Embed Size (px)
DESCRIPTION
หลักสูตรการรู้สารสนเทศ โดย อารีย์ ชื่นวัฒนา คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
Citation preview
การรสารสนเทศ• ความหมาย
แนวคดทเกยวของ• แนวคดทเกยวของ• ขอบเขต• ขอบเขต• การรสารสนเทศ
ในสถานททางาน• หลกสตร
การรสารสนเทศ: ความหมาย การรสารสนเทศ: ความหมาย
• ความสามารถของบคคลใน• ความสามารถของบคคลในการระบความตองการส ส ศ ใ สารสนเทศของตนเอง รจกใชเครองมอและกระบวนการ
คนหาเพอระบแหลงสารสนเทศ สามารถประเมน ส รสนเ ส ม รถ ร เมนวเคราะห สงเคราะห และใชสารสนเทศไดอยางมสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพ
ผรสารสนเทศผรสารสนเทศ
ผทไดเรยนร “วธเรยน” กลาวคอรวาความรกลาวคอรวาความรจดระบบอยางไร จะหาสารสนเทศไดอยางไร และจะใชสารสนเทศและจะใชสารสนเทศอยางไรเพอเผยแพร
ความรไปสบคคลอน
คณสมบตของผรสารสนเทศคณสมบตของผรสารสนเทศ(Doyle 1992)( y )
1) รวาสารสนเทศทถกตองสมบรณม1) รวาสารสนเทศทถกตองสมบรณมความสาคญตอการตดสนใจทชาญฉลาด ญ ญ
2) รความตองการสารสนเทศของตน 3) สามารถตงคาถามจากความตองการ
สารสนเทศนนไดสารสนเทศนนได
ป4) สามารถระบแหลงสารสนเทศทจะเปนประโยชนประโยชน
5) พฒนากลยทธการคนหาทประสบความสาเรจ
6) เขาถงแหลงสารสนเทศ รวมทงจาก6) เขาถงแหลงสารสนเทศ รวมทงจากคอมพวเตอรและเทคโนโลยอน ๆ
7) ประเมนสารสนเทศ7) ประเมนสารสนเทศ 8) จดระบบสารสนเทศเพอนาไปใช )9) บรณาการสารสนเทศใหมเขากบองค
ความรเดม10) ใชสารสนเทศในการคดเชงวเคราะห10) ใชสารสนเทศในการคดเชงวเคราะห
วจารณและการแกปญหา
ขอบเขตขอบเขต
แนวคดทเกยวของแนวคดทเกยวของ• การคดเชงวเคราะหวจารณ• การคดเชงวเคราะหวจารณ• แนวคดเรองกระบวนการแกปญหาแนวคดเรองกระบวนการแกปญหา • แนวคดเรองกระบวนการเรยนร • แนวคดเรองการเรยนรตลอดชวต • แนวคดเรอง สงคมสารสนเทศ
การคดเชงวเคราะหวจารณการคดเชงวเคราะหวจารณ
• การตงคาถามในเรองทสงสย• การตงคาถามในเรองทสงสย• การคดเชงตรรกะการคดเชงตรรกะ • การไตรตรองหาเหตผล• การพจารณาความคดเหนท
หลากหลาย ป • การคดเชงเปรยบเทยบ
• การวเคราะหหาขอด ขอดอย• การคดอยางเปนระบบ• การคดอยางเปนระบบ• การคดวางแผน• การคดทองสารสนเทศ ความร
หลกฐาน• นามาซงการตดสนใจทถกตอง เทยง• นามาซงการตดสนใจทถกตอง เทยง
ธรรม
กระบวนการแกปญหากระบวนการแกปญหา
• ยอมรบวาเกดปญหาขน ศ ช • มทศนคตเชงบวกตอการ
แกปญหาญ• วเคราะหสถานการณและ
ป ระบปญหาทแทจรง
• วเคราะหหาทางเลอกตาง ๆในการ• วเคราะหหาทางเลอกตาง ๆในการแกปญหา
• ตดสนใจเลอกวธแกปญหา ป ไปป • นาวธแกปญหานนไปปฏบต
• ประเมนประสทธภาพของวธการประเมนประสทธภาพของวธการ
การรสารสนเทศกบกระบวนการเรยนรการรสารสนเทศกบกระบวนการเรยนร
ไ • ผรสารสนเทศ คอ ผทไดเรยนรวธเรยน • การรสารสนเทศจงเปนทกษะพนฐานการรสารสนเทศจงเปนทกษะพนฐาน
สาหรบการเรยนร ส • กระบวนการเรยนการสอนจงตองเออตอ
การสรางทกษะการรสารสนเทศใหกบนกเรยน
กระบวนการเรยนการสอนทเออตอการกระบวนการเรยนการสอนทเออตอการสรางทกษะการรสารสนเทศ
• มนกเรยนเปนศนยกลาง• มนกเรยนเปนศนยกลาง• ใชทรพยากรสารสนเทศ (Resource-(
Based Learning) ศ • เนนกระบวนการศกษาคนควาดวยตนเอง
(Inquiry-Based Learning)( q y g)
• มระบบหองสมดทมคณภาพ
• ครผสอนกบ• ครผสอนกบบรรณารกษทางาน
รวมกนเพอบรณาการทกษะการรการทกษะการรสารสนเทศเขาไวใ ในหลกสตร
การศกษาตลอดชวต
• การศกษาของบคคลไมมทสนสด• ชวยใหบคคลไดมโอกาสและ
ป ส ใ ชประสบการณในการเรยนรทกชวงของชวตของชวต
• มหลายรปแบบ และเกดขนไดในสภาพแวดลอมตาง ๆ
ใ ใ• ชวยใหบคคลพฒนาตนในทก ๆ ดาน ทงดานเศรษฐกจ การเมอง สงคมและทงดานเศรษฐกจ การเมอง สงคมและวฒนธรรม
• เปนรากฐานของ “สงคมสารสนเทศ”• “การรสารสนเทศ” เปนเครองมอ
สาหรบการศกษาตลอดชวตสาหรบการศกษาตลอดชวต
สงคมสารสนเทศ• สงคมทมสารสนเทศเปนแรง
ขบเคลอนทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมวฒนธรรม
• มการใชสารสนเทศในชวตประจาวนมการใชสารสนเทศในชวตประจาวนในกจกรรมตาง ๆ ไมวาจะเปนระดบ
บคคล ชมชน หรอสงคม
• อาศยเทคโนโลยสารสนเทศเพอสราง จดการ ถายทอด แลกเปลยน และ
ส ส ศ โ ไ เผยแพรสารสนเทศ โดยไมมขอจากดเรองเวลาและสถานทเรองเวลาและสถานท
• การสราง “ทกษะการรสารสนเทศ” และ “การใชเทคโนโลยสารสนเทศ
ส ส ” ใ ป ช ชและการสอสาร” ใหกบประชาชน
• ในประเทศพฒนา การสอนการร ใ โ โ ใสารสนเทศเรมในโรงเรยน โดยใชวธ
แทรกทกษะการรสารสนเทศไวในหลกสตรแทรกทกษะการรสารสนเทศไวในหลกสตรการศกษา
• เนนการปลกฝงทกษะการรสารสนเทศทสามารถนาไปใชไดการเรยนในระดบสงสามารถนาไปใชไดการเรยนในระดบสงขนไป รวมทงชวตสวนตวและการงาน
• ทกษะการรสารสนเทศจากโรงเรยนไปป ใ ไ ใสามารถนาไปปรบใชไดในการทางาน แต
ไมเพยงพอไมเพยงพอ• บคลากรตองเรยนรทกษะใหม ๆ เพมเตม
เนองจากปญหาทตองใชสารสนเทศในชวตการงานแตกตางจากในโรงเรยนชวตการงานแตกตางจากในโรงเรยน
–มความยงเหยง ซบซอนมากกวา มสภาพแวดลอมทซบซอน–มสภาพแวดลอมทซบซอน ผนผวน ปรวนแปร มากกวาตองอาศยแนวทางท–ตองอาศยแนวทางทหลากหลายในการแสวงหาสารสนเทศ การใชสารสนเทศ เพอใชสารสนเทศ เพอแกปญหา สรางความรใใหม สรางนวตกรรม
การรสารสนเทศในสถานททางาน
• นบตงแตชวงตนของ ทศวรรษน ความสนใจเกยวกบการร
สารสนเทศไดแผขยายไปสบรบทของการสารสนเทศไดแผขยายไปสบรบทของการทางาน
• กอนหนานน คาวา Information Literacy เปนทรจกและเขาใจกนในวงการศกษาเปนทรจกและเขาใจกนในวงการศกษา และวชาชพบรรณารกษและนกสารสนเทศ
เทานน
• ในองคกรอน ๆ โดยเฉพาะองคกรทาง ส ไ ใ ธรกจมกระแสความเคลอนไหวในเรอง
Knowledge Management, Learning g g , gOrganization, E-Learning
ป ใ • KM วาดวยการจดหา แบงปน ใช และสรางความร เพอเพมคณคา เพมศกยภาพสรางความร เพอเพมคณคา เพมศกยภาพในการแขงขนใหกบองคกร
• การวจยชใหเหนวา องคกรหลายแหงการวจยชใหเหนวา องคกรหลายแหง– ไดลงทนเปนเงนจานวนมากดานเทคโนโลย
ไ ปเพอการจดการความร แตไมประสบความสาเรจ
– บคลากรยงประสบปญหา • ภาวะทวมทนของสารสนเทศ
• ไดรบสารสนเทศผด ๆไดรบสารสนเทศผด ๆ • ไมมทกษะในการใชเทคโนโลย
ไ ใ • ไมรวธคนหาสารสนเทศ ทาใหเสยเวลาทาในสงทคนอนทาไปแลว
องคกรจงตร หนก• องคกรจงตระหนกวา “ทกษะการรสารสนเทศ” ของบคลากร เปนทกษะบคลากร เปนทกษะพนฐานทสาคญตอการจดการความร หรอ การสรางหรอ การสรางองคกรแหงการ
เรยนร
IL ในสถานททางานIL ในสถานททางาน• คาวา Information Literacy ไมเปนทy
นยมใชคาทใชแทน: working smarter• คาทใชแทน: working smarter, information skills, information resources training, information discovery (information retrieval, y ( ,search techniques and source selection) information resourceselection), information resource management (organization and sharing)sharing)
หลกสตรการศกษาดานการรสารสนเทศหลกสตรการศกษาดานการรสารสนเทศทวไป หลกสตรเพมเตม และ/หรอ ชดการทวไปGeneric
หลกสตรเพมเตม แล /หรอ ชดการเรยนรดวยตนเอง
ขนาน หลกสตรเพมเตม แล /หรอ ชดการขนานParallel
หลกสตรเพมเตม และ/หรอ ชดการเรยนรดวยตนเอง ซงเปนสวนเสรมหลกสตรวชาอนหลกสตรวชาอน
บรณาการI t t d
หลกสตรทจดเปนรายวชา โดยเปน Integrated สวนหนงของหลกสตรการศกษา
ปลกฝงทกษะไวใน แทรกทกษะการรสารสนเทศไวในปลกฝงทกษะไวในหลกสตรการศกษาEmbedded
แทรกทกษะการรสารสนเทศไวในการเรยนการสอนทกวชา ทกชน ทกระดบEmbedded ระดบ
มตของการรสารสนเทศ
มตของการรสารสนเทศมตของการรสารสนเทศ
ไป ป • ทกษะทวไป: การแกปญหา ความรวมมอ การทางานเปนทม การสอสาร และความคดเชงวเคราะหวจารณ
• ทกษะสารสนเทศ: การแสวงหาสารสนเทศ การ• ทกษะสารสนเทศ: การแสวงหาสารสนเทศ การใชสารสนเทศ การใชเทคโนโลยสารสนเทศ
• คานยมและความเชอ: การใชสารสนเทศอยางฉลาดและมจรยธรรม ความรบผดชอบตอสงคมฉลาดแล มจรยธรรม ความรบผดชอบตอสงคม การมสวนรวมในชมชน
รปแบบการเรยนการสอนรปแบบการเรยนการสอน
• Face-to-face learning• Self-paced learning packagesSelf paced learning packages • E-Learning
– Offline– Online
การใชประโยชนจากเครอขายในการสอนทกษะการรสารสนเทศ
• อนทราเนต• อนเทอรเนต• อนเทอรเนต
การใชเทคโนโลย Web2 0การใชเทคโนโลย Web2.0
Social SoftwareSocial Software• BlogsBlogs
http://information-literacy blogspot com/2007/05/second-life-literacy.blogspot.com/2007/05/second-life-symposium.htmlhttp://eduspaces net/dougbelshaw/webloghttp://eduspaces.net/dougbelshaw/weblog
• Wikishttp://infolit.bibliotech.us/wiki/tiki-index.php?page_ref_id=5http://wiki.nasa.gov/cm/wiki/?id=1961
• RSS feed• RSS feedhttp://www.libworm.com/rss/librarianqueries.
hphp• Social Network Site (e.g., Youtube, CiteULike,
LibraryThing)http://www.citeulike.org/p ghttp://www.librarything.com/tour/http://acuril uprrp edu/index php?option=cohttp://acuril.uprrp.edu/index.php?option=com_content&task=view&id=28&Itemid=1S d Lif• Second Lifehttp://secondlife.com/
• University of SheffieldLTEA in SL: Research Process ModelLTEA in SL: Research Process Modelhttp://networked-pinquiry.pbwiki.com/LTEA-in-SL%3A-Research process modelResearch-process-model
• UCI Libraries: Science Information TutorialTutorial http://www.lib.uci.edu/services/tutorials/science_info_tutorial/
สภาพแวดลอมใหมทางสารสนเทศสภาพแวดลอมใหมทางสารสนเทศ(Pru Mitchelle)( )
• รวมมอกน ทางานรวมกน (Collaborative)( )• สรางสรรค และแบงปน (Creative and
Sh d)Shared)• มความเปนชมชน (Community-based)• มความเปนชมชน (Community-based)• มความเปนสวนตว (Personal)( )• มลกษณะเสมอน (Virtual)
• การสอนทกษะการ• การสอนทกษะการรสารสนเทศ จงตองใหสอดคลองกบพฤตกรรมการกบพฤตกรรมการเรยนรใน
ใ สภาพแวดลอมใหมทางสารสนเทศทางสารสนเทศ
– Learning is collaborative (e g wikis)– Learning is collaborative (e.g. wikis)– Learning is creative and shared (e.g.
Wikipedia blog)Wikipedia, blog) – Learning is community-based (e.g. social
t ki )networking)– Learning is personal (e.g. blog, profiles,
point of view)– Learning is virtual (e.g. Second Life)g ( g )
