45
THI T B SIÊU ÂM CH N ĐOÁN HÌNH THI T B SIÊU ÂM CH N ĐOÁN HÌNH NH TRONG Y T & SP SIEMENS NH TRONG Y T & SP SIEMENS SOLUTIONS FOR MEASUREMENT AND MEDICAL FIELDS BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ 02 BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ 02 KS NGUYỄN VĂN ĐỊNH KS NGUYỄN VĂN ĐỊNH CÔNG TY MICO HITECH CÔNG TY MICO HITECH

Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

THI T B SIÊU ÂM CH N ĐOÁN HÌNHẾ Ị ẨTHI T B SIÊU ÂM CH N ĐOÁN HÌNHẾ Ị ẨNH TRONG Y T & SP SIEMENSẢ ẾNH TRONG Y T & SP SIEMENSẢ Ế

SOLUTIONS FOR MEASUREMENT AND MEDICAL FIELDS

BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ 02BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ 02

KS NGUYỄN VĂN ĐỊNHKS NGUYỄN VĂN ĐỊNHCÔNG TY MICO HITECHCÔNG TY MICO HITECH

Page 2: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

BÁO CÁO CHUYÊN Đ :Ề

KĨ THU T SIÊU ÂM Ậ

Page 3: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

Ch 1ủ đề : B¶n chÊt vËt lý cña sãng siªu ©m

1. Dao động và sóng – Sóng âm

1.1.Dao động

Là một chuyển động được lặp lại nhiều lần theo thời gian.

VD: con lắc đồng hồ, dao động của cây cầu treo, dao động

của dòng điện trong mạch…

1.2. Sóng

Là sự lan truyền của tín hiệu (mang năng lượng), từ điểm này

đến điểm kia trong một môi trường mà không có sự di chuyển

thành dòng của các phần tử môi trường ...

Page 4: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

1.3. Sóng âm – Siêu âm• B n ch tả ấ Âm do các vật dao động phát ra và được lan truyền ra môi

trường dưới dạng sóng: Sóng âm

Bản chất sóng âm là sóng cơ học

VD:

- Kéo dây đàn ra khỏi vị trị cân bằng rồi thả ra thì ta thấy

nó dao động Âm thanh phát ra và lan truyền (sóng âm).

Page 5: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

• Các thông số cơ bản * Chu kỳ dao động (T):

* Biên độ dao động (h): * Tần số dao động (f):

* Bước sóng (λ):

* Tốc độ lan truyền của siêu âm (v): * Cường độ của sóng siêu âm (I): * Năng lượng của sóng siêu âm (I):

Page 6: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

2. Các tính ch t v t lý c b n c a sóng âmấ ậ ơ ả ủ• Hi n ệ tượng phản xạ

• Hiện tượng khúc xạ• Hiện tượng tán xạ

• Hiện tượng nhi uễ xạ

• Hiện tượng h p thấ ụ• Hi u ng đopleệ ứ

Page 7: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

2.1. Hi n ệ tượng phản xạ

+ Khi một nguồn siêu âm lan truyền qua hai môi trường có âm trở khác nhau sẽ tạo nên hiện tượng phản xạ siêu âm, tuân theo định luật quang hình học.

+ Hệ số phản xạ (R): Giữa hai môi trường khác nhau có hệ số phản xạ siêu âm khác nhau. Hệ số phản xạ tuỳ thuộc vào âm trở của hai môi trường:

R = (Z1 – Z2) / (Z1 + Z2)

Trong đó Z1 và Z2 là âm trở của môi trường 1 và 2.Ví dụ: - Hiện tượng dội lại khi âm phát ra gặp vật cản (tường, núi) trong tự nhiên.

- Giữa mô mềm và không khí, xương có Z lớnhầu hết

năng lượng của chùm siêu âm bị phản xạ lạidùng Gel.

Page 8: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

2.2. Hiện tượng khúc xạ.

- Là hiện tượng chùm siêu âm khi lan truyền trong một môi trường có âm trở khác bị lệch hướng đột ngột ngay tại mặt phân cách.- Sự khúc xạ siêu âm làm lệch nguồn siêu âm và ảnh hưởng đến chùm siêu âm phản xạ và kết quả chẩn đoán.

M

MS

I

Px

Kx

Page 9: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

2.3. Hiện tượng tán xạ.

Hiện tượng này xảy ra khi chùm tia siêu âm gặp các cấu

trúc nhỏ (có kích thước <<λ) hoặc với bề mặt không đồng

đều, khi đó tia siêu âm bị tán xạ theo mọi hướng và chỉ có 1

phần nhỏ tới được đầu dò Hiện tượng này không phụ

thuộc vào góc tới của tia siêu âm, rất quan trọng trong đánh

giá các cấu trúc nhỏ (độ đồng đều của nhu mô gan, tuỵ...).

Page 10: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

2.4. Hiện tượng nhiễu xạ.

Là hiện tượng chùm siêu âm có thể vòng qua vật cản.

Hiện tượng này phụ thuộc vào khoảng cách đầu dò đến mặt

phẳng thăm dò, phụ thuộc vào bước sóng, đường kính của

nguồn phát và góc độ của chùm siêu âm phát ra.

Do các hiện tượng trên nên cường độ siêu âm càng đi xa

càng bị suy giảm.

Page 11: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

2.5. HiÖ n t­îng hÊp thô : - Khi chïm siªu ©m truyÒn qua mét m«i tr­êng vËt chÊt chïm siªu ©m ®· truyÒn mét phÇn n¨ng l­îng cho m«i tr­êng ®ã hay nã bÞ m«i tr­êng ®ã hÊp thô. - Sù hÊp thô phô thuéc vµo ®é dµy c¸c m«i tr­êng siªu ©m truyÒn qua, tÇn sè siªu ©m vµ hÖ sè hÊp thô cña m«i tr­êng.

Ix= I0 .e-fx

Ix: c­êng ®é siªu ©m ®o ®­îc ë ®é s©u xIo: c­êng ®é siªu ©m lóc ®Çuf : hÖ sè hÊp thô cña m«i tr­êng.x : chiÒu dµy cña m«i tr­êng siªu ©m ®i qua.

Page 12: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

2.6. Hi u ng Dopplerệ ứKhi có chuyển động tương đối giữa nguồn phát âm và thi t ếb ị thu âm, t n s âm thanh thu đ c s thay đ i. ầ ố ượ ẽ ổ Đó là hiệu ứng Dopple

C th :ụ ể+ Bước sóng λ ngắn lại khi đầu thu và phát lại gần nhau ( t n s tăng) ầ ố và dài ra trong trường hợp xa nhau ra (t n s ầ ốgi m)ả .

Ví dụ: tiêng còi tàu lúc đ n và đi khác nhauế .

Page 13: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

3. 1. Nguyên lí ngu n phát siêu âm.ồNguyên lý chung để tạo ra sóng âm là làm cho một

vật rắn, một màng căng hay một dây căng dao động

đàn hồi.

Nhưng để tạo ra sóng siêu âm, dao động đàn hồi

phải có tần số trên 20 000Hz nhờ vào nguồn dao

động đặc biệt như dao động của tinh thể thạch anh,

tinh thể Niken...

Có hai cách phát siêu âm:

+ Dựa vào hiệu ứng áp điện.

+ Dựa vào hiện tượng từ giảo.

Page 14: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

3.2. Hiệu ứng áp điện

Một bản thạch anh được cắt song song với trục lục giác và vuông

góc với quang trục tạo thành một bản thạch anh áp điện. Người ta mạ

hai mặt của bản để tạo thành một tụ điện hoặc kẹp nó vào giữa hai bản

của một tụ điện phẳng

Khi nối hai bản điện cực với nguồn điện

một chiều bản thạch anh bị biến dạng cong

về một bên, khi đổi chiều dòng điện thì bản

thạch anh bị cong ngược lại. Khi ta thay

nguồn điện một chiều bằng nguồn xoay

chiều có tần số lớn thì bản thạch anh sẽ liên

tục bị biến dạng theo tần số của dòng điện

và phát ra siêu âm khi tần số trên 20 000Hz.

H¦ ¸p ®iÖn

Page 15: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

3.2. Hiện tượng từ giảo: - Đặt một thanh sắt từ vào trong

lòng một cuộn dây đã nối với một nguồn

điện một chiều độ dài của thanh sắt từ

ngắn đi một ít : hiện tượng từ giảo

- Khi nối cuộn dây với nguồn điện xoay

chiều có tần số cao. Từ trường trong lòng

cuộn dây biến thiên liên tục thanh sắt từ

dao động với tần số cự lớn và sẽ phát ra siêu

âm ( với tần số > 20 000Hz).

Siêu âm phát ra có cường độ mạnh nhất khi

dao động của dòng điện phù hợp với dao động

riêng của thanh sắt từ. Nguồn phát siêu âm

loại này có thể lên đến 1000MHz.

Page 16: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

Chủ đề 2: Cơ sở vật lý của kĩ thuật siêu âm

1. Nguyên lí chung: Tương tác của sóng siêu âm với các tổ chức trong cơ thể, sự

tương tác này phụ thuộc vào:

+ Tốc độ truyền của sóng siêu âm trong môi trường.

+ Trở kháng âm của môi trường.

+ S h p th c a t ch c.ự ấ ụ ủ ổ ứ+ Thông s (f,ố λ) c a sóng siêu âmủ

+ C u trúc hình h c c a t ch c s ngấ ọ ủ ổ ứ ố

Page 17: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

2. Tèc ®é lan truyÒn siªu ©m qua c¸c m«i tr­êng sinh häc.

M«i tr­êngM«i tr­êng Tèc ®é siªu ©m (m/s)Tèc ®é siªu ©m (m/s)

Da vµ tæ chøc d­íi daDa vµ tæ chøc d­íi daMì Mì N­íc èiN­íc èiC¬C¬Cæ tö cungCæ tö cungTæ chøc xèpTæ chøc xèpX­¬ng sä thaiX­¬ng sä thaiThËnThËnN·o thaiN·o thaiX­¬ng dµiX­¬ng dµi

140814081450(330)1450(330)150015001585(330)1585(330)1560156015401540300030001581(330)1581(330)151415144080(330)4080(330)

(Tèc ®é siªu ©m trung binh qua c¬ thÓ con ng­êi lµ 1500-1600m/s)

Page 18: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

3. ¢m trë (Z): Mçi mét m«i tr­êng cã ®Æc ®iÓm cÊu tróc, tÝnh chÊt vµ mËt

®é kh¸c nhau g©y ra nh÷ng c¶n trë vËn tèc siªu ©m kh¸c nhau. Sù c¶n trë ®ã lµ ©m trë cña m«i tr­êng.

¢m trë cña m«i tr­êng tØ lÖ víi mËt ®é cña m«i tr­êng vµ tèc ®é lan truyÒn siªu ©m.

Z= ρ.v Z: ©m trë.

ρ: mËt ®é cña m«i tr­êng. v: tèc ®é lan truyÒn siªu ©m.

Page 19: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

¢m trë cña mét sè m«i tr­êng

M«i tr­êngM«i tr­êng ¢m trë (g/cm¢m trë (g/cm22.s) .s) N­íc 37oCN­íc 37oCKh«ng khÝKh«ng khÝM«i tr­êng sinh vËtM«i tr­êng sinh vËt DÞch m¾tDÞch m¾t Tinh thÓ m¾tTinh thÓ m¾t N·oN·o C¬C¬ M¸uM¸u ThËnThËn L¸chL¸ch GanGan X­¬ng ®ÆcX­¬ng ®Æc

X­¬ng xèpX­¬ng xèp

1,49.101,49.1055

0,0004.100,0004.1055

1,5.101,5.1055

1,52.101,52.1055

1,54.101,54.1055

1,60.101,60.1055

1,60.101,60.1055

1,62.101,62.1055

1,64.101,64.1055

1,65.101,65.1055

6,10.106,10.1055

2,55.102,55.1055

Page 20: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

4. Phân lo i sóng âm.ạ4.1. Phân loại theo phương dao động:

- Sóng ngang: là sóng mà phương dao động của các phần tử môi trường vuông góc với tia sóng (môi trường có tính đàn hồi về hình dạng có ở vật rắn).- Sóng dọc: là sóng mà phương dao động của các phần tử môi trường trùng với tia sóng (môi trường chịu biến dạng về thể tíchtruyền qua được chất rắn, khí, lỏng).

Sóng siêu âm là sóng d c ọ4.2. Phân lo i theo t n s :ạ ầ ố

+ H âm: f <16 Hzạ+ Sóng âm có t n s nghe th y: f = 16- 20KHz. ầ ố ấ+ Siêu âm: f > 20 KHz.

ng d ng trong y h c: 700 KHz- 50 MHz Ứ ụ ọ (chẩn đoán: 2MHz-50MHZ)

Page 21: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

Ch đ 3. Kĩ thu t siêu âmủ ề ậ1. CÊu t¹o tæng qu t cña m¸y siªu ©m.

HiÖn hinh

Xö lý sau khi chôp

Bé nhí ¶nh

Đång hå M¸y ph¸t sãng

Bé t¸ch sãng

Bé kiÓm so¸t ®é héi tô

ĐÇu dß

Page 22: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

2. Nguyªn lý cÊu t¹o ®Çu dߧÇu dß siªu ©m gåm mét ®¬n

vÞ tinh thÓ cã tÝnh ¸p ®iÖn ®Ó trong mét buång lµm b»ng chÊt nhùa (tinh thÓ lµ mét tÊm máng th¹ch anh hoÆc Barium titanate ®­îc nèi 2 cùc dßng ®iÖn cña m¸y). Trong buång nhùa cßn chøa mét m«i tr­êng hç trî nh»m ®Þnh h­íng nguån siªu ©m ph¸t ra, m«i tr­êng nµy sÏ hÊp thô nguån siªu ©m ph¸t ng­îc l¹i §Çu dß võa ph¸t sãng, võa thu sãng.

Page 23: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

3. Nguyên lí thu – phát3.1. Nguyên lý thu siêu âm.

+ Hiện tượng áp điện thuận:

3.2. Nguyên lý phát siêu âm.

+ Hiện tượng áp điện nghịch:

Page 24: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

4. C¸c lo¹i ®Çu dß ph bi nổ ế .Dùa vµo nguyªn lý trªn chÕ t¹o c¸c lo¹i ®Çu dß ®¬n, ®Çu dß ghÐp, vµ thay ®æi h×nh d¹ng ®Ó thuËn tiÖn øng dông trong l©m sµng: - Lo¹i quÐt h×nh vßng cung ph¸t nguån siªu ©m qua n­íc th¼ng trùc tiÕp vµo da theo h×nh vßng cung theo h­íng héi tô.- Lo¹i quÐt th¼ng vµo c¬ thÓ theo h­íng ph©n kú.- Lo¹i chïm siªu ©m ph¸t ng­îc lªn mét g­¬ng ph¶n chiÕu theo h­íng ph©n kú råi ph¶n x¹ l¹i theo h­íng song song vµo c¬ thÓ.- Lo¹i võa ph¸t võa xoay trßn ®Ó cho chïm siªu ©m tõ trong ph¸t ra theo h×nh trßn.

Page 25: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

H×nh minh häa c¸c lo¹i ®Çu dß:

Trªn thùc tÕ cã c¸c lo¹i ®Çu dß sau:

- Linear Array: cÊu t¹o tõ 1 d·y n tinh thÓ ®¬n xÕp thµnh hµng, øng dông siªu ©m vïng bông, s¶n-phô khoa, tuyÕn gi¸p…

- ĐÇu dß Convex: tinh thÓ xÕp thµnh ®­êng cong, quÐt hinh rÎ qu¹t, øng dông siªu ©m vïng bông, Pelvis.

- ĐÇu dß Sector ®iÖn tö (Phased Array): SA khe liªn s­ên, SA-néi soi.

- ĐÇu dß Sector c¬ khÝ: øng dông siªu ©m tim, s¶n Phô khoa, ©m ®¹o...

Page 26: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

Chủ đề 4 : øng dông siªu ©m trong y häc

1. øng dông cña siªu ©m trong ®iÒu trÞ.

C¬ chÕ: Khi t¸c dông lªn c¸c tÕ bµo vµ c¸c tæ chøc sèng, siªu ©m g©y ra 3 hiÖu øng: - Hiệu ứng c¬ häc- Hiệu ứng nhiÖt häc - Hiệu ứng ho¸ häc

Các hiệu ứng nµy lµm thay ®æi tÝnh chÊt vµ chøc năng sinh lý cña c¸c tæ chøc trong c¬ thÓ.

Page 27: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

1 . 1 . HiÖ u ø ng c ¬ hä c : Sãng siªu ©m g©y ra t¹i chç nh÷ng biÕn ®æi ¸p lùc vµ nh÷ng dÞch chuyÓn c¸c phÇn vËt chÊt xung quanh vÞ trÝ c©n b»ng cña chóng lµm nÐn gi·n m«i tr­êng ë vïng gi·n liªn kÕt cña c¸c phÇn tö cã thÓ bÞ ®øt g·y (hiÖn t­îng t¹o lç vi m«).

T¸ c d ô ng s inh hä c :

+ Víi chïm siªu ©m cã c­êng ®é võa vµ nhá (<20 kW/m2) t¨ng tÝnh thÈm thÊu cña mµng tÕ bµo vµ sù dÞch chuyÓn cña bµo t­¬ng

c¸c tæ chøc n«ng cña c¬ thÓ bÞ chÊn ®éng nhÑ (xoa bãp tÕ vi) ®iÒu trÞ viªm tÕ bµo.

+ Víi chïm siªu ©m cã c­êng ®é m¹nh, hiÖn t­îng t¹o lç lµm r¸ch mµng tÕ bµo, biÕn d¹ng nh©n ph¸ huû tÕ bµo. øng dông: trong chèng ®«ng m¸u, diÖt trïng, ph¸ huû tæ chøc trong s©u (sái thËn, u tuyÕn...), sö dông trong phÉu thuËt thÇn kinh,...

+ ChÕ t¹o ra c¸c lo¹i nhò t­¬ng, c¸c khÝ dung víi nh÷ng h¹t cã kÝch th­íc bÐ.

Page 28: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

1 . 2 . HiÖ u ø ng nhiÖ t.- Néi dung: PhÇn lín n¨ng l­îng mµ chïm siªu ©m ®­îc

chuyÓn sang d¹ng nhiÖt lµm t¨ng nhiÖt ®é m«i tr­êng (x¶y ra nhiÒu nhÊt ë c¸c mÆt ng¨n c¸ch gi÷a hai m«i tr­êng cã mËt ®é kh¸c nhau).

- T¸c dông sinh häc: gi·n m¹ch, t¨ng c­êng dinh d­ìng, chèng teo c¬, chèng co th¾t c¬, chèng viªm, chèng ®au d©y thÇn kinh, ®au khíp.

Page 29: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

1 . 3 . HiÖ u ø ng ho ¸ hä c .Sãng siªu ©m cã thÓ g©y ra c¸c ph¶n øng mµ ë ®iÒu kiÖn b×nh th­êng

khã x¶y ra hoÆc cã vai trß lµm xóc t¸c c¸c ph¶n øng ho¸ häc. Siªu ©m lµm t¨ng c¸c ph¶n øng ph©n ly c¸c hîp chÊt h÷u c¬, lµm

t¨ng sù ion ho¸ vµ t¹o ra nhiÒu gèc tù do trong m«i tr­êng. - Tác dụng sinh học: §èi víi m« sinh häc: siªu ©m lµm thay ®æi nh÷ng ®Æc tÝnh cña nã (nh­ ®é pH, ®iÓm ®¼ng ®iÖn, ¸p suÊt thÈm thÊu,

¸p suÊt keo) Siªu ©m còng lµm thay ®æi sù chuyÓn ho¸ vËt chÊt vµ ho¹t tÝnh c¸c men sinh häc trong c¬ thÓ. ®iÒu trÞ bÖnh cao huyÕt ¸p, c¸c bÖnh d¹ dµy (thay ®æi ®é toan cña dÞch vÞ).

- L­u ý: Trong ®iÒu trÞ th­êng dïng siªu ©m cã tÇn sè 20KHz – 1MHz kh«ng dïng siªu ©m ®Ó ®iÒu trÞ cho ng­êi cã thai, ®ang bÞ sèt,

m¾c bÖnh lao vµ trÎ em.

Page 30: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

2. øng dông cña siªu ©m trong chÈn ®o¸n.

C¬ së: Sãng siªu ©m khi truyÒn qua c¸c tæ chøc sèng trong c¬ thÓ sÏ bÞ hÊp thô hoÆc ph¶n x¹. KÕt qu¶ phô thuéc vµo tÝnh chÊt, cÊu tróc cña c¸c tæ chøc sèng gi¸n tiÕp ph¶n ¸nh t×nh tr¹ng, cÊu tróc cña c¸c tæ chøc sèng th«ng qua h×nh ¶nh sãng siªu ©m trªn mµn h×nh.

Page 31: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

Cã hai kiÓu sãng ph¶n x¹:+ Sãng xung ph¶n x¹ kiÓu A (A-scope):

- Lµ ph­¬ng ph¸p ghi ®o sãng ph¶n x¹ trªn mét b×nh diÖn. §Çu ph¸t sãng ®­îc h­íng vµo vïng ®o. Khi gÆp ph¶i vËt hoÆc m«i tr­êng cã ©m trë kh¸c sÏ ph¸t sãng xung ph¶n x¹. C¸c sãng xung ®ã ®­îc biÕn thµnh xung ®iÖn vµ ®­îc ghi l¹i hoÆc hiÖn lªn mµn huúnh quang (h×nh parabol ng­îc cã ®é cao, ®é réng hÑp kh¸c nhau). C¨n cø vµo c¸c ®Æc ®iÓm cña sãng xung vµ thêi gian (kho¶ng c¸ch) xuÊt hiÖn mµ ta chÈn ®o¸n ®­îc bÖnh. - Ph­¬ng ph¸p nµy hay ®­îc dïng ®Ó t×m dÞ vËt, c¸c æ ¸p xe, æ tô m¸u trong n·o, trong s¶n phô.

Page 32: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

Biªn ®é (mm)

TÇn sè (Hz)

S¬ ®å minh ho¹ (A-scope)

t1 t2

Page 33: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

+ Sãng xung ph¶n x¹ kiÓu B (B-scope).- §ã lµ ph­¬ng ph¸p xung ph¶n x¹ trªn hai b×nh diÖn. C¸c sãng xung ph¶n x¹ ®­îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng chÊm cã ®é s¸ng kh¸c nhau tuú thuéc c­êng ®é sãng xung, nã ph¶n ¸nh h×nh ¶nh hai b×nh diÖn cña ®èi t­îng nghiªn cøu. - Sãng xung ph¶n x¹ kiÓu B ®­îc ¸p dông réng r·i h¬n kiÓu A trong chÈn ®o¸n c¸c bÖnh gan, mËt, m¾t, tim…

S¬ ®å minh ho¹ (B-scope)

Page 34: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

+ Siªu ©m chÈn ®o¸n kiÓu TM (Time-motion) - kiÓu M.

- C¬ së: Dïng ®Ó thÓ hiÖn sù chuyÓn ®éng cïng ph­¬ng víi tia siªu ©m cña c¸c vËt thÓ theo thêi gian b»ng c¸ch thÓ hiÖn h×nh ¶nh B- mode theo diÕn biÕn thêi gian víi c¸c tèc ®é quÐt kh¸c nhau.

- KÕt qu¶: nÕu nguån håi ©m ®øng yªn th× t¹o ra ®­êng th¼ng ngang qua mµn h×nh, nÕu mÆt ph¶n håi chuyÓn ®éng ®­êng cong ph¶n ¶nh sù chuyÓn ®éng cña mÆt ph¶n håi.

- øng dông: nghiªn cøu cÊu tróc c¸c m« t¹ng ë tr¹ng th¸i ®éng (tim, m¹ch..) lµ c¬ së cña ph­¬ng ph¸p chôp c¾t líp b»ng siªu ©m.

Page 35: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

2 . 2 . ChÈn ® o ¸ n chø c n¨ng dùa vµ o hiÖ u ø ng Do p p le r.- Lµ hiÖn t­îng sãng siªu ©m ®­îc ph¶n håi tõ c¸c vËt thÓ chuyÓn ®éng (tÕ bµo hång cÇu, thµnh m¹ch, c¬ co...), khi ®ã tÇn sè cña sãng ph¶n håi kh¸c víi tÇn sè sãng tíi.

- TÇn sè sãng siªu ©m thu ®­îc biÓu hiÖn b»ng mét ®­êng cong ph¶n ¸nh tèc ®é tøc thêi cña m¸u t¹i n¬i th¨m kh¸m (tr¹ng th¸i b×nh th­êng mçi m¹ch m¸u cã mét ®­êng cong ®Æc tr­ng liªn quan râ rÖt víi ®­êng kÝnh còng nh­ vïng t­íi m¸u cña nã).- Ph­¬ng ph¸p nµy dïng ®Ó chÈn ®o¸n c¸c bÖnh cña tuÇn hoµn ngo¹i biªn nh­ viªm t¾c ®éng m¹ch, tÜnh m¹ch, rß ®éng m¹ch….(ThÝ dô: cã thÓ th¨m kh¸m c¸c m¹ch m¸u lín b»ng hiÖu øng Doppler).

Page 36: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

SI£U ¢M MODE B (2D REAL TIME)

MỘT SỐ VÍ DỤChÈn ®o¸n siªu ©m trong s¶n phô khoa

Page 37: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

SI£U ¢M MODE TM

Page 38: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

Siªu ©m TM van nhÜ thÊtSiªu ©m TM van nhÜ thÊt

Page 39: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

Mode DOPPLER

Siªu ©m Doppler dïng th m dß hÖ thèng tuÇn hoµn mÑ con: Doppler xung, Doppler mµu, Doppler t¨ng c­êng n ng l­îng

Page 40: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

DOPPLER M UẦ

Page 41: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

Doppler thai

Doppler rèn binh th­êng

Page 42: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

Siªu ©m 3D

Siªu ©m Mode Triplan

Siªu ©m ba chiÒu [3D] hiÖn nay ®ang sö dông cßn gäi lµ 3D thêi gian thËt.

Page 43: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

SI£U ¢M MODE triplan

Page 44: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

SI£U ¢M 3D MODE REAL TIME

Page 45: Báo cáo chuyên đề kỹ thuật siêu âm 06.11.2014

SI£U ¢M 3D MODE bÒ mÆt