View
230
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
1/96
http://genclikcephesi.blogspot.com
http://www.cizgiliforum.com/8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
2/96
SAID NURS,
FETHULLAH GLEN
VE "LAK"
SEMPATZANLARI
http://genclikcephesi.blogspot.com
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
3/96
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
4/96
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
5/96
NSZ
Ahmet Taner Klal, dnya gz ile okuyabildii,Cumhuriyet'te yaynlanm yazlarndan sonuncusunda Gi-ordano Bruno'nun bir szn aktarmt.
"Ktler Tanr'y, Tanr ise iyileri kullanr!.." demi
Bruno.
Klal, Tanr'nn kulland iyilerin rnekleri olarakilk aklna gelen birka ismi sralarken Atatrk' de bataanmt. Eer bu listeyi tamamlamak gerekirse, Klal'nnkendisim, Aksoy'u, Mumcu'yu ve daha nicelerini eklemekgerekir.
Tann'y kullanmaya alm olanlara dair de pek okrnek bulunabilir.
Dorusu, bu adan baklnca Said Nursi'nin ok akszl olduunu syleyebiliriz. "Ben, Kur'an' szlerimlevmyorum, szlerimi Kur'anla vyorum" demekten ekinmediini greceiz.
Kullanlma konusunda, Fethullah Glen ile Said Nursiarasnda ok nemli farklar bulunmaktadr. Dorusu, SaidNursi'nin kendi tutkularnn ve kurgularnn dnda bir etki ye tbi olduunu; zellikle de herhangi bir uluslararas gmerkezinin aleti olduunu sylemek mmkn grnmemek-
5
http://genclikcephesi.blogspot.com
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
6/96
dahi yoktur. rtnme konusunda da bir hayli ilgin bir ge
rekesi vardr. Nursi'ye gre "rtnmek uygundur. Yoksa 8-9 dakikalk bir zevk yznden 8-9 ay 'ar bir veled yk',hamisiz bir veledin terbiyesiyle 8-9 yl geirilecektir " (80).Demek oluyor ki rtnmeyen kadnlarn hemen hamile kal
malarnn kanlmaz olduundan Said'in hi bir kukusu
yoktur.
Bu arada, Said Nursi'nin izleyicilerinden olan bir yaza
ra gre, "kadn heyecanl olduu iin tanklnn erkee
gre yar deerde olmas dorudur"(81). Bu takdirde heyecanl erkeklerin tankl ne olacak sorusunun yant g
lemektedir. rnein, ekrandan anlaldna gre, Fethul-
lah Glen de heyecanldr. Bu durumda onun tankl tam
saylabilir mi?
Bu konuyu kapatrken, Nursi 'nin kadn konusuna ili
kin olarak yazm olduklarndan ksa bir blm, Mardin'in
deyiiyle, "byleyici" ve "sarsc" slubunun bir rnei
ve "modernleme akmlarndan birini oluturan mesajnn "bir ifadesi olarak aktaryoruz:
"Ak bacayla dehetli baklarla ehli imana saldr yorlar. Nikh yolunu kapamaa, fuhuhane yolunu geni-lettirmee alarak, oklarn nefislerini birden esir edip vekalp ve ruhlarn kebair ile yaralyorlar. Belki o kalplerdenbir ksmm ldryorlar. Birka sene nmahrem hevesatna
gstermenin tam cezas olarak o bakl bacaklar cehenne
min odunlar olup, en evvel o bacaklar yanacaklarn vednyada emniyet ve sadakati kaybettii iin hilkaten ok is-
(80) Said Nursi, age, s.46; Sin a Aksin, ag e.
(81) A. Vehbi Vakkasolu, Bilin meye n Kad n, 3. Bask, Yeni Asya Y.,
istan bul, 1980,s.62-5; Sina Aksin, age.
40
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
7/96
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
8/96
tedir. Buna karlk, bu kitabn nceki yaynlarnn yapldtarihten bu yana meydana gelen gelimelerin sonucunda,Fethullah Glen gereinin asla bireysel bir olaydan ibaretolmad, uluslararas alana taan ok derin ve nemli balantlarnn bulunduu daha da aklk kazanmtr.
Esasen, teden beri bilinmektedir ki Cumhuriyet kartoluumlar iinde asl nem tayanlar da arkalarn uluslararas nitelikte bir gce dayam olanlardr. Falih Rfk tay
bu gerei, yllar nce, u cmlelerle dile getirmitir:
"Her yerde Devrimin karsna belli bal birka hasm
kyor. (1) Eski nesillerin kara kafal enkaz; (2) rejimlerinve kafalarn deimesinden zarar grenler; (3) bu nchasmn adn vermezden evvel kk bir methale(girie) ihtiya var. Dahildeki hasm unsurlar yenmek gen inklaplar iin g olmamtr. Asl mklat bu karanlk kuvvetleriharekete getiren... yabanclardan geliyor. Afrika da, yaknve uzak arkta garpln en korkun dman bizzat garptr... Byk menfaat, insaniyet idealistlerini, yamyamlara,
insan eti yemenin faydalarndan bahsedecek hale sokmutur. Balkanlarda Trk ekalliyetlerine (aznlklarna) garpharflerini reddettirmee alanlar, oralarda garp medeni
yetinin naya olmak vazifesini alm olanlardan yardm gryorlar. imdi en byk garp dman garptr... Garphrriyetten, ilimden, fenden, seviye ve uurdan korkuyor.Garptan imdi u haykr geliyor: Aman garpl olmaynz.
ark milletlerine ilk retilecek hakikat budur:
Her yerde mcedditler (yenilikiler), fes ve sarn stndeki sarktan evvel, silindir apkann zerindeki sarkarmaldrlar." (1)
(1) Falih Rfk (Atay), "Garp Dman", Hakimiyeti Milliye, 13 Knunsa-
n 1929; Taner Timur, Trk Devrimi , A SB F yaynlar , Ankara 1968, s. 100
6
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
9/96
yle anlalyor ki gnmzn egemenleri de yeryz
n, kendileri asndan ynetilebilir klmak ve smrlerinisnrszlatrmak iin, "fenden, seviye ve uurdan" yoksun
nesillerin oluumu ynnde aba sarf etmek gereini duy
maktadrlar.
Dn olduu gibi, bugn de insanlar belli bir yerde tut
mak veya belli bir yere srklemek bakmndan en etkili
yollarn banda din smrs gelmektedir. Gramsci, insan
lar kafasndan yakalayacaksnz diyor ve ekliyor, kafasn
dan yakalaynca, kolu, baca, gvdesi kendiliinden gelecektir. nsanlar kafalarndan yakalayabilmek iin, kafa ya
psnn biimlenmesinde ok nemli bir etken olan inan
alannn elbette ki ihmal edilmemesi gerekir. Din smrs
nn ve dinsel inan ad altnda, duygu ve dnceleri uyu
turan ve yozlatran bir takm safsatalann retilmesinin ge
rei ve nemi burada kendisini gstermektedir.
Bu adan bakldnda, slam dininin, din smrcle
rinin iini zorlatran kendisine zg bir takm zellikler tad grlmektedir. Her eyden nce, slam'da ruhban s
nfnn bulunmay, kitleleri inanlarndan yakalayarak
avucunun iine alm bir dini liderin imElini gletirmek
tedir. Byle birisinin varl, tek tek insanlar kafalarndan
yakalamak zahmetini ortadan kaldrabilir. Byle olunca
szde dini lider konumundaki bir kiiyi elegeirmek, bir b
tn olarak ulusu veya tmyle slam alemini ekip evir
mek bakmndan kimilerinin aznn suyunu aktan kolaylklar sunuyor olmaldr. Bu nedenledir ki hilafet, slam top
luluunun kendi iinden ok, dardan, yeryznn ege
menlerinden kaynaklanan ve tahrik edilen bir zlem olarak
srekli bir biimde gndemde tutulmaktadr.
7
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
10/96
Bu noktada, Clinton'un Endenozya'da bir camiyi ziyare
tinden sonra yapt u aklamalar yeterince aydnlatcdr:"Bat dnyas ile slam arasnda bir bar ve diyalog
kurulmasna engel olan ey, bir kanal eksikliidir. slamdnyasnn bir ba (Halifesi) yok. Hristiyanln Papalk
gibi bir kuruluu var. (...) slam dininin gerek bir lideri(Halifesi) olsa, onu arr diyalog balatrdk."(2)
Sz buraya gelince, yle bir sorunun zihinlere takl
mas kanlmaz grnyor: Acaba Fethullah Glen ve
"Ilml slam", slam'da var olduu ileri srlen bu tr bireksiklii kapatmak amacyla m oluturulmutur? Eer yle
ise, imdilik grnen odur ki yaplan hesaplarda baz yan
llklar vardr; ne Trkiye'nin bu kadar hafife alnmas, ne
de grd bunca ekonomik ve medyatik destee karn,
Fethullah Glen'e bu lde umut balanm olmas ger
ekidir ve eer yle ise, bu topraklardan Atatrk'n gelip
gemi olmasnn nemi, kimilerince yeterince anlalm
deildir. Ancak, unutmamak gerekir ki her ey bitmi deildir.
Yarn ne olaca yine de belirsizdir. Cumhuriyet'in gelecei,
bir dizi karmak faktrle birlikte, Cumhuriyet'i korumak
ve yaatmak sorumluluunu tayanlar tarafndan belirlene
cektir.
$ A.I. Ankara,17 Mart 2001
(2) "Clinton: Mslmanlara leke sremeyiz- Clinton'dan slam Alemine
zeytin dal", Trkiye Gazetesi, 31.12.1994; Cengiz zaknc, United States of r
tica, Otopsi Yaynlan, stanbul, 1999, s. 161.
8
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
11/96
Giri
Elinizdeki bu alma, Mlkiyeliler Birlii'nin dzen
ledii ve 22 Nisan 1998 tarihinde Ankara'da Trk Harb-
Sendikas salonunda verdiim ayn bal tayan konfe
rans metni esas alnarak hazrlanmtr. Sz konusu konfe
ransa gsterilen youn ilgi de dorulam bulunuyor ki g
nmzn temel sorunlar erevesinde ve lkemizin genel
karlar bakmndan byk nem ifade eden bir konuya
eilmi bulunuyoruz.
nce, ele aldmz konuyu ilerken izlediim planla
ve yntemle ilgili ksa bir aklama yapmak isterim.
Elinizdeki almada, bu iki kiilik, Said Nursi ve Fet-hullah Glen, dnce yaplan, ruhsal yaplan, mcadelele
ri ve bu mcadelelerinin sonulan itibanyla ele alnacak ve
tantlmaya allacak. Bu yaplrken, bu iki isim ekseninde
baz toplumsal ve siyasal sorunlar da ele alnacak; bu sorun
larla ve bu sorunlann belirledii ereve ile bu iki isim ara
sndaki ilikiler tartlmaya allacaktr.
Benim yapacam ey aslnda fazla karmak deil.
Esas itibanyla, ele aldm bu iki kiinin yazdklar, ortayakoyduklar kendi zgn dnceleri, benim sunuumun ba-
9
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
12/96
hca dayanan tekil edecektir. Yani, onlara kar yazlm
kitaplar, onlara kar hazrlanm raporlar deildir benim bu
almamn hareket noktasn oluturan. Dorudan doru
ya, kendi yazdklarndan hareketle bir sunu yapmaya al
acam. Bunlara ek olarak ele alnan, bu isimlerin kendi
sempatizanlarnn (rnein, erif Mardin), bu kiiler hak
knda sylediklerinden ve yazdklarndan da yararlanaca
m. Benim ortaya koyacam aklamalarn, grlerin ve
gzlemlerin dayana, esas olarak bunlar olacaktr.
Tabiatyla, bu gzlemleri ortaya koyarken, yeri geldik
e kendi grlerimi de olabildiince belirlemeye ve kendi
tespitlerimi ve vardm sonular da ortaya koymaya ala
cam.
Said Nursi ve Fethullah Glen, lkemizin yakn tari
hinde olduka nemli iki isim... Cumhuriyetin iki nemli
anti-tezi... Bunlardan nce Said Nursi'nin yaamyla ilgili
baz ksa aklamalar yapmak istiyorum.
10
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
13/96
Said Nursi' nin Yaam yks
1873 ylnda Bitlis'in Nurs Kynde dodu. Nursi ismi bu kye izafeten kendisinin soyad olarak kullanlmaktadr. Ksa bir sure Molla Mehmet Emin'den ders alm, d
zenli bir eitim grmemi, grememitir.Somut anlamda balca abas ve amac, douda, Kahire'deki El Ezher benzeri Medrese-Tz-Zehra adnda birmedrese kurulmasn salamaya ynelik olmutur. Bununiin 1897'de Padiah Abdlhamit'i ziyaret etmi; dnceleri padiah tarafndan tehlikeli grlm, kabul edilmemi,1907'de ikinci geliinde tutuklanm ve ksa bir sre aklhastanesine gnderilmitir. Serbest braklnca Selanik'e gitmi, Merutiyet yanllaryla temas olmu, 1908'te ttihati
Osmani Cemiyeti'nin kuruluunda rol oynam, Tanin,Mizan, Serbesti, kdam, ark ve Krdistan, Volkan gibigazete ve dergilerde yazmtr.
Tunaya'nn ve baka bir ksm tarihilerin tespitlerinegre 31 Mart'm dzenleyicileri arasndadr (3); ancak, kendisi bunu reddetmektedir. Yarglama sonucunda da beraatetmitir.
(3) Bkz. Tank Zafer Tunaya, Trkiye'de Siyasal Partiler, cilt:},2. Bask,Hrriyet Vakf Yaynlan, 1988, s. 189-190.
l
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
14/96
1912'de ittihatlarn gizli polis rgt olan Tekilat-
Mahsusa'da grev alm; 1916'da da savata Ruslara esirdm; soma, stanbul ve Van'da yaamnn bir ksm ge
mitir. Van'da bir sre srgn olarak bulunmutur.
eyh Said Ayaklanmas zerine, ayaklanmaya katld
iddiasyla stanbul'a getirilmitir. Daha somaki dnem
lerde, Burdur, sparta ve Bal'da srgn hayat yaamtr.
Cumhuriyet dneminde birka kez tutuklanmtr. 50'den
soma rahattr ve iktidarla iyi ilikiler ierisindedir.
Said Nursi ile ilgili baz kaynaklarda, onun yaamnn dneme ayrlarak incelendiini grmekteyiz:
Birinci dnem, doumundan 1926'ya kadar siyaset yo
luyla dine hizmet olarak belirlenmektedir. kincisi, 1926-
1949 yllarn kapsayan Risale-i Nur'larn (nur kitapklar)
yazmyla geen dnemdir. O gnlerde gazete bile okuma
dn kendisi ve yandalar zikretmektedirler. 1949'dan
lmne kadar -yanda baz yazarlarn benimsedii tabir
le- "siyasileri irat (onlara yol gstermek) tarikiyle onlaradoru yolu gstermek ve onlar dine hizmetkar yapmak"olarak ifade edilen bir dnem yaamtr. (4)
Said Nurs i'n in Yazdklar
Said Nursi'nin yaptlarnn Trke harflerle yazlm
olanlarn, dorusunu isterseniz, rencilik yllarmdan iti
baren okuyup anlamaya almmdr. Fakat, son derece adal, anlalmaz, kendine zg bir slubu olduu iin zaman
(4) Necmettin ahiner, Bilinmeyen Taraflanyla Be dizzama n Said-i Nur-
si,Yeni Asy a Yayn lan, stanbul , 1979, s.335; Malmsa nj, Said-i Nursi ve Krt
Sorunu, Doz Yaynlan, stanbul, 1991, s.21-24.
12
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
15/96
zaman acaba bendeki bir eksiklikten mi kaynaklanyor diye
dndm olmutur. O zamanlar, belki daha kolay anlalr umuduyla Szler isimli risalesini, Franszca evirisinden
anlamaya da altm.
Tm bu abalardan sonra, anlalamamasnn asl nede
ninin, yazdklarnn hacmine oranla anlalacak ok az ey
yazm olmasndan kaynakland sonucuna vardm be
lirtmeliyim. Esasen, Said Nursi'ye kar takdir ve hayranlk
duygularyla dolu olanlarn da genellikle, bu duygularnn
nedenlerini aklamak bakmndan, onun ne anlatt, dnsel plandaki katklarnn ne olduu konusunda ikna edici
bir gereke bulmakta glk ektikleri; onun yerine, anla-
lamayacak kadar derin grler ortaya koyduu yolundaki
bahanelerin arkasna sndklar grlr.
Esasen, Nurculukta anlamann nemi yoktur. Zira, ina
nlmaktadr ki Nurculukta anlamadan da alim olmak mm
kndr. Said Nursi'ye gre, Risale-i Nurlar okuyan bir
kimse "hi anlamasa bile, deil mi ki, Risale-i Nur talebelerinin manevi bir kiilikleri vardr; yleyse bu zamann biralimidir" (5). Said Nursi, ayrca, ifade etmektedir ki "Risa
le-i Nur bir elektrie benzer. Son derece yksek ve derin birilimdir o. yleyken ne tahsile, ne ders almaya hacet kalmadan; zahmet bile ekmeden herkes onu anlayabilir. On
daki derin bilgileri alabilir " (6).Nursi'nin baz risaleleri, yalnzca Arap harfleriyle ya-
(5) Said Nursi, Nur Meyveleri, s.66; Turan Dursun, Mslmanlk ve Nur
culuk, kinci Basm, Kayn ak Yay nlan, stanbul, 1966. (lk basks, 1971' de ya
plmtr.), s.51.
(6) Said Nursi, Sikke-i Tasdik-i Gayb ( arap harfleriyle teksir), balang
ta numarasz s.2; Turan Dursun, age, s.51
13
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
16/96
zlmtr. Bu tr metinleri, Arap alfabesiyle yazlm metin
leri okuyabilen yazarlarn yazdklarndan ve aktarmalarn
dan yararlanarak deerlendirmeye altm. Bunlarn ieri
sinde zellikle Sikke-i Tasdik-i Gaybi, Said'in kendisini ve
Nurculuu nasl grdnn anlalmas bakmndan nem
lidir. Bu risale, Turan Dursun'un Mslmanlk ve Nur
culuk isimli kitabnda ayrntl bir biimde incelenmi ve
aktarlmtr. Turan Dursun'un bu yaptnda Sikke-i Tasdik-i
Gaybi balca kaynak olarak alnm ve inandrcl sala yabilmek bakmndan, kitabn arkasnda Sikke-i Tasdik-i
Gaybi'den yararlanlan blmlerin fotokopileri de verilmi
tir. Turan Dursun, bu kitabn mmin bir mslman olduu
dnemde yazm ve bu kitabnda Said Nursi'yi ve Nurculu
u islamiyet asndan da irdelemitir.
Said Nursi'nin nemi
Said Nursi'nin nemi nereden kaynaklanyor? Daha
dorusu, Said Nursi'yi taraftarlarnn gznde neredeyse
(bunun abartl bir ifade olmadn sanyorum) peygamber
mertebesine karan nedir? Turan Dursun'un, Nursi'nin z
gn kaynaklarndan yapt aktarmalara dayanarak bunlar
ortaya koymaya alalm.
Nursi'nin bu konudaki baarsnn srr, esas olarak,
kendi ifadesiyle Kuran' kendisine dayanak yapmak suretiy
le mritlerinin ve taraftarlarnn gznde eriilmez bir yer
kazanabilmi olmasyla aklanabilir.
Bu abasnda Kuran'dan nasl yararlandn ifade
ederken "Ben, Kur 'an ' szlerimle vmyorum, szlerimi
14
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
17/96
Kur'an'la vyorum" demektedir (7). Bunun iin yapt,
Kuran'daki baz ayetleri alp bunlar, kendisini ven, kendisini nemliletiren yorumlara kavuturmaktr.
rnein, Kuran'da Nur Suresi'nde yer alan bir ayette,
atesiz yanan nurdan bahis vardr. Said Nursi, burada nur
dan bahsedilmesinden hareketle, Nur Suresi "Hem iaret
eder ki, Risale-i Nurlarn mellifi de atesiz yanar. Tahsil
iin klfet ve ders alma zorunluluuna katlanmadan nurla-
nr ve alim olur" diyebilmektedir. Yani, Nur Suresi'nde
atesiz yanan bir alevden bahsedildiine gre, buradan, kendisi de eitim grmeden nur gibi parldayan bir insan oldu
unun Kuran'da iaret edildii sonucuna varmaktadr (8)
Hd Suresi'nin 105'inci ayetinde, "ilerinde bedbaht
olanlar da said olanlar da vardr" denilmektedir. Said szc
nn, Arapa'da mutlu anlamna geldiini reniyoruz.
Nursi, bu ayette, "said" szcnn yer almasna dayana
rak, kendisinden sz edildii sonucuna varmaktadr.
Kuran'dan bu ekilde kendisini yceltici sonular karabilmek iin, eskilerin "cifir" dedii yntemden de yarar
lanmtr. "Cifir ", harflere baz saylar izafe ederek gelece
i bilme olarak ifade edilir. ok saygn pek ok islam bilgi
ni, Islamiyetle tankl olan, Ibn-i Haldun'dan Ziya Pa-
a'ya kadar herkes, "cifir" ynteminin islamiyet'le alakas
olmayan uydurma bir metot olduunda mttefiktirler.
Ziya Paa'nn Harbt'mda da "cifir" yntemini hic
veden dizeleri vardr:"Mstakbele imdi hkmolunmaz!
(7) Said Nursi, age, s.221, Turan Dursun, age, s.62.
(8) Said Nursi , age, s.60-70; Turan Dursun , age, s. 15.
15
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
18/96
Gaipteki Ciflr ile bulunmaz "
"Ciflr", ne denli uydurma bir yol olsa da, kimilerincegelecei bilme yntemi olarak kabul edilir. Gerekte, Said
Nursi'nin yapt ok daha garip bir abadan ibarettir.
Onun yapt, "ciflr" yntemiyle gelecei bilmek iddiasn
dan farkldr. Nursi'nin abas, ou yerde, kendisiyle ilgili
baz olgularn ve oluumlarn, gemite, hem de Kuran'da
ngrlm olduunu ispat etmeye yneliktir.
rnein, Enam Suresi'nin 161 inci ayeti Peygambere
hitaben, "De ki: phesiz Rabbim, beni doru yola iletmitir "denilmektedir. Nursi, burada da kendisine hitap edildii
kansndadr. Bu kansnn ilgin bir dayana vardr. Bu
ayetin say deeri, "ciflr"hesabna gre 1316'dr. Bu da Sa-
id'in Nur Risalelerini hazrlamaya balad tarihtir; kendi
sinin kastedildiini buradan karsamaktadr.
Btn bunlarla ne anlatmak istediim ok ak olma
m olabilir. Ne anlatmak istediimi ortaya koymak bak
mndan, izninizle bir rnek vereyim. rnein, benim soyadn, Ikl olduuna gre, Nursi gibi dnecek olsaydm,
Atatrk'n szlerinde nerede k szc geiyorsa, orada
beni kastettii sonucuna varmakta hakl olabilirdim.
Veyahut "Ey Trk Genlii, birinci vazifen..." diye ba
layan hitab ele alrdm, oradan baz harflere, baz saylar at
federek baka baz saylara giderdim; o saylar bler, ar
par, benimle ilgili bir rakama ulaabilirdim. Hibir ey bu-
lamasam, bizim Amasya'daki evin kap numarasn kara bilirdim, rnein. Bylece, Atatrk'n "Ey Trk Genlii"derken, beni kastetmi olduu sonucuna varmakta hakl ola
bilirdim.
Nursi'nin izledii byle bir yntemdir ve bu yoldaki
16
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
19/96
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
20/96
da, Said gibi bylesine nemli bir ahsiyetin aralarndan
kacan gene nsezi yoluyla hissetmelerinden ileri gelmek-
teymi (13).
Risale-i Nurlarn nemi
Said Nursi'nin yazdklar, Risale-i Nur ad altnda derlenerek yaynlanmtr. Bunlar, Said-i Nursi'nin balattNurculuk tarikatnn (veya Ceza Kanunu hkmlerine arp
mayacak bir deyimle, akmnn) temel kaynaklarn oluturmutur. Said Nursi, Kuran'n eitli ayetlerinde Risale-iNurlarn haber verildii kansndadr.
Hicr Suresi'nin 87 nci ayetinde "And olsun ki, sanaher zaman tekrarlanan yedi ayetli Fatihay ve byk Kuran ' verdik" denilmektedir. Nursi'ye gre, burada da Risale-i Nur 'a iaret ediliyormu.
Said Nursi'nin ve. Nurcularn Risale-i Nurlara atfettik
leri nemin snr yoktur. Nursi'ye gre, ikinci Dnya Sava-'na girmemizi nleyen Risale-i Nur olmutur; (14) Risale-i Nur okuyanlarn evi yangndan kurtulur; (15) Risale-iNur'u ekirgeler, kular bile dinler (16).
Said-i Nursi bununla da kalmamakta, Risale-i Nuriarsanki Kuran ile edeerli veya onun benzeri bir kaynak olarak belirlemektedir.
Risale-i Nur'un, Said Nursi'ye Allah tarafndan verildii ileri srlmektedir (17). Oysa, islam'da Tam tarafndan
(13) Said Nursi, age, s.57; Turan Dursun, age, s. 58-60.(14) Said Nursi, age, s.40; Turan Dursun, age, s. 43.(15) Said Nursi, Emir da Lahikas,Nur matbaas, Ankara, 1959,s.l04- 105;
Turan Dursun, age, s.45.(16) Said Nursi, age, s.205; Turan Dursun, age, s.46.(17) Said Nursi, Bedizzaman Cevap Veriyor, Medeniyet Matbaas, An
kara, 1960, s.122; Turan Dursun, age, s. 42.
18
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
21/96
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
22/96
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
23/96
Genel olarak keramet iddialar, bir baka deyile, bilim
sel olarak aklanmas en azndan imdilik mmkn olma yan baz olaylarm veya yeteneklerin bulunduuna ilikin iddialar, tartmal bir alan olan parapsikolojiyi ilgilendirir. Biran iin bu konularda ileri srlen iddialarn, parapsikolojiy-le ilgilenenlerin gerekliine ihtimal verdikleri, "durugr"(clairvoyance), "nceden grme" (prvoyance) veya "d
nce ile eyaya uzaktan hkmetme "(tlkinsie) trndeolgular olarak kabul etsek bile, Nursi'nin bir "dini lider","din bilgini", "bedizzaman".. olduu yolunda bir sonuca
varmak iin bunlarn yeterli olduklarm syleyemeyiz. nk gene parapsikolojiyle ilgilenenler bilirler ki bu tr yetilere sahip olanlar, zeka ve karakter dzeyleri bakmndan okdeiik trde insanlar arasndan kabilmektedir.
Ayrca, byle yetilere sahip olduklarna inanlanlar
arasnda Yaar Kemal'in Yer Demir, Gk Bakr'ndakiTaba gibi kendisine bakalarnn keramet atfettii masumkiilikler, Rusya'daki Rasputin gibi esrarengiz isimler, dpedz arlatanlar veya Amerika'da ok grlen trde tehlikeli szde tarikat eyhleri... de bulunabilmektedir.
Dolaysyla, bir kimsenin keramet sahibi olduuna inananlar, onun her sylediini tartmasz bir doru olarak ka
bul etmek ve herkesin bunu bylece kabul etmesini beklemek hakkna sahip olmamaldrlar. Gene konumuzla ilgilisomut neklere dnecek olursak, Said Nursi syledii iin
Atatrk'e "deccal" (24) demenin veya Fethullah Glen sa
vunduu iin ABD ile entegrasyona gitmenin (25) dorulu-
(24) Deccal, baz kaynaklara gre, ahr zamanda ortaya kacana inan
lan ve fitnenin ve fesadn ba olan kimsedir.
(25) Glen'in bu konudaki grleri iin bkz: Zaman, 4 Eyll 1997; Ay
dnlk, 7 Eyll 1997, s.5.
21
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
24/96
unu kabul etmek elbette ki mtrkn olamaz. nk hi birkeramet iddias, akl ve mantk kurallarn, tarihsel gerekle
ri ve lke yararlarn grmezlikten gelmeyi hakl karamaz.
Nurculuun Gncelletirilmesi
Said Nursi, daha sonra greceimiz, Nurculuun g
nmzdeki nde gelen temsilcileri olan Fethullahlara k
yasla, yerli izgileri daha ar basan bir hareket balatm
ve srdrmtr. Nurculuun uluslararas balantlar, Said
Nursi'nin lmnden sonra ve zellikle de son dnemlerdeyounlamtr.
Bu durum, son dnemlere damgasn vuran, Yeni Dn
ya Dzeni olgusuyla ve onun zn oluturan "kreselle
me" dayatmalaryla yakndan ilgilidir. Bu erevede Said
Nursi'nin ve Nurculuun, esasen gndemden hi bir zaman
silinmemi olan yerinin, yeni bir vurgu kazandna tank
olmaktayz.
Sovyetlerin kne kadar, islamiyet'ten Sovyetlerikuatma altnda tutmada yararlanm olan gler, haliyle
farkl araylar iine girmi bulunuyorlar. Bir baka deyile,
artk nl "yeil kuak" stratejisinin varlk nedeni kalma
mtr. te yandan, yeryzn, avularnn iine sdrabile
cekleri bir kresel kye dntrmek isteyen uluslararas
gler, yalnzca Sovyetleri ykmakla emellerine ulam
olamayacaklarn grmektedirler. Bunun iin ve hepsinden
nemli olarak, Atatrk'n deyimiyle "mazlum milletler "mkurtulu umudunun tmyle ortadan kaldrlmas gerek
mektedir. Bu da Kemalizm'i tarih sahnesinden silmeden ba
arlabilecek bir i deildir.
22
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
25/96
Kreselleme, 70'li yllardan bu yana derin bir bunalma yuvarlanm olan uluslararas sermayenin, bu bunalm
amak iin oluturduu evrensel modelin nemli bir yn
dr. Kreselleme, "egemenlik kaytsz artsz milletindir "ilkesi yerine "egemenlik kaytsz artsz uluslararas serma
yenindir" demektir. Bunun iin, sosyal devletin ortadan
kaldrlmak istendii bir tarih aamasnda, onunla birlikte,
ulusal devlet, demokrasi ve lkemiz gerekleri erevesinde
btn bunlar somutlatran bir tarihsel izgi olarak Kemalizm, youn saldrlarla kar karyadr.
Kemalizm, ortadan kaldrlmaya allrken onun yeri
ni neyin alacana da karar vermilerdir. "Ilml islam" bu
nun iin icadedilmitir. islm sfatnn arkasna snan bu
akmn lmll, efendileriyle ilikileri erevesinde sz
konusudur. Yoksa, Kemalist deerler ve devrimler(rnein
kadn haklan) karsnda daha lml olunacana dair bir
anlam iermemektedir.CIA'nn Orta Dou Masas eflerinden Fuller, yeni
stratejilerinin iaretini yle vermitir: "Hml Islm benim seme, Atatrk'n grlerinden vazgeme, Ortadou veKafkaslarda serbest piyasann ve ABD'nin tavsiye ettii Is-
lam yaymak" (26).
Esasen Fuller, Mustafa Kemal' in eserlerinin ve d
ncelerinin silindiine dair hkmn vermitir bile. Ufuk
Gldemir ile yapt mlakatnda bu grn yle anlatyor:
"Ancak dnyada hi bir lider ne George Washington,ne Nehru, ne Lenin, ne Gandi sonsuza kadar yaayabilecek
(26) "Refah Partisi Suudi Balants", Ikibine Doru, 8 Kasm 1992.
23
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
26/96
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
27/96
lkte piyasaya srlen, Said Nursi hakkndaki kitabyla yeni
bir halkaya kavumutur (28).Halen Amerika'da Washington niversitesinde grev
yapmakta olan erif Mardin, 1998 Mart ay banda Trki ye'ye geldiinde, basna yansyan aklamalarndan anlaldna gre, daha zgr olduu iin Amerika'da yaadnifade etmitir. Oysa, Trkiye'de zgrlklerin en ok kstland 12 Mart ve 12 Eyll dnemlerinde bile, bilindii kadaryla, bu zatn bana en ufak bir ey gelmi deildir. Said
Nursi'yi ve Nurculuu Kemalizm karsnda gklere karan kitab da Trkiye'de zgrce baslm ve satlmtr.
Btn bunlardan sonra, erif Mardin'in kendisini Ak-soy'lar, ok'lar, Mumcu'lar... safnda bir zgrlk kahrama-nym gibi gstermeye kalkmas biraz garip kamyor mu!
Ayrca sorulmas gerekir: erif Mardin, Martin Luther King gibi veya Kennedy kardeler gibi, Amerika'damevcut zgrlklerin snrlarnda dolamasn gerektiren bireyler mi yapmtr ki orada daha zgr olduu sonucuna
varabilmitir?
Btn bunlara ramen, aklamad ve aklayamadtrdeki ve dozdaki baz etkinlikleri bakmndan, Amerika'nn Trkiye'den daha elverili ve tatminkar bir ortamoluturduunu ve daha zengin olanaklar sunduunu ifadeetmek istemekteyse, buna kar sylenecek sz bulmak kolay deildir.
(28) erif MARDN, Bedizzamar Said Nursi Olay (ev: Metin UL-HAOL U), letiim Y 2.Bask, stanbul.Kasm 1992,406 s.(Mardin' in bu ki
tab ilk olarak 1989'de Amerika'da ingilizce olarak yaynlanmtr); Bu kitap hak
knda bkz: Alpaslan Ikl," "Said Nursi" erif Mardin'in Bir Kitab zerine",
Mlkiyelil er Birlii Dergisi, cilt: XVIII, say: 155, Mays 1993, s. 57-62; Alpas
lan Ikl, Kreselleme ve Demokratikleme, kinci Bask, Tze Yaynclk, An
kara, 1996, s. 162-174.
25
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
28/96
erif Mardin'in Said Nursi Hayranl
erif Mardin'in anlan kitabnda yapm olduu, Said
Nursi'ye dorudan deinmi olduu her yerde hayranln
dile getiren ve derin vgler ieren baz ifadeler sralamak
tan ibarettir. Bunlar kantlamak veya bu hayranla gereke
olan olgular akla kavuturmak, onun sorunu deildir.
Yazarn bu tr deinmelerini, yle sralayabiliriz:
"Said Nursi, zamanmzda Mslmanlar iin uygun
den tavrn ilkelerini Kur'an dan karan bir slam bilimleri uzman olarak grlebilir." (29)"Said Nursi'nin mesajnn modernleme akmlarndan
birini oluturduu sylenebilir." (W)"Said Nursi'nin Aydnlanma felsefesinin iinden do
mu fikirleri kendi sistemine yedirmesi. .."(31)"Said Nursi'nin kiiliini oluturan ve kendisi henz
genken belirginleen zellikler arasnda, E.Erikson 'un
Luther'e atfettii karakter zelliklerini anmsatan bir kararllk da bulunmaktadr.Resmi biyografisine gre, ocukluk dnemi inatlndan anlalabilecei gibi, sahip oldu
u misyon ok erken yalarda belirginemitir; bunda birvelinin hayatnda gereken vurguyu grmemiz mmkndr."(32)
"nk o, kendisini millet'e din'e ve devlet'e adambir kiiydi." (33)
(29) erif Mard in, age, s.34.
(30) Ayn eser, s.43.
(31) Ayn eser, s.65.
(32) Ayn eser, s. 108
(33) Ayn eser, s. 132
26
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
29/96
"...parlak bir dal ocuk..." (34)
"...geleneksel slam banazlnn hantalln yok etmi ve modern Avrupa dncesinde grld biimiyle
doann yasalarn kavramaya ynelik bir akm balatm-,
tr."(35).
"Said Nursi'nin byl slubu (...) Said Nursi'nin kv
raklnn, sarsc slubunun ve gramer kurallarna aykr
cmlelerinin ekici etkisi (...) Trke cmlelerine zel bir
ahenk veren Arapalam zengin kelime hazinesi (...) Said
Nursi 'nin retoriinde, Kur 'an slubunu artran ynlerbile bulunmaktadr." (36)
Said Nursi'ye bylesine cmert vgler sralam olan
yazar, onun hakknda olumsuz eletiri anlamna gelebile
cek tek bir szce kitabnda yer vermemitir. Tam tersine,
Said Nursi'nin kiilik yaps hakknda kuku uyandrabile
cek baz iddialar yalanlamakta zenli davrand grl
mektedir. rnein, Nursi'nin Sultan tarafndan akl hasta
nesine kapattrlm olmasyla ilgili olarak "yaplan muayeneler sonunda akli dengesinin yerinde olduu aka
ortaya kmtr " (37) demektedir.
Btn bunlardan sonra, Mardin'in kitabnda Nursi'nin
kiilik yaps ile ilgili olarak ok ustaca bir slupla ve ima
yollu baz eletiriler ortaya konulduuna dair grleri an
lamak bsbtn olanakszlamaktadr. Kitap zerinde tar
ttmz kimileri, Mardin'in bu tavrna kant olarak aa
daki cmlelerini bir rnek olarak ileri srmlerdir: "Be-
(34) Ayn eser, s. 164.
(35) Ayn eser, s.277-8,
(36) Ayn eser, s.280.
(37) Ayn eser, s. 132.
27
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
30/96
lirttiine gre, zel dnyasnn yars annesinin lm ile
kaybolup gitmiti; Abdurrahman 'n lm ise, zel evreninin dier yarsnn da yokolmas anlamna geliyordu. Buna
ramen, Abdurrahman 'n lm ile ortaya kan kayp, k
sa bir sre sonra, kendisini Said Nursi 'nin hizmetine ve ya
zlarnn propagandasna adayan bir baka gen tarafn
dan telafi edilecekti." (38) Ancak, benim grm, bu tr
den satrlarn Nursi ile ilgili kltc bir ima amac ta
madklar veya o ynde alglanmalarnn ve deerlendiril
melerinin mmkn olamayaca dorultusundadr.
erif Mardin'e Gre, Said Nursi'nin Kerametleri
Mardin, bylesine derin hayranlk ifadeleriyle and
Nursi ile ilgili baz "keramet" iddialarn da hi bir eletiri
szgecinden geirmeye ve bu iddialara inanmadna dair
herhangi bir kayt koymaya gerek duymakszm(rnein, id
dialar trnak iine almak gibi) olduu gibi nakletmitir.
Mardin'in naklettiklerine gre, Nursi'ye medrese ren
cilii alanndaki bir ryasnda "Hazreti Muhammedi gr
me izni" tannmtr (39). Nursi, genlik yllarna ait bir baka ryada da "Kadiri tarikatnn kurucusu Abdkadir Gey-
lani'yi grd". Mardin, bu olay bir "dini lider" olarak Nur
si'nin "ortaya k yalnzca bir tesadf saylmamaldr" yolundaki grnn kant olarak ileri srmektedir (40).
Mardin, ayrca, 1890'lann banda, elleri kelepeli ola
rak Bitlis'e gnderilirken "Nezaretileri, ibadet iin yr-
(38) Ayn eser, s.153.
(39) Ayn eser,.s.l 13.
(40) Ayn eser, s. 119.
28
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
31/96
ylerine ara verdiklerinde, Molla Said'in her naslsa kelepelerinden kurtulmu biimde ibadete hazrlandn
grmlerdir" (41) diye yazmaktadr. te yandan, geneMardin'in naklettiine gre, Said Nursi, ertesi gn kendisine sorulacak sorulan "nceden malum olma yoluyla " bilme yetisine sahiptir (42).
Btn bunlardan sonra, ok ak bir biimde, inanm bir Nurcunun kitabn okuduumuz izlenimine varabiliriz. Ancak, baz zihinleri kartran u hususu da grmezlikedemeyiz: Byle bir kitabn yazlmasnda, bir takm laik
Batl bilim adamlannm tahlillerinin ve.kuramlannn aklamasna geni bir yer ayrlm olmas ve bunlann, kitaptaortaya konulan baz grlerin dayanaklan olduklan yolunda bir san uyandrma gereksinimi duyulmu olmas artcdr. Zira, keramet sahibine inanan insanlann, bu yolda bilimsel kantlamalara gereksinimi olmamak gerekir. Acaba,kendisinin inanmad baz konulara, bilimsel kayglarolan evreleri inandrmak veya en azndan ilgilerini ekmek isteyen birisi ile mi kar karyayz?
erif Mardin'e Gre, Nurculuk ve Kemalizm
Nurculuk, bir ok bakmlardan, Cumhuriyetin bir antitezi ve Kemalizm kart bir hareket olarak ortaya km vekendisini tanmlamtr. Dolaysyla, hilafetin yannda yeralmtr.
Said Nursi, "hilafet saltanatnn vefat "ndan duyduu
hzn gizlememi (43) ve nurculuun roln "Mustafa Ke-
(41) Ayn eser, s.123.
(42) Ayn eser, s. 130.
(43) S. Nursi, ualar, age, s.370.
29
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
32/96
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
33/96
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
34/96
sndren slam karsnda grmekte iken, bugn Kema
lizm'in Islami Osmanl toplumu karsnda kiiliksizletiricietkilerinden sz eder olmutur. Mardin'i n bu evrimini,
Amerika'nn "zgr" havasna borlu olduu dnlebilir.
Oysa, Mardin'in bir zamanlar Kemalizm'i slamiyet
karsnda gstermesi kadar, bugn de slamiyet'i Kema
lizm karsnda gstermesi de herhangi bir mantksal ve ta
rihsel temeli olmayan bo bir iddiadan ibarettir (55)
Mardin'e gre, "Nurcu hareket gcnn bir blmn
Cumhuriyet dneminin baarszlklarndan ald(...) Sz konusu baarszlk, Bat uygarlnn artk bir yenilgi olarak
alglamaya balad sanayi toplumuna zg bir olgu olarak gl inan balarnn yokluu ve 'bezginlik' ile kout
tur"(56).
Grld zere, Mardin, Kemalizm'e ynelik eletiri
lerinde, Kemalizm'i sanayi toplumu olgusuyla zdeletir
mek gibi, kendisine kolaylk salar gibi grnen ve fakat
geerli hi bir mantksal dayana bulunmad iin aslasalam olmayan bir yol tutmutur.
Sanayi toplumu olgusuyla Kemalizm'i zdeletirme
abas ikna edici olabilseydi, bundan, bazlarn pek sevin
direcek, yle bir sonu salanm olabilirdi: Kemalizm gi
bi, yeryznden izleri her eye ramen silinememi olan
bir anti-emperyalist akm, "garbn afakini saran elik
zrhl duvar"ile bank bir izgi gibi gstermek mmkn
olabilirdi.Oysa, "bilimsel felaketlerimizin en sonuncusu sanayi-
(55) Kemalizm ve din ilikileri hakknda bkz: Alpaslan Ikl, Kemalizm,
Sosyalizm ve Din, Tze Yaynclk, Ankara, 1997, s.151-207.
(56) erif Mardin, age, s.46.
32
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
35/96
lemedir " diyen Fourrier'den, gnmzn evrecilerine ka
dar ok deiik akmlarn kar ktklar ve kukuyla baktklar sanayi toplumunun baz olumsuzluklarndan Kema
lizm'i sorumlu tutmann anlalr hi bir yan yoktur. Sana
yi toplumunun dourduu etin sorunlar imdiye kadar
kim zebilmi ki Kemalizm zebilmi olsun. Ameri
ka'nn sadk hizmetkr Suudi Arabistan m zmtr?
Mardin'in "kiiliksizletirme " srecinin kart olarak grd Osmanlln diriltilmesi mmkn olsa, bugnn ko
ullarnda, Suudilikten ok farkl bir ey mi ortaya kacaktr? Osmanllk, kendisini silip sprm olan bir srecin
sonularna nasl are olacaktr?
. Mardin'e gre, Said Nursi'nin ve Nurculuun mca
dele yolu, kendi deyimiyle "Kemalist Jakobenizm "den (57)farkldr. Fazla irdelemeye ve kantlamaya gerek duymaks
zn "Kemalizm, yzeysel ve toplumla organik balardanyoksun" (58) bir hareket olarak takdim edilmekte; buna
karn, Nurculukta "toplum seferberliine tannan nem "in(59) varl ileri srlmektedir. Oysa, gerein bunun tam
tersi olduu, bizatihi Mardin'in kitabnda anlatlanlardan
kmaktadr.
Said Nursi, eylem izgisinin tm boyunca, egemenler
le ibirlii iinde olmaya byk zen gstermi ve amala
rn gerekletirmede, esas olarak, egemen konumda olan
lardan salayaca destee gvenmitir.
Said Nursi'nin, egemenlerle ibirliine gsterdii zen,
(57) Ayn eser, s. 10.
(58) Ayn eser, s.269. Kemalizm'in demokratiklii ve toplumla btnle
mesi konusunda bkz: Alpaslan Ikl, age, s.28-56.
(59) erif Mardin, age, s.164.
33
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
36/96
1913'te Bitlis'te patlak veren bir isyan bastrarak glerini
kantlamalarndan hemen soma, Jn Trkler'in gizli ser
visine katlmasnda aka grlr. "Said Nursi, ttifak devletleri safnda savaa katlnmasna dair be cihad fetvasnn hazrlk almalarna da katld." (60)
Nursi'nin yeri, genellikle, egemenlerin yanbandadr.
1890'larda Van valisinin maiyetindedir (61). Abdlha-
mid'in kuubas Mustafa Bey'in konanda uzun sre
yaamtr. Bu zatn olu, Jn Trklerin gizli servisinin n
de gelen kiilerindendir ve Nursi'nin yakn arkadadr (62).
Said Nursi'nin amalarm gerekletirme yolundaki a
balarnda, sultanlara yazd mektuplar nemli bir yer tutar.
Abdlhamid'e sunduu bir dilekeyle, douda, Kahire'deki
El-Ezher modelinde bir medresenin kurulmasn nermitir
(63). Ayn ierikte bir dilekeyi daha soma Sultan Reat'a
sunmutur (64). Grlyor ki Nursi'nin mcadele yntemi,
bir "toplum seferberliine" dayanmann ok uzamdadr ve krallarn desteiyle toplumu deitirmeyi amalayan
19.yzyl topistlerinin izgisini anmsatmaktadr.
Gerekte Mustafa Kemal ile ters dmesi de kendisinin
deil; Mustafa Kemal' in tutum ve tercihlerinin zorunlu kl
d bir durum olarak grnmektedir. Keza, eyh Said
ayaklanmasna katlmadn beyanda zen gstermesi (65)
ve yazdklarnda "kartlarnn bir Krt milliyetisi oldu u yolunda kendisine ynelttikleri sulamalar hakl gste-
(60) Ayn eser, s. 144.
(61) Ayn eser, s.126.
(62) Ayn eser, s. 128-9.
(63) Ayn eser, s.36,130-1.
(64) Ayn eser, s. 142.
(65) Ayn eser, s. 155.
34
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
37/96
recek hibir ey "bulunmamas (66) da Cumhuriyet ynetimiyle iyi geinme abalarnn kantlarndan biri olarak g
rlebilir.
Mardin'e gre, Nurculuun stratejisinde "toplum se ferberliine tannan nem(...) Cumhuriyet rejimi yneticilerini muhtemelen en ok endielendiren zelliidir" (67)Buradaki birinci yanllk, Cumhuriyet rejimi yneticilerini
homojen bir btnlk gibi gstererek hepsini ayn torbaya
koyma eilimindedir. kinci olarak, baz Cumhuriyet rejimi
yneticilerinin, Sabahattin Ali'ye, Nazm'a veya 12Mart'ta ve 12 EylPde DSK yneticilerine ve ou ajan
provokatrler tarafndan tuzaa drlm olan ocuk de
necek yataki insanlara yaptklar anmsanacak olursa, Nur
culuun Cumhuriyet rejimi yneticilerini en ok endielen
diren bir akm olduu yolundaki iddia, bir hayli havada kal
maktadr.
Kukusuz, dnce ve inanlarndan dolay bir kimseye yaplan basklar hibir ekilde onaylanamaz. Ancak, Nur-
si'nin tek parti dneminde 11 ay kadar hapse mahkum
edilmi ve Bat'da oturmaya mecbur edilmi olmasn, ade
ta, lkemizde grlm tek ve en ar bir bask uygulamas
olarak gstermeye ynelik son zamanlarda srdrlen
kampanyalar anlamak da zordur. Aslnda Said'in kendisi,
kendi ifadesiyle, "Mustafa Kemal'in hissiyatn ve prensiplerini rencide ettii halde kendisine ilimemi" olduunukabul etmektedir. Ancak bu durumu, "Risale-i Nur'un parlak bir kerameti" olarak aklamaktadr (68) .
(66) Ayn eser, s.141.
(67) Ayn eser, s. 164.
(68) Ayn eser, s.376.
35
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
38/96
Nursi, 1950'den sonra iktidara geen Demokrat Parti
yneticileriyle omuz omuzadr. 1960'da lmnden soma,
izleyicilerinin, MSP'yi deil de egemen glerin partisi niteliini daha ok tayan AP'yi desteklemi olmalar da da
ima egemen izgi dorultusunda belirmi olan temel yne
liinin bir uzants gibidir. Bu destein, 12 Eyll'den sonra
geni lde zal'a ve ardndan iller'e kayd bilinmek
tedir.
Nihayet, .Mardin'in kitab, bu zincirin nemli bir hal
ka daha kazanmasna yeni ve nemli bir katk salamakta;
Nurculuun, lke egemenlerinin tesinde Okyanus tesindeki dnya egemenleriyle balarnn glenmesine yardm
c olmaktadr.
.Mardin'in, Nurculuk konusunda yeterince ak ol
mad konulardan biri , Nurculuun iktidara damgasn
vurduktan somaki dnemde tutaca yolla ilgilidir. Mar
din'in kitabndan, Said Nursi'nin bu ok nemli konuya
ilikin grlerini, Cenap ahabettin'in ayn konudaki g
rlerine ilikin baz aklamalara dayanarak dolayl bir biimde ve ancak ok snrl olarak karsamaktayz. . Mar
din'in aktardna gre, Cenap Sahabettin, Nursi'ye yant
olarak yazd bir yazda "dini vecibelerin yerine getirilmesi zerindeki denetimin sklatrlmasyla, slamiyet'innasl korunabileceini anlamadn belirtmekteydi" (69).
Nurculuk ve Pozitif Bilimler
Said Nursi'nin pozitif bilimler konusundaki dncele-
(69) Ayn eser, s. 146.
36
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
39/96
ri elikilerle doludur. Bir yanda, "hayatta en hakiki mrit
ilimdir" dncesini anmsatrcasna "Elbette nev-i beer,ahir vakitte ulum ve fnuna dklecektir. Btn kuvvetiniilimden alacaktr. Hkm ve kuvvet ise, ilmin eline gee
cektir " (70) der. Bir baka yerde ise artk "doal olgularndoal nedenlerle aklanmas gerektiine " inanmadn ve"nedenlerle birlikte sonularn da Allah 'n dorudan, do-
laymsz rn" olduu grn tadn renmekte yiz (71). Said Nursi'nin bu gr o noktaya vardrlmtr
ki "Mesel, Erzurum da bir eseri hakknda takibat yapld iin, hararet -18'e dmtr" denilebilmitir (72).
Said Nursi, pozitif bilimlerden, Allah'n varlnn ka
ntlanmas yolunda yararlanlmas iaretini vermitir. Bir
Mslman iin Allah'n varlnn amprik olarak veya bilim
ve teknik yoluyla kantlanmas abasnn, inan dnyasnn
gerekleriyle ve islamiyet'in zyle elitii yolundaki tar
tmalara burada deinmeye gerek olmad kansndaym.
Tanr'nn varlnn gzlem yoluyla aratrlmas ynndeki eilim, Nursi'nin izleyicileri tarafndan, motorlerin
kardklar seste veya insann kalp atnda "zikir " anlam
aranmas gibi abalara dntrlmtr. Esasen, Nursi'nin
kendisine gre "kedinin mrmrlar 'Y Rahim! Y Rahim!Y Rahimdir" (73).
Bir ksm Nurcular, son yllarda Tanr'nn varlna bi
limsel kantlar bulma abalarna kout olarak, pozitif bilim-
(70) Ayn eser, s.326.
(71) Ayn eser, s. 151
(72) .zek, age, s.249.
(73) M. Fet hullah Gle n, Fasld an Fasla, cilt 2, Nil Yay nlan, zmir, 1996,
s .2 i3 . ' . ' " . < : " '. .
37
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
40/96
lerin deiik dallarn ilgilendiren yaynlar yapmlardr. .
Mardin bu yaynlarn "son derece st dzeyde " olduklarnyazmaktadr (74). Bylece, Mardin'in, yalnzca toplumbi
lim alannda deil, sibernetikten biyolojiye, morfolojiden
astronomiye... kadar tm pozitif bilimlerle ilgili konularda
ki yaptlarn "son derece st dzeyde" olduklarn deer
lendirebilecek lde bilgi ve kavray sahibi olduunu(!)
renmekteyiz.
Nurculuk ve Bat Uygarl
Nurculuk, Bat uygarl karsnda da elikiler iindeyzmektedir. Said Nursi, bir yanda, "Bana deli dediler. Fakat ben ac hakikati grdm ve anladm ki, slamlar yaadmz devrin medeniyetinden geri, ok geri kalm " (75)diye yaknmaktadr.
Dier yanda ise Bat uygarlna saldrrken, kendine
zg slubuyla, hibir yeni ve zgn yan bulunmayanmalum "bir hrka, bir lokma " felsefesini yle savunmaktadr: "Bedevilikte beer -drt eye muhta oluyordu. O-drt hcatn tedarik etmeyen, on adette ancak ikisiydi.imdiki Garp medeniyet-i zlime-i hzras, su-i istimlatve isrfat ve hevest tehyic ve havic-i gayr-i zaruriyeyi,
zaruri hacetler hkmne getirip, grenek ve tiryakilik cihe-tiyle, imdiki o medeni insann tam muhta olduu drt ha
ceti yerine, yirmi eye bu zamanda muhta oluyor. O yirmihcat tam bir tarzda tedarik edecek, yirmiden ancak ikisi
(74) . Mar di n, age, S.341.
(75) Ayn eser, s . 134.
38
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
41/96
olabilir. Demek bu medeniyet-i hzra insan ok fakir edi
yor..."(76)
Said Nursi ve Kadn
.Mardin, kitabnda, ada toplumbilimin kavram ve
kuram sorunlarnn ufuklarnda bir utan bir uca koup du
rurken, Nurculuun kadn sorununa ilikin grlerine de
inmeyi adeta unutmutur. Bu konuda "Kadnlara zel bir
yer tannmas, Islmi cinsel ahlka yaplan zel vurgu vecinslerin ayrlmas, Nurcularn hi dn vermedikleri ko
nular arasndadr" (77) demekle yetinmitir.
Oysa, kadnlara tannan yer konusunda, Mardin'in hi
deinmemi olmasna karn, Nursi'ye ait ok geni akla
malar vardr. Said Nursi, yaam boyunca kadnlardan ka
m olduunu slamiyetin gerekli sayd bir banyma-
sna anlatr.
Bitlis'e srgn gelen Said Nursi, Vali mer Paa tarafndan konanda misafir edilir. Said Nursi iki yl kald bu
konakta valinin kzlarndan hibirini tanmadn nerek
anlatr (78).
Said Nursi, evlenmeye de kardr; "evlenme adetini
terkettim ki, t ok haramlara girmeyeyim " demektedir
(79). Oysa, slamiyet'te evlenmeyi haram sayan tek bir satr
(76) Ayn eser, s. 160.(77) Ayn eser, s.68.
(78) Hulusi Turgut, "Bedizzaman Said Nursi'den Fethullah Glen Ho-
ca'ya Nur Hareketi", Sabah, 18.1.1997, s.20.
(79) Said Nursi, Hanml ar Rehberi, s.24; Sina Aksin, "Tr kiye 'de Ortaa
n Gncellii" (12-14 Kasm 1997'de toplanan 5. Ulusal Sosyal Bilimler Kong
resine sunulan bildiri).
39
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
42/96
dahi yoktur. rtnme konusunda da bir hayli ilgin bir ge
rekesi vardr. Nursi'ye gre "rtnmek uygundur. Yoksa 8-9 dakikalk bir zevk yznden 8-9 ay 'ar bir veled yk',hamisiz bir veledin terbiyesiyle 8-9 yl geirilecektir" (80).Demek oluyor ki rtnmeyen kadnlarn hemen hamile kal
malarnn kanlmaz olduundan Said'in hi bir kukusu
yoktur.
Bu arada, Said Nursi'nin izleyicilerinden olan bir yaza
ra gre, "kadn heyecanl olduu iin tanklnn erkee gre yar deerde olmas dorudur"(81). Bu takdirde heyecanl erkeklerin tankl ne olacak sorusunun yant g
lemektedir. rnein, ekrandan anlaldna gre, Fethul-
lah Glen de heyecanldr. Bu durumda onun tankl tam
saylabilir mi?
Bu konuyu kapatrken, Nursi'nin kadn konusuna ili
kin olarak yazm olduklarndan ksa bir blm, Mardin'in
deyiiyle, "byleyici" ve "sarsc" slubunun bir rneive "modernleme akmlarndan birini oluturan mesajnn "bir ifadesi olarak aktaryoruz:
"Ak bacayla dehetli baklarla ehli imana saldr yorlar. Nikh yolunu kapamaa, fuhuhane yolunu geni-lettirmee alarak, oklarn nefislerini birden esir edip vekalp ve ruhlarn kebair ile yaralyorlar. Belki o kalplerdenbir ksmn ldryorlar. Birka sene nmahrem hevesatna
gstermenin tam cezas olarak o bakl bacaklar cehennemin odunlar olup, en evvel o bacaklar yanacaklarn vednyada emniyet ve sadakati kaybettii iin hilkaten ok is-
(80) Said Nursi , age, s.46; Sina Aksin, age.
(81) A. Vehbi Vakkaso lu, Bilinm eyen Kadn, 3. Bask, Yeni Asya Y.,
stanbul , 1980,s.62-5; Sina Aksin, age.
40
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
43/96
tedii ve ftraten ok muhta olduu mnasip kocay dahabulamaz. Bulsa da basna bela bulur. Hatt bu halin neti
cesi olarak: O hr zamanda baz yerlerde nikha rabet sizlik ve riayetsizlik yznden krk kadna bir erkek nezaret
edecek derecede ehemniyetsiz, sahipsiz, kymetsiz bir surete gireceihadisin rivayetinden anlalyor." (82)
Nurculuun Fethullah Glen Dnemi
Fethullah Glen, Nurculuun gnmzdeki nde gelen
temsilcilerinden biridir ve herhalde en nde gelen temsilcisidir. Acz Mendiler veya Yeni Asya grubu olarak tannan
topluluklar da kendilerini Said Nursi'nin izleyicileri olarak
tantmakta veya yle bilinmektedirler. Ancak, Fethullahla-
nn bunlar ierisinde en gl topluluu oluturduklar anla
lmaktadr. zellikle, kazandklar enternasyonal kimlik ve
balar nedeniyle ve bu erevede tadklar "Ilml slam "
misyonu dolaysyla ok ayr bir boyuta sahip olduklarnda
kuku yoktur.
Buna karlk, Fethullah Glen'in Nurculuk akmnn
izleyicisi veya temsilcisi olduunu fazlaca grnr klma-
maya ayr bir zen gsterdii hemen dikkat ekmektedir.
Bunun nedeninin, Nurculuun bir tarikat saylmas suretiy
le, kendisinin de Ceza Yasasnn kapsam iine sokulmas
tehlikesine kar bir tedbir olduu tahmin edilebilir.Gene de
Fethullah Glen, kitaplarnda Said Nursi'yi and her yerde ondan "stad" veya "Bedizzaman " (zamann gzellii)
(82) SaidNursi, Genlik Rehberi, 1951, s. 16; . zek, age, s.271.
41
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
44/96
olarak bahsetmekte kusur etmemitir. Ona gre, Said Nursi
"an bir numaral insan "dr (83).
Fethullah Glen, bununla da kalmamakta, Risalei Nurlar
hakknda "Bu eserler Kur'an in maldr" demektedir (84).
Ayrca, Fethullah Glen'in Said Nursi'nin adn aka
anmad baz yerlerde de, onu neredeyse peygamber dze
yinde grdn gizlememektedir. rnein, Fethullah, ku
lun kalbinde iman n yakma hizmetinin kim tarafndan
yerine getirildii sorusuna yant olmak zere unlar yaz
maktadr:"... mebde' itibariyla bu hizmet, tamamen Allah Resn-
l'ne aittir. Mn asndan ele alnnca da 20.asrda Efen
dimiz'in izdm olarak kuvve-i kudsiye sahibi bir zat
zuhnr etmi ve bu misyonu o yklenmitir.".(85)
Nitekim, Fethullah Glen'in gr ve dncelerinin
Said Nursi'ninkilerin uzantsndan ibaret olduunu grece
iz. zellikle, Nurculuun kendine zg izgilerinin belir
ginletii Atatrk ve kadnn yeri gibi konularda bu benzerlik tartlmayacak kadar aktr. Bunu ortaya koyarken, B
lent Ecevit'in, her ey gibi Fethullah Glen'in de deimi
olduu yolundaki savunmasn nazara alarak, en son yazdk
lar ve syledikleri esas alnacaktr.
Btn bu benzerliklere karn, Nursi'nin Nurculuu ile
Glen'inkiler arasnda nemli farklar bulunmaktadr. Bu
(83) M. Fethullah Glen, Fasldan Fasla, 3. Bask, cilt:2, N Yaynlan,
tzmir, 1996,s.200.
(84) M. Fethullah Glen, age, cilt: 1, 5. Bask, Nil Yaynlan, izmir, 1996,
s.211. / ..." .
(85) M. Fethullah Glen, Prizma, Zaman Y., istanbul, 1997, s.58.
42
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
45/96
farkllklar, dncelerinin zyle ilgili olmayp ortaya k
tklar dnemin ve koullarn deiik olmasnn sonucudur.Daha nce de deindiimiz zere, Nurculuk, "Yeni
Dnya Dzeni"nin ihtiyac olan "Ilml slam " 'misyonuna
layk grlmtr. Bu amala, erif Mardin'in yapt gibi
yalnzca Said Nursi'nin dncelerinden yararlanlmakla
yetinilmemi; ayrca, Nurculuun bu misyona daha uygun
bir versiyonu olarak Fethullahlk imal edilmitir. Dolay
syla, Fethullalm Nurculuk akm iindeki yerini belirle
yen ayrc zelliinin balca kayna, "Yeni Dnya Dzeni"nde kendisine biilmi olan bu misyonda aranmaldr.
12 Eyll ve Fethullahk
te yandan, gene "Yeni Dnya Dzeni"niyle ilintili bir
unsur olarak, bu evrensel dnmn lkemizdeki yansma
larndan baka bir ey olmayan 12 Eyll rejimi de Fethul-
lahla, Said Nursi dnemi Nurculuunun grmedii birg kazandrmtr.
12 Eyll, kendisini Atatrklkten ilham alan bir ha
reket olarak gstermeyi baard lde, eitli evrelerde,
Atatrk'ten uzaklama ve hatta Atatrk'e dman akmlar
yaratma sonucunu tahrik etmitir. Bu tr evreler, "dma
nmn dman dostumdur" gibi bir varsaymla hareket et
tikleri iin akl almaz yanllklara drlmeleri mmkn
olabilmitir.Kukusuz, Kemalizm'in tam anlamyla kart olan Ev-
renizm'i onunla zdemi gibi gstermek olaanst bir
baardr. Bu saland lde, yalnzca, nkteli bir dille de
olsa "Ben Atatrk deilim" diye haykran Nadir Nadi
43
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
46/96
deil, deiik genlik gruplar, deiik solcu akmlar... ne
kadar anti-Kemalist olurlarsa o kadar ilerici ve ada ola
bilecekleri sansna kaplmlardr. Bir bakma, "ikinci cumhuriyetilik" de, PKK sempatizanl da bu ortamda yeermitir.
Yaratc ve eletirel dnceden yeterince nasibini al
mam ve ablonlarla dnmekten kurtulamam olmak,
kimi evrelerde, Atatrk'e kar olan ne varsa onunla "yol
arkadal" aray iine girme kolayclna kadar varm
tr. Bylesine bir arayn gereini, mer Lainer'den din
leyelim:"Yeni bir saflama olacaktr ve bunu imdiden 'bil
mek', buna gre davranmak ve mstakbel yol arkadalarnn dilini renmeye, hatta ortak bir dil oluturmaya almak herhalde ertelenemez." (86)
Memnunlar
Ancak, Fethullah Glen'in bir ksm evrelerden ve kiilerden grd destei aklamak bakmndan, 12 Eylln
kabartt anti-Kemalist dalga da yeterli deildir. nk,
Glen, Atatrk ne sahip olanlardan da destek grmekte
dir. rnein, Atatrk olarak tanmlanan kesimin son d
nemlerdeki nde gelen isimlerinden Toktam Ate, bu
destek ve yaknln yle aklamaktadr:
"Sayn Glen'in Trkiye Mslmanl yaklam be
nim de yllardr... savunduum bir yaklamdr. Ayn gr paylamaktan son derece mutlu oldum. Ayrca bu turda do-
(86) mer Lainer, "Sekinci bir gelenein temsilcisi olarak FethullahHoca Cemaati ", Birikim, no:77 , Eyll 1977, s. 10.
44
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
47/96
larken birok noktada benzer duygular iinde olduumu
memnuniyetle grdm." (87)Glen ile ilgili olarak uyanan bu ilgi ve takdir, kuku
suz, Toktam Ate'le snrl deildir. Lainer'e gre, "en son Zaman 'da yaynlanan 'Ufuk Turu 'ndan sonra bu ilgininhayli geni bir yelpazede vg ve benimsemeye, neredeyse'intisaba' hazr bir havada olduunu grdk. Gazeteninmlakat hakknda grlerini ald hayli geni bir yelpazeoluturan yazar, dnr ve akademisyenlerin hemen hepsi
takdirlerini ifade etmekteydi".Lainer, ayrca, bu tabloyu douran nedenlerle ilgili
olarak da u aklamalar ilave etmektedir:
"Fethullah Hoca 'nn kendi deyimiyle 'memnun 'lar kategorisine dahil bu eitli zevatn memnuniyetlerinin aslinedeni, erif Mardin'in de gayet yerinde tespitiyle onunevre koullar ile 'iman' arasnda nemli bir ba kuran
yaklamdr." (88)
Burada sz edilen 'evre koullar ile iman arasndaba kuran yaklam' ile neyin kastedildiini anlamak kolaydeildir; ayrca, post-modernlerde ska grlen bir sluba
bal kalnarak anlalmamak zere sz edilmi olmas da
ihtimal dahilindedir.
. Ne var ki burada kastedilen ne olursa olsun, Glen'in
Nursi'den farkl olarak strateji ve taktik konusunda ok ba
arl olduunu karsamak ve kabul etmek gerekir. G
len'in bu baarsnn, danman kadrosu bakmndan Nursiile mukayese edilemeyecek kadar donanml olmasndan ve
stelik bu donanmnn lke snrlarn aan boyutlara var-
(87) Ayn makale, s.7.
(88) Ayn yer.
45
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
48/96
m bir destekle btnlenmesinden kaynaklandn syle
mek yanl grnmemektedir.
Bu sayededir ki iaret edilen bu^ "memnunlar " kategorisine Blent Ecevit gibi etkin ve nemli bir ismin dahil
edilmesi bile mrkn olabilmitir. stelik, bildiimiz ka
daryla Ecevit, yukarda sz edilen tura da katlmamtr.
Onu ayrca grmemiz gerekecektir.
Taktik ve Tedbir
Fethullah Glen'in kendisi, taktik ve stratejisinin
nemli bir unsurunu yle aklyor:
"Taktik ve stratejiler sylenmez. Sylendii an, onunbir taktik olma hviyeti ortadan kalkar, stratejiler sadece tatbik edilir. Bazan da bu strateji, iin banda bulunan insandan baka hi kimse tarafndan bilinmemesi gerekir." (89)te yandan, Glen "halkn adet ve itiyat haline getirdii birtakm bid'atlara birden kar kmak doru deildir" demekte ve "aksiyonda zamanlama " tlemektedir (90).
Trk Dil Kurumu szl, "bidat", "slam dinindeHz. Muhammet zamanndan sonra ortaya kan deiik yar
glar ve ilkeler. Sonradan treyen ey olarak"tanmlamaktadr. Buna gre, halkn Atatrk sevgisine ve laiklik ilkesine
zaman geldii lde kar klmas, aksiyonda zamanla
mann gerei olabilir.
Bu durumda, bir din adam olduu iddia edilen Fethul
lah Glen'in yazp sylediklerinin hangisini doru, hangisi-
(89) emseddin Nuri, K k Dny am (Fethullah Glen ile hatralar ze
rine rportaj) , s. 121.
(90) M. Feth ulla h Glen, Fas ldan Fasla, age, cilt: 1, s.84.
46
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
49/96
nin aksiyonda zamanlamann gerei olduunu belirlemek
bir hayli glemektedir.
Nitekim, Glen'in okullarnda yetimi iki rencinin
itiraflarnda, bunlardan bir tanesinin "Glen 'in imdiki d zenle ilgili sylemleri bir takyye mi? "sorusuna verdiiaadaki yant da bu yargy dorulamaktadr:
"Cemaat bunu takyye olarak deil tedbir olarak vasflandrr. Ksaca yle aklamak istiyorum: 'Nihai hedefevarana kadar, yani sonuca ulaana kadar, her yntem her
yol mubahtr.' Bunun ierisine yalan sylemek de insanlaraldatmak da girer."(91)
Esasen, Glen'in ynteminde iknann, tartmann,
eletirinin yeri pek yok gibidir. Bizzat kendisi "vesveseyeesas tekil edecek hususlarn domamas iin ok iyi beyin
ykamaya inanyorum "demekle bunu ifade etmitir (92).
Peygamber Soyundan Gelen Aile
Fethullah Glen, 1938 ylnda Erzurum Pasinler ilesi
Korucuk kynde domutur. Babas Rainiz adnda cami
imam, annesi ise ev hanmdr.
Alts erkek, ikisi kz olmak zere sekiz kardetirler.
Her ikisi de Kk Dnyam ismini tayan ve baz
ufak farkllklarla kendisiyle yaplm rportajlar ieren ki
taplarda Glen'in peygamber soyundan geldii iddias yer
alr.
(91) HOCANIN oKULLARI (206 sivil toplum kuruluunun desteiyle
yaynlanmtr), 10 Basmevi, stanbul 1998, s.28.
(92) Ltif Erdoan, Fethullah Glen Hocaefendi "K k Dnya m"( Gl en
ile rportaj), AD Yaynclk, stanbul, Eyll 1995, s.67,68.
47
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
50/96
"Peygamber Soyundan Gelen Aile" iddias Nazl Ih-
cak'n Fethullah Glen hakknda Akam gazetesinde ya ynlanan yaz dizisinin 15 Mart 1998 tarihli blmnn
manetini oluturmutur (93).
lahiyat yazar smail Nacar, bu dayanaksz iddialara
yant olarak, Ebu Lehep'in de Peygamber'in amcas oldu
unu anmsatr (94). Ebu Lehep, iledii gnahlardan dola
y, Kuran'da, hakknda en ar lanetlerin yadrld zengin
bir kiidir. Peygamber ile ayn soydan gelmesi onu kurtara-
mamtr.
Ders Ald Hocalar
Biyografilerinde Fethullah Glen'in Erzurum'da iken
ok deiik hocalardan ders ald yazlmaktadr. Bunlar
iinde Alvar mam olarak and kiinin, Glen zerindeki
etkilerinin ok derin ve kalc olduu anlalmaktadr.
Anlarnda "Bu arada ailemin dnda Alvar imamnnda tesiri ok byktr (...) Benim o zatla btnlemem iinbtn sebepler ortadayd" (95) demektedir.
Ancak, bu etkinin ne gibi bir dinsel ve eitimsel temel
de biimlendiini, Alvar mam'nn gen Fethullah'a ne tr
bir bilgi ve grg kazandrdn Fethullah'n anlarndan
karmak olana yoktur. Bu anlarda, Fethulah'm Alvar
mam'na kar tutku ykl bir eilimle bal olduunu ve
(93) Bkz: Nazl Ilcak-Cokun okyiit, "21. Yzyla yeni bir ses... Fet
hullah Glen", Akam, 12-24 Mart 1998.
(94) "smail Nacar Fethullah Glen'i Anlatyor: Durmadan Alayan
Adam", Cumhuriyet, 22 Austos 1995, s. 10.
(95) Ltif Erdo an, age, s.27.
48
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
51/96
|
49
aralarnda ok derin bir duygusallk kurulmu olduunu an
lamaktayz.
Alvar mam hakknda yazd uzun ve heyecan dolu
pasajlardan aktaracamz aadaki cmleler, aralarndaki
ilikinin olaan diilii konusunda belli bir fikir verebilir:
"Efendimize benziyordu. Kayla m , gzyle mi, y zyle mi? Bu deruni hisler iinde O'na hayranlk duyar (...)O 'nun cazibe-i kutsiyesi ve benim uuralt mktesabatm sk
sk kesiir, kucaklar ve bana rengarenk anlar yaatrlar-d(...) her bam okaynda, o gnk histerimle kendimi
salam bir emniyet noktasna ulam hisseder, ruhumu birinirahn sardn duyardm. Aradan bunca zaman gemiolmasna ramen hala onun ipekten ellerini kulaklarmdahisseder, ruhumu bir inirahn sardn duyardm." (96)
Alvar mam ldnde Fethullah 16 yandadr. O ola
y yle anlatmaktadr:
"Ben sabah namazndan sonra biraz uzanmtm. Birden "Efe ld" diye bir ses duydum(...) gittim(...) Efe hazretleri vefat etmiti(...) inleme ve alamalar gnlerce aylarca
srd. Sessiz alaymz ise hala devam etmektedir."(97)
Burada unu sormakta hakl olabiliriz. Acaba, Glen'in
ekranda sk sk tank olduumuz alamalar, bu sessiz ala
yn davurumu mudur?
Glen'in yaamnda nemli bir yeri olduu anlalan
bir dier hoca da Vehbi Elmal'dr. Onunla ilikilerini de
gene kendi azndan dinleyelim:
"Burada sylemeden geemeyeceim bir isim de VehbiElmaldr.Ya olarak Alvar mam'ndan byktr ve onun
(96) Ayn eser, s.28.
(97) Ayn eser, s.36.
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
52/96
z kardeidir. Ancak onda skutilik hakimdir. Derya bir in
sand. Ba okamalarndan deiik ekildeki latifelerine ka
dar onun da insan ruhunda meydana getirdii dalgalanma
lar olurdu?.." (98)
Sonraki Yllar ve Kozadan k
Fethullah Glen, askerliini Ankara Mamak'ta ve is
kenderun'da yapmtr. Askerlik ncesinde ve sonrasnda
Edirne'de 4 yl imam hatiplik grevi yapt. Ardndan,
1966'da zmir'e vaiz olarak atand. Kestanepazar camiin
de vaizlik ve Kuran kursu yneticilii yapt.
1971' de 12 Mart dneminde hakknda kavuturma
srdrld ve bir sre tutuklu kald. Af Kanunuyla davas
dt.
Daha sonra, Balkesir'de, Manisa'da ve Bornova'da
vaizlik yapt.
12 Eyll'de hakknda tutuklama emri verildi, 6 yl almalarna ara verdi ve tutuklanmamay baard.
1986'da DGM'den takipsizlik karan salad. 1989'dan
1992 ye kadar zmir ve stanbul'da, fahri olarak vaizlik
yapt.
1992'de Yaamnda "kozadan k" olarak belirlenen bir misyon dnem balad. Bu "Yeni Dnya Dzeni"nde"Ilml slam " oluturma ve srdrme misyonudur. Okulla-
nn almas, Samanyolu televizyonunun kurulmas, bu dnemde gerekleti.
Glen hi evlenmedi.
(98) Ayn eser, s. 29.
50
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
53/96
Glen'in Ryalar
Fethullah Glen, kendisinden "fakir" diye sz eder;ekranda grld zere, konuurken boynunu i burkucu
bir tevazu ile bker. Ama btn bunlar, onun kendisini peygamberler ile ayn dzeyde grmesine engel deildir.
Anlattna baklrsa, Glen'in yaamnda ryalarnnemli bir yeri vardr. nemli, nemsiz pek ok kararnkendi grd veya bazen de bakalarnn kendisi hakkndagrd ryalara dayandrarak verdiini anlatmaktadr. Ki
taplarndan bu konuda saysz rnekler verilebilir.Evlenmeme kararn nasl verdiini yle anlatr:"Bir ara iimden 'Acaba evlense miydim?' diye geti.
Katiyyen dnmek eklinde deil, imek sratinde gelip geen bir fikir." Ertesi gn bir arkada gelir ve Fethullah'aakam grd ryay nakleder:
"...ryamda efendimizi grdm. Size selam syledi ve'evlendii gn lr ve cenazesine de gelmem' buyurdu. Bubir rya idi, rya ile amel edilmeyeceini de biliyordum,ama ahsm adna bu iarete saygl olmaya altm." (99)
Burada, anmsanmas gereken husus, islam dinindePeygambere tannm olan yerdir. Peygamber, islamiyet asndan asla herhangi bir insan deildir; "fahri kinat"tr;
yani evrenin gururudur. Mslmanlar tarafndan, bylesinestn bir yere ve misyona sahip bir varlk olduu kabul edilen Peygamber, ldkten sonra, br alemden Fethullah'nevlenme iiyle uramaktaysa, bu durum, Fethullah'n da
olaanst bir varlk olduunu gstermez mi? Zaten Fethullah'n anlatmak istedii de bu olsa gerektir.
(99) emsettin Nuri, Kk Dnyam, age, s.65.
51
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
54/96
Esasen, anlattna gre, Peygamber drt halifesiyle
birlikte Fethullah'm kyn ziyaret etmitir (100).Srekli olarak, Peygamberin kendisiyle megul olduu
na dair ryalar anlatmaktadr. Anlattna gre, genlik yl
larnda bir gn arkadalanyla birlikte ders altklan gn
lerde de Peygamber kendisiyle ilgilenmitir. Bu olay da on
dan dinleyelim:
"Birgn bu arkadalardan biri rya gryor. Haticevalidemiz kapnn dnda. Efendimiz de ierde oturuyor.
Ders yaptmz bu drt-be kiiyi kastederek Hatice validemiz, efendimize: 'Ya Resulullah' bunlar 'Bizden honut musun Ya Resulullah' diye soruyorlar diyor. Ve Efendimizden
cevap geliyor: 'Evet honudum. Hele birisi, hele birisi!...'
diyor."(101)
Dikkat edilirse, Fethullah, tevazu gstermekten de geri
kalmamakta; burada sz edilen "hele birisi"nin kendisi ol
duunun anlalmasn okurlara brakmaktadr.
Fethullah Glen, sakal brakmama kararn bile grd bir ryaya dayal olarak aldn yle anlatmaktadr:
"ok erken yalarda Hz Peygamberi rnek almak ar
zusuyla sakal brakmay dndm. Bir rya grmtm,timat ettiim bir kii, ryamda 'Sakal brak' dedi. Hakknda iyi dncelerim olan birine 'Bu ryann tabiri nedir?'diye sordum. O kii de 'Brakmamak manasna gelir' dedi.O gn bugn kestim " (102)
(100) Ayn eser, s. 9.
(101) Ayn eser,s.91.
(102) Nazl Ilcak-Cokun okyiit, "Fethu llah Glen-4 ", Akam , 15 Mart
1998, s. 15.
52
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
55/96
Glen'in Kerametleri
Fethullah Glen'in anlannda, birbiri ardndan sralad
saysz kerametleri vardr. Tam anlamyla, kerameti ken
dinden menkul birisidir.
Kestanepazar'nda grevli olduu gnlerde, Hacca git
mek dileini ifade eden mektuplar yazarak Peygambere
gnderiyor. Ardndan, o srada Diyanet leri Reis Muavini
olan Ltfi Doan, Glen'i Hacda grevlendiriyor. G-
len,buradan, mektuplarn muhatabna ulat ve dileininkabul edildii sonucuna varyor (103).
lk Hacca gidiinde bir arkadann adressiz olarak Fet-
hullah'a gnderdii mektuplar, geliyor Hacda kendisini bu
luyor (104). Glen, bu konuda biraz fazla vnm olaca
n ve inandrc olamayacan dnm olacak ki Oral
allar ile mlakatnda bu olayn, kendisinin deil de ar
kadann kerametinin bir sonucu olduunu belirtmeyi ih
mal etmiyor (105).Kabe'de Harem blmnde 15 gn kadar hi ayrlma
dan kalyor. Bu zaman zarfnda pek bolca olmalarna karn,
tek bir sinek bile Fethullah' sokmuyor (106). Oysa, 12
Mart hapishanesinde sinekler, farkl bir tutum sergilemiler
dir. Bu yzden ayn kitapta "sinekler, ah onlardan yle rahatszdk ki... pencereyi kapasan bouluyorsun, asan onlarn istilasna uruyorsun" diye yaknmaktadr (107). Bu
(103) Ltif Erdoan, Kk Dnyam, age, s.18-19.
(104) emsettin Nuri, Kk Dnyam, age, s.137.
(105) Oral allar, "Fethullah Glen Dosyas-2", Cumhuriyet, 15 Mart
1998. : , "' / v:'"-'-' M- .' '
(106) emsettin Nuri, age, s. 137.
(107) Ayn eser, s. 169.
53
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
56/96
fark aklamak gereini duymuyor. Acaba Fethullah'n kerameti mi eksilmitir; yoksa, sineklerin alglama dzeyleri
mi farkldr?
Olaylarla Uyarlar
Fethullah Glen, kendisiyle ilgili hemen her olaya,
ilahi bir uyar anlam vermektedir.
Camide Cemal Tu rai ven bir konuma yapt iin
dm, kaburga kemiini krm (108). .
Necip Aa'nn tarlasn su basmas, Fethullah'n kazlarn dvmesindenmi (109).
Ancak nedeni aklanmayan baz olaylar da anlatmakta.
rnein, teype bir Kuran bant koyarken arabay devirmi
(110). Bunun anlam da din gibi ciddi bir konuda, biraz fazla,
serbest davranmasndan dolay yaplan bir uyan olmasn!
eytanla Konuma
Kabe'de sabah namaznda ikinci kat mahfile kyor.
Orada eytan'n kendisine seslendiini duyuyor ve ey-
tan'la konuuyor: "Hele buradan aaya bir kendini at"diyor, eytan. Glen itiraz ediyor. Sonuta eytan baaram
yor, Glen kendini aaya atmyor (111).
Bunu da okuduktan sonra, Mlkiye'den snf arkada
mz Veli'yi anmadan edemeyeceim. Skntl bir yaam ol-
(108) Ltif Erdoan, age, s.80-81.
(109) emsettin Nuri, age, s.43.
(110) Ltif Erdoan, age, s.126.
(111) emsettin Nuri, age, s. 137.
54
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
57/96
du. Bu dnyadan erken gt. "Yeni Dnya Dzeni"ne yetiemedi. Yetiseydi, belki onu da destekleyen bir g kar, o
da rahat yz grrd.
stelik o, eytanla da deil, dorudan doruya Tanr
ile konutuunu sylemekteydi. O dnemlerde Mlkiye'de
rencilik yapanlar anmsayacaklardr. Bu yzden, kendisi
ne "Peygamber Veli "denilirdi.
zellikleri Olan Bir Ruh
Fethullah Glen'in, kendine zg bir ruhsal yapya sa
hip olduunda kuku yok. Srekli olarak Peygamberden
uyarlar aldn vurgulayan; eytanla tarttn syleyen;
sinekler tarafndan ayrcalkl muameleye tabi tutulduunu
ileri sren ve peygamberleri anmsatan daha nice olayn ba
ndan getiini anlata anlata bitiremeyen bir insann, sra
dan bir insanda bulunmayan baz zellikler tad elbetteki yadsnamaz.
Acaba, Fethullah Glen'in bylesine deiik zellikleri
olan ruhsal yaps nasl aklanabilir? Bu konuda da gene
bizatihi kendisinin yazdklarnn, en aydnlatc ip ularn
verdii grlyor.
Glen'in bu ynn anlamak iin, teyzesi ile ilgili ola
rak anlattklarndan balamak yanl olmayacaktr.
Fethullah Glen'in "bir iki defa hayatnda delirmi "diye bahsettii bir teyzesi vardr. Anlattna gre, teyzesi
bir gece tespih ekerken kendiliinden yerden bir metre ka
dar ykseliyor, yani uuyor. Bir baka deyile, bir ksm pa-
rapsikologlarn gerekliini iddia ettikleri ve adna "lvitation " dedikleri bir olay cereyan etmitir. Bunun zerine
55
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
58/96
enitesi, teyzesini bacandan tutup geri ekiyor. Glen'e
gre, teyzesinin delirmesine, bu olayn yanl ele alnmas
neden olmutur (112).
Glen, kendisine yneltilen "Teyzenizin cinnet geir
mesinin psikolojik bir tahlili var m? " sorusuna, kendisi ile
ilgili u tahlilleri yaparak yant vermitir:
"Bende de iki defa bu hale yakn bir hal oldu. lki, Sey-
yid Kutub'u anlatrken oldu. Hani Hamide Kutup, Nasr 'n
kpekleri tarafndan rzan tasallut edildii zaman: "Aa
bey" diye baryor!... O da 'Katlanacaz kardeim buna'
diye cevap veriyor. Tam bunu anlatrken beynim preslenip
kafatasma yaptrlyor gibi bir hal yaadm. Bir baka za
man da yle olmutu. Ender bir hadisedir. Bunu biraz ileri
ye gtrdnz zaman da zannediyorum ciddi bir kontak
atmas olur."(113)
Burada anlattklarna gre ve televizyon ekrannda sk
sk alamasnn da gsterdii zere, Fethullah Glen, ok
hassas ve krlgan bir ruhsal yapya sahiptir. Baz olaylarkarsnda derin bir sarsnt geirmektedir. stelik, herhangi
bir insan asndan da bir hayli sarsc olabilecek olaylarla
da karlamtr. Yukardaki olay anlatrken "bir baka za
man da yle olmutu" demektedir. Ayn kitabn bir baka
yerinde kendisini ok sarst anlalan bir baka olaydan
bahsetmektedir.
Gen yata, ilk imamlk grevi dolaysyla Erzu
rum'dan Edirne'ye gelmitir. Orada, kendi anlayna gre,kadn yz grp gnaha girmekten kurtulmak iin, mahal-
(112) Ayn eser, s.25.
(113) Ayn eser, s.27.
56
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
59/96
le iindeki evi terk edip cami penceresinde yatp kalkt
gnlerde bana bir olay gelir. Bu olay kendisi yle anlatr:. "Ayrca, vazife yaptm caminin arka maksurelerinden
birinde otururken, Tpk Hazreti Yusuf'a (a.s.) olduu gibi,
birileri tarafndan taarruza uradm ve Rabbimin inaye-
tiyle kendimi pencereden ieri attm ve mtearrizienin ar
zusunu yzne arptm iin, 'Burada yle perianiyetinle
kal, geber'diyen birisini de hayal-meyal hatrlyorum." (114)
Bu alntda "Tpk Hazreti Yusuf'a olduu gibi" ifade
sinin altn zellikle izmi bulunuyorum. nk buradakendisini bir peygambere benzetmesi sonucunu douran il
gin bir nedensellik balants kurulmutur. ok ender g
rlebilecek derecede ar bir psikopata saldr nitelii ta
yor olsa bile, kimin bana gelecei kestirilemeyecek trden
bir olay, niin kendisini Hazreti Yusuf a benzetmesine ve
sile olabilmektedir?
Besbelli ki bu tr benzetmeler kurmaya muhtatr. Ya
ralanm, travmaya uram knlgan ruhunun acsn dindi-rebilmek iin kendisini peygamberlerle ayn dzleme ta
mak ihtiyacn duymaktadr. Kendisini oralarda grd,
oralarda gsterdii lde skunet bulacan ummaktadr.
Btn bunlardan sonra, Fethullah Glen'in bylesine
peygamberce bir grnme brnme abasnn, psikolojik
bir nedenle deil de tmyle, bir tr rol icab olarak, kitleler
zerinde etkili olmak iin benimsedii yntemin bir para
sndan ibaret olduunu ileri srenler de elbette ki olabilir.Belki de akla gelen bu ihtimallerin hepsi ayn zamanda
sz konusudur ve dolaysyla, Glen'in belli psikolojik
(114) Ayn eser, s.64.
57
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
60/96
zellikleri olduu iin bu role mnasip grldn syle
mek, doruya daha yakndr. Ayrca, olabilir ki nceleri durum farkl da olsa, dn
ce ve davranlarna hkmeden hayalle gerein snrlarn,
Fethullah Glen'in kendisi de bir noktadan sonra gremez
olmutur.
Fethullah Glen'e Gre Kadn
Fethullah Glen'e gre, bir kadna muhatap olmas, istenmeyen, prensipleriyle ve dini dnceleriyle badatrl
mas mmkn olmayan ve ancak, baz zorunluluklar dolay
syla katlanlmas gereken bir durumdur, izmir'de bir imam
hatip okulunun yapm iin ba toplamak maksadyla bir
kadnla grm olmay, "stemediim halde bir kadnla da
muhatap olmak zorunda kamtk" diye anlatmaktadr. Ayr
ca, bu durumu renen taraftarlarndan birisinin Glen'in bu
davrann, prensipleri ve dini dnceleri karsnda bir "fedakarlk" olarak grdn nakletmektedir (115).
Burada sz edilen prensiplerin ve dini dncelerin
kaynan islamiyet'te aramak, bouna bir zahmet olur.
nk islamiyet'te, Mevlana'nm deyiiyle "kadn hak nu
rudur" (116) ve kadna muhatap olmann islamiyet'e aykr
bir tarafnn bulunduunu sylemek mmkn deildir.
Son zamanlarda, Nazl Ilcakgibi Nevval Sevindi gibikadnlara sk sk muhatap olan Glen'in, kayna ne olursa
olsun, prensiplerinden ve dini dncelerinden ok nemli
(115) Ltif Erdoan, ge, s. 111.
(116) Bkz: Abdlbki Glpnarl, Mevlana, Varlk Yaynlan, stanbul,
1954, s.66.
58
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
61/96
tavizler verdiini, "fedakarlk "ta bulunduunu grmekte
yiz. Bu durumu, Ecevit'in Glen'i savunurken ileri srdgibij bir "deiip gelime"olarak deerlendirmek (117)mmkn deildir. Zira, Fethullah Glen, Ecevit'in bu sa
vunmasndan, daha somaki bir tarihte, 6 Nisan 1998 tarihin
de Samanyolu televizyonunda yaynlanan, stelik bir kadn
gazeteci ile yapt syleide kadn konusunda bilinen g-
rlerindeki srarn srdrmtr.
Glen, anlan syleisinde bir kadn gazetecinin kadn
eli skmann caiz olup olmadna ilikin sorusuna verdiiok dolambal yant iinde de bu konudaki asl dncesini
uygun bir dille ortaya koymutur. Bu soruya yant olarak,
Glen, nce kadn eli skmann demokrasiyle ne alakas var
gibi bir tepki gstermitir(Oysa, kadn eli skmann demok
rasi ile ok yakn ilgisi vardr. Toplumun yansn eli dahi s
klmayacak yaratklar olarak gren bir anlay zerinde sa
lkl bir demokrasi nasl temellenebilir?). Ardndan, kadn
eli skmann modernit ile alakas var gibi ne anlama geldii ak olmayan bir yant eklemitir. "Modernite"yi Kema
list Batclk ile zde bir kavram olarak kulland tahmin
edilebilir. Gnmzde, modernitenin, salam dayanaklar
nn bulunmadn anlatmak iin olacak, modernitenin post
modernizm tarafndan ar bir biimde, hatta anarist bir
yaklamla eletirildiini ifade etmitir. Bylece, Fethullah
Glen, kadn eli skmann yanlln ortaya koyabilmek
iin moderniteye, anariste ve post-modern bir yaklamla kar kanlarn desteinden yararlanmak istemitir.
Glen'in, ayn televizyon syleisinde kadn konusun-
(117) Bkz: "Glen'i savundu", Hrriyet, 29 Mart 1998.
59
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
62/96
da, Nurculuun geleneksel tavrm srdrdn ortaya ko
yan daha net aklamalar da olmutur. Edirne'de grevliiken camide yatmasnn isabetini anmsatm; bu konuda,
baka mlahazalarnn olduunu, mahallenin iine girip k
mama gibi mlahazalarnn olduunu ifade etmitir.
Glen, szn ettii bu mlahazalarn, iki yl ka
dar nce yaynlanan anlarnda yle anlatmaktadr:
"Bilhassa yaz gnleri de olduu iin mahallenin kz vekadnlar gayet serbest bir ekilde gecenin ge saatlerine
kadar vakitlerini sokak ortasnda oturarak geiriyorlard.Evime varmak iin onlarn arasndan gemek zorundaydm.Her geite hamama girmi gibi terliyordum, 15 gn kadarbyle gidip geldim. Ancak mahalle sakinlerinden bir ka kzben gelip geerken laf atmaya baladlar."
Fethullah Glen, Sezen Aksu'nun "ah seni yerler"
isimli parasnn klibindeki sahneleri anmsatan bu duruma
daha fazla dayanamaz. Bir sre, mahalleli sokaktan ekil
dikten soma evine dnmeyi dener. O da olmaz. "Onun iinkorunmann tek aresini caminin penceresine snmakta "
bulur ve orada yatp kalkmaya devam eder. "Baka trl, gen, kuvvetli, enerjik bir gencin iffetini koruyabilmesi zahiri artlar asndan mmkn deildir" diye dnr (118).Ne var ki gen imam, bu defa da yukarda aktardmz i
ren saldrya maruz kalr.
Fethullah Glen, erotik unsurlar ortadan kaldrabilmek
iin, kadnlara ders verirken sakal brakmakta ve ders esnasnda kadnlara "Ben konuurken, nnze bakn, benim y
zme bakmayn "uyarsnda bulunmaktaym (119).
(118) Ltif Erdoan, age, s.49-50.
(119) Ayn eser, s.92.
60
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
63/96
Glen, ayrca, zina yapan kadnlarn recm edilmelerini
(talanarak ldrlmelerini) slam'n kabul edilmesi zorun
lu olan bir kural saymaktadr (120).Fethullah Glen, trban, bir baka deyile, ba rts
konusunda gayet aktr. Ecevit, Glen'den sz ederken
"trbanda ok lml tavrlar var" (121) diyebilmektedir.Buna ramen, Glen, "Gnmz dnyas ondaki hikmet harikasn kimbilir ne kadar sonra idrak edecek" (122) demeksuretiyle ba rtsn, bir tr eya fetiizminin nesnesi hali
ne getirmektedir. Oysa, slam, fetiizmin her trlsn yk
may balca hedef saymtr. "Dervilik batadr, tata deildir " diyen bir inann, ilkel Afrika kabilelerine zg biranlaya hapsedilmesini savunmann, elbette ki slamiyet
asndan da anlalabilir bir gerekesi bulunamaz.
Fethullah Glen, yalnzca, kadnlarn rtnmelerini
tlemekle kalmamakta; erkeklerin de mmkn olduunca
eve kapanmalarn savunmaktadr.
Fethullah Glen "hanmlar karsnda genlere u
tavsiyelerde " bulunmaktadr:"a. leri biriktirip, dar kldnda birka ii birden
grmek.b. Bir ksm ilerimizi her gn eitli sebeplerle dar
kma mecburiyetinde olanlara grdrmek.
c. Sokaa yalnz kmayp, bir veya iki kii ile birliktekmak..." (123)
(120) M. Fethullah Glen, Fasldan Fasla, age,cilt:l, s. 14.
(121) ismet Solak, "Ecevit, Glen'i kararllkla savunuyor", Hrriyet,
30.3.1998.
(122) M. Feth ulla hGl en, age, cilt: 1, s.321 .
(123) Ayn eser, s.104.
61
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
64/96
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
65/96
zar ettim ve bir daha byle bir eye teebbs etmeme..!'ka
ran aldm demektedir (125).Evlenmeme konusunda gene peygamberlerden rnekler vermektedir. "Peygamberlerden evlenmeyenler var. Me
sela bizim bildiimiz Hz. Mesih ve Hz. Yahya ..."diye yazmaktadr (126). Buna karn, ayn kitabnda "Hz. Sleyman 'm bir gecede 90 ksur hanmla mbaerette bulunma
s "n bir stnlk gstergesi olarak belirtmekten de gerikalmamtr (127).
Glen, evlenmeyi ve oluk ocuk edinmeyi, islam'nuygun grd bir yaam tarz veya bu yaam tarznn birgerei olarak grmekten ziyade, islam'dan sonra gelmesigereken unsurlar olarak grmektedir. Glen'e gre, islam,evlenmenin, oluk-ocuk edinmenin "nnde yer almaldr"(128). Anlalyor ki Glen'in kafasnda islam'n, bu tr sorumluluklarla ve uralarla bir arada yaanmas mmknolmayan veya bunlara alternatif oluturan bir yeri bulunmaktadr.
Btn bunlardan sonra, evlilik konusunda FethullahGlen tarafndan belirlenmi bulunan ve Said Nursi'nin de
vam olan izginin, mr boyu bekar kalmay ilke edinmiolan katolik rahiplerin yolunu anmsatt herhalde grmezlikten gelinemez. .
Fethullah Glen'e Gre Bilim ve Akl
Taassubun bilim ve felsefeyi reddeden geleneksel tutu-
(125) Ayn eser, s.64.
(126) M. Fethullah Glen, Fasldan Fasla, age, cilt: 1, s.8-9.
(127) Ayn eser, s.269.
(128) Ayn eser, s. 91.
63
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
66/96
mu, Fethullah Glen'de btn arlyla devam etmektedir.
Glen'e gre, "Bedizzamann enfes tespitlerinden biri de;
kalb ve ruha hayata yelken amam kimselerin, akla ve felsef meselelerle itigal etmesinin hem bir hastalk emare si, hem de hastalk yapan bir virs olduu gereidir". Glen, bu grn glendirmek iin, Said Nursi'nin Nur
klliyatndan "Otuzuncu Sz ve Lemaaf'dan unlar aktar
maktadr: "Demek ki manevi hastalklar insanlar akla ilimlere sevketmekte.. ve akliyat ile itigal edenler de emrz-kalbiyeye mptel olmaktadr" (129) Yani, akllarn kullan
may gerektiren bilimsel almalarda bulunanlar, manevianlamda kalp hastalklarna yakalanmaktadrlar..
Kukusuz, dinle ilgili konular, esas olarak, kalp ve
iman alanna girerler. Ancak, hibir konu veya ura, akln,
mantn ve muhakemenin tmyle rafa kaldrlmasna hak
llk kazandrmaz.
Fethullah Glen, "Karlatnz her gr Kur'an vehads szgecinden geirin. Mutabakat varsa aln. Yoksa
temkinli olun " demektedir (130). Oysa, "yerler gkler ayetlerle doludur " diyen bir dinin, gerei bulmann kaynaklarn bylesine bir ereveyle snrlandrm olmas elbette ki
dnlemez. Eer yle olsayd, slamiyet asndan, insa
nn deneyimler kazanmas, olgunlamas iin bylesine bir
dnyada yaamak zere yaratlmasna gerek olmazd.
Kald ki akl, mantk ve muhakemeden yararlanmaks-
zn, Kur'an ve hadisleri doru bir biimde anlamak da
mmkn olamaz.
(129) Ayn eser, cilt:2,s.212.
(130) Ayn eser, cilt: 1, s.xx.
64
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
67/96
Nitekim, bu yzden olacak ki Fethullah Glen'in de
Kuran' yorumlamada, islam'n tarihinde saysz rnekleri
grlm bulunan yzeysellikten kendisini kurtaramadn
grmekteyiz. Bir rnek vermek gerekirse, Glen'in, Ku
ran'da geen "azabn mjdelenmesi" ifadesinin, "istihkar
ve tehekkm "(aalama ve alay) anlam tadn ileri sr
mesini gsterebiliriz. Oysa din felsefesinin zne herhangi
bir yolla birazck yaklam olan ve akl, mantk ve muha
kemeye srt evirmemi olan herkes bilir ki slamiyet'e gre
"esirgeyen ve balayan " Tanr, kullanyla alay etmez ve
onlar aalamaz; zaten onlan yaratm olan odur. Bu ifa
dede sz edilen "mjdeleme "nin anlamna, "azap "n sla-
mi dnce asndan amac dnlmeden varlamaz.
slamiyet'e gre, her trl "hayr ve er " gibi azap da
Tanr'dandr; Tann'nm kullarna azap vermesi daha iyi, da
ha mkemmel olmalarn salamaya yneliktir; dolaysyla,
azap, onu hak etmi olanlara, sonunda sevinmelerini gerek
tirecek kazanmlar salayaca iin, mjdelenmesi gereken
bir ltuftur.
Fethullah Glen, ada bilimin nda, akl, mantk
ve muhakeme yoluyla zlmesi gerekli ve mrkn olan
pek ok sorunu, gemite yaam, nemli bulduu bir k
sm dinsel otoritelere atfen aktard hkmlerle zmeye
almaktadr. Bunlarn bazlar yle sralanabilir:
-Di kalplarnn altndan olmas, mam Ebu Hanefi'ye
gre mahzurluymu (131).
- stimna caiz midir? Yusuf el Kardavi, mam Ahmed ibn
Hanbel, istimna caizdir der. Baka bazlan demiyormu (132).
(131) Ayn eser, cilt:2, s.299.
(132) Ayn eser, s.296.
65
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
68/96
- Cnup iken len ne olur? (133)
- Domuz eti ya katlm yala beslenen balk yenirmi? (134)
- Kan aldrmak, sakal brakmak snnet mi, deil
mi?(135)
Halkmzn "ham sofuluk" dedii olgunun gndeme getirdii bu trden sorunlar ve tartmalar, asrlar nce, Nas
rettin Hoca, Bektai, ncili avu fkralaryla gerekli yant
larn fazlasyla alm bulunuyorlard. "Yeni Dnya Dzeni"ile birlikte yeniden kabaran bu tr eilimler, bilinen bir Nas
rettin Hoca fikrasm anmsamamz zorunlu klyor.
Hoca'ya bir gn sormular: "Helada sakz inemek gnah mdr? "
"Bana ne soruyorsun, akln kullan dememi " ama, aynsn daha etkili olacak bir biimde yle ifade etmi: "Gnah deildir, gnah olmasna, ama, grenler baka ey sanrlar" demi.
Fethullah Glen ve Tarihi Maddeciler
Fethullah Glen, btn bunlardan soma tarihi maddeci
lere akl vermeyi de ihmal etmiyor.
"Tabi hibir hdise ayniyle yaanmamaktadr. nkhibir hadise ayni olarak cereyan etmez. Tarihi maddecilerinbu mevzudaki yanlmalarn hatrlatp geelim " diyor (136).
Ne Marks'n, ne Engels'in, ne de bir baka tarihsel
(133) Ayn eser, s.282.(134) Ayn eser, s.277.(135) Ayn eser, cilt:2, s.298.(136) Ayn eser, cilt: I, s.234.
66
8/14/2019 Said Nursi, Fethullah Glen ve Laik Sempatizanlar - Alpaslan Ikl
69/96
maddeci filozofun, olaylarn aynen cereyan ettii anlamna
gelen bir gr ortaya koyduunu bilmiyorum. Ancak,
Marks'n Napolyonlarla ilgili olarak syledii bir sz bunoktada hatrlamak gerekiyor. Marks "Tarihte her ey ikidefa cereyan eder, birincisi trajedi, ikincisi komedi olarak"demitir. Bu tespit, Nurculuun iki dnemi (Nursi dnemi,
Glen dnemi) bakmndan da yanl grnmyor.
Kendince Bir Din
Fethullah Glen, "Yeni Dnya Dzeni" ile ve onun bir
parasn oluturan neo-liberal anlayla tmyle uyum iin
dedir
Recommended