1. Kadir ERGN 200938005 Oulcan YILMAZER 201033029 Gven YILMAZ 201138010 2. ETK KAVRAMI Etik, kkleri en az 2500 yl kadar geriye uzanan bir felsefe daldr. Etik szc, etimolojik adan bakldnda Yunanca kkenli olup, ethos-ethikos kelimesinden tretilmi ve ahlak sistemi, gelenek-grenek, karakter, insan davran, prensip anlamna gelmektedir. Etik gnmzde, toplumsal ve kiisel her trl kararlarn, tercihlerin, eylemlerin ve onlar belirleyen ilkelerin, deerlerin bilgisi olarak karmza kmaktadr. Etik, yasa tarafndan ynetilmeyen ancak insan davranlarnn sonularna odaklanan tresel bir standarttr. Etik, yasa tarafndan dzenlenen davranlara kyasla daha yksek standartlar karlayan davranlar gerektirmekle birlikte, kendine zg davranlar iermektedir 3. TEMEL ETK DEERLER VE LKELER Kurumsal perspektiften bakldnda, temel deerlerden yola karak oluturulan grev ve prensipler uyarnca ne ekilde davranmamz ya da karar almamz gerektiini belirten davran standartlardr. ADALET DORULUK VE DRSTLK TARAFSIZLIK SORUMLULUK 4. ETN ETLENMES Artk irketler ve kurumlar hem kendi alanlar, hem tedarikileri hem de mterileri iin etik ilkeler belirleyerek buna gre davranmaya yneliyorlar. Bu da i hayatnn ve uygulamalarnn her noktas iin farkl uygulamal etik alanlar oluturmaktadr. Bunlara rnek verecek olursak; - Muhasebe ve Finansal Bilgiler Etii - nsan Kaynaklarnda Etik - Sat ve Pazarlama Etii - retim Etii - Uluslararas Ticaret Etii 5. AHLAK VE AHLAKI KAVRAMLARI AHLAK: Ahlak, belli bir dnemde belli insan topluluklar tarafndan benimsenmi olan ve toplum iinde insanlarn davranlarn ve birbirleriyle ilikilerini dzenlemek amacyla bavurulan, tresel davran kurallarnn ve ilkelerinin btndr. AHLAKI: ahlak, genel ahlak kurallarnn i yaamnda uygulanmasdr. 6. ET KAVRAMI etii, i dnyasndaki mal ve hizmet retim ve tketim srecindeki dorular ve yanllar ifade eder. Neyin doru veya neyin yanl olduu konusu, ahlaki bir konudur. dnyasnda doru davranlar ve eylemler olduu kadar yanl davranlar ve eylemler de vardr. Dolaysyla i etii, i dnyasnda yer alan dorular ve yanllar ifade etmektedir. 7. AHLAKI VE ET ARASINDAK LK 8. ETNN ORTAYA IKII etiinin arlkl olarak gndeme gelmesi ABDde 1960larda balam, 1980lerde ABDdeki btn byk iletme ve irketlerde Etik lkeleri (Code of Ethics), Etik Komiteleri, Etik Hizmetii Eitim ve Danmanlk Birimleri olumutur. Trkiyede ise oluan ilk etik kurullar 1993 tarihli la Aratrmalar Hakknda Ynetmelik"ten sonra oluturulan Aratrma Etik Kurullardr. 9. NEDEN ET ? Kreselleme sonucunda farkl kltrlerden gelen kiilerin okuluslu firmalarda almas, yeni bir takm ahlaki sorunlar beraberinde getirmitir. Bu ortamlarda kiiler, birbirlerini anlamal ve birbirinin kltrne sayg gstermelidirler. Btn dnyada demokrasi ve insan haklarna olan talebin artmas i hayatnda da nemli hale gelmektedir. Dil, din, etnik kken, cinsiyet gibi hususlarda i hayatnda ayrmclk yaplmamaldr. 10. NEDEN ET ? Yeni gelitirilen askeri ve biyolojik teknolojiler, i dnyasnn kontrolndedir. Bunlar belli bir sorumlulukla ele alnmad takdirde, dnyay yok edebilecek tehdit ve tehlike sz konusu olacaktr. etii, insanlarn deer ve tutumlarn, duygularn ynlendirmekle beraber, etkinliklerini ve verimliliklerini arttrmalarna bir alt yap olutugelime ve byme mcadelesini daha etkin bir ekilde verebilecektirrmaktadr. etiine uygun hareket eden bir iletme, i ve d evre unsurlarndan salad destekle hayatn srdrme,. 11. ET LKELER etii ilkelerini belirlemi olmak nemli ve faydal ise de bu ilkeleri yazm olmak iin yazp bir kenara brakmak nemli deildir. Son zamanlarda yaplan bir aratrma gstermitir ki, i etii ilkelerinin varl, ahlaki karar vermek iin tek bana yeterli deildir. Bu ilkeleri iletmede hayata geirebilmek iin u unsurlara dikkat etmek gerekir: Ahlaki sorunlara yer veren rnek olaylarla zenginletirilmi hizmet ii eitim programlar gelitirmek, Ahlaki olmayan davranlar etkin bir cezalandrma ve dengede tutma sistemiyle nlemeye almak, Ahlaki olmayan davranlar iin verilecek cezalarn alanlarca bilinmesini salamak, arkadalarnn ve stlerin ahlaki davran zerindeki etkisini tespit etmek, Politika ve kurallar oluturacak bir etik kurul oluturmak, Ahlaki politika ve ilkeleri ieren bir liste gelitirmek. 12. ALIMA HAYATINDA ETNN FONKSYONU Kreselleme sonucunda deiik kltrlerden gelen insanlarn ok uluslu firmalarda almas yeni etiksel sorunlar da beraberinde getirmitir. Bu tr ortamlarda insanlar birbirlerini anlamal ve bir dierinin kltrne sayg gstermelidir. Tm dnyada daha fazla demokrasi ve insan haklarna talep vardr ve i hayatnda da bu ilkeler nemli hale gelmektedir. Etnik kken, dil, din, cinsiyet gibi konularda i hayatnda ayrmclk yaplmamaldr. Farkl dinlerin i dnyasndaki kltr ve deerleri nasl etkiledii i etii disiplini tarafndan aratrlmaldr. 13. ET AISINDAN UYGUN OLMAYAN BAZI DAVRANILAR letme Asndan Uygun Olmayan Baz Davranlar - Vergi karmak, - Tketici haklarn ihlal etmek, - Rakip iletmeler hakknda olumsuz propaganda yapmak, - Haksz rekabet ortam yaratmak, - Sahte fatura basmak ve kullanmak, - nsan salna aykr rnleri piyasaya srmek, - Sigortasz ii altrmak vb. - Asgari cretin altnda ii altrmak, - Doaya ve evreye kar saygl davranmamak, - letme satn almnda hissedarlarn ve alanlarn haklarn gzetmemek, 14. ET AISINDAN UYGUN OLMAYAN BAZI DAVRANILAR Yneticiler ve Liderler Asndan Uygun Olmayan Baz Davranlar - alanlara adil ve haka davranmamak, - Rvet vermek ve almak, - Rakiplere bilgi szdrmak, - Sahte bilgilerle iletmeden fazla para ekmek, - Satn almda belli bir iletmeyi kayrmak, - zel masraflarn iletmeye yklemek vs. - Politikac ve brokratlara kar salamak amacyla lobicilik yapmak, - Sahte belgelerle gideri fazla gstermek vs. 15. ET AISINDAN UYGUN OLMAYAN BAZI DAVRANILAR alanlar Asndan Uygun Olmayan Baz Davranlar - e ge gelmek ve erken ayrlmak, - letmeye ait olan ara, gere ve malzemeleri kendi zel iinde kullanmak, - in yaplmasn gereksiz yere uzatmak, - Grevi ihmal etmek, - Belgelerde sahtekarlk yapmak, - Mteriye kt davranmak vs. - Yneticisine hediye almak ve irin grnmek, - Hatay gizlemek, - Gizli bilgileri szdrmak, - zni suistimal etmek vs. 16. ETK DEERLERE UYGUN ALIMA ORTAMI YARATMA - Etik deerlere bal kalmak, - Davranlarla rnek olmaya almak, - Etie uygun davranlar yerletirme sorumluluunu almak, - Kurumun etik ilkelerini belirlemek, - Etik deerleri aka belirtmek, - alanlar eitmek, - Ak iletiimi desteklemek, - Tutarl olmak. 17. LETMELERDE ETK K nsan ilikilerinden ya da iletmenin uygulad politikalardan kaynaklanabilen etik sorunlar, etik klere zemin hazrlamaktadr. zellikle finansal alannda yaanan etik sorunlar, piyasada hakim konumdaki byk iletmelerde dahi, etik k balatan ve hzlandran sorunlarn banda yer almtr. Son zamanlarda nemli lde artan iletme skandallar, ortaya kan yolsuzluk iddialar ve raporlar, en byk iletmelerde bile yaanan arlklar, i etiini tartlmas gereken bir konu durumuna getirmitir. 18. Enron irketinin durumuna dmemek iin kurumunuzun yapabilecei nlemler? 19. Etik ortam inceleyin ve gerekli tedbirleri aln irketler kltrden oluur. Kendi irketinizin kltrn inceleyin.Kurumsal kltrnzn tavrlar, deerler, davran standartlar, iletiim, riskler ve zayflklar erevesinden bir deerlendirmesini yapn. Kurumsal deerlerinize ve bu deerlerin Ynetim Kurulu, st ynetim, her dzey alanlar ve dier ilgililerce nasl alglandna zel nem verin. Etik kurallarnz sadece yazl olarak yaynlamakla kalmayn, bizzat uygulayn Davran kurallar bir irketin, vizyon, misyon, strateji ve deerlerinin bir uzantsdr. Davran kurallar en st dzeyde uygulanarak deer verilen dokmanlar olmaldr. Ynetim Kurulu yeleri, st dzey yneticiler dierlerinden beklenilen davran biimleri iin bir rnek oluturmaldrlar.irketinizin etik kurallarn en ksa srede ak bir ekilde vurgulayn, irketinizin faaliyet raporunda her yl yaynlayn. 20. Kendi kendine yeterli, gl bir etik altyaps oluturun irketlerin st dzey olmayan yneticilerden oluan ve alanlarn etik kurallara uymasn denetleyen bamsz bir etik komiteye sahip olmas gerekir. Alnacak tedbirler arasnda: -Personel eitimi -Yllk olarak etik kurallar hakknda bilgilendirme toplantlar -Mevcut etik kurallarn gncel ve yeni gelimelere uygunluunu salayacak srekli bir gzden geirme sisteminin varl Her dzeydeki alanlarla sk sk konuun irket ierisinde sk sk dolaarak alanlarla formaliteden uzak iletiimde bulunmak, gerek i gerekse etik alanda kendilerinden beklenenleri ak bir ekilde aktarmak iin iyi bir frsattr. alanlar iki ey bilmek ister : - ve etik anlamnda var olmalar iin kendilerinden neler beklendii ve bu konularda hangi durumda olduklar. -alanlara, hedefler, grevler,beklentiler ve ncelikler konusunda bilgi aktarmnn yaplmas gereklidir. 21. Etik komitesi oluturun Sz konusu ynerge kurumun st dzey personelinden zel olarak belirlenen bazlarna kurumun standartlar ve uygulamalarna uygunluu takip etme yetkisi verilmesini ngrmektedir. Bu ilem 7 ana fonksiyon iermektedir. 1-Standart ve prosedrlerin tanmlarnn gzden geirilmesi 2-Bunlara uymak konusunda sorumluluk alnmas 3-Sorumluluk verme ileminin dikkatli yaplmas 4- Kurumun standart ve uygulamalarnn ifade edilmesi 5-Uyumluluun takip edilmesi ve denetlenmesi 6-Disiplin ve yrtmenin takibinde ban ekilmesi 7-Sularn tekrarlanmamas iin gerekli tedbirlerin alnmas. 22. NGLTERE ET ENSTTS NCE YAPILAN BR ARATIRMA SONULARINA GRE; ngilterede yaplan bir aratrmaya gre 1997-2001 yllar arasnda (5 yllk dnem) etik ilkelere balln taahht eden ve byle bir taahhd olmayan yaklak 100 irket incelenmi; Bu firmalar, - Ekonomik katma deer, - Piyasa katma deeri, - Deer kazan oran, - Kullanlan sermayenin geri dn gibi gstergeler kullanlarak karlatrlmtr. 23. ARATIRMA SONUCU - 1 Etik kurallara uygun i yapan irketlerin, - Risk ynetimi, - Ynetim kalitesi, - rn ve hizmet kalitesi, - Finansal yap asndan daha baarl olduu tespit edilmitir. 24. ARATIRMA SONUCU - 2 Bu irketlerin hisse senetlerinin daha istikrarl olduu gzlenmitir. Etik deerlere balln aklayan irketler dierlerinden % 18 daha fazla kar elde etmitir. Etik politikalara sahip irketler drt gstergeden en az zerinden stn baar gstermi ve en beenilen irketler sralamasnda n sralarda yer almtr. 25. ARATIRMAYI GEREKLETRENLERN YORUMU etii politikasna sahip olmann o irketin iyi ynetildiinin ve i yap biimine nem verdiinin bir iareti olduu, Be yllk bir dnem iinde i etii uygulamalarnn gerekten ie yaradn ve irketlere maddi olarak kazan salad, Etik davrann yararnn llmesi g olmakla birlikte; mterilerden, alanlardan ve yatrmclardan gelen gvene dair olumlu geri bildirimlerin alnd eklindedir. 26. 87% 13% rn fiyatlar ayn dzey olan iki firma etii olan etii olmayan 49,9% 50.1% etii olan firmann rnleri %25 daha pahal etii olan etii olmayan 51.7% 48.3% etii olann maa %25 daha az etii olan etii olmayan 76% 24% etii olan firmalarn rnleri daha kalitelidir etii olan etii olmayan TEDMERN Trk i gcnn, i etiine yaklam aratrma raporlar 27. ETNN KURUMSALLAMASI 28. ETK KONUSUNDA GRMDE BULUNAN SVL TOPLUM KURULULARI Sivil Toplum rgtleri - TSAD(Trk Sanayicileri ve adamlar Dernei) - TEDMER(Trkiye Etik Deerler Merkezi) - PERYN(Trkiye nsan Ynetimi Dernei) - KALDER(Trkiye Kalite Dernei) - TOPLUMSAL ETK DERNE Meslek Odalar ve Birlikleri - TRMOB(Trkiye Serbest Muhasebeci Mali Mavirler ve Yeminli Mali Mavirler Odalar Birlii) - Trkiye Bankalar Birlii 29. Yatrmclar n Sadakati ve Dorular alanlarn Kararlar ve Dorular Mterilerin Memnuniyeti ve Dorular KAR