Για να πάρει...άριστα στη διατροφή!

10!

Οµάδα Παιδικής ∆ιατροφής

Μαίρη Σελανική, ∆ιαιτολόγος -

∆ιατροφολόγος, M.Sc.

∆ιονυσία Βουτσά,Κλινική ∆ιαιτολόγος -

∆ιατροφολόγος

Χριστίνα Λαµπρινού,Κλινική ∆ιαιτολόγος -

∆ιατροφολόγος

Σοφία Βρυώνη,∆ιαιτολόγος -

∆ιατροφολόγος

www. .gr

Αλεξάνδρα Κουµπίτσκι, Κλινική ∆ιαιτολόγος - ∆ιατροφολόγος, M.Sc.

Εισηγήτρια

Ποσοστά υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιώνΗλικίας 7-11 και 13-17 ετών, στην Ευρώπη

IOTF. EU Platform on Diet, Physical Activity and Health, 2005

Μάλτα

Σικελία

Ισπανία

Γιβραλτάρ

Κρήτη

Πορτογαλία

Ιταλία

Ην. Βασίλειο

Ιρλανδία

Κύπρος

Σουηδία

ΕΛΛΑ∆Α

Γαλλία

Ελβετία

Βουλγαρία

Πολωνία

Τσεχία

Ουγγαρία

Γερµανία

∆ανία

Ολλανδία

0 10 20 30 40

Παχύσαρκα

Υπέρβαρα

7-11

Κρήτη

Ην. Βασίλειο

Ιταλία

Κύπρος

Ιρλανδία

ΕΛΛΑ∆Α

Βουλγαρία

Ισπανία

∆ανία

Ουγγαρία

Ιρλανδία

Πολωνία

Φινλανδία

Τσεχία

Γερµανία

Ολλανδία

Σλοβακία

0 10 20 30 40

Παχύσαρκα

Υπέρβαρα

13-17

Στη µελέτη ENERGY, που πραγµατοποιήθηκε σε επτά ευρωπαϊκές χώρες,

η Ελλάδα βρέθηκε στην κορυφή της λίστας των χωρώνµε τα µεγαλύτερα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας

µε περίπου 20% των παιδιών 10-12 χρονώννα είναι παχύσαρκα και το 30% απλώς υπέρβαρα.

ENERGY

20%

30%

παχύσαρκα

υπέρβαρα

Brug et al 2012

Βάση του WHO (Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας), ως παχυσαρκία ορίζεται η...

...«υπερβολική εναπόθεση σωµατικού λίπουςη οποία επηρεάζει αρνητικά την υγεία

και ευεξία του ατόµου»

παχυσαρκία

&www.who.int

Ένα κορίτσι 8 ετών ζυγίζει 37kg και έχει ύψος 1,30m έχει ∆ΜΣ = 21,9 kg /m

ΔΜΣ= Βάρος / Ύψος x Ύψοςσε κιλά

σε µέτρα

Παράδειγµα

& =37kg1,30m

∆ΜΣ

21,9 kg /m

22,53

3,54

4,55

5,56

6,57

7,58

8,59

9,510

10,511

11,512

12,512

13,514

14,515

15,516

16,517

17,518

18.4118.1317.8917.6917.5517.4717.4217.4517.5517.7117.7218.1618.4418.7619.1019.4619.8420.2020.5520.8921.2221.5621.9122.2722.6222.9623.2923.6023.9024.1924.4624.73

25

18.0217.7617.5617.4017.2817.1917.1517.2017.3417.5317.7518.0318.3518.6919.0719.4519.8620.2920.7421.2021.6822.1422.5822.9823.3423.6623.9424.1724.3724.5424.7024.85

25

20.0919.8019.5719.3919.2919.2619.3019.4719.7820.2320.6321.0921.6022.1722.7723.3924.0024.5725.1025.5826.0226.4326.8427.2527.6327.9828.3028.6028.8829.1429.4129.70

30

19.8119.5519.3629.2319.1519.1219.1719.3419.6520.0820.5221.0121.5722.1822.8123.4624.1124.7725.4226.0526.6727.2427.7628.2028.5728.8729.1129.2929.4329.5629.6929.84

30

Ηλικία

Σωµατικό υπέρβαρο Παχυσαρκία

Αγόρια Κορίτσια Αγόρια ΚορίτσιαΌρια ∆ΜΣ

για σωµατικόυπέρβαρο

ή παχυσαρκίαγια παιδιά και εφήβους

http://www.mednutrition.gr/deiktis-mazas-somatos-gia-paidia

∆είκτης Μάζας ΣώµατοςΓια κορίτσια από 6 έως 16 χρόνων

Πηγή: Α. Καφάτος, Χ. Χατζής, Γ. Μανιός, Μ. Λιναρδάκης, Ι. Μοσχανδρέα, Ε. Μαρκατζή «Αγωγή Υγείας στα σχολεία της Κρήτης.Ο τρόπος επεξεργασίας & παρουσίασης στους γονείς των κλινικών και εργαστηριακών αποτελεσµάτων των παιδιών τους

ως µέρος της εκπαιδευτικής παρέµβασης.» Παιδιατρική 1999; 62:371-378.Πανεπιστήµιο Κρήτης/ Τµήµα Ιατρικής/ Τοµέας Κοινωνικής Ιατρικής/ Κλινική Προληπτικής Ιατρικής & ∆ιατροφής.

6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

292827262524232221201918171615141312

∆ΜΣ

ΗΛΙΚΙΑ (έτη)

95

90

75

50

25105

Κουµπίτσκι & Φοντόρ, STOP στην παιδική παχυσαρκία - η γενιά του Χ-large, medNutrition publications 2013

Ο σωµατότυπος3.Η ενδυµασία

2.Το βάρος του1.

1

2

3

Mειωµένη φυσικήδραστηριότητα

Γενετικά σύνδροµα(Prader-Willi, Bardet-Biedl,Cohen, Down, Turner)

Ορµονικές διαταραχές:• υποθυρεοειδισµός,• υπερέκκριση κορτιζόλης,• ανεπάρκεια αυξητικής ορµόνης,• υπερινσουλιναιµία,• σύνδροµο πολυκυστικών ωοθηκών

σύνδροµο Cushing

Muffeis 2000, Papandreou et al 2010

Ανθυγιεινός τρόπος

διατροφής

∆ιαθεσιµότητα στο σπίτιπερισσότερων ανθυγιεινώνπαρά υγιεινών τροφίµων

Οικογενειακόγεύµα

Μέγεθοςµερίδας

Απουσία µητέραςπολλές ώρεςαπό το σπίτι

Έλεγχος διατροφήςτου παιδιού

από κάποιον άλλο(γιαγιά)

Τηλεόρασητην ώρα

του φαγητού

Συχνή κατανάλωσηφαγητού εκτός σπιτιού

Reilly et al 2005, Patrick & Nicklas 2005, Savage et al 2007

Όχι στην πίεση!

Ναι στην λεκτικήεπιβράβευση!

Περιβάλλον κατά τη διάρκεια του φαγητού

Υγιεινά σνακ αντί για γλυκίσµατα

Fischer & Birch 1999, Birch et al 2000

Βασικές κατευθυντήριες οδηγίεςγια τον έλεγχο του βάρους του παιδιού

(συνέχεια)

1

2

3

∆ιατήρησητων οικογενειακών γευµάτων

Αποφυγή της διάκρισηςτων τροφίµων σε «καλά» και «κακά»

Γονέας = πρότυπο (καλό ή κακό)

Contento et al 1993, Foster et al 2005

Σερβίρουµε σε µικρές ποσότητες!

Μπορούν και τα θρεπτικά τρόφιµα να γίνουν διασκεδαστικά

Το γλυκό δεν είναι µέρος της καθηµερινής διατροφής

Προτιµάµε φρούτο για επιδόρπιο

Αποφεύγουµε τα γλυκά πριν το γεύµα

Αποφεύγουµε τη χρήση του γλυκού ως επιβράβευση

Wadden & Foster 2000, Epstein et al 2001, Spear et al 2007

Οπτικό ερέθισµα παιδιού στο φρούτο από τον δάσκαλο και όχι µόνο ακουστικό.

Αγάπη για την άσκηση από το µάθηµα Φυσικής Αγωγής και υιοθέτηση τρόπου ζωής.

Παροχή εκπαιδευτικών οµιλιών στους γονείς και τα παιδιά από ειδικούς επιστήµονες.

Στήριξη υγιεινού προτύπου διατροφής από το κυλικείο.π.χ. διαιτολόγο, γυµναστή, παιδίατρο, ψυχολόγο

Barlow et al 2007

Κατάλογος προϊόντων που επιτρέπονται στα σχολικά κυλικεία

σύµφωνα µε τη νοµοθεσία

Φρούτα – Λαχανικά• Φρέσκα φρούτα-λαχανικά, ανάλογα µε την εποχή.• Αποξηραµένα φρούτα χωρίς προσθήκη ζάχαρης.• Φυσικός χυµός φρούτων, ή και λαχανικών.• Φρουτοσαλάτα, χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών.• Σαλάτα από φρέσκα λαχανικά, χωρίς προσθήκη αλατιού.• Συσκευασµένοι φυσικοί χυµοί χωρίς συντηρητικά και χωρίς ζάχαρη.

Γαλακτοκοµικά• Γάλα τυποποιηµένο, παστεριωµένο, πλήρες και ηµιαποβουτυρωµένο• Σοκολατούχο γάλα µε χαµηλά λιπαρά • Γιαούρτι τυποποιηµένο (έως 5% λιπαρά), χωρίς πρόσθετα σάκχαρα• Ροφήµατα, από συνδυασµούς φρέσκου γάλακτος και φρέσκων φρούτων, που θα παρασκευάζονται, στο κυλικείο, χωρίς προσθήκη ζάχαρης. • Τυριά, πολύ σκληρά, σκληρά, ηµίσκληρα, µαλακά τυριά. Εξαιρούνται τα ανακατεργασµένα τυριά, ή τηγµένα τυριά και ανακατεργασµένα τυριά, µε αλειφώδη υφή.

Υγειονοµική ∆ιάταξη ΥΑ Υ1γ/ Γ.Π/οικ 81025/2013- ΦΕΚ 2135/B’/29-8-2013

Αρτοσκευάσµατα• Κουλούρι σησαµένιο ολικής άλεσης ή λευκό• Κριτσίνια ολικής άλεσης ή λευκά• Φρυγανιές ολικής άλεσης ή λευκές• Κράκερς ολικής άλεσης ή λευκά• Μουστοκούλουρα• Σταφιδόψωµο• Μπάρα δηµητριακών ολικής άλεσης• Τυρόπιτα-πίτα λαχανικών, µε συγκεκριµένες προδιαγραφές:1. Η λιπαρή ύλη πρέπει να είναι αποκλειστικά ελαιόλαδο. ∆εν επιτρέπεται η χρήση ζύµης σφολιάτας.2. Το τυρί που θα χρησιµοποιείται στις τυρόπιτες, θα πρέπει να αποτελεί, τουλάχιστον το 40% του συνολικού βάρους. Απαγορεύεται η χρήση τετηγµένων τυριών.

• Πίτσα. Απαγορεύεται η χρήση ενισχυτικών γεύσης, όπως το γλουταµινικό µονονάτριο. ∆εν επιτρέπεται η χρήση σάλτσας και αλλαντικών.

• Σάντουιτς

Κατάλογος προϊόντων που επιτρέπονται στα σχολικά κυλικεία

σύµφωνα µε τη νοµοθεσία

Γλυκίσµατα• Κρέµα και ρυζόγαλο, µε περιεκτικότητα σε λίπος γάλακτος έως 4%• Χαλβάς• Παστέλι• Μέλι• Σοκολάτα υγείας και γάλακτοςx ∆εν επιτρέπεται η διάθεση τσιχλών και καραµελών.

Ξηροί καρποί• ∆ευτεροβάθµια εκπαίδευση: επιτρέπονται οι ξηροί καρποί όλων των ειδών, χωρίς προσθήκη αλατιού ή ζάχαρης.

Υγρά τρόφιµα• Εµφιαλωµένο νερό• Μόνο στη δευτεροβάθµια εκπαίδευση, τα παρακάτω αφεψήµατα: χαµοµήλι, φασκόµηλο, τσάι του βουνού, χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή σύνθετων γλυκαντικών.• Καφές, µόνο για το προσωπικόx ∆εν επιτρέπεται η διάθεση αναψυκτικών.

Κατάλογος προϊόντων που επιτρέπονται στα σχολικά κυλικεία

σύµφωνα µε τη νοµοθεσία

Kόκκινοκρέας

Γλυκά

Αβγά

Πατάτες

Ελιές, Όσπρια, Ξηροί καρποί

Πουλερικά

Ψάρι

Γαλακτοκοµικά

Ελαιόλαδο

Λαχανικά

∆ηµητριακά

Φρούτα

Νερό8 ποτήρια/ηµέρα

Μηνιαία

Εβδοµαδιαία

Καθηµερινά

φυσικήδραστηριότητα

Πυραµίδα Μεσογειακής ∆ιατροφής. Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας & Υπουργείο Γεωργίας

Μόνο 10% των παιδιών ακολουθούντο Μεσογειακό πρότυπο διατροφής στην Ελλάδα,

το 70% το ακολουθούν µέτρια

το 20% δεν το ακολουθεί καθόλου&

ΙΑ∆, Περί ∆ιατροφής, 2009

Κατσαρόλη Ι., Μερίδες: το µέγεθος µετράει, 2011

Μερίδες: το μέγεθος... μετράει!Πόσο κρέας να σερβίρω; Πόσα αμυλού-χα και πόσα λαχανικά; Με το σουπλά του medNutrition, το ισορροπημένο πιάτο γίνεται πια... παιχνιδάκι!

Η χρήση του τόσο εύκολη, που μπορεί να τη μάθει και ένα παιδάκι του νηπιαγωγείου: το μισό πιάτο (πράσινο) γεμίζει με λαχανικά, το 1⁄4 (καφέ) με αμυλούχες τροφές και το ενα-πομείναν τέταρτο (κόκκινο χρώμα) με πηγές πρωτεΐνης. Μην ξεχνάτε ότι η λιπαρή ύλη που περιέχει κάθε πιάτο δεν θα πρέπει να ξεπερ-νάει την ποσότητα που χωράει το κυκλάκι στο κέντρο του πιάτου.

Ένα είναι βέβαιο, ότι με το πιάτο της ... υγιει-νής διατροφής του medNutrition, θα ανάψει «πράσινο φως» για την υγεία σας!

Υπεύθυνη καμπάνιαςΙωάννα ΚατσαρόληΚλινική Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, M.Sc.

Eπιστημονική επιμέλειαΜαίρη Μιχελή Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

90 γραμ. = εσωτ. παλάμης

½ φλιτζάνι = λάμπα

1 φέτα ψωμί = κινητό

1 κουταλιά σούπας = 2 πούλια

85 γραμ. = ποντίκι υπολογιστή

45 γραμ. = 2 αλκαλικές μπαταρίες

1 φλιτζ. = γροθιά

200 γραμ. = κονσέρβα = σαπούνι 200 γραμ.

30 γραμ. = σπιρτόκουτο www.megethosmeridas.gr

Χρήσιμες ΣυμβουλέςΠροκειμένου να μειώσετε τη μερίδα σας, δεν θα πρέπει να πεινάσετε. Αρκεί να ακολουθήσετε τις παρακάτω απλές συμβουλές:

Σερβίρετε τα σύνθετα φαγητά όπως το παστίτσιο ή τους λαχανοντολμάδες στο ½ του πιάτου.

Σερβίρετε πολλές φορές σαλάτα,

έτσι ώστε στο ½ του πιάτου

να είναι πάντα γεμάτο.

Τα γλυκά έχουν θέση στο ¼ του πιάτου.

Ακουμπήστε το πιρούνι σας στο πιάτο όσο μασάτε...δεν είναι ακόμα ώρα για την επόμενη μπουκιά.

Τρώτε σε ήρεμο περιβάλλον και όχι μπροστά στην τηλεόραση ή τον υπολογιστή.

Τρώτε καθιστοί σε τραπέζι και όχι όρθιοι ή στον καναπέ.

Τρώτε αργά και μασάτε καλά

το φαγητό σας. Έτσι, θα λάβετε

εγκαίρως τα μηνύματα κορεσμού

που στέλνει το σώμα σας.

Σταματήστε το γεύμα σας όταν έχετε φτάσει σε κορεσμό. Έχω χορτάσει σημαίνει «σταματάω» να τρώω, δεν σημαίνει «δεν θέλω άλλο, αλλά μπορώ λίγο ακόμη».

Συνοδεύστε το γεύμα σας με νερό

και αποφύγετε τα ροφήματα που είναι πλούσια σε θερμίδες.

αυτό το κομμάτι του πιάτο

υ σα

ς,με λαχανικά, ωμά ή βρασμ

ένα,όπως: ντομάτα, μαρο

ύλι, λάχανο, καρότα, σπανάκι, ρόκα

, μπρόκο

λο, αγκινάρες, μπάμιες, χόρτ

α.

Λιπαρά:

Γεμίστε αυτό τοκομμάτι τουπιάτου σαςμε ελαιόλαδο,

μαγιονέζα

μαργαρίνη ή

Άμυλο: Γεμίστε αυτό το κομμάτι του

πιάτου σας με ρύζι,

ζυμαρικά, κατά προτίμηση

ολικήςάλεσηςή πατάτες.Πρω τ

εΐνες: Γ

εμίστε

αυτό το

κομμάτι

του π

ιάτου

σας μ

ε κόκκινο κ

ρέας,

ψάρι, κοτ

όπουλο,

αβγό,

όσπρια.τυρί ή

Λαχανικά: Γεμίστ

ε

ΜΚΟ "Η διατροφή του παιδιού", 2013

Εκτίµηση συνηθειώνδιατροφής και σωµατικής δραστηριότητας

Σε σύνολο 215 παιδιών

4 στα 10 παιδιά είναι υπέρβαρα και παχύσαρκα

64,5% τρώνε πρωινό σχεδόν καθηµερινά

42% τρώνε φρούτα καθηµερινά

32% τρώνε λαχανικάκαθηµερινά

29% γυµνάζονται έστω 1 φορά τη βδοµάδα

2 φορές τη βδοµάδα 3 φορές τη βδοµάδα

20%τρώει

πατατάκια

32,5%τρώει τηγανιτές

πατάτες

76%των παιδιώντρώνε γλυκάτουλάχιστον3 φορέςτη βδοµάδα

58% των υπέρβαρωνπαχύσαρκων παιδιώνέχουν τηλεόραση στο δωµάτιό τους

12%γευµατίζει

σε ταχυφαγείο

∆ιεθνές Ίδρυµα Ολυµπιακής και Αθλητικής Παιδείας, Brug et al 2012

&&

Τα παιδιά στην Ελλάδαέχουν τα χαµηλότερα επίπεδασυµµετοχής τους σε αθλητικέςδραστηριότητες σε σχέσηµε άλλες 7 ευρωπαϊκές χώρες:

190’ την εβδοµάδαγια τα αγόρια

137’ την εβδοµάδαγια κορίτσια

Τα παιδιά στην Ελλάδα έχουν τουςυψηλότερους χρόνους τηλεθέασηςσε σχέση µε άλλες 7 χώρες στην Ευρώπη:

122’ την ηµέραγια τα αγόρια

155’την ηµέραγια κορίτσια

1 ποτήρι γάλα 1-2 % ή 1 κεσεδάκι γιαούρτι 1-2 % µε 1 φλιτζ. δηµητριακά πρωινού ολικής µε 1 µπανάνα

1 ποτήρι φυσικό χυµό πορτοκάλι µε 2 φέτες ψωµί ολικήςµε 1 κ.γ φυτικό βούτυρο µε µέλι ή µαρµελάδα

1 τόστ (γαλοπούλα, τυρί) µε 1 ποτήρι φυσικό χυµό πορτοκάλι ή 1 µπανάνα ή 2 φρούτα εποχής

1 φέτα κέικ µε 2 φρούτα εποχής ή 1 ποτήρι φυσικό χυµό πορτοκάλι

1 αυγό βραστό µε 1 φέτα ψωµί ολικής και 1 ποτήρι φυσικό χυµό πορτοκάλι ή 5 δαµάσκηνα αποξηραµένα ή 3 ακτινίδια

Πρωινές διατροφικές επιλογές

1-2 φορές ψάρι

1 µερίδα όσπρια (φακές, φασόλια, ρεβίθια)

1 πιάτο λαδερά λαχανικά (φασολάκια, µπάµιες, αρακάς)

1- 2 φορές κρέας (µπιφτέκι, µοσχαρίσια, κοτόπουλο)

1 φλιτζ. ρύζι ή 2 φλιτζ. µακαρόνια βραστά µε τυρί, σάλτσα ή κιµά

Μεσηµεριανές διατροφικές επιλογές

Ενδιάµεσα

Ηµερησίως είναι σηµαντικό να καταναλώνουµε σε σταθερή βάση:

1 τόστ (γαλοπούλα, τυρί) - 1 µπανάνα1 κουλούρι θες/νίκης - 2 φρούτα εποχής

1 κεσεδάκι γιαούρτι 1-2% - 2 φρυγανιές ολικής µε µέλι

3-4 µερίδες φρούτων την ηµέρα2-3 µερίδες σαλάτα εποχής την ηµέρα

Επίσης πάντα σαλάτα εποχής µε το µεσηµεριανό, µε 2 κουταλιές της σούπας ελαιόλαδο

medNutrition publications

coming soon!coming soon!

Ευχαριστούµε για την προσοχή σας