ÎÁÅÊÒÈÂ 9

Ïðèìåðúò, êîéòî äàäå Ôðàíöèÿ ìîæå äà áúäå êàê-

òî ìíîãî îïàñåí çà ñòðàíè êàòî Áúëãàðèÿ, òàêà è

èçêëþ÷èòåëíî èçîáëè÷èòåëåí.

Êîãàòî ñå ãîâîðè çà ó÷àñòíèöèòå è èíèöèàòîðèòå

íà ðàçìèðèöèòå âúâ ôðåíñêàòà ñòîëèöà, ñå èçïîë-

çâà îáîáùàâàùîòî îïðåäåëåíèå çà òåõíèÿ ïðîèç-

õîä, à èìåííî "ïðåäñòàâèòåëè íà Ñåâåðíà Àôðèêà è

ñóá-ñàõàðñêèÿ ðåãèîí". Ñ ïîäîáíî îïèñàíèå, ïðè

åäíî ñðåäíî ðàâíèùå íà ïîçíàíèå ïî ãåîãðàôèÿ,

ïðåäñòàâàòà çà áåêãðàóíäà íà òåçè õîðà å òâúðäå

ìúãëÿâ. Áåæàíöèòå, èìèãðàíòèòå è âå÷å âòîðî ïîêîëå-

íèå æèâååùè âúâ Ôðàíöèÿ õîðà ñ òúìåí öâÿò íà êî-

æàòà, ñà ïîñòàâåíè ïîä îáù çíàìåíàòåë è íÿìàò ïî÷-

òè íèêàêúâ øàíñ äà áúäàò âúçïðèåìàíè êàòî îòäåëíè

ëè÷íîñòè, à íå êàòî ñáîðèùå íà àôðèêàíöè, êîèòî

èçãëåæäàò åäíàêâî òúìíååùè, ñ íèñêî íèâî íà öèâè-

ëèçîâàíîñò è ñ íåÿñåí ìîäåë íà ñúùåñòâóâàíå.

Ñëó÷âàùîòî ñå âúâ Ôðàíöèÿ çà ïîðåäåí ïúò ïîâ-

äèãà âúïðîñà äàëè ñâåòúò íÿêîãà ùå ñå ñïðàâè ñ ðà-

ñèçìà, ùîì äîðè â åäíà äúðæàâà îò ÅÑ ñ ëåêîòà è

ïðåíåáðåæåíèå ñå å äîïóñíàëî äèñêðèìèíèðàíå-

Èçïèòàíèå íà òîëåðàíòíîñòòàÈçïèòàíèå íà òîëåðàíòíîñòòàÈçïèòàíèå íà òîëåðàíòíîñòòàÈçïèòàíèå íà òîëåðàíòíîñòòàÈçïèòàíèå íà òîëåðàíòíîñòòà

åäíî ñúâðåìåííî çàïàäíî îáùåñòâî, íå ñå ñïðàâÿ

ñúñ ñåðèîçåí ïðîáëåì êàòî ñúùåñòâóâàíåòî íà ìàë-

öèíñòâåíè ãðóïè îò àôðèêàíñêè ïðîèçõîä, ò.å. íàëè-

öå å ðàñèñòêî è äèñêðèìèíàöèîííî îòíîøåíèå. Íå-

ãîâà îñíîâà å îïðîñòåíîòî ìèñëåíå "ïðèåëè ñìå

òåçè ÷óæäè åëåìåíòè â íàøàòà äúðæàâà, íî òå íèêîãà

íÿìà äà ñòàíàò ÷àñò îò íàñ".  ñúùîòî âðåìå, ñúùàòà

òàçè äúðæàâà èçèñêâà îò æåëàåùèòå äà ñå ïðèñúå-

äèíÿò êúì íåéíèÿ Ñúþç ñòðàíè, äà ñå ñïðàâÿò ñúñ

ñâîèòå ðîìñêè èëè äðóãè ìàëöèíñòâà, äà îñúùåñòâÿò

òÿõíîòî èíòåãðèðàíå, äà ñå ñïðå íåõóìàííîòî èì ñú-

ùåñòâóâàíå. Êàê ìîæå äà ñå äîïóñíå òàêàâà äúð-

çîñò, êîãàòî ó÷èòåëÿò ñàì íå ñëåäâà òîâà, íà êîåòî

ó÷è ñâîÿ ó÷åíèê? ßñíî å, ÷å â òîçè ñëó÷àé áè áèëî

ðàçáèðàåìî àêî ó÷åíèêúò çàãóáè ìîòèâàöèÿòà ñè äà

ñå ó÷è, íåçàâèñèìî ÷å òîâà å ëîøî çà íåãîâîòî áú-

äåùå. Ïðè òîçè ñöåíàðèé ïðîòèâíèöèòå íà èäåÿòà çà

ïðèñúåäèíÿâàíåòî íà Áúëãàðèÿ èëè Ðóìúíèÿ êúì ÅÑ

áèõà óñåòèëè âúçìîæíîñò äà ñå âúçïîëçâàò îò ïðå-

âúçõîäñòâîòî íà äîâîäèòå ñè.

Êúì òàçè ñèòóàöèÿ ñå ïðèáàâÿ è âòîðîòî èçìåðå-

Ìàðòà ÌÅÒÎÄÈÅÂÀ

Èçïèòàíèå íà òîëåðàíòíîñòòàÈçïèòàíèå íà òîëåðàíòíîñòòàÈçïèòàíèå íà òîëåðàíòíîñòòàÈçïèòàíèå íà òîëåðàíòíîñòòàÈçïèòàíèå íà òîëåðàíòíîñòòà

òî è ïîñòåïåííîòî îòäåëÿíå â ãåòà íà îáîáùåíèÿ îá-

ðàç íà àôðèêàíñêèÿ ñêèòàëåö.

Îïàñíîòî âúâ ôðåíñêèÿ ïðèìåð å âúçìîæíîòî

áúðçî ïðèïîçíàâàíå íà ìàëöèíñòâåíèÿ, ÷óæä è ðàç-

ëè÷åí åëåìåíò â åäíî îáùåñòâî êàòî òðàéíà è ïîä-

öåíÿâàíà îïàñíîñò çà íåãîâîòî ñîöèàëíî çäðàâå è

ñèãóðíîñò. Òàêà, àêî âúâ ôðåíñêàòà äúðæàâà òîçè åëå-

ìåíò å ïðåäñòàâåí îò àôðèêàíñêàòà îáùíîñò, òî â

ñòðàíè êàòî Áúëãàðèÿ âåäíàãà ìîæåì äà ðàçïîçíàåì

ïðîáëåìà ñ öèãàíñêîòî ìàëöèíñòâî. Ïîäîáíà àíà-

ëîãè÷íà ðåàêöèÿ íå å èçíåíàäâàùà è íèêîé íÿìà äà

ñå ñìàå, êîãàòî íÿêîé íàöèîíàëèñò êàæå, ÷å àêî íå

ñå ñïðàâèì ñ ðîìèòå íà âðåìå, òå ùå ïîñòúïÿò ïî

ñúùèÿ "íåáëàãîäàðåí" íà÷èí êàòî íåãðèòå îò Êëèøè.

Òóê íÿìà íîâèíà - âñè÷êè î÷àêâàò îò íàöèîíàëèñòèòå

è êðàéíî äåñíèòå äà ãîâîðÿò èìåííî ïî òîçè ïîäñ-

òðåêàòåëñêè íà÷èí.

Äàëå÷ ïî-ãîëÿì èíòåðåñ è çàãðèæåíîñò ïîðàæäà

ëè÷íîòî êîëåáàíèå íà ÷îâåêà , êîéòî íå ñå ñìÿòà çà

íàöèîíàëèñò, íî ìèñëè ðàñèñòêè çà îíåçè, ñ òúìíèÿ

öâÿò íà êîæàòà. Êîéòî ñïîäåëÿ åâðîïåéñêèòå öåííîñ-

òè, à ñå äðàçíè îò ñîöèàëíîòî õðàíåíè÷åñòâî íà åò-

íè÷åñêèÿ "äðóã".

Ïðîáëåìúò å äâóèçìåðåí - îò åäíà ñòðàíà Ôðàí-

öèÿ, îñíîâàòåëêà íà ÅÑ, çàêîíîäàòåëêà è ïîääðúæ-

íèöà íà öåëèÿ ëèáåðàëèçúì, íà êîéòî å ñïîñîáíî

íèå íà ïðîáëåìà, êîåòî ñå èçðàçÿâà â óæàñÿâàùèÿ

ñúñ ñâîÿòà îðãàíè÷íîñò âúïðîñ, âñúùíîñò, íèå âÿðâà-

ìå ëè, ÷å Åâðîïà æèâåå èñêðåíî ñúñ ñâîÿ ëèáåðàëè-

çúì; âèæäàìå ëè, ÷å òÿ å ïðåîäîëÿëà ñâîÿ ðàñèçúì è

äèñêðèìèíàöèîííî îòíîøåíèå è å óñïÿëà íàèñòèíà

äà ïðèåìå äðóãèÿ, ðàçëè÷íèÿ, íèñøèÿ.

Êàêâî ñå ñëó÷âà, êîãàòî îòãîâîðúò íà òåçè âúïðî-

ñè å îòðèöàòåëåí?!

Ëåñíèÿò, ðàçðóøèòåëåí è ñâðúõîïàñåí âàðèàíò å

ñúçíàíèåòî, ÷å àíòèðàñèçìúò å ïúëíî ëèöåìåðèå è

Ôðàíöèÿ ïúðâà ãî äîêàçà - îò íèêîãî íå ìîæå äà ñå

î÷àêâà äà ïðèåìà áåçðîïîòíî ìèðèøåùèòå, íåãðà-

ìîòíèòå, èçîñòàíàëèòå, õîðàòà ñ ÿâíà íåñïîñîáíîñò

è íåæåëàíèå äà ñòàíàò ÷àñò îò òðóäîëþáèâîòî, öèâè-

ëèçîâàíî, ïîäðåäåíî è ÷èñòî áÿëî îáùåñòâî. Êîãàòî

ñìèñúëúò íà ÷îâåøêèÿ æèâîò å íåãîâîòî çåìíî áëà-

ãîäåíñòâèå, ïîäîáíî ðàçñúæäåíèå å íàïúëíî ðàç-

áèðàåìî è òàêà ïðîáëåìúò ñ ðàñèçìà çàâèíàãè ùå

îñòàíå íåðåøåí. Ìàëöèíà ùå ñêðèÿò, ÷å ïúðâàòà èì

ìèñúë å áèëà - äà, îòêúäå íàêúäå òåçè íåãðè, äîøëè îò

âîþâàùèòå ñè è äèâàøêè ñòðàíè ùå èñêàò íåùî îò

ôðåíñêîòî, ïî÷òè èäåàëíî îáùåñòâî. Ïî ñúùèÿ íà-

÷èí è îò áúëãàðèòå íå ìîæå äà ñå î÷àêâà äà ïðèåìàò

ñâîèòå öèãàíè - òå ñà î÷åâèäíî òîëêîâà "äåãðàäèðàù"

åëåìåíò çà áåç òîâà òðóäíî îöåëÿâàùîòî îáùåñòâî.

Ïðîäúëæàâà íà ñòð. 10

Ïðîäúëæàâà îò ñòð. 8

è langue de bois íà äúðæàâíèòå èíñòèòóöèè ïèñìîòî

çàâúðøâà ñúñ ñúçíàíèåòî, ÷å "ïðåçèäåíòúò íÿìà äà èì

îòãîâîðè".

 äðóãî ïðåäãðàäèå, ñëåä ïîäïàëâàíåòî íà çàáà-

âà÷êàòà "Ñíåæàíêà", Áðàèì, öèòèðàí îò äåñíèÿ "Ôèãà-

ðî", ñïîäåëÿ: "Ïèñíà íè îò òîâà ëèöåìåðèå: òóê ó÷èëè-

ùåòî è áåç òîâà íå ñëóæè çà íèùî. Ïðîñòî íè ïîãëåä-

íåòå - 90% ïðîâàëÿùè ñå, 10% çàâúðøâàùè è 100% áåç-

ðàáîòíè".

Èìà è åäíà òðåòà ëîãèêà, êîÿòî ìîæå áè îáÿñíÿâà

íåñúèçìåðèìîñòòà ìåæäó ïúðâèòå äâå.

Ñòàâà äóìà çà âúòðåøíàòà ëîãèêà íà ñàìàòà ôðåí-

ñêà ñèñòåìà. Ôðàíöèÿ íà ïúðâî ìÿñòî å ñòðàíà, â êîÿ-

òî de iure ìàëöèíñòâà íÿìà è äîñòàòú÷íî ñèëíà, çà äà

ñè ïîçâîëè äà íå ïîäïèøå Ðàìêîâàòà êîíâåíöèÿ çà çà-

ùèòà íà íàöèîíàëíèòå ìàëöèíñòâà îò 1995 ã. Òîåñò âñè÷-

êè ñà ôðàíöóçè, ãðàæäàíè íà Ðåïóáëèêàòà, ñ åäíàêâè

ïðàâà è çàäúëæåíèÿ. Ïî äóìèòå íà Åðèê Ìàñå (ïðåïî-

äàâàòåë ïî ñîöèîëîãèÿ â Paris III) "ïîëîæèòåëíèÿò åôåêò

íà òàçè ñèñòåìà å, ÷å âñåêè å ïðèçíàò êàòî èíäèâèä, à

íåãàòèâíèÿò, ÷å òîãàâà, êîãàòî òîâà ðàâåíñòâî ïî ïðàâî

å ïîäìåíåíî îò ôàêòè÷åñêè íåðàâåíñòâà, òîãàâà ôðåí-

ñêèÿò ìîäåë å íåñïîñîáåí äà âèäè è äà ïðåìàõíå òåçè

ôàêòè÷åñêè íåðàâåíñòâà â èìåòî íà ðàâåíñòâîòî "ïî

ïðàâî". Î÷åâèäíî å, ÷å â òîçè êîíòåêñò íåðàâåíñòâàòà

ñå âúçïðîèçâåæäàò, ñúùî êàêòî è ìîäåëúò çà "íîðìàë-

íîñò", êîÿòî â íàöèîíàëíîòî âúîáðàæåíèå, ñïîðåä Åðèê

Ìàñå å "áÿëà è õðèñòèÿíñêà". Òîâà ñå ïîòâúðæäàâà è

îò ôàêòà, ÷å ïîâå÷åòî åãàëèòàðèñòêè ïîëèòèêè âúâ Ôðàí-

öèÿ òúðïÿò ïðîâàë, çàùîòî òåçè, êîèòî âçèìàò ðåøåíèÿ-

òà, î÷åâèäíî áîãàòèòå, áåëè õðèñòèÿíè, èìàò èíòåðåñ

äà çàïàçÿò ñòàòóêâîòî. Òàêà íàïðèìåð, âúïðåêè ÷å ïî

çàêîí ìåæäó áîãàòèòå è áåäíèòå ãðàäîâå òðÿáâà äà ñú-

ùåñòâóâà ïðåðàçïðåäåëåíèå íà ñðåäñòâà, ïúðâèòå, åñ-

òåñòâåíî, âñÿ÷åñêè ñå îïèòâàò äà èçáÿãàò îò òåçè ñè çà-

äúëæåíèÿ è äîðè, â ïàðèæêà îáëàñò, ñå îáåäèíÿâàò ïî-

ìåæäó ñè, çà äà èçîëèðàò ïî-áåäíèòå. Âñè÷êî òîâà â

êðàéíà ñìåòêà äàâà îñíîâàíèå íà Åðèê Ìàñå äà ãî-

âîðè çà "äúëáîêî ðàñèñòêîòî è òàêà äà ñå êàæå íåîêî-

ëîíèàëíî èçìåðåíèå íà ãðàäñêîòî èçêëþ÷âàíå".

Òàêà ÷å ïðîáëåìúò ñ èçêëþ÷åíèòå â ãåòàòà íå å ñà-

ìî ïðîáëåì íà ñåãàøíîòî äÿñíî óïðàâëåíèå, à àâòåí-

òè÷åí ïðîáëåì íà ôðåíñêèÿ ðåïóáëèêàíñêè ìîäåë. Ìå-

õàíèçìúò íà ñúùèÿ òîçè ïðîáëåì å íàëèöå è ïðè èíòåã-

ðàöèÿòà íà æåíèòå â ïîëèòèêàòà: ôîðìàëíî ðàâíè, òå

ïðîäúëæàâàò äà èãðàÿò íåçíà÷èòåëíà ðîëÿ âúâ ôðåí-

ñêèÿ ïîëèòè÷åñêè æèâîò.

Òîâà, êîåòî å îñîáåíî â êîíêðåòíèÿ ñëó÷àé å, ÷å,

èçãëåæäà, íå èíñòèòóöèèòå ñà îñòàâåíè äà íîðìàëèçè-

ðàò, à ñ òîâà ñå å íàåëà åäíà ëè÷íîñò. Äðóã å âúïðîñúò

äàëè ìîæåì áúðçî ñå ñúãëàñèì áåçðåçåðâíî - íàèñ-

òèíà ëè ñòàâà äóìà çà åäíà èëè äâå ëè÷íîñòè, åäíà èëè

äâå ïàðòèè? Òàçè èíòåðïðåòàöèÿ, óäîáíà çà ìíîãî îò

ó÷àñòíèöèòå â ïðîöåñà, íàðóøàâà òâúðäå ìíîãî ôðåí-

ñêèÿ ìîäåë, çà äà çâó÷è ïðàâäîïîäîáíî.

Ðàçáèðà ñå, äåáàòúò âúâ Ôðàíöèÿ å îòêðèò. Çàäî-

âîëñòâîòî íà íÿêîè, ÷å ëþëêàòà íà ïðàâàòà íà ÷îâåêà

ãîðè, å ïðåæäåâðåìåííî. Îïîçèöèÿòà íà ïîëèòèêàòà

íà Ñàðêîçè îò ñòðàíà íà ëåâèÿ ïîëèòè÷åñêè ñïåêòúð å

èçêëþ÷èòåëíî ñèëíà. Ñâîáîäíîòî îáñúæäàíå íà èäåè

â ïóáëè÷íîòî ïðîñòðàíñòâî å íàëèöå, îñòàâà äà âèäèì

êàê íÿêîè îò òÿõ áèõà ìîãëè äà ñå ïðåâúðíàò â ðåàëíîñò

è äà ðåøàò ðåàëíèòå ïðîáëåìè íà ôðåíñêèòå ãåòà è

ôàêòè÷åñêèòå íåðàâåíñòâà íà èçêëþ÷åíèòå, êîèòî âñå

îùå íå ñà çàåëè ñâîåòî ìÿñòî íà ôðàíöóçè è ïðîäúë-

æàâàò ÷åñòî äà áúäàò íàðè÷àíè "äåöà íà èìèãðàíòè".

Çàùîòî ïðàêòè÷åñêèòå òðóäíîñòè íà åäèí ìîäåë, îñ-

íîâàâàù ñå íà "Ñâîáîäàòà, ðàâåíñòâîòî è áðàòñòâî-

òî", â êðàéíà ñìåòêà ñà ïðåîäîëèìè åäèíñòâåíî ÷ðåç

ñúùèíñêî óñèëèå çà ïðèåìàíå íà äðóãèÿ, áèë òîé è

ðàçëè÷åí, çà ñâîé áðàò, òúé êàòî ìàêàð è ëèöåìåðèåòî

â òîâà îòíîøåíèå äà ìîæå äà çàäóøàâà äúëãî ðåàë-

íîñòòà, òî îò âðåìå íà âðåìå ãíåâúò íà èñòèíàòà ñå

âúçïëàìåíÿâà.

È ðåøåíèåòî ñúñ ñèãóðíîñò íå å òîâà, êîåòî ïðåä-

ëàãàò 63% îò çàïèòàíèòå îò CNN "Êàêâî òðÿáâà äà íàï-

ðàâè ôðåíñêîòî ïðàâèòåëñòâî?", à èìåííî "äà ðàçãúð-

íå àðìèÿòà". Òâúðäå ïðîñòî å çà åäíà òàêà ñëîæíà ñè-

òóàöèÿ.�

Ïðîäúëæàâà îò ñòð. 9

Ïðåîäîëÿâàíåòî íà âúòðåøíî ïðèñúùèÿ íè óêëîí

êúì ðàñèçúì, íåçàâèñèìî äàëè ñìå äåñíè èëè ëåâè,

îáåäèíÿâàùîòî íè å, ÷å æèâååì â ñåêóëàðèçèðàí ñâÿò,

å òðóäíàòà àëòåðíàòèâà, îíàçè, êîÿòî êðèå â ñåáå ñè

êðàòêîòî èçðå÷åíèå, ÷å Áîã å ëþáîâ. Òàçè àëòåðíàòèâà

íÿìà äà ñå îïèòâà äà óáåæäàâà êîëêî íåâúçìîæíî è

íåäîïóñòèìî íåùî å ðàñèçìúò. Òÿ íÿìà äà ñå áîðè ñ

åñòåñòâåíîòî æåëàíèå íà õîðàòà äà ñúãðàäÿò åäèí ïî-

äîáúð ñâÿò, êúäåòî âñè÷êè ñå ñòðåìÿò äà æèâåÿò òàêà,

÷å äà óâåëè÷àâàò çåìíîòî ùàñòèå è áëàãàòà ñè. Åäè-

íñòâåíîòî, êîåòî ùå íàïðàâè, å äà ïðèçîâå êúì êðàòêî

ñïèðàíå íà óñòðåìà íà ñúâðåìåííîòî æèâååíå, êîå-

òî å ðåøèëî äà ñå ñïðàâè áåç ñâîÿ Áîã è äà ïîìîëè

õîðàòà äà ñå îáúðíàò íàçàä, êîãàòî åäèíñòâåíàòà êíè-

ãà, êîÿòî ïðåäöèòå èì ñà ÷åëè å áèëà "Áèáëèÿòà" (íåçà-

âèñèìî îò ìíîæåñòâîòî ó÷åíè, êîåòî äîêàçâà, ÷å òàçè

êíèãà å äî ãîëÿìà ñòåïåí ôàëøèôèêàò, ðåçóëòàò îò ëîø

ïðåâîä è ðàçëè÷íè èíòåðåñè). Òîãàâà ïðîáëåìúò ñ íåï-

ðèåìàíåòî íà ÷óæäèÿ, ðàçëè÷íèÿ, äîøëèÿ îòíÿêúäå ñè,

íÿìà äà èçãëåæäà íåðåøèì, çàùîòî âå÷å å êàçàíî:

"Ïðèøúëåö íå îáèæäàé (è ãî íå ïðèòåñíÿâàé):

âèå çíàåòå êàêâî å ó ïðèøúëåöà íà ñúðöå, çàùîòî

è ñàìè áÿõòå ïðèøúëöè â Åãèïåòñêàòà çåìÿ" (Èç-

õîä 23:9).

Îòíåñåíî êúì ñòàâàùîòî äíåñ, â åäèí âñå ïî-ãëîáà-

ëèçèðàù ñå è ãóáåù ãðàíèöèòå ñè ñâÿò, òîâà èçðå÷åíèå

îçíà÷àâà ïðèïîìíÿíåòî, ÷å íèêîé íÿìà ïðàâî äà ñìÿòà,

÷å å â íåãîâà âîëÿ äà îïðåäåëÿ è çàáðàíÿâà êîé êúäå äà

æèâåå. Îòâàðÿíåòî íà ãðàíèöèòå íà äúðæàâèòå, å îòâàð-

ÿíåòî íà ñúðöàòà íà õîðàòà. Ôðåíñêèÿò ïðèìåð äîêàçà,

÷å îò åäíîòî íÿìà ñìèñúë, àêî äðóãîòî íå ñå å ñëó÷èëî.�

10 ÎÁÅÊÒÈÂ