ภมปญญาทองถน

สาขา โภชนาการ

สมตนวว

นางสาวทวาพร ยะไวย นายวรชน บาดตาสาวนายจกกฤษ อาศยสงฆ นายศรญญ นรานายศภกร ขวญมา นายกตตพฒน ศรหนองหางนายความหวง ไชยผง นายณฐวฒเรเรอง นายวรวธ ทองใบ นายอทธนพ เสนสอน

สาขาการศกษาภาษาองกฤษ ชนปท 1 คณะศลปศาสตรและวทยาศาสตร

มหาวทยาลยนครพนม

จดทำาโดย

เสนออาจารยภาวด พนธรกษอาจารยสวมลคำานอย

นางพมพร กวพจตร (ยายนอย) อาย 54 ป ทอย 66 หม 2 บ.โพนสนก ต.สชมพ อ.นาแก จ.นครพนมญาตพนองทงหมด 6 คน ยายเปนบตรคนท 1 มบตร 3 คนคณยายพกอาศยกบบตรคนโตเปนคนจงหวดนครพนมโดยแตกำาเนด

บคคลทให ขอมล

ประวตความเปนมา ของหมบาน

เมอประมาณ พ.ศ. 2496 ไดมราษฎรอพยพจากบานพมานและบานเหลาทงหมท 6 ต. พมาน จำานวน 11 ครวเรอนไดอพยพมาทำานาโดยอาศยทโนนกกกอกซงตดกบแหลงนำาขนาดใหญเปนสวนหนงของบานสชมพ โนนกกกอกนเปนจดนดพบพอคาววควาย และผผานเดนทางไปมาทำาใหเกดความสมพนธกนอยางสนกสนาน ตอมาไดมผอพยพตดตามมาเรอย ๆ จนเปนชมชนใหญและตงเปนหมบานเมอ พ.ศ. 2518 เมอ พ.ศ. 2536 ไดแยกการปกครองออกเปนตำาบล สชมพ จงเปลยนหมบานเปนบานโพนสนกหมท 2 ปจจบนม นายชาต หกขนทด เปนผใหญบาน

พนท ทตงและการ

คมนาคม

บานโพนสนก หมท 2 ตำาบลสชมพ อำาเภอนาแก จงหวดนครพนม มพนททงสน 1,320 ไร และมอาณาเขตดงน

ทศเหนอ ตดกบ หมท 1 บานพมานตำาบล พมาน

ทศใต ตดกบ หมท 1 บานสชมพตำาบล สชมพ ทศตะวนออก ตดกบ หมท 4 บานเหลาทง

ตำาบล สชมพ ทศตะวนออก ตดกบ หมท 5 บานแสงสวาง

ตำาบล พมาน

ภายในหมบานมถนนลาดยาง จำานวน 1 สาย ถนนคอนกรต จำานวน 6 สาย และถนนลกรง

จำานวน1 สาย หมบานอยหางจากตวอำาเภอ 7 กโลเมตร และอยหางจากตวจงหวด 81 กโลเมตร ใช

เวลาเดนทางจากหมบานถงตวอำาเภอ 20 นาท และใชเวลาเดนทางถงตวจงหวด

1.30 ชวโมง การคมนาคมตดตอระหวางหมบานตำาบล อำาเภอและจงหวดมความสะดวกตลอดป

ลกษณะ

ภมประเทศหมบานนมพนทเปนทราบเหมาะแกการทำาการเกษตร มพนททงหมด 1,320 ไร แบงเปนพนท อยอาศย 46 ไร พนทการเกษตร 1,229 ไร พนทสาธารณะ 45 ไร แบงการปกครองออกเปน 4 คม อาชพหลก ทำานา อาชพรอง รบจางทวไป คาขาย ภาษาทใชคอ ภาษาภไท และลาวอสาน

เหตผลททำาสมตนวว เพอการทำามาหากน และทำาเปนอาชพเสรมจากอาชพหลกคอการทำานา

ทมาของภมปญญา จากปยา ตายาย สบทอดกนมาจากรนสรนลกษณะเดน

วตถดบเปนเทาววลวน ๆ ไมนำาหนงสวนอนหรอสวนใดมาผสม ประเภทสนคา

เปนสนคาOTOPแตไมสามารถขนดาวไดเนองจากเปนจาวแรกและจาวเดยวทขนทะเบยนเปนสนคาOTOPทำาใหไมมสนคาประเภทเดยวกนมาเปรยบเทยบ เปนสนคาจดทะเบยนรายเดยว

กลมลกคา กลมลกคาทวไปสถานทจำาหนาย

ฝากขายตามรานคาขางทาง จำาหนายตามงานแสดงสนคาOTOP หรองานเทศกาล

ราคาขายกโลกรมละ 100 บาท ถาขายเปนถงจะราคา

ขายถงละ 50 บาททมาของเทาวว

โรงฆาสตว ทเรณนคร ตามเขยงเนอทวไป (เปนวตถดบทหายาก)

วตถดบ เครองปรง

กระเทยม

ปกตราคากโลกรมละ 35 บาท แตชวงราคาทแพงจะกโลกรมละ 80-120 บาท

เกลอ

เทาวว

ผงชรส

นำาขาว

วสดอปกรณ

มด ใบมดโกน

เขยง

ทคบเนอ

เตาแกส ถาน เตาถาน

ถงมอยาง ถงมอผา

เครองปน

หมอตมนำา

พดลม

ตแชรเนอ

วธการทำา

1) นำาเทาววทซอมาจากโรงฆาสตว หรอทตาง ๆ นำามาแชนำาประมาณ 20-30 น.เพอละลายนำาแขง นำามาแชนำาอนไมรอนเกนไปหรอเยนเกนไปเพอใหสามารถขดขนออกไดงาย

2) ลอกกลบเทา และองเทา เพอใหเลบหลดออกโดยใชลมแทงทรอบขอบเลบ (กลบเทาขายกโลกรมละ 2 บาทเพอทำาเปนของตกแตง และสายมวนเทป)

3) นำามาเผา พอประมาณ เพอใหขนทเลกหลดออกทงหมดจนเทามลกษณะไหมเกรยม

4) นำาเทาววทเผามาแชนำาประมาณ 10-20 น. เพอใหขดงาย จนมลกษณะขาวเหมอนกอนเผาอกรอบ

5) นำาเทาไปตมมระยะเวลา 2-4 ชวโมง ตามแตอายของวว

6 )มาเลาะกระดกแลวหนเนอใหเปนชนเลกๆ (กระดกสามารถนำาไปขายไดในราคา กโลกรม ละ 1 บาท เพอนำาไปทำาปยและอาหารสตว)

7 )นำาเนอทหนแลวไปตมเพอละลายไขทตดตามเนอ จนไขละลายออกหมด

8) นำาเนอทตมไปลางนำา ดวยระบบนำาไหลผานใชเวลาประมาณ1ชวโมเพอใหไขทตดกบเทาววหลดออก

9) หลงจากลางนำาแลว พกเทาววไวในภาชนะทนำาไหลผานได เพอใหเสดจนำา10) ตมนำาขาว

แลวปลอยใหเยนเพอนำาเอามาเปนสวนผสมในสมตนวว

11 )ป นกระเทยมและนำาขาวใหละเอยดดวยเครองป น แลวนำาไปเทลงท เนอทตมไวจงเทนำาลงพอประมาณใหทวมเนอในหมอแลวไปชงเพอวดความหนกของสดสวนชงนำาหนกของเกลอและผงชรสพอสมควรเทลงในหมอ นำากระเทยมหนเทลงในหมอตามลงไปเพอใหดบกลนคาวเนอ (เนอและนำาในหมอหนก 10 กโลกรม ใชเกลอ 2 ขด และใสผงชรส 1 ชอนกลางตามสดสวนทยายนอยไดกำาหนดไว)

12) บรรจภณฑใสถงใหเรยบรอยพรอมวางขายเองหรอ ขายตามปลกสง

แนวทางการอนรกษ1.ใหความรแกลกหลาน สบทอดวธการทำา

ของ สมตนวว คณยายพมพร ไดมอบภมปญญาการทำาสมตนววนใหแกลกสาวคนโตเปนคนสบทอดในการทำา 2.การอนรกษดวยการเรยนรขนตอนการทำา ตลอดจนสามรถนำาไปใชประกอบอาหารในชวตประจำาวน หรออาจทำาเปนอาชพได

3.ภมปญญาทกอยางลวนแตมความสำาคญ แตสงทจะทำาใหภมปญญานนสามารถสบทอดไปสรนตอไปไดขนอยกบตวเราทกคน การทำาสมตนววกเชนเดยวกน หากไมมคนสานตอ หรอมการอดหนน กทำาใหเจาของภมปญญาไมสามารถทจะถายทอดภมปญญา หรอทำาตอไปได4.วธการทำาสมถอเปนการถนอมอาหาร ไมวาจะเปนสมปลา สมผก และสมตนวว เราในฐานะทเราเปนนกศกษาควรทจะรและเขาใจวาการถนอมอาหารดวยวธการน ไมใชเพยงแคทำาใหอาหารสามารถเกบไวไดนานขน แตเปนภมปญญาการใชความคดทนำามาพฒนาคณภาพชวต ใหมความเปนอยทดขน เราจงควรทจะอนรกษและหวงแหนสงลำาคาของทองถนไว เพอเปนมรดกสบทอดไปสรนลกรนหลานของเรา

เบองหลงการถายทำา

กลมสมตนงวขอบคณครบ/คะ