ภาคอีสานตอนลาง

และบทความจากภูมิภาคอีสานตอนลาง จำนวน ๒๔ เขตพ้ืนท่ีการศึกษารวบรวมบทความดีเดน ๘ ภูมิภาค

ปที่ ๒ ฉบับท่ี ๒ ประจำเดือน กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๔

เลมที่๕วารสารโรงเรียนวิถีพุทธ

. . . การศึกษาดานศิลปะวัฒนธรรม เปนการศึกษาท่ีสำคัญ และควรจะ ดำเนินควบคูกันไปกับการศึกษาดานวิทยาศาสตร เพราะความเจริญ ของบุคคลตลอดจนถึงความเจริญของประเทศและของโลกโดย สวนรวมดวยนั้น มีทั้งทางวัตถุและจิตใจ ความเจริญทั้งสองทางนี้ จะตองมีประกอบกัน เก้ือกูลและสงเสริมกันพรอมมูล จึงจะเกิดความ เจริญที่แทจริงได . . .

พระบรมราโชวาทพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรและอนุปริญญาบัตรของมหาวิทยาลัยศิลปากร

วันท่ี ๑๒ ตุลาคม ๒๕๑๐

ภาพประกอบจากเว็บไซต http:///www.chaiwbi.com

ภาคอีสานตอนลาง

ที่ปรึกษา ดร.บรรเจอดพร สูแสนสุข ที่ปรึกษาบรรณาธิการ รศ.ประภาภัทร นิยม กองบรรณาธิการ ณ ภัทร ชัยชนะ ศิริ เข็ม เพชร ระหวาง งาน โชติกา นิตย นันภ ศุภ สร จันทร ศรี สุริยะ วงษ พีร ภ รณ รุง ทวี ลาภ ผูสนับสนุน สำนักงาน คณะ กรรมการ การ ศึกษา ขั้น พ้ืน ฐาน (สพฐ.) ขอขอบคุณ หนังสือ พระพุทธเจา มี จริง ไหม หนังสือ ยั้ง คิด ย้ำ ธรรม หนังสือ มี ขันติ คือ ให พร แก ตัว เอง จัดทำโดย สถาบันอาศรมศิลป

“จง ดำรง ตน อยู ใน ความ ไม ประมาท” นี้ คือพุทธ วจนะ สุดทาย กอน ที่ พระบรมศาสดา จะ เสร็จปริ นิ พพาน ประโยค น้ี หลาย คน คง เคย ผาน หู ผาน ตา กัน มา ไม นอย ซึ่ง ตาง คน ตาง เขาใจ ใน ความ หมาย ท่ี ตาง กัน และ ได รับ ประโยชน ไม เทา กัน ตาม แต สติ กำลัง ซึ่ง ผม วา นี่ เปน เสนห อยาง หน่ึง ของ คำ สอน ใน พุทธ ศาสนา แต วา ส่ิง สำคัญ อีก อยาง ที่ ทำให ประโยค น้ี มี ความ หมาย ที่ ไม ธรรมดา เพราะ เรา รูจัก เร่ือง ราว ของ ผู กลาว ประโยค นี้ พวก เรา รู ดี วา พระพุทธเจา ทาน พบ เจอ อะไร มา บาง ถึง ได มอบ หนทาง แหง ความ ตื่น รู ท่ี มี คา ไว กับ พวก เรา ทุก คน บน โลก

ผม มา สงัเกต นะ ครบั วา เรา ทกุ คน ม ีความ สามารถ พเิศษ ใน การ เช่ือม โยง เร่ือง ให เขา มา เปน สวน หนึ่ง ของ ตน เชน อาน หนังสือ วิทยา ศาสตร แนว ปอป สัก เลม แลว ชอบใจ และ พอได รู ประวัติ ของ คน เขียน ก็ ทำให ออ เขาใจ วา ทำไม เขา เขียน อะไร แบบ นี้ ออก มา ได เพราะ ตอน นั้น เขา ไป เจอ อยาง นี้ เขา เลย ทำ อยาง นี้ เจอ คน นั้น เลย เขียน อยาง นี้ เจอ อยาง นี้ เลย เขียน อยาง นัน้ โยง ไป โยง มา งาน เขยีน ชิน้ เดมิ ก ็ไม เหมอืน เดมิ อกี ตอ ไป มัน เกิด ความ รูสึก รวม กับ คน เขียน จน บาง คร้ัง อาจ เพลิน ไป ถึง ขั้น วา นั่ง อยู กับ เขา ตรง น้ัน เลย และ งาน เขียน นั้น มัก ฝง ใจ ซะ เหลอื เกิน ซึง่ ผม ก ็ไมรู วา ทำไม มนษุย ถงึ แบง ปน ประสบการณ

ความ รูสึก ผาน งาน เขียน ได ขนาด น้ี วารสาร วิถีพุทธ ฉบับ น้ี จึง เพิ่ม คอ ลัมน พิเศษ ข้ึน มา

เพื่อ ให ผู อาน ได ทำความ รูจัก ที่มา ของ งาน เขียน ดีๆ ที่ ได รับ เลือก เปน บทความ ดี เดน ของ แตละ ภาค

ขอ ให ทุก ทาน มี ความ สุข มี ชีวิต อยู ใน ความ ไม ประมาท เสมอ ไป

ขอ ขอบคุณ กอง บรรณาธิการ สถาบัน อาศรม ศิลป

รวมติชม และเสนอแนะเพื่อปรับปรุงวารสารวิถีพุทธ ผานทางจดหมาย หรอือเีมล ท่ีกองบรรณาธกิารวารสารโรงเรยีน วิถีพุทธ สถาบันอาศรมศิลป ๓๙๙ ซ.อนามัยงามเจริญ แขวงทาขาม เขตบางขุนเทียน กทม. ๑๐๑๕๐ www.arsomsilp.ac.th

๒

พบ กัน อีก ครั้ง ใน วารสาร โรงเรียน วิถี พุทธ รู ตื่น และ เบิก บาน ซึ่ง ดิฉัน หวัง วา ผู อาน วารสาร จะ ได รับ ทราบ เรื่อง ราว ที่ นา ชื่น ใจ จะ ได รู ตื่นจาก การหลับ เบิก บาน กับ งาน วิชาชีพ ครู พอ พูด คำ วา “วิชาชีพ ครู” ทำให นึกถึง ความ หมาย ของ คำ วา “อาชีพ” กับ “วิชาชีพ” ขึ้น มา อีก ครั้ง และ นึก เลย ไป ถงึ คำ วา “จติ วญิญาณ ความ เปน คร”ู ซึง่ ดฉินั ได ฟง บรรยาย จาก นาย แพทย ประเสริฐ ผลิตผล การ พิมพ จิตแพทย ท่ี โรง พยาบาล เชียงราย ราช ประชา นุ เคราะห ขอ เลา แบบ สงัเขป ที ่ดฉินั สรปุ มา เอง ถกูหรอื ผดิก็ ฝาก ชวย กัน คิด ตอ และ ถา ผิด ก็ อยา ไป ตอวา คุณ หมอ นะ เพราะ อาจ เปน เพราะ ดิฉัน สรุป ผิด ก็ได

การ ทำงาน ท่ี ตอง มี อุดมการณ เปน องค ประกอบ เพ่ือ ให งาน น้ัน บรรลุ เปา หมาย ไม ได ทำงานเพ่ือ แลก กับ คา จาง ราย ได แต ตอง สังเคราะห ความ รูประสบการณ ตอง ทุมเท ตอง แก ปญหา ท่ี ซับ ซอนแตละ ปญหา ไม เปน แบบ ฉบับ เดียวกันท่ี จะ แก ดวย วิธี เดียว งาน นัน้ๆ เปน งาน แบบ วชิาชพี เปน นยิาม อยาง งาย ของ คำ วา วิชาชีพ ดัง น้ัน งาน ของ แพทย พยาบาล และ งาน ครู เปนตน จึง เปน งาน ลักษณะ วิชาชีพ

ผู ท่ี ทำงาน วิชาชีพ ครู นั้น นอกจาก สอน ให อาน ออก เขียน ได รู เทา ทัน โลก ที่ เปล่ียนแปลง สิ่ง สำคัญ คือ สอน ให นักเรียน เปน มนุษย ท่ี สมบูรณ ซ่ึง คำ วา มนุษย ท่ี สมบูรณ ได มี ผู นิยาม ไว หลาก หลาย ใน สวน พระพุทธ ศาสนา เทา ท่ี ดิฉัน มี ความ รู แค หาง อ่ึง วา มนุษย ท่ี สมบูรณ คือ มนุษย ที่ ดำเนิน ชีวิต ดวย หลัก สัป ปุ ริส ธรรม สวน วา จะ ทำ อยางไร ท่ีนักเรียน ของ เรา จะ เปน มนุษย ท่ี สมบูรณ นอกจาก ที่ เรา ทราบๆ กัน คือ การ ได เห็น แบบ อยาง ที่ ดี ซึ่ง ครู ถือ เปน แบบ อยาง ท่ี สำคัญ มาก ของ นักเรียน แลว ครู ท่ี ทำ หนาที่ ครู อยาง ๑)เห็น คุณคา ของ งาน ครู ไม ได ทำงาน ครูเพื่อ รางวัล เพื่อ การ เลื่อน ขั้น เพือ่ โอกาส การ โยก ยาย เพ่ือ เกยีรต ิบตัร หรอื โอกาส ยกยอง จาก ผูใหญ โอกาส เสนอ ผล งาน บน เวที โอกาส เดิน ทาง ไป ตาง ประเทศ หรือทำ เพ่ือ ได นำ

ผล งานมาเขียน ขอ ชำนาญ การ พิเศษ แต คร ูที ่พยายาม ทำงาน นัน้ๆ อยู เพราะ เห็น วา งาน น้ันสามารถ พฒันา นักเรียน ได งาน น้ัน มี คุณคา ไมใช แคสอบ ผาน ระดับ ช้ัน ได คะแนน สูง แต เปน งาน กอ ราง ความเปน มนุษย แม บาง ครั้ง ครู ตอง อยู เบื้อง หลังค วาม สำเร็จ ไมมี ผู กลาว ช่ืนชม ไมมี ใคร รู ถึง ความ ทุมเท เสีย สละ มาก เพยีง ใด บาง ครัง้ ถงึ ขัน้ ถกู แยง ซนี ผู อำนวย การ โรงเรียน รับ รู เร่ือง ราว งาน น้ันๆ นอย มาก งาน น้ัน สง เขา ประกวด ก็ ไม ได รางวัล งาน น้ัน มอง เห็น เปน รูป ธรรม นอย เห็น ผล ชา ครู ก็ ยัง พยายาม ทำ ตอ ๒)ครู พรอม เปด กวาง พยายาม เรียน รู สิ่งใหม ปรับปรุง งาน เส มอๆ มี ความ กาวหนา จาก เดิม หา ทาง ออก ใหมๆ กับ ทุก เร่ือง ราว ท่ี ผาน เขา มา ไม เกีย่ง วา ตนเอง อาย ุใกล เกษยีณ หรอื ไม คร ูเปน คน แบบ “น้ำ ไม เต็ม แกว” ครู ที่ เห็น ปญหา นักเรียน เปน เรื่อง ทาทาย นา ลอง เสมอ กลา เสี่ยง กลา เสีย เรื่อง เล็ก (เสีย เงิน เสีย เวลา เรียน) เพื่อ จะ ได เรื่อง ใหญ กวา (อุปนิสัย ที่ ดี) ๓)ครู มี เมตตา สง เสริม นักเรียน ที่ เกง แลว ให ได โจทย ที่ ทาทาย มาก ขึ้น มี ความ กรุณา ชวย เหลือ สนับสนุน นักเรียน ที่ ดอย ให คอยๆ กาว เดิน ไม ปฏิเสธแมวา นักเรียน จะ มา แบบ ไหน มา จาก ไหน เห็น นักเรียน ทัง้ ตวั ทัง้ ครอบครวั ทัง้ เบ้ือง หลงั ๔)คร ูที ่พบ อปุสรรค คำ นนิทา คำ ตอวา คำ สม นำ้ หนา คำ สมเพช แลว ยงั พยายาม หา ทางออก ใน ทาง ท่ี ชอบ ธรรม แม ไม ได ทาง นี้ ก็ เปลี่ยน วิธี การ ไม หยุด รอ ไม ยอม ให มี ทาง ตัน ไม ยอม จำนน กับ กฎ เกณฑ ระเบียบ แบบแผน ครู ที่ รูจัก การ ตอ รอง การ โต แยง เพือ่ ให ได มา ซึง่ สทิธิ โอกาส และ คณุภาพ แก นักเรียน ทั้ง ๔ ประการ นี้ จึง นา จะ เปน ครู ที่ เปน ตัวอยาง ที่ ดี เพ่ือ พัฒนา นักเรียน สู ความ เปน มนุษย ที ่สมบรูณ ใน มมุ มอง ของ ดฉินั คร ูที ่วา มา นี ่แหละ คือ คร ูแบบ วชิาชพี ซึง่ ด ูตวัอยาง คร ูแบบ นี ้ได ใน วารสาร โรงเรยีน วถิ ีพทุธ รู ตืน่ และ เบกิ บาน ทัง้ เลม นี ้และ เลม กอนๆ อีก หวัง วา ผู อาน จะ เลา เรื่อง ครู แบบ นี้ ที่ ทาน รูจัก มา ให เรา ได อาน กัน ใน เลม หนา อีก นะ คะ

ครูในวิชาชีพบทความจากสำนักงาน คณะกรรมการการศึกษา ขึ้นพื้นฐาน (สพฐ.)

๓

สารบัญบทความ พิเศษ พระ ครรชิต คุณ ว โรบทความ ดี เดน

ลำน้ำ ยม สายน้ำ…ชีวิตภาค เหนืือ ตอน บน : แพร เขต ๑

คุณธรรม ช้ัน นำ…ที่ อนุบาล ศรีเทพ ภาค เหนืือ ตอน ลาง : เพชรบูรณ เขต ๓

ปลูก ฝง ความ ด ี

ภาค อีสาน ตอน บน : สกลนคร เขต ๓

ตน เปลี่ยน ได ดวย ตนเอง

ภาค อีสาน ตอน ลาง : รอยเอ็ด เขต ๑

แม จำเปนประตู อีสาน : นครราชสีมา เขต ๔

พลิก ชีวิตภาค กลาง : อางทอง

วัน นี้ ไมมี สายลม

ภาค ใต ตอน บน : เพชรบุรี เขต ๑

ปลาย ทาง ความ หวงใย… จาก หัวใจ ของ ครู ภาค ใต ตอน ลาง : ปตตานี เขต ๒

บทความภาคอีสานตอนลาง

สมาธิขวดน้ำ สูความเปนเลิศ ยโสธร เขต ๒

ขยะทองคำ

สุรินทร เขต ๒

รวมเรียนรวมสอน

มหาสารคาม เขต ๓

โครงการ ๑ เดือนสำคัญ ๑ วันพิเศษ

มหาสารคาม เขต ๓

วิถีเรียบงายบนความวุนวายในสังคม

มหาสารคาม เขต ๒

ฝกปฏิบัติวันละนิดพัฒนาจิตใหแจมใส มหาสารคาม เขต ๑

ครูพระสอนศีลธรรม

มหาสารคาม เขต ๓

พลังแหงศรัทธา นำพาสูความสำเร็จ รอยเอ็ด เขต ๒

การพัฒนาโรงเรียนวิถีพุทธ ท่ีขาพเจาภาคภูมิใจ…(อยางย่ิง)

รอยเอ็ด เขต ๒

คนเราเลือกเกิดไมไดแตเลือกท่ีจะทำดีได รอยเอ็ด เขต ๓

อีกหน่ึงชีวิต

อุบลราชธานี เขต ๑

ผาขาวที่ซักได

ยโสธร เขต ๑

อ้ัม…เด็กดีท่ีหัวใจไมพิการ

ยโสธร เขต ๑

การเปนคนดีน้ันทำไดยาก… แตการทำช่ัวน้ันทำไดยากกวา

รอยเอ็ด เขต ๒

สำนึกผิด

รอยเอ็ด เขต ๒

เทียนแหงปญญา

รอยเอ็ด เขต ๒

ความดีที่ควรสราง

รอยเอ็ด เขต ๒

ผลดีของความกตัญูกตเวที

รอยเอ็ด เขต ๒

ความสุขท่ีแทจริง

มหาสารคาม เขต ๒

ยอนรอยงานเขียน

๔

๘

๑๑

๑๕

๑๘

๒๑

๒๓

๒๖

๒๙

๓๒

๓๔

๓๖

๓๙

๔๒

๔๔

๔๖

๔๙

๕๕

๕๗

๕๙

๖๑

๖๓

๖๕

๖๗

๖๙

๗๑

๗๓

๗๕

๗๘

บทความ บทความ หนา หนา

๔

พทุธ ศาสนา กบั วทิยาศาสตร ม ีความ เหมอืน หรือ ตาง กัน อยางไร คะ

พุทธ ศาสนา กับ วิทยาศาสตร เหมือน กัน ท่ี การ ตั้ง ตน สังเกต ธรรมชาติ พยายาม หาความ สัมพันธ ถงึ เหต ุปจจยั ผล ที ่ตองการ เกดิ ขึน้ ก ็ตอ เมือ่ เรา ลงมอื ทำเหตุ ปจจัย ได ถูก ตอง สมบูรณ ตาม กฎ ธรรมชาติ

แต สิ่ง ที่ ตาง กัน คือ การ ศึกษา ธรรมชาติ ของ พุทธ ศาสนา เปนการ เขาใจ ความ เปน ไป ของ ธรรมชาติ แบบ เปน องค รวม ทั้ง ๔ ดาน คือ ดาน ปญญา หรือ ความ รู ดาน จิตใจ ดาน สังคม

สิง่ แวดลอม ตอง ศกึษา พฒันา ทัง้ ๔ ดาน อยาง สมดลุ ไม มอง แยก สวน จะ ทำๆ ส่ิง ใด ก็ ตอง มี ความ รับ ผิด ชอบ และ คำนงึ ถงึ ผลก ระ ทบ ที ่จะ เกดิ ขึน้ ตอ ดาน ทัง้ สี ่ดวย เรา จึง สามารถ อยู รวม กัน ใน สังคม และ ธรรมชาติ ได อยาง เกื้อกูล และ ทำให มนุษย พบ กับ ความ สุข หรือ พน ทุกข อยาง แทจริง

วิทยาศาสตร แบง ออก เปน Pure Science กับ Applied Science ฝง Pure Science อยาก รู อะไร เขา ก็ ศึกษา เอา ให รู เลย วา เปน อะไร ทำงาน อยางไร มัก ศึกษา แบบ แยก สวน เชี่ยวชาญ

ภาพ : creativecommons.com

บทความพิเศษคัดยอจากบทความของพระครรชิต คุณวโรจากหนังสือ: พระพุทธเจามีจริงไหม? หนา ๙๗-๑๐๘ สำนักพิมพอะบุก

ทุกคำสอนในศาสนาพุทธ เปนจริงทางวิทยาศาสตรไหม?

๕

เฉพาะ ดาน สวน Applied Science ก็ มัก มุง เนน ที่ เอา ความ รู ที่ ได จาก Pure Science มา ประยุกต เพื่อ ตอบ สนอง ความ ตองการ หรือ ความ อยาก ของ มนุษย อยาง แทจริง หรือ ไม สง ผลก ระ ทบ ตอ สิง่ แวดลอม ความ เปน อยู และ จติใจ อยางไร ทำให มนุษย เกิด ความ สุข ความ ดี งาม ท่ีแท จริง หรือ ไม ไม ตอง อยู ใน ขอบเขต ที่ เขา ตอง ไป คำนึง ถึง วิทยาศาสตร จึง เปนการ ศึกษา ที่ แยก สวน ไม มอง ชีวิต เปน แบบ องค รวม ศึกษา เพียง เพื่อ ตอบ สนอง ความ ตองการ หรือ ความ อยาก รู ของ ตนเอง แทบ จะ ไม สนใจ ถึง ผลก ระ ทบ ท่ี จะ เกิด ขึ้น กับ ดาน อืน่ๆ ของ ชวีติ ดงั จะ เห็น ได จาก นกั วทิยาศาสตร บาง คน อาจ จะ ศึกษา รูจัก กฎ ของ ของ ส่ิง นั้น สิ่ง นี้ ดี แต กลับ มี ปญหา ดาน ชีวิต ครอบครัว หรือ การ อยู รวม กันกับ ผู อื่น ใน สังคม

เรา ไมใช นัก ชีววิทยา ทำไม พุทธ ศาสนา ถึง ตอง ให เรา ศึกษา ธรรม ชา ติ ละคะ

เพราะ วา ชีวิต เรา เปน ธรรมชาติ อยาง หนึ่ง ที่ เรา ตอง อยู รวม กับ ธรรม ชา ติ อื่นๆ โยม ลอง ดู ชีวิต ของ เรา สิ วา เกี่ยวของ กับ อะไร บาง พื้น ฐาน เลย นะ หนึ่ง เรา มี รางกาย เรา ใช รางกาย นี้ ใน การ ติดตอ เกี่ยวของ กับ อะไร บาง ถา มอง ออก ไป ดาน นอก ดาน ที่ หน่ึง เรา ตอง เกี่ยวของ กับ สิ่ง แวดลอม ทาง ดาน กายภาพ ดาน ที่ สอง เรา ตอง เกี่ยวของ กับ สิง่ ม ีชวีติ ดวย กนั เรยีก วา สงัคม โดย รบั รู ผาน ทาง ตา หู จมูก ล้ิน กาย และ แสดงออก โดย การ พูด และ การก ระ ทำ ซึ่ง คน ปจจุบัน มัก จะ มอง กัน อยู เพียง สอง ดาน นี้ แลว ลืม อะไร ไป บาง อยาง นั่น ก็ คือ ภายใน ไดแก ดาน ความ รูสึก นึกคิด หรือ ดาน จิตใจ และ ดาน ความ รู ความ เขาใจ และ การ วางทา ที ที่ ถูก ตอง ตอ สิ่ง ตางๆ ที่ เรา ตอง เกี่ยวของ

หลัก พุทธ ศาสนา มอง การ เปล่ียนแปลง ตางๆ ไม วา จะ เปน สิง่ แวดลอม ทาง กายภาพ สังคม รางกาย หรือ แม กระทั่ง จิตใจ ท่ี ไม ได เกิด ข้ึน อยาง ลอยๆ หรือ วา มี ใคร ดล บันดาล ให เกิด แต มี รูป แบบ การ เปล่ียนแปลง และ เหตุ ปจจัย ท่ี ทำให เปน เชน น้ัน อยู เรา เรียก วา หลัก อิ ทัป ปจจย ตา คือ ความ เปน ไป

ของ ธรรมชาติ ส่ิง ตางๆ มี ความ เปน เหตุ เปน ปจจัย สง ผลก ระ ทบ ซ่ึง กัน และ กัน อยาง มี รูป แบบ ตาม กฎ ธรรมชาติ เม่ือ เรา ทำเหตุ ปจจัย แบบ น้ี ผล ที่ เกิด ขึ้น ก็ จะ เกิด สอดคลอง กับ เหตุ ปจจัย ตาม กฎ ธรรมชาติ พระพุทธเจา ทาน จึง สอน ให มนุษย เขาไป ศึกษา ให เขาใจถึง กฎ ธรรมชาติ ตรง นี้ เมื่อ เขาใจ วา เหตุ ปจจัย อะไร ทำให เกิด ผลอ ยาง ไร แลว ตอ ไป ถา มนุษย ตองการ ให เกิด ผล ดี ถา อะไร เปน เหตุ ปจจัย ที่ ไม ดี หรือ จะ กอ ให เกิด ผล ท่ี ไม ดี มนษุย อยา ไป ทำ เหต ุปจจยั ใด ที ่ด ีงาม พงึ ทำให มาก และ พึง รักษา จิตใจ ให ผองใส เปน อิสระ แลว เรา จะ พบ ความ สขุ ทีแ่ท จรงิ แต ถา หาก มนุษย ไป ทำเหต ุปจจยั ที ่ไม ด ีเขา ผล ที ่ไม ด ีก ็จะ เกดิ ขึน้ ทัง้ กบั ตวั เอง สังคม และ ส่ิง แวดลอม ตาม ธรรมชาติ แมวา คน ใน สังคม จะ มี ความ คิด ความ เช่ือ หรือ คา นิยม วา ทำ อยาง นั้น แลว จะ ตอง เกิด ผล ดี ก็ตาม สุดทาย ผู ที่ ตอง รบั ผล และ เปน ทกุข ก ็คอื มนษุย นัน่ แหละ เพราะ ความ เปน ไป ของ ธรรมชาติ ไมใช ความ ตองการ ของ มนุษย

ธรรมชาติ มี ขอบเขต ที่ กวาง มาก เรา ควร เลือก สวน ไหน มา ศึกษา คะ

เรา ควร เร่ิม ตน จาก การ เขา มา ศึกษา ชีวิต และ ส่ิง ที่ เก่ียวของ สัมพันธ กับ ชีวิต ของ เรา ให เขาใจ และ ปฏิบัติ ให ถูก ตอง กอน พระพุทธเจา ทาน จึง สอน วา สิง่ ใด ที ่เปน อกศุล คอื ไม เกือ้กลู ด ีงาม เธอ อยา ไป ทำ เวลา กลาว ส้ันๆ ทาน จะ กลาว วา การ ไม ทำบาป ท้ัง ปวง เพราะ เมื่อ เจตนา ไม ดี การ พูด การก ระ ทำ ก็ จะ ไม ดี และ ยอม สง ผลก ระ ทบ ที ่ไม ดี ตอ ตนเอง และ ภายนอก ดวย สอง ถา อะไร เปน เหตุ ปจจัย ที่ ดี จง ทำให มาก ทั้ง การ คิด การ พูด การก ระ ทำ ขอ ที่ สอง น้ี คือ การ ทำความ ดี ให ถึง พรอม พอ ไป ขั้น สูง ขึ้น ไป มากกวา นั้น ถาม วาท่ี เรา เปน ทุกข กัน อยู ทุก วัน นี้ เปน ทกุข เพราะ อะไร เพราะ ความ รูสกึ ยดึ ตดิ ถอื มัน่ ชอบใจ หรือ ไม ชอบใจ สาเหตุ ของ ทุกข ที่แท จริง มัน อยู ตรง นี้ ไมใช สิ่ง แวดลอม ไมใช สังคม ไมใช รางกาย แม กระ ทั้ง ความ รูสึก ใน จิตใจ ก็ ไมใช แต อาการ ที ่เรา ยดึ ตดิ รูสกึ การ เปน เจาของ อยาก ให

๖

ภาวะ ตางๆ เปน อยาง นั้น อยาง นี้ ตามใจ ของ เรา นัน่ แหละ คอื สิง่ ที ่ทำให เรา เปน ทกุข ถา เรา ตัด ตรง น้ี ได ตอ ไป สิง่ ตางๆ จะ เปลีย่นแปลง ไป อยางไร เรา จะ ทกุข อี กมั้ย เมื่อ เชา นี้ อาน หนังสือพิมพ มี คน ตาย ไหม ทุกข ไหม รองไห หรอื เปลา ไม ทกุข ใช ไหม เพราะ อะไร เพราะ เรา ไม ได ยึด ติด หรือ ผูกพัน กับ คนคนน้ัน พระพุทธเจา ทาน จึง ให ละ ความ ยึด ติด ถือ มั่น ใน สิ่ง ตางๆ เพราะ เม่ือ ละ ได แลว ไม วา ส่ิง นั่น จะ แปร เปลี่ยน ไป อยางไร ยอม ไม กระทบ จิตใจ ทำให จิตใจ ผองใส ได ตลอด เวลา ทาน จึง ตรัส ไว ใน ขอ ท่ี สาม วา การ ทำ จิตใจ ให ผองใส

ใคร ท่ี ทำ ตาม คำ สอน ท้ัง ๓ ขอ เชน น้ี อยู ทุก ขณะใน ชีวิต เขา ก็ จะ กลาย เปนการ ปฏิบัติ ธรรม ไม วา เขา จะ อยู ทีไ่หน หรือ ทำ อะไร ดัง นัน้ อยา คดิ วา การ ท่ี เรา นุง ขาว หม ขาว อยู วัด คือ การ ปฏิบัติ ธรรม เทานั้น การ ปฏิบัติ ธรรม ท่ีแท จริง อยู ที่ ตัว เรา ตลอด เวลา เรา ตอง สังเกต เรียน รู ความ เปน ไป ของ สิง่ ตางๆ เมือ่ เรา รู แลว เหตุ ปจจยั ใด ที ่กอ ผล ไม ด ี อยา ไป ทำ เหต ุปจจยั ที ่ด ีงาม ทำให มาก สงู ขึน้ ไปกวา นั้น หม่ัน พิจารณา วา ส่ิง ตางๆ เปน ของ ช่ัวคราว เกิด ข้ึน แลว ก็ ยอม ดับ ไป จิตใจ ไม ยึด ติด ถือมั่น เปน อสิระ เมือ่ จติใจ เปน อสิระ เชน นี ้เรา จะ สามารถ ใช ปญญา ใน การ จัดการ สิ่ ง ชั่วคราว เหลา นี้ ให เกิด ประโยชน ได อยาง เต็ม ที่ ทั้ง ตอ ตนเอง และ สังคม สิ่ ง ใด เปน สิ่ ง ท่ี ดี งาม เปน ประโยชน ยอม ทำ สิง่ นัน้ อยาง เตม็ กำลงั เพราะ ไม วา จะ ทำ หรอื ไม ทำ ก ็ม ีความ สขุ เหมอืน กนั อาตมา ถาม วา อยาง นี ้ ชีวิต จะ มี ความ สุข ไหม สังคม จะ เจริญ ไหม เรา ศึกษา และ ได ปฏิบัติ ได เพียง แค นี้ ก็ นัยวา เพียง พอแลว

พุทธ เปน ศาสนา แหง วิทยาศาสตร อยาง ท่ี ชอบ พูด กัน จริง ไหม คะ

พทุธ ศาสนา เปน ศาสนา แหง ปญญา คอื ทำ ไร ตอง รู ตอง เขาใจ ถงึ องค ประกอบ ความ สมัพนัธ และ ความ เปน เหตุ เปน ปจจัย เปน ศาสนา แหง การก ระ ทำ คือ ผล จะ เกิด ขึ้น ก็ ตอ เมื่อ เรา ลงมือ กระทำ ให ถูก ตอง ตาม กฎ ธรรมชาติ เปน ศาสนา แหง ความ เพียร

พยายาม คือ ตอง พยายาม สราง เหตุ สราง ปจจัย ให ถงึ พรอม แก ธรรมชาติ ผล ที ่ตองการ จงึ จะ เกดิ ขึน้ ลอง เทียบ กับ ทาง วิทยาศาสตร อยู ถา เรา อยาก ได โพแทสเซียม เปอร แมง กา เนต หรือ ดาง ทับทิม ที่ เรา เอา ไป ลาง ผัก เรา ก็ ตอง เรียน รู กอน วา สาร นั้น เปน อยางไร ผสม กัน อยางไร อัตราสวน เปน อยางไร เหตุ ปจจัย ที่ ตอง ทำ มี อะไร บาง เมื่อ หา ขอมูล เสร็จ เรียบรอย แลว เรา ได ดาง ทับทิม มา ใช หรือ ยัง ยัง โยม ตอง ซื้อ วัตถดุิบ เอา มา ผสม และ ดู ผล การ ทดลอง ที่ เกิด ขึ้น บางที ลอง ผิด ลอง ถูก ผสม มาก ผสม นอย บางที ก็ ไม ได จะ เห็น วา ตอง ลงมือ ทำ จึง จะ เกิด ผล ข้ึน จะ เห็น วา วิทยาศาสตร นั้น ดำเนิน รอย ตาม หลัก ของ พุทธ ศาสนา ใน แง มุม นี้ แต ปจจุบัน วิทยาศาสตร ยัง มอง เฉพาะ ดาน วัตถุ ใน ขณะ ท่ี พุทธ ศาสนา มอง ครอบคลุม ถึง ดาน จิตใจ การ วางทา ที ให ถูก ตอง ตอ ส่ิง ทั้ง หลาย ดวย นี่ คือ สิ่ง ที่ วิทยาศาสตร ยัง ศึกษา ไป ไม ถึง

ดัง นั้น พุทธ ศาสนา จึง ไมใช ศาสนา แหง การ ออนวอน อยาง ที่ คน ไทย เปน กัน อยู ทุก วัน น้ี ไมใช ศาสนา แหง ศรัทธา ท่ี เอาแต รอ คอย ผล ดล บันดาล จาก ผู อืน่ เวลา กลาว ถงึ พทุธ ศาสนา ตอง แยก ระหวาง ความ เชื่อ ของ คน ไทย กับ หลัก การ คน ไทย บอก วา เรา นบัถอื พทุธ ศาสนา กนั ๙๐ เปอรเซน็ต แต ที ่ปฏิบตั ิตาม หลกั ศาสนา จรงิๆ ไม แนใจ วา ม ีถงึ ๑๐ เปอรเซน็ต หรอื เปลา ถา ยงั เขา วดั แลว ออนวอน รองขอ นัน่ ขอ นี ่รอ คอย หวงั ผล ดล บนัดาล อยู ก ็แสดง วา ไม ได ปฏบิตัิ ตาม หลัก ที่ พระพุทธเจา สอน ไว

ทุก คำ สอน ใน ศาสนา พุทธ เปน จริง ใน ทาง วิทยาศาสตร ไหม คะ

ขึ้น กับ วา วิทยาศาสตร สามารถ เขา ถึง ความ จริง แท ของ ธรรมชาติ ได หรือ ไม ถา สามารถ เขา ถงึ ได ก ็ยอม พสิจูน คำ สัง่ สอน ของ พระพทุธเจา ได วา เปน จริง แต ถา ไม สามารถ เขา ถึง ได ก็ ยอม ไม สามารถ พิสูจน คำ สอน ของ พระพุทธเจา ได ใน ความ เห็น ของ อาตมา ความ รู วทิยาศาสตร อยาง ที ่ม ีใน ปจจบุนั ถือวา ผิว เผิน มาก เพราะ ศึกษา และ พิสูจน อยู ใน กรอบ ของ การ รบั รู ผาน ทาง ตา ห ูจมกู ลิน้ กาย หรอืเรยีก

๗

อยาง รวมๆ วา ดาน รูป ธรรม เทานั้น องค ประกอบ ท่ี มี ความ สำคัญ มากกวา คือ นามธรรม ท่ี รับ รู ได ดวย ใจ วิทยาศาสตร ยัง ไป ไม ถึง

แต ก็ ตอง ยอมรับ วา ดาน รูป ธรรม วิทยาศาสตร เจริญ ข้ึน มาก ดัง นั้น ยิ่ง วิทยาศาสตร มี ความ รู ดาน รูป ธรรม น้ี ลึก ซึ้ง มาก เทา ไหร ยิ่ง ทำให เห็น ความ จริง ที่ พระพุทธเจา สอน เกี่ยว กับ รูป ธรรม มาก ขึ้น เทานั้น ตัวอยาง เชน เมื่อ ศึกษา ใน อนุภาค จะ พบ วา สิ่ง ตาง มี ลักษณะ ไม คงที่ เกิด ขึ้น แลว คง สภาพ อยู เชน นั้น เพียง ช่ัวคราว แลว จะ ดับ ไป หรอื เปล่ียน ไป เปน สภาพ อืน่ เสมอ (พระพทุธ ศาสนา เรียก สภาพ แบบ น้ี วา อนิจ จลักษณะ) สิ่ง ตางๆ จะ สง ผลก ระ ทบ ซึ่ง กัน และ กัน อยู ตลอด เวลา ทำให เกิด การ เปล่ียน สภาพ หรือ การ เปล่ียนแปลง (ทุกข ลักษณะ) เปนตน

เรา จำเปน ตอง ใช วิทยาศาสตร พิสูจน คำ สอน ใน ทาง ศาสนา ไหม คะ

เรา จำเปน ตอง พิสูจน คำ สอน ของ พระพุทธเจา วา เปน จริง หรือ ไม ดวย ตนเอง ซึ่ง พระพุทธเจา ทาน ก ็สอน ให เรา ทำ เชน นัน้ พระพุทธเจา ไม แนะนำ ให เรา เพียง แค ปลงใจ เชื่อ ใน ส่ิง ท่ี พระองค สอน ดวย ศรัทธา แลว ไม ลง มา ทำ และ พิสูจน ดวย ตัว เอง มิ ฉะน้ัน ปญญา แทจริง ท่ี หย่ัง รู ใน เร่ือง น้ันๆ จะ ไม เกิด ข้ึน โดย เฉพาะ เร่ือง ท่ี เกี่ยว กับ ชีวิต ของ เรา โดยตรง แต เรา ไม จำเปน ตอง ใช ความ คดิ การ พสิจูน กระบวนการ รวม ถึง การ ตัดสิน วา จริง หรือ ไม จริง เพียง แค ใน กรอบ ของ วิทยาศาสตร เทานั้น มา เปน เครื่อง พิสูจน หรือ ตัดสิน เพราะ สิ่ง ท่ี ความ รู ทาง วิทยาศาสตร ยัง ไป ไม ถึง นั้น ยัง มี อีก มาก

เรา ไม ควร ดวน สรุป หรือ เชื่อ ลง ไป ทันที วา สิ่ง ใด ที่ ความ รู ทาง วิทยาศาสตร มี ใน ปจจุบัน ยัง ไม สามารถ พิสูจน ได แสดง วา สิ่ง นั้น ไมมี หรือ ไม จริง แต ถา พิสูจน ได แสดง วา มี อยู หรือ เปน จริง ดัง จะ เห็น ได วา ใน สมัย หนึ่ง นัก วิทยาศาสตร อาจ คิด วา สิ่ง ที่ เล็ก ที่สุด คือ อะตอม และ อะตอม ไม สามารถ แยก ออก ไป ได อีก แต พอ เคร่ือง มือ เจริญ ข้ึน ก็ พบ วา อะตอม น้ัน ไมใช ส่ิง ท่ี เล็ก ท่ีสุด และ ยังสามารถ

แบง ออก ไป ได อีก เปนตนแทจริง แลว มนุษย เรา เกิด มา ทำไม คะอาตมา ขอ ตอบ ดวย การ ถาม โยม วา สิง่ ที ่เรา

กำลงั ทำ ทกุ วนั นี ้เรา ทำ ไป เพือ่ อะไร เรา ได อะไร จาก ส่ิง เหลา น้ัน เกิด ขึ้น กับ เรา ถา โยม ได คำ ตอบ แลว ลอง ถาม ดวย คำถาม อยาง เดียวกัน กับ คำถาม ที่ ได ไป เรือ่ยๆ สดุทาย มกั จะ ตอบ เหมือน กนั คอื มา สิน้ สดุ ที่ ความ สุข ความ สบายใจ ถา ถาม ตอวา ทำไม โยม อยาก ได ความ สุข โยม ได อะไร จาก การ มี ความ สุข เรา อาจ จะ ตอบ วา ก็ เพราะ เปนสุข แลว มัน ไม ทุกข ถาม ตอวา แลว ทำไม โยม อยาก ได ความ ไม ทุกข เพราะ ไม ทุกข แลว โยม มี ความ สุข ใช ไหม ทีน้ี ก็ วน แลว จรงิๆ แลว มนษุย เกดิ มา ตองการ เพยีง แค นี ้ปรารถนา การ พน จาก ความ ทกุข อยาก ม ีความ สขุ แต ความ สขุ ของ แตละ คน จะ ข้ึน กับ เงื่อนไข ที่ แตก ตาง กัน

บาง คน คิด วา ถา ได ลาภ ยศ ช่ือ เสียง เงิน ทอง จะ ม ีความ สขุ บาง คน ได อยู กบั คน ทีร่กั จะ ม ีความ สขุ หรือ ได ทำ สิ่ง ที่ ตน คิด วา จะ มี ความ สุข เปนตน สิ่ง เหลา นี้ มัน เปน แค เงื่อนไข ไมใช สิ่ง ที่ เรา ตองการ ไมใช หรือ ปญหา มัน อยู ตรง นี้ แหละ เพราะ มนุษย มัว แต ติด อยู ดับ เง่ือนไข และ มัว วิ่ง หา สิ่ง ตางๆ ตาม เงือ่นไข ที ่ตนเอง ยดึ ตดิ เลย ลมื เปา หมาย จรงิๆ ของ ตนเอง วา จริงๆ แลว เรา ตองการ อะไร เรา ตองการ ความ สุข ไมใช หรือ

ขอ ถาม ตอวา แลว ความ สุข มัน อยู ที่ไหน ความ สุข อยู ที่ ใจ แลว เรา ไป หา ที่ ไหน หละ แลว เรา จะ เจอ ไหม ถา มัว แต ไป วิ่ง หา สิ่ง ที่ เปน เงื่อน ไข อยู แบบ น้ี พระพุทธเจา ทาน จึง สอน ให เขา มา ฝก และ พัฒนา ภายใน ไดแก จิต ภาวนา คือ การ ฝก จิต ให เปนสุข ปญญา ภาวนา ฝก ใจ ไม ให เปน ทุกข เวลา อะไร มาก ระ ทบ หรือ ตอง พบ กับ ความ แปร เปล่ียน โดย ใช สิ่ง ภายนอก เปน ปจจัย เพื่อ พัฒนา ภายใน ทำให เปน ทุกข อยาง ใน ปจจุบัน ความ สุข ใน พุทธ ศาสนา เกิด ขึ้น เน่ืองจาก จิตใจ ท่ี ดี งาม และ ปญญา ที่ หยั่ง รู ความ จริง จึง เปน ความ สุข ที่แท จริง ประณีต และ ย่ังยืน เปน สิ่ง ที่ ทุก คน ควร ตั้ง เปน เปา หมาย สูงสุด ของ ชีวิต

บทคว

ามดีเ

ดน

ภาคเหนืือตอนบน แพร เขต ๑

เรื่องผจญ บุญสิทธ์ิ โรงเรียนบานวังหลวง (วังมาประชาสามัคคี) อ.หนองมวงไข จ.แพร

ลำน้ำยม สายน้ำ…ชีวิต

สายน้ำ กับ การ หลอ เล้ียง ชีวิต ของ ชาว จังหวัด แพร ทุก คน คง คิดถึง…ลำน้ำ ยม เปน แนแท เมื่อ นึกถึง อดีต ความ เปน มาส มัย เมื่อ เปน เด็ก ลำน้ำ ยม ชาง กวาง ใหญ ไพศาล นา สะ พรึง กลัว ใน ยาม น้ำ หลาก หรือ น้ำนอง น้ำ เหนือ ไหล บา ทวม ไป ท่ัว ท่ี ทำ กิน ของ บรรพบุรุษ ของ เรา ใน อดีต ซึง่ เรยีก ทวม ปง หรอื ทวม ดอน ใน สมยั นัน้ จำ ไม ได วา มี ความ ทุกข หรือ มี ความ สุข แต คงจะ เปน ความ สุข

สนุกสนาน ตาม ประสา เด็ก มากกวา มี ความ สนุกสนาน เหลือ เกนิ ที ่ได เลน นำ้นอง ส ีขุน สอง ตลิง่ เตม็ ไป ดวย ผูคน ที ่เฝา ด ูนำ้นอง บาง ก ็จบั สตัว นำ้ บางกจ็บัจิง้หรดี หรือ ตั๊กแตน หรือ สัตว เลื้อย คลาน เชน งู เปนตน บาง ก็ วาย น้ำ จับ ทอน ซุงซ่ึงมี ท้ัง ขนาด เล็ก และ ขนาด ใหญ ท่ี ไหล มา กับ น้ำนองกลับ เขา ฝง ทอน ซุง ที่ ไหล มา กับ น้ำนอง ใน สมัย เปน เด็ก จำ ได วาเปน ของ องคการ อุตสาหกรรม ปา ไม ท่ี ได รับ สัมปทาน

๘

แต ก็ ไมรู วา มา จาก ไหน ไม องคการ แปล วา อะไรยอน อดีต มา จนถึง ปจจุบัน ลำน้ำ ยม

สายน้ำ ใน อดีต แตกตางกับ ลำน้ำ ยม ใน ปจจุบัน อยาง ส้ิน เชิง ประโยชน ของ ลำน้ำ ยม และ ความ หายนะ ของ ทรัพยสิน ท่ี ได รับ จาก อุทกภัยของ ชาว จังหวัด แพร สิบ ป ยอน หลัง มี แต ความ ขมขื่น ความ สูญ เสีย ความ พินาศ และ ความ หายนะ มา สู ชาว แพร ใน ป พ.ศ.๒๕๓๘ เปน ครั้ง ท่ี ราย แรง ท่ีสุด หลัง จาก ความ เสีย หาย เกิด ขึ้น มี การ วิเคราะห หา สาเหตุ ของ ภัย พิบัติ ที่ เกิด ขึ้น จาก สายน้ำ ยม แหง นี้ หลาย สาเหตุ นา นั ปการ เชน การ ตัด ไม ทำลาย ปา การ สราง แกง เสือ เตน การ ประทวง ของ สิทธิ มนุษยชน มี ปญหา เกิด ข้ึน มากมาย ไม จบ ไม ส้ินของ ลำน้ำ ยม แหง นี้

ลำน้ำ ยม ใน เดือนพฤศจิกายน เกือบ แหง ขอด น้ำ ไหล เอื่อยๆ เหมือน กับ คน ที่ สิ้น หวัง ใน ชีวิต น้ำ ใส จน มอง เห็น กรวด ทราย ตะไคร น้ำ ปลา เล็ก ปลา นอย แหวก วาย ไป มา เปน ฝูง เล็กๆ ปลา บาง ฝูง ลอ เลน กับ แสง อาทิตย ใน ยาม เชา มอง เห็น เปน เกลด็ ส ีเงนิ สะทอน แสง วบูวาบ เหมือน เพชร งาม ยาม ตอง แสง ไฟ เกล็ด สี เงิน ที่ สะทอน แสง มัน ชาง งาม เหลือ เกิน หา ส่ิง ใด เปรียบ ไม ได ใน ยาม นี้ สอดคลอง กับ ชี วิ ตนอยๆ ของ นักเรียน ชั้น ประถมศึกษา อีก หลาย ชีวิต ท่ี ชื่นชม ความ งาม ของ ปลา และ การ สะทอน ของ เกล็ด สี เงินที่ เจา ตัว ยัง ไม ทราบ อนาคต ของ ตัว เอง ใน วัน ขาง หนา วา จะ เปน อยางไร

ครู สอน ภาษา อังกฤษ ตัว เล็กๆ คน หน่ึง นำ นักเรียน ที่ เปน ศิษย รัก มา ศึกษา นอก สถาน ที่ ตาม สัญญา ที่ ให ไวกอน สิ้น ฤดู ฝน ความ บริสุทธิ์ ของ เด็ก นอย กับ ความ มุง มั่น ของ ครู ที่ จะ ชวย กัน ประ คบั ประคอง ชวีติ อกี หลาย ชวีติ ให ไป สู โลก กวาง

ที่ มี แต อุปสรรค ขวาก หนาม อีก หลาย เทา ทวีคูณ ใน วนั ขาง หนา โดย ไม ทราบ วา จดุ หมาย ปลาย ทาง ของ ตนเอง นั้น จะ ไป ส้ิน สุด ณ ท่ี แหง หน ตำบล ใด

อ เม ซิ่ง วัง หลวง เปน สถาน ท่ีที่ เปน จุด หมาย ปลาย ทาง ท่ี นักเรียน ทุก คน มี ความ ปรารถนาให เปน หองเรียน ธรรมชาติ ท่ี จะ ไป ศึกษา นอก สถาน ท่ี ซ่ึงเปน ความ ภาค ภูมิใจ ของ ตนเอง ใน ถ่ิน เกิด นักเรียน หลาย คนเคย มา เที่ยว เพราะ อยู ใกล บาน มา กับ ผู ปกครอง บาง ญาติ พี่ นอง บาง ครู ก็ คอย เตือน อยู เสมอ วา อยา มา เที่ยว คน เดียว เพราะ กลัว จะ เกิด อันตราย แต นักเรียน ทุก คน ก็ ยัง มี ความ ตองการ ที่ จะ มา เรียน กับ คุณครู ใน สถาน ที่ น้ี ปจจุบันทาง องคการ บริหาร สวน ตำบล วัง หลวง รวม กับ ผูนำ ใน หมูบาน ประชาชน ทำ การ กั้น ลำน้ำ ยมโดย ใช กระสอบ ทราย และ ลำ ไมไผ กั้น ลำน้ำ ไวใน ฤดู แลง ของ แตละ ป จะ มี การ กั้น ลำน้ำ ยม แหง นี้ นอกจาก ได ประโยชน จาก การ ก้ัน น้ำ ไว ใช ยัง เปน สถาน ที่ ทอง เที่ยว ใน ฤดู รอน ชวง ใกล วัน สงกรานต จะ มี นัก ทอง เท่ียว จาก ตาง ถิ่น มา เที่ยว เลน น้ำ ดวย ความ สนุกสนาน บาง ป ก็ มี การ จัด งาน ประเพณี บริเวณ น้ี ดวย ใกล กับ ท่ี กั้น ลำน้ำ ยม จะ มี สะพาน ขาม ลำน้ำ ยม ของสำนักงานเรงรัด พัฒนา ชนบท จังหวัด แพร มี ความยาว ๓๔๐ เมตร เช่ือม ตอ ระหวาง หมูบาน วัง หลวง อำเภอ หนอง มวง ไข กบั หมูบาน หวั เมอืง อำเภอ สอง จังหวัด แพร บริเวณ ใต สะพาน มี ความ รมรื่น มี ฝูง คางคาว ตัว เล็กๆ สง เสียง ดัง ตาม ซอกใต สะพาน มัน จะ รอง เสียง ดัง เหมือน กับ ทักทาย นักเรียน ลูก ศิษย ตัว นอย เมื่อ เดิน เขาไป ใกล ใต สะพาน

การ ศึกษา นอก สถาน ท่ี แตละ คร้ัง นักเรียน แตละ คน จะ มี ความ ตื่น เตน มี การเต รี ยม ตัว กัน เปน อยาง ดี มี เสื่อ กระเปา เรียน น้ำ ดื่ม ผู ปกครอง มี สวน ชวย เตรียม สิ่งของ สัมภาระ สำหรับ เด็ก เล็ก

๙

ชวง ชั้น ที่ ๑ ผู ปกครอง มี ความ ตื่น เตน ไม แพ เด็กๆ กจิกรรม ใน การ จดัการ เรยีน การ สอน ไม เนน เนือ้หา แต จะ เนน กระบวนการ หรือ วธิ ีการ มากกวา นกัเรยีน เรียน ดวย ความ สนุกสนาน ครู สอด แทรก คุณธรรม จริยธรรม โดย อาศัย ความ บริสุทธิ์ ของ ธรรมชาติ ของ ลำน้ำ ยม เปน สื่อ สายใย เชื่อม โยง ความ รัก ความ ผูกพัน และ ความ ปรารถนา ดี ให กับ นักเรียน เสมอ นักเรียน ให ความ สนใจ ใน การ รวม กิจกรรม ดวย ความ สุข และ ความ เต็มใจ นักเรียน ที่ มี ปญหา ทาง ครอบครัว ปญหา ทาง สติ ปญญา แตละ คน มี ความ กระตือรือรน ที่ จะ เรียน โดย อาศัย ธรรมชาติ ใกล ตัว ซึมซับ เอา ส่ิง ท่ี ดี งาม โลก ท่ี สดใสของ นักเรียน ใน วัย น้ี ที่ ตองการ ความ รัก ความ เห็นใจ ความ เขาใจ

สิ่ง ตอบแทน ท่ี หยิบ ยื่น ให จาก ครูผู ซึ่ง เขาใจ เขา มาก ที่สุด ใน ยาม น้ี ครอบครัว ตาง คน ตาง มี ภาระ ลืม นึกถึง เด็ก ที่ เกิด มา ท่ี ตอง รับ ผิด ชอบ กิจกรรม ท่ี ครู มอบ หมาย บรรลุ ผล ตาม จุด ประสงค ท่ี วาง ไว ตาม ความ คาด หวัง ของ ครูท่ี จะ ให นักเรียน เปล่ียนแปลง พฤติกรรม ไป ใน ทาง ที่ ดี ใน ดาน พุทธิ พิสัย ทักษะ พิสัย และ จิต พิสัย เพียง นอย นิด ก็ ยัง ดี เปน ความ ภาค ภูมิใจ ของ ครู ท่ี ลูก ศิษยมี เจตคติ ท่ี ดี ตอ การ เรียน ตอ เพ่ือน ตอ ครอบครัว และ ตอ ตนเอง

ครู คิด เสมอ วา…ลำน้ำ ยม…สายนำ้…ชวีติ…มี สวน ชวย พัฒนา กลอม เกลา จิตใจ ของ ลูก ศิษย ตัว นอยๆ ที่ แสน บริสุทธ์ิ ของ ครู ได

ลำน้ำ ยม...ไหล เอ่ือย เหมือน เม่ือ คร้ัง กอน ปลา เล็ก ปลา นอย วาย น้ำ เลน เปน ฝูง อยาง สบาย สอง แสง ประกาย สี เงิน ระยิบระยับ เหมือน เดิม แต…ชี วิ ตนอยๆ ของ เด็ก นักเรียน จะ ดำเนินชีวิต ไป ใน อนาคต แบบ ไหน หนอ...ชีวิต ของ ครูที่ มี อุดมการณ คน หน่ึง ใน ความ เปน ครู จะ ไหล เอื่อยๆ เหมือน สายน้ำ และ สิ้น สุด ลง เม่ือ ใด ไม สามารถ จะ ทราบ ได แต ครู ก็ ยัง มี ความ ฝน และ ความ ตองการ ที่ จะ ใชลำน้ำ ยม...สายน้ำ...ชีวิต… กลอม เกลา ชี วิ ตนอยๆ นักเรียน ของ ครู ใน อนาคต ให เปน คน ดีของ ครอบครัว เปน คน ดี ของ สังคม และ เปน คน ดี ของ ประเทศ ชาติ สืบไป ใน วัน ขาง หนา สม กับ ความ ปรารถนา ของ ครู ท่ี คิด ไว ตราบ ท่ี ครู ยัง มี ลม หายใจ ขอ ฝาก ความ หวัง ไว กับ…ลำน้ำ ยม…สายน้ำ…ชีวิต…

บทคว

ามดีเ

ดน

๑๐

เรื่องยุพิน ทองหลอ

โรงเรียนอนุบาลศรีเทพ (สวางวัฒนา)

อ.ศรีเทพ จ.เพชรบูรณ

คุณธรรมชั้นนำ… ที่อนุบาลศรีเทพ

นักเรียน เดิน เขา แถว จาก หนา อาคาร เรียน มุง สู หอ ประ ชุม มฆ วัต สกุล ทุก เชาอยาง มี วินัย เริ่ม จาก นักเรียน ตัว เล็กๆ จนถึง ชั้น สูงสุด ของ โรงเรียน ดวย ความ ตระหนัก รู วาเปน หนาที่ ของ ตนเอง นะ ที่ จะ อยู ใน ระเบียบ วนิยั ของ โรงเรยีน ได อยางไร

“…นะ โม ตัส สะ ภะ คะ วะ โต อะ ระ หะ โต สัมมาสัม พุทธั ส สะ...อะ ระ หัง สัมมา สัม พุทโธ ภะ คะ วา…มะ ยัง ภัน เต วิ สุง วิ สุง รัก ขะณะ ถา ยะ ติ สะ ระเณนะ สะ หะ ปญจ ะสี ลา นิ ยา จา มะ… ปาณา ติปา ตา เวร ะ มะณี สิกขา ปะ ทัง สะ มาทิ ยา มิ…”

นักเรียน ตั้ง อกตั้ง ใจ สวด มนต ไหว พระ ตอ ดวย การ ทำ สมาธิ ดวย เสียง เพลง จาก การ นั่ง สมาธิ ของ นักเรียน ทุก วันๆ สง ผล ให นักเรียน เปน เด็ก ที่ นิ่ง ไม ลุก ลี้ ลุกลน รวม กิจกรรม ตางๆ ได เปน เวลา นาน นักเรียน ที่ โรงเรียน สมาทาน ศีล หา ได ทุก คน

โรงเรียน อนุบาล ศรีเทพ (สวาง วัฒนา) เปน โรงเรียน ขนาด ใหญ มี นักเรียน ๕๕๒ คน ครู ๒๘ คน อยู ใน ความ ดูแล ของ ทาน ผู อำนวย การ ไพฑูรย ออง ลออ ตั้ง อยู ใน ศูนยกลาง ของ ชุมชน ท่ี มี บริเวณ ติด กับ วัด สวาง สามัคคี จาก รอง รอย ของ การ

ภาคเหนืือตอนลาง เพชรบูรณ เขต ๓

๑๑

จัด กิจกรรม ตาม แนวทาง ของ โรงเรียน วิถี พุทธ จน กระทั่ง ได รับ การ คัด เลือก เปน หน่ึง ใน โรงเรียน คุณธรรม ช้ัน นำ ดี เดน เม่ือ ปพุทธศักราช ๒๕๕๐ โดย มี อัต ลักษณ์ โรงเรียน... “โรงเรียน คุณธรรม ชัน้ นำ ที ่ม ีเดก็ ด ีม ีคณุธรรม” คณุธรรม ใน ตวั นกัเรยีน ที ่ทำให โรงเรียน ภาค ภมูใิจ ม ีมากมาย หลาย ประการ จาก การ ปลูก ฝง อบรม ส่ัง สอน คุณธรรม ความ ดี งาม ที ่เกดิ กบั นกัเรยีน ตวั นอยๆ ท่ี จะ เตบิโต อยู ใน สงัคม ประเทศ ชาติ ตอ ไป ใน วัน ขาง หนา

เยาวชน ยุค ใหม ใฝ ความ ดี (กิจกรรม คน พบ คน ดี ที่ อ.ศ.ท.)

การ ทำความ ดี เปน เรื่อง ที่ ทำ ไม ยาก ถา เรา ตั้ง ใจท่ี จะ ทำ ดี แต ก็ เปน เรื่อง ไม งาย นักสำหรับ คน ท่ี นิสัย ไม ดี หรือ คน เกียจคราน คน เหลา น้ี อาจ จะ ทำ ดี แค ครั้ง สอง คร้ัง ก็ พอ เมื่อ รูสึก ไม ชอบ เขา ก ็ไม ใสใจ ที ่จะ ทำความ ด ีตอ ไป ก ็เลย กลาย เปน วา การ ทำความ ด ีเปน เรือ่ง ยาก เรือ่ง ที ่จะ กลาว ตอ ไป นี ้ เปน เรื่อง การ เร่ิม ตน ทำความ ดี เล็กๆ นอยๆ ของ เพ่ือน ผม

เพื่อน ของ ผม คน น้ี ช่ือ เด็ก ชาย พงศธร พลอย บุตร อายุ ๑๒ ป อยู กับ พอ แม และ นอง ชาย เพื่อน ผม คน น้ี แต กอน เขา ไม คอย ทำการ บาน นสิยั กาวราว ไม ชวย พอ แม ทำงาน บาน วนัๆ เอาแต เลน เกม

และ แลว วัน หนึ่ง เพื่อน ผม ก็ เปลี่ยน ไป ตั้งแต เขา เขา โครงการ V-Star ฟนฟู ศีล ธรรม โลก ที่มา ชวย จัด ระบบ การ ทำความ ดี ให เขา ทำให เขา รูจัก ความ ดี รูจัก เปลี่ยนแปลง นิสัย ตัว เอง แต กอน เขา จะ ไม คอย ทำการ บาน เสรจ็ จน บาง ครัง้ ก็ ถูก ครู ทำโทษ ตอน น้ี เทา ท่ี ผม สังเกต เห็น รูสึก วา เพื่อน ของ ผม คน นี้ ไม เหมือน เดิม เขา มี นิสัย ที่ ดี ขึ้น ไม กาวราว ใน ทกุ วนัพระ เขา จะ ไป ทำบุญ ตกับาตร กบั พอ แม ม ีนำ้ใจ กบั คน รอบ ขาง ชวย สอน การบาน เพ่ือน เวลา ท่ี เพ่ือน ไม เขาใจ เม่ือ เห็น คุณครู ถือ ของ หนัก

ก็ จะ เขาไป ชวย เหลือ และ เปน ลูก ที่ ดี ของ พอ แม ไม เลน เกม เหมือน แต กอน

เน่ืองจาก เขา เปล่ียนแปลง ตนเอง ให เปน คน ดี ได จน เปน นักเรียน ตัวอยาง เขา ได สง เรียง ความ เรือ่ง มหศัจรรย ฉนั เปลีย่น ไป ของ โครงการ V-Star ฟนฟู ศีล ธรรม โลก จน ได รับ การ เขา รอบ ๓๐ คน สุดทาย พรอม ได รับ รางวัล เปน เด็ก ดี เดน ของ โรงเรียน

ถา เรา ทำความ ดี เปน ประจำ ทุก วัน การ ทำความ ดี สำหรับ เรา ก็ จะ เปน เรื่อง งาย เพราะ การ ทำความ ดี มี แต ผล ดี ไมมี ผล เสีย ผม จงึ อยาก เชญิ ชวน เพือ่น ทกุ คน มา ลอง ทำความ ด ี เพราะ การทำความ ดี ทำให เรา จิตใจ แจมใส และ ทำให คน รอบๆ ขาง รัก ใคร เอ็นดู เรา มาก ยิ่ง ขึ้น เปน บทความ เขียน โดย ด.ช.ธีร นัย นิล สนธิ นกัเรยีน ชัน้ ประถม ศกึษา ป ที ่๖ ของ โรงเรยีน อนบุาล ศรีเทพ (สวาง วัฒนา)

ผาปา รวมใจ ที่ อ.ศ.ท.ผาปา กอง นอยๆ จำนวน ๑๙ กอง จาก

ทุก หองเรียน และ ผาปา ของ คณะ ครู เกิด จาก ความ สามัคคี รวม จิต รวมใจ จาก นักเรียน ชวย กัน เสีย สละ ทรัพย คนละ เล็กคนละ นอย บาง ก็ รับ อาสา รับ ไม ติ้ว สำหรับ เสียบ เงิน ทำบุญ ไป คนละ หนึ่ง อัน บาง คน ก็ ขอ เพ่ิม หลายๆ อัน นักเรียน บาง คน ไป แจก ต้ิว ท่ี ตลาด นัด อยาง สนุกสนาน นักเรียน พา กัน ไป ตัด ตน กลวย หลัง โรงเรียน เพ่ือ นำ มา เสียบ ไม ติ้ว ผาปา เพื่อ ให ดู สวยงาม เพื่อ รวม กัน จัด กิจกรรม ผาปา กอง นอย ของ นกัเรยีน ใน วนั มาฆบชูา ป ๒๕๕๓ ปลูก ฝง ให นักเรียน เกิด ความ ตระหนัก ใน ความ เสีย สละ รูจัก การ ให ทาน การ บม เพาะ จิตใจ ให มี ความ เมตตา รูจัก พิธีกรรม ทาง ศาสนา ท้ัง ครู และ นักเรียน อ่ิม บุญ และ ต่ืน เตน กับ การ ท่ี ได เปน เจาของ กอง ผาปา ท้ัง ท่ี เปน เด็ก เล็ก อยู ระดับ ช้ัน อนุบาล ถึง ประถม ศึกษา ป ท่ี ๖ แลว นำ เงิน ท่ี ได รวม กัน บริจาค เปน ทุน การ ศึกษา ให กับ นักเรียน ที่ มี ความ กตัญู

บทคว

ามดีเ

ดน

๑๒

และ ขาดแคลน ตอ ไปกิจกรรม วัน แม แหง ชาติ ที่ อ.ศ.ท.ใสใจ ใน ความ รูสึก ของ ลูกๆ ใน วัน แม แหง ชาติ

ที่ โรงเรียน “แม จา ทำ อยางไร แม จะ เขาใจ หนู บาง ถ้า หนู จะ...พูด ตรง เกิน ไป ถ้า หนู พูด เดี๋ยว ก่อน แม จะ รอ สัก พัก ได ไหม ถา หนู ทำการ บาน ดึก แม จะ บน หนู หรือ เปลา แม จา หนู ตอง ตั้งใจ เรียน ขยัน ทำการ บาน เพราะ ชวง น้ี ดู หนู จะ เรียน ไม คอย เกง ดวย ความ ขี้ เกียจ ของ หนู”

“แม ครบั…ถา ผม จะ พา เพือ่น มา ทำงาน กลุม ที่ บาน แม จะ บน ผม ไหม ครับ ผม อยาก ให แม เขาใจ ผม สัก นิด…ผม รัก แม มาก ท่ีสุด เลย แต แม ไมมี เวลา ให ผม เหมือน เมื่อ กอน แต ก็ ไม เปนไร ผม รู วา แม ทำงาน หนัก ก็ เพื่อ ผม ตลอด เวลา ที่ แม ดูแล ผม ผม รูสึก วา ไมมี ใคร รัก ผม เทา แม อีก แลว ครับ”

“แม จา…ถา หนู จะ…ขัดใจ แม เปนบาง ครั้ง หรือ ทำให แม โกรธ หนู อยาก ให แม ใจเย็นๆ กับ หนู บาง เรา จะ ได ใช เหตุผล ใน การ คุย และ ทำความ เขาใจ กัน มาก ขึ้น บาง คร้ัง หนู อาจใจรอน กับ แม บาง หนู ก็ จะ ใจเยน็ กับ แม ถา หนู ทำ อะไร ผิด หนู ก็ ขอโทษ ดวย และ คำ ที่ อยาก บอก กับ แม วา หนู รัก แม คะ”

“คำมัน่ สญัญา จาก ลกู คน นี ้…จะ ทำ อยางไร ให แม ภาค ภูมิใจ ใน ตัว เรา คะ…แม คะ หนู จะปฏิบัติ ตน ให เปน คน ดี ตาม แบบ อยาง ของ แม หนู จะ ตั้งใจ เรยีน หนังสือ หน ูจะ ฝก พดู ให ม ีหาง เสยีง นะ คะ หน ูจะ เชือ่ ฟง คำ สัง่ สอน ของ แม จะ อาน หนงัสอื ในเวลา วาง จะ เรียน หนังสือ ให เกง ทำตัว ให เปน แบบ อยางแก นอง แต สิ่ง ที่มา จาก ใจ ของ ลูก คน นี้ คือ หนู รัก แม มาก ท่ีสุด ใน โลก เลย ละ แม คือ นางฟา ใน ดวงใจ ของ ลูก และ จะ รกั ตลอด ไป” นกัเรยีน ชัน้ ประถม ศกึษา ป ที ่๖ รวม กัน ถายทอด ความ รู สึก ออก มา เปน ลาย ลักษณ อักษร ใน วัน แม แหง ชาติ เมื่อ ป การ ศึกษา ๒๕๕๓

กิจกรรม การ เรียน การ สอน วิถี ธรรม…วิถี พุทธ ท่ี อ.ศ.ท.

โรงเรียน เร่ิม เขา โครงการ วิถี พุทธ มี การ พัฒนาจน กาว เขา มา สู โรงเรียน คุณธรรม ช้ัน นำ พัฒนา เครือ ขาย ภายใน ศูนย พัฒนา วิชาการ สะ กรวด ประดู งาม สมัคร เขา รวม โครงการ V-Star ฟนฟ ูศลี ธรรม โลก คร้ัง ที ่๖ โดย นกัเรยีน รวม ปฏบิตั ิกิจวัตร ประจำ วัน ๑๐ ประการ อาทิ สวด มนต กอน นอน น่ัง สมาธิ ๑๕ นาที ต่ืน เชา เก็บ ที่นอน แตง กาย สภุาพ สมาทาน ศลี ๕ ออม ทรัพย ออม บญุ ชวย งาน บาน และ โรงเรยีน อาน หนงัสอื ที ่ม ีประโยชน บันทึก ความ ดี ของ คน รอบ ขาง และ กราบ เทา พอ แม

นักเรียน เลา ให ฟงวา กิจวัตร ที่ ทำ ยาก ที่สุด คือ กราบ เทา พอ แม แต เม่ือ ทำได แลว ก็ รูสึก เปนสุข ใน ส่ิง ที่ ทำ ลง ไป ทำให เกิด ความ รัก ความ ผูกพัน ระหวาง ครอบครัว มาก ย่ิง ขึ้น นักเรียน ก็ เปยม สขุ ดวย หวัใจ ที ่พอง โต ผู ปกครอง ก ็แปลก ใจ วา ลูก ของ ฉัน เปน อะไร ไป หรือ เปลา…จน กระท่ัง โรงเรียน ได รับ รางวัล V-Star Quality A ward ใน ระดับ ภาค เหนือ และ นักเรียน เขียน เรียง ความ เรื่อง มหัศจรรย ฉัน เปล่ียนไป ได รับ รางวัล ๒ รางวัล รับ รางวัล “บอก โทษ เกิน รอย ชิง ทุน เงิน ลาน”

๑๓

จาก ชมรม พุทธ ศาสตร สากล ใน อุ ปถั มภ สมเด็จ พระ มหา รัช มัง คลา จาร ย

สาระ แรก ของ การ เรียน การ สอน สงัคมศกึษา ศาสนา และ วัฒนธรรม นักเรียน ตอง เรียน เกี่ยว กับ เรื่อง ของ ศาสนา “นักเรียน คะ ทำไม นักเรียน ถึง ตอง นับถือ ศาสนา พุทธ …พอ แม เคย ถาม เรา บาง ไหม วา เรา ตองการ นับถือ ศาสนา อะไร” …นักเรียน งง...กับ คำถาม ทำไม หนอครู จึง ต้ัง คำถาม น้ี กับ พวก เรา สัก พักก็มี เสียง เปลง วาจา ออก มา คอยๆ

“เพราะ เรา เปน คน ไทย ครบั…เพราะ คน ไทย สวน ใหญ นับถือ ศาสนา พุทธ ครับ” “เพราะ เรา เห็น พอ แม ปูยา ตา ยาย เรา ไป ทำบุญ ตักบาตร เปน ประจำ ครับ” “มา โรงเรียน คุณครู ก็ สอน ให ไหว พระ สวด มนต นัง่ สมาธ ิทกุ วนั ครบั” “กลวั ผ ีครบั คุณคร ูสวด มนต แลว หาย กลัว ครับ” เปน คำ ตอบ ที่ นกัเรยีน ชวย กนั กลัน่ กรอง ออก มา จาก ใจ ใน สิง่ ที ่ได พบเห็น ใน ชีวิต ประจำ วัน

“แลว เปน คน ด ีเปน ได อยางไร คะ นกัเรยีน… แลว เรา สวด มนต เพื่อ อะไร” แลว ตัว ขาพเจา เอง สวด มนต เพราะ เหตุ ใด เสียง ดัง ของ ครู ผู สอน ท่ี ตั้ง

คำถาม เพื่อ ฝก กระบวนการ คิด ให กับ ผู เรียน เพื่อ แสวงหา คำ ตอบ …นักเรียน รูสึก อยางไร เมื่อ ได นั่ง สมาธิ “ความ รูสึก ของ หนู…คือ ตอน แรก หนู ไม ชอบ เลย เพราะ ตอน น้ัน หนู ยัง เด็ก และ ไมรู วิธี การ นั่ง สมาธิ ที่ ถูก ตอง แต ตอน นี้ หนู รู วิธี การ นั่ง สมาธิ ที่ ถูก ตอง หนู จึง ชอบ การ น่ัง สมาธิ มากๆ เลย คะ นอกจาก นี้ การ นั่ง สมาธิ ทำให หนู เปน คน ใจเย็น ไม วอกแวก คะ” “ตอน ท่ี ครู ให น่ัง สมาธิ ครั้ง แรก ผม รูสึก ไม อยาก น่ัง และ พูด ใน ใจ วา ครู จะ ให นั่ง อะไร ทุก วัน นะ แต ผม ก็ได นั่ง แรกๆ ผม รูสึก อยาก จะ ลืมตา ๒-๓ นาที ผม เริ่ม นั่ง สมาธิ ได ๔ นาที ก็ รูสึก สบาย ปลอด โปรง และ มี ความ สุข สงบ จาก การ ปฏบิตั ิพอ คร ูให ลมืตา ผม ไม อยาก ลมื และ เสยีดาย มาก ครับ” “พอ นั่ง ได สัก พัก ก็ รูสึก งวง นอน เหนื่อย เมื่อย ลา รูสึก ตกใจ อยู บอยๆ แต พอ ถาม คุณครู ก็ บอก วา หนู ยัง น่ัง สมาธิ ไม ได แต เรา ก็ ตอง พยายาม นะ คะ” เปน เสียง จาก นักเรียน ท่ี โรงเรียน ของ เรา ใน การ ฝก นั่ง สมาธิ ทุก คน ทุก วัน

กิจกรรม ทุก กิจกรรม ใน โรงเรียน วิถี พุทธ ลวน แลว แต ให นักเรียน ทำคุณ งาม ความ ดี ให เกิด ใน ตัว ตน ของ ตน ฝกฝน ปลูก ฝง ให เกิด ความ ตระหนัก มี ความ สำรวมทั้ง กาย วาจา ใจ เพื่อ เปน พลเมือง ท่ี ดี มี คุณธรรม ตอ ไป ใน อนาคต

บทคว

ามดีเ

ดน

๑๔

ปลูกฝงความดี

เรื่องชลธิดา เงินงาม

โรงเรียนบานกุดจาน อ.คำตากลา จ.สกลนคร

การ ปลูก พืช ถา ตน กลา ดี ก็ จะ เจริญ เติบโต เปนตน พืช ที่ สมบูรณ แข็ง แรง สราง ประโยชน ให กับ มวล มนุษย ถา ตน กลา ไม ดี ก็ จะ เจริญ เติบโต เปนตน พืช ที่ ไม สมบูรณ แคระ แก ร็น ใน ที่สุด ก็ เหี่ยว เฉา ราก เนา หา ประโยชน มิได

ทุก วัน น้ี ถา พูด ถึง เร่ือง ของ คุณธรรม จริยธรรม จะ เห็น ได วา นับ วัน คุณธรรม จริยธรรม ของ คนใน

สังคม ไทย ลด นอย ลง ไป ทุก วันๆ คนใน สังคม ขาด คุณธรรม จริยธรรม เห็น แก ประโยชน สวน ตัว มากกวา สวน รวม ผูใหญ ก็ ไม เปน แบบ อยาง ที่ ดี ให กับ เด็ก สิ่ง แวดลอม ยั่ว ยุ ไป ใน ทาง เสื่อมทราม ตาง ก็ หา ประโยชน สวนตนเปน หลัก ทำ อยางไร สังคม ไทย เรา ประเทศ ชาติ ของ เรา จึง จะ มี คน ดี มากๆ เพื่อ ให ประเทศ ชาติ ของ เรา เจริญ

ภาคอีสานตอนบน สกลนคร เขต ๓

๑๕

เดิน มา หยุด อยู ที่ หนา หอง พัก ครู สัก ครู หนึ่ง เด็ก อีก คน หนึ่ง ก็ เดิน เขา มา หยุด อยู ที่ หนา โตะ ทำงาน ของ ดิฉัน สวน เด็ก ชาย อีก คน ยืน เกาะ ขาง ประตู คอย อยู “ครูครับ ผม เก็บ เงินได สิบ บาท ครับ” คำ แรกที่ หลุด ออก มา จาก ปาก ของ เด็ก ชายคน นั้น พรอม กับ ยื่น เงิน เหรียญ สิบ บาท ให ดิฉัน ดิฉัน เงย หนา ขึ้น มอง หนา เด็ก คน นั้น พรอม กับ ยื่น มือ ไป รับ เงิน แลว หัน ไป มอง เด็กอีก คน ที่ ยืน เกาะ อยู ที่ ประตู “หนู ชื่อ อะไร คะ” ดิฉัน ถาม เด็ก ที่ ยืน อยู ตรง หนา “ชื่อ ธน วัฒน สะ แสง สาร ครับ” “หนู เห็น เงิน นี้ อยู ที่ไหน คะ” “เห็น อยู ที่ สนาม ตะกรอ ครับ ผม ถาม เพื่อน แลว ไมมี ใคร เปน เจาของ ผม ก็ เลย เอา มา แจง ครู ครับ” “เดี๋ยว ตอน เขา แถว ครู จะ ประกาศ หา เจาของ เงิน ที่ หนา เสา ธง นะ คะ เออ… ครู ลืม ถาม หนู เรียน อยู ชั้น ไหน คะ” “เรียน อยู ชั้น ป.๓ ครับ” เด็ก คน นัน้ ตอบ จาก นัน้ ดฉินั ก ็หยบิ สมดุ บนัทกึ การ แจง ของ หาย มา เขียน ราย ละเอียด ที่ ได รับ แจง ลง ไป

หลัง จาก ที่ประธาน นักเรียน กด กริ่ง ให สัญญาณ เขา แถว เคารพ ธงชาติ ใน เวลา ๐๘.๓๐ น. นักเรียนทำ กิจกรรม หนา เสา ธง เสร็จ แลว ประธาน นักเรียน เชิญ ครู เวร อบรม นักเรียน ที่ หนา เสา ธง ดิฉัน ก็ เลย ถือ โอกาส นำ เงิน ที่ เด็ก ชาย ธน วัฒน เก็บ ได มา ประกาศ หา เจาของ พรอม กับ เรียก เด็ก ชาย ธน วัฒน ผู ที่ เก็บ ได ออก มา ยืน ขางๆ ดิฉัน กลาว คำ ชมเชย ให กับ เด็ก ชาย ธน วัฒน ซึ่ง ทำความ ดี

รุงเรือง คนใน สังคมประพฤติ ปฏิบัติ แต สิ่ง ที่ ดี งาม เปน สังคมที่ สงบ สุข และ รมเย็น

ดิฉัน เปน คน หนึ่ง ที่ เกิด มา ใน สังคม ไทย และ ได ประกอบ อาชีพ เปน ขาราชการ ครู ของ โรงเรียน ขยาย โอกาส ทางการ ศึกษา แหง หนึ่ง ซ่ึง มี นักเรียน ประมาณ สองรอย หก สิบ คน ใน การ สอน นักเรียน ดิฉัน ถือวา เรื่อง ของ คุณธรรม จริยธรรม เปน เรื่อง ที่ ไม ควร มอง ขาม ดิฉันจะ พยายาม สอด แทรก เรื่อง ของคุณธรรม จริยธรรม ไว ใน บท เรียน ดวย เกือบ ทุก ครั้ง

เชา วัน นั้น เปน วัน ศุกร ดิฉัน เปน ครู เวร ประจำ วนั พอด ีจงึ มา โรงเรยีน แต เชาเปน พเิศษ ดฉินั เหน็ นกัเรยีน หลาย คน ทัง้ นกัเรยีน ระดบั ประถม และ นักเรียน ระดับ มัธยม มา ถึง โรงเรียน กอน ดิฉัน แลว บาง ก ็นัง่ คยุ กนั อยู ใต รม ไม บาง ก ็นัง่ อยู ใน หองเรยีน บาง ก็ กำลัง ทำความ สะอาด หองเรียน ตาม ที่ ครู มอบ หมาย ให เปน เวร ประจำ วัน นักเรียน บาง กลุม ก็ กำลัง เดิน เขา มา ทาง หนา ประตู โรงเรียน คุย กัน มา ตาม ทาง เดิน สวน ตัว ดิฉัน เอง ก็ งวน อยู กับ การ ตรวจ งาน ของ นักเรียนที่ คั่ ง คาง ตั้ งแต เมื่อ วาน นี้อยู ที่ หอง พัก ครู คุณครู ทาน อื่นๆ ก็ คอย ๆ ทยอย มา ถึง โรงเรียน และ เขา มา ลง เวลา ทำงาน ใน สมุด ลง เวลา ปฏิบัติ ราชการ ที่ หอง พัก ครู เมื่อ ใกล เวลา เขา แถว หนา เสา ธง ใน ชวง เชา

ขณะ ที่ ดิฉัน ใกล จะ ตรวจ งาน ของ นักเรียน เสร็จ นั้น ก็ มี เด็ก นักเรียน ชาย ตัว เล็กๆ สองคน

บทคว

ามดีเ

ดน

๑๖

การ ปลูก ฝง คุณธรรม ความ ดี นั้น เฉก เชน การ ปลูก พืช ถา ตน กลา ดี ก็ จะ เจริญ เติบโต เปนตน พืช ที่ สมบูรณ แข็ง แรง สรางประโยชน ให กับ มวล มนุษย

โดย นำ เงิน ที่ เก็บ ได มา แจง สมควร ที่ เพื่อนๆ พี่ๆ และ ทุก คน ที่ อยู ที่ หนา เสา ธง ควร ประพฤติ เปน แบบ อยาง และ อยาก ให เด็ก ทุก คนใน โรงเรียน ประพฤติ ตน เหมือน เด็ก ชาย ธน วัฒน ใน วัน นี้ และ ถึง แม ครู จะ ไมใช ครู ประจำ ชั้น ก็ รูสึก ภาค ภูมิใจ ที่ นักเรียนใน โรงเรียน เปน คน ดี มี ความ ซื่อสัตย

แม ธน วัฒน จะ เปน เพียง เด็ก ตัว เล็กๆ อายุ แค ๙ ขวบ เรียน อยู ชั้น ป.๓ แต สิ่ง ที่ ธน วัฒน ได ทำ ใน วัน นี้ นักเรียน ทุก คนใน โรงเรียน ได เห็น ประจักษ แลว วา เปน ความ ดี ที่ นา ยกยอง ชมเชย และ ทุก คน ยอมรับ แมวา สิ่ง ที่ เก็บ ได จะ เปน เพียง เศษ เงิน เล็ก นอย ไมมี คา สำหรับ ใคร หลายๆ คน แต ก็ ทำให ธน วัฒน ยิ้ม จน แกม ปริ เพื่อนๆ ตาง มอง มา ที่ เขา “เงิน นักเรียน คน ใด หาย ตาม จำนวน ที่ ครู บอก ให ออก มา รับ ที่ หนา เสา ธง นะ คะ” ดิฉัน พูด ย้ำ อีก เปน ครั้ง ที่ สอง นักเรียน ทุก คน ตาง ก็ สำรวจ ดู เงิน ใน กระเปา เสื้อ และ กระเปา กางเกง ของ ตัว เอง สัก ครู หนึ่ง ก็ มี เด็ก หญิง คน หนึ่ง ชู มือ ขึ้น บอก วา เปน เงิน ของ เธอ ที่ หาย ไป ดิฉัน จึง บอก ให เธอ เดิน ออก มา ขา งหนา “หนู ชื่อ อะไร คะ อยู ชั้น ไหน คะ” ดิฉัน ถาม “ชื่อ เด็ก หญิงพร วิภา วรรณ ประ เภา อยู ชั้น ป.๑ คะ” เมื่อ สอบถาม และ เชื่อ ได วา เปน เงิน ของ เธอ ที่ หาย ไป จริง ดิฉัน จึง ให เด็ก ชาย ธน วัฒน เปน ผู มอบ เงิน คืนให กับ เด็ก หญิงพร วิภา และ ได รับคำ ขอบคุณ จาก เด็ก หญิง พร วิภาผู เปน เจาของ เงิน เด็ก ชาย ธน วัฒนมี สีหนา ยิ้ม แยม อยู ตลอด เวลา

ขณะ ที่ มอบ เงิน คืนให เจาของ เพื่อนๆ พี่ๆ ทุก คน ที่ อยู หนา เสา ธง ตาง ปรบ มือ ให กับ เด็ก ชาย ธน วัฒน สะ แสง สาร เด็ก ดี ที่ ควร ได รับ การ ชื่นชม

การ ปลูก ฝง คุณธรรม ความ ดี นั้น เฉก เชน การ ปลูก พืช ถา ตน กลา ดี ก็ จะ เจริญ เติบโต เปน ตน พชื ที ่สมบรูณ แขง็ แรง สราง ประโยชน ให กบั มวล มนษุย ถา ตน กลา ไม ด ีก ็จะ เจรญิ เตบิโต เปนตน พชื ที ่ไม สมบรูณ แคระ แก รน็ ใน ทีส่ดุ ก ็เหีย่ว เฉา ราก เนา หา ประโยชน มิได จะ ตอง ปลูก ฝง ให เกิด ขึ้น ใน จิตสำนึก ของ เด็ก ตั้งแต ยังเล็กๆ เพราะ เด็ก เปรียบ เหมือน ผา ขาว สะอาด ถา ผา ผืน นั้น ถูก แตง แตม ดวย สีสัน ที่ ดี และ มี คุณภาพ ผา ผืน นั้นก็ จะ มอง ดู สวยงาม และ มี คุณคา แต ถา สีสัน ที่ แตง แตม ลง ไป ใน ผืน ผา ไมมี คุณภาพ สี กระ ดำ กระ ดาง ผา ผืน นั้น นอกจาก จะ ดู ไม สวยงาม แลว ยัง ไมมี คุณคา ราคา อัน ใด เลย

การ ที่ เด็ ก จะ เติบ โต เปน ผู ใหญ ที่ ดี ใน สังคม ได เรา ผูใหญ ที่ เติบโต มา กอน เด็ก อาบ น้ำ รอน มา กอน ยอม มี สวน ชวย สราง จิตสำนึก ให เขา เรียน รูใน เรื่อง ของ คุณธรรม จริยธรรม และ ชวย ปลูก ฝง ให เกิด ความ ดี งาม ขึ้น ใน จิตใจ ของ เขา ตลอด ไป ได และ เมื่อ เขา เติบโต เปน ผูใหญ เขา ก็ จะ เปน คน ดี ของ ครอบครัว เปน คน ดี ของ สังคม เปน กำลัง ของ ประเทศ ชาติ และ สามารถ ดำรง ชีวิต อยู ใน สังคม ได อยาง มี ความ สุข

๑๗

บทคว

ามดีเ

ดน

“สวสัด ีคะ ขอโทษ นะ คะ มา วดั นี ้บอย ไหม คะ” เสยีง ใสๆ ของ เดก็ หญงิ ใน วยั ประมาณ ประถม ปลาย ถึง มัธยม ตน ดึง ความ สนใจ ของ ขาพเจา ที่ กำลัง กม หนา กม ตา ทาน อาหาร วาง ตอง วาง อาหาร ที่ กำลัง เขา ปาก เพื่อ บรรเทา ความ หิว กระหาย ท่ี ลุย งาน มา ท้ัง วัน เงย หนา ขึ้น เห็น เด็ก กำลัง พนม มือ ไหว คาง อยู

“ทำไม หรือ ลูก” ขาพเจา เผลอ ตัว ใช คำ วา ลูก กับ เจาของ เสียง ซึ่ง ปกติ เคยชิน คำ นี้ ใช กับ เด็ก นักเรียน ท่ี อยู ใน ความ ปกครอง เปน ประจำ และ ตอง วาง กลอง นม กบั ขนม ที ่ได รบั แจก แต จรงิๆ ผู ที่ ได รับ แจก คือ เด็กๆ ที่มา รวม งาน รวม พลัง เด็ก ดี V-Star ขาพเจา พ่ึง ได รับ ความ อนุเคราะห จาก ลูก นักเรียน หญิง คน หนึ่ง กอน หนา นี้ สัก ครู ใหญๆ คง สงสาร ท่ี เห็น หนา ของ ขาพเจา อิดโรย

“หนู อยาก ฝาก เงิน ทำบุญ คะ” ดวย ความ แปลก ใจ และ สงสัย จึง จอง มอง เจาของ เสียง

เรื่องธวัช ประภูชะเนย โรงเรียนศึกษาสงเคราะหธวัชบุรี อ.ธวัชบุรี จ.รอยเอ็ด

ตนเปลี่ยนไดดวยตนเอง

อยาง พนิจิ พเิคราะห จาก เดมิ ที ่ตัง้ใจ วา จะ พดู ไป ดวย และ ทาน อาหาร วาง ไป ดวย ก็ ตอง วาง จรงิๆ จะ ดวย มารยาท หรอื สถานการณ เปน เหต ุที ่ไม ควร ทาน อะไร ระหวาง พูด คุย กับ คน แปลก หนา หรือ ไม อยาก ทาน ตอ หนา เด็ก เดี๋ยว เด็ก จะ อด กลืน น้ำลาย ไป ดวย ดู ลักษณะ ของ เด็ก คอน ขาง จะ มอมแมม เพราะ ผิว คอน ขาง ดำ เส้ือผา คอน ขาง เกา ทัง้นี ้ขาพเจา ไม ได มอง เด็ก คน นี ้ดวย ลกัษณะ ที ่ปรากฏ ตอ หนา ขณะ นัน้ ขาพเจา มอง ลึก ไป ใน จิตใจ ท่ี ยาก จะ ช้ี ลง ไป วา คำ พูด กับ ความ คิด ของ เขา เกิด จาก แรง บันดาล อัน ใด ให เด็ก ที่ มี ลักษณะ ที่ เห็น ใน ขณะ น้ี ใน วัย แค นี้ ไม เคย รูจัก มัก จี่ ไม คุน เคย ทักทาย และ รองขอ ให ขาพเจา หรือ คน แปลก หนา ทำ ใน สิ่ง ที่ ไม คาด คิด ว า เ ด็ก ใน วัย น้ี ลักษณะ มอมแมม อยาง นี้ คิด อยาก จะ ทำ

“คิด อยางไร หนู จึง อยาก ทำบุญ ละ ลูก” ดวย ความ สงสัย และ อยาก รู แนวคิด และ แรง บันดาล ใจ

ภาคอีสานตอนลาง รอยเอ็ด เขต ๑

๑๘

ของ เด็ก เด็ก กม หนา ตั้ง สติ สัก พัก หนึ่ง ใน ขณะ นั้น ขาพเจา ก็ พยายาม คนหา ขอมูล อื่น ของ เด็ก โดย สำรวจ ท่ัว ตัว เห็น อักษร ยอ บง บอก สังกัด โรงเรียน ปก ที่ หนาอก วา น.พ. “เออ หนู อยู ที่ไหน โรงเรียน อะไร” ขาพเจา ถาม เด็ก ได โอกาส แลว เงย หนา ตอบ วา “หนองพอก จังหวัด รอยเอ็ด คะ”

“อาว คน บาน เดียวกัน นี่ ครู อยู ธวัชบุรี หน ูรูจกั ไหม” เดก็ ไม มัน่ใจ ใน คำ พดู ของ ขาพเจา วา จริง หรือ ไม และ ท่ี เขา มา ทัก มา ถาม อาจ เปน เพราะ การ แตง กาย หนาตา ผิว พรรณ ของ ขาพเจา คลาย เจา หนาที ่ของวดั กระมงั ถงึ ได เขา มา ถาม และ อยาก ฝาก เงิน ทำบุญ ขาพเจา จึง เขา ประเด็น ตอ

“หนู อยาก ทำบุญ อะไร ละ ลูก ท่ี น่ี มี บุญ หลาย อยาง ให เลือก ท้ัง บุญอาหาร เล้ียง พระ บุญ คาน้ำ คา ไฟ บญุ ไถ ชวีติ สตัว บุญ สราง ศาสน สถาน มากมาย สุด จะ พรรณนา” ขาพเจา ถาม ไป อยาง น้ัน เอง ไม ตองการ คำ ตอบ จริงจัง อะไร

“หนู อยาก ทำบุญ ไถ ชีวิต สัตว คะ” เด็ก ตอบ โดย ไม รีรอ ขาพเจา แปลก ใจ ท่ี เด็ก เลือก ทำบุญ ไถ ชีวิต สัตว แต ไม คาด คั้น ตอ พอดี เด็ก ขอตัว กลับ ไป เอา เงิน ท่ี จะ ฝาก ทำบุญ ท่ี เก็บ ไว ใน กระเปา ท่ี วาง รวม กัน กับ ของ คน อ่ืน ใน โซน ท่ีพัก ใน ระหวาง น้ัน ขาพเจา ถือ โอกาส รีบ ทาน อาหาร วาง ตอ จน หมด กอน ที่ เด็ก จะ กลับ มา

ขาพเจา รอ นาน พอ สมควร ไม เห็น เด็ก คน นั้น กลับ มา ก็ นึก วา เด็ก คง ลม เลิก ความ ต้ังใจ แลว กระมัง หรือ ไม ก็ คง พะ วัก พะวง กับ การ เก็บ สัมภาระ เตรียม กลับ บาน หรือ ครู อาจารย เรียก รวบรวม เด็ก ให พรอม ปองกัน การ พลัด หลง เพราะ เวลาใน ขณะ น้ัน เด็กทุก คน ทุก โรงเรียน เสร็จ กิจกรรม ณ ลาน ธรรม มหา ธรรมกาย เจดยี และ เสรจ็ พธิกีรรม สำคัญ แลว กำลัง จะ ลุก ไป หา ลูกๆ นักเรียน ของ ตนเอง ใน โซน ท่ี อยู ของ ขาพเจา ก็ พอดี เด็ก คน น้ัน ก็ วิ่ง หลบ หลีก ผูคน มา ถึง พอดี

๑๙

“อาว ครู นึก วา หนู ไม มา ซะ แลว เห็น หาย ไป ตั้ง นาน แนะ” เด็ก ขอโทษ และ บอก เหตุผล การ มา ชา ก็ เปน ไป อยาง ที่ ขาพเจา คาด ไว คือ ครู ผู ควบคุม เรยีก รวม นกัเรยีน ที ่รบั ผดิ ชอบ และ นดัแนะ กนั เกีย่ว กบั การ เดนิ ทาง กลบั เดก็ ได ยืน่ ถงุ พลาสตกิ เกาๆ คอน ขาง ดำ ยับ ยูยี่ มี การ ฉีก ขาด ท่ี ปาก ถุง แหวง วิ่น ใน ถุง นั้น มี เหรียญ บาท เปน สวน มาก เปน เห รียญ เกาๆ มี เหรียญ หา บาท บาง เหรียญ สิบ บาท บาง รวม กัน แลว ประมาณ ๗๐ บาท ขาพเจา รับ ถุง น้ัน มา ดวย อาการ คลาย ถูก มนต สะกด จะ วา สลด ใจ ปลื้ม ใจ ก็ บอก ไม ถูก ทั้งนี้ ขาพเจา ก็ ไม ได ผิด หวัง กับ จำนวน เงิน ของ เด็ก ท่ี อุตสาห รอ คอย เปน กำลัง ใจ อนุโมทนา กับ ความ ใจบุญ ของ เด็ก ใน สมอง ขณะ น้ัน คิด และ จินตนาการ ไป วา เด็ก คงจะ เก็บ สะสม เงิน จำนวน นี้ เปน เงิน ออม ที่ โรงเรียน จัด กจิกรรม สง เสรมิ การ ออม เพือ่ ปลกู ฝง ความ มธัยสัถ หรอื เกบ็ ออม เพ่ือ เปน ปจจยั เดนิ ทาง มา รวม กจิกรรม และ ยัง ไมทัน ได ใช เงิน

“หนู ขอ ทำบุญ ไถ ชีวิต สัตว ให พอ หนู หน ูเห็น พอ หน ูฆา หมู ฆา ววั เวลา ชาว บาน ม ีงาน บญุ ตั้งแต หนู จำ ความ ได” ขาพเจา มอง หนา เด็ก คลาย กับ วา เด็ก รู วา ผม กำลัง จะ ถาม เขา เด็ก ได พูด ตอวา “เมื่อ ตอน กลาง วัน หนู ได ชม นิทรรศการ ที่ทาง วัด จัด ไว หนู ได เห็น ภาพ สัตว นรก ที่ มี กรรม จาก การ ฆา สัตว หนู กลัว พอ ตก นรก” ขณะ น้ัน ทุก คน ก็ วุนวาย ใน การเต รี ยม ตัว เดิน ทาง กลับ บาน เดก็ คน นัน้ กำลงั จะ ยกมอื ไหว ขอ อนุญาต ลา ขาพเจา กลบั ไป หา คณะ ใน สถานการณ เชน นัน้ คง ไม เหมาะ ที่ จะ สนทนา กัน ตอ ไป ได ก็ เลย บอก เด็ก ไป วา “หนู ครู ขอ รวม บุญ ดวย นะ” พรอม กับ ลวง กระเปา

ตำร า หลาย หมื่ น เ ล ม ก็ เ ปล า ปร ะ โ ยชน หาก เทียบ กับ ภาพ ไม กี่ ภาพ และ บรรยากาศ สถานการณ การ เรียน รู กับ คำ พูด ไม กี่ คำ สามารถ เปลี่ยน คน ให เปน สัมมา ทิฐิ บุคคล ได

และ หยิบ ธนบัตร ใบ ละ ๑๐๐ ออก มา และ ใส ลง ไป ใน ถุง พลาสติก ที่ ใส เงิน ของ เด็ก “ขอบพระคุณ คะ ขอ อนุโมทนา บุญ ดวย นะ คะ หนู ขอ ลา กอน คะ” “โชค ดี นะ หนู เดิน ทาง ปลอดภัย ให บุญ รักษา นะ” ขาพเจา ให พร กอน ลา จาก กัน “เออ เดี๋ยว กอน หนู ขอ ชื่อ พอ ของ หนู ดวย เจา หนาที่ จะ ได เขียน ใบ อนุโมทนา บัตร ออก ใน นาม ของ ผู ทำบุญ” ขาพเจา ได หยิบ ยื่น ปากกา กับ กระดาษ ให กับ เด็ก และ รบั กระดาษ พับ ลง ใน ถุง ปจจัย

ขาพเจา ประมวล เหตกุารณ ใน ชัว่โมง สดุทาย ของ วัน น้ัน กอน ท่ี ทุก คน จะ เดิน ทาง กลับ เปน ความ รูสกึ ที ่ด ีเปน กำลงั ใจ ที ่ทดแทน ความ เหนือ่ย ลา ที่ คุม คา ของ ครู ศีล ธรรม ผู ทำ หนาที่ ชี้นำ แนวทาง ที่ ถูก ที่ ควร อยาง นอย ก็ได พบ การ เปล่ียนแปลง กบั เด็ก คน หน่ึง ที ่ผูใหญ อยาง เรา หลายๆ คน ยาก ที ่จะ ยอมรับ ยาก ที่ จะ เปด ใจ สวน ใหญ นอกจาก จะ ไม ยอมรับ ยัง ปด กั้น อีก ดวย อยาง เชน โครงการ ดีๆ โครงการ ฟนฟู ศีล ธรรม โลก ภูมิใจ ที่ เด็ก คน หนึ่ง ที่ ไม เคย รูจัก กัน มา กอน ให ความ ไว วางใจ ขาพเจา ให ทำ หนาที่ แทน ตัว เขา ได มอบ ปจจัย ที่ เขา เก็บ ออม มา ใน สภาพ ตาม มี ตาม ได และ สามารถ ตัดใจ สละ ไมใช เพื่อ ตนเอง แต เพื่อ เปน ทาน ให กับ บุคคล ท่ี เขา รัก เปน สัญญาณ ประกาศ ตน ให รู วา เขา เขาใจ และ ตระหนัก ใน กรรม และ ผล ของ กรรม เปน ความ รู และ เขาใจ ของ เด็ก ที่ เกิด ขึ้น ดวย ความ บริสุทธิ์ ใจ ปราศจาก มารยา ใจ บริสุทธิ์ ที่ เปด รับ ส่ิง ดีีๆ และ กลา ตัดสิน ใจ ดวย ความ บริสุทธิ์ กับ บุคคล ท่ี เปน เนื้อ นา บุญ (พระ ภิกษุ ใน พระพุทธ ศาสนา) แม คน อื่น จะ ให คำ ตอบ เรา ได แต การ ได มา ซ่ึง คำ ตอบ ตอง เปน หนาที่ ของ ตัว เอง แม คน อื่น จะ มี สวน ใน การ เปล่ียนแปลง เรา ก็ อยู ท่ี ตัว เรา ตัดสิน ใจ ที่ จะ เปล่ียนแปลง ตนเอง ตำรา หลาย หมื่น เลม ก็ เปลา ประโยชน หาก เทียบ กับ ภาพ ไม กี่ ภาพ และ บรรยากาศ สถานการณ การ เรียน รู กับ คำ พูด ไม กี่ คำ สามารถ เปล่ียน คน ให เปน สัมมา ทิฐิ บุคคล ได เชน หนู นอย จาก หนองพอก จังหวัด รอยเอ็ด คน น้ี

บทคว

ามดีเ

ดน

๒๐

เรื่องคณิตา ปราสัย

โรงเรียนพรพิทยาคม

อ.สีคิ้ว จ.นครราชสีมา

แมจำเปน

ประตูอีสาน นครราชสีมา เขต ๔

๒๑

เหมาะ สม นี้ แลว แต กอน ที่ ความ ตั้งใจ จะขอ พบ กับ ตม กลับ ทำให ฉัน ตอง ประหลาดใจ มาก ตม มา ยืน รอ ฉัน กอน ที่ ฉัน จะกลับ บาน ครู ครับ “ครู มี ลูก ยัง ครับ” ประโยค แรก ท่ี ตม ถาม “ ผม อยาก ได ครู เปน แม ครับ” ทำเอา ฉัน ยืน งง เพราะ ปฏิกิริยา ของ การก ระ ทำ กอน หนา นี้ กับ คำ พดู วนั นี ้มนั สวน ทาง กนั เหลอื เกนิ “ทำไม ละ ลกู” ฉัน ถาม “ผม อยาก มี แม ครับ” ตมตอบ “แลว ทำไม ถึง ตอง เขียน ขอความ อยาง น้ัน ท่ี มัน ไม เหมาะ สม กับ ครู อยาง นั้น ละ ลูก” ฉัน ได รับคำ ตอบ พรอม น้ำตา ที่ ไหล พรั่ง พรู ออก มา เพียง ประโยค เดียว วา “ผม อยาก ให ครู รัก ผม ครับ ผม อยาก มี แม ครับ ผม ไมรู จะ ทำ อยางไร ครับ” ฉัน ถึง กับ อึ้ง เพราะ นกัเรยีน เพยีง ชัน้ ป.๔ จะ กลา พดู แต ใน ทาง กลบั กนั ฉัน เลย คิด วาการ แสดงออก ของ เด็ก ท่ี มี ความ รัก ความ ศรัทธา ใน ตัว เรา น้ัน เปน ส่ิง ที่ ด ีแต บน พืน้ ฐาน เด็ก ท่ี ไมรู วา ส่ิง ใด เปน ส่ิง ที่ ควร ไม ควร เปน ส่ิง ท่ี ตอง ปรับ แก ของ คน เปน ครู

นับ จาก เย็น วัน นั้น มา ตมก็ เปรียบ เสมือน ลูก ศิษย ที่ ฉัน รัก และ เฝา ดูแล ความ ปลอดภัย ความ เปน อยู ให ฉัน ตาม ประสา เด็ก ที่ ยัง ไร เดียง สา ที่ พอ จะ ทำ กับ คน ที่ เขา รัก และ ศรัทธา ได จน วัน นี้ ความ หวัง ที่ ฉัน จะ พัฒนา ความ รู ของ นักเรียน และ สราง คน ดี มี คุณธรรม ให บาน เมือง ประเทศ ชาติ ก็ ยิ่ง เพิ่ม มาก ขึ้น ดวย มี ลูก ลูก อยาง ตม ท่ี เพิ่ม ขึ้น และ ลูกๆ เริ่ม ที่ จะ รู วา หนาที่ แหง การ ประกอบ คุณ งาม ความ ดี ของ ตัว นักเรียน เอง แมวา จะ ขาด โอกาส ทาง ครอบครัว หรือ แม กระท่ังเรื่องของ ยา เสพ ติดก็ตาม ก็ สามารถ ท่ี จะ ดึง เขา มา ไดดวย คำ วา “แม ของลูกๆ” ที่ เปน เหมือน พลัง วิเศษ ที่ ครอง ใจ เด็ก บาน นอก ของ ฉันที่ ได มา อยาง ไม ได ตั้งใจ

เกิด มา ชีวิต นี้ ขอ เปน ครู ให ได นี่ คือ ปณิธาน ชีวิต ของ ฉัน เพราะ สาเหตุ ใด ไม ทราบ แต หน่ึง ใน คำ ตอบ ที ่ฉนั ครุนคดิ ตลอด เวลา นัน้ คอื ฉนั อยาก ทำ เพื่อ เด็ก เพื่อ สังคม และ เพื่อ ประเทศ ชาติ แมวา การ เดิน ทาง สาย นี้ จะ ยาก ลำบาก สัก เพียง ใด ก็ตาม สิ่ง ท่ี ฉัน คิด ต้ัง หวัง ไว ตอง เปน จริง สัก วัน หน่ึง ดวย หัวใจ ท่ี เปยม ลน และ ต้ัง มั่น ใน ความ ใฝฝน ฉัน ก็ สามารถ ที่ กาว เขา สู คำ วา ขาราชการ ครู มา ได ดวย ความ ภูมิใจทั้ง ตัว เอง และ ครอบครัวดวยความ รู และ ความ สามารถ ที่ ฉัน มี อยู และ นับ จาก วัน นี้ ไป หนทาง ท่ี ฉัน วาด ไว กับ นักเรียน ตัว เล็กๆ ที่ รอ คอย ความ หวัง จาก ครู เริ่ม ท่ี จะ เปน จริง ขึ้น แลว เสียง รถยนต ของ ผู อำนวย การ โรงเรียน ที่มา รับ ฉัน วัน แรก ท่ี สำนักงาน เขต ดัง กระห่ึม พา ฉัน ที่ ถูก ขนาน นาม วา ครู ใหม เขา สู โรงเรียน ประถม ขยาย โอกาส แหง หนึ่ง ซึ่ง จะ เปน ที่ ที่ นำ ฉัน ปฏิบัติ หนาท่ี ขาราชการ ครู อยาง เต็ม ความ ภาค ภูมิ

ฉัน ได รับ มอบ หมาย ให เปน ครู ประจำ ชั้น ป.๔ หอง นี้ มี นักเรียน ชาย ๑๑ คน และ หญิง ๕ คน ทกุ คน ลวน แลว แต เปน นกัเรยีน ใน หมูบาน ที ่ประสบ ปญหา ทาง ดาน ครอบครัว ทุก อยาง ความ จน ยา เสพ ติด โหม กระหน่ำ เขา สู ๑๖ ชีวิต นักเรียน ของ ฉัน อยาง ยาก ท่ี จะ ตานทาน ได จะ ทำ อยางไร ดี นี่ คือ คำถาม ของ ความ เปน ครู ที่ อยู ใน ใจ ฉัน เสมอ

ตม หนึ่ง ใน นักเรียน ชาย ช้ัน ป.๔ เปน คน ที่ มี ปญหา มาก ท่ีสุด ใน ดาน ครอบครัว และ มาก ท่ีสุด ใน การ รุก ล้ำ ความ เปน ตัว ครู ของ ฉัน มาก ท่ีสุด “มา เปน แฟน กบั ผม ไหมครบัคร”ู นี ่คอื ประโยค แรก บน กระดาน ดำที่ เริ่ม ทักทาย กับ ความ เปน ครู ของ ฉนั แลว และ ประโยค ตางๆ ทีเ่ริม่ มา ทาทาย ฉนั บน โตะ หนา รถตลอด จน ประตู บาน พัก ครู จนฉัน คิด วา ฉัน ตอง คุย กับ ตม ถึง พฤติกรรม ท่ี ไม

บทคว

ามดีเ

ดน

๒๒

เรื่องสรวีย นำสินวิเชษฐชัย

โรงเรียนชุมชนวัดปราสาท

อ.ปาโมก จ.อางทอง

พลิกชีวิตผม เปน มนษุย รอย คำถาม ที่ รอ คอย คำ ตอบ

มา เน่ิน นาน จน มา วัน นี้ จึง ได รู วา…ผม ช่ือ เพิ่มพูน แต เพื่อนๆ เรียก ไอ เพิ่ม

หลาย คน บอก วา ผม หนาตา ดี แต ตา เศรา คน โบราณ เขา บอก วา คน ตา เศรา ไม ดี ผม ก็ ไมรู หรอก วา ไม ดีนะ ไม ดี อยางไร ผม ฟงแลว ผาน ไป เฉยๆ ไม เคย เก็บ มา คิด

ผม เปน นักเรียนชั้น ม.๒ ครู หลายๆ คน บอก วา ผม ไม เอา ไหน ขี้ เกียจ ขาด เรียน บอย มา โรงเรียน สาย ไม รับ ผิด ชอบ การบาน ไม ทำ แตง ตวั ไม เรยีบรอย ใน ชวีติ ผม ไมม ีใคร ชอบ หนา ผม เทาไร แมแต หลวง พอ ก็ ยัง หนี ผม ไป บวช ท้ิง ให ผม อยู กับ แมตาม ลำพัง แม ผม ก็ ติด เหลา รางกาย ไม แขง็ แรง ปวย บอย ผม ไมรู วา อนาคต ของ ผม จะ เปน อยางไร จะ อยู กับ ใคร ท่ีไหน …ทุกอยางดูนา เบื่อ

ชีวิต ผม ทุก วัน นี้ ไมมี ความ สุข ที่แท จริง เลย ผม เหงา ผม กลัว ผม วาเหว ผม สับสน ทำไม ผม ตอง เกิด มา และ มี ชีวิต แบบ น้ี ผม ทอแท สิ้น หวัง หมด กำลัง ใจ ไม อยาก มา เรียน อยาก นอน เฉยๆ ไม ตอง คยุ กบั ใคร ผม พยายาม เรยีก รอง ความ สนใจ จาก คน รอบ ขาง แต เหมือน ยิ่ง ทำ ยิ่ง กลับ ติดลบ เพิ่ม มาก ข้ึน ผม เครียด สุดทาย ผม ดม กาว และ ไม ไป เรียน

“นักเรียน เคย นำ ชีวิต ตัว เอง ไป เปรียบ เทียบ กับ คน อ่ืน ไหม คะ แลว รูสึก เปน อยางไร บาง” ครู แนะแนว ถาม นักเรียน ใน หอง ผม กม หนา คำถาม นี้ บาดใจ ผม เหลือ เกิน บอย ครั้ง ที่ ผม แอบ นำ ตัว เอง ไป เปรียบ เทียบ กับ เพ่ือน ท่ี เขา เกิด มา พรอม มี พอ แม อยู กันพรอม หนา มี เงิน ใช ไม ขัดสน มี รถ มอเตอรไซค ขับ ไป เรียน มี โทรศัพท มือ ถือ ใช

ภาคกลาง อางทอง

๒๓

นัง่ คยุ ใน บาน กบั แม ผม สกั พกั ครกูบัเอ็ มก็ ออก จาก บาน มาเพราะ ไม เจอ ผม แม ผม รองไห กับ ครู แม ไหว ครู แลว ไหว ครู อีก ผม ไม ไดยิน วา เขา คุย อะไร กัน แต ผม ประทับ ใจ ใน ความ เปน ครู มาก บาน ผม สกปรก รก รุงรัง น้ำ ทวม ครู ก็ ลุย ไป ถาย รูป ผม ตัดสิน ใจ ออก มา เรียก ครู และ เรา ก็ นั่ง คุย กัน ผม รองไห ครู มอง ผม แลว น้ำตา ครู ก็ คอยๆ ไหล ออก มา เพื่อน ผม ทั้งหมด เบือน หนา หนีแอบ ปาด น้ำตา กัน เรา ทั้งหมด จึง น่ัง คุย กัน แบบ เปดอก

“มี อะไร อยาก ระบาย ให ครู รับ รู เพื่อ แบง ปน ความ ทกุข คร ูยนิดี ฟง ถา คดิ วา คร ูเปน แม เปน ญาต ิ ผูใหญ ครู ยินดี รับ ฟง ทุก เรื่อง จะ เปน ความ ลับ ถา เธอ ไม อนุญาต ครู จะ ไม เลา ใหใครฟง เด็ด ขาด ครู มี สัจจะ พอ” ผม พูด ไม ออก ผม เงย หนา มอง ครู แวว ตา ครู ชาง ออน โยนไม เหมือน ทุก วัน ท่ี ครู อบรม พวก เรา ใน ตอน เชา ที่ครู เขม จน ผม กลัว ผม พูด ออก มา เปน ชุด ผม ทำงาน ไมทัน เพื่อน ยืม สมุด เพือ่น ลอกก ็ไม ได เพราะเพือ่น กลัว สมดุ หาย การบาน บาง วิชา ก็ ยาก ผม ทำ เอง ไม ได ไมรู จะ ไป ทำ กับ ใคร เพื่อน ก็ อยู ไกล วิชา น้ี ก็ มี เรียน ทุก วัน งานจึง เพิ่ม มาก ขึ้นๆ บาง วัน ผม ไมมี เงิน ไป กิน ขนม ท่ี โรงเรียน เจอ แม เมา บาง ผม เครียด เพื่อน จึง แนะนำ สูบ บุหรี่ กลัว ครู รู และ ทำโทษ ผม เปน เด็ก ท่ี ไม ดี ใครๆ ก็ ไม ชอบ หนา ผม ครู บาง คน ก็ ตำหนิ ผม แรงๆ ผม อาย เพื่อน ผม ไม อยาก ไป เรียน

“เธอ สนิท กับ ใคร ท่ีสุด บาน อยู ใกล กับ ใคร บาง และ มี งาน วิชา อะไร ท่ี ไม เสร็จ วัน อาทิตย นี้ ครู มา อยู เวร หอบ มา ทำ ครู จะ สอน ใหและ ชวน เพื่อน ท่ี เขา ทำงาน เสร็จ มา ดวย เอา อุปกรณ ใน วิ ชา น้ันๆ มา ให ครบ เธอ ไม ได เปน คน ไม ดี เพราะ นิสัย ไม ดี แต เธอ มี ความ อึดอัด คับ ของใจ เรื่อง เรียน เร่ือง การ ทำงาน ปญหา อยู ตรง นี้ เธอ ตอง แก ที ละ เร่ือง ทำงาน วิชา ที่ นอย ให หมด ไป และ ทยอย ทำ ที ละ วิ ชาๆ ครู จะ ประสาน กับ ครู ผู สอน เอง ขอ เพียง ให เธอ ต้ังใจ และ ใช ความ พยายาม ให เต็ม ท่ี ใน การ แก ปญหา รวม กับ ครู ก็ แลว กัน เธอ ทำงานไม เสร็จ บาง วิชา แลว ไม มา เรียน ท้ัง วัน เธอ เสีย โอกาส ดีๆ ไป ตั้ง หลาย วิชา

จง จำ ไว วา ไม เคย มี ใครได อะไร มาโดยที่ ไมเสีย อะไร ไป แต สิ่ง ที่ เรา เสีย ไป กับ ส่ิง ท่ี จะ ได มา นั้น ตอง คูควร กัน

มี คอมพิวเตอร ไว เลน เกม แลว ผม ละ ไมมี อะไร สัก อยาง แมแต ความ รัก ความ อบอุน

“เพิ่ม ครู เรียก เธอ นาน แลว นะ เปน อะไร ไดยิน ไหม วา ครู ถาม อะไร” ทำไม ผม จะ ไม ไดยิน ใน เมื่อ ผม ไม ได หู หนวก (ผม แอบ ตอบ ครู ใน ใจ) แต ผม ตอบ ครู ไม ไดเพราะ คำ ตอบ มัน มา พรอม กับ น้ำตา ผม กม หนา มอง พื้น ก็ แลว เงย หนา มอง เพดาน ก็ แลว แต ไม อาจ ซอน แวว ตา และ น้ำตา ให พน จาก สายตา ของ ครู ได ครู เดิน มา โอบ บา และ ตบ เบาๆ “เที่ยง นี้ เจอ กัน ที่ ศาลา นะ”

วัน นี้ เปน อีก วัน หนึ่ง ท่ี ผม กิน ขาว ไม อรอย ขาว แตละ คำ กลืน ยาก เย็น เหลือ เกิน ใน ที่สุด ผม ยอม เปน คน ไม ด ีแอบ เท ขาว ทิง้ใน ถงั เศษ อาหาร ให หมู มัน กลืน ไม ลง และ ไม อรอย เลย จริงๆ ผม ไม ได โทษ แม ครวั แต ผม เอง ตาง หาก ที ่ไมม ีอารมณ กนิ ผม ไม อยากไป หา คร ูตาม นดั ไมรู จะ เจอ กบั อะไร มัง่ ผม อาย เพื่อน กลัว ครู ดุ เพราะ ครู คน น้ี เปน ครู ที ่ปรกึษา ผม ดวย ด ุมาก ตี ก ็เจบ็ จน เพือ่น เดนิมา ตาม ผม จึง เดิน ไป เงียบๆ ผม เห็น ครู นั่ง มอง ผม อยู ยิ่ง กาว ขา แทบ ไม ออก ทำไม เพิ่ง มา ลืม หรือ เรา คง ไมมี เวลา คุย กัน เย็น นี้ให รีบ กลับ บาน ไป เจอ กัน ท่ี บาน นะ ครู ยิ้ม แบบ เซ็งๆ ให ผม

หลัง เลิก เรียน ครู จะ ไป บาน ไมรู จะ เจอ เร่ือง อะไร ม่ัง ไม อยาก กลับ บาน เลย ผม ปรารภ กบั เพือ่น รู ใจ แตถาไมกลบัแลว คร ูไปหาท่ีบาน ไม เจอ เปน เรื่อง แน เพราะ ครู เปน คน พูด จริง ทำ จริง เดี๋ยว พวก เรา จะ แอบ ตาม คร ูไป ดวย เอม็ บอล บาส และ น้ำ ที่ เปน เพื่อ นสนิท กลาวพรอม กับ จับ มือ ผม

เย็น นั้น ครู ซอน ทาย รถ มอ เต อร ไซค เอ็ม มา ที่ บาน ผม เพราะ รถ ครู เปน รถ เกง ขับ เขา มา ไม ได เพราะ น้ำ ทวม ขัง ผม แอบ ดู เห็น ครู ลุย น้ำ เขา มา

บทคว

ามดีเ

ดน

๒๔

ที่ ผาน มา ก็ ให ผาน ไป เรา มา เริ่ม ตน กัน ใหม จาก นี้ ไมมี อะไร ที่ ลูก ผูชาย เขา ทำ กัน ไม ได”

ครู ยังบอกอีกวา “ท่ี เธอ นำ ตัว เอง ไป เปรียบ เทียบ กับ เพื่อน ท่ี ดี กวา เธอ แลว มัน เกิด อะไร ทาง บวก กับ เธอ ไหม ทำไม เธอ ไม เปรียบ เทียบ เธอ กับ เพื่อน ท่ี แย กวา บาง คน พิการ บาง คน กำพรา บาง คน พอ แม แยก ทาง กัน เขา ยัง ดำเนิน ชีวิต อยู ได เปน คน ดี ที่ ใน สังคม ประสบ ความ สำเร็จ ใน ชีวิต ได แต ทำไม เธอ เกิด มา มี พอ แม พรอม หนา เลี้ยง ดู เธอ ได ใน ระดับ หนึ่ง เธอ กลับ ไม พอใจ เธอ ลอง มอง ชีวิต นักเรียน คน อื่นๆ ใน โรงเรียน ท่ี แย กวา เธอ มี มากมาย ทำไมเขายัง สู ชีวิต มา เรียน ทำความ ดี ชวย ครู ทำงาน ไม เกเร ขาด เรียน เพราะ เขา มี ความ ฉลาด ทาง อารมณ รูจกั คดิ คิด แบบ สรางสรรค ม ีเหต ุ มี ผล เธอ ตอง เปลี่ยน แนวคิด ใหม ใน โลก ใบ นี้ ไมมี ใคร ดี กวา ใคร ทุก คน มี กรรม เปน กำเนิด เลือก เกดิ ไม ได ก ็จรงิ แต เลอืก ที ่จะ เปน ได เธอ อยาก เปน อะไร เธอ ตอง วาง แผน และ ทำ ตาม แผน ที่ กำหนด โดย ไม ประมาท ชีวิต ของ คน เหมือน นัก เดิน ทาง บาง คน ฉลาด มี แผนท่ี ใน การ เดิน ทาง มุง มั่น มานะ พยายามจึง ไป ถึง จุด หมาย ปลาย ทาง ตาม วนั และ เวลา ที ่กำหนด แต บาง คน ไม เห็นความ สำคัญ ไม เห็น คุณคา ของ กาล เวลา ทำ อะไร แบบ เลื่อนลอย ขาด ความ รับ ผิด ชอบ ไมรู หนาท่ี แวะ ขาง ทาง ไป เรื่อยๆ ของ เกี่ยว กับ อบายมุข บาง สาร เสพ ติด บาง ถา ขาด สติ ก็ จะ เสีย อนาคต ได เมื่อ มา รูตัว อีก ที วา ทำ อะไร ลง ไป บาง คน ก็ เกือบ สาย หรือ บาง คน ก็ สาย เสีย แลว ลูก ประพฤติ ตัว ไม ดี จริง อยู ที่ พอ แม เสียใจ แต จริงๆ แลว คน ที่ เสียใจ ที่สุด ก็ คือ ตัว เรา เอง

จาก นี้ ไป ให ทำ ใน สิ่ง ที่ ดี ทำ สิ่ง ที่ ถูก ที่ ควร ทำ แลว ตัว เอง ไม เดือด รอน คน อ่ืน ไม เดือด รอน ไม เบยีดเบยีน ซึง่ กนั และ กนั ท่ี สำคญั เรา เปน นกัเรยีน ตอง เรียน หนังสือ ให จบ เพ่ือ อนาคต วัน ขาง หนา เธอ เปน ลกูชาย คน เดยีว พอ แม ก ็อาย ุมาก แลว ไม ได มี ทรพัย สมบตัิ อะไร พอ แม ทุก คน อยาก มี ลูก รัก ลกู อยาก ให ลกู สบาย เหมอืน ลกู คน อืน่ๆ แต เมือ่ ใน โลก ความ จริง มัน เปน ไป ไม ได เธอ ตอง เปน คน สราง

คน หา ทำให ฝน ของ พอ แม เปน จริง แค เธอ พ่ึง ตัว เอง ได พอ แม ก็ หมด หวง เหมือน ที่ คำ โบราณ บอก วา “นอน ตาย ตา หลับ” เพราะ ไม ตอง กังวล ถึง คน ที่ อยู ภาย หลัง ถา เธอ ทำให พอ แม สบายใจ เทากับ การ สราง มงคล ชีวิต ให ตนเอง ชีวิต เธอ ก็ จะ ประสบ ความ สำเร็จ เหมือน ที่ ใคร หลายๆ คน เขา เปน กัน แมแต ครู ที่ กวา จะ มา ถึง วัน น้ี ครู ก็ ลำบาก มา กอน จง จำ ไว วา ไม เคย มี ใคร ได อะไร มาโดยท่ี ไม เสีย อะไร ไป แต ส่ิง ที่ เรา เสีย ไป กับ สิ่ง ที่ จะ ได มา น้ัน ตอง คูควร กัน เชน เวลากับ อนาคต เสีย เวลา ใหการ เรียน การ ทำความ ดี ส่ิง ที่ จะ ไดมา คือ ความ สำเร็จ ความ ภาค ภูมิใจ ใน ศักด์ิศรี ของ เรา ที่ เรา เปน ผู สราง ทุก คน ที่ รูจัก ก็ จะ ช่ืนชม ครู รู วาที่ ผาน มา เธอ หา คำ ตอบ ไม เจอ แต วนั นี ้คร ูเฉลย ให เธอ หมด แลว ชวีติ ตอง ดำเนิน ตอ ไป บน เสน ทาง ชวีติ ที ่เธอเปน คน ลขิติ เอง ตราบ จนกวา ชีวา ของ เธอ จะ หาไม”

แรกๆ ท่ี ครู พูด ผม ก็ ฟง บาง ไม ฟง บาง เชื่อ บาง ไม เชื่อ บาง แต เมื่อ ครู บอก ให ลอง ทำ ตาม ผล ท่ี ตาม มา คือ ผม ทำงาน ตาม เพื่อนๆ เกือบ ทัน ครู หลายๆ คน ให โอกาส ให อภัย แม บาง คน ไม สนใจ ผม แต ผม ไม ทอ จะ ป รับ ปรุง ตนเอง และ เรียน ให จบ และ จะ เลี้ยง ดู พอ แม โดย ยึด หลัก คำ สอน ของ พระ สัมมา สัม พุทธ เจา ที่ วา ตน เปน ที่ พึ่ง แหง ตน

๒๕

บทคว

ามดีเ

ดน

เรื่องนงลักษณ แตงศรี โรงเรียนวัดกุญชรวชิราราม อ.เขายอย จ.เพชรบุรี

วันนี้ ไมมีสายลม

บน ถนน เสน ทาง เดิน อัน ยาว ไกล ทอด ตาม ทาง สาย ตรง

หญา ขาง ทาง เอน ระนาบ สงบ น่ิง ไม ไหว เอนตนไม สอง ขาง ทาง ใบไม เคย สะบัด บัดนี้

มัน ชาง สลัด ใบ ท้ิง เพียง ความ เหงาเหมือน ความ หวัง ลม หาย ลับ ไป กับ เงา ไมมี

สิ่ง ใด คาง ท้ิง ไว กับ เราเร่ือง เคย เลา เคย ฝน ไม เหลือ ไม คาง ตา ท้ิง ตำนานขาน คำ เลา ซึ้ง ซ้ำ ซ้ำ คำ เศรา โศก โลก คง

ดับ พรอม ชีวาหวัง อะไร อีก เลา เขา จาก โลก ท่ี ดี กวาฝาก รอย ช้ำ รอย เจ็บ ปวด รวด ราว เคลา น้ำตาฝาก ท่ัว หนา อาบ แกม แตมเปอน ใน ดวงตาความ ผิด พลาด ท้ิง บาดแผล ขอ เพียง แต ดับ

ไฟ พรอม ใฝฝนแผล ใจ นั้น หมาย ให แพ แต ใจ สู มี รอย ยิ้ม

อยู รอ ขาง หนาฤดูกาล จะ พา ฝน น้ัน พบ ฟา สาง อัน เรือง รอง

ภาคใตตอนบน เพชรบุรี เขต ๑

๒๖

รำไพ มี ครอบครัว เล็กๆ ที่ แม จะ ยากจน แตเธอ ก็ มี ความ สุข แต ความ สุข นั้น อยู ไม กี่ ป สภาพ ของเธอ สามี เธอ ลูกชาย คน เล็ก ของ เธอ ตอง ตก อยู ใน หวง ของ ความ ทุกข ยาก จะ หลีก หนี เธอ เผชิญ กับ โชค ชะตา ที่ กระหน่ำนำ ความ ตาย มา สู ครอบครัว เธอ ซึง่ม ีทัง้หมด ๔ คน เธอ ม ีลกูชาย ๒ คน คน โต เรียน อยู ชั้น ป.๖ คน เล็ก อยู ชั้น ป.๒ โชค ชะตา ที่ กำหนด ให เธอ พบ กับ เชื้อ HIV ที่ สังคม ไทย รับ กัน ไม ได เรื่อง รันทด ที่ พก พา ความ เจ็บ ปวด แทรก กลาง ระหวาง สังคม กับ ชีวิต คนจน

อีก ไม นาน สามี เธอ รวม ถึง ลูก คน เล็ก คงตอง รอความตาย เปน ระยะๆ อาการ ปวย กำเรบิ ไป เรือ่ยๆ เพราะ การรักษา ไมมี ผล มิมี ใคร รู นอกจาก สามี เธอ เขา และ เธอ จะ จบ ชีวิต เชน ไร ไม ตอง ถาม ถึง ความ ทรมาน เพราะ ทรมานทั้ง รางกาย และ จิตใจ ความ กดดัน ของ สังคม สภาพ เศรษฐกิจ ครอบครัว แต โชคก็ยัง เขา ขาง

เมื่อ “สันติ ชัย” ลูกชาย คน โต ซึ่งไดรับ ความ เจ็บ ปวด ไม แพ พอ-แมและ นอง ของ เขา เชน กัน การ เปน คน ดี มี จิตใตสำนึก ท่ี เปน มนุษย ของ สันติ ชัย สราง ความ ปติ ให ไพ ไพ ชุม ชื่น หัว ใจ ที่ อยาง นอยเธอ มี ลูก คน นี้ สันติ ชัยเรียน ดวย ทำงาน ดวย ชวย แม ทุกๆ เชา เขา จะ ขี่ จักรยาน พา แม ไป รับ จาง ทำ หู เขง ซึ่ง ระยะ ทาง ไป กลับ ประมาณ ๗-๘ กิโลเมตร นอกจาก น้ัน สันติ ชัย ยัง หัด เปา แคน แคน นี้ เปรียบ เปน ขุมทรัพย ที่ ทำให เขา หา ราย ได จาก การ เปา แคน กวา จะ ได แคน เปน ของ ตัว เองก็ ใช เวลา เก็บ เงิน อยู นาน งาน บุญ ทุก งานสัน ติชัยจะ ไป รับ งาน เปา แคน ใน วง แคน ประยุกต เสมอ ชีวิต ครอบครัว ไพ อยู มา ไม นาน สามี เธอ ก็ จาก โลก น้ี ไป ท้ิง ลูกชาย คน เล็ก รวม ถึง เธอ ตอง ปวย กระ เสาะ กระแสะ เธอ ยัง ไมอยาก ตาย ใน เวลา นี้ เพราะ สันติ ชัย ลูก ของ เธอ ยัง มี อนาคต เธอ พา ลูก เขา ชมรม ผู ปวย เอดส ใน อำเภอ และ รักษา ตัว ใน โรง พยาบาล ประจำ อำเภอ อาการ ปวย ของ เธอ พอ จะ ทาน ทน แต ลูก นอย ของ เธอ

เด็กชา ยก มล ซ่ึงเปน ดวงใจ ของ แม กลบัอยูไมได นาน กมลม ีเชือ้ วณัโรค ลง ปอด เสีย ชวีติ ตาม พอ ของ เขา ไป สันติ ชัย สงสาร แม ไพ ของ เขา มาก เพราะ แม ทำ ทกุ อยาง ไป รบัจาง ทีไ่หนกไ็มม ีคนรบั ม ีคน เดยีว คือ เจาของ ราน ทำ เขง ที่ เขา จาง ไพไป ทำ หู เขง เธอ จึง มี ราย ได จาก การ ทำ หู เขง นี้ มา ตลอด ไพ ถูก บีบ คั้น จาก ครอบครัว สามี เธอ เขา รังเกียจ เธอ มาก เหตุการณ อัน ราย แรง ตอน ที่ ลูกชาย คน เล็ก ตาย ไพ ตอง จัดการ งาน ศพ ของ ลูก เหตุการณ ใน ครั้ ง นั้ น ทำให ไพ ไม อาจ ลืม เพราะ มี เพียง เธอและ ศพ ลูกชาย เธอ กอด ศพ ลูกชาย คร่ำครวญ อยาง เวทนา พอรุง เชาจึง พา ศพ ลูก กลับ บาน ตอน บายหลวง พอ ที่ วัด ได จัดการ เผา ศพ ลูกชาย ให โดย ไมมี ญาติ พี่ นอง เหลียว มอง หรือ ชวย เหลือ เธอ คิด แต เพียง วา เธอ ตอง อดทน และ อดทน ให มาก ท่ีสุด เพ่ือ ให หลุด พน จาก ความ ทุกข นี้ ให ได เวลา นี้ ไพ ตอง ทน ทุกขเวทนา ใน การ ปวย ความ จน ถูก หยิบ ยื่น มา ใหโดย ไม ได รับ การ ปฏิเสธจากรำไพ และ สันติ ชัย เลย อดทน นะ ลูก “สัน ของ แม”

สัน เริ่ม หัด ชกมวย เขา เปน นัก มวย ประจำ โรงเรียน สราง ช่ือ เสียง ให กับ โรงเรียน จน ได รางวัล มากมาย สัน เฝา เพียร พยายาม ลืม ความ เจ็บ ช้ำ และ ความ ทุกข ทรมาน และ ไพ ก็ ทน เห็น ลูก ไป ชกมวย ไพ สุด กลั้น น้ำตา สัน ตอง เจ็บ ตัว และ เจ็บ ทั่ว กาย อยาง สาหัสกวา จะ ได มา ซึ่ง ชัยชนะ และ เงิน รางวัล สัน ตอบ แม ดวย แวว ตา ที่ ไม ทอถอย เรา ไมมี อะไร จะ เจ็บ มากกวา นี้ แลว สัน จะ อดทน ตอสู กับ อุปสรรค และ ย้ิม รับ ความ เศรา ท่ี อยู คู กับ ครอบครัว เรา ดวยความ มุง หวังของเยาวชน คน ดี ใน สังคม สังคม ท่ี เห็น แก ตัว เห็น แก เงิน ทอง พรรค พวก สังคม ระดับ สูง แต สำหรับ สัน ผู ต่ำตอย ไมมี แมแตทาง เลือก โอกาส ของ เขา ยัง มี อีก หรือ? กำลัง ใจ และ ความ รัก ที่ มี ให แมตางหาก กำลัง ใจ ที่ มี เกิน รอย สัน ใน วัน นี้ ไม ได เปน เด็ก ชาย ที่ อยู ป.๖ แลว แต สัน เริ่ม เปน หนุม เขา สู วัย รุน ท่ี มี จิตใจ

๒๗

เขม แข็ง อดทน และ แกรง กลา เขา สัญญา ไว กับ ตัว เอง วา เขา นี่ แห ละ จะ ดูแล แม ของ เขา ดวย ชีวิต ของ เขา เอง สอง แม ลูก พา กัน กลับ ไป อยู กับ ยาย ใน ตำบล อื่น ทิ้ง เหตุการณ ที่ แสน รันทด แสน ขมขื่น ไว ที่ นี่ ไป เริ่ม ตน ชีวิต ใหม ซึ่ง ไพ ปลอบ ตัว เอง วา เรา จะ มี โอกาส เร่ิม ตน หรือ ลงทาย กัน แน ไพ ตอง รักษา ตัว เอง ไป ดวย ตอสู กับ โรค ราย จาก รางกาย ท่ี ผอม ซีด ผิวหนัง ดำ เร่ียวแรง ออน ลา

ปจจุบัน ไพ เร่ิม มี อาการ ดี ขึ้น รักษา ตัว ใน โครงการ กิน ยา ตรง เวลา ชมรม น้ี ได รับ ความ เอาใจ ใสและ ดูแล จาก ท าน นาย อำเภอ ประจวบ แสง สุวรรณ ทาน ผู ชุบ ชีวิต ให ผู ติด เช้ือ เอดส นาย อำเภอ ให กำลัง ใจ และ นาย อำเภอ ชวย เหลือ ทุก ดาน ไพ ซาบซึ้ง และ ถือวา ทาน มี บุญ คุณ ตอ ไพ และ เพือ่นๆ ใน ชมรม นี ้มาก เพราะ ทาน เปน กนัเอง จัด เลี้ยง อาหาร แพงๆ และ ดีๆ ซึ่ง ใน ชีวิต นี้ คง หา อาหาร แพงๆ ดีๆ อยาง นี้ ไม ได นี่ แห ละ คือ ชวีติ ของ ไพ ที ่กำลงั ถกู มรสมุ และ ลม แรง อนั โหด ราย ก ระ หน่ำ สาด ซัด ไมรู สิ้นตราบจนหมด ลม หายใจ เหตุการณ ท่ี ทำให ชีวิต ของ ผู หญิง ตัว เล็กๆ จม ด่ิง ลง ใน ธุลี ดิน ความ กันดาร ของ พ้ืนที่ ยัง นอย เสีย กวา ความ แหง แลง ของ น้ำใจ คน จวบ ส้ิน ชีวิต ของ คน รอบ ขาง อีก นาน ไหม แสงอรุณ และ สายลม อัน อบอุน จะ มา เยือน เธอ บาง ใน ยาม ค่ำคืน จันทร เพ็ญ ที่ สาด สอง ไพ ไม เคย พบ กับ กลาง คืน ที่ อบอุน เลย ไพ อดทน นะ สามี เธอ บอก กอน จาก ไป เรา คง ไม ตาย กัน หมด ไพ ยัง จำ ได เสมอ

สันติ ชัย ได รับ คัด เลือก เปน เยาวชน ดี เดน ระดับ ประเทศ ได รับ โล ประกาศ เกียรติคุณ เปน รางวัล รางวัล ใน ชีวิต สันติ ชัย ไม ได อยู ที่ โล ประกาศ เกียรติคุณ ไม ได อยู ที่ เหรียญ ทอง รางวัล ของ เขา คือ รอย ยิ้ม ของ แม และ มี แม อยู กับ เขา ไป อีก นาน แสน นาน สอง มือ ที่ โอบ อุม เล้ียง ดู สัน ทามกลาง ความ เดียด ฉันท ของ คน รอบ ขาง

น้ำ ใน คลอง เร่ิม มี เกือบเต็ม น่ัน หมาย ถึง สอง แม ลูก ตอง ทำ นา เพราะ ไพ สอน ใน ลูกรูจัก คำ วา ชาวนา ไทย เปน ชาวนา ที่ ในหลวง ทรง เปน ตวัอยาง ไว ให พระองค ทาน ทรง เหนือ่ย ยาก ลำบาก

ตรากตรำ เพ่ือ ให ประชาชน ของ ทาน อยู อยาง พอ เพยีง ตาม หลัก เศรษฐกจิฯ เรา ตอง เจรญิ รอย ตาม พ ระ องค ทาน

สัน รู ซึ้ง ดี และ ชวย แม ทำนา ตอน น้ี สัน เรียน จบ ม.๖ แลววางแผน อนาคต ไว วา มี อาชีพ เปน ทหาร สัน จึง อยาก จะ เรียน ตอ เปน นาย ทหาร โดย มุง มั่น ไว วา เขา ตอง เปน ทหาร ที่ ดี ของ ประเทศ ชาติ ความ ฝน ของ เขาตอง เปน จริง และ สันติ ชัย จะ ใช ความ ดี งาม ท่ี เขา ได รับการ อบรม สั่ง สอน จาก แม ของ เขาและ จากคุณครู คำ วา ปมดอย สำหรบั เดก็ยคุ ใหม จะ ไมม ีอยู ใน ชวีติ ของ สนั เลย พอ-แม และนอง ของ เขา รวมท้ัง ตัวเขา เอง ตอง เผชิญ กับ มรสุม เชน นี้ แต สันติ ชัย มี สติ ตั้งแต กาว แรก ของ ชีวิต ที่ เขา ขาด พอและ นอง ไป เขา มี แนวคิด ใน การ ใช ชีวิต ของ ลูก กำพรา แม ตน โพธ์ิ ของ เขา ท่ี มี อยู จะ ไม งอกงามสัก เทาใด เขา ก็ คง ไม อยาก ให ใบ โพธิ์ ของ เขา รวง ลง สู ดิน อีก ครั้ ง ใน ใจ ลึกๆ ของ สันติ ชัย ทองจำ ให ขึ้นใจ วา โอ โพธิ์ เงิน โพธิ์ทอง ของ ลูก เอย และ สัน ก็ ตั้งใจ ไว วา จะ บวช ทดแทน พระคุณ แม ใน วัน ที่ สัน ได งาน ทำ ไพ ใช เวลา วาง ของ เธอ ไป ทำบุญ ที่ วัด เพราะ เธอ รู แลว วา ดี ชั่ว รู ได ดวย ตัว ของ เธอ เอง บาป น้ัน เปน ผู กระทำ เอง และ ความ เศรา นั้น เปน ผู กอ เอง วัน นี้ ขาพเจา ได พบ กับ รำไพ ที่ วัด วัน น้ี ไพ รูสึก แจมใส เธอ ย้ิม นอยๆ จงู รถ จกัร ยาน ใน ตะกรา หนา รถ ม ีปนโตและ ขวด นำ้ ไพ บอก แบง สวน บญุ ให นะ คณุคร ูขาพเจา ตอบ สาธุ การ เวียน วาย ตาย เกิดเปนส่ิงที่ทุก คน ตอง ยอมรับ สภาพ นี ้ให ได ตอง ม ีความ เอือ้ อาทร ตอ เพือ่น มนษุย ตอง รูจกั คำ วา เสยี สละ และ รูจกั การ ให ซึง่ เปน ทาน อัน สูงสุด ความ พรอง ของ บาง สิ่ง ซึ่ง มิ อาจ เติม เต็ม ชีวิต ของ ใคร บาง คนได

สัก วัน หน่ึง แสง สี ขาว ของ ดาวฤกษฟา จะ เบิก บาน แจม สวาง กระจาง ใสซึ่ง วัน น้ี ดาว ดวง เดน เชน สันติ ชัยวาง วง โคจร ชีวิต ไว ขอ เพียง แรง แหง แสง ดาว และ สายลม

บทคว

ามดีเ

ดน

๒๘

เรื่องมนัสวี มณีสวัสด์ิ โรงเรียนศิริราษฎรสามัคคี อ.มายอ จ.ปตตานี

ปลายทาง ความหวงใย…จากหัวใจของครู

ภาคใตตอนลาง ปตตานี เขต ๒

๒๙

ยินดี มอบ ความ รัก…ความ หวงใยยัง มี ให มิ เลือน หายแม ครู จะ ไกล หาง กัน ความ รูสึก ไม กลับ กลายรัก ลูก ศิษย ทั้ง หลาย…ดวย ใจ จริงกาล เวลา นำพา ให้ เรา มา พบ กัน...แม้ว่า

เรา ไกล หาง กนั แต กาล เวลา ก ็ไม อาจ พราก ความ รกั ความ รูสึก ที่ ดีๆ ที่ มี ให แก กัน ได ณ โรงเรียน บาน ซะ เอา ะ อำเภอ ยะหริ่ง จังหวัด ปตตานี สพท.ปน.๑ ดิฉัน รับ ราชการ ครู คร้ัง แรกรูสึก ประทับ ใจ กับ การ ทำงาน ที่ นี่ มาก บุคลากร มี ความ เปน กัลยาณมิตร นักเรียน มี ความ สดใส นา รัก และ อยู ทาม กลาง ธรรม ชา ติ ทุกๆ เชา ไดยิน เสียง ทักทาย เจื้อย แจว (คุณครู ขา สวัสดี คะ) ความ รูสึก อบอุน เกิดจาก มิตรภาพ ที่ ดี ตอ กัน ระหวาง นักเรียน กับ ครู ผู สอน ดิฉัน รัก ใน ความ เปน ธรรมชาติ ของ นักเรียน ที่ นี่ และ ทุมเท แรง กาย แรง ใจ จน สามารถ นำ นักเรียน เขา สู เวที การ แขงขัน รอง เพลง ลูก ทุง ประกอบ รีวิว จาก ศูนย เครือ ขาย สู ระดับ เขต พื้นที่ การ ศึกษา

การ จัดการ ศึกษา ระดับ ปฐมวัย เปนการ สง เสริม พัฒนาการ ทั้ง ทาง ดาน รางกาย อารมณ สังคม และ สติ ปญญา และ ดิฉัน ยัง เพิ่ม เติมใน การ ใช ภาษา อังกฤษ เพื่อ เสริม สรางพัฒนาการ ทาง ดาน ภาษา สามารถ ออก เสียง ควบคู ไป กับ ภาษา ทอง ถิ่น นอกจาก การ จัดการ เรียน การ สอน ดัง กลาว แลว ดิฉัน รับ ผิด ชอบ โครงการ สง เสริม อนามัย นักเรียน ทำ หนาที่ เสมือน พยาบาล ประจำ โรงเรียน คอย ดูแล เอาใจ ใส เวลา นักเรียน ปวย ไข ประสบ อุบัติเหตุ จาก ความ ซุกซน และ ความ รู เทา ไม ถึง การณ กรณี อาการ หนัก เกิน ไป ท่ี ครู จะ ดูแล ให นำ สง สถานี อนามัย และ โรง พยาบาล

เหตุการณ ท่ี ดิฉัน รูสึก สลด ใจ ท่ีสุด คือ นักเรียน ชัน้ อนบุาล ๑ หองเรยีน ใน ความ รบั ผดิ ชอบ ได หกลม จน คาง แตก เลอืด ไหล รองไห จน ดฉินั ตกใจ รบี วิง่ ไป ถอย รถยนต และ ให คุณครูชวย อุม นักเรียน ขึ้น รถ เด็ก รอง ไห ตลอด ทาง รีบ นำ สง สถานี อนามัย แต นักเรียน อาการ หนัก เกิน กวา ที่ สถานี อนามัย จะ รับ ได จน ใน ที่สุด ดิฉัน ไดออก จาก สถานี อนามัย

เพ่ือ นำ นักเรียน เขา โรง พยาบาลยะหร่ิง ดวย ความ รีบ รอนและ สงสาร นักเรียน ที่ รองไห ตลอด เวลา ดฉินั ตดัสนิ ใจ ใน ขณะ ที ่ถนนวาง และ ไมมี รถ สวน ผาน กลับ รถ ตรง บริเวณ ยู เท รินโดย ไม เปล่ียน เลน …โชค ดี หรือ วา เจอ แจ็ก พอต ใหญจน ทุก วัน น้ี ก็ ยัง งง… คิดวาวัน น้ี เปนวัน อะไร หนอ ถึง ไดประสบ พบตำรวจ ทางหลวงเขาและแนนอน ที่สุด…ดิฉัน ผิด แต ดิฉัน ม ีหลัก ฐาน พยาน ใน การ ช้ี แจงเหตุผล ใน การก ระ ทำ ครั้ง นี้ ตำรวจ ทางหลวง ลง มาใช เวลา ตัก เตือน… ครู หนึง่…บอก วา อยา ทำแบบ นี ้อกี แลว สอด สายตา ไป ยงั เดก็ นอย ที ่รองไห สะอกึ สะ อืน้ และ อนญุาต ให เดิน ทาง ตอ ไป ได

คร้ัง แลว คร้ัง เลา ท่ี นักเรียน ประสบ อุบัติเหตุ ดิฉัน ใน ฐานะ ครู รีบ นำ สง โรง พยาบาล จน ลืมคิด ถึง การ รักษา ความ ปลอดภัย และ ความ ไม สงบ ที่ จะ เกิด ขึ้น ใน ระหวาง การ เดิน ทาง แตละ ครั้ง

เม่ือ ถึง สถาน พยาบาลจึง รีบ ประสาน บุคลากร ท่ี เก่ียวของ และ ผู ปกครอง นักเรียน ใน การ ดำเนิน การ เรื่อง สิทธิ คา รักษา พยาบาล นอกจาก นี้ ทาง โรงเรียน ยัง ให ความ ชวย เหลือ นักเรียน และ ผู ปกครอง…เพียง เทา นี้ ดิฉัน รู สึก ปลาบ ปลื้ม ใจ… ที่ ได ทำ หนาที่ เปน แม พิมพ ของ ชาติ ที่ เสีย สละ เพื่อ ลูก ศิษย และ มี สวน รวม ใน การนำ พา พวก เขา สู ความ สำเร็จ ทาง ดาน การ ศึกษา เรียน รู ควบคู กับ การ อบรม บม นิสัย ให เปน คน ดี ตอ สังคม

ตลอด ระยะ เวลา ๘ ปที ่ดำรง ตำแหนง อยู ที ่นี ่ ดิฉัน รูสึก วา เหตุการณ ตางๆ ผาน มา นาน นัก ความ รัก ความ ผกู พนั รวม ถงึ ความ หวงใย เอือ้ อาทร ระหวาง กัน ยัง คง คุก รุน อบ อวน อยู ใน ใจ ตลอด เวลา… และ จะ ยัง คง อยู ใน ใจ ตลอด ไป

แม ไม ยิ่ง ใหญ กวาง เทา ฟา มหาสมุทรยัง ยืน หยัด วา ไม หยุด สาน ฝน ให ศิษย ท้ัง หลายตอ ให ความ หาง ไกล…อุปสรรค มาก ล้ำ กรายก็ มิค ลาย ความ หวงใย ใน ดวงใจ ที่ มี ให กันครู รัก ลูก…ลูก ศิษย เสมอ เหมือน กัน ท่ัว หนาถึง แมวา จะ แตก ตาง หรือ หลาก หลายบน เสน ทางการ เรียน รู ไม เดียว ดายศักยภาพ คน พัฒนา ได ไม สาย เกิน…

บทคว

ามดีเ

ดน

๓๐

๓๑

ความ จริง แลว มิติ ทาง จิต ไม จำเปน ตอง แยก ขาด จาก ชีวิต และ กิจกรรม ต างๆ ในสังคม เลย กลาว อีก นัย หน่ึง การ ใหความ สำคัญ แก จิตใจ ไม ได หมายความ วา ตอง ละท้ิง เร่ือง วัตถุ หรือ เงนิ ทอง เรา สามารถ ทำ อาชพี การ งาน เพือ่ปากทอง ควบคู กับ การ สราง ความ ภาค ภูมิ ใจ ให แก ตนเอง หรือ อาจ ไป ถึง ขั้น พัฒนา คุณภาพ จิตใจ พรอมๆ ไป กับ การ ทำงาน ได ดัง ที่ ทาน พุทธ ทาสภิกขุ ย้ำ วา “การ ทำงาน คือ การ ปฏิบัติ ธรรม”

พระ ไพศาล วิ สาโล จาก หนังสือ “ยั้ง คิด ย้ำ ธรรม”

หนา ๑๑๗

ยโสธร เขต ๒

เรื่อง บุญสง สีลา สพป.ยโสธร อ.กุดชุม จ.ยโสธร

โรงเรยีนขนาดเลก็ เปนโรงเรยีนเปาหมายในการยุบเลิกโรงเรียน ดวยเหตุผลคุณภาพต่ำ ผลสมัฤทธิท์างการเรยีนตำ่ และความไมคุมคาในการลงทุนทางการศึกษา โรงเรียนบานแสนสำราญ ตำบลสรางมิ่ง อำเภอเลิงนกทา จังหวัดยโสธร สังกัดสำนักงานเขตพ้ืนที่การศึกษาประถมศึกษา ยโสธร เขต ๒ มีนักเรียน ๒๙ คน ครูรวมท้ัง ผูบรหิาร จำนวน ๔ คน เปนอกีโรงเรยีนหนึง่ในกลุมเปาหมายยุบเลิก คุณภาพแย ผลสัมฤทธิ์ทาง การเรียนตำ่ เปนปญหาความทาทายทีข่นุพลทัง้ ๔ทานสะอาด เนาวะราช นำทีมศกึษาวเิคราะหสาเหตุ

สมาธิขวดน้ำ สูความเปนเลิศ

ของปญหาอยางจรงิจงั จนมองเห็นสาเหตปุระการหนึ่งคือ นักเรียนไมสนใจเรียน ไมใสใจจดจอกับ สิง่ทีท่ำ และสาเหตุตอเนือ่งลงไปคอืกจิกรรมการสอน ของครูไมนาสนใจ สิ่งที่ครูสอนไมคอยสัมพันธ กับวิถีชีวิตนักเรียน นักเรียนมองไมเห็นประโยชน ในส่ิงที่ เรียน เมื่อทราบดังน้ีจึงเกิดการปรับ กระบวนทศันในการจดัการศึกษาขนานใหญ

“สต ิ สมาธ ิ ขยัน ประหยดั ใฝด”ี เปนปรัชญาที่ขุนพลทั้ง ๔ รวมกันตั้งเปาหมายใน การพฒันา สมาธขิวดนำ้ เปนกจิกรรมสำคัญในการฝกสติ สมาธิของนักเรียน โดยนำขวดน้ำขนาด

๓๒

๐.๕ ลิตร บรรจุน้ำเต็มวางตั้งบนศีรษะ ปฏิบัติกจิกรรมโดยคอยระวังไมใหขวดนำ้หลนจากศีรษะ ฝกกอนข้ึนเรยีนตอนเชาทุกวนั วนัละ ๓๐ นาท ี จนนักเรียนเกิดทักษะปฏิบัติไดครบทุกคน ตั้งแต ชัน้ ป.๑ - ป.๖ จัดบรเิวณแหลงเรียนรูใหสมัพนัธกบัวถีิชวีติของนกัเรยีน มกีจิกรรมปลกูพชืและเลีย้งสตัวหลากหลายชนดิ หลากหลายรปูแบบ ตอนเชาเรยีน ภาษาไทย คณิตศาสตร ตอนบายลงภาคสนาม แหลงเรียนรู บรูณาการทุกกลุมสาระ ผลผลิตทีไ่ดเปนอาหารทุกมื้อของครูและนักเรียน ที่เหลือจำหนาย เก็บออม

“หนดูใีจ และมีความสขุมากในทกุกจิกรรม ในโรงเรียน กิจกรรมฝกสมาธิทำใหหนูเรียนวิชาคณติศาสตรไดดขีึน้ เขาใจ และสนกุคะ” เดก็หญงิ วกิานดา เกล้ียงเกา นกัเรียนชัน้ประถมศกึษาปที ่ ๖สะทอนความรูสกึจากกจิกรรมทีค่รจูดั

๓ ป ในการบริหารจัดการ และจัดการเรียนรูในรูปแบบน้ีอยางตอเนื่อง มีผลงาน เชิงประจักษเปนที่ยอมรับ โรงเรียน หนวยงาน องคกรตางๆ สนใจมาศึกษาดูงานและใหการสนบัสนนุ ผลสมัฤทธิท์างการเรียนสงูกวาคาเฉลีย่ระดับเขตพื้นที่และระดับชาต ิ นักเรียนทุกคนมีคณุสมบตัติามปรชัญาเปาหมายท่ีตัง้ไว “สต ิ สมาธ ิขยนั ประหยดั ใฝด”ี ไมไดตัง้ไวโกๆ รอตรวจเทานัน้ รางวัลโรงเรียนและนักเรียนดีเดนดานคุณธรรม และจรยิธรรมระดับประเทศ เปนรางวลัเกยีรตยิศ ในการทุมเททีถ่กูทิศถกูทางในครัง้นี ้

“สติ สมาธิ ขยัน ประหยัด ใฝดี” ไมไดตั้งไวโกๆ รอตรวจเทานั้น

๓๓

เรื่อง สุกัญญา คงยืนโรงเรียน บานทับนอยต.ทับใหญ อ.รัตนบุรี จ.สุรินทร

สุรินทร เขต ๒

“ขยัน ประหยัด ซื่อสัตย มีวินัย สุภาพ

สะอาด สามัคคี มีน้ำใจ เปนคุณธรรมพื้นฐานที่ตองปฏิบัติ” เสียงทองจำของนักเรียนดังขึ้น ทุกหองกอนเลิกเรียน ทำใหดิฉันคิดถึงวันแรกที่ ผูอำนวยการโรงเรียนประกาศหนาเสาธงวา เราตองปฏิบัติตามคุณธรรมขั้นพ้ืนฐาน ๘ ประการ สิ่งท่ีเปนคำถามในใจของดิฉัน คือ จะทำอยางไรใหนักเรียนมีคุณธรรมตามที่กำหนด

“คุณครูคะ ขยะกลองนม แกวพลาสติกมีเยอะแยะเลย เราเก็บไปขายดีไหมคะ” เสียงนักเรียนถามทำใหดิฉันคิดไดวาจะสงเสริมใหนกัเรยีนมคีณุธรรมอยางไร ดิฉนัไดเริม่ดำเนนิการ โดยรับสมัครนักเรียนที่มีจิตอาสา ดำเนินการประชาสัมพันธรับบริจาคขยะท่ีไมใชแลว นำมาคัดแยกเอาเฉพาะกระดาษและแกวพลาสติก สวนที่เหลือนำไปจำหนายสรางรายไดอีกทางหนึ่ง

ขยะทองคำ

๓๔

สำหรับแกวพลาสติกนำมาลางใหสะอาด แลวประดิษฐเปนกระปุกออมสิน เปนรูปสัตวตางๆ แจกใหนกัเรยีนทกุคนในโรงเรยีนนำไปเกบ็ออมเงิน แลวนำมาฝากออมทรัพยที่ โรงเรียน ในวันนี้นักเรียนทุกคนภูมิใจที่มีเงินฝากออมทรัพยที่ไดจากการเก็บออมของตนเอง

ตั้ งแตวันที่นักเรียนเริ่มตนประดิษฐกระปุกออมสินจนถึงวันนี้ โรงเรียนมีสิ่งของเครื่องใชที่ไดจากขยะมากมาย ซึ่งเปนความคิดสรางสรรคของนักเรียนจิตอาสาและนักเรียน ทกุคนในโรงเรยีน เชน ชัน้หนงัสอื กระเชาของขวญั กลองใสของ ถังขยะ กระถางตนไม แจกันดอกไม ตุกตาสัตวตางๆ สิ่งเหลานี้ลวนมาจากขยะทั้งสิ้น ซ่ึงพวกเราเรียกวา ขยะทองคำ

ในวันนี้ดิฉันไดคำตอบแลววาคุณธรรมพื้นฐาน ๘ ประการ ทำใหโรงเรียนของเรามีสิ่งของเคร่ืองใชโดยไมตองเสียเงินซื้อ นักเรียนไดฝกปฏิบัติจริง สรางใหนักเรียนเปนคนขยัน มีวินัย ที่สำคัญคือไดเห็นความสามัคคีของนักเรียนที่ไดรวมแรงรวมใจกันมาทำงานในเวลาวาง ไม เวนแมแตวัน เสาร วันอาทิตย ได เห็น ความมีน้ ำใจของนัก เรี ยนที่ คอยช วย เหลือ ซึง่กนัและกนั ไดยนิเสยีงหวัเราะ เสียงหยอกลอกนั ในขณะทำงาน ไดเห็นความภูมิใจของนักเรียนเมื่อผลงานสำเร็จ และไดเห็นรอยยิ้มของนักเรียนทกุคนจากคำพดู “คณุครคูะ พวกเราภมูใิจมากคะ ที่ โรงเรียนของเรามีของใชจากขยะทองคำ ของเราคะ”

คุณครูคะ พวกเราภูมิใจมากคะ ที่โรงเรียนของเรามีของใช จากขยะทองคำของเราคะ

๓๕

มหาสารคาม เขต ๓

เรื่อง ชยานนท มูลพิมพ โรงเรียน บานบอแกหมูที่ ๔ ต.เลิงแฝก อ.กุดรัง จ.มหาสารคาม

รวมเรียน รวมสอน

รวมเรียนรวมสอน หมายถึง กิจกรรม การจัดการศึกษาเพื่อใหนักเรียนทุกคนมีความสำนกึรกัชาต ิ ศาสนา และพระมหากษัตรยิ เพิม่ศกัยภาพนกัเรยีนใหอานออกเขียนได คดิเลขเปน นักเรียนที่มาเรียนรวมกัน รู รักสามัคคี มี ทกัษะชวีติ ตามหลกัปรชัญาของเศรษฐกจิพอเพยีง กลุมเปาหมายของกิจกรรม เพื่อพัฒนานักเรียน ชัน้ประถมศกึษาปที ่๓ และชัน้ประถมศกึษาปที ่๖ ในโรงเรียนขนาดเล็ก สังกัดสำนักงานเขตพื้นที ่ การศกึษาประถมศกึษามหาสารคาม เขต ๓ ใหมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น นักเรียนทุกคน อานออกเขียนได คิดเลขเปน คิดวิ เคราะห คิดสังเคราะหได โรงเรียนท่ีเขารวมกิจกรรม ใชทรพัยากรรวมกนัอยางคุมคา

โรงเรียนบานบอแก เปนโรงเรียนขนาดเล็ก ตั้งอยูที่บานบอแก หมูที ่ ๔ ตำบลเลิงแฝก อำเภอกดุรงั จงัหวดัมหาสารคาม สังกดัสำนักงานเขตพื้นท่ีการศึกษาประถมศึกษามหาสารคาม เขต ๓ เปดสอนต้ังแตชั้นอนุบาลถึงชั้นประถม

ศกึษาปที ่๖ รวม ๘ หองเรยีน มคีร ู๕ คน (รวม ผูบรหิาร) นักเรยีนจำนวน ๗๖ คน ดวยขอจำกดัดงักลาว คร ู๑ คน ตองรบัผดิชอบชัน้เรยีน ๒ หอง คอื ครอูโนทัย วริยิะ ดแูลระดับชัน้อนุบาล ๑ - ๒ ครสูมัฤทธิ ์ปาเจอื ดูแลรบัผดิชอบชัน้ประถมศกึษาปที ่๑ - ๒ ครูบญุคง นามโท รบัผดิชอบชัน้ประถมศกึษาปที ่ ๓ -๔ ครชูชูาต ิ ศรรีตันโยธนิ รบัผดิชอบชั้นประถมศึกษาปที ่ ๕ - ๖ สวนผูบริหาร คือ นายชยานนท มูลพิมพ ชวยสอนเสริมการ ใชคอมพิวเตอรในการเรียน สำหรับนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปที ่ ๔ - ๖ นอกจากนี้โรงเรียน ไดรับความเมตตาจากพระครูสันติมงคลธรรม เจาอาวาสวัดบานบอแก เขามามีสวนรวม ในการสอนธรรมะทุกวันพฤหัสบดีและวันศุกร กิจกรรมประจำวันของโรงเรียนนอกจากการเรียนการสอนแลว ยังมีกิจกรรมหลักเกี่ยวกับการ สรางวินัยและปฏิบัติตามหลักธรรมคำสอน ไดแก การทำความสะอาดบริ เวณโรงเรียน กิจกรรมยิ้มไหวทักทายกัน กิจกรรมพี่สอนนอง

๓๖

กิจกรรมเขาคิวสรางวินัย กิจกรรมคร ู ๕ นาท ี กิจกรรมนั่งสมาธิกอนเรียนภาคบาย กิจกรรม สวดมนตไหวพระวันสุดสัปดาห ฯลฯ ซึ่ งก็ ดูเหมือนจะคลายคลึงกับโรงเรียนอ่ืนๆ แตดวย การปฏิบัติทีต่อเนือ่ง การดูแลเอาใจใสของครแูละ ดวยความเมตตาของหลวงพอพระครู ทำใหนักเรียนในระดับชั้นประถมศึกษาปที่ ๔ - ๕ - ๖ สามารถดูแลชวยเหลือเพ่ือนๆ และนองๆ ใหมีระเบียบวินัยไดดี

ในศูนยพัฒนาคุณภาพการศึกษาเลิงแฝกหนองแวง อำเภอกุดรัง มีโรงเรียนขนาดเล็กที่มีครูไมครบชั้นอีกจำนวน ๒ โรงเรียน คือ โรงเรียนบานจอมทอง มีนายรุง หนูปทยา เปนผูบริหาร มีครู ๒ คน และโรงเรียนบานศรีอรุณ มี นางยุพะเยาว ใจงาม เปนผูบริหาร มีครู ๔ คน ที่ตองดูแลนักเรียนชั้นอนุบาลถึงระดับชั้นประถมศึกษาปที่ ๖ ทั้ง ๓ โรงเรียน คือ โรงเรียนบานบอแก บานศรีอรุณ บานจอมทอง จึงไดหาแนวทางพัฒนานักเรียนรวมกันโดยใชรูปแบบ

เครือขายเล็กๆ นำครูและนักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ ๕-๖ รวมเรียนรวมสอนในทุกวันอังคาร เริ่มจากภาคเรียนท่ี ๑ ปการศึกษา ๒๕๕๒ ในสามวิชาหลักคือ วิชาภาษาไทย วิทยาศาสตร คณิตศาสตร โดยมีขอตกลงรวมกันวา ตองมีกิจกรรมที่เนนเปนพิเศษ คือกิจกรรมดูแลความสะอาดรางกายและสถานที่ กิจกรรมยิ้มไหวทักทาย กิจกรรมเขาคิวสรางวินัย กิจกรรมบริหารจิตฝกสมาธิกอนเรียน ทั้งน้ีดวยความ มุงหวังวาเมื่อนักเรียนมีสมาธิและวินัยในตนเองแลว การทำกิจกรรมอืน่ๆ ก็จะราบรืน่และประสบผลสำเร็จ นักเรียนอยูรวมกับบุคคลอื่นไดอยางเปนสุข

การดำเนินกิจกรรมรวมเรียนรวมสอนแบบเครือขายดังกลาว กระทำอยางตอเนื่อง เริ่มวันอังคารแรกท่ีโรงเรียนบานบอแกเปนหลัก นักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ ๕-๖ และครู โรงเรียนละ ๑ คน จากโรงเรียนบานจอมทอง โรงเรียนบานศรีอรุณ ตองเดินทางมาเรียนท่ีนี่

๓๗

มารวมกิจกรรมหนาเสาธง เคารพธงชาติ สวดมนตไหวพระ พบปะพอครูแมครู กิจกรรมยิ้มไหวทัก กิจกรรมพ่ีสอนนอง กิจกรรมฝกทำสมาธิ กอนเรียนภาคบาย กิจกรรมพบกันกอนกลับ เปนตน วันอังคารถัดไปหมุนเวียนไปเรียนท่ีโรงเรียนบานจอมทอง และโรงเรียนบานศรีอรุณ ตามลำดับ แรกๆ ก็มีปญหาบางในการเดินทาง แตครูทุกคนก็เสียสละทุมเท ตองเตรียมตัวและเตรียมสื่อการสอนอยางดี นักเรียนมีความกระตือรือรน ตองเตรียมตัวใหพรอมในการเรียนกับเพื่อนใหม สถานที่ใหม และมีวินัยในตนเอง และท่ีสำคัญตองมีสมาธิในการเรียน ผลท่ีได นักเรียนท่ีรวมกิจกรรมเรียนอยางมีความสุข มีวินัยในตนเอง ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนอยูในระดับนาพอใจ

กิ จ ก ร ร ม ร ว ม เ รี ย น ร ว ม ส อนแบบ เครือขายของท้ังสามโรงเรียน ดำเนินมาจนถึงภาคเรียนท่ี ๒ ปการศึกษา ๒๕๕๓ สำนักงานเขตพื้นท่ีการศึกษาประถมศึกษามหาสารคาม เขต ๓ เห็นความสำคัญกับกิจกรรมดังกลาว จึงไดสนับสนุนงบประมาณจำนวนหนึ่งใหโรงเรียนขนาดเล็กในอำเภอกุดรัง จำนวน ๗ โรงเรียน ไดแก โรงเรียนบานศรีอรุณ บานจอมทอง บานไพศาล โรงเรียนบานหัวนาคำโนนสมบัติ บานโนนสะอาด บานหนองแคน เขารวมกิจกรรมรวมเรียนรวมสอนโดยมีโรงเรียนบานบอแก เปนโรงเรียนหลัก จัดกิจกรรมทุกวันอังคารและวันพุธ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ ๓ และช้ัน

ประถมศึกษาปที่ ๖ เขารวมจำนวน ๘๗ คน ครูผูสอนจำนวน ๑๑ คน เนนการสอนในรายวิชาหลัก คือ ภาษาไทย ภาษาอังกฤษ วิทยาศาสตร คณิตศาสตร สังคมศึกษา ศาสนาและวฒันธรรม ทั้งน้ีไดรับความเมตตาจากหลวงพอพระครูสันติมงคลธรรม เขามามีสวนในการสอนศีลธรรม ตลอดโครงการมุงเนนการรวมกิจกรรมหนาเสาธงเพื่อสรางวินัย ความสามัคค ี ความสำนึก รักในสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริยการมี สมาธิในการเรียน ความมีวินัยในตนเอง วินัยดานการตรงตอเวลา

จากการประเมินดวยแบบสอบถาม การสัมภาษณครูและนักเรียนที่รวมกิจกรรม เม่ือสิ้นสุดในภาคเรียนที่ ๒ ปการศึกษา ๒๕๕๓ พบวา ผลการหลอหลอม การสราง วินัย การฝกสมาธใิหกบันกัเรยีนการจดักจิกรรมตาง ๆ ทุกคนมีความพึงพอใจในระดับมาก สงผลใหในปการศึกษา ๒๕๕๔ กิจกรรมรวมเรียนรวมสอน ไดรับการสนับสนุนงบประมาณจากสำนักงานเขตพื้นท่ีการศึกษาประถมศึกษามหาสารคาม เขต ๓ ใหดำเนินการตอเนื่อง ขยายโรงเรียนหลักจากเดิม ๗ แหง เปน ๑๓ แหง นักเรียนในโรงเรียนขนาดเล็กระดับชั้นประถมศึกษาปที่ ๓ - ๔ - ๕- ๖ เขารวมกิจกรรมเพื่อพัฒนา ดวยความมุงหวังวาโรงเรียนขนาดเล็กมีมาตรฐานคุณภาพ นักเรียนเปนคนดี เปนคนเกง อยูรวมกับบุคคลอื่นไดอยางเปนสุข

“แรกๆ ก็มีปญหาบางในการเดินทาง แตครูทุกคนก็เสียสละทุมเท ตอง เตรียมตัวและเตรียมส่ือการสอนอยางดี นักเรียนมีความกระตือรือรน ตองเตรียมตัวใหพรอมในการเรียนกับเพื่อนใหม สถานที่ ใหม และมีวินัย ในตนเอง”

๓๘

การให เปรียบไดกับการทำบุญอยางหนึ่ง ในทางพุทธศาสนา ซึ่งหมายถึง “การประกอบความด ี และทำในสิ่งท่ีเปนประโยชน โดยไมหวังผลตอบแทน และหมายใหผูไดรับพนจากทุกข” แบงออกเปน ๓ อยางไดแก

๑. อามสิทาน คือการใหวตัถ ุสิง่ของ หรอืเงนิเปนทาน

๒. ธรรมทาน คือการสอนใหธรรมะเปนความรูเปนทาน

๓. อภยัทาน คือการใหอภยัในสิง่ทีค่นอืน่ทำไมดกีบัเรา ไมจองเวร หรือพยาบาทกนั

การใหทานท่ีถือวาเปนความด ี และไดบุญมากนัน้จะประกอบดวยปจจยั ๓ ประการอนัไดแก

โครงการ

๑ เดือนสำคัญ ๑ วันพิเศษเรื่อง

สมุทร สมปองสพป.มหาสารคาม เขต ๓ ต.หาขวาง

อ.โกสุมพิสัย จ.มหาสารคาม

๑. วัตถุบริสุทธ์ิ คือเปนของที่ไดมาโดยสจุรติ ไมไดไปยกัยอกมาหรอืไดมาดวยอบุายกลโกง

๒. เจตนาบริสุทธ์ิ คือมีจิตยินดี ไมรูสึกเสยีดายสิง่ทีใ่ห ตัง้แตกอนให ขณะให และหลงัให

๓. บคุคลบรสิทุธิ ์คอืใหกบัผูรบัทีม่ศีลีธรรม ตวัผูใหเองกต็องมศีลีทีบ่รสิทุธิ ์

ในปจจบุนัถาหากพดูถงึการทาํบญุ เรามักนกึถงึการไปไหวพระ ไปวดั การบรจิาค แตความจริงแลวไมจําเปนตองทําบุญที่วัดก็ได พระพุทธเจา ตรสัสอนไววา การทาํบญุใหไดผลบญุนัน้ ม ี ๑๐ วธีิ เรยีกวา บญุกิรยิาวตัถ ุ๑๐ ซึง่ไดแก

๑. ทานมยั บญุสำเรจ็ดวยการบรจิาคทาน ๒. สีลมยั บญุสำเรจ็ดวยการรกัษาศลี

มหาสารคาม เขต ๓

๓๙

๓. ภาวนามัย บุญสำเร็จดวยการเจริญ ภาวนา

๔. อปจายนมัย บุญสำเรจ็ดวยการประพฤติถอมตนแกผูใหญ คือ ไมทำตัวเปนคนพาล การทำตวัหยิง่ยโส แตเปนคนสภุาพออนโยน

๕. เวยยาวัจจมัย บุญสำเร็จดวยการขวนขวายในกจิกรรมทีช่อบ เชน รบัใชบดิามารดา ผูมพีระคณุ ครอูาจารย รวมตลอดถงึคนทีเ่ราไมรูจกัแตตองการความชวยเหลือจากเราในบางโอกาส โดยทีก่จิการตางๆ ทีเ่ราชวยนี ้ ชอบดวยกฎหมาย ชอบดวยประเพณ ีและชอบดวยธรรม

๖. ปตตทิานมยั บญุสำเรจ็ดวยการใหสวนบญุ เฉลีย่สวนความดใีหกบัผูอืน่

๗. ปตตานุโมทนามัย บุญสำเร็จดวยการอนโุมทนาสวนบญุ ยนิดใีนความดขีองผูอืน่

๘. ธัมมัสสวนมัย บุญสำเร็จดวยการ ฟงธรรม คือ รับฟงความรูที่ เปนประโยชน เพื่อชำระจิตใจใหบริสุทธิ ์ และต้ังอยูในความเห็น ทีด่งีาม

๙. ธัมมเทสนามัย บุญสำเร็จดวยการ แสดงธรรม คือ การถายทอดความรูที่ เปนประโยชนแกผูอืน่

๑๐. ทฏิชุกุมัม บุญสำเรจ็ดวยการทำความเหน็ใหตรง คือ การใชปญญาไตรตรองวาอะไรผดิ อะไรถกู

ทัง้นีแ้ลว ไมวาทานจะทาํอะไรกต็าม ๑ ใน ๑๐ อยางน้ี ลวนทำแลวไดบุญท้ังสิ้น ดังเชนตัวอยางการทำบุญนี ้ “โครงการ ๑ เดือนสำคัญ ๑ วันพิ เศษ สำนักงานเขตพ้ืนที่การศึกษา ประถมศึกษามหาสารคาม เขต ๓” ผูเขียน อยากกลาวถึงโครงการนี้วาเปนอีกโครงการหนึ่ง ที่ เ รียกวา เปนจิตสำนึกหนึ่ งของการทำบุญ ใหทานโดยแท เพราะจัดต้ังขึ้นดวยแรงบันดาลใจในการที่อยากจะชวยเหลือนักเรียนในสังกัดที่มีความประพฤติดี แตขาดแคลนทุนทรัพย โดยการระดมทรัพยากรทุนดวยการเปดโอกาสใหผูมีจิตศรัทธารวมแบงปนน้ำใจดวยการทำบุญ โดยการมอบทุนการศึกษาใหกับเด็กยากจน ในสังกัด ซ่ึงเงินบริจาคเหลานี้ จะชวยแบงเบาภาระทาง เศ รษฐกิ จของครอบครั ว ให กั บ เด็กยากจน ใหมีความเปนอยูที่ดีขึ้นในระดับหนึ่ง ชวยเพิ่มโอกาสทางการศึกษาใหกับนักเรียนใหไดมากที่สุด และยังชวยลดอัตราเสี่ยงตอการ

๔๐

ออกกลางคันของนักเรียนไดอีกดวย “หนูนำเงินทุนการศึกษาที่ไดไปซื้ออาหาร

ของใชสวนตัว และเหลือแบงไวหยอดกระปุกออมสินคะ”

นั่นเปนอีกเสียงหนึ่งของเด็กหญิงตัวนอย ทีช่ือ่ “นองพมิ” หรือท่ีผูเขยีนเรยีกขานแบบเตม็ๆ วาเด็กหญิงพิมพจี พานิชเจริญ ซึ่งเปนผูหนึ่งท่ีไดรับทุนการศึกษาจากโครงการดังกลาว ปจจุบันกำลังศึกษาในระดับชั้นประถมศึกษาปที่ ๖ โรงเรียนบานขามเปย อ.เชียงยืน จ.มหาสารคาม จากการสัมภาษณ ในการติดตามตรวจเย่ียม รวมกบัคณะเจาหนาท่ี เสยีงใสๆ นัน้ยงับอกอกีวา “ขอขอบคุณในความเมตตาเปนอยางสูงคะ หนู จ ะ ใ ช เ งิ น ที่ ไ ด รั บ อ ย า ง ป ร ะ ห ยั ด แ ล ะ เปนประโยชนมากท่ีสุด” ผูเขียนไดฟงความรูสึกของนองพิมเด็กหญิงตัวนอยๆ คนนี้แลวเกิดความซาบซ้ึงและประทับใจเปนอยางย่ิง เพราะ ผูเขียนเอง รวมท้ังผูมีจิตศรัทธาอีกหลายๆ ทาน อยางเชน คุณสุดคนึง ศิริงาม นักวิชาการศึกษาชำนาญการ สพป.มค.เขต ๓ ท่ีเปนท้ังเจาของโครงการและผูบริจาคทุน ตางก็เคยรวมทำบุญการศึกษากับเด็กยากจนเหลานั้นมาแลวเชนกัน ผูเขียนเคยสอบถามและประเมินความพึงพอใจ ในโครงการน้ี ทำใหไดรับคำตอบจากผูบริจาคเหลานั้นที่พูดเปนเสียงเดียวกัน “มีความรูสึกปลาบปล้ืมใจ และอ่ิมบุญจริงๆ” ทำใหคิดวา เพียงเงินบริจาคอันนอยนิดนั้น ทำไมถึงไดชวยใหเด็กหญิงคนน้ีรูสึกตื่นเตน ดีใจ และมีความสุข

อยางนี้หนอ หนาตาอันมอมแมมที่เจือปนดวยรอยย้ิม ดูมีชีวิตชีวาข้ึนมาฉับพลัน เมื่อเขาไดรับทุนการศึกษาจากผูมีจิตศรัทธาที่รวมบริจาค ทำใหคิดไดวาทุนการศึกษาเหลาน้ี สามารถ ชวยใหชีวิตความเปนอยูของผูยากไรใหดีขึ้น ยามขาดแคลนไดเปนอยางดีนั่นเอง

ดังนั้น ทุนการศึกษาที่ผูมีจิตศรัทธาทั้งหลายไดรวมบริจาคใหกับนักเรียนในสังกัดสำนักงานเขตพ้ืนที่การศึกษาประถมศึกษามหาสารคาม เขต ๓ ไปแลวก็ดี หรือน้ำใจแหงจิตศรัทธาที่ กำ ลั งจะ เกิดขึ้ น ในอนาคตก็ดี อานิสงสแหงบุญที่ไดทำน้ัน ขอใหทานไดรับ ผลบุญแหงความดีนั้นดวยเถิด ผู เขียนขออนุโมทนา และขออานุภาพคุณพระศรีรัตนตรัย จงดลบันดาลใหทานผูมีจิตศรัทธาทุกทาน เจริญดวยอายุ วรรณะ สุข พละ และใหมีความสุขสวัสด์ิ เจริญเทอญ… ...สาธุ

“ขอขอบคุณในความเมตตา เปนอยางสูงคะ หนูจะใชเงินที่ ไดรับอยางประหยัดและเปนประโยชน มากที่สุด”

๔๑

ท า ม กล า งค ว าม วุ น ว า ยท า ง สั ง คม การเมืองไทยที่กำลังวิกฤต การแบงฝกแบงฝาย แบงสีแบงขาง และเศรษฐกิจไทยที่ย่ำแย แต ทุกชีวิตในสังคมไทยยังตองดำเนินตอไป บางคนหาทางออกได บางคนก็พบกับทางตัน ถึงแมสภาพบานเมืองและเศรษฐกิจจะเปนอยางไร หุนจะตก ราคาทองและน้ำมันที่สูงล่ิว แตวิถีชีวิตของนักเรียนครู โรงเรียนบานดอนดูวั งบอน ตำบลหัวดง อำเภอนาดูน จังหวัดมหาสารคาม ก็ยังคงดำเนินตามแนวทางวิถีไทยวิถีพุทธอยางเปนปกติ

เริ่มตั้งแตเชาตรู นักเรียนและครูรวมกิจกรรมย้ิมไหวทักทายหนาโรงเรียน ทำ ความสะอาดบริเวณโดยรอบ และเขตรับผิดชอบของตนเองในโรงเรียน ทำใหเด็กนักเรียนเกิด คุณธรรมในดานรักความสะอาดจนเปนนิสัย สวนนักเรียนผูที่มีหนาที่ใหอาหารสัตว ไมวาจะเปนกบ ปลา ไก และหมูปา ก็จะทำหนาที่เวร รับผิดชอบของแตละคน โดยมีคุณครู เวร

เรื่อง ปยพงษ นอยหลุบเลาโรงเรียน บานดอนดูวังบอน หมู ๗ ต.หัวดง อ.นาดูน จ.มหาสารคาม

คอยแนะนำอยู ไม ไกล ซึ่ งนักเรียนจะไดรับ คุณธรรมใน เ รื่ อ งของความ เมตตากรุณา โดยไมรูตัว รูจักความรักและการให ตลอดจนเปนการปลูกฝงการรักในการงานอาชีพที่สรางรายได จากน้ันก็ถึงเวลาทำกิจกรรมหนาเสาธงนักเรียนและคุณครูทุกคนพรอมเพรียงกันที่บริเวณหนาเสาธง รวมกันทำกิจกรรมที่ดำรงไวซึ่ งสถาบันหลักของประเทศไทย คือ ชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย ซึ่งเปนกิจกรรม พื้นฐานท่ียิ่งใหญและสำคัญ เพื่อเปนการปลูกฝงความรักชาติ กอใหเกิดความภาคภูมิใจในความเปนไทย สรางความมีระเบียบวินัย รูรักสามัคคี อีกทั้งยังสงเสริมการเปนพุทธศาสนิกชนที่ดี และเปนการแสดงออกถึงความจงรักภักดีตอสถาบันพระมหากษัตริย ซึ่งเปนคุณธรรมท่ีเยาวชนไทยทุกคนพึงมี ในการทำกิจกรรมจะเริ่มดวยการ รองเพลงชาติ สวดมนต ไหวพระ สงบนิ่ ง แผเมตตา กลาวคำปฏิญาณตน ทองศีลหา เสนอคำศัพทภาษาไทย - ภาษาอังกฤษวันละคำ

วิถีเรียบงาย บนความวุนวายในสังคม

มหาสารคาม เขต ๒

๔๒

และรายงานผลการทำงานรับผิดชอบเวรตางๆ ตอจากน้ันคุณครูเวรก็จะทำหนาที่แจงขาวสารและอบรมในดานคุณธรรมจริยธรรมกอนแยกยายเขาช้ันเรียน ในการจัดกิจกรรมการเรียนรูตางๆ โรงเรียนบานดอนดูวังบอนแหงนี้ ไดดำเนินการจัดกิจกรรมการเรียนรูตามหลักสูตรสถานศึกษา ซึ่งไมใชเพียงใหเฉพาะในดานวิชาความรูเพียงอยางเดียว แตยังสอดแทรกในดานคุณธรรมจริยธรรมอันดีงามตามแนวทางวิถีพุทธ และแนวทางปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงขององคพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว

น อ ก จ า ก จั ด กิ จ ก ร ร ม ก า ร เ รี ย น รู ในหองเรียนแลวเด็กนักเรียนโรงเรียนบานดอนดูวังบอน ยังไดรับประสบการณตรงจากกิจกรรมการเรียนรูนอกหองเรียนอีกหลายกิจกรรม เชน กิจกรรมการทำนาป กิจกรรมการปลูกสวนปา กิจกรรมปลูกพืชผักสวนครัวปลอดสารพิษ กิจกรรมการถักกลองขาวจากตนกก กิจกรรมสวนสมุนไพรสูชุมชน กิจกรรมการเ ล้ียงไก พื้นเมือง ปลาดุก กบ และหมูปา กิจกรรม เถาแกนอย ซึ่ ง เปนกิจกรรมการหารายได ระหวางเรียนที่เด็กๆ จะแบงกลุมกันรวมลงทุนทำขนมอาหารและเครื่องดื่มมาจำหนายกันเอง ในโรงเรียน กิจกรรมวันสำคัญทางพุทธศาสนา ซึ่งโรงเรียนรวมกับวัดและชุมชนเปนประจำ เพื่อศึ ก ษ า เ รี ย น รู ใ น ด า น คุ ณ ธ ร ร ม จ ริ ย ธ ร ร ม

ความเปนอยู และวิถีชีวิตของคนในทองถิ่นตนเอง ตามแนวนโยบายของกระทรวงศึกษาธิการ เพราะเด็กเปนอนาคตของชาติเปรียบเสมือน ผาขาวที่สามารถจะเปอนสีตางๆ ไดทุกสี แตสีที่จะมาแตงแตมผาขาวผืนนี้ ตองมีคุณครูผูคอยชี้แนะและคัดสรรสีที่จะมาเติมชีวิตเด็กเหลาน้ี ใหมีสีสันตามที่สังคมตองการ คือ เด็กเกง เด็กดี และมีความสุข ท้ังน้ีครูตองเปนแบบอยางที่ดีดวย ดังเชนคำกลาวที่วา “ทำดีเปนตัวอยางของลูก ทำถูกเปนตัวอยางของหลาน” แตทุกวันน้ีผูใหญจำนวนไมนอยในสังคม กำลังทำตัวอยางที่ไมดีไมถูกตอง ใหเด็กดูใหเด็กเห็น โดยผานทางสื่อ ที่เด็กบริโภคทุกวัน ท่ีสำคัญคือส่ือโทรทัศนที่เด็กเขาถึงงาย จึงงายที่เด็กจะทำตามสื่อ โดยเฉพาะผู ใหญในดานวงการบันเทิงและดานวงการการเมืองในปจจุบันนี้ มีอิทธิพลตอเด็กมาก ทั้งเรื่องเพศ ความรุนแรง ความแตกแยกของสังคม ความสามัคคีของคนในชาติที่กำลังขาดหายไป

ดังน้ันโรงเรียนวิถีพุทธซึ่งดำเนินตามแนวทฤษฎีเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว จึงเปนการปลูกฝงใหเยาวชนรูจักวิธีดำรงชีวิตอยางพออยูพอกิน ทำใหสังคมและชุมชนมีความอยูดีกินดี และนำไปสูความมั่งมีศรีสุขของประเทศชาติตอไป

ทำดีเปนตัวอยางของลูก ทำถูกเปนตัวอยางของหลาน แตทุกวันน้ีผู ใหญจำนวนไมนอย ในสังคม กำลังทำตัวอยางที่ ไมดี ไมถูกตอง ใหเด็กดูใหเด็กเห็น

๔๓

สภาพสงัคมในยคุปจจบุนั ไดมอีทิธพิลตอ พฤติกรรมของเด็กและเยาวชนท่ีเบ่ียงเบนไปสูพฤติกรรมเส่ียงในทุกๆ ดาน ความฟุงเฟอของสังคมเมือง ความแตกแยกของครอบครัว คุณคาของวัฒนธรรมที่ดีงามถูกละเลย เด็กและเยาวชนหลงมวัเมาในวฒันธรรมตางประเทศ ขาดความรกั ความสามัคคีในหมูคณะ ทำงานรวมกับผูอื่น ไมได จึงจำเปนอยางยิ่งที่จะตองมุงเนนใหเด็กและเยาวชนไดตระหนักถึงคุณธรรมจริยธรรม อนัดงีามมาปรบัใชใหเปนสวนหนึง่ในชวีติประจำวัน

นับจากอดีตจนถึงปจจุบันระบบการศึกษายังไมสามารถสอนใหเด็กและเยาวชนไดซึมซับคุณธรรมจริยธรรมอันดีงามเขาไปสูการปฏิบัติในชีวิตประจำวันได เห็นไดจากปญหาเด็กและเยาวชน ไมวาจะเปนคานิยมการเสพส่ือลามก

ฝกปฏิบัติวันละนิด พัฒนาจิตใหแจมใส

เรื่อง ศรินทิพย บุตรดีขันธโรงเรียน กุดรังประชาสรรค๑๑๖ ม.๗ ต.กุดรัง อ.กุดรัง จ.มหาสารคาม

นำไปสูการมีเพศสัมพันธกอนวัยอันควร การ ตั้ งครรภ ไมพึ งประสงคนำไปสูการทำแท ง การติดเกมหรือการพนันฟุตบอล ความฟุงเฟอ ในวัตถุนิยมและมุงเนนการแกงแยงแขงขันเพื่อประโยชนสวนตัว สิ่งเหลานี้อาจเปนผลสะทอน ถึงการสอนคุณธรรม จริยธรรมในโรงเรียน ซึ่งนักเรียนสวนใหญตางพากันทองจำไดขึ้นใจ แตกลับนำไปปฏิบัติใชในชีวิตประจำวันไมเปน

โรงเรียนกุดรังประชาสรรคตระหนักถึงปญหาที่กล าวมาขางตน จึงไดดำเ นินการ จัดกิจกรรมการเ รียนการสอนตามแนวทางโรงเรียนวิถีพุทธ ซึ่งจะเปนอีกความหวังที่ยิ่งใหญของผูปกครองและชุมชนในอันที่จะสานฝนใหเด็กและเยาวชนเติบโตอยางมีคุณธรรม มีความรูเทาทันโลกท่ีเปล่ียนแปลง เปนพลังยิ่งใหญที่ชวยสรางใหสังคมดีสงบและสันติ จากวิสัยทัศนที่กวางไกลของทานผูอำนวยการนายเทพโกศล มูลไธสง ทานไดจัดกิจกรรมท่ีเนนการฝกฝน ใหนักเรียนเปนคนดีของสังคมดวยการปฏิบัติตามหลักธรรมคำสอนของพระพุทธศาสนา ซ่ึงจะชวยยกระดับจิตใจและเ พ่ิมพูนสติปญญาใหแกนักเรียนใหเปนผูที่มีคุณธรรมจริยธรรม ปลูกจิตสำนึก คานิยมและคุณคาของความเปนไทย และใหเปนแบบอยางแกโรงเรียนอื่น ดวยการจัดกิจกรรมท่ีหลากหลายใหนักเรียนไดฝกปฏิบัติจริง โดยใหครูและนักเรียนรวมกันปฏิบัติกิจกรรม จนกลายเปนสวนหนึ่งของชีวิตประจำวัน จัดอาคารสถานท่ีสภาพแวดลอม หองเรียน และแหลงเรียนรูที่สงเสริมลักษณะการพัฒนา ศีล

มหาสารคาม เขต ๑

๔๔

สมาธิ ปญญา มีลานพระพุทธรูปเดนเหมาะสม ที่จะชวนใหระลึกถึงพระรัตนตรัยอยูเสมอ มีหองใหศึกษาพุทธธรรม บริหารจิตเจริญภาวนา จัดบริเวณโรงเรียนใหเปนธรรมชาติ มีความรมรื่น มีปายนิเทศ ปายคุณธรรม เนนที่ตัวผูเรียนเปนศูนยกลางของการพัฒนาใหรอบดานทั้งทางกาย ทางสังคม ทางจิตใจ และทางปญญา คือโรงเรียนไมเพียงแตสอนหนังสือแตอบรมศีลธรรมใหแกผูเรียนอยางจริงจัง ไมตองรอใหผูเรียนไปวัด แลวคอยอบรมศีลธรรม โรงเรียนตองพยายามยกวัดมาไวที่โรงเรียน ทานผูอำนวยการไดวางกรอบในการจัดกิจกรรมเพื่อพัฒนาผูเรียน ไมวาจะเปนการนั่งสมาธิในชวงพักกลางวัน เปนเวลา ๑๐ นาที

ทานไดสอนวา “ถานั่งสมาธิดี จะให กลับบานเร็ว ชวงแรกท่ีนั่งเด็กจะเม่ือยมาก หยุกหยิกตลอด แตพอนั่งไปเรื่อยๆ ทานบอกใหนึกถึงสิ่งที่ชอบ จากท่ีอยูกับท่ีไมได ก็เร่ิมนิ่งและรูสึกวาเด็กมีความสุข แลวก็นั่งตอไปเรื่อยๆ จนลืมทวงสัญญากลับบานไปเลย และก็จะใหปฏิบัติอยางนี้ ไปทุกวันจนกลายเปนความเคยชิน” การฝกสมาธิจะชวยทำใหผูเรียนสงบน่ิง และเปนการปลูกฝงใหเปนนักฟงท่ีดี รูจักคิดวิเคราะห ที่สำคัญสามารถสอดแทรกคุณธรรมจริยธรรม ทุกเรื่องใหกับผูเรียนได โดยทานผูอำนวยการจะใหครู เวรประจำวันผลัดกันมาเลาเรื่องราวที ่ สอดแทรกเนื้อหาเรื่องคุณธรรมจริยธรรมในระหวางที่นั่งสมาธิดวย และจากการนำคณะครูและนักเรียนไปเขาคายคุณธรรมที่วัดศรีอรุณ ทานผูอำนวยการและคณะครูไดสนทนาธรรมกับทานเจาอาวาสวัด ทำใหไดขอคิดหลายประการนำมาปรับใชในกิจกรรมการเรียนการสอนในโรงเรียนที่วา สมาธิไมไดเกิดเฉพาะเมื่อนั่งสมาธิ แตสามารถเกิดขึ้นได ทุกเมื่อ เพียงแค เราม ี ใจจดจอที่จะทำงานหรือทำกิจกรรมใดๆ ที่อยู

ตรงหนาเราใหดีที่สุด ดัง น้ันจึงนำมาใชใน การสอนของครูในเรื่องของการทำสมาธิในหองเรียน โดยใหปฏิบัติในรูปแบบเดียวกันที่วา พอคุณครูมายืนหนาหอง ใหนักเรียนจองมองที่ตัวคุณครู สงใจไปรวมไวที่ตัวคุณครูอยางเดียว เอากันเพียงแคนี้ ปฏิบัติตอเนื่องกันในทุกคาบในทุกวันๆ เราจะไดสมาธิกับการเรียนในหองเรียน ทานผูอำนวยการจะคอยเนนครู ใหสอนนักเรียนแบบนี้ทุกครั้งเพื่อใหนักเรียนใสใจ ต่ืนตัวและ เบิกบานท่ีจะเรียนรู นอกจากน้ีโรงเรียนยังมี ครูพระมาสอนศีลธรรมในทุกวันศุกร สอน ทุกระดับชั้น และในคาบสุดทาย นักเรียนจะ รวมกันสวดมนตไหวพระระลึกถึงบุญคุณของครูบาอาจารยพอแม และใหครูพระอบรมสั่งสอน

ใ น ช ว ง ที่ สั ง ค ม ไ ท ย ก ำ ลั ง อ อ น แ อ การจัดการเรียนการสอนตามแนวทางวิถีพุทธ จึงกลายเปนความหวังที่จะชวยเยียวยาแกปญหาวิกฤตทางศีลธรรมในกลุมเด็กและเยาวชนใหเปนบุคคลแหงการเรียนรู มีคุณธรรม จริยธรรม ซึ่งสังคมกำลังรอความหวังที่จะเห็นสังคมไทย เปนสั งคมแห งการ เห็ นคุณค าของ วิถี ชี วิ ต ที่สงบ เรียบงาย ดังมีคำกลาวที่วา “ความดี ไมมีขาย อยากไดตองปฏิบัติเอง” จงใหโอกาสเด็กและเยาวชนใหอยูใกลคนดี ใกลผูรู อยูใน สิ่งแวดลอมที่ดี เพื่อใหเด็กและเยาวชนไทยเติบโตเปนคนดีมีคุณภาพของประเทศชาติสืบไป

สมาธิไมไดเกิดเฉพาะเมื่อนั่งสมาธิ แตสามารถเกิดขึ้นไดทุกเมื่อ เพียงแคเรามีใจจดจอที่จะทำงานหรือทำกิจกรรมใดๆ ที่อยูตรงหนาเราใหดีที่สุด

๔๕

“ครูพระสอนศีลธรรม” ถือวาเปนชื่อใหม ที่สังคมไทยเริ่มเปนที่รูจัก และหันมาใหความสำคัญวา ครูพระสอนศีลธรรม คือพระแบบไหนและทำหนา ท่ีอะไรในสังคมบานเรา เดิมที สังคมไทยเปนสังคมท่ีมีพระพุทธศาสนาเจริญรุงเรืองควบคูมากันมายาวนาน พระสงฆและวัดวาอารามในครั้งอดีตนั้น เคยเปนด่ังศูนยรวมใจและเปนสวนหนึ่งของการดำรงชีวิตของประชาชนท่ัวไป ดวยเหตุวาการเรียนการศึกษาในครั้งอดีตนั้น เริ่มตั้งแตการเขียนการอาน ภาษาไทย การเรียนธรรมะและการเรียนการสอนในศาสตรสาขาวิชาตางๆ น้ัน โดยสวนมากลวนแลวแตมีจุดกำเนิดมาจากวัด ใครมีลูกมีหลาน

ครูพระ สอนศีลธรรม

เรื่อง พระอาจารยอัครเดช ฉันทฺธมฺโมวัดชัยประสิทธ์ิต.แพง อ.โกสุมพิสัย จ.มหาสารคาม

เติบโตพอสมสมัยที่ตองศึกษาเลาเรียนก็ตอง สงเขามาในวัดเพื่อเรียนหนังสือ โดยการเรียน การสอนในยุคนั้นมีพระสงฆ เปนผูประสิทธิ์ประสาทวิชาความรูตางๆ ให

ตั้ งแตครั้ งบรรพบุรุษที่ ไดกอรางสรางประเทศสยามแหงนี้มา ตราบจนถึงยุคสมัยปจจุบันนี้ พระพุทธศาสนาก็ยังมั่นคงถาวร อยูอยางเหน็ไดชดั ถาเรายอนดูบทบาทพระสงฆไทย ในอดตีแลวจะเหน็ไดวา ในชวงกอนหนึง่รอยกวาป ถึงสองรอยปใหหลังนั้น พระสงฆ เปนผูที่มีบทบาทในการสอนหนังสือเปนอยางมาก แลว อยูมาวันหนึ่งบทบาทในการสอนหนังสือใหกับประชาชนของพระสงฆ ก็ไดเริ่มเลือนรางหายไป

มหาสารคาม เขต ๓

๔๖

จากสังคมไทย จนมาในยุคหลังในชวงสิบปใหหลังนี้เอง ก็มีประกายในการท่ีจะใหพระสงฆไดกลับมาเปนผูมีบทบาทใหการเรียนการสอนของสังคมไทยอีกครั้ง “เหมือนเม่ือคร้ังพุทธกาล พระพุทธศาสนา เคย เจริญรุ ง เ รื อ งถึ งที่ สุ ด ณ ดินแดนชมพูทวีป หรือท่ีเรียกวาประเทศอินเดีย พระสงฆก็เปนท่ีเคารพกราบไหวและเปนผูมีบทบาทสำคัญในการดำรงชีวิตของประชาชน ณ สถานทีแ่หงนัน้ ไดมมีหาวทิยาลยัพระพทุธศาสนา ที่ใหญที่สุด อันไดนามวา มหาวิทยาลัยนาลันทา ซึ่งก็เคยเจริญรุงเรืองมากท่ีสุดในยุคนั้น ตอมาก็ไดถูกทำลายเหลือแตเพียงซากปรักหักพังไว ใหชม สวนพระสงฆก็ถูกเขนฆาทำลายไมเหลือเชนกัน”

สวนสังคมไทย การท่ีพระสงฆในครั้งอดีตเคยเปนผูที่มีบทบาทสำคัญดานการศึกษา และไดหางหายไปเชนกนั เพราะฉะนัน้ในยุคปจจบุนันี ้ จึงถือเปนโอกาสอันสำคัญท่ีพระสงฆไทยไมควรเมินเฉยตอการตอบรับกับนโยบายของฝาย บานเมือง ที่มองเห็นความสำคัญตรงนี้ เมื่อฝายบ านเมืองไดมองเ ห็นความสำคัญตรงนี้ ว า พระสงฆควรจะมีบทบาทในการอบรมสั่งสอนป ร ะช าชน ใน สั ง คม เ หมื อ นอย า ง ใ นอดี ต นอกเหนือจากการท่ีตองอยูวัดรอใหประชาชนเขาไปฟงธรรมะอยางเดียวแลว พระสงฆก็ไมควรนิ่งนอนใจ ตองทำหนาที่ในการเขาไปสอนในโรงเรียน ในการเขาไปสอนในโรงเรียนนั้น เราเรียกวา เปนการทำงานดานการเผยแผพระพุทธศาสนาแบบเชิงรุก

เมือ่มกีารเปลีย่นแปลงแบบนีเ้กดิขึน้ พระสงฆก็ตองเปนฝายคิดวาจะตองเริ่มตนท่ีตรงจุดไหนกอน พระสงฆตองเปนผูที่มีความรูความสามารถทั้งในดานวิชาธรรมะและวิชาทางโลก ที่สำคัญความรูดานพระพุทธศาสนา พระสงฆตองเปนผูที่

เขาใจเขาถึงและมีความกระจางชัดมากกวาประชาชนทั่ วไป อีกทั้ งตองเปนผูมีความ เฉลียวฉลาดในการสอน รูเทาทันตอเหตุการณสถานการณบานเมือง รูจักปรับประยุกตใน การเรียนการสอนให เข ากับยุคสมัย “ครู เปรียบเสมือนเรือจาง ที่ส งผู โดยสารถึงฝ ง แลวก็ถูกถีบหัวเรือสง” เปนนิยามท่ีเราเคยไดยินติดหูมานาน แตครูในยุคปจจุบันนี้จะตองไมใชแ ค เ รื อ จ า ง ท่ี ส ง ลู ก ศิ ษ ย ถึ ง ฝ ง แ ล ว ก็ ห มด ความหมาย ครูตองเปนด่ังแมทัพท่ีถืออาวุธ คือวิชาความรูและศีลธรรมนำอยูดานหนา เพื่อท่ีจะนำพาลูกศิษยบุกทำลายขาศึกผูมีนามวาอวิชชา คือความไมรูและความชั่วรายทั้งหลาย ไปสูเปาหมายคือความสำเร็จ แลวเปนแมทัพที่อยู ในใจของลูกศิษยตลอดไป สวนพระสงฆ หรือ ครูพระสอนศีลธรรมนั้น ตองเปนผูที่มีอาวุธ คือวิชาความรูที่เต็มเปยมไปดวยธรรมะและความเมตตา นำพาลูกศิษยไปใหถึงฝงแหงความสำเร็จโดยออมกอดของพระธรรม “เปนคนดีมีความรู คูคุณธรรมนำประโยชนสูสังคม” และครูพระ สอนศีลธรรมตองอยูในใจของลูกศิษยภายใตเงื่อนไขของคำวาศรัทธา และเคารพกราบไหวดวยใจ

การท่ีไดชื่อวาเปนครูพระสอนศีลธรรม หรอืพระสงฆผูทำหนาทีเ่ผยแผพระพทุธศาสนานัน้

ครูพระสอนศีลธรรมนั้น ตองเปนผูที่มีอาวุธ คือวิชาความรูที่เต็มเปยมไปดวยธรรมะ และความเมตตา นำพาลูกศิษยไปใหถึงฝง แหงความสำเร็จโดยออมกอดของพระธรรม

๔๗

เปนสิ่งท่ีนาภาคภูมิใจอยางสูงสุด เมื่อมีโอกาสไดบวชเปนพระสงฆ และศึกษาเลาเรียนธรรมะขององคสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธะเจาแลว ได ทำหนาท่ีในฐานะเปนทหารเอกของพระองค ตอสูกับความช่ัวรายนำธรรมะไปสูหัวใจของประชาชน การที่ไดปลูกฝงคุณธรรมใหกับเด็กๆ นักเรียน นักศึกษาและคนทั่วไป คงไมมีใครท่ีจะสามารถทำไดดีเทากับคนท่ีเปนพอแม ครู และพระสงฆ โดยเฉพาะพระสงฆ ถือวามีทุนเดิมคือความเคารพศรัทธาจากคนท่ัวไปอยูแลว จึง เปน โอกาสทองที่จะทำหนาที่ในการอบรมสั่งสอนและเผยแผธรรมะไดอยางเต็มที ่

การสอนธรรมะสำหรับครพูระสอนศีลธรรม อันดับแรกควรศึกษาใหเขาใจแจมชัดในเนื้อหาท่ีจะตองสอน เม่ือลงมือสอนแลวตองมีความตั้งใจมุงมั่นทำหนาที่ใหเต็มกำลัง ศึกษาเทคนิคและ วิธีการที่ เปน ท้ังทฤษฎีและการปฏิบัติ รู จัก ปรับประยุกตใชใหเหมาะกับนักเรียนโดยอาศัย ประสบการณที่ไดลงมือสอนดวยความสามารถอยางจริงจัง และศึกษาคนควาวิจัย เขาถึงปญหาและสาเหตุตางๆที่เกิดขึ้นในการสอน รูจักหาสื่อการสอน สิ่ งจูงใจและแนวทางการพัฒนา ของผู เรียนใหเหมาะสมกับวัยและสติปญญา ของผู เ รียน ที่สำคัญการทำงานสอนตองมีปณิธานหรืออุดมคติที่แนชัดในการสอน เพื่อเปนพลั ง ผ ลั ก ดั น ใ ห ท ำ ง านป ร ะสบผลสำ เ ร็ จ

ดังที่ตั้งใจ “การทำงานสอน หรือการเผยแผพระพุทธ

ศาสนาตองถือหลักตามองคสมเด็จพระสัมมา สัมพุทธเจา คือ เมื่อพระองคแสดงธรรมแกใครก็ตามแต จะเปนเศรษฐีหรือยาจก ก็ทรง แสดงธรรมเต็มกำลังสติปญญาท่ีมีอยูทุกครั้ง ไมวาจะแสดงแกคนจำนวนมากหรือนอย ก็ทรงแสดงเต็มกำลังสติปญญาความสามารถทุกคร้ัง และทรงประกอบดวยปญญาพินิจพิจารณาถึงธรรมะท่ีจะแสดง ใหเหมาะสมกับบุคคลผูนั้นทั้งวัย สติปญญาของบุคคลน้ัน และโอกาสอันเหมาะสม จึงเปนเหตุใหผูที่สดับรับฟงธรรมะของ พระพุทธองคไดบรรลุธรรม”

พระสงฆผูทำหนาที่เผยแผธรรมะก็เชนกัน คว รทำ เฉก เ ช น เ ดี ย ว กันกั บที่ อ งค สม เด็ จ พระสัมมาสัมพุทธเจาไดทรงทำเปนแบบอยางไว การวิจัยในการสอนเพื่อหาจุดเดนจุดดอยของ ผูสอนเอง การวิจัยผู เรียนเพื่อหาเทคนิคและ วิธีการสอนใหเหมาะสมกับผูเรียน การศึกษาหาความรูเพิ่มเติมอยูเสมอ การทำเชนนี้ จักเปนแนวทางการสอนใหประสบความสำเร็จไดเปนอยางดี การแสดงธรรมเทศนาอบรมสั่งสอนประชาชนทั่วไปก็ควรมีปทัสถานเชนเดียวกันนี้

๔๘

เรื่องของขาพเจาเปนประสบการณที่เกิดขึน้กบัชวีติขาพเจาโดยตรง กวาขาพเจาจะตัดสนิใจ ถ ายทอดออกมาตองใช เ วลาร วมหลายวัน กลัวจะโดนตราหนาวาพวกอุตริมนุษย งมงาย ไรสาระ ทานไมจำเปนตองเชื่อ แตถาหากคิดวามันพอที่จะเกิดประโยชนแกวิถีชีวิตทานอยูบางในครั้งนี้ ขาพเจาขออนุโมทนา สาธุดวย

ข าพ เจ า เ ป นลู กคนที่ สิ บของ คุณแม มอง พอชาย ครัง้หนึง่ในชวีติไดมโีอกาสอุปสมบทเพ่ือทดแทนบุญคุณบิดามารดา เมื่อป พ.ศ. ๒๕๓๑ ขาพเจาไดลาอุปสมบทตามระเบียบของทางราชการ เพราะตอนท่ีคุณแมยังมีชีวิตอยู (คุณพอเสียชีวิตตั้งแตขาพเจายังเด็ก) ทาน

พลังแหงศรัทธา นำพาสูความสำเร็จ

เรื่อง สิทธิชัย จันทะบุดศรี

โรงเรียน บานกูกาสิงห

หมู ๒ ต.กูกาสิงห อ.เกษตรวิสัย จ.รอยเอ็ด

ขอรองใหขาพเจาบวชใหถึง ๒ ครั้ง คือเมื่อ ครั้งที่ ๑ กอนแตงงาน ครั้งที่ ๒ ตอนคุณแมปวยเปนมะเร็งในกระดูก แตดวยความไมพรอม จึงไมสามารถบวชใหทานดังท่ีทานปรารถนาได จนกระท่ังทานเสียชีวิตผานไป ๒ ป จึงไดบวชทดแทนคุณ ซึ่งไดไปขอกราบมอบตัวเปนลูกศิษยหลวงปูศรี มหาวีโร วัดปาประชาคมวนาราม (วัดปากุง) อ.ศรีสมเด็จ จ.รอยเอ็ด เปนวัดปาสายธรรมยุต เหตุที่ขาพเจาเลือกบวชวัดปาเพราะขาพเจามีเหตุผล คือโดยนิสัยสันดานดิบเดิมขาพเจาเปนคนหัวดื้อ รั้น ไมยอมใครงายๆ เหลาก็หนักพอควร วัดบานคงดัดนิสัยสันดานขาพเจาเปนคนดีไมได ประกอบกับคำร่ำลือ

รอยเอ็ด เขต ๒

๔๙

ชื่อเสียงกิจปฏิบัติวิปสสนากรรมฐานและวินัยที่เครงครัด ฉันอาหารเวลาเดียว และเปนสาย วัดปาหลวงปูมั่น ภูริทัตโต เกจิอาจารยที่โดงดัง จงึสนใจและตัดสนิใจเลอืกวดันีเ้ปนสถานทีอ่ปุสมบท ซึ่ งตอนนั้นลูกขาพเจา ๓ คนยังเล็กๆ อยู (แตงงาน ๔ ป มีลูก ๓ คน) ลูกชายคนโตกำลังเรียนชั้น ป.๑ เมื่อกาวเขาสูรมผากาสาวพัสตรขาพเจาไดฉายาใหมวาพระนวกะ สิทธิชัย จันทโชโต (แปลวา ผูมีความสวางโชติชวง ดุจแสงจันทร)

ตลอดพรรษาที่เปนพระ ตองจำวัดท่ีกุฏิ ในปาองคเดียวตามระเบียบทางวัด ขาพเจา ตั้งอธิษฐานตอหนาพระประธานและหลวงปูศรี มหาวีโรวา จะต้ังใจปฏิบัติตนอยูในครรลอง ครองธรรม เชื่อฟงครูบาอาจารยอยางเครงครัด หากอานิ ส งส ผลบุญจากการปฏิ บั ติ ธ ร รม ของขาพเจามีจริง ขอใหวิญญาณคุณแมจง หลุดพนจากบวงเวรบวงกรรมที่ขาพเจาเห็นในนิมิตฝน ดลบันดาลใหวิญญาณคุณแมจงไปสู สุคติเทอญ

หลังจากท่ีข าพเจาสึก ก็กลับเข ารับราชการโดยสอบเปลี่ยนสายเปนผูบริหารโรงเรียน ตำแหนงครูใหญ ปรากฏวาได ทั้งที่กอนบวชเคยสอบตั้ งสองครั้ ง ตกทุกครั้ ง ไดยายไปเปน ผูบริหาร ๕ โรงเรียน จนกระท่ังโรงเรียนที่ ๖ ในวนัที ่๒๕ มิถนุายน ๒๕๔๔ ขาพเจาไดรบัคำส่ังแต งตั้ ง ใหดำรงตำแหน งผู บริหารโรง เ รียน บานกูกาสิงห อ.เกษตรวิสัย จ.รอยเอ็ด ตอนนั้นนักเรียนประมาณ ๕๒๐ คน เขตบริการ ๕

หมูบาน ๑๐๔๙ ครัวเรือน ซึ่งเปนบานเกิดโรงเรียนเกา ดวยความรูสึกดีใจ และอุดมการณที่วาดฝนอยางแรงกลากาวกลับมาพัฒนาทดแทนบญุคณุแผนดินทีใ่หกำเนดิของขาพเจา เมือ่เขารบัตำแหนงในโรงเรียนก็ไดศึกษาบริบททราบสภาพปญหาปจจุบัน เชน ชุมชนอยูในกลุมเส่ียงของการระบาดยาเสพตดิ วยัรุนตดิยาจำนวนมาก ครูบางสวนชอบด่ืมเหลารวมท้ังขาพเจาก็เอากับเขาบางบางเวลา นักเรียนขาดระเบียบวินัย ขาดความรับผิดชอบ มาโรงเรียนสาย ใชจ ายฟุมเฟอยหลายเดือน เด็กบางคนได เงินมาโรงเรียนวันละหลายบาท สังเกตเวลาซื้อของ ใบละรอย ใบละพันก็มี เพราะตอนน้ันมีแมคามาขายของที่โรงอาหาร ขาพเจาจะไปยืนสังเกตประจำ ขาพเจาไดแตคิดวาจะหาวิธีการอยางไรหนอที่จะนำโรงเรียนกาวพนวิกฤตการณเหลานี้

ป ๒๕๔๙ โรงเ รียนได เขา สู โรงเรียนโครงการวิถีพุทธ ขาพเจาไดมีโอกาสเขาฝกอบรมปฏิบัติธรรม ณ ศูนยปฏิบัติธรรมเวฬุวัน จังหวัดขอนแกน ประมาณปลายเมษายน ๒๕๕๐ หลายวัน โดยการนำของทาน ศน.รัชนีกร วรรณสุทธิ์ ในโครงการอบรมธรรมผูบริหารสถานศึกษา สพท.รอ.๒ ขาพเจาตั้ งใจ ตั้ งมั่น ในการฝกสมาธิตามท่ีพระอาจารยสั่ งสอน ทั้งเครงครัดในกิจวัตรที่ปฏิบัติทุกขณะจิตในสถานท่ีอบรม เพราะคิดวาโอกาส เวลา สถานที่ และมีครูบาอาจารยที่ดีๆ อยางน้ีในชวงชีวิต ของขาพเจาจนถึงวันตาย อาจไมมีโอกาสอีก จนวันสุดทายวันน้ัน ขาพเจาจะเขาหองอบรม นั่งฝกสมาธิและเตรียมรับโอวาทจากพระอาจารยกอนทุกคน และในช่ัวโมงสุดทายพระอาจารยพบคณะผูบริหารและใหโอวาทกอนปดการอบรมขาพเจาก็นั่ งสมาธิ ขาพเจาตั้ งจิตอธิษฐาน

๕๐

การเริ่มตนวันนี้ยังไมสาย อดีตมันแก ไขไมได จงทำปจจุบันใหดีที่สุด อนาคตก็จะดีเอง”

ขอเลิกเหลาโดยเดด็ขาด และตัง้ใจมัน่ปฏบิตัธิรรม เปนคนดีของครอบครัว และจะตั้งใจปฏิบัติหนาท่ีทดแทนบุญคุณแผนดินบานเกิด ในวันกลับมา ไดแนวคิดวา การจะนำพาคนอ่ืนสูสิ่งท่ีดีงามนั้น ตองเริม่ทีต่วัเองกอน ตวัเองตองเปนแบบอยางทีด่ี จึงจะสามารถสอนคนอ่ืนได จากแนวการฝกปฏิบัต ิ และจริยวัตรของพระอาจารยวิทยากร ขาพเจาเกิดศรัทธาและความเช่ือมั่นหลักธรรมของพระพุทธองคที่วา “ทำดีไดดี บาปบุญ กฎแหงกรรมมีจริง ดีชั่วอยูที่ตัวเองเปนคนทำ อยามัวกลาวโทษคนอื่น ทุกอยางไมยากไมงายเหมือนที่คิด ชนะใจตนเองคือสุดยอดของชัยชนะ ทั้งหลาย การเร่ิมตนที่ดียอมนำพาสิ่งที่ดี ไมมีชีวิตใดที่ไมผิดพลาด การเริ่มตนวันนี้ยังไมสาย อดีตมันแกไขไมได จงทำปจจุบันใหดีที่สุด อนาคตก็จะดีเอง”

ขาพเจากลับจากอบรมเร่ิมจัดหองพระ ที่บานใหม เพราะไดแนวคิดจากพระอาจารยวา การที่จะปฏิบัติธรรมไดดี สถานท่ี บรรยากาศ เวลา ตองเหมาะสม บานก็เปนสถานท่ีที่ดี เหมาะแกการปฏิบัติธรรมท่ีดีแหงหนึ่ง สงบ ไรกังวล ไมจำเปนตองท้ิงบานทิ้งชองไปปลีกวิเวก เพราะตนเองจิตไมแกรงพอ จึงจัดหาโตะหมูบูชา และจัดหองพระในบานใหบรรยากาศนานั่ งวิปสสนา ทุกเย็นสวดมนตไหวพระนั่งสมาธิเปนกิจวัตร ตอมาก็เห็นคุณครูสายทองซ่ึงเปนภรรยาข อ ง ข า พ เ จ า ก็ ขึ้ น ส ว ด ม น ต ไ ห ว พ ร ะ หลังขาพเจาออกจากหองพระทุกวัน และการนำพาเยาวชนลูกหลานสูวิถีชีวิตที่ดีงาม ตัวเองตองเปนแบบอยางใหคนอื่นกอน ดังสุภาษิตที่วา “แบบอยางที่ดีมีคามากกวาคำสอน” ตอมาไดแตงตั้งคุณครู ไม ภูสนาม รวมเปนคณะทำงาน ซึ่งเปนเพ่ือนรักกันมาต้ังแตเรียนมัธยมศึกษา

คุณครูทานนี้เดิมทานเปนคนดื่มจัด เปนคนทำอะไรสุดๆ หลุดโลก หัวรั้นไมคอยเชื่อฟงใครงายๆ เวลาทำงานก็ทำเต็มที่ เวลาดื่มก็ดื่มจัด ไดขอรองแกมบังคับใหทานรับผิดชอบดูแลโครงการโรงเรียนวิถีพุทธ และโครงการฟนฟ ู ศีลธรรมโลก โดยมีคุณครูถาวร แจงสนาม คุณครูสมบัติ ทนสิงห รวมทีมอีก เมื่อมีโอกาสเขารวมอบรมธรรมะดวยกันหลายคร้ัง จน พักหลังเห็นทานทั้งสาม เลิกดื่มเหลาสูบบุหรี่ โดยเด็ดขาด โรงเรียนบานกูกาสิงหนำนักเรียนฝกปฏิบัติตามแนววิถีพุทธ มีกิจกรรมเสริมสรางคุณธรรมในโรงเรียน อาทิ

การจะนำพาคนอื่นสูสิ่งที่ดีงามนั้นการเริ่มตน ตองเริ่มที่ตัวเองกอน ตัวเองตองเปน แบบอยางที่ดี จึงจะสามารถบอกสอนคนอื่นได

๕๑

๑. หองเรียนวิถีพุทธสรางคนดี ปรับปรุงโ รงฝ กงานใหมี บรรยากาศ เส มือนอุ โบสถ เหมาะสมสำหรับฝกปฏิบัติธรรมและการเปน พุทธศาสนิกชนท่ีดี ใชเปนสถานท่ีสวดมนต ไหวพระ อบรมธรรมะสำหรับนักเรียน

๒. นำนักเรียนรวมโครงการฟนฟูศีลธรรมโลกของชมรมพุทธศาสตรสากล ในอุปถัมภ สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย วัดธรรมกาย จ.ปทุมธานี

๓. กิจกรรมมัคคุเทศกนอย เปนกิจกรรมนำเท่ียวของนักเรียนซึ่งเปนกิจกรรมจิตอาสา และสรางจิตสำนึกฝกนักเรียนนำนักทองเที่ยวเชิงอนุรักษชมกูกาสิงห กูโพนวิจ กูโพนระฆัง ศูนยการเรียนรูในชุมชน

๔. กจิกรรมศิลปสรางสรรค ปนใจสูชมุชน เด็กนำกลุมนี้จะเปนเด็กเรียนไมเกง ไมชอบเลนกีฬา นำมาฝกดนตรีสากลประเภทเครื่องเปา จนสามารถบริการชุมชนได เชน งานราชพิธ ี ที่สำคัญ งานศพในชุมชนได

๕. สวนเกษตรเศรษฐกิจพอเพียง

ชีวิตที่เหลือเชื่ออีกเรื่องท่ีเกิดกับขาพเจายากที่จะใหเหตุและผลอธิบาย เรื่องมีอยูวา ตลอดระยะเวลาการดำรงตำแหนงผูบริหารสถานศึกษาอยูมา ๖ โรงเรียน คือ ร.ร. บานหนองสังข ร.ร.บานหนองตาด อ.เกษตรวิสัย ร.ร. บานหนอง ขอนแกน อ.โพนทอง ร.ร. บานดูกอึง่ กิ่งอ.หนองฮี ร.ร.บานโพนดวน อ.สุวรรณภูมิ ส่ิงที่แปลกมากกับขาพเจาก็คือ ตั้งแตเปนครูสายผูสอนจนขึ้นสูสายบริหารโรงเรียน ไปอยูที่ไหนตองแกปญหาเรื่องน้ำด่ืมน้ำใชตลอด พอแกปญหาไดเสร็จตองไดยายออกเสมอ และโรงเรียนบานกูกาสิงหก็เชนกัน ทุกขหนักที่คางคาใจตั้งแตวันแรกที่ยางกาวมาดำรงตำแหนง เรื่องที่ขาพเจาหนักใจมากที่สุดคือ “น้ำดื่มนักเรียน” ในโรงเรียนไมมีน้ำดื่ม ประกอบกับชุมชนที่อาศัยบริเวณแถบทุงกุลารองไห ประสบภาวะวิกฤตฝนแลงติดตอกันหลายป นักเรียนจึงไดดื่มน้ำจากบอน้ำตื้น พอสูบขึ้นตอนแรกจะใส ปลอยท้ิงไวจะเปนตะกอนมีสีเหลืองเหมือนสนิมเหล็ก เด็กจะด่ืมเวลาพวกเขากระหาย เด็กทุกคนที่เรียนอยูที่นี่ก็ดื่มน้ำสนิมอยางนี้ติดตอกันมาเจ็ดแปดป ไมรูอะไรบางที่สะสมในรางกายของเขาเหลาน้ัน ทานลองคิดดูเอง

เมื่อขาพเจาเห็นสภาพดังกลาวรูสึกหดหูทุกขใจเปนยิ่งนัก และเปนหวงใยในลูกหลานเหลานี้มาก หาวิธีการหลายวิธี เพื่อจะใหเขามี น้ำดื่มที่สะอาด ไดขอความชวยเหลือบริจาค เครื่องกรองน้ำและถังน้ำเย็นจากคุณแมสุนารี จันทรสนาม และญาติๆ โดยใหคุณครูอำนาจ อนิทะนิน ประสานงาน เน่ืองในโอกาสบุญมหากฐิน อุทิศสวนกุศลให คุณครูสนอง จันทรสนาม ทุกคนตอบรับและชวยเหลือดวยความยินดี มอบระบบกรองน้ำพรอมเคร่ืองทำน้ำเย็น ใชมา

๕๒

สองปเครื่องพัง ระบบน้ำกรองแคใหน้ำใสเทานั้น ไดขอความชวยเหลือจากคุณสุเพ็ญ เลสลี่ฮอลล คนไทยไดสามีชาวตางชาติซึ่ ง เปนผูมีน้ำใจ อันประเสริฐและมีฐานะมั่ งคั่ ง โดยคุณครู พรพิมล จำปาทิพย เปนเ พ่ือนกัน เปนคนประสานงาน ไดมอบระบบเครือ่งกรอง ๗ ขัน้ตอน คือ ๑. กรองสนิม ๒. กรองน้ำใส ๓. กรองน้ำ กอนดืม่ อีก ๔ ข้ันตอน ก็มีน้ำสะอาดใหนักเรียนไดดื่ม ตอมาเทศบาลตำบลกูกาสิงหประสานงานขอความเมตตาจากคณะพระภิกษุไทยที่บวชในสิงคโปรไมประสงคออกนามท่ีมาเท่ียวกูกาสิงห ทานมีเมตตาจิตมอบเครื่องกรองน้ำใหอีกชุดหนึ่ง แตไมเพียงพอ เพราะนักเรียนเกือบหารอยคน น้ำในบอก็ ไม เพียงพอ ไมมี ใครรับรองสาร ปนเปอนท่ีมากับน้ำ ไมไดนำมาตรวจสอบ ขอใหใสซึ่งดูดวยตาเปลา ก็ใชดื่มและประกอบอาหาร นั บ เ ป น ก า ร แก ป ญหา เ ฉพาะหน า เ ท า นั้ น จนกระทั่งขาพเจาไดสืบคนจากอินเทอรเน็ต พบโครงการน้ำดื่มสะอาดในโรงเรียน ของกรมทรัพยากรน้ำบาดาล กระทรวงทรัพยากร ธรรมชาติและสิ่ งแวดลอม โรงเรียนไดทำโครงการและชี้แจงถึงปญหาความเดือดรอน และได ส งหนั งสื อขอความช วย เหลื อจาก หนวยงานดังกลาว ท้ังสำนักงานทรัพยากรน้ำบาดาล เขต ๑๑ จ.อุบลราชธานี เวลาผานไปหลายเดือน จนขาพเจาลืมไปแลว ไมไดหวังอะไรแลว อยูๆ วันหนึ่งก็มีเจาหนาท่ีของสำนักงาน น้ำบาดาล เขต ๑๑ อุบลราชธานี เขามาเก็บขอมูลโรงเรียนดานตางๆ ถายรูปไปสองเดือน ตอมามีเจาหนาท่ีออกไปสำรวจเพ่ือหาปริมาณแหลงน้ำใตดินบริเวณน้ำจืด น้ำเค็มโดยระบบคลื่นความถี่จากการเดินสำรวจรอบบริ เวณโรงเรียนรวมกับขาพเจา กอนกลับเจาหนาที่ได

บอกวา ขอแสดงความยินดีที่โรงเรียนไดเขารวมโครงการน้ำด่ืมสะอาดในโรงเรียน ทางสำนักฯ จะขุดเจาะน้ำบาดาล และกอสรางอาคารกรองน้ำพรอมอุปกรณกรองมาตรฐานความสะอาดน้ำระดับอนามัยโลกรับรอง งบประมาณลานกวาบาท ในความรับผิดชอบของสำนักทรัพยากรน้ำบาดาลเขต ๑๑ อุบลราชธานี กรมทรัพยากรน้ำบาดาล กระทรวงทรัพยากร ธรรมชาติและ สิ่งแวดลอม เจาหนาท่ีไดชี้บอกตำแหนงใหหนวยงานขุดเจาะ เสร็จแลวทานก็กลับไป เรายังไมเชื่อวาจะเปนไปได ที่ผานมาก็เห็นแตเจาะในหมูบาน

ตอนบายวันน้ัน ลุงแหวงชางผูรับเหมาก็มาถามหาตำแหนงที่กอสรางโรงกรองน้ำ นำแบบแปลนและหนังสือแจงจัดสรรงบประมาณในโครงการมาใหดู จึงมั่นใจวาเปนจริง ลุงแหวงผู รับเหมาทานดำเนินการกอสรางตามรายละเอียดแบบแปลน เริ่มกอสรางประมาณเดือน กุมภาพันธ ๒๕๕๓ จนกระท่ังแลวเสร็จสงมอบ ทางสำนักทรัพยากรน้ำบาดาล เขต ๑๑ อุบลราชธานี ตั้งแตนั้นจนวันนี้นักเรียนโรงเรียนบานกูกาสิงหมีน้ำด่ืมสะอาดเพียงพอ จากการสังเกตผิวพรรณ แววตา นักเรียนสดชื่น ราเริง แจมใส มีน้ำประกอบอาหารท่ีเชื่อมั่นในความสะอาด นักเรียน ครู ภารโรงมีคุณภาพชีวิต ที่ดีขึ้น ทางคณะครู นักเรียน กรรมการสถานศึกษา ตลอดทั้งผูปกครองชาวบานกูกาสิงห

๕๓

การทำความดี ขาพเจาคิดวาไมยาก งายนิดเดียว แคเพียงแตเราไมเบียดเบียนตัวเอง ไมเบียดเบียน คนอื่น ไมสรางความทุกข ใหตนเองและคนอื่น ทั้งกายและใจ แคนี้ก็ถือเปนความดีแลว

ขอกราบขอบพระคุณ สำนักทรัพยากรน้ำบาดาล เขต ๑๑ จ. อุบลราชธานี กรมทรัพยากร น้ำบาดาล กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดลอม และเจาหนาท่ีที่เกี่ยวของทุกทานเปนอยางย่ิง ในจิตเมตตาท่ีมีตอเด็กๆ ลูกหลานชาวกูกาสิงห ที่ชวยเหลือเรื่องน้ำอุปโภคบริโภคท่ีสะอาด และชุมชนมีน้ำดื่มสะอาด ราคาถูก ยุติธรรม อยางเพียงพอ มา ณ โอกาสน้ีดวย

จากพลังแหงศรัทธาและเช่ือมั่นแหงคุณงามความดี การสวดมนตไหวพระ การปฏิบัติธรรมทั้งในโรงเรียนและชีวิตของขาพเจา สงผลเชิงประจักษคือ ดานชีวิตครอบครัวของขาพเจา เปนสุข รมเย็น ลูกๆ เรียนจบทุกคน มีหนาที่ การงานในโรงเรียน หากเม่ือมีปญหาก็ผานพนไปดวยดี งานที่รับผิดชอบราบรื่นสำเร็จตามท่ีเราตั้งเปาหมายไว เพื่อนครูสวนมากเลิกเหลา เลิกบุหรี่ ทุกคนพรอมเพรียงรวมใจปฏิบัติหนาที่รับผิดชอบ เต็มความสามารถ นักเรียนมีระเบียบวินัย วานอนสอนงายมากขึ้น ปจจุบันโรงเรียนของขาพเจาเปนโรงเรียนที่รมรื่น นาอยู มีครูเปนคนดี นักเรียนราเริง แจมใสนารัก

จากผลการสวดมนตภาวนาปฏิบัติธรรม สรางกรรมดี ผลเกิดแกขาพเจาในชาตินี้ไมตองรอชาติหนา หากทานใดมีปญหาชีวิตรุมเรา อุปสรรคถาโถม หองพระท่ีบานของทานนั่นไงเปนสถานที่ที่ปลดเปลื้องความทุกขไดดีที่สุด แลวทานจะไปแสวงหาขางนอกบานทำไม เราควรจัดหองพระในบานไวเพื่อปฏิบัติธรรม สวดมนต ไหวพระกอนนอนหรือเวลาทุกขใจ จะไดเปนแหลงสงบสติอารมณ และการทำความดี ขาพเจาคิดวาไมยาก งายนิดเดียว แคเพียงแตเราไมเบียดเบียนตัวเอง ไมเบียดเบียนคนอื่น ไมสรางความทุกขใหตนเองและคนอื่นทั้งกาย

๕๔

และใจ แคนี้ก็ถือเปนความดีแลว แตผลของความดีนั้นตองใชระยะเวลาส่ังสม ทานไมตอง รอคอยเม่ือถึงเวลามันจะแสดงผลออกมาเอง ขาพเจาศรัทธาเชื่อมั่นเสมอในเรื่องกฎแหงกรรมที่วา “ทำดีไดดี ทำชั่ วไดชั่ ว คิดดี ปฏิบัติดี ทุกอยางจะดีเอง”

การพัฒนาโรงเรียนวิถีพุทธที่ขาพเจาภาคภูมิใจ…(อยางยิ่ง)

เรื่อง รัชนีกร วรรณสุทธิ์สพป.รอยเอ็ด เขต ๒ อ.สุวรรณภูมิ จ.รอยเอ็ด

รอยเอ็ด เขต ๒

ขาพเจามีความปติอิ่มเอมในการพัฒนาโรงเรียนวิถีพุทธ และภูมิใจผลของการทักทอสายใยแหงธรรมะ ขอยกเร่ืองราวซึ่งถือวาเปนผลแหงการเปล่ียนแปลงคร้ังยิ่งใหญในชีวิตของ ผูบริหารระดับสูงทานหนึ่ง… จุดเปลี่ยนของชีวิตที่ ไดรับฟงจากคำบอกเลาของทานเองวา… ทานเริ่มดื่มสุรา สูบบุหรี่ ตั้งแตเรียนอยู ปกศ. ป ๒ ดื่มมากตั้งแต ๒ ขวดขึ้นไป ดื่มแลวหยุดไมอยู เพราะทานถือวาสุราเปนตัวเชื่อมความสัมพันธ และนำมาสูความสำเร็จ …

แตทวา…เมาแลวขาดสติ ใจฮึกเ หิม ประมาท จำอะไรไมได ไดรับอุบัติเหตุเพราะเมาหนักๆ มีหลายครั้ง ที่ไมหนักก็มีมาก จนเจานายคาดโทษ คร้ังสุดทายท่ีเปนแรงกดดันใหทานตองงดดื่มสุรามาจนถึงทุกวันน้ีก็คือ…เมื่อปลายเดือน เมษายน ๒๕๕๐ ทานไดร วมปฏิบัติธรรมเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว เนื่องในวโรกาสทรงมีพระชนมายุ ๘๐ พรรษา กับผูบริหารสถานศึกษา สพท.รอ.๒ รวมทั้งส้ิน สามรอยคนเศษ ณ ศูนยปฏิบัติธรรมสวนเวฬุวัน

๕๕

จังหวัดขอนแกน ในวันเดินทางรายงานตัว…ทานดื่มสุรา

ยาดองเขาไปมาก มึนเมา ครองสติไมได เกิดการทะเลาะโตเถียงกับเจาหนาที่ผูดูแลที่พักของศูนยฯ ชนิดเอะอะโวยวาย พูดกันไมรูเรื่องจนหลายคนรับไมได ที่สำคัญแรงกดดันที่ทำใหทานเสียใจมากก็คือ… พระวิทยากรนำเรื่องของทานไปกลาวถึงและยกตัวอยางที่ไมดีตอที่ประชุมสงฆจำนวนพันกวารูป ซึ่งทานบังเอิญไดยินและรูสึกอับอายอยางยิ่ง ทำใหสำนึกได คืนสุดทายของการปฏิบัติธรรม มีพิธีจุด เทียนบูชาเพื่ อให ผูปฏิบัติธรรมตั้งสัจจะอธิษฐานจิต ทานจึงไดตั้งสัจจะอธิษฐานวา “ขาพเจา จะเลิกดื่มสุราและของมึนเมาตลอดชีวิต”

ดวยเหตุแหงบารมีธรรม…รางวัลชีวิต อนัยิง่ใหญจากการเขาปฏบิตัธิรรมเฉลิมพระเกียรตฯิ ในครั้งนี้…

ปจจุบัน…ทานเปนสามีที่ดีของภรรยา เปนพอท่ีดีของลูก เปนนายที่ดีของลูกนอง และ

เมาแลวขาดสติใจฮึกเหิม ประมาท จำอะไรไมได ไดรับอุบัติเหตุเพราะเมาหนักๆ มีหลายครั้ง ที่ ไมหนักก็มีมากจนเจานายคาดโทษ

ที่สำคัญ เปนพุทธสาวกท่ีดีของพระพุทธศาสนา ขอขอบคุณทานที่กรุณาเปดใจเลา “เรื่องราว” นี ้

การทักทอสายใยพระพุทธศาสนาในสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาจะสำเร็จไมได ถาไมไดรับการสนับสนุนจากนายที่ดี ไมไดรับ ความชวยเหลือจากกลัยาณมิตรทีด่ ี และทีส่ำคญัยิง่ ไดรบัความรวมมอืจากบคุลากรทีดี่ อนัประกอบดวย ไดรับความเมตตาจากคณะสงฆ ผูบริหาร สถานศกึษา ครู นกัเรยีน ชมุชน และองคกรตางๆ “๓ ดีนี้ จะสำเร็จประโยชนไดดวยทุกคนศรัทธาในพระพุทธศาสนา”

การพัฒนาโรงเรียนวิถีพุทธของขาพเจาถือวาเปนประสบการณที่ภาคภูมิใจยิ่ง ที่ไดมีโอกาสถัักทอสายใยพระพุทธศาสนาใหยั่งยืนและตอเนื่องสืบไป…ถึงจะเปนเพียงแสงห่ิงหอย… ที่ทอแสงในความมืด

แตขอเปน…“ดาวฤกษ ”…ที่สุกสว างใน…“ดวงใจ”

๕๖

เด็กหญิงตัวเล็กๆ คนหน่ึงชื่อวิจิตรา มลาไวย เธอลืมตาดูโลกไดไมกี่วัน พอกับแมก็ตองแยกทางกัน เพราะครอบครัวของเธอมีปญหา หลายอยาง เธออยูในออมกอดอันอบอุนของแมไดไมนาน แมก็ตองไปหางานทำท่ีกรุงเทพฯ เพ่ือหาเงินมาจุนเจือครอบครัว เพราะตายายอายุมากและมีอาชีพทำนากอปรกับท้ังมีลูกหลายคน วิจิตรา (นองแวว) ไดรับการเลี้ยงดูอยูกับตา ยาย และคนในครอบครัว จนเธอเขาโรงเรียนในช้ันเด็กเล็กโรงเรียนบานดอนโองทาวารีวิทยาสรรค ลืมบอกไปวาขาพเจามีภูมิลำเนาอยูในบานนี้

เรื่อง ทวีพร โปรงมณีโรงเรียน บานดอนโอง ทาวารีวิทยาสรรค ม.๒ ต.ดอนโอง อ.โพธิ์ชัย จ.รอยเอ็ด

คนเราเลือกเกิดไมไดแตเลือกที่จะทำดีได้

ขาพเจาเปนครูประจำช้ันเด็กเล็กในขณะน้ัน บางวันตาไปสงที่โรงเรียน บางวันยายก็ไปรับ กลับบานตอนเลิกเรียน เธอเปนเด็กนารัก ราเริงแจมใส เขากับเพื่อนๆ ไดดี มีแววความฉลาดอีก ตางหาก

เมื่อเธอเขาเรียนในระดับประถมศึกษา ขาพเจาก็สงตอพรอมใหขอมูลทางบานและ ฝากเพื่อนครใูหดูแลเปนพิเศษ เพราะแววเปนเด็กดีมีแววความฉลาด เธอเรียนจบชั้นประถมศึกษา ปที่ ๖ และไดรับคำชมจากครูประจำชั้นทุกทาน วาเปนเด็กนิสัยดีเรียนเกง และเธอก็ไดศึกษาตอ

รอยเอ็ด เขต ๓

๕๗

ในระดับมัธยมศึกษาตอนตนที่ โรงเรียนเดิม ตามโครงการขยายโอกาสทางการศึกษา พอดีกับขาพเจาไดรับมอบหมายใหมาสอนในระดับน้ีดวย

แววเปนเด็กท่ีขยันเอาใจใสตอการเรียนเปนเด็กมีน้ำใจชวยงานครูตลอด และส่ิงที่ขาพเจาประทับใจมากคือคำพูดหนึ่งที่เธอพูดวา “คนเราเลือกเกิดไมได แตเลือกที่จะทำดีได” ทำเอาหัวใจของผูที่เปนครูอยางขาพเจาพองโตและยิ้มโดยไมรูตัว เธอไดรับเลือกตั้งเปนประธานนักเรียน ชวยเหลืองานโรงเรียนมาตลอด วันหน่ึงขาพเจาใหเงินไปซื้อขนม แตเธอก็ไมรับ เธอทำดีโดยไมหวงัผลตอบแทน ซ่ึงขาพเจาคดิวาคนแบบน้ีจะไม เหลือในสังคมปจจุบันเสียแลว วันน้ัน ความเหนื่ อยจากการทำงานของข าพ เจ าอันตรธานหายไปสิ้น เปนความสุขใจมาแทนท่ีและภูมิใจในตวัศิษยคนนี้มาก

ชาติกำเนิด ฐานะ ครอบครัวที่พอแม หยารางกันไมเปนอุปสรรคตอการดำเนินชีวิตและการทำความดีของเธอเลย เธอเปนที่รักของ ทุกคนในครอบครัว คุณครูและเพื่อนๆ นำ ชื่อเสียงมาสู โรงเรียน ครอบครัว โครงงาน คุณธรรมเฉลิมพระเกียรติ เยาวชนไทยทำดี ถวายในหลวงของโรงเรียนบานดอนโองทาวารีวิทยาสรรค ซึ่งเธอเปนประธาน ไดเปนตัวแทนเขาไปแขงขันในระดับประเทศ และไดรับรางวัล ดีเดนระดับประเทศเม่ือเดือนมกราคม ๒๕๕๔ วิจิตราไดรับคัดเลือกใหเปนตนกลาคนดี ไดรับเกียรติบัตรและทุนการศึกษาจากผูวาราชการจังหวัดรอยเอ็ด และเมื่อเธอจบชั้นมัธยมศึกษา ปที่ ๓ แลวเธอไดสอบเขาเรียนตอชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๔ ที่โรงเรียนเชียงใหมประชานุสรณ สพม. เขตท่ี ๒๗ ไดคะแนนเปนอันดับที่ ๑ นำ ความภาคภูมิใจมาใหโรงเรียนเดิม ครอบครัว ชุมชน เปนอยางย่ิง

นี่คือผลตอบแทนท่ีเธอเลือกทำความดี ครูขอเปนกำลังใจให เธอ เปนตนกลาความดี แผขยายความดีในสังคมและสถานศึกษาแหงใหมตอไป

“คนเราเลือกเกิดไมได แตเลือกที่จะ ทำดีได” ทำเอาหัวใจของผูที่เปนครู อยางขาพเจาพองโตและยิ้มโดยไมรูตัว

๕๘

เด็กเล็กที่อายุมากแลว...กับพี่เลี้ยงท่ีขาดหายไป

หลายคนอาจสงสัยว าทำไมใชคำว า “เด็กเล็กที่อายุมากแลว...” ในโรงเรียนบานเตย มีนักเรียนรวมทั้งสิ้น ๗๗ คน มีเด็กประถมจำนวน ๕๐ คน มีเด็กอนุบาล ๒๗ คน แตในหนึ่งจำนวนของเด็กอนุบาล ยังบวกรวมเด็กชายปริญญา พาที ทั้งๆ ที่หนาตาก็รุนราวคราวเดียวกับนักเรียนประถมศึกษาปที่ ๕ หรือ ๖ แต เหตุไฉนจึงมาเรียนอยูที่หองเรียนของเด็กอนุบาล ที่มีอายุยางเขาปที่ ๔ - ๕ ขวบ แนนอนเขาคือ คนที่ไมปกติ ที่พิการทางสมองจำนวน ๑ คน สภาพของนักเรียนไมตางจากคนปกติ มีสภาพรางกายแข็งแรงสมบูรณ เดินไดอยางคนปกติ รับประทานอาหารไดครบทุกมื้อ ผูปกครองจัดหาเสื้อผาที่คอนขางดีมาสวมใสให แตอนิจจา เขาไมสามารถเรียนหนังสือได ไมสามารถรับรูการประสมอักษร ก.ไก ข.ไข ไมสามารถบวกลบเลขใดๆ ได

เรื่อง ปุญยาพร ประธาน โรงเรียน บานเตยหมู ๑๒ ต.เตย อ.มวงสามสิบ จ.อุบลราชธานี

จากการที่ คุณครูที่ โ รง เรี ยนบ าน เตย ได เอาใจใสและใหความรวมมือรวมใจจาก คุณครูทุกคน และจากชุมชนชวยกันเลี้ยงดูอบรมฝกฝนในทักษะที่ เขาพอเรียนรูได เชน การ รับประทานอาหารที่ดีมีประโยชน การเขาหองน้ำ การพักผอนนอนหลับในยามบาย หรือแมกระทั่งการวาดรูป ออกกำลังกาย ขาพเจาพบวา นักเรียนน้ันถาหากไดรับการดูแลอยางดี เอาใจใส ไมรงัเกยีจเขา เขาก็จะรกัเรา...และในความรักนัน้ มันจะเปนบันไดนำไปสูความสำเร็จของเด็ก เหลาน้ัน เชน การใชชีวิตในสังคมอยางเปนสุขตามอัตภาพนั้นๆ น่ีละ เด็กชายปริญญา พาที

เขาเปนเด็กที่ไดรับการเอาใจใสอยางดี กอปรกับสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาไดใหอัตราจางครูพ่ีเลี้ยงเด็กพิการมา ๑ อัตรา เปนเวลาสั้นๆ แตทานคงไมทราบหรอกวา ประสิทธิภาพของครูพี่ เลี้ ยงเด็กพิการ ท่ีบานเตย ทำงาน เต็มเวลา ชวยงานธุรการ ชวยเลี้ยงดูเด็กชายปริญญา พาที จนไดดี แมเงินเดือนจะนอยนิด

อุบลราชธานี เขต ๑

อีกหนึ่งชีวิต

๕๙

แตครูก็อดทนวาเมื่อใดเขาจะไดรับการพิจารณาใหสอบเปนครู นั่นยังสำคัญนอยกวา จอ หรือ ปริญญา พาที ยังมีความฝน ความหวัง เพราะมีคนดูแลเอาใจใสอยางดี แตฝนของนักเรียนก็สั้นเสียเหลือเกิน เพราะเมื่อสิ้นเดือนธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๓ งบประมาณการจางหมด ครูพี่เลี้ยงเด็กพิการตองเดินกมหนาอยางจำใจกาวออกจากประตูรั้วโรงเรียนที่แสนรัก...ลากอนเจาจอ...

อัตราครูจะไดหรือไมไดเปนเรื่องที่ทุกคนไมมีใครตอบได เพราะหนวยเหนือตองมีเหตุผลท่ีเพียงพอ แตปริญญา พาที ยังอยูเหมือนเดิมท่ีโรงเรียนบานเตย เขายังอยูแตครูของเขาไมมีแลว ดูชางไมสมดุลกันเลย บางครั้งเมื่อนักการภารโรงพักเหนื่อยแลวมานั่งพักท่ีแครหนาอาคาร ได ใชเวลาสวนท่ีนอยนิดหยอกลอ เลนกับเด็กชายปรญิญา พาท ี บางวนั ผอ. เพ่ือนครแูละขาพเจา หิ้วขนมอาหารมาฝาก เขาย้ิมดีใจ แตก็เปนเพียงสวนเสี้ยวเล็กนอย เพราะเขาเดียวดาย เหมือนเชนทุกวัน เขาเฝาแตรอครูกลับคืนมา

ครูจากไปแลวแตนักเรียนยังอยูเหมือนเดิม ยังรอใหครูมาดูแล สวนครูที่เหลือตองสละเวลาบางสวนชวยกันดูแล แมจะไมถึงกับถูกทอดท้ิงแต . . . ใ ค ร เล าทิ้ ง เ ข า . . . เ ข า ไม มี สิ ท ธิ์ อ ะ ไ ร ในโลกใบนี้เลยหรือ สิทธิ์ที่ควรไดรับการดูแลเปนพิ เศษ สิทธิ์ที่ ตองมีชี วิตอยู อย างปลอดภัย อยูอยางมีความสุข อยูตามยถากรรม ใชหรือไม ...จะมีใครนึกถึงพวกเขาอีก รอเถอะนะ รอความหวงั

เหตุการณของนักเรียนพิการ หรือบางคน ที่ชอบเรียกติดปากวา “เด็กแอลดี” และ “ครูแอลดี” ยังไมมีใครลืม จอยังคงอยู อยูอยางรอคอย เพราะเขาไมรูแมเพียงสิทธิ์ของเขา เพราะข้ึนอยูกับสังคมวาจะดูแลพวกเขาประการใด

วันหนึ่ ง ผูบ ริหารและขาพเจาได ไป เยีย่มบาน พบสภาพทีน่าสงสารยิง่นกั บานแคบๆ อับทึบ ที่นอนรกรุงรัง มิหนำซ้ำที่ดวงตายังมี

น้ำเหลืองเปยกๆ หรือที่ เรียกวาตาเปยกอยู ตลอดเวลา แมลงวันมาตอมหูตอมตาตลอดเวลา จึงสงผลใหหลายคนไมอยากเขาใกล ผูปกครองมีฐานะทางเศรษฐกิจปานกลาง เด็กดีๆ ยังไมไดรับการเอาใจใสที่ดีพอ แลวเด็กแอลดีจะมีใคร ใสใจ แตกระนั้น “เด็กแอลดี” แบบจอ ยังทำงานชวยผูปกครองไดเล็กๆ นอยๆ

ในบางวัน “เด็กแอลดี” ก็หลับอยูใตตนตะขบหนาอาคารเรียนอนุบาล แลวก็ฝนวา “ในความฝนของ “เด็กแอลดี” คือ ไดเลน ไดหยอกลอกับเพื่อน มีครูผูหญิงผมยาว ใจดี ทาทางนาเอ็นดู สอนหนังสือ อาบน้ำ แตงตัว เอาใจใส วิ่งตามเวลาหนูซุกซน มีครูสวยๆ วาดรูปใหดู แลวใหหนูวาดบาง ทาสี บาน กองฟาง ทะเล ทองฟาสีฟา มีดวงอาทิตยที่ รุ ง โรจน เสมือนหนึ่งวันรุงขึ้นท่ีชีวิตของหนูจะรุงโรจน มีแสงประกายเหมือนแสงพระอาทิตยยามน้ี จะมีใครรูบางวาหนูก็ฝนดี”

หลายครั้งที่มีผูปกครอง “เด็กแอลดี” และผูปกครองอืน่ๆ ทีเ่วทนาถามผูอำนวยการโรงเรยีนวา “ทาน ผอ. เดี๋ยวนี้ดิฉันไมพบครูเเมหญิงที่เคยสอนไอจออีกละคะ” ผูบริหารตอบวา“งบประมาณทีท่างราชการจดัหามาใหหมดแลวคะ”

สูตอนะ “เจาจอ” ท่ีนาสงสาร ผูบริหาร ครู บุคลากร และนักการภารโรง ยังเปนกำลังใจใหกับหนูอยูตลอดไปโดยไมมีวันเสื่อมคลาย สูตอนะคนดีของครู

นักเรียนนั้นถาหากไดรับการดูแล อยางดี เอาใจใส ไมรังเกียจเขา เขาก็จะรักเรา….และในความรัก น้ันจะเปนบันไดนำไปสูความสำเร็จ ของเด็ก

๖๐

เรื่อง สมัย อินทำนุโรงเรียน บานโนนหนองแฝกต.ลุมพุก อ.คำเขื่อนแกว จ.ยโสธร

ผาขาวที่ซักได

มนุษยที่เกิดมาบนโลกเปรียบเสมือนผาขาว แตผาขาวแตละผืนก็จะถูกแตงแตมไปตามสภาพและจินตนาการของจิตรกร ภาพที่ไดบางภาพอาจจะสวยงามเหมาะสมกับสภาพสังคม แตบางภาพอาจจะไมเปนท่ีตองการเทาไรนัก ซึ่งภาพที่ ไมตองการนี้ จิตรกรคนอื่นๆ ที่มีจินตนาการท่ีดีอาจจะตกแตงใหมใหเปนภาพที่สวยงามและมีคุณคายิ่งขึ้นได ในที่นี้อยากจะขอกลาวถึงพฤติกรรมของเด็กชายคนหนึง่ทีเ่กดิขึน้ในโรงเรียน “คณุครคูรบัๆ เดก็ชายกระตอบเดนิมาตบหัวผมครับ” “คุณครูคะ หนูก็เคยถูกเด็กชายกระตอบตบหัวและดาแมหนูหลายคร้ังแลวคะ” เดก็หญงิภัทราพรทีม่าฟองครพูรอมกนักบัเดก็ชาย อลงกรณพูดเสริมขึ้น ครูจึงถามวา “พวกหนูทำอะไรเขาหรือเปลาละลูก เขาจึงมาตบหัวและดาแม” “เปลาเลยครบัพวกผมกำลังทำงานสงครูในหองเรียนอยูดีๆ เขาก็เดินมาตบหัวพวกผมครับ” “มันอาจจะเปนความบังเอิญหรือจากความไมตั้งใจของเด็กชายกระตอบก็ไดนะ เอาอยางนี้ลูก

ใหพวกเราไปบอกเด็กชายกระตอบวาครูมีธุระจะคุยดวย ใหมาหาครูหนอย แลวพวกเราก็ไปทำงานตอใหเสร็จนะ เด๋ียวครูจะจัดการเอง ขอบใจมากนะที่มาบอกใหครูทราบ”

“ประวิทยเขามาน่ีแลวนั่งลง (คุณครูเรียกชื่อจริงของเด็กชายกระตอบ) ประวิทย ขณะน้ีเธอกำลังทำอะไรอยู” “คุณครูใหทำ แบบฝกหดัคณิตศาสตร ผมทำไมไดเลยไมทำครบั” “อาว ถาทำไมไดก็มาถามครูสิลูก ถาเราข้ีเกียจเราจะไมเกงเหมือนเพื่อนนะ โตข้ึนเราจะเอาวิชาอะไรไปทำมาหากินกับเขาได เราจะตองรูจักฝกฝนตนเองนะ จึงจะเอาตัวรอดเมื่อโตขึ้น เปนผูใหญ เอาละที่คุณครูเรียกมานี้ เพราะมีเพื่อนๆ มาแจงคุณครูวาเราไปรังแกเขาอีกจริงหรือเปลา” “ไมจริง รังแกอะไรครับ” “เด็กชาย อลงกรณและเด็กหญิงภัทราพรฟองวาเราไป ตบหัวและดาแมเขาจริงไหม” “ออ ผมไมได ตบหัวและดาแมเขา เพียงแตผมเดินไปแลว เอามือลูบหัวเขาแคนั้นเองครับ ผมเคยทำกับนอง

ยโสธร เขต ๑

๖๑

ภาพ :สถาบันอาศรมศิลป

ของผมท่ีบานเปนประจำก็ไมเห็นเปนไรนี่ครับ” “ที่บานของเธอ เธออยูกับใครบาง” “มีนองสาว ๑ คน นาชาย ๑ คน แม ๑ คน และพอคนที่ ๓ ครับ” “อาวแลวพอคนท่ี ๑ และที่ ๒ ไปไหนละ” “แมกับพอคนที่ ๑ ของผมแยกทางกันตั้งแตผมยังเล็กอยูครับ ตอมาไดพอคนที่ ๒ แลวได นองสาว ๑ คน พอคนท่ี ๒ ไปทำงานตางประเทศ แมเลยไดพอคนที่ ๓ อีกครับ” “อยูที่บานเธอ กลัวใครมากที่สุด” “กลัวแมครับ เพราะวาแมตีและดุดาผมเปนประจำเมื่อผมทำผิด” “ใครเปนคนดูแลการซักเสื้อผาและทำกับขาวใหเธอกินกอนมาโรงเรียน” “ผมทำเองท้ังหมดครับ” “อาวทำไมเปนอยางนั้นละ” “เพราะวาตอนเชาแมนอนยงัไมตืน่ ถาผมไมทำเองผมก็ไมไดกนิครบั” “เอาละๆ ประวิทยคุณครูเขาใจแลว เธอนี้นับวาเปนคนดีมีความรับผิดชอบกวาคนอื่นๆ เลยนะ คุณครูจะไมถามเรื่องท่ีเพื่อนมาฟองวาเธอไป ตบหัวเขาอีกแลวละ แสดงวาที่เราทำไป ไมได มีเจตนาจะรังแกใคร ทำไปเพราะวาเคยทำมากอนใชไหม” “ครับ ผมไมไดมีเจตนารังแกใครเพียงแตผมอยากมีเพื่อนที่ยอมรับผมเหมือนกับคนอื่นๆ” “เอาละประวิทย คุณครูดูแลวเธอเปนคนดีมีความรับผิดชอบไมแพหรือมีมากกวา คนอื่นๆ ดวยซ้ำไป เพียงแตการกระทำของเรา ทำไปโดยไมไดคิดกอนทำเทานั้นเอง คุณครูดีใจมากท่ีไดคุยกับเธอในวันนี้ เพราะวาชีวิตของเธอคลายๆ กับชีวิตของครูในตอนที่ เปนเด็กอยู คณุครขูอเปนเหมอืนพอ และเพือ่นเธอจะไดหรอืเปลา เธออยากมีอนาคตเหมือนครูไหม” “อยากมีครับ เอาหละตอไปน้ีเธอยายโตะเรียนมานั่งขางๆ โตะครูนะ มีอะไรจะไดปรึกษาครู เวลาจะทำอะไรจะตองมีสติ คิดกอนทำ อยาใหเสียชื่อวา เปนลูกของครู และเพื่อนของครูนะประวิทย ตกลงไหม” “ตกลงครับ ผมจะตัง้ใจ ขอบคุณครบั” “เดี๋ยวครูจะพาไปหนาชั้นเรียน” “นักเรียนทุกคน

เพราะวาชีวิตของเธอคลายๆ กับ ชีวิตของครูในตอนที่เปนเด็กอยู คุณครูขอเปนเหมือนพอ และเพื่อนเธอจะไดหรือเปลา

ครูมีขาวดีมาบอก ตอไปนี้ครูมีลูกเพิ่มมาอีก หน่ึงคน คือเด็กชายประวิทย ลูกของครูเขาสัญญาวาจะเปนคนดีมีเหตุผล ไมเปนประวิทยคนเดิมอีกแลว ขอใหทุกคนจงใหอภัยลูกของครูดวยนะ และเขาจะเปนเพื่อนท่ีดีกับพวกเราดวย” เมื่อพูดจบนักเรียนทุกคนตางปรบมือดวยความชื่นชม

จากกรณีดังกลาว ทำใหเรารูสัจธรรมของชีวิตวา ชีวิตของคนเราเลือกเกิดไมได แตเราสามารถท่ีจะเลือกทางเดินของชีวิตได ดังกรณีศึกษาของเด็กชายประวิทย ถาเราศึกษาสภาพปจจุบันปญหาเราก็จะรูเบื้องหลังของเด็กวาเขาเจอปญหาอะไร เราจะชวยเขาดวยวิธีใด ทำใหเราแกปญหาไดถูกจุด จากที่เราคิดวาเปนสิ่งที่ เลวราย ก็กลับกลายเปนสิ่งที่ดีได ถาเราได ใหโอกาส, ใหอภัย, ใหความรัก ความอบอุน, เขาก็จะเปนเด็กดีที่สังคมตองการได

๖๒

อั้ม… เด็กดีที่หัวใจไมพิการ

อั้ม…เด็กดีที่หัวใจไมพิการ เม่ือชีวิตเกิดมาพรอมกับความพิการทางดานรางกาย และความบกพรองทางสติปญญา ขาลีบเล็ก ตองเขยงเทาเดิน แตจิตใจของเขาเต็มไปดวยความบริสุทธิ์ ดีงาม อาจจะมากกวาคนที่มีสติปญญา และรางกายปกติแตอาจมีหัวใจที่พิการ

อั้ม…เด็กชายตัวเล็กๆ รูปรางผอมสูง กำลังเรยีนอยูในช้ันประถมศึกษาปที ่ ๒ ทกุๆ เชา อั้มจะมาโรงเรียนโดยมีแมขี่รถมอเตอรไซคมาสง แตก็แทบจะทุกๆ ครั้งเชนกันท่ีอั้มมักจะรองไหเกาะแขงเกาะขาแมเมื่อแมจะกลับบาน เมื่อคณุครไูปปลอบและใหกำลงัใจสญัญาวาจะพาไปเลน ของเลนตางๆ มากมาย หรือสุดทายครูบอกวาจะไมรักอั้มนะถาอั้มงอแง อั้มก็ไมสนใจ แตอั้ม

จะเลิกงอแงก็ตอเมื่อแมปลอบและสัญญาวาจะมารับกลับบานตรงเวลาไมทิ้งไปไหน

การอยูในโรงเรยีนสำหรบัอัม้ ไมไดหมายถงึการนั่งเรียนอยูหองใดหองหนึ่ง แตอั้มจะไปนั่งหรือไปเลนอยูบริ เวณไหนก็ได โดยคุณครู แตละชั้นจะคอยดูวาอยูในท่ีปลอดภัยหรือไมเทานั้น แตโดยสวนมากอั้มชอบมาน่ังที่หองนองอนุบาล ๑ ที่นี่อั้มไมไดมาเลนกับนองๆ เทาน้ัน แตอั้มยังทำหนาที่พี่ใหญชวยคุณครูดูแลนองๆ และทำตัวเปนพี่ของนองๆ ดวย นี่อาจเปนสิ่งที่อั้มรูสึกภูมิใจเพราะไดรับการยอมรับจากนองๆ และเปนผูที่คอยปกปองนองๆ ทำใหรูสึกวาเขาเปนคนเกงสำหรับนองอีกดวย ในเวลาพัก กลางวันอั้มจะไปที่หองสหกรณ และคอยขาย

เรื่อง จิรวรรณ จันทรเหลือง

ภาพ ศิริสมร เจริญทรัพย

โรงเรียน บานทุงแต

หมู ๓ ต.ทุงแต อ.เมือง จ.ยโสธร

ยโสธร เขต ๑

๖๓

ขนมและไอศกรีมชวยคุณครู รอจนกวาพี่ๆ มัธยมซึ่งเปนเจาหนาที่สหกรณมาขาย อั้มจึงจะไปเลนกับเพื่อนๆ บางวันอั้มไมมีเงินซื้อขนมหรือไอศกรีม อั้มจะมองดูเด็กคนอื่นๆ กินขนมอยางเอร็ดอรอย บางคร้ังครูจะซื้อขนมให แตอั้มจะบอกครูวาไมมีเงิน อั้มไมเคยบอกครูวาอยากกินขนมหรือกินไอศกรีมเลย ยกเวนถาครูถาม อ้ัมจะบอกครูวาอ้ัมอยากกินแตไมมีเงิน วันหน่ึง ขณะท่ีครูกำลังขายของสหกรณ เด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาปที ่ ๑ กำลังเลนธงชาติที่ เสาธงชั่วคราวท่ีติดตั้งไวสำหรับเรียนวิชาลูกเสือ พออั้มมองเห็น อั้มรีบ รองบอกไมใหเลนธงชาติ เพราะธงจะขาด แลวอ้ัมรีบเดินไปพลิกดูธงชาติวาขาดหรือเปลา เมื่อเพื่อนๆ ซื้อขนมหรือไอศกรีม เด็กบางคนก็ทิ้งขยะลงบนพื้น อั้มจะเดินไปเก็บและบนวาสกปรกไมทิ้งลงถังขยะ อั้มเปนเด็กพิการที่มีน้ำใจ ไมละเลยสิ่งเล็กๆ นอยๆ ที่อยูรอบๆ ตัว แมวาจะมีรางกายท่ีไมสมบูรณและมีสติปญญาต่ำ แตอั้มจะไมดูดายในสิ่งที่เด็กคนอื่นไมคอยใสใจ อั้มยิ้มแยม ราเ ริงอยู เสมอ อั้มไมมีรองเทา เพราะเทาของอั้มบิดเบ้ียวเสียรูปเพราะโรคโปลิโอ อั้มตองเดินเขยง ดังนั้นจึงไมมีรองเทาที่จะเขากับรูปเทาของอ้ัมได

เชาวนัหนึง่ ขณะท่ีเดก็กำลังทำความสะอาด บริเวณท่ีรับผิดชอบ บางคนกำลังวิ่งเลนอยางสนุกสนาน อั้มเดินชาๆ เขามาหาครูพรอมกับนำเงินมาใหครู ๑๐ บาท อั้มบอกครูวาเก็บได ครูจึงนำไปประกาศหาเจาของขณะที่นักเรียนเขาแถวทำกิจกรรมหนาเสาธง ครูใหเพื่อนๆ และพ่ีๆ ปรบมือใหอั้มที่เปนเด็กดีมีความซ่ือสัตย อั้มยิ้มอยางภาคภูมิใจ แตไมมีใครเปนเจาของ ครูจึงนำเงินที่ไมมีเจาของมาคืนใหอั้ม ตามขอตกลงของ

โรงเรียน ในกรณีที่เด็กเก็บเงินไดถาไมมีใครเปนเจ าของ ให นำ เ งิ นที่ เ ก็ บ ได ส ง เ งิ นคื นคน ท่ี เก็บได เพื่อเปนรางวัลและเปนการใหขวัญและกำลังใจในการทำความดีของเด็กๆ แตอั้มไมรับเงินคืน เขายืนยันวาไมใชเงินของเขา แมครูจะบอกหรืออธิบายเหตุผลอยางไรเขาก็ไมเขาใจ และไมรับเงินคืนเพราะไมใชเงินของเขา อ้ัมบอกวาเจาของเงินเสียใจถาเงินหาย ไมมีเงินกินขนม ครูจึงถามอั้มวาแลวจะทำอยางไรกับเงินที่อั้มเก็บไดแลวไมมีใครเปนเจาของ อั้มใหครูเก็บไวเดี๋ยวเจาของจะมาเอา ครูจึงนำเงินของอั้มไปใหคุณแมของอั้ม และเลาเหตุการณที่เกิดขึ้นใหคุณแมฟง คุณแมบอกวาอั้มจะไมเอาของท่ีไมใชของตัวเอง อั้มเปนเด็กที่มีความซื่อสัตย

ความพิการของ อ้ัมไมทำใหคุณค า ของความเปนมนุษยที่สมบูรณของอั้มลดนอยลงแตอยางใด หรอือาจมากกวามนษุยทีม่คีวามสมบรูณทั้งรางกายและสติปญญาอีกหลายคนในยุคสังคมปจจุบันน้ี

ความพิการของอั้มไมทำใหคุณคาของความเปนมนุษยที่สมบูรณ ของอัม้ลดนอยลงแตอยางใด หรอือาจมากกวามนษุยทีม่คีวามสมบรูณ ทั้งรางกายและสติปญญาอีกหลายคนในยุคสังคมปจจุบันนี้

๖๔

เรื่อง ไชยมงคล สิทธิสีจันทร

โรงเรียน บานยางเครือ-ดานนอย ๑๐๘ หมู ๘ ต.เมืองทุง อ.สุวรรณภูมิ จ.รอยเอ็ด

รอยเอ็ด เขต ๒

การเปนคนดีนั้นทำไดยาก…

แตการทำช่ัวนั้นทำไดงายกวา

๖๕

ภาพ : www.creativecommons.com

กระผมชื่อนายไชยมงคล สิทธิสีจันทร เรยีนอยูชัน้มธัยมศกึษาปที ่ ๓ โรงเรยีนยางเครอื - ดานนอย เปนบุตรของนายทองฮวย - นางแตม สิทธิสีจันทร อยูบานเลขที ่ ๗๗ หมูที ่ ๘ ตำบล บอพนัขนั อำเภอสวุรรณภมู ิจงัหวดัรอยเอด็

เรื่องที่ผมจะเลาตอไปนี้…เปนเรื่องที่เกดิจากประสบการณที่เกิดขึ้นกับผมเอง ผมเรียนจบ ชัน้ประถมศกึษาปที ่๖ จากโรงเรยีนบานเปลอืยนอย ไดไปเรียนตอชั้นมัธยมศึกษาปที ่ ๑ ที่โรงเรียนสุวรรณภูม ิ ผมเรียนอยูที่ โรงเรียนสุวรรณภูมิประมาณ ๑ เดอืน ในสปัดาหแรกไดพบเพือ่นใหมประมาณ ๕ คน ผมรวมกลุมกันทำในสิ่งที่ไมด ีเชน สบูบหุรี ่ ดืม่เหลา หนเีรยีนไปเลนเกม ไมเขาหองเรียนเปนประจำทุกวัน คุณครูที่ปรึกษาได ออกหนงัสอืเชญิผูปกครองมาพบและปรึกษาหารอืวาจะทำอยางไร พอผมรับทราบ ทานเสียใจมาก ไดใหผมออกจากโรงเรียนสุวรรณภูม ิ แลวมา สมคัรเรยีนทีโ่รงเรยีนยางเครอื-ดานนอย ผมเรียนอยูประมาณ ๔ เดอืน ซึง่ในชวงนีผ้มปรบัตวัเขากบัเพื่อนไมได มีพฤติกรรมเหมือนเดิม สูบบุหรี ่ ดืม่เหลา หนเีรยีน ผมจึงตองลาออกเปนครัง้ที ่ ๒และไมไดเรียนตอท่ีไหนอีกเลย ผมไดไปอยูกับ พีส่าวทีจ่งัหวดักาญจนบรุ ี

ผมไดไปรับจางฟางอัดทุงนาอยู ๑ เดือน ผมไดรบัความลำบากมาก จงึเปลีย่นงานไปตัดไมยูคาลิปตัสอยู ๓ เดือน ผมลำบากจนทนไมได จึงไดปรึกษาพ่ีสาววาจะไมทำงานตอ พอม ี ความเห็นวาอยากใหผมเรยีนตออกีครัง้ทีโ่รงเรยีน บานยางเครือ-ดานนอย ในปตอมา ผมต้ังใจเรยีนและเปลี่ยนพฤติกรรมตางๆ ไปในทางที่ด ี เชน

ตั้งใจเรียน ชวยเหลือกิจกรรมตางๆ ภายในโรงเรยีน เชือ่ฟงพอแม ครอูาจารยทีพ่รำ่สอนใหผมเปนคนด ี จนผมมแีรงบนัดาลใจวาตองเรยีนใหจบชั้นมัธยมศึกษาปที ่ ๓ เพื่อจะไดไปประกอบการงานท่ีด ีไมลำบาก

จากการที่ผมเปนคนดี มีความกตัญ ูทำใหมีคนสรรเสริญ เกิดขันต ิ และหิริโอตตัปปะ ใครพบเห็นก็เกิดความรัก ทำใหจิตใจผองใส ทำงานการสิ่งใดก็บรรลุวัตถุประสงค ในปจจุบันผมเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที ่ ๓ นักเรียนทุกคนในโรงเรียนยอมรับความสามารถ ความดีที่ผม ไดกระทำ ผมไดรับเลือกเปนประธานนักเรียน เปนนักกีฬาดีเดน ไดรับรางวัลเหรียญทองที ่ ๒ประเภทการประกวดมารยาทงาม และเปนผูนำเยาวชนไทยตานภยัยาเสพตดิ และอบรมคณุธรรมจริยธรรม ทำใหผมมีสติสัมปชัญญะในการ ดำเนินชวีติ

ประสบการณตางๆ ท่ีผมไดรบัในชวงหนึง่ ของชีวิต ทำใหผมไดทราบวา การเปนคนดีนั้นทำไดยาก แตการทำชั่วน้ันทำไดยากกวา... ผมดีใจมาก ที่ผมไดกลับมาเปนคนดีอีกครั้ง โดยไมคิดวามันจะเปนไปได ผมขอสัญญาวาตอไปนี้ผมจะเปนคนดีของครอบครัว ชุมชน สังคม และประเทศชาติ จะทำตัวเปนตัวอยางแกเยาวชน ตอไป โดยยดึหลกัคณุธรรมทีว่า

คณุธรรมนำใจใหเหน็โลก ใหสิน้ทกุขสิน้โศกเปนสขุข ี รษิยาคอืไฟไหมโลกยี

เมตตาคอืปรานีทีด่บัไฟ

ผมดีใจมาก ท่ีผมไดกลบัมาเปนคนดีอีกครั้ง โดยไมคิดวามันจะเปนไปได

๖๖

ขอกลาวนำ เรื่องเลาขาน ตำนานฝาก เปนเร่ืองยาก กวาจะทำ ตามกรอบได โรงเรียนดี มีคุณธรรม นำจิตใจ ครูฝกให ไดดี มีวิชา ครูสรรคสราง แนวทาง นำปฏิบัติ ทั้งบานวัด โรงเรียน แหลงศึกษา ปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบ สรางศรัทธา คุณธรรม นำหนา พาสุขใจ

สำนึกผิด

เรื่อง เด็กชายระพิน สุทธิโส

โรงเรียน บานหัวนา ต.หนองทัพไทย

อ.พนมไพร จ.รอยเอ็ด

กระผม…ขอนำเรื่องที่เกิดจากการกระทำผิดพลาดมาในอดีต มาสารภาพตอหนาสาธารณชนแหงนี้อยางไมอายวา ความผิดพลาดที่กระผมไดทำเปนเรื่องราวที่ผมไมสามารถลืมไดมาจนถึงทุกวันน้ีคือ

เมื่อสองปที่ผานมา…ตอนน้ันกระผมเรียนอยู ชั้ นประถมศึกษาปที่ ๔ วันนั้นตรงกับ วันสงกรานตพอดี พอกับแมของผมไมอยูบาน พากันไปทำบุญที่วัด เพราะครอบครัวของผม

รอยเอ็ด เขต ๒

๖๗

ภาพ : www.creativecommons.com

ทำบุญสุนทานอยูเปนประจำ วันนั้นผมอยูบานตามลำพัง ผมนึกแปลกใจวาทำไมเชานี้ยังไมเห็นหนาของพ่ีสาวของผมเลย ผมเลยขึ้นไปดูบนบานและไปที่หองนอนของพี่สาว ผมเห็นพี่สาวนอนหมผาหลับอยู ผมลองเอามือจับขาและสั่นเบาๆ แตพี่สาวก็ไมตื่น ผมเลยนึกสนุกขึ้นในใจวาอยากจะแกลงพ่ีสาวใหตื่น วันนั้นเปนวันสงกรานตนี่นาจะตองหาอะไรเลนสนุกๆ ซะหนอยแลว พูดแลวก็รีบวิ่งลงมาช้ันลางเพ่ือท่ีจะเอาน้ำขึ้นไปสาดสงกรานตใหพี่สาว ผมเอาถังใบเล็กไปตักน้ำ ในตุมหลังบานเต็มถัง ถือยองขึ้นไปบนบาน อีกครั้ง ผมเห็นพ่ีสาวยังนอนหลับอยูในทาเดิม ผมคอยๆ ยองเขาไปใกล วันนี้สนุกแนเรา ผมนับ ๑ - ๒ - ๓ ในใจ แลวก็สาดน้ำโครมเต็มแรง เขาใสรางพ่ีสาวที่นอนหลับอยู ทานผูชมลอง คิดสิครับวา หนาตาของคนต่ืนตกใจขณะท่ี นอนหลับอยูมันนาสนุกแคไหน ผมหัวเราะอยางสนุกสะใจ ที่เห็นพี่สาวตื่นเร็วแบบไมตองปลุกใหยากเลย

แตผมกห็วัเราะคางเม่ือเหน็พีส่าวรองกรีด๊ๆ ขึน้ นำ้ตาไหลอาบแกม หนาตาแดงก่ำ ตัวส่ันงกๆ แลวพูดกับผมวา “เธอมาสาดน้ำพี่ทำไม พี่ เปนไขอยู ไมรู เหรอ” ผมตกใจกลัวความผิด กลัวพี่สาวจะตาย ผมรีบพยุงพี่สาวของผมออกจากที่นอน และวิ่งเอาผาหมของแมมาหมให พี่สาว ผมบอกวา “ผมขอโทษผมไมรูวาพี่เปนไข”

แลวผมก็กอดพี่สาวของผม ผมเอามือคลำ ที่หนาผากของพี่ดู โอยทำไมตัวรอนจัง ผมเลยตัดสินใจวิ่งไปหาพอแมที่วัด แลวบอกพอกับแมวาพี่ไมสบายมากไขขึ้นตัวส่ันมากเลย พอกับแมรีบกลับบานและพาพี่สาวของผมสงโรงพยาบาล ผมก็ไดไปดวย

ในขณะที่ ร อหมอตรวจอ ยู ป ระมาณ ครึ่งชั่วโมง หมอก็ออกมาบอกพอกับแมของผม ดนีะทีพ่าลกูมาทัน ถาชากวานีล้กูของคณุไมรอดแน ผมเลยถามหมอวาพี่ผมเปนอะไรครับหมอ หมอบอกวาพี่เธอเปนไขเลือดออกครับ เหตุที่ผมรักสนุก อยากแกลงคนอื่นเพื่อความสนุกสนานแต เพียงผู เ ดียว แตตองทำใหคนหลายคน เดือดรอน โดยเฉพาะพอกับแมตองมาดูแล อาการไขของพี่สาวดวยอาการวิตกกังวลใจ ไมไดหลับไมไดนอนดวยความรักและหวงลูก และที่สำคัญท่ีสุดที่จะเสียใจมากที่สุดก็คือ จะตองเสียพี่สาวท่ีรักคนเดียวของผมไป พอกับแมและผมอยูไดอยางไร จะเสยีใจมากนอยขนาดไหน ทานคงพอจะเดาออกนะครับ

นี่แหละครับความผิดพลาดในอดีตที ่ จำฝงใจไมลืม เปนบทเรียนใหผมมาจนถึง ทุกวันนี้วา ผมจะไมแกลงพี่แกลงเพื่อนหรือ แกลงใครอีก เลย เพราะผมกลัวผิดพลาด ดังเหตุการณของผมอีก เรื่องนี้อาจเปนอุทาหรณสอนใจใหทานไดไมมากก็นอย โดยเฉพาะเพื่อนๆ นองๆ ที่ยังเด็กอยู การตัดสินใจยังไมรอบคอบ ดังน้ัน…ผมจึงขอฝากขอคิด คติเตือนใจใหวา การรักสนุกจนลืมคิด จะทำลายชีวิต และครอบครวั หรอืการจะทำอะไรนัน้ ควรคดิกอนทำ แตอยาทำกอนคิด ชีวิตจะไมพลาดครับ

ผมหวัเราะอยางสนกุสะใจ ทีเ่หน็พีส่าวตื่นเร็วแบบไมตองปลุกใหยากเลย แตผมกห็วัเราะคางเมือ่เหน็พีส่าวรองกรดีๆ ขึน้ นำ้ตาไหลอาบแกม หนาตาแดงกำ่ ตวัสัน่งกๆ

๖๘

กระผมนายบัญชา คำหนองยาง นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๓ โรงเรียนบานหัวนา อำเภอพนมไพร สังกัดสำนักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษารอยเ อ็ด เขต ๒ วันนี้ กระผมรูสึกตื่น เตน กับกิจกรรมและบรรยากาศท่ีแปลกใหมซึ่งเปน โลกใหมสำหรับกระผมอีกดานหนึ่ง

เรื่ องราว…ที่ กระผมจะนำเรียนท าน ในวันนี้ เปนเรื่องเกี่ยวกับความประทับใจท่ี เกิดขึ้นกับตัวกระผมเองในระหวางการเขาคาย พุทธบุตรที่วัดโสธาราม บานหัวนา อำเภอ พนมไพร ซึ่งทางโรงเรียนไดจัดกิจกรรมนี้ขึ้นโดยไดรับความรวมมือจาก บาน วัด และโรงเรียน

พ ร ะ อ า จ า ร ย วิ ท ย า ก ร ที่ ใ ห ค ว า ม รู มาจากมหาวิทยาลัยจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย จำนวน ๓ รูป ระยะเวลาการเขาคาย ๒ คืน กับ ๓ วัน แตละวินาที แตละช่ัวโมงในแตละวันมี คามาก พระอาจารยวิทยาการทั้ง ๓ รูป จะ จัดกิจกรรมท่ีแตกตางกัน เชน การเลนเกม การเรยีนดานวชิาการ การน่ังสมาธ ิ การสวดมนต การเดินจงกรม การฝกรับประทานอาหาร โดยกลาวคำพิจารณาอาหารกอนรับประทานอาหารทุกครั้ง ซึ่งแตละกิจกรรมจะแบงกลุมตามเหมาะสม

เทียน แหงปญญา

เรื่อง บัญชา คำหนองยางโรงเรียน บานหัวนา ต.หนองทัพไทย อ.พนมไพร จ.รอยเอ็ด

๖๙

ภาพ : www.creativecommons.com

รอยเอ็ด เขต ๒

กิจกรรม “จุดเทียนแหงปญญา” กระผมป ร ะ ทั บ ใ จ ม า ก ที่ พ ร ะ อ า จ า ร ย ชี้ ใ ห เ ห็ น ความทุกขยากของแมตั้งแตอุมทองจนคลอดตลอดจนการเล้ียงดูตั้งแตยังเล็ก ยุงไมใหไต ไรไมใหตอม เปนความรักของแมที่บริสุทธิ์ ไมสามารถหาอะไรมาเทียบกับความรักที่ยิ่งใหญของแมได กระผมฟงแลวน้ำตาไหลโดยไมรูตัว รูสึกซาบซึ้งในคำสอนของพระอาจารยและเกิดความรู สึกรักแมมากๆ สำนึกในความผิด ของตัวเองที่แอบหนีแมไปเลนเกม ณ ตรงนั้นอยากบอกแมวา “ผมขอโทษ” แตก็ไมไดบอกทานเพราะยังติดธุระอยู

ตอมาพระอาจารยใหถวายผาปากิเลส ซึ่งหมายถึงการละเวนความช่ัว กระผมไดเขียนความชั่วท่ีจะละเวนลงในผากิเลสคือ “จะเลิกหนีแมไปเลนเกม”

ตั้ ง แ ต วั น น้ั น ม า ก ร ะ ผม ไ ม ห นี แ ม ไปเลนเกมอีกเลย แมรูสึกชื่นชมและดีใจเปนอยางมาก และคุณครูก็ยกยองชมเชยวากระผมเปนตัวอยางที่ดี ใหนองๆ เอาเปนแบบอยางได

จากบทเรียนของกระผมในครั้ งนั้น คงจะเปนอุทาหรณสอนใจเปนแบบอยางแกบุคคลโดยท่ัวไปได และกอนจากขอฝากคำวา

ธรรมะ คือแสงทองสองชีวิต ธรรมะ ชวยดวงจิตใหสูงคา ธรรมะ ชวยชีวิตใหพัฒนา ธรรมะ ชวยนำพาใหกาวไกล

ความทุกขยากของแมตั้งแตอุมทองจนคลอด ตลอดจนการเลีย้งดตูัง้แตยงัเลก็ ยงุไมใหไต ไรไมใหตอม เปนความรักของแมทีบ่รสิทุธิ ์ ไมสามารถหาอะไรมาเทยีบกบัความรักทีย่ิง่ใหญของแมได

๗๐

ความด ีที่ควรสราง

ชี วิ ต ข อ งหนู เ กิ ด ม า เ ป น เ ด็ ก อ า ภั พ ทามกลางความยากจนของครอบครัว ตั้งแตหนูจำความไดก็เห็นแตตากับยายเทานั้น แมทิ้งหนูไปต้ังแตคลอดใหมๆ คุณยายเคยเลาใหฟงวาแมแตงงานกับสามีคนแรกไดลูก ๑ คน ท้ิงไวใหยายเลี้ยงแลวก็ทิ้งยายไป แลวกลับมาบานอีกครั้งพรอมกับตัวหนูที่พึ่งคลอดไดไมกี่วัน แลวแมก็หายหนาไปเลยไมสงขาวคราววาเปนตายรายดีอยางไรมาใหยายรูเลย

หนูเติบโตขึ้นมาโดยไมเคยพบหนาพอแม หนแูอบรองไหหลายครัง้ นกึนอยใจท่ีพอแมไมเคย มาเหลียวแลเลย เห็นเพ่ือนๆ หลายคนมีพอแม พรอมหนาพรอมตากัน สวนหนูกับพี่และนองไดแตนั่งมองความอาภัพของตนเอง พ่ีของหนูเคยคิดจะขโมยรถแขงท่ีเพ่ือนเขามี เพราะอยากมีและอยากเลนเหมือนคนอื่น แตก็คิดไดวาคุณครูและคุณยายเคยบอกวา อยาไปลักขโมยของ คนอื่น เพราะเขาก็หวงของเขาเหมือนกัน ก็เลย ไมกลาขโมย นองของหนูซึ่งเปนเด็กเล็ก ยังไมรูเ ดียงสา เห็นคนอ่ืนๆ มีของเลนก็ รองไห

อยากจะไดบาง แตยายและหนูก็ชวยปลอบ หนูยิ่ งสงสารนอง ความคิดของนองคงเปน เหมือนหนู หนูเคยเห็นเด็กขางบานชอบเอาแตใจตัวเองอยากไดอะไรเปนตองได ถาพอแมขัดใจก็จะนอนเกลือกกลิ้งบนพื้นดินและโยนสิง่ของทิง้ หนูเห็นแลวไมอยากใหเปนอยางนั้น ตากับยายหนู แกแลวคงไมมีกำลังที่จะไปรับจางหาเงินได สวนแมก็ไมเคยสงเงินหรือสิ่งของใดๆ มาใหเลย

ความเปนอยูของหนูจึงลำบากมาก แตยายของหนูทานเปนคนมีเมตตาชอบทำบุญ ทุกเชาตาจะไปวัดเพื่อที่จะใสบาตร ยายบอกวาจะหัดใหหนูใสบาตรตั้งแตเด็กๆ เพื่อจะไดมีจิตใจที่ออนโยนและบริสุทธิ์ ทุกวันหนูจะไปทำบุญตักบาตรท่ีวัดกับตาทุกครั้งที่มีเวลา และไมลืมที่จะชวนนองไปกราบพระดวย กอนนอน ทุกคืนหนูจะสวดมนตไหวพระ และขอพรเสมอวาใหพอแมหนูกลับมาหาหนูบาง จนกระท่ังวันหน่ึงหนูไมเคยคิดเลยวาในชีวิตหนูจะมีวันน้ีได ในตอนเชาวันหนึ่งยายเรียกหนูใหตื่นขึ้นมา หนูเห็นคนแปลกหนาอยูในบาน ยายบอกวาเปนแมของ

เรื่อง สุทธิดา ตะนะคี

โรงเรียน บานหัวนา

ต.หนองทัพไทย อ.พนมไพร จ.รอยเอ็ด

รอยเอ็ด เขต ๒

๗๑

หนูเอง หนูดีใจมากจนบอกไมถูกที่ไดเห็นหนาแม สวนแมของหนูก็กมลงกราบยาย และขอโทษยายที่หายหนาไปโดยไมสงขาวคราวใหรู เลยยายรองไหและบอกใหอภัยแมดวย แมบอกวา ตอไปนี้แมจะไมทำอยางนี้อีก

นี่เปนเพราะผลแหงการกระทำความดีของหนูที่ ไม เคยรังแกเบียดเบียนและใหราย แกใคร ประกอบกับความดีของคุณตาและ คุณยาย จึงทำใหหนูพบกับความสุขอีกครั้ง ทุกวันน้ีหนูไมมีความลำบากเหมือนเดิมอีกแลว และหนูตั้งปณิธานวา ตอไปนี้หนูจะตั้งใจเรียนหนังสือ ปฏิบัติตนเปนคนดีของพอ แม และตากับยายตอไป

ภาพ : สถาบันอาศรมศิลป

๗๒

รอยเอ็ด เขต ๒

ดิฉันดีใจมากที่ไดเกิดมาเปนคนไทย ไดเกิดมาในประเทศท่ีมีการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปน ประมุข ถึงแมวาการปกครองในปจจุบันจะไมเปนประชาธิปไตยเทาไหรก็ตาม ดิฉันภาคภูมิใจ ที่มีพระเจาแผนดินท่ีเปนท่ีรักใครของประชนอยางมาก พระองคทรงชวยเหลือประชาชน ดูแลทุกขสุขไปทั่วทุกหนทุกแหง ดิฉันไมทราบวาจะตอบแทนบุญคุณอันใหญหลวงของพระองคไดอยางไร นอกจากวาดิฉันจะทำตนเปนคนดี ยึดมั่นในศีลธรรมอันดีงาม เพื่อถวายแดพระองคทาน อันแสดงถึงความกตัญูตอพระองค

พูดถึงความกตัญูกตเวที ในชีวิตของดฉินัมคีวามหลังฝงใจอนัไมสามารถจะลบเลือนได

เรื่อง มณีรัตน เสารางทอย

โรงเรียน บานหัวนา

ต.หนองทัพไทย อ.พนมไพร จ.รอยเอ็ด

ผลดี ของความกตัญูกตเวที

๗๓

ภาพ : สถาบันอาศรมศิลป

ดิฉันอาศัยอยูกับคุณตาคุณยาย คุณพอคุณแมไปทำงานที่ ต า ง จั งหวั ดและแยกทางกั นแล ว ตอนเด็กดิฉันชอบเอาแตใจ ใชเงินมาก ชอบเลนและกิน อยากไดอะไรก็ตองได ไปโรงเรียนตองใชเงินอยางนอย ๕๐ บาท ไมเชนนั้นก็จะไมพอใช และไมไปโรงเรียน ไมเคยชวยงานบานแตอยางใดแมแตซักผาก็ใหคุณตาคุณยายซักให ดิฉัน ทำไมเปนและไมอยากทำ คุณครูของดิฉันไดพยายามสอนดิฉันเสมอมา ทานบอกวาคนเราตองรูจกัทำงาน ตองรูจกัชวยตนเอง คณุพอคุณแม หรือคุณตาคุณยายทานไมไดอยูกับเราตลอดไป สักวันเราตองอยูคนเดียว นอกจากชวยเหลือตนเอง เราตองรูจักชวยเหลือผูอื่น ชวยคนท่ี ดอยกวามันจะทำใหเรามีความสุข

บัดนี้ดิฉันพยายามปรับปรุงตัวเองใหดีขึ้น รูจักคุณคาของเงิน รูวากวาคุณพอคุณแมจะไดเงินมาแตละบาท ตองทำงานหนักอยางไร ดิฉันจะใชเงินเพียงวันละไมเกิน ๑๐ บาท ใชตาม

ความจำเปน ทำงานชวยคุณตาคุณยายทุกอยาง ดิฉันรูวาทานแกเฒามากแลว คิดถึงความหลัง ที่ผานมาแลวดิฉันเสียใจมาก ตอไปนี้ดิฉันจะทำใหทานสบายขึ้น คุณครูทานบอกวาการกตัญูกตเวทีตอผูมีพระคุณเปนเครื่องหมายของคนดี การทำความดีทำใหเรามีความสุขโดยเฉพาะความสุขทางจิตใจ ไมตองคิดกังวลอะไร ผิดกับคนท่ีทำชั่ว คนไหนท่ีทำชั่วจะไมมีความสุข คอยระแวงวาคนอื่นจะมาทำราย ไปไหนมาไหนตองมองหนาหลังหาความสุขไมได

วันนี้ดิฉันมั่นใจและเชื่อแลววาการทำ ความดี โดยเฉพาะการมีความกตัญูกตเวทีตอ ผูมีพระคุณทำใหเรามีความสุข คนอื่นก็ชื่นชม ทำใหดิฉันเรียนหนังสือมีสมาธิดีขึ้น ผลการเรียน ก็ดี ดิฉันมั่นใจวาคุณพอคุณแมและคุณตา คุณยายทานตองยินดีกับดิฉันเหมือนกัน ที่ดิฉันสามารถทำไดอยางนี้

๗๔

ในปจจุบันนี้ ทุกคนตางดิ้นรนแสวงหา สิ่งตางๆ ที่จะมาปรนเปรอเพ่ือใหเกิดความสุข แกตนเอง บางคนตองทำงานตัวเปนเกลียว หัว เปนนอต บางค ร้ังทั้ งตองแลกดวยชีวิต เลือดเนื้อของตนเองก็ยอม ยอมขายตัวเพื่อใหไดมากับแค “เงินตรา” ยอมแมกระท่ังคายาเสพติด โดยไมคำนึงถึงผลกระทบในอนาคตวาสังคมจะเปนอยางไร ขอใหไดมาในส่ิงที่ตนเองปรารถนาและยอมใหอำนาจเงินตราเปนพระเจา บงการชีวิตของตนเอง

สังคมนับวันจะเสื่อมโทรมและถดถอย

เรื่อง ไพรัตน แกวฤทธ์ิ

โรงเรียน บานขามเรียน

หมู ๕ ต.หนองบัว อ.พยัคฆภูมิพิสัย จ.มหาสารคาม

ความสุข ที่แทจริง

การแสวงหาผลประโยชนในองคกรมีมากขึ้น ปญหาความขัดแยงมีมากขึ้น ปญหาอาชญากรรม มีทุกหนทุกแหง รัฐไมสามารถแกปญหาเหลานี้ ใหหมดไปได นักเรียนยกพวกตีกัน ครูลวงละเมิดทางเพศนักเรียนซึ่งนับวันมีมากขึ้น ยาเสพติดแพรกระจายจากสังคมช้ันสูงเขาสูสังคมชนบทอยางรวดเรว็ การรบัเอาวฒันธรรมขนบธรรมเนยีมประเพณีตางๆ ของชาวตะวันตกท่ีผิดๆ เขามา โดยไมคำนึงถึงสังคมของตนเองวาเปนสังคมของชาวพุทธ ขนบธรรมเนียมประเพณีอันดีงาม ถูกละเลย และลืมในที่สุด

๗๕

มหาสารคาม เขต ๒

ในฐานะท่ีเราเปนครูไมอยากใหลูกศิษยของเราเปนอยางนั้น เพียงแตเราคอยนอมนำเอาหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกตใช ใหเขากับวิถีชีวิตของตนเอง “ความสุข” ไมได อยูที่ใครมีทรัพยสินมีเงินทองมาก มีรถคันหรูๆ มีบานหลังโตๆ สิ่งเหลานี้เปนเพียงปจจัยหนึ่งเทานั้นเอง แทที่จริงแลวเปนความสุขเพียง เปลือกนอกไมไดจีรังยั่งยืนอะไร ปญหาตางๆ ก็ไมไดหมดไปจากสังคมแตอยางใด

วิถีพุทธสูวิถีชีวิต เปนวิถีทางทำใหเกิดความสุขแหงการเรียนรูที่แทจริง ดังน้ัน ผูบริหารการศึกษาจึงตองออกแบบใหการศึกษา ท้ัง ๓ ดานนี้ผสมผสานกลมกลืนอยู ในวิถีชี วิต ในโรงเรียน ผานกิจวัตร ผานศาสนพิธีตางๆ ผานวัฒนธรรมประเพณีธรรมเนียมปฏิบัติตางๆ ผานเนื้ อหาและกิจกรรมการเรียนการสอน ในช้ันเรียนผานกิจกรรมพิเศษนอกชั้นเรียนในวาระตางๆ ผานการรับประทานอาหาร การเก็บลาง การทำความสะอาดพัฒนาวัด ฯลฯ ซ่ึงจำเปนอยางยิ่งที่พระ ครู และผูปกครองทุกฝายตองใหความรวมมือชวยกันสนับสนุนอยางจริงจัง จริงใจ พรอมที่จะทำตนเปนแบบอยางที่ดี เรียนรูและพัฒนาตนเองไปพรอมกันกับเด็กๆ ดวย เปนกัลยาณมิตรตอกันไปพรอมกันดวย จึงจะเกิดผลสมัฤทธิไ์ดอยางรวดเร็วและชัดเจน การรวมกนั

ดำเนินงานโรงเรียนวิถีพุทธของทุกๆ คน จะชวยกันถักทอสานกอใหเกิดวัฒนธรรมเมตตาและวัฒนธรรมแสวงปญญา ซึ่งทั้งสองวัฒนธรรมนี้ก็จะโอบลอมและหลอหลอมใหทุกคนมีความเปนกัลยาณมิตรตอกัน และตางก็พัฒนาตนเอง ตามหลักไตรสิกขาไดอยางชัดเจนและตอเนื่อง ยิ่งขึ้นไป

โรงเรียนบานขามเรียนมีทั้งนโยบายและ วิธีการปฏิบัติที่ชัดเจนในการเชื่อมประสาน กับบาน ตองใหพอแมผูปกครองเขามารับรูเขาใจและมี ส วน ร วม ในการอบรม เ ล้ี ย งดู ลู ก ได อยางสอดคลองกับโรงเรียนตามหลักไตรสิกขา พอแมจะไดเพิ่มพูนองคความรู หลักธรรม และ มทีกัษะในการเลีย้งลกูทีด่ ีมคีวามเปนกลัยาณมติรและเปนแบบอยางที่ดีใหแกลูก ทำใหครอบครัวมีความอบอุนเพิ่มมากขึ้น

กิจกรรมตางๆ ที่สรางเงื่อนไขใหแตละครอบครัวไดมาปฏิบัติและมีวิถีชีวิตรวมกันกับทางโรงเรียนและวัดอยางตอเน่ือง จะกอใหเกิดความรวมมือสามัคคีกันจนพลิกฟนใหกลับคืนมาเปนชุมชมชาวพุทธท่ีเขมแข็งไดอีก และที่สำคัญยิ่งคือ กิจกรรมวันสำคัญทางพุทธศาสนา เชน วันอาสาฬหบูชา วันเขาพรรษา วันวิสาขบูชา วันออกพรรษา ประเพณีบวชนาค กิจกรรม เขาคายคุณธรรม กิจกรรมเด็กดี V-Star

๗๖

โครงการฟนฟูศีลธรรมโลก โครงงานคุณธรรมสำนึกดีทำความดีถวายในหลวง กิจกรรม พระสงฆชวยสอน กิจกรรมคายพัฒนาทักษะชีวิต (เขาคายพักแรมลูกเสือ) กิจกรรมนั่งสมาธิ กิจกรรมสวดมนตในวันศุกรสุดสัปดาห

กิจกรรมตางๆเหลานี้ ลวนเปนกิจกรรมท่ีสงเสริมใหนักเรียนมีคุณธรรมจริยธรรม รูบาปบุญคุณโทษ มีความเกรงกลัวละอายตอบาป มีความกตัญูกตเวทิตาตอผูมีพระคุณ มีสัมมาคารวะ มีความนอบนอมถอมตน ประพฤติตนเปนแบบอยางที่ดี “เปรียบประหนึ่งดังเพชรท่ีมี ความงามในตัวอยูแลว ไดผานการเจียระไนจากชางที่มีฝมือ ทำใหเกิดคุณคามหาศาล เปน ที่ตองการของพอคาวานิช เจาสัว ทั้งปวง” นักเ รียนท่ีไดรับการอบรมบมเพาะดวย ศีล สมาธิ ปญญา อยูเปนประจำทำใหจิตใจออนโยนและแสวงหาความสุขในชีวิตดวยรสพระธรรม ไมชอบความรุนแรง ไมพึ่ งพายาเสพติด ลดปญหาของสังคมที่กำลังทวีความรุนแรง ในปจจุบันได การแสวงหาความสุขที่นิยม หาได ๒ ทาง คือ สุขทางกาย กับสุขทางใจ

การแสวงหาความสุขทางกายน้ันเปนความสุขที่ไมจีรังยั่งยืน ตองใชทรัพยสินเงินทองในการปรนเปรอ เพื่อใหไดความสุข เมื่อทรัพยสินเงินทองท่ีหามาไดหมดไป ก็จะเกิด

ความทุกขอยางหลีกเลี่ยงไมได การแสวงหาความสุขทางใจ ไมไดใชทั้งทรัพยสินและเงินทอง ในการปรนเปรอ เพียงแตนำเอาพระธรรมคำส่ังสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจามานอมนำไปปฏิบัติใหเหมาะสมกับการดำเนินชีวิตของเรา พอเพียง ไมขาดสติ ไมมีความโลภ โกรธ หลง การทำจิตใจใหมีสมาธิ การเขาวัดฟงธรรม เพียง เทานี้ก็เปนความสุขที่แทจริง ยั่งยืน และยังทำใหวัดและพระสงฆไดรับการฟนฟูบทบาทและศักยภาพใหกลับมามีความหมายตอสังคมไทย อีกครั้งหน่ึง เมื่อ บาน วัด และโรงเรียน (บ-ว-ร) อันเปนรากฐานท่ีสำคัญของสังคมไทย ไดพัฒนาใหเปนวิถีพุทธข้ึนทุกสวน จนกลายเปนชุมชนกัลยาณมิตร สังคมแหงการเรียนรูที่แทจริง สิ่ งเหลานี้จะกอให เกิดการพัฒนาสังคมไทย ใหยัง่ยนืจากรากฐาน และจะนำพาโลกไปสูสนัตสิขุและพบกับความสุขที่แทจริงสืบไป

“เปรียบประหนึ่งดังเพชรที่มีความงามในตัวอยูแลว ไดผานการเจียระไนจากชางที่มีฝมือ ทำใหเกิด คณุคามหาศาลเปนทีต่องการของพอคาวานชิ เจาสวั ทัง้ปวง”

๗๗

๗๘

ยอนรอย งานเขียน

ภาคเหนือบน l ลำน้ำยม...สายน้ำ...ชีวิต ครูผจญ บุญสิทธิ์ ที่มาในงานเขียน คือมองเห็นวางานเขียนจะชวยสืบสานภูมิปญญาทองถิ่น เอาไวได และมองเห็นเด็กๆ อานหนังสือกันนอย เมื่ออานนอยก็พลอยทำใหเด็กๆ เขียนหนังสือกันนอยตามไปดวย เลยทำใหเกิดแรงบันดาลใจในการเขียน คืออยากเขียนใหเปนแบบอยางเปนตัวอยางใหเด็กๆ ไดเห็น ไดดู ไดอาน และหวังวาพวกเขาจะไดลองทำตามแบบอยางของครูบาง หากจะเริ่มเขียน ควรจะเริ่มอยางไร เขียนจากสิ่งที่อยูใกลตัวกอน คอยๆ เขียนทีละนิดๆ เชนเริม่เขยีนสิง่ทีเ่กีย่วกับประสบการณจรงิ เกีย่วกบัชวีติประจำวนัจะงายกวา เขียนไดงายกวา คิดไดดีกวา ไมเพอฝนแบบนิยาย แลวจากนั้นคอยๆ เขียนออกไปขางนอก คือเขียนเรื่องที่อยูไกลตัวออกไป ภาคเหนือลาง l คุณธรรมช้ันนำ...ท่ีอนุบาลศรีเทพครูยุพิน ทองหลอ ทำไมถึงเลือกงานเขียนของเด็กมาลงในบทความ สิ่งที่เด็กเขียนเปนของที่มีคาซึ่งถายทอดออกมาจากสมองของเขา อีกทั้งยังเปนโอกาสที่จะเผยแพรผลงานของเด็กๆ ดวย ซึ่งทางโรงเรียนไดสรางกิจกรรมใหเด็กไดฝกการเขียนจากชีวิตประจำวันกอน หรือจากสิ่งที่เด็กปฏิบัติเปนประจำ การฝกจดบันทึก เชน กิจกรรมคนหาคนดี มีการฝกการวิเคราะหโดยการตั้งคำถามจากครู เชน “ทำไมตองนับถือศาสนาพุทธ” “ทำไม

ตองทำตาม” เด็กๆ จะชวยกันบอก ซ่ึงในขณะท่ีเด็กตอบคำถาม เด็กก็ไดคิด ไดเขียน และเด็กสุดทายก็จะสรุปไดดวยตัวเอง ภาคอสีานบน l ปลูกฝงความดี ครูชลธิดา เงินงาม มองเห็นอะไร ถึงหยิบเรื่องนี้ขึ้นมาเขียน คิดวามันเปนส่ิงที่ครูประทับใจมาก และเปนแรงบันดาลใจใหครูจริงๆ ทำใหอยากจะสรางเด็กคนอื่นๆ ใหเขาเปนคนดี และเปนแบบอยางที่ดีแบบนี้ตอไป ซึ่งตอนนั้นครูดีใจมากนะ การเก็บเงินมาคืน มันเปนเรื่องที่ทำไมยาก แตวาเทาที่ครูเห็น เด็กโตเขาเก็บเงินได เขาจะไมคอยมาแจงหรือมาคืน แตถาเปนเด็กตัวเล็กๆ จะมาแจง แสดงวาเขายังรูในสิ่งที่มันถูกตองคะ รูในสิ่งที่ครูสอนไป แลวลักษณะการวางโครงเรื่องเปนอยางไร มันเปนลักษณะเหมือนเรื่องเลา มีการสอดแทรกความคิดเห็นลงไปในลักษณะของบทความ แตวาอยากจะใหเรื่องมันนาอาน เหตุการณทุกส่ิงทุกอยางก็เลยใสคำพูดลงไป คิดวาจะทำใหคนอานสนใจมากขึ้นคะ ภาคอสีานตอนลาง l ตนเปล่ียนตนไดดวยตนเอง ครูธวัช ประภูชะเนย คิดวางานเขียนจะมีผลอยางไรตอผูอานบาง ถาคนอานสนใจก็นาจะไดคิดวา คนเราไมไดดูที่รูปรางหนาตา หรือไมไดดูท่ีวัยเทาน้ัน ถาคิดไดและตองการเปล่ียนแปลงตนเอง ก็สามารถทำได สามารถเปลี่ยนได ตองการจะสื่อแบบนั้นครับ ความใสใจตอส่ิงรอบๆ ตัวมีผลตองานเขียนอยางไรบางคะ เราสามารถเอาสิ่งที่อยูรอบตัวมาเปนบทเรียน เอามาเปนองคความรู ถายทอดใหกับบุคคลอื่นๆ ได จะเขียนเหตุการณที่ประทับใจออกมาไดอยางไร ตองอาศัยระยะเวลา สิ่งแวดลอมตางๆ อารมณความรูสึกนึกคิดของเราดวยวามันจะกลั่นออกมาไดไหม คือบางครั้งบางคราวก็นึกอะไรไมออก แตถามีอะไรแปลบขึ้นมา ผมก็วาใชเลย! ก็เขียนออกมาเลย มันไมมีหลักเหมือนนักเขียนมืออาชีพ ผมพบประสบการณตรงแลวก็เขียนออกมาเลย หรือวามันอาจจะเปนลักษณะอารมณของนักวาดภาพ คือมันตองอาศัยอารมณ

๗๙

ความนึกคิด อาศัยบรรยากาศกอนที่เขาจะกลั่นภาพอะไรออกมาซักภาพ อาจจะเปนอารมณแบบเดียวกัน สรุปคือ ถาประทับใจอะไรก็เขียนออกมาทันที ภาคประตอูสีาน l แมจำเปน ครูคณิตา ปราสัย คุณครูทำความเขาใจกับเด็กดวยวิธีไหนคะ คุยคะ แลวก็ไปเยี่ยมบาน พอเราไปเย่ียมบานและไปพบกับคุณปูของเขา เราก็เลยเขาใจ มองเห็นเหตุผลที่เด็กเปนแบบนี้ เพราะมีสาเหตุ เหมือนเขาตองการความอบอุน เขาขาดความอบอุนอยางมาก ไดอะไรจากการเขียนประสบการณจริงคะ เร่ืองความประทับใจ แลวก็ภมูใิจคะ วาเราก็เปนคนหนึง่จากคนเล็กๆ ที่สามารถกระตุนหรือสรางใหเด็กคนหนึ่ง ที่เขาขาดความอบอุนไดปรบัปรุงตวัใหดขีึน้คะ เหมอืนวาเราเปนสวนหนึง่ทีไ่ดชวยเหลอืเขา ภาคกลาง-ตะวันออก l พลิกชวีติ ครูสรวีย นำสินวิเชษฐชัย ทำไมถึงใชการเขียนแทนความรูสึกผานตัวละคร (ตัวเด็กนักเรียน) ครูไดคุยกับเด็กแลวก็ไดรับรูความรูสึกของเขา ครูก็เลยพยายามถายทอดความรูสึกนี้ เพราะคนที่อานก็เปนเด็กดวยกัน และครูยังไมรูวาจะมีใครที่มีลักษณะปญหาแบบนี้ ที่ครูยังเขาไปไมถึง อยากใหเด็กไดอาน วาการมีปญหาไมใชเรื่องนาอาย เรามีปญหาอะไรเราพูดไดนะ ถาเขียนจากมุมมองของครูเองก็เขียนได แตในความรูสึกนาจะเปนเด็กถายทอดกันเอง เหมือนกับเวลาจะชวยเหลือนักเรียน ถาเราจะหาขอมูลจากเด็ก เราถามจากเพ่ือนเขา เราจะไดขอมูลเยอะกวาการถามกับตัวเด็กเอง หากจะเขียนแทนความรูสึกคนอื่นควรจะทำยังไง เริ่มอยางไร ตองไปคุยกับเด็กบอยๆ ใหรูปญหาจริงๆ ใหเขาไววางใจ และคอยสังเกตพฤตกิรรมเวลาเขาเลาปญหาใหเราฟง ความรูสึกของเขาเปนอยางไร แลวถาเราเปนเด็กคนน้ีเราจะรูสึกอยางไร เอาตัวเราไปแทนเขา ใหชั่งน้ำหนักดูวา “ถาเปนเรา” “ถาเปนลูกเรา” ฟงเขาและจากเพื่อนเขาดวย เพราะบางอยางที่ครูถามก็ไดมาจากเพื่อน จากน้ันก็คอยเรียกกันมาคุยอีกที

ภาคตะวันตก-ใตบน l วนันี้ไมมสีายลม ครูนงลักษณ แตงศรี ที่มาที่ไปและขั้นตอนกอนเริ่มเขียนเรื่องนี้ ก็สัมภาษณแลวก็เริ่มพูดคุยกับเขา ไปเยี่ยมไปหาเขาที่บานหลายครั้งเลย ไปคุยกับเขาวาเปนคนอยางไร ไปฟงส่ิงทีเ่ขาพดู แลวเรามองเขาเปนคนอยางนีไ้หม พอไปสัมภาษณก็พบวาเขาชางเปนคนท่ีมีความอดทนอยางมาก เกิดความสงสาร เกิดเปนแรงบันดาลใจในความอดทน การเล้ียงลูกใหเปนเด็กดี แมจะจบแค ป.๗ แตความคิดของเขาสูงและสามารถอยูไดดวย ตัวเอง ทำไมถึงเลือกเขียนประวัติชีวิตคนคะ เปนคนชอบอานบทความของคนอืน่ ชอบเอาชวีติจรงิมาคดิ ชอบศึกษาชีวิตคน สังเกตคนวาทำไมคนนี้ถึงนาสงสาร ทำไมคนนี้ถึงเปนแบบนี้ เวลาไดสัมผัสไดอยูกับผูคนก็จะรูวาเขามีนิสัยเปนอยางไร บางทีเราก็ไดเรียนรูถึงส่ิงตางๆ ที่อยูรอบตัวเรา เชน ถาไมมีความอดทนจะทำใหเราวาวุน เราตองมีขันติ มีสติ คือบางครั้งเห็นเขาเสียใจแตเขาก็มีสติ ชีวิตของคนแตละคนมีพื้นฐานไมเหมือนกัน อยูที่ความจริงใจ อยูที่การเลือกจะเดินทางชีวิตแบบไหน ถาเขามีพื้นฐานจิตใจดีเขาก็จะเปนคนดี ถาเขาไมมีธรรมะก็จะออกมาเปนคนอีกแบบหนึ่ง ภาคใตตอนลาง l ปลายทางความหวงใย...จากหวัใจครู ครูมนัสวี มณีสวัสดิ์ คิดวาการเขียนจากประสบการณจริงมีขอดียังไง มันมีความรูสึกวา เราไมตองใชความคิดอะไรมาก มันออกมาจากความรูสึกเราเอง ส่ิงแวดลอมรอบตัวเราเอง เหมือนกับวาเรื่องไกลตัวตองใชความคิดเยอะแยะ แตวาเรื่องใกลตัวนี่มันงายนะคะ งานเขียนจากประสบการณดีๆ จะมีผลตอคนอ่ืนอยางไร ก็ไดแลกเปลี่ยนความคิดกัน อยางนอยก็เหมือนกับวาองคกรเรา ไดแลกเปล่ียนเรียนรูกัน ที่ดูมาก็มีหลายเรื่องนะ ไดเห็นวาหลายคนมีประสบการณที่แตกตางกัน และไดนำมาแลกเปล่ียนเรียนรูกันในโรงเรียนของเราดวย

บทความดีเดน ภาคเหนือตอนบน โรงเรยีนบานวงัหลวง (วังมาประชาสามัคค)ี แพร เขต ๑ ภาคเหนือตอนลาง โรงเรยีนอนบุาลศรีเทพ (สวางวฒันา) เพชรบรูณ เขต ๓ ภาคอีสานตอนบน โรงเรียนบานกุดจาน สกลนคร เขต ๓ ภาคอีสานตอนลาง โรงเรียนศึกษาสงเคราะหธวัชบุรี รอยเอ็ด เขต ๑ ภาคประตูอีสาน โรงเรียนพรพิทยาคม นครราชสีมา เขต ๔ ภาคกลาง-ตะวันออก โรงเรียนชุมชนวัดปราสาท อางทอง ภาคตะวันตก-ใตตอนบน โรงเรียนวัดกุญชรวชิราราม เพชรบุรี เขต ๑ ภาคใตตอนลาง โรงเรียนศิริราษฎรสามัคคี ปตตานี เขต ๒ ภาคเหนือตอนบน โรงเรียนบานปาเหว ลำปาง เขต ๓ โรงเรียนบานหนองครก เชียงราย เขต ๓ โรงเรียนบานแมต๋ำ พะเยา เขต ๒ โรงเรียนบานน้ำชางพัฒนา นาน เขต ๒ โรงเรียนบานออวิทยา ลำปาง เขต ๒ สพป.เชียงราย เขต ๓ โรงเรียนบานนาวงค นาน เขต ๒ โรงเรียนบานทุงมอก พะเยา เขต ๒ โรงเรียนบานสันกลางนาดอ พะเยา เขต ๒ โรงเรียนบานแมอิง พะเยา เขต ๑ โรงเรียนบานทุงสาน ลำปาง เขต ๓ สพป.แพร เขต ๒ โรงเรียนบานผาฮาว พะเยา เขต ๒ โรงเรียนบานปาตาก พะเยา เขต ๒ โรงเรียนบานรอง นาน เขต ๒ โรงเรียนทุงหาราษฎรสามัคคีวิทยา เชียงราย เขต ๒ สพป.เชียงราย เขต ๔ โรงเรียนพะเยาประสาธนวิทย พะเยา เขต ๑ ภาคเหนือตอนลาง โรงเรียนบานตาลพรา สุโขทัย เขต ๒ สพป.อุตรดิตถ เขต ๑ โรงเรียนบานหัวดง พิจิตร เขต ๑ โรงเรียนวัดลำชะลา พิจิตร เขต ๑ โรงเรียนบานบอยายสม ชัยนาท โรงเรียนวัดทาขอย พิจิตร เขต ๑ โรงเรียนวัดดงกลาง พิจิตร เขต ๑ โรงเรียนวัดสระประทุม พิจิตร เขต ๑ โรงเรียนบานนาเฉลียงใต เพชรบูรณ เขต ๓ โรงเรียนวัดวังหมัน ชัยนาท โรงเรียนวัดหนองหลวง พิจิตร เขต ๑ โรงเรียนวัดหนองโพ นครสวรรค เขต ๓

รายชื่อโรงเรียนในวารสารวิถีพุทธฉบับที่ ๕

๘๐

โรงเรียนบานหนองสะแก พิจิตร เขต ๑ โรงเรียนเนินกุมวิทยา พิษณุโลก โรงเรียนบานกองทูล เพชรบูรณ เขต ๓ โรงเรียนเขาพริกอนุสรณ กำแพงเพชร เขต ๒ ภาคอีสานตอนบน โรงเรียนบานหินรอง ขอนแกน เขต ๕ โรงเรียนบานกุดจาน สกลนคร เขต ๓ โรงเรียนบานวังหูกวาง สกลนคร เขต ๓ สพป.หนองคาย เขต ๑ โรงเรียนบานติ้วนอย เลย เขต ๑ โรงเรียนมัธยมวาริชภูมิ สกลนคร เขต ๒ โรงเรียนบานโนนขา ขอนแกน เขต ๒ โรงเรียนไตรคามประชาพัฒนา ขอนแกน เขต ๒ โรงเรียนบานบอตะครองโนนฝาย ขอนแกน เขต ๓ โรงเรียนบานหนองแวงโสกพระ ขอนแกน เขต ๓ โรงเรียนบานชะโนด ๒ มุกดาหาร โรงเรียนบานแหประชานุเคราะหขอนแกน เขต ๕ โรงเรียนบานคำนอย ขอนแกน เขต ๒ โรงเรียนบานบุงตาขาย เลย เขต ๒ สพป.หนองบัวลำภู เขต ๑ ภาคอีสานตอนลาง สพป.ยโสธร เขต ๒ โรงเรียนบานทับนอย สุรินทร เขต ๒ โรงเรียนบานบอแก มหาสารคาม เขต ๓ สพป.มหาสารคาม เขต ๓ โรงเรียนบานดอนดูวังบอน มหาสารคาม เขต ๒ โรงเรียนกุดรังประชาสรรค มหาสารคาม เขต ๑ วัดชัยประสิทธิ์ มหาสารคาม เขต ๓ โรงเรียนบานกูกาสิงห รอยเอ็ด เขต ๒ สพป.รอยเอ็ด เขต ๒ โรงเรยีนบานดอนโองทาวารีวทิยาสรรค รอยเอด็ เขต ๓ โรงเรียนบานเตย อุบลราชธานี เขต ๑ โรงเรียนบานโนนหนองแฝก ยโสธร เขต ๑ โรงเรียนบานทุงแต ยโสธร เขต ๑ โรงเรียนบานยางเครือ-ดานนอย รอยเอ็ด เขต ๒ โรงเรียนบานหัวนา รอยเอ็ด เขต ๒ โรงเรียนบานขามเรียน มหาสารคาม เขต ๒ ภาคประตูอีสาน โรงเรียนบีกริม สระแกว เขต ๒ โรงเรียนบานทาขี้เหล็ก นครราชสีมา เขต ๕ โรงเรียนบานหนองปรือ “รัฐราษฎรพัฒนา” นครราชสีมา เขต ๗ โรงเรียนปญญาประทีป นครราชสีมา เขต ๕ โรงเรียนบานหนองติ้ว บุรีรัมย เขต ๔ โรงเรียนบานซับเจริญสุข ชัยภูมิ เขต ๓ โรงเรียนบานหนองมะคา ลพบุรี เขต ๒ โรงเรียนบานนา (สามัคคีวิทยา) สระแกว เขต ๑ โรงเรียนครบุรีวิทยา นครราชสีมา เขต ๓

โรงเรียนชุมชนวัดรวง นครราชสีมา เขต ๒ โรงเรียนบานจอมศรี นครราชสีมา เขต ๒ โรงเรียนบานหนองแสง นครราชสีมา เขต ๖ โรงเรียนชุมชนบานแซรออ สระแกว เขต ๒ โรงเรียนชุมชนประทาย นครราชสีมา เขต ๗ โรงเรียนบานตางตา นครราชสีมา เขต ๑ ภาคกลาง-ตะวันออก โรงเรียนปากคลองบางขนาก ฉะเชิงเทรา เขต ๑ โรงเรียนวัดคลองขวาง นนทบุรี เขต ๒ โรงเรียนอนุบาลสิงหบุรี สิงหบุรี สพป.ปทุมธานี เขต ๒ โรงเรียนบางบอวิทยาคม สมุทรปราการ โรงเรียนบานยางเอน ระยอง เขต ๒ โรงเรียนวัดเนินยาง ระยอง เขต ๒ สถาบันอาศรมศิลป กรุงเทพมหานคร ภาคตะวันตก-ใตตอนบนโรงเรียนบานหนองกระถิน สุพรรณบุรี เขต ๓ โรงเรียนสามัคคีอนุสรณ สุราษฎรธานี เขต ๓ โรงเรียนวัดนางแกว ราชบุรี เขต ๒ โรงเรียนบานหนองตาเย็น ประจวบคีรีขันธ เขต ๒ โรงเรียนวัดอมรวดี สมุทรสงคราม โรงเรียนบานหนองกระถิน สุพรรณบุรี เขต ๓ โรงเรียนบานน้ำทรัพย เพชรบุรี เขต ๒ สพป.สุพรรณบุรี เขต ๓ โรงเรียนอนุบาลบานโปง ราชบุรี เขต ๒ โรงเรียนคงคาราม เพชรบุรี เขต ๑ โรงเรียนอนุบาลวัดไชยชุมพลชนะสงคราม กาญจนบุรี เขต ๑ โรงเรียนวัดสามชุก สุพรรณบุรี เขต ๓ โรงเรียนอนุบาลสมเด็จพระวันรัต สุพรรณบุรี เขต ๓ โรงเรยีนวัดทุงคอก (สวุรรณสาธกุจิ) สพุรรณบรุ ีเขต ๒ ภาคใตตอนลาง โรงเรยีนวัดเกษตรชลธ ี(เลือ่นประชาคาร) สงขลา เขต ๑ โรงเรียนบานเจะบิลัง สตูล เขต ๑ สพป.ปตตานี เขต ๑ โรงเรียนวัดบานลุม สงขลา เขต ๓ โรงเรียนวัดสุนทรวารี ปตตานี เขต ๒ โรงเรียนบานบกหัก ตรัง เขต ๑ โรงเรียนบานตรัง ปตตานี เขต ๒ โรงเรียนวัดนาประดู ปตตานี เขต ๒ โรงเรียนวัดนิคมสถิต ปตตานี เขต ๒ โรงเรียนบานศาลาสอง ปตตานี เขต ๒ โรงเรียนสะบายอย สงขลา เขต ๓ โรงเรียนบานประกอบ สงขลา เขต ๓ โรงเรียนราชมุนีรังสฤษฎ ปตตานี เขต ๒ สพป.ยะลา เขต ๒

เรียนทุกทานท่ีไดชื่อวาเปนคน สพฐ. เชน ครู สพฐ. นักเรียน สพฐ. ผูอำนวยการ โรงเรียน สพฐ. ขาราชการ ลูกจาง สพฐ. ผูปกครองนักเรียน สพฐ. เปนตน

ปนี้เปนปมหามงคลย่ิงในโอกาสเฉลิมพระเกียรติ ๘๔ พรรษา ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานไดรับความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรี ใหชาว สพฐ. ทุกคนรวมทำความดีอยางนอยคนละ ๑๐ ความดีตอเน่ืองเปนเวลา ๙๙ วัน นับรวมความดีของชาว สพฐ. ๘.๔ ลานคนเปน ๘๔ ลานความดี โดยเริ่มกันไปแลว หลายโรงเรียน แตขอใหครบ ๙๙ วันกอนวันที่ ๒ ธันวาคม ๒๕๕๔ ซึ่งจะเปนวันที่ สพฐ. ทำพิธีพรอมกันเพ่ือถวายความดีที่ตั้งใจทำอยางตอเน่ืองรวม ๘๔ ลานความดี นอมถวายเปนพระราชกุศล สวนวิธีจัดดำเนินการ สงเสริมประชาสัมพันธอยางไรน้ัน ขอเชิญโรงเรียน สำนักงานสรรสรางวิธีการไดเอง

๘๔ ลานความดีสพฐ.ถวายในหลวง

สนใจอานวารสารของภูมิภาคอ่ืนไดท่ีเว็บไซตhttp://inno.obec.go.th

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.)

วิกฤติคือโอกาสทอง ณ กาลครั้งหนึ่งนานมาแลว มีชาวนาคนหนึ่ง เลี้ยงลาไว ตัวหนึ่งซึ่งแกมากแลว ดวยความโงเขลาของมันดันเดินซุมซาม ไปตกบอแหงหนึ่ง มันรองครวญครางอยูเปนเวลานาน ชาวนาเอง ก็พยายามใครครวญหาวิธีท่ีจะชวยมันข้ึนมา ในท่ีสุดชาวนาหวนคิด ขึ้นมาไดวา เจาลาก็แกเกินไปแลว อีกอยางบอนี้ก็ตองกลบ ไมคุม ท่ีจะชวยเจาลา ชาวนาจึงไปขอแรงชาวบานเพ่ือมาชวยกลบบอ ทุกคน ใชพล่ัวตักดินสาดลงไปในบอ คร้ังแรกเม่ือดินไปถูกหลังลา มันตกใจ และรูชะตากรรมของตนทันที มันรองโหยหวน สักพักหนึ่งทุกคน ก็แปลกใจที่เจาลาเงียบไป หลังจากชาวนาตักดินใสบอไดสักสองสามพลั่ว เมื่อเหลือบมองลงไปในบอ ก็พบกับความประหลาดใจ ท่ีลามันจะสะบัดดินออกจากหลังทุกคร้ังท่ีมีผูสาดดินลงไป แลวกาว ขึ้นไปเหยียบบนดินเหลาน้ัน ย่ิงทุกคนพยายามเรงระดมสาดดินไป มากเทาไหร มันก็กาวข้ึนมาไดเร็วมากยิ่งขึ้น ในไมชาทุกคนตาง ประหลาดใจท่ีในท่ีสุด เจาลาก็สามารถหลุดพนจากปากบอดังกลาวได นิทานเร่ืองนี้สอนใหรูวา ชีวิตน้ีอุปสรรคตางๆ ที่ถาโถมเขามา หาเรา ก็เปรียบเสมือนดินท่ีสาดเขามาหาเรา จงอยาทอถอยและยอมแพ จงแกไขมัน เพ่ือท่ีจะกาวสูงข้ึนเร่ือยๆ เปรียบเสมือนลาแกท่ีหลุดพน จากบอได ฉันใดฉันน้ัน อุปสรรคมีไวใหกาวขามไป

โดยพระอาจารยมิตชูโอะ คเวสโกจากหนังสือ มีขันติ คือพรใหแกตัวเอง