Sanal Ekonomi

TÜRK EKONOMİSİ TÜRK EKONOMİSİ SANAL MI?SANAL MI? REEL Mİ?REEL Mİ?

TURHAN ÇÖMEZTURHAN ÇÖMEZwww.ankaraenstitusu.orgwww.ankaraenstitusu.org

www.ankaraenstitusu.orgwww.ankaraenstitusu.org 22

GERÇEK DURUM NE?GERÇEK DURUM NE?

Türkiye’de her gece Türkiye’de her gece 1 milyon kişi aç1 milyon kişi aç yatıyor.yatıyor.

18 milyon insan yeterince beslenemiyor. 18 milyon insan yeterince beslenemiyor. Fakirlik sınırının altında yaşıyor.Fakirlik sınırının altında yaşıyor.


CARİ AÇIKCARİ AÇIK 2002 YILINDA: 2002 YILINDA: 1.5 MİLYAR DOLAR1.5 MİLYAR DOLAR 2006 YILINDA: 2006 YILINDA: 31.8 MİLYAR DOLAR31.8 MİLYAR DOLAR

NEYLE KAPATILDI?NEYLE KAPATILDI? SICAK PARASICAK PARA KARA PARAKARA PARA BANKA SATIŞLARI, KİT SATIŞLARI, HİZMET BANKA SATIŞLARI, KİT SATIŞLARI, HİZMET

SEKTÖRÜNDEKİ İŞLETMELERİN SEKTÖRÜNDEKİ İŞLETMELERİN SATIŞLARINDAN ELDE EDİLEN GELİRLERLESATIŞLARINDAN ELDE EDİLEN GELİRLERLE KAPATILDI…KAPATILDI…

YA SONRASI???YA SONRASI???


1923–2002 yıllarını kapsayan 79 yılda 57 milyar dolar olan 1923–2002 yıllarını kapsayan 79 yılda 57 milyar dolar olan cari işlemler açığı cari işlemler açığı geçtiğimiz beş yılda toplam 112 milyar geçtiğimiz beş yılda toplam 112 milyar

doları buldu.doları buldu. BEŞ YILDA YILDA 112 MİLYAR DOLAR CARİ AÇIK VEREN BİR EKONOMİ

Cari İşlemler Dengesi ( Milyar dolar)

-15,6

-34,0-31,8

-22,6

-8,0

-1,5

-40,0

-35,0

-30,0

-25,0

-20,0

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

2002 2003 2004 2005 2006 2007 (T)


6,615,7

31,6

58,165,4

88,1

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

2002 2003 2004 2005 2006 2007 May.

88 MİLYAR DOLARLIK SICAK PARATürkiye'deki Sıcak Para (Milyar Dolar)

Yabancıların Türkiye’deki sıcak para stoku 2002 yılından sonra tam 12 kat arttı. Yabancıların Türkiye’deki sıcak para stoku 2002 yılından sonra tam 12 kat arttı. 2002 yılı sonunda 6,6 milyar dolar olan Türkiye’deki sıcak para bu yıl mayıs ayı sonu 2002 yılı sonunda 6,6 milyar dolar olan Türkiye’deki sıcak para bu yıl mayıs ayı sonu

itibariyle 88,1 milyar dolara ulaştı.itibariyle 88,1 milyar dolara ulaştı.Sıcak para kaçmasın diye Türkiye ,dünyanın en yüksek faizini ödeyen ülke Sıcak para kaçmasın diye Türkiye ,dünyanın en yüksek faizini ödeyen ülke

durumuna geldi.durumuna geldi.


GSMH’nin yüzde 8’i düzeyinde cari işlemler açığı veren Türkiye, bu GSMH’nin yüzde 8’i düzeyinde cari işlemler açığı veren Türkiye, bu yüksek faiz oranıyla yüksek faiz oranıyla hem ülkeye sıcak para çekmeye hem de ülkedeki 83 milyar dolarlık sıcak paranın hem ülkeye sıcak para çekmeye hem de ülkedeki 83 milyar dolarlık sıcak paranın

çıkışını önleye çalışıyor.çıkışını önleye çalışıyor. Bu nedenle de ülkenin en değerli kaynakları faiz ödemelerine Bu nedenle de ülkenin en değerli kaynakları faiz ödemelerine gidiyor.gidiyor.

TÜRKİYE DÜNYANIN EN YÜKSEK FAİZİNİ ÖDÜYORFaiz Oranları (%; 3 ay vadeli)

19,3

12,4

9,8 9,7 9,58,5

7,8 7,6 7,2 6,95,7 5,2 5,0 5,0 4,4 4,4 4,1 4,0 3,8 3,6 3,3

0,6

2,83,0

10,1

10,5

0,0

4,0

8,0

12,0

16,0

20,0


Türkiye özellikle 2005 ve 2006 yıllarında yoğun bir doğrudan yabancı sermaye yatırımı Türkiye özellikle 2005 ve 2006 yıllarında yoğun bir doğrudan yabancı sermaye yatırımı aldı. Ancak söz konusu sermaye aldı. Ancak söz konusu sermaye sektörel olarak daha çok bankacılık, haberleşme, sektörel olarak daha çok bankacılık, haberleşme,

ticaret ve diğer hizmet sektörlerine geldi.ticaret ve diğer hizmet sektörlerine geldi. Üretime ve ihracata ek bir katkı sağlamayacak Üretime ve ihracata ek bir katkı sağlamayacak olan bu sektörlerdeki yabancı sermayenin ek istihdam yaratma kapasitesi de düşük olan bu sektörlerdeki yabancı sermayenin ek istihdam yaratma kapasitesi de düşük

gözüküyor.gözüküyor.

YABANCI SERMAYE ÜRETKEN VE İHRACATÇI OLMAYAN SEKTÖRLERE GELDİ2003-2006 yıllarında gelen toplam yabancı sermayenin sektörel dağılımı (Milyon dolar)

Haberleşme ; 10.703

Bankacılık, sigortacılık; 17.329Turizm; 83

Ticaret ; 1.423

İnşaat ; 613

Elektrik, Gaz; 271

DiğerHizmetler ; 891

Madencilik ; 260Tarım; 18

İmalat Sanayii ; 4.855


TÜKETİM EKONOMİSİTÜKETİM EKONOMİSİ

2006 YILINDA İNCİ-KIYMETLİ TAŞ 2006 YILINDA İNCİ-KIYMETLİ TAŞ İTHALATI 4.4 MİLYAR DOLARİTHALATI 4.4 MİLYAR DOLAR

AYNI DÖNEMDE YAPILAN İHRACAT İSE, AYNI DÖNEMDE YAPILAN İHRACAT İSE, 1.8 MİLYAR DOLAR.1.8 MİLYAR DOLAR.

PIRLANTANIN KDV’Sİ, % 0!PIRLANTANIN KDV’Sİ, % 0! KİMLER İTHAL EDİYOR?KİMLER İTHAL EDİYOR? İTHAL İZİN YETKİSİNİ KİM VERİYOR?İTHAL İZİN YETKİSİNİ KİM VERİYOR? TÜRKİYE’DE SON ZAMANLARDA ARTAN TÜRKİYE’DE SON ZAMANLARDA ARTAN

PIRLANTA REKLAMLARININ PIRLANTA REKLAMLARININ BEDELLERİNİ KİM ÖDÜYOR?BEDELLERİNİ KİM ÖDÜYOR?


Türkiye’nin 2002 yılında 15,5 milyar dolar olan dış ticaret açığı, 2006 yılında 53 milyar Türkiye’nin 2002 yılında 15,5 milyar dolar olan dış ticaret açığı, 2006 yılında 53 milyar dolara ulaştı. dolara ulaştı.

Bu yıl ise 55 milyar doları bulacağı tahmin ediliyor.Bu yıl ise 55 milyar doları bulacağı tahmin ediliyor.Türkiye son beş yılda toplam 207 milyar dolarlık dış ticaret açığı verdi. Önceki 79 yılda Türkiye son beş yılda toplam 207 milyar dolarlık dış ticaret açığı verdi. Önceki 79 yılda

verilen dış ticaret açığı 231 milyar dolardı. 5 yılda bu rakama yaklaşıldı.verilen dış ticaret açığı 231 milyar dolardı. 5 yılda bu rakama yaklaşıldı.

-15,5-22,1

-34,4

-43,3-52,8 -55,0

-60,0

-50,0

-40,0

-30,0

-20,0

-10,0

0,0

2002 2003 2004 2005 2006 2007(T)

DÖRT YILDA 133 MİLYAR DOLAR DIŞ TİCARET AÇIĞIDış Ticaret Açığı (Milyar Dolar)


İHRACATIN İTHALATI İHRACATIN İTHALATI KARŞILAMA ORANIKARŞILAMA ORANI

2002 YILINDA: % 702002 YILINDA: % 702006 YILINDA: % 622006 YILINDA: % 62

70

62

58

60

62

64

66

68

70

72

2002 2006


Türkiye’nin yıllık ithalatı 2002–2006 arasında yüzde 168 oranında artarken Türkiye’nin yıllık ithalatı 2002–2006 arasında yüzde 168 oranında artarken ihracattaki artış ise yüzde 137’de kaldı.ihracattaki artış ise yüzde 137’de kaldı.

Sıcak para çekebilmek için uygulanan düşük kur politikası Türkiye ekonomisini Sıcak para çekebilmek için uygulanan düşük kur politikası Türkiye ekonomisini ithalata yöneltti.ithalata yöneltti.

UCUZ KURUN İTHALATÇI YAPTIĞI BİR TÜRKİYEİthalat ve İhracat (Milyar Dolar)

36,147,3

63,273,5

85,5

51,6

69,3

97,5

116,8

138,3

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

120,0

140,0

2002 2003 2004 2005 2006

İhracat İthalat


STRATEJİK SEKTÖRLERDE STRATEJİK SEKTÖRLERDE İYİLEŞME YOKİYİLEŞME YOK

2002 DE İNŞAAT SEKTÖRÜNDE 832 2002 DE İNŞAAT SEKTÖRÜNDE 832 MİLYON DOLARLIK KAZANIM VARDI. MİLYON DOLARLIK KAZANIM VARDI. BU RAKAM CARİ AÇIĞIN % 54 Ü.BU RAKAM CARİ AÇIĞIN % 54 Ü.

2006 DA, İNŞAAT ESKTÖRÜNDEN 2006 DA, İNŞAAT ESKTÖRÜNDEN ELDE EDİLEN GELİR 860 MİLYON ELDE EDİLEN GELİR 860 MİLYON DOLAR. CARİ AÇIĞIN % 2.64 Ü.DOLAR. CARİ AÇIĞIN % 2.64 Ü.

YABANCI BANKALAR ARTIK YETLİ YABANCI BANKALAR ARTIK YETLİ İNŞAAT FİRMALERİNA TEMİNAT İNŞAAT FİRMALERİNA TEMİNAT VERMEMEYE BAŞLADI.VERMEMEYE BAŞLADI.


TOPLAM BORÇTOPLAM BORÇ

2002 YILINDA: 221 MİLYAR DOLAR2002 YILINDA: 221 MİLYAR DOLARBUGÜN: 400 MİLYAR DOLARI AŞTIBUGÜN: 400 MİLYAR DOLARI AŞTI İÇ BORÇTA % 114İÇ BORÇTA % 114DIŞ BORÇTA % 64 ARTIŞ VARDIŞ BORÇTA % 64 ARTIŞ VARÖZEL SEKTÖRÜN DIŞARIYA OLAN ÖZEL SEKTÖRÜN DIŞARIYA OLAN

BORCU 2002 DE 44 MİLYAR DOLARBORCU 2002 DE 44 MİLYAR DOLARBUGÜN: ÖZEL SEKTÖRÜN DIŞARIYA BUGÜN: ÖZEL SEKTÖRÜN DIŞARIYA

OLAN BORCU:126 MİLYAR DOLAROLAN BORCU:126 MİLYAR DOLAR


220,9

282,8

310,9

351,3385,4

408,8

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

2002 2003 2004 2005 2006 May.07

TÜRKİYE'NİN TOPLAM BORCU 188 MİLYAR DOLAR ARTTITürkiye'nin (İç+Dış) Borç Stoku (Milyar Dolar)


129,7144,3

160,8 168,8

207,4213,4

0,0

50,0

100,0

150,0

200,0

250,0

2002 2003 2004 2005 2006 2007 Mart

AKP DÖNEMİNDE TÜRKİYE'NİN DIŞ BORCU 84 MİLYAR DOLAR BÜYÜDÜ

Dış Borç Stoku (Milyar Dolar)


Geçtiğimiz dönemde,Geçtiğimiz dönemde, Türkiye’nin toplam iç borçları 109 milyar Türkiye’nin toplam iç borçları 109 milyar YTL artarak 149,9 milyar YTL’den 259 milyar YTL’ ye kadar çıktı.YTL artarak 149,9 milyar YTL’den 259 milyar YTL’ ye kadar çıktı.

İÇ BORÇ STOKU DÖRT YILDA 109 MİLYAR YTL BÜYÜDÜ

İç Borç Stoku (Milyar YTL)

149,9

194,4

224,5244,8 251,5 259,0

0

50

100

150

200

250

300

2002 2003 2004 2005 2006 2007 Mayıs


2003’ten itibaren ortaya çıkan küresel likidite bolluğu ortamında özel 2003’ten itibaren ortaya çıkan küresel likidite bolluğu ortamında özel sektör rahatça borçlanabildiği için, son yıllarda sektör rahatça borçlanabildiği için, son yıllarda devlet yurt içinde de devlet yurt içinde de döviz cinsinden borçlanmaya başlamış, özel sektörden aldığı döviz döviz cinsinden borçlanmaya başlamış, özel sektörden aldığı döviz

borcuyla dış borç stokunu azaltmaya çalışmıştır…borcuyla dış borç stokunu azaltmaya çalışmıştır…

44,150,4

65,6

85,1

122,0126,4

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

120,0

2002 2003 2004 2005 2006 2007 Mart

ÖZEL SEKTÖR DÖRT YILDA DIŞARDAN 82,3 MİLYAR DOLAR BORÇLANDIÖzel Sektörün Dış Borçları (Milyar Dolar)


KİŞİ BAŞINA DÜŞEN BORÇ KİŞİ BAŞINA DÜŞEN BORÇ MİKTARIMİKTARI

2002 YILINDA: 3187 DOLAR2002 YILINDA: 3187 DOLARBUGÜN: 5534 DOLARBUGÜN: 5534 DOLARKişi başına düşen borç miktarında kritik Kişi başına düşen borç miktarında kritik

oran 10 000 dolar.oran 10 000 dolar.Bu orana gelindiği takdirde, Türkiye geri Bu orana gelindiği takdirde, Türkiye geri

dönüşsüz taviz vermek zorunda kalacak…dönüşsüz taviz vermek zorunda kalacak…


HER TÜRK DÜNYAYA 5 BİN 534 DOLAR BORÇLA GELİYORKişi Başına (İç+Dış) Borç (Dolar)

3.187

4.027

4.370

4.875

5.281

5.534

3.100

3.600

4.100

4.600

5.100

5.600

2002 2003 2004 2005 2006 May.07


Şirketler kesiminin Türkiye’deki bankalar ve diğer finans Şirketler kesiminin Türkiye’deki bankalar ve diğer finans kuruluşlarıyla, kuruluşlarıyla, bankalar aracılığıyla yurt dışından bankalar aracılığıyla yurt dışından

kullandıkları krediler 2002 yılından sonra yüzde 238 kullandıkları krediler 2002 yılından sonra yüzde 238

oranında büyüdüoranında büyüdü..

56,262,6

83,3

119,9

179,3 190,3

0,0

50,0

100,0

150,0

200,0

2002 2003 2004 2005 2006 2007 Mayıs

ŞİRKETLERİN KREDİ BORÇLARI(*) 190,3 MİLYAR YTL'YLE ZİRVEDEŞirketlerin kredi borcu (Milyar YTL)


AİLELERİN BANKALARA AİLELERİN BANKALARA OLAN BORCUOLAN BORCU

ARALIK 2002: 4.3 MİLYAR YTLARALIK 2002: 4.3 MİLYAR YTLMAYIS 2006: 24.4 MİLYAR YTLMAYIS 2006: 24.4 MİLYAR YTLAİLELERİN BORÇLANMASINDA % 467 AİLELERİN BORÇLANMASINDA % 467

ARTIŞ VAR.ARTIŞ VAR.


AİLELERİN BORCU GELİRLERİNİN YÜZDE 25'İNE ULAŞTIAilelerin Bankalara Olan Borcunun Gelirlerine Oranı(%)

11,7

6,8

4,3

24,4

19,6

0

5

10

15

20

25

2002 2003 2004 2005 2006


TÜKETİCİ KREDİLERİTÜKETİCİ KREDİLERİ

ARALIK 2002: 2.3 MİLYAR YTLARALIK 2002: 2.3 MİLYAR YTLARALIK 2006: 45.5 MİLYAR YTLARALIK 2006: 45.5 MİLYAR YTL


KREDİ KARTI BORÇLARIKREDİ KARTI BORÇLARI

2002 DE: 4.3 MİLYAR YTL2002 DE: 4.3 MİLYAR YTL2006 DA: 21.2 MİLYAR YTL2006 DA: 21.2 MİLYAR YTL

ÖDENMEYEN KREDİ KARTI BORÇLARI:ÖDENMEYEN KREDİ KARTI BORÇLARI:2002 de 278 milyon YTL idi. Bu rakam 207 2002 de 278 milyon YTL idi. Bu rakam 207

de 2 milyar 637 milyon YTL ye çıktı. 9.5 de 2 milyar 637 milyon YTL ye çıktı. 9.5 kat artış söz konusu… kat artış söz konusu…

6,605

84

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

2002 2007

Tüketici Kredileri ve Kredi Kartı Borçları(Milyar YTL)


7

13,8

17,1

22

24,6

0

5

10

15

20

25

2003 2004 2005 2006 2007

Yıllara Göre Kredi Kart Borçları(Milyar YTL)


0,278

2,637

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

2002 2007

Ödenmeyen Kredi Kartı Borçları(Milyar YTL)


PROTESTOLU SENETPROTESTOLU SENET

2002 DE 500 BİN PROTESTOLU SENET 2002 DE 500 BİN PROTESTOLU SENET (816 MİLYON YTL) (816 MİLYON YTL)

2006 DA 1.178 BİN PROTESTOLU 2006 DA 1.178 BİN PROTESTOLU SENET (3.750 MİLYAR YTL)SENET (3.750 MİLYAR YTL)


2003 yılından sonra protesto edilen senet sayısı hızla artmaya başladı.2003 yılından sonra protesto edilen senet sayısı hızla artmaya başladı. 2002 2002 yılında 499 bin, 2003 yılında 480 bin olan protesto edilen senet sayısı yaklaşık yılında 499 bin, 2003 yılında 480 bin olan protesto edilen senet sayısı yaklaşık

üç kat artarak 2006 yılında 1 milyon 200 bine yaklaştıüç kat artarak 2006 yılında 1 milyon 200 bine yaklaştı..

498.748 480.231

589.892

920.641

1.177.910

0

200.000

400.000

600.000

800.000

1.000.000

1.200.000

2002 2003 2004 2005 2006

PROTESTO EDİLEN SENET SAYISI ÜÇE KATLANDIProtesto Edilen Senet Sayısı (Adet)


Protesto edilen senetlerin tutarı da her yıl rekor üstüne rekor kırıyor.Protesto edilen senetlerin tutarı da her yıl rekor üstüne rekor kırıyor. 2002 2002 yılında 816 milyon YTL olan protesto edilen senetlerin tutarı, 2006 yılında 4,1 yılında 816 milyon YTL olan protesto edilen senetlerin tutarı, 2006 yılında 4,1

milyar YTL’ ye ulaştı.milyar YTL’ ye ulaştı.

816 908

1.652

2.803

4.055

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

2002 2003 2004 2005 2006

PROTESTO EDİLEN SENETLERİN TUTARI DÖRT KAT ARTTIProtesto Edilen Senetlerin Tutarı (Milyon YTL)


Her yüz çekten 40'ı karşılıksız Her yüz çekten 40'ı karşılıksız çıktı…çıktı…

Merkez Bankası tarafından bankalara Merkez Bankası tarafından bankalara duyurulan toplam karşılıksız çek sayısı, duyurulan toplam karşılıksız çek sayısı, Haziran ayında, geçen yılın aynı Haziran ayında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 40,2 artarak 114 dönemine göre yüzde 40,2 artarak 114 bin 968'e çıktı.bin 968'e çıktı.


2002 yılında 742 bin olan karşılıksız çek sayısı 2006 2002 yılında 742 bin olan karşılıksız çek sayısı 2006 yılında 1 milyon 145 bine kadar ulaştı.yılında 1 milyon 145 bine kadar ulaştı.

742.968972.990 893.939 1.006.557

1.144.740

0

200.000

400.000

600.000

800.000

1.000.000

1.200.000

2002 2003 2004 2005 2006

BİR MİLYONDAN FAZLA ÇEK KARŞILIKSIZ ÇIKTIKarşılıksız Cek Sayısı (Adet)


12.882 33.716

56.855160.225

228.198131.145

623.021

0

100.000

200.000

300.000

400.000

500.000

600.000

700.000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 Oc-May

TOPLAM

BANKAYA BORCUNU ÖDEYEMEYENLERİN LİSTESİ HER GEÇEN YIL KABARIYOR

Bankaların Kara Listesine Giren İsim Sayısı


5 yıl önce Türk finans sektöründe 5 yıl önce Türk finans sektöründe yabancı payı % 3 kadardı. Bugün borsa yabancı payı % 3 kadardı. Bugün borsa

payı dahil % 40 ları aştı.payı dahil % 40 ları aştı.

BANKACILIK SEKTÖRÜNDE YABANCI BANKACILIK SEKTÖRÜNDE YABANCI PAYI % 42 YE ÇIKTI.PAYI % 42 YE ÇIKTI.

14 BANKA YABANCILARIN OLDU.14 BANKA YABANCILARIN OLDU.SİGORTA ŞİRKETLERİNDE YABANCI SİGORTA ŞİRKETLERİNDE YABANCI

PAYI % 40 I GEÇTİ.PAYI % 40 I GEÇTİ.


YABANCI BANKALARIN RİSKİ..YABANCI BANKALARIN RİSKİ..

ARJANTİN: Özelleştirmeler ve krizler sonrasında, ARJANTİN: Özelleştirmeler ve krizler sonrasında, bankalardaki yabancı payı artmaya başladı. Yabancı bankalardaki yabancı payı artmaya başladı. Yabancı payı %18 lerden % 50.5 a yükseldi.payı %18 lerden % 50.5 a yükseldi.

2001 yılındaki ekonomik krizde, HSBC, CITIBANK, 2001 yılındaki ekonomik krizde, HSBC, CITIBANK, SANTANDER gibi bankalar, kapılarına kilit vurdu ve SANTANDER gibi bankalar, kapılarına kilit vurdu ve ödeme yapmadı.ödeme yapmadı.

Krizlerde, uluslar arası zincirden kaynak temin edeceğini Krizlerde, uluslar arası zincirden kaynak temin edeceğini sanarak parasını yatıran mudiler perişan oldu.sanarak parasını yatıran mudiler perişan oldu.

HALK BANKASI, kritik eşik. Yabancıya satıldığı takdirde, HALK BANKASI, kritik eşik. Yabancıya satıldığı takdirde, oran %50 yi bulacak.(OAYAKBANK VE oran %50 yi bulacak.(OAYAKBANK VE ALTERNATİFBANK İLE BİRLİKTE)ALTERNATİFBANK İLE BİRLİKTE)

ZİRAAT BANKASI ise final…ZİRAAT BANKASI ise final…


BORSADA İŞLEM GÖREN HİSSE BORSADA İŞLEM GÖREN HİSSE SENETLERİNİN % 70 İ YABANCILARIN SENETLERİNİN % 70 İ YABANCILARIN OLDU.OLDU.

HİSSE VE BONO TAHVİLLERİNİN % 23 HİSSE VE BONO TAHVİLLERİNİN % 23 Ü YABANCILARIN ELİNDE.Ü YABANCILARIN ELİNDE.


TOPLAM İHRACATIN % 49 UNU TOPLAM İHRACATIN % 49 UNU YABANCI SERMAYELİ ŞİRKETLER YABANCI SERMAYELİ ŞİRKETLER YAPIYOR.YAPIYOR.

TÜRKİYE’DE Kİ İLK 500 BÜYÜK SANAYİ TÜRKİYE’DE Kİ İLK 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞUNUN TOPLAM SATIŞININ % KURULUŞUNUN TOPLAM SATIŞININ % 42.5 UNU YABANCI SERMAYELİ 42.5 UNU YABANCI SERMAYELİ ŞİRKETLER YAPIYOR.ŞİRKETLER YAPIYOR.


AÇIKLARI SICAK PARA VE KARA AÇIKLARI SICAK PARA VE KARA PARA İLE KAPATIYORUZ. MALİYETİ?PARA İLE KAPATIYORUZ. MALİYETİ?

7 HAZİRAN 2006 TARİHİNDE7 HAZİRAN 2006 TARİHİNDE 1 DOLAR=1.555 YTL BOZDURARAK TAHVİL ALDI1 DOLAR=1.555 YTL BOZDURARAK TAHVİL ALDI

13 HAZİRAN 2007 TARİHİNDE TAHVİLİN VADESİ DOLDU.13 HAZİRAN 2007 TARİHİNDE TAHVİLİN VADESİ DOLDU.

1.555 YTL TAHVİL, ANA PARA VE FAİZİ İLE, 1.555 YTL TAHVİL, ANA PARA VE FAİZİ İLE, 1.854 YTL OLDU.1.854 YTL OLDU.

13 HAZİRAN 2007 TARİHİNDE 1 DOLAR=1.329 YTL13 HAZİRAN 2007 TARİHİNDE 1 DOLAR=1.329 YTL 1.845 YTL=1.388 DOLAR1.845 YTL=1.388 DOLAR

1 YILDA 1 DOLAR % 38.8 GETİRİ SAĞLADI1 YILDA 1 DOLAR % 38.8 GETİRİ SAĞLADI


2002 yılı sonunda Türk parasına dönüştürülerek, bir yıl vadeli Devlet Tahvilinde tutulan sıcak para 2002 yılı sonunda Türk parasına dönüştürülerek, bir yıl vadeli Devlet Tahvilinde tutulan sıcak para yaklaşık 4,5 yıllık dönemde dolar bazında ortalama yüzde 265,5 oranında kazanç sağladı.yaklaşık 4,5 yıllık dönemde dolar bazında ortalama yüzde 265,5 oranında kazanç sağladı.

Hükümetin yabancı yatırımcıların faiz gelirlerini vergiden muaf Hükümetin yabancı yatırımcıların faiz gelirlerini vergiden muaf

tutması da sıcak paranın kazancını daha da artırdı.tutması da sıcak paranın kazancını daha da artırdı. SICAK PARA 4.5 YILDA HAZİNE BONOSUNDA DOLAR BAZINDA

YÜZDE 265 KAZANDISıcak Paranın Hazine Bonusundaki Kazancı (Dolar)

2.764

3.265

1000

1.679

2.153

2.496

1000

1500

2000

2500

3000

3500

2002 2003 2004 2005 2006 2007


TIMES:AKILLI PARA TÜRKİYE’YE TIMES:AKILLI PARA TÜRKİYE’YE GİDİYOR…GİDİYOR…

VAHŞİ RANT DÜZENİ…VAHŞİ RANT DÜZENİ…

TEMMUZ 2006 DA YABANCILARIN DEVLET TEMMUZ 2006 DA YABANCILARIN DEVLET TAHVİLİ, HAZİNE BONOSU VE BORSA TAHVİLİ, HAZİNE BONOSU VE BORSA KARLARINNIN VERGİSİ % 15 TEN % 0 A KARLARINNIN VERGİSİ % 15 TEN % 0 A İNDİRİLDİ.İNDİRİLDİ.

2001 krizi sırasında fiyatları dibe vuran 2001 krizi sırasında fiyatları dibe vuran İMKB’deki hisse senetleri 2002 yılından sonra İMKB’deki hisse senetleri 2002 yılından sonra Türkiye’ye gelen sıcak para için süper bir Türkiye’ye gelen sıcak para için süper bir kazanç kapısı oldu.kazanç kapısı oldu.


İMKB’deki hisse senetlerinin yüzde 70’inin sahibi haline gelen yabancı yatırımcılar, 2002 yılı sonundan bu yıl İMKB’deki hisse senetlerinin yüzde 70’inin sahibi haline gelen yabancı yatırımcılar, 2002 yılı sonundan bu yıl Haziran sonuna kadar olan dönemde dolar bazında yüzde 469 oranında getiri sağladılar.Haziran sonuna kadar olan dönemde dolar bazında yüzde 469 oranında getiri sağladılar.

2002 sonunda Borsa’ya gelen 1000 dolar 5 bin 690 dolara yükseldi.2002 sonunda Borsa’ya gelen 1000 dolar 5 bin 690 dolara yükseldi.

1000 DOLAR 4,5 YILDA BORSADA 5 BİN 690 DOLAR OLDUSıcak Paranın Borsadaki Kazancı (Dolar)

4.363

5.690

1.0002.103

2.933

4.668

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

2002 2003 2004 2005 2006 2007


YABANCILARIN KAR YABANCILARIN KAR TRANSFERLERİ ARTIYORTRANSFERLERİ ARTIYOR

Türkiye'deki Yabancı - Kâr Transferleri

161 158 155

253

112

312

207 203

328 313279 309

401

643

1.053

1.187 1.198

1.069

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Kar Transferi (Milyon $)

Kaynak:TCMB


VAHŞİ RANT DÜZENİ, DOLARIN DÜZEYİNİN VAHŞİ RANT DÜZENİ, DOLARIN DÜZEYİNİN BU SEVİYELERDE TUTULMASINI ÖZELLİKLE BU SEVİYELERDE TUTULMASINI ÖZELLİKLE İSTİYOR.İSTİYOR.

BU BİR YANDAN İTHALATI TEŞVİK EDERKEN, BU BİR YANDAN İTHALATI TEŞVİK EDERKEN, BİR YANDAN DA SICAK PARAYI DAVET BİR YANDAN DA SICAK PARAYI DAVET EDİYOR.EDİYOR.

ARTAN CARİ AÇIĞIN KAPATILMASI İÇİN ARTAN CARİ AÇIĞIN KAPATILMASI İÇİN GERKEN SICAK PARANIN GELMESİ GERKEN SICAK PARANIN GELMESİ KOLAYLAŞIYOR.KOLAYLAŞIYOR.


GARİP BİR PARADOKS VAR…GARİP BİR PARADOKS VAR…

BANKALAR VE MERKEZ BANKASI BANKALAR VE MERKEZ BANKASI DAHİL DÖVİZ REZERVİMİZİN 112 DAHİL DÖVİZ REZERVİMİZİN 112 MİLYAR DOLARLIK BÖLÜMÜ, % 4 MİLYAR DOLARLIK BÖLÜMÜ, % 4 FAZİZLE DIŞARIDA YATIYOR.FAZİZLE DIŞARIDA YATIYOR.

TÜRKİYE SICAK PARAYA VAHŞİ TÜRKİYE SICAK PARAYA VAHŞİ FAİZLER-RANTLAR ÖDÜYOR…FAİZLER-RANTLAR ÖDÜYOR…

NEREYE KADAR?NEREYE KADAR?

Turhan ÇÖMEZ

[email protected]

Business

Sanal Ekonomi