Logistics & Supply Chainelearning.psru.ac.th/courses/160/บทที่ 6.pdf ·...

การบรหารการขนสงในโซอปทาน (Transportation Management in

Supply Chain)

Chapter 6

วตถประสงคของการขนสง 1. เพอการสงคม 2. เพอทอยอาศยและการประกอบอาชพ 3. เพอการเมองและการปกครอง 4. เพอการศกษาหาความร 5. เพอการทองเทยวและพกผอนหยอนใจ 6. วตถประสงคอน ๆ

วตถประสงคของการบรหารการขนสง 1. ท าใหเกดระบบทดและมประสทธภาพ 2. ท าใหอปกรณเครองมอ เครองใชไดมาตรฐาน และใชงานได

อยางมประสทธภาพเตมความสามารถ 3. เพอลดคาใชจายตาง ๆ และลดตนทนการด าเนนการ

ประโยชนของการขนสง 1. ท าใหเกดปจจยส 2. ท าใหเกดชมชนใหม 3. ท าใหเกดตลาดสนคาและบรการ 4. ท าใหเกดอรรถประโยชน และมลคาตางๆ 5. ท าใหเกดประโยชน ตอการพฒนาประเทศ

Evolution and Transportation History in Dubai

1993

Evolution and Transportation History of Dubai (Cont.)

1999

Evolution and Transportation History of Dubai (Cont.)

2006

Evolution and Transportation History of Dubai (Cont.)

2007

Evolution and Transportation History of Dubai (Cont.)

2007

รปแบบการขนสงของรถบรรทก การขนสงสนคาดวยรถบรรทกมความยดหยนตวสง และรถบรรทก นนมหลายขนาดท าใหสามารถเลอกใชไดตามความเหมาะสม ขอดการขนสงดวยรถบรรทก ขอดอยการขนสงดวยรถบรรทก 1. รวดเรว 2. เปนบรการขนสงแบบจากทถงท 3. เครอขายครอบคลม 4. การแขงขนสง 5. ความเสยหายนอย

1. คาขนสงแพง 2. บรรทกสนคาไดนอย 3. ออนไหวตอสภาพอากาศ

รปแบบการขนสงของรถไฟ การขนสงทางรถไฟระยะทางไกลนนจะประหยดกวาการขนสง ทางถนน

ขอดการขนสงดวยรถไฟ ขอดอยการขนสงดวยรถไฟ 1. ความจระวางบรรทกมาก 2. ความสามารถในการใหบรการ 3. ตนทนขนสงต า 4. ตรงตอเวลาและปลอดภย

1. เขาใชบรการยาก 2. ผประกอบการนอยราย 3. เครอขายจ ากด 4. ใชเวลาขนสงนาน 5. ขนถายซ าซอน

รปแบบการขนสงของเครองบน ขอดการขนสงดวยเครองบน ขอดอยการขนสงดวยเครองบน 1. รวดเรว 2. ตนทนสนคาคงคลงต า 3. บรการทเชอถอได 4. ความเสยหายสนคานอย 5. ความถบรการสง

1. คาขนสงแพง 2. เขาใชบรการยาก 3. ออนไหวตอสภาพอากาศ

รปแบบการขนสงทางทอ ขอดการขนสงทางทอ ขอดอยการขนสงทางทอ 1. ตนทนต า 2. เชอถอได 3. ความสญหายและเสยหายนอย 4. มลภาวะต า

1. ตนทนคงทสง 2. ชา 3. ความสามารถการใหบรการจ ากด 4. เขาใชบรการยาก

รปแบบการขนสงทางเรอ ขอดการขนสงทางเรอ ขอดอยการขนสงทางเรอ 1. บรรทกสนคาไดมาก 2. คาระวางต า 3. ปลอดภย 4. มลภาวะต า

1. ใชเวลามาก 2. เขาใชบรการยาก 3. ออนไหวตอสภาพอากาศ 4. ความถบรการต า

รปแบบของการขนสง (ตอ) นอกจากการขนสงทง 5 ประเภทดงกลาวแลว ยงมการขนสง สนคารปแบบใหม เรยกวา การขนสงแบบผสม (combined transportation)เปนการขนสงสนคาทใชการขนสงตงแต 2 ประเภทขนไปในการขนสงสนคาเทยวหนงๆ ซงอาจจะมหลาย รปแบบผสมกน

รปแบบของการขนสง (ตอ) เชน - พกกแบค (piggy-back) การขนสงทางรถไฟ รวมกบการขนสง ทางรถบรรทก - ฟชชแบค (fishy-back) การขนสงทางรถบรรทกรวมกบการขนสงทางเรอ -ซแอร (sea-air) การขนสง ทางเครองบนรวมกบการขนสง ทางเรอ

รปแบบของการขนสง (ตอ) ในปจจบนการขนสงแบบผสม เปนรปแบบการขนสงสนคาก าลง เปนทนยมมาก เนองจากเปนการขนสงทสามารถ ชวยลด คาใชจายและประหยดเวลาในการขนสง ในแตละครง Logistics Engineering

เทคนคในการก าหนดเสนทางการขนสง ในการบรหารการขนสง ควรพจารณาการก าหนดเสนทางท จะใชในการขนสงหรอการก าหนดเสนทางขนสง (Routing) เพราะ จะท าใหการขนสงมประสทธภาพ เทคนคในการก าหนดเสน ทางอาจพจารณาไดจาก

1) ก าหนดตามเสนทางทกฎหมายก าหนด 2) ก าหนดขนตามนโยบาย 3) ก าหนดตามแหลงชมชน 4) ก าหนดขนเพอความสะดวก 5) ก าหนดขนเพอการคา

ทางเลอกการออกแบบการขนสง 1. การขนสงแบบขนสงตรง (Direct Shipment) คอการขนสงสนคาจากผผลตเตมคนรถ (Full Truck Load: FTL) ตรงไปยงลกคาแตละราย โดยสนคาจะไมผานคลงสนคา หรอศนยกระจายสนคา และไมมการเปลยนถายยานพาหนะ ระหวางทาง ขอด - บรรทกของไดเตมคนรถ - คาขนสงต า ขอเสย - มสนคาคงคลงมาก

A

ก

ค

ข

Supplier Customers

ภาพท 6-1 การขนสงแบบขนสงตรง (Direct Shipment)

ทางเลอกการออกแบบการขนสง (ตอ) 2. การขนสงตรงแบบ Milk Runs (Direct Shipment with

Milk Runs) การขนสงตรงแบบ Milk Runs เปนวธการขนสงเพอใชระวาง ยานพาหนะใหไดประโยชนสงสดหรอเตมคนรถประกอบดวย

ทางเลอกการออกแบบการขนสง (ตอ) 2.1 การขนสงตรงแบบ Milk Runs จากผผลตหลายราย (Direct Shipment with Milk runs from Multiple Suppliers) เปนวธการขนสงทประหยดคอใหยานพาหนะแตละคนแวะรวบรวมจาก ผผลต A, Bและ C แลวสงใหลกคาแตละราย ก ข และ ค แต หาก supplier แตละรายอยหางไกลกนใชวธนจะไมคมคา

C

ก

ค

ข

Supplier Customers

ภาพท 6-2 การขนสงตรงแบบ Milk Runs จากผผลตหลายราย (Direct Shipment with Milk runs from Multiple Suppliers)

B

A

ทางเลอกการออกแบบการขนสง (ตอ) 2.2การขนสงตรงแบบ Milk Runs ไปใหลกคาหลายราย (Direct Shipment with Milk runs from Multiple Suppliers) การขนสงตรงจากโรงงานไปใหลกคา หากมปรมาณสนคา มากพอเตมคนรถกจะสามารถลดตนทนการขนสงได ในกรณท ลกคาสงซอสนคาในปรมาณทไมมากพอเตมคนรถกควรใชการ ขนสงแบบ Milk Runs ยานพาหนะบรรทกสนคาเตมคนรถจาก โรงงานไปใหลกคาหลายราย วธการสงแบบนจะลดตนทนการ ขนสงและเพมระดบการใหบรการลกคา

ทางเลอกการออกแบบการขนสง (ตอ) ตามภาพท 6-3 ยานพาหนะบรรทกสนคาเตมคนรถจาก

โรงงาน A ไปใหลกคา ก ข และ จากโรงงาน B ขนเตมคนรถไปใหลกคา ก ข และ ค จากโรงงาน C ขนเตมคนรถไปใหลกคา ก ข และ ค การขนสงแบบนใชไดกบวสดและสนคาส าเรจรป เชน โตโยตา ขนวสดจากผผลตวสด เตมคนรถสงใหโรงงานประกอบ รถยนตของโตโยตาทอยใกลเคยงกนหลายโรงงาน การขนสงแบบ นสามารถสนบสนนระบบ JIT และลดคาขนสง

C

ก

ค

ข

Supplier Customers

ภาพท 6-3 การขนสงตรงแบบ Milk Runs จากผผลตหลายราย (Direct Shipment with Milk runs from Multiple Suppliers)

B

A

ทางเลอกการออกแบบการขนสง (ตอ) 2.3 การขนสงตรงแบบ Milk Runs จากผผลตหลายราย

ไปใหลกคาหลายราย (Direct Shipment with Milk runs from Multiple

Suppliers to Multiple Customers) ตามภาพท 6-4 รถบรรทกสนคารวบรวมสนคาจาก Supplier A, B และ C เตมคนรถแลวไปสงใหลกคา ค ข และ ก กรณ Supplier เปนผผลตวสดลกคากจะเปนผผลตสนคา ส าเรจรปและถา Supplier เปนผผลตสนคาส าเรจรปลกคากอาจ เปนผ คาสงหรอผ คาปลก

C

ก

ค

ข

Supplier Customers

ภาพท 6-4 การขนสงตรงแบบ Milk Runs จากผผลตหลายรายไปใหลกคาหลายราย (Direct Shipment with Milk runs from Multiple Suppliers to Multiple Customers)

B

A

ทางเลอกการออกแบบการขนสง (ตอ) 3. การขนสงสนคาแบบผานศนยกระจายสนคากลาง 3.1 การขนสงแบบผลตภณฑชวคราวทศนยกระจาย

สนคา (Shipment of Product with Temporary Store at DC) ตามภาพท 6-5 วสดขาเขาจะเกบไวท DC เปนการชวคราว เพอท าการคดแยกและรวบรวมใหเตมคนรถแลวสงตรงไปแตละ โรงงานผลตสนคา

C

ก

ค

ข

Supplier Customers

ภาพท 6-5 การขนสงแบบผลตภณฑชวคราวทศนยกระจายสนคา (Shipment of Product with Temporary Store at DC)

B

A

DC

ทางเลอกการออกแบบการขนสง (ตอ) 3.2 การขนสงแบบใชศนยกระจายสนคาเปนจดผาน (Transportation with Cross-Docking) ตามภาพท 6-6 ใช DC เปนจดเปลยนถายยานพาหนะ

สนคาจะถกคดแยกและรวบรวม โดยทไมมการเกบท DC สนคาจะพกท DC เปนระยะเวลาไมเกน 24 ชวโมง

ดงนน การขนสงแบบ Cross-Docking จะใชคลงสนคาเปนเพยง จดผานเทานน

C

ก

ค

ข

Supplier Customers

ภาพท 6-6 การขนสงแบบใชศนยกระจายสนคาเปนจดผาน (Transportation with Cross-Docking)

B

A

DC

ทางเลอกการออกแบบการขนสง (ตอ) ประโยชนของการขนสงแบบ Cross-Docking • ลดสนคาคงคลง สนคาทมาจากโรงงานจะไมเกบท

คลงสนคาแตใชคลงสนคาเปนจดผาน • ลดคาใชจายในการเกบรกษา สนคาจะสงผาน DC ไปยง

ลกคาทนท ท าใหสนคาไมตองเกบรกษาไวในคลงสนคา • ลดคายกขนสนคา สนคายกออกจากยานพาหนะขาเขา

ไปวางทลานแยกสนคา จากนนยกขนยานพาหนะขาออก สนคายกขนนอยครงท าใหลดคาใชจายในการยกขน

ทางเลอกการออกแบบการขนสง (ตอ) • สนคาเคลอนไหวเรว สนคาไมตองเกบทคลงสนคา สง

มอบสนคาใหลกคาไดรวดเรว ท าใหไดรบเงนเรวเปนผลท าใหกระแสเงนสดของบรษทดขน

• Wal-Mart มศนยกระจายสนคาเพอสนบสนนการขนสงแบบCross-Docking ท าใหลดคาขนสงทงขาเขาละขาออก

ดงนน การขนสงแบบ Cross-Docking ตองมการประสานงาน ระหวางซพพลายเออร คลงสนคาและผ รบขนสง เพอใหไดการ ขนสงขาเขาและขาออกสอดคลองกน

ทางเลอกการออกแบบการขนสง (ตอ) 3.3 การขนสงแบบ Cross-Docking และ Milk Runs ไปใหลกคาหลายราย (Cross-Docking Shipment with Milk Runs form Multiple Retailers) สนคาจากแตละโรงงานไมเตมคนรถ รถบรรทกรวบรวม สนคาจากหลายโรงงานเตมคนรถมายงศนยกระจายสนคา เพอ คดแยกและรวบรวมแลวสงไปใหรานคาปลกแตละรายแบบเตม คนรถ โดยศนยกระจายสนคาท าหนาทเปนเพยงจดผาน

G

Manufacturers Cross-Docking

ภาพท 6-7 การขนสงแบบ Cross-Docking และ Milk Runs ไปใหลกคาหลายราย (Cross-Docking Shipment with Milk Runs form Multiple Retailers)

D

A B C

H I

E F DC

Retailers

ก

ค

ข

ทางเลอกการออกแบบการขนสง (ตอ) 3.4การขนสงแบบ Cross-Docking และ Milk Runs จาก ผผลตหลายราย (Cross-Docking Shipment with Milk Runs form Multiple Suppliers) สนคาจากโรงงานหลายแหลงบรรทกเตมคนรถมาทศนยกระจาย สนคา ศนยกระจายสนคาจะจ าแนกและรวบรวมสนคาตามความ ตองการของรานคาปลกแตละราน โดยทรานคาปลกแตละรายสงซอ สนคาไมเตมคนรถ เพอใชประโยชนระวางยานพาหนะและลดตนทนคา ขนสงยานพาหนะจะรวบรวมสนคาไปใหรานคาปลกหลายรายในคราว เดยวกน

ช

Customers Cross-Docking

ภาพท 6-8 การขนสงแบบ Cross-Docking และ Milk Runs จากผผลตหลายราย (Cross-Docking Shipment with Milk Runs form Multiple Suppliers)

ง

ก ข ค

ซ ฌ

จ ฉ DC

Retailers

A

C

B

ตนทนของการขนสง (Cost of Transportation) 1.ตนทนคงท (fixed cost) เปนตนทนทไมมการเปลยนแปลงใด ๆ ตามจ านวนการขนสง เชน คาทะเบยน เงนเดอนประจ า คาใบ อนญาต คาเชาสถานท 2.ตนทนผนแปร (variable cost) เปนตนทนหรอคาใชจายทจะ มการเปลยนแปลงไปตามปรมาณการขนสง เชน คาน ามน เชอเพลง คาซอมแซมคาใชจายในการขนสนคาอน ๆ เปนตน

ตนทนของการขนสง (Cost of Transportation(ตอ)

3.ตนทนรวม (total cost) เปนตนทน หรอคาใชจายตาง ๆ ทรวม เอาตนทนคงทและตนทนผนแปรมารวมกน ถอวาเปนตนทนของ การบรการทงหมด 4.ตนทนเทยวกลบ (Back Haul Cost) เปนตนทนหรอคาใชจาย ทไดรวมเอาลกษณะของคาเสยโอกาส (opportunity cost) เชน ความสญเปลาในการตรถเทยวเปลากลบ เราตองน าเขามา พจารณาดวย

ปญหาของการขนสง • กอใหเกดคาใชจายอนเปนภาระของประเทศ - การสรางถนนหนทาง - คาในการดแลรกษา • เกดจากการจราจรคบคง - ท าใหเสยพลงงานเชอเพลง - มอบตเหตเกดขนบอยครง • เกดปญหาดานมลพษ • เกดการสญเปลาทางเศรษฐกจ การเดนรถเทยวเปลา • การแขงขนกนทางการขนสง

ปจจยส าคญส าหรบการขนสง การขนสง

ปจจย ทางเลอก

ทางรถยนตหรอทางถนน

ทางรถไฟ ทางเครองบน ทางเรอ ทางทอ

ลกษณะสนคา ขนสงระยะทางสน

สนคาน าหนกมากและใชพนท

มาก

สนคามลคาสง, เนาเสยหาย, ตองการความรวดเรวในการสง

สนคาขนาดใหญ, มลคาต า, ไมเนาเสยหาย

แกส น ามน น า

คาใชจาย สง ปานกลาง สงทสด ต าทสด ต า

เวลาทใช เรว ปานกลาง

เรวทสด ชาทสด ชา

ตารางเปรยบเทยบประสทธภาพการด าเนนงาน ของการขนสงประเภทตางๆ

ประเภทการขนสง ประสทธภาพการด าเนนงาน

คาใชจายใน การขนสง (1=สงสด, 5=ต าสด)

ระยะเวลาใน การขนสง (1=เรวทสด, 5=ชาทสด)

ความเสยหายหรอสญหายของสนคา(1=นอยทสด, 5=มากทสด)

ทางรถไฟ ทางรถยนตหรอรถบรรทก

ทางน า ทางอากาศ ทางทอ

3 2 5 1 4

3 2 5 1 4

5 4 2 3 1

กรณศกษา : บรษท ปนซเมนตนครหลวง จ ากด (มหาชน) • หนวยงานของการรถไฟ ขนสงปนซเมนตถง จาก ไปยง สถานปลายทาง การขนสงดงกลาวจะสงไปเปน ตคอนเทนเนอร • ตารางเวลาการเดนรถของหวรถจกรของทางการรถไฟท จะมาลากขบวนสนคาไปยงปลายทางตรงกน • เพอเปนการเพมประสทธภาพในการใชตคอนเทนเนอร

กรณศกษา : บรษท ปนซเมนตนครหลวง จ ากด (มหาชน) (ตอ)

• เพมปรมาณการขนสงทางรถไฟ • ชวยลดการแออดการจายสนคาภายในโรงงานลง • ขอดของการขนสงทางรถไฟ คอ สามารถทจะท าการสง สนคาขากลบมา (backhauling)พรออมกบตคอนเทนเนอร ทจะท าการสงกลบเขาโรงงาน • สนคา เชน วตถดบ เชอเพลงทดแทน ยางรถยนต /

กะลา ปาลม

กรณศกษา : บรษท บรษท ปตท. จ ากด (มหาชน)

• มการจดสงผลตภณฑปโตรเลยมน ามน เชน การขนสงทาง ทอ ทางรถไฟ ทางเรอและทางรถบรรทก • ค านงถงมาตรฐาน ความรวดเรวและความปลอดภยในการ ขนสง • มการพฒนาโดยใชระบบควบคมการขนสงรถบรรทก น ามนดวยดาวเทยม

กรณศกษา : บรษท บรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) (ตอ)

• ระบบทอสงกาซธรรมชาต - ทอในทะเลตอทอจากแหลงกาซธรรมชาตในอาวไทยมาขนฝงท จ.ระยอง และเชอมตอทโรงแยกกาซธรรมชาต - ทอบนบก ระบบทอฝงตะวนออกและตะวนตก • ระบบทอจดจ าหนายกาซธรรมชาต - ทอยอยทเชอมตอจากระบบทอสงกาซธรรมชาตไปยงลกคา อตสาหกรรม Logistics Engineering