Trao đổi trực tuyến tại:

http://www.mientayvn.com/Y_online.html

MYXOVIRUS

PGS. TS. Cao Minh Nga

BM Vi sinh – Khoa Y – ĐH Y Dược

MYXOVIRUSES

ORTHOMYXOVIRUSES

(Influenza viruses):

-Type A

-Type B

-Type C

PARAMYXOVIRUSES:

1. Respiratory syncytial virus-

RSV- (virus hh hôïp baøo),

2. Parainfluenza viruses

(virus aù cuùm),

3. Mumps virus (virus quai bò),

4. Measles virus (virus sôûi).

MYXOVIRUSES

* Ñaëc ñieåm chung:

- Sôïi ñôn RNA

- Nucleocapsid: ñoái xöùng xoaén oác

- Maøng boïc ngoaøi (+)

- Caûm thuï vôùi ether

- Coù KN NKHC, KHBT

- Saûn xuaát men neuraminidase

- Gaây toån thöông boä maùy hoâ haáp (hh)

*Khaùc nhau: caáu truùc, tính KN, k/n gaây beänh

SO SAÙNH ORTHOMYXOVIRUS VAØ PARAMYXOVIRUS (1)

Ñaëc ñieåm Orthomyxovirus Paramyxovirus

Gaây beänh / ngöôøi Cuùm loaïi A, B vaø C Nhieãm aù cuùm 1 – 4,

beänh hh hôïp baøo, sôûi,

quai bò

Boä gen virus Sôïi ñôn RNA Sôïi ñôn RNA

Caáu truùc RNA Chia 8 ñoaïn Khoâng phaân ñoaïn

RNA Polymerase + +

2R voøng xoaén

ribonucleoprotein

9 nm 18 nm

Capsid Hình xoaén oác Hình xoaén oác

Maøng boïc + +

SO SAÙNH ORTHOMYXOVIRUS VAØ PARAMYXOVIRUS (2)

Ñaëc ñieåm

Orthomyxovirus Paramyxovirus

Kích thöôùc virion 80-120 nm () 150-300 nm ()

HA + +

NA (+) / moïi virus (+) / moät soá virus

Caùc gai beà maët H vaø N / gai H vaø N treân / 1 gai*

Taïo TB khoång loà - +

Virus hôïp nhaát vôùi

TB

Theå noäi baøo Maøng baøo töông

Sao cheùp RNA virus Nhaân TB Baøo töông TB

CUÙM (INFLUENZA – FLU)

CAÙC VIRUS CUÙM

(Influenza viruses)

- gaây beänh cuùm (ngöôøi vaø ÑV).

- laø thaønh vieân duy I cuûa hoï Orthomyxoviridae,

- coù ba typ MD: A, B vaø C.

- phaân laäp: 1933

- Ñaëc ñieåm noåi baät :

+ ñoät bieán KN glycoprotein beà maët virus

+ taàn suaát taùi toå hôïp di truyeàn

Khoù kieåm soaùt beänh.

- Virus cuùm typ A, B: thaáy ôû ngöôøi vaø ÑV (chim bieån, choù

bieån, heo, ngöïa, gaø vaø chuoät),

- virus cuùm typ C: chæ gaëp ôû ngöôøi vaø heo.

- Moät soá doøng virus cuùm ÑV coù KN caùc doøng ôû ngöôøi.

VIRUS CUÙM

2. Tính chaát virus

* Caáu truùc:

- hình caàu hoaëc sôïi, 2R 80 – 120 nm.

- Nucleocapsid: xoaén oác (helical).

- 9 protein caáu truùc

- 2 protein khoâng caáu truùc: NS1, NS2

- RNA sôïi ñôn:

- RNA polymerase

- Maøng boïc lipoprotein:

+ 1 lôùp protein beân trong (M2)

+ 1 lôùp ñoâi lipid ôû ngoaøi.

+ 2 loaïi gai nhau (H vaø N), daøi 10 nm.

Caáu truùc virus cuùm

PB2

PB1

PA

HA0HA1

HA2

NP

NA

M1M2

NS1

NS2

2341 nucleotides

759 amino acids2341

2233

1778

1565

1413

1027

890

757

716

326222

498

454

25297

237

112

RNA1

RNA2

RNA3

RNA4

RNA5

RNA6

RNA7

RNA8HA

M1

RNP

NA

envelope

NS2

M2

RNA polymerase NP

The Schematic Structure of Influenza Virion and Genome

* Khaùng nguyeân (KN):

* KN beân trong (NP vaø M1): ñaëc hieäu type

- KN KHBT daïng hoøa tan,

- KT: khoâng choáng beänh cuùm.

* KN maøng boïc (HA &NA): ñaëc hieäu thöù typ

- HA / gai H ( 500): lipomucoprotein

+ KN NKHC

+ giuùp virus nhaän vaø taán coâng TB xaâm nhaäp.

+ gaây NK hoàng caàu

* Khaùng nguyeân (KN) (2)

- NA / gai N ( 100):

+ phaân giaûi neuraminic acid / beà maët TB ngöôøi

virus taùch khoûi TB KC sau nhaân leân.

+ taïo KT: phoùng thích virus töø TB nhieãm

naëng / beänh,

phaùt taùn virus.

- KN HA vaø NA taïo caùc doøng virus.

- Caùc thöù typ: 15 HA (H1 – H15): H1 – H3 / ngöôøi

9 NA (N1 – N9): N1 – N2 --”--

Phaân type virus cuùm

ở người:

(H1, H2, H3 & N1, N2)

H1N1

H2N2

H3N2

* Tính ñoät bieán KN: lieân tuïc

* KN HA vaø NA: 2 kieåu ñoät bieán KN

- töø töø (antigenic drift):

- ñoät ngoät (antigenic shift): subtyp môùi

* Nguyên nhân: không có cơ chế “ñoïc vaø söûa

baûn sao” (proof reading)

[cơ chế chỉnh sửa các sai sót trong quá trình sao chép biến đổi cấu trúc gen]

2 kiểu đột biến kháng nguyên

của virus cúm A

* Tính chaát nuoâi caáy:

- TB 1e: TB baøo thai ngöôøi

tröùng gaø aáp 10 – 12 ngaøy

- TB thöôøng tröïc: BHK, Vero,….

Replication and Transcription of the Influenza Virus Genome

vRNP

Nucleus

Cytoplasm

Replication

Transcription

mRNA

vRNA

cRNA

Host factors

IREF-1

IREF-2

IREF; Influenza virus

REplication Factor

RAF-1/Hsp90 RAF-2p48/UAP56

RAF-2p36

RAF; RNA polymerase

Activating Factor

* Chu kyø virus nhaân leân / baøo töông TB: 8 -10 giôø

* Söùc ñeà khaùng

(-): caùc yeáu toá lyù, hoùa :

tia UV, aùnh saùng maët trôøi, khoâ hanh,

5,2 < pH > 7,8

50 – 600C / vaøi phuùt (-) hoaït löïc

(+) NK HC.

hoùa chaát: ether, formalin, phenol,…

(+): coàn, ñoâng khoâ,

vaøi thaùng vaøi naêm / t0

(–200C –70

0C).

3. Sinh beänh hoïc (virus cuùm)

• - ngöôøi ------- ngöôøi qua: ñöôøng hh

- Cô cheá b/v: ñaëc hieäu & khoâng ñaëc hieäu

- Teá baøo hh: nhieãm virus vaø bò huûy hoaïi.

- UÛ beänh: 1 - 4 ngaøy

- TC taïi choã: do phuø neà vaø taåm nhuaän TB ñôn

nhaân do ñaùp öùng vôùi hieän töôïng troùc vaåy vaø

cheát TB khi virus nhaân leân.

- TC toaøn thaân: do taùc ñoäng cuûa cytokin.

4. Mieãn dòch hoïc

- Khaùng theå (KT) HA vaø NA: baûo veä

+ KT choáng HA: ngaên virus nhieãm vaøo TB.

taïo KT trung hoøa: choáng virus cuùm

+ KT choáng NA: phoùng thích virus töø TB nhieãm

- KT choáng ribonucleoprotein:

ñaëc hieäu typ ñònh typ

- Tính MD: khoâng hoaøn toaøn vaø () taùi nhieãm.

5. Laâm saøng

1. Beänh cuùm khoâng coù bieán chöùng:

- Hoäi chöùng nhieãm truøng

- Hoäi chöùng hh

2. Bieán chöùng

- Vieâm phoåi

- Hoäi chöùng Rey

6. CHAÅN ÑOAÙN VIRUS HOÏC

1. Phaân laäp virus

– pheát ngoaùy muõi, hoïng, dòch röûa pheá quaûn

– caáy vaøo moâ hoaëc tröùng

2. Huîeát thanh hoïc: ELISA, NK HC thuï ñoäng….

* rapid tests

3. RT- PCR

Phaân laäp virus

PHAÛN ÖÙNG NGAÊN NGÖNG KEÁT HOÀNG CAÀU

(Hemagglutination Inhibition - HI)

Phaùt hieän influenza virus baèng RT-PCR

7. Dòch teã hoïc

1918: H1N1

“Cuùm

Taây Ban Nha”

– Spanish Flu

7 7

1957: H2N2

“Cuùm Chaâu AÙ”

– Asian Flu

1968: H3N2

“Cuùm

Hoàng Koâng”

7. Dòch teã hoïc (2)

8. Phoøng beänh

* Bieän phaùp chung: khoù khaên

* Phoøng beänh ñaëc hieäu (vaccin): khoù khaên

- Vaccin baát hoaït

- Vaccin soáng ñoäc löïc

* Hàng năm tạo ra doøng môùi (new strain)

WHO khuyến nghị: chủng vaccine / năm.

9. Ñieàu trò & Phoøng ngöøa

1. AMANTADINE (1966) (M2) chỉ cho type A

2. RIMANTADINE (1993) (M2) chỉ cho type A

3. ZANAMIVIR (NA) type A và B, chưa được chấp thuận để phòng

ngừa

4. OSELTAMIVIR (2000) (NA) type A và B

vRNP HA NA

NS2

M1 M2

envelope

Viral mRNA

A (n)

PB1 PA

PB2

NP A (n)

Golgi apparatus Nucleus

Cytoplasm

cRNA

vRNP

vRNA

NA inhibitors

M2 inhibitors

M1 inhibitors

HA inhibitors

Viral polymerase inhibitors Internal pH increasers

Viral transcription

inhibitors

& Nucleoside

Nucleoside

Nuclear export

inhibitors

Inhibitors and the Influenza virus cycle

* Một số vaán ñeà coøn toàn taïi

1. Nguy cơ nhiễm? Tính cảm nhiễm của caù thể.

2. Biến đổi chủng virus?

Chủng () laây Người - Người? (đang theo doõi)

3. Thời gian ủ bệnh: ?

4. Bệnh cảnh: nặng, nhẹ, (-) TC.

5. Ngoaøi caùc biểu hiện chính về hh (VP khoâng điển

hình…), coøn coù biểu hiện treân hệ tieâu hoùa (tieâu chảy),

Vieâm naõo… ĐN ca bệnh?