TEMA 4 DUYGULAR

SÖZCÜKTE ANLAMSÖZCÜKTE ANLAMTEMEL TEMEL ANLAM

Örnek: Çocuklardan biri camı kırmış. “Kırmak” sözcüğünün akla gelen ilk anlamı “sert şeyleri

vurarak veya ezerek parçalamak” bu cümlede de akla gelen ilk anlamıyla yani temel anlamıyla kullanılmıştır.

Sözcüğün ilk anlamıdır. Sözcük söylendiğinde akla gelen ilk anlamına “temel anlam" denir. Sözlükte bulunan birinci anlamdır.

Örnek:

Bahçede derin bir kuyu vardı.

Bu makas hiçbir şey kesmiyor.

Aydın’ın verimli topraklarında neler yetişmez ki.

……………………………………………………..

……………………………………………………..

HADİ YAPALIMHADİ YAPALIM

Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi temel anlamıyla kullanılmıştır?

A)Bana karşı davranışları oldukça soğuktu.B)Ceyhan’ın tatlı suyu Akdeniz’in tuzlu sularına karışır.C)Tatlı bir gülümseme gönül kazandırır.D)Yalnız kalınca gurbet acı geldi.

Cevap: A seçeneğindeki “soğuk” kelimesi “sevgiden yoksun, ilgisiz” anlamıyla gerçek anlamının dışında; C seçeneğindeki “tatlı” sözcüğü “sevimli, hoşa giden” anlamıyla gerçek anlamının dışında; D seçeneğindeki “acı” sözcüğü “üzüntü verici” anlamıyla gerçek anlamının dışında mecaz anlamıyla kullanılmıştır. B seçeneğindeki “tuzlu” sözcüğü aklımıza gelen ilk anlamıyla yani gerçek anlamıyla kullanılmıştır.

Yanıt: B

MECAZ ANLAM

Sözcükler bu anlamlarında gerçek anlamlarından

tamamen uzaklaşır, yeni bir varlık veya kavramı karşılayacak şekilde kullanılırlar.

Örnek: Soğuk tavırlarla birbirini selamlayıp geçtiler.……………………………………………………………………………………………………

Bir sözcüğün gerçek anlamının dışında kullanılmasıyla kazandığı anlamdır.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde altı çizili sözcük mecaz anlamda kullanılmıştır? A)Gelecek hafta bugün yine buluşalım, dedim. B)Az sonra beyaz bir at üstünde gelin göründü. C)Çocuğu uyutmak için bir odaya götürdü. D)Bu boş sözleri dinlemekten bıkmıştı.

HADİ YAPALIMHADİ YAPALIM

YAN ANLAM

Örnek: Bu köprünün dört ayağı var. …………………………….……………………………..

Sözcüğün temel anlamına bağlı olarak biçimsel ya daişlevsel yakıştırma yoluyla kazandığı yeni anlamlardır. Bir sözcüğün tek temel anlamı olmasına karşın birden fazla yan anlamı olabilir.

UYARI: Bir sözcüğün temel, mecaz ve yan anlamı kendi içinde sesteşlik ( eş seslilik ) oluşturmaz.

BUNU BİL:Sözcükler cümlede kullanımlarına göre temel, yan ve mecaz anlam özelliği alabilir.

Örnek: Geçen sene burun ameliyatı olmuş. Temel anlam Burnundan yanına yaklaşılmıyor. mecaz anlam Ayakkabımın burnu sökülmüş. yan anlam

CÜMLELER Gerçek A. Mecaz A. Yan A.

1-Soğuktan su boruları patlamış. x2-Beşiktaş sırtlarına ağaç dikiyorlar. (arka taraf) x

3-Ayağında eski bir spor ayakkabı var.4-Benim yetiştirdiğim öğrenciler daha başarılı.5-Bu konuyu bir daha açmayacağım.6-Biraz sonra toprak bir yola girdik.7-Soğuk sudan boğazı şişmişti.8-Bu şarkıya bayılıyorum.9-Tatlı sözlerle babasının gönlünü aldı.10-Yataktan kalkarken başımı duvara çarptım. 11- Burnundaki benler onu öyle tatlı gösteriyordu ki...

TERİM ANLAM

Bir sözcüğün bilim, sanat, spor ya da meslek alanına özgü kavramları karşılığında kazandığı anlama terim anlam adı verilir.

Örnek:

Matematik: Doğal sayılar, kare, polinom…Tiyatro: Sahne, perde, kostüm…Müzik: Nota, portre, sol anahtarı…Coğrafya: Meridyen, ölçek, izohips, Dünya, boğaz…Resim: Portre, palet, tuval…Futbol: Taç, faul, gol…

NOT: Bir sözcüğün terim olup olmadığı kullanıldığı cümleye göre değişir.

Örnek: Evi güzel gösteren perdesidir.

Cümlesinde “perde” sözcüğü gerçek anlamında kullanılmışken

Oyun iki perdeden oluşuyordu.

Cümlesinde perde sözcüğü tiyatroya ait bir terim olarak yeni bir anlam kazanmış oldu.

CÜMLEDE ANLAM NEDEN - SONUÇ İLİŞKİSİ İÇEREN

CÜMLELER

Bir eylemin hangi nedenle (gerekçeyle) yapıldığını bildiren cümlelerdir.

Örnek: Zamanında gelmediği için konuyu kavrayamadı.

Örnek: deniz yükselince korkmaya başladılar.

Örnek: Adamın gelmesiyle heyecanımız iki kat arttı.

Örnek: Başarılı oluyorum çünkü dersime çalışıyorum.

Cümlede Neden – Sonuç İlişkisi Kuran Ekler ve Sözcükler

EDEBİ TÜRLER

MEKTUP

Bir kişiye, kuruma ya da topluluğa durum bildirmek veya duyguları paylaşmak üzere yazılan yazılardır.

Mektup üç bölümden oluşur:

• Giriş Bölümü: Bu bölümde neden mektup yazıldığı

belirtilebilir . Ayrıca gelen bir mektuba karşılık

verilecekse bu bölümde yazılabilir.

• Gelişme Bölümü: Mektubun ana kısmını oluşturan

bölümdür. Duygular, görüşler, istekler vb. her unsur

burada belirtilebilir.

• Sonuç Bölümü: Bu bölüm bitirme bölümüdür.

Selamlar, saygılar ve iyi dilekler belirtilir ve bitirilir.

Mektup yazarken dikkat edilmesi gerekenler Mektup yazarken kağıt önemlidir. Temiz olmasına

dikkat edilmeli. Silinmeyecek bir kalemle yazılmalı.

Kurşun kalem kullanılmamalı. Böylelikle daha kalıcı

olacaktır.

Mektup bir sesleniş(hitap) sözüyle başlar.

Mektubun sağ, üst köşesinde tarih ve yer yazılır.

Mektubun sağ, alt kısmına imza ve ad- soyad

yazılması gerekir.

Mektubun sol, alt kısmına adres yazılır.

……/……/……Hitap ifadesi, ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Adres Ad-Soyad İmza

MEKTUP YAZMA ÖRNEĞİ

Mektup zarfı nasıl yazılır? Zarfın sol üst köşesine gönderenin adını ve soyadını yazın.

Hemen altına gönderenin adresini yazın. Zarfın sağ alt köşesine alıcının adını ve soyadını yazın. Alıcı

adının hemen altına alıcının açık adresini yazın. Adresin sonuna posta kodunu yazın. Posta kodu mektubun sahibine ulaşmasını kolaylaştıracaktır.

Zarfınıza bir de pul yapıştırmak isterseniz sağ üst köşeyi kullanın. Posta pulu eskiden gönderim ücretinin ödendiğini göstermek amacıyla kullanılıyordu. Fakat artık posta pullarına gerek kalmadı.

Gön.: ………………..Adres:……………….………………………….

Sayın:…………………Adres:…………………

……………………………

PUL

ZARF YAZMA ÖRNEĞİ

Mektup Çeşitleri

Özel Mektup Akraba ve dost gibi yakın

çevredeki insanlara yazılan mektup çeşididir. Bu tür mektuplarda doğal ve samimi anlatım ön plândadır. Sanatçı ve edebiyatçıların, daha çok genel konular üzerinde yazdıkları özel mektuplara "edebî mektup" da denmektedir.

İş Mektubu Özel kişilerle iş kurumları

ve iş kurumlarının kendi arasında, işle ilgili olarak yazılan mektuplara denir. Dilekçeler, resmi dairelere ve özel kuruluşlara yazılan mektuplar, ticaret mektupları, telgraflar,ilanlar.

Resmi Mektup Resmî dairelerin ve tüzel

kişilik taşıyan kuruluşların birbirlerine yazdıkları resmî yazılarla; bunların, vatandaşların başvurularına verdikleri yazılı cevaplara denir. İş mektuplarına benzerler.

Edebî Mektup Edebî mektuplar; yazarları,

içerikleri ve ifade şekilleri ile özel mektuplar içinde ayrı yer tutar ve ayrı şekilde ele alınırlar. Edebî mektuplarda, mektubun yazıldığı dönemin edebiyat ve düşünce olayları yer alır. Yazar, karşısındakine öğüt verir, yol gösterir.

TİYATRO

Sahnede ve seyirciler önünde oynanmak amacıyla yazılmış eserlere tiyatro adı verilir. Yazılan eser, oyuncular tarafından belli bir sahne düzeni içinde, el kol hareketleri, mimikler ve sözlerle canlandırılarak seyirciye gösterilir.

Tiyatro türleri şunlardır:

Komedi Trajedi Dram Hayatın ve insanların gülünç yanlarının sahnede sergilenmesine dayanan tiyatro türüdür. Amaç güldürürken seyirciyi düşündürmektir.

Konusunu efsanelerden veya tarihsel olaylardan alan, acıklı sonuçlarla bağlanan tiyatro türüdür.Amaç insanda acıma ve korku duyguları uyandırarak onu eğitmektir.

Trajediyle komediyi bir araya getiren tiyatro türüdür. Hayatın hem acıklı hem de komik yönlerini sahnede canlandırır.

TİYATRO TERİMLERİ

Perde: Tiyatro eserlerinde konunun ana bölümlerinden her birine verilen ad.  Sahne: Tiyatro eserlerinde her perde içinde, kişilerin girip çıkmasıyla oluşan daha küçük bölüm.  Diyalog: Kişilerin karşılıklı konuşması.

Monolog: Bir kişinin tek başına konuşması.

Tirad: Kişilerin birbirine karşı söyledikleri, coşkulu ve çok uzun sözler.

Fars: Toplumdaki düzensizlikleri alaylı anlatımla yeren oyun.

Jest: Tiyatro oyuncularının el kol hareketleri.

Mimik: Tiyatro oyuncularının anlamlı yüz hareketleri.

Pandomima: İçinde konuşma olmayan, tamamen jest ve mimiklere dayalı seyirlik oyun. Geleneksel pandomimada oyunun başkişisi bir palyaçodur.

Melodram: 19. yüzyıla kadar müzikle karışık, çok acıklı tiyatrolara verilen ad. Melodram, "besteli dram" anlamına gelir.

Doğaçlama: Bir metne dayanmadan içine doğduğu gibi söyleme

Aşağıdakilerden hangisi tiyatro türünün özelliklerinden biri değildir?

A)Olaylar oluş halinde gösterilir.B)Yaşanmış ya da yaşanabilir olaylar anlatılır.C)Olaylar yazarın ağzından anlatılır.D)Sahnede canlandırılmak için yazılır.

HADİ YAPALIMHADİ YAPALIM

Nokta ( . )

NOKTALAMA İŞARETLERİ

1. Tamamlanmış cümlenin sonuna konur:

Örnek: Ben müzik dinlemeyi çok severim.

2. Bazı kısaltmaların sonuna konur:

Örnek: Alb. (albay),  Dr. (doktor), Yrd. Doç. (yardımcı doçent), Prof.(profesör), Cad. (cadde),  Sok. (sokak),  s. (sayfa),  sf. (sıfat),  Alm. (Almanca),  Ar. (Arapça),  İng. (İngilizce)

UYARI!

Büyük harflerle yapılan kısaltmaların sonuna (T. ve T.C. hariç) nokta konmaz:

Örnek: TDK, TBMM

Element ve ölçülerin uluslararası kısaltmaları kabul edildiğinden nokta kullanılmaz:

Örnek: cm, m, kg, l …

3. Sayılardan sonra sıra bildirmek için konur:

Örnek: 3. (üçüncü), 15. (on beşinci); II. Mehmet, XV. yüzyıl; 2. Cadde, 20. Sokak vb.

4. Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan yalnızca sonuncu rakamdan sonra nokta konur:

Örnek: 3, 4 ve 7. maddeler; XII – XIV. yüzyıllar arasında vb.

5. Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra konur:

Örnek:       I.               1.                    A.            a.     II.              2.                    B.             b.

6. Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur: 

Örnek: 01.08.1987 29.09.1923

UYARI!

Tarihlerde ay adları yazıyla da yazılabilir. Bu durumda ay adlarından önce ve sonra nokta kullanılmaz: 

Örnek: 1 Ağustos 1987, 29 Ekim 1923 vb.

7. Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur: 

Örnek: Tren 09.15’te kalktı. Toplantı 13.00’te başladı.

8. Kitap, dergi vb.nin künyelerinin sonuna konur:

Örnek: Vladimir Tumanov, Kraliçeyi Kurtarmak, Günışığı Kitaplığı, İstanbul, 2013.

9. Dört ve dörtten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve araya nokta konur: 

Örnek: 1.000, 326.197, 49.750.812  vb.

10. Genel Ağ adreslerinde kullanılır: 

Örnek: http://tdk.org.tr

11. Matematikte çarpma işareti yerine kullanılır:

Örnek: 4 . 5=20 12 . 6=72 vb.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nokta (.) yanlış kullanılmıştır?

A) 27.06.2014 tarihinde Aydın’a taşındık.B) Sınavımız 10. 30’da başlayacak.C) Aysu teyzem 3.000 lira maaş alıyor.D) Çekmecede pek çok şey vardı: makas, kalem, bardak.

HADİ YAPALIMHADİ YAPALIM

Sıra SizdeAşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili noktaların kullanım amaçlarını noktalı yerlere yazınız.1. Agâh Sırrı Levend, Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme

Evreleri, TDK Yayınları, Ankara, 1960. …………………………………………………………………

2. Bu ilçenin nüfusu yazın 50.000’i aşıyor.……………………………………………………………………

3. II. Mehmet İstanbul’u 1453’te fethetmiştir. ……………………………………………………………………

4. Gece 3.20’de sahur için hepimiz kalkmıştık. ……………………………………………………………………

Sıra SizdeAşağıdaki cümlelerden uygun olanların sonuna nokta koyunuz.

Doğrusu bu hikayeyi kimsenin

duymasını istemezdim( )

Sizinle bir daha ne zaman buluşabileceğiz ( )

Bu gezide her öğrenci bir yemek getirmişti: köfte, dolma, helva ( )

Doluya koydum, almaz; boşa koydum, dolmaz( )

Hey hemen ayağa kalk ve burayı terk

et( )

SÖZCÜK TÜRLERİSözcükler, cümlede değişik görevler üstlenir. Sözcüklerin üstlendiği bu görevler, onların türünü belirler. Bir sözcüğün türünü belirlemek için sözcüğün cümle içindeki kullanımını görmek gerekir.Çünkü Türkçede bazı sözcükler, cümledeki kullanımına göre tür olarak değişkenlik gösterir. Örneğin “güzel” sözcüğünü ele alalım:

Yeni evini güzel tablolarla süsledi.

Öğretmenimiz törende güzel konuştu.

Çeşme başında bir güzel, kovasını dolduruyordu.

Yukarıdaki cümleleri incelediğimizde, “güzel” sözcüğünün, I. cümlede ad olan “tablo” sözcüğünü nitelediğinden, önad (sıfat); II. cümlede eylem olan “konuşmak” sözcüğünü belirttiğinden, belirteç (zarf); III. cümlede bir varlığı karşıladığından, ad (isim) görevinde kullanıldığını görüyoruz.

Türkçede sözcükler tür bakımından sekize ayrılır:

1. Ad (İsim)2. Adıl (Zamir)3. Önad (Sıfat)4. Belirteç (Zarf)5. İlgeç (Edat)6. Bağlaç7. Ünlem8. Eylem (Fiil)

İSİMLER(ADLAR)Varlıkları, kavramları karşılayan sözcüklere isim (ad) denir.

A.Varlıkların niteliklerine (oluşlarına) göre isimler1. Somut İsim: Beş duyu organından herhangi biriyle fark edilebilen varlıkları karşılayan isimlerdir.

Örnek: Sıcak, kuru dokunmayla, ağaç, mavi, televizyon görmeyle;ses, patırtı işitmeyle; koku, parfüm koklamayla; tatlı, ekşi tatmayla algılanabilir. Örnekleri çoğaltabiliriz;Duman, toprak, rüzgar, hava, göl, ışık, ev, kalem, sarı, soğuk, yağmur, gürültü, karanlık, çiçek, acı, armut, taş, sinir (organ)…

2. Soyut İsim: Düşünce ve duygu yoluyla varlığı anlaşılabilen, gözle görülemeyen, elle tutulamayan varlıkları karşılayan isimlerdir.

Örnek: Aşk, sevgi, özlem, kaygı, öfke, adalet, mutluluk,  insanlık,   sinirli,bilgi, günah, kötülük, keder, sevinç, rüya,  acımak, umut, anlayış, saygı, cesaret vs. bu kelimelerin hiç biri duyu organıyla tespit edilebilecek nesneler değildirler. 

BUNU BİL:

Soyutlama ve Somutlama (Soyutlaştırma/Somutlaştırma)

Soyut ve somut isimlerde asıl dikkat edilmesi gereken şey; bu sözcüklerin cümle içinde kazandıkları anlamlarıdır. Tek başına somut anlamda olan bir sözcük cümle içinde soyut anlamıyla kullanılabilir; ya da tam tersi soyut olan bir sözcük cümle içinde somut anlamda kullanılabilir. Yani somut olan varlığı “soyutlaştırma” ya da soyut olan kavramı “somutlaştırma” yapılabilir.

Örnek: Bu soğuklukla kimseyle yakınlık kuramayacağını ona söylemiştim. (Soyutlaştırılmış isim)

(Bu cümlede soğuk olan hava, su ya da herhangi bir nesnenin soğukluğu değil, insanın diğer insanlara yakınlık kurmamasını ifade eden bir tavrıdır. Yani sözcük somutken soyut yapılmış “soyutlaştırılmıştır”.

Örnek: Bunu yapmaya yürek ister, bu her babayiğidin harcı değil. (Somutlaştırma = Somut olan yürek kelimesi, cümlede soyut olan “cesaret” anlamında kullanıldığından somutlaştırma yapılmıştır.

B. Varlıklara verilişlerine göre isimler

1. Özel İsim: Tek bir varlığı, belirli bir topluluğu, kuruluşu, yeri, dini karşılayan isimlerdir.

Özel isimler genel olarak nelere verilir aşağıda bunu inceleyelim:

Yer adı, adresler: Aydın, Ege Denizi, Soma, Ataç Sokağı

Kişi adı ve soy adı: Yunus Emre,

Millet adı: Türk , İngiliz , İtalyan

Ülke adı: Türkiye, Almanya, İngiltere...

Kıta adı: Asya, Avrupa, Afrika…

Kitap, dergi, gazete adı : Kraliçeyi Kurtarmak, Bilim Teknik, Sabah...

Kurum adı: Kızılay, Aydın Devlet Hastanesi...

Dil adı: Türkçe, İngilizce, Almanca...

Din ve mezhep adı: İslamiyet, Hıristiyanlık...

Hayvan adı: Pamuk, Tekir, Karabaş.

UYARI:

Özel isimlerin ilk harfleri her zaman büyük harfle yazılır.

Özel isimlere getirilen çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılır.

Örnek: Uzaydan Dünya’nın fotoğrafını çekmişler.

Özel isimlere getirilen yapım ekleri ve onlardan sonra gelen

çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılmaz.

Örnek: Bakkalda İzmirli bir arkadaşıma rastladım.

Akşam Cabbarlar bize gelecekler.

2. Cins İsmi (Tür adı): Aynı türden varlıkları karşılayan isimlerdir.

a. Organ/uzuv isimleri:bel, kol, beyin, kalp, göz…b. Akrabalık isimleri:anne, baba, kardeş, amca, babaanne, dayı…c. Araç/eşya/enstrüman isimleri:kanepe, kulaklık, çatal, tablo…d. Hayvan/bitki/çiçek  isimleri:köpek, şahin, aslan, karanfil…e. Kavramlar:hüzün, kaygı, akıl, ümit…f.Meslek/meslek sahibi isimleri:öğretmenlik, öğretmen, mühendis…g. Giyecek isimleri:gömlek, palto, ceket, etek, şapka, eldiven…h. Yiyecek/İçecek  isimleri: barbunya, mıhlama, ekmek …ı. Sayı isimleri:üç,  iki yüz, altı, yedi bin…i. Renk isimleri:mavi, yeşil, turuncu, kırmızı…j. Zaman isimleri:salise, saniye, dakika, saat, gün, ay, yıl, …k. Soru Kelimeleri:neden, niçin, kim, nereden, hangi, kaç…

Örnek:

Not: Bazı cins isimlerin özel isim olarak kullanıldığı görülür:

Örnek:tırmık: bir ziraat aleti.Tırmık: bir kedinin özel adıozan: şairOzan: erkek ismi

C. Varlıkların sayılarına göre isimler

1. Tekil İsim: Sayıca tek bir varlığı karşılayan isimlerdir.

Örnek: gazete, balık, insan, kalem…

2. Çoğul İsim: Sayıca birden çok varlığı karşılayan isimlerdir.

Örnek: insanlar, gazeteler, balıklar, kalemler…

Not: Çoğul eki (-lar, -ler), adlara çoğul anlamı dışında anlamlar da katar:

Örnekler:

Eliflere yarın gideceğiz. (aile)Bu savaşı Osmanlılar kazandı. (soy)Ülkemiz Almanlar ile işbirliği yaptı. (millet)Daha çok Neşet Ertaşlar, Hacı Taşanlar yetiştirmeliyiz. (gibi olanlar)Dünyalar kadar malın var. (abartma)Ahmet Beyler henüz işe gelmedi mi? (saygı)Sabahları kahvaltı yapmadan çıkmam. (genellikle)

3. Topluluk İsmi: Şekil bakımından tekil, anlamca çokluk ifade eden kelimeleri karşılayan isimlerdir.

Örnek: ordu, sürü, çete, alay, bölük, takım, ekip, demet, düzine, ulus, meclis, cemaat….

Asker        = Tekil İsim       Askerler = Çoğul İsim        Ordu = Topluluk İsmiAğaç          =  Tekil İsim      Ağaçlar  =  Çoğul İsim       Orman= Topluluk İsmiVekil          = Tekil İsim       Vekiller =  Çoğul İsim        Meclis  = Topluluk İsmiFutbolcu  = Tekil İsim      Futbolcular  = Çoğul İsim    Takım= Topluluk İsmi

Not: Bazı isimler cümle içinde bazen tekil bazen de topluluk anlamıyla kullanılabilir:

Örnek:

Sınıfı boyamak için herkes seferber olmuştu. (Tekil isim)

Bizim sınıf bu hafta bütün öğretmenlerinden takdir topladı. (Topluluk ismi)

MUSTAFA KEMAL'İ DÜŞÜNÜYORUM

Mustafa Kemal'i düşünüyorum; Yeleleri alevden al bir ata binmiş Aşıyor yüce dağları, engin denizleri, Altın saçları dalgalanıyor rüzgârda, Işıl ışıl yanıyor mavi gözleri.

Mustafa Kemal'i düşünüyorum; Yanmış, yıkılmış savaş meydanlarında Destanlar yaratıyor cihanın görmediği Arkasından dağ dağ ordular geliyor Her askeri Mustafa Kemal gibi.

Şiirde geçen özel, cins; tekil, çoğul isimleri aşağıdaki boşluklardan uygun olana yerleştiriniz.Özel isim Cins isim Tekil isim Çoğul isim

Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük isim değildir? A) Balıkçı teknesi akıntıya kapılmıştı. B) Sıkıntılı günlerden sonra huzura kavuştuk. C) Bu konuyu takıntı haline getirdi.

D) Yıkıntılar arasında bulmuş bu defteri.

HADİ YAPALIMHADİ YAPALIM

İsim Özel Tür Somut Soyut Tekil Çoğul Topluluk

Korku

Orman

Mevlana

Güzellik İnsan Gül Çocuk Aile Hava Hüzün

ADIN HALLERİ (DURUMLARI)

Adların cümle içinde diğer sözcük türleriyle veya adlarla olan ilişkilendirilmelerini belirleyen ekler vardır. Bunlara durum ekleri denir. Ancak adların eksiz de bulunmaları mümkündür. Adların cümle içinde bulundukları durumlara  "ad durumları" adı verilir.

Yalın Durum: Adların herhangi bir durum eki almadan cümlede görev almalarıdır. Bu adların cümle içinde özne, tümleç, veya belirtisiz nesne olduklarını görmekteyiz.Örnek:Bugün  Ahmet kendisine bir ev yaptırdı.           Özne                       Nesne

Belirtme Durumu: Adın taşıdığı kavramın etkilendiği durumdur. Geçişli eylemi tümleyerek tümcede nesne görevinde bulunur.  Eki -ı,-i,-u,-ü‘ dür. Örnek:Kulaklarına geçmiş kocaman kasketi altında geceyi düşünüyordu.

Yönelme Durumu: Adın belirttiği kavrama dönüş, yöneliş söz konusudur. Bu durum ada -a/-e eklerinin getirilmesiyle sağlanır.Örnek:Bu kitapları masaya bırakın. Akşama toplantıya katılacağım.Kalma (Bulunma) Durumu: İçinde olma bildirir. Bu durum adlara -de ekinin getirilmesiyle anlatılır. Bu ek sesli ve sessiz uyumuna göre çeşitlilik gösterir: -da,-de/-ta, -te Kalma durumunda bulunan adlar cümlede tümleç kurarlar.  Örnek:Günün birinde sokakta arabayla gidiyorduk.En iyi resimler masa altında, koltuk üstündeduruyordu.

Çıkma (Ayrılma) Durumu: İşin, oluşun,hareketin eki alan addan uzaklaştığını gösterir.Bu ek de sesli ve sessiz uyumuna uyduğundan çeşitlilik gösterir. -dan/-den, -tan/-ten gibi.       Örnek:Köyün güzelliği de topraktan geliyor.Kaç defa bu balıktan kendisi de tutmuştu.

YAPILARINA GÖRE ADLARBasit Ad:  Yapım eki almamış adlardır. Çekim eki alabilirler.

Örnek: yaz, güneş, buğday, ak, kent gibi...

Birleşik Ad: Bu adlar iki ya da daha fazla adın birleşip kalıplaşmasıyla olur. Tek bir ad gibi kullanılır. Bu tür adlar türlü yollarla yapılabilir. Anlamlar kayar, sözcükler ses kaynaşmasına uğrar.

Örnek: aşçıbaşı, anayol, aslanağzı, karabiber, demirbaş, adamotu gibi...

Türemiş Ad: Ad ya da fill kök veya gövdesine yapım eki getirilerek elde edilen adlardır.

a) Addan Ad Türetme: Ad kök ya da gövdesini yapım eki getirilerek yeni anlamda bir ad türetmedir. Ad+ek=ad şeklinde formüle edilebilir.

Örnek: baş+lık, dil+li, göz+cü, insan+cık gibi...

b) Eylemden Ad Türetme: Fiil kök ya da gövdelerine yapım eki getirilerek adlar türetmedir. Fiillerden türemiş adları şu  şekilde formüle etmek yerinde olur: eylem+ek= ad

Örnek; sev+gi, ver+im, yaşa+m.

ADLARDA( İSİMLERDE) KÜÇÜLTME

"-cik, -cek, -ceğiz" yapım ekleriyle, adlara "küçültme, sevgi, acıma" gibi anlamlar katılabilir.

Örnekler:Serçecik, ne kadar da üşümüş. (Küçük, sevimli )

Adamcağız, sığınacak yer arıyor. (Zavallı adam)

Arkada bir tepecik vardı. (Küçük tepe )

Yavrucak neye uğradığını şaşırdı. (Zavallı küçük yavru )

Anneciğim ... Teyzeciğim ... Babacığım ... (sevgi anlamlı)

UYARI:

Küçültme eki ile türetilmiş bazı adlar küçültme anlamını tamamen yitirmiştir:

Örnek: Mehmetçik, arpacık, gelincik, tatarcık (Küçük bir sinek, bir hastalık), maymuncuk (Her kilidi açacak şekilde yapılmış bir alet), yılancık (Bir hastalık.)

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız.

1. Nesneleri, kavramları tanımamıza yarayan sözcüklere..............denir.2. İsim sözcüğünün eş anlamlısı...............dır.3. Evrende tek olan, benzeri bulunmayan varlıklara verilen isimlere................isim denir.4. Aynı türden varlıkları karşılayan isimlere.................isimler denir.5. Çokluk eki almayan isimlere............isimler; çokluk eki alan isimlere.................isimler; çokluk eki almadığı halde çokluk ifade eden isimlere..............isimleri denir.6. Duyu organlarımızla varlığını algıladığımız varlıklara verdiğimiz isimlere...............isimler; duyu organlarımızla varlığını kavrayamadığımız; ancak kavram ola rak evrende olduğuna inandığımız varlıklara verdiğimiz isimlere..................isimler denir.

Sıra Sizde

7. "Şu anda üzerinde durduğumuz adacık Fatih zamanında alınmıştır." Bu cümledeki -cık, -cik eki kelimeye ......................anlamı katmıştır.8. "Babacığım seni nasıl özledim, anlatamam" cümlesinde -cık, -cik eki kelimeye ".........................." anlamı katmıştır.9. Bir isim durum eklerini almadığı zaman.................... hâldedir. İsim -i ekini aldığı zaman.....................-e ekini aldığı zaman ...................-de ekini aldığı zaman ................., -den ekini aldığı zaman...................hâlinde olur.10. "Onur Beyler geldiler. İçeri alayım mı?" cümlesindeki -ler eki cümleye..............anlamı katar.11. İnsanların hayvanlara verdikleri isimler …………. İsimlerdir ve ilk harfleri büyük yazılır.

ZAMİR(ADIL)İsimlerin yerine kullanılan sözcüklerdir.

Örnek: Bunu ona kim verdi?

Bu cümlede “bu, o, kim” sözcüklerinin yerine ad getirilebilir. (Kitabı Ali’ye Ahmet verdi.) “Bu, o, kim” sözcükleri, “kitap, Ali, Ahmet” adlarının yerini tuttuğu için adıl görevindedir.

Zamirler iki gruba ayrılır:

A.SÖZCÜK DURUMUNDAKİ ZAMİRLER

1. Kişi Zamirleri

Şahıs isimlerinin yerine geçen zamirlerdir.

Ben     I. tekil kişi adılıSen     II. tekil kişi adılıO       III. tekil kişi adılıBiz      I. çoğul kişi adılıSiz      II. çoğul kişi adılıOnlar   III. çoğul kişi adılı

Bu adıllar, cümlelerde çeşitli çekim ekleri alarak kullanılabilir.

Örnek: Benim onu tanıdığımı söylemişsin.

Bu cümlede “benim, onu” sözcükleri kişi adılıdır.

Öğretmenimiz bana ve sana dün derse gelmediğimiz için kızmış.

Bu cümlede, yaklaşma durumu ekini (-e, -a) alan I. ve II. tekil kişi adılı olan “ben” ve “sen” sözcükleri “bana” ve “sana” biçimine dönüşmüştür

Dönüşlülük zamiri olan “ kendi” sözcüğü de şahıs zamiri sayılabilir.

Örnek: Ben yaptım.Kendim yaptım.

Dönüşlülük adılı, kişi adılının yerine kullanılabildiği gibi, kişi adıllarıyla birlikte, cümleye pekiştirme anlamı katacak şekilde de kullanılabilir.Örnek: Bu soruyu kendim çözdüm. Bu soruyu ben kendim çözdüm.

Birinci cümlede “kendim” sözcüğü I. tekil kişiyi belirtecek şekilde, kişi adılının yerine; ikinci cümlede kişi adılıyla (ben) birlikte, cümleye pekiştirme anlamı katacak şekilde kullanılmıştır

2. İşaret Zamirleri

İsimlerin yerini işaret yoluyla tutan zamirlerdir.

Bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar, öteki, beriki, diğeribura, şura, ora, öyle böyle, şöyle...

Örnekler:

Pek kitap okumam; ama onu daha önce okumuştum.

Gömlekleri sen al, şunu da Ali’ye ver. Ötekini alsan daha iyi olacak.

Biz buraya iki yıl önce gelmiştik.

Bu bana dedemden kaldı.

O dün kapıya bırakılmış.

Şunlar neden masanın üzerinde duruyor.

BUNU BİL:

“O” ve “onlar” sözcükleri, Türkçede hem işaret adılı hem kişi adılı olarak kullanılabilir. Bu sözcükler, insan için kullanılırsa kişi adılı; insan dışındaki varlıklar için kullanılırsa işaret adılı olur.

Örnek: Onları toplantıya davet etmelisin. Onları bir hafta içinde postaya vermelisin.

UYARI: İşaret bildiren sözcükler bir ismin yerini tuttuğunda işaret zamiri; bir ismin önünden gelerek o ismi işaret ettiğinde işaret sıfatı olur.

Örnek:O kitabı bana ver. İşaret sıfatı.Onu bana ver. İşaret zamiri

Şuna güvenebilirsin Diğeri çok değerlidir.Şu arkadaşla ilgilenin.Diğer öğrenciler daha gelmedi.

UYARI: “O” sözcüğü hem işaret sıfatı, hem işaret zamiri hem de kişi zamiridir. Bunları ayırabilmek için şunlara dikkat etmek gerekir:

Bir isimden önce geliyor ve onun yerini işaret ediyorsa …………………………………………...

İnsan isminin yerini tutuyorsa ……………………

İnsandan başka bir varlığın yerini tutuyorsa …………………………

BİL BAKALIM, BEN HANGİ “O”YUM?

Aşağıdaki cümlelerde yer alan “o” kelimesinin türünü yanlarındaki boşluklara yazınız.

O benimdir, o benim milletimindir ancak. …………………………O , hiçbir zaman söylediklerini inkar etmez. ……………………….Biz o yolu tercih ettik. ………………………O, sınıfın en başarılı öğrencisiydi. …………………………….O kızı kim çağırdı? …………………………………O, üstteki rafta duruyor. …………………………….Onu hemen masaya bırak. …………………………..Sen o evi beğendin. ………………………..Beni buraya o getirmişti. ……………………

“O” sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde kişi adılı (şahıs zamiri) olarak kullanılmıştır?

A)Çocuklar o ağacı sulamışlar.B) Annesi onu, biraz önce hastaneye götürdü.C) Kitaplıktan o kitabı alıp gitti.D) Dosyayı göstererek: “Onu bana ver.” dedi.

HADİ YAPALIMHADİ YAPALIM

3. Belgisiz Zamirler

İsimlerin yerini belli belirsiz yolla tutan zamirlerdir.

"biri, birisi, hepsi, kimi, kimisi, hepsi, tamamı, herkes, kimse, hiç kimse, çoğu, bazısı, birkaçı, birazı, birçoğu, başkası, şey..."

Örnekler:

Hepsini tekrar çağırdılar.Kimi de gelmeyi hiç düşünmedi.Buraya hepsinin gelmesi gerekiyordu.Tamamından sen sorumlusun.Herkes böyle düşünmez.Kimse senin gibi olamaz zaten.Çarşıdan ne kadar öteberi aldın?Birkaçı dün de gelmişti.Bazıları bu sabah gelmeyi düşündüler.Biri yer biri bakar; kıyamet ondan kopar.İnsanların pek çoğu bu konuda bilinçsizdir.Çalışanların pek azı hak ettiğini alır.Bazısı da hep mağdurdur.Elindekilerin tümünü yere bırak.Her şeyi senin için yaptım.

UYARI:

Belgisiz zamirlerin de sıfatlardan ayırt edilme yolu bütün zamirlerde (özellikle işaret zamirlerinde) olduğu gibidir. Zaten belgisiz zamirler ek almış oldukları zaman sıfat olarak kullanılamazlar.

Örnek: Bazıları beni dinlemiyor. Belgisiz zamir Bazı öğrenciler beni dinlemiyor. Belgisiz sıfat

3. Soru Zamirleri

İsimlerin yerini soru yoluyla tutan zamirlerdir. Soru adılının

cevabı, bir ad ya da başka bir adıldır.

Kim (kime, kimi, kimde, kimden, kimler…) Ne (neyi, neye,neler, nesi, neyin…) Nere (nerede, nereden, neresi, nereyi…) Hangisi (hanginiz, hangimiz, hangileri…) Kaçı (kaçıncısı, kaçınız, kaçımız…)

Örnek:Beni dün akşam kim aradı?

Bu cümlede, “kim” sözcüğü, soru anlamı taşımaktadır ve yerine cevap olarak bir ad gelebilmektedir. “Seni dün akşam arkadaşın aradı.” cevabında görüldüğü üzere “arkadaş” adı, “kim” sözcüğünün yerine cevap olarak gelebilmektedir. Bana çarşıdan ne aldın? (gömlek)Bütün bunları kimden duydun? (Ali’den)Buranın neyi meşhur? (fındığı)Geçen yaz, nereyi gezdin? (Konya’yı)Bu tablolardan hangisini beğendin? (şunu)Kalemlerin kaçını sana verdi? (üçünü)

Not: Soru adılları, cümlelerde her zaman soru anlamı taşımaz; fakat bu sözcükler yine de soru adılıdır.

Örnek: Onun nereye gideceğini bilmiyorum.

Bu cümlede “nereye” sözcüğü cümleye soru anlamı katmamıştır; ama yine de görevce soru adılıdır.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, soru anlamı bir zamirle sağlanmıştır?

A) Bunca sıkıntıya neden katlandınız?B) Bu romanı benden sonra kim okumak ister?C) Kaçıncı katta oturduğunu söyledi mi?D) Bana gizlice ne söylediğini biliyor musunuz?

HADİ YAPALIMHADİ YAPALIM

B.EK DURUMUNDAKİ ZAMİRLER

1. İlgi Zamiri

Cümlede daha önce geçmiş bir ismin ya da isim tamlamalarında tamlananın yerini tutan ek hâlindeki “-ki” zamiridir. Bu zamir kendinden önceki kelimeye bitişik yazılır.

Örnek: Ahmet’in çantası okulda kalmış, Ali’ninki nerede?

Bu cümleden “-ki” ekinin, tamlanan durumundaki “çanta” adının yerini tuttuğu anlaşılmaktadır.

Örnek:

Antalya’nın denizi Muğla’nınkinden güzeldir. (deniz)

Bizim okul sizinkinden daha başarılı. (okulunuz)

Bizimki yine okuldan sonra parka gitmiş. (çocuk)

2. İyelik Zamiriİsimlere getirilerek, onların ait olduğu kişiyi bildiren zamirlerdir.

(benim) kitap(ı)m  (senin) sevdan (onun) sorunu (bizim) görüşlerimiz      (sizin) arabanız    (onların) okulları

Yukarıdaki örneklerde kişi zamirleriyle kurulmuş ad tamlama-larında tamlananın aldığı ekler   [(i)m, -(i)n, -(s)i; -(i)miz -(i)niz, -leri] eklendikleri adın bildirdiği varlığın ya da kavramın sahibini belli ederler. Bu eklere "iyelik zamiri" denir.

Örnek: Anne(s)i Alev'i arıyordu.  "Anne(s)i" sözcüğündeki "-(s)i" eki iyelik eki; Alev'i sözcüğündeki "-i" durum eki dir. Durum ekinde sahiplik anlamı yoktur. Tamlayanla değil, yüklemle ilgilidir. Yükleme sorulan "Neyi? Kimi? Nereyi?" sorularının cevabının bulun-masını sağlar.

UYARI: 3. tekil iyelik eki olan –ı / -i ile belirtme hali eki olan –ı/ -ikarıştırılmamalıdır. Belirtme hal eki yükleme yöneltilen NEYİ / KİMİ sorularıyla bulunurken 3. tekil iyelik eki alan sözcüğün başına “ONUN” zamiri getirilerek bulunabilir.

BUNU BİL:

Hem iyelik hem hâl eki bir arada kullanılmışsa ilki iyelik ikincisi hâl ekidir.

Örnek: Oyuncağ+ı+nı kırdı. Birincisi iyelik ikincisi hâl eki.

Aşağıda verilen kelimelerin sözcük türlerini belirleyiniz. İSİM-SIFAT-ZAMİR

Kurumuş yapraklar yere döküldü……………………..“Bu evi biz aldık ………………………Bu çok güzelmiş ………………………Şunlar çağırdı ..……………………..Sınıfta yedi öğrenci vardı. ………………………Hiçbir öğrenci gelmemişti. ……………………….Buralar bize aitti. ……………………….Birçoğu bu konuyu bilmez. ……………………….Korkakların kendine güveni yoktur.”…………………..Çarşıdan ne aldın? …………………….Onlar biliyorlar. …………………….“O, ders çalışıyor. ……………………..“Bu soruyu ben kendim çözdüm.”……………………..

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek halinde zamir yoktur?a) Akşamki program herkesi çok etkiledi.b) Karanlıktan sağımı solumu göremiyordum.c) Ömrüm seni sevmekle nihayet bulacaktır.d) Yüreğimin ezildiğini, gözlerimin dolduğunu hissettim.

HADİ YAPALIMHADİ YAPALIM

Aşağıdakilerin hangisinde ilgi ve iyelik zamiri aynıcümlede kullanılmıştır?

A) Resimleriniz, benimki kadar güzel değil.A) Resimleriniz, benimki kadar güzel değil. B) Bendeki para böyle bir iş için yetmez. B) Bendeki para böyle bir iş için yetmez. C) Köydeki evi satmayı düşünüyorum.C) Köydeki evi satmayı düşünüyorum. D) Seninki galiba bu kez de bizi kandırdı.D) Seninki galiba bu kez de bizi kandırdı.

HADİ YAPALIMHADİ YAPALIM

Aşağıdaki cümlelerde geçen zamirlerin adlarını yanda verilen boşluklara yazınız.

Onu hiç böyle mutlu görmemiştim. ……………..Herkesin içinde bağırarak bize doğru koşuyordu. ……………..Akşama kim gelecek bil bakalım, dedi. ……………..Kitabı şuraya koyar mısınız acaba? …………….. İnsan ne yapıyorsa kendine yapıyor. ……………...Benimki anlatılacak dert değil. ……………..

SIRA SİZDE

Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili eklerin İyelik eki mi hal eki mi olduğunu noktalı yerlere yazınız.

1. Filmi izlerken gözyaşlarına hakim olamadı…………….2. Doktoru yağlı yemekleri ona yasaklamış………………3. Ünlü aktörün son filmi beğenilmedi…………………4. Resmi çizip öğretmenime gösterdim………………..5. Resmi, katıldığı yarışmada birinci oldu…………….6. Çocuğu yanına al, onu yalnız bırakma…………….7. Çocuğu Aydın Fen Lisesini kazandı………………..8. Kitabı okulun kütüphanesine bırak………………..9. Yazarın son kitabı yine çok fazla satıldı…………….10. Şarkısı herkes tarafından çok beğenildi…………….

SIRA SİZDE

ZAMİRLERDE GÖREV Zamirler, cümlede özne, nesne, tümleç,

olarak kullanılabilir; ekeylem alarak yüklem görevi yapabilirler.

Örnek: Bunlar, suçlu değil. (özne) Dün, seni arayamadım. (belirtili nesne) Bilgisayarı nereden aldın? (dolaylı tümleç) Çalışmak isteyen sizdiniz. (yüklem)

BİRLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZIMI

Birleşik sözcükler belli kurallara göre bitişik ya da ayrı yazılırlar.

Birleşik kelimeler şu durumlarda bitişik yazılır:

Ses düşmesi olursa;

Örnek: pazar ertesi → pazartesi cuma ertesi → cumartesi ne için → niçin

Etmek, olmak gibi yardımcı eylemlerle oluşan fiillerde ses düşmesi ya da türemesi olursa;

Örnek: emir etmek → emretmek hapis etmek → hapsetmek kayıp olmak → kaybolmak zan etmek → zannetmek his etmek → hissetmek

Kurallı birleşik fiiller bitişik yazılır.

Örnek: bak- abilmek → bakabilmek yap- ıvermek → yapıvermek al-ıvermek → alıvermek

Sözcükler birleşme sırasında benzetme yoluyla anlam değişmesine uğrarsa;

Örnek: deniz- ana → denizanası kuş- burun → kuşburnu keçi- boynuz → keçiboynuzu

Somut olarak yer bildirmeyen “alt, üst ve üzeri” sözcüklerinin başka bir kelimenin getirilmesiyle oluşan birleşik kelimeler bitişik yazılır.

Örnek: deniz- alt → denizaltı göz- alt → gözaltı suç- üst → suçüstü akşam- üzeri → akşamüzeri

Ara yönleri belirten sözcükler bitişik yazılır.

Örnek: güney- doğu → güneydoğu kuzey- batı → kuzeybatı

“Ev, hane, name, baş” sözcükleriyle oluşturulan birleşikKelimeler bitişik yazılır.

Örnek: doğum- ev → doğumevi polis- ev → polisevi ders- hane → dershane kanun- name → kanunname bin- baş → binbaşı baş- bakan → başbakan

UYARI: Hastahane, pastahane, eczahane, postahane gibi sözcükler, yaygın kullanımdan dolayı hastane, pastane, eczane,postane biçiminde yazılmaktadır.

Birleşik kelimeler şu durumlarda ayrı yazılır: Etmek, olmak gibi yardımcı eylemlerle oluşan birleşik fiillerde bir ses düşmesi ya da türemesi olmazsa ayrı yazılır.

Örnek: arz etmek hasta olmak dans etmek memnun olmak kabul etmek yok olmak

Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri ya da ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.

Hayvan türlerinden birinin adıyla kurulanlar.

Örnek: köpek balığı ateş böceği ton balığı ipek böceği

Yol ve ulaşımla ilgili birleşik kelimeler ayrı yazılır.

Örnek: Çevre yolu, hava yolu, çevre yolu, deniz yolu, kara yolu

Bilim ve bilgi sözcükleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır. Örnek: Yer bilimi, dil bilgisi, dil bilimi, halk bilimi, ses bilgisi

Gök cisimleri ile ilgili sözcükler ayrı yazılır.

Örnek: Çoban Yıldızı, Kervan Yıldızı, Kutup Yıldızı, kuyruklu yıldız; gök taşı, hava taşı.

Somut olarak yer bildiren “alt,üst” sözcükleriyle oluşturulanbirleşik kelimeler ayrı yazılır.

Örnek: yer altı, deri altı, göz altı( organ), deniz altı( denizin altı)

Alt, üst, ana, ön, art, iç, dış sözcüklerinin başa gelmesiyle oluşturulan birleşik kelimeler ayrı yazılır.

Örnek: Ön söz, ön yargı, ana dili, alt yazı, art niyet, dış hat, üst küme

Aşağıdaki cümlelerde altı çizili kelimelerden hangisi gerçek anlamında kullanılmıştır?

A) Ayağında, burnu aşınmış eski bir kundura vardı .B) Dikiş makinesinin kolunu koparacakmış gibi çeviriyordu .C) Çok uzaklardan atıldığı belli iki   el   silah sesi duyuldu.D) İri , hantal gövdesini zorlukla sürüklüyor gibiydi .

BAKALIM ÖĞRENDİNİZ Mİ?

Aşağıdaki atasözlerinin hangi sinde mecazlı bir söyleyiş yoktur ? A)  Ayağını yorganına göre uzat .B)  Kaz gelen yerden tavuk esirgenmez .C)  Son pişmanlık fayda vermez .D)  Ateş düştüğü yeri yakar .

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim kullanılmamıştır?

A)      Dava için bilirkişi raporu gerekiyor.B)      Bu oyun tahminime göre üç perdelikti.C)      Yapım eki almış sözcüğe gövde denir.D)      Olayı bir de bu açıdan değerlendirin.

I.      Şairin kullandığı bir sözcüğün, bir dizenin bile ne anlama geldiğini anlamak için onunla ilgili yazılmış ne varsa okuyorum.II.   Uzun yıllar yurt dışında kalmam, romanlarımda gurbetçi insanlarımızın sıkça yer bulmasına yol açtı.III.   Sinemanın geniş kitlelere hitap edebilmesi, onun herkese inebilen anlatım gücü ve çok yönlü bir sanat olmasından ileri gelir.IV.   Tiyatro, izleyicilerle yüz yüze iletişimi zorunlu kılan bir sanat olmasından dolayı bin yıllara direnmiş bir sanattır. 

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde neden-sonuç ilgisi yoktur?

   A)  I            B) II            C)  III          D) IV     

Aşağıdaki cümlelerden hangisinin sonuna nokta (.) getirilmelidir?

A) Yok mu gerçekleri haykıracak biriB) Beni neden hâlâ dinlemiyor bilmiyorumC) Yıllarca süren bir savaş... Açlıktan ölen D) Kimler yoktu ki burada: polisler, öğretmenler

I. Onunla 11.30'da buluşacağız. II. Oyunun 2. perdesini izleyemedim.III. 15.6.1952'de doğmuş.IV. Yaklaşık 30 km. yolumuz kaldı.V. Hesabınızda 2.750.000 lira kalmış.Bu cümlelerde nokta, kaç değişik işlevde kullanılmıştır?

A) 3B) 4C) 5D) 6

(I) Ahmet Vefik Paşa, 3 Temmuz 1823'de İstanbul'da doğdu. (II) 1837'de, Tercüme Odası'nda çalışmaya başladı. (III) 1878'de sadrazam oldu. (IV) 1882'de ikinci kez sadrazam oldu. 2 Nisan 1891'de öldü.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?A) I.B) II.C) III.D) IV.

Aşağıdakilerin hangisinde kitap adı ya da başlıklardaki bağlaçların yazımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?

A) Türkiye'de Roman ve Toplumsal DeğişmeB) Bahar ve KelebeklerC) SODOM VE GOMORED) Cevdet Bey Ve Oğulları

Aşağıdakilerin hangisinde, büyük harflerin kullanımıyla ilgili bir yazım yanlışı yoktur?

A) Deprem, Adanalıyı göçe zorladı.B) 15 haziran babamın doğum günü.C) Eskiden elektrik dağıtımını da Belediyeler yapıyordu.D) Keşan'dan Edirne'ye giderken uzunköprüden geçeceksiniz.

Belli bir tarihi gösteren ay, gün adları, her yerde büyük harfle başlatılır." kuralına aşağıdaki cümlelerden hangisinde uyulmamıştır?

A) Vapurlar bana 19 Mayıs 1919'u hatırlatır.B) Önümüzdeki yılın Şubat ayından itibaren işlerimizin yoğunlaşacağını sanıyorum.C) Kitabı, bu yıl Eylül'ün 15'inde bitmişti.D) Önümüzdeki hafta, cumartesi günü, size gelmek istiyoruz.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik eylemlerin yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

A) Kurallara uymayanları öğretmen ikaz etti.B) Sanık, bütün suçlamaları reddetti.C) Ödevlerini hazırlarken sana yardım ederim.D) Bu kadar aceleci olma, birazcık sabır et.

Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi yalın haldedir?

A)     Sınıfın, geçen hafta pikniğe gittiğini duyunca sevindim.B)     Eski mahallemizde evler ne kadar da güzeldi.C)     Ülkemiz, yeninin kıymetini henüz anlamış değil.D)     Çocukluğumu hatırlattı bana bu sözlerin.

Tür adları tekil bile olsa kimi zaman çoğul anlam taşır.Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi bu açıklamaya uygun bir örnektir?

A)     Öğretmen, her zaman bilginin ve dürüstlüğün sembolüdür.B)     Çok yaramaz bir çocuktum o yıllarda.C)     Bu kitap, ona öğrencilerinin hediyesiydi.D)     Bir anda elimden yere düştü bardak.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru anlamı sağlayan sözcük bir ismin yerine geçmiştir?

A)     Konuları niçin zamanında tekrar etmedin?B)     Bütün bunları bana sen mi hazırladın?C)     Piknik için otobüs nereden kalkacakmış?D)     Bu kitabı hangi yayınevinde bulabilirim?

Boş ve ümitsizdir akşamın hüznü Bu tenha çeşmede bir an yüzünü Seyrederler altın sazlar İçinde Kaybolmuş sanırlar kendini

Yukarıdaki dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)     Birden fazla zamir vardır.B)     Dönüşlülük zamirine yer verilmiştir.C)     Çoğul ad vardır.D)     Birleşik sözcükler kullanılmıştır.