5/21/2013

1

Informatika e Biznesit

Besart Hashani

5/21/2013

2

Përsëritje për kollokfiumin e dytë

5/21/2013

3

Microsoft Access

5/21/2013

4

Elementet kryesore

• Tabelat (Tables)

• Dritarja per krijimin e nderlidhjeve

• Pyetesoret (Queries)

• Format (Froms)

• Raportet (Reports)

• Makrot (Macros)

5/21/2013

5

Tabelat

• Design View perdoret per te dizajnuar tabelat

• Datasheet View perdoret per te futur tedhenat

• Te dhenat mund te importohen nga programetjera (psh MS-Excel)

• Secila kolone paraqet fushe (field)

• Secili rresht paraqet rekorde (records)

5/21/2013

6

Tabela e videove (rikujto shembullin e videotekes)

• ID e videos (celesi primar)

• Titulli

• Cmimi

• Sasia

• Kategoria

5/21/2013

7

5/21/2013

8

5/21/2013

9

Tabela e videove (rikujto shembullin e videotekes)

ID e Videos Titulli Cmimi Sasia Kategoria

3445 Rumble in the Bronx € 1 20 Aksion

6246 Halloween € 3 10 Horror

1245 The Matrix € 4 6 Aksion

6546 Toy Story € 4 4 Drame

3420 The Holy Grail € 2 9 Komedi

1201 My Best Friends Wedding € 3 15 Drame

5/21/2013

10

Pyetesoret (Queries)

• Pyetesoret perdoren per te manipulu osezgjedhe te dhena nga nje ose me shumetabela– Grupimi i te dhenave te caktuara

– Filtrimi i te dhenave te caktuara

– Rifreskimi automatik i fushave te caktuara

– Fshirja e rekordeve te caktuara

– …

5/21/2013

11

5/21/2013

12

Format (Forms)

• Paraqesin nje Interface per perdorim me telehte dhe me efikas.

• Nderlidhe disa tabela te ndryshme

• Mund te paraqitet si forme me fusha tendryshme

• Mund te paraqitet me butona me komande

5/21/2013

13

5/21/2013

14

Raportet

5/21/2013

15

Makrot (Macros)

• Veprim ose grupe te veprimesh qe mund tekryhen me nje komande te caktuar

• Makrot mund te perfshijne disa makro tjera

• Mund te kushtezohen

5/21/2013

16

• Vlera

• Rrjedhja e vleres

• Marreveshjet per nivel te sherbimeve

5/21/2013

17

Marreveshjet per nivel te sherbimeve

• Service Level Agreements (SLA) – janemarreveshjet qe behen ndermjet klientit dhekompanise qe ofron sherbimin.

• Psh. Kompanite providere te internetit iofrojne klientit SLA.

• Ne shume raste vlera e sherbimeve matet me:– kohen e reagimit (response time) ose

– sasine e transmetimit (throughput)

• Shpesh keto madhesi jane te kufizuara nga SLA

5/21/2013

18

• Ekzistojne biznese te orientuara ne– Kohen e reagimit

– Throughput

• Koha e reagimit eshte e dhene sipas formulesse mesiperme

5/21/2013

19

Telekomunikacioni

5/21/2013

20

• ITU = International Telecommunication Union

• Definicione te ndryshme gjate historise

• Tani ITU definon telekomunikacionin:

• ‘‘çfaredo transmetimi, emetimi, apo pranimi”te shenjave, sinjaleve, shkrimeve, imazheve apozerave; ose informatave te cfaredo natyre me ane telave, sistemeve radiodifuzive, vizualeose cfaredo sistemi tjeter elektromagnetik’’

• A dallon koncepti transmetimtransmetim me emetimemetim?

5/21/2013

21

• Sistemet telekomunikuese – koleksion i:– Hardverit dhe

– Softverit

• Pjeset kryesore te sistemeve telekomunikuese:– Kompjuteret (perpunues te informatave)

– Terminalet (pikat fundore)

– Kanalet komunikuese

– Softveret

– Funksione tjera ndihmese (psh modemi)

5/21/2013

22

Trendet me te reja…

5/21/2013

23

Mediumet e transmetimit te tedhenave

• Transmetimi i drejtuar i te dhenave (me tela)

• Transmetimi i te dhenave pa tela (wireless)

• A ka dallim ndermjet konceptit wireless dhekonceptit mobil?

5/21/2013

24

5/21/2013

25

Transmetimi i drejtuar i te dhenave(me tela)

• Kablloja me çiftore të përdredhur

• Kablloja koaksiale

• Linjat e fuqise

• Kablloja optike

5/21/2013

26

Transmetimet pa tela

• Transmetimet radio difuzive

• Komunikimet satelitore

• Komunikimet mobile

• Komunikimet mikrovalore

• Komunikimet laserike

• Komunikimet me drite infrared

• …

5/21/2013

27

Pasqyra e tregut te telekomunikacionitne Republiken e Kosoves

5/21/2013

28

• Operatorët kombëtar të internetit

• Operatorët kombëtar të telefonisë mobile

• Operatorët kombëtar të telefonisë fikse

5/21/2013

29

Rrjetat kompjuterike

5/21/2013

30

•• ÇkaÇka nënkuptojmënënkuptojmë me me rrjetarrjeta kompjuterikekompjuterike??

• Lidhjet e dy apo më shumë kompjuterëve përtë mundësuar komunikimin dhe shkëmbimin e të dhënave ndërmjet sistemeve, aplikacionevesoftverike, dhe përdoruesve.

5/21/2013

31

ÇfarëÇfarë tëtë miramira ka ka ndërlidhjandërlidhja e e kompjuterëvekompjuterëve nënë rrjetarrjeta kompjuterikekompjuterike??

• Lidhje ndërmjet kompjuterëve në lokacione tëndryshme

• Komunikim më i lehtë dhe shpërndarje më e lehtë e informacioneve

• Përdorim i përbashkët i pajisjeve hardverike• Përdorim i përbashkët i aplikacioneve softverike

• Rritja e sigurisë së të dhënave

5/21/2013

32

Fazat e zhvillimit te rrjetevekompjuterike

• Faza e zhvillimit të përpunimit të kufizuar të tëdhënave në distancë

• Faza e zvhillimit të përpunimit jo të kufizuar tëtë dhënave në distancë

• Fazat e rrjetave të multimediave

5/21/2013

33

Rrjetat e multimediave

•• ÇkaÇka ështëështë multimedia?multimedia?

• Multimedia, është lloj i medias që përdorëforma të shumëta të informimit dheprocesimit të informatave, si tekst, zë, grafikë, video, animacion, interaktivitet, për tëinformuar ose kënaqur shfrytëzuesin, audiencën.

5/21/2013

34

Konfiguracionet e rrjetavekompjuterike

• Në kuptim të gjerë ekzistojnë dy lloje tëkonfiguracioneve të rrjeteve kompjuterike:

– Rrjetet peer-to-peer

– Rrjetet klient/server

5/21/2013

35

Topologjitë e rrjetave kompjuterike

• Rrjetat kompjuterike magjistrale (bus)

• Rrjetat kompjuterike yll

• Rrjetat kompjuterike hierarkike (pemë) – yll izgjeruar

• Rrjetat kompjuterike unazore

• Rrjetat kompjuterike të lidhura plotësisht

• Rrjetat kompjuterike të përziera

5/21/2013

36

Klasifikimi i rrjetave kompjuterike sipashapësirës gjeografike

5/21/2013

37

Shërbimet e Internetit

•• CilatCilat janëjanë disadisa nganga shërbimetshërbimet kryesorekryesore tëtëInternetitInternetit??

•• WWW = World Wide WebWWW = World Wide Web•• EmailEmail•• Video Video konferencatkonferencat•• Video and audio streamingVideo and audio streaming•• VoIPVoIP

5/21/2013

38

Intraneti

• Intranet – rrjete kompjuterike që përdorinprotokolet të internetit për të shpërndarëinformacionet, sistemet softverike ose hardverikembrenda kompanisë.

• Protokolet si HTTP, SMTP, FTP mund të gjenden nëintranet

• Shumë organizata e bëjnë ndalimin e kyçjes së pa-autorizuar në rrjetet e tyre të intranetit– Përdorin Firewalls

• Intranetet private që lejojnë qasje të shfrytëzuesvetë jashtëm quhen extranete

5/21/2013

39

5/21/2013

40

Zyra e Informatizuar

5/21/2013

41

Fabrika e informatizuar

• CAD (Computer Aided Design) – Dizajn i mbështetur nëkompjuter

• CAM (Computer Aided Manufacturing) – Prodhim imbështetur në kompjuter

• CAE (Computer Aided Engineering) – Inxhiniering i mbështeturnë kompjuter

• CAP (Computer Aided Planning) – Planifikim i mbështetur nëkompjuter

• CAQ (Computer Aided Quality Control/Assurance) –Kontrol/Siguri i qualitetit i mbështetur në kompjuter

• CIM (Computer Integrated Manufacturing) – Prodhim iintegruar kompjuterik

5/21/2013

42

Përparësitë e përdorimit të CIM

• Zvogëlon shpenzimet e prodhimit të produktit

• Shkurtohet koha e daljes në treg

• Mundësia për të intervenuar më shpejtë nëdizajn në rast se nevojitet një gjë e tillë

5/21/2013

43

Robotika

5/21/2013

44

Biznesi Elektronik

• E-Biznesi – përdorimi i ICT-së për të mbështeturtë gjitha aktivitetet biznesore.

• Termi e-business ka origjinën nga IBM (1996)• E-biznesi përfshinë:

– Tregun elektronik– Marketingun elektronik– Bursat elektronike– Transaksionet elektronike bankare– Distribuimin elektronik të njohurive dhe shërbimeve– Industrinë elektronike– Rezervimet elektronike– E-rekrutimin

5/21/2013

45

• Aplikacione kryesore që mundësojnë biznesinelektronik janë:– Posta elektronike (e-mail)– Posta me zë (Voice mail)– Faksi (Fax)– VoIP– Telekonferencat– Shkëmbim elektronik i të dhënave (EDI =

Electronic Data Interchange) – kompanitë e mëdha përdorin kompjuterë për të bërëtransmetmin e dokumenteve të formatuara

– Rrjetet sociale• Facebook, Twitter, LinkedIn, Solaborate…

5/21/2013

46

Fazat e zhvillimit të e-biznesit

5/21/2013

47