2º bacharelato LATÍN2º bacharelato LATÍN IES.Xosé Trapero Pardo

E s q u e m a d a lír ic a(É preciso para que quede clara a distribución das obras)

• LÍRICA: xénero literario importado de Grecia.LÍRICA: xénero literario importado de Grecia.• Subxéneros da Lírica en sentido amplo Subxéneros da Lírica en sentido amplo ElexíaElexía: en orixe un canto de lamento acompañado do son da frauta IamboIambo: invectiva (ataque/ crítica/ burla) Mélica:Mélica: lírica en sentido estricto. Esta presenta dous subxéneros: MONODIA (composición acompañada da lira para unha soa voz) CORODIA (composición para ser interpretada por un coro) Neotéricos:-CATULO: Lírica monódica e epigramas (temas persoais e sentimentos reais) Epilios: Poema épico breve que provén dos poetas alexandrinos.Outros autores e xéneros:-HORACIO: Lírica Monodia e Corodia Parte dos líricos gregos clásicos non dos alexandrinos (Destacan: Alceo, Safo, Anacleonte, Píndaro... Iambo: influencia de Arquíloco de ParosCentrándonos na Elexía:CatuloPropercio Tíbulo (Entre os seus poemas hai un grupo atribuído a Sulpicia: Poetisa romana, único caso de versos dunha muller conservados na literatura latina)Ovidio (consolida o xénero)   

Poetas cuxo ideal estaba inspirado en Calímaco (III a.c)Calímaco (III a.c) e teñen como principio o rexeitamento á épica tradicional romana e en xeral a toda a poesía solemne.Céntranse entón nunha composición breve, refinada, delicada e irónica.Os argumentos céntranse en pequenos detalles da vida cotiá; unha poesía lúdicadestacando valores como urbanitasurbanitas e e exquisitez.exquisitez.

Máximo representante CatuloCatulo (Poeta nado no seo dunha familia acomodada; é tranladado a Roma onde coñece a Clodia (Lesbia nos seus poemas).(Lesbia nos seus poemas). Morre con tan só trinta anos.

A súa obraobra componse de 116 composicións ou CarminaCarmina, divididos:-60 primeiros: tipo polimétrico/ composicións breves/ lixeiro argumento.-61-68: máis longos/ maior elaboración (Os máis destacados: A cabeleira de Berenice / As vodas de Tetis e Peleo (cadro da diapositiva inicial)).-69-116: breves composicións/ metro elexíaco/ conteñen epigramas.

O seu tematema é maioritariamente amoroso (erótico)amoroso (erótico). Neles asistimos ás diferente fases polas que atravesou a súa relación con Lesbia distinguindo tres: Primeiramente a exaltación dos sentimentos e a euforia do poeta namorado. En segundo lugar as dificultades da relación así como as tensión emocionais e os sentimentos ambiguos. Por último o desamor, a ruptura e a dor do poeta.

Ademais outros temas fan referencia á tenrura cara ós seus amigos e amantes, ás burlas desenfadadas e ás caricaturas dos seus adversarios literarios.

Sen dúbida o máis destacado de Catulo é que por vez primeira, na literatura latina,predominan os sentimentos persoais e as experiencias vitais. Estamos ante un poeta de gran fortuna literaria; isto trouxo consigo que numerosos escritores do Romanticismoasí como nos poetas do século XX (NOVÍSIMOS), na literatura española, o aceptasen

como modelomodelo.

Xuízo de ParisXuízo de Paris, enmárcase, enmárcase dentro da obra dentro da obra As vodas deAs vodas de Tetis e PeleoTetis e Peleo..

Destacamos nesta época a Horacio Horacio (amigo de Virxilio).

A súa obraobra consta de dúas obras líricas:

-EpodosEpodos (lambi):17 composicións/ metro iámbico. Atopamos: vellas libidinosas, feiticeiras, avaros, novos ricos (obxecto da ira dos poetas)Composicións máis moderadas cás dos seus predecesores gregos do século VII a.c

-OdasOdas (carmina): 103 composicións. Alternancia equilibrada entre composicións relativas a sucesos da vida pública romana e a acontecementos persoais do poeta.Odas civís ou romanas adicadas á exaltación da política reformadorade Augusto xunto a outras mitolóxicas, autobiográficas, amorosas e de contido filosófico e existencial; clara mostra de equilibrio, exquisitez e perfección formal.

A influenciainfluencia do autor centrouse na aportación detópicos como Carpe DiemCarpe Diem ou Beatus illeBeatus ille.Na poesía española do século XVIII así como na portuguesa tivo gran influencia.

A elexíaelexía: Predomina o metro dístico elexíacodístico elexíaco así como o carácter erótico e erótico e subxectivo (PROPIO DA ELEXÍA ROMANA)subxectivo (PROPIO DA ELEXÍA ROMANA). Motivos variados: o amante convírtese nun escravo da amada que pode ser con el cruel e desdeñosa e por ela padece todo tipo de probas e vexacións.Exáltase a beleza ata considerar a puella puella unha deusa, cultivada, elegante, sensible eposuidora de todos os encantos. Ante todo isto el loita polo seu amor mentres que ela se entrega a outro amante máis rico (diues amator).

Autores da elexía:

TíbuloTíbulo (2ºmetade s I a.c)

Obra: Corpus TibullianumCorpus Tibullianum -3 libros -O primeiro adicado á Delia. -O segundo á Némesis e aos amigos. -O terceiro supostamente está escrito por outros autores do Círculo de Mesala. -Nestes poemas Tíbulo eloxia aos placeres da vida campestre tranquila e pacífica.

PropercioPropercio (Estudos xurídicos en Roma; pertence ao Círculo de Mecenas)

Obra: Catro libros de elexíasCatro libros de elexías. -O primeiro denomínase MonobiblosMonobiblos : Adicado a cantar os seus amores a Cintia. -O argumento principal dos libros segundo e terceiro é o doloroso tormento da paixón amorosa. -O cuarto recolle elexías de carácter patriótico, feitas para louva-las reformas políticas do emperador Augusto)

OvidioOvidio (estudado en retórica e desterrado por Augusto probablemente pola súa obra Ars Amandi; pertence ao Círculo de Mesala) (s. I a.C.-s. I d.C.)

Obra: AmoresAmores -Composto por 3 libros. -Adicado á súa amada Corina. -Trátase de elexía erótica de carácter subxectivo:contén todos os tópicos da poesía elexíaca e é a culminación deste xénero. -Alusión á obras de mestros precedentes.

Obra: Ars AmandiArs Amandi -obra elexíaca pero de carácter didáctico. -os dous primeiros libros recollen o cosello aos homes sobre a arte da sedución mentres que no terceiro dito consello é para as mulleres. -Multitude de exemplos mitolóxicos /anécdotas da vida cotiá (dando lugar así a un documento da socidade romana da época de Augusto)

Obras menores : Remedio AmorisRemedio Amoris (Remedios contra o amor) Medicamina faciei feminaeMedicamina faciei feminae (Cosméticos do rostro feminino)

Outras obras escritas a raíz do seu desterro (poesía de exilio) moito máis sinceras e profundas nas que o autor se mostra entristecido pola soidade e a nostalxia son:---Tristia---Tristia (Tristezas) ---Epistulae ex Ponto---Epistulae ex Ponto (Cartas desde o Ponto)

Estes poemas aluden a Augusto coa esperanza de recibir o seu perdón. Os códigos amorosos da elexía romana e, particularmente, os da elexía de Ovidio, son o

precedentesprecedentes do Amor CortésAmor Cortés.

A imaxe de Ovidio deu lugar á Idade de Ovidio (Aetas Audiana) así como unha influenciainfluencia no Renacemento.

Foto de TomiTomi, actual Constanza (Rumanía) lugar onde foi desterrado Ovidio por Augusto.

A poesía bucólicabucólica é un tipo de xénero no que a vida rústica e pastoril se idealiza ese propón como modelo de vida serena e tranquila, por contraposición do bullicio e davida na cidade.A primeira obra bucólica foron os Idilios de Teócrito (poeta grego de Sicilia do s. III a.c)

pero realmente a máis salientábel son as Églogas de VirxilioVirxilio.

Obra: Églogas Églogas -Alusión a sucesos ou a personaxes contempóraneos do autor. -Descripción da paisaxe idílica (locus amoenus) onde un ou varios pastores entoan lamentos amorosos ou queixas pola crueldade da súa amada. -Alusións mitolóxicas de contido profético e exemplarizante. -Destacamos a égloga IV onde, con toda certeza, Virxilio se referiría ao fillo do cónsul Asinio PoliónAsinio Polión (onde os autores cristiáns viron a profecía do nacemento de Cristo). -Abundan rasgos coloquiais nas pasaxes dialogadas.

Estas composición teñen moita influencia influencia na época Imperial así como no Renacemente Italiano. Deu lugar á novela pastoril e ten un claro reflexo nas ÉglogasÉglogas de Garcilaso de la Vega na literatura española.

Talia, musa da poesía Bucólica.

Lé x ic o L ír ic a Lé x ic o L ír ic a(Léxico imprescindíbel para comprender a Lírica Latina)

Lírica: Lírica: . Poes ía que partía dos as pectos formais e non do contido A , diferenza do carme epicum o carme lyricum des ignaba un canto mus ical

. : , , con acompañamento de lira Os s eus s ubxéneros s on epigrama oda, , ...( epilio e lexía iambo comezan a aparecer en Roma a finais do s éculo II

. .)a c

Novísimos: Novísimos: Autores da xeración dos s etenta que fan alus ión evidente aos .neotéricos latinos

Elexíaco metro (dístico elexíaco):Elexíaco metro (dístico elexíaco): , pentámetro vers o de cinco pés que co hexámetro épico forman unha breve es trofa coñec ida como dís tico

. : e lexíaco O equema métrico é ∪∪   ∪∪   ∪∪   ∪∪   ∪∪   ∪∪   ∪∪     ∪∪   ∪∪  

Carpe Diem:Carpe Diem: " ", locución latina que literalmente s ignifica aproveita o día o , . que quere dic ir é «aproveita o momento non o malgas tes » Foi acuñada ( , , 1)= polo poeta romano Horac io Odas I Carpe diem quam minimum

credula postero , .Aproveita o día non confíes no día de mañá

Beatus ille:Beatus ille: Término latino que fai referencia á louvanza da vida do campo .fronte á vida da cidade

Iámbico metro (pentámetro iámbico): Iámbico metro (pentámetro iámbico): , Tipo de vers o de c inco pés cada , un dos cales ado ita es tar compos to de dúas s ílabas non acentuada e

, . .acentuada cunha s ílaba opcional non acentuada ao final Non hai rima

Urbanitas:Urbanitas: , , Concepto que engloba certas dos es de lixe ireza es nobismo, .ironía pos e