บทที่ 1 การแกะสลักผักและผลไม้

โดย

นางสมหมาย บญสมทบนางสมหมาย บญสมทบ ต าแหนง คร วทยฐานะครช านาญการ

โรงเรยนบานเนนพลบหวาน อ าเภอบางละมง จงหวดชลบร

ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาชลบร เขต 3

ค ำน ำ

การจดท าเอกสารประกอบการเรยนร ชด “การแกะสลกผกและผลไม” กลมสาระ การเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนบานเนนพลบหวาน ผรายงานไดจดท าขนเพอใชเปนสอประกอบกระบวนการจดการเรยนรตามแผนการจดการเรยนร โดยสงเสรมใหผเรยนไดมโอกาสศกษาหาความรและฝกทกษะไดดวยตนเอง ในกรณทไมเขาใจทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต เอกสารประกอบการเรยนรชดนมเนอหาสาระส าคญ ไดแก ความรทวไปและพนฐานของการแกะสลกผกและผลไม การแกะสลกผกและผลไมเปนดอกไมรปแบบตางๆ รวมถงการประดบตกแตง การจดวาง และการจดแสดงผลงาน เปนตน ซงมจ านวนทงหมด 10 เลม เอกสารแตละเลมจะประกอบไปดวยรายละเอยดตางๆ ไดแก ค าแนะน าส าหรบครผสอนและนกเรยน แบบทดสอบกอน-หลงเรยน ใบความร ใบงาน และแบบฝกหด

การจดท าเอกสารประกอบการเรยนร ชด “การแกะสลกผกและผลไม”กลมสาระ การเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ชนมธยมศกษาปท 1 ชดนไดรบความอนเคราะหจาก นายประทป ศรรกษา ผอ านวยการโรงเรยนบานเนนพลบหวาน และผเชยวชาญทกทานทกรณาใหค าแนะน า ตรวจความถกตอง และปรบปรงแกไขจนส าเรจเปนรปเลมดวยด จงขอขอบพระคณมา ณ โอกาสน

สมหมาย บญสมทบ

ค ำชแจง

เอกสารประกอบการเรยนร ชด “การแกะสลกผกและผลไม” กลมสาระการเรยนร การงานอาชพและเทคโนโลย ไดจดท าขนเพอใชเปนสอประกอบกระบวนการจดการเรยนรรายวชา ง 21202 งานประดษฐ 2 (การแกะสลกผกและผลไม) ชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนบานเนนพลบหวาน เอกสารประกอบการเรยนชดนมทงหมด 10 เลม ประกอบดวย

เลมท 1 เรอง ควำมรทวไปเกยวกบกำรแกะสลกผกและผลไม เลมท 2 เรอง พนฐานการแกะสลกผกและผลไม เลมท 3 เรอง การแกะสลกแครอทเปนดอกขา เลมท 4 เรอง การแกะสลกฟกทองเปนดอกรกเร เลมท 5 เรอง การแกะสลกฟกทองเปนดอกบานชน เลมท 6 เรอง การแกะสลกฟกทองเปนดอกผเสอ เลมท 7 เรอง การแกะสลกฟกทองเปนดอกกหลาบ เลมท 8 เรอง การแกะสลกมนแกวเปนดอกแคทลยา เลมท 9 เรอง การแกะสลกแตงโมลายประยกต เลมท 10เรอง การจดนทรรศการแสดงผลงานการแกะสลกผกและผลไม เอกสารประกอบการเรยนร 1 เลมใชประกอบแผนการจดการเรยนร 1 แผน โดยเปน

การจดการเรยนร ทเนนกระบวนการแบบกลมรวมมอกนเรยนร เอกสารชดนจะสงผลใหกระบวนการจดการเรยนรเปนไปอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผลตอผเรยน โดยครผสอนมหนาทแนะน าเมอนกเรยนมปญหาเวลาปฏบตงาน

สมหมาย บญสมทบ

สำรบญ เรอง หนำ

ค าน า ค าชแจง ค าแนะน าส าหรบคร 1 ค าแนะน าส าหรบผเรยน 2 จดประสงคการเรยนร 3 แบบทดสอบกอนเรยน 4 ใบความร เรอง ความรทวไปเกยวกบการแกะสลกผกและผลไม 7

ประวตความเปนมาของการแกะสลกผกและผลไม 7

ความหมายของการแกะสลกผกและผลไม 9

ประเภทของการแกะสลกผกและผลไม 11

วสดอปกรณในการแกะสลกผกและผลไม 21

วธการจบมดแกะสลก 25

การเกบรกษาวสดอปกรณทใชในการแกะสลก 26

หลกการเลอกผกและผลไมทใชในการแกะสลก 26

การดแลรกษาผลงานแกะสลก 27

คณประโยชนของการแกะสลกผกและผลไม 29 ใบงาน เรอง ความรทวไปเกยวกบการแกะสลกผกและผลไม 31 แบบฝกหด เรอง ความรทวไปเกยวกบการแกะสลกผกและผลไม 32 แบบทดสอบหลงเรยน 33 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน 36 เฉลยแบบฝกหด เรอง ความรทวไปเกยวกบการแกะสลกผกและผลไม 37 กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอน-หลงเรยน 38 บรรณานกรม 40

1 เลมท 1 เรอง ความรทวไปเกยวกบการแกะสลกผกและผลไม

กอนใชเอกสารประกอบการเรยนรแตละเลม ครผสอนควรปฏบตดงน

1. กอนใชเอกสารประกอบการเรยนรแตละเลม ครผสอนควรศกษาใหละเอยด กอนน าไปใช

2. ครผสอนตองเตรยมสอทเกยวของใหพรอม เพอใหผเรยนเกดความสนใจ

ทจะศกษาและปฏบตตาม

3. ครผสอนควรประเมนผลนกเรยน ทงกอนเรยน และหลงเรยน

เมอศกษาเอกสารจบแตละเลม

4. หากนกเรยนมขอสงสย ไมเขาใจ ใหอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ

ค ำแนะน ำส ำหรบครผสอน


กอนใชเอกสารประกอบการเรยนรแตละเลม ผเรยนควรปฏบตดงน

1. กอนศกษา ผเรยนควรท าแบบทดสอบกอนเรยนและเกบคะแนนไวเปรยบเทยบ หลงเรยน

2. ผเรยนตองอานท าความเขาใจใหละเอยดทกเรอง

3. ผเรยนศกษาจบเลมแลว ควรประเมนผลสมฤทธของตนเองจากกจกรรมทายเลม และท าแบบทดสอบหลงเรยนเพอเปรยบเทยบความกาวหนา

4. หากผเรยนมขอสงสย หรอไมเขาใจถอยค าหรอเนอหาใดๆในเลม จะตองสอบถามขอมลใหละเอยดเพมเตมจากครผสอนหรอผรทนท

ค ำแนะน ำส ำหรบผเรยน


ดำนควำมร 1. นกเรยนบอกประวต ความหมาย ประเภท และประโยชนของการแกะสลกผก

และผลไมได

ดำนทกษะกระบวนกำร

2. นกเรยนมทกษะในการเลอกใชวสดอปกรณในการแกะสลกผกและผลไมไดอยางถกวธ

ดำนคณลกษณะอนพงประสงค 3. นกเรยนมความใฝเรยนร ตงใจ เพยรพยายามในการเรยน และแสวงหาความร

จดประสงคกำรเรยนร


แบบทดสอบกอนเรยน

กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ชนมธยมศกษาปท 1

เรอง ความรทวไปเกยวกบการแกะสลกผกและผลไม เวลา 10 นาท

ค ำชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตอง และกาเครองหมาย X ลงในกระดาษค าตอบ

1. งานแกะสลกของประเทศไทย เรมปรากฏมหลกฐานขนในสมยใด ก. สโขทย ข. อยธยา ค. ธนบร ง. รตนโกสนทร

2. ผทน างานแกะสลกมาประดบตกแตงโคมลอยเปนคนแรกคอใคร

ก. นางนพมาศ ข. นางจามเทว ค. ทาวศรสนทร ง. ทาวศรสรโยทย

3. เครองมอทส าคญในการแกะสลกคอขอใด

ก. มด ข. เขยง ค. มดแกะสลก ง. ภาชนะใสน า


4. ประโยชนของการแกะสลกผกและผลไมคอขอใด ก. ท าใหอาหารสะอาด ข. ท าใหอาหารกรอบอรอย ค. เปนการเพมคณคาทางอาหาร ง. ท าใหอาหารสวยงามนารบประทาน

5. การแกะสลกผกและผลไมควรยดหลกตามขอใด

ก. กอนท าลางมอใหสะอาดและเชดใหแหง ข. รกษาคณภาพอาหารอยาแชน านาน ค. ลางผกผลไมใหสะอาด ง. ถกทกขอ

6. เพราะเหตใดจงควรเลอกใชเขยงพลาสตกหนผกและผลไมทใชในการแกะสลก

ก. มขนาดใหญ สามารถท างานไดสะดวก ข. ไมเปนเชอราเมอใชหลายๆครง ค. ท าใหผกและผลไมไมช า ง. ราคาถก

7. “ผาขาวบาง” ใชส าหรบท าอะไรในการแกะสลก

ก. ใชรองเศษผก ข. เชดมอใหแหง ค. เชดวสดอปกรณ ง. คลมผกทแกะสลกเสรจแลว

8. ขอใดคอหลกการเลอกผกและผลไมในการแกะสลกทไมถกตอง

ก. ราคาถก ข. ลกษณะสดใหม ค. มจ าหนายในทองถน ง. เปนผกและผลไมนอกฤดกาล


9. จากภาพเปนการจบมดแกะสลกแบบใด ก. จบแบบปอกผลไม ข. จบแบบปากกา ค. จบแบบหนผก ง. ไมมขอใดถก

10. ผทตองการแกะสลกผกและผลไมควรมคณลกษณะใด

ก. มความคดรเรมสรางสรรค ข. ท างานดวยความปราณต ค. ละเอยดลออ ง. ถกทกขอ

ตงใจท ำแบบทดสอบ

นะครบ...


ประวตควำมเปนมำ

การแกะสลกผกและผลไมเปนงานฝมอซงเปนศลปะแขนงหนงของไทยทมมาแตโบราณ

โดยเรมมขนตงแตสมยใดไมปรากฏแนชด แตมหลกฐานทปรากฏในวรรณกรรมเรอง นางนพมาศ

หรอทาวศรจฬาลกษณซ งไดบรรยายถงพระราชพธจองเปรยง ในวนเพญเดอน 12 รชสมย

ของสมเดจพระรวงเจาแหงกรงสโขทย เปนนกขตฤกษ ชกโคม ลอยโคม นางนพมาศ หรอ

ทาวศรจฬาลกษณ ไดคดตกแตงโคมลอยใหงามประหลาดกวาโคมของพระสนมทงปวง โดยเลอกผกา

เกสรสตางๆ ประดบเปนรปดอกไม ซอนสสลบใหเปนลวดลาย และน าผลพฤกษาลดาชาตมาแกะ

จ าหลกเปนรปมยระคณานกวหคหงส ใหจบจกเกสรบปผชาต อยตามกลบดอกกระมทเปนระเบยบ

เรยบรอย วจตรไปดวยสยอม สดสวาง ควรจะทอดทศนายงนก ทงเสยบแซมเทยน ธป และประทป

น ามนเปรยง เจอดวยไขขอพระโค ( กรมศลปากร, นางนพมาศหรอต ารบทาวศรจฬาลกษณ 2514 :

หนา 97 -98 อางองใน ณภทร, แกะผกสลกลาย 2551)

ใบควำมร เรอง ควำมรทวไปเกยวกบกำรแกะสลกผกและผลไม

ทมำของภำพ : http://nongsukjai.wordpress.com


ในสมยกรงรตนโกสนทรตอนตนนน การแกะสลกผกและผลไมมปรากฏขนในรชสมยของพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ซงเหนไดจากพระราชนพนธตางๆ เชน กาพยเหชมเครองคาวหวานและเหชมผลไม บทละครเรองสงขทอง ตอนนางจนทเทวแกะสลกชนฟกเปนเรองของนางกบพระสงข และขนชางขนแผน ซงบางตอนจะเปนเรองราววถชวตของคนไทยในสมยของกรงศรอยธยาตอนปลาย อกทงตอนทมเทศนมหาชาตทวดปาเลไลยกไดบรรยายถงการท าหมากประจ ากณฑ ทเปนสวนประกอบของเครองกณฑเทศน

จากขอมลดงกลาวจะเหนวาคนไทยในสมยกรงศรอยธยาตอนปลาย และในสมยกรง

รตนโกสนทรตอนตนนน รจกการแกะสลกผกและผลไม เพอรบประทานหรอเพอตกแตงอาหารโดยเรมปรากฏในวงมากอน ท าใหทราบวากลสตรในสมยนนไดรบการฝกฝนใหพถพถนกบการจดตกแตงผก ผลไมและการปรงแตงอาหารเปนพเศษ การเรยนรการแกะสลกผกและผลไมในสมยกอน เมอเรมตงโรงเรยนสตรขนในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว (พ.ศ. 2411 – พ.ศ. 2453) ไดน าวชาการชางสตรมาสอน เชน วชาการแกะสลกผกและผลไม และในปจจบนการแกะสลกผกและผลไมยงจดท าการสอนทงในระดบโรงเรยน ระดบวทยาลย และระดบมหาวทยาลย โดยไดมหลกสตรสอนเยาวชนไทยไดรจกแกะสลกผกและผลไมเปนรปแบบตางๆ

ดงนน งานศลปะการแกะสลก จงมคาควรแกการทจะอน รกษสบตอไปจนถงลกหลาน ใหชาวตางชาตไดเหนเอกลกษณความเปนไทย อนออนชอย งดงาม ประณตละเอยดออน และความอดทนในงานแกะสลกผกและผลไมของคนไทย ปจจบนมการสรางสรรคงานใหมๆขนมา มการจดงานประกวดในสถานทตางๆ เพออนรกษงานแกะสลกใหกบคนรนใหมสบตอไป

ทมำของภำพ : http://ratthasil.blogspot.com และ http://www thaigoodview.com


ควำมหมำยของกำรแกะสลกผกและผลไม

พจนานกรมฉบบเฉลมพระเกยรต พ.ศ. 2530 ไดใหความหมายค าวา “แกะสลก” ไววา

การท าเปนลวดลายหรอรปตาง ๆ แสงอรณ เชอวงษบญ (2542: 6) กลาววา กำรแกะสลก หมายถง การน าวสดตางๆ เชน

พชผก สบ ขผง และวสดอนๆมาประดษฐเปนรปลกษณลวดลายตางๆโดยใชเครองมอตด จก เฉอน เกลา แกะ แซะ ควานออกจากชนเดมจนส าเรจรป

สวนความหมายของ “กำรแกะสลกผกและผลไม ” สามารถอธบายความหมาย ตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 ไดวา

แกะ หมายถง เอาเลบมอคอยๆแคะ เพอใหหลดออก

สลก หมายถง ท าใหเปนลวดลายหรอรปภาพ โดยใชวธสวสกด

ผก หมายถง อาหารทเปนพชโดยใชใบหรอตน

ผลไม หมายถง ลกไม ผลของตน

กำรแกะสลกกำรแกะสลก

กำรแกะสลกผกและผลไมกำรแกะสลกผกและผลไม

ทมำของภำพ : http://assets.gotoknow.org และ http://psevikul.net


นอกจากนยงมอาจารยทานอนทไดใหความหมายของการแกะสลกผกและผลไม ไวดงน

มณรตน จนทะนะผะลน(2547: 6) กลาววา กำรแกะสลกผกและผลไม หมายถง การตดแตงผกและผลไมท าใหมรปทรง และประดษฐลวดลายตางๆดวยมด หรออาจใชเครองมอคลายสว ชวยเซาะรอง จอมขวญ สวรรณลกษณ (2547 : 6) กลาววา กำรแกะสลกผกและผลไม หมายถง การประดษฐผกและผลไมเปนลวดลายตางๆตามทออกแบบไวไดอยางสวยงามประณต

สรปไดวำ

กำรแกะสลกผกและผลไม” หมายถง การใชอปกรณเครองมอดวยวธการตางๆ ท าใหผกและผลไมเกดลวดลายสวยงามตามตองการ

ทมำของภำพ : http://www.tangyuak.com และ http://www. gotoknow.org


ประเภทของกำรแกะสลกผกและผลไม

การแกะสลกผกและผลไมนน เปนงานทมรปแบบของการแกะสลกทหลากหลาย

ขนอยกบความคดสรางสรรคของผแกะสลก ซงสามารถจ าแนกตามรปแบบลวดลายไดดงน

1. รปแบบการแกะสลกใบไม

2.รปแบบการแกะสลกดอกไมชนเดยว

3. รปแบบการแกะสลกดอกขา

4. รปแบบการแกะสลกดอกไมหลายชน

5. รปแบบการแกะสลกลวดลายเครอเถา

6. รปแบบการแกะสลกภาชนะ

7. รปแบบการแกะสลกตวสตว

8. รปแบบการแกะสลกตวอกษรหรอตราสญลกษณ


11. . รปแบบกำรแกะสลกใบไม รปแบบกำรแกะสลกใบไม

การแกะสลกผกและผลไมเปนใบไมนนตองอาศยรปแบบของใบไมตามธรรมชาตมาใชใน การสรางสรรค ซงสามารถแบงออกไดดงน

1.1. ใบไมเซำะรองแหลม

1.2. ใบไมเซำะรองมน

1.3. ใบไมฉลลำย

ทมำของภำพ : ณภทร (2551)


2. รปแบบกำรแกะสลกดอกไมชนเดยว

การแกะสลกดอกไมชนเดยวจดเปนขนพนฐานของการแกะสลกดอกไมทมจ านวนกลบไมมาก สวนมากนยมน าผกผลไมเนอบาง เชน แตงกวา หวผกกาด มาสรางสรรคโดยอาศยรปแบบของดอกไมตามธรรมชาต ซงสามารถแบงออกไดดงน

2.1 ดอกไมกลบมน

2.2 ดอกไมกลบแหลม

2.3 ดอกไมแบบพเศษ



3. รปแบบกำรแกะสลกดอกขำ

การแกะสลกดอกขาเปนการอาศยรปทรงของดอกขาตามธรรมชาต ลกษณะทายมน ปลายแหลม มาใชในการสรางสรรคลวดลายของการแกะสลก ซงมการสบหวางลวดลายใหเกด ความสวยงาม สามารถแบงออกไดดงน

3.1 ดอกขำลวดลำยชนเดยว

3.2 ดอกขำลวดลำยหลำยชน



44..รปแบบกำรแกะสลกดอกไมหลำยชนรปแบบกำรแกะสลกดอกไมหลำยชน

การแกะสลกดอกไมหลายชนเปนการแกะสลกดอกไมทซบซอนมากกวาดอกไมชนเดยว สวนมากจงนยมน าผกผลไมเนอหนา เชน ฟกทอง มาแกะสลก โดยอาศยรปแบบของดอกไมตามธรรมชาตซงมกลบเปนจ านวนมากเรยงซอนกนสวยงามหลายชน ซงมแมแบบทส าคญของรปแบบ การแกะสลกดอกไม ดงน

4.1 ดอกรกเร

4.2 ดอกบำนชน



4.3 ดอกผเสอ

4.4 ดอกกหลำบ



5. รปแบบกำรแกะสลกลวดลำยเครอเถำ

การแกะสลกลวดลายเครอเถา เปนการอาศยรปแบบของการแกะสลกดอกไมและใบไม

มาแกะสลกใหเกดลวดลายซบซอนกน ในลกษณะทเลยนแบบธรรมชาตหรอสรางสรรคขนมาใหม



6. รปแบบกำรแกะสลกภำชนะ

การแกะสลกภาชนะ เปนการน าผกผลไมตางๆมาแกะสลกโดยประยกตลวดลายตางๆใหเกด

ความสวยงาม และสามารถน าไปใชประโยชนได เชน น ามาใสอาหารเพอเพมความนารบประทานและ

ความสวยงามใหกบอาหารนนๆ



7. รปแบบกำรแกะสลกตวสตว

การแกะสลกตวสตว เปนการน าผกผลไมตางๆมาแกะสลกโดยประยกตลวดลายตางๆใหใหเกด

ความสวยงาม หรอแกะสลกแตละสวนมาประกอบกนเปนตวสตว ซงผแกะสลกจะตองมความช านาญ

ในการเกลาแตงวสดใหไดสดสวนทมความสมดลกบธรรมชาต



8.รปแบบกำรแกะสลกตวอกษรหรอตรำสญลกษณ

การแกะสลกตวอกษรหรอตราสญลกษณ เปนการน าผกผลไมตางๆมาแกะสลกและประยกต

ลวดลายตางๆใหเกดความสวยงามและมความชดเจนในดานจดมงหมายของการน าไปใช ซงสามารถ

แกะสลกผสมผสานกบลวดลายอนๆ หรอน าไปประกอบตกแตงในงานตางๆได

ทมำของภำพ : วนด (2551)

ทมำของภำพ : สมหมำย บญสมทบ (2554)


วสดอปกรณในกำรแกะสลกผกและผลไม

1. มด ควรเตรยมมดหลาย ๆ ขนาด เพอใหเหมาะสมกบการใชงาน ไดแก

1.1 มดหนขนาดใหญ ใชหนผลไม ผลใหญๆ หรอจะใชผาผลไมผลใหญออกเปนชนๆได

1.2 มดหน หนผลไมขนาดกลางและเลก รวมทงการผาเปนชนเลกๆดวย

1.3 มดเกลา ใชเกลาวสดทจะน ามาแกะสลกใหมความเรยบ กลม มน หรอลบเหลยม

ใหมความเรยบ

1.4 มดแกะสลกปลายโคง ใชแกะผกแบบงายๆส าหรบตกแตงหวจาน เชน แตงกวา ตนหอม

พรกชฟา หรอใชควานเมดผลไม เชน เงาะ มะปราง กระทอน ฯลฯ

1.5 มดแกะสลกปลายตรง มความคมมาก ใชแกะผลไมเนอออน เชน มะละกอ แคนตาลป

แตงโม ดอกไมตางๆ และสบ

1.6 มด 2 คม หรอมดปอก ลกษณะเปนมดมคมสองดานหนเขาหากน สามารถปอกไดทง

มอซายและขวา ใชปอกเปลอกผกหรอผลไมกได

1

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6



2. เขยง ควรเลอกใชเขยงพลาสตกใชส าหรบหนผกและผลไม เพราะจะไมเปนรา

เมอใชหลาย ๆ ครง ควรใชเฉพาะผกและผลไมไมควรใชรวมกบเขยงเนอ

2

3. ภำชนะใสน ำ ใชส าหรบแชผกทแกะสลกเสรจแลว ควรเลอกทเปนกะละมงเคลอบ หรอแกว หรอแสตนเลส ไมควรใชภาชนะพลาสตกเพราะจะเปนอนตรายถาผกผลไมทม รสเปรยว

3 ทมำของภำพ : สมหมำย บญสมทบ (2554)


4. ถำด ส าหรบรองรบเศษผกและผลไม ขณะทก าลงแกะสลก

4

5. ผำเชดมอ ถงมอยำง ใชใสขณะแกะสลกผก ผลไม เพอชวยรกษาความสะอาด 6. ผำขำวบำง ส าหรบคลมผกและผลไมทแกะสลกเสรจ กอนใชควรซกน าใหหมดแปง 7. กระบอกฉดน ำ เลอกทมละอองน าเลก ๆ ขนาดเหมาะมอ 8. ภำชนะทใชจดผกผลไมทแกะสลกเสรจแลว เชน จาน ถาด โตก พาน ฯ

5,6 7 8 ทมำของภำพ : สมหมำย บญสมทบ (2554)


9. กลองพลำสตกหรอถงพลำสตก ส าหรบใสผกผลไมทแกะสลกเสรจแลว เพอแชในตเยนชนผกระหวางรอการจดเสรฟ

10. พลำสตกปดอำหำร ใชปดผกผลไมทแกะสลกแลว หรอทจดเสรจแลวรอเสรฟ เพอปด

ไมใหถกลมและฝน

9 10

เลอกใชใหเหมำะ

กบงำนนะจะ



วธกำรจบมดแกะสลก การจบมดแกะสลกมวธการจบอย 2 แบบ คอ

1. วธกำรจบมดแบบหนผก ลกษณะดำมมดจะอยใตองมอ มวธกำรจบดงน

1. นวหวแมมอจะอยดานขางมด ชวงระหวางดามมด และใบมด

2. นวชจบชวงสนมด ตรงกงกลางของใบมด

3.นวกลาง นวนาง นวกอยก าดามมด

2. วธกำรจบมดแกะสลกแบบจบปำกกำ ลกษณะดำมมดจะอยเหนอฝำมอ มอสระในกำร

แกะสลกลวดลำย มวธกำรจบดงน

1. นวหวแมมอจะอยดานขางมด ชวงระหวางดามมด และใบมด

2. นวชจบชวงสนมด ตรงกงกลางของใบมด

3.นวกลางจะอยดานขางมดชวงระหวางดามมดและใบมดและตรงขามกบใบมด นวนาง นวกอยไมสมผสมด



กำรเกบรกษำเครองมอและอปกรณทใชในกำรแกะสลก

1. หลงใชงานแลวตองการท าความสะอาดทกครง วสดทน ามาแกะสลกบางชนดมยาง ตองลางยางทคมมดดวยมะนาวหรอน ามนกอน แลวจงลางน าใหสะอาด เชดใหแหง เกบปลายมดในฝกหรอปลอก

2. หมนดแลมดแกะสลกใหมความคมสม าเสมอ เวลาใชงานผกและผลไมจะไดไมช า โดยหลงการใชตองลบคมทกครง เชดใหแหงเกบใสกลองโดยเฉพาะ และเกบไวใหพนมอเดก

หลกกำรเลอกผกและผลไมทใชในกำรแกะสลก

1. เลอกตามฤดกาล จะไดผกและผลไมทสด ราคาถก และมปรมาณใหเลอกมาก

2. เลอกใหตรงกบความตองการหรอวตถประสงคในงานแกะสลก เชน เพอการปอก ควาน เพอการรบประทาน เพอประดบตกแตงอาหาร หรอเพอเปนภาชนะ

3. เลอกผกและผลไมทสด และสวยตามลกษณะของผกและผลไมทแกะสลก

4. เลอกใหมขนาดและรปทรงเหมาะสมกบผลงานทจะแกะสลก

ตองเลอกผกผลไมทสดสะอำด และมคณภำพเทำนนนะจะ...


กำรดแลรกษำผลงำนแกะสลก

การดแลรกษาผกผลไมแกะสลกนน มความส าคญตออายการใชงาน ซงแบงการดแลไดดงน

1. กอนกำรแกะสลก จะตองลางผกผลไมดวยน าสะอาด ผงใหแหง อยาใหโดน

แสงแดด ถายงไมใชใหเกบใสถงกนลม น าเขาตเยนปองกนผกผลไมเหยว

2. ขณะกำรแกะสลก จะตองน าผกผลไมจมหรอแชลงในน า ท เจอจางดวย

น ามะนาว น าสมสายช น าตาลทราย หรอเกลออยางใดอยางหนง จะชวยปองกนรอยด าทเกดจาก

ปฏกรยาทางเคมได



3. หลงกำรแกะสลก เกบผกผลไมทแกะสลกแลวไวในกลองปดฝา หรอหอดวย

พลาสตก ส าหรบการเตรยมงานแกะสลกไวลวงหนา 2-3 วน หรออาจใชวธการคลมดวย

ผาขาวบางชบน าบดหมาดๆ แตวธนจะเปนการดแลกอนการใชงานประมาณ 15-30 นาท และ

เมอถงเวลาการใชงาน ควรน าผกผลไมแกะสลก แชในน าเยนจดสกคร เพอใหผกมความสด

รอยแกะสลกจะสดตง

ดแลรกษำถกวธ... ผลงำนแกะสลกกดมคณภำพ



คณประโยชนของกำรแกะสลกผกและผลไม

การแกะสลกผก ผลไม นนเปนงานศลปะทมคณคาหลายประการดงน

1. ใชในชวตประจ าวน เชน จดตกแตงผกและผลไมใหสวยงามนารบประทาน และรบประทานไดสะดวก

2. สามารถน ามาใชในโอกาสพเศษตางๆ เชน

งานประเพณตาง ๆ น าผกผลไมทแกะสลกตกแตงอาหารคาวหวานใหสวยงาม เพอเลยงพระและรบรองแขก เชน งานบวชนาค งานแตงงาน ฯลฯ

งานวนส าคญ น างานแกะสลกผลไมหรอผกเชอมหรอแชอมหรอดอง ใสภาชนะ ทเหมาะสมเปนของขวญไปกราบญาตผใหญทเคารพนบถอในงานปใหม วนสงกรานต หรอวนเกด

จดในงานพระราชพธตาง ๆ

ทมำของภำพ : http://www. thaigoodview.com และ http://yitongiy.exteen.com

ทมำของภำพ : http://www.insee-hiso.com


3. สามารถน ามาใชเปนสวนเสรมในอาชพ

4. สามารถสรางความสงบและสมาธได

5. เปนการสรางความคดรเรมสรางสรรค

6. ท าใหเกดความภาคภมใจแกตนเอง และเปนการใชเวลาวางใหเกดประโยชน

7. สามารถอนรกษสบสานศลปะการแกะสลกของไทย

ทมำของภำพ : http://www.thaicarvingfruit.com และ http://www.carvingthailand.com


ใบงำน

เรอง ความรทวไปเกยวกบการแกะสลกผกและผลไม ประกอบแผนการจดการเรยนรท 1 ชนมธยมศกษาปท 1 เวลา 1 ชวโมง

จดประสงคกำรเรยนร

1. นกเรยนบอกประวต ความหมาย ประเภท และประโยชนของการแกะสลกผกและผลไมได 2. นกเรยนมทกษะในการเลอกใชวสดอปกรณในการแกะสลกผกและผลไมไดอยางถกวธ 3. นกเรยนมความใฝเรยนร ตงใจ เพยรพยายามในการเรยนและแสวงหาความร

วสดอปกรณ

1.เอกสารประกอบการเรยนรเลมท 1 เรอง ความรทวไปเกยวกบการแกะสลกผกและผลไม 2.กระดาษรายงาน 3.อปกรณเครองเขยน

ขนตอนกำรปฏบตงำน ใหนกเรยนแบงกลม กลมละ 6 คน สงตวแทนกลมออกมาจบฉลากเพอศกษาเอกสารประกอบการเรยนรเลมท 1 เรอง ความรทวไปเกยวกบการแกะสลกผกและผลไม และออกมารายงานหนาชนเรยน โดยแบงกลมไดดงน กลมท 1 ประวตความเปนมาของการแกะสลกผกและผลไม กลมท 2 ความหมายของการแกะสลกผกและผลไม กลมท 3 ประเภทของการแกะสลกผกและผลไม กลมท 4 วสดอปกรณในการแกะสลกผกและผลไม กลมท 5 วธการจบมดแกะสลก และการเกบรกษาวสดอปกรณทใชในการแกะสลก กลมท 6 หลกการเลอกผกและผลไมทใชในการแกะสลก และการดแลรกษาผลงานแกะสลก กลมท 7 คณประโยชนของการแกะสลกผกและผลไม


แบบฝกหด กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ชนมธยมศกษาปท 1เรอง ความรทวไปเกยวกบการแกะสลกผกและผลไม เวลา 10 นาท

ค ำชแจง ใหนกเรยนสรปความรทไดรบจากการศกษาเอกสารประกอบการเรยนรเลมท 1 เรอง ความรทวไปเกยวกบการแกะสลกผกและผลไม และจากการรายงานหนาชนเรยนของทกๆกลม เปนแผนผงความคด (Mind mapping) พรอมระบายสตกแตงใหสวยงาม

ควำมรทวไปเกยวกบ กำรแกะสลกผกและผลไม


แบบทดสอบหลงเรยน

กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ชนมธยมศกษาปท 1 เรอง ความรทวไปเกยวกบการแกะสลกผกและผลไม เวลา 10 นาท

ค ำชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกทสด และกาเครองหมาย X ลงในกระดาษค าตอบ

1. งานแกะสลกของประเทศไทย เรมปรากฏมหลกฐานขนในสมยใด ก. รตนโกสนทร ข. อยธยา ค. สโขทย ง. ธนบร

2. ผทน างานแกะสลกมาประดบตกแตงโคมลอยเปนคนแรกคอใคร

ก. ทาวศรสรโยทย ข. ทาวศรสนทร ค. นางจามเทว ง. นางนพมาศ

3. การแกะสลกผกและผลไมควรยดหลกตามขอใด

ก. กอนท าลางมอใหสะอาดและเชดใหแหง ข. รกษาคณภาพอาหารอยาแชน านาน ค. ลางผกผลไมใหสะอาด ง. ถกทกขอ


4. ประโยชนของการแกะสลกผกและผลไมคอขอใด

ก. ท าใหอาหารสะอาด ข. ท าใหอาหารกรอบอรอย ค. เปนการเพมคณคาทางอาหาร ง. ท าใหอาหารสวยงามนารบประทาน

5. เพราะเหตใดจงควรเลอกใชเขยงพลาสตกหนผกและผลไมทใชในการแกะสลก

ก. ราคาถก ข. ท าใหผกและผลไมไมช า ค. ไมเปนเชอราเมอใชหลายๆครง ง. มขนาดใหญ สามารถท างานไดสะดวก

6. จากภาพเปนการจบมดแกะสลกแบบใด ก. จบแบบปอกผลไม ข. จบแบบปากกา ค. จบแบบหนผก ง. ไมมขอใดถก

7. เครองมอทส าคญในการแกะสลกคอขอใด

ก. ภาชนะใสน า ข. มดแกะสลก ค. เขยง ง. มด


8. ขอใดคอหลกการเลอกผกและผลไมในการแกะสลกทไมถกตอง

ก. ราคาถก ข. ลกษณะสดใหม ค. มจ าหนายในทองถน ง. เปนผกและผลไมนอกฤดกาล

9. ผทตองการแกะสลกผกและผลไมควรมคณลกษณะใด

ก. ท างานดวยความประณต ข. มความคดรเรมสรางสรรค ค. ละเอยดลออ ง. ถกทกขอ

10. “ผาขาวบาง” ใชส าหรบท าอะไรในการแกะสลก

ก. คลมผกทแกะสลกเสรจแลว ข. เชดวสดอปกรณ ค. เชดมอใหแหง ง. ใชรองเศษผก

งำยนดเดยวเอง

ใชไหมครบ


เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน

กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ชนมธยมศกษาปท 1

เรอง ควำมรทวไปเกยวกบกำรแกะสลกผกและผลไม แบบทดสอบกอนเรยนแบบทดสอบกอนเรยน

1. ก 2. ก 3. ค 4. ง 5. ง 6. ข 7. ง 8. ง 9. ข 10. ง

แบบทดสอบหลงเรยนแบบทดสอบหลงเรยน

1. ค 2. ง 3. ง 4. ง 5. ค 6. ข 7. ข 8. ง 9. ง 10. ก

เกงมำกเลยจำ...


เฉลยแบบฝกหด กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ชนมธยมศกษาปท 1เรอง ความรทวไปเกยวกบการแกะสลกผกและผลไม เวลา 10 นาท

ค ำชแจง ใหนกเรยนสรปความรทไดรบจากการศกษาเอกสารประกอบการเรยนรเลมท 1 เรอง ความรทวไปเกยวกบการแกะสลกผกและผลไม และจากการรายงานหนาชนเรยนของทกๆกลม เปนแผนผงความคด (Mind mapping) พรอมระบายสตกแตงใหสวยงาม

ควำมรทวไปเกยวกบ กำรแกะสลกผกและผลไม

ประวตควำมเปนมำ เรมตนตงแตสมยสโขทย

โดยนำงนพมำศหรอทำวศรจฬำลกษณ

ควำมหมำย กำรแกะสลกผกและผลไม หมำยถง กำรใชอปกรณเครองมอ

ดวยวธกำรตำงๆ ท ำใหผกและผลไมเกดลวดลำยสวยงำมตำมตองกำร

ประเภท ใบไม, ดอกไมชนเดยว,ดอกขำ,

ดอกไมหลำยชน,เครอเถำ,ภำชนะ,ตวสตว, ตวอกษรสญลกษณ เปนตน

วสดอปกรณ

1.มด

มดหน

มดเกลำ

มดแกะสลก

มดปอก

2.เขยง 3.ภำชนะใสน ำ 4.ถำด 5.ผำเชดมอ 6.ผำขำวบำง 7.ภำชนะจดวำง เปนตน

กำรจบมด 1.จบแบบหนผก

2.จบแบบจบปำกกำ

กำรเกบรกษำอปกรณ หลงใชงำนตองท ำควำมสะอำดทกครง หมนดแลใหมดแกะสลกคมอยเสมอ

และเกบใหพนมอเดก

กำรเลอกผกผลไม เลอกตำมฤดกำล เลอกใหตรงควำม

ตองกำร สด ลกษณะสวย มขนำดรปทรงเหมำะกบงำน

กำรเลอกผกผลไม เลอกตำมฤดกำล เลอกใหตรงควำมตองกำร สด

ลกษณะสวย มขนำดรปทรงเหมำะกบงำน

กำรดแลรกษำผลงำน กอนแกะสลก – ลำงใหสะอำด ผงใหแหง เกบใสถง

ขณะแกะสลก – จมหรอแชน ำทเจอจำงดวยมะนำว/เกลอ หลงแกะสลก – ใสกลองปดฝำ/หอพลำสตก/คลมผำขำว

บำง/แชตเยน

ประโยชน 1.จดตกแตงอำหำรใหนำรบประทำน

2.ใชในโอกำสพเศษ เชน ตกแตงสถำนท 3.สรำงอำชพ 4.สรำงควำมสงบ สมำธ

5.ใชเวลำวำงใหเกดประโยชน 6.อนรกษควำมเปนไทย


กระดำษค ำตอบแบบทดสอบกอนเรยน เรอง ควำมรทวไปเกยวกบกำรแกะสลกผกและผลไม

ชอ.................................นำมสกล................................ชน.......เลขท..........

ขอ ก ข ค ง 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

รวม คะแนน


กระดำษค ำตอบแบบทดสอบหลงเรยน เรอง ควำมรทวไปเกยวกบกำรแกะสลกผกและผลไม

ชอ.................................นำมสกล................................ชน.......เลขท..........

ขอ ก ข ค ง 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

รวม คะแนน


บรรณำนกรม

กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย(สาขา คหกรรม) โรงเรยนบางบวทอง . นวตกรรมสอเทคโนโลยกำรสอน รำยวชำงำนแกะสลกผกและผลไม . [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://bbt.ac.th/carved/index.htm. (วนทคนขอมล : 12 มนาคม 2554)

จอมขวญ สวรรณรกษ. กำรแกะสลกผก ผลไม และงำนใบตอง. กรงเทพฯ : โอ.เอส.พรนตงเฮาส, 2547.

ณภทร ทองแยม. แกะผกสลกลำย. กรงเทพฯ : วาดศลป, 2551. ___________. แกะสลกผกและผลไมเปนตวสตว. กรงเทพฯ : วาดศลป, 2552. ด ารงศกด นรนดร. ศลปะกำรแกะสลกผลไม. กรงเทพฯ : เอมไอเอส ชอฟเทค, 2550. มณรตน จนทนะผะลน. สลกขงพรงเพรำ. กรงเทพฯ : อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง, 2547. วนด ณ สงขลา. แกะผก สลกผลไม. กรงเทพฯ : โรงเรยนครววนด, 2551. ศรราม ดรอด. กำรแกะสลกผลไมเบองตน. กรงเทพฯ : วาดศลป, 2549. แสงอรณ เชอวงษบญ. พนฐำนกำรแกะสลก. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : ส านกพมพแมบาน,

2542.

Documents

บทที่ 1 การแกะสลักผักและผลไม้