دانشگاه علوم پزشکي مشهد دانشکده بهداشت

مديريت بيماريهاي ريوي شغلي در محيط کار

دكتر رضا خاني جزني

مرکز تحقيقات بيماريهاي ريوي و سل

1387 بهمن ماه 10 و 9هتل پرديسان-

�اس « �يدي الن �ت ا ب �س� �حر بما ک �ر و الب » ظ�ه�ر� الفساد� في البزمين و دريا با د ست انسانها به تباهي و تخريب کشيده مي

شود.دعاي عهد

ساليانه : ميليون تن گاز دي اکسيد 100

گوگرد ميليون تن گاز اکسيدهاي ازت 68 ميليون تن گاز ذرات معلق 57

ميليون تن گاز مونوکسيدکربن177حاصل از فعاليتهاي انسان وارد

.اتمسفر مي شود

سهم بيماريهاي ريوي در بين بيماريهاي شغلي

بيماريها ساير

عضالني اسکلتي بيماريهاي

پوستي بيماريهاي

تنفسي بيماريهاي

عصبي بيماريهاي

عفوني بيماريهاي

خطرناک بيماريهاي

: مديريت کنترل

منبع : دستگاه و مواد •روشهاي مورد استفاده •مسير : ايستگاه کار و محيط واحد صنعتي •دريافت کننده )گيرنده( : انسان و ساير •

موجودات

کيفيت دستگاه •کيفيت مواد •روشهاي مهندسي و کنترلي ) آموزش (•تدابير بهداشتي و درماني •رعايت اصول و ضوابط ايمني و بهداشت حرفه •

اي توسط منابع انساني و کارفرمايان

عسلويه پروژه

ساليانه = 30استاندارد

ساليانه = 50استاندارد

ساليانه = 1استاندارد

ساليانه = 150استاندارد

:مديريت

مديريت فرآيند بكارگيري موثر و كارآمد منابع

مادي و انساني در برنامه ريزي، سازماندهي،

بسيج منابع و امكانات، هدايت و كنترل است

كه براي دستيابي به اهداف سازماني و

براساس نظام ارزشي مورد قبول، صورت

ميگيرد.

در فرمان امام علي)ع( به مالك اشترآمده :است

انتخاب كاركنان صالحتاكيد بر ارزشيابي مستمر كاركنان

توجه به روابط انساني

اقتصاد:●

ترازمن;دي، كدخداس;ري، مي;انه روي در

ه;ر ك;ار، علم حف;ظ تع;ادل مي;ان درآم;د و

رش;د و تولي;دي مناس;بات مي;ان و خ;رج

و درازم;دت برن;امه ريزي ب;ا اقتص;ادي

كوتاه م;دت وتوس;عه تولي;د داخلي و تج;ارت

خ;ارجي و ارتق;اي ش;ئون م;الي كش;ور ي;ا

خانه + صرفه جويي

مفاهيم اقتصاد:●هdر گونdه داد وسdتد، معاملdه، توافdق و.... كdه مبنdاي - 1

قddرار اقتصddاد موضddوع در باشddد، داشddته مddادي مي گdيرد، اگرچdه بحث هdاي معنdوي مي توانdد اثرگdذار

جدي بر اقتصاد باشد.

اقتص;اد قب;ل از ه;ر چ;يز مط;العه اي اس;ت در ب;اب رفت;ار انس;ان، اعم;الي ك;ه اف;راد بش;ر در ارتب;اط ب;ا اش;ياء م;ادي، ادام;ه حي;ات منظ;ور ب;ه ك;ه اش;يائي بهزس;تي ب;راي و اس;ت احتي;اج م;ورد انج;;ام ميباش;;د، خواس;;ت م;;ورد

مي دهند.

بدين گونه

علم اقتصاد:●

اقتصdاد علمي اسdت كdه رفتdار و رابطdة انسdان را بdا - 1اشdياء مdادي مdورد احتيdاج و خواسdت او كdه بdه رايگdان مطالعdه مdورد نمي شdود، تdأمين طdبيعت توسdط

قرارمي دهد.بdا سdاير شdعب و اجتمdاعي اسdت دانشdي اقتصdاد مطالعdات وسdيع رفتdار انسdاني، تdاريخ، علdوم سياسdي و

درواق;ع ب;دون جامعdه شناسdي بسdتگي نزديdك دارد. اخالق، هيچ اقتص;ادي نمي توان;د ب;ه موج;وديت خ;ود ادام;ه ده;د بي آنك;ه در ك;ام فس;اد و تب;اهي

قرار نگيرد.

اصل اقتصادي:●

بdا توجdه سعي بشdر بdر اين بdوده اسdت كdه احتياجddات ارضddاي بddه كddه ميلي بddه

، دارد بdا صdرف حdداقل وخواسdت هاي خdود وتالش يddddا هزينddddه حddddداكثر نتيجddddه را

به دسddddddت آورد. اين راه و روش، اصddddddل اقتصادي ناميده مي شود.

سالمتي سالمتي

اجتماعي امنيتاجتماعي امنيت محيطمحيط

اقتصادي رشداقتصادي رشد

آموزشآموزش

انساني توسعهانساني توسعه

سـلامتـي و تـوسعـه

سالمتي و اقتصاد كالن

وري بهره

جمعيتسيشنا

سرمايهانساني

سرمايهاجتماعي

سالمتي اقتصاد

فعاليت هاي مديريت

تصميم گيري انجام كار

برنامه ريزي

كنترل ساماندهي

هدايت

انجام موثر كار

ارزشيابي عملكرد براساس استانداردها

چگونگيانجام كار

مديريت و اجزاء

اهدافسياستهاقانونگذاريبرنامه ريزيآيين نامه ها و دستورالعمل هااستانداردهااجرانظارت و كنترلبازخوراند

براي اينكه بتوانيم نظام استاندارد را در كشور پيدا كنيم

بايد به اصول زير توجه نمائيم:

راهبري و هدايت1(

در نظر گرفتن رضايت مشتري2(

مشاركت كاركنان3(

بهبود مستمر استانداردها و به روز 4(نمودن آن

ارتباط با نهادها و سازمان هاي مرتبط5(

سنجش كارآيي6(

سالمتي

(ارتقاء سالمت جامعه )

اقتصاد بهداشت و درمان

... وماليفيزيكيانساني

منابع

مديريتو ..........؟

بهره وريگون;;ه نيم اقتص;;اد اس;;ت ايکي از مف;;اهيکه ف مي شود: يتعر

س;ه يد ش;ده در مقاي;ا خ;دمات تولي;"مق;دار ک;اال و ن;ه ش;ده". يا ک;ار هزي;ب;ا ه;ر واح;د از ان;رccccژي و

گر س;;خن به;;ره وري عبارتس;;ت از بدس;;ت يب;;دري و يآوردن ح;;داکثر س;;ود ممکن ب;;ا به;;ره گ;;

روي ک;ار، ت;وان، اس;تعداد ي از ن;بهين;هاس;تفاده ن، پ;ول، ين، ماش;يروي انس;اني، زميومه;ارت ن;

زات، زم;ان، مک;ان و…ب;ه منظ;ور ارتق;اء يتجه;رفاه جامعه .

بر خالف پن;;دار ب;;رخي اف;;راد به;;ره وري فق;;ط س;;ت بلک;;ه به;;ره وري س;;طوح يع نيب;;راي ص;;نا

مختلفي دارد و هم;;ه اف;;راد در هم;;ه س;;طوح ع;;ني اينک;;ه اف;;راد مي توانن;;د ب;;ا ينقش دارن;;د

تفک;ر، اب;داعات و نوآوري ه;اي خ;ود عمال" در چن;د .سطح گوناگون موثر واقع گردند

ميليون 2/1تخمين زده مي شود كه پيش از •كارگر در نتيجه حوادث و بيماريهاي شغلي مي

ميرند.كسري هاي ساالنه در اثر حوادث و بيماري •

هاي شغلي به عنوان غرامت ها، روزهاي كاري از دست رفته، قطع توليد، آموزش و

بازآموزي، هزينه هاي پزشكي و از اين قبيل درصد كل 4هزينه ها بطور معمول، به بيش از

Gross national-productتوليد ناخالص ملي تمام كشورها مي رسد.

• dd اروپdا ايمdني و بهداشdت دفdتر گdزارش طبdق حdوادث و بيمdاري هdاي ناشdي از كdار در اعضdاي

اروپdا حdدود تdا 6/2اتحاديdه درصdد كdاهش 8/3 كل توليد ناخالص ملي را در برداشته است.

هزينdه مسdتقيم حdوادث و بيمdاري هdاي شdغلي در • ميليارد مارك بوده است.56آلمان

در اسdتراليا، هزينdه حdوادث و بيمdاري هdاي ناشdي • ميليdارد دالر تخمين زده 37تdا 15از كdار حdدود

مي شود.

مرگ و ميرهdاي ناشdي از كdار در كشdورهاي توسdعه يافتdه •و در حال توسعه:

مرگ و مdير كdارگران كارخانdه هdا در پاكسdتان بيشdتر از – بdرdابر كارdخانهd هاي فراdنسهd بودهd اسdت.8

برابdر 10مرگ ومdير هdا در بين بخش حمdل و نقdل كينdا –كارdگdرانd همانd بخdشd در دانمdارك بوdده اسdت.

برابdر 10مرگ و مdير كdارگران سdاختماني در گواتمdاال –و بيdشdتر از dهمكارdانشان دdر dسوئيس بdوده اسdت.

هزينه ساالنه حوادث و بيماريهاي ناشي از كار در 190بخش توليد آمريكا d اياالت متحده بيش از

ميليارد دالر بوده است– � درصد سود ناخالص ملي را تشكيل مي دهد.3تقريبا– � هزينه هاي مستقيم و غيرمستقيم محاسبه شده حدودا

را مي باشد.2 به 1نسبت برابر هزينه هاي مربوط به ايدز، 5 اين هزينه ها تقريبا –

� � به اندازه هزينه هاي سرطان و تقريبا درصد 82 تقريباهزينه تمام بيماري هاي قلبي عروقي بوده است.

–� درصد هزينه ها را 27 غرامت هاي كارگي تقريبا � درصد 18تشكيل داده است.ماليات دهندگان تقريبا

اين هزينه ها را از طريق كمكهايي به تامين اجتماعي، تامين خدمات اجتماعي به سالمندان و تامين خدمات

درماني براي نيازمندان پرداخت نموده اند.

مديريت:●

در انسdاني و مdادي منdابع كارآمdد و مdؤثر بكdارگيري فراينdد مديريت برنdامه ريزي، سdازماندهي، بسdيج منdابع و امكانdات، هdدايت و كنdترل اسdت كdه بdراي دسdتيابي بdه اهdداف سdازماني و براسdاس نظdام ارزشdي مdورد قبdول،

صورت مي گيرد.

- مديريت يك فرايند است.1انسdاني 2 تشdكيالت هdدايت مdديريت، نهفتdة مفهdوم -

است.بdه 3 - مdديريت مdؤثر، تصdميم هاي مناسdبي مي گdيرد و

نتايج مطلوبي دست مي يابد.- مdديريت كdارا، بdه تخصdيص و مصdرف مدبرانdه منdابع 4

مي گويند.- مديريت بر فعاليت هاي هدفدار تمركز دارد. 5

سازماندكنترلهي

برنامه ريزي

هدايت و

سرپرستي

بسيج منابع و امكانات

: تعريف بهداشت كار

، حفظ و ارتقاء سطح سالمت و تأمين آسايش جسميرواني و حركتي و اجتماعي هركس كه كار مي كند .

در باالترين درجه و در همة مشاغل «، شرايط انجام كارپيشگيري از تأثير عواملي كه »

سالمتي را تهديد مي كند . حفاظت انجام دهنده كار از خطرات عوامل زيان آور

محيط كار گزينش و به كار گماردن فرد در حرفه اي كه با

قابليت ها و توان فيزيولوژيكي و رواني او متناسب و سازگار باشد .

« بيماري حرفه اي » بيماري ناشي از كار:

Occupational Disease

دراثر تماس و مواجهه با عوامل آسيب زا و زيان آور معين

و مشخص بوجود مي آيد .

دراين ارتباط عامل ايجاد كنندة بيماري ، قابل شناسايي ،

اندازه گيري و كنترل است . لذا در تشخيص طيفي در

درانتهاي ديگر ، بيماري ناشي از كارنظر گرفته مي شود كه يك سر آن :بيماري ايجاد شده

ارتباطي به شغل و حرفه ندارد .

كنترل خطرات )ريسك( بهداشت و ايمني•Control of OHS risks

بطور معمول كلمه كنترل در استانداردهاي بهداشت و ايمني شامل حذف و يا كاهش

خطرات d ريسك هاي مربوط مي باشد شامل:- پيشگيري از عللي كه منجر به موقعيت هاي 1

ناخواسته مي شود )توسط افراد يا موقعيت ها( و

- محدود كردن نتايج حاصل از رويدادهايي كه از 2موقعيت هاي ناخواسته ايجاد شده و يا ممكن

است ايجاد شود.

Health and safetyبهداشت و ايمني •

بdر كdه ميباشdد كdار محيdط در شdرايطي شامل قdراردادي، رسdمي، كاركنdان ايمdني و بهداشdت كdارگران مdوقdت، پرسdنلd پيمانكdاdر و يdا پيdمانكdاران و غdيره تdاثيdر مي گdذاdرد. بdهداشdت و اdيمdني شdامل بdار(d فdيزيكي، dشdيميايي، خطdراتd )عوامdلd زيdاdن dd dراتdخط و و dبيولوژيdك ارdگونوdميdك، dرواني كdه باشdد، dهرچنdد از dحادثdه dمي ناشdي ريسdكها

.dشودd ود نميdوارد محدdبه اين م dفقط

سdاختار شdامل كdه مdديريت سيسdتم كdل از بخشdي هdا، ريdزي، dمسdئوليdت dرحdط هdاي فعdاdليت d،زمانيdاdس ،dراdاج تهيdه، dرايdب dابعdمنd و فرآيdنdدها d،هاdروش ،dالdاعم

بdازنگري و حفdظ خطمشdي بهداشdت و ايمdني است.حdال در يdك طdرح عنdوان بdه توانdد مي مdديريت سيسdتم سdاdزمان يdك dآن طريdق dاز جdاdري dكdه يdا پdيشdرفت dو

بهداشdتيd و اdيdمdني خdودd dرا كdنdترdل ميكنdد ، (risksd)خdطdرات ديده شود.

يك سيسdتم مdديريت تنهdا يdك “سيسdتم “ اسdت ، بشdرطي كdهd درd تdمdامd فعdاdليdت هdايd حيdاdتdي خdوdدd مكdاdنيزdم هdاي الزdم اdين بdاشdد. رdا dداشdتdه بdازنdگري متنdاوdب dو ممdيزdي بdرdاي

مكانيزdم ها بdايد به وضdوح تعريdف شونdد.

سيستم مديريت بهداشت حرفه اي و ●OHS (management system( ايمني

نتdايج قابdل انdدازه گdيري سيسdتم مdديريت •كنdترل بdه مربdوط ايمdني، و بهداشdتي ايمddني و بهداشddتي )ريسddك( خطddرات توسdط يdك سdازمان، بdر مبنdاي خdط مشdي، و بهداشdتي خdرد اهdداف و كالن اهdداف

ايمني آن.

عملكرد بهداشتي و ايمني●

ايمdني • و بهداشdتي مdديريت سيسdتم يdك بايdد سازمان ايdجdاد نمdوdدهd و dبرقdرdار نگdهdدارد كdهd الزاdمdات آdن درd كdل بنdد

تشريح مي شود.5خط مشي بهداشتي و ايمني•

مديريت رده بdاال بايdد خdط مشdي بهداشdتي و ايمdني سdازمان رdا dتعريdف و اطمdينان حdاصلd نمايدd كه ايdن خdط مشي:

خطdرات مdيزان و وسdعت مdاهيت، بdا متناسdب الdف( يdا ت dوالdصdمح فdعdاdليت dهdا، اdيمdني و بهدdاشdتdي )dكdيسdر(

خدمات آن باشدخطdرات كنdترل و مسdتمر بهبdود بdه تعهdد شdامل ب(

بهداشتي و ايمني باشد.

الزامات كلي•

و قddوانين از تبعيت بddه تعهddد شddامل ج( و مربوطdه، ايمdني و بهداشdتي مقdررات همچdنين الزامdات ديگdري كdه سdازمان آنهdا را

تقبل كرده است، باشد.ايجdاد و فعdال همكdاري بdه تعهdد شdامل د( ارتبdاط نزديdك بdا كاركنdان و يdا نماينdدگان آنهdا ايمdني و بهداشdتي هdاي جنبdه بdا ارتبdاط در

محيط كار باشد.هd( چdارچوبي بdراي تعdيين و بdازنگري اهdداف كالن و اهdداف خdرد بهداشdتي و ايمdني ارائdه

نمايد.و( مdدون، اجdرا و برقdرار نگهداشdته شdده و بdه

كليه كاركنان ابالغ شده باشد.ز( براي عموم قابل دسترسي باشد.

- هزينه هاي مربوط به پزشكان، هزينه هاي مربوط به 1آمبوالنس و ساير وسايل انتقال مصدوم، هزينه هاي مربوط

به تغيير بيمارستان، هزينه هاي مربوط به پرستار خانگي ، هزينه هاي مربوط به اعضا مصنوعي و همانند آن

-هزينه هاي مربوط به توانبخشي2- هزينه هاي تعمير و نگهداري ماشين آالت3-خسارات ناشي از وقفه كار به علت حادثه4- هزينه هاي مربوط به پرداخت حقوق در زمان استراحت 5

مصدوم- پرداخت غرامت از كارافتادگي موقت يا دائم و يا مرگ 6

كارگر

هزينه هاي مستقيم•

� قابل لمس نبوده و محاسبه آن قدري مشكل اين زيانهاي كه ظاهرااست عبارتند از:

- افت فوري درآمدها در نتيجه غيبت از محل كار1- هزينه هاي مربوط به از دست دادن مشتري به علت ايجاد حادثه2- هزينه هاي مربوط به افسردگي ساير كارگران در هنگام كار و بعد 3

از ايجاد حادثه- اتالف وقت در اثر كار نكردن كارگر حادثه ديده4- اتالف وقت بوسيه كارگران در اثر ترس از حادثه و كمك به كارگر 5

مصدوم- اتالف وقت بدليل جويا شدن علت وقوع حادثه بوسيله بازرس كار6- اتالف وقت به علت بحث و گفتگو پس از حادثه درباره آن به وسيله 7

كارگران- هزينه آموزش كارگر جديد به جاي كارگر مصدوم8

هزينه هاي غيرمستقيم•

نظام مراقبت بيماريهاي ريوي

شغلي

� بيماري جهان • گرچه بيماري هاي ريوي شغلي معموالصنعتي محسوب مي گردند اما امروزه اين بيماري

ها بيشتردرجوامع در حال توسعه که تدابير کنترلي و پيشگيري در آنها کمتر اعمال مي شود، شيوع دارند.

به عالوه بعلت افزايش مهاجرت از مناطق روستائي •به مناطق شهري و نيز انتقال فعاليتهاي عمده توليدي از کشورهاي توسعه يافته اقتصادي به

کشورهاي کمتر توسعه يافته، تعداد شاغلين در سال اخير روند رو 30معرض مواجهات زيان آور در

به افزايش داشته است.

متاسفانه تخمين دقيقي از بار بيماريهاي ريوي •شغلي در جهان در دست نيست.

به علت عدم وجود نظام اصولي ثبت و گزارش •بيماري ها در بيشتر کشورهاي در حال توسعه، تخمين هاي محدود انتشار يافته از بيماري هاي

ريوي شغلي تنها بر اساس مطالعات پراکنده در برخي صنايع خاص استوار است.

نظام مراقبت از بيماري ها

نظام مراقبت از بيماري هاي ريوي شغلي •سيستمي است پويا جهت گردآوري، تحليل و

انتشار اطالعات مرتبط با سالمت و عوامل زيان آور جهت پايش وسعت و شدت بيماري هاي

شغلي و مواجهات مرتبط و به منظور آموزش بهداشت و کنترل بيماري ها.

نظام مراقبت از بيماريها عبارت است از پايش •مواجهات زيان آور و عوارض آنها به منظور کنترل

و پيشگيري مواجهات و بيماري ها.

در نتيجه:•يک نظام مراقبت بايد:–

موارد بيماري را شناسائي نمايد.•روند بيماري ها را در يک جامعه پايش نمايد.•

يکي از اجزاء نظام مراقبت از بيماري ها برنامه •غربالگري است.

غربالگري در واقع بررسي افراد بدون عالمت و به •ظاهر سالم است به منظور تعيين احتمال وجود

بيماري مورد نظر .

مراحل انجام برنامه غربالگري

d ارزيابي و اندازه گيري عوامل زيان آور محيط کار1d شناسائي ارگانهاي هدف در بدن براي هر عامل 2

زيان آورd انتخاب تست مناسب براي شناسائي هر عارضه3d انجام تست ها و تفسير آنها4d تشخيص و تاييد بيماري5d تعيين وضعيت ادامه به کار افراد6d ارزيابي مجدد و کنترل مواجهات7d نگهداري سوابق8

اما به هرحال تجربه نشان داده است كه ثبت و •گزارش مواجهات و عوارض آنها به تنهائي نمي تواند انگيزه كافي براي اقدامات كنترلي فراهم

نمايد.

فشارهاي قانوني از طرف سيستم هاي نظارتي •دولت، اتحاديه هاي كارگري و جامعه، وجود

سيستم هاي قوي غرامت به همراه مطالعات اپيدميولوژيك اغلب همه با هم جهت فعال نمودن

اقدامات پيشگيرانه الزم و ضروري هستند.

موانع موجود جهت كنترل بيماريهاي شغلي

عدم وجود مرز دقيق بين كار و زندگي در برخي •مشاغل مانند كشاورزي

عدم وجود قوانين و مقررات مناسب و نيز عدم •نظارت كافي بر قوانين موجود

تحصيالت پائين كارگر و كارفرما•كارگران فصلي و مهاجر•كارگران غير رسمي و يا شاغل در كارگاه هاي كوچك و •

زير زمينيمحدوديت منابع مالي و اقتصادي•

محل در ريوي بيماريهاي محل مديريت در ريوي بيماريهاي مديريتکار کار هاي هاي

بيماريهاي ريوي شغلي

بيماري ريوي شغلي عبارت است از بيماري حاد •يا مزمن که در نتيجه استنشاق عوامل زيان آور

محيط کار ايجاد مي گردد.

� در معرض مواجهه • از آنجائي که ريه ها مستقيمابا گازها، دود و دمه، گرد و غبار و ذرات معلق

مي باشند، شناخت ارتباط بين مواجهات و ايجاد بيماري هاي ريوي بسيار حائز اهميت است.

بيماريهاي ريوي ، حاصل از فعاليت در محيطهاي کاري بيماريهاي ريوي ، حاصل از فعاليت در محيطهاي کاري مي باشند. مي باشند.

بيماريهاي ريوي شغلي ، بيماريهاي شغلي هستند که بيماريهاي ريوي شغلي ، بيماريهاي شغلي هستند که کنترل آنها ، به سرعت ، شدت و قدرت پيشگيري بستگي کنترل آنها ، به سرعت ، شدت و قدرت پيشگيري بستگي

� بعلت قرار گرفتن بيشتر در � بعلت قرار گرفتن بيشتر در دارد. اين بيماريها معموال دارد. اين بيماريها معموالمعرض آلرژنها يا مواد سمي ايجاد شده و ممکن است معرض آلرژنها يا مواد سمي ايجاد شده و ممکن است

باعث نارسائي حاد يا مزمن اعضاي دستگاه تنفسي گردند، باعث نارسائي حاد يا مزمن اعضاي دستگاه تنفسي گردند، همچنين تماسهاي کم و شديد بيشتر موجب بيماريهاي همچنين تماسهاي کم و شديد بيشتر موجب بيماريهاي

مزمن ريوي ميشوند. مصرف دخانيات مي تواند اثر مزمن ريوي ميشوند. مصرف دخانيات مي تواند اثر افزايشي روي شدت اين بيماريها داشته باشد. افزايشي روي شدت اين بيماريها داشته باشد.

شغلي :• ريوي شايع بيماريهاي مهمترين از شغلي :تعدادي ريوي شايع بيماريهاي مهمترين از تعداديشغلي - - 11• ريوي شغلي سرطانهاي ريوي سرطانهايشغلي - - 22• شغلي آسم آسمآزبستوريزآزبستوريز- - 33•مزوتليومامزوتليوما- - 44••55 - - ( = اي( قهوه ريه ريه اي قهوه بيماري ) بسينيوزيز = اي( قهوه ريه ريه اي قهوه بيماري بسينيوزيزريه ( - - 66• سنگ زغال معدن کارگران ريه ( پنوموکونيوزيز سنگ زغال معدن کارگران پنوموکونيوزيز

ريه = ) سياه بيماري بيمار ريه = ) سياه سياه بيماري بيمار سياهسيليکوزيسسيليکوزيس- - 77•حساس - - 88• بسيار حساس پنوموني بسيار پنوموني

گزارش سازمان جهاني بهداشت در 2002سال

درصد زنان در 20 تا 5 درصد مردان و 30 تا 20• سال در معرض مواد سرطان 64 تا 15سنين بين

زاي شغلي براي ريه قرار دارند. درصد سرطان هاي 10سرطان هاي ريوي شغلي •

ريه و مجاري هوائي را تشكيل مي دهند. درصد 15بيماريهاي انسدادي مزمن شغلي ريه، •

بيماري هاي انسدادي مزمن ريه را شامل مي گردند. 2 درصد سرطان هاي ريوي، 5آلودگي هوا مسئول •

درصد مرگ و مير ناشي از بيماري هاي قلبي ريوي و درصد مرگ و مير ناشي از عفونت هاي ريوي 1

است.

خطرات کنترل هاي خطرات روش کنترل هاي روش :: بهداشتيبهداشتي

• : کنترل مهندسي روشهاي کردن : جايگزين کنترل مهندسي روشهاي کردن جايگزين

- تهويه – جداسازي کردن محصور - شامل تهويه – جداسازي کردن محصور شاملانساني :• رفتارهاي انساني :کنترل رفتارهاي کنترل

کاري - فعاليتهاي کنترل مديريتي کاري - کنترلهاي فعاليتهاي کنترل مديريتي کنترلهاي

پرسنل • پرسنل حفاظت حفاظت

مجموع هزينه هاي ساليانه صدمات ، بيماريها و نارسائيهاي   •

ميباشد. ميليون دالر170ريوي در ايالت متحده بالغ بر

مورد جديد از بيماريهاي شغلي 244500 تقريبا~ 2002درسال •

مورد شناخته و 22000گزارش شده است ، اين تعداد عالوه بر

کارگرکه 10000 در 5/2گزارش شده قبلي است . بيش از

تمام وقت کار ميکنند ، مبتال به بيماريهاي ريوي شغلي

هستند ، اغلب بيماريهاي شغلي غير قابل پيشگيري ميباشند.

تهويه مناسب ، پوشش حفاظتي مناسب ، تغيير پروسه هاي •

کاري و آموزش کارگران از جمله فاکتورهاي پيشگيري مي

باشند.

شغلي شغلي آسم آسم

. � تقريبا است شغلي ريوي بيماري شايعترين � . آسم تقريبا است شغلي ريوي بيماري شايعترين 2323تا تا 1515آسمامريکا متحده اياالت در بالغين جديد آسمي موارد از امريکا درصد متحده اياالت در بالغين جديد آسمي موارد از درصد

خطرساز عوامل معرض در گرفتن قرار بعلت که خطرساز است عوامل معرض در گرفتن قرار بعلت که است . ميتواند نيز کار درمحل خطرساز عوامل اين ميباشد . شغلي ميتواند نيز کار درمحل خطرساز عوامل اين ميباشد شغلي

. گردند آسم شدت افزايش .باعث گردند آسم شدت افزايش باعث

حال 1010تا تا 55 در کشورهاي در ويژه به و جهان جمعيت حال درصد در کشورهاي در ويژه به و جهان جمعيت درصد. دارند سروکار آسم با .توسعه دارند سروکار آسم با توسعه

. باشد مي تر شايع کاري محيطهاي در بيماري .اين باشد مي تر شايع کاري محيطهاي در بيماري اين

شغلي آسم شغلي انواع آسم انواع

در • موجود زاي حساسيت ازعوامل حاصل شغلي در آسم موجود زاي حساسيت ازعوامل حاصل شغلي آسمکار کار محل محل

دود • و فيومها محرک، گازهاي از حاصل شغلي دود آسم و فيومها محرک، گازهاي از حاصل شغلي آسمسيگارسيگار

به • منجر تواند مي که محرک ازمواد حاصل به آسم منجر تواند مي که محرک ازمواد حاصل آسمشود کهنه آسم شود تحريک کهنه آسم تحريک

مولد زاي حساسيت مواد مولد مولد منابع زاي حساسيت مواد مولد منابع : : آسمآسمها شوينده کننده توليد ها صنايع شوينده کننده توليد صنايع

درماني بهداشتي درماني مراکز بهداشتي مراکز

سازي پالستيک سازي کارخانه پالستيک کارخانه

نانوايي نانوايي

آزمايشگاهها آزمايشگاهها

داروسازي داروسازي صنايع صنايع

رنگي رنگي ترکيبات ترکيبات

شغلي آسم شغلي مديريت آسم :: مديريت

حاصل آسم مديريت در مرحله مهمترين حاصل تشخيص آسم مديريت در مرحله مهمترين تشخيص. باشد مي شغلي هاي فعاليت .از باشد مي شغلي هاي فعاليت از

آسم در مديريت و پيشگيري هاي آسم راه در مديريت و پيشگيري هاي راه:: شغليشغلي

عنوان • به باشد مي متفاوت آسم نوع به عنوان بسته به باشد مي متفاوت آسم نوع به بستهزا حساسيت ترکيبات از ناشي آسم در زا مثال حساسيت ترکيبات از ناشي آسم در مثال

کارگر کار محل از ترکيبات اين حذف کار کارگر بهترين کار محل از ترکيبات اين حذف کار بهترين. باشد .مي باشد مي

کارگران + • آموزش آسم کارگران + درمان آموزش آسم درمانکار • محل از آلرژي مولد مواد کار حذف محل از آلرژي مولد مواد حذفمحل • بداخل مزاحم ترکيبات انتشار از محل جلوگيري بداخل مزاحم ترکيبات انتشار از جلوگيري

کار کار پزشکي • پايش هاي پزشکي برنامه پايش هاي برنامه

کريستال • استنشاق علت به سيليکوزيس بيماريريخته ، سيليس درمعادن سيليکا شده آزاد هاي

کارخانه و رس خاک ، سنگ برش، ، انفجار ، گرياسکار ايجاد با ريه دربافتهاي سازي شيشه هاي

. آيد مي بوجود زخم

را • سل بيماري فاکتورهاي ريسک سيليکوزيسحدود هرساله ميکند ابتالء 200تشديد بعلت نفر

دست از را خود جان سيليکوزيس بيماري به. ميدهند

سيليکوزيسسيليکوزيس

سال • از کارگر 1990قبل نفر ميليون يک � تقريبا . اند داشته قرار سيليکا غبار و گرد معرض در

سالهاي • بين شغلي ايمني و بهداشت سالهاي سازمان بين شغلي ايمني و بهداشت سازماندر 1374413744تعداد تعداد 19901990تا تا 19681968 مرگ در مورد مرگ مورد

گزارش سيليکوزيس از ناشي آمريکا گزارش کشور سيليکوزيس از ناشي آمريکا کشور. است .نموده است نموده

ورود از بايد محل، در بيماري تشخيص صورت ورود در از بايد محل، در بيماري تشخيص صورت در. آورد بعمل ممانعت کار محل در آالينده .اين آورد بعمل ممانعت کار محل در آالينده اين

سميت با ترکيباتي با سيليس ماده کردن سميت جايگزين با ترکيباتي با سيليس ماده کردن جايگزينکمتر کمتر

هوا توسط منتقله گردوغبار ذرات هوا کنترل توسط منتقله گردوغبار ذرات کنترل

فردي حفاظت وسايل از فردي استفاده حفاظت وسايل از استفاده

پزشکي ( مراقبت هاي برنامه پزشکي (اجراي مراقبت هاي برنامه x rayx rayاجراياسپيرومتري ) و سينه اسپيرومتري ) قفسه و سينه قفسه

در مديريت و پيشگيري در راههاي مديريت و پيشگيري راههاي سيليکوزيسسيليکوزيس

ريه • بافتهاي داخل تهاجمي بيماري يک آزبستوزيسآزبستوزيز ريز فيبرهاي استنشاق بعلت که است

قرار خطرساز عوامل معرض در افراد هنگاميکه در � تقريبا ، ميشود ايجاد ، که 3/1ميگيرند ريزه ميليون

داراي که مشاغلي در است آزبستوزيس مشخصهآور زيان عوامل اين و ميشود ديده است گردوغبار

. باشند مي موثر آزبستوزيس ايجاد در شغلي

سالهاي • بين که ذکراست به 2002تا 1980الزمداشته 6343تعداد وجود آزبستوزيس بعلت مرگ

است.

آزبستوزيسآزبستوزيس

OSHAOSHA حدود زند مي حدود تخمين زند مي کارگر 1.31.3تخمين کارگر ميليون ميليونآالينده اين با تماس معرض در مختلف صنايع آالينده در اين با تماس معرض در مختلف صنايع در

. باشند .مي باشند مي

دهه در گرفته انجام دهه تحقيق در گرفته انجام در 19701970تحقيق در ميالدي ميالديحدود که داد نشان آمريکا حدود کشور که داد نشان آمريکا ميليون ميليون 88کشور

مي آزبستوزيس بيماري به ابتال خطر در مي کارگر آزبستوزيس بيماري به ابتال خطر در کارگرحدود تعداد اين از که حدود باشند تعداد اين از که به 1.31.3باشند مبتال به نفر مبتال نفر

. بودند .بيماري بودند بيماري

تاکيد آالينده با تماس برعدم کلينيکي تاکيد مديريت آالينده با تماس برعدم کلينيکي مديريتدارد.دارد.

به آغشته محلهاي از بيماري به مبتال به کارگران آغشته محلهاي از بيماري به مبتال کارگرانشوند جداسازي بايد آزبست شوند ذرات جداسازي بايد آزبست ذرات

اي دوره مراقبت هاي برنامه اي انجام دوره مراقبت هاي برنامه انجام

در مديريت و پيشگيري هاي در راه مديريت و پيشگيري هاي راه::آزبستوزيسآزبستوزيس

پنوموکونيوزيس کارگران معدن زغال سنگ يا همان ريه سياه پنوموکونيوزيس کارگران معدن زغال سنگ يا همان ريه سياه •

بيمار) بيماري سياه ريه( ، بعلت استنشاق گرد و غبار ناشي از بيمار) بيماري سياه ريه( ، بعلت استنشاق گرد و غبار ناشي از

معادن زغال سنگ در ريه کارگران تجمع يافته و ايجاد بيماري معادن زغال سنگ در ريه کارگران تجمع يافته و ايجاد بيماري

ميکند، که باعث ايجاد اختالل و مشکل در تنفس ميشود، فرد به ميکند، که باعث ايجاد اختالل و مشکل در تنفس ميشود، فرد به

سختي نفس ميکشد يا تنفس براي فرد مبتال مشکل ميشود. سختي نفس ميکشد يا تنفس براي فرد مبتال مشکل ميشود.

از معدن چيان زغال سنگ دچار اين مشکل ميشوند، و از معدن چيان زغال سنگ دچار اين مشکل ميشوند، و 8/28/2تقريبا~ تقريبا~

% )دو درصد( اين گرد و غبارها را به داخل % )دو درصد( اين گرد و غبارها را به داخل 22از اين تعداد حدود از اين تعداد حدود

ريه هاي خود مي برند و به فرم مزمن اين بيماري مبتال هستند. ريه هاي خود مي برند و به فرم مزمن اين بيماري مبتال هستند.

مرگ بعلت بيماري پنوموکونيوزيس ) بيماري مرگ بعلت بيماري پنوموکونيوزيس ) بيماري 400400هرسال تقريبا~ هرسال تقريبا~

ريه سياه( اتفاق ريه سياه( اتفاق

مي افتد . مي افتد . •

پنوموکونيوزيسپنوموکونيوزيس

ميالدي معدن زغال سنگ از ميالدي معدن زغال سنگ از 19801980در اوايل دهه در اوايل دهه •

مهمترين صنايع در سطح کشور آمريکا و ساير مهمترين صنايع در سطح کشور آمريکا و ساير

کشورها بودند.کشورها بودند.

1111مطالعات انجام شده نشان مي دهند که شيوع مطالعات انجام شده نشان مي دهند که شيوع •

درصد در درصد در 88 به به 19711971درصدي پنوموکونيوز در سال درصدي پنوموکونيوز در سال

کاهش يافت. کاهش يافت. 19881988 درصد در سال درصد در سال 22 و به و به 19801980سال سال

انتقال کارگر به محلي که الودگي کمتري دارد.انتقال کارگر به محلي که الودگي کمتري دارد.

حذف ذرات گرد وغبار از محل کارحذف ذرات گرد وغبار از محل کار

غربال پزشکي کارگران بصورت دوره اي با استفاده از غربال پزشکي کارگران بصورت دوره اي با استفاده از

Chest X-RayChest X-Ray و و SpirometrySpirometry

در مديريت و پيشگيري هاي در راه مديريت و پيشگيري هاي راهمعادن کارگران در معادن پنوموکونيوز کارگران در ::پنوموکونيوز

پنوموني بسيار حساس

اين بيماري به علت قرار گرفتن در معرض مکرر اسپورهاي قارچي ، اين بيماري به علت قرار گرفتن در معرض مکرر اسپورهاي قارچي ، •

فضوالت پرندگان يا گرد و غبار با ايجاد التهاب در کيسه هاي هوايي فضوالت پرندگان يا گرد و غبار با ايجاد التهاب در کيسه هاي هوايي

ريه ها بوجود مي آيد، ممکن است قسمتي از ريه ها دچار اسکار ريه ها بوجود مي آيد، ممکن است قسمتي از ريه ها دچار اسکار

بافتي شوند و فعاليت طبيعي ريه ها را تحت تأثير قرار دهد.بافتي شوند و فعاليت طبيعي ريه ها را تحت تأثير قرار دهد.

مرگ ناشي از پنوموني با حساسيت باال بصورت عمومي افزايش مرگ ناشي از پنوموني با حساسيت باال بصورت عمومي افزايش •

5757 سال به سال به 2020 يعني در فاصله يعني در فاصله 19991999 تا تا 19791979يافته است . از سال يافته است . از سال

مورد رسيده است .مورد رسيده است .

ها ها عفونت عفونت

سرماخوردگي شايع ترين علت مرخصي در سرماخوردگي شايع ترين علت مرخصي در

کارگران مي باشد.کارگران مي باشد.

در کشور آمريکا يک ميليون نفر مبتال به در کشور آمريکا يک ميليون نفر مبتال به

مي باشند. مي باشند.HIVHIVويروس ويروس

مناسب • تهويه مناسب ايجاد تهويه کار ايجاد محيط کار در محيط در

گران • کار بهداشت به گران توجه کار بهداشت به توجهبيماري • بروز از بيماري پيشگيري بروز از پيشگيري

عفونت مديريت و پيشگيري هاي عفونت راه مديريت و پيشگيري هاي راه هاها

ها ها سرطان سرطانآيد : مي پديد زير عوامل استنشاق بعلت ريه آيد : سرطان مي پديد زير عوامل استنشاق بعلت ريه سرطان

چند آروماتيک هيدروکربنهاي رادون، گاز آزبست، چند ذرات آروماتيک هيدروکربنهاي رادون، گاز آزبست، ذراتآرسنيک ، نيکل ، کروم ، اي آرسنيک هسته ، نيکل ، کروم ، اي هسته

سال سال در آمريکا 20032003در کشور در آمريکا ميالدي کشور در و 9180091800ميالدي مرد و نفر مرد نفراين 8010080100 از که بودمد مبتال ريه سرطان به زن اين نفر از که بودمد مبتال ريه سرطان به زن نفر.1570015700تعداد تعداد رفتند بين از .نفر رفتند بين از نفر

و شده مزوتليوما ايجاد به منجر آزبست ذرات و استنشاق شده مزوتليوما ايجاد به منجر آزبست ذرات استنشاقمردان در آن شيوع شمالي آمريکاي مردان در در آن شيوع شمالي آمريکاي در 1212در در مورد مورد

زنان در و پوست سفيد افراد از نفر ميليون هر زنان هر در و پوست سفيد افراد از نفر ميليون هر 22هراست 33الي الي بوده زنان از نفر ميليون يک هر در است مورد بوده زنان از نفر ميليون يک هر در مورد

سيستم مديريت يکپارچه بهداشت، ايمني •(HSEMSو محيط زيست )

•Health, safety, Environment management system

اقدامات الزم جهت محافظت در زمينه هاي •بهداشت، ايمني و محيط زيست هميشه از هماهنگي برخوردار نيست. به عنوان مثال

وسايل مورد نياز براي حفاظت از پرسنل در شرايط اضطراري مي تواند تأثيرات محيطي زيان آوري را دربر داشته باشد. گاهي اوقات تهويه صنعتي در يک محيط کار که به منظور

حفظ سالمت پرسنل شاغل در آن محيط صورت ميگيرد ممکن است موجب آلودگي

شديد هواي محيط زيست شود. همچنين بکارگيري يک تکنولوژي با ايمني باال ممکن است مشکالت بهداشتي و يا زيست محيطي به همراه

داشته باشد.

بنابراين الزم است موضوعات بهداشت، ايمني •و محيط زيست در کنار هم ديده شده و

مديريت واحدي بر آنها نظارت نمايد بطوريکه بر اساس آن بتوان تصميم گيري مناسب را در زمان الزم انجام داد و يک توازن نسبي بين آنها

برقرار کرد.

در واقع با همين هدف HSEسيستم مديريت •طراحي گرديده است اين سيستم به منظور

تنظيم، استقرار و اجراي خط مشي و اهداف شرکت ها در مورد بهداشت، ايمني و حفاظت

از محيط زيست تدوين گرديده است.

عناصر کليدي اين سيستم عبارتند از:•: (Leadership and Commitmentرهبري و تعهد )•

فرهنگ مشارکت و تعهد کليه افراد از باالترين رده مديريت تا پايين ترين سطح که اساس موفقيت سيستم

است. Policy and Strategicخط مشي و اهداف راهبردي )•

Objectives) يکپارچه نمودن نظرات، اصول عملکرد و :تالش و اشتياق نسبت به بهداشت، ايمني و حفاظت از

محيط زيست. Organizationسازماندهي منابع و مستندسازي )•

Resources and Documentaion :) سازماندهي منابعانساني و اقتصادي و مستندسازي براي اجراي صحيح

HSE.

Evaluation and Riskارزيابي و مديريت ريسک )•management:) شناسايي و ارزيابي خطرات

بهداشتي، ايمني و زيست محيطي.: برنامه ريزي براي هدايت (Planningبرنامه ريزي )•

کليه فعاليت هاي کاري. Implementation andاجرا و پايش )•

Monitoring) اجرا و پايش فعاليت ها و چگونگي :انجام اقدامات اصالحي در مواقع لزوم.

: ارزيابي (Audit and Reviewمميزي و بازنگري )• دوره اي يک سيستم اجرايي و تعيين اثربخشي آن

الف- رهبري و تعهد:

اين بخش تعهدات تمام رده ها و لزوم فرهنگ مشارکت براي موفقيت سيستم را مخاطب قرار

رهبري و تعهد HSEMSمي دهد. اساس و پايه باالترين رده مديريت و آمادگي آن براي تهيه

است.HSEمنابع کافي در موضوعات در سطوح مختلف زير HSEتعهد مديريت به

بايستي اعمال گردد:تخصيص منابع مورد نياز از قبيل زمان، پول و ...

در کار روزانه پرسنل.HSEقرار دادن موضوع در جلسات روزانه از HSEقرار دادن موضوعات

d رده هاي باال تا پائين

قدرداني از اجرا، هنگامي که اهداف نائل شده اند.•مشارکت در امور اجراي• بايد فرهنگ مشارکت را به نحوي HSEرهبري مديريت در •

را بر اساس اصول HSEMSايجاد نمايد که بتواند سيستم زير حمايت کند:

.HSEاعتقاد به اهداف شرکت براي بهبود نحوه اجراء • توسط پرسنل.HSEايجاد انگيزه براي بهبود نحوه اجراء •پذيرش مسئوليت هاي فردي و مسئوليت پذيري براي •

.HSEاجراء .HSEدخالت دادن همه سطوح در توسعه و گسترش •

ب -خط مشي و اهداف راهبردي:•اين بخش يکپارچه نمودن نظرات، فعاليت ها و تمايالت مربوط به •

بهداشت، ايمني و حفاظت از محيط زيست را پوشش مي دهد.اين اهداف و خطمش ها بايد بگونه اي مطرح شوند که:•با اهداف کالن سازمان سازگار باشند.•با خط مشي هاي ديگر سازمان سازگار باشند.•در همه سطوح سازمان اجراء شوند.•قابل دسترسي براي کليه پرسنل باشد.•سازمان را نسبت به مقررات و الزامات قانوني متعهد سازد.•اهميت آن مانند ساير اهداف و خط مشي هاي سازمان باشد.•نسبت به کاهش خطرات در زمينه بهداشت، ايمني و محيط زيست •

متعهد باشد.

طراحي HSEسازمان ممکن است يک خط مشي کامل در زمينه •کند و يا به خط مشي هاي ايمني، بهداشت و محيط زيست بطور

جداگانه عمل کند.تعهد خط مشي به برآوردن نيازها و الزامات قانون بسيار ضروري •

� خط مشي يک سازمان در زمينه ممکن است HSEاست مثالالزامات زير را شامل شود:

ايجاد دستورالعمل هاي ايمني و بهداشتي براي عمليات مختلف.•آموزش کارکنان در زمينه مسائل ايمني، بهداشت و محيط زيست.•ترويج مشارکت عمومي در پيشبرد اهداف.•ايجاد مسئوليت پذيري در کسب آگاهي در زمينه ايمني، بهداشت و •

محيط زيست.

بکارگيري تکنولوژي، ماشين آالت و تجهيزات •ايمن و سالم.

در نظر گرفتن مالحظات زيست محيطي و •کاهش ريسک زيست محيطي به حد قابل قبول.

کاهش ضايعات، مصرف مواد، سوخت و انرژي.•اجتناب از پخش و تخليه ضايعات در مکانهاي •

نامناسب

ج- سازماندهي منابع و مستندسازي:• بايستي موارد HSEMSدر اين قسمت از سيستم •

زيرانجام گيرد:: سازمان بايد تعيين ساختار سازماني و مسئوليت ها•

مسئوليت ها، اختيارات و ارتباطات الزم براي اجراي HSE ،را در قالب نمودار سازماني مناسب تعيين

مستندسازي و ابالغ نمايد. تعيين مسئوليت ها، اختيارات و نحوه ارتباطات بستگي به طبيعت و ساختار

سازمان دارد. ولي بايد توجه داشت که الزم است مديريت ارشد سازمان مسئوليت کامل اجراي برنامه

را مطابق با خط مشي تعيين شده بپذيرد.HSEهاي

: مسئوليت پذيري، تعيين نمايندگان مديريت•توانايي و پاسخگويي نمايندگان مديريت براي

هماهنگ کردن عمليات اجراء و نگهداري سيستم � مشخص بوده و اين HSEمديريت بايد کامال

نمايندگان به مديريت ارشد پاسخگو باشند. نمايندگان مديريت بايد دانش کافي در زمينه

را HSEفعاليت هاي سازمان و سيستم مديريت داشته باشند. نمايندگان بايد فعاليت ها و عمليات انجام شده را در راستاي خط مشي سازمان

قرار دهند.

: مdديريت ارشdد سdازمان بايdد منdابع کdافي تخصdيص منdابع•هdاdي dتdمdقسd هdمdهd ايdرdب dازdيdنd وردdم dوHSEMS در را

نdظdرات اdز اسdت دdر dان dمرحلdه dالزم بگdذارد. اخdتيdار dينdو متخصصd dديرانdمd ،يريتdدdن مdدگاdنdايdي نمdورتdمشHSE

d.اده گرددdطور کامل استفdبهdا• ليdاقت و هdا شايسdتگي تعddيين تعين بdر عالوه :

گdيري dسdطح بdه dانdدازdه نيdاز مdديريdت هdا، مdسdئولdيت و dانظبdاط نظdم توانdايي، مهdاdرت، بdراسdاس شايسdتگي در پرسdنل dجهت dاقdدdاdم آمdوdزdش و تجdربيdاdت d،dاريdک

dدارد.d پسd اdز تعdييdن شايdسdتگيd هdا و HSEdشdرdايط بحdراdني بايdدd dکاdرمdنdدان dآنd dسdاdراسdبd وd رdنظd وردdمd ايdهd dاقتdيdلآمdوزش dببينdد. و dدر dصdوdرتd dلdزوdم خdاص dانdتخdاب شdدdه � نdظdر مرتبdا dوردdمd dيdتگdيسdشاd ،رdاdک dامdانجd dطي dدرd پسdساdرزdيdابdيd dشdدهd و دdر صdورdتd لdزومd تdغيdيdرdاتي درd dانتdخdاب و

بdکارگيري پdرسنل dصورت گيdرد.

: پيمانکاران )اصلي HSEMSالزام پيمانکاران به سيستم •و فرعي( نقش مهمي را در صنايع توليدي ايفا مي کنند.

لذا ملزم نمودن آنان به مقررات، اهداف و خط مشي HSE بسيار ضروري است، اين امر مي تواند با روشهاي

زير انجام گيرد: آنها HSEانتخاب پيمانکاران از طريق ارزيابي خط مشي •

و ميزان انطباق آن با اهداف و خط مشي شرکت.ايجاد ارتباطات قوي و روشن بين پرسنل سازمان و •

پرسنل پيمانکارانتبادل اطالعات الزم براي حصول به هدف مورد نظر•برقراري سيستم مجوز براي فعاليت هاي معين و •

عمليات کاري.بررسي نيازهاي آموزشي پيمانکاران و برآورد آنها در •

چارچوب مشخصگزارش کردن رويدادها توسط پيمانکار و پيگيري آنها•ارزيابي و کنترل پيمانکاران با روش معين و از طريق •

مميزي و بازنگري

برقdراري ارتباطdات: سdازمان بايdد از روشdهاي • کdه بdا خdط مشdي و HSEمشdخص جهت ابالغ

نمايdد اقdدام باشdد داشdته مطdابقت قdوانين بطوريکdه ارتبdاط مdؤثر و متقابdل در موضdوعات

HSE رارdنل برقdه پرسdيها و کليdه بخشdبين کلي از طريdق صdدور اين کdار ممکن اسdت شdود. دسdتورالعمل هdا، آئين نامdه هdا و سdاير مdوارد بdه بايسdتي اين ميdان در گdيرد. انجdام مشdابه

حفظ اطالعات محرمانه توجه نمود.

: هدف از مستندسازي تهيه يک مستندسازي و کنترل• بصورت يک مرجع براي اجراء HSEMSتوصيف مناسب از

و نگهداري سيستم است. مستندسازي ممکن است بر روي کاغذ يا بصورت الکترونيکي و يا اشکال ديگر انجام

را افزايش HSEMSشود. مستندسازي اثربخشي سيستم مي دهد اين مستندات مي تواند شامل موارد زير باشد:

HSEثبت خط مشي، اهداف و طرح هاي •ثبت ابالغ هاي کليدي و مسئوليت ها• و ارتباط بين آنهاHSEتشريح عناصر سيستم •ثبت روشها و دستورالعملها•ثبت نتايج ارزيابي برنامه•

•: ريسک- مديريت و ارزيابي د

عامل • دو حاصلضرب از که است معياري ريسک . ميآيد بدست وقوع احتمال و پيامدها شدت

آن مقدار ولي دارد وجود فعاليتها همه در ريسک . سازمان است متفاوت فوق عامل دو به توجه باارزيابي را فرآيندها ريسک مرحله اين در بايستي . مراحل انجام طريق از کار اين نمايد مديريت و

: ميشود ميسر زير

: سازمان بايد براي شناسايي و تشخيص خطرات بالقوه و اثرات آنها•شناسايي سيستماتيک خطرات و تأثيرات آنها روشي مناسب اتخاذ

نمايد.: پس از شناسايي خطرات واثرات آنها، بايد سطح ارزيابي خطرات•

،Hazopريسک را ارزيابي نمود. در اين مرحله تکنيک هايي نظير FTA، FMEA[1].و ساير تکنيک ها مي تواند مورد استفاده قرار گيرد

: نتايج شناسايي و ارزيابي خطرات همراه ثبت مخاطرات و اثرات آنها•با منابع و فرضيات مورد استفاده بايستي ثبت شوند. سازمان بايد

روشهايي را براي ثبت و مستندسازي خطرات، اثرات آنها و ارزيابي آنها اتخاذ نمايد.

•1 .HAZOP: Hazard and Operability Study

•FTA: Fault Tree Analysis•FMEA: Failure Mode and Effec Analysis

: سازمان بايد دستورالعملي براي اهداف و معيارهاي اجرايي•کاهش ريسک و تأثيرات آن اجرا و تدوين نمايد. معيارهاي

اجرايي، استانداردهاي الزم هر کدام از فعاليت هاي خاص يا اجزاء سيستم، که در حال اجرا مي باشند را تشريح مي

کند. براي اين منظور انجام مراحل زير ضروري است:مشخص نمودن معيارهاي پيشگيري•ارزيابي مجدد فعاليت ها براي حصول اطمينان از اينکه •

معيارهاي پيشنهادي موجب کاهش ريسک مي شود.مستندسازي نتايج•گسترش و توسعه معيارهاي اندازه گيري•ارزيابي از نتايج ريسک ها و اثرات آنها در برابر معيارهاي •

تبيين شده.

• : ريزي- طرح ه

مديريت • موجود، عمليات براي برنامهريزي شامل بخش اينمي اضطراري شرايط به پاسخگويي و روشها توسعه و تغييرات

باشد. موجود – عمليات براي برنامههاي: برنامهريزي تمام براي بايد سازمان

اهداف به دستيابي براي طرحي موجود، فعاليتهاي و و HSEکاري . مسئوليت روشن، اهداف با بايد طرح اين نمايد ارائه آن اجرايي معيارهاي . اين گردد ارائه شده زمانبندي و مشخص استفاده مورد منابع معين، هاي

مدنظر فعاليتها انجام در را سازمان سرمايه تماميت حفظ بايد طرح. دهد قرار

روشها – توسعه و تغييرات تجهيزات،: مديريت پرسنل، در تغييري نوع هراز زيانباري اثرات بالقوه بطور است ممکن کاري روشهاي و فرآيندها

. تغييرات بايستي لذا باشد داشته زيست محيط و ايمني بهداشت، نظر . روشهايي بايد سازمان يابند توسعه روشها و شده مديريت کامل بطورافراد، مورد در موقتي، يا دائمي از اعم تغييرات، کنترل و طراحي براي

و نامطلوب نتايج از اجتناب منظور به دستورالعملها و فرآيندها تجهيزات،. HSEزيانآور اهداف با متناسب بايد دستورالعملها دهد و HSEارائه

. باشد تغييرات ماهيت با مطابق

: طرح هاي اضطراري براي پيشامدهاي احتمالي–سازمان بايد از طريق تحليل و بازنگري سيستماتيک، روشهايي را براي شناسايي شرايط اضطراري قابل

پيش بيني، ارائه نمايد و طرح هايي را براي پاسخگويي به وجود چنين شرايطي را آماده کند.

اين طرح ها بايد با سازماندهي کامل، تعيين •مسئوليت ها، تعيين فرماندهي واحد و نوع

خدمات اضطراري در شرايط ويژه ارائه شوند.

و- اجراء و پايش:•

اين قسمت مشخص مي کند که فعاليت ها چگونه انجام و •پايش شوند و چطور اقدامات اصالحي در زمان مناسب

بکار گرفته شود. اين قسمت شامل موارد زير است:: اجراي عملي اقدامات تعيين فعاليت ها و وظائف•

طراحي شده در مرحله قبل نيازمند بکارگيري روش اجرايي مناسب از طريق تعيين فعاليت ها و وظائف

است. فعاليت ها و وظائف بايد مطابق با دستورالعملها و آموزشهاي کاري در مرحله طراحي و نيز منطبق با خط

تنظيم شود.HSEمشي

: يعني کنترل شيوه هاي اندازه گيري عملکرد در برابر پايش•نيازهاي ايجاد شده، اهداف و معيارهاي اجرا. پايش فعال مي تواند اطالعات را در غياب هر رويداد )مثل بيماري يا زيانهاي

را HSEMSزيست محيطي( فراهم کند و الزامات مورد نظر تحت کنترل درآورد. پايش مي تواند از طريق بازرسي هاي منظم، مشاهدات سيستماتيک، تجزيه و تحليل هاي منظم و نظارت هاي مستقيم بر پرسنل، محيط، تجهيزات و فرآيندها

صورت گيرد.: در صورتيکه پايش، عدم عدم انطباق و اقدامات اصالحي•

نشان دهد بايستي اقدامات HSEانطباق مواردي را با الزامات اصالحي الزم صورت گيرد.

اجراي اقدامات اصالحي تا زماني که اثربخشي همه اهداف •آشکار شده و تغييرات مناسب در روشهاي کاري و

مستندسازي ايجاد گردد بايد ادامه داشته باشد.

گزارش حادثه: سازمان بايد روشهاي اجرايي مشخص براي ثبت • اثر HSEو گزارش کردن رويدادهايي که ممکن است بر اجراء

بگذارد را ايجاد نمايد.همچنين بايستي مکانيزم هاي روشن براي گزارش کردن اين وقايع به مقامات قانوني مطابق با خط مشي

سازمان و متناسب با ارتباطات خارجي وجود داشته باشد. در اين گزارشات بايستي جزئيات آسيبها، وخسارات، مشخصات

افراد آسيب ديده، شرح وضعيت و شرايط ناايمن موجود، شرح کامل واقعه و شرح اعمال ناايمن ذکر شود.

: موارد ذکر شده در گزارش حادثه بايستي توسط پيگيري حادثه•مقامات مسئول پيگيري شده و علل بروز رويداد و ضعف

روشن و نسبت به اصالح آن اقدام گردد.HSEسيستم مديريت

ز- مميزي و بازنگري•اين بخش از سيستم با هدف ارزيابي دوره اي •

سيستم اجراء و اثربخشي آن طراحي گرديده است.: سازمان بايد روشهاي اجرايي براي مميزي مميزي•

داشته باشد. پرسنلي که مميزي را انجام مي دهند بايد آموزش الزم براي انجام وظائف خود را ديده

باشند. تيم مميزي بايستي دانش وسيعي از در عمليات و اجرا را دارا HSEموضوعات و تجربيات

باشند. گزارش مميزي به مديريت آن واحد ارائه شده و نماينده مديريت براي توزيع آن اقدام مي نمايد. در

گزارشات مميزي موارد زير وجود خواهد داشت: با الزامات HSEMSانطباق يا عدم انطباق عناصر •

ويژه در اهداف تعيين شده و HSEMSاثربخشي و اجراء •

معيارهاي اجرايي

: مديريت ارشد سازمان بايد در فواصل بازنگري• و اجراي آن HSEمناسب زماني، سيستم مديريت

را مورد بازنگري قرار داده تا از اثربخشي و مناسب بودن آن مطمئن شود. بازنگري ها بوسيله اعضاي شايستهيا پرسنل آموزش ديده که توسط مديريت

ارشد سازمان انتخاب شده اند انجام مي شود.گستره بازنگري ها مي تواند وسيع باشد و شامل •

همه فعاليت هاي سازمان، توليدات و خدمات آن )با ( گردد.HSEتوجه به معيارهاي

خدايا به من آرامشي عطا فرماتا بپذيرم آنچه را نمي توانم تغيير دهم

و شهامتي تا تغيير دهم آنچه را مي توانم

و دركي تا بفهم تفاوت اين دو را