэрлэгч зуучлагчийн саналыг харгалзах хэрэгтэй.30 Хэрэглэгчийн шийдвэр гаргах үйл явц буюу ухамсарыг “ хар хайрцаг” гэдэг.31 Брэнд гэдэг нь тамгалах гэсэн утгатай англи үг юм.32 Маркетингийн үзэл баримтлал нь зөвхөн ашгийн төлөөх байгууллагуудад хэрэглэгддэг.33 Амьдралын хэв маяг ба хувийн зан чанар нь хувь хүний хүчин зүйлд хамаарна.34 Хэрэгцээ нь хүнд аливаа зүйл хэрэгтэй болох нь мэдрэгдэж санаанд буухыг хэлнэ.35 Салбарын зах зээлийн 20%-ийг эзэмшигчийг дагагчид гэнэ.36 Зах зээлд эзлэх хувиа хамгаалах стратеги нь манлайлагчдын стратеги юм.

93

37 Хэрэгцээ нь хүнд аливаа зүйл хэрэгтэй болох нь мэдрэгдэж санаанд буухыг хэлнэ.38 Микро орчны шинжилгээг PESTLE шинжилгээний аргаар хийнэ.39 Хэрэглэгчийн зах зээлийн худалдан авах шийдвэрт инженер техникийн ажилтнууд нөлөөлнө.40 Брэнд нь үйлдвэрлэгчийн хувьд үйлдвэрлэгчийг тодорхойлох нэр, лого, загвар эсвэл эдгээрийн

нийлбэр цогцыг илэрхийлдэг.41 Маркетингийн чиг баримжаатай пүүсүүд нь бүтээгдэхүүнээ эхэлж үйлдвэрлэчихээд дараа нь

борлуулалтаа боддог.42 Хүний эрэлт хэрэгцээг хангаж чадах зах зээл дээр байгаа үйлчилгээнээс бусад бүх зүйлийг

бараа гэнэ.43 Соёлын хүчин зүйлст мотиваци, ойлголт, туршлага, үзэл бодол, хандлага нөлөөлдөг. 44 SWOT шинжилгээ нь байгууллагын сул болон давуу талыг тодорхойлоход хэрэглэгдэнэ.

45 Сурталчилгаа нь маркетингийн иж бүрдлийн нэг элемэнтэд хамаарна.46 Маркетинг нь“3ах зээлийг эзэмдэх ухаан” юм.

47 Mаркетингийн албаны бүтэц нь байгууллагын цар хэмжээ, үйл ажиллагааны чиглэл зэргээс хамааран харилцан адилгүй.

48 Олон сувагт хуваарилалтын тогтолцоо байж болохгүй. 49 Нэг бүлэгт байгаа өрсөлдөгчид өөр өөр зорилтот худалдан авачдын төлөө тэмцэлдэнэ.50 Салбарын зах зээлийн 30%-ийг эзэмшигчийг тэмцэгчид гэнэ.51 Зах зээлд эзлэх хувиа нэмэгдүүлэх нь манлайлагчдын стратеги юм.52 Сегментийн бүтцийн таатай байдлыг шинжилгээг “Портерийн 5 хүчний загвар”-ыг ашиглан

хийх боломжгүй.53 Core Marketing Concepts: Needs, Wants, Promotion, Demands

54 Шампунь нь өргөн хэрэглээний бүтээгдэхүүн юм. 55 Брэндньөрсөлдөгчбүтээгдэхүүнүүдээстодорхойонцлогшинжээрялгаранхэрэглэгчийнсэтгэлдхоно

гшижчадсанбүтээгдэхүүнюм56 Хүний эрэлт хэрэгцээг хангаж чадах зах зээл дээр байгаа үйлчилгээнээс бусад бүх зүйлийг

бараа гэнэ.57 Байгууллагын цар хэмжээ, маркетингийн албаны бүтэц, үйл ажиллагааны чиглэл зэргээс

хамааран харилцан адилгүй.58 Хуваарилалтын суваг нь түгээлтийн суваг гэсэн үг юм.59 Хэрэглэгчийн зан төлөв нь худалдан авах шийдвэрт нөлөөлхгүй. 60 Нэгэнт тогтсон логог өөрчлөж болохгүй.

II. Асуулт бүрийн хувьд зөв гэсэн нэг хариултыг сонгож, (+)-р тэмдэглэнэ үү.1. Nichers;

a. дагагчид b. манлайлагчид c. сиймхийчид d. тэмцэгчид2. Аль нь хэрэглэгчдийг хүн ам зүйн зарчмаар сегменчлэх хүчин зүйл биш вэ?

a. нас b. боловсрол c.хувийн шинж d. орлого3. Хэрэглэгч:

a. use b. buyer c. сustom d. customer 4. Хэрэглэгчийн худалдан авах зан төлөвийн “хар хайрцаг” гэж юуг хэлэх вэ?

a. маркетингийн иж бүрдлийгb. хэрэглэгчийн ухамсарыгc. хэрэглэгчийн хариу үйлдлийг

94

d. дээрх хариулт бүгд буруу5.Хувийн, гэр бүлийн, өрхийн хэрэглээнд зориулж худалдан авах хэрэглэгч бол:

a. эцсийн хэрэглэгчb. завсрын хэрэглэгчc. байгууллага хэрэглэгчd. хувийн хэрэглэгч

6.Туяа өөрийн ажиллуулдаг үсчний салонд ашиглах зорилгоор “Dove” шампуныг худалдан авсан бол:a. эцсийн хэрэглэгчb. завсрын хэрэглэгчc. байгууллага хэрэглэгчd. хувийн хэрэглэгч

7. Хэрэглэгчийн оролцооны түвшин ба хэрэглээний давтамж өндөр бүтээгдэхүүний хувьд:a. онцлох зан төлөв илэрнэb. итгэлгүй зан төлөв илэрнэc. заншсан зан төлөв илэрнэd. сонгох зан төлөв илэрнэ.

8.Амьдралын хэв маяг нь:a. хүний үйлдлийг тодорхойлох сэтгэл зүйн онцлогb. тухайн хүний өдөр тутмын амьдралын хэмнэл, цаг болон мөнгөө хэрхэн зарцуулж байгааг

илтгэнэc. олон нийтэд хүлээн зөвшөөрөгдсөн үнэт зүйлс, ёс заншил, шашин шүтлэгээр тодорхойлогдоноd. хүнийг “нийгмийн амьтан” болохыг илэрхийлнэ.

9.VALS системийн хувьд тэмүүлэгчид гэдэг нь:a. шинэ бүтээгдэхүүн худалдан авахдаа өндөр мэдрэмжтэйb. бүтээгдэхүүний удаан эдэлгээ, ашиг тусыг нь илүү хардагc. цаг хэмнэсэн бүтээгдэхүүнийг сонирхоноd. үндэсний үйлдвэрлэгчийн бүтээгдэхүүнийг сонирхдог

10. Байгууллагын зах зээлд:a. худалдан авалтын хэмжээ болон мөнгөн дүн өндөрb. худалдан авалтын хэмжээ их боловч мөнгөн дүн багаc. худалдан авалтын хэмжээ болон мөнгөн дүн бага d. дээрх хариулт бүгд зөв

11. ...................... гэдэг нь тавьсан зорилгодоо хүрэхийн тулд тухайн байгууллагаас явуулж буй үйл ажиллагааны өргөн хүрээтэй үндсэн төлөвлөгөө юм.a. Зорилго b. Бодлого c. стратегиd. тактик

12. Аль нь зөв бэ?a. бүтээгдэхүүнээ зах зээлд хэрхэн хоногшуулахаа шийдсний дараа зах зээлээ сегментчилнэ.b. зах зээлийг сегментчлэх нь үр ашиггүй байдагc. сегментчилнэ гэдэг нь хэрэглэгчдийг онцлог шинж чанараар нь бүлэглэхийг хэлнэ.d. нийтийн маркетингийг англиар “target marketing” гэнэ.

13. Хоногшуулах хамгийн эхний үе шат бол:a. бөөний худалдаачдыг сонгохb. бүтээгдэхүүний онцгой, давуу талыг тодорхойлох

95

c. үйлдвэрийн газраас тээвэрлэхd. бүтээгдэхүүнээ сурталчлах

14. UB Mart, Итгэлт орших, гурван гал, Минж плаза зэрэг нь a. Төрөлжсөн дэлгүүрb. Их дэлгүүрc. Худалдааны төвd. супермаркет

15. Хэрэглээг таатай, ая тухтай, эвтэйхэн болгох бүтээгдэхүүний түвшинг:a. үндсэн бүтээгдэхүүн b. бодит бүтээгдэхүүнb. боломжит бүтээгдэхүүн c. санал болгож буй бүтээгдэхүүн

16. Аль нь хэрэглээний бүтээгдэхүүнд орох вэ?a. өргөн хэрэглээний b. үндсэн

c. онцгой d. идэвхитэй эрэлттэй17. Брэндийн нэр аль шинж чанарыг агуулдаггүй вэ?

a. өрсөлдөгчийг дуурайсайн b. давтагдашгүйb. бусад хэл дээр тохирохгүй утга агуулаагүй c. бүртгүүлж болохуйц

18. БАМ-ийн аль үе шатанд өрсөлдөгчийн тоо нэмэгдэх вэ?a. бэлтгэл b. нэврэлт c.өсөлт d.уналт

19. Төрийн бус байгууллага нь:a. Ашиг олох зорилготойb. Төрийн өмчийн оролцоотойc. Төрөөс хараат бус ашгийн бус байгууллагаd. Төрөөс хараат ашгийн бус байгууллага

20. Дээж авах стратеги нь:a. цоо шинэ нэрийн бараанд үнэ тогтоох арга b. зах зээлд гүн нэвтрэх стратегиc. дуураймал шинэ барааны үнэ тогтоох аргаd. дээрх бүх хариулт буруу

21. Аль нь борлуулалтын идэвхижүүлэлт вэ?a. мэдээлэл b. худалдан авалтыг өдөөх c. ятгах d.сануулах

22. Сануулах сурталчилгааг БАМ-ын аль үе шатанд хийвэл илүү үр дүнтэй вэ?a. нэвтрэлт b.өсөлт c.тогтворжилт d. уналт

23. Олон сувгийн шийдвэрийн дутагдалтай тал нь юу вэ?a. зардал өндөртэй b. суваг хоорондын өрсөлдөөн үүснэ

c.дээрх хариулт хоёул зөв d. дээрх хариулт бүгд буруу24. Сувгийн тэг түвшний ангилалд багтахгүй ойлголтыг ол.

a. шууд маркетингийн суваг b. хаалганаас хаалгандc.шуудангийн захиалга d. телемаркетинг

25. Масс маркетингийн харилцаанд багтахгүй иж бүрдлийг ол.a. зар сурталчилгаа, олон нийтийн харилцаа b. биечилсэн худалдаа

c.фестивал, гудамжны үйл ажиллагаа d.борлуулалтын урамшуулал26. Хэрэглэгчидтэй шууд харилцаа тогтоох боломжтой арга хэрэгсэл аль нь вэ?

a. зар сурталчилгаа b. биечилэн хийх худалдаа c. борлуулалтын урамшуулал d. олон нийтийн харилцаа

27. Үйлчилгээний үндсэн шинжэд аль нь хамаарахгүй вэ?

96

a. үл харагдахуйц b. өмчлөлийн хэлбэртэйгээр шилждэггүй c. ашиг тус нь гарт баригдахуйц d. бүтээгдэхүүн нь биет бус

28. Маркетингийн төлөвлөгөө нь:a. 3-с дээш жилийг хамранаb. Гол төлөв 1 жилээр хийгддэгc. Удирдах түвшний менежерүүдийн үйл ажиллагааны ерөнхий удирдамж болноd. Нөөц бололцоондоо тулгуурлан өөрчлөгдөн хувьсах зах зээлийн боломжуудыг ашиглах арга

замыг боловсруулна29. Үнэ тогтоох үйл явц хэдэн үе шаттай вэ?

a. 5 үе шаттай b. 6үе шаттай c. 7үе шаттай d.8үе шаттай 30. .......................... нь хүнд аливаа зүйл хэрэгтэй болох нь мэдрэгдэж санаанд буухыг хэлнэ.

a. хэрэгцээ b. эрэлт c.хүсэл шаардлага d. нийлүүлэлт31. Followers:

a. дагагчид b.манлайлагчид c.сиймхийчид d. тэмцэгчид32. Аль нь хэрэглэгчдийг газар зүйн зарчмаар сегментчлэх хүчин зүйл биш вэ?

a. улс орон b.хэрэглэгчийн зан төлөв c. бүс d.муж33. Behavioural segmentation гэдэг нь:

a. хэрэглэгчдийг газар зүйн зарчмаарсегментчилэхb. хэрэглэгчдийг хүн ам зүйн зарчмаар сегментчилэхc. хэрэглэгчдийг зан төлөвийн байдлаар сегменчилэхd. хэрэглэгчдийг сэтгэл зүйн шинж байдлаар сегментчилэх

34. Компани өөрийн сул талаа анхаарч, түүнийгээ хүчтэй тал болгох арга хэмжээ авах нь хамгаалалтын ямар стратеги вэ?

a. Байр сууриа хамгаалахb. Жигүүрээр хамгаалахc. Жигүүрээр довтлохd. Хөрөнгө оруулалтаа хасах

35. Holistic marketing concepts гэдэг нь:a. борлуулалтын үзэл баримтлал дээр суурилсанb. холимог маркетингийн үзэл баримтлалc. цогц маркетингийн үзэл баримтлалd. хэрэглэгчийн чиг баримжаатай үзэл баримтлал

36. А.Маслоу нь:a. хүний хэрэгцээ тодорхой шатлалтай гэж үзсэнb. мобуляцын онолыг бий болгосонc. з.фрейдийн онолыг боловсронгуй болгосонd. ф.котлерын онолыг үгүйсгэсэн

37. Хэрэглэгчийн оролцооны түвшин бага бөгөөд ховор хэрэглэгддэг бүтээгдэхүүний хувьд:a. онцлох зан төлөв илэрнэb. итгэлгүй зан төлөв илэрнэc. заншсан зан төлөв илэрнэd. сонгох зан төлөв илэрнэ.

38. VALS системийн хувьд инноваторууд гэдэг нь:a. шинэ бүтээгдэхүүн худалдан авахдаа өндөр мэдрэмжтэйb. бүтээгдэхүүний удаан эдэлгээ, ашиг тусыг нь илүү хардагc. цаг хэмнэсэн бүтээгдэхүүнийг сонирхоно

97

d. үндэсний үйлдвэрлэгчийн бүтээгдэхүүнийг сонирхдог39. Бараа бүтээгдэхүүний шошгоны гүйцэтгэх үүрэгт орохгүйг тодорхойлно уу?

a. Мэдээлэл өгөхb. Хэрэглээг хялбарчлах c. Бүтээгдэхүүнийг зэрэглэн харуулахd. B болон c орохгүй

40. Хэрэглэгчийн зах зээлд:a. олон тооны худалдан авагчидтай b. нэг удаагийн худалдан авалтын хэмжээ бага c. худалдан аалтын хэмжээ болон мөнгөн дүн бага d. дээрх хариулт бүгд зөв

41. Volvo идэвхижүүлэлтийн үйл ажиллагаагаа чанар, аюулгүй байдлыг эрхэмлэдэг хэрэглэгчдэд чиглүүлсэн нь зах зээлээ ............................зарчмаар сегментчилснийг харуулна.a. газар зүйнb. хүн ам зүйнc. психографикийнd. зан төлөвийн

42. Төвлөрсөн маркетингийн стратеги нь:a. зах зээлийн үйл ажиллагаанд судалгаа шинжилгээ хийхийг хялбарчилнаb. компанийн нөөц хязгаарлагдмал үед тохиромжгүйc. худалдан авагчдын тоо хязгаарлагдмал учир эрсдэлтэйd. зах зээлийн ганц сегментийг эсвэл сиймхийг сонгож ажиллана

43. Нэг маркетингийн хольцыг бүрдүүлж нийт зах зээлд санал болгох нь:a. төвлөрсөн маркетингийн стратегиb. ялгаварлах маркетингийн стратегиc. үл ялгаварлах(нийтийн) маркетингийн стратегиd. ганцаарчилсан маркетингийн стратеги

44. Нийтийн маркетинг нь:a. хэрэглэгчдийн сегментчилдэггүйb. түүхий эдийн хувьд өргөн ашиглагддагc. өрсөлдөөн багатайd. хэд хэдэн маркетингийн иж бүрдлийг боловсруулахыг шаарддаг

45. Хэрэглэгчийн үндсэн хэрэгцээг хангах бүтээгдэхүүний түвшинг: a. үндсэн бүтээгдэхүүнb. бодит бүтээгдэхүүнc. боломжит бүтээгдэхүүнd. санал болгож буй бүтээгдэхүүн

46. Брэндийн хувьд аль нь зөв бэ?a. анх “тамгалах” гэсэн утга илэрхийлж байсанb. зөвхөн бүтээгдэхүүнийг бусдаас ялгаруулах үүрэгтэйc. дандаа өөрчлөх шаардлагатайd. идэвхижүүлэлтийн нэг арга юм

47. Аль нь бүтээгдэхүүний сав баглааны үүрэг биш вэ?a. хэрэглэгчдэд мэдээлэл хүргэхb. бүтээгдэхүүнийг хамгаалах

98

c. брэндийг илэрхийлэхd. тээвэрлэлтийг хялбарчлах

48. БАМ-ийн аль үе шатанд зардал өндөр байх вэ?a. бэлтгэлb. нэвтрэлтc. өсөлтd. уналт

49. Брэнд ...................... нь бараа үйлчилгээнд нэмсэн нэмэлт үнэ цэнэ. a. Хөрөнгө b. Үнэнч c. Сэтгэл ханамж d. Ашиг тус

50. Аль нь газар зүйн зарчмаар үнэ тогтоох арга биш вэ?a. барааг үйлдвэрлэсэн газарт fob үнэ тогтоохb.бүсийн үнэ тогтоохc. дагалдах бүтээгдэхүүний үнэ тогтоохd.тулгуур цэг хэрэглэн үнэ тогтоох

51. Хүсэл, шаардлагыг англиар юу гэдэг вэ?a. needs b. demandc. wantsd. usage

52. Holistic marketing concepts гэдэг нь:a. борлуулалтын үзэл баримтлал дээр суурилсанb. холимог маркетингийн үзэл баримтлалc. цогц маркетингийн үзэл баримтлалd. хэрэглэгчийн чиг баримжаатай үзэл баримтлал

53. Дараах зүйлүүдээс аль нь бараа вэ?a. цамцb. хуулийн зөвөлгөөc. гоо сайхны үйлчилгээd. дээрх хариултууд бүгд зөв

54. Аль нь хэрэглэгчийн чиг баримжаатай маркетингийн үзэл баримтлалын онцлог биш вэ?a. хэрэглэгчийн хэрэгцээг урт хугацааны турш хангахb. хэрэглэгчийн хэрэгцээнд тохирсон бүтээгдэхүүн зах зээлд нийлүүлэхc. хэрэглэгчийн сэтгэл ханамжийг бий болгосноор ашиг олохd. аль нь ч биш

55. Үйл ажиллагаагаа боловсронгуй болгохын тулд өрсөлдөгч компаниудаас суралцах үйл явцыг ............. гэнэ.a. Өрсөлдөөний давуу талb. Өрсөлдөөний стратегиc. бэнчмаркингd. бусдаас санаа авах

99

56. Форд үйлдвэрлэлийн туузан дамжлагыг зохион бүтээн үйлдвэрлэлийн зардлаа бууруулах оролдлого хийж байсан нь ямар үзэл баримтлалын илрэл вэ?a. үйлдвэрлэлийн чиг баримжаатайb. хэрэглэгчийн чиг баримжаатайc. борлуулалтын чиг баримжаатай d. өрсөлдөөний чиг баримжаатай

57. Mерчендайзинг нь a. бүтээгдэхүүнээ лангуун дээр хэрхэн байрлулахыг сургадагb.дэлгүүрийн өнгө, үзэмж, үнэр, гэрэлтүүлэг хөгжим ямар байхыг сургадагc. дээрх хариултууд зөвd.дээрх хариулт бүгд буруу

58. Байгууллагын имижийг бүрдүүлэх, бүтээгдэхүүн ба брэндийг хоногшуулах, борлуулалтыг удирдах зорилгоор хийгдэх маркетингийн харилцааг..............................гэнэ.

a. зар сурталчилгаа b.олон нийтийн харилцаа с.хуваарилалт d. идэвхижүүлэлт

59. Аль нь маркетингийн идэвхижүүлэлтийн үе шатанд хамаарахгүй вэ?a. нөхцөл байдлын судалгааb. хэрэглэгчдийн сегментийг тодорхойлохc. хэрэглэгчдэд хүргэх илгээлтийг боловсруулахd. төсөл боловсруулах

60. Нэг бүтээгдэхүүнд зардлын ялгааг харгалзахгүйгээр өөр өөр үнэ тогтоох нь ямар стратеги вэ?a. борлуулалтын урамшуулалтай үнийн стратегиb. хөнгөлөлттэй үнийн стратегиc. ялгаварт үнийн стратегиd. газар зүйн зарчмаар үнэ тогтоох үнийн стратеги

61. Үнийн англи нэр:a. value b. piecec. productd. price

62. Аль нь хэрэглэгчдийг зан төлөвийн зарчмаар сегменчлэх хүчин зүйл биш вэ?a. бүтээгдэхүүний талаарх мэдлэг b. боловсролын түвшин

c.бүтээгдэхүүн хандах хандлага d.хэрэглээний онцлог63. STP-ийг хийхдээ дараах дарааллыг баримтална.

a. баримтлах стратеги-сегментийн сонголт-зорилтот зах зээлb. зорилтот зах зээл- сегментийн сонголт- баримтлах стратегиc. сегментийн сонголт-зорилтот зах зээл-баримтлах стратегиd. баримтлах стратеги-зорилтот зах зээл- сегментийн сонголт

64. Олон нийтэд хүлээн зөвшөөрөгдсөн үнэт зүйл, ёс заншил, шашин шүтлэгээр тодорхойлогдох хүмүүсийн зан төлөв, биеэ авч явах байдлын ерөнхий онцлог шинжүүдийн цогцыг юу гэж нэрлэх вэ?a. гэр бүлb. нийгмийн давхаргаc. харъяалагдах бүлэг d. соёл

65. Аль нь эцсийн хэрэглэчийн худалдан авалтад нөлөөлөх хүчин зүйл биш вэ?100

a. анхдагч эрэлтийн түвшинb. соёлc. хувь хүний онцлогd. амьдралын хэв маяг

66. 5 настай Тулгаа хүү аавдаа “Coca cola” ууя гэхэд аав нь “хийжүүлсэн ундаа хүүхдэд дэмий миний хүү шүүс ав” гээд шүүс авч өгчээ. Тулгаагийн аав энэ худалдан авалтад:a. худалдан авагч ба хэрэглэгчb. хэрэглэгч ба санаачлагчc. санаачлагч, хэрэглэгч ба нөлөөлөгчd. нөлөөлөгч, шийдвэр гаргагч ба худалдан авагч

67. Зах зээл дэхь хамгийн том өрсөлдөгч компанитай харьцууласан зах зээлийн хувьa. Захзээлд эзлэх хувьb. Зах зээл дэхь байр суурьc. Зах зээлийн харьцуулсан хувьd. а болон b .

68. VALS системийн хувьд итгэгчид гэдэг нь:a. шинэ бүтээгдэхүүн худалдан авахдаа өндөр мэдрэмжтэйb. бүтээгдэхүүний удаан эдэлгээ, ашиг тусыг нь илүү хардагc. цаг хэмнэсэн бүтээгдэхүүнийг сонирхоноd. үндэсний үйлдвэрлэгчийн бүтээгдэхүүнийг сонирхдог

69. Төрийн бус байгууллага нь:a. ашиг олох зорилготойb. намын эрх ашгийн төлөө үйлчилдэгc. хууль тогтоох, шүүх эрх мэдлийг хэрэгжүүлэх чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдагd. дээрх хариулт бүгд буруу

70. Байгууллага тухайн зах зээлийнхээ 20%-ийг эзэмшиж байвал: a. манлайлагч b. тэмцэгч c. дагалдагчd. хоосон зайг эзэмшигч

71. Фокус групп нь:a. маркетингийн судалгааны нэг аргаb. хоёрдогч мэдээллийн нэг хэлбэрc. циркийн илбэ d. судалгааны оролцогчид

72. Амьдралын хэв маягаар сегментчлэх нь аль зарчимд хамаарах вэ?a. газар зүйн b.хүн амын c.психографикийн d.зан төлөвийн

73. Аль нь пүүсийн удирдлагад хянагддагүй хүчин зүйл вэ?a. маркетингийн иж бүрдэлb. ажиллах хүчc. хууль тогтоомжd. борлуулалтын хэмжээ

74. Борлуулалтын хэмжээ Зорилтот зах зээлээ сонгосны дараа.......................................................хийгдэнэ.

a. promotion101

b. positioningc. priced. product

75. Нэмэлт үйлчилгээг бодит бүтээгдэхүүндээ дагуулах хүргэх түвшинг: a. үндсэн бүтээгдэхүүнb. бодит бүтээгдэхүүнc. боломжит бүтээгдэхүүнd. санал болгож буй бүтээгдэхүүн

76. MCS груп салбар компаниудаа Анунгоо, СББ, Интерпресс гэх мэт нэрлэсэн нь брэндчилэх ямар стратеги баримталсныг илэрхийлэх вэ?

a. шинэ брэнд бүтээхb. брэндийн өргөжилтc. бүтээгдэхүүний өргөжилтd. брэндийг нарийсгах

77. Шинэ бүтээгдэхүүн боловсруулалтын эцсийн үе шат нь:a. зах зээлд гаргахb. бизнесийн шинжилгээ хийхc. нийлүүлэгчээ сонгохd. дүгнэх, тайлагнах

78. БАМ-ийн аль үе шатанд борлуулалтын хэмжээ болон ашиг эрчимтэй өсөх вэ?a. бэлтгэлb. нэврэлтc. өсөлтd. уналт

79. Хөрөнгө оруулалтаа багасгах стратеги нь:a. нэвтрэлтийн үе шатанд баримтлах стратегиb. өсөлтийн үе шатанд баримлах стратеги c. тогтворжилтын үе шатанд баримтлах стратегиd. уналтын үе шатанд баримтлах стратеги

80. Аль нь хорогдолтой ба тооцооны үнэ тогтоох стратеги биш вэ?a. бэлэн тооцооны хорогдолb. худалдан авсан барааны тоонд тогтоох хорогдолc. бүтээгдэхүүний элэгдэл хорогдолd. улирлын хорогдол

81. Marketing outsourcingгэж юу вэ?a. маркетингийн судалгааb. маркетингийн хяналтc. гадны судалгааны байгууллагаас судлаачдыг хөлсөлж ажиллуулахd. маркетингийн менежер байгууллагадаа шаардлагатай судалгааг хийх

82. Монголд маркетингийн удирдлагыг ............................үеэс эхлэн байгууллага үйл ажиллагаандаа хэрэглэх болсон.

a. 1920-иод он b.1980-аад он c. 1990-аад он d.2000 оноос83. Маркетингийн стратеги төлөвлөгөөний үе шатанд аль нь орохгүй вэ?

a. эрхэм зорилгыг тодорхойлноb. зорилтот зах зээлийг тодорхойлноc. маркетингийн зорилтуудыг тодорхойлно

102

d. нөхцөл байдлын шинжилгээ хийнэ 84. Нөхцөл байдлын шинжилгээ нь:

a. маркетингийн стратеги төлөвлөгөөний маш чухал үе шат юм.b. маркетингийн стратеги төлөвлөгөөнд бараг хэрэглэгддэггүйc. судалгааны онцлогоос хамааран стратеги төлөвлөгөөнд ашиглах эсэхээ шийдвэрлэдэг.d. дээрх хариулт бүгд буруу

85. Шинэ эдийн засаг бий болсноор:a. хэрэглэгчийн сэтгэл ханамж дээшилсэнb. борлуулалтын хэмжээ өссөн c. хэрэглэгчдэд өгөх үр өгөөж дээшилсэн d. идэвхижүүлэлт хийх шаардлагагүй болсон

86. Түргэн гэмтдэг барааг тээвэрлэхэд ямар тээврийн хэрэгслийн төрөл илүү үзүүлэлттэй вэ?a. агаар b.усан зам c. төмөр зам d. хоолой

87. Шинэ бүтээгдэхүүн зах зээлд оруулж байгаа пүүс хуучин бүтээгдэхүүнд, шинэ брэндийг өгөх стратегийг юу гэх вэ?

a. Хажуугийн брэндb. Шинэ бүтээгдэхүүнc. Эрх ямбын өргөжилтd. Нэр төрөл өргөжих

88. Аль нь хэрэглэгчийн урамшууллын арга вэ?a. сугалаа гаргах b.ханын самбар гаргах c.үгэн зар хэвлүүлэх d.реклам

89. Маркетингийн идэвхижүүлэлтийн иж бүрдлийг сонгоход нөлөөлдөг хүчин зүйлд аль нь орохгүй вэ?

a. барааны анги төрөлb. худалдан авагчдын бэлэн байдалc. барааны амьдралын мөчлөгd. худалдан авагчдын хүсэл сонирхол

90. Үнийн стратеги, үнийн хөтөлбөр боловсруулах үе шатанд аль нь хамаарахгүй вэ?a. үнэ тогтоох зорилгоо тодорхойлохb. эрэлт, зардлаа тооцох ба өрсөлдөгчийн зардал, үнэ , саналыг судлахc. шударга бус өрсөлдөөний газар үнийн саналаа хянуулахd. эцсийн үнэ тогтоох

91. Leaders;a. дагагчид b.манлайлагчид c. сиймхийчид d).тэмцэгчид

92. Аль нь зах зээлийг психографикийн зарчмаар сегменчлэх хүчин зүйл биш вэ?a. нийгмийн давхарга b.амьдралын хэв маяг c. хувь хүний онцлог шинж d).хувь хүний

орлого93. Брэндийн үнэ цэнэ гэдэг нь:

a. хэрэглэгчдийн ойлголтb. бусад бүтээгдэхүүнээс илүү үнэтэйc. хэрэглэгчийн зүгээс бүтээгдэхүүн үйлчилгээнд үзүүлж буй хариу үйлдэл дэх брэндийн үр

нөлөөd. дээрх хариулт бүгд буруу

94. Ижил төстэй сонирхол, үнэт зүйлсийн системтэй нийгмийн томоохон бүлэглэлүүдйиг юу гэж нэрлэх вэ?

a. гэр бүл103

b. нийгмийн давхаргаc. харъяалагдах бүлэгd. соёл

95. Туяа Pantene Pro-V шампуныг үсээ угаахаар худалдан авсан бол:a. эцсийн хэрэглэгчb. завсрын хэрэглэгчc. байгууллага хэрэглэгчd. хувийн хэрэглэгч

96. Худалдан авалтын зорилго, цаг хугацаа, орчин нь:a. хэрэглэгчийн зан төлөвт нөлөөлж чаднаb. хэрэглэгчийн зан төлөвт нөлөөлж чадахгүйc. маркетингийн иж бүрдлийг тодорхойлноd. бусад өдөөгчийг тодорхойлно

97. Хэрэглэгчийн оролцооны түвшин бага бөгөөд хэрэглээний давтамж өндөр бүтээгдэхүүний хувьд:a. онцлох зан төлөв илрнэb. итгэлгүй зан төлөв илэрнэc. заншсан зан төлөв илэрнэd. сонгох зан төлөв илэрнэ.

98. VALS системийн хувьд сэтгэгчид гэдэг нь:a. шинэ бүтээгдэхүүн худалдан авахдаа өндөр мэдрэмжтэйb. бүтээгдэхүүний удаан эдэлгээ, ашиг тусыг нь илүү хардагc. цаг хэмнэсэн бүтээгдэхүүнийг сонирхоноd. үндэсний үйлдвэрлэгчийн бүтээгдэхүүнийг сонирхдог

99. Аль нь бизнесийн зах зээлийн онцлог биш вэ?a. цөөн тооны томоохон худалдан авагчид байдагb. олон тооны эцсийн хэрэглэгчид байдагc. худалдан авалтад олон тооны оролцогч байдагd. илүү мэргэшсэн худалдан авалт хийгдэнэ.

100. Монголд маркетингийн удирдлагыг ............................үеэс эхлэн байгууллага үйл ажиллагаандаа хэрэглэх болсон.

a. 1920-иод он b.1980-аад он c.1990-аад он d.2000 оноос101. Positioning гэдэг нь:

a. хуваарилалтын сувагb. идэвхижүүлэлтийн онцгой хэлбэрc. зорилтот зах зээлээ сонгосны дараа хийгдэнэd. маркетингийн нэг хандлага

102. Хэрэглэгчдийг бүтээгдэхүүнд хандах хандлагаар нь сегментчлэх нь аль зарчимд хамаарах вэ?a. газар зүйн b.хүн амын c.психографикийн d.зан төлөвийн

103. Хэрэглэгч бүрд тохирсон маркетингийн аж бүрдлийг санал болгох нь:a. төвлөрсөн маркетингийн стратегиb. ялгаварлах маркетингийн стратегиc. үл ялгаварах маркетингийн стратегиd. ганцаарчилсан маркетингийн стратеги

104. “Сурталчилгаа нь байхгүй байгаа эрэлтийг бий болгож чадахгүй” гэж хэн үзсэн бэ?104

a. Майкл Портер b.Филип Котлер c. Россер Ривз d.Абрахим Маслоу105. Бүтээгдэхүүний гаднах үзэмж, сав баглаа боодлыг шийдэх түвшинг:

a. үндсэн бүтээгдэхүүнb.бодит бүтээгдэхүүнc. боломжит бүтээгдэхүүнd.санал болгож буй бүтээгдэхүүн

106. Revlon фирм Charlie үнэртэй усаа цагаан, улаан, цэнхэр гэсэн гурван янзаар зах зээлд гаргадаг нь:

a. шинэ брэнд бүтээхb. бүтээгдэхүүний нэр төрлийг олшруулах замаар хийгдэх брэндийн өргөжилтc. бүтээгдэхүүнийг төрөлжүүлэх замаар хийгдэх брэндийн өргөжилтd. дээрх хариулт бүгд буруу

107. Аль нь бүтээгдэхүүнйи ангилал биш вэ?a. бараа, үйлчилгээ, санааb. нэвтрэх, өсөлт, тогтворжилт, уналтc. хэрэглээний ба бизнесийнd. түргэн ба удаан эдэлгээтэй

108. БАМ-ийн аль үе шатанд борлуулалт эрчимтэйгээр унах вэ?a. бэлтгэлb. нэврэлтc. өсөлтd. уналт

109. Үнийн мэдрэмжтэй худалдан авагчдыг татахын тулд үнээ бууруулах стратеги нь:a. нэвтрэлтийн үе шатанд баримтлах стратегиb. өсөлтийн үе шатанд баримлах стратеги c. тогтворжилтын үе шатанд баримтлах стратегиd. уналын үе шатанд баримтлах стратеги

110. Компаний санхүүгийн асуудал ямар орчны хүчин зүйл вэ?a. макро орчны хүчин зүйлb. дотоот орчны маркетингийн хүчин зүйлc. дотоод орчны маркетингийн бус хүчин зүйлd. микро орчны хүчин зүйл

111. Ижил хэрэгцээг хангаж буй компаниудыг .....................гэнэ. a. брэндийн өрсөлдөөн b. салбарын өрсөлдөөн

c.хэлбэрийн өрсөлдөөн d. ерөнхий өрсөлдөөн112. Өргөн хэрэглээний бараа, аж үйлдвэрийн бараа хоёрын ялгаа нь:

a. худалдан авч буй зорилгоb. үнийн түвшинc. худалдан авах шийдвэрт оролцогчдын тооd. дээрх хариулт бүгд зөв

113. Брэндийн үнэ цэнэ гэдэг нь: a. хэрэглэгчдийн ойлголтb. бусад бүтээгдэхүүнээс илүү үнэтэйc. хэрэглэгчийн зүгээс бүтээгдэхүүн үйлчилгээнд үзүүлж буй хариу үйлдэл дэх брэндийн үр

нөлөөd. зөв хариулт алга

105

114. Солилцооны хэлцэлээс ялгагдагдах онцлог нь юу вэ?a. маркетингийн үндсэн ойлголт, шинжлэх ухааны судлагдахуунb. маркетингийн үндсэн хэмжүүр нь болдогc. маркетингийн мөн чанар нь болдогd. дээрх хариултууд бүгд зөв

115. Нөхцөл байдлын шинжилгээг ямар шинжилгээгээр хийдэг вэ?a. BCG b. General Electricc. SWOTd. Портерийн загвар

116. Маркетингийн жилийн төлөвлөгөөний биелэлтийг хэн хариуцах вэ?a. маркетингийн хянагчb. дээд удирдлагаc. дээд удирдлага, дунд шатны удирдлагаd. брэнд менежер

117. Аль нь зуучлагчийн урамшуулах арга вэ?a. купон гаргах b. дэлгүүрт 20%-ийн хөнгөлөлт үзүүлэх

c.азтай худалдан авагч шалгаруулах d. интернет худалдаа118. Хувийн харилцааны сувагт аль нь ордоггүй вэ?

a. тайлбарлан ухуулахb. тусгай орчинc. нийгэм ахуйн сувагd. дээрх хариулт бүгд буруу

119. Хуваарилалтын сувгийг англиар юу гэж хэлдэг вэ?a. promotion b. price c. place d. palace

120. Эрхэм зорилгын үндсэн шинж чанарыг илэрхийлэхгүй шинж чанарыг сонгоно уу.a. тодорхой тооны зорилгууд дээр төвлөрсөн байхb. урт хугацааны дүр зургийг харуулсан байхc. богинохон, санахад хялбар, ач холбогдолтойd. дээрх хариулт бүгд буруу

III. Мэргэжлийн орчуулга1. Creating loyal customers is at the heart of every business. 2. Personal characteristics that influence a buyer’s decision.3. Satisfaction will also depend on product and service quality. 4. Brands are not built by advertising alone.5. Managersmanage the Sales Promotion activities.6. Pricing is one of the most important elements of the marketing mix.7. The marketer uses distribution channelsin marketing planning.8. Sales is another large aspect of the marketing department in a company. 9. A marketing information system (MkIS) supportmarketing decision making . 10. Four key constituents for relationship marketing are customers, employees, marketing partnersand

members of the financial community.11. Marketing ethics-the moral standards that guide marketing decisions and actions.12. Customer value reflects both benefits and costs.13. Philip Kotler is one of the world’s leading authorities on marketing. 14. Consumer behavior is influenced by three factors.

106

http://en.wikipedia.org/wiki/Decision_making

http://en.wikipedia.org/wiki/Marketing

15. A new-task purchaser buys a product or service for the first time16. The marketing concept is a simple but very important idea.17. Marketing strategy planning may start with questions about customers.18. The financial objectives should be driven by customer equity.19. Marketing budget, including the advertising and promotional plan.20. Our marketplace is changing.

IV.Даалгавар бүрийн хувьд зөв хариултыг бичнэ үү. 1. Стратеги ....................гэдэг нь: тухайн салбарын адил юмуу эсвэл гол хэмжигдэхүүнээрээ ижил

төстэй стратеги хэрэглэж буй бүлэг компани юм.2. Шинэбүтээгдэхүүнболовсруулахталаарсудлаачидөөрөөрдэсдараалалтайзагваруудыгсаналболго

дог ч шинэбүтээгдэхүүнийбийболгоходдараах...............үешатбайдаггэжүздэг.3. Маркетингийн мэдээллийн систем нь: дотоод тайлан, маркетингийн оюуны систем,

маркетингийн шийдвэрийг дэмжих систем, .................................гэсэн дөрвөн үндсэн системээс бүрдэнэ.

4. Сегментчлэлийн зарчмын талаар харгалзах утгыг олж холбоно уу.

1Газар зүйн зарчим

a

Зах зээлийг нийгмийн давхарга, амьдралын хэв маяг болон хувь хүний онцлог шинжээр бүлэглэх

2Хүн ам зүйн зарчим

b

Хэрэглэгчдийг бүтээгдэхүүний талаарх мэдлэгээр, түүнд хандах хандлага болон хэрэглээний онцлогоор нь бүлэглэх

3Психографикийн зарчим

c

Зах зээлийг улс орон, муж, аймаг хот, дүүрэг зэрэг газар зүйн нэгжүүдэд хуваан бүлэглэх

4Зан төлөвийн зарчим

d

Зах зээлийг нас хүйс, гэр бүлийн байдал, орлого, боловсрол, ажил мэргэжил, шашин шүтлэг, үндэс угсаагаар нь бүлэглэх

5. Байгууллагын зах зээл дэх худалдан авалтад оролцогчдын үүргийн талаар харгалзах утгыг олж холбоно уу.

1Хэрэглэгчид

aБүтээгдэхүүнд тавигдах шаардлагуудыг тодорхойлох, мэргэжилтнүүд

2 Нөлөөлөгчид b

Байгууллага доторх мэдээллийг урсгалыг хянаж байдаг хүмүүс

3Худалдан авагчид

cБүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэл, үйл ажиллагаанд ашиглах байгууллагын ажиллагсад

4 Хаалгач нар d Нийлүүлэгчидтэй гэрээ

107

http://en.wikipedia.org/wiki/Budget

хэлэлцээр хийх, худалдан авалтыг гүйцэтгэгчид

6. Маркетингийн мэдээллийн системийг бүрдүүлэгч элэемэнтүүдийг харгалзах хэсэгтэй нь холбоно уу.

1Дотоодтайлан a

Менежерүүдээс олж авах мэдээлэл

2Маркетингийн судалгаа b

Шинжих судалгаагаар олж авах мэдээлэл

3Шийдвэр гаргалтыг дэмжих систем

cБорлуулалтын тайлангаас олж авах мэдээлэл

7. Зөв хослолыг олж холбоно уу.

1Market nichers

a Манлайлагчид

2 Followers b Тэмцэгчид3 Leaders c Дагагчид4 Challengers d Сиймхийчид


1Delfi

methoda

Регресс-корреляцийн шинжилгээ

2Regression-correlationn

analysisb

Хугацааны цуваан шинжилгээ

3Time-series

analysisc Оюуны довтолгоо

4 brainstorming d Дельфи арга


1 Mission a Аюул

2Relative market share

b Эрхэм зорилго

3 Marketing audit c Харьцангуй хувь хэмжээ4 Threats d Нөхцөл байдлын судалгаа

10. ...........................................................................нь бүтээгдэхүүний орлого ба ашиг цаг хугацааны хувьд хэрхэн өөрчлөгдөж байгааг харуулах замнал бөгөөд бэлтгэл, нэвтрэлт, өсөлт, тогтворжилт, уналт гэсэн 5 үе шаттай байдаг.

11. ..................... байгууллага гэж төрөөс хараат бус ашгийн бус байгууллагуудыг хэлдэг.12. Хүний хэрэгцээ, хүсэл, эрэлтийг хангах зорилгоор зах зээлд нийлүүлж буй бүх

зүйлсийг ....................гэж хэлнэ.13. Бүтээгдэхүүний амьдралын мөчлөгийн талаар харгалзах утгыг олж холбоно уу.

108

1 Бэлтгэл үе шат aБорлуулалт эрчимтэйгээр унаж, бараг ашиггүй болно.

2Нэвтрэлтийн үе шат

bБорлуулалт хийгдэхгүй зардал өсөн нэмэгдэнэ.

3Өсөлтийн үе шат

cБорлуулалт нэмэгдэх хандлагатай ч зардлыг хараахан нөхөж чадахгүй

4 Уналтын үе шат dБорлуулалтын орлого ба ашиг эрчимтэйгээр өснө

14. Байгууллагын зах зээлд эзлэх байр суурийн талаар харгалзах утгыг олж холбоно уу.1 goods a Хэрэглэгчийн сэтгэл ханамж

2Customer

satisfactionb Эрэлт

3 demand c Маркетингийн үзэл баримтлал

4Marketing

conceptd Бараа

15. Маркетингийн төлөвлөлтийн түвшинг харгалзах хэсэгтэй холбоно уу.

1Бизнесийн

стратеги нэгжийн төлөвлөлт

aСтратегийн нэгжийн

маркетингийн төлөвлөл

2Байгууллагын

стратеги төлөвлөлт

bБүтээгдэхүүний нэр төрөл

тус бүрээр төлөвлөгөө хийх

3Бүтээгдэхүүний

төлөвлөлтc

Салбаруудынхаа ирээдүйг хэрхэн тодорхойлох


1Соёлын хүчин зүйлс

aМонголчууд эрт дээр үеэс нүүдэлчдйин ёс заншлыг хадгалж ирсэн.

2Физиологийн хэрэгцээ

bХүнд амьдрахад нэн чухал шаардалгатай зүйлс

3 З. Фрейд c

Хүний ухамсарын цаана гүн гүнзгий, буцалж оргилсон хүсэл хэрэгцээний шавхагдашгүй эх булаг байдаг.


1Market nichers

a 40% дээш

2 Followers b 20-40%3 Leaders c 10% хүртэл4 Challengers d 10-20% хүртэл

109

18. Зөв хослолыг олж холбоно уу.1 Үнэ a Promotion2 Бүтээгдэхүүн b Price3 Идэвхижүүлэлт c Product4 Хуваарилалт d Place

19. Зах зээлийг хэд хэдэн шинжээр нь бүлэглэн хуваахыг.............................гэнэ.20. Тоо хэмжээний хувьд цөөхөн, олдоц багатай, бусад бараанаас содон, чанарлаг, цаг хугацаа

хүч мөнгө хайрлахгүйгээр хөөцөлдөж худалдан авдаг бүтээгдэхүүнийг....................................гэнэ.

21. Зардалд үндэслэн үнэ тогтооход ........................ шинжилгээний аргыг өргөн ашигладаг.22. Хэрэглэгчийн худалдан авах зан төлөвийнталаар тохирохутгыг олж холбоно уу.

1 Attention a Сонирхол бий болгох2 Interest b Хүсэл төрүүлэх

3 Desire cХүслээ биелүүлэх алхмыг

биелүүлэх4 Action d Анхаарал татах

23. Сегментийн стратегийн талаар харгалзах утгыг олж холбоно уу.

1Манлайлагчдын

стратегиa

Худалдан авагчдын дунд нэр хүнд олох замаар өрсөлдөгчрүү довтолох боломжтой.

2Тэмцэгчдийн

стратеги bЗайнаас дагалдах стратеги

3Дагагчидын

стратегиc Тойрч довтлох стратеги

4Сиймхийчдын

стратегиd

Нийт зах зээлийн эрэлтийг нэмэгдүүлэх

24. Маркетингийн шинжилгээний аргуудыг харгалзах хэсэгтэй нь холбоно уу.

1Бостон Консалтинг

aӨрсөлдөөн ба өрсөлдөөнийдавуу тал

2Женерал Электрик b

Салбарын өсөлт ба зах зээлд эзлэх хувь

3 Майкл Портерc

Бизнесийн чадамж баСалбарын ирээдүйтэй байдал


1Онцлох зан төлөв

a Талх, угаалгын нунтаг

2Итгэлгүй зан

төлөвb

Үл хөдлөх хөрөнгө, дарвуулт завь

3Заншсан зан

төлөвc

Хувцас,гоо сайхны бүтээгдэхүүн

110

4Сонгох зан

төлөвd Мэддэггүй бүтээгдэхүүн

26. Зөв хослолыг олж холбоно уу.1 Innovators a Хоцрогчид

2 Early adopters b Эрт дагагчид3 Early majority c Эрт олонх4 Laggards d Инноваторууд

27. Зөв хослолыг олж холбоно уу.1 Attention a Сонирхол бий болгох

2 Interest b Хүсэл төрүүлэх

3 Desire cХүслээ биелүүлэх алхмыг

биелүүлэх4 Action d Анхаарал татах

28. Маркетингийн мэдээллийн систем нь: дотоод тайлан, маркетингийн оюуны систем, маркетингийн шийдвэрийг дэмжих систем, .................................гэсэн дөрвөн үндсэн системээс бүрдэнэ

29. Хүний хэрэгцээг хангах зорилгоор зах зээлд нийлүүлж буй бүх зүйлсийг...................................гэдэг.

30. ............................... нь маркетингийн боломж, нөөцөд дүгнэлт өгөх, маркетингийн чиглэлийг тогтоох, төлөвлөгөөг боловсруулах, гүйцэтгэх, хянах зэрэг үйл ажиллагааны системчилсэн үйл явц юм.

31. Зорилтот зах зээлд баримтлах стратегийн тохирох утгыг олж холбоно уу.

1

Үл ялгаварлах

маркетингийн стратеги

aЗах зээлийн тодорхой сегментүүдэд тохирсон маркетингийн иж бүрдлийг бий болгоно.

2Ялгаварт


b

Хэрэглэгчдийн ялгаатай байдлыг үл харгалзан нийт зах зээлд нэг ижил бүтээгдэхүүнийг санал болгоно.

3Төвлөрсөн


cТухайн компани зах зээлийн нэг сегмент эсвэл зах зээлийн сиймхийг сонгож ажиллана.

32. Брэндийн стратегийн тохирох утгыг олж холбоно уу.

1Брэндийг

өргөжүүлэх стратеги

a

Одоо байгаа брэндийн мөн чанар, хоногшилтыг эвдэхгүйгээр зөвхөн гаднах үзэмж, харагдах байдалд шинэчлэлт хийх

2Шинэ брэнд

бүтээх стратеги

b

Амжилттай брэндийн нэрийг зах зээлд шинэ бүтээгдэхүүн гаргахдаа ашиглах

3 Брэндээ c Шинэ нэр төрлийн бүтээгдэхүүн

111

шинэчлэх стратеги

гаргах, эсвэл шинэ зах зээлд нэвтрэх гэж буй компаниуд шинэ брэнд бүтээх

33. Маркетингийн иж бүрдлийн (4P) хувьсах хэмжигдэхүүнийг харгалзах хэсэгтэй нь холбоно уу.1 Солилцоо a Төлбөрийн чадвартай

хүслийг2 Эрэлт b Хүсч буй зүйлээ хэн

нэгнээс оронд нь ямар нэг зүйл санал болгох замаар олж авахыг

3 Бараа(goods) c Материаллаг бүтээгдэхүүнийг


1Бэлтгэл үе шат

aШинэ бүтээгдэхүүний

санааг олох

2Нэвтрэлтийн

шатb

Бүтээгдэхүүний төрөлжилт хийнэ

3 Өсөлтийн шат cҮнээ буулгах, урамшууллыг эрчимжүүлэх

4Тогтворжилтий

н үешатd Бүтээгдэхүүнээ таниулах

35. Зөв хослолыг олж холбоно уу.1 Давтан

захиалгаa New task

2 Өөрчлөлттэй b Straight rebuy3 Ш инэ захиалга c Modified rebuy

36. Зөв хослолыг олж холбоно уу.1 Үйлдвэрл a Consumer oriented2 Бүтээгдэхүүний b Production oriented3 Хэрэглэгчийн c Competitor oriented4 Өрсөлдөөний d Product oriented

Ашиглах материалын жагсаалт

1. БаярмааД. Маркетинг, УБ., 2013.2. БурмааЛ. Маркетингийн удирдлага, стратеги, УБ.,20133. Отгонсүрэн.Я.Маркетингийн удирдлага, УБ.,20134. Кotler P, Кevin Lane Keller. Маrketing Management, 14th edition, USA.,2010

112

113

Цогц бодлого-1

“Ариун ” компани

Эхлэлтийн баланс 2013.01.01

Харилцах 2,900,000т, Өглөг “С” компанид ???, Дуусаагүй үйлдвэрлэл ???, Өрийн бичиг (2

сарийн хугацаатай) 1,080,000т, Өрийн бичгийн хасагдуулга 80,000т, Авлага В компаниас

200,000т, Найдваргүй авлагын нөөц 100,000т, Хүлэмжийн барилга 18,300,000т (40 жил

ашиглана, үлдэх өртөг300,000) Хуримтлагдсан элэгдэл барилга 4,500,00т, цехийн тоног

төхөөрөмж 9,000,000т, ашигландах хугацаа 10 жил, тоног төхөөрөмжийн хуримтлагдсан

элэгдэл 1,000,000т, Урьдчилж төлсөн даатгал (3сар) 60,000т, Аюулаас хамгаалах сан 600,000т

бүтээгдэхүүн “Ө” 160*500т 2сарын хугацаатай засгийн газрын бонд 700,000т жижиг мөнгөн

сан 40,000т “Ж” компаниас урьдчилж олсон орлого 370,000т, Энгийн хувьцаа 100,000ш*120т

үүнээс халаасны хувьцаа 1000ш Давуу эрхтэй хувьцаа 5000*300т нэмж төлөгдсөн капитал

5,200,000т “Д” компанид 5 жилийн хугацаатай хувь нийлүүлсэн хөрөнгө 900,000т,

хуримтлагдсан элэгдэл???

Гүйцэтгэх ажил:

1. Эхлэлтийн баланс бэлтгэ.

2. “Т” дансанд ажил гүйлгээг бүртгэх.

3. Ажлын хүснэгт бэлтгэх.

4. Тохируулах бичилт хийх. Үүнд:

Өрийн бичгийн хасагдуулга

Давуу эрхтэй хувьцааны ногдол ашгийн түвшин 2%

Найдваргүй авлагын нөөцийг нийт авлагын 5%-иар байгуул

5. Санхүүгийн тайлангуудыг бэлтгэ.

6. Хаалтын бичилт хийх.

7. Санхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх

8. Холбогдох татвар, нийгмийн даатгалын тайлан гарга

114


Үйлдвэрлэл худалдаа эрхэлдэг Саран ХК

“ВВВ” нэртэй бүтээгдэхүүнээ нэг цехээр үйлдвэрлэдэг ба өртөг тооцох технологийн үе шатны

аргаар эхэлж үйлдвэрлэлд орсныг эхэлж үйлдвэрлэж дуусгах аргаар бүтээгдэхүүний өртгийг

хуримтлуулан бүртгэж тооцдог

1.Эхлэлтийн баланс түүнтэй холбогдох мэдээлэл (2012.01.01)

Харилцах???,Дансны өглөг 3,200,000, Орлогын татварын өглөг 480,000, Жижиг мөнгөн сан

150,000, Найдваргүй авлагын хасагдуулга 130,000, Дансны авлага 6,340,000, Урт хугацаат өр

төлбөр 13,600,000, НДШ-ийн өглөг 800,000, Хангамжийн материал (Худалдан авалт:

2011.11.07-ны 3000*100т, 2011.12.07-ны 4000*120т ) 780,000төгрөг Барилга анхны өртөг

15,000,000, хуримтлагдсан элэгдэл 31,504,000т, ашиглагдах хугацаа 25жил үлдэх өртөг

2,000,000т, машин тоног төхөөрөмж 7,500,000, хуримтлагдсан элэгдэл 3,785,000т үлдэх өртөг

600,000т, ашиглагдах хугацаа 8жил, 2010.01.01 ашиглалтанд орсон. Бусад хөрөнгө (Тавилга)

анхны өртөг 10,000,000т, хуримтлагдсан элэгдэл 3,564,600т, энгийн хувьцаа (нэрлэсэн

үнэ300т, гаргасан 100,000ширхэг ) 30,000,000т, халаасны хувьцаа (6000ш) 1,800,000т,

хуримтлагдсан элэгдэл 6,000,000, нэмж төлөгдсөн капитал ???,Түүхий эд материал

“В”(2000ширхэг ) 700,000т Дуусаагүй үйлдвэрлэл 380,000т, Бэлэн бүтээгдэхүүн “ВВВ”800

ширхэг *4000т

Гүйцэтгэх нь:

1.Эхлэлтийн балансыг бэлтгэ

2.Ажил гүйлгээг “Т” дансанд бүртгэ.Тухайн ажил гүйлгээнд хэд хэдэн бичилт гарвал дэс

дугаарыг ашигла 1а, 1б, 1в гэх мэт

3.Ажлын хүснэгт бэлтгэ

Тохируулах бичилт: А.Түрээсийн зардал

В.Зээлийн хүүгийн зардал

4.Санхүүгийн тайлангуудыг бэлтгэ (Орлогын албан татвар 10%)

5.Хаалтын бичилтийг хий.115

6.Холбогдох татвар, нийгмийн даатгалын тайлан гарга


“Од” компанийн бараа материалын байнгын смстем болон ЭАЭЗ аргыг ашигладаг. Улирал бүр санхүүгийн тайлан гаргаж зохих шинжилгээг хийдэг. Бараа материалын нэгжийн өртгийг тэмдэглэсэн.Авлага 1.000₮Өглөг 4.500₮Урьдчилж төлсөн түрээс 9.000₮Бараа материал (180ш нэгжнь 50₮ ) 9.000₮Хуримтлагдсан ашиг 10.000₮ЭХ(10₮-ийн нэрлэсэн үнэтэй 5.000ш) 50.000₮Банкны зээл 8.000₮Урьдчилж төлсөн орлого 4.000₮Цалингийн өглөг 5.000₮Тоног төхөөрөмж 60.000₮Хуримтлагдсан элэгдэл 42.000₮Татварын өглөг 3.000₮НДШ-ийн өглөг 2.000₮Нэмэгдэж төлөгдсөн капитал 15.000₮1-р улиралд гарсанажил үйлчилгээ:01.02 300 ширхэг нэгж нь 60₮-өөр бараа материал худалдан авав.01.04 Энэ сард нийлүүлэх гэрээ ёсоор 60 ширхэг бараа материалыг ачуулав. Мөнгийг нь өмнөх сард урьдчилан авсан.01.05 Телевизороор 30 удаа реклам сурталчилгаа явуулахаар гэрээ байгуулан 12.000₮- ийг урьдчилан шилжүүлсэн.01.06 500 ширхэг барааг 30.000₮-өөр зээлээр авсан ба 2.500₮ тээврийн зардалд бэлнээр төлсөн.01.15 200 ширхэг барааг 20.000₮-өөр борлуулсан.01.20 3.000₮-өөр хангамжийн зүйл авав.01.25 15.000₮-ийн цалин тавьж олгов. (сарынхбагтсан)01.31 Хуучин тоног төхөөрөмжөө 25.000₮-өөр борлуулав.02.01 27.000₮-өөр машин худалдаж авав. 1000₮ зуучлалын хөлсөнд төлсөн.02.04 400 ширхэг бараа “Д” компанид 38.000₮-өөр худалдав. Борлуулалтын үнийн 30%- ийг зээлээр хийсэн.02.15 600 ширхэг барааг 39.000₮-өөр зээлээр худалдаж авав. Тээврийн зардалд 3.000₮ бэлэн төлсөн.02.25 Цалинд 10.000 тавьж олгов.03.01 Бараа материал зээлээр авсан нийт 69.000-ийн өглөгийгөрийн бичгээр баталгаажуулав.03.05 2000 ширхэг энгийн хувьцааг нэмж гарган 30.000₮-өөр борлуулав.03.06 8000₮-ийн ноогдол ашиг зарласан.

116

03.08 800 ширхэг барааг 88.000₮-өөр борлуулсан.03.10 “Д” компани борлуулалтын үнийн дутууг төлөв.03.12 Дараа улирлын эхэнд бараа материал нийлүүлэхээр гэрээ байгуулан 10.000₮ урьдчилан авав.03.15 Өмнөх улирлын ноогдол ашгийн өглөгийг энэ улирлын ноогдол ашгийн ½ хэсэгтэй хамт хувьцаа эзэмшигчдэд олгов.03.20 Уур ус цахилгааны үнэнд 17.000₮ шилжүүлэв.03.22 500 ширхэг хувьцааг 6000₮-өөр буцааж худалдан авав.03.25 8000₮-ийн цалин тавьж олгов.03.28 Татварын өглөгийг төлөв.Нэмэлтмэдээлэл:- Тоног төхөөрөмжийн ашиглалтын хугацаа 10 жил- 2012.10.01-нд нэг жилийн түрээсийн төлбөр төлсөн.- Энэ улиралд 15 удаа реклам ,сурталчилгаа хийгдсэн.- 1000₮-ийн хангамжийн зүйл үлдсэн.- Машины ашиглалтын хугацаа 5 жил .үлдэх өртөг нь 4000₮- Банкны зээл 5 жилийн хугацаатай , жилийн хүү нь 10%- Өрийн бичиг 3 сарын хугацаатай жилийн хүүнь 12%- 2000₮-ийн цалин дутуу бодогдсон байв.Хийхзүйл:1. Бараа материалын карт бэлтгэ.2. Ажил гүйлгээг журналд тусга.3. “Т” дансыг бэлтгэ.4. Баланс (2012.12.31,2013.03.31 ) , орлогын тайлан , хуримтлагдсан ашгийн тайланг тус тус гарга.5. Холбогдох татвар, нийгмийн даатгалын тайлан гарга.

117


Үйлдвэрлэл худалдаа эрхэлдэг Саран ХК

“ВВВ” нэртэй бүтээгдэхүүнээ нэг цехээр үйлдвэрлэдэг ба өртөг тооцох технологийн үе шатны

аргаар эхэлж үйлдвэрлэлд орсныг эхэлж үйлдвэрлэж дуусгах аргаар бүтээгдэхүүний өртгийг

хуримтлуулан бүртгэж тооцдог

1.Эхлэлтийн баланс түүнтэй холбогдох мэдээлэл (2012.01.01)

Харилцах ?, Дансны өглөг 3,200,000, Орлогын татварын өглөг 480,000, Жижиг мөнгөн сан

150,000, Найдваргүй авлагын хасагдуулга 130,000, Дансны авлага 6,340,000, Урт хугацаат өр

төлбөр 13,600,000, НДШ-ийн өглөг 800,000, Хангамжийн материал (Худалдан авалт:

2011.11.07-ны 3000*100т, 2011.12.07-ны 4000*120т ) 780,000төгрөг Барилга анхны өртөг

15,000,000, хуримтлагдсан элэгдэл 31,504,000т, ашиглагдах хугацаа 25жил үлдэх өртөг

2,000,000т, машин тоног төхөөрөмж 7,500,000, хуримтлагдсан элэгдэл 3,785,000т үлдэх өртөг

600,000т, ашиглагдах хугацаа 8жил, 2010.01.01 ашиглалтанд орсон. Бусад хөрөнгө (Тавилга)

анхны өртөг 10,000,000т, хуримтлагдсан элэгдэл 3,564,600т, энгийн хувьцаа (нэрлэсэн

үнэ300т, гаргасан 100,000ширхэг ) 30,000,000т, халаасны хувьцаа (6000ш) 1,800,000т,

хуримтлагдсан элэгдэл 6,000,000, нэмж төлөгдсөн капитал ???,Түүхий эд материал

“В”(2000ширхэг ) 700,000т Дуусаагүй үйлдвэрлэл 380,000т, Бэлэн бүтээгдэхүүн “ВВВ”800

ширхэг *4000т


1.Эхлэлтийн балансыг бэлтгэ

2.Ажил гүйлгээг “Т” дансанд бүртгэ.Тухайн ажил гүйлгээнд хэд хэдэн бичилт гарвал дэс

дугаарыг ашигла 1а, 1б, 1в гэх мэт

3.Ажлын хүснэгт бэлтгэ

Тохируулах бичилт: А.Түрээсийн зардал

В.Зээлийн хүүгийн зардал

4.Санхүүгийн тайлангуудыг бэлтгэ (Орлогын албан татвар 10%)

118

5.Хаалтын бичилтийг хий.

6.Холбогдох татвар, нийгмийн даатгалын тайлан гарга


“ Орхон” цогцолбор

“ Орхон” цогцолбор (бага сургууль) нь төсвөөс санхүүжиж үйл ажиллагааг явуулдаг

боловсролын байгууллага юм. Тус сургуулийн 2002.01.01- ний тайлан тэнцэлтэй холбогдох

мэдээлэл дараах байдлаар өгөгджээ.

1. Жижиг мөнгөн сан 400000

2. Харилцах ₮3930000

3. Харилцах $ (2000*1130 ₮) 2260000

4. Авлага 960000

5. Аж ахуйн материал :

Бичгийн цаас (10 хайрцаг*30000) 300000

Хангамжийн материал (2500ш*80₮) 200000

6. Барилга (40 жил, үлдэх өртөг- 1000000₮, 1995.07.01-нд ашиглалтанд орсон, шулуун

шугамын аргаар элэгдүүлдэг) 21000000

Хуримтлагдсан элэгдэл- барилга (3250000)

7. Машин тоног төхөөрөмж (10 жил, үлдэх өртөг-500000, давхар бууруулах арга,

2000.01.01-нд ашиглалтанд орсон)12500000

Хуримтлагдсан элэгдэл- тоног төхөөрөмж (4500000)

8. Компьютер (5 жил, үлдэх өртөг-600000₮, 3ширхэг, ашиглах жилийн нийлбэрийн арга,

2001.01.01-нд ашиглалтанд орсон)9000000

Хуримтлагдсан элэгдэл- компьютер (2800000)

9. Дансны өглөг 2000000

10. Банкны зээл (богино хугацаат)5000000

11. Засгийн газрын сан 31950000

12. Хуримтлагдсан үр дүн 1050000

Тайлант сард гаргасан ажил гүйлгээ(Гүйлгээг төгрөгийн оронгоор бүртгэ )

1. Төсвийн дээд байгууллагаас хүлээн авсан санхүүжилт :119

Үйл ажиллагааны урсгал зардал 4800000

Хөрөнгө 3000000

2. “Макс” компаниас 1- р сарын 3-нд 30 хайрцаг бичгийн цаасыг нэг хайрцгийг 25000₮-

өөр, хангамжийн материалыг 3100ш нэгжийг нь 75₮- өөр дараа тооцоогоор худалдан

авсан. Худалдан авах тээврийн зардалд 16250₮ төлсний 7500₮- ийг бичгийн цаасны

өртөгт, үлдэснийг хангамжийн материалд шингээв. НӨАТ-ыг 15 хувиар төлөхийг

тооцов. “Макс” компани гэрээнд зөвхөн төлбөрийг 4/12, н/40 нөхцөлөөр хийсэн.

Сургууль бараа материалын бүртгэлдээ байнгын систем хэрэглэдэг ба зарлага

болгохдоо дундаж өртгийн аргыг хэрэглэдэг. Тус сургууль НӨАТ төлөгч байгууллага

биш юм.

3. Үндсэн хөрөнгийн урсгал засварт 480000₮ төлсөн.

4. Гадаад томилолтын зардалд 900$ харилцахаас авч зардалд тухайн өдрийн ханш

1$=1138₮ байв. Валютын ханшийн өөрчлөлтийг бүртгэв.

5. Худалдан авсан хангамжийн материалаас 100 нэгж чанарын шаардлага хангаагүй тул

буцаав.

6. Бичгийн цаас 12 хайрцагийг , хангамжийн материал 2000 ширхэгийг зарцуулав.

7. Цалингийн урьдчилгаанд 600000₮ төлөв.

8. 01-р сарын 18-нд үндсэн хөрөнгө компьютерыг 3000000₮- өөр худалдан авав.

9. Тайлант хугацааны түлш халаалтын зардалын дүнд 650000₮, түүний НӨАТ-т 97500₮

тооцож, нийт төлбөрийн 80%-ийг тухайн сардаа шилжүүлэв.

10. Техник хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжөөс 1- р сарын 30-нд 2500000₮- ийн анхны өртөгтэй

650000₮ -ийн хуримтлагдсан элэгдэлтэй хэсгийг 1800000₮- өөр борлуулсан. Мөн

1000000₮- ийн анхны өртөгтэй 200000₮ хуримтлагдсан элэгдэлтэй тоног

төхөөрөмжийг акталсан.

11. Цалин хөлстэй холбогдох мэдээлэл

№ Овог нэр Албан тушаал Үндсэн цалин

Зэргийн нэмэгдэл

Илүү цаг Урьдчилгаа

1 Б. Болд Захирал 200000 1000002 Д. Дэнсмаа Нягтлан бодогч

(МНБ)260000 39000 100000

3 Л. Галсан Хичээлийн эрхлэгч

440000 150000

4 Б. Бат Багш 180000 10000 1000005 С. Наран Багш 120000 40000 90000

120

6 Н. Саруул Багш 100000 25000 600001300000 600000

Цалингаас суутгах суутгалын одоо мөрдөгдөж буй хуулийн дагуу тооцож цалинг тавьж олгов.

(Хувь хүнээс НДШ- ийг 2,6%, байгууллагаас 26,4% тооцох, мөн цалингийн ашгийн татварын

шатлалыг анхаар)

12. Тайлант сард ногдох спортын заал түрээслэсний төлбөр 200000₮-ийг шилжүүлсэн

13. Олон улсын байгууллагаас буцалтгүй тусламжаар 3000$- ийг хүлээж авав. Тухайн

өдрийн албан ханш 1$=1140₮ байсан.

14. Төлбөрт үйлчилгээний орлого ( канон, анги түрээслэсний)450000₮-ийг орлогод авч

бүртгэв.

15. Тайлант хугацаанд 200000₮- ийн авлага найдваргүй нь тогтоогдож дээд шатны

байгууллага түүнийг данснаас хасахыг зөвшөөрөв. ( Найдваргүй авлагыг шууд аргаар

бүртгэсэн)

16. 1-р сарын 20-нд “Макс” компаниас худалдан авсан материалын төлбөрийг шилжүүлэв.

17. Тайлант сард жижиг мөнгөн сангаас унааны зардалд 70000₮, хоолны зардалд

80000₮төлснийг бүртгэж, санг нөхөн сэргээсэн.

18. НДШ, ХАОАТ-ын өрийг бүрэн төлсөн.

Гүйцэтгэх ажил:

1. Эхлэлтийн балансыг бэлтгэ.

2. Тайлант сарын ажил гүйлгээг “Т” дансанд бүртгэ. Ажил гүйлгээний дугаар тавь.

Тухайн ажил гүйлгээ хэд хэдэн журналын бичилтээс хийгдэх бол дугаарыг ашигла.

3. Ажлын хүснэгтийг бэлтгэ. Хүснэгтэд дараах тохируулгыг хий.

a) Үндсэн хөрөнгийн элэгдэл (худалдсан бол ашиглалтаас хассан үндсэн

хөрөнгийн тооцооллыг оруулна)

b) Урсгал зардлын санхүүжилт

c) Хөрөнгийн санхүүжилт

d) Засгийн газрын сан дансанд хийх тодруулга

e) 1-р сарын 31-нд Монгол банкаас зарласан албан ханш 1$=1142₮

4. Санхүүгийн тайлангуудыг бэлтгэ.

5. Хаалтын бичилтийг хий.

6. Холбогдох татвар, нийгмийн даатгалын тайлан гарга.

121


Үйлдвэрлэл, худалдаа, эрхэлдэг

“Шунхлай” ХК

“ААА” нэртэй бүтээгдэхүүнээ 1 цехээр үйлдвэрлэдэг ба өртөг тооцох технологийн үе шатны аргаар эхэлж үйлдвэрлэлд орсоныг эхэлж үйлдвэрлэж дуусгах аргаар бүтээгдэхүүн өртгөөр хуримтлуулан бүртгэж тооцдог.

А. Эхлэлтийн баланс түүнтэй холбогдох мэдээлэл (2000.01.01)

Харилцах дансны өглөг 2580000, Орлогын татварын өглөг 320000, Жижиг мөнгөн сан 100000, Найдваргүй авлагын хасагдуулга 100000, Дансны авлага 5460000, Урт хугацаат өр төлбөр 12400000, НДШ-ийн өглөг 700000, Хангамжийн материал (Худалдан авалт: 1999.10.07-ны 2000@100₮, 1999.12.07-ны 3000@120₮) 560000 төгрөг, Барилга анхны өглөг 14000000₮, Хуримтлагдсан элэгдэл 2150400₮, ашиглагдах хугацаа 25 жил, үлдэх төгрөг 1000000₮, Машин тоног төхөөрөмж 6500000₮, Хуримтлагдсан элэгдэлс 2785000₮, Үлдэх төгрөг 500000₮, Ашиглагдах хугацаа 7 жил, 1998.01.01-нд ашиглалтанд орсон. Бусад хөрөнгө “тавилга” анхны өртөг 9000000₮, Хуримтлагдсан элэгдэл 2564600₮ , Энгийн хувьцаа нэрлэсэн үнэ 200₮ гаргасан 90000 ширхэг 18000000₮ Халаасны хувьцаа 5000ш 1000000₮ Хурмтлагдсан ашиг 5000000₮, Нэмэж төлөгдсөн капитал ???, Түүхий эд материал “А” 1500 ширхэг 600000₮ Дуусаагүй үйлдвэрлэл 280000₮ Бэлэн бүтээгдэхүүн “ААА” 700 ширхэг@3000₮.

Нэмэлт мэдээлэл: Эргэлтийн харьцаа 5.

Б. Тайлант сард гарсан ажил гүйлгээ (гүйлгээг төгрөгийн оронгоор ав)

1. 1-р сарын 1-нд “Үлэмж” компанид 1-р улирлын түрээсийн төлбөр болох 300000₮-ийг шилжүүлсэн.

2. 1-р сарын 2-нд “А” материалыг 3200 ширхэгийг нэгжийг нь 360 төгрөгөөр “Хүслэн” компаниас 4/5, н/40 нөхцөлтэйгээр авав. Уг худалдан авалттай холбогдож нийт 90000 төгрөгийн тээврийн зардал гарсаныг мөнгөөр төлсөн. НӨАТ-ыг 15 хувиар тусад нь тооц. Компани бараа материалын байнгын систем хэрэглэдэг. НӨАТ төлөгч байгууллага.

3. Хангамжийн материал 1600 ширхэг нэгжийг нь 130 төгрөгөөр худалдан авч төлбөрийг НӨАТ-ын хатм төлөв.

4. 1-сарын 8.нд “Хүслэн” компаниас худалдан авсан материалаас 200 ширхэг чанарын шаардлага хангаагүй учир буцаан үлдэх төлбөрийг шилжүүлэв.

5. Хэрэглээний зардал буюу уур ус, дулааны зардалд 1400000₮-ийг төлсөнийг Удирдлагад 40 хувь, Борлуулалтын хэлтэст 20 хувь, Үйлдвэрлэлд 40 хувийг тус тус шингээв.

6. Үйлдвэрлэлд “А” материал 2000 нэгжийг, хангамжийн материал 3000 нэгжийг зарцулав. Компани өртөг тооцох сүүлд авсанаа эхэлж зарлагадах аргыг хэрэглэдэг.

122

7. Цалингийн урьдчилгаанд 600000₮ төлөн.8. Компани нийт 6 ажилтантай ба тэдгээрийн цалин хөлсний мэдээ

Нэрс Албан тушаал Ажилласан цаг

Тооцоолсон цалин

Урьдчилгаа

Ж.Ураа Захирал 176 300000 100000Ж.Нараа Нарийн

бичгийн дарга176 180000 100000

Н.Нямаа Борлуулалтын менежер

176 450000 100000

Ч.Сандаг Худалдагч 176 420000 100000Ч.Рэнцэн Цехийн

ажилтан200 350000 100000

Б.Дорж Цехийн ажилтан

200 360000 100000

Цехийн ажилчид нь бүтээгдэхүүний гардан хийж байгаа хүмүүс болно.

Жич: Цалингаас суутгах суутгал хувь хүнээс НДШ 10% иар, ХАОАТ-ыг 10%-иар тооцох ба 7000₮-ийг ашгийн татвараас чөлөөлнө гэж үз. Суутгалуудыг тооцож, цалинг тавьж олгов.

9. Үндсэн хөрөнгийн элэгдлийн тооцооо. Барилгыг давхар бууруулах аргаар, тоног төхөөрмжийг ашиглагдах жилийн нийлбэрийн аргаар тус тус элэгдүүл. Бусад үндсэн хөрөнгийн элэгдлийг 31718 төгрөгөөр тооцож удирдлагад 40хувь, борлуулалтын хэлтэст 20хувь, үйлдвэрлэлд 40 хувийг хувиарла.

10. Компанийн үйлдвэрлэлтэй холбогдох мэдээлэл Компани үйлдвэрлэлийн нэмэгдэл зардлыг тухайн цехийн ажилчдын ажилласан дундаж цагт үндэслэн хувиарладаг буюу 1 цагт 5650 Төгрөгөөр тооцсон. Зардлын хэтрэлт хэмнэлтийг Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг гэсэнд дансанд хаана. Цехийн мэдээлэл:

Нэгж Өртөг

Дуусаагүй үйлдвэрлэлийн эхний үлдэгдэл (шм-100,хз-40%) 500 280000

Шууд материал 140000

Шууд хөдөлмөр 82000

Үйлдвэрлэлийн нэмэгдэл зардал 58000

Тайлант сард үйлдвэрлэж эхэлсэн 1500

Бэлэн бүтээгдэхүүнд шилжүүлсэн 1600

123

Дуусаагүй үйлдвэрлэлийн эцсийн үлдэгдэл (шм-100,хз-50%) 400

Тайлант сард гарсан өртөг:

Шууд материал х

Шууд хөдөлмөр х

Үйлдвэрлэлийн нэмэгдэл зардал х

Компани үйлдвэрлэлээсээ “ААА” нэртэй бүтээгдэхүүнээ хүлээн авч агуулахад шилжүүлэв.

11. Бэлэн бүтээгдэхүүнээсээ 2000 нэгжийг нь 5000 төгрөгөөр бэлн ээр нэмэгдсэн өртгийн татвартайгаар борлуулсан.

12. НДШ, ХАОАТ-ыг шилжүүлсэн.13. Банкнаас богино хугацаат 4000000₮-ийн зээл авав. Сарын 2%-ийн хүүтэй.

Гүйцэтгэх нь: 1. Эхлэлтийн балансыг бэлтгэ2. Ажил гүйлгээг “Т” дансанд бүртгэ. Тухайн ажил гүйлгээнд хэд хэдэн бичилт

гарвал дэс дугаарыг ашигла. 1а, 1б, 1в, гэх мэт.3. Ажлын хүснэгтийг бэлтгэ

Тохируулах бичилт: А.Түрээсийн зардал Б. Зээлийн хүүгийн зардал

4. Санхүүгийн тайлангуудыг бэлтгэ (орлогын албан татвар 10%)

5. Хаалтын бичилтийг хий.

6. Холбогдох татвар, нийгмийн даатгалын тайлан гарга.

124


ОСНАА 10-р контор

2000.01.01

Тус контор нь Төрийн өмчит орон сууц нийтийн аж ахуйн газрын харъяа салбар ба Сонгинохайрхан дүүргийн 1-р хороололд байдаг.

Конторын үндсэн үйл ажиллагаа нь үйлчилгээ ба тус хорооллын 1-ээс 5-р байруудыг хамарч үйл ажиллагаагаа явуулдаг. 1,2-р байрууд нь тус бүртээ 60 өрхтэй. 3, 4, 5-р байрууд нь тус бүртээ 432 өрхтэй.

Үйл ажиллагаа:

1. Сантехникийн хэвийн үйл ажиллагааг хангах засварлах2. Дуудлагаар төрөл бүрийн засвар хийх3. Гэрээт байгууллагуудын үйлчилгээний төлбөрүүдийг цуглуулах

Конторын зохион байгууллалт, нягтлан бодох бүртгэлийн үйл ажиллагаатай холбогдох мэдээлэл:

1. Компанийн өдөр тутмын үйл ажиллагааг гүйцэтгэх захирал Л. Дамба удирдан явуулдаг. Конторын ерөнхий бодлого, заавар, журмыг ОСНАА-гаас ханган мөрдүүлдэг.

2. Контор өөрийн байранд үйл ажиллагаагаа явуулдаг.3. Нийт 10 ажилтантай.4. Контор нь ОСНАА-гаас баталсан НББ-ийн бодлогын баримт бичгийг мөрддөг. Үүнд

тусгагдсан зарим заалтаас:A. Санхүүгийн тайлагналын олон улсын стандартыг дагаж мөрдөнө.B. НББ-ийн аккруэль сууриар хөтөлнө.C. Санхүүгийн тайланг сараар бэлтгэх ба улирал, жилээр ОСНАА-таа нэгтгэнэ.D. Анхан шатны болон НББ-ийн маягтыг Сангийн яамнаас баталсны дагуу

хөтөлнө.E. Гадаад валютаар гарсан ажил гүйлгээг тухайн өдрийн албан ханшаар бүртгэнэ.F. Бараа материалын бүртгэлд байнгын систем ашиглах ба бараа материалыг

зарлагадахад ЭАЭЗ аргыг хэрэглэнэ.G. Үндсэн хөрөнгийн 40 жил, машин тоног төхөөрөмжийг 10 жил, тавилга

хэрэгслийг 10 жил, компьютер болон түүний дагалдах хэрэгслийг 5 жил ашиглах ба бүгдийг шулуун шугамын аргаар элэгдүүлнэ.

H. Биет бус хөрөнгийг анхны өртгөөр нь бүртгэх ба 5 жилээр тооцож шулуун шугамын аргаар элэгдүүлнэ.

I. Жижиг мөнгөн сангийн системийг хэрэглэх ба сангийн хязгаар 100.000 төгрөг байна.

5. Ажилчдийн цалинг хийснээр болон цагаар өсгөн нэмэгдүүлэх системээр тооцдог.6. Конторын ажиллагсдын цалингийн сүлжээ, орон тоо

125

№ Овог нэр Албан тушаалНД-ийн дэвтрийн

дугаарҮндсэн цалин

1 Л. Дамба Дарга 85160 140,0002 Х. Цэнгэл Нябо 101120 100,0003 Р. Наран Нярав 125441 80,0004 Л. Хорол Засварчин 138279 80,0005 Ө. Жамбал Засварчин 500210 80,0006 С. Сүлд Засварчин 131130 80,0007 А. Сүрэн Засварчин 256160 80,0008 А. Дорж Машинист 150200 60,4809 Б. Баяр Машинист 341101 60,48010 Х. Энх Гагнуурчин 120120 70,000

2005 оны 12-р сарын 31-ээрх ерөнхий дэвтрийн эцсийн үлдэгдлийн дараа байдалтай байна.

1 Жижиг мөнгөн сан 100,0002 Харилцах 3,975,0003 Авлага-суугчдаас 1,000,0004 Хангамжийн материал 5,190,0005 Хангамжийн зүйл 95,0006 Урьдчилж төлсөн даатгал зардал 180,0007 Барилга-контор 50,000,0008 Хуримтлагдсан элэгдэл-контор 12,500,0009 Машиг тоног төхөөрөмж 6,500,00010 Хуримтлагдсан элэгдэл-МТТ 1,890,00011 Компьютер 2,550,00012 Хуримтлагдсан элэгдэл- компьютер 1,275,00013 Тавилга хэрэгсэл 9,450,00014 Хуримтлагдсан элэгдэл- Тавилга хэрэгсэл 2,835,00015 Дансны өглөг- цахилгаан шугам сүлжээ 3,000,00016 Дансны өглөг- дулаан шугам сүлжээ 1,440,00017 НДШ-ийн өглөг 560,00018 Урт хугацаат банкны зээл 1,540,00019 Төрийн өмч 50,000,00020 Хуримтлагдсан ашиг 3,000,000

Хөрөнгийн үлдэгдлийн талаарх нэмэлт мэдээлэл:Хангамжийн материал:Плита. худалдан авалт: Эхэнд 200 нэгж @500₮

Сүүлд 1000 нэгж @600₮Обой цаас. Худалдан авалт: Эхэнд 50 нэгж @1600₮

Сүүлд 300 нэгж @1500₮Ф159 труба 5 тн @550.000₮Ф15 труба 2 тн @500,000₮Будаг 200 кг @1000₮

Машин тоног төхөөрөмж: ( 2002 он )Суудлын машин 4,500,000₮-ийн анхны өртөгтэй, 100,000₮-ийн үлдэх өртөгтэй. 2003 оны 1-р сард ашиглалтад орсон.

126

Токарийн суурь машин 2,000,000₮-ийн анхны өртөгтэй. 100,000₮-ийн үлдэх өртөгтэй, 2003

оны 1-р сард ашиглалтанд орсон.

Компьютер болон бусад хэрэгсэл: ( 2002 он)Копьютер 2 ширхэг, ширхэг нь 450,000₮-ийн анхны өртөгтэй, 2003 оны 7-р сард ашиглалтад орсон. Принтер 2 ширхэг, ширхэг нь 350,000₮-ийн анхны өртөгтэй, 2003 оны 7-р сард ашиглалтанд орсон. Канон 1 ширхэг, анхны өртөг нь 950,000₮, 2003 оны 7-р сард ашиглалтанд орсон.

Тавилга хэрэгсэл: ( 2003 оны 1-р сарын 1-нд ашиглалтанд орсон)Ширээ 8 ширхэг, ширхэг нь 300,000₮ анхны өртөгтэйСандал 15 ширхэг, ширхэг нь 100,000₮ анхны өртөгтэйСейф 1 ширхэг, анхны өртөг нь 1,500,000₮Шкаф 3 ширхэг, ширхэг нь 400,000₮ анхны өртөгтэйХөргөгч 1 ширхэг, анхны өртөг нь 850,000₮Диван 2 ширхэг, ширхэг нь 500,000₮ анхны өртөгтэйБусад тавилга эд хогшил 1,000,000₮

Хангамжийн зүйл:Бичгийн цаас А4 10 боодол, боодол нь 3500₮Принтерийн хор 2 ширхэг, ширхэг нь 30,000₮

2006 оны 1-р сард гарсан ажил гүйлгээ:

1. I/03 “Орхон” ХХК-иас 1400кг будгийг нэг бүрийг 950₮-өөр 2/7 нөхцөлөөр худалдан авсан. Уг худалдан авалттай холбоотой нэмэлт 42,000₮ тээврийн зардал гарсаныг харилцахаас “ТЭХ” ХХК-д төлсөн.

2. I/04-07 Оршин суугчдаас байрны мөнгө болох 860,000₮ харилцхад оржирсэн.1-р сарын 4-нд 220,000₮1-р сарын 5-нд 180,000₮1-р сарын 6-нд 304,000₮1-р сарын 7-нд 156,000₮

3. I/10 Цахилгаан шугам сүлжээний газарт 800,000₮ шилжүүлсэн.4. I/13 “Орхон” ХХК-д төлбөрийг шилжүүлсэн.5. I/13 Цалингийн урьдчилгаанд 360,000₮ чекээр авч төлсөн.6. I/14 Жижиг мөнгөн сангаас дараах зардууд гарсныг төлсөн ба сан нөхөн

сэргээсэн.1-р сарын 4-нд цай, кофены зардалд 14,000₮1-р сарын 5-нд шатахууны зардалд 32,000₮1-р сарын 7-нд шуудангийн зардалд 10,000₮1-р сарын 10-нд компьютерийн жижиг засварт 12,000₮

7. I/17 Орон сууцны засвар үйлчилгээнд хангамжийн материал- плита 400 нэгж , обой цаас 60 нэгж зарцуулж, үйлчилгээний хөлсөнд нийт

127

700,000₮-ийг харилцахад орлогод авсан. Үйлчилгээний цэвэрорлогын 40%-ийг гүйцэтгэсэн холбогдох засварчинд олгодог ба энэудаагийн үйлчилгээний орлого нь Хорол, Жамбал, Сүлд, Сурэн нарттэнцүүгээр хуваарилагдана.

8. I/18 Анун төвөөс 4 ширхэг ширээг нэгжийг нь 100,000₮-өөр худалдан авч төлбөрийг шилжүүлэв.

9. I/25 Конторт харъяалагдах 1416 өрхийн 65 нь Сансар кабелийнтелевизийн хэрэглэгчид бөгөөд нэг өрх нэг сард 3,000₮ хураамжтөлдөг. Үүний 5%-ийг конторт суутган үлдээдэг гэрээтэй болно.

5 байрнаас 1100 өрхөд “ РББО сервис” компаниар хортон шавьж устгах үйлчилгээ хийлгэсэн ба нэг өрх 500₮-ний төлбөр төлнө. Үүний 10%-ийг контор шимтгэлээр авах нөхцөлтэй.

1-р сард нийт өрхүүд 184000 квт цахилгаан хэрэглэсэн ба квт цахилгааныг 39,55₮-өөр үнэлдэг. Үүний 20%-ийг контор суутган авах нөхцөлтэй.

1-р сард нийт өрхүүд 50976 метр куб халаалт хэрэглэсэн ба метр куб халаалтын хөлс 74₮ болно. Үүний 20%-ийг конторт, 80% нь Дулааны шугам сүлжээний газарт ноогдох гэрээтэй.

Тухайн сард тус байрууд нийт 42480 метр куб бохир хэрэглэсэн ба метр куб ус 84₮, мөн 16992 метр куб цэвэр ус хэрэглэсэн ба метр куб цэвэр ус 144,9₮ болно. Үүний 20%-ийг конторт, 80% нь ус сувгийн удирдах газарт ноогдох гэрээтэй.

Орон сууцны засвар үйлчилгээнд 1 сарын 19-нд 6000кг будаг Ф-15 турба 0,5 тн-г зарцуулж, үйлчилгээний хөлсөнд нийт 1,500,000₮ хүлээн авсан ба үйлчилгээний орлого зардлуудыг хассан цэвэр орлогоос 40%-г засварчид Хорол, Жамбал, Сүлд, Сүрэн нарт тэнцүүгээр хуваарилав.

10. I/26 Оршин суугчаас байрны болон холбогдох төлбөр тус тус харилцахадорсон. 1 сарын 26-нд 7,000,000₮1 сарын 27-нд 4,678,000₮1 сарын 28-нд 7,579,000₮

11. I/28 Сансар кабел телевиз РББО сервис компаниуд руу бүх өглөгийншилжүүлсэн.

12. I/29 Цахилгаан шугам сүлжээний компанид 3,150,000₮, Ус суваг ашиглалтын газарт 4,000,000₮, Дулааны шугам сүлжээний газарт 2,500,000₮-ийг тус тус шилжүүлсэн.

13. I/30 Тайлант сарын ажиллагсдын цалин№ Овог нэр Албан тушаал Тогтмол Нэмэгдэл Урьдчилгаа1 Л. Дамба Дарга 140,000 50,0002 Х. Цэнгэл Нябо 100,000 40,0003 Р. Наран Нярав 80,000 35,0004 Л. Хорол Засварчин 80,000 1033???00 35,000

128

5 Ө. Жамбал Засварчин 80,000 1033???00 35,0006 С. Сүлд Засварчин 80,000 1033???00 35,0007 А. Сүрэн Засварчин 80,000 1290???14 35,0008 А. Дорж Машинист 60,480 30,0009 Б. Баяр Машинист 60,480 129???60 30,00010 Х. Энх Гагнуурчин 70,000 30,000

Тайлант сард 21 ажлын өдөр байсан. Бүх ажиллагсад өдрийн 8 цагаар ажилладаг. Тайлант сард Сүрэн 36 цаг, Баяр 24 цаг илүү ажилласан болно. Хувь хүнээс тооцож суутгах НДШ 10%, ХХОАТ-ыг 10%-иар тооцох ба 7,000₮-ийн хөнгөлөлтийг тооцох.Ажил олгогчоос НДШ-г 19%-иар тооцож бүртгэ.

14. I/31 Үндсэн хөрөнгийн элэгдлийн тооцоо хий15. I/31 НДШ болон ХАОАТ-ыг шилжүүлэв.

I/31 Бичгийн цаас 6 боодол, принтерийн хор нэг ширхэг үлдсэн.Тохиргоо бичилт:

A. Урьдчилж төлсөн даатгалын зардал I/12B. Урт хугацаат зээлийн хүү (жилийн хүү 24%, 4 жилийн хугацаатай)

Гүйцэтгэх ажил:1. Эхлэлийн балансыг бэлтгэ2. Ажил гүйлгээг “Т” дансанд бүртгэ3. Ажлын хүснэгт бэлгэ. Тохируулах бичигт:

a. Урьдчилж гарсан зардалb. Урт хугацаат зээлийн хүү

4. Санхүүгийн тайлангуудыг гарга 5. Хаалтын бичилт6. Холбогдох татвар, нийгмийн даатгалын тайлан гарга.

129


Үйлдвэрлэл худалдааны “Буянт” ХХК

Нэг.Эхлэлтийн баланс түүнтэй холбоотой мэдээлэл

Харилцах 2160000, Дансаарх өр “Наран” ХХК 80000, Урьдчилж төлсөн түрээс (3 сарын) 600000, Дансаарх авлага 350000, Бэлэн бүтээгдэхүүн 3600000, Хангамжийн материал 200000, хувийн өмч 15000000, Касс 20000, Түүхий эд материал 2000000, НДШ өглөг 100000, НӨАТ өглөг 120000, Богино хугацаат зээл 1000000, Хуримтлагдсан ашиг 5580000, Тавилга эд хогшил 6000000, түүний хуримтлагдсан элэгдэл 2400000, тоног төхөөрөмж 20000000, түүний хуримтлагдсан элэгдэл 7600000, Урт хугацаат банкны зээл 3000000, ХХОАТ өглөг 50000.

Нэмэлт мэдээл:

Бараа материалын байнгын систем хэрэглэдэг, материалыг дундаж өртгийн аргаар зарлагаддаг. 2010.01.01-нд ТЭМ: “А” 2900@500₮=1450000, “Б” 4400@125₮=550000 Хангамжийн зүйл 4000@50₮ Бэлэн бүтээгдэхүүн 9000@400₮=3600000₮ байсан Үндсэн хөрөнгө нь: Ашиглагдах хугацаа 10 жил, шулуун шугамын аргаар элэгдэл байгуулдаг. Богино хугацаат зээлийн хүүг сар бүр төлнө. Сарын 3 хувийн хүүтэй.

Хоёр. Тайлант сард гарсан ажил гүйлгээ:

1. I/2 НДШ, ХХОАТ, НӨАТ-ийн өглөгүүдийг харилцахаас шилжүүлсэн. 2. I/5 Харилцах данснаас чекээр 150000 төгрөг авав. 3. I/5 Жолоочид бинзены мөнгө олгов. 30000 төгрөг 4. I/8 МЦХК-аас телефон ярианы 126500 төгрөгийн нэхэмжлэх ирсэнийг шилжүүлэв.

(НӨАТ-тэй дүн)5. I/9 “Хорол”ХХК-аас “А” материалыг 1100@400₮-аар зээлээр худалдан авав. (нэмж

НӨАТ-төлсөн). 6. I/10 80000 төгрөгийн “Наран”ХХК-д төлөх өр төлбөрийг төлөв. 7. I/10 “Түвшин”ХХК-аас 10000 төгрөгийн бичиг хэргийн матерал худалдан авч

зарцуулав. 8. I/11 “Эрдэнэ”ХХК-аас “Б” материал 600@140 төгрөгөөр, 1000@85 төгрөгийн

хангамжийн зүйлийг авч үнийг шилжүүлэв. (нэмж НӨАТ-тооцно)9. I/12 Үйлдвэрлэлд ТЭМ “А” 1400 ш, “Б” 2400 ш 800ш хангамжийн материал зарцуулав. 10. I/13 “Сод”ХХК-д бэлэн бүтээгдэхүүн 7000@700 төгрөгөөр зээлээр борлуулав. Үүн

дээрээс нэмж НӨАТ тооцно. 11. I/15 Цалингийн урьдчилгааг visa картруу шиджүүлэв.

Нэрс Сарын үндсэн цалин Урьдчилгаа Захирал 440000 220000Ня-бо 300000 150000Нярав 200000 100000Жолооч 130000 75000

130

Үйлчлэгч 108000 55000Мастер 250000 125000I ажилчин 120000 60000II ажилчин 1200000 60000III ажилчин 1200000 60000

12. I/18 “Сод”ХХК-аас авах 5390000 төгрөгийн авлага төлөгдөж орж ирэв. 13. I/19 “Хорол”ХХК-ийн өр төлбөрийг дансаар төлөв. 14. I/22 Цахилгааны төлбөрт 297000 төгрөг төлөв. Энэ дүнд НӨАТ багтсан үүний 70% нь

үйлдвэрлэлд, 30% борлуулалт ба удирдлагад хамаарна. 15. I/23 “MCS електроникс” ХХК-аас 1 ш 570000 төгрөөөр компьютер худалдан авав. 16. I/25 Тайлант сард ногдох богино хугацаат зээлийн хүүг кассаас төлөв. 17. I/31 сарын сүүлийн цалинг тооцоолж холбогдох НДШ, ХХОАТ, Урьдчилгааг суутгаж

цалинг тавьж олгов. Байгууллагын хариуцах 11%-ийг тооцоолов. 18. I/31 НДШ-ийн өр, ХХОАТ өглөгүүдийг шилжүүлэв. 19. I/31 Үндсэн хөрөнгийн элэгдэлийг тооцов. Элэгдэлийн 70%-нь үйлдвэрлэлд 30%-нь

борлуулалт удирдлагад хамаарна. 20. I/31 байрны түрээсийн зардлыг 70% нь, үйлдвэрлэлд 30% нь борлуулалт удирдлагад

хамаарна. ( урьдчилж төлсөн зардлыг тохируулах)21. I/31 Жолоочийн шатахууны тооцоо бодох. 22. I/31 үйлдвэрлэлээс 5000 ширхэг бүтээгдэхүүн хүлээн авав. Үйлдвэрлэлд 169190

төгрөгийн дуусаагүй бүтээгдэхүүн үлдэв.


1. Ерөнхий дансдын үлдэгдэлийг ашиглан 2010 оны 01-р сарын 01-нээрх баланс бэлтгэ2. Ерөнхий дансдын өгөгдсөн өгөгдөлийг ерөнхий дэвтэрт бич3. Ажил үйлчилгээг ерөнхий дэвтэрт бүртгэ 4. 2010 оны 01-р сарын 31-ээрх санхүүгийн тайлан гарга 5. Холбогдох татвар НДШ-ийн тайлан гарга.

131


Нэг. Эхлэлтийн баланс түүнтэй холбоотой мэдээлэл

Айл өрх, албан байгууллагад интернетийн холболт тавих, интернетээр хангах үйлчилгээ үзүүлдэг тус компани нь 2010 оны 1-р сарын 1-нд байгуулагдсан бөгөөд эхлэлтийн баланстай холбоотой дараах мэдээлэл өгөгджээ.

Гишүүн Эрдэнийн оруулсан хөрөнгө оруулалт:

1. Бэлэн мөнгө 3000000₮ 2. Компьютер 1 ш 500000₮ 3. Тавилга эд хогшил 3 ш 2500000₮

Гүшүүн Орхонийн оруулсан хөрөнгө оруулалт:

1. Бэлэн мөнгө 1000000₮2. Автомашин 1 ш 4000000₮

Нэмэлт мэдээлэл:

Тус компани нь интернет суурилуулалтын үйлчилгээний өртгөө ажлын захиалгын аргаар тооцдог бөгөөд нэг хэрэглэгчид суурилуулах ажлын өртөг:

Зардлын нэр Хэмжих нэгж Зарцуулах нэгж Нэгжийн үнэлгээ Шууд зардлуудШууд материал ширхэг 1Шууд хөдөлмөр Хөд/ цаг 2 30000Шууд бус зардлуудШууд бус материал ширхэг 2НДШ зардал

Хоёр. Тайлант сард гарсан ажил гүйлгээ.

1. I/4 ХХБ нд харилцах данс нээлгэж, кассаас 500000₮ тушаав. 2. I/5 Ажлын байрны эхний хагас жилийн түрээсийн төлбөрт 1200000₮ төлөв. \3. I/6 Машинд 30000₮-ийн шатахуун хийв. 4. I/7 “Од” ХХК-аас интернет суурилуулах wireless модем төхөөрөмжөөс 5 ширхэгийг

нэг бүрийг нь 110000₮-өөр зээлээр худалдан авав. 5. I/8 Оффисийн хэрэгцээнд зориулж 20000₮-ийн бичиг хэргийн зүйл, 84000₮-ийн

хангамжийн зүйл худалдан авав. 6. I/9 Интернет суурилуулах үйлчилгээндээ хэрэглэх туслах материалаас 18 ширхэгийг

нэг бүрийг нь 10000₮-өөр худалдан авав. 7. I/10 Үндсэн хөрөнгийг барьцаалан банкнаас 2000000₮-ийн богино хугацаат зээл авав.

Хүүг 2010 оны 2-р сарын 10-наас эхлэн сар бүрийн 10-нд төлнө.

132

8. I/12 “Телемакс”ХХК нь хэрэглэгчдийг хангах интернетийн эх үүсвэрээ “Хиймэл дагуул”ХХК-тай гэрээ байгуулсаны үндсэн дээр авдаг бөгөөд жилийн төлбөрийг бөөнд нь урьдчилж төлөх нөхцөлтэй. “Хиймэл дагуул”ХХК шинэ хэрэглэгчдээ урамшуулах үүднээс 1-р сарын төлбөрөөс бүрэн чөлөөлсөн тул нийт 11 сарын төлбөр болох 2200000₮-ийг урьдчилж төлөв.

9. I/13 Зар сурталчилгааны төлбөрт 32600₮ төлөв. 10. I/14 “Оюу”ХХК-тай интернет суурилуулах гэрээ байгуулан үйлчилгээний урьдчилгаа

төлбөр болох 100000₮-ийн орлогыг харилцахад хүлээн авав. 11. I/15 Цалингийн урьдчилгаа олгов.

Нэрс Сарын үндсэн цалин Урьдчилгаа Захирал Эрдэнэ 300000 150000Менежер Орхон 260000 130000Инженер Бархас - 60000

12. I/18 “Оюу”ХХК-ийн интернетийн холболтын ажлыг хийж гүйцэтгэсэн ба үлдсэн төлбөр болох 200000₮-ийг харилцахад хүлээн авсан. Үйлчилгээ үзүүлэхдэй холбогдон wireless төхөөрөмжөөс 1 ш туслах материалаас 2 ш-ийг зарцуулсан бөгөөд, инженер 2 цаг ажилласан.

13. I/19 320000₮-ийн компьютер худалдан авсан. 14. I/22 “Бадмаараг”ХХК болон түүний охин компанид 600000₮-ийн интернет

суурилуулах үйлчилгээ үзүүлж, 200000₮-ийг нь бэлнээр, үлдсэнийг нь дараа сард авахаар болов. Үйлчилгээ үзүүлэхтэй холбогдон wireless төхөөрөмжөөс 2 ш, туслах материалаас 4 ш-ийг зарцуулсан бөгөөд инженер 4 цаг ажилласан.

15. I/25 “Од” ХХК-д төлөх өрөө барагдуулав. 16. I/29 энэ сарын цахилгааны төлбөр 28000₮-ийг дараа сард төлөхөөр болов. 17. I/30 сарын сүүлийн цалинг тооцоолж холбогдох НДШ, ХХОАТ, урьдчилгааг суутгаж,

ХХБ-ны картын төврүү шилжүүлэв. Байгууллагын хариуцах 11%-ийг тооцоолов. ( Эрдэнэ, Орхоны цалинг цагаар олгох ба удирдлагын зардалд, Бархасын цалинг хийснээр олгох ба үйлчилгээний өртөгт хуваарилна.)

18. I/31 НДШ-ийн өрийг харилцахаас шилжүүлэв. Гүйцэтгэх нь: 1. 2010 оны 1-р сарыэ 1-ээрх эхлэлтийн баланс бэлтгэ2. Ажил гүйлгээг ерөнхий дэвтэрт бүртгэ3. 1-р сарын 31-ээрх ажлын хүснэгт бэлтгэ

Тохиргоо бичилт:

1. 1-р сарын түрээсийн зардал 2. 2010 оны 01 сарын 31-ээрх гар дээрх хангамжийн зүйлс 30000₮ ( худалдан авах үед

зардалд бүртгэсэн)3. Үндсэн хөрөнгийн сарын элэгдэл (Татварын хуулийн дагуу)4. Банкны зээлийн хүү сарын 3% 5. 1-р сарын 31-ээрх санхүүгийн тайлан гарга 6. Холбогдох татварын тайлан, НДШ-ийн тайлан гарга.

133

Цогц бодлого -10

Худалдаа эрхэлдэг Солонго ХХК

А. Эхлэлийн баланс түүнтэй холбогдох мэдээлэл 2010.01.01

Орлогын татварын өглөг 600.0₮, Касс 200.0₮, Хангамжийн зүйлс 290.0₮, Харилцах 4930.0₮, Харилцах $5000х1100₮, Урьдчилж төлсөн зардал 680.0₮ улирлын түрээсийн зардал, Барилга 120000.0₮-ийн өртөгтэй Хуримтлагдсан элэгдэл-Барилга ??? (ашиглах хугацаа 40 жил, үлдэх өртөггуй, 2006.01.01-нд ашиглалтанд орсон, Шулуун шугамын аргаар элэгдлээ тооцдог), Тоног төхөөрөмж 3600.0₮-ийн өртөгтэй, Хуримтлагдсан элэгдэл-Тоног төхөөрөмж ??? (ашиглах хугацаа 10 жил 2006.01.01-нд ашиглалтанд орсон үлдэх өртөггүй, ШША-аар элэгдлээ тооцдог). Зохиогчийн эрх 540.0 (хорогдуулах хугацаа 5 жил, 2006.01.01-нээс хорогдуулалт тооцно ). Урт хугацаат бондооорх хөрөнгө оруулалт 1260.0₮ (1000 ш), Авлага 1800.0₮ (Анар ХХК-иас 1100.0₮, Зүчи ХХК-иас 700.0₮), Найдваргүй авлагын нөөц 280.0₮, Нэмж төлөгдсөн капитал 2600.0₮, Бэлэн бүтээгдхүүн 3840.0₮ (плита Азагвар #2000@520₮, плита С загвар #2000@680₮, будаг 3000лх480₮), Дансны өглөг 8400.0₮ (Эрч компанид 3650.0₮, Очир ХХК-д 4750.0₮ ), Энгийн хувьцаа (90000 ш х120₮) 10800.0₮ Хуримтлагдсан ашиг ???, Урьдчилж орсон орлого Соло компаниас 4800.0₮ (2 улирлын үйлчилгээнй орлого), Халаасны хувьцаа 1280.0₮ (Нэрлэсэн үнийн аргаар бүртгэдэг). Урт хугацаат банкны зээл 16000.0₮ (4 жилийн хугацаатай, жилийн 12%-ийн хүүтэй ), Өрийн бичиг Хуримтлагдсан элэгдэл ??? (ашиглах хугацаа 5 жил, Үлдэх өртөггүй, 2006.01.01-нээс ашиглалтанд орсон, комьпютер 2 ширхэг ), Хувийн өмч 68000.0₮.

Нэмэлт мэдээлэл: Бараа материалын байнгын систем ашигладаг. САЭЗ аргаар өртөг тооцдог. Нэмэгдсэн өртгийн албан татвар 10% Тээврийн зардлыг биет дүнгийн аргаар хуваарилдаг.

2.Тайлант сард гарсан ажил гүйлгээ.

1/I Бондоорх хөрөнгө оруулалтаасаа 300 ширхэгийг 1300₮-өөр худалдав.

3/I Жаст компанид плита А загвараас 600 ширхэгийг 1000₮-өөр 2/10, n/30 нөхцөлтэй борлуулсан.

5/I Бүрд компаниас будаг #1000@650₮-өөр, дрож 1500@2500-өөр тус тус худалдан авч тээврийн хөлсөнд 25.0₮ бэлнээр төлж, барааны үнийг дараа төлөхөөр тохиролцсон.НӨАТ-тэй.

11/I Жаст компаниас плита А загвараас 20 ширхэг чанарын шаардлага хангаагүй учраас буцаасан ба тооцооны үлдэгдлийг харилцахад хүлээн авсан.

12/I Байгууллагын орлогын албан татварын өрийг харилцахаас шилжүүлсэн.

Анар ХХК-иас авлагаа харилцхаар хүлээн авсан.

134

15/I Халаасны хувьцаанаас 6500 ширхэгийг 150₮-өөр борлуулсан.

Цалингийн урьдчилгааг харилцахаас олгосон.

16/I Харилцхаас кассандаа 500.0₮ чекээр авсан.

-Комьютер 1 ширхэгийг акталж, 270.0₮-өөр худалдан всан.

18/I Ундрам компаниас плита А загвараас 800*850₮-өөр, плита С загварыг

950*720₮-өөр 3/10, n30 нөхцөлтэйгээр худалдан авсан.(Энэ дүндНӨАТ

Багтсан)

20/I Од ХХК-д плита А загвараас 1200*1050₮, плита С загварыг 1500*1200₮-өөр, будаг 1500*980₮-өөр худалдсан. Төлбөрийг харилцхаар хүлээн авсан.НӨАТ-тэй

21/I Ажилчдын хэрэгцээнд хангамжийн зүйлс тавьж олгосон / халад 3ш, бээлий 3ш, бичгийн цаас 5 боодол, факсын цаас 10ш/

22/I засвар үйлчилгээний зардалд 350.0₮ харилцхаас төлсөн.

25/I Эрч компанид өрийн 1470.0₮-ийг шилжүүлэгээр төлсөн.

25/I Утасны төлбөрийн 86.0₮, цахилгаан төлбөрийн 125.0₮ нэхэмжлэхийг

Тус тус хүлээн авсан.

26/I Очир ХХК-д өрөө төлсөн.

27/I Цалинг тооцож холбогдох суутгалуудыг суутгаж гарт олгох дүнгээр

Чекээр харилцахаас авч тавьж олгов.

№ Нэрс

Үнд

сэн

цали

н

Зэрг

ийн

нэм

эгдэ

л

Илү

ү ца

г

Урь

дчил

гаа

Аж

илла

сан

хоно

г

Өвч

тэй

хоно

г

Ам

ралт

тай

хоно

г

1. Бат 410.0 36.0 205.0 222. Цэцэг 200.0 46.0 100.0 13 93. Онон 180.0 40.0 90.0 224. Мөрөн 450.0 25.0 225.0 225. Тамир 380.0 190.0 7 156. Дөл 145.0 50.0 12.0 72.5 227. Оюун 90.0 45.0 228. Пүрэв 80.0 40.0 22

135

Дүн 1935.0 126.0 83.0 967.5

Цэцэг нь сүүлийн 3 сарын цалингийн дундаж 225.0₮, нийт 12 жил ажилласан тамирийн сүүлийн 11 сарын цалингийн дундаж нь 395.0₮ хувь хүний орлогийн адбан татвар тус бүр 7₮ чөлөөлөгдөнө. Байнууллагын нийгмийн даатгалын шимтгэл 11% хувиар тооцно.

28/I нийгмийн даатгалын шимтгэл болон хувь хүний орлогын албан татварыг төлж барагдуулсан

30/I энэ сарын утасны болон цахилгааны өр төлбөрийг төлж барагдуулсан

31/I эрчим компани өгөх өрийн үлдэгдлийг 2000$-р төлсөн тухайн өдрийн ханш нь 1090 байсан.

Хийх зүйл:

1. Эхлэлтийн баланс гарга2. Ажил гүйлгээг бүртэгэ

Тохируулах бчилт хий

1. Үндсэн хөрөнгө ба биет бус хөрөнгийн элэгдэл тооц2. Түрээсийн зардал тооц 3. Урьдчилж орсон орлого тооц

3. Санхүүгийн тайлангуудыг гарга 4. Татварын тайлангуудыг гарга

136

Education

Төгсөлтийн шалгалтанд бэлтгэх материал