بهداشت و مراقبتها ي دوران باردار ي

يبهداشت و مراقبتهايدوران باردار

يبهداشت و مراقبتهايدوران باردار

آموزش ياهداف آموزش ياهداف

مراقبتها ياهم• يباردار يتمراقبتها • انجام يباردار يعلتمراقبتها يجزئ• يباردار ياتشا ييتغ• مشکالت و باردار يرات دوران و يع

مد آن يرينحوه تباردار يتغذ• دوران در يه

است • طبيعي 1 كامال اي پديده ترين .بارداري شيرين از يكيو انتظار زمان بارداري، دوران هرزني، زندگي مراحلشدن مادر بزرگ مسئوليت پذيرش براي او شدن آماده

است. هدف اصAAلي از انجAAام مAAراقبت هAAاي اين دوران، تولAAد •

.نAوزادي سAالم، بAدون بAه خطAر انAداختن سAالمت مAادر استا ياطم• از حاملگ ينان تمام ناخواسته يهاينکه و خواسته

زا به ا يمان يمنجر بدون شود سالم کودک سالمت يک ينکه. افتد خطر به مادر

ا يپد يباردار• طب يولوژيزيف يده و .يعيک است

روز • اوOلين از بعد بارداري، دوره طبيعي زمان مدتقاعدگي ، (LMP= last menstrual period)آخريناست 280يا ههفت 40حدود به . روز را دوره 3بارداري

: كنند مي تقسيم ماهه سه•: اول ماهه چهاردهم سه هفته تاپايان بارداري ابتداي از•: دوم ماهه هفته سه پايان تا چهاردهم هفته انتهاي از

هشتم و بيست•: سوم ماهه پايان سه تا هشتم و بيست هفته انتهاي از

چهلم هفتهواحد يبهتر• ن

• weeks of gestation completed

مي • غيرطبيعي نوزاد يا مادر از نگهداري صرف كه اي هزينهدوران هاي مراقبت انجام هزينه از بيش مراتب به شود . از اطالع محض به بايد ها خانم دليل همين به است بارداريمراكز به دوران اين هاي مراقبت دريافت جهت بارداري،

. باشند ماما يا پزشك نظر تحت و كنند مراجعه بهداشتيازآن • ناشي وتغييرات بارداري اززنان، بسياري براي

به بايد اگرچه است اضطراب و ترس با همراه و ناشناختهو است طبيعي پديده يك بارداري كه كرد تاكيد مادرانبا مادر سازگاري منظور به دوران اين تغييرات از بسياريبروز از جلوگيري براي ولي دهند، مي رخ جديد، شرايط. شوند آشنا آن تغييرات و دوره اين با مادران بايد مشكالت،

بارداري هاي بارداري مراقبت هاي مراقبت

حاملگ • از اطالع محض حاملگ ) يبه مراقبت د يبا( ياحتمالبارداري .)هاي شود يا 6شروع بارداري از پس هفته

از 8هفت�ه از يع�ني( LMPپس پس هفت�ه missedچن�دperiod

بارداري • از قبل مراقبت که خانمهايي مورد درهم همان محتويات و فرصت اولين در اند نداشته

. شود داده پوشش بايد• . در شود مي آغاز دوران اين هاي مراقبت بارداري، شروع با

ماما، يا پزشك يا درماني بهداشتي مركز به مراجعه اولينمي دست به آن اهميت و بارداري مورد در را الزم اطالعاتو او سالمت مرتب مراجعه با كه شود مي مطمئن و آ ورد

. شد خواهد تأمين فرزندش

هياول يابيارز هياول يابيارز

• Intrauterine pregnancy?• Assessment of viability• Pregnancy test( urine or blood)

معا • کارت .يمادر اوست همراه که دارد نهحال • شرح

زا ييتع يبرا يقاعدگ− زمان (menstrual Hxمان)ين− Estimated date of confinement− The Nagele rule

EDC= (LMP – 3 months )+ 1 week + 1 year)(±2 wks)− Past pregnancies − Past medical Hx− Drug Hx(Including OTC & herbal supplements)− Family Hx

رفته يريشگيپ يروشها− کار به

را LMPدر کسAاني کAه سAيکل نAامنظم اسAت يAا •نمي داند

14-20سونوگرافي هفته •

باردار خانم از مراجعه، لين Bاو در مواردزيرشود مي پرسيده

باردار خانم از مراجعه، لين Bاو در مواردزيرشود مي پرسيده

قبلي، • و فعلي بارداري وضعيت خانوادگي، مشخصاتآنها نتيجه و قبلي هاي زايمان تعداد

هاي • بيماري سابقه قبلي، و فعلي هاي بيماري سابقهكار به بارداري از پيشگيري هاي روش فاميلي، و ارثيمدت طول و كند مي يا كرده مصرف كه داروهايي رفته،

آنها مصرفدريافت • جهت دارند، مشكل كه بارداري هاي خانم

ميشوند، معرفي متخصص به ويژه هاي مراقبتانجام عمومي معاينات گيرد، مي صورت الزم آزمايشهايو شوند مي گيري اندازه وقد وزن وفشارخون، شود مي

. شود مي معين بعدي مراجعه تاريخ

نهيمعا نهيمعا

• Pap smear• Chlamydia & gonorrhea culture( in high

risks)دندانها يبررس•گ • يرياندازه

− Wt, Ht, Bpرژ • مورد غذا يدر استحمام، ييم ورزش، مزاج، اجابت ،

تفر س يلباس، مقاربت، و يحات، الکل و دارو گار،م يبعد يتهايزيو صحبت مادر .يبا شود

او • به را خطر م يعالئم حتما يده ياد زمان هر در که مسر يبا و گزارش .يد کند مراجعه عا

خطر خطر عالئم عالئم

خانم بAاردار بايAد بAه محض مشAاهده هريAك از عالئم •زيAر بAه مAراكAز بهداAشAتي درمAاني يAاA پزشAكA يAا مAامAا

مراجعه كند.خونريزي ازدستگاه تناسلي هر گونه •اختالالت بينايي و تاري ديد•تهوع و استفراغ مداوم و شديد•( سوزش ادرار)مشكل ادراري •درد زير دل •الغري و چاقي بيش از حد•

خطر خطر عالئم عالئم

صورت • و ها دست در خصوص به ورمشديد • مداوم ي سردردهاي ادل • سر دردلرز ت• و بقلب • طپش و نفس تنگيشديد • و مداوم سرفهشكم • منظم دردهاياز • چركي و بدبو ترشح هرنوع و واژنآبريزشفرکانس ييتغ• در توجه قابل جن يرات حرکات شدت نيا

خطر يگروهها پر خطر يگروهها پريني و لکه بيزيخونرشکم اولشتريا بي 3 يحاملگوسيدرآمنيدوقلو و هر در خروج جفتيسابقه تاخ ابتالAAبي سAAابقه يهAAايماريا

ابت)ي ديوي کليمهم( قلب

ن در ادرار، يوجود آلبومادم پر يمان قبليا زاي يحاملگ

خطر ا ي ين قبليسابقه سزارلهيمان با وسيزا ييسابقه مرده زا < متري سانت150قد يا باالي 18سن کمتر از

سال35 Hb < 11 mg/dl اختالل درwt gain

و تهايزيفرکانس و تهايزيفرکانس): 1930ديدگاه سنتي(از دهه • ماهي يكبار،)28(هفته مادر باردار بايد تا ماه هفتم بارداري• هفته يكبار و 2 هر )36(هفته طي ماه هفتم و هشتم•طي مAاه نهم بAارداري هفتAه اي يكبAار، بAه مركAز بهداشAتي درمAاني يAا پزشAك يAا مامAا مراجعAه •

ويزيت)14(جمعا كند. ( نصAف اگAر مAادري در معAرض خطAر باشAد بايAد در فواصAل كوتAاهتري بAه مركAز مراجعAه كنAد•

همچAنينA اگAر مAادري دAر طAي بAارداري متAوجAه هرگونAه AتغيAير غAيرعAادي تهAا)يزيشAدAن فاصAله AويAاA AمشAكل AخاAصAي شAدA ،AبAدAون AآنكAهA مAنتظAرA تAاAريخ AمAالقAاتA AتعAييAن AشAدهA بAعAدي بAمانAد،A AبايAد

.مراجعه كند ويAزيت در مAادران کم خطAر کAافي است.6-8 مشAخص شAد کAه 1990 و1980امAا از دهAه •مني ايبرنامه مادر•

بار6مه دوم ي بار و ن2مه اول ي بار: ن8−6-10هفته −16-20هفته −26-30هفته −31-34هفته −35-37هفته −ک مراقبتي هر هفته 38-40هفته −

Lab testLab test

• CBC, Hb, WBC, plt• FBS• BG & Rh• VDRL• HBS Ag• Rubella titer• U/A, U/C

يبعد يتهايزيو يبعد يتهايزيو

ارزيابي سالمت و رشد جنين و سالمت مادر•• Wt, Ht, Bp, edema• GCT in 24-28 wks• Height of fondues( HOF)

− Match with gestational age 16-36( 20-30) wks• Fetal heart rate( FHR) after 20 wks

تجو • و مجدد هفته يچک در رگام مادر 26-28ز با -Rhبهنوزاد ) +Rhشوهر تولد از ( +Rhپس

اس يتجو• و آهن فول يز مناسب يد زمان در ک• 8-18 wks sonography & amniocentesis• 32-36 wks sonography, test for STD, repeat

Hb

مهم مهم نکات نکات

مناسب • تغذيهكافي • استراحتروحي • آرامش داشتنمناسب • هاي ورزش انجامبارداري ا• دوران هاي مراقبت نجامدارو • خودسرانه مصرف عدمزايمان • انجام محل قبلي تعيينفردي • بهداشت رعايتدربارداري • خطر عالئم شناخت

وزنوزن

• . وزن سن، نژاد، است متغير بارداري دوران در وزن تغييراتدارند مستقيم دخالت آن در ديگر عوامل و قد .قبلي،

بارداري، • اوOل ماهه سه در طورطبيعي، وزن 1-2به كيلوگرماي هفته بعد، ماهه شش در شود مي يا 400اضافه گرم

. 1/5ماهي گردد مي افزوده باردار زن وزن به كيلوگرمميزان به حاملگي دوران در وزن افزايش 10-12بنابراين

. است طبيعي كيلوگرمبا • مادران . 11/5-16طبیعی BMIدر یا 1کیلوگرم کیلوگرم

می محسوب ناگهانی وزن افزایش هفته یک طی بیشترشود.

و • هر گ يزيدر اندازه خون فشار و وزن .يم يريت شود

فعاليت و فعاليت بهداشت و بهداشت

به • حداقل باردار زنان خواب ساعت 8اغلببه شبانه همچنين ظهر و از بعد استراحت

آور زيان حاملگي دوران در فعاليت دارند احتياججابه و سنگين كارهاي انجام از بايد اما نيست، . وضعيت كرد خودداري سنگين وسايل كردن جاطور به بارداري دوران در مادر رواني و روحيميگذارد، تأثير جنين سالمت روي بر مستقيممادر براي بارداري دوران در سبك هاي ورزش

. است مفيد جنين و

ورزشورزشحامله • زن نيست الزم كلOي طور ورزشي به به تمرينات كند محدود را خود

. كه سنگين هاي ورزش انجام از بايد بنابراين نكند خسته را خود كه شرطي. شود پرهيز دارد ديدن ضربه و خوردن زمين افتادن، رو يپ خطر ع يسر ياده

.ياشکال ندارد کالج يتوص• کايآمر OB/GYnه

ورزشها يزنان− به عادت حاملگ يهواز يکه از م يقبل ادامه يدارند توانندنبا. اما جد يدهند برنامه حاملگ يديد و يدر کرد ها يشروع برنامه را يقبل يا

بخش د.يشدتخانم − زندگ يمثال هواز يکه ورزش االن داشته، زدن يب ينشسته قدم از شتر

نم يتوص .يه شود برخ • وجود با ب يالبته حاملگ يمارياز در عوارض و است يها بهتر ،

فعال باشد يمادر نداشته تبه − IUGRشک−Toxemia−Severe heart dxقلو ي ييدوقلو− چند ييا−ROM−Persistent vaginal bleeding−Incompetent cervix

استحماماستحمام

گرفتن • ايجاد دوش مشكلي حاملگي طول در . كنند پرهيز داغ حمام از است بهتر البته كند نميو كنند مي عرق بيشتر حامله هاي خانم معموال

حمام ناليواژترشحات بنابراين دارند بيشتريازعفونت بلكه است، بخش آرام تنها نه روزانه

كند مي جلوگيري نيز مختلف .هايو • لغزنده هاي حمام يا وان در كردن حمام از

شود خودداري حمام در ابري هاي دمپايي پوشيدنزياد لغزيدن و تعادل خوردن بهم احتمال زيرا

.است

لباسلباس

بارداري • دوره باشد، لباس وراحت آزاد بايدتنگ بايد هاي جوراب پوشيدن و و از كشدار

كرد داري خود تنگ كمربند از بهتر .استفادههاي ازكفش باردار خانم دوران اين در است

كند . استفاده كوتاه پاشنه

دندانها از دندانها مراقبت از مراقبت

هورمون ييتغ• دهان يافزا: يرات مخاط شدن حساس و لثه حجم شموضع محرک عوامل يبه

و) • تاث(: ياستفراغ اس يار مخرب دندان ير بر درعا • ( يعدم ( ب خاطر به مسواک بهداشت يحوصلگ يتقند يافزا• مواد مصرف به عالقه يشخوردن • از رنگي شيرينيبايد هاي نوشابه و سفت هاي نبات آب ،

. غذايي، ماده هر خوردن از بعد بايد ضمن در همچنين كرد خودداريبه لزوم صورت در و زد مسواك را ها دندان و شست را خود دهان

.ندد كرد مراجعه انپزشكمعا يمعا• بار هر در ولثه دندان ماهها ينه در آموزش 7و 5و 3 ينه،دندانپزشک • به در يترج يمراجعه چون 3حا دوم ماهه

سقط : − امکان اضطراب اول ماه: يماهها− زا اضطراب زودرس يآخر مان

Bowel movementBowel movement

تغ • علت شا ي GITرات ييبه .يبوست است ععموم − ها يماه يانبساط صاف يچهها − روده بر رحم فشار

م يما• وسبز يعات، فعال يوه و حرکت و ي، تروزانه ورزش

مال يمل• (MOMم ) ينشقاق يهموروئ• و د

مسافرتمسافرت

بارداري • دوران در طوالني ،معموال هاي مسافرتشود نمي مشورت .توصيه پزشك با بايد سفر از قبل

.كردييهوا يسفرها•

از − كرد يماهگ 8پس مشورت پزشك با بايد سفر از .قبلاز 7تا يحت − قبل EDCروزهر − اقل با يساعت 2حد بار .يک برود راه د

دارند، • زودرس زايمان يا سقط سابقه كه هايي خانمبارداري آخر و اوOل هاي ماه در مسافرت از بايد

. كنند خودداري

When is the best time to travel during pregnancy?

Air travel during pregnancy


• ACOG committee opinion. Air travel during pregnancy. Int J Gyn Obst 2002;76:338-339.

− “In the absence of obstetric or medical complications, pregnant women can observe the same general precautions for air travel as the general population and can fly safely up to 36 weeks of gestation.”

− “Safest time is during the second trimester” (18-24 weeks)



• AsMA. Medical Guidelines for airline travel. 2nd Ed. 2003. http://www.asma.org−“Pregnant women can normally

travel safely by air, however most airlines restrict travel in late pregnancy”

• After 28th week, doctor’s/midwife’s letter confirming EDD−Single pregnancies-flying permitted

to end 36th weeks−Multiple pregnancies-flying

permitted to end of the 32nd week

What do airlines actually recommend?

Some clues given in “Air-born” study

What do airlines actually recommend?

Some clues given in “Air-born” study



• Breathnach F et al. Air travel in pregnancy: the 'air-born' study. Ir Med J. 2004; 97: 167-168. (25% response)− Three of seventeen (17.5%) airlines applied

no restrictions at all to pregnant passengers; the remainder applied restrictions to air travel with varying gestations (28 to 36 weeks).

− A full delivery kit was carried by 5/17 airlines (29%), and some form of training in the management of a delivery was provided to the cabin crew in 12/17 airlines (70%).

− Experience of in-flight obstetric emergencies was reported by 11/17 airlines (65%).


Air travel during pregnancy• ACOG (2002) gives further advice

− In-craft environmental conditions, such as low cabin humidity and changes in cabin pressure, coupled with the physiologic changes of pregnancy, do result in maternal adaptations, which could have transient effects on the fetus.

− Pregnant air travelers with medical problems that may be exacerbated by a hypoxic environment, but who must travel by air, should be prescribed supplemental oxygen during air travel.

− Pregnant women at significant risk for pre-term labor or with placental abnormalities should avoid air travel.



• ACOG, 2002− Because air turbulence cannot be predicted

and the risk for trauma is significant, pregnant women should be instructed to continuously use their seat belts while seated, as should all air travelers.

− Pregnant air travelers may take precautions to ease in-flight discomfort, and although no hard evidence exists, preventive measures can be employed to minimize risks.

• Anderson (2001) describes a possible risk− Pregnancy predisposes to a risk of

superficial and deep venous thrombosis due to alterations in clotting factors and pressure of expanding uterus.



• Freeman M et al. Does air travel affect pregnancy outcome? Arch Gynecol Obstet 2004;269:274-277. (small cohort study 222 pregnant women)

−Findings suggest that air travel is not associated with increased risk of complications for pregnancies that reach 20 weeks' gestation.

−But there are some relative contraindications to travel

Air travel during Pregnancy

Air travel during Pregnancy

• Anderson (2001) citing CDC summarizes relative contraindications for travel during pregnancy−Medical risk factors−Obstetric risk factors−Travel to destination that may

be hazardous

کار و کار شغل و شغل

يه کليتوص•اکثر افراد مي توانند به کار خود ادامه دهند.−−AAف فشAAار بAAا مشAAاغل از اجتنAAاب يکيزي

و يشAد اجسAام مکAرر کAردن بلنAد د(بخصAوص سAاعت)، ترومAا 5ايسAتادن طAوالني بAراي بيش از

به خAصوصA به Aشکم Aو خAطر سقوطA و AافتادنکAاف− هAاياسAتراحت دوره در ي( اسAتراحت) Aک ي

مهم است.يروز کارقبل− حAال شAرح صAورت از يدر LBWبا Aار يAک د

ابد.ي کاهش يکيزيف

الکل يس و گار الکل يس و گار

بارداري • طول در كه با سيگارمادراني مقايسه در كشند ميها، کمتر يافزاغيرسيگاري وزن و يش به داشته كوچكتري نوزادان

. است مضر جنين براي مخدر مواد و سيگار مصرف آورند مي دنيا. كنند پرهيز سيگار كشيدن از طوركامل به بايد باردار هاي وخانم

زودرس يزا ماننارسا: يکوتين− رحم يين عروق انقباض و جفت

− Fetal limb deficiency

الكل • كند مصرف مي ناهنجاري ايجاد جنين در باردار خانم .توسطبيشتر كنند مي مصرف الكل كه هايي درخانم زودرس زايمان

. شود مي مشاهدهمشورت • پزشك با دارو هرنوع مصرف از قبل بايد باردار هاي خانم

جنين رشد و حاملگي طبيعي سير برروي داروها از برخي زيرا كنند. گذارند مي تأثير

چا) يکافئ (ين کوال شکالت قهوه چا) يکافئ (ين کوال شکالت قهوه

•. شود محدود حاملگي در مصرفمدرک • کم مقدار در داده نشان دال يمطالعات

ح در اما ندارد وجود بودن تراتوژن وانات يبر. است بوده زياد دوزهاي با که است تراتوژن

از • بيش روز cups 3مصرف درmiscarriageش يافزا−

مخدر يغ يداروها مواد و مجاز ر مخدر يغ يداروها مواد و مجاز ر

LBW, fetal distressش يافزا•دارو • هر نادر موارد جز س ييبه اثر داشته يستميکه مادر در ک

جن به و شده رد جفت از م يباشد .ين رسد بند • حاملگ FDA يطبقه در دارو مصرف مورد ش يدر ر يو

( A B C D X)يدهآس يسياسترپتوما• عصب ين، به کر 8ب يونارسا ياستروئ• جن ييدها، رشد نيدرها • مادرزاد ي يفراورده گواتر دار، يد virilism، يجنس يهورمونها•تشک يکليتتراسا• و استخوانها رشد در اختالل م ين، دندان ينايلداروها يدوميتال• غ يد، آور بارب يخواب تغ يتورير دست ييک، شکل ر

پا نوزاد يو•LSD ضا کروموزوم ي، يعه

What about vaccination during pregnancy?

What about vaccination during pregnancy?

ونيناسيواکس ونيناسيواکس

با • بايد حتما بارداري دوران در واكسن نوع هر تزريق . دوران در معموال كه واكسني تنها باشد پزشك نظر

كزاز واكسن شود مي تزريق (بارداري .دوگانه) است ا • قبال اگر باشد يکزاز نشده نوبت 2منتزر • است حداقل يبهتر دوم زا يق از قبل ماه مان يک

باشد.و يه• واکسن نبا يروسيچ تزر يزنده .يد شود قغ يو يهار• مشخص يروس آن اثر اما است فعال ر

نيست.برا يهپات• ب ها high risk يت

“Pregnancy should not deter a women from receiving

vaccines that are safe and will protect her health and

that of her child.”

“Pregnancy should not deter a women from receiving

vaccines that are safe and will protect her health and

that of her child.”

Pregnancy and vaccination

Pregnancy and vaccination

• WHO. International Travel and Health. Geneva: WHO, 2005.− Killed or inactivated vaccines, toxoids and

polysaccharides can generally be given during pregnancy, as can oral polio vaccine

− Live vaccines are generally contraindicated because of largely theoretical risks to the baby

However risk and benefits need to be examined in some individual cases

Yellow fever vaccination may be considered after the 6th month of pregnancy, when the risk of exposure is deemed greater than the risk to the fetus

Pregnant women should be advised not to travel to areas where there is a risk of exposure to yellow fever

Pregnancy and vaccinationPregnancy and vaccination

پرتوهاپرتوها

•. است دوز به وابسته جنين بر اشعه تاثيرهرنوع • بااشعه ) اشعهدريافت عكسبرداري مثل

است( ممنوع حاملگي در در ايكس 3خصوصااول جنين ماهه در ناهنجاري ايجاد احتمال زيرا

. دهد مي افزايش راسرب يعکسبردار• محافظ با شکم يرو يدندانعکسبردار يخوددار• سرهم ياز پشت و متعدد

يعفون يهايماريب يعفون يهايماريب

حيوانات • با حيوانات تماس از برخي بيماريزا عوامل وبر كه هستند هايي بيماري كننده منتقل گربه مانند اهلي . عفونت انتقال گذارند مي بدي اثر جنين و بارداري روي ) منجر ) معموال توكسوپالسموز باردار خانAAم به گAAربه از . نيز، جنين ماندن باقي درصورت شود مي جنين سقط بهماندگي عقب مغزي، اشكاالت قبيل از هايي ناهنجاري

شد خواهد ايجاد غيره و 1 .ذهني جدا باردار خانم بنابراين. كند خودداري حيوانات با تماس از بايد

هاي • بيماري به مبتال افراد با تماس از بايد باردار خانمو سربسته شلوغ، عمومي، اماكن در آمد و رفت عفوني،از استفاده دارد، وجود آلودگي احتمال كه هايي مكان

. كند خودداري منزل، از خارج در شده تهيه غذايي مواد

جنس (coitus)يروابط جنس (coitus)يروابط

تواند • مي سالم باردار خانم جنسي يك روابطخطر كه مواردي در فقط دهد ادامه را خودوجود آب كيسه پارگي و زودرس زايمان سقط،

ب مقاربت از است دارد .هتر كند اجتنابنبايد • آب کيسه پارگي از بعد و راهي سر جفت

. باشد مقاربتآخر • درماه شود مي توصيه بطوركلي البته

. شود محدود زناشويي روابط حاملگي

دوران شايع يباردار شكايات دوران شايع يباردار شكايات

ويار•دل • سر سوزشسرگيجه • و ضعفنفس • تنگي ورم•پاها • گرفتگيرتكررادرا• يبوست• بواسير• واريس•

اريو اريو

خوردن • به تمايل يا و بوها برخي به نسبت باردار خانم شدن حساس . غذايي مواد از بعضي

• . نيست مشخص 1 كامال بارداري در آن علتدر • روحي وضع نظر از و دارند مناسبي غذايي رژيم كه زناني در

شود مي ديده هستند،كمتر خوبي از . شرايط ناشي استفراغ و تهوعپيشرفت با تدريج به سپس و است شايع حاملگي اوOل نيمه در ويار . ها صبح حالت اين يابد مي بهبود و شده كاسته آن شدت از بارداري

. باشد داشته ادامه روز طول در است ممكن ولي است شديدتراز • قبل ساعت نيم باردار خانم است بهتر بهبود، و پيشگيري براي

آهستگي به و كند مصرف برشته نان تكه يك رختخواب، از شدن بلند . و بيشتر هاي وعده در را روزانه غذاهاي نمايد آغاز را خود فعاليت . پرادويه و كرده سرخ چرب غذاهاي خوردن از بخورد كمتر حجم با ( . همراه نه و غذا هاي وعده بين خنك مايعات نوشيدن كند پرهيز

. شود ( مي توصيه غذا

picapica

گچ، • dirt, clayخ، ينشاسته،د يب low SESدر • م يشتر .يده شود نشانه يشا• هم ) severe IDAد نه اما شه(يباشد

دل سر دل سوزش سر سوزش

روي • بر شده بزرگ رحم فشار علت به اغلبشود مي ايجاد معده محتويات برگشت و .معده

بيشتر هاي وعده در حجم، كم غذاي مصرف . است بهتر شود مي حالت اين بهبود موجبسر زير بالش چند خواب موقع در باردار خانم

. گيرد قرار معده از باالتر سينه و سر تا بگذارندبه( Al Mg , MOMد) ياس يآنت• است مرجح

ب يسد (يم ادم) خطر کرب

سرگيجه و سرگيجه ضعف و ضعف

افتد، • مي اتفاق خون فشار افت دليل به 1 غالبااز ناگهاني طور به باردار خانم كه مواردي دراز يا و نشسته حالت به پشت، به خوابيده حالتوضعيت تغيير ايستاده حالت به نشسته حالت . شود مي مشاهده بيشتر عارضه اين دهد، ميمراجعه پزشك به بايد بودن شديد صورت در

شود.

سردردسردرد

علOت • اكثرا و است شايع بارداري اوايل در . اواسط در معموال حالت اين ندارد مشخصي

رود مي بين از تواند . بارداري مي سردرد چونخطرناك و جدي هاي بيماري از بسياري در ) در) بنابراين كند، بروز بارداري مسموميت مثلبه بايد مداوم، و شديد سردرد وجود صورت

. كرد مراجعه پزشك

نفس نفس تنگي تنگي

تشديد • شكم بزرگي علت به بارداري اوايل در . از رفتن باال و فعاليت با نفس تنگي شود مي

شود مي شديدتر ها همراه . پله نفس تنگي اگرو باشد گردن و سينه ناحيه درد و قلب طپش باباشد، داشته ادامه نيز استراحت حالت در يا

. كرد مراجعه پزشك به بايد حتما

پوست پوست تغييرات تغييرات

• . خطوط بارداري طي است بارداري شايع شكايات ازمي ظاهر ها پستان و رانها شكم، روي بر رنگي صورتي . است پوست زير هاي بافت كشيدگي آن علت و شود . اين نيست پيشگيري قابل و است طبيعي امر اين

آيند مي در اي نقره رنگ به زايمان از بعد معموال خطوط. ندارند نياز خاصي درمان به و

تاث • پماد و چندان يماساژ بروز ير پستان striaبر و شکمندارد.

افزا يبستگ striationوسعت • سا يبه و مادر وزن ز يش. دارد رحم

•Nipple traction آوردن يب يبرا و nippleرونآ يردهيش در ندهيبهتر

ورمورم

• ( خصوص به پاها ناحيه در بيشتر بارداري در ) شود مي ايجاد پا به . قوزك بدن كل ورم اما

تواند مي پاها و صورت و ها دست خصوص . خانم پس باشد بارداري مسموميت عالمتبايد عالئمي چنين مشاهده صورت در باردار

. كند مراجعه پزشك به فورا

پاها پاها گرفتگي گرفتگي

شايع • حاملگي آخر هاي درماه بيشتر حالت اينشده بزرگ رحم فشار از ناشي معموال و است . گرفتگي است لگني اعصاب و ها رگ روي بر . افتد مي اتفاق درازكشيدن هنگام معموال پاهاعارضه اين بهبود به دادن ماساژ و كردن گرم

. كند مي كمك

درد درد كمر كمر

خم • خستگي، آن علت دهد مي رخ باردار هاي خانم از بعضي در . هاي ماه در معموال است زدن قدم يا اشياء كردن بلند زياد، شدنو شود مي بيشتر كمر گودي شكم، بزرگي دليل به حاملگي آخر

شوند مي متمايل عقب سمت به پشت و ها موارد . شانه اين درورزشي، حركات از برخي انجام گرم، آب كيسه از استفادهتشك از استفاده ماليم، ماساژ كوتاه، پاشنه هاي ازكفش استفادهتوصيه وزن حد از بيش افزايش از جلوگيري و فنر بدون و محكم . بر شده بزرگ رحم زيرا نيست، مناسب پشت به خوابيدن شود ميلذا آورد مي فشار ميرسانند خون رحم و جفت به كه هايي رگ روي . حاملگي دوران در بخوابد پهلوها به باردار خانم كه شود مي توصيهفشارمي رحم نگهدارنده هاي تاندون روي و شود مي بزرگ رحمكند. مي درد احساس شكم طرف دو در باردار خانم نتيجه در آوردرا خود خوابيدن يا و نشستن وضع بارداربايد خانم حالت اين در

بدهد در . تغيير لگن مفاصل شدن شل دردها، اين علل از ديگر يكي. است بارداري هاي هورمون اثر

رتكررادرارتكررادرا

است • بارداري اوليه عالئم از ناراحتي .يكي اين . در ولي يابد مي كاهش بارداري ماه سه از پسفشار و رحم بزرگي علت به حاملگي آخر ماه

كند مي بروز 1 مجددا مثانه روي بر خانم . آنچون دارد نگه را خود ادرار نبايد هرگز باردار،ادراري عفونت احتمال افزايش باعث عمل اين . سوزش درد، با همراه ادرار تكرر اگر شود ميبه حتما بايد باشد ادرار در خون وجود يا و

. شود مراجعه پزشك

يبوستيبوست

و • معده حركات وكاهش هورموني تغييرات دليل به . تواند مي حاملگي اواخر در شود مي ايجاد روده . باشد ها روده روي شده بزرگ Ñرحم فشار از ناشي

گياهي، غذاهاي از استفاده روي، ها، پياده ميوهنوشيدن دار، سبوس نان ها، ليوان 6-8سبزي

از قبل سرد آب ليوان يك 1 مخصوصا روز در مايعات . و دارويي هاي ملين است مؤثر آن بهبود در صبحانه، . مايعات، شوند مصرف بارداري در نبايد روغني

فعاليت و حركت ها ميوه و ها سبزي•. شود مصرف مسهل داروي نبايد بارداري دوران در

واريسواريس

در • كه هستند شاكي واريس از معموال باردار هاي خانم . در واريس علت ندارد مرضي علت موارد از بسياريبزرگ رحم فشار ضمن در و هورموني تغييرات بارداري،

است پاها خوني هاي رگ منشأ روي بر اغلب .شده درمي ازبين تدريج به زايمان از بعد هفته چند واريس موارد،درمان از مؤثرتر و آسانتر واريس از پيشگيري معموال رود

است پوشيدن .آن از شود مي توصيه باردار هاي خانم بهكنند پرهيز تنگ هاي لباس و سفت دار، كش هاي در .جوراب

خانم براي محل يك در طوالني مدت براي ايستادن ضمن . براي ساعت هر در است بهتر نيست مناسب باردار هايو درآيد گردش به پاهايشان در خون تا بزنند قدم دقيقه چندو بكشند دراز يا بنشينند، دقيقه چند براي امكان صورت درايجاد صورت در دهند قرار بدن سطح از باالتر را خود پاهاي

. است مفيد واريس هاي جوراب واريس،پوشيدن

(Hemorrhoid)بواسير (Hemorrhoid)بواسير

يبوست • گويند مي بواسير را مقعد اطراف رگهاي پرخونيمؤثرباشد بواسير ايجاد در تواند اجابت . مي حالت اين در

باشد مي همراه خارش و سوزش با و است دردناك .مزاج، ) و ) دارو نه Oن ملي غذاهاي مصرف با توان مي را مشكل اين . درد كردن كم براي ساخت برطرف غذايي رژيم اصالح . كرد استفاده سرد آب كمپرس از توان مي بواسير

به رحم فشار شود مي باعث روز، پايان در كافي استراحتسريعتAر بهAبود ،Aنتيجه Aدر و بيابد Aكاهش رAوده پايين قAسمت

. بيفتد هاي اتفاق لباس از استفاده ترشحات، كاهش برايبار هر از پس تناسلي ناحيه داشتن نگه خشك نخي، زير . شود مي توصيه زير لباس مرتب كردن عوض و شستشو ) ( و زرد يا سبز رنگي بدبو، زياد، مقدار به ترشحات، اگرباردار خانم باشد خارش و سوزش چون هايي عالمت همراه

. كند مراجعه ماما يا پزشك يا درماني بهداشتي مركز به بايد

باردار يتغذ دوران در يه باردار يتغذ دوران در يه

غذا يدر• مواد مستق ييافت اثر جن يميمادر رشد .يبر دارد نباردار يافزا• در مادر وزن شاخصها يش کنترل ياز معتبر

تغذ يوضع .يت اوست هکيفيت رژيم غذايي و دفعات غذا خوردن مهم است.•حاوي تمام گروههاي غذايي اصلي و متعادل•مادر يافزا• وزن ش

ما يجن− جفت، رحم، آمن ين، کيوتيعذخ − پستان، چرب يخون، يردهيش يبرا يره

گ • وزن کاف يريعدم حد ماه يک 1> يبه در لوگرمغ يافزا• > يش وزن قبول قابل ماه يک 3ر در لوگرم

نيازهاي تغذيه اي در دوران باردارينيازهاي تغذيه اي در دوران بارداري

نياز به انرژي1.

نياز به پروتئين ها2.

نياز به كربوئيدرات ها3.

نياز به چربي ها4.

نياز به عناصر معدني( كلسيم آهن سديم 5.ي�د روي فلوئور) منيزيوم

اسيد فوليك Aنياز به ويتامين ها( ويتامين 6.)B6ويتامين

مصرف غذاهاي محرك7.

مصرف فيبرهاي غذايي8.

مايعات مصرفي9.

نياز به انرژينياز به انرژي

زن باردار بسته به سن1.فعاليت بدني2. وضعيت فيزيولوژيك 3.خصوصيات آنتروپومتريك 4.

به مقدار خاصي انرژي نياز دارد بنابراين تعيين مقدار مطلق انرژي مورد نياز براي

. خانم هاي باردار ممكن نيست اضافه بر کالري پايه مورد kcal 300اما به طور متوسط روزانه

نياز است.

کالری مورد نیاز روزانه

(Patient optimal body weight(kg) × 35 kcal) + 300 kcal

ت ي متوسط و فعاليت بدنير باردار با وضعيزن غمتوسط

2000-2200 kcal/dمق�دار متوس�ط اف�زايش ان�رژي م�ورد ني�از روزان�ه در

كيلو كالري100 سه ماهه اوBل بارداري حدود كيلو كالري200 در سه ماهه دوBم حدود

كيلو كالري 300 در سه ماهه سوBم حدود دوره ب�ارداري ب�راي ك�اهش وزن و ش�روع رژيم كم

. كالري به هيچوجه مناسب نيست ولي چنانچه افزايش وزن مادر سريع باشد

الزمس�ت ب�ا تنظيم رژيم غ�ذايي مناس�ب ب�دون لطمه زدن ب�ه كيفيت رژيم غ�ذايي نس�بت ب�ه ك�اهش انرژي

. دريافتي، اقدام شود

نياز به پروتئين هانياز به پروتئين ها

مهمترين نقش پروتئين، ساختماني است و 1.بنابراين رشد جنين و ضمائم آن كامال به آن

بستگي دارد. يك زن غير باردار، روزانه به يك گرم پروتئين 2.

مخلوط بازاي هر كيلوگرم وزن بدن خود نياز دارد.

در سه ماهه اوBل بارداري افزايش نياز به 3.پروتئين ها كم است ولي تا هنگام زايمان به

مرور به مقدار نياز افزوده مي شود.

مقدار متوسط افزايش نياز به پروتئين ها در 4. گرم است كه در سوBمين 9اوBلين ماه بارداري،

. گرم در هفته تغيير مي يابد9ماه بارداري به

گ�رم و 9در م�اه شش�م ب�ارداري، ب�ازاي ه�ر س�ه روز در

گ�رم پروتئين 9 آخ�رين م�اه ب�ارداري ب�ازاي ه�ر روز اضافي مورد نياز مي باشد.

گرم 80در كل در سه ماهه اوBل بارداري حدود پروت�ئين مخل�وط ني�از روزان�ه اس�ت ك�ه در س�ه ماه�ه

100دوBم به گ�رم در روز 120گرم در روز و در س�ه ماه�ه آخ�ر ب�ه

افزايش مي يابد.

اين مق��دار پروت��ئين دري��افتي ح��دودا ت��امين كنن��ده % كل 20

انرژي دريافتي مادر باردار مي باشد

بهتر است كه دو سوBم پروتئين دريافتي از منشا

حيواني باشد كه ارزش بيولوژيكي باالتري دارد.

بهترين منابع تامين پروتئين، گوشت قرمز بدون

چربي، گوشت مرغ بدون چربي، گوشت ماهي ، تخم مرغ، حبوبات، لبنيات، نان و غالت هستند.

نياز به كربوئيدرات هانياز به كربوئيدرات ها

در يك رژيم غذايي مناسب، براي اينكه سوخت و ساز مواد غذايي به نحو مطلوب انجام شود ضروري است كه

درصد انرژي مورد نياز از كربوئيدرات ها 60 تا 50 تامين شود

قندهاي ساده بويژه ساكارز يا قند معمولي نبايد بيش از انرژي غذايي را تامين نمايند بنابراين نبايستي 10%

. گرم (معادل ده حبه قند) روزانه مصرف شود50بيش از

نياز به چربي هانياز به چربي ها

درصد 35 تا 25در يك رژيم غذايي متعادل، توصيه مي شود بين و

درصد انرژي مورد نياز روزانه از طريق30 بطور متوسط حدود چربي ها تامين گردد.

اين مقدار تقريبا معادل يك گرم چربي بازاي كيلوگرم وزن بدن است

كه شبيه به مقدار توصيه شده دريافت پروتئين روزانه مي باشد.

كيلوكالري انرژي براي بدن تامين مي 9هر گرم چربي حدود كند و

گرم چربي روزانه توسط خانم ها همان يك 80بنابراين مصرف سوم

نياز انرژي روزانه را تامين مي كند

عناصر معدنیعناصر معدنی

ي در باردارياز به اغلب عناصر معدنينابد.ي يش ميافزا

امAا بطAور روتین نیAاز بAه مکمAل سAازی مینرالهAا •در یک زن سالم نیست.

تنها استثناء آهن است.•

كلسيمكلسيم

درصد افزايش50نياز به دريافت كلسيم در دوره بارداري ميلي گرم در روز ميرسد. 1200-1500مي يابد و به

)2000(شيردهی تجويز ويتامين د

اگر مصرف لبنيات، سبزي و ميوه كافي باشد اين نياز بخوبي تامين

مي شود. دريافت ناكافي كلسيم سبب برداشت كلسيم از

استخوان هاي مادر ميشود.

گرچه بدين ترتيب نياز جنين تامين مي گردد، ولي اين فداكاري

بدن مادرسبب پوك شدن استخوان هاي زن باردار خواهد شد.

آهن

است.gr 1کل آهن مورد نیاز در یک حاملگی ميلي گرم آهن به جنين 270مادر تا هفته هاي پاياني بارداري حدود

مي كند. منتقل ميلي گرم 15 از elemental Iron كه اين سبب افزايش نياز وي به

ماهه دوم و سوم بارداری مي گردد. 3 ميلي گرم روزانه طی 30به خوردن يک قرص روزانه

كم خوني ميكروسيتيك هيپوكروميك ناشي از فقر آهن در بسياري از

زنان باردار وجود دارد..mg 120-60 روزانه IDAدر صورت وجود

مس الزم است.(منع جذب mg 2 روی و mg 15در اين حالت روزانه توسط آهن)

•

مصرف مرتب گوشت، تخم مرغ، نان تخمير شده، و سبزي

هاي داراي برگ سبز اين مقدار نياز روزانه را مي كند. تامين

آهن غذاهاي حيواني بسيار بهتر از آهن غذاهاي گياهي جذب مي گردد و نوشيدن

چاي كه بعلت دارا بودن تانن بر مقدار جذب آهن غذاهاي غير ̄هم تاثير نامطلوب دارد، بر

% آهن حيواني را 40جذب آهن ̄هم (كه حدود

.تشكيل مي كند) تاثيري ندارد

عالوه بر اسيد فيتيك موجود در نانهاي تخمير 1.نشده، اسيد اگزاليك موجود در بعضي گياهان

از قبيل اسفناج، چغندر و برگ چغندر و ريواس، موجب كاهش جذب آهن ميگردد.

يز آهن در بارداريتجو2.

اسيد فوليكاسيد فوليك

از ويتامين هايي است كه نقش مهمي در ساخته 1.شدن خون و در نتيجه پيشگيري از كم خوني

ماكروسيتيك (مگالوبالستيك) دارد. فوالت در روند تبديل اسيدهاي آمينه به عنوان يك 2.

كوآنزيم عمل مي كند و به همين دليل براي سنتز DNA .و تقسيم سلولي، ضروري است

به همين دليل براي فعاليت سلول هايي كه تقسيم 3.سريع دارند ازجمله گلبول هاي قرمز خون و سلول

هاي جنيني بسيار اهميت دارد.

•

كمبود فوالت سبب نقص تشكيل اندام هاي جنيني بويژه 1.لوله عصبي (از قبيل بيماري اسپينابيفيدا) مي گردد.

فوالت از ويتامين هاي محلول در آب است كه مصرف 2.باالي آن مسموميت ندارد.

غذاهاي گياهي مثل سبزي ها، حبوبات و همچنين 3.بسياري از غذاهاي حيواني، حاوي فوالت هستند.

حرارت اين ويتامين را تخريب مي كند و گرفتن سبوس 4.غالت آنرا از دانه جدا مي سازد.

اس يتجو5. فول يز )يد حاملگی در 800-1000ک) روز در میکروگرم

سديمسديم

5 تا 3مقدار نمك طعام دريافتي توصيه شده براي افراد معمولي گرم روزانه است

گرم ميرسد. 7-8 كه در زمان بارداري به

معموال مقدار مصرف روزانه خانم هاي باردار بيشتر از اين مقدار است و

در صورتيكه مادر دچار ورم شد بهتر است مصرف نمك را كاهش دهد

ولي جز در بيماري هاي قلبي عروقي، مقدار دريافت نبايد به كمتر گرم روزانه برسد زيرا خطر اختالالت شديد در تعادل 7-8از

يوني را بدنبال خواهد داشت. در شرايط معمولي ضرورتي براي كاهش نمك دريافتي در دوران

بارداري وجود ندارد. حتي در مسموميت حاملگي كه عوارضي از قبيل ادم و پروتئين اوري ظاهر مي شود هم دليلي براي محدود

كردن سديم دريافتي وجود ندارد.

تنها در صورتي كه عارضه قلبي يا فشار خون باال 1.وجود داشته باشد محدود كردن سديم رژيم،

ضروري است گرچه در هيچ حالتي رژيم نبايد شديدا كم سديم باشد.

از دست دادن سديم زياد، خطر تشديد مسموميت 2.از طريق كاهش حجم خون را در پي خواهد داشت

كه اين خود موجب ترشح زياد رنين و افزايش فشار خون خواهد بود.

بهتر است به موازات كاهش سديم، دريافت پتاسيم 3.افزايش يابد و از مصرف قهوه، الكل و چربي هاي

اشباع نيز پرهيز گردد.بسياري از غذاهاي آماده، داراي مقدار زيادي سديم 4.

هستند كه به عنوان مثال مصرف كنسروها، كالباس و سوسيس در زمان بارداري بايد به حداقل برسد و از مصرف كنسرو ماهي ها، بيسكويت شور، زيتون شور، خيار شور، پنيرهاي شور، س�س هاي تجارتي

و ماهي هاي نمك سود، خودداري شود..

عوض شير و لبنيات، ميوه هاي تازه و همينطور در 1.سبزي هاي تازه از نظر سديم نسبتا فقير هستند.

مواد غذايي غني از پتاسيم شامل گوشت ها و ميوه 2.ها، غالت بويژه برنج، سبزي ها و صيفي ها، ميوه

هاي تازه و خشك و آشاميدني ها هستند.وقتي قرار است مقدار كمتري نمك به غذا زده شود 3.

بهتر است از آب پز كردن غذا كه آنرا خوش طعم نمي كند پرهيز شده و در عوض غذا بخارپز، كباب و يا دم

شود (در آب خودش بپزد). ماهي ها حتي انواع دريايي آن (بجز ماهي حلوا) 4.

سديم بيشتر از گوشت قرمز ندارند

رویروی

کمبود درحاملگی ممکن است تراتوژن باشد.•ضAد • فعAالیت بAا آمنیوتیAک مAایع در روی سطح

میکروبی همبستگی دارد. دیAده شAده IUGRکمبAود مصAرف روی همAراه بAا •

است(نه اینکه باعث آن شود.) میلی گرم20 به 15افزایش نیاز روزانه از •ید: با مصرف نمک ید دار کافی است.•

مصرف غذاهاي محركمصرف غذاهاي محرك

دوران بارداري و بويژه اواخر آن توام است با فشار به 1.دستگاه گوارش كه در نتيجه ظهور برخي عوارض

گوارشي، اجتناب ناپذير است. نوشيدن زياد چاي و قهوه و همچنين مصرف زياد ادويه 2.

ها و بويژه فلفل در اين دوران مشكل را حادتر ميكند. آلكالوئيدهاي موجود در چاي و قهوه از قبيل تئين و 3.

كافئين، عالوه بر اختالل دستگاه گوارش سبب كم خوابي نيز مي شود.

يك مجاري 4. Bمصرف ادويه سبب سوزش معده و تحر ادراري و همچنين ورم مثانه مي شود و قابل توصيه

نمي باشد.

مصرف فيبرهاي غذاييمصرف فيبرهاي غذايي

عالوه بر درشت مغذي ها و ريزمغذي ها، مصرف 1.فيبرهاي غذايي كه آب را در خود نگهداشته و حجم

مدفوع را زياد مي كنند ضروري است. فيبرها عالوه بر سرعت دادن به حركت مواد در روده 2.

ها، مواد سمي درون روده ها را نيز جذب و به همراه خود دفع مي كنند.

از آنجا كه شدت و سرعت فعاليت دستگاه گوارش زن 3.در بارداري كاهش مي يابد، مصرف مواد فيبري، بسيار

ضروري خواهد بود. منبع اصلي فيبرهاي غذايي سبوس غالت، سبزي ها، و 4.

ميوه ها هستند كه عالوه بر فيبرهاي غذايي، مقاديري ويتامين هاي ضروري را نيز براي بدن تامين مي نمايند.

مايعات مصرفيمايعات مصرفي

عالوه بر آبي كه از طريق غذاها به بدن ميرسند1.

ليتر آب 5/1-2در دوران بارداري مصرف روزانه 2.ضروري است.

اين مقدار آب از طريق نوشيدن آب و ديگر مايعاتي 3.چون چاي يا قهوه، آش يا سوپ، و آشاميدني هاي

مختلف، تامين مي شود. نوشيدن هر نوع نوشابه گاز دار و حتي آب گاز دار 4.

شده سبب نفخ شده، هضم را مختل مي كند

نهايتاميو نهايتاميو

و ين• اغلب به باردار يتامياز در م يافزا ينها يشابد.ي

بطور • دارد متعادلی غذایی رژیم که خانمی البته. ندارد ویتامینی مکمل به نیاز روتین

• Vitamin D(800 1200)

Documents

بهداشت و مراقبتها ي دوران باردار ي