แผนพัฒนาพลังงานทดแทน 15 ปี 2551-2565

แผนพฒนาพลงงานทดแทน 15 ป (พ.ศ. 2551 - 2565)

แผนพลงงานทดแทน 15 ป (พ.ศ. 2551 -2565)

สารบญ ก

สารบญ

หนา สาสนรฐมนตรวาการกระทรวงพลงงาน สาสนปลดกระทรวงพลงงาน บทท 1 บทสรปแผนพลงงานทดแทน

1.1 บทนา 1-1

1.2 สถานการณพลงงานทดแทนของประเทศไทย 1-2

1.3 ทศทางการพฒนาพลงงานทดแทนของประเทศไทยและวสยทศน 1-4

1.4 แผนพฒนาพลงงานทดแทน 15 ป 1-7

1.5 การขบเคลอนแผนสการปฏบต 1-10

1.6 ปจจยแหงความสาเรจของแผนพฒนาพลงงานทดแทน 15 ป 1-12

1.7 ผลทคาดวาจะไดรบ 1-13

1.8 กรอบงบประมาณตามแผนพฒนาพลงงานทดแทน 15 ป 1-14

บทท 2 พลงงานแสงอาทตย 2-1

2.1 ภารกจ 2-1

2.2 บทนา 2-1

2.3 สถานภาพพลงงานแสงอาทตยในปจจบน 2-2

2.4 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาพลงงานแสงอาทตย 2-11

2.5 แนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานแสงอาทตย 2-12

2.6 แผนพฒนาพลงงานแสงอาทตย 15 ป 2-15

2.7 ดชนชวดความสาเรจของแผน และระดบความสาเรจ 2-17


สารบญ ข

หนา บทท 3 พลงงานลม 3-1

3.1 ภารกจ 3-1

3.2 บทนา 3-1

3.3 สถานภาพพลงงานลมในปจจบน 3-2

3.4 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาพลงงานลม 3-9

3.5 แนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานลม 3-10

3.6 แผนพฒนาพลงงานลม 15 ป 3-12


บทท 4 ไฟฟาพลงนา 4-1 4.1 ภารกจ 4-1 4.2 บทนา 4-1 4.3 สถานภาพไฟฟาพลงนาในปจจบน 4-2 4.4 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาไฟฟาพลงนา 4-6 4.5 แนวทางสาคญในการพฒนาไฟฟาพลงนา 4-6 4.6 แผนพฒนาไฟฟาพลงนา 15 ป 4-8 4.7 ดชนชวดความสาเรจของแผน และระดบความสาเรจ 4-9 บทท 5 ชวมวล 5-1

5.1 ภารกจ 5-1

5.2 บทนา 5-1

5.3 สถานภาพชวมวลในปจจบน 5-3

5.4 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาชวมวล 5-16

5.5 แนวทางสาคญในการพฒนาชวมวล 5-17

5.6 แผนพฒนาชวมวล 15 ป 5-20



สารบญ ค

หนา บทท 6 กาซชวภาพ 6-1

6.1 ภารกจ 6-1

6.2 บทนา 6-1

6.3 สถานภาพกาซชวภาพในปจจบน 6-2

6.4 ปญหา – อปสรรคในการพฒนากาซชวภาพ 6-14

6.5 แนวทางสาคญในการพฒนากาซชวภาพ 6-15

6.6 แผนพฒนากาซชวภาพ 15 ป 6-17


บทท 7 พลงงานขยะ 7-1

7.1 ภารกจ 7-1

7.2 บทนา 7-1

7.3 สถานภาพพลงงานขยะในปจจบน 7-2

7.4 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาพลงงานขยะ 7-9

7.5 แนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานขยะ 7-10

7.6 แผนพฒนาพลงงานขยะ 15 ป 7-13


บทท 8 เอทานอล 8-1

8.1 ภารกจ 8-1

8.2 บทนา 8-1

8.3 สถานภาพเอทานอลในปจจบน 8-2

8.4 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาเอทานอล 8-14

8.5 แนวทางสาคญในการพฒนาเอทานอล 8-15

8.6 แผนพฒนาเอทานอล 15 ป 8-16



สารบญ ง

หนา บทท 9 ไบโอดเซล 9-1

9.1 ภารกจ 9-1

9.2 บทนา 9-1

9.3 สถานภาพไบโอดเซลปจจบน 9-2

9.4 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาไบโอดเซล 9-2

9.5 แนวทางสาคญในการพฒนาไบโอดเซล 9-2

9.6 แผนพฒนาไบโอดเซล15 ป 9-4



สารบญ จ

สารบญตาราง

หนา

ตารางท 1-1 ศกยภาพพลงงานทดแทนในประเทศไทย 1-5

ตารางท 1-2 เปาหมายการพฒนาพลงงานทดแทนระยะสน (พ.ศ. 2551 – 2554) 1-8

ตารางท 1-3 เปาหมายการพฒนาพลงงานทดแทนระยะกลาง (พ.ศ. 2555 – 2559) 1-9

ตารางท 1-4 เปาหมายการพฒนาพลงงานทดแทนระยะยาว (พ.ศ. 2560 – 2565) 1-10

ตารางท 2-1 สดสวนตนทนการประกอบเซลลแสงอาทตยชนดอะมอรฟส [3] 2-6

ตารางท 2-2 สดสวนตนทนการประกอบเซลลแสงอาทตยชนดครสตลไลน [3] 2-6

ตารางท 2-3 ศกยภาพเชงเทคนคและศกยภาพเชงเศรษฐศาสตรของพลงงานความรอนแสงอาทตยในประเทศไทย [5]

2-8

ตารางท 2-4 ผมสวนได – สวนเสย ตลอดหวงโซอปทาน 2-10

ตารางท 2-5 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาพลงงานแสงอาทตย 2-11

ตารางท 2-6 แนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานแสงอาทตย 2-12

ตารางท 2-7 แผนพฒนาพลงงานแสงอาทตย 15 ป (พ.ศ. 2551 – 2565) 2-15

ตารางท 2-8 ดชนชวดและระดบความสาเรจของแผนพฒนาพลงงานสงอาทตย (ไฟฟา) 15 ป

2-18

ตารางท 2-9 ดชนชวดคและระดบความสาเรจของแผนพฒนาพลงงานสงอาทตย (ความรอน) 15 ป

2-20

ตารางท 3-1 หลกการทางานและสวนประกอบของระบบผลตไฟฟาจากพลงงานลม 3-5

ตารางท 3-2 โครงการพฒนาสาธตการผลตไฟฟาจากพลงงานลมในประเทศไทย 3-6

ตารางท 3-3 โครงการพฒนาสาธตกงหนสบนาในประเทศไทย 3-8

ตารางท 3-4 ผมสวนได - สวนเสยตลอดหวงโซอปทาน 3-9

ตารางท 3-5 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาพลงงานลม 3-10

ตารางท 3-6 แนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานลม 3-10

ตารางท 3-7 แผนพฒนาพลงงานลม 15 ป (พ.ศ. 2551 – 2565) 3-12


สารบญ ฉ

หนา

ตารางท 3-8 ดชนชวดและระดบความสาเรจของแผนพฒนาพลงงานลม 15 ป 3-13

ตารางท 4-1 ลกษณะทวไปของระบบผลตไฟฟาพลงนาขนาดเลกและขนาดเลกมากในปจจบน

4-4

ตารางท 4-2 ลกษณะทวไปของการกระจายไฟฟาแบบอสระ และแบบเชอมตอเขาระบบในปจจบน

4-4


ตารางท 4-4 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาไฟฟาพลงนา 4-6

ตารางท 4-5 แนวทางสาคญในการพฒนาพลงนา 4-6

ตารางท 4-6 แผนพฒนาไฟฟาพลงนา 15 ป (พ.ศ.2551 – 2565) 4-8

ตารางท 4-7 ดชนชวดและระดบความสาเรจของแผนพฒนาไฟฟาพลงนา 15 ป 4-9

ตารางท 4-8 แผนการพฒนาโครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลก 4-12

ตารางท 4-9 แผนการพฒนาโครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลกมาก 4-13

ตารางท 4-10 แผนการพฒนาโครงการไฟฟาพลงนาทายเขอนกรมชลประทาน 4-14

ตารางท 5-1 ปรมาณชวมวลทเกดขน ปเพาะปลก 2550 – 2551 5-6

ตารางท 5-2 เปรยบเทยบเทคโนโลยการผลตพลงงานจากชวมวล 5-8

ตารางท 5-3 ปญหา - อปสรรคในการพฒนาชวมวล 5-16

ตารางท 5-4 แนวทางสาคญในการพฒนาชวมวล 5-18

ตารางท 5-5 แผนพฒนาชวมวล 15 ป (พ.ศ. 2551 – 2565) 5-20

ตารางท 5-6 ดชนชวดและระดบความสาเรจของแผนพฒนาชวมวล 15 ป 5-21

ตารางท 6-1 ศกยภาพการผลตกาซชวภาพจากนาเสยโรงงานอตสาหกรรม (ทสามารถผลตกาซชวภาพไดไมนอยกวา 400 ลบ.ม./วน) และสถานภาพการผลตจนถงปจจบน

6-3

ตารางท 6-2 ศกยภาพการผลตกาซชวภาพจากนาเสยฟารมปศสตว และสถานภาพการผลตจนถงปจจบน

6-4

ตารางท 6-3 เทคโนโลยการผลตกาซชวภาพ 6-8


สารบญ ช

หนา

ตารางท 6-4 การกระจายกาซชวภาพสผใชในรปแบบการใชงานตางๆ 6-13


ตารางท 6-6 ปญหา – อปสรรคในการพฒนากาซชวภาพ 6-15

ตารางท 6-7 แนวทางสาคญในการพฒนากาซชวภาพ 6-15

ตารางท 6-8 แผนพฒนากาซชวภาพ 15 ป (พ.ศ. 2551 – 2565) 6-17

ตารางท 6-9 ดชนชวดและระดบความสาเรจของแผนพฒนากาซชวภาพ 15 ป 6-18

ตารางท 7-1 องคประกอบเฉลยในเทศบาลทมปรมาณมากกวา 100 ตน/วน และ 50-100 ตน/วน

7-3

ตารางท 7-2 ปรมาณขยะมลฝอยทไดรบการจดการอยางถกตองตามหลกวชาการในป 2550

7-3

ตารางท 7-3 ปรมาณขยะชมชน ป พ.ศ. 2548-2550 7-4

ตารางท 7–4 รายละเอยดเทคโนโลยผลตพลงงานขยะ 7-6


ตารางท 7-6 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาพลงงานขยะ 7-10

ตารางท 7-7 แนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานขยะ 7-11

ตารางท 7-8 แผนพฒนาพลงงานขยะ 15 ป (พ.ศ. 2551 – 2565) 7-13

ตารางท 7-9 ดชนชวดและระดบความสาเรจของแผนพฒนาพลงงานขยะ 15 ป 7-15

ตารางท 8-1 อปสงค – อปทานกากนาตาลป 2551 - 2554 8-3

ตารางท 8-2 อปสงค – อปทานมนสาปะหลงป 2551 – 2554 8-4

ตารางท 8-3 รายชอผประกอบการผลตเอทานอลและการผลตในเดอนพฤศจกายน 2551 8-7

ตารางท 8-4 เทคโนโลยผลตเอทานอลในประเทศไทย 8-8

ตารางท 8-5 สถานบรการนามนแกสโซฮอล ณ เดอน พฤศจกายน 2551 8-9

ตารางท 8-6 ผมสวนได – สวนเสยในแตละหวงโซอปทาน 8-13

ตารางท 8-7 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาเอทานอล 8-14


สารบญ ซ

หนา

ตารางท 8-8 แนวทางสาคญในการพฒนาเอทานอล 8-16

ตารางท 8-9 แผนพฒนาเอทานอล 15 ป (พ.ศ. 2551 – 2565) 8-18

ตารางท 8-10 ดชนชวดและระดบความสาเรจของแผนพฒนาเอทานอล 15 ป 8-18

ตารางท 9-1 สมดลนามนปาลมดบของประเทศไทยตงแตป 2546 - 2550 9-3

ตารางท 9-2 ประมาณการปรมาณนามนปาลมดบป 2552 - 2555 9-4

ตารางท 9-3 รายชอผผลตไบโอดเซลและปรมาณการผลต ณ เดอนตลาคม 2551 9-7

ตารางท 9-4 ผมสวนได - สวนเสยตลอดหวงโซอปทาน 9-11

ตารางท 9-5 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาไบโอดเซล 9-12

ตารางท 9-6 แนวทางสาคญในการพฒนาไบโอดเซล 9-13

ตารางท 9-7 แผนพฒนาไบโอดเซล 15 ป (พ.ศ. 2551 – 2565) 9-14

ตารางท 9-8 ดชนวดและระดบความสาเรจของแผนพฒนาไบโอดเซล 15 ป 9-16


สารบญ ฌ

สารบญรป

หนา รปท 1-1 ปรมาณการผลต การใชและการนาเขา (สทธ) พลงงานเชงพาณชยขนตน 1-2

รปท 1-2 สดสวนการใชพลงงานทดแทนแตละเทคโนโลย หนวย: พนตนเทยบเทานามนดบ (ktoe)

1-2

รปท 1-3 สดสวนมลคาการนาเขาพลงงานตอผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (ณ ราคาตลาด)

1-5

รปท 2-1 หวงโซอปทานของพลงงานแสงอาทตย 2-2

รปท 2-2 พลงงานแสงอาทตยในประเทศไทยเทยบกบประเทศตางๆ [1] 2-3

รปท 2-3 แผนทศกยภาพพลงงานแสงอาทตยของประเทศไทย (พ.ศ. 2542) 2-4

รปท 2-4 สถานการณตดตงเซลลแสงอาทตยของประเทศไทย 2-5

รปท 3-1 หวงโซอปทาน (Supply Chain) ของพลงงานลม 3-2

รปท 3-2 แผนทศกยภาพพลงงานลมเฉลยรายปของประเทศไทย (รวมชวงลมสงบ เฉลยรายป)

3-3

รปท 3-3 แผนทแสดงโครงขายสถานวดความเรวลม 3-4

รปท 3-4 สวนประกอบของกงหนลมสาหรบผลตไฟฟา 3-6

รปท 3-5 ระบบสบนาจากพลงงานลม 3-8

รปท 4-1 หวงโซอปทานของไฟฟาพลงนา 4-1

รปท 4-2 ศกยภาพแหลงไฟฟาพลงนาในแตละภมภาค 4-2

รปท 4-3 องคประกอบของโครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลก 4-3

รปท 5-1 หวงโซอปทานของชวมวล 5-3

รปท 6-1 หวงโซอปทานของกาซชวภาพ 6-2

รปท 6-2 ขนตอนการเปลยนสารอนทรยใหเปนกาซชวภาพ 6-6

รปท 6-3 สรปขนตอนอยางงายในการเปลยนสารอนทรยใหเปนกาซชวภาพ 6-6

รปท 7-1 หวงโซอปทานของพลงงานขยะ 7-2


สารบญ ญ

หนา

รปท 7-2 ปรมาณขยะจาแนกตามลกษณะพนท ป 2550 (ประมาณ 40,322 ตน/วน) 7-4

รปท 7-3 ประมาณการปรมาณขยะในป 2565 7-5

รปท 8-1 หวงโซอปทานของเอทานอล 8-2

รปท 8-2 ราคากากนาตาลรายเดอนระหวางป 2547-2551 8-3

รปท 8-3 ราคามนสาปะหลงและมนเสนรายเดอนระหวางป 2547-2551 8-4

รปท 8-4 การผลตเชอเพลงชวภาพจากเทคโนโลยและวตถดบตางๆ 8-6

รปท 8-5 ปรมาณการผลตเอทานอลป 2549 - 2551 8-7

รปท 8-6 ปรมาณการจาหนายผลตภณฑแกสโซฮอล 8-10

รปท 8-7 ราคาเอทานอลของไทยเทยบกบตลาดบราซลและตลาดชคาโก 8-10

รปท 8-8 ปรมาณความตองการนามนเบนซนถงป 2564 8-11

รปท 8-9 ปรมาณการสงออกเอทานอล 8-12

รปท 8-10 ปรมาณสดสวนการสงออกเอทานอลไปยงประเทศตางๆ 8-13

รปท 9-1 หวงโซอปทานของไบโอดเซล 9-2

รปท 9-2 แหลงเพาะปลกปาลมนามนของประเทศไทย 9-3

รปท 9-3 การเปลยนแปลงของราคานามนปาลมดบและไขปาลมในไทย และนามนปาลมดบมาเลเซย

9-5

รปท 9-4 การเปลยนแปลงปรมาณการผลตไบโอดเซล ป 2550-2551 9-7

รปท 9-5 จานวนสถานบรการ บ5 ตงแต พ.ย. 2549 - พ.ย.2551 9-8

รปท 9-6 ปรมาณการใชไบโอดเซลตงแต ม.ย. 2549 - พ.ย.2551 9-9

รปท 9-7 ราคาไบโอดเซลอางอง 9-9

รปท 9-8 ราคาไบโอดเซลในตลาดตางประเทศ 9-10

รปท 9-9 ปรมาณความตองการนามนดเซลถงป 2564 9-10

15

1.

)

2552 – 2554

2 2555 2565 3

2554 70,300 2559 81,500

2565 97,300

2552 2565

)

18.2

)

2531 2551

60.8 80

70

Click t

o buy NOW!

PDFXCHANGE

www.docutrack.com Clic

k to buy N

OW!PDFXCHANGE

www.docutrack.com

http://www.docu-track.com/index.php?page=38


)

(International Energy Agency)

6

2.

15 – 20

2551

3. 15

“

”

Click t

o buy NOW!

PDFXCHANGE


k to buy N

OW!PDFXCHANGE

www.docutrack.com



15

1.

15

•

•

•

•

•

2. 15

15 3 (1) . 2551 –

2554 (2) . 2555 – 2559 (3) . 2560 – 2565

(1) . 2551 – 2554)

(proven technologies)

10,961 ktoe 15.6

( 1)

(2) ( . 2555 – 2559)

Green City

15,579 ktoe 19.1 ( 1)

(3) ( . 2560 – 2565)

Green City

Click t

o buy NOW!

PDFXCHANGE


k to buy N

OW!PDFXCHANGE

www.docutrack.com



19,799 ktoe 20.3 ( 1)

1 15

15

1.

ktoe ktoe ktoe50,000 32 55 6 95 11 500 561,600 1 115 13 375 42 800 89

700 56 165 43 281 73 324 854,400 1,610 2,800 1,463 3,220 1,682 3,700 1,933

190 46 60 27 90 40 120 54400 5 78 35 130 58 160 72

0 0 0 0 3.5 11,750 3,273 1,587 4,191 1,907 5,608 2,290

ktoe ktoe ktoe ktoe ktoe154 1 5 17.5 38

7,400 2,781 3,660 5,000 6,760600 224 470 540 600

1 15 24 353,007 4,150 5,582 7,433

ktoe ktoe ktoe3.00 1.24 3.00 805 6.20 1,686 9.00 2,4474.20 1.56 3.00 950 3.64 1,145 4.50 1,415

0 0 0 0 0.1 . 1246.00 1,755 9.84 2,831 13.50 3,986

66,248 70,300 81,500 97,3004,237 7,492 10,319 13,709

6.4% 10.6% 12.7% 14.1% NGV (mmscfd) 108.1 393.0 3,469 596 5,260 690 6,090

10,961 15,579 19,79915.6% 19.1% 20.3%

(ktoe)

(ktoe)

Click t

o buy NOW!

PDFXCHANGE


k to buy N

OW!PDFXCHANGE

www.docutrack.com



•

•

ESCO Fund

•

• (CDM)

•

•

•

•

•

2.

•

•

•

•

•

3.

•

•

•

•

Click t

o buy NOW!

PDFXCHANGE


k to buy N

OW!PDFXCHANGE

www.docutrack.com



•

1.

2.

ESCO Fund

BOI

3.

4.

–

/

200

5.

6.

7.

Click t

o buy NOW!

PDFXCHANGE


k to buy N

OW!PDFXCHANGE

www.docutrack.com



1.

• 460,000 2565

• 382,240

• 40,000

• 14,000

• 3,800

100,000

•

2.

•

•

•

3.

• (Low Carbon Society)

Click t

o buy NOW!

PDFXCHANGE


k to buy N

OW!PDFXCHANGE

www.docutrack.com



15

15

488,257

382,240 52,968 53,049

(1)

) 2552 2553 2554 ( . 2555 2559) ( . 2560 2565) 3

32,470 41,910 59,785 102,726 145,349

(1) 134,165 102,726 145,349 382,240

(2)

2,269 2,964 4,111 27,124 16,500

(2) 9,343 27,124 16,500 52,968

3.

8,752 1,962 1,827 15,460 25,048

(3) 12,541 15,460 25,048 53,049

156,049 145,310 186,897 488,257

Click t

o buy NOW!

PDFXCHANGE


k to buy N

OW!PDFXCHANGE

www.docutrack.com




บทท 1 บทสรปแผนพฒนาพลงงานทดแทน 15 ป 1-1

1. บทสรปแผนพฒนาพลงงานทดแทน 15 ป

1.1 ความนา ประเทศไทยตองจดหาพลงงานโดยเฉพาะทเปนนามนนาเขาสงถงเฉลยรอยละ 45 นอกจากนนยงตอง

นาเขากาซธรรมชาตบางสวน ถานหน และไฟฟาจากประเทศเพอนบานดวย รวมเปนสดสวนการพงพาพลงงานจากภายนอกอยในระดบสงกวารอยละ 55 ทาใหประเทศตองสญเสยเงนตราตางประเทศและมผลตอสถานะความมนคงดานพลงงานของประเทศเปนอยางมาก เนองจากราคาพลงงานโดยเฉพาะนามนมแนวโนมเพมสงขนทกขณะ รวมทงราคามความผนผวนรนแรง เนองจากปญหาการลดลงอยางตอเนองของปรมาณนามนสารองของโลก และสถานการณความขดแยงในภมภาคทเปนแหลงผลตพลงงานหลกของโลก รวมทงปญหาการเกงกาไรททวความรนแรงมากขน ดวยความผนผวนของราคานามนในตลาดโลกทปรบตวขนลงและไดเคยทาสถตสงสดถงกวา 147 เหรยญสหรฐตอบารเรล ไดสงผลกระทบตอเศรษฐกจโลก และตอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทยดวยความไรเสถยรภาพของราคาพลงงานโดยเฉพาะนามนจะทาใหการบรหารจดการเศรษฐกจมหภาคของประเทศทมสดสวนการพงพาพลงงานจากภายนอกสงอยางประเทศไทยมความยากลาบาก ซงจะสงผลกระทบตอภาวะเศรษฐกจของประเทศอยางตอเนองและรนแรง

เนองจากประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรม และมผลผลตทางการเกษตรรวมถงผลผลตเหลอใชทาง

การเกษตรทมศกยภาพสงสามารถใชเปนพลงงานทดแทนได เชน ออย มนสาปะหลง ปาลมนามน ขาว ขาวโพด เปนตน โดยการแปรรป กากออย ใยและกะลาปาลม แกลบ และซงขาวโพด เปนเชอเพลงผลตไฟฟาและพลงงานความรอนสาหรบใชในกระบวนการผลตอตสาหกรรม สวนกากนาตาล นาออย และมนสาปะหลงใชผลตเอทานอล และนามนปาลม และสเตรนใชผลตไบโอดเซล เปนตน กระทรวงพลงงานจงมยทธศาสตรการพฒนาพลงงานทดแทนจากพชพลงงานเหลาน เพอจะไดเปนตลาดทางเลอกสาหรบผลตผลการเกษตรไทย ซงจะสามารถชวยดดซบผลผลตทางการเกษตรและชวยทาใหราคาผลผลตการเกษตรมเสถยรภาพและภาครฐไมตองจดสรรงบประมาณมาประกนราคาพชผลผลตดงกลาว ประกอบกบเทคโนโลยพลงงานทดแทนจากพชพลงงานเปนเทคโนโลยทไดมการพฒนาอยางตอเนองและมความคมทนทางเศรษฐกจหรอเกอบคมทนหากไดรบการสนบสนนเลกนอยจากภาครฐบาล

นอกจากนประเทศไทยยงมแหลงพลงงานจากธรรมชาตทจดเปนพลงงานหมนเวยน เชน ไฟฟาพลงนา

ขนาดเลก พลงลม และพลงงานแสงอาทตยทจะสามารถใชผลตพลงงานทดแทนได แตดวยขอจากดทางศกยภาพและเทคโนโลยจาเปนตองไดรบการสนบสนนเปนพเศษจากรฐบาล

ดงนน กระทรวงพลงงานจงไดรบนโยบายจากรฐบาลใหดาเนนการจดทาแผนพลงงานทดแทนระยะยาว

15 ป เพอกาหนดทศทางและกรอบการพฒนาพลงงานทดแทนของประเทศ



1.2 สถานการณพลงงานในปจจบน 1 ในป 2551 ประเทศไทยมการใชพลงงานเชงพาณชยขนตนท งสน 81,958 พนตนเทยบเทานามนดบ (ktoe) โดยมอตราเพมขนเฉลยรอยละ 11 ตงแตป 2531 ถงป 2551 (รปท 1-1) ขณะทปรมาณพลงงานทตองนาเขาจากตางประเทศ ทงสน 48,655 พนตนเทยบเทานามนดบ ซงคดเปนรอยละ 59 ของปรมาณการใชพลงงานทงหมด คดเปนมลคาทงสน 1.24 ลานลานบาท

รปท 1-1 ปรมาณการผลต การใชและการนาเขา (สทธ)

พลงงานเชงพาณชยขนตน

0

20,000

40,000

60,000

80,000

100,000

2531

2532

2533

2534

2535

2536

2537

2538

2539

2540

2541

2542

2543

2544

2545

2546

2547

2548

2549

2550

2551

ktoe

ปรมาณการผลตพลงงานขนตนปรมาณการนาเขาพลงงาน (สทธ)ปรมาณการใชพลงงานขนตน

สถานการณราคานามนทเพมสงขน และปรมาณสารองนามนของโลกลดลงอยางตอเนอง ประกอบกบนโยบายการสงเสรมพลงงานทดแทนของรฐบาลอยางจรงจงไดผลกดนใหปรมาณการใชพลงงานทดแทนใน

ประเทศเพมสงขนอยางตอเนอง โดยในป 2551 มการใชพลงงานทดแทนทงสน 4,237 พนตนเทยบเทานามนดบ คดเปนรอยละ 6.4 ของปรมาณการใชพลงงานขนสดทาย โดยเพมขนรอยละ 29.5 จากป 2550 พลงงานทดแทนทนามาใชประโยชนกนอยางแพรหลายไดแก ชวมวลท ง ใน รปไฟฟ าและความร อน จานวน 3,322 พนตนเทยบเทานามนดบ รองลงมาไดแกกาซชวภาพทงในรปไฟฟาและความรอน ไบโอดเซลและเอทานอลตามลาดบ (รปท 1-2)

รปท 1-2 สดสวนการใชพลงงานทดแทนแตละเทคโนโลย

หนวย: พนตนเทยบเทานา มนดบ (ktoe)

พลงงานขยะ,

3.3, 0 .1%

ไฟฟาพลงนา,

15, 0 .4%

พลงงานลม,

0 .1 , 0 .002%

แสงอาทตย,

4.9, 0.1%

ชวมวล ,

3,321.8, 78 .4%

กาซชวภาพ ,

242 .5 , 5 .7%

เอทานอล ,

252.6, 6.0% ไบ โอดเซล,

397.4 , 9 .4%

การเพมสดสวนการใชพลงงานทดแทนเปนรอยละ 6.4 ของปรมาณการใชพลงงานขนสดทาย หรอ

เทากบ 4,237 พนตนเทยบเทานามนดบสงผลใหประเทศไทยสามารถลดการนาเขาพลงงานไดคดเปนมลคา

1 สถตพลงงานในป 2551 เปนตวเลขประมาณการในเบองตน



ประมาณ 99,500 ลานบาท2 และยงชวยลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกไดถง 13 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา ซงการขยายตวอยางมากของพลงงานทดแทนเปนผลมาจากนโยบายและมาตรการสงเสรมพลงงานทดแทนจานวนมากทรฐบาลไดดาเนนอยางจรงจงไดแก

(ก) มาตรการสงเสรมทางดานกฎระเบยบ / นโยบาย ไดแก ระเบยบรบซอไฟฟาจากผผลตไฟฟา

ขนาดเลกและขนาดเลกมาก (SPP และ VSPP) การกาหนดมาตรฐานเชอเพลงชวภาพทงไบโอดเซลและเอทานอล

(ข) มาตรการจงใจทางดานการเงน ไดแก การกาหนดสวนเพมราคารบซอไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน (Adder) การใหเงนกดอกเบยตาผานโครงการเงนหมนเวยน การใหเงนสนบสนนเพอลดภาระการลงทนเรมตน การจดตงกองทนเพอรวมลงทนและสงเสรมการลงทนในโครงการอนรกษพลงงานและพลงงานทดแทน (ESCO Fund) การสงเสรมใหภาคเอกชนพฒนาโครงการตามกลไกการพฒนาทสะอาด (CDM) การใชมาตรการภาษเพอลดภาระการลงทนเรมตน ไดแก สทธประโยชนจากคณะกรรมการสงเสรมการลงทน (BOI) และการจดสรรงบประมาณใหหนวยงานภาครฐดาเนนการพฒนาโครงการทยากสาหรบการพฒนาโดยภาคเอกชน เนองจากเกยวของกบการขออนญาตจากหนวยงานราชการหลายหนวยงาน

(ค) มาตรการสงเสรมการวจย พฒนาและสาธต รฐบาลไดสนบสนนงบประมาณในการศกษาและจดทาแผนวจยพฒนาและสาธต ตลอดจนมาตรการเชงนโยบายตางๆ ทจะสงเสรมใหเกดการใชพลงงานหมนเวยนมากขน เพอใหสามารถบรรลเปาหมายการแกไขปญหาดานพลงงานของประเทศทไดกาหนดไว รวมถงงบประมาณในการวจยและพฒนาดานเทคนคและงานสงเสรมและสาธต ใหแกหนวยงาน สถาบนการศกษา และองคกรตางๆ โดยมงานวจยหลายโครงการทใหผลตอบแทนคมคาในเชงพาณชยและสามารถนาไปพฒนาตอยอดใหเกดผลอยางเปนรปธรรม

(ง) มาตรการรณรงคและการประชาสมพนธเผยแพรองคความรทางดานพลงงานทดแทน รฐบาลไดสนบสนนงบประมาณในการรณรงคและการประชาสมพนธเผยแพรองคความรทางดานพลงงานทดแทน เพอสรางจตสานกใหทกภาคสวนตระหนกถงความสาคญของพลงงานทดแทน สรางความเชอมนใหนกลงทนหนมาลงทนในกจการดานพลงงานทดแทน ประชาชนหนมาใชพลงงานทดแทนอยางตอเนองและแพรหลาย

2 ประเมนทราคานามนดบเฉลยป 2551 ท 94.45 ดอลลารสหรฐตอบารเรล ทอตราแลกเปลยน 34 บาทตอดอล-ลารสหรฐ



1.3 ทศทางการพฒนาพลงงานทดแทนของประเทศไทยและวสยทศน

1.3.1 ปจจยสาคญทผลกดนการพฒนาพลงงานทดแทนของประเทศไทย พลงงานเปนปจจยสาคญปจจยหนงในการขบเคลอนเศรษฐกจของประเทศ สงผลใหประเทศไทยไม

สามารถหลกเลยงการสรางความมนคงทางพลงงานควบคไปกบการพฒนาทางดานเศรษฐกจอยางยงยนได ดงนน ในการสรางความมนคงดานพลงงานใหกบประเทศไทยนน การพฒนาพลงงานทดแทนเปนแนวทางสาคญเปนอยางมากแนวทางหนง ทงน ปจจยสาคญทผลกดนการพฒนาพลงงานของประเทศไทยประกอบไปดวยความจาเปนในการจดหาแหลงพลงงานใหเพยงพอตอความตองการของประเทศ ความอดมสมบรณของแหลงพลงงานทดแทนในประเทศ ความมนคงทางดานพลงงาน และความจาเปนในการลดผลกระทบตอภาวะโลกรอน โดยมรายละเอยดดงตอไปน

(ก) ความจาเปนในการจดหาแหลงพลงงานใหเพยงพอตอความตองการของประเทศ

จากสมมตฐานการขยายตวของความตองการใชพลงงานขนสดทายของประเทศระหวางป 2552 – 2554 เทากบรอยละ 2 และตงแตป 2555 ถงป 2565 เทากบรอยละ 3 สงผลใหปรมาณการใชพลงงานขนสดทายของประเทศในป 2554 เทากบ 70,300 พนตนเทยบเทานามนดบ ป 2559 เทากบ 81,500 พนตนเทยบเทานามนดบ และป 2565 เทากบ 97,300 พนตนเทยบเทานามนดบ อยางไรกตาม จากผลการศกษาพบวาการผลตพลงงานจากแหลงพลงงานในประเทศระหวางป 2552 ถงป 2565 ไมมการเปลยนแปลงจากปจจบนมากนก ดงนน จงมความจาเปนตองพฒนาแหลงพลงงานทดแทนในประเทศเพอตอบสนองความตองการพลงงานทเพมสงขน

(ข) ความอดมสมบรณของแหลงพลงงานทดแทนในประเทศ จากการศกษารวบรวมและสารวจศกยภาพพลงงานทดแทนในประเทศไทย พบวาประเทศไทยจดไดวาเปนประเทศทมศกยภาพทางดานพลงงานทดแทนอยในระดบสง เนองจากประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรมจงมผลตผลทางการเกษตรจานวนมาก ขณะเดยวกนมอตสาหกรรมการแปรรปผลผลตทางการเกษตรซงลวนแลวแตอานวยใหเกดวตถดบนามาผลตพลงงานทงชวมวล กาซชวภาพ รวมไปถงไบโอดเซลและเอทานอล นอกจากนยงจดไดวาเปนประเทศไทยทมศกยภาพดานพลงงานธรรมชาต เชน พลงงานแสงอาทตยมความเขมรงสแสงอาทตยรวมเฉลยประมาณ 18.2 เมกะจล/ตารางเมตร/วน หรอ 5.05 กโลวตต-ชวโมง/ตารางเมตร/วน ศกยภาพพลงงานทดแทนประเภทตางๆ สามารถแจกแจงไดดงน (ตาราง 1-1)



ตารางท 1-1 ศกยภาพพลงงานทดแทนในประเทศไทย

ประเภทพลงงาน

ศกยภาพในการผลตไฟฟา

(เมกะวตต)

ศกยภาพในการผลต พลงงานความรอน

(พนตนเทยบเทานามนดบ)

ศกยภาพในการผลตเชอเพลงชวภาพ

(ลานลตร/วน)

กลมพลงงานธรรมชาต

พลงงานแสงอาทตย 50,000 154 -

พลงงานลม 1,600 - -

ไฟฟาพลงนา 700 - -

กลมพลงงานชวภาพ

ชวมวล 4,400 7,400 -

กาซชวภาพ 190 600 -

พลงงานขยะ 400 78 -

กลมเชอเพลงชวภาพ

เอทานอล - - 3.0

ไบโอดเซล - - 4.2

รปท 1-3 สดสวนมลคาการนาเขาพลงงานตอ

ผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (ณ ราคาตลาด)

2% 3%4% 3% 3% 3% 2% 3%

3% 3%4%

7% 7% 7%7%

9%

11%12%10%

13%

4%

0%

2%4%

6%8%

10%

12%14%

16%

2531

2532

2533

2534

2535

2536

2537

2538

2539

2540

2541

2542

2543

2544

2545

2546

2547

2548

2549

2550

2551

(Q1-

Q2)

(ค) ความมนคงทางดานพลงงาน ประเทศไทยเปนประเทศทตองพงพาการนาเขาพลงงานจากตางประเทศจานวนมาก โดยตงแตป 2531 จนถงป 2551 การนาเขาพลงงานขนตนเชงพาณชยเฉลยรอยละ

60.8 ของความตองการใชพลงงานขนตนเชงพาณชย ซงสดสวนการนาเขานามนอยในระดบรอยละ 80 ของปรมาณการนาเขาทงหมด โดยในชวงป 2531 ถงป 2532 สดสวนมลคาการนาเขาพลงงานจะอยระหวางรอยละ 2 – 4 ของผลตภณฑมวลรวมประชาชาต และสดสวนดงกลาวเพมสงขนเปนรอยละ 7 ในป 2543 เปนรอยละ 11 ในป 2548 และสงขนเปนรอยละ 13 ในชวงไตรมาสท 1 และ 2 ของป 2551 (รปท 1-3) และพบวาสดสวนการนาเขา

พลงงานมแนวโนมสงขนเรอยๆ เนองจากปรมาณการผลตพลงงานภายในประเทศไมสามารถปรบตวสงขนไดตามความตองการใช ดงนน หากไมพฒนาพลงงานทดแทนอยางจรงจง จะสงผลใหประเทศไทยตองนาเขา



พลงงานเพมขนไปอยในระดบรอยละ 70 ซงสภาวการณดงกลาวจะสงผลตอเสถยรภาพทางดานพลงงานและดานเศรษฐกจของประเทศอยางมาก

(ง) ความจาเปนในการลดผลกระทบตอภาวะโลกรอน ผลการศกษาคาดการณแนวโนมพลงงานของโลกขององคการพลงงานระหวางประเทศ (International Energy Agency) พบวาจากแนวโนมการปลอยกาซเรอนกระจกของภาคพลงงานในปจจบน จะสงผลตอการเพมขนของอณหภมโลกสงถง 6 องศาเซลเซยสโดยเฉลยในระยะยาว จงจาเปนททวโลกจะตองดาเนนมาตรการเพอลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกอยางเรงดวน หลายประเทศทวโลกไดอยภายใตขอตกลงในอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ขณะเดยวกนประเทศสหรฐอเมรกากหนมาใหความสนใจในการลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกอยางจรงจง เพอสนองตอบตอกระแสของโลกและหลกเลยงการกดกนทางการคาทอาจเกดขนไดในอนาคต และเพอการพฒนาอยางยงยนของประเทศ ประเทศไทยจาเปนอยางยงทจะตองกาหนดมาตรการและแนวทางทชดเจนเพอรองรบปญหาภาวะโลกรอน ทงนการพฒนาและสงเสรมพลงงานทดแทนเปนแนวทางหนงในการดาเนนการเพอลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกซงเปนสาเหตสาคญของปญหาโลกรอน

1.3.2 ทศทางพลงงานทดแทนในอนาคต เมอพจารณาปจจยทงหมดทไดกลาวมาขางตน นามนจะยงคงเปนแหลงพลงงานหลกของโลกและประเทศไทยในอก 15 – 20 ปขางหนา แตปรมาณนามนทจะจดหาได ตนทนในการผลตรวมไปถงราคานามนจะยงคงผนผวนคอนขางมาก ซงวกฤตการณราคานามนในชวงตนป 2551 ไดสงผลใหประเทศตางๆ เรมตนตวกบขอเทจจรงทวาแหลงนามนและเชอเพลงฟอสซลมจากด รวมไปถงการตนตวตอปญหาภาวะโลกรอน ทาใหโลกเรมปรบตวเขาสระบบพลงงานทปลอยกาซคารบอนไดออกไซดตา ปญหาภาวะโลกรอนดงกลาวจะเรมเขามามบทบาทในการกาหนดทศทางและนโยบายทางดานพลงงานของประเทศตางๆ ทวโลก ประเทศไทยเองกเชนกน นอกจากจะมงเนนการพฒนาพลงงานทดแทนเปนพลงงานหลกของประเทศ เพอความมนคงทางดานพลงงานแลวยงเพอรองรบปญหาภาวะโลกรอน โดยใหความสาคญกบการสงเสรมพลงงานทดแทนทมศกยภาพทางดานเศรษฐศาสตรสงกอนเปนลาดบแรกๆ และมงวจยและพฒนาเทคโนโลยเพอใหสามารถนาแหลงพลงงานทดแทนทมอยมาใชใหเกดประโยชนสงสดตอประเทศชาตและประชาชนในระยะยาว รวมทงการสรางองคความรดานพลงงานทดแทนเพอการพฒนาอตสาหกรรมภายในประเทศใหสามารถผลตอปกรณและชนสวนของระบบการผลตการใชพลงงานทดแทนไดเพมมากขน

1.3.3 วสยทศนของแผนพฒนาพลงงานทดแทน 15 ป มงพฒนาส “พลงงานหลกของประเทศ ลดการพงพาการนาเขานามนและสรางความมนคง

ทางดานพลงงานใหกบประเทศ ดวยราคาทประชาชนยอมรบ และลดผลกระทบตอสงแวดลอมและชมชน รวมไปถงลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกซงเปนสาเหตสาคญของภาวะโลกรอน”



1.4 แผนพฒนาพลงงานทดแทน 15 ป

1.4.1 วตถประสงค เพอใหสอดคลองกบทศทางพลงงานทดแทนในอนาคต และสามารถกาวไปสวสยทศนของ

แผนพฒนาพลงงานทดแทน 15 ป จงไดกาหนดวตถประสงค ดงน

• เพอใหประเทศไทยใชพลงงานทดแทนเปนพลงงานหลกของประเทศแทนการนาเขานามน • เพอเพมความมนคงในการจดหาพลงงานใหประเทศ • เพอสงเสรมการใชพลงงานรปแบบชมชนสเขยวแบบครบวงจร • เพอสนบสนนอตสาหกรรมการผลตเทคโนโลยพลงงานทดแทนในประเทศ • เพอวจย พฒนา สงเสรมเทคโนโลยพลงงานทดแทนประสทธภาพสง

1.4.2 เปาหมาย

เพอใหเปนไปตามวตถประสงคดงกลาว ไดกาหนดเปาหมายของแผนพฒนาพลงงานทดแทน 15

ป ดงน • เปาหมายการใหประเทศไทยใชพลงงานทดแทนเปนพลงงานหลกของประเทศแทนการ

นาเขานามน ใหมการใชพลงงานทดแทนเปนสดสวนไมนอยกวารอยละ 20.3 ของพลงงานขนสดทายภายในป 2565 สามารถตอบสนองความตองการพลงงานของทกภาคเศรษฐกจของประเทศอยางทวถงและเปนธรรมในราคาทเหมาะสม

• เปาหมายการเพมความมนคงในดานการจดหาพลงงานใหประเทศ ใหประเทศสามารถพงพาตนเองดานพลงงานเพมมากขน และชวยเพมเสถยรภาพใหกบพลงงานและเศรษฐกจของประเทศ

• เปาหมายการสงเสรมการใชพลงงานรปแบบชมชนสเขยวแบบครบวงจร ใหชมชนสามารถพฒนาแหลงพลงงานทดแทนในทองถนมาผลตเปนพลงงานใหสอดคลองกบความตองการของทองถน สงเสรมการพงพาตนเองดานพลงงานทดแทนตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง และใหประเทศปรบตวเขาสสงคมการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดตา (Low Carbon Society)

• เปาหมายการสนบสนนอตสาหกรรมการผลตเทคโนโลยพลงงานทดแทนในประเทศ ใหเกดอตสาหกรรมการผลตเทคโนโลยพลงงานทดแทนในประเทศ และใหมสดสวนการใชวตถดบและการผลตในประเทศ (Local Content) ลดตนทนการผลตพลงงานทดแทนใหตาลง



• เปาหมายการวจย พฒนาและสงเสรมเทคโนโลยพลงงานทดแทนประสทธภาพสง ใหเพมประสทธภาพเทคโนโลยพลงงานทดแทนทมอยใหเกดประสทธภาพสงสด ลดการพงพาเทคโนโลยจากตางประเทศ และใหพฒนาเทคโนโลยพลงงานทดแทนใหมๆ ทสามารถนาแหลงพลงงานทดแทนมาใชใหเกดประโยชนสงสด

1.4.3 แผนพฒนาพลงงานทดแทน 15 ป แผนพฒนาพลงงานทดแทน 15 ปไดแบงเปน 3 ระยะไดแก (1) ระยะสนครอบคลม พ.ศ. 2551 –

2554 (2) ระยะยาวครอบคลม พ.ศ. 2555 – 2559 และ (3) ระยะยาวครอบคลม พ.ศ. 2560 – 2565 โดยมกรอบแนวทางและเปาหมายการพฒนาพลงงานทดแทน ดงรายละเอยดตอไปน

(1) ระยะสน (พ.ศ. 2551 – 2554) มงเนนสงเสรมเทคโนโลยพลงงานทดแทนทไดรบการยอมรบ

แลว (proven technologies) และมศกยภาพแหลงพลงงานทดแทนสง ไดแก เชอเพลงชวภาพ การผลตไฟฟา และความรอนจากชวมวล และกาซชวภาพ โดยใชมาตรการสนบสนนทางดานการเงนเตมรปแบบ โดยมเปาหมายการพฒนาพลงงานทดแทน 10,961 ktoe หรอคดเปนรอยละ 15.6 ของการใชพลงงานทงหมด (ตารางท 1-2)

ตารางท 1-2 เปาหมายการพฒนาพลงงานทดแทนระยะสน (พ.ศ. 2551 – 2554)

ไฟฟา เชอเพลงชวภาพ และ NGV ประเภทพลงงาน

MW ktoe

ความรอน (ktoe)

ktoe

รวม (ktoe)

แสงอาทตย 55 6 5 - - 11 พลงงานลม 115 13 - - - 13 ไฟฟาพลงนา 165 43 - - - 43 ชวมวล 2,800 1,463 3,660 - - 5,123 กาซชวภาพ 60 27 470 - - 497 พลงงานขยะ 78 35 15 - - 50 เอทานอล (ลานลตร/วน) - - - 3.0 805 805 ไบโอดเซล (ลานลตร/วน) - - - 3.0 950 950 NGV (ลานลกบาศกฟต/วน) - - - 393.0 3,469 3,469

รวม 3,273 1,587 4,150 - 5,224 10,961



(2) ระยะกลาง (พ.ศ. 2555 – 2559) สงเสรมอตสาหกรรมเทคโนโลยพลงงานทดแทน และสนบสนนพฒนาตนแบบเทคโนโลยพลงงานทดแทนใหมๆ ใหมความคมคาทางเศรษฐศาสตรเพมสงขน รวมถงสงเสรมการใชเทคโนโลยใหมในการผลตเชอเพลงชวภาพ และพฒนาตนแบบ Green City และนาไปสการสรางความเขมแขงใหกบการผลตพลงงานทดแทนระดบชมชน โดยมเปาหมายการพฒนาพลงงานทดแทน 15,579 ktoe หรอคดเปนรอยละ 19.1 ของการใชพลงงานทงหมด (ตารางท 1-3)

ตารางท 1-3 เปาหมายการพฒนาพลงงานทดแทนระยะกลาง (พ.ศ. 2555 – 2559)


MW ktoe


ktoe

รวม (ktoe)

แสงอาทตย 95 11 17.5 - - 28.5 พลงงานลม 375 42 - - - 42 ไฟฟาพลงนา 281 73 - - - 73 ชวมวล 3,220 1,682 5,000 - - 6,682 กาซชวภาพ 90 40 540 - - 580 พลงงานขยะ 130 58 24 - - 82 เอทานอล (ลานลตร/วน) - - - 6.2 1,686 1,686 ไบโอดเซล (ลานลตร/วน) - - - 3.6 1,145 1,145 NGV (ลานลกบาศกฟต/วน) - - - 596 5,260 5,260

รวม 4,191 1,907 5,582 8,091 15,579



(3) ระยะยาว (พ.ศ. 2560 – 2565) สงเสรมเทคโนโลยพลงงานทดแทนใหมๆ ทมความคมคาทางเศรษฐศาสตร รวมถงการขยายผล Green City และพลงงานชมชน และสนบสนนใหประเทศไทยเปนศนยสงออกเชอเพลงชวภาพ และการสงออกเทคโนโลยพลงงานทดแทนในภมภาคอาเซยน โดยมเปาหมายการพฒนาพลงงานทดแทน 19,799 ktoe หรอคดเปนรอยละ 20.3 ของการใชพลงงานทงหมด (ตารางท 1-4)

ตารางท 1-4 เปาหมายการพฒนาพลงงานทดแทนระยะยาว (พ.ศ. 2560 – 2565)


MW ktoe


ktoe

รวม (ktoe)

แสงอาทตย 500 56 38 - - 94

พลงงานลม 800 89 - - - 89

ไฟฟาพลงนา 324 85 - - - 85

ชวมวล 3,700 1,933 6,760 - - 8,693

กาซชวภาพ 120 54 600 - - 654

พลงงานขยะ 160 72 35 - - 107

ไฮโดรเจน 3.5 1 - 0.1 ลาน กก. 124 125

เอทานอล (ลานลตร/วน) - - - 9.00 2,447 2,447

ไบโอดเซล (ลานลตร/วน) - - - 4.50 1,415 1,415

NGV (ลานลกบาศกฟต/วน) - - - 690 6,090 6,090

รวม 5,608 2,290 7,433 10,076 19,799

1.5 การขบเคลอนแผนสการปฏบต

การขบเคลอนแผนพฒนาพลงงานทดแทน 15 ปสการปฏบตจาเปนตองใหความสาคญกบการมสวนรวมของทกภาคสวนทเกยวของ เพอใหเกดการขบเคลอนไปในทศทางเดยวกน อยางมประสทธภาพและประสทธผล และเกดผลอยางเปนรปธรรม โดยการนาเอาแนวทางของแผนแปรสการปฏบต ควบคไปกบการปรบปรงกฎหมาย กฎระเบยบ รวมทงสรางองคความรเพอสนบสนนการขบเคลอน พรอมทงมการตดตามประเมนผลอยางเปนระบบ โดยแนวทางสาคญดงน

1.5.1 สงเสรมการผลตและการใชพลงงานทดแทน โดยการกาหนดมาตรการจงใจในระดบทเหมาะสม เออตอการพฒนาพลงงานทดแทน และเปนธรรมตอประชาชนทกภาคสวน ดงน



• กาหนดมาตรการทางดานการเงน โดยเฉพาะอยางยง กาหนดและทบทวนมาตรการสวนเพมราคารบซอไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนใหเหมาะสมกบสภาพเศรษฐกจและเทคโนโลยทมการพฒนาอยางตอเนอง

• ใหการสนบสนนดานมาตรการทางดานภาษและการลงทนเพอจงใจผประกอบการ สงเสรมการลงทนและการประกนความเสยงผาน ESCO Fund

• สรางความเชอมนดานกจการพลงงานทดแทนใหกบสถาบนการเงน • ผลกดนโครงการพลงงานทดแทนสกลไกการพฒนาทสะอาด (CDM) • บรณาการรวมกบภาคสวนทเกยวของในการปรบปรงแกไขกฎหมายหรอกฎระเบยบทยงยาก

ซบซอน หรอเปนอปสรรคตอการพฒนาพลงงานทดแทนของประเทศ • สงเสรมอตสาหกรรมการผลตเทคโนโลยพลงงานทดแทนในประเทศเพอลดตนทนและเพม

สดสวนการผลตในประเทศ • สรางมาตรฐานเทคโนโลยพลงงานทดแทนทเปนทยอมรบ • ถายทอดความรเชงเทคนคและตวอยางโครงการพลงงานทดแทนทประสบผลสาเรจเพอลดความ

เสยงในการลงทนดานพลงงานทดแทนในระยะเรมแรก • รวบรวมและเผยแพรสถานการณพลงงานทดแทนทถกตองและแมนยา

1.5.2 สงเสรมการวจยและพฒนาดานพลงงาน โดยการจดสรรงบประมาณและบรณาการรวมกบทก

ภาคสวนทเกยวของเพอดาเนนศกษาวจย พฒนาและสาธตอยางตอเนองตงแตตนนาไปจนถงปลายนา คงเนนใหพฒนาผลการศกษาวจยสความคมคาเชงพาณชย สามารถนาไปพฒนาตอยอดใหเกดผลอยางเปนรปธรรม ครอบคลมประเดนตางๆ ดงน

• สารวจแหลงพลงงานทมศกยภาพ • วจยพฒนาเพอเพมผลผลตพชพลงงาน • วจยพฒนาเทคโนโลยพลงงานทดแทนทมประสทธภาพสงและสอดคลองกบคณลกษณะของ

แหลงพลงงานทดแทนในประเทศ • ศกษาแนวทางการจดการพลงงานทดแทนแตละชนดทงในระดบมหภาคและจลภาค • สรางองคความรใหกบประชาชนในประเทศและสรางสงคมแหงการเรยนรภายใตหลกเศรษฐกจ

พอเพยง

1.5.3 รณรงคสรางจตสานกและประชาสมพนธใหความร • รณรงคใหประชาชนและภาคสวนทเกยวของตระหนกถงความสาคญของพลงงานทดแทนทมผล

ตอความมนคงทางดานพลงงาน เศรษฐกจและสงคมของประเทศและมสวนรวมในการพฒนาพลงงานทดแทน • เผยแพรประชาสมพนธใหประชาชนทกภาคสวนสามารถรบทราบนโยบายและมาตรการสงเสรม

พลงงานทดแทนรปแบบตางๆ และสามารถเขาถงไดอยางทวถงและเปนธรรม • จดตงเครอขายพลงงานทดแทนเพอเปนกลไกในการแลกเปลยนองคความร



• จดอบรมสมมนาเชงปฏบตการเพอสรางศกยภาพบคลากรดานพลงงานทดแทน • จดการใหมหลกสตรการเรยนดานพลงงานทดแทนตงแตระดบการศกษาพนฐาน เพอปลกฝง

จตสานกดานพลงงานทดแทนใหกบเยาวชนไทย ซงจะเปนกาลงสาคญในการพฒนาประเทศตอไป

1.6 ปจจยแหงความสาเรจของแผน

เพอใหสามารถบรรลผลตามเปาหมายของแผน มปจจยแหงความสาเรจดงน 1.6.1 กาหนดใหพลงงานทดแทนเปนวาระแหงชาต

1.6.2 ภาครฐมนโยบายสนบสนนพลงงานทดแทนทตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงมาตรการจงใจ

ทางดานการเงน ไดแก • มมาตรการสวนเพมราคารบซอไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนถงป 2554 โดยทบทวนอตราให

เหมาะสมกบเทคโนโลยและสภาพเศรษฐกจ • มมาตรการ ESCO Fund เพอสงเสรมการลงทนและรบประกนความเสยง โดยเฉพาะ

อตสาหกรรมขนาดเลกและขนาดยอม • มมาตรการสนบสนนเงนลงทนเพอชวยลดภาระการลงทนเรมแรกในเทคโนโลยพลงงานทดแทน

รปแบบใหมๆ รวมถงเงนกดอกเบยตาสาหรบการลงทนผลตพลงงานทดแทนใหมๆ • มมาตรการสงเสรมการลงทนตามสทธประโยชน BOI สาหรบการลงทนดานพลงงานทดแทน

และการลงทนอตสาหกรรมผลตเทคโนโลยทเกยวของกบพลงงานทดแทน • มการชดเชยราคาขายปลกนามนดเซลและเบนซนทมสวนผสมของเชอเพลงชวภาพตากวาราคา

ขายปลกนามนดเซลและเบนซนธรรมดา

1.6.3 ภาครฐดาเนนการจดหาโครงสรางพนฐานเพอรองรบการขยายตวของพลงงานทดแทน เชน การขยายระบบสายสง คลงสาหรบสารองเชอเพลงชวภาพ เปนตน

1.6.4 มการปรบปรงกฎหมายหรอกฎระเบยบทเกยวของกบพลงงานทดแทน เชน พระราชบญญตรวมทน พระราชบญญตการผงเมอง กฎระเบยบทเกยวของกบการบรหารจดการการนาเขา – สงออกนามนปาลมดบ กฎระเบยบทเกยวของกบการสงออกเอทานอลรวมกนของผผลตเอทานอลหลายราย พระราชบญญตสงแวดลอมทกาหนดใหศกษาผลกระทบทางดานสงแวดลอมในโครงการไฟฟาพลงนาทมภารกจสรางเขอน/ฝาย/อางเกบนามเงนลงทนเกน 200 ลานบาท เปนตน



1.6.5 ทกหนวยงานทเกยวของไดรบการจดสรรงบประมาณเพอใชในการวจย พฒนา สาธต สงเสรม รณรงค เผยแพร และประชาสมพนธดานพลงงานทดแทน ภายใตกรอบการดาเนนงานของแผน

1.6.6 สามารถเขาถงแหลงพลงงานทดแทน ไดแก แหลงพลงงานลม และแหลงพลงงานนา และการจดหาวตถดบ

1.7 ผลทคาดวาจะไดรบ

1.7.1 ดานเศรษฐกจ • ลดการนาเขาพลงงานไดมากกวา 460,000 ลานบาทตอป ในป 2565 • สงเสรมใหเกดการลงทนในภาคเอกชนไดมากกวา 382,240 ลานบาท • เกดการจางงานในอตสาหกรรมทเกยวของมากกวา 40,000 คน ทาใหเกดเงนหมนเวยนในระบบ

เศรษฐกจของประเทศ • สรางรายไดจากการซอขายคารบอนไดมากกวา 14,000 ลานบาทตอป • ลดการลงทนของภาครฐในการกอสรางโรงไฟฟาจากเชอเพลงฟอสซลมากกวา 3,800 เมกะวตต • สรางรายไดกลบเขาสประเทศ โดยการพฒนาประเทศสศนยกลางการสงออกเอทานอลและ

เทคโนโลยพลงงานทดแทน ไดแก เซลลแสงอาทตยประสทธภาพสง เทคโนโลยแกสซฟเคชน และระบบผลตกาซชวภาพ ในภมภาคอาเซยน

1.7.2 ดานสงคม • ลดผลกระทบอนเนองมาจากการอพยพแรงงานสเมอง โดยการสรางงานในพนทชนบท เชน

โครงการสงเสรมการปลกไมโตเรวเพอเปนเชอเพลงในโรงไฟฟาชมชนสเขยวแบบครบวงจร • เกษตรกรมรายไดจากการขายพชผลการเกษตรทมากขนอยางตอเนองและมนคง • ยกระดบคณภาพชวตของประชาชนในประเทศใหเขาถงพลงงานอยางเทาเทยมและทวถง

1.7.3 ดานสงแวดลอม

• พฒนาสสงคมการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดตา (Low Carbon Society) และชวยลดผลกระทบตอภาวะโลกรอน



1.8 กรอบงบประมาณตามแผนพฒนาพลงงานทดแทน 15 ป ในการดาเนนงานตามแผนพฒนาพลงงานทดแทน15 ป ประมาณาจะมการลงทนทงภาคเอกชน

ภาครฐ และรฐวสาหกจรวมทงสนเปนมลคามากกวา 488,257 ลานบาท ประกอบดวยการลงทนภาคเอกชนรวม 382,240 ลานบาท งบประมาณการลงทนภาครฐรวม 52,968 ลานบาท และรฐวสาหกจรวม 53,049 ลานบาท รายละเอยดสรปดงน

(1) มลคาการลงทนของภาคเอกชน

มลคาการลงทน ระยสน ระยะกลาง ระยะยาว รวม

(ลานบาท) 2552 2553 2554 (พ.ศ. 2555 - 2559) (พ.ศ. 2560 - 2565) 3 ระยะ

แสงอาทตย 1,045 695 695 4,726 56,159 63,320 พลงงานลม 280 2,800 4,900 18,200 29,750 55,930

ชวมวล 21,925 20,340 35,050 45,510 30,640 153,465

กาซชวภาพ 3,600 4,125 4,500 6,750 9,000 27,975 พลงงานขยะ 1,350 6,600 4,000 7,800 4,500 24,250 เอทานอล 770 3,850 4,620 15,400 13,860 38,500 ไบโอดเซล 3,500 3,500 6,020 4,340 1,440 18,800

32,470 41,910 59,785

รวม (1) 134,165 102,726 145,349 382,240

(2) มลคาการลงทนของภาครฐ แสงอาทตย 784 879 1,565 10,299 5,701 19,228 พลงงานลม 52 58 153 543 654 1,460 ไฟฟาพลงนา 683 1,010 1,193 10,772 2,935 16,593

ชวมวล 195 405 765 2,675 3,400 7,440 กาซชวภาพ 96 97 94 800 900 1,987 พลงงานขยะ 394 426 292 1,425 2,300 4,837 เอทานอล 28 60 30 160 280 558 ไบโอดเซล 37 29 19 450 330 865

รวม (2) 9,343 27,124 16,500 52,968

3. มลคาการลงทนของรฐวสาหกจ NGV 8,752 1,962 1,827 15,460 25,048 53,049

รวม (3) 12,541 15,460 25,048 53,049

รวมทงหมด 156,049 145,310 186,897 488,257

แผนพฒนาพลงงานทดแทน 15 ป (พ.ศ. 2551 -2565)


2. พลงงานแสงอาทตย

2.1 ภารกจ

สงเสรมการผลตไฟฟารวม 500 เมกะวตต และความรอนรวม 38 พนตนเทยบเทานามนดบ ภายในป 2565 ดวยกลยทธสงเสรมการวจยและพฒนาเทคโนโลยพลงงานแสงอาทตย เพอลดตนทนการผลตเสรมสรางศกยภาพภาคอตสาหกรรมใหสามารถแขงขนได และสนบสนนการใชงานพลงงานแสงอาทตย ทงพนท

ชนบทหางไกล และในเขตเมอง ดวยเทคโนโลยทเหมาะสมเพอใหเกดการพฒนาอยางยงยน

2.2 บทนา ในปจจบนอตราการขยายตวของภาคเศรษฐกจตามสาขาตางๆ ของประเทศไทยทสงขนไมวาจะเปนดาน

อตสาหกรรม ธรกจการคา ขนสง เกษตรกรรม และบานอยอาศย สงผลใหเกดการใชพลงงานเพมขนอยางตอเนอง ซงในประเทศไทยพลงงานหลกทใชสวนใหญมาจากพลงงานสนเปลองเชน นามน กาซธรรมชาต ถานหน ประกอบกบสภาวการณราคานามนทปรบตวสงขนอยางตอเนองในปจจบน ดงนนการพฒนาพลงงานทดแทนจงเปนสงจาเปนเพอลดปรมาณการใชพลงงานสนเปลองและเสรมสรางความมนคงดานพลงงานใหกบประเทศ

พลงงานแสงอาทตยเปนพลงงานทไดจากธรรมชาต ไมทาลายสงแวดลอม และหากมการสงเสรมใหเกด

การผลต การใชพลงงานแสงอาทตย กจะเปนสวนหนงในการเสรมสรางความมนคงดานพลงงาน ดงนนกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานจงไดจดทาแผนพลงงานทดแทน 15 ป (พ.ศ.2551-2565) กลมพลงงานธรรมชาต (แสงอาทตย) ซงจากการวเคราะห SWOT พบวาพลงงานแสงอาทตยเปนเทคโนโลยทมโอกาสพงพาตวเองไดในระยะยาว สามารถเปนแหลงผลตพลงงานทกระจายตวอยตามภมภาคตางๆได เปนพลงงานทเปนผลดกบสงแวดลอม และประเทศไทยมศกยภาพดานพลงงานแสงอาทตยสง ถงแมวาปญหาและอปสรรคของพลงงานแสงอาทตยในปจจบนยงอยในเรองราคา และตนทนการผลตพลงงานทสง แตหากมการพฒนาและสงเสรมอยางเปนขนตอนกจะสามารถสงเสรมการผลต และการใชพลงงานแสงอาทตยของประเทศใหสการพฒนาทยงยนได

แผนพลงงานทดแทน 15 ป ( พ.ศ. 2551 – 2565) กลมพลงงานธรรมชาต (แสงอาทตย) นนจะแบง

ออกเปน 3 ระยะ ไดแก ระยะสน (พ.ศ. 2551 – 2554) ระยะกลาง (พ.ศ. 2555 – 2559) และระยะยาว (พ.ศ. 2560 – 2565) เพอใหบรรลเปาหมายทตงไวคอ ดานการผลตไฟฟาจานวน 500 เมกะวตต และดานการผลตความรอนจานวน 38 พนตนเทยบเทานามนดบ ซงการสงเสรมและพฒนาพลงงานแสงอาทตยใหบรรลถง



เปาหมายนนจะมงเนนการสงเสรม 3 ดานหลก ไดแก ดานการผลต การใช และการศกษาวจย โดยคานงถงผมสวนเกยวของตลอดหวงโซอปทาน ตงแตแหลงวตถดบ ไปจนถงการใชพลงงานทผลตได

เพอผลกดนแผนพฒนาพลงงานแสงอาทตย 15 ปใหบรรลเปาหมาย มความจาเปนอยางยงทจะตอง

พฒนาใหเกดความรวมมอทามกลางผมสวนได – สวนเสยตลอดหวงโซอปทาน (Supply Chain) ตงแตแหลงพลงงานแสงอาทตย ไปจนถงตลาดของพลงงานแสงอาทตยทงในรปของไฟฟาและความรอนทผลตได ดงรปท 2-1

เทคโนโลยผลตไฟฟาจากแสงอาทตย

การก

ระจายพ

ลงงานส

ผใช

การใชไฟฟาแบบ On – grid

พลงงาน

แสงอ

าทตย

เขาส

ระบบ

ผลตพ

ลงงาน

แหลงกาเนดแสงอาทตย

เทคโนโลยผลตไฟฟาจากแสงอาทตย

เทคโนโลยผลตความรอนจากแสงอาทตย

พลงงานความรอน

การใชไฟฟาแบบ Off-grid

รปท 2-1 หวงโซอปทานของพลงงานแสงอาทตย

ดงนน ในบทนจะอธบายถงสถานภาพปจจบนของพลงงานแสงอาทตยตามหวงโซอปทาน วเคราะหถง

ปญหา - อปสรรคทเกดขนในแตละหวงโซ รวมถงแนวทางในการพฒนาพลงงานจากแสงอาทตย ซงจะนาไปสการดาเนนการตามแผนพฒนาพลงงานแสงอาทตย 15 ป และดชนชวดความสาเรจพรอมทงระดบความสาเรจเพอใชในการตดตามประเมนผลความสาเรจของแผนในแตละชวง

2.3 สถานภาพพลงงานแสงอาทตยในปจจบน 2.3.1 แหลงพลงงานแสงอาทตย

ประเทศไทยมศกยภาพพลงงานแสงอาทตยคอนขางสง จากการคานวณรงสรวมของดวงอาทตย

รายวนเฉลยตอปของพนททวประเทศพบวามคาเทากบ 18.2 MJ/m2/day หรอ 5.05 kWh/m2/day จดอยในระดบทคอนขางสงเมอเทยบกบหลาย ๆ ประเทศ (รปท 2-2)



รปท 2-2 พลงงานแสงอาทตยในประเทศไทยเทยบกบประเทศตางๆ [1]

การกระจายของความเขมรงสดวงอาทตยตามบรเวณตางๆ ในแตละเดอนของประเทศ ไดรบ

อทธพลสาคญจากลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ และลมมรสมตะวนตกเฉยงใต และพนทสวนใหญของประเทศไดรบรงสดวงอาทตยสงสดระหวางเดอนเมษายน และพฤษภาคม โดยมคาอยในชวง 20 ถง 24 MJ/m2-day เมอพจารณาแผนทศกยภาพพลงงานแสงอาทตยรายวนเฉลยตอป พบวา บรเวณทไดรบรงสดวงอาทตยสงสดเฉลยทงปอยทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ โดยครอบคลมบางสวนของจงหวดนครราชสมา บรรมย สรนทร ศรสะเกษ รอยเอด ยโสธร อบลราชธาน และอดรธาน และบางสวนของภาคกลางทจงหวดสพรรณบร ชยนาท อยธยา และลพบร โดยไดรบรงสดวงอาทตยเฉลยทงป 19-20 MJ/m2-day พนทดงกลาวคดเปน 14.3% ของพนททงหมดของประเทศ นอกจากนยงพบวา 50.2% ของพนททงหมดไดรบรงสดวงอาทตยเฉลยทงป ในชวง 18-19 MJ/m2-day (รปท 2-3)



รปท 2-3 แผนทศกยภาพพลงงานแสงอาทตยของประเทศไทย (พ.ศ. 2542)

2.3.2 การผลตพลงงานจากแสงอาทตย

ในปจจบน พลงงานแสงอาทตยจะถกนามาใชประโยชนทางดานพลงงานใน 2 รปแบบ ไดแก (1) ผลตไฟฟา ซงในปจจบนการผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยทงหมดจะใชเทคโนโลยเซลลแสงอาทตย ขณะทการผลตไฟฟาจากระบบความรอนแบบรวมแสงในประเทศไทยอยระหวางการศกษาศกยภาพรวมทงสาธตการใชงาน และ (2) ผลตความรอน เพอผลตนารอนใชในบานพกอาศย อาคารพาณชย อตสาหกรรม และการอบแหงผลผลตทางการเกษตร ปจจบนไดมการใชพลงงานแสงอาทตยในการผลตไฟฟาจานวน 32.25 เมกะวตต และความรอนจานวน 2.3 พนตนเทยบเทานามนดบ ดงรายละเอยดตอไปน

(1) การผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย

(ก) เทคโนโลยเซลลแสงอาทตย

ตงแตป 2526 – 2550 ประเทศไทยมการผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย โดยใชเทคโนโลยเซลลแสงอาทตย จานวน 32.25 เมกะวตต แบงเปนการตดตงแบบตอเชอมกบระบบจาหนาย 3.057 เมกะวตต และระบบอสระ 29.193 เมกะวตต (รปท 2-4)



รปท 2-4 สถานการณตดตงเซลลแสงอาทตยของประเทศไทย

ระบบเซลลแสงอาทตยทเชอมตอกบระบบจาหนาย จะผลตไฟฟาในเขตเมองหรอ

พนททมระบบจาหนายไฟฟาเขาถง มหลกการทางานแบงเปน 2 ชวง คอ ในชวงเวลากลางวน เซลลแสงอาทตยไดรบแสงแดดสามารถผลตไฟฟาจายใหแกโหลดไดโดยตรง โดยผานอปกรณเปลยนระบบไฟฟากระแสตรงเปนไฟฟากระแสสลบ และหากมพลงงานไฟฟาสวนทเกนจะถกจายเขาระบบจาหนายไฟฟา สงเกตไดเนองจากมเตอรวดพลงงานไฟฟาจะหมนกลบทาง สวนในชวงกลางคน เซลลแสงอาทตยไมสามารถผลตไฟฟาได กระแสไฟฟาจากระบบจาหนายไฟฟาจะจายใหแกโหลดโดยตรง ตนทนการตดตงระบบผลตไฟฟาดวยเซลลแสงอาทตยในประเทศไทยของระบบตอเชอมกบระบบจาหนายของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทยทดาเนนการ ณ จงหวดแมฮองสอนมราคาประมาณ 218 บาท / วตต ซงการลงทนสวนใหญจะอยในสดสวนการลงทนของเซลลแสงอาทตยประมาณ 56% สวนทเหลอคอคาอปกรณสวนควบ (BOS) คาแรงงานในการตดตงและอนๆ ตามลาดบ

สาหรบระบบอสระสวนใหญจะเปนการใชงานในพนททไมมไฟฟาเขาถง ซงกจกรรมท

เซลลแสงอาทตยถกนาไปใชงานมากทสด ไดแก ระบบผลตไฟฟาดวยเซลลแสงอาทตยประมาณ 90% รองลงมาคอ ระบบประจแบตเตอรดวยเซลลแสงอาทตย ระบบสอสารโทรคมนาคม 9% และระบบสบนา 1% ตามลาดบ ราคาของระบบอสระประมาณ 350-400 บาท / วตต ซงการลงทนในสวนของเซลลแสงอาทตยคดเปน 35% หากเปรยบเทยบกบสดสวนการลงทนในสวนของอปกรณสวนควบและอนๆ ซงมสดสวนสงถง 50% และคาแรงงานในการตดตง และอนๆ 15% ตวอยางเชน การตดตงระบบผลตไฟฟาสาหรบโรงเรยนชนบทขนาด 3-5 kW ของกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานในป 2550



ในดานการผลตเซลลแสงอาทตยในประเทศไทย สาหรบเซลลแสงอาทตยและแผงเซลลแสงอาทตยชนดอะมอรฟส (Amorphous) ในปจจบน บรษทบางกอกโซลาร จากด มอตรากาลงการผลตสงสด 50 MW/yr ในสวนของเซลลแสงอาทตยชนดครสตลไลน (Crystalline) บรษทเอกรฐโซลาร จากด นาเขาเวเฟอรเพอผลตเซลล โดยมอตรากาลงการผลตสงสด 25 MW/yr และในสวนของแผงเซลลแสงอาทตยชนดครสตลไลน บรษทโซลารตรอน จากด บรษท ชารปเทพนคร จากด และ บรษท ไทยเอเยนซเอนยเนยรง จากด ไดนาเขาเซลลเพอตอวงจร และประกอบแผงโดยมกาลงการผลตสงสด 47 MW/yr โดยมสดสวนตนทนการประกอบแผงเซลลแสงอาทตยแสดงดงตารางท 2-1 และ 2-2

ตารางท 2-1 สดสวนตนทนการประกอบแผงเซลลแสงอาทตยชนดอะมอรฟส [3]

รายการ สดสวน (เปอรเซนต)

วตถดบในประเทศ ไดแก กระจก, กรอบอลมเนยม

วตถดบนาเขา ไดแก กระจก TCO, EVA, กาซไซเรน กาซและสารเคมตางๆ

คาใชจายการผลต ไดแก คาแรงงาน, คาไฟฟา, ประปา, ซอมแซมบารงระบบ ฯลฯ

13.78

32.99

53.23

ปรมาณการใชวตถดบและการผลตในประเทศ (Local Content) 67.01

ตารางท 2-2 สดสวนตนทนการประกอบแผงเซลลแสงอาทตยชนดครสตลไลน [3]

รายการ สดสวน (เปอรเซนต)

วตถดบในประเทศ ไดแก กระจกนรภย, กรอบอลมเนยม, กลองสาหรบจดเชอมตอ (Junction Box), เทปกาว

วตถดบนาเขา ไดแก แผนเซลล, EVA

คาใชจายการผลต ไดแก คาแรงงาน, คาไฟฟา, ประปา, ซอมแซมบารงระบบ ฯลฯ

7.58

88.85

3.57

ปรมาณการใชวตถดบและการผลตในประเทศ (Local Content) 11.15

(ข) เทคโนโลยการผลตไฟฟาระบบความรอนแบบรวมแสงจากพลงงาน

แสงอาทตย เทคโนโลยระบบผลตไฟฟาระบบความรอนแบบรวมแสงจากพลงงานแสงอาทตยเปนการผลต



ไฟฟาโดยใชพลงงานความรอนอณหภมสงทไดจากแสงอาทตย แบงออกเปน 3 เทคโนโลยหลก คอ ระบบรางพาราโบลา ระบบหอคอย และระบบจานพาราโบลารวมกบเครองยนตสเตอรลง

ในป พ.ศ. 2549 กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานไดศกษาศกยภาพการผลตไฟฟาระบบความรอนแบบรวมแสงจากพลงงานแสงอาทตย โดยการจาลองการตดตงโรงไฟฟาระบบความรอนแบบรวมแสงจากพลงงานแสงอาทตยขนาด 10 MW ดวยโปรแกรมคอมพวเตอร พรอมทงวเคราะหตนทนการผลตไฟฟาพบวาเทคโนโลยระบบรางพาราโบลามตนทนการผลตไฟฟาตาทสดคอประมาณ 9.77 บาทตอกโลวตตชวโมง และในป 2550 กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานไดดาเนนการศกษาวเคราะหเครอขายการตรวจวด และประเมนศกยภาพความเขมรงสตรงจากดวงอาทตยสาหรบประเทศไทย โดยตดตงเครองวดรงสตรงจานวน 8 สถาน ไดแก สถานกรงเทพมหานคร ลพบร นครสวรรค เชยงใหม อบลราชธาน นครราชสมา ประจวบครขนธ และสงขลา นอกจากน กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานยงใหการสนบสนนโครงการพฒนาสาธตระบบผลตไฟฟาดวยพลงงานความรอนแสงอาทตยและชวมวล ซงดาเนนการ ณ มหาวทยาลยนเรศวร โดยเปนระบบผลตไฟฟาทใชเทคโนโลยระบบรางพาราโบลาผสมผสานกบเชอเพลง ชวมวลขนาด 10 kW เพอศกษาความเหมาะสมทงดานเทคนคและเศรษฐศาสตรของการผลตไฟฟาระบบความรอนแบบรวมแสงจากพลงงานแสงอาทตยในประเทศไทย

(2) การผลตความรอนจากพลงงานแสงอาทตย ปจจบน มการใชพลงงานแสงอาทตยในการผลตความรอนประมาณ 2.3 พนตนเทยบเทานามนดบ ซงสวนใหญเปนการผลตนารอน

(ก) การผลตนารอน การใชนารอนในประเทศไทยแบงผใชออกไดเปน 3 กลมหลก คอ ภาคบานพกอาศย อาคารพาณชย และอตสาหกรรม ซงมความตองการปรมาณนารอนรวมทงสน 1,206.5 พนตนเทยบเทานามนดบ และประเทศไทยมศกยภาพในการผลตนารอนดวยพลงงานแสงอาทตยจานวน 153.9 พนตนเทยบเทานามนดบ หรอคดเปนพนทรบแสงประมาณ 1.5 ลานตารางเมตร แสดงไดดงตารางท 2-3



ตารางท 2-3 ศกยภาพเชงเทคนคและศกยภาพเชงเศรษฐศาสตรของพลงงานความรอนแสงอาทตยในประเทศไทย [5]

ความตองการ

พลงงานความรอน (ktoe)

ความเปนไปได ของตลาด

(%)

ศกยภาพของนารอน

พลงงานแสงอาทตย

(ktoe)

พนทรบแสง (m2)

บานพกอาศย 314 20 62.8 608,637 อาคารพาณชย 18.5 20 3.7 22,872 อตสาหกรรม 874 10 87.4 847,052 รวม 1,206.5 153.9 1,478,561

จากผลการศกษาการดาเนนงานสงเสรมการผลตนารอนดวยพลงงานแสงอาทตยใน

ประเทศไทย พบวาประเทศไทยยงไมประสบความสาเรจในการใชนารอนจากพลงงานแสงอาทตยเทาทควร เนองจากปญหาทงดานเทคนค ตงแตการออกแบบ การตดตง การใชงานและการบารงรกษาระบบ รวมทงปญหาดานการตลาดและเศรษฐศาสตร เชน เงนลงทน เปนตน

(ข) การอบแหง สาหรบการอบแหงประเทศไทยไดมการวจยและพฒนาระบบอบแหง

พลงงานแสงอาทตยสาหรบผลผลตทางการเกษตร โดยสรปไดดงน • Exell และ Kornsakoo (1976) ไดพฒนาเครองอบแหงทมโครงสรางเปนแบบไม

ไผประกอบดวย สวนทเปนสวนผลตอากาศรอนทาดวยพลาสตก และสวนทเกบขาวเปลอก ทาดวยไมไผยกพนใหอากาศรอนไหลผานจากดานลาง เกดการพาความรอนโดยธรรมชาต (natural convection) สามารถอบขาวเปลอกไดครงละ 1 ตน ใชเวลาประมาณ 1 วน ในวนทแสงแดดด และ 2-3 วนในชวงฤดฝน

• Wibulswas และคณะ (1977) ไดพฒนาเครองอบแหงทมลกษณะเปนต โดยมพนทรบแสง 0.23 ตารางเมตร ปดดวยกระจกใสทามมเอยง 18 องศากบแนวระดบ จากการทดลองอบผาชบนา พบวามอตราการแหงประมาณ 4.2 kg/m2-day

• Wibulswas และ Thaina (1980) ไดพฒนาเครองอบแหงแบบพาความรอนตามธรรมชาต (natural convection drying) ซงประกอบดวยแผงรบรงสดวงอาทตย 1.92 ตารางเมตร และภายในตอบมชนวางผลตภณฑ 5 ชน

• Boon-Long และคณะ (1984) ไดทาการดดแปลงโรงบมใบยาสบ เพอใชบมใบยาสบดวยพลงงานแสงอาทตย โรงอบดงกลาวมขนาด 3.6 x 3.6 x 4.8 ลกบาศกเมตร ใชแผงรบรงสขนาด 38.5 ตารางเมตร และมระบบพลงงานเสรมเปนกาซหงตมเปนเชอเพลงและยงมถงเกบความรอนขนาด 6 ลกบาศกเมตร ภายในบรรจหนกอนเลกๆ อากาศรอนจากแผงรบแสงจะถกดดเขาไปในโรงอบดวยเครองเปาอากาศ 2 ตว ซงขบเคลอนดวยมอเตอรขนาด 1.50 กโลวตต และ 0.76 กโลวตต จากการทดสอบพบวาตองใชพลงงานความ



รอนโดยเฉลยจากแหลงพลงงานเสรม 28.9 MJ ตอกโลกรมของยาสบแหง การใชพลงงานแสงอาทตยชวยประหยดเชอเพลง 16%

• Thongprasert และคณะ (1985) ไดพฒนาเครองอบแหงพลงงานแสงอาทตยแบบพาความรอน โดยบงคบอากาศ (forced convection drying) ซงประกอบดวยแผงรบรงสดวงอาทตยขนาด 3.74 x 4.48 เมตร มพดลมดดอากาศรอนผานชนของขาวเขาไปในยง

• Praditwong และ Janjai (1990) ไดพฒนายงเกบและอบขาวแหงทมหาวทยาลยศลปากร จงหวดนครปฐม ลกษณะของยงมลกษณะเปนทรงกระบอกกอดวยอฐบลอกพเศษ

• Janjai (2000) ไดพฒนาเครองอบแหงระดบอตสาหกรรมสาหรบอบกลวย ซงรบอากาศรอนจากแผงรบพลงงานแสงอาทตยขนาด 24 ตารางเมตร และมแหลงพลงงานเสรมจากกาซหงตม เครองอบดงกลาวสามารถอบกลวยทความชน 75%(wb) จานวน 200 กโลกรม ใหเหลอความชนท 25%(wb) โดยใชเวลา 3 วน

• ณฐวฒ ดษฎ (2534) ไดพฒนาเครองอบแหงผลไม โดยใชพลงงานแสงอาทตยเปนพลงงานเสรม

• กรณของเครองอบแหงแบบอโมงคลม เครองอบแหงดงกลาวพฒนาขนครงแรกโดยสถาบนวศวกรรมเกษตรเขตรอน มหาวทยาลยโฮเฮนไฮม (Hohenheim University) ประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมน

• ตอมา Janjai และ Hirunlabh (1993) ไดดดแปลงเครองอบแหงพลงงานแสงอาทตยแบบอโมงค ลม และไดทดสอบสมรรถนะของเครองอบแหงดงกลาวทมหาวทยาลยศลปากรพบวาเครองอบแหงดงกลาวมสมรรถนะดโดยสามารถอบกลวย 50 กโลกรม ใหแหงภายใน 2-3 วน

โดยท ก ารพฒนาระบบอบแห ง ในประ เทศไทยเปนการว จ ยพฒนาภายในสถาบนการศกษาเพอผลทางวชาการเทานน มการนาไปใชงานจานวนนอยมาก ดงนน ในป 2003 พพ.จงไดรวมมอกบมหาวทยาลยศลปากร พฒนาระบบอบแหงพลงงานแสงอาทตยเพอใชอบผลตภณฑทางการเกษตร โดยทาการพฒนาจานวน 3 แบบ คอ แบบเรอนกระจก แบบอโมงคลม และแบบใชอากาศรอนจากหลงคา และไดตงสาธตใชงาน ในโครงการสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร อาเภอสวนผง จงหวดราชบร

การพฒนาระบบอบแหงพลงงานแสงอาทตยในขนตนนน พพ. จะดาเนนการพฒนา

ระบบอบแหงแบบเรอนกระจกสาหรบอตสาหกรรมขนาดใหญ เพอใชอบแหงผลตภณฑทางการเกษตรและจะไดสงเสรมใหเกดการใชงานใหแพรหลายในระยะตอไป

2.3.3 ตลาดและการกระจายสนคา

ดงทไดกลาวแลววา ในปจจบนมการนาแสงอาทตยมาใชประโยชนในดานการผลตไฟฟา และความ

รอน โดยการผลตไฟฟา สามารถแบงไดเปน 2 ลกษณะไดแก (1) แบบอสระ ซงสวนใหญจะถกตดตงในพนทหางไกลทสายสงไฟฟายงเขาไมถง ใชในครวเรอนทอยในบรเวณดงกลาว ระบบอสระเหลานสวนใหญจะไดรบ



การสงเสรมจากภาครฐในการตดตง อยางไรกตาม เนองจากเทคโนโลยเซลลแสงอาทตยรวมทงอปกรณสวนควบในระบบคอนขางซบซอน จงมความจาเปนทจะตองสรางองคความรในการบารงรกษา และ (2) แบบเชอมตอกบระบบจาหนาย ซงจะเชอมตอเขากบระบบสายสงของ กฟภ. หรอ กฟน. ภายใตระเบยบรบซอไฟฟา VSPP กระจายใหประชาชนทวไป ขณะทตลาดของความรอนจากพลงงานแสงอาทตย แบงเปน 2 ประเภท เชนกน ไดแก (1) การผลตนารอน ซงมทงในภาคครวเรอน อาคารพาณชยและภาคอตสาหกรรม จากตารางท 2-3 จะเหนไดวาตลาดในภาคครวเรอนและภาคอตสาหกรรมมขนาดทใหญ ซงปจจบนภาคอตสาหกรรมไดใหความสนใจกบการผลตนารอนจากพลงงานแสงอาทตย แตภาคครวเรอนยงไมไดใหความสนใจเทาทควร จงมความจาเปนทจะตองประชาสมพนธเพอสรางตลาดในภาคครวเรอน ขณะเดยวกนกตองมระบบการกระจายสนคาทสามารถเขาถงไดงาย สาหรบ (2) การอบแหง มตลาดสาคญคอภาคเกษตรกรรมและภาคอตสาหกรรม ซงในภาคเกษตรกรรมยงมการนาไปใชงานนอยมาก จงมความจาเปนทจะตองประชาสมพนธเพอสรางตลาด ขณะเดยวกนกถายทอดองคความรในการนาพลงงานแสงอาทตยมาใชประโยชนในการอบแหง รวมไปถงระบบการกระจายสนคาทสามารถเขาถงไดงาย เชนเดยวกบระบบนารอนในภาคครวเรอน

2.3.4 ผมสวนได – สวนเสย ตลอดหวงโซอปทาน

ผมสวนได – สวนเสย ตลอดหวงโซอปทานของพลงงานแสงอาทตยไดอธบายดงแสดงในตารางท 2-4

ตารางท 2-4 ผมสวนได – สวนเสย ตลอดหวงโซอปทาน

หวงโซอปทาน ผมสวนได - สวนเสย

แหลงพลงงานแสงอาทตย • สงมชวตทไดประโยชนจากพลงงานแสงอาทตย การผลตพลงงานจากแสงอาทตย • ผผลต จาหนาย และตดตงเซลลแสงอาทตย / ตวเกบรงส

แสงอาทตย / อปกรณสวนควบ และอนๆ • พพ. • องคกรปกครองสวนทองถน • นกลงทน • ผผลตเทคโนโลยจากพลงงานแสงอาทตย • สถาบนการเงน • คณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต • กระทรวงพลงงาน • กระทรวงอตสาหกรรม • กระทรวงการคลง • กระทรวงพาณชย • กระทรวงศกษาธการ • กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม




• กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • กระทรวงเกษตรและสหกรณ • กระทรวงมหาดไทย • กระทรวงคมนาคม

ตลาดและการกระจายพลงงานไปสผใช

• กฟภ. • กฟน. • พพ. • ผประกอบกจการ เชน โรงงานอตสาหกรรม โรงแรม อาคาร • ผใชระบบผลตนารอนดวยพลงงานแสงอาทตย • ประชาชนผใชพลงงานไฟฟาและความรอน • องคกรปกครองสวนทองถน เชน เทศบาล, อบต.

2.4 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาพลงงานแสงอาทตย

ในสวนน จะวเคราะหถงปญหา – อปสรรคทเกดขนในแตละหวงโซอปทาน โดยจะแบงเปน 3 ประเดนใหญๆ ไดแก (1) ปญหาเชงเทคนค (2) ปญหาเชงเศรษฐศาสตร และ (3) ปญหาเชงนโยบายและกฎระเบยบ ดงสรปไดในตารางท 2-5

ตารางท 2-5 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาพลงงานแสงอาทตย

ประเภท ปญหา - อปสรรค

การพฒนาไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย

เชงเทคนค • การวจยและพฒนาเทคโนโลยการผลตไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย (เซลลแสงอาทตยและการผลตไฟฟาระบบความรอนแบบรวมแสง) สวนใหญตองนาเขาจากตางประเทศและมราคาแพง รวมทงงานวจยไมถกนามาขยายผลหรอตอยอดใหเกดผลผลตเชงพาณชย

• การขาดความรวมมอการดาเนนงานวจยรวมกนระหวางหนวยงานทงภาครฐ และเอกชน

• การขาดแคลนบคลากรวจย • การสนบสนนจากรฐในดานนโยบายดานการเงนและภาษยงไมจงใจเพยงพอ • งานวจยและพฒนาจากดอยในสถาบนการศกษา • ขาดแคลนฐานขอมลทมประสทธภาพและทนสมย

เชงเศรษฐศาสตร • การผลตพลงงานไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยยงมตนทนทสงกวาการผลตดวยวธปกตทใชแหลงพลงงานจากฟอสซล




• วตถดบและอปกรณทางวทยาศาสตร สวนใหญตองนาเขาจากตางประเทศและมราคาแพง

• ปญหาทางดานการเงนสนบสนนงานวจย และขาดความตอเนองของแหลงทนวจย

เชงนโยบาย / กฎระเบยบ • การสนบสนนจากภาครฐดานการเงนและภาษไมจงใจ

การพฒนาความรอนจากพลงงานแสงอาทตย

เชงเทคนค • ขาดองคความรของผออกแบบและผตดตงตวเกบรงสอาทตย • ขาดความรและทกษะในการซอมบารง • ขาดการทดสอบมาตรฐานของผลตภณฑตวเกบรงสอาทตย • ตองอาศยความรและเทคโนโลยจากตางประเทศ • ขาดบคคลากรดานเทคนคการผลตนารอนจากแสงอาทตย (การออกแบบ การ

ตดตง การใชงานและการบารงรกษา) • เทคโนโลยการอบแหงขาดการถายทอดสภาคอตสาหกรรม

เชงเศรษฐศาสตร • ตวเกบรงสอาทตยเพอผลตนารอนมราคาสง • ราคาระบบการผลตนารอนจากแสงอาทตยสง เมอเทยบกบเชอเพลงอน

เชงนโยบาย / กฎระเบยบ • การสนบสนนจากภาครฐดานการเงนและภาษไมจงใจ • ปญหาดานการเงนสนบสนน และขาดความตอเนอง

อนๆ • ขาดความเชอมนของผใชงาน

2.5 แนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานแสงอาทตย

ปจจบนมนกลงทนจากภาคเอกชนจานวนมากใหความสนใจลงทน อยางไรกตามการผลตพลงงานจากแสงอาทตยยงไมเกดขนอยางเตมทอนเนองมาจากปญหา - อปสรรคจานวนมากดงทไดอธบายไวในหวขอ 2.4 ดงนน แนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานจากแสงอาทตย เพอเอาชนะปญหา – อปสรรคเหลานดงแสดงในตารางท 2-6

ตารางท 2-6 แนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานแสงอาทตย

ปญหา – อปสรรค แนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานแสงอาทตย

การพฒนาไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย

เชงเทคนค

• การวจยและพฒนาเทคโนโลย การผลตไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย(เซลลแสงอาทตยและการผลต

• การสงเสรมงานวจยเชงลกของการผลตเซลลแสงอาทตยชนดซลกอนแบบผลก (Crystalline




ไฟฟ าระบบความรอนรวมแสงจากพล งงานแสงอาทตย) สวนใหญตองนาเขาจากตางประเทศและมราคาแพง รวมทงงานวจยไมถกนามาขยายผลหรอตอยอดใหเกดผลผลตเชงพาณชย

Silicon) ซลกอนแบบอสณฐาน (Amorphous Silicon) และชนดไมใชซลกอน (Non Silicon) เพอเพมประสทธภาพ ลดตนทนการผลต

• การวจยและพฒนาตนแบบระบบผลตไฟฟาแบบความรอนรวมแสง

• การวจยและพฒนาอปกรณสวนควบ • การเรยนรเทคโนโลยยอนรอย • การสรางมาตรฐานการทดสอบเซลลแสงอาทตย • การศกษาวจย CSP และสรางมาตรฐานการ

ทดสอบระบบ • การพฒนาซอฟแวรควบคมระบบตดตามดวง

อาทตย • การขาดความรวมมอการดาเนนงานวจยรวมกนระหวางหนวยงานทงภาครฐ และเอกชน

• บรณาการและสรางเครอขายระหวาง ภาครฐ – ภาครฐ - เอกชน

• การถายทอดเทคโนโลยใหภาคเอกชน • การขาดแคลนบคลากรวจย • งานวจยและพฒนาจากดอยในสถาบนการศกษา

• การพฒนาบคลากรและผเชยวชาญ • การถายทอดเทคโนโลยเพอใหมการตอยอดงานวจยและนาไปสการประยกตใช

เชงเศรษฐศาสตร

• การผลตพลงงานไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยมตนทนทสงกวาการผลตพลงงานจากฟอสซล

• วตถดบและอปกรณทางวทยาศาสตร สวนใหญตองนาเขาจากตางประเทศและมราคาแพง

• ออกนโยบายหรอมาตรการตางๆ ทจงใจใหผประกอบการหรอประชาชนตดตงระบบผลตไฟฟาดวยเซลลแสงอาทตย

• สนบสนนการวจยและพฒนาประสทธภาพของแตละเทคโนโลยโดยใหมตนทนทตาลงและขยายผลการพฒนาตนแบบเพอเพมกาลงการผลตตดตงแบบในระยะยาว

• เพมสดสวนวสดทผลตภายในประเทศ • เงนสนบสนนงานวจยไมเพยงพอ และขาดความตอเนองของแหลงทนวจย

• การสนบสนนงบประมาณเพอการวจยอยางตอเนอง

เชงนโยบาย / กฎระเบยบ

• มาตรการดานการเงนและภาษไมจงใจ • ปรบราคาและระยะเวลา Adder • โครงการเงนกดอกเบยตาและมาตรการภาษ • การสงเสรมใหเอกชนรวมลงทนกบตางชาต




การพฒนาความรอนจากพลงงานแสงอาทตย


• ตองอาศยความรและเทคโนโลยจากตางประเทศ • การวจยและพฒนาระบบ SLC (Solar Cooling) • ขาดความรและทกษะในการซอมบารง • พฒนาบคลากรเพอสรางองคความรดานการซอม

บารง • ขาดองคความรของผออกแบบและผตดตงตวเกบรงสอาทตย

• ขาดบคคลากรดานเทคนคการผลตนารอนจากแสงอาทตย (การออกแบบ การตดตง และการบารงรกษา)

• พฒนาองคความรของบคลากรวจย • สรางบคลากรเพอออกแบบ ตดตง และบารงรกษา

• ขาดการทดสอบมาตรฐานของผลตภณฑตวเกบรงสอาทตย

• พฒนามาตรฐานการทดสอบตวเกบรงสอาทตย และควบคมผลตภณฑใหไดมาตรฐาน

• สรางฉลากตวเกบรงสอาทตยประสทธภาพสง • เทคโนโลยการอบแหง ขาดการถายทอดเทคโนโลยสภาคอตสาหกรรม

• สงเสรมใหเกดการผลตเทคโนโลยการอบแหง


• ตวเกบรงสอาทตยเพอผลตนารอนมราคาสง • ราคาระบบการผลตนารอนจากแสงอาทตยสง

• การวจยและพฒนาตวเกบรงสอาทตยทมประสทธภาพสง รวมทงอปกรณประกอบระบบใหมราคาตาลงดวยเทคโนโลยของคนไทย

• สนบสนนงบประมาณเพอการวจยอยางตอเนอง เชงนโยบาย / กฎระเบยบ

• มาตรการดานการเงนและภาษไมจงใจ • โครงการเงนกดอกเบยตาและมาตรการภาษ • ปญหาดานการเงนสนบสนน และขาดความตอเนอง • ใชมาตรการเพอกระตนตลาดจนกระทงเทคโนโลย

สามารถแขงขนกบเทคโนโลยอนๆ ได อนๆ

• ขาดความเชอมนของผใชงาน • การสาธตตนแบบและสงเสรมการใชระบบ SWH, SLC และระบบอบแหง

• มาตรการ Building code สาหรบอาคารสรางใหม • ควบคมมาตรฐานของผลตภณฑ



2.6 แผนพฒนาพลงงานแสงอาทตย 15 ป

จากแนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานแสงอาทตย ในหวขอ 2.5 นามาสแผนพฒนาพลงงานแสงอาทตย ดงแสดงในตารางท 2-7 ดงน

ตารางท 2-7 แผนพฒนาพลงงานแสงอาทตย 15 ป (พ.ศ. 2551 – 2565)

แผนพฒนา ระยะสน

(2551 – 2554) ระยะกลาง

(2555 – 2559) ระยะยาว

(2560 – 2565)

ไฟฟา

• การปรบปรงฐานขอมลความเขมรงสดวงอาทตย / ความเขมรงสตรง (ระยะกลาง)

• วจยเพอสรางเซลลแสงอาทตยทประสทธภาพสงและราคาตาลง

• สรางวสดตนนา สรางโรงงานตนแบบ ศกษาและพฒนา reliability และ Solar Chemical Production

• วจยและพฒนาการผลตระบบผลตไฟฟาและนารอนดวยพลงงานแสงอาทตย • วจยเพอสรางเครองมอและพฒนากระบวนการสรางเซลลแสงอาทตยทมประสทธภาพสงราคาไมแพง รวมทงอปกรณสวนควบดวยเทคโนโลยของคนไทย

• ศกษาวจย CSP ชนด พาราโบลกทางานรวมกบพลงงานชวมวลขนาดเลก

• จดทาตนแบบขนาด CSP ขนาดใหญ

1. งานวจยและพฒนา

• พฒนาซอฟแวรควบคมระบบตดตามดวงอาทตย • ปรบราคา Adder และระยะเวลาตามความเหมาะสมของการลงทน • สนบสนนการใชไฟฟาในพนทหางไกล (Off-grid)

2. งานสงเสรมสนบสนน

• เงนกดอกเบยตา/มาตรการทางภาษ




(2551 – 2554) ระยะกลาง

(2555 – 2559) ระยะยาว

(2560 – 2565)

• ปรบปรง Net Metering • ถายทอดเทคโนโลย ใหภาคเอกชน • การเรยนรเทคโนโลยยอนรอย • สงเสรมการกอสรางโรงงานผลตเซลลแสงอาทตย

• สงเสรมใหเอกชนลงทนกบตางชาต

• มาตรฐานการทดสอบระบบเซลลแสงอาทตย

• มาตรฐานการทดสอบระบบ CSP

• มาตรการสงเสรมการตดตงระบบ CSP ในพนทศกยภาพสง

ความรอน

• วจยระบบ SWH ขนาดเลกราคาประหยด

• วจยเพอลดตนทนตวเกบรงสอาทตย ถงเกบนารอน และอปกรณประกอบตางๆ

• ศกษาศกยภาพระบบ SLC ขนาดเลก • ศกษาวจย chiller และตวเกบรงสดวงอาทตยอณหภมสง สาหรบ SLC • วจยระบบอบแหงระดบอตสาหกรรม


• วจยวสดศาสตรเพอลดราคาและเพมความทนทาน

• ถายทอดเทคโนโลยการผลตนารอน / ระบบทาความเยน ใหภาคเอกชน 2. งานสงเสรม• ถายทอดเทคโนโลยระบบอบแหงใหภาคเอกชน




(2551 – 2554) ระยะกลาง

(2555 – 2559) ระยะยาว

(2560 – 2565)

• สงเสรมการใชระบบ SWHแบบผสมผสาน โดยการสนบสนนเงนลงทนบางสวน และสนบสนนการศกษาตามความเหมาะสม

• สาธตระบบ SWH แบบผสมผสานในหนวยงานของรฐ 100 แหง

• สงเสรมการใชระบบ SWH ขนาดเลกในพนทๆมความตองการนารอนสง

• มาตรฐานการทดสอบตวเกบรงสดวงอาทตย

• ออกมาตรการบงคบสาหรบอาคารใหม Building code

• สาธตระบบ SWH ขนาดเลก

• สงเสรมระบบการใช SLC เพอใหเกดการใชงานอยางแพรหลาย

• สาธตตนแบบใหกบชมชนทวทกภาค

สนบสนน

• สงเสรมใหเกดการขยายผลการใชงานอยางแพรหลาย

2.7 ดชนชวดความสาเรจของแผน และระดบความสาเรจ

เพอใหสามารถตดตามความกาวหนาของแผน ในหวขอนจงไดกาหนดระดบความสาเรจของแผนในแตละชวงดงแสดงในตารางท 2-8 และ 2-9 ทงน ดชนชวดและระดบความสาเรจจาเปนตองมการทบทวนและสามารถปรบเปลยนใหสอดคลองกบสถานการณขณะนนๆ



ตารางท 2-8 ดชนชวดและระดบความสาเรจของแผนพฒนาพลงงานแสงอาทตย (ไฟฟา) 15 ป ระดบความสาเรจ

แผนพฒนา ดชนชวด ระยะสน ระยะกลาง ระยะยาว

51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

เปาหมายการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย (MW) 32 43 48 55 95 500

• ระบบตอเชอมกบระบบจาหนาย (MW) 6 13 18 23 57 461

• ระบบอสระ (MW) 26 30 30 32 38 39

1. ดานการวจยและพฒนา

• ปรบปรงฐานขอมลความเขมรงสดวงอาทตย / ความเขมรงสตรง

• ความกาวหนาของโครงการปรบปรงฐานขอมล

ไดฐานขอมลความเขมรงสดวงอาทตยทปรบปรงแลว

ไดฐานขอมลความเขมรงสดวงอาทตยทปรบปรงแลว

• เซลลแสงอาทตยชนด Amorphous Silicon a-Si วจยเพอสรางเซลลแสงอาทตยประสทธภาพสง และราคาตาลง

• ระดบความกาวหนาของการวจย

ตนแบบเซลลแสงอาทตยชนดซลกอนแบบอสณฐาน

(Amorphous silicon, a-Si)

ตนแบบเซลลแสงอาทตยชนดซลกอนแบบอสณฐาน (Amorphous silicon, a-Si)

ประสทธภาพสง

ตนแบบเซลลแสงอาทตยชนดซลกอนแบบอสณฐาน (Amorphous silicon, a-Si) ประสทธภาพสง

• เซลลแสงอาทตยชนด Dye Sensitized Solar Cell สรางวสดตนนา สรางโรงงานตนแบบ ศกษาและพฒนา Reliability และ Solar Chemical Production


ตนแบบเซลลแสงอาทตยชนด Dye Sensitized Solar Cell

ตนแบบเซลลแสงอาทตยชนด Dye Sensitized Solar Cell ประสทธภาพสง

ตนแบบเซลลแสงอาทตยชนด Dye Sensitized Solar Cell ประสทธภาพสง

• เซลลแสงอาทตยชนด Crystalline Silicon, c-Si วจยเพอสรางเครองมอและพฒนากระบวนการสรางเซลลแสงอาทตยทมประสทธภาพสง ราคาไมแพง รวมถงอปกรณประกอบระบบฯ ดวยเทคโนโลยของคนไทย


เครองมอตนแบบระดบหองปฏบตการสาหรบสรางเซลลแสงอาทตยประสทธภาพสง

อยางนอย 1 เครอง

เครองมอตนแบบระดบภาคสนามสาหรบการสรางเซลลแสงอาทตยประสทธภาพสง

เครองมอตนแบบระดบภาคสนามสาหรบการสรางเซลลแสงอาทตยประสทธภาพสง



ระดบความสาเรจ แผนพฒนา ดชนชวด

ระยะสน ระยะกลาง ระยะยาว

51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

• CSP พาราโบลกรวมกบชวมวลขนาดเลก


ระบบผลตไฟฟาแบบ CSP ชนดรางพาราโบลา 1 ชด

• CSP ขนาดใหญ 10 MW • ระดบความกาวหนาของการวจย

ระบบผลตไฟฟาแบบ CSP ขนาดใหญ 1 ชด

ระบบผลตไฟฟาแบบ CSP ขนาดใหญ 1 ชด

• งานพฒนา Software ควบคมระบบตดตามดวงอาทตย


ซอฟแวรสาหรบระบบตดตามดวงอาทตย 1 ชด

ซอฟแวรสาหรบระบบตดตามดวงอาทตย ทมความแมนยาและใชไดงาย 1 ชด

2. ดานสงเสรมการผลต

• สงเสรมการกอสรางโรงงานผลตเซลลแสงอาทตย

• จานวนโรงงานผลตเซลลแสงอาทตย หรอจานวนโรงงานทขยายกาลงการผลต

มโรงงานผลตเซลลแสงอาทตยเพมขน/ขยายกาลงการผลตอยาง

นอย 1 โรง

• สงเสรมใหเอกชนรวมลงทนกบตางชาต

• จานวนโครงการทรวมลงทน มโครงการรวมลงทนระหวางเอกชนกบตางชาตอยางนอย 1 โครงการ

มโครงการรวมลงทนระหวางเอกชนกบตางชาตอยางนอย 1 โครงการ

• มาตรฐานการทดสอบระบบเซลลแสงอาทตย

• ความกาวหนาของมาตรฐาน มาตรฐานการทดสอบอปกรณผลตไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยอยางนอย 1

มาตรฐาน

• มาตรฐานการทดสอบระบบ CSP • ความกาวหนาของมาตรฐาน มาตรฐานการทดสอบอปกรณผลตไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยอยางนอย 1

มาตรฐาน

3. ดานสงเสรมการใชงาน

• ปรบ Adder และระยะเวลาตามความเหมาะสมของการลงทน

• กาลงผลตตดตงของการผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยทจาหนายใหกบระบบ (MW)

23 57 461

• ปรบปรงระบบ Net Metering • ระดบความกาวหนาในการปรบปรงระบบ

มการยกเลกระบบ Net Metering ในระเบยบ VSPP



ตารางท 2-9 ตวชวดและระดบความสาเรจของแผนพฒนาพลงงานแสงอาทตย (ความรอน) 15 ป ระดบความสาเรจ


51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

เปาหมายการสงเสรมการผลตความรอนจากพลงงานแสงอาทตย (ktoe)

1.0 1.6 2.8 5 17.5 38

เปาหมายการตดตงตวเกบรงสอาทตยเพอผลตนารอน (1000 m2) 8 13 23 40 140 300

1. ดานการวจยและพฒนา

• งานวจยระบบ SWH ขนาดเลกราคาประหยด

• ระดบความกาวหนาของงานวจย

ไดตนแบบระบบ SWH ขนาดเลกราคาประหยด

• งานวจยเพอลดตนทนตวเกบรงสอาทตย ถงเกบนารอน และอปกรณประกอบตางๆ


ตนแบบตวเกบรงสอาทตยและอปกรณประกอบระบบผลตนารอนพลงงานแสงอาทตยตนทน

ตา

ตนแบบตวเกบรงสอาทตยและอปกรณประกอบระบบผลตนารอนพลงงาน

แสงอาทตยประสทธภาพสง

ตนแบบตวเกบรงสอาทตยและอปกรณประกอบระบบผลตนารอนพลงงานแสงอาทตยประสทธภาพ

สง

• ศกษาศกยภาพระบบ SLC ขนาดเลก


ตนแบบอปกรณแลกเปลยนความรอนกบระบบทาความเยน



• วจย Chiller และตวเกบรงสดวงอาทตยอณหภมสง สาหรบระบบ SLC


ได Chiller และตวเกบรงสดวงอาทตยอณหภมสง สาหรบระบบ

SLC

• วจยระบบอบแหงระดบอตสาหกรรม • ระดบความกาวหนาของงานวจย

ตนแบบตอบแหงพลงงานแสงอาทตยสาหรบงานอบแหง

ระดบอตสาหกรรม

ตนแบบตอบแหงพลงงานแสงอาทตยสาหรบงานอบแหงระดบอตสาหกรรม

ตนแบบตอบแหงพลงงานแสงอาทตยสาหรบงานอบแหงระดบอตสาหกรรม

2. ดานสงเสรมการผลต

• จานวนบคลากรในอตสาหกรรมทไดรบการอบรม

• ถายทอดเทคโนโลยการผลตนารอน / ระบบทาความเยน ใหภาคเอกชน

• จานวนหลกสตรทใชในการอบรม

มหลกสตรในการฝกอบรมอยางนอย 1 หลกสตรและมผเขารวมอบรมอยางนอย 20 ราย/ป





51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

• จานวนบคลากรในอตสาหกรรมทไดรบการอบรม

• ถายทอดเทคโนโลยระบบอบแหง ใหภาคเอกชน

• จานวนหลกสตรทใชในการอบรม

มหลกสตรในการฝกอบรมอยางนอย 1 หลกสตรและมผเขารวมอบรมอยางนอย 20

ราย/ป

3. ดานสงเสรมการใชงาน

• สงเสรมการใชระบบ SWH แบบผสมผสาน โดยสนบสนนเงนลงทนบางสวนและการศกษาความเหมาะสม

• ปรมาณการตดตงระบบของผไดรบการสนบสนน

มการตดตงระบบทานารอนพลงงานแสงอาทตยจานวน 40,000 ตารางเมตรภายใน

ป 2554

มการตดตงระบบทานารอนพลงงานแสงอาทตยจานวน 140,000 ตารางเมตร

ภายในป 2554

มการตดตงระบบทานารอนพลงงานแสงอาทตยจานวน 300,000 ตารางเมตรภายใน

ป 2554

• สาธตระบบ SWH แบบผสมผสานในหนวยงานของรฐ

• จานวนหนวยงานของรฐททาการสาธต (แหง)

อยางนอย 100 แหง

• ออกมาตรการบงคบการผลตนารอนสาหรบอาคารใหม Building Code

• ความกาวหนาของมาตรการบงคบ

รางมาตรการบงคบแลวเสรจ มาตรการบงคบใหใชพลงงานทดแทนในอาคารใหมภายในป 2558



เอกสารอางอง 1. กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม, “โครงการวจยและพฒนาเชงนโยบายเพอการผลตเชง

อตสาหกรรมของเซลลแสงอาทตย” , มนาคม 2550 2. http://www.solarbuzz.com/ access March 2008 3. กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กระทรวงพลงงาน “แนวทางการลงทนจดตง

อตสาหกรรมการผลตเซลลแสงอาทตยในประเทศไทย” 2546 4. กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กระทรวงพลงงาน, “รายงานความกาวหนาฉบบท 1การ

พฒนาและสงเสรมพลงงานแสงอาทตยระบบความรอน (โครงการสงเสรมการใชพลงงานแสงอาทตยเพอผลตนารอนในพนทภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ)”, สงหาคม 2550

5. Joint Graduate School of Energy and Environment (JGSEE), International Institute for Energy Conservation (IIEC), and Institute for Solar Energy Systems (FRAUNHOFER ISE), “Market Development for Solar Thermal Applications in Thailand (SolTherm Thailand)”, July 2007

6. กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กระทรวงพลงงาน “แผนทนาทางฉบบสมบรณของแตละเทคโนโลยพลงงานทดแทนสาหรบประเทศไทย” , มถนายน 2547

7. กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กระทรวงพลงงาน, “Renewable Energy Barriers and Incentives Catalogue”, 2006

8. W. Weiss, et. al., “Solar Heat Worldwide: Markets and Contribution to the Energy Supply 2005”, Solar Heating & Cooling Programme, International Energy Agency, 2007

9. IEA PVPS Annual Report, 2007

แผนพฒนาพลงงานทดแทน 15 ป (พ.ศ. 2551-2565)

บทท 3 พลงงานลม 3-1

3. พลงงานลม

3.1 ภารกจ

สงเสรมการผลตไฟฟารวม 800 เมกะวตต เพอเปนทางเลอกหนงของการใชพลงงาน โดยเรงสารวจแหลงพลงงานลม พฒนาเทคโนโลยกงหนลมความเรวตา

พรอมทงสนบสนนสงเสรมการใชพลงงานลมเพอผลตไฟฟา สบนาและระหดวดนา

3.2 บทนา ลมเปนปรากฏการณทางธรรมชาต ซงเกดจากความแตกตางของอณหภม ความกดดนของบรรยากาศ

และแรงจากการหมนของโลก สงเหลานเปนปจจยทกอใหเกดความเรวลมและกาลงลม ในปจจบนมนษยจงไดใหความสาคญและนาพลงงานจากลมมาใชประโยชนมากขน

แมวาประเทศไทยอยใกลเขตเสนศนยสตร ทาใหความเรวลมเฉลยอยในระดบตาจนถงปานกลาง แต

เนองจากเปนแหลงพลงงานธรรมชาตจงไมมตนทนทางดานพลงงาน/เชอเพลง ประเทศไทยจงยงคงใหความสาคญกบการพฒนาพลงงานลม โดยการสารวจหาแหลงพลงงานลมทมศกยภาพ อกทงทาการวจยและพฒนากงหนลมความเรวตาใหเหมาะกบศกยภาพลมของประเทศ และสงเสรมการใชกงหนลมประสทธภาพสงจากทงในและตางประเทศ โดยในแผนพลงงานทดแทน 15 ป ไดกาหนดเปาหมายสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานลมจานวน 800 เมกะวตต ในป 2565

เพอผลกดนแผนพฒนาพลงงานลม 15 ปใหบรรลเปาหมาย มความจาเปนอยางยงทจะตองพฒนาใหเกด

ความรวมมอทามกลางผมสวนได – สวนเสย ตลอดหวงโซอปทาน (Supply Chain) ตงแตแหลงพลงงานลม ไปจนถงตลาดของพลงงานลมในรปของไฟฟา ดงแสดงในรปท 3-1



แหลงพลงงานลม

การข

นสงระบ

บผลต

ไฟฟา

จาก

พลงงาน

ลม

พลงงาน

ลมเขาส

ระบบ

กงหน

ลมเพอผ

ลตไฟ

ฟา และ

สบนา

การก

ระจา

ยพลง

งานล

มสผใช

การผลตไฟฟาพลงลม

การใชไฟฟา On – grid

การใชไฟฟา Off – grid

การใชในการสบนา

การสบนา

การใชไฟฟา Hybrid

รปท 3-1 หวงโซอปทาน (Supply Chain) ของพลงงานลม

ดงนน ในบทนจะอธบายถงสถานภาพปจจบนของพลงงานลมตามหวงโซอปทาน วเคราะหถงปญหา -

อปสรรคทเกดขนในแตละหวงโซ รวมถงแนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานลม ซงจะนาไปสดาเนนการพฒนาแผนพลงงานลม 15 ป และดชนชวดความสาเรจของแผนพรอมทงระดบความสาเรจเพอใชในการตดตามประเมนผลความสาเรจของแผนในแตละชวง

3.3 สถานภาพพลงงานลมในปจจบน

3.3.1 แหลงพลงงานลม ตงแตในป 2518 กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (พพ.) ไดจดทาแผนทแสดง

ความเรวลมตางๆ โดยใชขอมลความเรวลมเฉลยจากกรมอตนยมวทยา เพอแสดงศกยภาพพลงงานลมทมกาลงสงและกาลงปานกลางทวประเทศไทย และในป 2544 พพ. ไดดาเนนการจดทาแผนทศกยภาพพลงงานลมของประเทศไทยดวยการรวบรวมขอมลจากหนวยงานตางๆ ประกอบดวย ขอมลลมผวพนจากสถานตรวจอากาศผวพนของกรมอตนยมวทยา พพ. กฟผ. และกองทพอากาศ รวม 134 สถาน ขอมลลมในทะเลและชายฝงจากทนลอย ของสานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต ประภาคารจากกองทพเรอ และสถานขดเจาะกาซธรรมชาตของบรษท UNOCAL (ประเทศไทย) จากด รวมจานวน 21 สถาน ขอมลลมจากเรอเดนทะเลและดาวเทยม จานวน 46 ตาแหนง และขอมลลมชนบนจากสถานตรวจอากาศชนบนของกรมอตนยมวทยา จานวน 11 สถาน ขอมลดงกลาวมระยะเวลา 15 ป การดาเนนการวเคราะห พบวา แหลงศกยภาพพลงงานลมทดของประเทศไทยมกาลงลมเฉลยทงปอยในระดบ 3 (Class 3) ซงใหความเรวลม 6.4 เมตร/วนาท ขนไปทความสง 50 เมตร โดยจะมกาลงในการผลตพลงงานทงสน 300W/m2 อยทภาคใตบรเวณชายฝงทะเลตะวนออก ตงแตจงหวดนครศรธรรมราช สงขลา และปตตาน และทอทยานแหงชาตดอยอนทนนท จงหวดเชยงใหม ซงเกดจากลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอตงแตเดอนพฤศจกายนถงปลายเดอนมนาคม นอกจากนยงพบวามแหลงศกยภาพ



พลงงานลมทดอกสวนหนงอยบรเวณเทอกเขาดานทศตะวนตกตงแตภาคใตตอนบนจรดภาคเหนอตอนลางในเขตจงหวดเพชรบร กาญจนบร ตาก ซงเกดจากลมมรสมตะวนตกเฉยงใตระหวางเดอนพฤษภาคมถงกลางเดอนตลาคม และยงมแหลงศกยภาพพลงงานลมทดทไดรบอทธพลจากลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอและมรสมตะวนตกเฉยงใต อยในบรเวณเทอกเขาในอทยานแหงชาตแกงกรง จงหวดสราษฎรธาน อทยานแหงชาตเขาหลวงและใตรมเยน จงหวดนครศรธรรมราช อทยานแหงชาตศรพงงา จงหวดพงงา และเขาพนมเบญจา จงหวดกระบ

รปท 3-2 แผนทศกยภาพพลงงานลมเฉลยรายปของประเทศไทย (รวมชวงลมสงบ เฉลยรายป)

เพอสารวจหาแหลงพลงงานลมทเหมาะสมในการพฒนาโครงการ พพ. ไดตดตงสถานตรวจวดและ

เกบขอมลความเรวลมดวยเครองวดลมแบบอตโนมต โดยเรมทาการตรวจวดตงแตป 2540 เปนตนมา จนถงปจจบนมสถานตรวจวดทงสน 59 สถาน ดงรปท 3-3



รปท 3-3 แผนทแสดงโครงขายสถานวดความเรวลม

3.3.2 การผลตพลงงานจากลม

การนาพลงงานลมมาใชประโยชนม 2 รปแบบ ไดแก (1) ผลตไฟฟา และ (2) สบนาและระหดวด

นาสาหรบบรโภค อปโภค และทานาเกลอ ในหวขอนจะอธบายถงเทคโนโลยในการนาพลงงานลมมาใชประโยชนและสถานภาพปจจบนในการใชประโยชนทง 2 รปแบบจากพลงงานลม

(1) ผลตไฟฟาจากพลงงานลม การผลตไฟฟาจากลมมดวยกน 2 ลกษณะ ไดแก แบบอสระ

(Stand Alone System) และแบบเชอมตอเขาระบบสายสง (Grid Connected System) และระบบผลตไฟฟาแบบผสมผสานกบระบบผลตไฟฟาอนๆ (Hybrid) ซงหลกการทางานและสวนประกอบของระบบ ดงแสดงในตารางท 3-1



ตารางท 3-1 หลกการทางานและสวนประกอบของระบบผลตไฟฟาจากพลงงานลม

ชนดของระบบการตดตงใชงาน สวนประกอบของระบบ

1. ระบบแบบเดยว (Stand Alone System)

• กงหนลม • ชดเกบประจไฟฟาทาหนาทเกบพลงงานทได (Battery Bank)

เขาชดแบตเตอร • ระบบควบคมการทางานของกงหนลม (Wind Turbine

Controller) อยางเหมาะสมเพอควบคมแรงดนไฟฟาและกระแสไฟฟา

• กระแสไฟฟาทไดจะเปน กระแสตรง (DC) โดยหากตองการใชไฟฟาในระบบกระแสสลบกจะตองมตวแปลงไฟฟา (Inverter)

2. ระบบแบบเชอมตอเขาสระบบสายสง(Grid Connected System)

• กงหนลม • เชอมตอกบระบบสายสงไฟฟาโดยตรง ไมตองมชดเกบพลงงานหรอแบตเตอร (Battery Bank)

• ระบบควบคมการทางานของกงหนลม (Wind Turbine Controller) อยางเหมาะสมเพอควบคมแรงดนไฟฟาและกระแสไฟฟา โดยเชอมตอเขาระบบสายสงได (Grid Tie Transfer)

3. ระบบผลตไฟฟาแบบผสมผสาน (Hybrid System)

• กงหนลมรวมผลตไฟฟากบ PV นา และดเซล

เทคโนโลยกงหนลมสาหรบผลตไฟฟาจะประกอบไปดวยสวนประกอบหลก ไดแก (1) สวน

ใบพด ซงทาหนาทรบพลงงานจลนจากแรงลม (2) สวนหองเครอง ซงทาหนาทเปลยนพลงงานจลนเปนพลงงานไฟฟา ประกอบดวยหองทดรอบกาลง (Gear Box) และเครองกาเนดไฟฟา (Generator) (3) ชดเสา ทาหนาทแบกรบสวนใบพดและหองเครอง และ (4) ฐานราก ทาหนาทรบนาหนกของชดกงหนลม ดงแสดงในรปท 3-4



รปท 3-4 สวนประกอบของกงหนลมสาหรบผลตไฟฟา (Source: http://windeis.anl.gov/guide/basics/index.cfm)

ในป 2551 ประเทศไทยไดมการผลตไฟฟาจากพลงงานลมทงสน 1,109 กโลวตต โดยตวอยาง

โครงการพฒนาสาธตการผลตไฟฟาจากพลงงานลมดงแสดงในตารางท 3-2

ตารางท 3-2 โครงการพฒนาสาธตการผลตไฟฟาจากพลงงานลมในประเทศไทย

ทตงโครงการ การใชงานในปจจบน

สถานพล ง ง านทดแทนพรหมเทพ โดย กฟผ.

กาลงผลตไฟฟาจากกงหนลมทงสน 170 กโลวตต ประกอบดวย • กงหนลมแบบแกนนอน 3 ใบพด กาลงการผลต 10 กโลวตต จานวน 2 ชด บน

เสาโครงถกสง 20 เมตร หมนดวยความเรว 350 รอบตอนาท ทความเรวลม 12.1 เมตรตอวนาท ความเรวคตอนอยท 3.1 เมตรตอวนาท เกบไวในแบตเตอร 2 โวลต ความจ 300 แอมแปร-ชวโมง จานวน 120 ลก แปลงเปนไฟฟากระแสสลบ 3 เฟส แรงดน 416 โวลต ความถ 50 เฮรตซ ขนาด 15 กโลโวลต-แอมแปร และแปลงเปน 33 กโลโวลต 3 เฟส

• กงหนลมแกนนอน 3 ใบพดกาลงการผลต 150 กโลวตต ตดตงบนเสาสง 31 เมตรหมนดวยความเรว 38 รอบตอนาท ทความเรวลม 13 เมตรตอวนาท ความเรวลมคตอนอยท 4 เมตรตอวนาท พวงกบเครองกาเนดไฟฟากระแสสลบ 3 เฟส 400 โวลต 50 เฮรตซ

อทยานแหงชาตตะรเตา โดย สนพ. และ มจธ.

ระบบผลตไฟฟาแบบผสมผสาน ประกอบดวย • กงหนลมผลตไฟฟาขนาด 10 กโลวตต จานวน 1 ตว • แผงโซลารเซลลทมกาลงการผลตรวม 7.5 กโลวตตสงสด • เครองกาเนดไฟฟาดวยเครองยนตดเซลสาหรบจายพลงงานเสรม 50 กโลวตต • แบตเตอรขนาด 234 กโลวตต-ชวโมง



ทตงโครงการ การใชงานในปจจบน

เกาะลาน เมองพทยา โดย เมองพทยา

• กงหนลมทตดตงเปนแบบแกนนอนประกอบบนเสาสง 18 เมตร จานวน 45 ตว แตละตวมกาลงการผลต 4.45 กโลวตต กาลงการผลตรวม 200 กโลวตต ทความเรวลม 13 เมตรตอวนาท

อาเภอหวไทร จงหวดนครศรธรรมราช โดย พพ.

• ตดตงกงหนลมแกนนอน ขนาด 250 กโลวตต ความสงถงแกนหมน 50 เมตร • ตดตงกงหนลมแกนนอนขนาด 1.5 เมกะวตต ความสงถงแกนหมน 80 เมตร • กงหนลมทงสองตวใชเครองกาเนดไฟฟาแบบมเฟองทด (Asynchronous

generator หรอ Gearbox generator) อ า เ ภอย ะหร ง จ ง ห ว ดปตตาน โดย พพ.

• ตดตงกงหนลมแกนนอน 2 ตว ขนาด 250 กโลวตต และ 1.5 เมกะวตต • ใชเครองกาเนดไฟฟาแบบมเฟองทด (Asynchronous generator หรอ

Gearbox generator) อาเภอสทงพระ จงหวดสงขลา โดย กฟภ.

• ตดตงกงหนลมแกนนอนขนาด 1.5 เมกะวตต • ใชเครองกาเนดไฟฟาแบบไรเฟองทด (Synchronous generator หรอ

Gearless generator) พนทอางพกนาตอนบน โรงไฟฟาพลงนาลาตะคอง แบบสบกลบ อ.สคว จ.นครราชสมา โดย กฟผ.

• ตดตงกงหนลมผลตไฟฟาขนาด 1.25 เมกะวตต จานวน 2 ตว • ใชเครองกาเนดไฟฟาแบบมเฟองทด (Asynchronous generator หรอ

Gearbox generator)

ชมชนในหนวยราชการและหนวยราชการทองถน จานวน 60 ชด ทวทกภมภาคของประเทศ โดย พพ.

• ตดตงกงหนลมแบบแกนนอน 3 ใบพด ขนาด 1 กโลวตต จานวน 60 ชด • ความสงถงแกนหมน 18 เมตร • พรอมอปกรณประจแบตเตอร อนเวอรเตอรแบบดพไซเคลแรงดน 12 โวลต

ความจรวม 200 แอมแปร-ชวโมง และตวลงบนทกขอมล

พนทโครงการลกพระดาบส ตาบลบางปลา อาเภอบางพล จงหวดสมทรปราการ โดย พพ.

• กงหนลมผลตไฟฟาขนาด 200 วตต 3 ชด ขนาด 500 วตต 3 ชด ขนาด 1 กโลวตต 3 ชด ขนาด 2 กโลวตต 3 ชด ขนาด 20 กโลวตต 1 ชด รวมทงสน 13 ชด 31.1 กโลวตต ตดตงเรยงกนเปนแถวหนากระดาน

(2) สบนาและระหดวดนาจากพลงงานลม กงหนลมเพอสบนาจะประกอบไปดวย (1) ใบพด (2)

ตวเรอน ซงประกอบไปดวยเพลา ชดถายแรงและเกยร เพอเปลยนแรงจากแนวราบเปนแนวดง (3) ชดแพนหาง (4) โครงเสา (5) กานชก (6) กระบอกสบนา และ (7) ทอนา ดงแสดงในรปท 3-5 ปจจบน ไดมการพฒนาและสาธตระบบสบนาเพอการเกษตรและปศสตว ดงแสดงในตารางท 3-3



รปท 3-5 ระบบสบนาจากพลงงานลม

ตารางท 3-3 โครงการพฒนาสาธตกงหนสบนาในประเทศไทย

ทตงโครงการ ขอมลดานเทคนค

ศนยพฒนาเขาหนซอนอนเนองมาจากพระราชดาร โดย สนพ.

• มใบหลายใบ ตดตงบนเสาโครงถกสง 18 เมตร จานวน 3 ตว เสนผาศนยกลางกงหน14 ฟต ปมนาเปนแบบลกสบระยะชก 7 นว และมเสนผานศนยกลาง 4.5 นว เนองจากพลงงานลมไมมชวงเวลาทแนนอน จงมความจาเปนตองมหอสง 12 เมตรเพอกกเกบนาและจายนาไปสแปลงเกษตรทใชแบบหวฉด หรอแบบนาหยด

โครงการศนยศกษาการพฒนาหวยทรายอนเนอง มาจากพระราชดาร อาเภอชะอา จงหวดเพชรบร

• กงหนลมสบนาตงอยบนเสาโครงถกสง 12 เมตร มเสนผานศนยกลางใบ 4.2 เมตร สบนาเฉลยไดวนละ 11 ถง 16 ลกบาศกเมตร และเปนกงหนลมชนดหลายใบทมโครงสรางเปนโลหะ จานวน 6 ชด

โครงการแปลงสาธตการเกษตรแบบผสมผสาน ตามแนวพระราชดารทฤษฎใหมเขาชะงม อาเภอโพธาราม จงหวดราชบร โดย พพ.


สานกงานพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานพนท 4 (สพพ. 4)





ผมสวนได – สวนเสย ตลอดหวงโซอปทานของพลงงานลม ไดอธบายดงแสดงในตารางท 3-4


หวงโซอปทาน ผมสวนไดสวนเสย

แหลงพลงงานลม • พพ. • กรมอตนยมวทยา • กฟผ. • สถาบนการศกษา • กองทพอากาศ • กองทพเรอ • กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

การผลตพลงงานจากลม • พพ. • กฟผ. • กฟภ. • กฟน. • สนพ. • สถาบนการศกษา • นกลงทน • สถาบนการเงน • ผผลต / จดหาเทคโนโลยกงหนลม • SPP / VSPP


• พพ. • ประชาชนทวไป • ผใชไฟ • เกษตรกรผใชนา

3.4 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาพลงงานลม ในสวนน จะวเคราะหถงปญหา – อปสรรคทเกดขนในแตละหวงโซอปทาน โดยจะแบงเปน 3 ประเดน

ใหญๆ ไดแก (1) ปญหาเชงเทคนค (2) ปญหาเชงเศรษฐศาสตร และ (3) ปญหาเชงนโยบายและกฎระเบยบ ดงสรปไดในตารางท 3-5



ตารางท 3-5 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาพลงงานลม


เชงเทคนค • พนททมศกยภาพลมสงเขาถงไดยาก • ขาดการคนหาพนททมศกยภาพลมสงในการตงกงหนลมอยางตอเนอง • ศกยภาพพลงงานลมในประเทศไทยอยในระดบตา – ปานกลาง • ขาดองคความรดานเทคโนโลยกงหนลมทเหมาะกบประเทศ • ขาดแคลนบคลากรทมความรความชานาญ • ประชาชนในทองถนขาดความรความเขาใจ • ขาดฐานขอมลสาหรบการวจยพฒนาตอยอดและการลงทน • ขาดการเชอมโยงระหวางผเกยวของ

เชงเศรษฐศาสตร • ตนทนการผลตไฟฟาจากพลงงานลมสงกวาพลงงานจากฟอสซลมาก • มความเสยงสงในการลงทน เนองจากความไมแนนอนของเทคโนโลยและแหลงพลงงานลม

3.5 แนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานลม การผลตพลงงานไฟฟาจากพลงงานลมสวนใหญในปจจบนเปนการสาธตเพอทาการศกษา เนองจากการ

พฒนาโครงการผลตไฟฟาจากพลงงานลมยงคงมปญหา – อปสรรคบางประการดงทไดอธบายไวในหวขอ 3.4 ดงนน ในหวขอนจะนาเสนอแนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานลม เพอเอาชนะปญหา – อปสรรคเหลานดงแสดงในตารางท 3-6

ตารางท 3-6 แนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานลม

ปญหา – อปสรรค แนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานลม


• พนททมศกยภาพลมสงเขาถงไดยาก • ขาดการคนหาพนททมศกยภาพลมสงในการตงกงหนลมอยางตอเนอง

• สารวจวดคา วเคราะห ทาฐานขอมลพลงงานลม • ปรบปรงแผนทศกยภาพพลงงานลม (Meso Map) ใหมความทนสมยและถกตองนาเชอถอ

• ศกษาเพมพนท ศกยภาพพลงงานลมเฉพาะแหลง (Micro Siting)

• ศกยภาพพลงงานลมในประเทศไทยอยในระดบตา – ปานกลาง

• ขาดองคความรดานเทคโนโลยกงหนลมทเหมาะกบประเทศ

• ศกษาวจยพฒนาเพอเพมขนาดและประสทธภาพกงหนลมผลตไฟฟาความเรวลมตา

• ศกษาวจยการเพมศกยภาพและลดตนทนของชนสวนอปกรณกงหนลมผลตไฟฟา สบนาและระหดวดนา

• พฒนาและสนบสนนอตสาหกรรมผลตเทคโนโลยกงหน



ปญหา – อปสรรค แนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานลม

ลมความเรวตาภายในประเทศ

• ขาดแคลนบคลากรทมความรความชานาญ • พฒนาบคลากรใหมความรความชานาญ • ประชาชนในทองถนขาดความรความเขาใจ • จดตงศนยองคความรดานพลงงานลม/ประชาสมพนธ • ขาดฐานขอมลสาหรบการวจยพฒนาตอยอดและการลงทน

• ขาดการเชอมโยงระหวางผเกยวของ

• จดตงกลมเครอขายดานพลงงานลมของประเทศ • จ ดการประชมและสมมนาว ช าการพล ง ง านลมระดบประเทศ


• ตนทนการผลตไฟฟาจากพลงงานลมสงกวาพลงงานจากฟอสซลมาก

• สงเสรมการลงทนผลตไฟฟาแบบทงกงหนลมของเอกชนภายใตระเบยบ SPP / VSPP

• สนบสนน จงใจดวยมาตรการ Adder Cost • สงเสรมทางดานการเงนอนๆ เชน ESCO Fund เงนกดอกเบยตา เปนตน

• มความเสยงสงในการลงทน เนองจากความไมแนนอนของเทคโนโลยและแหลงพลงงานลม

• สาธตการผลตไฟฟาจากกงหนลมในพนทเฉพาะแหลงทมศกยภาพ

• สนบสนนการผลตไฟฟาจากกงหนลมความเรวตาขนาดเลกในโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร / ชมชน หรอในรปแบบของทงกงหนลมขนาดเลก



3.6 แผนพฒนาพลงงานลม 15 ป

จากแนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานลมในหวขอ 3.5 นามาสแผนพฒนาพลงงานลม ดงแสดงในตารางท 3-7 ดงน

ตารางท 3-7 แผนพฒนาพลงงานลม 15 ป (พ.ศ. 2551 – 2565)


(2551 – 2554) ระยะกลาง

(2555 – 2559) ระยะยาว

(2560 – 2565)

• สารวจวดคา วเคราะห ทาฐานขอมลพลงงานลม (ระดบ 90 เมตร) • จดทาปรบปรงแผนทศกยภาพพลงงานลม (Meso Map) ใหมความทนสมย

1. ศกษาและพฒนาเพมศกยภาพพลงงานลม • ศกษาเพมศกยภาพพลงงานลมเฉพาะแหลง (Micro Siting)

• ศกษาวจยพฒนาเพอเพมขนาดและศกยภาพกงหนลมผลตไฟฟาความเรวลมตา • ศกษาวจยการเพมศกยภาพและลดตนทนของชนสวนอปกรณกงหนลมเพอสบนาและระหด

วดนาเพอการอปโภคและบรโภค

• พฒนาและสนบสนนอตสาหกรรมผลตเทคโนโลยกงหนลมความเรวตา

2. ศกษา วจยและพฒนาเทคโนโลยกงหนลม

• สนบสนนการผลตอปกรณชนสวนกงหนลมสบนา และระหดวดนาภายในประเทศไทย • สาธตการผลตไฟฟาจากกงหนลมในพนทเฉพาะแหลงทมศกยภาพ (Micro Siting) • สงเสรมการลงทนผลตไฟฟาจากกงหนลมของเอกชนภายใตระเบยบ SPP / VSPP • สนบสนนการผลตไฟฟาจากกงหนลมความเรวตาขนาดเลกในโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร / ชมชน หรอในรปแบบของทงกงหนลม

ขนาดเลก (Mini Wind Farm)

3. สงเสรมการพฒนาพลงงานลมผลตไฟฟา

• สนบสนนสงเสรมการใชกงหนลมเพอสบนาและระหดวดนาเพอการอปโภคและบรโภค 4. ศกษาตดตามดาน • ศกษาตดตามประเมนผลโครงการดานเทคโนโลย สงคมสงแวดลอม และเศรษฐศาสตร ดานการพฒนาพลงงานลม




(2551 – 2554) ระยะกลาง

(2555 – 2559) ระยะยาว

(2560 – 2565)

• จดตงศนยองคความรและกลมเครอขายดานพลงงานลมของประเทศ

• จดประชมและสมมนาวชาการพลงงานลมระดบประเทศ

ความคมคาและสงคมในการพฒนาพลงงานลม

• พฒนาบคลากรใหมความรดานพลงงานลม


เพอใหสามารถตดตามความกาวหนาของแผน ในหวขอนจงไดกาหนดระดบความสาเรจของแผนในแตละชวงดงแสดงในตารางท 3-8 ทงน ดชนชวดและระดบความสาเรจจาเปนตองมการทบทวนและสามารถปรบเปลยนใหสอดคลองกบสถานการณขณะนนๆ

ตารางท 3-8 ดชนชวดและระดบความสาเรจของแผนพฒนาพลงงานลม 15 ป ระดบความสาเรจ


51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

เปาหมายการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานลม (MW) 1 5 45 115 375 800

1. ศกษาและพฒนาเพมศกยภาพพลงงานลม

• จานวนพนทททาการสารวจวดคา

25 30 30 • สารวจวดคา วเคราะห ทาฐานขอมลพลงงานลม (ระดบ 90 เมตร) • % ความสมบรณของฐานขอมล 40% 60% 80%

• จดทาปรบปรงแผนทศกยภาพพลงงานลม (Meso Map) ใหม

• จานวนครงททาการปรบปรงแผนท

1 1 1





51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

ความทนสมย

• ศกษาเพมศกยภาพพลงงานลมเฉพาะแหลง (Micro Siting)

• จานวนพนทททาการศกษา 2 6 6

2. ศกษา วจยและพฒนาเทคโนโลยกงหนลม

ขนาดจว • ประสทธภาพของกงหนลม

(จานวนชดกงหนลม)

1 1

ขนาดเลก • ประสทธภาพของกงหนลม


1 2

• ศกษาวจยพฒนาเพอเพมขนาดและประสทธภาพกงหนลมผลตไฟฟาความเรวลมตา

ขนาดกลาง • ประสทธภาพของกงหนลม


1 2

• ศกษาวจยการเพมศกยภาพและลดตนทนของชนสวนอปกรณกงหนลมเพอสบนาและระหดวดนาเพอการอปโภคและบรโภค

• % ตนทนทลดลงของชนสวนอปกรณกงหนลม

5% 10%

ขนาดจว • จานวนอปกรณชนสวนกงหนลมความเรวตาในประเทศ

1 2 3

ขนาดเลก • จานวนอปกรณชนสวนกงหนลมความเรวตาในประเทศ

1 2 3

• พฒนาและสนบสนนอตสาหกรรมผลตเทคโนโลย/ชนสวน อปกรณกงหนลมความเรวตาในประเทศ

ขนาดกลาง 1 2





51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

• จานวนอปกรณชนสวนกงหนลมความเรวตาในประเทศ

• สนบสนนการผลตอปกรณชนสวนกงหนลมสบนา และระหดวดนาภายในประเทศ

• จานวนผประกอบการ 1 1 1

3. สงเสรมการพฒนาพลงงานลมผลตไฟฟา

• สาธตการผลตไฟฟาจากกงหนลมในพนทเฉพาะแหลงทมศกยภาพ (Micro Siting)

• จานวนพนทในการสาธตการผลตไฟฟาจากกงหนลม

1 2 3

SPP • กาลงการผลตตดตง (MW)

50 150 255 • สงเสรมการลงทนผลตไฟฟาจากกงหนลมของเอกชนภายใตระเบยบ SPP / VSPP VSPP

• กาลงการผลตตดตง (MW) 65 110 170

• สนบสนนการผลตไฟฟาจากกงหนลมความเรวตาขนาดเลกในโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร / ชมชน หรอในรปแบบของทงกงหนลมขนาดเลก (Mini Wind Farm)

• จานวนโครงการ/ชมชนทตดตงกงหนลมผลตไฟฟาขนาดเลก

2 5 5

• สนบสนนสงเสรมการใชกงหนลมเพอสบนาและระหดวดนาเพอการอปโภคและบรโภค

• จานวนกงหนลมสบนาทตดตง 2 10 10

4. ศกษาตดตามดานความคมคาและสงคมในการพฒนาพลงงานลม





51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

• จานวนสมาชกกลมเครอขาย 150 300 500 • จดตงศนยองคความรและกลมเครอขายดานพลงงานลมของประเทศ

• จานวนศนยทจดตงในภมภาค 1 2 2

• จดประชมและสมมนาวชาการพลงงานลมระดบประเทศ

• จานวนครงการจดประชม/สมมนา

3 5 6

• พฒนาบคลากรใหมความรดานพลงงานลม

• จานวนบคลากรทผานการฝกอบรม

60 150 180


บทท 4 ไฟฟาพลงนา 4-1

4. ไฟฟาพลงนา

4.1 ภารกจ

สงเสรมการผลตไฟฟารวม 324 เมกะวตต ภายในป 2565 โดยการพฒนาโครงการไฟฟาพลงนาทายเขอนชลประทาน พรอมทงพฒนาโครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลกและเลกมากในพนททมศกยภาพ ซงจะเนนการม

สวนรวมของประชาชนในทองถน เพอนาไปสการพฒนาอยางยงยน

4.2 บทนา

เพอผลกดนแผนพฒนาไฟฟาพลงนา 15 ปใหบรรลเปาหมาย มความจาเปนอยางยงทจะตองพฒนาใหเกดความรวมมอทามกลางผมสวนได – สวนเสยตลอดหวงโซอปทาน (Supply Chain) ตงแตแหลงพลงงานนา จนถงตลาดของไฟฟาจากพลงงานนา ดงแสดงในรปท 4-1

แหลงพลงงานนา

ระบบ

โลจส

ตกสในก

ารพฒ

นาโครงกา

รไฟฟ

าพลง

นา

การล

าเลย

งนาเขา

สระบบ

ผลตไ

ฟฟา กา

รกระจา

ยไฟฟ

าสผใชการผลตไฟฟาพลงนา

ผใชไฟฟาบรเวณแหลงนา(Off – grid)

การเชอมตอระบบ (On – grid)

รปท 4-1 หวงโซอปทานของไฟฟาพลงนา

ดงนน ในบทนจะอธบายถงสถานภาพปจจบนของไฟฟาพลงนาตามหวงโซอปทาน วเคราะหถงปญหา -

อปสรรคทเกดขนในแตละหวงโซ รวมถงแนวทางในการพฒนาไฟฟาพลงนา ซงจะนาไปสการดาเนนการตาม



แผนการพฒนาไฟฟาพลงนา 15 ป และดชนชวดความสาเรจของแผนพรอมทงระดบความสาเรจ เพอใชในการตดตามประเมนผลความสาเรจของแผนในแตละชวง

4.3 สถานภาพไฟฟาพลงนาในปจจบน

4.3.1 แหลงพลงงานนา

พพ. กฟภ. และ กฟผ. ไดศกษาศกยภาพของพลงงานจากนา พบวา ประเทศไทยมแหลงพลงงานนาทมศกยภาพในการพฒนาโครงการไฟฟาพลงนาตามแผน 15 ป ไดกาหนดไว 328 เมกะวตต แบงเปน (1) ไฟฟาพลงนาทายเขอนชลประทาน จานวน 168 เมกะวตต (2) ไฟฟาพลงนาขนาดเลก จานวน 154 เมกะวตต และ (3) ไฟฟาพลงนาขนาดเลกมาก จานวน 6 เมกะวตต โดยจะกระจายตวอยในภมภาคตางๆ ดงแสดงในรปท 4-2

0

50

100

150

200

250

300

350

ทวประเทศ กลาง เหนอ ตะวนออกเฉยงเหนอ

ใต

ทายเขอน ขนาดเลก ขนาดเลกมาก

กาลงการผลตรวมไฟฟาพลงงนา

(kW

)

รปท 4-2 ศกยภาพแหลงไฟฟาพลงนาในแตละภมภาค

แหลงพลงงานนาทมศกยภาพเหลานสวนใหญจะตงอยในเขตอทยาน เขตชลประทาน แหลง

พลงงานนาทมศกยภาพในเขตอทยานจะประสบกบปญหาหลายดาน อยางเชนปญหาเรองสงแวดลอม หรอตงอยในพนทหวงหามเปนตน ซงถอวาเปนปญหาหลกในการพฒนาแหลงพลงงานนาทมศกยภาพ

การพฒนาโครงการไฟฟาพลงนาสามารถแบงไดเปน 3 ประเภทตามลกษณะของแหลงนาทม

ศกยภาพ ซงแนวทางในการพฒนาโครงการไฟฟาพลงนาแตละประเภทจะมความแตกตางกน สรปไดดงน (1) โครงการไฟฟาพลงนาทายเขอนชลประทาน กอนทจะทาการกอสรางโรงไฟฟาตอง

ทาการศกษาความเหมาะสมกอน และตองมขอตกลงรวมกนระหวาง พพ. และกรมชนประทาน หากมความ



เหมาะสมจงจะดาเนนการกอสรางได การบรหารจดการในการผลตกระแสไฟฟาดาเนนการโดย พพ. ทงนการจะนานามาดาเนนการผลตไฟฟาตองอยภายใตขอตกลงรวมกน

(2) โครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลก จะตองดาเนนการศกษาความเหมาะสมโครงการ ศกษาผลกระทบสงแวดลอม ออกแบบรายละเอยด และทาการกอสราง พรอมทงบรหารจดการหลงเสรจโครงการโดยสานกพฒนาพลงงานทดแทน พพ.

(3) โครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลกมาก ออกแบบรายละเอยดและทาการกอสราง โดยชาวบานจะเขามามสวนรวมในการกอสรางและบรหารจดการภายหลงทโครงการแลว

ในขนตอนของการศกษาความเหมาะสมของแตละโครงการ จะทาการศกษาทางดานศกยภาพ สงแวดลอม เศรษฐกจซงรวมไปถงการสารวจลกษณะของวสดทจะใชในการกอสราง โดยทาการสารวจในพนททจะทาการกอสรางหรอวาพนทใกลเคยงวามวสดใดทสามารถนามาสรางเปนตวเขอนอาจจะเปนดน หนหรอวาสรางดวยคอนกรตเพอลดตนทนในการขนสง

4.3.2 การผลตพลงงานจากนา

ระบบผลตไฟฟาจากพลงนา โดยทวไปจะประกอบดวย 3 สวนหลก ไดแก (1) สวนงานโยธา ประกอบดวยเขอนหรอฝาย อาคารรบนา อาคารระบายนาลน ระบบชกนา /

ผนนา อาคารลดแรงดน ทอสงนา อาคารของโรงไฟฟา และทายนา (2) สวนโรงไฟฟา ประกอบดวยกงหน เครองกาเนดไฟฟา ระบบขบเคลอนและระบบควบคม (3) สวนระบบสายสง ประกอบดวยสายสงไฟฟาแรงสงและอปกรณ หมอแปลงไฟฟาแรงสง สาย

สงไฟฟาแรงตาและอปกรณ หมอแปลงไฟฟาแรงตา

รปท 4-3 องคประกอบของโครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลก



ณ ตลาคม 2551 ประเทศไทยมการผลตไฟฟาพลงนารวมทงสน 3,477.50 เมกะวตต แบงเปน โครงการขนาดใหญและขนาดเลกของ กฟผ. จานวน 3,424.18 เมกะวตต โครงการขนาดเลกและระดบหมบานของ พพ. จานวน 44.67 เมกะวตต และ โครงการขนาดเลกของ กฟภ. จานวน 8.65 เมกะวตต โดยโครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลกและระดบหมบาน จะมลกษณะของระบบผลตไฟฟาพลงนาโดยทวไป สรปไดดงตารางท 4-1

ตารางท 4-1 ลกษณะทวไปของระบบผลตไฟฟาพลงนาขนาดเลกและขนาดเลกมากในปจจบน

โครงการ สวนประกอบ

ไฟฟาพลงนาขนาดเลก ไฟฟาพลงนาขนาดเลกมาก

หรอระดบหมบาน

ก. ฝายทดนา หรอเขอนขนาดเลก ฝายคอนกรต, เขอนดนขนาดเลก และเขอนหนทงขนาดเลก

คอนกรต

ข. อาคารรบนา คอนกรตเสรมเหลก คอนกรต ค. ระบบผนนา คลองสงนาลาดคอนกรต, ทอเหลก

หมคอนกรต, ทอเหลก ทอ PVP

ง. ระบบทอสงนา ทอเหลก ทอ PVP จ. โรงไฟฟา คอนกรต กออฐและไมฝาเชอรรา ฉ. กงหนนา Pelton / Francis / Kaplan Pelton / Cross Flow ช. เครองกาเนดไฟฟา 200KW - 10 MW 1-200 KW ซ. ระบบสายสง 22KV, 33KV, 115KV 3.5KV, 380V

4.3.3 ตลาดและการกระจายพลงงานไปสผใช

ไฟฟาทผลตไดจากโครงการไฟฟาพลงนา จะถกกระจายไปยงผใชใน 2 ลกษณะ ขนกบวตถประสงคของโครงการ ไดแก (1) กระจายไปยงผใชไฟบรเวณแหลงพลงงานนา (ระบบอสระ) ในพนททไฟฟาไมมไฟฟาเขาถง และ (2) เชอมตอเขาระบบของการไฟฟา ซงจะสงตอไปยงประชาชนทวประเทศผานทางระบบสายสงของการไฟฟา ซงระบบการกระจายไฟฟาในลกษณะท 2 จะตองเปนไปตามระเบยบ SPP หรอ VSPP ตารางท 4-2 เปรยบเทยบลกษณะทวไปของการกระจายไฟฟาแบบอสระและแบบเชอมตอเขาระบบในปจจบน

ตารางท 4-2 ลกษณะทวไปของการกระจายไฟฟาแบบอสระ และแบบเชอมตอเขาระบบในปจจบน

การกระจายไฟฟา สวนประกอบ

แบบอสระ แบบเชอมตอเขาระบบของ

การไฟฟา

ก. สายสงไฟฟาระบบแรงดนสง 3,500 โวลท 22, 33, 115 กโลโวลท ข. สายสงไฟฟาระบบแรงดนตา 380 / 220 โวลท



การกระจายไฟฟา สวนประกอบ

แบบอสระ แบบเชอมตอเขาระบบของ

การไฟฟา

ค. หมอแปลงไฟฟา 25 - 75 KVA 50 - 7,800 KVA ง. ระบบควบคมกงหนนาและ

เครองกาเนดไฟฟา Hydraulic governor Electronic ballast load

Micro controller Hydraulic governor

จ. อนๆ Annunciator พรอม Alarm Annunciator พรอม Alarm ในปจจบนมการผลตไฟฟาพลงนาทงสน 3,477.50 เมกะวตต ไฟฟาพลงนาทผลตขนจากโรงไฟฟา

พลงนาขนาดเลกจะมการเชอมตอเขาระบบของการไฟฟาทงหมดทผลตได สวนไฟฟาพลงนาทผลตขนจากโรงไฟฟาพลงนาขนาดเลกมาก หรอระดบหมบานจะเปนแบบระบบอสระกระจายไฟฟาไปยงผใชไฟบรเวณแหลงนา และบรเวณใกลเคยง สวนทเหลอกจะทาการเชอมตอเขาระบบของการไฟฟา


ผมสวนได – สวนเสย ตลอดหวงโซอปทานของไฟฟาพลงนา ไดอธบายดงแสดงในตารางท 4-3


หวงโซอปทาน ผมสวนได – สวนเสย

แหลงพลงงานนา • กรมชลประทาน • กรมปาไม • กรมอทยาน • ราษฎรในชมชน

การผลตพลงงานจากนา • กฟผ. • กฟภ. • พพ. • SPP / VSPP • ผผลตกงหนนา / เครองกาเนดไฟฟา • ผผลตระบบสายสง • ประชาชนบรเวณแหลงนา • อบต. • NGO


• กฟผ. • กฟภ. • สกพ. • ผใชไฟบรเวณแหลงนา



4.4 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาไฟฟาพลงนา

ในสวนน จะวเคราะหถงปญหา – อปสรรคทเกดขนในแตละหวงโซอปทาน โดยจะแบงเปน 3 ประเดนใหญๆ ไดแก (1) ปญหาเชงเทคนค (2) ปญหาเชงเศรษฐศาสตร และ (3) ปญหาเชงนโยบาย/กฎระเบยบ ดงสรปไดในตารางท 4-4

ตารางท 4-4 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาไฟฟาพลงนา

ประเภท ปญหา – อปสรรค

เชงเทคนค • บคลากรผชานาญงานมนอย เนองจากไมมการเปดรบขาราชการหรอลกจางประจาเพม ทาใหความรความชานาญตดตวบคลากรไปเมอเกษยณอาย

เชงเศรษฐศาสตร • ไมคอยไดรบการสนบสนนงบประมาณเนองจากเมอตดขดปญหาเรองพนททาใหการจายเงนลาชาไมเปนไปตามแผนงานทวางไว จงไมคอยไดรบการอนมตงบประมาณหรออาจจะถกตดงบประมาณ

เชงนโยบาย/กฎระเบยบ

• การทา EIA มความยงยากและใชเวลามาก • การขออนญาตจากหนวยงานทเกยวของใชระยะเวลานานและขนตอนยงยาก

อนๆ • การตอตานและคดคานการพฒนาโครงการ โดยนกอนรกษหรอ NGO

4.5 แนวทางสาคญในการพฒนาไฟฟาพลงนา

เนองจากไฟฟาพลงนาเปนเทคโนโลยพลงงานทดแทนทไดรบการพฒนามาในระยะหนงแลว ทาใหตนทนการผลตไฟฟาจากพลงนา ตากวาพลงงานธรรมชาตประเภทอนๆ ขณะเดยวกนกไดพฒนาบคลากรทมทกษะจานวนหนงแลว อยางไรกตาม การพฒนาไฟฟาพลงนายงคงมปญหา – อปสรรคบางประการดงทไดอธบายไวในหวขอ 4.4 ดงนน ในหวขอนจะนาเสนอแนวทางสาคญในการพฒนาพลงนา เพอเอาชนะปญหา – อปสรรคเหลานดงแสดงในตารางท 4-5

ตารางท 4-5 แนวทางสาคญในการพฒนาไฟฟาพลงนา

ปญหา - อปสรรค แนวทางสาคญในการพฒนาไฟฟาพลงนา


• บคลากรผชานาญงานมนอย เนองจากไมมการเปดรบขาราชการหรอลกจางประจาเพม ทาใหความรความชานาญตดตวบคลากรไปเมอเกษยณอาย

• เพมจานวนขาราชการหรอลกจางใหสอดคลองกบภารกจ และถายทอดความรสบคลากรใหม



ปญหา - อปสรรค แนวทางสาคญในการพฒนาไฟฟาพลงนา


• ไมคอยไดรบการสนบสนนงบประมาณเนองจากเมอตดขดปญหาเรองพนททาใหการจายเงนลาชาไมเปนไปตามแผนงานทวางไว จงไมคอยไดรบการอนมตงบประมาณหรออาจจะถกตดงบประมาณ

• งบประมาณสนบสนนจากภาครฐ


• การทา EIA มความยงยากและใชเวลามาก • การขออนญาตจากหนวยงานทเกยวของใชระยะเวลานานและขนตอนยงยาก

• ประชมรวมระหวางกระทรวงเพอหาแนวทางแกไข

• ปญหาการใชทดนทจะดาเนนการกอสรางโครงการ • มการประชมรวมระหวางกระทรวง หรอผมอานาจ หาแนวทางแกไขปญหาอปสรรคในเรองการขอใชสทธ

อนๆ

• การตอตานและคดคานการพฒนาโครงการ โดยนกอนรกษหรอ NGO

• การสงเสรมความมสวนรวมของประชาชนในทองถน



4.6 แผนพฒนาไฟฟาพลงนา 15 ป

จากแนวทางสาคญในการพฒนาไฟฟาพลงนา ในหวขอ 4.5 นามาสแผนพฒนาไฟฟาพลงนา ดงแสดงในตารางท 4-6 ดงน

ตารางท 4-6 แผนพฒนาไฟฟาพลงนา 15 ป (พ.ศ.2551 – 2565)

แผนพฒนา ระยะสน (2551 – 2554) ระยะกลาง (2555 – 2559) ระยะยาว (2560 – 2565)

• สารวจและคดเลอกพนททมศกยภาพ ก. การศกษาโครงการไฟฟาพลงนา • ศกษาและจดทาแผนสาหรบการกอสรางโครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลกและเลกมากทงประเทศ

• ศกษาความเมาะสมและผลกระทบสงแวดลอมโครงการไฟฟาพลงนา • ออกแบบรายละเอยดของโครงการทมความเหมาะสม

ข. การพฒนาโครงการไฟฟาพลงนา • กอสรางโรงไฟฟาทายเขอน ขนาดเลกและขนาดเลกมาก

• จดหาและอบรมบคลากรในการผลต บารงรกษาโครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลก/ทายเขอน • อบรมและจดหาบคลากรในพนทโครงการเพอดาเนนการผลตไฟฟา และดแลบารงรกษาโรงไฟฟาสาหรบโครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลกมาก

• อบรม อบต. ในการจดการบรหารโครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลกมากอยางยงยน • ตดตามตรวจสอบผลการดาเนนงานของโครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลก/โครงการไฟฟาพลงนาทายเขอน/โครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลกมาก

ค. การบรหารจดการโครงการไฟฟาพลงนา

• จดตงศนยรบแจงเหต โครงการไฟฟาพลงนา

• สงเสรมใหเกดผผลตอปกรณรายใหมในประเทศเพอใหเพยงพอตอความตองการ • สรางองคความรเพอสงเสรมภาคเอกชน

ง. การสงเสรมการลงทนของภาคเอกชน • อานวยความสะดวกในการขออนญาต • ลดขนตอนและระยะเวลาในการขออนญาต

จ. ประชาสมพนธ • เผยแพรองคความรเกยวกบไฟฟาพลงนา เพอลบทศนคตเชงลบและสรางทศนคต ดานความเปนมตรตอสงแวดลอม





ตารางท 4-7 ดชนชวดและระดบความสาเรจของแผนพฒนาไฟฟาพลงนา 15 ป ระดบความสาเรจ


51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

เปาหมายการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานนา (MW) 56 116 143 165 281 324

1. การศกษาโครงการไฟฟาพลงนา

• สารวจและคดเลอกพนททมศกยภาพตอการผลตไฟฟาพลงนาทวประเทศ

• จานวนพนทททาการสารวจ 55 15

• ศกษาและจดทาแผนสาหรบการกอสรางโครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลกและเลกมาก ทงประเทศ

• ความกาวหนาในการจดทาแผน ไดแผนแมบทของพนทททาการสารวจในระยะเรงดวน

ไดแผนแมบทของพนทททาการสารวจในระยะกลาง

ไดแผนแมบทของพนทททาการสารวจในระยะยาว

2. การพฒนาโครงการไฟฟาพลงนา

• ศกษาความเหมาะสม 5

• ออกแบบรายละเอยด 4 28 6

• กอสราง 7 29 14

• โครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลก

ดงตารางท 4-8

• กอสราง 35 5 6 • โครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลกมาก ดงตารางท 4-9





51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

• ออกแบบรายละเอยด 6 19 9

• กอสราง 6 25 17

• โครงการไฟฟาพลงนาทายเขอน


3. การบรหารจดการโครงการไฟฟาพลงนา

• จดหาและอบรมบคลากรในการผลต บารงรกษาโครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลก/ทายเขอน

• จานวนบคลากรทไดรบการฝกอบรม

48 59 37

• อบรมและจดหาบคลากรในพนทโครงการเพอดาเนนการผลตไฟฟา และดแลบารงรกษาโรงไฟฟาสาหรบโครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลกมาก

• จานวนโครงการทเขาฝกอบรม 48 59 37

• อบรม อบต. ในการจดการบรหารโครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลกมากอยางยงยน

• จานวน อบต. ทไดรบการฝกอบรม

48 59 37

• ตดตามตรวจสอบผลการดาเนนงานของโครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลก/โครงการไฟฟาพลงนาทายเขอน/โครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลกมาก

• จานวนโครงการทไดรบการตรวจสอบตดตามและประเมนผล

94 153 190

• จดตงศนยรบแจงเหต โครงการไฟฟาพลงนา

• จานวนศนยรบแจงเหตในแตละภมภาค

5





51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

4. การสงเสรมการลงทนของภาคเอกชน

• สงเสรมใหเกดผผลตอปกรณรายใหมในประเทศเพอใหเพยงพอตอความตองการ

• จานวนผประกอบการรายใหม 2 2

• สรางองคความรเพอสงเสรมภาคเอกชน

• อานวยความสะดวกในการขออนญาต

• จานวนผประกอบการเอกชนรายใหมทเขามาดาเนนการโครงการไฟฟาพลง

1 2 3

• ลดขนตอนและระยะเวลาในการขออนญาต

• จานวนผประกอบการเอกชนรายใหมทเขามาดาเนนการโครงการไฟฟาพลง

1 2 3

5. ประชาสมพนธ

• เผยแพรองคความรเกยวกบไฟฟาพลงนา เพอลบทศนคตเชงลบและสรางทศนคตดานความเปนมตรตอสงแวดลอม

เผยแพรองคความรเกยวกบไฟฟาพลงนาพรอมๆ กบการจดทาโครงการ



ตารางท 4-8 แผนการพฒนาโครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลก



ตารางท 4-9 แผนการพฒนาโครงการไฟฟาพลงนาขนาดเลกมาก



ตารางท 4-10 แผนการพฒนาโครงการไฟฟาพลงนาทายเขอนกรมชลประทาน


บทท 5 ชวมวล 5-1

5. ชวมวล

5.1 ภารกจ

สงเสรมการใชชวมวลในการผลตไฟฟาจากชวมวล 3,700 เมกะวตต และการผลตพลงงานความรอน 6,760 พนตนเทยบเทานามนดบ ภายในป 2565 โดยการสงเสรมและพฒนาโครงการเพอเพมประสทธภาพของการผลตพลงงาน และสนบสนนการวจยเพอพฒนาระบบผลตพลงงานทจะสามารถใชชวมวลทมในประเทศเปนพลงงานทดแทนทสะอาด ครบวงจร มประสทธภาพ เปนมตรกบสงแวดลอม และมราคาทแขงขนได เพอสนบสนนใหประชาชนในทองถนมสวนรวมในการผลตระดบชมชน เพอนาไปสการพฒนาอยางยงยน

5.2 บทนา ชวมวล (Biomass) คอ สารอนทรยทเปนแหลงกกเกบพลงงานจากธรรมชาตและสามารถนามาใชผลต

พลงงานได สารอนทรยเหลานไดมาจากพชและสตวตางๆ เชน เศษไม ขยะ วสดเหลอใชทางการเกษตร อาท พชผลทางการเกษตร (agricultural crops) เศษวสดเหลอทงการเกษตร (agricultural residues) ไมและเศษไม (wood and wood residues) หรอของเหลอจากจากอตสาหกรรมและชมชน

“ชวมวล” จดเปนแหลงกกเกบพลงงานทสะดวกในการนามาใชมากทสด โดยสามารถนาไปเผาไหมเพอนา

พลงงานความรอนทไดไปใชในกระบวนการผลต หรอนาไปผลตไฟฟาทดแทนพลงงานจากฟอสซล (เชน นามน) ซงมอยอยางจากดและอาจหมดลงได ตวอยางเชน โรงงานนาตาลในประเทศไทย ไดนาชานออยมาเผาใหความรอนเพอผลตไอนาและไฟฟาเพอใชในกระบวนการผลต ซงไฟฟาสวนทเหลอจะถกสงเขาระบบสายสงไฟฟาตอไป หรอโรงไฟฟาบางแหงใชแกลบเปนเชอเพลงในการผลตไฟฟาเพอขายใหกบการไฟฟา เปนตน

ประเทศไทยไดใหความสาคญกบการพฒนาพลงงานทดแทนจากชวมวล เนองจากพลงงานจากชวมวล

นนสอดคลองกบองคประกอบตางๆ ของไทย ไมวาจะเปนทางดานวตถดบซงไทยเปนประเทศทมชวมวลจากเกษตรกรรมเปนจานวนมาก นอกจากนประเทศยงพงพงการนาเขานามนดบจากตางประเทศในระดบสง และการพฒนาพลงงานทดแทนจากชวมวลจะเปนการกระตนใหเกดการสรางงานและรายไดใหกบคนในภาคเกษตรกรรมของไทยซงเปนคนสวนใหญของประเทศ และพฒนาความเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจใหกบประเทศ โดยไดกาหนดเปาหมายสงเสรมการผลตไฟฟาจากชวมวล 3,700 เมกะวตต และพลงงานความรอนจานวน 6,760 ktoe ในป 2565 ไวในแผนพลงงานทดแทน 15 ป



เพอใหการพฒนาชวมวลสมฤทธผล ภาครฐจงควรกาหนดนโยบายและแผนงานสนบสนนการวจยและพฒนา การผลตและการใช อกทงการเผยแพรประชาสมพนธใหประชาชนตระหนกถงความสาคญของพลงงานทดแทนชวมวล โดยมแนวทางสรปดงน

• สรางสภาพแวดลอมในเชงบวกใหเกดการลงทน พรอมทงลดความเสยงในการพฒนาโครงการทเกยวของกบชวมวล เพอใหสามารถบรรลตวเลขเปาหมายของการใชชวมวล

• สรางขบวนการหรอศนยกลางในการประสานไปยงหนวยงานตางๆ ท เกยวของเพอใหบรรลวตถประสงคทตงไว

• สนบสนนใหมการพฒนาและวจย หรอแมแตโครงการตนแบบตางๆ ใหครบทงเรองทางทฤษฎพนฐาน การปฏบตและนาไปใช การขยายผลของเทคโนโลยเดม การศกษาเทคโนโลยใหม โดยเนนปรบปรงทงในเรอง ผลกระทบสงแวดลอมความสะอาด การพฒนาประสทธภาพ และเรองเพมความคมคาในการลงทน อกทงการจดหาแหลงเงนทนในการพฒนาตางๆ

• การสนบสนนประชาสมพนธ ใหกลมคนทเกยวของ (ประชาชน และ ผจดตงนโยบาย) ไดเขาใจถงสถานการณและประโยชนของการใชชวมวล

โดยมเปาหมายใหในระยะยาวพลงงานทดแทนจากชวมวลสามารถ เปนพลงงานทยงยนเพอคนไทยและ

สามารถพงตวเองได มราคาถก เปนมตรตอชมชนและสงแวดลอม และสอดคลองกบแผนการใชพลงงานของประเทศไทย

เพอผลกดนแผนพฒนาชวมวล 15 ปใหบรรลเปาหมาย มความจาเปนอยางยงทจะตองพฒนาใหเกด

ความรวมมอทามกลางผมสวนได – สวนเสยตลอดหวงโซอปทาน (Supply Chain) ตงแตแหลงพลงงานชวมวลไปจนถงตลาดของชวมวลทงในรปของไฟฟาและความรอนทผลตได ดงแสดงในรปท 5-1



รปท 5-1 หวงโซอปทานของชวมวล

ดงนน ในบทนจะอธบายถงสถานภาพปจจบนของชวมวลตามหวงโซอปทาน วเคราะหถงปญหา -

อปสรรคทเกดขนในแตละหวงโซ รวมถงแนวทางสาคญในการพฒนาชวมวล ซงจะนาไปสการดาเนนการตามแผนพฒนาชวมวล 15 ป และดชนชวดความสาเรจของแผนพรอมทงระดบความสาเรจ เพอใชในการตดตามประเมนผลความสาเรจของแผนในแตละชวง

5.3 สถานภาพชวมวลในปจจบน

5.3.1 แหลงพลงงานชวมวล

ชวมวลทนามาใชประโยชนในประเทศไทย สามารถจาแนกออกไดเปน 3 ประเภทหลก ไดแก (1) ชวมวลจากภาคเกษตร (2) ชวมวลจากภาคอตสาหกรรมปาไม และ (3) ชวมวลจากภาคชมชน โดยมรายละเอยดดงน



(1) ชวมวลจากภาคเกษตร ซงสามารถจาแนกออกเปน วสดทงจากภาคการเกษตร และชวมวลจากพชพลงงาน

ไมฟน

ซงขาวโพด กากใยปาลม

เหงามนสาปะหลง

กะลามะพราว

แกลบ

(ก) ชวมวลจากวสดเหลอทงจากการเกษตรและขบวนการผลตอาหาร สาหรบ

ประเทศไทยพชเกษตรทมความสาคญมาก ประกอบดวย ขาว ขาวโพด ออย มนสาปะหลง ปาลมนามน เพราะเปนพชทมการเพาะปลกมาก และสามารถนาวสดเหลอทงจากการเพาะปลกหรอแปรรป มาแปลงสภาพเปนพลงงานความรอน และพลงงานไฟฟาได โดยพชแตละประเภทมศกยภาพในการนาชวมวลมาใช ดงน

(ข) ชวมวลจากพชพลงงาน ประเทศไดมการศกษาและทดลองปลกพชทสามารถนามาแปรรปเปนพลงงานได โดยสามารถแบงออกไดเปน 2 จาพวกหลกคอ พชประเภทโตเรว เชน ตนกระถนยกษ และ พชทสามารถนามาแปรสภาพเปนเชอเพลงทใหพลงงานได เชน ตนสบดา ตนปาลมนามน ออย และมนสาปะหลง เปนตน

(2) ชวมวลจากภาคอตสาหกรรมปาไม ซงสามารถจาแนกออกเปนวสดทงจากองคการอตสาหกรรมปาไม และ เศษไมจากอตสาหกรรมทใชไมเปนวตถดบ เชนไมยางพาราทนาไปผลตเฟอรนเจอร ไมยคาลปตสทใชอตสาหกรรมกระดาษ

(3) ชวมวลจากภาคชมชน ซงเปนของเสยทเกดจากชมชนทมคนอาศยอยเปนจานวนมาก จาแนกออกไดเปนขยะจากชมชน เศษไมและใบไมทไดจากตนไมทปลกในชมชน กาซชวภาพทไดจากการฝงกลบขยะ กาซชวภาพทไดจากการบาบดนาเสยจากชมชนและโรงงานอตสาหกรรม และการผลตไฟฟาจากขยะโดยใชเทคโนโลยการเผาแบบสะอาด ซงรายละเอยดของชวมวลจากภาคชมชนจะพดถงในบทอนๆ ของแผนพลงงานทดแทน 15 ป



ในปเพาะปลก 2549 – 2550 มชวมวลจากภาคการเกษตรและภาคอตสาหกรรมปาไม ทงสน 117

ลานตน ดงแสดงในตารางท 5-1 จะเหนไดวา ชวมวลบางประเภททมการใชอยางกวางขวาง และมปรมาณคงเหลอไมมาก หรอบางชนดขาดแคลน อาทเชน แกลบ กากออย ซงชวมวลเหลานเปนประเภททเกดขนทโรงงานอตสาหกรรม ผประกอบการไดหาแนวทางในการใชกาจดและลดตนทนในการผลตดวยการใชแทนเชอเพลงเชงพาณชย จนปจจบนเชอเพลงเหลานมการซอ – ขาย และมกลไกดานการตลาดจนครบวงจรแลวหรออาจกลาวไดวาเปนชวมวลประเภททเปนเชอเพลงชวมวลเชงพาณชย สวนชวมวลอกหลายประเภทพบวามปรมาณคงเหลออยเปนจานวนมาก เนองจากมการใชอยในวงจากด หรอบางประเภทยงไมไดมการนาไปใชอยางเปนรปธรรม อาทเชน ยอดและใบออย ฟางขาว เหงามนสาปะหลง ทะลายปาลมเปลา ทางใบและกานปาลม เปนตน



ชว ม ว ล

ลา ด บ ท อ ต ส าห ก รรม ผ ลต ไ ฟฟ า อ น ๆ ค งเ ห ลอ

( ต น )a /

( ต น )b /

( ต น )c / ( ต น )

1 อ อ ย 1 / 7 0 ,0 0 0 ,0 0 0 ก า ก อ อ ย 2 1 ,0 00 ,0 0 0 2 1 ,0 0 0 ,0 0 0 - 2 1 ,0 0 0 ,0 0 0 - - -

ย อ ด แ ละ ใบ 1 6 ,8 00 ,0 0 0 6 ,7 2 0 ,0 0 0 - - - 6 ,7 2 0 ,0 0 0 7 3 4 .9 4 2

2 ป าล ม น า มน 1 / 8 ,7 5 0 ,0 0 0 ท ะ ลา ย เปล า 2 ,0 12 ,5 0 0 1 ,8 1 1 ,2 5 0 - 8 0 ,0 0 0 6 0 0 , 0 00 1 ,1 3 1 ,2 5 0 1 4 6 .2 2

ก า ก ใ ย 1 ,3 12 ,5 0 0 1 ,3 1 2 ,5 0 0 1 ,0 8 0 ,0 0 0 - - 2 3 2 ,5 0 0 3 0 .8 8

ก ะ ล า 5 25 ,0 0 0 4 7 2 ,5 0 0 1 8 ,0 0 0 - 1 4 7 , 0 00 3 0 7 ,5 0 0 4 3 .2 6

ท า งใ บ /ก า น 2 ,3 62 ,5 0 0 1 ,5 3 5 ,6 2 5 - - - 1 ,5 3 5 ,6 2 5 1 8 2 .8 0

3 ข า ว1 / 2 8 ,6 0 7 ,9 3 1 แ ก ล บ 6 ,9 88 ,5 9 1 6 ,4 6 1 ,8 6 1 2 ,6 9 0 ,1 6 3 2 ,7 4 0 ,9 5 3 9 7 2 , 9 47 5 7 ,7 9 8 5 .9 9

ฟ าง ข าว 3 4 ,0 43 ,4 3 8 3 ,4 0 4 ,3 4 4 - - - 3 ,4 0 4 ,3 4 4 3 5 1 .6 1 1

4 ข า ว โพ ด1 / 4 ,3 9 6 ,7 7 9 ซ งข า ว โ พ ด 8 35 ,3 8 8 5 0 1 ,2 3 3 7 4 ,0 0 0 - - 4 2 7 ,2 3 3 4 7 .3 1

5 มน ส า ป ะ ห ล ง 17 ,5 50 ,0 0 0 ล า ต น 2 ,1 06 ,0 0 0 8 4 2 ,4 0 0 - - - 8 4 2 ,4 0 0 7 5 .0 8

เห ง า 1 ,7 55 ,0 0 0 7 0 2 ,0 0 0 - - - 7 0 2 ,0 0 0 4 9 .6 0

6 ย า งพ าร า1 / 2 0 0 ,0 00 ,0 0 0 ข เ ล อย 6 ,0 00 ,0 0 0 3 ,6 0 0 ,0 0 0 - 5 0 , 0 0 0 3 ,5 5 0 ,0 0 0 3 9 3 .6 4 1

เศ ษ ไม 2 0 ,0 00 ,0 0 0 8 ,0 0 0 ,0 0 0 1 ,5 0 0 ,0 0 0 2 0 0 ,0 0 0 - 6 ,3 0 0 ,0 0 0 7 0 6 .9 7 2

7 ย ค า ลป ต ส2 / 6 ,8 0 0 ,0 0 0 ไ มฟ น 1 ,3 60 ,0 0 0 8 1 6 ,0 0 0 - 2 5 0 ,0 0 0 - 5 6 6 ,0 0 0 6 3 .5 1

เป ลอ ก ไ ม 6 80 ,0 0 0 6 1 2 ,0 0 0 - - - 6 1 2 ,0 0 0 7 0 .5 1

8 ไม จ า ก ส วนป า2

-

,6 1 2 .3 1

51 9 .7 4

1 0 9 .7 4

1 5 3 .7 8

6 4 9 .7 5

2 1 .2 9

,2 4 9 .8 0

16 8 .1 6

2 6 6 .8 7

1 7 6 .3 0

,3 9 9 .1 9

,5 1 2 .9 0

22 5 .7 6

2 5 0 .6 3 / 6 ,0 0 0 ,0 0 0 เศ ษ ไม 6 06 ,0 0 0 6 0 ,6 0 0 - - - 6 0 ,6 0 0 6 .8 0

T o t a l 3 3 6 ,1 0 4 ,7 1 0 1 1 7 ,7 8 0 ,9 1 7 5 7 ,8 5 2 ,3 1 2 2 ,9 0 9

อ า ง อง

2 4 .1 7

1 0 ,3 4 0

1 .ข อ มล ผ ล ผ ล ต แ ละ อ ต ร าส วน ผ ล ผล ต ต อ ไร (ลา ด บ ท 1 - 6 ) จ าก ส า น ก งา น เศ ร ษ ฐ ก จก าร เก ษ ต ร2 .ข อ มล ผ ล ผ ล ต แ ละ อ ต ร าส วน ผ ล ผล ต ต อ ไร (ลา ด บ ท 7 - 8 ) จ าก ก รม ปา ไม แ ละ อ งค ก า ร อต สา ห ก ร รม ปา ไม3 . ค า เปล ย น เป น ช วม วล / ปร ะส ท ธภ า พ ใ นก า ร เก บร วบ รว ม / ค ว าม ช น / ค า ค วา ม ร อน จา ก รา ย งา น ก าร ป ระ เมน ศ ก ย ภ าพ ช วม วล พ พ .

ห ม า ย เห ต

a . อ ต ส า หก ร ร ม ห มาย ถ ง ใช ผ ลต ค ว า ม ร อน ใน ก ร ะบ วน ก า รผ ลต ท า งอ ต ส า ห ก รร ม

b . ผ ล ต ไ ฟ ฟ า ห มา ย ถ ง ใช ผ ลต ไฟ ฟ า แ ล ะ /ห ร อ ใ ช ผ ล ต พ ล งง าน ค ว าม ร อ น ร ว ม

c . อน ๆ หม าย ถ ง ใช เป น ว ต ถ ด บ ใน ก า รผ ลต ป ย แ ละ ถ า น ก ม มน ต (A c tiv a te d C a rb o n )

M W

ป รม าณ ชว

ม วล ท ได

( ต น )

ช วม วล ท รว ม

ได ( ต น )พ ช ผ ลผ ลต (ต น )

1 / ช ว ม ว ล

ก าร น า ไป ใช ป ระ โย ชน พ ลง ง าน

k to e

ตารางท 5-1 ปรมาณชวมวลทเกดขน ปเพาะปลก 2550 – 2551



5.3.2 การเกบรวบรวมและการขนสงชวมวล

การเกบรวบรวมและการขนสงชวมวลในประเทศไทยยงไมมการจดตงหนวยงานหรอรปแบบใดๆ ทเปนมาตรฐาน วธการทใชในปจจบนเกดขนจากอปสงคของผทตองการชวมวลเพอนามาใชในสถานททตองการ โดยอาศยผรวบรวมลกษณะทเปนพอคาคนกลางจดตงลานรบซอชวมวลใกลกบแหลงเพาะปลก โดยมการตงราคารบซอองจากราคาสดทายทผซอตองการ และอานาจในการตอรองจะตกอยทผซอมากกวาผขาย และเพราะดวยลกษณะเฉพาะของชวมวลทมนาหนกเบา ความชนสง ทาใหการขนสงชวมวลนนไมมประสทธภาพ เนองจากผใชชวมวลสวนใหญจะนาชวมวลไปเปนเชอเพลงในการผลตพลงงานความรอนและเพอนาไปผลตไฟฟาตอไป ดงนนความชนภายในของชวมวลและระยะทางจากแหลงชวมวลไปยงโรงงานของผใชจงเปนปจจยหลกสาคญทกาหนดราคาของชวมวล ดงนนจงควรมการจดหาวธการในการรวบรวมและการขนสงชวมวลใหมประสทธภาพมากขนโดยการจดตงสถานทกลางในการรบซอชวมวล การตงมาตรฐานการซอขายชวมวล และสนบสนนเทคโนโลยในการลดความชนและเพมความหนาแนนใหกบชวมวลเพอทจะใหตนทนการขนสงลดลง

5.3.3 การผลตพลงงานจากชวมวล

เทคโนโลยการผลตพลงงานจากชวมวล (Biomass Energy Technology) เปนเทคโนโลยทใชชวมวล

เพอผลตพลงงานในรปของพลงงานความรอน พลงงานไฟฟา หรอ นามนเชอเพลง ซงในปจจบนเทคโนโลยทใชกนโดยทวไป ไดแก การเผาไหมตรง (Direct Combustion) การผลตพลงงานความรอนจากหมอไอนา (Boiler) การผลตพลงงานรวม หรอพลงงานความรอนรวม (Co-generation) การผลตกาชชวมวล (Gasification) และเทคโนโลยทอยระหวางการวจยและพฒนา ไดแก การผลตนามนจากชวมวล (Bio-Oil) การผลตพลงงานจากชวมวลดวยระบบ Biomass Integrated Gasification Combine Cycle (BIGCC) และการสกดไฮโดรเจนจากชวมวล ซงแสดงรายละเอยดไวดงตารางท 5-2


ตารางท 5-2 เปรยบเทยบเทคโนโลยการผลตพลงงานจากชวมวล

ประเภทเทคโนโลย หลกการ ขอด ขอเสย ลกษณะชวมวลท

นามาใช

ความดนและราคาคาลงทนทเปนแนวทาง

หมายเหต

1) การผาไหม (Direct Combustion) 1.1 เตาเผาแบบ Fix

Grate ใชแรงงานคนปอน

จะอาศยคนงานทมความชานาญในการกระจายเชอเพลงใหทวสมาเสมอบนตะกรบเตาไฟ

ราคาถก

ประสทธภาพการเผาไหมตา ใชไดกบหมอตมนาขนาดเลกแรงดนตา

ซงขาวโพด,ฟนขนาดไมเกน 300 มม. ,กะลามะพราว, ใยมะพราว

P=<10 bar /ประมาณการคาลงทน<1ลานบาทตอตนไอนา

สวนมากใชกบฟน

1.2 ระบบสโตกเกอร - เตาสโตกเกอรแบบตะกรบเลอน (Traveling Grate Stoker)

เชอเพลงจะถกปอนออกจากถงเกบโดยสายพานตนตะขาบและพาเชอเพลงใหถกเผาไหมจากดานหนงไปยงดานหนงของเตาและเถาทเหลอจะตกสดานลางของเตา

ระบบการทางานไมซบซอนอปกรณนอยการเผาไหมเชอเพลงทาไดหมดเนองจากสามารถควบคมความเรวของสายพานได

ควบคมปรมาณอากาศทไหลผานไดยากทงนขนอยกบความหนาแนนของเชอเพลง

ใยปาลม, กะลาปาลม, ทะลายปาลม, แกลบ, ชานออย, ซงขาวโพด, ฟนบด, กงไมใบไมบด, ถานหน, เหงามนสาปะหลง, เหงามนสาปะหลงบด, กะลามะพราว, ใยมะพราวบด, ขเลอย

P=<16-30 bar/ประมาณการคาลงทน<2 ลานบาทตอตนไอนา P=>30 bar /ประมาณการคาลงทน<2.5 ลานบาทตอตนไอนา

ไมเหมาะกบเชอเพลงทมความชนสง และมปญหาเรองเถาหลอม



ความดนและลกษณะชวมวลท

ประเภทเทคโนโลย หลกการ ขอด ขอเสย ราคาคาลงทนท หมายเหต นามาใช

เปนแนวทาง

- เตาสโตกเกอรแบบกระจาย (Spreader Fired Stoker)

เชอเพลงจะปอนดวยเครองปอนททาใหเกดการกระจายตวของเชอเพลงไดดกวาและเกดการเผาไหมบนตะแกรง อาจมการสนของตะแกรงเพอใหเถาตกลงสดานลางของเตา

เชอเพลงกองบนเตาบางกวาแบบตะกรบเลอนทาใหควบคมการไหลผานของอากาศไดงาย

มเถาลอยมากจาเปนตองมอปกรณดกเถากอนปลอยออกสบรรยากาศ

ใยปาลม, กะลาปาลม, ทะลายปาลม, แกลบ, ชานออย, ซงขาวโพด, ฟนบด, กงไมใบไมบด, ถานหน, เหงามนสาปะหลง, เหงามนสาปะหลงบด, กะลามะพราว, ใยมะพราวบด, ขเลอย

P=<16-30 bar /ประมาณการคาลงทน<1.5 ลานบาทตอตนไอนา

ไมเหมาะกบเชอเพลงทมความชนสง และมปญหาเรองเถาหลอม

- เตาสโตกเกอรแบบตะกรบเคลอนทดนเชอเพลงใหเคลอนทพรอมเครองปอน (Recipprocating Grate with Spreader Stoker)

เชอเพลงจะปอนดวยเครองกระจายตวของเชอเพลงบรเวณตอนตนของตะกรบ เพอใหการกระจายตวและมความหนาพอเหมาะกบการเผาไหม

การเผาไหมเชอเพลงไดหมดและควบคมการไหลผานของอากาศไดงาย เถาลอยนอย

อปกรณเพมขน ตองการการดแลมาก

ใยปาลม, กะลาปาลม, ทะลายปาลม, แกลบ, ชานออย, ซงขาวโพด, ฟนบด, ถานหน, เหงามนสาปะหลง, เหงามนสาปะหลงบด, กะลามะพราว, ใยมะพราวบด

P=<16-30 bar /ประมาณการคาลงทน<2 ลานบาทตอตนไอนา P=>30 bar /ประมาณการคาลงทน 2.5 ลานบาทตอตนไอนา

เหมาะสมกบเชอเพลงทมความชนสง และมปญหาเรองเถาหลอม






- Underfeed Stoker

เชอเพลงจะถกปอนเขาสเตาทางดานลางและดนตวขนบนตะแกรงเกดการเผาไหมเถาซงอยบนสดจะถกเชอเพลงดนตวใหตกลงสทรองรบเถา

สามารถชวยลดควนได เนองจากเชอเพลงถกอบและจะคายกาซไหลผานกองเชอเพลงทรอนเกดการเผาไหมของกาซ ทาใหเผาไหมสมบรณงาย

อาจเกดการอดตนของเถาบนตะแกรง

กะลาปาลม, แกลบ, ซงขาวโพด, ฟนบด, ถานหน, เหงามนสาปะหลง, เหงามนสาปะหลงบด, กะลามะพราว, ใยมะพราวบด

P=<10-16 bar /ประมาณการคาลงทน 1 ลานบาทตอตนไอนา

เหมาะสมกบเชอเพลงทมความชนสง และมปญหาเรองเถาหลอม

1.3 เตาระบบ พลเวอรไรซ (Pulverised)

อากาศรอนบางสวนจะอบแหงเชอเพลงการเผาไหมเกดขน ขณะทเชอเพลงลอยอยในอากาศ เถาทเหลอจะถกพดพาออกไปพรอมกาซรอนออกสภายนอกเตา

เชอเพลงมขนาดเลก ทาใหเรงความรอนจากการเผาไหมทไดดกวาระบบสโตกเกอร

การควบคมอณหภมทาไดยากรวมถงการควบคมจะตองมระบบดกเถาและอาจเกดเถาหลอมได

ใยปาลม, แกลบ, กงไมใบไมบด, ผงถานหน, เหงามนสาปะหลงบด, ใยมะพราวบด, ขเลอย

P=<16-30 bar /ประมาณการคาลงทน 2 ลานบาทตอตนไอนา P=>30 bar /ประมาณการคาลงทน 2.5 ลานบาทตอตนไอนา

ไมเหมาะกบเชอเพลงทมความชนสง






1.4 เตาระบบไซโคลน (Cyclone)

เชอเพลงถกปอนเขาเตาเผากลมทรง กระบอกเชอเพลงและอากาศเกดการเผาไหมในแนวสมผสกบผนงหองเผาหมนวนไปรอบทาใหการเผาไหมสมบรณอณหภมสง

อากาศในเตาไหลแบบปนปวน (Turbulent) ทาใหเกดการเผาไหมไดด และมอณหภมสง

เนองจากเตามอณหภมในการเผาไหมสงจงเกดการหลอมเหลวของขเถาบางสวน

กงไมใบไมบด, ผงถานหน, เหงามนสาปะหลงบด, ใยมะพราวบด, ใยมะพราวบด, ขเลอย

-

ไมเหมาะกบเชอเพลงทมความชนสง

1.5 เตาระบบฟลอดไดซเบด (Fluidized Bed)

เชอเพลงถกพยงตวลอยขนบนเหนอแผนกระจายลมภายในเตาทรอนและมเบด เชน ทราย ทาใหผวของเชอเพลงเกดการสมผสออกซเจนไดด และเกดการเผาไหมดานนอกจนลามไปถงดานในเชอเพลง

อณหภมและอตราในการเผาไหมสมาเสมอ เตามเสถยรภาพ ไมดบงาย ใชเวลาในการเผาไหมนอยสามารถใชกบการเผาไหมเชอเพลงในชวงอณหภมตาได

เชอเพลงจะตองมขนาดเลกมากพอ การเผาไหมจงจะด มปรมาณเถาลอยสง

ใยปาลม, แกลบ, ฟนบด, กงไมบด, เหงามนสาปะหลงบด,ใยมะพราว,ขเลอย

P=<16-30 bar /ประมาณการคาลงทน 2 ลานบาทตอตนไอนา P=>30 bar /ประมาณการคาลงทน 2.5 ลานบาทตอตนไอนา






2) กระบวนการไพโรไลซส (Pyrolysis)

เปนการสลายทางความรอนของเชอเพลงโดยมใชออกซเจน ไดผลตภณฑ ไดแก กาซ นามนชวภาพ และของแขง (ถาน)

ผลตภณฑทไดทง 3 ประเภท เปนเชอเพลงทมประสทธภาพสงกวาเชอเพลงชวมวล

สวนมากจะเปนกระบวนการประกอบการเผาไหมวธอน หรอเปนกระบวนผลตเชอเพลงเชน เผาถาน การทาใหขยะพลาสตกใหเปนนามน กระบวนการใหความรอนโดยตรงโดยกระบวนการนยงมขอจากดไมแพรหลาย

ใยปาลม, กะลาปาลม, ทะลายปาลม, แกลบ, ชานออย, ซงขาวโพด, ฟนขนาดไมเกน 300 มม., ฟนบด, กงไมบด, เหงามนสาปะหลง, เหงามนสาปะหลงบด,ใยมะพราว, กะลามะพราว, ใยมะพราวบด,ขเลอย, กะลา

3) กระบวนการแกซฟเคชน (Gasification)

เปนการผลตกาซรอนในเตาแกสซไฟเออรเมอเชอเพลงไดรบอากาศในปรมาณทจากดจะเกดการเผาไหมทไม

เปนการนาเชอเพลงแขงราคาถกมาใชแทนกาซหรอเครองยนตสนดาปภายในได

ประสทธภาพทางดานความรอนของระบบแกสซฟเคชนประมาณ 70% ในขณะทการเผาไหมโดยตรงเกอบ

กะลา, ปาลม, แกลบ, ซงขาวโพด, ฟนบด, กงไมใบไมบด, ถานหน, เหงามนสาปะหลงบด, กะลามะพราว

- เหมาะกบเชอเพลงทมความชนตากวา 20% และควรจะมขนาดพอเหมาะ






สมบรณ ทาใหไดกาซคารบอนมอนอกไซด มเทน สามารถนาไปใชในการเผาไหมหรอผลตไฟฟา

100% และเกดนามนดน (Tar) ซงสงผลตอการอดตนในระบบกรอง และสรางความสกหรอในเครองยนตดดแปลงทใชในการผลตไฟฟา

4) ระบบผลตเชอเพลงเหลวจากชวมวล (Bio- Oil)

กระบวนการผลตเชอเพลงเหลวนนกระทาไดโดยการนาชวมวลมาผานกระบวนการความรอนเคมเพอแยกสลายสารประกอบอนทรยในเชอเพลงออกโดยใชเวลาสนทสด เรยกกระบวนการนวา Fast Pyrolysis จะ

สามารถผลตเชอเพลงเหลวทมคณสมบตใกลเคยงกบนามนดเซลได และสามารถใชชวมวลทมอยในประเทศ เชน ไมโตเรว ได

ขนตอนการปรบปรงคณภาพเชอเพลงทผลตไดยงมขนตอนทยงยาก ซบซอน และมคาใชจายสงยงไมมการผลตและจาหนายเครองจกรในเชงพาณชยในประเทศขาดบคลากรทมความรความเขาใจในกระบวนการผลต

ไม -






ทาใหเกดการเปลยนแปลงโครงสรางของสารประกอบอนทรยใน ชวมวลกลายเปนเชอเพลงทมคณสมบตใกลเคยงกบนามนดบ

เชอเพลงเหลวจากชวมวล

5) ระบบ Biomass Integrated Gasification Combine Cycle (BIGCC)

เทคโนโลย BIGCC เปนเทคโนโลยทวจยพฒนาตอยอดมาจากเทคโนโลยการผลตกาซเชอเพลงชวมวล โดยการนาชวมวลมาผานกระบวนการ Gasification ใหไดกาซเชอเพลงชวมวล แลวนากาซทไดไปใชเปนเชอเพลงในระบบกงกนกาซ

เปนระบบผลตพลงงานจากชวมวลทวจยและพฒนาขนใหม มประสทธภาพสง (มากกวารอยละ 30)สามารถวจยพฒนาใหผลตเชอเพลงไฮโดรเจนได (Integrated Gasification Fuel Cell)

คาใชจายในการลงทนสงมาก ยงไมมการผลตและจาหนายเครองจกร อปกรณในประเทศ ใชสถานทตดตงระบบฯ มาก

ใยปาลม, กะลาปาลม, ทะลายปาลม, แกลบ, ชานออย, ซงขาวโพด, ฟนบด, กงใบไมบด, ถานหน, เหงามนสาปะหลง, เหงามนสาปะหลงบด, กะลามะพราว, ใยมะพราวบด, ขเลอย

-




ประเภทเทคโนโลย หลกการ ขอด ขอเสย ลกษณะชวมวลท

นามาใช

ความดนและราคาคาลงทนทเปนแนวทาง

หมายเหต

(Gas Turbine) และสามารถนาความรอนทไดไปใชในการผลตไฟฟาดวยกงหนไอนา

ทมา/ โครงการสงเสรมเทคโนโลยดานพลงงานทดแทนใหเกดศกยภาพในภาคอตสาหกรรม


5.3.4 ตลาดและการกระจายพลงงานไปสผใชงาน

ชวมวลเมอผานขบวนการแปรสภาพตามเทคโนโลย จะถกแปลงสถานะไปเปนพลงงานความรอน เพอนาไปใช หรอนาไปผลตเปนไฟฟา หรอการผานเทคโนโลยขนสงททาใหชวมวลแหงแปลงสถานะเปนเชอเพลงเหลว หรอกลายเปนกาซทใหความรอนได อยางไรกตามในหลายผลตภณฑของชวมวลนนยงคงอยในขนตอนการวจยและ/หรอกาลงพฒนา ดงนนในการพฒนาพลงงานทดแทนจากชวมวล ตลาดและการกระจายสนคาจงมความสาคญมาก ประเทศไทยในปจจบนมงเนนไปทการสนบสนนใหเกดตลาดกบการนาชวมวลไปใชในระบบพลงงานรวมซงถกสนบสนนใหอยในรปแบบโครงการ SPP และ VSPP โดยโครงการพลงงานหมนเวยนสวนใหญเปนการผลตไฟฟาจากวสดเหลอทงจากภาคเกษตร โดยเฉพาะอยางยงชานออยจากโรงงานนาตาล แกลบจากโรงส และเศษไมยคาลปตสจากโรงงานกระดาษ โครงการตางๆ ไดประสบความสาเรจเปนอยางด ทาใหโรงงานนาตาลไดเลกกาจดชานออยโดยการเผาทง และราคาแกลบทไมมราคาไดเพมสงขนถงตนละ 900 บาท อยางไรกตามการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนประเภทอนๆ ทนอกเหนอจากชานออย แกลบและเศษไม กมจานวนนอยมาก โดยสาเหตใหญมาจากราคารบซอไฟฟาทไมจงใจ คาใชจายในการสรางระบบเชอมโยงเขาสระบบสายสงตามขอกาหนดทสงเกนควร และความเสยงทางดานเทคโนโลย

5.4 ปญหา - อปสรรคในการพฒนาชวมวล

ในสวนน จะวเคราะหถงปญหา – อปสรรคทเกดขนในแตละหวงโซอปทาน โดยจะแบงเปน 3 ประเดนใหญๆ ไดแก (1) ปญหาเชงเทคนค (2) ปญหาเชงเศรษฐศาสตรและการเงน และ (3) ปญหาเชงนโยบายและกฎระเบยบ ดงสรปไดในตารางท 5-3

ตารางท 5-3 ปญหา - อปสรรคในการพฒนาชวมวล


เชงเทคนค • ปรมาณชวมวลไมเพยงพอตอความตองการใช ทาใหราคาชวมวลสงขน • ปญหาในการเกบรวบรวมชวมวล การควบคมคณภาพ และการนาไปใช ทาใหชวมวลบางประเภทยงไมมการใชอยางเปนรปธรรม หรอทาใหตนทนชวมวลบางประเภทสงขน เชน ปญหาเรองความชน ขนาด ปรมาณการใชชวมวล เปนตน

• การเขาถงแหลงขอมลทงเรองเทคโนโลย การสนบสนนจากภาครฐ • การขาดความรความเขาใจทางดานพลงงานทดแทน ทาใหเกดการตอตานคดคานในการพฒนาโครงการใหม ซงกลายเปนตนทน หรอความยงยากแกการดาเนนการ




เชงเศรษฐศาสตร • ความเสยงในการลงทนโครงการพฒนาชวมวลใหม เพราะใชเงนลงทนสง และยงมความเสยงในดานอนๆ เชน ราคาไฟฟาทรบซอ รปแบบและระยะเวลาในการรบซอ ทาใหเกดความไมแนนอนของความคมคาของการลงทน ทาใหผลงทนและสถาบนการเงนผใหเงนกไมมความมนใจ ในเรองการใชผลตภณฑใหม ซงตองมการพฒนาเครองมอ หรอซอเครองยนตใหม ทาใหตองมการลงทนเพม

• การนาเทคโนโลยใหมทเกยวกบชวมวลมาใช เนองจากความเสยงของเทคโนโลยทสงกวาแบบเกา และตนทนในการผลต เพราะเปนเทคโนโลยทยงอยในชวงเรมตน

• พลงงานทดแทนจากชวมวลไดรบการสนบสนนนอยกวาพลงงานทดแทนตวอนๆ จากเงนสนบสนน Adder ทนอยกวาทาใหไมเกดการพฒนาเทคโนโลยชวมวลรปแบบใหม โดยเฉพาะกบโครงการชวมวลขนาดเลก ซงมความไมแนนอนสง

เชงนโยบาย/กฎระเบยบ • การสนบสนนทไมตอเนอง และไมสอดคลองกบเปาหมายหลก เพราะแตละหนวยงานทเกยวของมแผนพลงงานทดแทนจากชวมวลในหลายแงมม ทาใหแผนยอยเมอรวมกนแลวไมสามารถบรรลเปาหมายหลกได

• ปญหาขนตอนการขออนญาตซงการดาเนนการจะตองขออนญาตและอนมตจากหลายหนวยงานทเกยวของ เชน การขอใบอนญาตโรงไฟฟาใหม

5.5 แนวทางสาคญในการพฒนาชวมวล

เมอพจารณาถงปญหา - อปสรรคในการพฒนาพลงงานทดแทนชวมวล พบวามแนวทางสาคญพนฐานทจาเปนตองมการดแลและดาเนนการเพอใหแผนพลงงาน 15 ปสามารถดาเนนการไดอยางมประสทธภาพและบรรลวตถประสงค โดยแนวทางสาคญในการพฒนาชวมวล เพอเอาชนะปญหา – อปสรรคเหลานดงแสดงในตารางท 5-4



ตารางท 5-4 แนวทางสาคญในการพฒนาชวมวล

ปญหา - อปสรรค แนวทางสาคญในการพฒนาชวมวล


• ปรมาณชวมวลไมเพยงพอตอความตองการใช ทาใหราคาชวมวลสงขน

• เพมแหลงชวมวลทางเลอก เชน สงเสรมการปลกไมโตเรว

• ปญหาในการเกบรวบรวมชวมวล การควบคมคณภาพ และการนาไปใช ทาใหชวมวลบางประเภทยงไมมการใชอยางเปนรปธรรม หรอทาใหตนทนชวมวลบางประเภทสงขน เชน ปญหาเรองความชน ขนาด ปรมาณการใชชวมวล เปนตน

• สรางเทคโนโลยขนาดเลกเพอใชในชมชน เชน จดทาโครงการวจย สาธต พฒนา ระบบผลตพลงงานจาก ชวมวลขนาดเลก

• การเขาถงแหลงขอมลทงเรองเทคโนโลย การสนบสนนจากภาครฐ

• การขาดความรความเขาใจทางดานพลงงานทดแทน ทาใหเกดการตอตานคดคานในการพฒนาโครงการใหม ซงกลายเปนตนทน หรอความยงยากแกการดาเนนการ

• การเผยแพรประชาสมพนธใหความรทางดานเทคโนโลย จดสราง green city รวมทงพฒนาบคลากร


• ความเสยงในการลงทนโครงการพฒนาชวมวลใหม เพราะใชเงนลงทนสง และยงมความเสยงในดานอนๆ เชน ราคาไฟฟาทรบซอ รปแบบและระยะเวลาในการรบซอ ทาใหเกดความไมแนนอนของความคมคาของการลงทน ทาใหผลงทนและสถาบนการเงนผใหเงนกไมมความมนใจ ในเรองการใชผลตภณฑใหม ซงตองมการพฒนาเครองมอ หรอซอเครองยนตใหม ทาใหตองมการลงทนเพม

• การนาเทคโนโลยใหมท เกยวกบชวมวลมาใช เนองจากความเสยงของเทคโนโลยทสงกวาแบบเกา และตนทนในการผลต เพราะเปนเทคโนโลยทยงอยในชวงเรมตน

• พลงงานทดแทนจากชวมวลไดรบการสนบสนนนอยกวาพลงงานทดแทนตวอนๆ จากเงนสนบสนน Adder ทนอยกวาทาใหไมเกดการพฒนาเทคโนโลยชวมวลรปแบบใหม โดยเฉพาะกบโครงการชวมวล

• มาตราการสงเสรมทางดานการเงน/การลงทน




ปญหา - อปสรรค แนวทางสาคญในการพฒนาชวมวล

ขนาดเลก ซงมความไมแนนอนสง เชงนโยบาย / กฎระเบยบ

• การสนบสนนทไมตอเนอง และไมสอดคลองกบเปาหมายหลก เพราะแตละหนวยงานทเกยวของมแผนพลงงานทดแทนจากชวมวลในหลายแงมม ทาใหแผนยอยเมอรวมกนแลวไมสามารถบรรลเปาหมายหลกได

• ปญหาขนตอนการขออนญาตซงการดาเนนการจะตองขออนญาตและอนมตจากหลายหนวยงานทเกยวของ เชน การขอใบอนญาตโรงไฟฟาใหม

• อ านวยความสะดวกในการขออนญาตสร างโรงไฟฟา และขออนญาตเชอมตอระบบและอนๆ (One Stop Service)

• ลดภาระดานคาใชจายในการเชอมตอระบบไฟฟา


5.6 แผนพฒนาชวมวล 15 ป

จากแนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานขยะ ในหวขอ 5.5 นามาสแผนพฒนาชวมวล ดงแสดงในตารางท 5-5 ดงน

ตารางท 5-5 แผนพฒนาชวมวล 15 ป (พ.ศ. 2551 – 2565)


(2551 – 2554) ระยะกลาง

(2555 – 2559) ระยะยาว

(2560 – 2565)

• วจยและพฒนาระบบผลตพลงงานจากชวมวลดวย Gasifier

• ศกษา ออกแบบชมชนพลงงานทดแทน (Green City)

• วจยและพฒนาตนแบบระบบผลตนามนเชอเพลงจากชวมวล

• วจยและพฒนาการผลตพลงงานจากชวมวลรปแบบอนๆ

1.งานวจยและพฒนา

• วจย สาธตการบรหารจดการ Green City • สงเสรมระบบผลตพลงงานความรอนรวมจากชวมวลในภาคอตสาหกรรม

• สงเสรมการผลตและใช Bio – Oil เชงพาณชย

• สงเสรม Gasifier เพอผลตไฟฟาและความรอน

• สงเสรมการปลกไมโตเรวและโรงไฟฟาชมชนแบบครบวงจร

2.สงเสรมสนบสนน

• การสงเสรม Green City 3.เผยแพรและประชาสมพนธ

• จดนทรรศการ / โครงการประชาสมพนธ / กลมเครอขายพลงงานชวมวล




เพอใหสามารถตดตามความกาวหนาของแผน ในหวขอนจงไดกาหนดระดบความสาเรจของแผนในแตละชวงดงแสดงในตารางท 5-6 ดงน ดชนชวดและระดบความสาเรจจาเปนตองมการทบทวนและสามารถปรบเปลยนใหสอดคลองกบสถานการณขณะนนๆ

ตารางท 5-6 ดชนชวดและระดบความสาเรจของแผนพฒนาชวมวล 15 ป



51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

เปาหมายการสงเสรมการผลตไฟฟาจากชวมวล (MW) 1610 2100 2454 2800 3220 3700

เปาหมายการสงเสรมการผลตความรอนจากชวมวล ( ktoe) 2781 2985 3320 3660 5000 6760


• วจยและพฒนาระบบผลตพลงงานจากชวมวลดวย Gasifier

• ความกาวหนาในการวจยและพฒนา

เพมประสทธภาพระบบ Gasifier 20%

• วจยและพฒนาตนแบบระบบผลตนามนเชอเพลงจากชวมวล

• ศกษาโครงการเบองตน เพมประสทธภาพระบบ

• วจยสาธตการบรหารจดการ Green City

• จานวนจงหวดททาการสารวจ 76

• ศกษา ออกแบบชมชนพลงงานทดแทน(Green City)

• คดเลอกและสรางชมชนตนแบบในภมภาค

8 4

• ศกษาการผลตเชอพลงไฮโดรเจน

สรางโรงงานตนแบบการผลตเชอเพลงไฮโดรเจนอยางนอย 1 โรง

เพมประสทธภาพระบบ • วจยและพฒนาการผลตพลงงานจากชวมวลรปแบบอนๆ

• ศกษาการผลตพลงงานความรอนรวมดวยระบบ Gasification (BIGCC)

สรางโรงงานตนแบบการผลตพลงงานความรอนรวมดวยระบบ Gasification

(BIGCC) อยางนอย 1 โรง

เพมประสทธภาพระบบ





51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

2. งานสงเสรมและสนบสนน

• สงเสรมระบบผลตพลงงานความรอนรวมจากชวมวลในภาคอตสาหกรรม

• กาลงการผลตไฟฟารวม (MW) 2752 3128 3500

• สงเสรมระบบผลตพลงงานความรอนรวมจากชวมวลในภาคอตสาหกรรม (ตอ)

• ปรมาณการผลตความรอนรวม (ktoe)

3411 4707 6385

• กาลงการผลตไฟฟารวม (MW) 48.5 107 200 • สงเสรม Gasifier เพอผลตไฟฟาและความรอน และโรงไฟฟาชมชนแบบครบวงจร

• ปรมาณการผลตความรอนรวม (ktoe)

183 248 336

• สงเสรมการผลตและใช Bio – Oil

เชงพาณชย • ปรมาณการผลต Bio-Oil (ลตร)

• สงเสรมการปลกไมโตเรวเพอผลตพลงงาน

• พนทปลกไมโตเรว (แสนไร) 1.95 9 17.7

• การสงเสรม Green City • จดสรางชมชนสเขยว 1 5 6

3. เผยแพรและประชาสมพนธ / พฒนาบคลากร

• จดนทรรศการ / โครงการประชาสมพนธ / กลมเครอขายพลงงานชวมวล

• จานวนสมาชกเครอขายพลงงานชวมวล

300 500 600



บทท 6 กาซชวภาพ 6-1

6. กาซชวภาพ

6.1 ภารกจ

สงเสรมการผลตไฟฟาจากกาซชวภาพรวมทงสน 120 เมกะวตต และการผลตพลงงานความรอน 600 พนตนเทยบเทานามนดบ ภายในป 2565 ดวยตนทนการผลตทลดลง โดยการสงเสรมการวจยและพฒนาเทคโนโลยใหมๆ เพอเสรมสรางศกยภาพใหภาคอตสาหกรรม และภาคอตสาหกรรมและชมชนในการใชกาซชวภาพ

เปนพลงงานทดแทนอยางมประสทธภาพ และเปนมตรกบสงแวดลอม

6.2 บทนา กาซชวภาพเกดขนจากกระบวนการยอยสลายสารอนทรยแบบไรออกซเจน (anaerobic process)

ประกอบดวยกาซมเทน (CH4) รอยละ 50-70 กาซคารบอนไดออกไซด (CO2) รอยละ 30-50 กาซอนๆ เชน แอมโมเนย (NH3) ไฮโดรเจนซลไฟด (H2S) และไอนา

ประเทศไทย จดไดวาเปนประเทศทมศกยภาพดานกาซชวภาพ เนองจากเปนประเทศทมอตสาหกรรม

เกษตรจานวนมาก ดงนนในแผนพลงงานทดแทน 15 ป จงไดตงเปาหมายสงเสรมการผลตพลงงานจากกาซชวภาพ ทงในรปไฟฟา 120 เมกะวตต (เทยบเทา 54 ktoe) และความรอน 600 ktoe รวมทงสนเปน 654 ktoe

เพอผลกดนแผนพฒนากาซชวภาพ 15 ปใหบรรลเปาหมาย มความจาเปนอยางยงทจะตองพฒนาใหเกด

ความรวมมอทามกลางผมสวนได – สวนเสยตลอดหวงโซอปทาน (Supply Chain) ตงแตแหลงวตถดบสาหรบผลตกาซชวภาพ ไปจนถงตลาดของกาซชวภาพทงในรปของไฟฟาและความรอนทผลตได ดงแสดงในรปท 6-1



แหลงวตถดบสาหรบผลตกาซชวภาพ

การรวบ

รวมแ

ละขน

สงวต

ถดบเพอผ

ลตกา

ซชวภ

าพ

การน

าไปใชป

ระโยชน

นาเสยจากโรงงานอตสาหกรรม

มลสตว

กากชวมวล/วสดเหลอทง

การผลตกาซชวภาพ

ไฟฟา

ความรอน

เชอเพลงในการขนสง

การใชงาน

รปท 6-1 หวงโซอปทานของพลงงานกาซชวภาพ

ดงนน ในบทนจะอธบายถงสถานภาพปจจบนของกาซชวภาพตามหวงโซอปทาน วเคราะหถงปญหา -

อปสรรคทเกดขนในแตละหวงโซ รวมถงแนวทางสาคญในการพฒนากาซชวภาพ ซงจะนาไปสการดาเนนการตามแผนการพฒนากาซชวภาพ 15 ป และดชนชวดความสาเรจของแผนพรอมทงระดบความสาเรจ เพอใชในการตดตามประเมนผลความสาเรจของแผนในแตละชวง

6.3 สถานภาพกาซชวภาพในปจจบน

6.3.1 วตถดบสาหรบผลตกาซชวภาพ แหลงวตถดบสาหรบผลตกาซชวภาพทมศกยภาพของประเทศไทยมาจากนาเสยจากโรงงาน

อตสาหกรรมเกษตรและการแปรรป 7 ประเภท ไดแก (1) แปง (2) สราและเบยร (3) อาหาร (4) ปาลม (เฉพาะโรงสกดนามนปาลมแบบหบเปยก) (5) กระดาษ (6) ยาง และ (7) เอทานอล (กาลงการผลตประมาณ 150,000 ลตร/วน) ซงมศกยภาพรวมทงสน 943.7 ลานลกบาศกเมตร/ป และจากฟารมปศสตวทงฟารมสกร ฟารมโคและฟารมสตวอนๆ จานวน 1,260.4 ลานลกบาศกเมตร/ป ซงปจจบนมการผลตกาซชวภาพแลว 356.9 ลานลกบาศกเมตร/ป และ 173.8 ลานลกบาศกเมตร/ป ตามลาดบ ดงแสดงในตารางท 6-1 และตารางท 6-2



ตารางท 6-1 ศกยภาพการผลตกาซชวภาพจากนาเสยโรงงานอตสาหกรรม (ทสามารถผลตกาซชวภาพไดไมนอยกวา 400 ลบ.ม./วน) และสถานภาพการผลตจนถงปจจบน

ศกยภาพ สถานภาพ

มระบบผลตกาซชวภาพ ยงไมม กาซชวภาพ

กาซชวภาพ กาซชวภาพ ลาดบ ประเภทโรงงาน

โรงงาน

(ลานลบ.ม./ป) โรงงาน (ลานลบ.ม./

ป)

โรงงาน (ลานลบ.ม./ป)

% ทยงไมนาไปผลตกาซชวภาพ

(1)

1 แปง 77 377 36 162.74 41 214.26 56.8% 2 สราและเบยร 13 110 13 110 0 0 - 3 อาหาร 108 100 44 40.74 64 59.26 59.3%

4 ปาลม (เฉพาะโรงสกดนามนปาลมแบบหบเปยก)

44 25.3 5 2.9 39 22.4 88.5%

5 กระดาษ 23 29 2 2.52 21 26.48 91.3% 6 ยาง 87 84 2 1.62 85 82.38 98.1%

7 เอทานอล (กาลงการผลต ~150,000 ลตร/วน)

24 218.4 4 36.4 20 182 83.3%

ปรมาณกาซชวภาพ (ลานลบ.ม./ป)

รวม 943.7 รวม 356.92 รวม 586.78

หมายเหต/

(1) % ทยงไมนาไปผลตกาซชวภาพของแตละอตสาหกรรม = สถานภาพทยงไมมระบบผลตกาซชวภาพของอตสาหกรรม

ศกยภาพกาซชวภาพของอตสาหกรรม ตวอยาง โรงงานแปงมศกยภาพในการผลตกาซชวภาพ 377 ลาน ลบ.ม. / ป มโรงงานทยงไมมระบบผลตกาซชวภาพ 41 โรง คดเปน

กาซชวภาพ 214.26 ลาน ลบ.ม./ป หรอคดเปน 56.8% จากตารางท 6-1 จะเหนไดวา จะเหนไดวา นาเสยจากอตสาหกรรมแปงมนสาปะหลงจะถกนามา

ผลตเปนกาซชวภาพสงสด รองลงมาไดแกอตสาหกรรมสราและเบยร อาหาร และเอทานอลตามลาดบ การผลตกาซชวภาพในอตสาหกรรมแปงมนสาปะหลงสวนใหญจะประสบความสาเรจ โดย

ระยะเวลาคนทนจะอยภายใน 1-2 ป ขณะเดยวกนกบราคาพลงงานทใชในการอบแปงเพมสงขน กลนของนาเสยทรบกวนชมชน รวมไปถงความหลากหลายของเทคโนโลย สงผลใหโรงงานแปงมนสาปะหลงเกอบทงหมดหนมาตดตงระบบผลตกาซชวภาพ

อตสาหกรรมเอทานอลจดวามศกยภาพในการผลตกาซชวภาพสงมากเมอเทยบตอหนวยลกบาศกเมตรของนาเสย เหตผลเนองจากคา COD ทสงมาก สงผลใหระบบผลตกาซชวภาพตองมปรมาตรใหญกวาทกประเภทอตสาหกรรมทาใหมลคากอสรางสง ประมาณการวาโรงงานเอทานอลทมกาลงผลต 150,000 ลตร/วน คากอสรางระบบประมาณ 150 ลานบาท สงผลใหมระยะเวลาคนทนนาน หากสามารถสรางมลคาเพมใหกบนาเสย ทออกจากระบบกาซชวภาพจะทาใหระยะเวลาคนทนสนลง ชวย จงใจใหผประกอบการหนมาลงทนเพมขน



อตสาหกรรมปาลมเปนอตสาหกรรมอกประเภทหนงทสรางระบบผลตกาซชวภาพเพอผลตไฟฟาขายให กฟภ. ปจจบนมจานวนโรงงานทสรางแลวเสรจและกาลงกอสรางระบบผลตกาซชวภาพไมนอยกวา 10 ราย จากจานวนโรงงานทงหมด 44 แหง หากตองการผลกดนใหโรงงานปาลมมการจดตงระบบกาซชวภาพ ควรจะพจารณาความยงยากและขนตอนในการขายไฟฟา และ Adder จากการขายไฟฟาใหสงขนกวาปจจบน ตารางท 6-2 ศกยภาพการผลตกาซชวภาพจากนาเสยฟารมปศสตว และสถานภาพการผลตจนถง

ปจจบน

ศกยภาพ สถานภาพ

มระบบผลตกาซชวภาพ ยงไมม กาซ

ชวภาพ กาซชวภาพ

กาซชวภาพ ลาดบ ประเภทฟารม

ลานตว

(ลานลบ.ม. /ป)

ลานตว (ลานลบ.ม./ป)

ลานตว

(ลานลบ.ม./ป)

% ทยงไมนาไปผลตกาซชวภาพ

(1)

1 ฟารมสกรเลก 3 131.69 1.77 77.7 1.23 53.99 41.0%

2 ฟารมสกรกลางและใหญ

4.14 181.67 2.19 96.1 1.95 85.57 47.1%

3 ฟารมโค (โคเนอและโคนม)

8 822 N/A N/A N/A N/A N/A

4 ฟารมสตวอนๆ (ไก เปด ชาง)

N/A 125 N/A N/A N/A N/A N/A

ปรมาณกาซชวภาพ (ลานลบ.ม./ป)

รวม 1260.36 รวม 173.80 รวม 139.56

จากตารางท 6-2 จะเหนไดวาระบบผลตกาซชวภาพสวนใหญในฟารมปศสตวจะดาเนนการใน

ฟารมสกรทงขนาดเลก กลาง และใหญ เนองจากสามารถรวบรวมมลลงสบอบาบดไดงาย ในขณะทระบบผลตกาซชวภาพในฟารมโคสวนใหญมศกยภาพสามารถผลตกาซชวภาพได 822 ลานลกบาศกเมตร/ป แตไมมการรวบรวมและการนาไปใชประโยชน เนองจากการเลยงโคสวนใหญจะปลอยเลยงในทงหญาเลยงสตว ทาใหการรวบรวมมลโคเพอนาไปผลตกาซชวภาพคอนขางลาบาก นอกจากนมลโคประกอบดวยหญาซงเปนไฟเบอร ยงกอใหเกดการอดตนภายในระบบผลตกาซชวภาพเมอใชไประยะหนง และเหตผลสาคญทสดคอการเลยงโคใชพลงงานในการเลยงนอย สงผลใหการทจะนากาซชวภาพไปผลตพลงงานไฟฟาเพอจาหนายใหการไฟฟานนมขดจากด ดวยเหตผลทงหมดขางตนทกลาวมา หากจะผลกดนใหมการใชและผลตกาซชวภาพสาหรบฟารมโคคงจะตองพจารณาถงแนวทางในการแกปญหาและอปสรรคดงกลาว



นอกเหนอจากอตสาหกรรมการแปรรปผลผลตทางการเกษตรและฟารมปศสตวเหลาน ยงมวตถดบอนๆ ทสามารถนามาผลตกาซชวภาพ ไดแก (1) ของเสยอนทรยทมลกษณะเปนของแขงทมลกษณะไมเปนเนอเดยวกน (Heterogeneous) และ (2) ชวมวลอนๆ อาทเชน กากมนจากโรงงานแปงมนสาปะหลง หญาแหง ทะลายปาลม เสนใย กะลาปาลม กากปาลม ยอดออย และใบออย เปนตน

6.3.2 การเกบรวบรวมและขนสงวตถดบสาหรบผลตกาซชวภาพ

พจารณาไดเปน 2 กรณไดแก (1) กรณนาเสยจากโรงงานอตสาหกรรมขนาดใหญ ระบบผลตกาซชวภาพเหลานมกจะตด

ตงขนใน บรเวณเดยวกบบรเวณเดยวกบแหลงกาเนดของเสย ซงโดยสวนใหญใชระบบทอในการลาเลยง (2) กรณนาเสยขนาดเลก หรอฟารมทไมมพนท ปจจบนยงไมไดมรปแบบการจดการทแนนอน

อยางไร กตามในแผนพฒนาฉบบนไดกาหนดใหมการจดทาระบบกลางเพอรวบรวมนาเสยหรอมลสตวสาหรบ นาไปผลตกาซชวภาพตอไป

6.3.3 การผลตกาซชวภาพ

ในการผลตกาซชวภาพ สารอนทรยทพบอยในนาเสยจะเปนสารประกอบจาพวก โปรตน คารโบไฮเดรต และไขมน ทงทอยในรปของของแขงและสารละลาย จะผานกระบวนการยอยสลายสารอนทรยในนาเสยแบบไมใชออกซเจน สามารถแบงออกไดเปน 4 ขนตอน ไดแก (1) ไฮโดรไลซส (Hydrolysis) (2) อะซโดจนซส (Acidogenesis) (3) อะซโตจนซส (Acetogenesis) และ (4) เมทาโนจนซส (Methanogenesis) ดงรปท 6-2 และ รปท 6-3



รปท 6-2 ขนตอนการเปลยนสารอนทรยใหเปนกาซชวภาพ

สารอนทรยโมเลกลใหญ

สารอนทรยโมเลกลเลก

กรดอะซตก และกาซไฮโดรเจน

กาซมเทน กาซคารบอนไดออกไซด

แบคทเรยชนดสรางกรด

แบคทเรยชนดสรางมเทน

รปท 6-3 สรปขนตอนอยางงายในการเปลยนสารอนทรยใหเปนกาซชวภาพ



เทคโนโลยการผลตกาซชวภาพจากการบาบดนาเสยไดรบการพฒนามานานกวา 15 ป ซงในขณะนนยงไมแพรหลายเนองจากราคาพลงงานอยในระดบตา อยางไรกตามเมอราคาพลงงานสงขน จงไดมการนาเอาเทคโนโลย เหลานมาประยกตใชในโรงงานอตสาหกรรมผลตแปงมนสาปะหลง โรงงานนามนปาลม อตสาหกรรมผลตกระดาษ อตสาหกรรมผลตอาหาร อตสาหกรรมผลตเอทานอล ฟารมปศสตว และระบบจดการขยะชมชน เพอผลตพลงงานทงในรปของไฟฟา ความรอนหรอใชเปนเชอเพลงสาหรบเครองยนต

ตารางท 6-3 รวบรวมขอมลเทคโนโลยกาซชวภาพตางๆ โดยจะอธบายถงการใชงานในประเทศ

ไทย ขอด ขอจากด และมลคาการลงทน หรอตนทนตอหนวยของแตละเทคโนโลย



ตารางท 6-3 เทคโนโลยการผลตกาซชวภาพ

เทคโนโลย การใชงานในประเทศ

ไทย ขอด ขอจากด มลคาการลงทน / ตนทนตอหนวย

1. ระบบ Upflow Anaerobic Sludge Blanket (UASB)

• ใชในอตสาหกรรมแปงม น ส า ป ะ ห ล ง อ ตสาหกรรมอาหาร อ ต ส า ห ก ร ร ม ส ร า อ ต ส า ห ก ร ร ม ย า ง อตสาหกรรมผลตเยอกระดาษ และเอทานอล

• ระบบมประสทธภาพสง หากมการดแลทด

• ใชพนทตดตงระบบนอย • นาเสยทออกจากระบบมตะกอนนอย

• ไมเหมาะสมกบนาเสยทมตะกอนแขวนลอยสง

• คากอสรางสง • ใชเวลาในการเดนระบบตงตน (Start up) นาน

• มความย งยากในการเลยงเพอใหเกดตะกอนเมด

งบประมาณในการกอสรางระบบ ขนอยกบคาความสกปรก (COD) ปรมาตร ประเภทของนาเสยเขาระบบ • น า เสยจากโรงงานผลตแป งจากมน

สาปะหลง ประมาณ 12,000 – 20,000 บาท/ลบ.ม.นาเสย

• นาเสยจากโรงงานผลตนามนปาลมประมาณ 80,000 – 100,000 บาท/ลบ.ม.นาเสย

• นาเสยจากโรงงานผลตอาหาร ประมาณ 16,000 – 25,000 บาท/ลบ.ม.นาเสย

• นาเสยจากโรงงานผลตสรา ประมาณ 12,000 – 20,000 บาท/ลบ.ม.นาเสย

• ระบบสาหรบมลสกรจากเทคโนโลยในประเทศไทย 0.55 – 1.76 บาท/ลบ.ม. กาซชวภาพ หรอ 0.46 – 1.46 บาท /กโลวตต – ชวโมง

• ระบบสาหรบโรงงานอตสาหกรรมทใฃเทคโนโลยในประเทศไทยอยท 0.39 –





0.68 บาท/ ลบ.ม. กาซชวภาพ 2. ระบบ Anaerobic

Filter (AF), Anaerobic Fixed Film (AFF)

• อตสาหกรรมแปงมนสาปะหลง อตสาหกรรมแปงขาวจาว และอตสาหกรรมผลตเสนหม

• การดแลและควบคมระบบงาย

• มประสทธภาพสง • สามารถรบการเปลยนแปลงของนาเสยไดด

• วสดตวกลางมราคาแพง และอดตนไดงาย

• มภาระทจะตองนาตวกลางออกมาลาง

• มโอกาสทนาเสยจะเกดการลดวงจรหากตวกลางอตน

• คากอสรางสง • ไมเหมาะสมกบนาเสยทมตะกอนแขวนลอยสง

งบประมาณในการกอสรางระบบขนกบคาความสกปรก (COD) และปรมาตรนาเสยเขาระบบ • อตสาหกรรมแปงมนสาปะหลงประมาณ

12,000 – 20,000 บาท/ลบ.ม นาเสย • การผลตกาซชวภาพจากมลสตวแบบตรงฟลมทเปนเทคโนโลยอเมรกา ราคา 1.52-2.44 บาทตอลบ.ม. กาซชวภาพหรอ 1.27-2.03 บาทตอ กโลวตต-ชวโมง

• ระบบสาหรบโรงงานอตสาหกรรมทใชเทคโนโลยในประเทศไทยตนทน อยท 0.39-0.68 บาทตอลบ.ม. กาซ

3. ระบบCompletely

Stirred Tank Reactor (CSTR)

• ใชกบอตสาหกรรมปาลม แปงมนสาปะหลง ขยะ

• เนองจากใชเครองกวนผสม ทาใหมประสทธภาพในการยอยสลายสง

• รบภาระปรมาณการเตมสารอนทรยสง

• สนเปลองพลงงานในการกวน

• แบคทเรยหลดออกจากระบบเนองจากการกวนมกสรางปญหาใหกบระบบได

• นาเสยจากโรงงานผลตนามนปาลม ประมาณ 75,000 – 100,000 บาท/ลบ.ม.นาเสย

• นาเสยจากโรงงานผลตแปงจากมนสาปะหลง 10,000 – 15,000 บาท/ลบ.ม.นาเสย





• ลดระยะเวลาในการกกเกบนาเสย

• นาเสยทออกจากระบบมสารแขวนลอยมาก สรางภาระใหระบบบาบดชนหลง

• การผลตกาซชวภาพจากมลสตว โดยใชถงกวนสมบรณซงเปน เทคโนโลย จากเดนมารค มตนทน 2.22-11.27 บาทตอลบ.ม.กาซชวภาพหรอ 1.85-9.39 บาทตอ กโลวตต-ชวโมง

• สวนเทคโนโลยของอเมรกามตนทน 1.22-2.13 บาท ตอลบ.ม.กาซชวภาพหรอ 1.02-1.78 บาทตอกโลวตต-ชวโมง

4. ระบบ Anaerobic Contact (AC)

• ใชกบอตสาหกรรมอาหารทะเลแชแขง

• โรงงานปลากระปอง

• มประสทธภาพสงกวาระบบ CSTR

• สนเปลองพลงงานในการกวน

• คากอสรางใกลเคยงกบระบบ CSTR

5. ระบบ Anaerobic Baffle Reactor (ABR)

• ใชกบอตสาหกรรมแปงมนและแอลกอฮอล นามนปาลม

• บงคบทศทางการไหลของนาใหไหลขนลงสลบกนไป

• ระบบฯ มขนาดใหญทาใหตองใชพนทมาก

• ระบบเอบอารสวนใหญทมใชงานมตนทนในการผลตกาซชวภาพสงมากเฉลย 2.16 บาท/ลบ.ม.กาซ ทงนเนองจากเปนระบบทนาเขาเทคโนโลยมาจากตางประเทศ

6. ระบบ Anaerobic Covered Lagoon (ACL)

• ใชกบอตสาหกรรมแปงมนสาปะหลง, ปาลม, เอทานอล อตสาหกรรมยาง และใชในฟารมปศสตว

• กอสรางงายและสะดวกในการเดนระบบ

• ระบบมเสถยรภาพสามารถรบสภาพการแปรเปลยนของนาเสย

• ตองอาศยเวลากกเกบนาทยาวนานเพอใหไดประสทธภาพทด

• ใชพนทมาก • แผนพลาสตกทคลมบอ

• ตนทนการผลตจากมลสตว โดยใชเทคโนโลยบอไรอากาศในประเทศไทยอยในชวง 0.99-1.07 บาท/ลบ.ม. กาซชวภาพหรอ 0.83 - 0.89 บาท ตอกโลวตต-ชวโมง

• ตนทนการผลตจากมลสตวดวย





• สามารถพฒนาไดในประเทศไทย

ไดด • สามารถเกบกาซไดเองไมจาเปนตองสราง gas holder

• ราคาถก • ใชเวลาในการเดนระบบตงตน (Stat up) เรว

มกจะขาด เทคโนโลยบอไรอากาศจากตางประเทศ (อเมรกา) 0.91 -3.04 บาท/ลบ.ม กาซชวภาพหรอ 0.76-2.54 บาทตอ กโลวตต-ชวโมง

• ตนทนการกอสราง (ขดบอใหม) อยท 2,192-2,300 บาทตอหนวย

• สาหรบการปรบปรงบอเกา ตนทนการคลมบออยท 60-200 บาทตอตร.ม.

7. ระบบ AFB (Anaerobic Fluidized Bed)

ทดลองในหองปฏบตการ • มประสทธภาพสงมาก • ควบคมความหนาของแบคทเรยได

• เปนระบบฯ ทยงยากในก า ร ค ว บ ค ม แ ล ะ มคาใชจายในการบาบดสง

• สนปลองพลงงานในการห ม น เ ร ย ง น า ใ น ถ งปฏกรณ

8. ถงไอซ • ใชกบโรงเบยร • ตองนาเขาทงระบบ • ราคาคากอสรางสงมาก

9. ปลกโฟว • ใช อย ใ นฟาร มขนาดกลาง-ขนาดใหญ

• ร บ น า เ ส ย ท ส า รแขวนลอยไดถง 11%

• สามารถสารองกาซไวใชได

• แรงดนก าซต าต องใชอปกรณเพมแรงดน

• คากอสรางระบบประมาณ 3,000 บาท/ลบ.มของบอผลตกาซ





10. ถงหมกแบบโดมคงท

• ใชอยกบฟารมขนาดเลก • แขงแรงทนทาน • แรงดนกาซสง • รบภาระการแปรเปลยน

ของเสยได • ระบบฝงดนหมดทาใหม

พ น ท ใ ช ป ร ะ โ ย ช นดานบน

• ถกจากดดวยขนาดของโครงสราง มขนาดตงแต 16 – 100 ลบ.ม.

• ตองใชความปราณต และคว ามช า น าญ ในกา รกอสราง

• คากอสรางระบบประมาณ 3,000 – 4,000 บาท/ลบ.มของบอผลตกาซ

ทมา/ โครงการวจยเชงนโยบายเพอสงเสรมการใชพลงงานหมนเวยน JGSEE




กาซชวภาพทผลตไดมองคประกอบของกาซมเทน (CH4) เปนองคประกอบหลก ซงกาซดงกลาวเปนกาซทใหคาพลงงานความรอนสง โดยสามารถใหพลงงานความรอนไดสงถงประมาณ 9,000 กโลแคลอรตอลกบาศกเมตร (kcal/m3) หรอ 21,000 กโลจลตอลกบาศกเมตร (kJ/m3) ดงนนการใชประโยชนตางๆ ของกาซมเทน เชนการนาไปเปนเชอเพลงทดแทนในการผลตไฟฟา ใชในการเผาไหมโดยตรง และใชเปนเชอเพลงกบเครองยนต เปนตน จะตองมรปแบบการขนยายทเหมาะสม ดงแสดงในตารางท 6-4

ตารางท 6-4 การกระจายกาซชวภาพสผใชในรปแบบการใชงานตางๆ

ไฟฟา ความรอน เชอเพลงในการขนสง

• สงผานทอเพอเปนเชอเพลงใหแกเครองกาเนดไฟฟา

• พลงงานไฟฟาทไดจะนามาใชในตวโรงไฟฟาเอง และทเหลอกจะจายเขากบระบบสายสงของการไฟฟา

• ส ง ผ า น ท อ ส า ห ร บ ใ ช เ ป นเชอเพลงในกระบวนการผลต หรอเตาหงตม

• การอดกาซมเทน (CH4) เขาถง ใ น ข น ต อ น น จ ะ ต อ ง ม ก า รพฒนาการอดกาซมเทน หรอกาซชวภาพ เพอใหสามารถขนสงตอไปยงสถาน ตองมการกาหนดมาตรฐานว ธการและอปกรณเพอความปลอดภย

• ตองทาการวจยในดานตนทน โลจสตกสวามความคมคาในการลงทนตอไปหรอไม ทงนขนกบปจจยการวจยพฒนาอปกรณตดตงรถยนตวาจะสามารถใชกาซชวภาพแทนหรอผสมกบรถยนตทใช NGV หรอ LPG เปนเชอเพลงไดหรอไม

ซงในปจจบนมการผลตพลงงานไฟฟาจากกาซชวภาพจานวน 29 เมกะวตต และมการผลต

พลงงานความรอนจากกาซชวภาพทงสน 79 ktoe

6.3.5 ผมสวนได - สวนเสย ตลอดหวงโซอปทาน

ผมสวนได - สวนเสย ตลอดหวงโซอปทานของกาซชวภาพ ไดอธบายดงแสดงในตารางท 6-5




หวงโซอปทาน ผมสวนได – สวนเสย

แหลงวตถดบสาหรบผลตกาซชวภาพ

• ผประกอบการโรงงานอตสาหกรรมเกษตรและการแปรรป • เจาของฟารมปศสตว • ชมชน

การผลตกาซชวภาพ • ผประกอบการโรงงานอตสาหกรรมเกษตรและการแปรรป • เจาของฟารมปศสตว • ผผลตและจาหนายเทคโนโลย • พพ. • สนพ. • กระทรวงอตสาหกรรม (กรมโรงงาน,BOI) • กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (คพ., สส.) • กระทรวงเกษตรและสหกรณ (กรมปศสตว,กรมสงเสรมการเกษตร)

• กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สวทช., คณะกรรมการเทคโนโลยชวภาพ คณะอนกรรมการเทคโนโลยชวภาพดานสงแวดลอมและพลงงานสะอาด)

• สถาบนการศกษา • กระทรวงมหาดไทย องคการบรหารสวนทองถน • สถาบนการเงน


• กฟผ. • กฟภ. • กฟน. • ประชาชนทวไป

6.4 ปญหา – อปสรรคในการพฒนากาซชวภาพ ในสวนนจะวเคราะหปญหา – อปสรรคทเกดขนในแตละหวงโซอปทาน โดยแบงเปน 3 ประเดนใหญๆ

ไดแก (1) ปญหาเชงเทคนค (2) ปญหาเชงเศรษฐศาสตร และ (3) ปญหาเชงนโยบายและกฎระเบยบ ดงสรปไดในตารางท 6-6



ตารางท 6-6 ปญหา – อปสรรคในการพฒนากาซชวภาพ


เชงเทคนค • ตองพงพาเทคโนโลยจากตางประเทศโดยเฉพาะเทคโนโลยการใชกาซชวภาพ และอปกรณประกอบระบบ

• บคลากรของภาครฐและเอกชน ขาดความรความเขาใจเกยวกบการผลตและการใชกาซชวภาพ

• ขอมลเชงวชาการมจากดทาใหผใชไมกลาตดสนใจและไมมนใจในระบบทจะเลอก เชงเศรษฐศาสตร • เงนลงทนสงและมความเสยงในการลงทน

• การเขาถงแหลงสนบสนนและสถาบนการเงนไมสะดวกและไมคลองตว เนองจาก สถาบนการเงนไมเขาใจโครงการผลตกาซชวภาพ หนวยงานใหสนเชอขาดประสบการณ

เชงกฎระเบยบ / นโยบาย

• การกาหนดเปาหมายยงขาดหนวยงานทรบผดชอบและแผนทเปนรปธรรม • กฎหมายและขอบงคบโดยเฉพาะดานสงแวดลอมยงไมเขมงวดมากพอรวมทงขาด

การบงคบใชและลงโทษอยางจรงจง • ขอบงคบการซอขายไฟฟาไมคลองตว

ทมา โครงการวจยเชงนโยบายเพอสงเสรมการใชพลงงานหมนเวยน JGSEE

6.5 แนวทางสาคญในการพฒนากาซชวภาพ

แนวทางสาคญในการพฒนากาซชวภาพ เพอเอาชนะปญหา-อปสรรคทไดระบไวในหวขอ 6.4 ดงแสดงในตารางท 6-7

ตารางท 6-7 แนวทางสาคญในการพฒนากาซชวภาพ

ปญหา - อปสรรค แนวทางสาคญในการพฒนากาซชวภาพ


• ตองพงพาเทคโนโลยจากตางประเทศโดยเฉพาะเทคโนโลยการใชกาซชวภาพ และอปกรณประกอบระบบ

• วจยและพฒนาเพอเพมทางเลอกเทคโนโลย − การผลตกาซชวภาพจากกากชวมวล − การผลตกาซชวภาพจากของเสยผสม − การทาความสะอาดกาซชวภาพ − การอดกาซชวภาพดวยแรงดนบรรยากาศสง − การผลต Biomethane เพอใชเปนเชอเพลงใน

รถยนต • สงเสรมการผลตอปกรณในประเทศ • จดทามาตรฐานความปลอดภยระบบผลตและการใช



ปญหา - อปสรรค แนวทางสาคญในการพฒนากาซชวภาพ

งานกาซชวภาพรวมทงอปกรณทเกยวของ • บคลากรของภาครฐและเอกชน ขาดความร

ความเขาใจเกยวกบการผลตและการใชกาซชวภาพ

• การเผยแพรประชาสมพนธ ใหความรทางด านเทคโนโลย รวมทงพฒนาบคลากร

• การแลกเปลยนองคความรระหวางภาครฐและเอกชน

• ขอมลเชงวชาการมจากดทาใหผใชไมกลาตดสนใจและไมมนใจในระบบทจะเลอก

• จดตงสถาบนกาซชวภาพแหงชาต • จดทาคลนกกาซชวภาพเคลอนท • ประชาสมพนธใหความรผออกแบบ / ผใชงาน • จดตงเครอขายเพอแลกเปลยนความร


• เงนลงทนสงและมความเสยงในการลงทน • มาตรการ Adder • สรางตลาดระบบผลตกาซชวภาพโดยการสงเสรมใหภาคเอกชนลงทนผลตกาซชวภาพ

• สรางมลคาเพมใหกากตะกอนและนาเสยทออกจากระบบ

• การเขาถงแหลงสนบสนนและสถาบนการเงนไมสะดวกและไมคลองตว เนองจาก สถาบนการเงนไมเขาใจโครงการผลตกาซชวภาพ หนวยงานใหสนเชอขาดประสบการณ

• มาตรการ ESCO Fund • สรางความเชอมนโดยการจดทาตนแบบชมชนสเขยว


• การกาหนดเปาหมายยงขาดหนวยงานทรบผดชอบและแผนทเปนรปธรรม

• กฎหมายและข อบ ง ค บ โ ดย เฉพาะด านสงแวดลอมยงไมเขมงวดมากพอรวมทงขาดการบงคบใชและลงโทษอยางจรงจง

• ขอบงคบการซอขายไฟฟาไมคลองตว

• กาหนดแผนพลงงานทดแทน 15 ปเปนวาระแหงชาต • ประสานหนวยงานเกยวของในการบงคบใชกฎหมาย



6.6 แผนพฒนากาซชวภาพ 15 ป จากแนวทางสาคญในการพฒนากาซชวภาพ ในหวขอ 6.5 นามาสแผนพฒนากาซชวภาพ ดงแสดงในตารางท 6-8 ดงน

ตารางท 6-8 แผนพฒนากาซชวภาพ 15 ป (พ.ศ. 2551 – 2565)


(2551 – 2554) ระยะกลาง

(2555 – 2559) ระยะยาว

(2560 – 2565)

• วจยการผลตกาซชวภาพจากกากชวมวล • ศกษาเทคโนโลยการอดกาซชวภาพดวยแรงดนบรรยากาศสง • ศกษาการผลตกาซชวภาพจากของเสยผสม

(Co-Digestion) • วจยการผลต Bio-Methane เพอใชเปนเชอเพลงในรถยนต

• พฒนาเทคโนโลยการทาความสะอาดกาซชวภาพและการนาไปใช

• วจยสาธตการบรหารจดการ Green City


• สงเสรมการผลตกาซชวภาพจากนาเสย/กากชวมวลโรงงานอตสาหกรรมและฟารมปศสตว • สงเสรมการผลตอปกรณในประเทศ • สงเสรม Bio-methane ในการคมนาคม

• สงเสรมการผลตกาซชวภาพจากนาเสยในโรงงานอตสาหกรรม / ฟารมปศสตวทมศกยภาพสง • จดตงสถาบนกาซชวภาพแหงชาต

• จดทาคลนกกาซชวภาพเคลอนท • จดทามาตรฐานความปลอดภยระบบผลตและ

ใชกาซชวภาพรวมทงอปกรณทเกยวของ • จดตงชมชนสเขยว (Green City) • เพมมลคากากตะกอนและนาเสยทออกจาก

ระบบกาซชวภาพ


• ตดตาม ประเมนผล การสงเสรมระบบผลตกาซชวภาพ




(2551 – 2554) ระยะกลาง

(2555 – 2559) ระยะยาว

(2560 – 2565)

• ประชาสมพนธใหความรผออกแบบ / ผใชงาน 3. งานเผยแพรและประชาสมพนธ • ประชมสมมนาเครอขาย / นานาชาต



ตารางท 6-9 ดชนชวดและระดบความสาเรจของแผนพฒนากาซชวภาพ 15 ป



51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

เปาหมายการสงเสรมการผลตไฟฟาจากกาซชวภาพ (MW) 45.7 48 55 60 90 120

เปาหมายการสงเสรมการผลตความรอนจากกาซชวภาพ ( ktoe) 224 260 320 470 540 600


• ชนดของกากชวมวลททาการศกษาในหองปฏบตการ

6 • วจยการผลตกาซชวภาพจากกาก

ชวมวล • จานวนตนแบบ 1

• ของเสยผสมททาการศกษาในหองปฏบตการ

2 • ศกษาการผลตกาซชวภาพจากของ

เสยผสม (Co-Digestion) • จานวนตนแบบ 1





51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

• ปรมาณ H2S (ppm) <100 • พฒนาเทคโนโลยการทาความสะอาดกาซชวภาพและการนาไปใช • ปรมาณ CO2 (ppm) <100

• จานวนจงหวดททาการสารวจ 76 • วจยสาธตการบรหารจดการ Green City • คดเลอกและสรางชมชนตนแบบ

ในภมภาค 6

• ศกษาเทคโนโลยการอดกาซชวภาพดวยแรงดนบรรยากาศสง

• ความกาวหนาในการศกษา ไดตนแบบ ประสทธภาพของเทคโนโลยเพมสงขน

• วจยการผลต Bio-Methane และพฒนาใชเปนเชอเพลงรถยนต

• ความกาวหนาในการวจย ไดแบบจาลองในหองปฏบตการ ไดตนแบบ ประสทธภาพของเทคโนโลยเพมสงขน


• สงเสรมการผลตกาซชวภาพจากนาเสย/ของเสยผสม และกากชวมวในโรงงานอตสาหกรรม

• พลงงานความรอนทผลตได (ktoe สะสม)

166.72 238.76 303.51

• สงเสรมการผลตกาซชวภาพจากนาเสย/ของเสยผสม และกากชวมวในฟารมปศสตว

• พลงงานความรอนทผลตได (ktoe สะสม)

0.95 2.75 15.60

• จดทามาตรฐานความปลอดภยระบบผลตและใชกาซชวภาพรวมทงอปกรณทเกยวของ

• ความกาวหนาในการจดทามาตรฐาน

ประกาศใชมาตรฐาน

• เพมมลคากากตะกอนและนาเสยทออกจากระบบกาซชวภาพ

• จานวนระบบกาซชวภาพทดาเนนการปรบปรงเพอสรางมลคาเพม (แหง)

40

• ตดตาม ประเมนผล การสงเสรมระบบผลตกาซชวภาพ

• % ของจานวนระบบกาซชวภาพทสงเสรมทงหมด

60% 100% 100%





51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

• สงเสรมการผลตอปกรณในประเทศ • สดสวนอปกรณทผลตไดในประเทศโดยเฉลย

75%

• จดตงสถาบนกาซชวภาพแหงชาต • ความกาวหนาในการจดตงสถาบนกาซชวภาพ

ไดบคลากรและทรพยากรตางๆ ทจาเปน

• ความกาวหนาในการจดทาคลนกกาซชวภาพเคลอนท

ไดรปแบบและขนตอนการใหบรการของคลนกกาซชวภาพเคลอนท

• จดทาคลนกกาซชวภาพเคลอนท

• จานวนผเขารบบรการ 10 75

• กาลงการผลตแกส Bio-methane

• สงเสรม Bio-methane ในการคมนาคม

• ปรมาณการใช Bio-methane

• จดตงชมชนสเขยว (Green City) • จดสรางชมชนสเขยว 5 6

3. งานเผยแพร ประชาสมพนธ / ฝกอบรม

• ประชาสมพนธใหความรผออกแบบ / ผใชงาน

• จานวนผเขาอบรม 300 300

• จานวนสมาชกเครอขาย 100 200 • ประชมสมมนาเครอขาย

• จานวนครงในการจดประชมสมาชกเครอขาย

10 12

• จานวนครงทจดสมมนา 2 2

• จานวนผเขารวมสมมนา 150 200

• ประชมสมมนานานาชาต

• จานวนประเทศทเขารวมสมมนาในแตละครง

15 20



7. พลงงานขยะ

7.1 ภารกจ

สงเสรมการผลตไฟฟารวม 160 เมกะวตต และความรอนรวม 35 พนตนเทยบเทานามนดบ ภายในป 2565 เพอลดผลกระทบทางดานสงแวดลอมอนเนองมาจากการจดการขยะทไมเหมาะสม และสรางความมนคงทางดานพลงงาน โดยการอานวยความสะดวกใหภาคเอกชนลงทนผลตพลงงานจากขยะอยางครบวงจร

เปนมตรตอสงแวดลอม และเปนทยอมรบของชมชนบรเวณใกลเคยง

7.2 บทนา ขยะชมชนเปนปญหาทหนวยงานและภาคสวนทเกยวของจาเปนตองเขามามสวนรวมในการแกไข หากไมมการจดการทดและเปนระบบจะสงผลกระทบทงในดานเศรษฐกจ สงแวดลอมและสขอนามยของประชาชน ดงนน การนาขยะชมชนมาผลตเปนพลงงานทดแทนในรปไฟฟาหรอความรอนเปนทางเลอกหนงทจะชวยลดปญหาในการจดการสงแวดลอม อยางไรกตาม พบวาสภาพการณปจจบน กาลงการผลตไฟฟาทไดจากการกาจดขยะมลฝอยทวประเทศมประมาณ 5 เมกะวตต เมอเทยบกบเปาหมายการสงเสรมการผลตพลงงานทดแทนจากขยะทกาหนดให มการผลตไฟฟาจากขยะชมชน 160 เมกะวตต ภายในป 2565 โดยพบวามปญหาอปสรรคหลายประการททาใหการลงทนเพอผลตพลงงานจากขยะไมแพรหลายเทาทควร ไดแก กฎหมายและระเบยบตางๆ การขาดความเขมแขงของชมชนในการจดการและการรณรงคคดแยกขยะ รวมทงการขาดความเชอมนในเทคโนโลยทมอย

การผลตพลงงานจากขยะจะเกดขนไดนน ตองอาศยความรวมมอจากทกภาคสวนทเกยวของ โดยแนวทางการดาเนนการของภาครฐจะชวยอานวยความสะดวกในการใหสทธประโยชนและมาตรการตางๆ เพอสนบสนนและกระตนการลงทนการผลตพลงงานจากขยะ ทผานมาจะยงไมเหนผลเดนชดเนองจากการผลตพลงงานจากขยะสวนใหญเกดจากภาครฐเปนผดาเนนการเองหรอใหการสนบสนนงบประมาณในการกอสรางและดาเนนโครงการ

เพอใหการพฒนาพลงงานขยะเกดขนไดอยางเปนรปธรรมและบรรลตามเปาหมายทกาหนดไวในป 2565 กระทรวงพลงงานจงไดรวมมอกบหนวยงานภาครฐ เอกชน และองคกรปกครองสวนทองถน บรณาการจากรางแผนแมบทของกรงเทพมหานคร แนวทางการจดการขยะมลฝอยเพอผลตพลงงานของกรมควบคมมลพษ และแผนสงเสรมการผลตพลงงานขยะของกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กระทรวงพลงงาน เพอกาหนดเปาหมายและพนทเปาหมายในการพฒนาพลงงานขยะขน



เพอผลกดนแผนพฒนาพลงงานขยะ 15 ปใหบรรลเปาหมาย มความจาเปนอยางยงทจะตองพฒนาใหเกดความรวมมอทามกลางผมสวนได – สวนเสยตลอดหวงโซอปทาน (Supply Chain) ตงแตแหลงพลงงานขยะ ไปจนถงตลาดของพลงงานขยะทงในรปของไฟฟาและความรอนทผลตได ดงแสดงในรปท 7-1

การก

ระจา

ยพลง

งานส

ผใช

เทคโนโลยกาจดขยะเปนพลงงาน

พลงงานไฟฟาแบบเชอมตอระบบ (On – grid)

การรวบ

รวม,

คดแ

ยก และ

ขนสง

ขยะเพอ

นาไป

ผลตพ

ลงงาน

ขยะชมชน

พลงงานความรอน

รปท 7-1 หวงโซอปทานของพลงงานขยะ

ดงนน ในบทนจะอธบายถงสถานภาพปจจบนของพลงงานขยะตามหวงโซอปทาน วเคราะหถงปญหา -

อปสรรคทเกดขนในแตละหวงโซ รวมถงแนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานขยะ ซงจะนาไปสการดาเนนการตามแผนการพฒนาพลงงานขยะ 15 ป และดชนชวดความสาเรจของแผนพรอมทงระดบความสาเรจ เพอใชในการตดตามประเมนผลความสาเรจของแผนในแตละชวง

7.3 สถานภาพพลงงานขยะในปจจบน

7.3.1 แหลงพลงงานขยะ

(1) องคประกอบและปรมาณขยะชมชน

องคประกอบขยะชมชนจะเปลยนไปตามสภาพของภมอากาศ ฤดกาล และพฤตกรรมทางเศรษฐกจสงคม วถชวตตลอดจนอปนสยและแบบแผนในการบรโภคของแตละชมชนโดยทวไปมองคประกอบแตกตางกนไปจากผลการคดแยกองคประกอบตวอยางขยะจานวน 30 เทศบาล คาเฉลยองคประกอบขยะแสดงดงตารางท 7 – 1 [กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน 2548 การศกษาและสาธตการผลตพลงงานไฟฟา/ ความรอนจากขยะชมชน]



ตารางท 7-1 องคประกอบเฉลยในเทศบาลทมปรมาณมากกวา 100 ตน/วน และ 50-100 ตน/วน

องคประกอบ ปรมาณขยะ > 100 ตน/วน ปรมาณขยะ 50-100 ตน/วน

เศษอาหาร/ผก/ผลไม 53.49 % 57.18 % พลาสตก 20.12 % 19.40 % กระดาษ 8.95 % 8.38 % แกว 5.02 % 3.47 % โลหะ 1.80 % 1.52 % อนๆ เชน กระดก/เปลอกหอย/สารพษผาออม/ผาอนามย/ถานไฟฉาย เปนตน

10.62 % 10.05 %

จากขอมลของกรมควบคมมลพษ แบงขยะตามแหลงทมา 3 แหลงไดแก (1) ขยะในเขต

กทม. (2) ขยะในเขตเทศบาลและเมองพทยา และ (3) ขยะนอกเขตเทศบาล ซงในป 2550 พบวามปรมาณขยะเกดขน 14.72 ลานตน หรอ 40,332 ตน/วน มการกาจดขยะอยางถกตองตามหลกวชาการ ประมาณ 14,432 ตนตอวน หรอรอยละ 36 และกาจดอยางไมถกตองรอยละ 64 ดงตารางท 7-2

ตารางท 7-2 ปรมาณขยะมลฝอยทไดรบการจดการอยางถกตองตามหลกวชาการในป 2550

ปรมาณขยะมลฝอย (ตน/วน) พนท

เกดขน กาจด

กรงเทพมหานคร 8,532 8,532 เขตเทศบาลและเมองพทยา (1,277 แหง) 13,600 4,810 นอกเขตเทศบาล (6,500 แหง) 18,200 1,090 รวม 40,332 14,432

(ก) กทม. ปรมาณขยะเกดขน 8,532 ตน/วน คดเปนรอยละ 21 ของทวประเทศกาจดได

ทงหมด (100%) คอ นาไปฝงกลบรอยละ 87 นาไปทาปยรอยละ 13 โดย กทม.มสถานขนถายขยะ 3 แหง ไดแก สถานขนถายขยะออนนช รบขยะได 3,336 ตน/วน (รอยละ 39) นาไปฝงกลบท อ.พนมสารคาม จ.ฉะเชงเทรา 2,229 ตน/วน (รอยละ 26) หมกทาปย 1,107 ตน/วน (รอยละ 13) สถานขนถายขยะหนองแขม รบขยะได 3,113 ตน/วน (รอยละ 37) สถานขนถายขยะทาแรง รบขยะได 2,083 ตน/วน (รอยละ 24) สถานขนถายขยะหนองแขมและทาแรงรบขยะรวมทงสน 5,196 ตน/วน (รอยละ 61) นาไปฝงกลบท อ.กาแพงแสน จ. นครปฐม

(ข) เขตเทศบาล ปรมาณขยะเกดขน 13,600 ตน/วน คดเปนรอยละ 34 ของทวประเทศ กาจดไดรอยละ 35 (4,810 ตน/วน)

(ค) ขยะนอกเขตเทศบาล ปรมาณขยะเกดขน 18,200 ตน/วน คดเปนรอยละ 45 ของทวประเทศ กาจดไดเพยงรอยละ 6 (1,090 ตน/วน)



สาหรบรายละเอยดปรมาณขยะมลฝอยในป 2548 - 2550 แสดงในตารางท 7-3 [กรมควบคมมลพษ] และปรมาณขยะจาแนกตามลกษณะพนทในรปท 7-3

ตารางท 7-3 ปรมาณขยะชมชน ป พ.ศ. 2548-2550

ปรมาณขยะชมชน (ตน/วน) พนท

ป 2548 ป 2549 ป 2550

1. กรงเทพมหานคร 8,291 8,379 2. เขตเทศบาลรวมเมองพทยา 12,635 12,912 13,600 2.1 ภาคกลางและภาคตะวนออก 5,499 5,619 2.2 ภาคเหนอ 2,148 2,195 2.3 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 2,906 2,971 2.4 ภาคใต 2,082 2,128 3. นอกเขตเทศบาล 18,295 18,295 18,200 รวมทงประเทศ 39,221 39,988 40,322

นอกเขตเทศบาล45%

ในเขตเทศบาล34%

กรงเทพมหานคร21%

รปท 7-2 ปรมาณขยะจาแนกตามลกษณะพนท ป 2550 (ประมาณ 40,322 ตน/วน)

จากประมาณการโดยวธวเคราะหการถดถอยเชงเสน (Linear Regression Analysis) พบวา

ในป 2565ประเทศไทยจะมปรมาณขยะชมชนสงถง 45,855 ตนตอวน (รปท 7-3) โดยใชสมมตฐานวา ขยะ 100 ตนสามารถผลตกระแสไฟฟาได 1 MW และคดศกยภาพในการนาขยะมาผลตกระแสไฟฟาได 70% ดงนนกาลงการผลตไฟฟาจากขยะทเปนไปไดคอ 320 MW



ปรมาณขยะ (ตน/วน)

34000

36000

38000

40000

42000

44000

46000

2535 2540 2545 2550 2555 2560 2565 2570

รปท 7-3 ประมาณการปรมาณขยะในป 2565

ไดกาหนดเปาหมายในการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานขยะเพยง 50 % ของศกยภาพ คอประมาณ 160 MW หรอ 72 ktoe (Plant Factor=60%) โดยพจารณาจากความเปนไปไดในการบรหารจดการ และการรวบรวมขยะ

(2) การบรหารจดการขยะ ขยะมลฝอยทวประเทศไดรบการบรหารจดการทแตกตางกนตาม

พนท ดงน

(ก) ขยะมลฝอยในกรงเทพมหานคร กรงเทพมหานครดาเนนการเกบขยะมลฝอยเองทงหมด และวาจางบรษทเอกชนเปนผดาเนนการกาจด โดยขยะมลฝอยประมาณรอยละ 13 จะถกนาไปหมกทาปย และทเหลออกรอยละ 87 จะถกนาไปกาจดยงสถานทฝงกลบ อาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม และอาเภอพนมสารคาม จงหวดฉะเชงเทรา

(ข) ขยะมลฝอยในเขตเทศบาล เทศบาลจะนาไปกาจดยงสถานทกาจดขยะมลฝอยทไดรบการออกแบบกอสรางอยางถกหลกวชาการ และสามารถเดนระบบไดแลวทมอยทงสน 96 แหง (จากทกอสรางแลวเสรจ 101 แหง และกาลงกอสรางอก 6 แหง) แบงเปน สถานทฝงกลบแบบถกหลกสขาภบาล 90 แหง ระบบผสมผสาน 3 แหง (เทศบาลตาบลเวยงฝาง จงหวดเชยงใหม เทศบาลนครระยอง) และระบบเตาเผา 3 แหง (เทศบาลเมองลาพน เทศบาลนครภเกต เทศบาลตาบลเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน) สามารถกาจดขยะมลฝอยไดประมาณ 4,810 ตนตอวน คดเปนรอยละ 35 ของปรมาณขยะมลฝอยในเขตเทศบาล

(ค) ขยะมลฝอยนอกเขตเทศบาล องคการบรหารสวนจงหวดและองคการบรหารสวนตาบลจะเปนผรบผดชอบเกบรวบรวมและนาไปกาจด ซงสวนใหญยงไมมสถานทกาจดขยะมลฝอยทถกหลกสขาภบาลกาจดดวยการเทกองทงกลางแจงหรอเผากลางแจง มเพยงไมกแหงทนาไปกาจดอยางถกหลกสขาภบาลรวมกบเทศบาลใกลเคยง สามารถกาจดขยะมลฝอยอยางถกหลกสขาภบาลไดเพยง 1,090 ตนตอวน คดเปนรอยละ 6 ของปรมาณขยะมลฝอยนอกเขตเทศบาล



การผลกดนนโยบายการสนบสนนใหมการคดแยกขยะมลฝอยเพอนากลบมาใชประโยชน และใหมการรวมกลมของทองถน (Cluster) เพอสรางระบบกาจดขยะมลฝอยแบบผสมผสาน ใหเกดผลในทางปฏบต กรมควบคมมลพษ ไดดาเนนกจกรรม ไดแก สนบสนนองคกรปกครองสวนทองถนเพอเตรยมความพรอมรองรบการจดตงศนยการจดการขยะมลฝอย จดทาองคความรเพอสนบสนนการดาเนนงานขององคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการขยะมลฝอย เชน แนวทางการดาเนนงานของการจดการขยะมลฝอยแบบ Waste to Energy แนวทางการวเคราะหและกาหนดอตราคาบรการจดการขยะมลฝอย ปรบปรงคมอ เกณฑมาตรฐานและแนวทางการจดการขยะมลฝอยชมชน จดทาคมอผปฏบตงานในการบรหารจดการขยะมลฝอยโดยการฝงกลบอยางถกหลกสขาภบาล

7.3.2 การผลตพลงงานจากขยะ

ในปจจบนเทคโนโลยผลตพลงงานจากขยะ ทนยมใชมหลายเทคโนโลยดวยกน โดยมขอดและ

ขอจากดแตกตางกน ดงทแสดงในตารางท 7-4

ตารางท 7-4 รายละเอยดเทคโนโลยผลตพลงงานขยะ

เทคโนโลย ขอด ขอจากด

1. เทคโนโลยเตาเผาขยะ (Incineration)

• มความยดหยนตอประเภทของขยะสง สามารถเผาทาลายขยะไดหลากหลายประเภทในเวลาเดยวกน

• ลดมวลและปรมาตรไดมาก • เวลากาจดสน • ผลตพลงงานไดมาก • ใชพนทระบบนอย

• เงนลงทนและคาใชจายในการปฏบตงาน และบารงรกษาสง

• ขนาดของโรงกาจดทมความคมคาทางเศรษฐศาสตรควรมกาลงการกาจดไมตากวา 250 ตนตอวน

• เปนเทคโนโลยขนสง ยงไมสามารถพฒนาเทคโนโลยไดเองในประเทศ

2. เทคโนโลยการยอยสลายแบบไมใชออกซเจน(Anaerobic Digestion, AD)

• เปนเทคโนโลยสะอาด • องคประกอบขยะในประเทศม

สารอนทรยทยอยสลายไดสง • เทคโนโลยไมซบซอน สามารถ

พฒนาเทคโนโลยไดเอง ในประเทศ

• ตองสงเสรมใหมการแยกขยะอนทรยจากตนทาง

• ควรพฒนาสายพนธจลนทรยทให gas yield สงและทนทานสภาพสงแวดลอมไดด

• ควรสรางตลาดใหกบสารปรบปรงคณภาพดนเพอเพมรายไดใหระบบ

3. เทคโนโลยกาซชวภาพจากหลมฝงกลบขยะ (Landfill Gas to Energy)

• หลมฝงกลบขยะมลฝอยมอยแลวจานวนมากเทคโนโลยนจะชวยลดการปลอยมเทนขนสบรรยากาศ

• ลดความเสยงในการระเบดหรอ

• ตองมปรมาณขยะในหลมฝงกลบมากกวา 1 ลานตน จงจะเกดความคมคาทางเศรษฐกจ

• การพยากรณอตราเกดกาซขนอย




เพลงไหมบรเวณฝงกลบ • เทคโนโลยไมซบซอนมากนก

สามารถพฒนาเทคโนโลยขนเองไดในประเทศ

กบหลายปจจย ยากตอการพยากรณ

• องคความรยงไมแพรหลาย

4. เทคโนโลยผลตเชอเพลงขยะ (Refuse Derived Fuel)

• เปนเทคโนโลยสะอาด • ใชงานรวมกบเทคโนโลยไพโรไล

ซส / กาซซฟเคชน • โรงกาจดมขนาดเลก สามารถสราง

กระจายตามจดตางๆ ณ แหลงกาเนดขยะ

• เชอเพลงทไดไมจาเปนตองผลตพลงงานทนท เกบไวผลตเมอใดกได

• ใชพนทระบบนอย • เทคโนโลยสามารถพฒนาไดเองใน

ประเทศ

• ไมเปนระบบกาจดทเบดเสรจในตวเอง ยงตองการระบบกาจดขนสดทาย

• ยงขาดขอมลโรงงานกาจดทมการเดนระบบในเชงพาณชย

• ยงไมมตลาดการซอขายเชอเพลงจากขยะ

5. เทคโนโลยผลตกาซเชอเพลง (Gasification)

• เปนเทคโนโลยสะอาด • ลดมวลและปรมาตรไดด • เวลากาจดสน • ผลตพลงงานไดมาก • ใชพนทระบบนอย

• ตองมการจดการขยะเบองตนกอน (เชนการทา RDF)

• เงนลงทนและคาใชจายในการปฏบตงานและบารงรกษาสง

• ยงขาดขอมลโรงกาจดทมการดาเนนงานในเชงพาณชย

• เปนเทคโนโลยขนสง 6. เทคโนโลยพลาสมาอารค

(Plasma Arc)

• ใหความรอนทมอณหภมสงมาก สามารถใชในการเผาทาลายขยะมลฝอยไดอยางมประสทธภาพ

• ขเถาทเกดจากกระบวนการจะเปลยนสภาพเปน slag ซงสารอนตรายทเกดขนในขเถาจะถกจบอยใน slag ทาใหหมดความเปนพษ

• ใชเงนลงทนและคาใชจายในการปฏบตงานและบารงรกษาสง

• สถานภาพของเทคโนโลยในปจจบนยงอยในขนเครองตนแบบ ยงไมมขอมลยนยนโรงงานทดาเนนการในเชงพาณชย

7. เทคโนโลยการแปรรปขยะพลาสตกเปนนามนเชอเพลง

• เชอเพลงอยในสถานะของเหลวทาใหสะดวกและประหยดคาขนสง

• เชอเพลงทไดไมจาเปนตองผลต

• ตองมการคดแยกประเภทของขยะพลาสตก

• ตองมระบบทาความสะอาดขยะ




พลงงานทนท เกบไวผลตเมอใดกได

• ใชพนทระบบนอย • เทคโนโลยสามารถพฒนาไดเองใน

ประเทศ

พลาสตก

โดยประเทศไทยมการนาเทคโนโลยขางตนมาปรบใชแลวหลายเทคโนโลย โดยมรายละเอยด

ดงตอไปน

(1) โรงเผาขยะเทศบาลนครภเกต : ใชเทคโนโลยระบบเตาเผา จากประเทศญปน สามารถเผาทาลายเฉพาะขยะทเผาไหมไดเทานน ระบบรบขยะได 250 ตนตอวน และนาความรอนทไดจากการเผาขยะมาผลตไอนาเพอผลตกระแสไฟฟา ขนาดกาลงการผลต 2.5 เมกะวตต เรมผลตไฟฟาเมอเดอน มกราคม 2546

(2) โรงงานผลตปยอนทรยและพลงงาน เทศบาลนครระยอง : ใชเทคโนโลยระบบยอยสลายแบบไมใชออกซเจน จากประเทศฟนแลนด สามารถกาจดไดเฉพาะขยะอนทรยทยอยสลายงายเทานน ระบบออกแบบรบขยะอนทรยไดประมาณ 60 ตนตอวน เครองยนตกาซสาหรบผลตไฟฟา ขนาดกาลงการผลต 625 กโลวตต เรมผลตไฟฟาเมอเดอนธนวาคม 2547

(3) โครงการผลตไฟฟาโดยใชกาซชวภาพจากหลมฝงกลบขยะราชาเทวะ ตาบลราชาเทวะ อาเภอ กงแกว จงหวดสมทรปราการ : ใชเทคโนโลยระบบวางทอรวบรวมกาซชวภาพจากหลมฝงกลบขยะโดยผเชยวชาญในประเทศ สาหรบกาซชวภาพใชในการเดนเครองยนตผลตกระแสไฟฟา ขนาดกาลงการผลต 950 กโลวตต

(4) โครงการผลตไฟฟาโดยใชกาซชวภาพจากหลมฝงกลบขยะกาแพงแสน จงหวดนครปฐม : ใชเทคโนโลยระบบวางทอรวบรวมกาซชวภาพจากหลมฝงกลบขยะโดยผเชยวชาญในประเทศ สาหรบกาซชวภาพใชในการเดนเครองยนตผลตกระแสไฟฟา ขนาดกาลงการผลต 1 เมกะวตต เรมผลตไฟฟาเมอเดอน พฤษภาคม 2551


เนองจากพลงงานทไดจากโครงการกาจดขยะม 2 รปแบบไดแก พลงงานไฟฟา และพลงงานความรอน โดยมการกระจายดงน

(1) พลงงานไฟฟา จะถกเชอมตอเขาระบบของการไฟฟา(On-grid) ซงจะสงตอไปยงประชาชนทวประเทศผานทางระบบสายสงของการไฟฟา ใหแกการไฟฟานครหลวง และการไฟฟาสวนภมภาค

(2) พลงงานความรอน จะถกลาเลยงผานทอไปยงโรงงานอตสาหกรรมและผใชโดยตรง




ผมสวนได – สวนเสย ตลอดหวงโซอปทานของพลงงานขยะ ไดอธบายดงแสดงในตารางท 7-5



แหลงพลงงานขยะ • ประชาชนในชมชน • องคกรปกครองสวนทองถน เชน เทศบาล, อบต. เปน

ตน • กทม. • กระทรวงสาธารณสข • กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม • บรษทรบกาจดขยะ • ผคาขยะ

การผลตพลงงานจากขยะ • องคกรปกครองสวนทองถน • กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม • นกลงทน • ผประกอบการผลตพลงงานจากขยะ • ผผลตเทคโนโลยจากพลงงานขยะ • สถาบนการเงน • กระทรวงอตสาหกรรม • กระทรวงพลงงาน • กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย


• กฟภ. • กฟน. • กระทรวงพลงงาน • ประชาชนผบรโภค

7.4 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาพลงงานขยะ ในสวนน จะวเคราะหถงปญหา – อปสรรคทเกดขนในแตละหวงโซอปทาน โดยจะแบงเปน 3 ประเดน

ใหญๆ ไดแก (1) เชงเทคนค (2) เชงเศรษฐศาสตร และ (3) เชงนโยบายและกฎระเบยบ ดงแสดงในตารางท 7-6



ตารางท 7-6 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาพลงงานขยะ


เชงเทคนค • ขาดระบบการจดการขยะทมประสทธภาพ • ประชาชนทวไปขาดจตสานกในการจดการขยะ • ประชาชนยงมทศนคตในเชงลบตอโครงการผลตไฟฟาจากขยะ • ขาดการพฒนาเทคโนโลยตางๆ เกยวกบการผลตพลงงานขยะภายในประเทศไทย ทเหมาะสม ตองพงพงการนาเขาจากตางประเทศ

• การบรณาการในการสงเสรมการผลตพลงงานขยะและประสานกนระหวางหนวยงานราชการ เนองจากไมมผรบผดชอบทชดเจน หรอทาใหการดาเนนการตางๆ ตองตดตอขออนญาตจากหลายหนวยงาน ทาใหลาชาและใชเวลานานมาก

• ขาดเจาภาพในการตกลงเจรจา เพอใหไดขอยตทเปนธรรม ในโครงการผลตพลงงานขยะ ระหวาง ผลงทน, องคการปกครองสวนทองถน, ชมชน, และอนทเกยวของ ทาใหหลายๆโครงการมความลาชาอยางมากในการเจรจาตอรอง

เชงเศรษฐศาสตร • โครงการพลงงานขยะมการลงทนสง แตมผลตอบแทนตา ระยะเวลาในการคนทนนาน

• อตรา Adder ยงไมเหมาะสม จงยากทจะดงดดใหเอกชนสนใจมาลงทน เชงนโยบาย/กฎระเบยบ

• โครงการกาจดขยะมลฝอยเพอผลตกระแสไฟฟาทภาครฐสงเสรมใหเอกชนเปนผลงทนนน ในกรณทโครงการใชเงนลงทนมากกวา 1,000 ลานบาท ตองเขาขายพระราชบญญตวาดวยการใหเอกชนเขารวมงานหรอดาเนนการในกจการของรฐ พ.ศ.2535 (พรบ.รวมทน) ซงตองผานการดาเนนการหลายขนตอนและใชเวลาคอนขางนาน

• ตาม พรบ.การผงเมอง พ.ศ.2518 กาหนดวาทดนประเภททอยอาศยหนาแนนนอย ซงกาหนดไวเปนพนทสเหลองหามใชประโยชนทดนเพอกจการตามทกาหนด เชน โรงงานทกจาพวกตามกฎหมายวาดวยโรงงาน เวนแตโรงงานตามประเภท ชนดและจาพวกทกาหนดใหดาเนนการตามบญชแนบทายกฎกระทรวงน ซงครอบคลมถงกจการการกาจดขยะมลฝอยดวย

• มกฎหมายทเกยวของกบการจดการขยะหลายฉบบทหลายหนวยงานรบผดชอบอย

7.5 แนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานขยะ ปจจบนมนกลงทนจากภาคเอกชนจานวนมากใหความสนใจลงทนผลตพลงงานขยะ อยางไรกตามการ

ลงทนยงไมสามารถเกดขนไดมากเนองมาจากปญหา - อปสรรคดงทไดอธบายไวในหวขอ 7.4 ในหวขอนจะนาเสนอแนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานขยะ เพอเอาชนะปญหา – อปสรรคเหลานดงแสดงในตารางท 7-7



ตารางท 7-7 แนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานขยะ

ปญหา – อปสรรค แนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานขยะ


• ขาดระบบการจดการขยะทมประสทธภาพ • ประชาชนทวไปขาดจตสานกในการจดการขยะ

• รณรงคสรางความรความเขาใจในการคดแยกขยะ และการผลตพลงงานขยะ

• ประชาชนยงมทศนคตในเชงลบตอโครงการผลตพลงงานจากขยะ

• สรางระบบการจดการขยะทมประสทธภาพ โดยการการจดทาตนแบบในระดบชมชน

• ขาดการพฒนาเทคโนโลยตางๆ เกยวกบการผลตพลงงานขยะภายในประเทศทเหมาะสม ตองพงพาการนาเขาจากตางประเทศ

• การวจยและพฒนาตนแบบเทคโนโลยการผลตพลงงานจากขยะทมประสทธภาพ ตนทน ตา สอดคลองกบความตองการของชมชน

• ขาดแคลนฐานขอมลของขยะท วประเทศ ทมรายละเอยดมากพอในการว เคราะห เพ อหาเทคโนโลยทเหมาะสม

• จดตงเครอขายพลงงานขยะ เพอรวบรวมและแลกเปลยนขอมลทเกยวของกบการพฒนาพลงงานขยะ

• ขาดเจาภาพในการตกลงเจรจา เพอใหไดขอยตทเปนธรรม ในโครงการผลตพลงงานขยะ ระหวาง ผลงทน, องคการปกครองสวนทองถน, ชมชน, และอนๆทเกยวของ ทาใหหลายๆโครงการมความลาชาอยางมากในการเจรจาตอรอง

• การบรณาการในการสงเสรมการผลตพลงงานขยะและประสานกนระหวางหนวยงานราชการ เนองจากไมมผรบผดชอบทชดเจน หรอทาใหการดาเนนการตางๆ ตองตดตอขออนญาตจากหลายหนวยงาน ทาใหลาชาและใชเวลานานมาก

• ควรมเจาภาพในการสงเสรมการใชพลงงานขยะ


• โครงการพลงงานขยะมการลงทนสง แตมผลตอบแทนตา ระยะเวลาในการคนทนนาน

• อตรา Adder ยงไมเหมาะสม จงยากทจะดงดดใหเอกชนสนใจมาลงทน

• พฒนาเทคโนโลยประสทธภาพสง ตนทนตา • สงเสรมการลงทนของภาคเอกชน โดยการปรบปรง

Adder ใหจงใจผประกอบการ



ปญหา – อปสรรค แนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานขยะ


• โครงการกาจดขยะมลฝอยเพอผลตกระแสไฟฟาทภาครฐสงเสรมใหเอกชนเปนผลงทนนน ในกรณทโครงการใชเงนลงทนมากกวา 1,000 ลานบาท ตองเขาขายพระราชบญญตวาดวยการใหเอกชนเขารวมงานหรอดาเนนการในกจการของรฐ พ.ศ.2535 (พรบ.รวมทน) ซงตองผานการดาเนนการหลายขนตอนและใชเวลาคอนขางนาน

• กรณทภาคเอกชนมความพรอมเงนลงทนและทองถนเหนความจาเปนถงปญหาขยะ วกฤตเรงดวนทตองแกไข โครงการจดตงในพนทแหลงฝงกลบเดมทไมถกหลกสขาภบาลอยแลว ควรนาเรองเขา ครม. เพออนมตใหโครงการดาเนนการไดโดยเรวเปนกรณๆ ไป

• ปรบมลคาขนตาของโครงการทตองเขา พรบ.รวมทนจาก 1,000 ลานบาท เปน 3,000-5,000 ลานบาท

• ปรบ พรบ.รวมทน เพอสงเสรมใหเรองพลงงานทดแทนเปนกรณเฉพาะทสามารถดาเนนการได โดยไมตองเขา พรบ.รวมทน

• ตาม พรบ.การผงเมอง พ.ศ.2518 กาหนดวาทดนประเภททอยอาศยหนาแนนนอย ซงกาหนดไวเปนพนทสเหลองหามใชประโยชนทดนเพอกจการตามทกาหนด เชน โรงงานทกจาพวกตามกฎหมายวาดวยโรงงาน เวนแตโรงงานตามประเภท ชนดและจาพวกทกาหนดใหดาเนนการตามบญชแนบทายกฎกระทรวงน ซงครอบคลมถงกจการการกาจดขยะมลฝอยดวย

• ผอนปรน ตาม พรบ.การผงเมอง ใหจดตงโรงไฟฟาจากขยะชมชนไดในพนทสเหลองทเปนพนทฝงกลบขยะอยแลว

• ผอนปรนตาม พรบ.การผงเมอง ใหจดตงโรงไฟฟาจากขยะภายในชมชนได ในขนาดไมเกน 10 ตนขยะตอวน เพอใหชมชนจดการขยะไดดวยตวเอง

• มกฎหมายทเกยวของกบการจดการขยะหลายฉบบทหลายหนวยงานรบผดชอบอย

• ควรมการรวบรวมหรอชาระกฎหมายทเกยวของกบการจดการขยะโดยแกไขสอดคลองไปในแนวทางเดยวกนเพออานวยความสะดวกแกผประกอบการทสนใจลงทนผลตพลงงานขยะ



7.6 แผนพฒนาพลงงานขยะ 15 ป จากแนวทางสาคญในการพฒนาพลงงานขยะ ในหวขอ 7.5 นามาสแผนพฒนาพลงงานขยะ ดงแสดงในตารางท 7-8 ดงน

ตารางท 7-8 แผนพฒนาพลงงานขยะ 15 ป (พ.ศ. 2551 – 2565)


(2551 – 2554) ระยะกลาง

(2555 – 2559) ระยะยาว

(2560 – 2565)

• ศกษาตนแบบระบบผลตกาซชวภาพจากขยะตลาดสด / อปท.

• ศกษาแนวทางการพฒนาและสงเสรมการผลต RDF / นามนจากขยะพลาสตก

• ตนแบบระบบคดแยกขยะ


• การประยกตเทคโนโลยการผลตพลงงานขยะเพอลดตนทนและเพมประสทธภาพ • มาตรฐาน RDF / นามนจากขยะพลาสตก • สงเสรมการลงทนของภาคเอกชน • สงเสรมการใชถงหมกกาซชวภาพสาเรจรปขนาดเลก • สงเสรมการผลตกาซชวภาพจากขยะจากตลาดสด

• สงเสรมการผลตกาซชวภาพ / RDF จากขยะ อปท. • สงเสรมการแปรรปขยะพลาสตกเปนนามน • การตดตามและเพมประสทธภาพการใชงานระบบผลตพลงงานขยะ


• จดตงตนแบบชมชนสะอาด




(2551 – 2554) ระยะกลาง

(2555 – 2559) ระยะยาว

(2560 – 2565)

• รณรงคสรางความรความเขาใจในการนาขยะมาผลตพลงงาน • จดทาหลกสตรการสงเสรมการผลตพลงงานขยะในสถานศกษา / อปท.

• อบรมหลกสตรการสงเสรมการผลตพลงงานขยะในสถานศกษา / อปท.

• จดตงเครอขายผประกอบการผลตพลงงานขยะ

• สมมนาเครอขายผประกอบการผลตพลงงานขยะ • คายเยาวชนเพอสงเสรมการผลตพลงงานจากขยะระดบประถม-มธยม

• คายเยาวชนเพอสงเสรมการผลตพลงงานขยะระดบอดมศกษา

3. งานเผยแพรและประชาสมพนธ

• สมมนาการแปรรปขยะเปนพลงงานในระดบนานาชาต





ตารางท 7-9 ดชนชวดและระดบความสาเรจของแผนพฒนาพลงงานขยะ 15 ป ระดบความสาเรจ


51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

เปาหมายการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานขยะ (MW) 5 14 58 78 130 160

เปาหมายการสงเสรมการผลตความรอนจากพลงงานขยะ ( ktoe) 1 2 7 15 24 35


1. ศกษาตนแบบระบบผลตกาซชวภาพจากขยะตลาดสด / อปท.

• จานวนตนแบบ 1

• จานวนตนแบบ RDF 11 • ศกษาแนวทางการพฒนาและสงเสรมการผลต RDF / นามนจากขยะพลาสตก

• จานวนตนแบบนามนจากขยะพลาสตก

3

• ตนแบบระบบคดแยกขยะ • จานวนตนแบบ 3

• การประยกตเทคโนโลยการผลตพลงงานขยะเพอลดตนทนและเพมประสทธภาพ

• จานวนตนแบบ 3 5


• มาตรฐาน RDF / นามนจากขยะพลาสตก

• ความกาวหนาในการจดทามาตรฐาน

มการประกาศใชมาตรฐาน

• สงเสรมการลงทนของภาคเอกชนสาหรบเทศบาลทมปรมาณขยะ > 100 ตน/วน

• กาลงการผลตทเกดจากการลงทนของภาคเอกชน (MW) 78 130 160

• ปรบปรง Adder ใหจงใจ • ความกาวหนาในการปรบปรง Adder

กาหนดอตรา Adder ทเหมาะสม

• พรบ. รวมทน • แกไขกฎหมายททาใหลาชา

• พนทสเหลอง ไดรบอนมตจาก ครม.





51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

• การคดแยกขยะ • แกไขกฎหมายททาใหลาชา (ตอ)

• EIA ไดรบอนมตจาก ครม.

• สงเสรมการใชถงหมกกาซชวภาพสาเรจรปขนาดเลก

• จานวนระบบ 1400 2500 3000

• สงเสรมการผลตกาซชวภาพจากขยะจากตลาดสด

• จานวนระบบ 10 45 110

• สงเสรมการผลตกาซชวภาพ / RDF จากขยะ อปท.

• จานวนระบบ 126 150 184

• สงเสรมการแปรรปขยะพลาสตกเปนนามน

• จานวนระบบ 10 45 10

• จดตงตนแบบชมชนสะอาด • จานวนชมชน 6 25 30

3. งานเผยแพรและประชาสมพนธ

• รณรงคสรางความรความเขาใจในการนาขยะมาผลตพลงงาน

• จานวนเทศบาล 60 100 120

• จดทาหลกสตรการสงเสรมการผลตพลงงานขยะในสถานศกษา/อปท.

• ความกาวหนาในการจดทาหลกสตร

ไดหลกสตรฉบบสมบรณ เผยแพรหลกสตรในสถานศกษาอยางนอย

3 แหงและ อปท. อยางนอย 3 แหง

• อบรมหลกสตรการสงเสรมการผลตพลงงานขยะในสถานศกษา/อปท.

• จานวนสถานศกษา/อปท. ทไดรบการอบรม

80 120

• จานวนสมาชกเครอขาย 260 • จดตงเครอขายผประกอบการผลตพลงงานขยะ • กจกรรมของเครอขาย 6

• จานวนครงในการจดสมมนา 2 5 6 • สมมนาเครอขายผประกอบการผลตพลงงานขยะ • จานวนผเขารวมสมมนา 200 500 600

• คายเยาวชนเพอสงเสรมการผลต • จานวนเยาวชนทเขารวม 600 200





51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

พลงงานขยะระดบประถม-มธยม โครงการ

• คายเยาวชนเพอสงเสรมการผลตพลงงานจากขยะระดบอดมศกษา

• จานวนเยาวชนทเขารวมโครงการ

400 1000

• จานวนครงทจดสมมนานานาชาต

1 2 2

• จานวนผเขารวมฯ ในแตละครง 300 600 600

• สมมนาการแปรรปขยะเปนพลงงานในระดบนานาชาต

• จานวนประเทศทเขารวมฯ ในแตละครง

15 30 30



8. เอทานอล

8.1 ภารกจ

สงเสรมใหเกดการผลตและการใชเอทานอลไมนอยกวา 9 ลานลตร/วน ภายในป 2565 เพอลดการพงพานามน เพมมลคาและสรางเสถยรภาพใหกบผลผลตทางการเกษตร โดยการสรางตลาดเอทานอลอยางยงยน รณรงคใหความรและสรางความเชอมนใหผบรโภคอยางจรงจง สงเสรมอตสาหกรรมเอทานอลแบบครบวงจรและเปนมตรตอสงแวดลอม รวมไปถงการพฒนาระบบโลจสตกสเพอลดตนทน การวจยและพฒนาพชพลงงานใหมๆ เพอ

ประเทศชาตและประชาชน

8.2 บทนา เอทานอลเปนแอลกอฮอลชนดหนงซงเกดจากการหมกพชเพอเปลยนแปงจากพชเปนนาตาลแลวเปลยน

จากนาตาลเปนแอลกอฮอล เมอทาใหเปนแอลกอฮอลบรสทธ 95% โดยการกลนจะเรยกวา เอทานอล (Ethanol) เอทานอลทนาไปผสมในนามนเพอใชเตมเครองยนตเปนแอลกอฮอลทมความบรสทธตงแต 99.5% โดยปรมาตร ซงสามารถใชเปนเชอเพลงได โดยประเทศไทยมการนาเอทานอลมาผสมกบนามนเบนซนเพอใชเปนเชอเพลงหรอทเรยกกนวา แกสโซฮอล

การผลตแกสโซฮอลในประเทศไทยนนเกดจากแนวพระราชดารในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเมอป

2528 โดยโครงการสวนพระองคไดศกษาการผลตแกสโซฮอลเพอใชเปนพลงงานทดแทน โดยผลตเอทานอลจากออย หลงจากนนกเกดความตนตวทงจากภาครฐและเอกชนเขามารวมพฒนาและนาไปทดสอบกบเครองยนต แตยงไมเกดการใชกนอยางแพรหลาย จนกระทงราคานามนโลกเพมสงขนอยางมาก เมอป 2546 รฐบาลจงไดหนมาผลกดนการผลตและการใชแกสโซฮอลอยางจรงจง โดยไดกาหนดเปาหมายสงเสรมเอทานอล 2.4 ลานลตร/วน เพอทดแทน MTBE ในนามนเบนซน 95 และทดแทนเนอนามนในนามนเบนซน 91 ภายในป 2554

จากการลดอตราเงนสงเขากองทนนามนเชอเพลงเพอใหราคาขายปลกนามนแกสโซฮอล 95 ตากวาราคา

ขายปลกนามนเบนซน 95 ในระดบ 1.50 บาท/ลตร ประกอบกบมาตรการสงเสรมของรฐบาลอกหลายประการ ทาใหประชาชนหนมาใชแกสโซฮอลเพมสงขน โดยในเดอนธนวาคม 2548 มสดสวนสงถง 17.4% ของยอดขายนามนเบนซน รฐบาลไดปรบปรงมาตรการตางๆ เพอสงเสรมการผลตและการใชแกสโซฮอลเรอยมา อาทเชน มาตรการกาหนดราคาเอทานอล มาตรการสรางความเชอมน รวมไปถงมาตรการทางดานราคา จนถงปจจบน (พ.ย. 51) ประเทศไทยมการใชเอทานอลในรปของแกสโซฮอล 95 แกสโซฮอล 91 E20 และ E85 จานวน 11.00 ลานลตร/วน หรอคดเปนเอทานอล 1.11 ลานลตร/วน



เพอผลกดนแผนพฒนาเอทานอล 15 ปใหบรรลเปาหมาย มความจาเปนอยางยงทจะตองพฒนาใหเกดความรวมมอทามกลางผมสวนได – สวนเสย ตลอดหวงโซอปทาน (Supply Chain) ตงแตแหลงวตถดบสาหรบผลตเอทานอลไปจนถงตลาดของเอทานอล ดงแสดงในรปท 8-1

วตถดบ

การก

ระจา

ยเชอ

เพลง

สผใช

การผลตเอทานอลตลาดในประเทศ

การรวบ

รวมแ

ละขน

สงวต

ถดบไ

ปยงโรงงานผ

ลตเอทา

นอล

Ethanol Plantตลาดตางประเทศ

มนสาปะหลง

กากนาตาล

ขาวฟางหวาน

ภาคอตสาหกรรม

ภาคขนสง

รปท 8-1 หวงโซอปทานของเอทานอล

ดงนน ในบทนจะอธบายถงสถานภาพปจจบนของเอทานอลตามหวงโซอปทาน วเคราะหถงปญหา -

อปสรรคทเกดขนในแตละหวงโซ รวมถงแนวทางสาคญในการพฒนาเอทานอล ซงจะนาไปสการดาเนนการตามแผนพฒนาเอทานอล 15 ป และดชนชวดและระดบความสาเรจของแผนพรอมทงระดบความสาเรจเพอใชในการตดตามประเมนผลความสาเรจของแผนในแตละชวง

8.3 สถานภาพเอทานอลในปจจบน

8.3.1 วตถดบสาหรบผลตเอทานอล เนองจากประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรม จงมพชพลงงานหลายชนดทนามาใชเปนวตถดบ

สาหรบผลตเอทานอลได เชน ออย มนสาปะหลง ขาวโพด ขาวฟางหวาน เปนตน อยางไรกตาม เมอพจารณาถงความคมคาทางดานเศรษฐศาสตร วตถดบหลกในอตสาหกรรมเอทานอลในปจจบน ไดแก กากนาตาล และมนสาปะหลง

(1) กากนาตาล เปนผลพลอยได (by product) จากกระบวนการผลตนาตาล โดยในการหบออย

1 ตนจะมกากนาตาล 45 กโลกรม หรอคดเปนรอยละ 4.5 ของปรมาณออยทเขาหบ



สอน. ไดคาดการณอปสงค – อปทานของออยและกากนาตาลดงตารางท 8-1 ซงจะแสดงปรมาณผลผลตออย และความตองการออยสาหรบผลตนาตาลเพอบรโภคในประเทศและสงออก โดยตงแตป 2552 เปนตนไป จะมปรมาณออยสวนเกนสามารถนามาเปนวตถดบผลตเอทานอล นอกจากนยงแสดงผลผลตกากนาตาล และความตองการกากนาตาลในการผลตสรา อาหารสตว ผงชรสและสงออก สวนทเหลอนามาผลตเปนเอทานอล ในป 2552 มกากนาตาลสวนเกนสาหรบผลตเอทานอลได 1.27 ลานลตร/วน

ตารางท 8-1 อปสงค – อปทานกากนาตาลป 2551 - 2554

จากขอมลของกรมศลกากร พบวา ในเดอนตลาคม 2551 มการสงออกกากนาตาลทงสน

51,745 ตน คดเปนราคาเฉลยเทากบ 3,007 บาท/ตน และมการนาเขากากนาตาลทงสน 2,233 ตน คดเปนราคาเฉลย 17,166 บาท/ตน การเปลยนแปลงราคากากนาตาลรายเดอนระหวางป 2547-2551 ดงรปท 8-2

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

4,000

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.เดอน

ราคา

( บาท

/ตน

)

2547 2548 2549 2550 2551

รปท 8-2 ราคากากนาตาลรายเดอนระหวางป 2547-2551



(2) มนสาปะหลง ปลกมากในจงหวดนครราชสมา กาแพงเพชร สระแกว ชยภม ฉะเชงเทรา โดย สศก. ไดประมาณการผลผลตมนสาปะหลงในป 2552 ไวจานวน 29.60 ลานตน ซงจะนาไปแปรรปเปนมนเสน มนเมด และแปงมนเพอใชในประเทศและสงออก เหลอผลผลตสวนเกนสาหรบนามาผลตเปนเอทานอลจานวน 1.25 ลานตน สามารถผลตเอทานอลได 0.58 ลานลตร/วน สาหรบป 2553 – 2554 ดงแสดงในตารางท 8-2

ตารางท 8-2 อปสงค – อปทานมนสาปะหลงป 2551 - 2554

ราคามนสาปะหลงสดและมนเสนคละจะเปลยนแปลงตลอดทงปดงแสดงในรปท 8-3 โดยใน

เดอน พ.ย.51 เฉลยเทากบ 1.28 และ 4.35 บาท/กโลกรม ตามลาดบ

ราคามนสาปะหลงสดและมนเสนคละเฉลยรายเดอน

0.50

1.00

1.50

2.00

2.50

3.00

3.50

4.00

4.50

5.00

5.50

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.เดอน

ราคา

(บาท

/กก.

)

2547 2548 2549 2550 25512547 2548 2549 2550 2551

รปท 8-3 ราคามนสาปะหลงและมนเสนรายเดอนระหวางป 2547-2551



นอกจากพชพลงงานเหลานแลว ในตางประเทศยงไดมการวจยและพฒนานาหญา เศษไม และเศษวสดทางการเกษตร สาหรายและคารโบไฮเดรตจากชวมวลมาผลตเปนเชอเพลงชวภาพในรปแบบตางๆ ดงแสดงในรปท 8-4 ในแผนพฒนาฉบบน จงครอบคลมไปถงการวจยและพฒนาเพอเพมทางเลอกใหกบวตถดบในการผลตเอทานอล โดยคานงถงศกยภาพของวตถดบนนๆ ในประเทศไทย

เชอเพลง วตถดบ ประโยชน ระดบการพฒนา

เอทานอลจากธญพช/ นาตาล

ขาวโพด / ขาวฟาง / ออย

• ผลตเชอเพลงทมคาออกเทนสงสาหรบผสมนามนเบนซน

• ผลตไดจากแหลงวตถดบหมนเวยนทมอยอยางกวางขวาง

ใชอยางแพรหลาย ในเชงพาณชย

ไบโอดเซล นามนพช ไขมนพช และไขมน

สตว

• ลดมลภาวะ • ชวยเพมความหลอลนใหกบนามนดเซล

ใชอยางแพรหลาย ในเชงพาณชย

ดเซลเขยวและเบนซนเขยว

นามนพชและไขมนพชผสมกบนามนดบ

• เปนวตถดบทดเลศสาหรบโรงกลน

• เปนเชอเพลงทมสวนผสมของซลเฟอรตา

ทดลองใชเชงพาณชย

ในยโรปและบราซล

เอทานอลจากเซลลโลส

หญา เศษไม และวสดเหลอ

ทงทางการเกษตร

• ผลตเชอเพลงทมคาออกเทนสงสาหรบผสมนามนเบนซน

สหรฐอเมรกาตงเปาจะสาธตการใชในเชงพาณชยใน

ป 2555 บวทานอล ขาวโพด / ขาว

ฟาง / ขาวสาล / ออย

• เปนเชอเพลงทางเลอกทมคาความรอนสง ระเหยยาก และไมดดซมนา

BP และ Dupont วางแผนรเรมการใช บวทานอลในป

2550 นามนจากกระบวนการ ไพโรไลซส

ชวมวลประเภททมเปลอกแขง

• เปนวตถดบในโรงกลน นามนเตา และวตถดบสาหรบผลตสารอโรเมตกและฟนอล

มการใชในเชงพาณชยสาหรบผลตพลงงานและ

สารเคม เชอเพลงจากกาซสงเคราะห

ชวมวลหลายชนดและเชอเพลง ฟอสซล

• สามารถผสมเชอเพลงชวมวลเขากบเชอเพลงฟอสซลสาหรบเปนวตถดบได

• สามารถผลตเปนดเซลและเบนซนคณภาพสง

มการสาธตการผลตเชอเพลงจาก กาซสงเคราะห

จากเชอเพลงฟอสซลขนาดใหญ



เชอเพลง วตถดบ ประโยชน ระดบการพฒนา

นามนดเซล / นามน

เครองบนจากสาหราย

สาหรายขนาดเลกจากการเพาะเลยง

• ใหผลผลตตอพนทสง • สามารถนาไปใชในการจบคารบอนไดออกไซดแลวนากลบมาใชใหมได

สาธตตนแบบในทศวรรษท 1990

สารประกอบไฮโดรคารบอนจากชวมวล

คารโบไฮเดรตจากชวมวล

• สามารถนาไปผลตนามนเบนซนสงเคราะห นามนดเซลสงเคราะห และผลตภณฑปโตรเลยมอนๆ

อยในระดบหองปฏบตการ

รปท 8-4 การผลตเชอเพลงชวภาพจากเทคโนโลยและวตถดบตางๆ (ทมา: www.nrel.gov)

8.3.2 การรวบรวมและขนสงวตถดบสาหรบผลตเอทานอล

รปแบบการรวบรวมวตถดบของโรงงานผลตเอทานอลในปจจบนสามารถแบงไดเปน 2 วธหลกๆ

ตามวตถดบทใช ไดแก (1) กรณใชกากนาตาล และ (2) กรณใชมนสาปะหลง (1) กรณใชกากนาตาล เนองจากกากนาตาลเปนผลพลอยไดจากอตสาหกรรมการแปรรปออย

กากนาตาลจงสามารถรวบรวมไดจากโรงงานนาตาลโดยตรง อยางไรกตาม โรงงานผลตเอทานอลสวนใหญทใชกากนาตาลเปนวตถดบ จะเปนโรงงานทตอยอดมาจากโรงผลตนาตาล ทาใหไมตองการโครงสรางพนฐานเพมเตมเพอใชในการรวบรวมและขนสงกากนาตาลอก แตสาหรบโรงงานทไมเปนเจาของกากนาตาลเปนของตวเองมความจาเปนตองขนสงทางรถบรรทกเปนหลก

(2) กรณใชมนสาปะหลง โรงงานผลตเอทานอลจากมนสาปะหลงสวนใหญ จะมลานรบซอหนาโรงงานซงนอกจากจะรบซอจากเกษตรกรโดยตรงแลว กยงมพอคาคนกลางซงจดตงลานรบซอมนสาปะหลง ใกลกบแหลงเพาะปลกนามาขายใหกบโรงงานดวย

8.3.3 การผลตเอทานอล

ในปจจบนมโรงงานผลตเอทานอลจากกากนาตาล จานวน 11 โรง กาลงการผลตรวม 1.575 ลานลตร/วน และมโรงงานเอทานอลจากมนสาปะหลง จานวน 1 โรง กาลงการผลต 0.13 ลานลตร/วน ดงแสดงในตารางท 8-3 จากขอมลของผประกอบการผลตเอทานอลเพอใชเปนเชอเพลง 9 ราย พบวาในเดอนพฤศจกายน 2551 มการผลตเอทานอลรวม 24.07 ลานลตร หรอเฉลย 0.80 ลานลตร/วน และมสตอคเอทานอลคงเหลอ 6.64 ลานลตร การขยายตวของปรมาณการผลตเอทานอลดงแสดงในรปท 8-5



ตารางท 8-3 รายชอผประกอบการผลตเอทานอลและการผลตในเดอนพฤศจกายน 2551

กาลงผลต (ลตร/วน) ขอมลวนท 1-30 พฤศจกายน 2551 (ลานลตร) ขอมลจรง ปรมาณสตอค* ผประกอบการ

ตดตง ผลตจรงเฉลย ปรมาณผลต ปรมาณจาหนาย

1. พรวไล อนเตอรฯ 25,000 - - - - 2. ไทยอะโกรเอนเนอรย 150,000 140,617 4.22 4.16 - 3. ไทยแอลกอฮอล 200,000 200,583 6.02 7.26 1.79 4. ขอนแกนแอลกอฮอล 150,000 123,894 3.72 2.83 1.84 5. ไทยงวนเอทานอล 130,000 45,036 1.35 1.40 1.43 6. เพโทรกรน (ชยภม) 200,000 13,333 0.40 0.00 0.54 7 . นาตาลไทยเอทานอล 100,000 83,874 2.52 3.65 0.60 8. เคไอเอทานอล 100,000 87,451 2.62 2.68 0.03 9. เพโทรกรน (กาฬสนธ) 200,000 83,000 2.49 2.08 0.23 10. เอกรฐพฒนา 200,000 - - - - 11. ไทยรงเรองพลงงาน 120,000 24,684 0.74 1.84 0.18

รวมกาลงผลตทงหมด 1,575,000 802,472 24.07 25.91 6.64 เฉลยตอวน (ลานลตร/วน) 0.80 0.86

หมายเหต *หก Deadstock แลว; 1) พรวไลฯ ผลตกรดอะซตกแทน 2) นาตาลไทยเอทานอล หยดผลตตงแตวนท 23-30 พฤศจกายน 2551

3) เพโทรกรน (กาฬสนธ) หยดผลตตงแตวนท 1-17 พ.ย.51 4) บ.เพโทรกรน (ภเขยว) หยดผลตตงแตวนท 1-26 พฤศจกายน 2551

0

10

20

30

40

ม.ค.

ก.พ.

ม.ค.

เม.ย

.

พ.ค.

ม.ย.

ก.ค.

ส.ค.

ก.ย.

ต.ค.

พ.ย.

ธ.ค.

เดอน-ป

ลานลตร

2549

2550

2551

รปท 8-5 ปรมาณการผลตเอทานอลป 2549 - 2551



กระบวนการผลตเอทานอลโดยทวไปจะเปนกระบวนการหมกโดยใชจลนทรย เทคโนโลยการผลตเอทานอลทนยมใชในประเทศไทย ไดแก Alfa Laval, Katzen, Maguin, Praj และ Shandong

ตารางท 8-4 เทคโนโลยผลตเอทานอลในประเทศไทย

ลกษณะเดน เทคโนโลย

กากนาตาล มนสาปะหลง การใชงาน

AlFA LAVAL

• หมกแบบตอเนองแบบถงเดยว (Single Fermentor Continuous)

• กลนแบบ 2 คอลมนแบบ Multi pressure

• หมกแบบ Batch แบบ SSF • กลนแบบหลายคอลมนแบบ

Multi pressure

• บมจ.ไทยแอลกอฮอล

KATZEN • หมกแบบ Fed-Batch แบบ SSF

• กลนแบบหลายคอลมนแบบ Multi pressure

• หมกแบบ SSF • กลนแบบ 2 คอลมนแบบ Multi

pressure

• บจ. ราชบรเอทานอล

MAGUIN • หมกแบบหลายถงตอเนอง (Cascade Continuous)

• กลนแบบ 2 คอลมน

• หมกแบบหลายถงตอเนอง (Cascade Continuous)

• กลนแบบ 2 คอลมน

• บจ. ไทยอะโกรเอนเนอรย • บจ. เพโทรกรน

PRAJ • หมกแบบตอเนอง (Continuous)


• หมกแบบ Continuous แบบ SSF


• บจ.ขอนแกนแอลกอฮอล • บจ.นาตาลไทยเอทานอล • บจ.เคไอเอทานอล

SHANDONG • หมกแบบหลายถงตอเนอง (Cascade Continuous)


• หมกแบบตอเนอง (Continuous)


• บจ. ไทยงวนเอทานอล


เนองจากอปทานของเอทานอลเพอใชเปนเชอเพลงในประเทศไทยในบางชวงสงกวาปรมาณความ

ตองการ ดงนน ตลาดของเอทานอลในปจจบนจงมทงตลาดในประเทศและตลาดตางประเทศ (1) ตลาดเอทานอลในประเทศ สาหรบตลาดในประเทศ เอทานอลจะถกกระจายไปสผบรโภค

ผานทางบรษทนามน โดยเอทานอลจะถกขนสงทางรถบรรทกจากหนาโรงงานเอทานอล ไปยงคลงนามนทใกลทสดเพอผสมกบนามนเบนซนพนฐานในสดสวนตางๆ จนถงปจจบนมทงสน 4 ผลตภณฑ ไดแก แกสโซฮอล 95



แกสโซฮอล 91 E20 และ E85 ซงจะจาหนายใหประชาชนทวไปผานทางสถานบรการนามน ซง ณ เดอนพฤศจกายน 2551 มสถานบรการนามนทจาหนายผลตภณฑจากเอทานอลทงสน 4,178 สถานของบรษทนามน 12 บรษท ดงแสดงในตารางท 8-5 ปรมาณการจาหนายผลตภณฑจากเอทานอลผานทางสถานบรการนามน ดงแสดงในรปท 8-6

ตารางท 8-5 สถานบรการนามนแกสโซฮอล ณ เดอน พฤศจกายน 2551

ลาดบ บรษท แกส

โซฮอล 91 แกส

โซฮอล 95

แกสโซฮอล 91 และ 95

แกสโซฮอล 95 และ E20

แกสโซฮอล 91, 95 และ E20

แกสโซฮอล 91, 95,

E20, E85

รวมแตละบรษท

1 ปตท. - 375 669 2 95 2 1,143 2 บางจาก 126 84 544 - 88 1 843 3 เชลล 2 295 306 - - - 603 4 ปตท. บรหาร - 48 98 - - - 146 5 เอสโซ - 223 327 - - - 550 6 เชพรอน 5 183 235 - - - 423 7 ไทยออยล - 2 - - - - 2 8 สยามสหบรการ - 141 - - - - 141 9 ภาคใต - 142 - - - - 142 10 ไออารพซ - 1 - - - - 1 11 ปโตรนาส - 43 74 - - - 117

12 ระยองเพยวรฟายเออร - 67 - - - -

67

รวม (สถาน) 133 1,604 2,253 2 183 3 4,178

ทมา/ กรมธรกจพลงงาน, พ.ย. 51



0

1

2

3

4

5

6

7

8

ม.ค-

49 ก.พ

ม.ค

เม.ย

พ.ค.

ม.ย.

ก.ค.

ส.ค.

ก.ย.

ต.ค.

พ.ย.

ธ.ค.

ม.ค-

50 ก.พ

ม.ค

เม.ย

พ.ค.

ม.ย.

ก.ค.

ส.ค.

ก.ย.

ต.ค.

พ.ย.

ธ.ค.

ม.ค-

51 ก.พ

ม.ค

เม.ย

พ.ค.

ม.ย.

ก.ค.

ส.ค.

ก.ย.

ต.ค.

พ.ย.

ธ.ค.

เดอน

ลานล

ตร/วน

อ10 ออกเทน 91 อ10 ออกเทน 95 อ20 อ85 ออกเทน 95

รปท 8-6 ปรมาณการจาหนายผลตภณฑแกสโซฮอล

ทงน ราคาเอทานอลทกาหนดในประเทศจะอางองกบราคานาเขา ซงกคอ ราคา CIF ของเอทานอลในตลาด Brazilian Commodity Exchange Sao Paulo ประเทศบราซล โดยการเปลยนแปลงราคาเอทานอลของประเทศไทยเทยบกบตลาดบราซลและตลาดชคาโก ดงแสดงในรปท 8-7 ราคาเอทานอลทกาหนดขนนจะถกนาไปใชในการคานวณอตราเงนสงเขากองทนนามนเชอเพลงเพอใหราคาขายปลกของผลตภณฑแกสโซฮอลตากวาราคาขายปลกนามนเบนซน เพอจงใจใหประชาชนหนมาใชแกสโซฮอลเพมขน

ราคาเอทานอล

5

10

15

20

25

30

35

40

ม.ค.-49ม.ค

.-49พ.ค.-49

ก.ค.-49ก.ย

.-49พ.ย.-49

ม.ค.-50ม.ค.-

50พ.ค.-50

ก.ค.-50ก.ย.-

50พ.ย.-50

ม.ค.-51ม.ค.-51

พ.ค.-51ก.ค

.-51ก.ย.-

51พ.ย.-51

บาท/ลตร

ตลาดชคาโก (CBOT) ตลาดบราซล (BMF) ไทย

รปท 8-7 ราคาเอทานอลของไทยเทยบกบตลาดบราซลและตลาดชคาโก



รฐบาลไทยไดสงเสรมการใชเอทานอลเพอทดแทนนามนเบนซน โดยนาไปแทนทเนอนามนเบนซนในสดสวนตางๆ ตงแต 10% ไปจนถง 85% ดงนน ปจจยสาคญทเปนตวกาหนดขนาดของตลาดเอทานอลในประเทศ ไดแก (1) ปรมาณความตองการนามนเบนซน และ (2) เทคโนโลยยานยนต

(ก) ปรมาณความตองการนามนเบนซน เมอสงหาคม 2550 สนพ. ไดประมาณการ

ความตองการนามนเบนซนในป 2564 เทากบ 32.18 ลานลตร/วน โดยมอตราการเตบโตเฉลยรอยละ 3.2 จากป 2550 ดงแสดงในรปท 8-8

0

5

10

15

20

25

30

35

2543 2549 2550 2554 2559 2564

ป

ลานล

ตร/วน

รปท 8-8 ปรมาณความตองการนามนเบนซนถงป 2564

(ข) เทคโนโลยยานยนต ในสวนนจะอธบายถงเทคโนโลยยานยนตในปจจบนและ

แนวโนมในอนาคตทจะรองรบนามนเบนซนทมสวนผสมของเอทานอลในสดสวนตางๆ ดงน ประเภทของ

นามน เทคโนโลยยานยนต

E10 รถยนตสวนใหญทเปนระบบหวฉด ทผลตตงแตป 2538 สามารถใชนามนแกสโซฮอล E10 ได

E20

การพฒนารถยนตใหสามารถใชนามน E20 จาเปนตองมการปรบปรงระบบตางๆ ทเกยวของ ซงระบบทสาคญ ไดแก ระบบการจายนามนเชอเพลง การจายนามนเชอเพลง และการปรบปรงวสดในระบบเชอเพลงและเครองยนตใหสามารถใชกบเอทานอลในอตราสวนทสงขนได จากทภาครฐไดมมาตรการสงเสรม โดยใหสทธประโยชนทางภาษสาหรบรถยนต E20 ตงแตมกราคม 2551 (โดยมการประกาศลวงหนา) ผผลตรถยนตจงไดพฒนารถยนตรนตางๆ ใหสามารถใชนามน E20 ได โดยในปจจบน กวา 80% ของจานวนรถยนตรนใหมทจาหนายสามารถใชนามน E20 ได



ประเภทของนามน

เทคโนโลยยานยนต

E85 FFV

การพฒนารถยนตใหสามารถใชเอทานอลไดตงแต 0 – 85% จาเปนตองมการปรบปรงและเครองยนต และระบบทเกยวของทกระบบ รวมทงตองมการทดสอบการทางานตางๆ ใหมทงหมด ซงถอวาเปนการพฒนาเทคโนโลยของรถยนตขนอกระดบหนง และจาเปนตองใชระยะเวลาเตรยมการในการพฒนารถยนตแตละรนพอสมควร ในปจจบน มการผลตและจาหนายรถยนตในประเทศไทยใหสามารถใชนามน E85 ได เชน VOLVO C30 และ VOLVO S80

(2) ตลาดเอทานอลตางประเทศ

ในเดอนเมษายน 2550 ไดมการสงออกเอทานอลเพอใชเปนเชอเพลงเปนครงแรก โดยบรษท ขอนแกนแอลกอฮอล จากด ไดสงออกเอทานอลจานวน 0.35 ลานลตรไปยงประเทศฟลปปนส จนถงปจจบน มการสงออกเอทานอลทงสน 45.07 ลานลตร ไปยงประเทศตางๆ ไดแก ฟลปปนส สงคโปร ออสเตรเลย ไตหวน และประเทศในยโรป โดยปรมาณการสงออกเอทานอลรายเดอนและสดสวนของการสงออกเอทานอลไปยงประเทศตางๆ ดงรปท 8-9 และ 8-10 ตามลาดบ

0

2

4

6

8

10

ม.ค.

ก.พ.

ม.ค.

เม.ย

.

พ.ค.

ม.ย.

ก.ค.

ส.ค.

ก.ย.

ต.ค.

พ.ย.

ธ.ค.

เดอน-ป

ลานลตร

รปท 8-9 ปรมาณการสงออกเอทานอล



หนวย: ลานลตรสงคโปร, 21.72, 48%

ฟลปปนส,

4.495, 10%

ไตหวน, 0.24, 1%

ยโรป, 15, 33%

ออสเตรเลย,

3.61, 8%

รปท 8-10 ปรมาณสดสวนการสงออกเอทานอลไปยงประเทศตางๆ


ผมสวนได – สวนเสย ตลอดหวงโซอปทานของเอทานอล ไดอธบายดงแสดงในตารางท 8-6



แหลงวตถดบสาหรบผลตเอทานอล • เกษตรกรผปลกพชพลงงาน • พอคาคนกลาง • โรงงานแปรรปพชพลงงานขนตน • กระทรวงเกษตรและสหกรณ • กระทรวงพาณชย

การผลตเอทานอล • อตสาหกรรมเอทานอล • ผผลต / จาหนายเทคโนโลยการผลตเอทานอล • กระทรวงอตสาหกรรม • กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • กระทรวงพลงงาน


• บรษทนามน • โรงกลนนามน • สถานบรการนามน • อตสาหกรรมยานยนต • กระทรวงพลงงาน • กรมสรรพสามต • กรมศลกากร • โรงงานอตสาหกรรม • ประชาชน



8.3.6 มาตรการสงเสรมในปจจบน

นอกเหนอจากสทธประโยชนทางดานการลงทน BOI โครงการเงนทนหมนเวยน โครงการ CDM สาหรบพลงงานทดแทนทวไปแลว มาตรการสงเสรมเอทานอลทสาคญๆ ไดแก

• การกาหนดมาตรฐานเอทานอล

• การเปดเสรการผลตเอทานอล โดยกระทรวงการคลงไดออกประกาศ เรอง วธการบรหารงานสรากลนชนดสราสามทบ (เอทานอล) เพอใชเปนเชอเพลง พ.ศ. 2550

• การกาหนดอตราเงนสงเขากองทนนามนเชอเพลงสาหรบนามนแกสโซฮอล 95 นามนแกสโซฮอล 91 นามน E20 และนามน E85 เพอใหราคาขายปลกตากวาราคาขายปลกของนามนเบนซน 95 และเบนซน 91

• กาหนดราคาเอทานอลโดยอางองราคาตลาดบราซล

8.4 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาเอทานอล


ตารางท 8-7 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาเอทานอล


เชงเทคนค • วตถดบสาหรบผลตเอทานอลไมเพยงพอ หากจะสงเสรม 9 ลานลตร/วน ในป 2565

• พนทเพาะปลกพชพลงงานมจากด • ขาดแคลนบคลากรผเชยวชาญ

เชงเศรษฐศาสตร • ความผนผวนของราคานามน • ความไมสมาเสมอของวตถดบซงมทงภาวะขาดแคลน และภาวะลน

ตลาด • บางครงตนทนการผลตเอทานอลสงกวาเชอเพลงฟอสซล

เชงนโยบายและกฎระเบยบ • เกษตรกร / ผประกอบการ / นกลงทน ขาดความเชอมนในดานนโยบาย



8.5 แนวทางสาคญในการพฒนาเอทานอล แนวทางสาคญในการพฒนาเอทานอลเพอเอาชนะปญหา – อปสรรคตางๆ ทระบไวในหวขอ 8.4 แสดง


ตารางท 8-8 แนวทางสาคญในการพฒนาเอทานอล

ปญหา - อปสรรค แนวทางสาคญในการพฒนาเอทานอล


• วตถดบสาหรบผลตเอทานอลไมเพยงพอ หากจะสงเสรม 9 ลานลตร/วน ในป 2565

• พนทเพาะปลกพชพลงงานมจากด

• วจยและพฒนาเพอเพมผลผลตของมนสาปะหลงและออย • วจย พฒนาและสนบสนนการผลตเอทานอลจากพชทางเลอกอน

• ขาดความเชอมนในการใชผลตภณฑแกสโซฮอลตางๆ โดยเฉพาะอยางยง E85

• ประชาสมพนธใหความรและสรางความเชอมนใหผบรโภค • กาหนดมาตรฐานนามนและสถานบรการนามน E85 • ทดสอบการใช E85

• ขาดแคลนบคลากรผเชยวชาญ • สงเสรมการถายทอด/แลกเปลยนองคความรระหวางภาครฐและภาคเอกชน

• พฒนาบคลากรภาครฐ เชงเศรษฐศาสตร

• ความผนผวนของราคานามน • สงเสรมการผลตเอทานอล • สงเสรมการใชแกสโซฮอลทกผลตภณฑโดยใชมาตรการทางดานภาษและดานราคา

• ความไมสมาเสมอของวตถดบซงมทง ภาวะขาดแคลน และภาวะลนตลาด

• บรหารจดการเพอสรางเสถยรภาพของอตสาหกรรมเอทานอลตงแตตนนา ถงปลายนา

• สงเสรมการใชรถยนต FFV • เพมขนาดของตลาดเอทานอล โดยสนบสนนการสงออกเอทานอลและสงเสรมการใชเอทานอลเปนวตถดบในภาคอตสาหกรรม

• บางครงตนทนการผลตเอทานอลสงกวาเชอเพลงฟอสซล

• สงเสรมอตสาหกรรมตอเนองจากเอทานอล • พฒนาระบบขนสงเอทานอลใหมประสทธภาพ • วจยและพฒนาการสรางมลคาเพมใหกบของเสยจากกระบวนการผลตเอทานอล เชน นากากสา เปนตน


• เกษตรกร / ผประกอบการ / นกลงทน ขาดความเชอมนในดานนโยบาย

• กาหนดอปสงค – อปทานเอทานอลในประเทศทชดเจน • เผยแพรขอมลทถกตอง ชดเจนและทนสมย



8.6 แผนพฒนาเอทานอล 15 ป

จากแนวทางสาคญในการพฒนาเอทานอลในหวขอ 8.5 นามาสแผนพฒนาเอทานอล 15 ป ดงน

ตารางท 8-9 แผนพฒนาเอทานอล 15 ป (พ.ศ. 2551 – 2565)


(2551 – 2554) ระยะกลาง

(2555 – 2559) ระยะยาว

(2560 – 2565)

• วจยและพฒนาเพอเพมผลผลตของมนสาปะหลงและออย

1. ดานวตถดบ

• วจยและพฒนาการผลตเอทานอลจากพชทางเลอกอนๆ

• สงเสรมการผลตเอทานอลจากกากนาตาลและมนสาปะหลง • สงเสรมการผลตเอทานอลจากออย / พชทางเลอกอนๆ ทคมคาทางเศรษฐศาสตร • สงเสรมอตสาหกรรมตอเนองจากเอทานอล เชน กรดอะซตก เอทลอะซเตท เปนตน • วจยและพฒนาการสรางมลคาเพมใหกบของเสยจากการผลตเอทานอล

2. ดานอตสาหกรรมเอทานอล

• พฒนาระบบขนสงเอทานอลใหมประสทธภาพ

• สงเสรมการใชแกสโซฮอลทกชนดโดยใชมาตรการจงใจทางดานราคา / มาตรการทางดานภาษ • สงเสรมการใชรถยนต FFV • ประชาสมพนธใหความรเพอสรางความเชอมนใหกบผบรโภค

3. ดานการสงเสรมการใช / ตลาด

• กาหนดมาตรฐานนามนและสถานบรการ




(2551 – 2554) ระยะกลาง

(2555 – 2559) ระยะยาว

(2560 – 2565)

นามน E85 / ทดสอบการใช E85 • สนบสนนการสงออกเอทานอลและสงเสรมการใชเอทานอลเปนวตถดบในภาคอตสาหกรรม • บรหารจดการเพอสรางเสถยรภาพของอตสาหกรรมเอทานอลตงแตตนนาถงปลายนา 4. ดานการบรหารจดการเอ

ทานอลแบบครบวงจร • รวบรวมขอมลและเผยแพรขอมลทถกตอง ชดเจนและทนสมย • พฒนาบคลากรภาครฐใหเกดความเชยวชาญเฉพาะ 5. ดานการพฒนาบคลากร • สงเสรมการถายทอด / แลกเปลยนองคความรระหวางภาครฐและภาคเอกชน





ตารางท 8-10 ดชนชวดและระดบความสาเรจของแผนพฒนาเอทานอล 15 ป ระดบความสาเรจ


51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

เปาหมายการสงเสรมการผลตเอทานอล (ลานลตรตอวน) 1.24 1.34 2.11 2.96 6.2 9.0


• ผลผลตมนสาปะหลงตอไรเพมขนไมนอยกวา (ตน/ป)

ผลผลตเฉลยตอไรของมนสาปะหลง ไมนอยกวา 4.5 ตน/ป

• วจย พฒนาและสงเสรมการปลกมนสาปะหลงและออยทใหผลผลตสง

• ผลผลตออยตอไรเพมขนไมนอยกวา (ตน/ป)

ผลผลตเฉลยตอไรของออย ไมนอยกวา 15 ตน/ป

• วจยและพฒนาการผลตเอทานอลจากพชทางเลอกอน

• จานวนผลการศกษาวจย (โครงการ)

ผลการศกษาวจย สาธตการผลตเอทานอลจากพชทางเลอก อยาง

นอย 1 แหง

2. ดานอตสาหกรรมเอทานอล

• สงเสรมการผลตเอทานอลจากออย / พชทางเลอกอนๆ

• ระดบความกาวหนาในการสงเสรมการผลตเอทานอลจากพชทางเลอกอนๆ

มการผลตเอทานอลจากพชทางเลอกอนเชงพาณชย อยางนอย 1 โครงการ

• สงเสรมอตสาหกรรมตอเนองจากเอทานอล

• ระดบความกาวหนาในการสงเสรมอตสาหกรรมตอเนองจากเอทานอล

มโรงงานเพมขนอยางนอย 1 โรงประกอบอตสาหกรรมตอเนอง

จากเอทานอล

มโรงงานเพมขนอยางนอย 1 โรง ประกอบอตสาหกรรมตอเนองจากเอทานอล

มโรงงานเพมขนอยางนอย 1 โรง ประกอบอตสาหกรรมตอเนองจากเอทานอล

• วจยและพฒนาการสรางมลคาเพมใหกบของเสยจากการผลตเอทานอล

• จานวนโครงการสาธตการสรางมลคาเพมใหกบของเสยจากการผลตเอทานอล

มโครงการสาธตการสรางมลคาเพมใหกบของเสยจากการ

ผลตเอทานอลอยางนอย 1 โครงการ



มรปแบบทเหมาะสมในการพฒนาระบบขนสงเอทานอลใหมประสทธภาพ





51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

3. ดานการใชเอทานอล

• สงเสรมการใชแกสโซฮอลทกชนดโดยใชมาตรการจงใจทางดานราคา / มาตรการทางดานภาษ

• กาหนดมาตรการจงใจ ราคานามนแกสโซฮอลทกชนด ตากวาราคานามนเบนซนและ

ราคา E85 ตากวาแกสโซฮอล 95 ไมนอยกวา 30%


ราคานามนแกสโซฮอลทกชนด ตากวาราคานามนเบนซนและ


• กาหนดมาตรการจงใจ ลดภาษรถยนต FFV • สงเสรมการใชรถยนต FFV

• จานวนรถยนต FFV (คน) ไมตากวา2,000 คน

ไมตากวา 390,000 คน

ไมตากวา 1,07000 คน

• ประชาสมพนธใหความรเพอสรางความเชอมนใหกบบรโภค

• จานวนสอประชาสมพนธ ทงทว วทยและโทรทศน(ครง / ป)

อยางนอย 100 ครง/ป

4. ดานการบรหารจดการเอทานอลแบบครบวงจร

• บรหารจดการเพอสรางเสถยรภาพของอตสาหกรรมเอทานอลตงแตตนนาถงปลายนา

•

• กาวหนาในการดาเนนการ มกรอบแนวทางในการดาเนนการเพอบรหารจดการ

อตสาหกรรมเอทานอล

ปรมาณเอทานอลทผลตไดเพยงพอตอความตองการใชในประเทศ ราคาเอทานอลและราคาวตถดบอยในระดบทเหมาะสม

• รวบรวมขอมลและเผยแพรขอมลทถกตอง ชดเจนและทนสมย

• จานวนรายงานทเผยแพร มรายงานประจาป อยางนอย 1 ครง / ป

5. ดานการพฒนาบคลากร

• สงเสรมการถายทอด / แลกเปลยนองคความรระหวางภาครฐและภาคเอกชน

• จานวนครงในการจดประชมเชงปฏบตการเพอแลกเปลยนองคความร


• พฒนาบคลากรภาครฐใหเกดความเชยวชาญเฉพาะ

• จานวนบคลากร (คน) อยางนอย 40 คน


• จานวนบคลากร (คน)


บทท 9 ไบโอดเซล 9-1

9. ไบโอดเซล

9.1 ภารกจ

สงเสรมการผลตและการใชไบโอดเซลไมนอยกวา 4.5 ลานลตร/วน ภายในป 2565 เพอลดการพงพานามน สรางมลคาเพมและเสถยรภาพใหกบผลผลตทางการเกษตร โดยการกาหนดราคาไบโอดเซลทเหมาะสม

สรางตลาดไบโอดเซลและสงเสรมอตสาหกรรมอยางยงยน และเปนมตรตอสงแวดลอม รณรงคใหความรและสรางความเชอมนใหผบรโภคอยางจรงจง รวมถงสนบสนนการวจยและพฒนาทางเลอกใหมๆ

เพอประเทศชาตและประชาชน

9.2 บทนา ไบโอดเซลเปนเชอเพลงเหลวทมคณสมบตเทยบเคยงกบนามนดเซล และผลตจากแหลงทรพยากร

หมนเวยน เชน นามนพช ไขมนสตว ชวมวล เปนตน ไบโอดเซลทใชกนในปจจบนสวนใหญเกดจากการนานามนพชมาผานกระบวนการทางเคมไดเปนเมทลเอสเตอรทมคณสมบตใกลเคยงนามนดเซล

แมวาประเทศไทยจะเปนแหลงผลตพชนามนหลายชนดทสามารถนามาผลตเปนไบโอดเซลได และไดม

การวจยและพฒนากระบวนการผลตไบโอดเซลและการนาไบโอดเซลไปใชงานมาเปนเวลานาน แตปจจยหลกทจะผลกดนใหเกดการพฒนาไบโอดเซลเปนเชอเพลงในภาคขนสง ไดแก ภาวะราคานามนโลกทเพมสงขนอยางมากในป 2548 รฐบาลจงไดผลกดนใหนาวตถดบทเหลอจากการบรโภคภายในประเทศมาผลตเปนไบโอดเซลใชในภาคขนสงและภาคเกษตรกรรม

จนถงปจจบนนามนดเซลหมนเรวธรรมดาทจาหนายในสถานบรการนามนทกสถานมสวนผสมของไบโอ

ดเซลอย 2% หรอทเรยกกนวา B2 ขณะทมนามนดเซลทมสวนผสมของไบโอดเซล 5% หรอทเรยกกนวา B5 เปนเชอเพลงทางเลอก สาหรบภาคเกษตรกรรมกมการผลตไบโอดเซลจากวตถดบในชมชน เพอใช 100% กบเครองจกรกลการเกษตรในชมชนกระจายอยทวประเทศ

การสงเสรมไบโอดเซลนอกจากจะชวยลดการนาเขานามน สรางความมนคงทางดานพลงงานใหกบ

ประเทศแลวยงชวยสนบสนนภาคเกษตรกรรมซงเปนภาคเศรษฐกจสาคญของประเทศ ชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจกซงเปนสาเหตหลกของภาวะโลกรอน ดงนน เมอประเทศไทยยงมศกยภาพทางดานวตถดบในการผลตไบโอดเซลอกจานวนมาก จงมความสาคญอยางยงทตองมแนวทางในการพฒนาอยางยงยน โดยแผนพฒนาไบโอดเซล 15 ปน จะเปนกรอบและทศทางในการพฒนาไบโอดเซลอยางมประสทธภาพและประสทธผล



เพอผลกดนแผนพฒนาไบโอดเซล 15 ปใหบรรลเปาหมาย จาเปนอยางยงทจะตองพฒนาใหเกดความรวมมอทามกลางผมสวนได – สวนเสย ตลอดหวงโซอปทาน (Supply Chain) ตงแตแหลงวตถดบสาหรบผลตไบโอดเซลไปจนถงตลาดของไบโอดเซล ดงแสดงในรปท 9-1

วตถดบ

การก

ระจา

ยเชอ

เพลง

สผใช

การผลตไบโอดเซล

ภาคอตสาหกรรม

ภาคขนสง

การรวบ

รวมแ

ละขน

สงวต

ถดบไ

ปยงโรงงานผ

ลตไบ

โอดเซล

B100 Plant ภาคเกษตรกรรม

CPO

ไขปาลม

ไบโอดเซลเชงพาณชย (นามนปาลมดบ, ไขปาลม)

ไบโอดเซลชมชน (นามนพชใชแลว, สบดา)

รปท 9-1 หวงโซอปทานของไบโอดเซล

ดงนน ในบทนจะอธบายถงสถานภาพปจจบนของไบโอดเซลตามหวงโซอปทาน วเคราะหถงปญหา -

อปสรรคทเกดขนในแตละหวงโซ รวมถงแนวทางสาคญในการพฒนาไบโอดเซล ซงจะนาไปสการดาเนนการตามแผนการพฒนาไบโอดเซล 15 ป และดชนชวดความสาเรจพรอมทงระดบความสาเรจ เพอใชในการตดตามประเมนผลความสาเรจของแผนในแตละชวง

9.3 สถานภาพไบโอดเซลในปจจบน 9.3.1 วตถดบสาหรบผลตไบโอดเซล

ดงทไดอธบายไววา กระบวนการผลตไบโอดเซลในปจจบนใชนามนพชเปนวตถดบหลก และ

ประเทศไทยกเปนแหลงผลตพชนามนหลายชนด อาทเชน ปาลมนามน ทานตะวน ละหง มะพราว สบดา เปนตน อยางไรกตามเมอพจารณาถงความคมคาทางเศรษฐศาสตรแลว วตถดบหลกสาหรบอตสาหกรรมไบโอดเซลทใชในภาคขนสงในปจจบน ไดแก นามนปาลมดบและไขปาลมทเปนผลพลอยได (by product) จากโรงกลนนามนพช ขณะทนามนพชใชแลว ไขมนสตว หรอนามนพชอนๆ จะถกนามาใชในการผลตไบโอดเซลระดบชมชนสาหรบใชเปนเชอเพลงในภาคเกษตรกรรม เนองจากมขอจากดในคณภาพไบโอดเซลทผลตไดและการเกบรวบรวม



รปท 9-2 แหลงเพาะปลกปาลมนามนของประเทศไทย

ทมา/ สานกงานเศรษฐกจการเกษตร

จากขอมลของสานกงานเศรษฐกจการเกษตรและกรมการคาภายใน พบวา ในป 2551 ประเทศไทยมพนทปลกปาลมนามนทงสน 3.197 ลานไร (ดงรปท 9-2) สามารถผลตผลปาลมไดทงสน 6.613 ลานตน ผลปาลมดบทงหมดจะเขาสโรงงานสกดนามนปาลมแปรรปเปนนามนปาลมดบ จนตงแตเดอนมกราคมถงเดอนพฤศจกายน 2551 มการสกดนามนปาลมดบจากผลปาลมดบทงสน 1.46 ลานตน นาเขา 0.03 ลานตน นามาใชเพอการบรโภค อตสาหกรรมตอเนองและอตสาหกรรมไบโอดเซลในประเทศในรปนามนปาลมดบ จานวน 1.28 ลานตนและสงออก 0.28 ลานตน คงเหลอ 0.127 ลานตน ตารางท 9-1 แสดงสมดลนามนปาลมดบของประเทศไทยตงแตป 2546 - 2550

ตารางท 9-1 สมดลนามนปาลมดบของประเทศไทยตงแตป 2546 - 2550 สมดลนามนปาลมดบ (ตนนามนปาลมดบ)

2546 2547 2548 2549 2550

1) สตอคตนป 59,995 114,953 151,122 113,668 164,522 2) ผลผลตนามนปาลมดบ 863,836 820,838 783,953 1,167,126 1,051,089 3) นาเขา-ดบ+บรสทธ คดเปนนามนปาลมดบ - 83,531 24,595 311 - 4) ใชในประเทศ - ผลตบรโภค 647,933 723,385 744,672 905,408 809,175 - ผลตเพอการสงออกบรสทธ 79,285 67,904 76,735 52,273 90,794 - ผลตไบโอดเซล - - - - 28,000 5) สงออก นามนดบ 86,289 2,219 - 158,902 224,043 6) สตอคปลายป 114,953 151,122 113,668 164,522 88,916

หมายเหต: โรงงานสกดและกลนนามนปาลม แจงตามประกาศ กกร. (นามนบรสทธ จะคดเปนนามนดบ) ทมา : กรมการคาภายใน



ในป 2550 นามนปาลมจานวน 0.028 ลานตน ไดถกนามาผลตเปนไบโอดเซล และมแนวโนมเพมสงขนเรอยๆ ดงนน เพอสนองตอบความตองการของตลาดพลงงาน ประกอบกบยงมพนททมศกยภาพในการเพาะปลกปาลมนามนอกเปนจานวนมาก กระทรวงเกษตรและสหกรณจงไดตงเปาหมายสงเสรมการปลกปาลมนามนเพมขนอก 2.5 ลานไร ระหวางป 2551 – 2555 ซงจากแผนการสงเสรมดงกลาวจะชวยเพมอปทานของนามนปาลมดบสาหรบผลตไบโอดเซลดงแสดงในตารางท 9-2

ตารางท 9-2 ประมาณการปรมาณนามนปาลมดบป 2552 - 2555

23

หมายเหต/ - ขอมลพนทปลก ผลผลตปาลม นามนปาลมดบ และการใชในประเทศ ป 2551 – 2555 เปนขอมลจากแผนพฒนาอตสาหกรรมปาลมนามนและนามนปาลม ป 2551 – 2555 (ก.ย. 50)

* ประมาณการสงออกเปนคาเฉลยของป 2549** สตอคตนป 2551 อางองขอมลรายงานนามนปาลมกรมการคาภายใน ณ เดอน ม.ค.51

1.140.800.620.350.18เหลอนามนปาลมดบ (ลานตน)

0.800.760.350.340.30คดเปนนามนปาลมดบเพอผลตไบโอดเซล (ลานตน)

1.941.560.970.690.48ปรมาณนามนปาลมสวนเกน (ลานตน)

1.211.131.050.980.92บรโภคในประเทศ (ลานตน)

0.160.160.160.160.16ประมาณการสงออก* (ลานตน)

3.312.852.181.831.56ผลผลตรวม (ลานตน)

0.800.620.350.180.08สตอคตนป (ลานตน)

2.512.231.831.651.48ผลผลตนามนปาลมทงหมดรวมขยายพนทปลกปาลมตามแผนฯ (ลานตน)

13.5612.0610.179.188.44ผลผลตปาลมทงหมดรวมขยายพนทปลกปาลมตามแผนฯ (ลานตน)

0.50.50.50.50.5พนทปลกปาลมใหมจากแผนพฒนาอตสาหกรรมฯ (ลานไร)

4.654.354.053.753.45พนทปลกเดม (ลานไร)

25552554255325522551รายการ

ถงแมวาปาลมนามนจะใหผลผลตเกบเกยวไดตลอดป แตผลผลตในแตละเดอนไมสมาเสมอ ทาให

บางชวงเกดปญหาผลผลตตงตว บางชวงเกดปญหาผลผลตลนตลาด โดยชวงทผลปาลมออกสตลาดมากม 2 ชวงคอ ตนปราวเดอนมนาคม – พฤษภาคม และปลายปราวเดอนสงหาคม – ตลาคม ซงสงผลใหราคานามนปาลมในตลาดผนผวนมาก ดงรปท 9-3 การสรางตลาดไบโอดเซลและพฒนาอตสาหกรรมไบโอดเซลอยางยงยนจงรวมไปถงการบรหารจดการเพอสรางเสถยรภาพทางดานราคาและปรมาณของนามนปาลมดบดวย ขณะเดยวกนยงมความจาเปนตองพฒนาวตถดบทางเลอกใหกบอตสาหกรรมไบโอดเซลอกดวย



10

15

20

25

30

35

40

ม.ค.

-49

ก.พ.

ม.ค.

เม.ย

.พ.ค.

ม.ย.

ก.ค.

ส.ค.

ก.ย.

ต.ค.

พ.ย.

ธ.ค.

ม.ค.

-50

ก.พ.

ม.ค.

เม.ย

.พ.ค.

ม.ย.

ก.ค.

ส.ค.

ก.ย.

ต.ค.

พ.ย.

ธ.ค.

ม .ค.

-51

ก.พ.

ม.ค.

เม.ย

.พ.ค.

ม.ย.

ก.ค.

ส.ค.

ก.ย.

ต.ค.

พ.ย.

บาท/กก

.นามนปาลมดบไทย นามนปาลมดบมาเลเซย ไขปาลม

รปท 9-3 การเปลยนแปลงของราคานามนปาลมดบและไขปาลมในไทย และนามนปาลมดบมาเลเซย

9.3.2 การเกบรวบรวมและขนสงวตถดบสาหรบผลตไบโอดเซล

(1) นามนปาลมดบและผลตภณฑจากปาลม แหลงเพาะปลกปาลมนามนของไทยจะอยในภาคใต โรงงานสกดนามนปาลมกจะตงอยในภาคใตของประเทศใกลแหลงวตถดบ ขณะทโรงกลนนามนปาลมเพอบรโภค และโรงงานผลตไบโอดเซลสวนใหญอยในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล มจานวนไมมากนกทอยในภาคใต ซงปจจบนผลปาลมดบจะถกรวบรวมและขนสงไปยงโรงสกดเปนนามนปาลมดบและสงตอไปยงโรงงานผลตไบโอดเซล ดงน

• เกษตรกรเจาของสวนปาลมจะนาสงผลปาลมโดยรถบรรทกไปยงลานเทผรบซอ หรอสงไปยงโรงงานสกดนามนปาลมโดยตรง ซงควรจะตองสงถงโรงสกดนามนดบภายใน 1 วนหลงการเกบเกยว เพอใหไดนามนปาลมดบทมคณภาพดและปรมาณสง

• นามนปาลมดบทไดจะถกสงไปยงโรงงานกลนฯ หรอโรงงานผลตไบโอดเซลทงทางเรอ ทางรถและทางรถไฟ และหากปรมาณผลผลตสงกวาความตองการภายในประเทศ กจะสงออกไปจาหนายในตางประเทศตอไป โดยโรงงานสกดฯ หลายรายจะฝากเกบนามนปาลมดบไวทคลงรบฝากสาธารณะ

• สาหรบผผลตไบโอดเซลบางรายทใชผลตภณฑจากปาลม ไดแก ไขปาลมจะซอ - ขายจากโรงงานกลนนามนปาลม โดยขนสงไปยงโรงงานผลตไบโอดเซลทางรถบรรทก

เนองจากระยะเวลาและรปแบบในการเกบรวบรวมและขนสงวตถดบมผลกระทบตอคณภาพ

และปรมาณของวตถดบ ซงเปนปจจยหนงในตนทนการผลตไบโอดเซล ดงนน จงมความจาเปนอยางยงทตองพฒนาระบบการเกบเกยว รวบรวม เกบรกษา รวมไปถงการขนสงทมประสทธผลทางดานราคา (Cost – effectiveness) การพฒนาดงกลาวครอบคลมไปถงการพฒนาโครงสรางพนฐานในการเกบรวบรวมทเหมาะสม



(2) นามนพชใชแลวหรอไขมนสตว นามนพชใชแลวเปนวตถดบสาคญอกชนดหนงทไดรบการสงเสรมใหนามาผลตไบโอดเซล ซงนอกเหนอจากประโยชนทางดานพลงงานแลว ยงมประโยชนทางดานสขภาพอนามยและสงแวดลอมอกดวย อยางไรกตาม ขนาดการผลตไบโอดเซลจากนามนพชใชแลวจะมขนาดเลกถงปานกลาง เนองจากมขอจากดในการเกบรวบรวม ซงสวนใหญกระจดกระจายอยในภาคครวเรอน

จากขอมลของ สนพ. พบวาในปจจบนประเทศไทยมการใชนามนพชทงสน 574 ลานลตร/ป

โดยมปรมาณนามนเหลอจากการใชปละ 74.5 ลานลตร โดยมาจากกลมครวเรอน 47.2 ลานลตร (63.4%) รองลงมา ไดแก กลมสถานประกอบการ 22.5 ลานลตร (30.3%) โรงงานอตสาหกรรม 3.4 ลานลตร (4.6%) และผจาหนายของทอดในตลาด 1.3 ลานลตรตอป (1.7%)

ปจจบนมการรวบรวมนามนพชใชแลวหลายรปแบบ เชน มพอคาคนกลางเปนผเกบรวบรวม

มการตงจดรบซอหนาโรงงานหรอตามสถานทตางๆ อาทเชน สถานบรการนามนของบรษท บางจากปโตรเลยม จากด (มหาชน) เปนตน อยางไรกตาม ถงแมวาภาคครวเรอนจะมปรมาณนามนทเหลอจากการใชสงสด สดสวนนามนพชใชแลวจากภาคครวเรอนยงถอวานอยมาก ดงนน หากตองการนานามนพชใชแลวจากภาคครวเรอนมาใชใหเกดประโยชนสงสด กจาเปนตองพฒนาระบบการเกบรวบรวมนามนพชใชแลวทมประสทธภาพ เชน ภาชนะทใสนามนพชใชแลวของแตละครวเรอน แนวทางการจดเกบจากแตละครวเรอน เปนตน

9.3.3 การผลตไบโอดเซล

กระบวนการผลตไบโอดเซลในปจจบนจะนานามนพชหรอไขมนสตวมาผานกระบวนการทางเคมไดเปนเมทลเอสเตอรทมคณสมบตใกลเคยงนามนดเซล โดยการผลตไบโอดเซลในประเทศไทยสามารถแบงตามขอกาหนดดานมาตรฐานผลตภณฑไบโอดเซลทประกาศโดยกรมธรกจพลงงานไดเปน 2 ระดบ ไดแก (1) ไบโอดเซลเชงพาณชย ซงจะเปนโรงงานขนาดใหญ และมการลงทนสงใชกบเครองยนตดเซลรอบสง ใชผสมกบนามนดเซลจาหนายใหกบประชาชนทวไปผานทางสถานบรการนามน และ (2) ไบโอดเซลชมชน ซงจะเปนระบบผลตขนาดเลกใชกบเครองจกรกลการเกษตรเทานน

(1) ไบโอดเซลเชงพาณชย มทงกระบวนการผลตแบบตอเนองและแบบกะ ทงแบบขนตอน

เดยวและสองขนตอน วตถดบทใชมทงนามนปาลมดบ และ/หรอไขปาลม โดยใชโซเดยมไฮดรอกไซดหรอโพแทสเซยมไฮดรอกไซดเปนตวเรงปฏกรยา เมอผานขนตอนการทาปฏกรยา จะแยกกลเซอรนทใชการปลอยใหแยกชนโดยอาศยแรงโนมถวงของโลก ในระบบชดถงแยกหลายถงตอเนองกน ในบางโรงงานอาจมระบบแยกระเหยกลบเพอนาเมทานอลจากสวนกลเซอรนทแยกออกไปแลวกลบมาใชใหมดวย จากนนจงสงไบโอดเซลไปทาใหบรสทธ ซงมทงแบบลางดวยนา และแบบไมใชนาลาง ซงในปจจบนมเพยง 2 แหงทใชแบบไมใชนาลาง ไดแก บรษท กรน เพาเวอร คอรปอเรชน จากด ซงใชสารดดซบจาพวกแมกนเซยมซลเกตในการกาจดดางและสารเคมอนๆ และบรษท วระสวรรณ จากด ซงนาเทคโนโลยการกลนลาดบสวนของโรงกลนนามนปโตรเลยมมาใช (http://tistr-foodprocess.net)



ปจจบนมโรงงานผลตไบโอดเซลทขนทะเบยนกบกรมธกจพลงงานทงสน 10 รายดงตารางท 9-3 รวมกาลงผลตตดตงทงสน 2.905 ลานลตรตอวน ในเดอนตลาคม 2551 ผลตไบโอดเซลเฉลย 1.08 ลตร/วน ซงปรมาณไบโอดเซลทผลตในแตละเดอนระหวางป 2550 – 2551 ดงแสดงในรปท 9-4

ตารางท 9-3 รายชอผผลตไบโอดเซลและปรมาณการผลต ณ เดอนตลาคม 2551

บรษท กาลงการผลตตดตง ทขนทะเบยนกบ ธพ.

(ลตร/วน)

ผลตจรงเฉลย เดอน ต.ค. 51

(ลตร/วน)

1. บมจ. บางจากปโตรเลยม 50,000 2,258 2. บจ. ไบโอเอนเนอรยพลส 100,000 10,081 3. บมจ. พลงงานบรสทธ 200,000 81,871 4. บจ. นามนพชปทม 800,000 464,421 5. บจ. กรงเทพพลงงานทดแทน 200,000 73,912 6. บจ. กรนพาวเวอรคอรปอเรชน 200,000 67,175 7. บจ. เอไอ เอนเนอรจ 250,000 65,464 8. บจ. วระสวรรณ 200,000 26,647 9. บจ. ไทยโอลโอเคม 685,800 225,613 10. บจ. นวไบโอดเซล 220,000 64,651

รวม 2,905,800 1,082,093

ทมา/ กรมธรกจพลงงาน, พ.ย. 51

-

5

10

15

20

25

30

35

40

45

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

เดอน

ปรมาณการผลตไบโอดเซล

( ลานลตร)

0.00

0.20

0.40

0.60

0.80

1.00

1.20

1.40

1.60

1.80

2.00

2.20

2.40

เฉลยการผลตไบโอดเซล

( ลานลตรตอวน

)

2550 25512550 2551

รปท 9-4 การเปลยนแปลงปรมาณการผลตไบโอดเซล ป 2550-2551



(2) ไบโอดเซลชมชน สวนใหญระบบผลตไบโอดเซลในสวนนจะไมซบซอนมากนก โดยมากกาลงการผลตประมาณ 100 ลตรตอวน เปนกระบวนการทรานเอสเทอรฟเคชนแบบไมตอเนองขนตอนเดยว โดยมากใชนามนพชใชแลวเปนวตถดบซงมกจะมตะกอนเศษอาหารและนาเจอปนอยมาก จาเปนตองมขนตอนการตกตะกอนกอน ไบโอดเซลชมชนมวตถประสงคหลกเพอชวยเหลอภาคการเกษตร ดงนนมาตรฐานผลตภณฑและระบบจะนอยกวา โครงการเหลานสวนใหญจะไดรบการสงเสรมและสนบสนนโดย พพ. เอง


เนองจากอตสาหกรรมไบโอดเซลอยภายใตกลไกตลาดเสร ประกอบกบราคานามนโลกอยในระดบสง ทาใหเกดความตองการไบโอดเซลในหลายประเทศทวโลก อยางไรกตาม คณสมบตของไบโอดเซลทจะสงออกจะตองสามารถใชในฤดหนาวได ในขณะทนามนปาลมดบและเทคโนโลยผลตไบโอดเซลของโรงงานสวนใหญในปจจบน ไมสามารถผลตไบโอดเซลทมคณสมบตดงกลาวไดจาเปนตองใชสารเตมแตง ทาใหตลาดไบโอดเซลในปจจบนยงจากดอยแตเพยงตลาดในประเทศ ทงในภาคขนสง ภาคอตสาหกรรม และภาคเกษตรกรรม ทงน การกระจายไบโอดเซลไปสผใชในปจจบน สามารถแบงไดเปน 2 รปแบบใหญๆ ดงน

(1) ไบโอดเซลสภาคขนสงและภาคอตสาหกรรม ไบโอดเซลจะถกลาเลยงจากโรงงานผลตไบโอดเซลไปยงคลงนามนทใกลทสด เพอนาไปผสมกบนามนดเซลในสดสวนตางๆ โดยปจจบนนามนดเซลทวไปจะมสวนผสมของไบโอดเซล 2% หรอ B2 และม B5 เปนทางเลอก โดยนามนทง 2 ชนด จะจาหนายใหกบประชาชนทวไปผานทางสถานบรการนามน ขณะท B5 บางสวนจะจาหนายใหกบโรงงานอตสาหกรรมโดยตรง ปจจบน (ต.ค. 51) มสถานบรการนามน B5 รวม 2,866 แหง ดงรปท 9-5 และมปรมาณการใชไบโอดเซล รวม 1.34 ลานลตรตอวน ดงรปท 9-6

สถานบรการนามนดเซลหมนเรวบ 5

-300600900

1,2001,5001,8002,1002,4002,7003,000

พ.ย.-49ธ.ค

.-49ม.ค

.-50ก.พ

.-50ม.ค

.-50

เม.ย.-5

0พ.ค.

-50ม.ย

.-50ก.ค

.-50ส.ค

.-50ก.ย

.-50ต.ค

.-50พ.ย.-

50ธ.ค

.-50ม.ค

.-51ก.พ

.-51ม.ค

.-51

เม.ย.-5

1พ.ค.

-51ม.ย

.-51ก.ค

.-51ส.ค

.-51ก.ย

.-51ต.ค

.-51

จานว

น (สถา

น)

ปตท บางจาก เอสโซ เชลล ปตท.รเทล (ปตท.บรหารธรกจฯ) ระยองเพยว เชฟรอน สยามสหบรการ ภาคใตเชอเพลง ปโตรนาส

รปท 9-5 จานวนสถานบรการ บ5 ตงแต พ.ย. 2549 - พ.ย.2551



ปรมาณการใช B100 เพอผสมและจาหนายเปนนามนดเซลหมนเรวบ 5 และบ 2

620,533

717,436

1,337,969

0

200,000

400,000

600,000

800,000

1,000,000

1,200,000

1,400,000

1,600,000ม.ย.

-48

ส.ค.

-48

ต.ค.

-48

ธ.ค.-4

8

ก.พ.

-49

เม.ย

.-49

ม.ย.

-49

ส.ค.

-49

ต.ค.

-49

ธ.ค.-4

9

ก.พ.

-50

เม.ย

.-50

ม.ย.

-50

ส.ค.

-50

ต.ค.

-50

ธ.ค.-5

0

ก.พ.

-51

เม.ย

.-51

ม.ย.

-51

ส.ค.

-51

ต.ค.

-51

ธ.ค.-5

1 เดอน

ลตร/ว

น

B100 ผสม B5 B100 ผสม B2 รวมปรมาณ B100

รปท 9-6 ปรมาณการใชไบโอดเซลตงแต ม.ย. 2549 - พ.ย.2551

ทงน ราคาไบโอดเซลอางองคานวณจากราคาวตถดบ ไดแก ราคานามนปาลมดบและ

ราคาเมทานอล ซงเปลยนแปลงดงแสดงในรปท 9-7 ราคาไบโอดเซลหนาโรงงานทกาหนดขนนจะถกนาไปใชในการคานวณอตราเงนสงเขากองทนนามนเชอเพลงเพอใหราคาขายปลกของผลตภณฑทมสวนผสมของไบโอดเซลมากกวา 2% ตากวาราคาขายปลกนามน ซงมสวนผสมไบโอดเซล 2% เพอจงใจใหประชาชนหนมาใชนามนดเซลทมสวนผสมของไบโอดเซลในสดสวนทสงขน

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

31 ม.ค.

50

31 ม.ค.

50

31 พ.ค.

50

31 ก.ค.

50

30 ก.ย.

50

30 พ.ย.

50

31 ม.ค.

51

31 ม.ค.

51

31 พ.ค.

51

31 ก.ค.

51

30 ก.ย.

51

30 พ.ย.

51

ราคาไบโอดเซล

( บาท

/ลตร)

ราคานามนปาลมดบ

( บาท

/กก

.) ราคาเมทานอล

( บาท

/กก

.) ปาลมนามนทงทะลาย

( บาท

/กก

.)

ไบโอดเซลเมทานอลนามนปาลมดบปาลมนามนทงทะลาย

รปท 9-7 ราคาไบโอดเซลอางอง



15

25

35

45

55

65

75

พ.ย.-49ธ.ค

.-49ม.ค

.-50ก.พ

.-50ม.ค

.-50เม.ย

.-50พ.ค.-

50ม.ย

.-50ก.ค

.-50ส.ค

.-50ก.ย

.-50ต.ค

.-50พ.ย.-

50ธ.ค

.-50ม.ค

.-51ก.พ

.-51ม.ค

.-51เม.ย

.-51พ.ค.-

51ม.ย

.-51ก.ค

.-51ส.ค

.-51ก.ย

.-51ต.ค

.-51พ.ย.-

51ธ.ค

.-51

เดอน-ป

ราคา

(บาท

/ลตร

)RME FAME SME PME PALM

รปท 9-8 ราคาไบโอดเซลในตลาดตางประเทศ

ตลาดไบโอดเซลในอนาคตจะขนอยกบ (ก) ปรมาณความตองการนามนดเซลและ (ข)

เทคโนโลยยานยนต

(ก) ปรมาณความตองการนามนดเซล เมอเดอนสงหาคม 2550 สนพ. ไดประมาณการความตองการนามนดเซลจนถงในป 2564 เทากบ 84.28 ลานลตร/วน ทอตราเพมขนเฉลย 3.5% ตงแตป 2550 ดงแสดงในรปท 9-9

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

2543 2549 2550 2554 2559 2564

ป

ลานล

ตร/วน

รปท 9-9 ปรมาณความตองการนามนดเซลถงป 2564

(ข) เทคโนโลยยานยนต เทคโนโลยรถยนตดเซลในปจจบนสามารถรองรบการใชนามน

ดเซลชนดเมทลเอสเตอรทไดมาตรฐานตามประกาศกรมธรกจพลงงานไดสงสดไมเกนรอยละ 5 (B5) หากตองการใชในอตราสวนทมากกวารอยละ 5 จาเปนตองมการพฒนาอปกรณทสมผสนามนไบโอดเซล อยางไรก

46.10

31.18

26.88

48.39

17.22



ตาม หากตองการสงเสรมการใชนามนไบโอดเซลในอตราสวนทมากกวารอยละ 5 อาจตองพฒนาไบโอดเซลใน 2nd generation เชน BTL, BHD เปนตน

(2) ไบโอดเซลสภาคเกษตรกรรม เนองจากระบบผลตไบโอดเซลชมชนสวนใหญมขนาดเลก

สอดคลองกบความตองการของชมชนและจะตงกระจายอยตามชมชนเกษตรกรรมตางๆ ดงนนเมอผใชตองการใชประโยชนจะสามารถไปยงหนวยผลตไดทนท ในระดบชมชนนไมมระบบราคาทแนนอน


ผมสวนได – สวนเสย ตลอดหวงโซอปทานของไบโอดเซล ไดอธบายดงแสดงในตารางท 9-4



แหลงวตถดบสาหรบผลตไบโอดเซล

• เกษตรกรผปลกพชพลงงาน • พอคาคนกลาง • โรงสกดนามนพช • กระทรวงเกษตรและสหกรณ • กระทรวงพาณชย • ผผลต/จาหนายสารเคม

การผลตไบโอดเซล • อตสาหกรรมไบโอดเซล • ผผลต / จาหนายเทคโนโลยการผลตไบโอดเซล • กระทรวงอตสาหกรรม • กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • กระทรวงพลงงาน


• บรษทนามน • โรงกลนนามน • สถานบรการนามน • อตสาหกรรมยานยนต • กระทรวงพลงงาน • กรมสรรพสามต • กรมศลกากร • โรงงานอตสาหกรรม • ประชาชน



9.3.6 มาตรการสงเสรมในปจจบน

นอกเหนอจากสทธประโยชนทางดานการลงทน BOI โครงการเงนทนหมนเวยน โครงการ CDM สาหรบพลงงานทดแทนทวไปแลว มาตรการสงเสรมไบโอดเซลทสาคญๆ ไดแก

• การกาหนดมาตรฐานไบโอดเซล • การกาหนดอตราเงนสงเขากองทนนามนเชอเพลงสาหรบนามนดเซลหมนเรวบ 5 เพอให

ราคาขายปลกตากวาราคาขายปลกของนามนดเซลหมนเรวธรรมดาบ 2 • กาหนดราคาไบโอดเซลโดยอางองราคาวตถดบหลก เพอกระตนใหเกดอตสาหกรรมไบโอ

ดเซล

9.4 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาไบโอดเซล


ตารางท 9-5 ปญหา – อปสรรคในการพฒนาไบโอดเซล


เชงเทคนค • วตถดบสาหรบผลตไบโอดเซลไมเพยงพอ • ประชาชนบางกลมยงไมมความเชอมนในการใชผลตภณฑไบโอดเซล B5 • เทคโนโลยของรถยนตดเซลในปจจบน ไมสามารถรองรบการใชนามนไบโอ

ดเซลชนดเมทลเอสเตอรทมากกวารอยละ 5 • ขาดแคลนบคลากรผเชยวชาญ

เชงเศรษฐศาสตร • ความผนผวนของราคานามน • ความไมสมาเสมอของวตถดบซงมทงภาวะขาดแคลน และภาวะลนตลาด • ตนทนการผลตไบโอดเซลสงกวาเชอเพลงฟอสซล

เชงนโยบาย/กฎระเบยบ • ไมมหนวยงานรบผดชอบดานไบโอดเซลแบบครบวงจร สงผลใหการพฒนาไมสอดคลองกน

9.5 แนวทางสาคญในการพฒนาไบโอดเซล

แนวทางสาคญในการพฒนาไบโอดเซลเพอเอาชนะปญหา – อปสรรคทไดระบไวในหวขอ 9.4 ดงแสดงในตารางท 9-6



ตารางท 9-6 แนวทางสาคญในการพฒนาไบโอดเซล

ปญหา - อปสรรค แนวทางสาคญในการพฒนาไบโอดเซล


• วตถดบสาหรบผลตไบโอดเซลไมเพยงพอ

• สงเสรมการปลกปาลมนามน • วจย พฒนาและสงเสรมการเพมผลผลตของปาลมนามน • วจย พฒนาและสงเสรมการผลตไบโอดเซลจากพชทางเลอก เชน สบดา สาหราย เปนตน

• ประชาชนบางกลมยงไมมความเชอมนในการใชผลตภณฑไบโอดเซล B5

• ประชาสมพนธใหความรและสรางความเชอมนใหผบรโภค

• เทคโนโลยของรถยนตดเซลในปจจบน ไมสามารถรองรบการใชนามนไบโอดเซลชนดเมทลเอสเตอรทมากกวารอยละ 5

• วจย พฒนาและสนบสนนเทคโนโลยการผลตไบโอดเซลใน 2nd generation เชน BTL, BHD เปนตน

• ขาดแคลนบคลากรผเชยวชาญ • สงเสรมการถายทอด/แลกเปลยนองคความรระหวางภาครฐและภาคเอกชน

• พฒนาบคลากรภาครฐ


• ความผนผวนของราคานามน • สงเสรมการผลตไบโอดเซลเชงพาณชย • สงเสรมการใชไบโอดเซลทกผลตภณฑโดยใชมาตรการทางดานภาษและดานราคา

• สงเสรมการผลตและการใชไบโอดเซลชมชน • ความไมสมาเสมอของวตถดบซงมทงภาวะขาดแคลน และภาวะลนตลาด

• บรหารจดการเพอสรางเสถยรภาพของอตสาหกรรมไบโอดเซลตงแตตนนาถงปลายนา

• ตนทนการผลตไบโอดเซลสงกวาเชอเพลงฟอสซล

• สาธตการสกดนามนปาลมดบ การผลตไบโอดเซล และการผลตไฟฟาแบบครบวงจร

• สงเสรมอตสาหกรรมตอเนองจากไบโอดเซล • พฒนาสาธตการสรางมลคาเพมใหกบกลเซอรน


• ไมมหนวยงานรบผดชอบดานเชอเพลงชวภาพแบบครบวงจร สงผลใหการพฒนาไมสอดคลองกน

• จดตงองคกรบรหารจดการไบโอดเซลแบบครบวงจร (องคกรมหาชน)



9.6 แผนพฒนาไบโอดเซล 15 ป จากแนวทางสาคญในการพฒนาไบโอดเซล ในหวขอ 9.5 นามาสแผนพฒนาไบโอดเซล ดงแสดงในตารางท 9-7 ดงน

ตารางท 9-7 แผนพฒนาไบโอดเซล 15 ป (พ.ศ. 2551 – 2565)


• สงเสรมการปลกปาลมนามน • วจย พฒนาและสงเสรมการเพมผลผลตของปาลมนามน


• วจยและพฒนาการผลตไบโอดเซลจากพชทางเลอก เชน สบดา สาหราย เปนตน

• สงเสรมการผลตไบโอดเซลจากนามนปาลมดบและสเตยรน

• สงเสรมการผลตไบโอดเซลจากการผลตไบโอดเซลจากพชทางเลอกทคมคาทางเศรษฐศาสตร

• สงเสรมและพฒนาการผลตไบโอดเซลชมชน • สาธตการสกดนามนปาลมดบ การผลตไบโอดเซล และไฟฟาแบบครบวงจร

• สงเสรมอตสาหกรรมตอเนองจากไบโอดเซล เชน อตสาหกรรมโอลโอเคม • พฒนาสาธตการสรางมลคาเพมใหกบกลเซอรน

2. ดานอตสาหกรรมไบโอดเซล

• วจยและพฒนาเทคโนโลยการผลตไบโอ • สนบสนนเทคโนโลยการผลตไบโอดเซลใน 2nd generation ทคมคาทางเศรษฐศาสตร




ดเซลใน 2nd generation เชน BTL, BHD เปนตน

• บงคบใชนามนดเซลทมไบโอดเซล 2% (B2)

• บงคบใชนามนดเซลทมไบโอดเซล 5% (B5)

• สงเสรมการใชนามนดเซลทมไบโอดเซล 5% (B5) เปนทางเลอก

• สงเสรมการใชนามนดเซลทมไบโอดเซลมากกวา 5% เชน B10 เปนตน เปนทางเลอก

• สงเสรมการใชไบโอดเซลชมชน


• ประชาสมพนธใหความรและสรางความเชอมนใหกบผบรโภค 4. ดานการบรหารจดการไบ

โอดเซลแบบครบวงจร • จดตงองคกรบรหารจดการไบโอดเซลแบบครบวงจร (องคกรมหาชน)

• สงเสรมการถายทอด / แลกเปลยนองคความรระหวางภาครฐและภาคเอกชน 5. ดานการพฒนาบคลากร • พฒนาบคลากรภาครฐใหเกดความเชยวชาญเฉพาะ



9.7 ดชนชวดความสาเรจของแผน และระดบความสาเรจ เพอใหสามารถตดตามความกาวหนาของแผน ในหวขอนจงไดกาหนดระดบความสาเรจของแผนในแตละชวงดงแสดงในตารางท 9-8 ทงน ดชนชวดและระดบ

ความสาเรจจาเปนตองมการทบทวนและสามารถปรบเปลยนใหสอดคลองกบสถานการณขณะนนๆ

ตารางท 9-8 ดชนชวดและระดบความสาเรจของแผนพฒนาไบโอดเซล 15 ป ระดบความสาเรจ


51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

เปาหมายการสงเสรมการผลตไบโอดเซล (ลานลตรตอวน) 1.35 1.35 1.35 3.02 3.64 4.50


• สงเสรมการปลกปาลมนามน • จานวนพนทปลกปาลมทเพมขน (ลานไร/ป)

0.5 0.5 0.5 0.5 0.5

• วจย พฒนาและสงเสรมการเพมผลผลตของปาลมนามน

• ผลผลตตอไรของปาลมนามน (ตน/ป)

ผลผลตเฉลยตอไรไมตากวา 3.2 ตน/ป

• วจยและพฒนาการผลตไบโอดเซลจากพชทางเลอก เชน สบดา สาหราย เปนตน

• จานวนตนแบบสาธต (แหง) ตนแบบไบโอดเซลจากสบดาแบบครบวงจร อยางนอย 1 แหง และสาธตการผลตไบโอดเซลจากพชอนทมใชอาหาร อยางนอย 1

โครงการ

2. ดานอตสาหกรรมไบโอดเซล

• สงเสรมการผลตไบโอดเซลจากพชอนๆ

• ระดบความกาวหนาในการสงเสรมไบโอดเซล

มการผลตไบโอดเซลจากพชอนอยางนอย 1 โครงการ

• สงเสรมการผลตและการใชไบโอดเซลชมชน

• ปรมาณการผลตและการใชไบโอดเซลชมชน

มการผลตและการใชไบโอดเซลชมชนในเครองจกรกลการเกษตรอยางตอเนองและเพมขนทกป





51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

• สาธตการสกดนามนปาลมดบ การผลตไบโอดเซล และไฟฟาแบบครบวงจร

• จานวนตนแบบสาธต (แหง) มตนแบบอยางนอย 1 แหง

• สงเสรมอตสาหกรรมตอเนองจากไบโอดเซล

• จานวนอตสาหกรรมตอเนอง เกดอตสาหกรรมตอเนองอยางนอยอก 1 แหง

เกดอตสาหกรรมตอเนองอยางนอยอก 1 แหง

เกดอตสาหกรรมตอเนองอยางนอยอก 2 แหง

• พฒนาสาธตการสรางมลคาเพมใหกบกลเซอรน

• จานวนตนแบบสาธต (แหง) มตนแบบอยางนอย 1 แหง

• วจยและพฒนาเทคโนโลยการผลตไบโอดเซลใน 2nd generation และสงเสรมเทคโนโลยทมความคมคาทางเศรษฐศาสตร

• ระดบการพฒนาเทคโนโลยใน 2nd Generation

มตนแบบอยางนอย 1 แหง มการผลตไบโอดเซลจากเทคโนโลยใน 2nd Generation อยางนอย 1 โครงการ


• สงเสรมการใชไบโอดเซล • ระดบการสงเสรมการใช บงคบใช B2 และสงเสรม B5 เปนเชอเพลงทางเลอก

บงคบใช B5 และสงเสรม B10 เปนเชอเพลงทางเลอก

• ประชาสมพนธใหความรและสรางความเชอมนใหกบผบรโภค

• จานวนสอประชาสมพนธ ทงทว วทยและโทรทศน (ครง / ป)

อยางนอย 100 ครง / ป

4. ดานการบรหารจดการแบบครบวงจร

• บรหารจดการไบโอดเซลแบบครบวงจร

• ระดบความกาวหนาในการจดตงองคกรมหาชน

เกดองคกรบรหารจดการไบโอดเซลแบบครบวงจร อยางนอย 1 แหง และมกรอบแนวทางในการบรหารจดการอตสาหกรรม

ปรมาณไบโอดเซลทผลตไดเพยงพอตอความตองการใชในประเทศ ราคาไบโอดเซลและราคาวตถดบอยในระดบทเหมาะสม

• รวบรวมขอมลและเผยแพรขอมลทถกตอง ชดเจนและทนสมย

• จานวนรายงานทเผยแพร มรายงานประจาป อยางนอย 1 ครง / ป





51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

5. ดานการพฒนาบคลากร

• สงเสรมการถายทอด / แลกเปลยนองคความรระหวางภาครฐและภาคเอกชน

• จานวนครงในการจดประชมเชงปฏบตการเพอแลกเปลยนองคความร



• จานวนบคลากร (คน) อยางนอย 40 คน อยางนอย 50 คน อยางนอย 60 คน


บทท 10 NGV 10-1

10. NGV

10.1 ภารกจ

สงเสรมใหมการขยายใช NGV เปนพลงงานทางเลอก โดยมงเนนในกลมยานยนตเชงพาณชย เพอลดการพงพาการนาเขาเชอเพลง และสรางความยงยนดานพลงงาน สงเสรมการใชพลงงานสะอาดลดมลพษตอ

สงแวดลอม เพอคณภาพชวต คณภาพอากาศทดขน

10.2 สถานภาพ NGV ในปจจบน

10.2.1 วตถดบสาหรบผลต NGV

กาซธรรมชาต ซงเปนสารประกอบไฮโดรคารบอนประกอบดวยกาซมเทนเปนหลก มสถานะเปนกาซทเบากวาอากาศเมอรวไหลจะลอยขนทสงและฟงกระจายไปในอากาศจงมความปลอดภยกวาเชอเพลงชนดอน มชวงการตดไฟท 5 – 15% ของปรมาตรในอากาศและอณหภม ทสามารถตดไฟไดเอง คอ 537 – 540 องศาเซลเซยส แหลงกาซสวนใหญจะอยในประเทศและบางสวนมการนาเขาจากประเทศพมา โดยแหลงในประเทศสวนใหญจะมาจากอาวไทย และบางสวนมาจากบนบก (กาแพงเพชร อดรธาน และขอนแกน)

10.2.2 การเกบรวบรวมและขนสงวตถดบสาหรบผลต NGV

กาซทผลตไดจากอาวไทยและนาเขาจากพมา จะมการขนสงทางทอโดยจะมระบบทอขนสงหลกทงบนบกและในทะเล มความยาวรวมประมาณ 4,389 ก.ม. และมระบบทอยอยเชอมตอจากทอหลกเขายงสถานบรการและโรงงานอตสาหกรรมทใชกาซธรรมชาต โดยมระยะทางประมาณ 1,000 กม.

10.2.3 การผลต NGV

กาซ NGV เปนกาซธรรมชาตอดทมแรงดนสง ~ 200 บาร หรอประมาณ 3,600 PSI ซงกาซท

ขนสงจากระบบทอจะถกสบอดผานเครองอดกาซ (Compressor) ใหมแรงดนสง และถกสงไปกกเกบกอนจะจายใหกบรถทมาใชบรการ สาหรบสถานทไมไดอยในแนวทอสงกาซ (Daughter Station) จะตองใชกาซทขนสงจากสถานหลก (Mother Station) ซงตงอยตามแนวทอสงกาซโดยใชรถขนสง (Mobile Trailer) ซงจะขนสงไดประมาณ 2.5 – 3 ตนตอเทยว ซงรถขนสงจะทาการขนสงไดประมาณ 1.4 เทยว/วน/คน




สถาน NGV มการกระจายอยทวทกภมภาค โดยในระยะแรกเนนการกระจายตวของสถานในเขตกรงเทพฯ และปรมณฑล และถนนสายหลกทมงสภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคใต หลงจากนนจะขยายสถานเพมเตมในเขตตวเมองของแตละจงหวด สาหรบการสงเสรมใหมการใช NGV อยางแพรหลาย ปตท. ไดจดโปรแกรมสนบสนนคาใชจายในการดดแปลงรถสวนบคคลมาใช NGV 10,000 บาท/คน และสนบสนนแทกซทใช LPG ใหเปลยนมาใช NGV ฟร รวมถงการจดหาแหลงเงนกดอกเบยตา สวนภาครฐไดสนบสนนมาตรการดานภาษเพอลดตนทนอปกรณ NGV

10.2.5 ผมสวนได – สวนเสย

ผมสวนได – สวนเสย ของ NGV ประกอบดวย

• บรษทผผลตรถยนตเพมชองทางการจาหนาย

• บรษทดดแปลงเครองยนตมาใช NGV และบรษทนาเขาเครองจกร/อปกรณ NGV เปนการสรางงานและสงเสรมใหมผประกอบการรายยอย (SME)

• ผประกอบการสถานบรการ NGV เปนการสรางโอกาสและรายไดใหผประกอบการ

• หนวยงานภาครฐทมสวนเกยวของกบ NGV ประกอบดวยกระทรวงพลงงาน กระทรวงคมนาคม กระทรวงการคลง เปนผกาหนดนโยบายเพอใหเกดความมนคงทางดานพลงงานของประเทศ

• บรษท ปตท. จากด (มหาชน) ผดแลในสวนการพฒนาเครอขายการใหบรการ สถาน และการสงเสรมการขาย

• ประชาชนผดดแปลงมาใช NGV ไดใชเชอเพลงทมราคาถก

• ผประกอบการขนสง สามารถลดตนทนคาขนสงจากเชอเพลงทราคาถก

• สงคม – สงแวดลอม ลดมลพษเขมาควนดาจากการสนดาปนามนเชอเพลง ไดอากาศทสะอาดและลดคารกษาพยาบาลจากปรมาณมลพษทลดลง



10.3 ปญหา – อปสรรค และแนวทางในการพฒนา NGV

ในสวนน จะวเคราะหถงปญหา – อปสรรคทเกดขน และแนวทางสาคญในการพฒนา NGV โดยจะแบงเปน 3 ประเดนใหญๆ ไดแก (1) ปญหาเชงเทคนค และ (2) ปญหาเชงเศรษฐศาสตร ดงสรปไดในตารางท 10-1

ตารางท 10-1 ปญหา – อปสรรคในการพฒนา NGV

ปญหาและอปสรรค แนวทางการพฒนา NGV


• คณภาพ NGV แตละพนทไมเหมอนกน

• ศกษาแนวทางการพฒนาและปรบปรงคณภาพ NGV ในแตละพนทใหใกลเคยงกน

• ศกษา/พฒนาเทคโนโลยชดอปกรณกาซ ใหสามารถใชงานกบ กาซ NGV ทมคณภาพหลากหลาย

• ใหความรเรองการปรบจนชดอปกรณกาซสารบคณภาพแตละแหลง

• การขาดแคลนบคลากรชาง • สงเสรมใหมการอบรมบคลากรชาง ใหมทกษะความชานาญในการตดตง กระจายในแตภมภาค

• สงเสรมใหมหลกสตร NGV ในระดบอาชวศกษา

• ขอจากดในดานการขนสง • ศกษาเทคโนโลยและรปแบบการขนสง เพอเพมประสทธภาพและลดตนทนการขนสง

• สงเสรมใหมการสารวจแหลงกาซบนบกในแตละภมภาค เพมมากขน เพอเปนแหลง Supply กาซในแตละภมภาค

• ศกษาและพฒนา การผลตเชอเพลงชวภาพเพอเปนพลงงานทดแทน ในพนททอยหางจากแหลงกาซธรรมชาต

เชงเศรษฐศาสตรและการเงน

• การดดแปลงรถมาใช NGV มตนทนสง

• สงเสรมใหมการพฒนาและผลตอปกรณภายในประเทศ • สงเสรมและสนบสนนมาตรการดานภาษเพอลดตนทนการนาเขา • สงเสรมใหมประกอบและการใชรถยนต NGV เพมมากขน เพอใหเกด

Economy of Scale

• ราคาจาหนาย NGV ตากวาตนทนและยงไมสามารถปรบใหสะทอนตนทนทแทจรง

• ชแจงภาระการขาดทนทผจาหนายตองแบกรบ • ใหขอมลโครงสรางราคาทถกตองและชดเจน • ปรบปรงประสทธภาพระบบการผลตและการขนสงเพอลดตนทน



ปญหาและอปสรรค แนวทางการพฒนา NGV

• ตนทนกาซมแนวโนมปรบตวสงขนในอนาคต

• ศกษาและพฒนา การผลตเชอเพลงชวภาพเพอเปนพลงงานทดแทนในอนาคต

• สารวจและพฒนาแหลงกาซใหมๆ ทงในประเทศและตางประเทศเพอเพมศกยภาพดานปรมาณสารอง

• ท ศทางราคาน า ม นม แนว โน มปรบตวลดลง ในอนาคต ทาใหผบรโภคขาดความเชอมนในการเปลยนมาใช NGV

• ภาครฐและเอกชนรวมกนศกษาแนวโนมราคานามนในตลาดโลกเพอตดตามสถานการณตางๆอยางใกลชด และรวมกนปรบแผนการใชพลงงานทดแทนใหสอดคลองกบสถานการณจรง

10.4 ดชนชวดความสาเรจของแผน และระดบความสาเรจ เพอใหสามารถตดตามความกาวหนาของแผน ในหวขอนจงไดกาหนดดชนชวดความสาเรจของการ

พฒนา NGV คอ % ปรมาณทดแทน นามนของ NGV ในภาคขนสง ทงน ดชนชวดความสาเรจจาเปนตองมการทบทวนและสามารถปรบเปลยนใหสอดคลองกบ

สถานการณขณะนนๆ

Documents

แผนพัฒนาพลังงานทดแทน 15 ปี 2551-2565