และบทความจากภมภาคใตตอนลาง จำนวน ๒๔ เขตพนทการศกษารวบรวมบทความดเดน ๘ ภมภาค

ภาคใตตอนลาง

ปท ๒ ฉบบท ๒ ประจำเดอน กนยายน พ.ศ. ๒๕๕๔

เลมท๕วารสารโรงเรยนวถพทธ

. . . การศกษาดานศลปะวฒนธรรม เปนการศกษาทสำคญ และควรจะ ดำเนนควบคกนไปกบการศกษาดานวทยาศาสตร เพราะความเจรญ ของบคคลตลอดจนถงความเจรญของประเทศและของโลกโดย สวนรวมดวยนน มทงทางวตถและจตใจ ความเจรญทงสองทางน จะตองมประกอบกน เกอกลและสงเสรมกนพรอมมล จงจะเกดความ เจรญทแทจรงได . . .

พระบรมราโชวาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในพธพระราชทานปรญญาบตรและอนปรญญาบตรของมหาวทยาลยศลปากร

วนท ๑๒ ตลาคม ๒๕๑๐

ภาพประกอบจากเวบไซต http:///www.chaiwbi.com

ภาคใตตอนลาง

ทปรกษา ดร.บรรเจอดพร สแสนสข ทปรกษาบรรณาธการ รศ.ประภาภทร นยม กองบรรณาธการ ณ ภทร ชยชนะ ศร เขม เพชร ระหวาง งาน โชตกา นตย นนภ ศภ สร จนทร ศร สรยะ วงษ พร ภ รณ รง ทว ลาภ ผสนบสนน สำนกงาน คณะ กรรมการ การ ศกษา ขน พน ฐาน (สพฐ.) ขอขอบคณ หนงสอ พระพทธเจา ม จรง ไหม หนงสอ ยง คด ยำ ธรรม หนงสอ ม ขนต คอ ให พร แก ตว เอง จดทำโดย สถาบนอาศรมศลป

“จง ดำรง ตน อย ใน ความ ไม ประมาท” น คอพทธ วจนะ สดทาย กอน ท พระบรมศาสดา จะ เสรจปร น พพาน ประโยค น หลาย คน คง เคย ผาน ห ผาน ตา กน มา ไม นอย ซง ตาง คน ตาง เขาใจ ใน ความ หมาย ท ตาง กน และ ได รบ ประโยชน ไม เทา กน ตาม แต สต กำลง ซง ผม วา น เปน เสนห อยาง หนง ของ คำ สอน ใน พทธ ศาสนา แต วา สง สำคญ อก อยาง ท ทำให ประโยค น ม ความ หมาย ท ไม ธรรมดา เพราะ เรา รจก เรอง ราว ของ ผ กลาว ประโยค น พวก เรา ร ด วา พระพทธเจา ทาน พบ เจอ อะไร มา บาง ถง ได มอบ หนทาง แหง ความ ตน ร ท ม คา ไว กบ พวก เรา ทก คน บน โลก

ผม มา สงเกต นะ ครบ วา เรา ทก คน ม ความ สามารถ พเศษ ใน การ เชอม โยง เรอง ให เขา มา เปน สวน หนง ของ ตน เชน อาน หนงสอ วทยา ศาสตร แนว ปอป สก เลม แลว ชอบใจ และ พอได ร ประวต ของ คน เขยน ก ทำให ออ เขาใจ วา ทำไม เขา เขยน อะไร แบบ น ออก มา ได เพราะ ตอน นน เขา ไป เจอ อยาง น เขา เลย ทำ อยาง น เจอ คน นน เลย เขยน อยาง น เจอ อยาง น เลย เขยน อยาง นน โยง ไป โยง มา งาน เขยน ชน เดม ก ไม เหมอน เดม อก ตอ ไป มน เกด ความ รสก รวม กบ คน เขยน จน บาง ครง อาจ เพลน ไป ถง ขน วา นง อย กบ เขา ตรง นน เลย และ งาน เขยน นน มก ฝง ใจ ซะ เหลอ เกน ซง ผม ก ไมร วา ทำไม มนษย ถง แบง ปน ประสบการณ

ความ รสก ผาน งาน เขยน ได ขนาด น วารสาร วถพทธ ฉบบ น จง เพม คอ ลมน พเศษ ขน มา

เพอ ให ผ อาน ได ทำความ รจก ทมา ของ งาน เขยน ดๆ ท ได รบ เลอก เปน บทความ ด เดน ของ แตละ ภาค

ขอ ให ทก ทาน ม ความ สข ม ชวต อย ใน ความ ไม ประมาท เสมอ ไป

ขอ ขอบคณ กอง บรรณาธการ สถาบน อาศรม ศลป

รวมตชม และเสนอแนะเพอปรบปรงวารสารวถพทธ

ผานทางจดหมาย หรออเมล ทกองบรรณาธการวารสารโรงเรยน

วถพทธ สถาบนอาศรมศลป ๓๙๙ ซ.อนามยงามเจรญ แขวงทาขาม

เขตบางขนเทยน กทม. ๑๐๑๕๐ www.arsomsilp.ac.th

๒

พบ กน อก ครง ใน วารสาร โรงเรยน วถ พทธ ร ตน และ เบก บาน ซง ดฉน หวง วา ผ อาน วารสาร จะ ได รบ ทราบ เรอง ราว ท นา ชน ใจ จะ ได ร ตนจาก การหลบ เบก บาน กบ งาน วชาชพ คร พอ พด คำ วา “วชาชพ คร” ทำให นกถง ความ หมาย ของ คำ วา “อาชพ” กบ “วชาชพ” ขน มา อก ครง และ นก เลย ไป ถง คำ วา “จต วญญาณ ความ เปน คร” ซง ดฉน ได ฟง บรรยาย จาก นาย แพทย ประเสรฐ ผลตผล การ พมพ จตแพทย ท โรง พยาบาล เชยงราย ราช ประชา น เคราะห ขอ เลา แบบ สงเขป ท ดฉน สรป มา เอง ถกหรอ ผดก ฝาก ชวย กน คด ตอ และ ถา ผด ก อยา ไป ตอวา คณ หมอ นะ เพราะ อาจ เปน เพราะ ดฉน สรป ผด กได

การ ทำงาน ท ตอง ม อดมการณ เปน องค ประกอบ เพอ ให งาน นน บรรล เปา หมาย ไม ได ทำงานเพอ แลก กบ คา จาง ราย ได แต ตอง สงเคราะห ความ รประสบการณ ตอง ทมเท ตอง แก ปญหา ท ซบ ซอนแตละ ปญหา ไม เปน แบบ ฉบบ เดยวกนท จะ แก ดวย วธ เดยว งาน นนๆ เปน งาน แบบ วชาชพ เปน นยาม อยาง งาย ของ คำ วา วชาชพ ดง นน งาน ของ แพทย พยาบาล และ งาน คร เปนตน จง เปน งาน ลกษณะ วชาชพ

ผ ท ทำงาน วชาชพ คร นน นอกจาก สอน ให อาน ออก เขยน ได ร เทา ทน โลก ท เปลยนแปลง สง สำคญ คอ สอน ให นกเรยน เปน มนษย ท สมบรณ ซง คำ วา มนษย ท สมบรณ ได ม ผ นยาม ไว หลาก หลาย ใน สวน พระพทธ ศาสนา เทา ท ดฉน ม ความ ร แค หาง อง วา มนษย ท สมบรณ คอ มนษย ท ดำเนน ชวต ดวย หลก สป ป รส ธรรม สวน วา จะ ทำ อยางไร ทนกเรยน ของ เรา จะ เปน มนษย ท สมบรณ นอกจาก ท เรา ทราบๆ กน คอ การ ได เหน แบบ อยาง ท ด ซง คร ถอ เปน แบบ อยาง ท สำคญ มาก ของ นกเรยน แลว คร ท ทำ หนาท คร อยาง ๑)เหน คณคา ของ งาน คร ไม ได ทำงาน ครเพอ รางวล เพอ การ เลอน ขน เพอ โอกาส การ โยก ยาย เพอ เกยรต บตร หรอ โอกาส ยกยอง จาก ผใหญ โอกาส เสนอ ผล งาน บน เวท โอกาส เดน ทาง ไป ตาง ประเทศ หรอทำ เพอ ได นำ

ผล งานมาเขยน ขอ ชำนาญ การ พเศษ แต คร ท พยายาม ทำงาน นนๆ อย เพราะ เหน วา งาน นนสามารถ พฒนา นกเรยน ได งาน นน ม คณคา ไมใช แคสอบ ผาน ระดบ ชน ได คะแนน สง แต เปน งาน กอ ราง ความเปน มนษย แม บาง ครง คร ตอง อย เบอง หลงค วาม สำเรจ ไมม ผ กลาว ชนชม ไมม ใคร ร ถง ความ ทมเท เสย สละ มาก เพยง ใด บาง ครง ถง ขน ถก แยง ซน ผ อำนวย การ โรงเรยน รบ ร เรอง ราว งาน นนๆ นอย มาก งาน นน สง เขา ประกวด ก ไม ได รางวล งาน นน มอง เหน เปน รป ธรรม นอย เหน ผล ชา คร ก ยง พยายาม ทำ ตอ ๒)คร พรอม เปด กวาง พยายาม เรยน ร สงใหม ปรบปรง งาน เส มอๆ ม ความ กาวหนา จาก เดม หา ทาง ออก ใหมๆ กบ ทก เรอง ราว ท ผาน เขา มา ไม เกยง วา ตนเอง อาย ใกล เกษยณ หรอ ไม คร เปน คน แบบ “นำ ไม เตม แกว” คร ท เหน ปญหา นกเรยน เปน เรอง ทาทาย นา ลอง เสมอ กลา เสยง กลา เสย เรอง เลก (เสย เงน เสย เวลา เรยน) เพอ จะ ได เรอง ใหญ กวา (อปนสย ท ด) ๓)คร ม เมตตา สง เสรม นกเรยน ท เกง แลว ให ได โจทย ท ทาทาย มาก ขน ม ความ กรณา ชวย เหลอ สนบสนน นกเรยน ท ดอย ให คอยๆ กาว เดน ไม ปฏเสธแมวา นกเรยน จะ มา แบบ ไหน มา จาก ไหน เหน นกเรยน ทง ตว ทง ครอบครว ทง เบอง หลง ๔)คร ท พบ อปสรรค คำ นนทา คำ ตอวา คำ สม นำ หนา คำ สมเพช แลว ยง พยายาม หา ทางออก ใน ทาง ท ชอบ ธรรม แม ไม ได ทาง น ก เปลยน วธ การ ไม หยด รอ ไม ยอม ให ม ทาง ตน ไม ยอม จำนน กบ กฎ เกณฑ ระเบยบ แบบแผน คร ท รจก การ ตอ รอง การ โต แยง เพอ ให ได มา ซง สทธ โอกาส และ คณภาพ แก นกเรยน ทง ๔ ประการ น จง นา จะ เปน คร ท เปน ตวอยาง ท ด เพอ พฒนา นกเรยน ส ความ เปน มนษย ท สมบรณ ใน มม มอง ของ ดฉน คร ท วา มา น แหละ คอ คร แบบ วชาชพ ซง ด ตวอยาง คร แบบ น ได ใน วารสาร โรงเรยน วถ พทธ ร ตน และ เบก บาน ทง เลม น และ เลม กอนๆ อก หวง วา ผ อาน จะ เลา เรอง คร แบบ น ท ทาน รจก มา ให เรา ได อาน กน ใน เลม หนา อก นะ คะ

ครในวชาชพบทความจากสำนกงาน คณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน (สพฐ.)

๓

สารบญบทความ พเศษ พระ ครรชต คณ ว โรบทความ ด เดน

ลำนำ ยม สายนำ…ชวตภาค เหนอ ตอน บน : แพร เขต ๑

คณธรรม ชน นำ…ท อนบาล ศรเทพ ภาค เหนอ ตอน ลาง : เพชรบรณ เขต ๓

ปลก ฝง ความ ด

ภาค อสาน ตอน บน : สกลนคร เขต ๓

ตน เปลยน ได ดวย ตนเอง

ภาค อสาน ตอน ลาง : รอยเอด เขต ๑

แม จำเปนประต อสาน : นครราชสมา เขต ๔

พลก ชวตภาค กลาง : อางทอง

วน น ไมม สายลม

ภาค ใต ตอน บน : เพชรบร เขต ๑

ปลาย ทาง ความ หวงใย… จาก หวใจ ของ คร ภาค ใต ตอน ลาง : ปตตาน เขต ๒

บทความภาคใตตอนลาง

ทำไมตอง(สอน)ทำนาในโรงเรยน สงขลา เขต ๑

เดกเสนในหองเรยน Wonderfulสตล เขต ๑

มปญญายงกวาฉลาดปตตาน เขต ๑

ผมไมไดถกทง สงขลา เขต ๓

ดาวคนละดวง สตล เขต ๑

คณธรรมสสถานศกษา ปตตาน เขต ๒

อานเพอการแบงปน ตรง เขต ๑

พลงสมาธ ปตตาน เขต ๒

วนเวลาผานไป…เรากำลงทำอะไรอย ปตตาน เขต ๒

เดกนอยวถพทธปลายดามขวาน ปตตาน เขต ๒

เดกบานนอก ปตตาน เขต ๒

รกบรสทธ สงขลา เขต ๓

พอของลก สงขลา เขต ๓

เดกดทราชมนรงสฤษฎตองการ ปตตาน เขต ๒

สายใยรกแหงครอบครว ยะลา เขต ๒

ยอนรอยงานเขยน

๔

๘

๑๑

๑๕

๑๘

๒๑

๒๓

๒๖

๒๙

๓๒

๓๕

๔๐

๔๓

๔๖

๔๙

๕๒

๕๕

๕๘

๖๑

๖๔

๖๖

๖๙

๗๒

๗๕

๗๘

บทความ บทความ หนา หนา

๔

พทธ ศาสนา กบ วทยาศาสตร ม ความ เหมอน หรอ ตาง กน อยางไร คะ

พทธ ศาสนา กบ วทยาศาสตร เหมอน กน ท การ ตง ตน สงเกต ธรรมชาต พยายาม หาความ สมพนธ ถง เหต ปจจย ผล ท ตองการ เกด ขน ก ตอ เมอ เรา ลงมอ ทำเหต ปจจย ได ถก ตอง สมบรณ ตาม กฎ ธรรมชาต

แต สง ท ตาง กน คอ การ ศกษา ธรรมชาต ของ พทธ ศาสนา เปนการ เขาใจ ความ เปน ไป ของ ธรรมชาต แบบ เปน องค รวม ทง ๔ ดาน คอ ดาน ปญญา หรอ ความ ร ดาน จตใจ ดาน สงคม

สง แวดลอม ตอง ศกษา พฒนา ทง ๔ ดาน อยาง สมดล ไม มอง แยก สวน จะ ทำๆ สง ใด ก ตอง ม ความ รบ ผด ชอบ และ คำนง ถง ผลก ระ ทบ ท จะ เกด ขน ตอ ดาน ทง ส ดวย เรา จง สามารถ อย รวม กน ใน สงคม และ ธรรมชาต ได อยาง เกอกล และ ทำให มนษย พบ กบ ความ สข หรอ พน ทกข อยาง แทจรง

วทยาศาสตร แบง ออก เปน Pure Science กบ Applied Science ฝง Pure Science อยาก ร อะไร เขา ก ศกษา เอา ให ร เลย วา เปน อะไร ทำงาน อยางไร มก ศกษา แบบ แยก สวน เชยวชาญ

ภาพ : creativecommons.com

บทความพเศษคดยอจากบทความของพระครรชต คณวโรจากหนงสอ: พระพทธเจามจรงไหม? หนา ๙๗-๑๐๘ สำนกพมพอะบก

ทกคำสอนในศาสนาพทธ เปนจรงทางวทยาศาสตรไหม?

๕

เฉพาะ ดาน สวน Applied Science ก มก มง เนน ท เอา ความ ร ท ได จาก Pure Science มา ประยกต เพอ ตอบ สนอง ความ ตองการ หรอ ความ อยาก ของ มนษย อยาง แทจรง หรอ ไม สง ผลก ระ ทบ ตอ สง แวดลอม ความ เปน อย และ จตใจ อยางไร ทำให มนษย เกด ความ สข ความ ด งาม ทแท จรง หรอ ไม ไม ตอง อย ใน ขอบเขต ท เขา ตอง ไป คำนง ถง วทยาศาสตร จง เปนการ ศกษา ท แยก สวน ไม มอง ชวต เปน แบบ องค รวม ศกษา เพยง เพอ ตอบ สนอง ความ ตองการ หรอ ความ อยาก ร ของ ตนเอง แทบ จะ ไม สนใจ ถง ผลก ระ ทบ ท จะ เกด ขน กบ ดาน อนๆ ของ ชวต ดง จะ เหน ได จาก นก วทยาศาสตร บาง คน อาจ จะ ศกษา รจก กฎ ของ ของ สง นน สง น ด แต กลบ ม ปญหา ดาน ชวต ครอบครว หรอ การ อย รวม กนกบ ผ อน ใน สงคม

เรา ไมใช นก ชววทยา ทำไม พทธ ศาสนา ถง ตอง ให เรา ศกษา ธรรม ชา ต ละคะ

เพราะ วา ชวต เรา เปน ธรรมชาต อยาง หนง ท เรา ตอง อย รวม กบ ธรรม ชา ต อนๆ โยม ลอง ด ชวต ของ เรา ส วา เกยวของ กบ อะไร บาง พน ฐาน เลย นะ หนง เรา ม รางกาย เรา ใช รางกาย น ใน การ ตดตอ เกยวของ กบ อะไร บาง ถา มอง ออก ไป ดาน นอก ดาน ท หนง เรา ตอง เกยวของ กบ สง แวดลอม ทาง ดาน กายภาพ ดาน ท สอง เรา ตอง เกยวของ กบ สง ม ชวต ดวย กน เรยก วา สงคม โดย รบ ร ผาน ทาง ตา ห จมก ลน กาย และ แสดงออก โดย การ พด และ การก ระ ทำ ซง คน ปจจบน มก จะ มอง กน อย เพยง สอง ดาน น แลว ลม อะไร ไป บาง อยาง นน ก คอ ภายใน ไดแก ดาน ความ รสก นกคด หรอ ดาน จตใจ และ ดาน ความ ร ความ เขาใจ และ การ วางทา ท ท ถก ตอง ตอ สง ตางๆ ท เรา ตอง เกยวของ

หลก พทธ ศาสนา มอง การ เปลยนแปลง ตางๆ ไม วา จะ เปน สง แวดลอม ทาง กายภาพ สงคม รางกาย หรอ แม กระทง จตใจ ท ไม ได เกด ขน อยาง ลอยๆ หรอ วา ม ใคร ดล บนดาล ให เกด แต ม รป แบบ การ เปลยนแปลง และ เหต ปจจย ท ทำให เปน เชน นน อย เรา เรยก วา หลก อ ทป ปจจย ตา คอ ความ เปน ไป

ของ ธรรมชาต สง ตางๆ ม ความ เปน เหต เปน ปจจย สง ผลก ระ ทบ ซง กน และ กน อยาง ม รป แบบ ตาม กฎ ธรรมชาต เมอ เรา ทำเหต ปจจย แบบ น ผล ท เกด ขน ก จะ เกด สอดคลอง กบ เหต ปจจย ตาม กฎ ธรรมชาต พระพทธเจา ทาน จง สอน ให มนษย เขาไป ศกษา ให เขาใจถง กฎ ธรรมชาต ตรง น เมอ เขาใจ วา เหต ปจจย อะไร ทำให เกด ผลอ ยาง ไร แลว ตอ ไป ถา มนษย ตองการ ให เกด ผล ด ถา อะไร เปน เหต ปจจย ท ไม ด หรอ จะ กอ ให เกด ผล ท ไม ด มนษย อยา ไป ทำ เหต ปจจย ใด ท ด งาม พง ทำให มาก และ พง รกษา จตใจ ให ผองใส เปน อสระ แลว เรา จะ พบ ความ สข ทแท จรง แต ถา หาก มนษย ไป ทำเหต ปจจย ท ไม ด เขา ผล ท ไม ด ก จะ เกด ขน ทง กบ ตว เอง สงคม และ สง แวดลอม ตาม ธรรมชาต แมวา คน ใน สงคม จะ ม ความ คด ความ เชอ หรอ คา นยม วา ทำ อยาง นน แลว จะ ตอง เกด ผล ด กตาม สดทาย ผ ท ตอง รบ ผล และ เปน ทกข ก คอ มนษย นน แหละ เพราะ ความ เปน ไป ของ ธรรมชาต ไมใช ความ ตองการ ของ มนษย

ธรรมชาต ม ขอบเขต ท กวาง มาก เรา ควร เลอก สวน ไหน มา ศกษา คะ

เรา ควร เรม ตน จาก การ เขา มา ศกษา ชวต และ สง ท เกยวของ สมพนธ กบ ชวต ของ เรา ให เขาใจ และ ปฏบต ให ถก ตอง กอน พระพทธเจา ทาน จง สอน วา สง ใด ท เปน อกศล คอ ไม เกอกล ด งาม เธอ อยา ไป ทำ เวลา กลาว สนๆ ทาน จะ กลาว วา การ ไม ทำบาป ทง ปวง เพราะ เมอ เจตนา ไม ด การ พด การก ระ ทำ ก จะ ไม ด และ ยอม สง ผลก ระ ทบ ท ไม ด ตอ ตนเอง และ ภายนอก ดวย สอง ถา อะไร เปน เหต ปจจย ท ด จง ทำให มาก ทง การ คด การ พด การก ระ ทำ ขอ ท สอง น คอ การ ทำความ ด ให ถง พรอม พอ ไป ขน สง ขน ไป มากกวา นน ถาม วาท เรา เปน ทกข กน อย ทก วน น เปน ทกข เพราะ อะไร เพราะ ความ รสก ยด ตด ถอ มน ชอบใจ หรอ ไม ชอบใจ สาเหต ของ ทกข ทแท จรง มน อย ตรง น ไมใช สง แวดลอม ไมใช สงคม ไมใช รางกาย แม กระ ทง ความ รสก ใน จตใจ ก ไมใช แต อาการ ท เรา ยด ตด รสก การ เปน เจาของ อยาก ให

๖

ภาวะ ตางๆ เปน อยาง นน อยาง น ตามใจ ของ เรา นน แหละ คอ สง ท ทำให เรา เปน ทกข ถา เรา ตด ตรง น ได ตอ ไป สง ตางๆ จะ เปลยนแปลง ไป อยางไร เรา จะ ทกข อ กมย เมอ เชา น อาน หนงสอพมพ ม คน ตาย ไหม ทกข ไหม รองไห หรอ เปลา ไม ทกข ใช ไหม เพราะ อะไร เพราะ เรา ไม ได ยด ตด หรอ ผกพน กบ คนคนนน พระพทธเจา ทาน จง ให ละ ความ ยด ตด ถอ มน ใน สง ตางๆ เพราะ เมอ ละ ได แลว ไม วา สง นน จะ แปร เปลยน ไป อยางไร ยอม ไม กระทบ จตใจ ทำให จตใจ ผองใส ได ตลอด เวลา ทาน จง ตรส ไว ใน ขอ ท สาม วา การ ทำ จตใจ ให ผองใส

ใคร ท ทำ ตาม คำ สอน ทง ๓ ขอ เชน น อย ทก ขณะใน ชวต เขา ก จะ กลาย เปนการ ปฏบต ธรรม ไม วา เขา จะ อย ทไหน หรอ ทำ อะไร ดง นน อยา คด วา การ ท เรา นง ขาว หม ขาว อย วด คอ การ ปฏบต ธรรม เทานน การ ปฏบต ธรรม ทแท จรง อย ท ตว เรา ตลอด เวลา เรา ตอง สงเกต เรยน ร ความ เปน ไป ของ สง ตางๆ เมอ เรา ร แลว เหต ปจจย ใด ท กอ ผล ไม ด อยา ไป ทำ เหต ปจจย ท ด งาม ทำให มาก สง ขน ไปกวา นน หมน พจารณา วา สง ตางๆ เปน ของ ชวคราว เกด ขน แลว ก ยอม ดบ ไป จตใจ ไม ยด ตด ถอมน เปน อสระ เมอ จตใจ เปน อสระ เชน น เรา จะ สามารถ ใช ปญญา ใน การ จดการ สง ชวคราว เหลา น ให เกด ประโยชน ได อยาง เตม ท ทง ตอ ตนเอง และ สงคม สง ใด เปน สง ท ด งาม เปน ประโยชน ยอม ทำ สง นน อยาง เตม กำลง เพราะ ไม วา จะ ทำ หรอ ไม ทำ ก ม ความ สข เหมอน กน อาตมา ถาม วา อยาง น ชวต จะ ม ความ สข ไหม สงคม จะ เจรญ ไหม เรา ศกษา และ ได ปฏบต ได เพยง แค น ก นยวา เพยง พอแลว

พทธ เปน ศาสนา แหง วทยาศาสตร อยาง ท ชอบ พด กน จรง ไหม คะ

พทธ ศาสนา เปน ศาสนา แหง ปญญา คอ ทำ ไร ตอง ร ตอง เขาใจ ถง องค ประกอบ ความ สมพนธ และ ความ เปน เหต เปน ปจจย เปน ศาสนา แหง การก ระ ทำ คอ ผล จะ เกด ขน ก ตอ เมอ เรา ลงมอ กระทำ ให ถก ตอง ตาม กฎ ธรรมชาต เปน ศาสนา แหง ความ เพยร

พยายาม คอ ตอง พยายาม สราง เหต สราง ปจจย ให ถง พรอม แก ธรรมชาต ผล ท ตองการ จง จะ เกด ขน ลอง เทยบ กบ ทาง วทยาศาสตร อย ถา เรา อยาก ได โพแทสเซยม เปอร แมง กา เนต หรอ ดาง ทบทม ท เรา เอา ไป ลาง ผก เรา ก ตอง เรยน ร กอน วา สาร นน เปน อยางไร ผสม กน อยางไร อตราสวน เปน อยางไร เหต ปจจย ท ตอง ทำ ม อะไร บาง เมอ หา ขอมล เสรจ เรยบรอย แลว เรา ได ดาง ทบทม มา ใช หรอ ยง ยง โยม ตอง ซอ วตถดบ เอา มา ผสม และ ด ผล การ ทดลอง ท เกด ขน บางท ลอง ผด ลอง ถก ผสม มาก ผสม นอย บางท ก ไม ได จะ เหน วา ตอง ลงมอ ทำ จง จะ เกด ผล ขน จะ เหน วา วทยาศาสตร นน ดำเนน รอย ตาม หลก ของ พทธ ศาสนา ใน แง มม น แต ปจจบน วทยาศาสตร ยง มอง เฉพาะ ดาน วตถ ใน ขณะ ท พทธ ศาสนา มอง ครอบคลม ถง ดาน จตใจ การ วางทา ท ให ถก ตอง ตอ สง ทง หลาย ดวย น คอ สง ท วทยาศาสตร ยง ศกษา ไป ไม ถง

ดง นน พทธ ศาสนา จง ไมใช ศาสนา แหง การ ออนวอน อยาง ท คน ไทย เปน กน อย ทก วน น ไมใช ศาสนา แหง ศรทธา ท เอาแต รอ คอย ผล ดล บนดาล จาก ผ อน เวลา กลาว ถง พทธ ศาสนา ตอง แยก ระหวาง ความ เชอ ของ คน ไทย กบ หลก การ คน ไทย บอก วา เรา นบถอ พทธ ศาสนา กน ๙๐ เปอรเซนต แต ท ปฏบต ตาม หลก ศาสนา จรงๆ ไม แนใจ วา ม ถง ๑๐ เปอรเซนต หรอ เปลา ถา ยง เขา วด แลว ออนวอน รองขอ นน ขอ น รอ คอย หวง ผล ดล บนดาล อย ก แสดง วา ไม ได ปฏบต ตาม หลก ท พระพทธเจา สอน ไว

ทก คำ สอน ใน ศาสนา พทธ เปน จรง ใน ทาง วทยาศาสตร ไหม คะ

ขน กบ วา วทยาศาสตร สามารถ เขา ถง ความ จรง แท ของ ธรรมชาต ได หรอ ไม ถา สามารถ เขา ถง ได ก ยอม พสจน คำ สง สอน ของ พระพทธเจา ได วา เปน จรง แต ถา ไม สามารถ เขา ถง ได ก ยอม ไม สามารถ พสจน คำ สอน ของ พระพทธเจา ได ใน ความ เหน ของ อาตมา ความ ร วทยาศาสตร อยาง ท ม ใน ปจจบน ถอวา ผว เผน มาก เพราะ ศกษา และ พสจน อย ใน กรอบ ของ การ รบ ร ผาน ทาง ตา ห จมก ลน กาย หรอเรยก

๗

อยาง รวมๆ วา ดาน รป ธรรม เทานน องค ประกอบ ท ม ความ สำคญ มากกวา คอ นามธรรม ท รบ ร ได ดวย ใจ วทยาศาสตร ยง ไป ไม ถง

แต ก ตอง ยอมรบ วา ดาน รป ธรรม วทยาศาสตร เจรญ ขน มาก ดง นน ยง วทยาศาสตร ม ความ ร ดาน รป ธรรม น ลก ซง มาก เทา ไหร ยง ทำให เหน ความ จรง ท พระพทธเจา สอน เกยว กบ รป ธรรม มาก ขน เทานน ตวอยาง เชน เมอ ศกษา ใน อนภาค จะ พบ วา สง ตาง ม ลกษณะ ไม คงท เกด ขน แลว คง สภาพ อย เชน นน เพยง ชวคราว แลว จะ ดบ ไป หรอ เปลยน ไป เปน สภาพ อน เสมอ (พระพทธ ศาสนา เรยก สภาพ แบบ น วา อนจ จลกษณะ) สง ตางๆ จะ สง ผลก ระ ทบ ซง กน และ กน อย ตลอด เวลา ทำให เกด การ เปลยน สภาพ หรอ การ เปลยนแปลง (ทกข ลกษณะ) เปนตน

เรา จำเปน ตอง ใช วทยาศาสตร พสจน คำ สอน ใน ทาง ศาสนา ไหม คะ

เรา จำเปน ตอง พสจน คำ สอน ของ พระพทธเจา วา เปน จรง หรอ ไม ดวย ตนเอง ซง พระพทธเจา ทาน ก สอน ให เรา ทำ เชน นน พระพทธเจา ไม แนะนำ ให เรา เพยง แค ปลงใจ เชอ ใน สง ท พระองค สอน ดวย ศรทธา แลว ไม ลง มา ทำ และ พสจน ดวย ตว เอง ม ฉะนน ปญญา แทจรง ท หยง ร ใน เรอง นนๆ จะ ไม เกด ขน โดย เฉพาะ เรอง ท เกยว กบ ชวต ของ เรา โดยตรง แต เรา ไม จำเปน ตอง ใช ความ คด การ พสจน กระบวนการ รวม ถง การ ตดสน วา จรง หรอ ไม จรง เพยง แค ใน กรอบ ของ วทยาศาสตร เทา นน มา เปน เครอง พสจน หรอ ตดสน เพราะ สง ท ความ ร ทาง วทยาศาสตร ยง ไป ไม ถง นน ยง ม อก มาก

เรา ไม ควร ดวน สรป หรอ เชอ ลง ไป ทนท วา สง ใด ท ความ ร ทาง วทยาศาสตร ม ใน ปจจบน ยง ไม สามารถ พสจน ได แสดง วา สง นน ไมม หรอ ไม จรง แต ถา พสจน ได แสดง วา ม อย หรอ เปน จรง ดง จะ เหน ได วา ใน สมย หนง นก วทยาศาสตร อาจ คด วา สง ท เลก ทสด คอ อะตอม และ อะตอม ไม สามารถ แยก ออก ไป ได อก แต พอ เครอง มอ เจรญ ขน ก พบ วา อะตอม นน ไมใช สง ท เลก ทสด และ ยงสามารถ

แบง ออก ไป ได อก เปนตนแทจรง แลว มนษย เรา เกด มา ทำไม คะอาตมา ขอ ตอบ ดวย การ ถาม โยม วา สง ท เรา

กำลง ทำ ทก วน น เรา ทำ ไป เพอ อะไร เรา ได อะไร จาก สง เหลา นน เกด ขน กบ เรา ถา โยม ได คำ ตอบ แลว ลอง ถาม ดวย คำถาม อยาง เดยวกน กบ คำถาม ท ได ไป เรอยๆ สดทาย มก จะ ตอบ เหมอน กน คอ มา สน สด ท ความ สข ความ สบายใจ ถา ถาม ตอวา ทำไม โยม อยาก ได ความ สข โยม ได อะไร จาก การ ม ความ สข เรา อาจ จะ ตอบ วา ก เพราะ เปนสข แลว มน ไม ทกข ถาม ตอวา แลว ทำไม โยม อยาก ได ความ ไม ทกข เพราะ ไม ทกข แลว โยม ม ความ สข ใช ไหม ทน ก วน แลว จรงๆ แลว มนษย เกด มา ตองการ เพยง แค น ปรารถนา การ พน จาก ความ ทกข อยาก ม ความ สข แต ความ สข ของ แตละ คน จะ ขน กบ เงอนไข ท แตก ตาง กน

บาง คน คด วา ถา ได ลาภ ยศ ชอ เสยง เงน ทอง จะ ม ความ สข บาง คน ได อย กบ คน ทรก จะ ม ความ สข หรอ ได ทำ สง ท ตน คด วา จะ ม ความ สข เปนตน สง เหลา น มน เปน แค เงอนไข ไมใช สง ท เรา ตองการ ไมใช หรอ ปญหา มน อย ตรง น แหละ เพราะ มนษย มว แต ตด อย ดบ เงอนไข และ มว วง หา สง ตางๆ ตาม เงอนไข ท ตนเอง ยด ตด เลย ลม เปา หมาย จรงๆ ของ ตนเอง วา จรงๆ แลว เรา ตองการ อะไร เรา ตองการ ความ สข ไมใช หรอ

ขอ ถาม ตอวา แลว ความ สข มน อย ทไหน ความ สข อย ท ใจ แลว เรา ไป หา ท ไหน หละ แลว เรา จะ เจอ ไหม ถา มว แต ไป วง หา สง ท เปน เงอน ไข อย แบบ น พระพทธเจา ทาน จง สอน ให เขา มา ฝก และ พฒนา ภายใน ไดแก จต ภาวนา คอ การ ฝก จต ให เปนสข ปญญา ภาวนา ฝก ใจ ไม ให เปน ทกข เวลา อะไร มาก ระ ทบ หรอ ตอง พบ กบ ความ แปร เปลยน โดย ใช สง ภายนอก เปน ปจจย เพอ พฒนา ภายใน ทำให เปน ทกข อยาง ใน ปจจบน ความ สข ใน พทธ ศาสนา เกด ขน เนองจาก จตใจ ท ด งาม และ ปญญา ท หยง ร ความ จรง จง เปน ความ สข ทแท จรง ประณต และ ยงยน เปน สง ท ทก คน ควร ตง เปน เปา หมาย สงสด ของ ชวต

บทคว

ามดเ

ดน

ภาคเหนอตอนบน แพร เขต ๑

เรองผจญ บญสทธ โรงเรยนบานวงหลวง (วงมาประชาสามคค) อ.หนองมวงไข จ.แพร

ลำนำยม สายนำ…ชวต

สายนำ กบ การ หลอ เลยง ชวต ของ ชาว จงหวด แพร ทก คน คง คดถง…ลำนำ ยม เปน แนแท เมอ นกถง อดต ความ เปน มาส มย เมอ เปน เดก ลำนำ ยม ชาง กวาง ใหญ ไพศาล นา สะ พรง กลว ใน ยาม นำ หลาก หรอ นำนอง นำ เหนอ ไหล บา ทวม ไป ทว ท ทำ กน ของ บรรพบรษ ของ เรา ใน อดต ซง เรยก ทวม ปง หรอ ทวม ดอน ใน สมย นน จำ ไม ได วา ม ความ ทกข หรอ ม ความ สข แต คงจะ เปน ความ สข

สนกสนาน ตาม ประสา เดก มากกวา ม ความ สนกสนาน เหลอ เกน ท ได เลน นำนอง ส ขน สอง ตลง เตม ไป ดวย ผคน ท เฝา ด นำนอง บาง ก จบ สตว นำ บางกจบจงหรด หรอ ตกแตน หรอ สตว เลอย คลาน เชน ง เปนตน บาง ก วาย นำ จบ ทอน ซงซงม ทง ขนาด เลก และ ขนาด ใหญ ท ไหล มา กบ นำนองกลบ เขา ฝง ทอน ซง ท ไหล มา กบ นำนอง ใน สมย เปน เดก จำ ได วาเปน ของ องคการ อตสาหกรรม ปา ไม ท ได รบ สมปทาน

๘

แต ก ไมร วา มา จาก ไหน ไม องคการ แปล วา อะไรยอน อดต มา จนถง ปจจบน ลำนำ ยม

สายนำ ใน อดต แตกตางกบ ลำนำ ยม ใน ปจจบน อยาง สน เชง ประโยชน ของ ลำนำ ยม และ ความ หายนะ ของ ทรพยสน ท ได รบ จาก อทกภยของ ชาว จงหวด แพร สบ ป ยอน หลง ม แต ความ ขมขน ความ สญ เสย ความ พนาศ และ ความ หายนะ มา ส ชาว แพร ใน ป พ.ศ.๒๕๓๘ เปน ครง ท ราย แรง ทสด หลง จาก ความ เสย หาย เกด ขน ม การ วเคราะห หา สาเหต ของ ภย พบต ท เกด ขน จาก สายนำ ยม แหง น หลาย สาเหต นา น ปการ เชน การ ตด ไม ทำลาย ปา การ สราง แกง เสอ เตน การ ประทวง ของ สทธ มนษยชน ม ปญหา เกด ขน มากมาย ไม จบ ไม สนของ ลำนำ ยม แหง น

ลำนำ ยม ใน เดอนพฤศจกายน เกอบ แหง ขอด นำ ไหล เออยๆ เหมอน กบ คน ท สน หวง ใน ชวต นำ ใส จน มอง เหน กรวด ทราย ตะไคร นำ ปลา เลก ปลา นอย แหวก วาย ไป มา เปน ฝง เลกๆ ปลา บาง ฝง ลอ เลน กบ แสง อาทตย ใน ยาม เชา มอง เหน เปน เกลด ส เงน สะทอน แสง วบวาบ เหมอน เพชร งาม ยาม ตอง แสง ไฟ เกลด ส เงน ท สะทอน แสง มน ชาง งาม เหลอ เกน หา สง ใด เปรยบ ไม ได ใน ยาม น สอดคลอง กบ ช ว ตนอยๆ ของ นกเรยน ชน ประถมศกษา อก หลาย ชวต ท ชนชม ความ งาม ของ ปลา และ การ สะทอน ของ เกลด ส เงนท เจา ตว ยง ไม ทราบ อนาคต ของ ตว เอง ใน วน ขาง หนา วา จะ เปน อยางไร

คร สอน ภาษา องกฤษ ตว เลกๆ คน หนง นำ นกเรยน ท เปน ศษย รก มา ศกษา นอก สถาน ท ตาม สญญา ท ให ไวกอน สน ฤด ฝน ความ บรสทธ ของ เดก นอย กบ ความ มง มน ของ คร ท จะ ชวย กน ประ คบ ประคอง ชวต อก หลาย ชวต ให ไป ส โลก กวาง

ท ม แต อปสรรค ขวาก หนาม อก หลาย เทา ทวคณ ใน วน ขาง หนา โดย ไม ทราบ วา จด หมาย ปลาย ทาง ของ ตนเอง นน จะ ไป สน สด ณ ท แหง หน ตำบล ใด

อ เม ซง วง หลวง เปน สถาน ทท เปน จด หมาย ปลาย ทาง ท นกเรยน ทก คน ม ความ ปรารถนาให เปน หองเรยน ธรรมชาต ท จะ ไป ศกษา นอก สถาน ท ซงเปน ความ ภาค ภมใจ ของ ตนเอง ใน ถน เกด นกเรยน หลาย คนเคย มา เทยว เพราะ อย ใกล บาน มา กบ ผ ปกครอง บาง ญาต พ นอง บาง คร ก คอย เตอน อย เสมอ วา อยา มา เทยว คน เดยว เพราะ กลว จะ เกด อนตราย แต นกเรยน ทก คน ก ยง ม ความ ตองการ ท จะ มา เรยน กบ คณคร ใน สถาน ท น ปจจบนทาง องคการ บรหาร สวน ตำบล วง หลวง รวม กบ ผนำ ใน หมบาน ประชาชน ทำ การ กน ลำนำ ยมโดย ใช กระสอบ ทราย และ ลำ ไมไผ กน ลำนำ ไวใน ฤด แลง ของ แตละ ป จะ ม การ กน ลำนำ ยม แหง น นอกจาก ได ประโยชน จาก การ กน นำ ไว ใช ยง เปน สถาน ท ทอง เทยว ใน ฤด รอน ชวง ใกล วน สงกรานต จะ ม นก ทอง เทยว จาก ตาง ถน มา เทยว เลน นำ ดวย ความ สนกสนาน บาง ป ก ม การ จด งาน ประเพณ บรเวณ น ดวย ใกล กบ ท กน ลำนำ ยม จะ ม สะพาน ขาม ลำนำ ยม ของสำนกงานเรงรด พฒนา ชนบท จงหวด แพร ม ความยาว ๓๔๐ เมตร เชอม ตอ ระหวาง หมบาน วง หลวง อำเภอ หนอง มวง ไข กบ หมบาน หว เมอง อำเภอ สอง จงหวด แพร บรเวณ ใต สะพาน ม ความ รมรน ม ฝง คางคาว ตว เลกๆ สง เสยง ดง ตาม ซอกใต สะพาน มน จะ รอง เสยง ดง เหมอน กบ ทกทาย นกเรยน ลก ศษย ตว นอย เมอ เดน เขาไป ใกล ใต สะพาน

การ ศกษา นอก สถาน ท แตละ ครง นกเรยน แตละ คน จะ ม ความ ตน เตน ม การเต ร ยม ตว กน เปน อยาง ด ม เสอ กระเปา เรยน นำ ดม ผ ปกครอง ม สวน ชวย เตรยม สงของ สมภาระ สำหรบ เดก เลก

๙

ชวง ชน ท ๑ ผ ปกครอง ม ความ ตน เตน ไม แพ เดกๆ กจกรรม ใน การ จดการ เรยน การ สอน ไม เนน เนอหา แต จะ เนน กระบวนการ หรอ วธ การ มากกวา นกเรยน เรยน ดวย ความ สนกสนาน คร สอด แทรก คณธรรม จรยธรรม โดย อาศย ความ บรสทธ ของ ธรรมชาต ของ ลำนำ ยม เปน สอ สายใย เชอม โยง ความ รก ความ ผกพน และ ความ ปรารถนา ด ให กบ นกเรยน เสมอ นกเรยน ให ความ สนใจ ใน การ รวม กจกรรม ดวย ความ สข และ ความ เตมใจ นกเรยน ท ม ปญหา ทาง ครอบครว ปญหา ทาง สต ปญญา แตละ คน ม ความ กระตอรอรน ท จะ เรยน โดย อาศย ธรรมชาต ใกล ตว ซมซบ เอา สง ท ด งาม โลก ท สดใสของ นกเรยน ใน วย น ท ตองการ ความ รก ความ เหนใจ ความ เขาใจ

สง ตอบแทน ท หยบ ยน ให จาก ครผ ซง เขาใจ เขา มาก ทสด ใน ยาม น ครอบครว ตาง คน ตาง ม ภาระ ลม นกถง เดก ท เกด มา ท ตอง รบ ผด ชอบ กจกรรม ท คร มอบ หมาย บรรล ผล ตาม จด ประสงค ท วาง ไว ตาม ความ คาด หวง ของ ครท จะ ให นกเรยน เปลยนแปลง พฤตกรรม ไป ใน ทาง ท ด ใน ดาน พทธ พสย ทกษะ พสย และ จต พสย เพยง นอย นด ก ยง ด เปน ความ ภาค ภมใจ ของ คร ท ลก ศษยม เจตคต ท ด ตอ การ เรยน ตอ เพอน ตอ ครอบครว และ ตอ ตนเอง

คร คด เสมอ วา…ลำนำ ยม…สายนำ…ชวต…ม สวน ชวย พฒนา กลอม เกลา จตใจ ของ ลก ศษย ตว นอยๆ ท แสน บรสทธ ของ คร ได

ลำนำ ยม...ไหล เออย เหมอน เมอ ครง กอน ปลา เลก ปลา นอย วาย นำ เลน เปน ฝง อยาง สบาย สอง แสง ประกาย ส เงน ระยบระยบ เหมอน เดม แต…ช ว ตนอยๆ ของ เดก นกเรยน จะ ดำเนนชวต ไป ใน อนาคต แบบ ไหน หนอ...ชวต ของ ครท ม อดมการณ คน หน ง ใน ความ เปน คร จะ ไหล เออยๆ เหมอน สายนำ และ สน สด ลง เมอ ใด ไม สามารถ จะ ทราบ ได แต คร ก ยง ม ความ ฝน และ ความ ตองการ ท จะ ใชลำนำ ยม...สายนำ...ชวต… กลอม เกลา ช ว ตนอยๆ นกเรยน ของ คร ใน อนาคต ให เปน คน ดของ ครอบครว เปน คน ด ของ สงคม และ เปน คน ด ของ ประเทศ ชาต สบไป ใน วน ขาง หนา สม กบ ความ ปรารถนา ของ คร ท คด ไว ตราบ ท คร ยง ม ลม หายใจ ขอ ฝาก ความ หวง ไว กบ…ลำนำ ยม…สายนำ…ชวต…

บทคว

ามดเ

ดน

๑๐

เรองยพน ทองหลอ

โรงเรยนอนบาลศรเทพ (สวางวฒนา)

อ.ศรเทพ จ.เพชรบรณ

คณธรรมชนนำ… ทอนบาลศรเทพ

นกเรยน เดน เขา แถว จาก หนา อาคาร เรยน มง ส หอ ประ ชม มฆ วต สกล ทก เชาอยาง ม วนย เรม จาก นกเรยน ตว เลกๆ จนถง ชน สงสด ของ โรงเรยน ดวย ความ ตระหนก ร วาเปน หนาท ของ ตนเอง นะ ท จะ อย ใน ระเบยบ วนย ของ โรงเรยน ได อยางไร

“…นะ โม ตส สะ ภะ คะ วะ โต อะ ระ หะ โต

สมมาสม พทธ ส สะ...อะ ระ หง สมมา สม พทโธ

ภะ คะ วา…มะ ยง ภน เต ว สง ว สง รก ขะณะ ถา ยะ

ต สะ ระเณนะ สะ หะ ปญจ ะส ลา น ยา จา มะ…

ปาณา ตปา ตา เวร ะ มะณ สกขา ปะ ทง สะ มาท ยา ม…”

นกเรยน ตง อกตง ใจ สวด มนต ไหว พระ ตอ ดวย การ ทำ สมาธ ดวย เสยง เพลง จาก การ นง สมาธ ของ นกเรยน ทก วนๆ สง ผล ให นกเรยน เปน เดก ท นง ไม ลก ล ลกลน รวม กจกรรม ตางๆ ได เปน เวลา นาน นกเรยน ท โรงเรยน สมาทาน ศล หา ได ทก คน

โรงเรยน อนบาล ศรเทพ (สวาง วฒนา) เปน โรงเรยน ขนาด ใหญ ม นกเรยน ๕๕๒ คน คร ๒๘ คน อย ใน ความ ดแล ของ ทาน ผ อำนวย การ ไพฑรย ออง ลออ ตง อย ใน ศนยกลาง ของ ชมชน ท ม บรเวณ ตด กบ วด สวาง สามคค จาก รอง รอย ของ การ

ภาคเหนอตอนลาง เพชรบรณ เขต ๓

๑๑

จด กจกรรม ตาม แนวทาง ของ โรงเรยน วถ พทธ จน กระทง ได รบ การ คด เลอก เปน หนง ใน โรงเรยน คณธรรม ชน นำ ด เดน เมอ ปพทธศกราช ๒๕๕๐ โดย ม อต ลกษณ โรงเรยน... “โรงเรยน คณธรรม

ชน นำ ท ม เดก ด ม คณธรรม” คณธรรม ใน ตว นกเรยน ท ทำให โรงเรยน ภาค ภมใจ ม มากมาย หลาย ประการ จาก การ ปลก ฝง อบรม สง สอน คณธรรม ความ ด งาม ท เกด กบ นกเรยน ตว นอยๆ ท จะ เตบโต อย ใน สงคม ประเทศ ชาต ตอ ไป ใน วน ขาง หนา

เยาวชน ยค ใหม ใฝ ความ ด (กจกรรม คน พบ คน ด ท อ.ศ.ท.)

การ ทำความ ด เปน เรอง ท ทำ ไม ยาก ถา เรา ตง ใจท จะ ทำ ด แต ก เปน เรอง ไม งาย นกสำหรบ คน ท นสย ไม ด หรอ คน เกยจคราน คน เหลา น อาจ จะ ทำ ด แค ครง สอง ครง ก พอ เมอ รสก ไม ชอบ เขา ก ไม ใสใจ ท จะ ทำความ ด ตอ ไป ก เลย กลาย เปน วา การ ทำความ ด เปน เรอง ยาก เรอง ท จะ กลาว ตอ ไป น เปน เรอง การ เรม ตน ทำความ ด เลกๆ นอยๆ ของ เพอน ผม

เพอน ของ ผม คน น ชอ เดก ชาย พงศธร พลอย บตร อาย ๑๒ ป อย กบ พอ แม และ นอง ชาย เพอน ผม คน น แต กอน เขา ไม คอย ทำการ บาน นสย กาวราว ไม ชวย พอ แม ทำงาน บาน วนๆ เอาแต เลน เกม

และ แลว วน หนง เพอน ผม ก เปลยน ไป ตงแต เขา เขา โครงการ V-Star ฟนฟ ศล ธรรม โลก ทมา ชวย จด ระบบ การ ทำความ ด ให เขา ทำให เขา รจก ความ ด รจก เปลยนแปลง นสย ตว เอง แต กอน เขา จะ ไม คอย ทำการ บาน เสรจ จน บาง ครง ก ถก คร ทำโทษ ตอน น เทา ท ผม สงเกต เหน รสก วา เพอน ของ ผม คน น ไม เหมอน เดม เขา ม นสย ท ด ขน ไม กาวราว ใน ทก วนพระ เขา จะ ไป ทำบญ ตกบาตร กบ พอ แม ม นำใจ กบ คน รอบ ขาง ชวย สอน การบาน เพอน เวลา ท เพอน ไม เขาใจ เมอ เหน คณคร ถอ ของ หนก

ก จะ เขาไป ชวย เหลอ และ เปน ลก ท ด ของ พอ แม ไม เลน เกม เหมอน แต กอน

เนองจาก เขา เปลยนแปลง ตนเอง ให เปน คน ด ได จน เปน นกเรยน ตวอยาง เขา ได สง เรยง ความ เรอง มหศจรรย ฉน เปลยน ไป ของ โครงการ V-Star ฟนฟ ศล ธรรม โลก จน ได รบ การ เขา รอบ ๓๐ คน สดทาย พรอม ได รบ รางวล เปน เดก ด เดน ของ โรงเรยน

ถา เรา ทำความ ด เปน ประจำ ทก วน การ ทำความ ด สำหรบ เรา ก จะ เปน เรอง งาย เพราะ การ ทำความ ด ม แต ผล ด ไมม ผล เสย ผม จง อยาก เชญ ชวน เพอน ทก คน มา ลอง ทำความ ด เพราะ การทำความ ด ทำให เรา จตใจ แจมใส และ ทำให คน รอบๆ ขาง รก ใคร เอนด เรา มาก ยง ขน เปน บทความ เขยน โดย ด.ช.ธร นย นล สนธ นกเรยน ชน ประถม ศกษา ป ท ๖ ของ โรงเรยน อนบาล ศรเทพ (สวาง วฒนา)

ผาปา รวมใจ ท อ.ศ.ท.ผาปา กอง นอยๆ จำนวน ๑๙ กอง จาก

ทก หองเรยน และ ผาปา ของ คณะ คร เกด จาก ความ สามคค รวม จต รวมใจ จาก นกเรยน ชวย กน เสย สละ ทรพย คนละ เลกคนละ นอย บาง ก รบ อาสา รบ ไม ตว สำหรบ เสยบ เงน ทำบญ ไป คนละ หนง อน บาง คน ก ขอ เพม หลายๆ อน นกเรยน บาง คน ไป แจก ตว ท ตลาด นด อยาง สนกสนาน นกเรยน พา กน ไป ตด ตน กลวย หลง โรงเรยน เพอ นำ มา เสยบ ไม ตว ผาปา เพอ ให ด สวยงาม เพอ รวม กน จด กจกรรม ผาปา กอง นอย ของ นกเรยน ใน วน มาฆบชา ป ๒๕๕๓ ปลก ฝง ให นกเรยน เกด ความ ตระหนก ใน ความ เสย สละ รจก การ ให ทาน การ บม เพาะ จตใจ ให ม ความ เมตตา รจก พธกรรม ทาง ศาสนา ทง คร และ นกเรยน อม บญ และ ตน เตน กบ การ ท ได เปน เจาของ กอง ผาปา ทง ท เปน เดก เลก อย ระดบ ชน อนบาล ถง ประถม ศกษา ป ท ๖ แลว นำ เงน ท ได รวม กน บรจาค เปน ทน การ ศกษา ให กบ นกเรยน ท ม ความ กตญ

บทคว

ามดเ

ดน

๑๒

และ ขาดแคลน ตอ ไปกจกรรม วน แม แหง ชาต ท อ.ศ.ท.ใสใจ ใน ความ รสก ของ ลกๆ ใน วน แม แหง ชาต

ท โรงเรยน “แม จา ทำ อยางไร แม จะ เขาใจ หน บาง

ถา หน จะ...พด ตรง เกน ไป ถา หน พด เดยว กอน

แม จะ รอ สก พก ได ไหม ถา หน ทำการ บาน ดก

แม จะ บน หน หรอ เปลา แม จา หน ตอง ตงใจ เรยน

ขยน ทำการ บาน เพราะ ชวง น ด หน จะ เรยน ไม คอย เกง

ดวย ความ ข เกยจ ของ หน”

“แม ครบ…ถา ผม จะ พา เพอน มา ทำงาน กลม

ท บาน แม จะ บน ผม ไหม ครบ ผม อยาก ให แม

เขาใจ ผม สก นด…ผม รก แม มาก ทสด เลย แต แม ไมม

เวลา ให ผม เหมอน เมอ กอน แต ก ไม เปนไร ผม ร วา

แม ทำงาน หนก ก เพอ ผม ตลอด เวลา ท แม ดแล ผม

ผม รสก วา ไมม ใคร รก ผม เทา แม อก แลว ครบ”

“แม จา…ถา หน จะ…ขดใจ แม เปนบาง ครง

หรอ ทำให แม โกรธ หน อยาก ให แม ใจเยนๆ

กบ หน บาง เรา จะ ได ใช เหตผล ใน การ คย และ

ทำความ เขาใจ กน มาก ขน บาง ครง หน อาจใจรอน

กบ แม บาง หน ก จะ ใจเยน กบ แม ถา หน ทำ อะไร ผด

หน ก ขอโทษ ดวย และ คำ ท อยาก บอก กบ แม วา

หน รก แม คะ”

“คำมน สญญา จาก ลก คน น …จะ ทำ อยางไร

ให แม ภาค ภมใจ ใน ตว เรา คะ…แม คะ หน จะปฏบต ตน

ให เปน คน ด ตาม แบบ อยาง ของ แม หน จะ ตงใจ

เรยน หนงสอ หน จะ ฝก พด ให ม หาง เสยง นะ คะ หน จะ

เชอ ฟง คำ สง สอน ของ แม จะ อาน หนงสอ ในเวลา วาง

จะ เรยน หนงสอ ให เกง ทำตว ให เปน แบบ อยางแก นอง

แต สง ทมา จาก ใจ ของ ลก คน น คอ หน รก แม มาก

ทสด ใน โลก เลย ละ แม คอ นางฟา ใน ดวงใจ ของ ลก

และ จะ รก ตลอด ไป” นกเรยน ชน ประถม ศกษา ป ท ๖ รวม กน ถายทอด ความ ร สก ออก มา เปน ลาย ลกษณ อกษร ใน วน แม แหง ชาต เมอ ป การ ศกษา ๒๕๕๓

กจกรรม การ เรยน การ สอน วถ ธรรม…วถ พทธ ท อ.ศ.ท.

โรงเรยน เรม เขา โครงการ วถ พทธ ม การ พฒนาจน กาว เขา มา ส โรงเรยน คณธรรม ชน นำ พฒนา เครอ ขาย ภายใน ศนย พฒนา วชาการ สะ กรวด ประด งาม สมคร เขา รวม โครงการ V-Star ฟนฟ ศล ธรรม โลก ครง ท ๖ โดย นกเรยน รวม ปฏบต กจวตร ประจำ วน ๑๐ ประการ อาท สวด มนต กอน นอน นง สมาธ ๑๕ นาท ตน เชา เกบ ทนอน แตง กาย สภาพ สมาทาน ศล ๕ ออม ทรพย ออม บญ ชวย งาน บาน และ โรงเรยน อาน หนงสอ ท ม ประโยชน บนทก ความ ด ของ คน รอบ ขาง และ กราบ เทา พอ แม

นกเรยน เลา ให ฟงวา กจวตร ท ทำ ยาก ทสด คอ กราบ เทา พอ แม แต เมอ ทำได แลว ก รสก เปนสข ใน สง ท ทำ ลง ไป ทำให เกด ความ รก ความ ผกพน ระหวาง ครอบครว มาก ยง ขน นกเรยน ก เปยม สข ดวย หวใจ ท พอง โต ผ ปกครอง ก แปลก ใจ วา ลก ของ ฉน เปน อะไร ไป หรอ เปลา…จน กระทง โรงเรยน ได รบ รางวล V-Star Quality A ward ใน ระดบ ภาค เหนอ และ นกเรยน เขยน เรยง ความ เรอง มหศจรรย ฉน เปลยนไป ได รบ รางวล ๒ รางวล รบ รางวล “บอก โทษ เกน รอย ชง ทน เงน ลาน”

๑๓

จาก ชมรม พทธ ศาสตร สากล ใน อ ปถ มภ สมเดจ พระ มหา รช มง คลา จาร ย

สาระ แรก ของ การ เรยน การ สอน สงคมศกษา ศาสนา และ วฒนธรรม นกเรยน ตอง เรยน เกยว กบ เรอง ของ ศาสนา “นกเรยน คะ ทำไม นกเรยน

ถง ตอง นบถอ ศาสนา พทธ …พอ แม เคย ถาม เรา

บาง ไหม วา เรา ตองการ นบถอ ศาสนา อะไร” …นกเรยน งง...กบ คำถาม ทำไม หนอคร จง ตง คำถาม น กบ พวก เรา สก พกกม เสยง เปลง วาจา ออก มา คอยๆ

“เพราะ เรา เปน คน ไทย ครบ…เพราะ คน ไทย

สวน ใหญ นบถอ ศาสนา พทธ ครบ” “เพราะ เรา เหน

พอ แม ปยา ตา ยาย เรา ไป ทำบญ ตกบาตร เปน

ประจำ ครบ” “มา โรงเรยน คณคร ก สอน ให

ไหว พระ สวด มนต นง สมาธ ทก วน ครบ” “กลว ผ ครบ

คณคร สวด มนต แลว หาย กลว ครบ” เปน คำ ตอบ ท นกเรยน ชวย กน กลน กรอง ออก มา จาก ใจ ใน สง ท ได พบเหน ใน ชวต ประจำ วน

“แลว เปน คน ด เปน ได อยางไร คะ นกเรยน…

แลว เรา สวด มนต เพอ อะไร” แลว ตว ขาพเจา เอง สวด มนต เพราะ เหต ใด เสยง ดง ของ คร ผ สอน ท ตง

คำถาม เพอ ฝก กระบวนการ คด ให กบ ผ เรยน เพอ แสวงหา คำ ตอบ …นกเรยน รสก อยางไร เมอ ได นง สมาธ “ความ รสก ของ หน…คอ ตอน แรก หน ไม

ชอบ เลย เพราะ ตอน นน หน ยง เดก และ ไมร วธ การ

นง สมาธ ท ถก ตอง แต ตอน น หน ร วธ การ นง สมาธ

ท ถก ตอง หน จง ชอบ การ นง สมาธ มากๆ เลย คะ

นอกจาก น การ นง สมาธ ทำให หน เปน คน ใจเยน

ไม วอกแวก คะ” “ตอน ท คร ให นง สมาธ ครง แรก

ผม รสก ไม อยาก นง และ พด ใน ใจ วา คร จะ ให นง

อะไร ทก วน นะ แต ผม กได นง แรกๆ ผม รสก อยาก

จะ ลมตา ๒-๓ นาท ผม เรม นง สมาธ ได ๔ นาท ก

รสก สบาย ปลอด โปรง และ ม ความ สข สงบ จาก การ

ปฏบต พอ คร ให ลมตา ผม ไม อยาก ลม และ เสยดาย

มาก ครบ” “พอ นง ได สก พก ก รสก งวง นอน เหนอย

เมอย ลา รสก ตกใจ อย บอยๆ แต พอ ถาม คณคร ก

บอก วา หน ยง นง สมาธ ไม ได แต เรา ก ตอง พยายาม

นะ คะ” เปน เสยง จาก นกเรยน ท โรงเรยน ของ เรา ใน การ ฝก นง สมาธ ทก คน ทก วน

กจกรรม ทก กจกรรม ใน โรงเรยน วถ พทธ ลวน แลว แต ให นกเรยน ทำคณ งาม ความ ด ให เกด ใน ตว ตน ของ ตน ฝกฝน ปลก ฝง ให เกด ความ ตระหนก ม ความ สำรวมทง กาย วาจา ใจ เพอ เปน พลเมอง ท ด ม คณธรรม ตอ ไป ใน อนาคต

บทคว

ามดเ

ดน

๑๔

ปลกฝงความด

เรองชลธดา เงนงาม

โรงเรยนบานกดจาน อ.คำตากลา จ.สกลนคร

การ ปลก พช ถา ตน กลา ด ก จะ เจรญ เตบโต เปนตน พช ท สมบรณ แขง แรง สราง ประโยชน ให กบ มวล มนษย ถา ตน กลา ไม ด ก จะ เจรญ เตบโต เปนตน พช ท ไม สมบรณ แคระ แก รน ใน ทสด ก เหยว เฉา ราก เนา หา ประโยชน มได

ทก วน น ถา พด ถง เรอง ของ คณธรรม จรยธรรม จะ เหน ได วา นบ วน คณธรรม จรยธรรม ของ คนใน

สงคม ไทย ลด นอย ลง ไป ทก วนๆ คนใน สงคม ขาด คณธรรม จรยธรรม เหน แก ประโยชน สวน ตว มากกวา สวน รวม ผใหญ ก ไม เปน แบบ อยาง ท ด ให กบ เดก สง แวดลอม ยว ย ไป ใน ทาง เสอมทราม ตาง ก หา ประโยชน สวนตนเปน หลก ทำ อยางไร สงคม ไทย เรา ประเทศ ชาต ของ เรา จง จะ ม คน ด มากๆ เพอ ให ประเทศ ชาต ของ เรา เจรญ

ภาคอสานตอนบน สกลนคร เขต ๓

๑๕

เดน มา หยด อย ท หนา หอง พก คร สก คร หนง เดก อก คน หนง ก เดน เขา มา หยด อย ท หนา โตะ ทำงาน ของ ดฉน สวน เดก ชาย อก คน ยน เกาะ ขาง ประต คอย อย “ครครบ ผม เกบ เงนได

สบ บาท ครบ” คำ แรกท หลด ออก มา จาก ปาก ของ เดก ชายคน นน พรอม กบ ยน เงน เหรยญ สบ บาท ให ดฉน ดฉน เงย หนา ขน มอง หนา เดก คน นน พรอม กบ ยน มอ ไป รบ เงน แลว หน ไป มอง เดกอก คน ท ยน เกาะ อย ท ประต “หน ชอ อะไร คะ” ดฉน ถาม เดก ท ยน อย ตรง หนา “ชอ ธน วฒน

สะ แสง สาร ครบ” “หน เหน เงน น อย ทไหน คะ”

“เหน อย ท สนาม ตะกรอ ครบ ผม ถาม เพอน แลว

ไมม ใคร เปน เจาของ ผม ก เลย เอา มา แจง คร ครบ”

“เดยว ตอน เขา แถว คร จะ ประกาศ หา เจาของ เงน

ท หนา เสา ธง นะ คะ เออ… คร ลม ถาม หน เรยน

อย ชน ไหน คะ” “เรยน อย ชน ป.๓ ครบ” เดก คน นน ตอบ จาก นน ดฉน ก หยบ สมด บนทก การ แจง ของ หาย มา เขยน ราย ละเอยด ท ได รบ แจง ลง ไป

หลง จาก ทประธาน นกเรยน กด กรง ให สญญาณ เขา แถว เคารพ ธงชาต ใน เวลา ๐๘.๓๐ น. นกเรยนทำ กจกรรม หนา เสา ธง เสรจ แลว ประธาน นกเรยน เชญ คร เวร อบรม นกเรยน ท หนา เสา ธง ดฉน ก เลย ถอ โอกาส นำ เงน ท เดก ชาย ธน วฒน เกบ ได มา ประกาศ หา เจาของ พรอม กบ เรยก เดก ชาย ธน วฒน ผ ท เกบ ได ออก มา ยน ขางๆ ดฉน กลาว คำ ชมเชย ให กบ เดก ชาย ธน วฒน ซง ทำความ ด

รงเรอง คนใน สงคมประพฤต ปฏบต แต สง ท ด งาม เปน สงคมท สงบ สข และ รมเยน

ดฉน เปน คน หนง ท เกด มา ใน สงคม ไทย และ ได ประกอบ อาชพ เปน ขาราชการ คร ของ โรงเรยน ขยาย โอกาส ทางการ ศกษา แหง หนง ซง ม นกเรยน ประมาณ สองรอย หก สบ คน ใน การ สอน นกเรยน ดฉน ถอวา เรอง ของ คณธรรม จรยธรรม เปน เรอง ท ไม ควร มอง ขาม ดฉนจะ พยายาม สอด แทรก เรอง ของคณธรรม จรยธรรม ไว ใน บท เรยน ดวย เกอบ ทก ครง

เชา วน นน เปน วน ศกร ดฉน เปน คร เวร ประจำ วน พอด จง มา โรงเรยน แต เชาเปน พเศษ ดฉน เหน นกเรยน หลาย คน ทง นกเรยน ระดบ ประถม และ นกเรยน ระดบ มธยม มา ถง โรงเรยน กอน ดฉน แลว บาง ก นง คย กน อย ใต รม ไม บาง ก นง อย ใน หองเรยน บาง ก กำลง ทำความ สะอาด หองเรยน ตาม ท คร มอบ หมาย ให เปน เวร ประจำ วน นกเรยน บาง กลม ก กำลง เดน เขา มา ทาง หนา ประต โรงเรยน คย กน มา ตาม ทาง เดน สวน ตว ดฉน เอง ก งวน อย กบ การ ตรวจ งาน ของ นกเรยนท ค ง คาง ต งแต เมอ วาน นอย ท หอง พก คร คณคร ทาน อนๆ ก คอย ๆ ทยอย มา ถง โรงเรยน และ เขา มา ลง เวลา ทำงาน ใน สมด ลง เวลา ปฏบต ราชการ ท หอง พก คร เมอ ใกล เวลา เขา แถว หนา เสา ธง ใน ชวง เชา

ขณะ ท ดฉน ใกล จะ ตรวจ งาน ของ นกเรยน เสรจ นน ก ม เดก นกเรยน ชาย ตว เลกๆ สองคน

บทคว

ามดเ

ดน

๑๖

การ ปลก ฝง คณธรรม ความ ด นน เฉก เชน การ ปลก พช ถา ตน กลา ด ก จะ เจรญ เตบโต เปนตน พช ท สมบรณ แขง แรง สรางประโยชน ให กบ มวล มนษย

โดย นำ เงน ท เกบ ได มา แจง สมควร ท เพอนๆ พๆ และ ทก คน ท อย ท หนา เสา ธง ควร ประพฤต เปน แบบ อยาง และ อยาก ให เดก ทก คนใน โรงเรยน ประพฤต ตน เหมอน เดก ชาย ธน วฒน ใน วน น และ ถง แม คร จะ ไมใช คร ประจำ ชน ก รสก ภาค ภมใจ ท นกเรยนใน โรงเรยน เปน คน ด ม ความ ซอสตย

แม ธน วฒน จะ เปน เพยง เดก ตว เลกๆ อาย แค ๙ ขวบ เรยน อย ชน ป.๓ แต สง ท ธน วฒน ได ทำ ใน วน น นกเรยน ทก คนใน โรงเรยน ได เหน ประจกษ แลว วา เปน ความ ด ท นา ยกยอง ชมเชย และ ทก คน ยอมรบ แมวา สง ท เกบ ได จะ เปน เพยง เศษ เงน เลก นอย ไมม คา สำหรบ ใคร หลายๆ คน แต ก ทำให ธน วฒน ยม จน แกม ปร เพอนๆ ตาง มอง มา ท เขา “เงน นกเรยน คน ใด หาย ตาม จำนวน ท คร บอก ให ออก มา รบ ท หนา เสา ธง นะ คะ” ดฉน พด ยำ อก เปน ครง ท สอง นกเรยน ทก คน ตาง ก สำรวจ ด เงน ใน กระเปา เสอ และ กระเปา กางเกง ของ ตว เอง สก คร หนง ก ม เดก หญง คน หนง ช มอ ขน บอก วา เปน เงน ของ เธอ ท หาย ไป ดฉน จง บอก ให เธอ เดน ออก มา ขา งหนา “หน ชอ อะไร คะ อย ชน ไหน คะ” ดฉน ถาม “ชอ เดก หญงพร วภา วรรณ ประ เภา อย

ชน ป.๑ คะ” เมอ สอบถาม และ เชอ ได วา เปน เงน ของ เธอ ท หาย ไป จรง ดฉน จง ให เดก ชาย ธน วฒน เปน ผ มอบ เงน คนให กบ เดก หญงพร วภา และ ได รบคำ ขอบคณ จาก เดก หญง พร วภาผ เปน เจาของ เงน เดก ชาย ธน วฒนม สหนา ยม แยม อย ตลอด เวลา

ขณะ ท มอบ เงน คนให เจาของ เพอนๆ พๆ ทก คน ท อย หนา เสา ธง ตาง ปรบ มอ ให กบ เดก ชาย ธน วฒน สะ แสง สาร เดก ด ท ควร ได รบ การ ชนชม

การ ปลก ฝง คณธรรม ความ ด นน เฉก เชน การ ปลก พช ถา ตน กลา ด ก จะ เจรญ เตบโต เปน ตน พช ท สมบรณ แขง แรง สราง ประโยชน ให กบ มวล มนษย ถา ตน กลา ไม ด ก จะ เจรญ เตบโต เปนตน พช ท ไม สมบรณ แคระ แก รน ใน ทสด ก เหยว เฉา ราก เนา หา ประโยชน มได จะ ตอง ปลก ฝง ให เกด ขน ใน จตสำนก ของ เดก ตงแต ยงเลกๆ เพราะ เดก เปรยบ เหมอน ผา ขาว สะอาด ถา ผา ผน นน ถก แตง แตม ดวย สสน ท ด และ ม คณภาพ ผา ผน นนก จะ มอง ด สวยงาม และ ม คณคา แต ถา สสน ท แตง แตม ลง ไป ใน ผน ผา ไมม คณภาพ ส กระ ดำ กระ ดาง ผา ผน นน นอกจาก จะ ด ไม สวยงาม แลว ยง ไมม คณคา ราคา อน ใด เลย

การ ท เด ก จะ เตบ โต เปน ผ ใหญ ท ด ใน สงคม ได เรา ผใหญ ท เตบโต มา กอน เดก อาบ นำ รอน มา กอน ยอม ม สวน ชวย สราง จตสำนก ให เขา เรยน รใน เรอง ของ คณธรรม จรยธรรม และ ชวย ปลก ฝง ให เกด ความ ด งาม ขน ใน จตใจ ของ เขา ตลอด ไป ได และ เมอ เขา เตบโต เปน ผใหญ เขา ก จะ เปน คน ด ของ ครอบครว เปน คน ด ของ สงคม เปน กำลง ของ ประเทศ ชาต และ สามารถ ดำรง ชวต อย ใน สงคม ได อยาง ม ความ สข

๑๗

บทคว

ามดเ

ดน

“สวสด คะ ขอโทษ นะ คะ มา วด น บอย ไหม คะ” เสยง ใสๆ ของ เดก หญง ใน วย ประมาณ ประถม ปลาย ถง มธยม ตน ดง ความ สนใจ ของ ขาพเจา ท กำลง กม หนา กม ตา ทาน อาหาร วาง ตอง วาง อาหาร ท กำลง เขา ปาก เพอ บรรเทา ความ หว กระหาย ท ลย งาน มา ทง วน เงย หนา ขน เหน เดก กำลง พนม มอ ไหว คาง อย

“ทำไม หรอ ลก” ขาพเจา เผลอ ตว ใช คำ วา ลก กบ เจาของ เสยง ซง ปกต เคยชน คำ น ใช กบ เดก นกเรยน ท อย ใน ความ ปกครอง เปน ประจำ และ ตอง วาง กลอง นม กบ ขนม ท ได รบ แจก แต จรงๆ ผ ท ได รบ แจก คอ เดกๆ ทมา รวม งาน รวม พลง เดก ด V-Star ขาพเจา พง ได รบ ความ อนเคราะห จาก ลก นกเรยน หญง คน หนง กอน หนา น สก คร ใหญๆ คง สงสาร ท เหน หนา ของ ขาพเจา อดโรย

“หน อยาก ฝาก เงน ทำบญ คะ” ดวย ความ แปลก ใจ และ สงสย จง จอง มอง เจาของ เสยง

เรองธวช ประภชะเนย โรงเรยนศกษาสงเคราะหธวชบร อ.ธวชบร จ.รอยเอด

ตนเปลยนไดดวยตนเอง

อยาง พนจ พเคราะห จาก เดม ท ตงใจ วา จะ พด ไป ดวย และ ทาน อาหาร วาง ไป ดวย ก ตอง วาง จรงๆ จะ ดวย มารยาท หรอ สถานการณ เปน เหต ท ไม ควร ทาน อะไร ระหวาง พด คย กบ คน แปลก หนา หรอ ไม อยาก ทาน ตอ หนา เดก เดยว เดก จะ อด กลน นำลาย ไป ดวย ด ลกษณะ ของ เดก คอน ขาง จะ มอมแมม เพราะ ผว คอน ขาง ดำ เสอผา คอน ขาง เกา ทงน ขาพเจา ไม ได มอง เดก คน น ดวย ลกษณะ ท ปรากฏ ตอ หนา ขณะ นน ขาพเจา มอง ลก ไป ใน จตใจ ท ยาก จะ ช ลง ไป วา คำ พด กบ ความ คด ของ เขา เกด จาก แรง บนดาล อน ใด ให เดก ท ม ลกษณะ ท เหน ใน ขณะ น ใน วย แค น ไม เคย รจก มก จ ไม คน เคย ทกทาย และ รองขอ ให ขาพเจา หรอ คน แปลก หนา ทำ ใน สง ท ไม คาด คด ว า เดก ใน วย น ลกษณะ มอมแมม อยาง น คด อยาก จะ ทำ

“คด อยางไร หน จง อยาก ทำบญ ละ ลก”

ดวย ความ สงสย และ อยาก ร แนวคด และ แรง บนดาล ใจ

ภาคอสานตอนลาง รอยเอด เขต ๑

๑๘

ของ เดก เดก กม หนา ตง สต สก พก หนง ใน ขณะ นน ขาพเจา ก พยายาม คนหา ขอมล อน ของ เดก โดย สำรวจ ทว ตว เหน อกษร ยอ บง บอก สงกด โรงเรยน ปก ท หนาอก วา น.พ. “เออ หน อย ทไหน โรงเรยน อะไร” ขาพเจา ถาม เดก ได โอกาส แลว เงย หนา ตอบ วา “หนองพอก จงหวด รอยเอด คะ”

“อาว คน บาน เดยวกน น คร อย ธวชบร

หน รจก ไหม” เดก ไม มนใจ ใน คำ พด ของ ขาพเจา วา จรง หรอ ไม และ ท เขา มา ทก มา ถาม อาจ เปน เพราะ การ แตง กาย หนาตา ผว พรรณ ของ ขาพเจา คลาย เจา หนาท ของวด กระมง ถง ได เขา มา ถาม และ อยาก ฝาก เงน ทำบญ ขาพเจา จง เขา ประเดน ตอ

“หน อยาก ทำบญ อะไร ละ ลก ท น ม บญ

หลาย อยาง ให เลอก ทง บญอาหาร เลยง พระ

บญ คานำ คา ไฟ บญ ไถ ชวต สตว บญ สราง ศาสน สถาน

มากมาย สด จะ พรรณนา” ขาพเจา ถาม ไป อยาง นน เอง ไม ตองการ คำ ตอบ จรงจง อะไร

“หน อยาก ทำบญ ไถ ชวต สตว คะ” เดก ตอบ โดย ไม รรอ ขาพเจา แปลก ใจ ท เดก เลอก ทำบญ ไถ ชวต สตว แต ไม คาด คน ตอ พอด เดก ขอตว กลบ ไป เอา เงน ท จะ ฝาก ทำบญ ท เกบ ไว ใน กระเปา ท วาง รวม กน กบ ของ คน อน ใน โซน ทพก ใน ระหวาง นน ขาพเจา ถอ โอกาส รบ ทาน อาหาร วาง ตอ จน หมด กอน ท เดก จะ กลบ มา

ขาพเจา รอ นาน พอ สมควร ไม เหน เดก คน นน กลบ มา ก นก วา เดก คง ลม เลก ความ ตงใจ แลว กระมง หรอ ไม ก คง พะ วก พะวง กบ การ เกบ สมภาระ เตรยม กลบ บาน หรอ คร อาจารย เรยก รวบรวม เดก ให พรอม ปองกน การ พลด หลง เพราะ เวลาใน ขณะ นน เดกทก คน ทก โรงเรยน เสรจ กจกรรม ณ ลาน ธรรม มหา ธรรมกาย เจดย และ เสรจ พธกรรม สำคญ แลว กำลง จะ ลก ไป หา ลกๆ นกเรยน ของ ตนเอง ใน โซน ท อย ของ ขาพเจา ก พอด เดก คน นน ก วง หลบ หลก ผคน มา ถง พอด

๑๙

“อาว คร นก วา หน ไม มา ซะ แลว เหน หาย

ไป ตง นาน แนะ” เดก ขอโทษ และ บอก เหตผล การ มา ชา ก เปน ไป อยาง ท ขาพเจา คาด ไว คอ คร ผ ควบคม เรยก รวม นกเรยน ท รบ ผด ชอบ และ นดแนะ กน เกยว กบ การ เดน ทาง กลบ เดก ได ยน ถง พลาสตก เกาๆ คอน ขาง ดำ ยบ ยย ม การ ฉก ขาด ท ปาก ถง แหวง วน ใน ถง นน ม เหรยญ บาท เปน สวน มาก เปน เห รยญ เกาๆ ม เหรยญ หา บาท บาง เหรยญ สบ บาท บาง รวม กน แลว ประมาณ ๗๐ บาท ขาพเจา รบ ถง นน มา ดวย อาการ คลาย ถก มนต สะกด จะ วา สลด ใจ ปลม ใจ ก บอก ไม ถก ทงน ขาพเจา ก ไม ได ผด หวง กบ จำนวน เงน ของ เดก ท อตสาห รอ คอย เปน กำลง ใจ อนโมทนา กบ ความ ใจบญ ของ เดก ใน สมอง ขณะ นน คด และ จนตนาการ ไป วา เดก คงจะ เกบ สะสม เงน จำนวน น เปน เงน ออม ท โรงเรยน จด กจกรรม สง เสรม การ ออม เพอ ปลก ฝง ความ มธยสถ หรอ เกบ ออม เพอ เปน ปจจย เดน ทาง มา รวม กจกรรม และ ยง ไมทน ได ใช เงน

“หน ขอ ทำบญ ไถ ชวต สตว ให พอ หน

หน เหน พอ หน ฆา หม ฆา วว เวลา ชาว บาน ม งาน บญ

ตงแต หน จำ ความ ได” ขาพเจา มอง หนา เดก คลาย กบ วา เดก ร วา ผม กำลง จะ ถาม เขา เดก ได พด ตอวา “เมอ ตอน กลาง วน หน ได ชม นทรรศการ

ททาง วด จด ไว หน ได เหน ภาพ สตว นรก ท ม กรรม

จาก การ ฆา สตว หน กลว พอ ตก นรก” ขณะ นน ทก คน ก วนวาย ใน การเต ร ยม ตว เดน ทาง กลบ บาน เดก คน นน กำลง จะ ยกมอ ไหว ขอ อนญาต ลา ขาพเจา กลบ ไป หา คณะ ใน สถานการณ เชน นน คง ไม เหมาะ ท จะ สนทนา กน ตอ ไป ได ก เลย บอก เดก ไป วา “หน คร ขอ รวม บญ ดวย นะ” พรอม กบ ลวง กระเปา

ตำร า หลาย หม น เ ล ม ก เ ปล า ปร ะ โ ยชน หาก เทยบ กบ ภาพ ไม ก ภาพ และ บรรยากาศ สถานการณ การ เรยน ร กบ คำ พด ไม ก คำ สามารถ เปลยน คน ให เปน สมมา ทฐ บคคล ได

และ หยบ ธนบตร ใบ ละ ๑๐๐ ออก มา และ ใส ลง ไป ใน ถง พลาสตก ท ใส เงน ของ เดก “ขอบพระคณ คะ

ขอ อนโมทนา บญ ดวย นะ คะ หน ขอ ลา กอน คะ”

“โชค ด นะ หน เดน ทาง ปลอดภย ให บญ รกษา นะ”

ขาพเจา ให พร กอน ลา จาก กน “เออ เดยว กอน หน ขอ ชอ พอ ของ หน ดวย เจา หนาท จะ ได เขยน ใบ

อนโมทนา บตร ออก ใน นาม ของ ผ ทำบญ” ขาพเจา ได หยบ ยน ปากกา กบ กระดาษ ให กบ เดก และ รบ กระดาษ พบ ลง ใน ถง ปจจย

ขาพเจา ประมวล เหตการณ ใน ชวโมง สดทาย ของ วน นน กอน ท ทก คน จะ เดน ทาง กลบ เปน ความ รสก ท ด เปน กำลง ใจ ท ทดแทน ความ เหนอย ลา ท คม คา ของ คร ศล ธรรม ผ ทำ หนาท ชนำ แนวทาง ท ถก ท ควร อยาง นอย กได พบ การ เปลยนแปลง กบ เดก คน หนง ท ผใหญ อยาง เรา หลายๆ คน ยาก ท จะ ยอมรบ ยาก ท จะ เปด ใจ สวน ใหญ นอกจาก จะ ไม ยอมรบ ยง ปด กน อก ดวย อยาง เชน โครงการ ดๆ โครงการ ฟนฟ ศล ธรรม โลก ภมใจ ท เดก คน หนง ท ไม เคย รจก กน มา กอน ให ความ ไว วางใจ ขาพเจา ให ทำ หนาท แทน ตว เขา ได มอบ ปจจย ท เขา เกบ ออม มา ใน สภาพ ตาม ม ตาม ได และ สามารถ ตดใจ สละ ไมใช เพอ ตนเอง แต เพอ เปน ทาน ให กบ บคคล ท เขา รก เปน สญญาณ ประกาศ ตน ให ร วา เขา เขาใจ และ ตระหนก ใน กรรม และ ผล ของ กรรม เปน ความ ร และ เขาใจ ของ เดก ท เกด ขน ดวย ความ บรสทธ ใจ ปราศจาก มารยา ใจ บรสทธ ท เปด รบ สง ดๆ และ กลา ตดสน ใจ ดวย ความ บรสทธ กบ บคคล ท เปน เนอ นา บญ (พระ ภกษ ใน พระพทธ ศาสนา) แม คน อน จะ ให คำ ตอบ เรา ได แต การ ได มา ซง คำ ตอบ ตอง เปน หนาท ของ ตว เอง แม คน อน จะ ม สวน ใน การ เปลยนแปลง เรา ก อย ท ตว เรา ตดสน ใจ ท จะ เปลยนแปลง ตนเอง ตำรา หลาย หมน เลม ก เปลา ประโยชน หาก เทยบ กบ ภาพ ไม ก ภาพ และ บรรยากาศ สถานการณ การ เรยน ร กบ คำ พด ไม ก คำ สามารถ เปลยน คน ให เปน สมมา ทฐ บคคล ได เชน หน นอย จาก หนองพอก จงหวด รอยเอด คน น

บทคว

ามดเ

ดน

๒๐

เรองคณตา ปราสย

โรงเรยนพรพทยาคม

อ.สคว จ.นครราชสมา

แมจำเปน

ประตอสาน นครราชสมา เขต ๔

๒๑

เหมาะ สม น แลว แต กอน ท ความ ตงใจ จะขอ พบ กบ ตม กลบ ทำให ฉน ตอง ประหลาดใจ มาก ตม มา ยน รอ ฉน กอน ท ฉน จะกลบ บาน คร ครบ “คร ม ลก ยง ครบ” ประโยค แรก ท ตม ถาม “

ผม อยาก ได คร เปน แม ครบ” ทำเอา ฉน ยน งง เพราะ ปฏกรยา ของ การก ระ ทำ กอน หนา น กบ คำ พด วน น มน สวน ทาง กน เหลอ เกน “ทำไม ละ ลก” ฉน ถาม “ผม อยาก ม แม ครบ” ตมตอบ “แลว ทำไม ถง ตอง เขยน ขอความ อยาง นน ท มน ไม เหมาะ สม

กบ คร อยาง นน ละ ลก” ฉน ได รบคำ ตอบ พรอม นำตา ท ไหล พรง พร ออก มา เพยง ประโยค เดยว วา “ผม อยาก ให คร รก ผม ครบ ผม อยาก ม แม ครบ

ผม ไมร จะ ทำ อยางไร ครบ” ฉน ถง กบ อง เพราะ นกเรยน เพยง ชน ป.๔ จะ กลา พด แต ใน ทาง กลบ กน ฉน เลย คด วาการ แสดงออก ของ เดก ท ม ความ รก ความ ศรทธา ใน ตว เรา นน เปน สง ท ด แต บน พน ฐาน เดก ท ไมร วา สง ใด เปน สง ท ควร ไม ควร เปน สง ท ตอง ปรบ แก ของ คน เปน คร

นบ จาก เยน วน นน มา ตมก เปรยบ เสมอน ลก ศษย ท ฉน รก และ เฝา ดแล ความ ปลอดภย ความ เปน อย ให ฉน ตาม ประสา เดก ท ยง ไร เดยง สา ท พอ จะ ทำ กบ คน ท เขา รก และ ศรทธา ได จน วน น ความ หวง ท ฉน จะ พฒนา ความ ร ของ นกเรยน และ สราง คน ด ม คณธรรม ให บาน เมอง ประเทศ ชาต ก ยง เพม มาก ขน ดวย ม ลก ลก อยาง ตม ท เพม ขน และ ลกๆ เรม ท จะ ร วา หนาท แหง การ ประกอบ คณ งาม ความ ด ของ ตว นกเรยน เอง แมวา จะ ขาด โอกาส ทาง ครอบครว หรอ แม กระทงเรองของ ยา เสพ ตดกตาม ก สามารถ ท จะ ดง เขา มา ไดดวย คำ วา “แม ของลกๆ” ท เปน เหมอน พลง วเศษ ท ครอง ใจ เดก บาน นอก ของ ฉนท ได มา อยาง ไม ได ตงใจ

เกด มา ชวต น ขอ เปน คร ให ได น คอ ปณธาน ชวต ของ ฉน เพราะ สาเหต ใด ไม ทราบ แต หนง ใน คำ ตอบ ท ฉน ครนคด ตลอด เวลา นน คอ ฉน อยาก ทำ เพอ เดก เพอ สงคม และ เพอ ประเทศ ชาต แมวา การ เดน ทาง สาย น จะ ยาก ลำบาก สก เพยง ใด กตาม สง ท ฉน คด ตง หวง ไว ตอง เปน จรง สก วน หนง ดวย หวใจ ท เปยม ลน และ ตง มน ใน ความ ใฝฝน ฉน ก สามารถ ท กาว เขา ส คำ วา ขาราชการ คร มา ได ดวย ความ ภมใจทง ตว เอง และ ครอบครวดวยความ ร และ ความ สามารถ ท ฉน ม อย และ นบ จาก วน น ไป หนทาง ท ฉน วาด ไว กบ นกเรยน ตว เลกๆ ท รอ คอย ความ หวง จาก คร เรม ท จะ เปน จรง ขน แลว เสยง รถยนต ของ ผ อำนวย การ โรงเรยน ทมา รบ ฉน วน แรก ท สำนกงาน เขต ดง กระหม พา ฉน ท ถก ขนาน นาม วา คร ใหม เขา ส โรงเรยน ประถม ขยาย โอกาส แหง หนง ซง จะ เปน ท ท นำ ฉน ปฏบต หนาท ขาราชการ คร อยาง เตม ความ ภาค ภม

ฉน ได รบ มอบ หมาย ให เปน คร ประจำ ชน ป.๔ หอง น ม นกเรยน ชาย ๑๑ คน และ หญง ๕ คน ทก คน ลวน แลว แต เปน นกเรยน ใน หมบาน ท ประสบ ปญหา ทาง ดาน ครอบครว ทก อยาง ความ จน ยา เสพ ตด โหม กระหนำ เขา ส ๑๖ ชวต นกเรยน ของ ฉน อยาง ยาก ท จะ ตานทาน ได จะ ทำ อยางไร ด น คอ คำถาม ของ ความ เปน คร ท อย ใน ใจ ฉน เสมอ

ตม หนง ใน นกเรยน ชาย ชน ป.๔ เปน คน ท ม ปญหา มาก ทสด ใน ดาน ครอบครว และ มาก ทสด ใน การ รก ลำ ความ เปน ตว คร ของ ฉน มาก ทสด “มา เปน แฟน กบ ผม ไหมครบคร” น คอ ประโยค แรก บน กระดาน ดำท เรม ทกทาย กบ ความ เปน คร ของ ฉน แลว และ ประโยค ตางๆ ทเรม มา ทาทาย ฉน บน โตะ หนา รถตลอด จน ประต บาน พก คร จนฉน คด วา ฉน ตอง คย กบ ตม ถง พฤตกรรม ท ไม

บทคว

ามดเ

ดน

๒๒

เรองสรวย นำสนวเชษฐชย

โรงเรยนชมชนวดปราสาท

อ.ปาโมก จ.อางทอง

พลกชวตผม เปน มนษย รอย คำถาม ท รอ คอย คำ ตอบ

มา เนน นาน จน มา วน น จง ได ร วา…ผม ชอ เพมพน แต เพอนๆ เรยก ไอ เพม

หลาย คน บอก วา ผม หนาตา ด แต ตา เศรา คน โบราณ เขา บอก วา คน ตา เศรา ไม ด ผม ก ไมร หรอก วา ไม ดนะ ไม ด อยางไร ผม ฟงแลว ผาน ไป เฉยๆ ไม เคย เกบ มา คด

ผม เปน นกเรยนชน ม.๒ คร หลายๆ คน บอก วา ผม ไม เอา ไหน ข เกยจ ขาด เรยน บอย มา โรงเรยน สาย ไม รบ ผด ชอบ การบาน ไม ทำ แตง ตว ไม เรยบรอย ใน ชวต ผม ไมม ใคร ชอบ หนา ผม เทาไร แมแต หลวง พอ ก ยง หน ผม ไป บวช ทง ให ผม อย กบ แมตาม ลำพง แม ผม ก ตด เหลา รางกาย ไม แขง แรง ปวย บอย ผม ไมร วา อนาคต ของ ผม จะ เปน อยางไร จะ อย กบ ใคร ทไหน …ทกอยางดนา เบอ

ชวต ผม ทก วน น ไมม ความ สข ทแท จรง เลย ผม เหงา ผม กลว ผม วาเหว ผม สบสน ทำไม ผม ตอง เกด มา และ ม ชวต แบบ น ผม ทอแท สน หวง หมด กำลง ใจ ไม อยาก มา เรยน อยาก นอน เฉยๆ ไม ตอง คย กบ ใคร ผม พยายาม เรยก รอง ความ สนใจ จาก คน รอบ ขาง แต เหมอน ยง ทำ ยง กลบ ตดลบ เพม มาก ขน ผม เครยด สดทาย ผม ดม กาว และ ไม ไป เรยน

“นกเรยน เคย นำ ชวต ตว เอง ไป เปรยบ เทยบ

กบ คน อน ไหม คะ แลว รสก เปน อยางไร บาง” คร แนะแนว ถาม นกเรยน ใน หอง ผม กม หนา คำถาม น บาดใจ ผม เหลอ เกน บอย ครง ท ผม แอบ นำ ตว เอง ไป เปรยบ เทยบ กบ เพอน ท เขา เกด มา พรอม ม พอ แม อย กนพรอม หนา ม เงน ใช ไม ขดสน ม รถ มอเตอรไซค ขบ ไป เรยน ม โทรศพท มอ ถอ ใช

ภาคกลาง อางทอง

๒๓

นง คย ใน บาน กบ แม ผม สก พก ครกบเอ มก ออก จาก บาน มาเพราะ ไม เจอ ผม แม ผม รองไห กบ คร แม ไหว คร แลว ไหว คร อก ผม ไม ไดยน วา เขา คย อะไร กน แต ผม ประทบ ใจ ใน ความ เปน คร มาก บาน ผม สกปรก รก รงรง นำ ทวม คร ก ลย ไป ถาย รป ผม ตดสน ใจ ออก มา เรยก คร และ เรา ก นง คย กน ผม รองไห คร มอง ผม แลว นำตา คร ก คอยๆ ไหล ออก มา เพอน ผม ทงหมด เบอน หนา หนแอบ ปาด นำตา กน เรา ทงหมด จง นง คย กน แบบ เปดอก

“ม อะไร อยาก ระบาย ให คร รบ ร เพอ แบง ปน

ความ ทกข คร ยนด ฟง ถา คด วา คร เปน แม เปน ญาต

ผใหญ คร ยนด รบ ฟง ทก เรอง จะ เปน ความ ลบ

ถา เธอ ไม อนญาต คร จะ ไม เลา ใหใครฟง เดด ขาด

คร ม สจจะ พอ” ผม พด ไม ออก ผม เงย หนา มอง คร แวว ตา คร ชาง ออน โยนไม เหมอน ทก วน ท คร อบรม พวก เรา ใน ตอน เชา ทคร เขม จน ผม กลว ผม พด ออก มา เปน ชด ผม ทำงาน ไมทน เพอน ยม สมด เพอน ลอกก ไม ได เพราะเพอน กลว สมด หาย การบาน บาง วชา ก ยาก ผม ทำ เอง ไม ได ไมร จะ ไป ทำ กบ ใคร เพอน ก อย ไกล วชา น ก ม เรยน ทก วน งานจง เพม มาก ขนๆ บาง วน ผม ไมม เงน ไป กน ขนม ท โรงเรยน เจอ แม เมา บาง ผม เครยด เพอน จง แนะนำ สบ บหร กลว คร ร และ ทำโทษ ผม เปน เดก ท ไม ด ใครๆ ก ไม ชอบ หนา ผม คร บาง คน ก ตำหน ผม แรงๆ ผม อาย เพอน ผม ไม อยาก ไป เรยน

“เธอ สนท กบ ใคร ทสด บาน อย ใกล กบ ใคร

บาง และ ม งาน วชา อะไร ท ไม เสรจ วน อาทตย น

คร มา อย เวร หอบ มา ทำ คร จะ สอน ใหและ ชวน

เพอน ท เขา ทำงาน เสรจ มา ดวย เอา อปกรณ

ใน ว ชา นนๆ มา ให ครบ เธอ ไม ได เปน คน ไม ด

เพราะ นสย ไม ด แต เธอ ม ความ อดอด คบ ของใจ

เรอง เรยน เรอง การ ทำงาน ปญหา อย ตรง น

เธอ ตอง แก ท ละ เรอง ทำงาน วชา ท นอย ให หมด ไป

และ ทยอย ทำ ท ละ ว ชาๆ คร จะ ประสาน กบ

คร ผ สอน เอง ขอ เพยง ให เธอ ตงใจ และ ใช

ความ พยายาม ให เตม ท ใน การ แก ปญหา รวม กบ คร

ก แลว กน เธอ ทำงานไม เสรจ บาง วชา แลว ไม

มา เรยน ทง วน เธอ เสย โอกาส ดๆ ไป ตง หลาย วชา

จง จำ ไว วา ไม เคย ม ใครได อะไร มาโดยท ไมเสย อะไร ไป แต สง ท เรา เสย ไป กบ สง ท จะ ได มา นน ตอง คควร กน

ม คอมพวเตอร ไว เลน เกม แลว ผม ละ ไมม อะไร สก อยาง แมแต ความ รก ความ อบอน

“เพม คร เรยก เธอ นาน แลว นะ เปน อะไร

ไดยน ไหม วา คร ถาม อะไร” ทำไม ผม จะ ไม ไดยน ใน เมอ ผม ไม ได ห หนวก (ผม แอบ ตอบ คร ใน ใจ) แต ผม ตอบ คร ไม ไดเพราะ คำ ตอบ มน มา พรอม กบ นำตา ผม กม หนา มอง พน ก แลว เงย หนา มอง เพดาน ก แลว แต ไม อาจ ซอน แวว ตา และ นำตา ให พน จาก สายตา ของ คร ได คร เดน มา โอบ บา และ ตบ เบาๆ “เทยง น เจอ กน ท ศาลา นะ”

วน น เปน อก วน หนง ท ผม กน ขาว ไม อรอย ขาว แตละ คำ กลน ยาก เยน เหลอ เกน ใน ทสด ผม ยอม เปน คน ไม ด แอบ เท ขาว ทงใน ถง เศษ อาหาร ให หม มน กลน ไม ลง และ ไม อรอย เลย จรงๆ ผม ไม ได โทษ แม ครว แต ผม เอง ตาง หาก ท ไมม อารมณ กน ผม ไม อยากไป หา คร ตาม นด ไมร จะ เจอ กบ อะไร มง ผม อาย เพอน กลว คร ด เพราะ คร คน น เปน คร ท ปรกษา ผม ดวย ด มาก ต ก เจบ จน เพอน เดนมา ตาม ผม จง เดน ไป เงยบๆ ผม เหน คร นง มอง ผม อย ยง กาว ขา แทบ ไม ออก ทำไม เพง มา ลม หรอ เรา คง ไมม เวลา คย กน เยน นให รบ กลบ บาน ไป เจอ กน ท บาน นะ คร ยม แบบ เซงๆ ให ผม

หลง เลก เรยน คร จะ ไป บาน ไมร จะ เจอ เรอง อะไร มง ไม อยาก กลบ บาน เลย ผม ปรารภ กบ เพอน ร ใจ แตถาไมกลบแลว คร ไปหาทบาน ไม เจอ เปน เรอง แน เพราะ คร เปน คน พด จรง ทำ จรง เดยว พวก เรา จะ แอบ ตาม คร ไป ดวย เอม บอล บาส และ นำ ท เปน เพอ นสนท กลาวพรอม กบ จบ มอ ผม

เยน นน คร ซอน ทาย รถ มอ เต อร ไซค เอม มา ท บาน ผม เพราะ รถ คร เปน รถ เกง ขบ เขา มา ไม ได เพราะ นำ ทวม ขง ผม แอบ ด เหน คร ลย นำ เขา มา

บทคว

ามดเ

ดน

๒๔

ท ผาน มา ก ให ผาน ไป เรา มา เรม ตน กน ใหม จาก น

ไมม อะไร ท ลก ผชาย เขา ทำ กน ไม ได”

คร ยงบอกอกวา “ท เธอ นำ ตว เอง ไป

เปรยบ เทยบ กบ เพอน ท ด กวา เธอ แลว มน เกด อะไร

ทาง บวก กบ เธอ ไหม ทำไม เธอ ไม เปรยบ เทยบ เธอ

กบ เพอน ท แย กวา บาง คน พการ บาง คน กำพรา

บาง คน พอ แม แยก ทาง กน เขา ยง ดำเนน ชวต อย ได

เปน คน ด ท ใน สงคม ประสบ ความ สำเรจ ใน ชวต ได

แต ทำไม เธอ เกด มา ม พอ แม พรอม หนา เลยง ด เธอ

ได ใน ระดบ หนง เธอ กลบ ไม พอใจ เธอ ลอง มอง

ชวต นกเรยน คน อนๆ ใน โรงเรยน ท แย กวา เธอ

ม มากมาย ทำไมเขายง ส ชวต มา เรยน ทำความ ด

ชวย คร ทำงาน ไม เกเร ขาด เรยน เพราะ เขา ม ความ

ฉลาด ทาง อารมณ รจก คด คด แบบ สรางสรรค ม เหต

ม ผล เธอ ตอง เปลยน แนวคด ใหม ใน โลก ใบ น

ไมม ใคร ด กวา ใคร ทก คน ม กรรม เปน กำเนด

เลอก เกด ไม ได ก จรง แต เลอก ท จะ เปน ได เธอ อยาก

เปน อะไร เธอ ตอง วาง แผน และ ทำ ตาม แผน

ท กำหนด โดย ไม ประมาท ชวต ของ คน เหมอน

นก เดน ทาง บาง คน ฉลาด ม แผนท ใน การ เดน ทาง

มง มน มานะ พยายามจง ไป ถง จด หมาย ปลาย ทาง

ตาม วน และ เวลา ท กำหนด แต บาง คน ไม เหนความ

สำคญ ไม เหน คณคา ของ กาล เวลา ทำ อะไร แบบ

เลอนลอย ขาด ความ รบ ผด ชอบ ไมร หนาท

แวะ ขาง ทาง ไป เรอยๆ ของ เกยว กบ อบายมข บาง

สาร เสพ ตด บาง ถา ขาด สต ก จะ เสย อนาคต ได เมอ

มา รตว อก ท วา ทำ อะไร ลง ไป บาง คน ก เกอบ สาย

หรอ บาง คน ก สาย เสย แลว ลก ประพฤต ตว ไม ด

จรง อย ท พอ แม เสยใจ แต จรงๆ แลว คน ท เสยใจ

ทสด ก คอ ตว เรา เอง

จาก น ไป ให ทำ ใน สง ท ด ทำ สง ท ถก ท ควร

ทำ แลว ตว เอง ไม เดอด รอน คน อน ไม เดอด รอน

ไม เบยดเบยน ซง กน และ กน ท สำคญ เรา เปน นกเรยน

ตอง เรยน หนงสอ ให จบ เพอ อนาคต วน ขาง หนา

เธอ เปน ลกชาย คน เดยว พอ แม ก อาย มาก แลว ไม ได

ม ทรพย สมบต อะไร พอ แม ทก คน อยาก ม ลก รก ลก

อยาก ให ลก สบาย เหมอน ลก คน อนๆ แต เมอ ใน โลก

ความ จรง มน เปน ไป ไม ได เธอ ตอง เปน คน สราง

คน หา ทำให ฝน ของ พอ แม เปน จรง แค เธอ พง ตว เอง ได

พอ แม ก หมด หวง เหมอน ท คำ โบราณ บอก วา

“นอน ตาย ตา หลบ” เพราะ ไม ตอง กงวล ถง คน ท

อย ภาย หลง ถา เธอ ทำให พอ แม สบายใจ เทากบ

การ สราง มงคล ชวต ให ตนเอง ชวต เธอ ก จะ ประสบ

ความ สำเรจ เหมอน ท ใคร หลายๆ คน เขา เปน กน

แมแต คร ท กวา จะ มา ถง วน น คร ก ลำบาก มา กอน

จง จำ ไว วา ไม เคย ม ใคร ได อะไร มาโดยท ไม เสย อะไร ไป

แต สง ท เรา เสย ไป กบ สง ท จะ ได มา นน ตอง คควร กน

เชน เวลากบ อนาคต เสย เวลา ใหการ เรยน

การ ทำความ ด สง ท จะ ไดมา คอ ความ สำเรจ

ความ ภาค ภมใจ ใน ศกดศร ของ เรา ท เรา เปน ผ สราง

ทก คน ท รจก ก จะ ชนชม คร ร วาท ผาน มา เธอ หา

คำ ตอบ ไม เจอ แต วน น คร เฉลย ให เธอ หมด แลว ชวต

ตอง ดำเนน ตอ ไป บน เสน ทาง ชวต ท เธอเปน คน ลขต

เอง ตราบ จนกวา ชวา ของ เธอ จะ หาไม”

แรกๆ ท คร พด ผม ก ฟง บาง ไม ฟง บาง เชอ บาง ไม เชอ บาง แต เมอ คร บอก ให ลอง ทำ ตาม ผล ท ตาม มา คอ ผม ทำงาน ตาม เพอนๆ เกอบ ทน คร หลายๆ คน ให โอกาส ให อภย แม บาง คน ไม สนใจ ผม แต ผม ไม ทอ จะ ป รบ ปรง ตนเอง และ เรยน ให จบ และ จะ เลยง ด พอ แม โดย ยด หลก คำ สอน ของ พระ สมมา สม พทธ เจา ท วา ตน เปน ท พง แหง ตน

๒๕

บทคว

ามดเ

ดน

เรองนงลกษณ แตงศร โรงเรยนวดกญชรวชราราม อ.เขายอย จ.เพชรบร

วนนไมมสายลม

บน ถนน เสน ทาง เดน อน ยาว ไกล ทอด ตาม

ทาง สาย ตรง

หญา ขาง ทาง เอน ระนาบ สงบ นง ไม ไหว เอน

ตนไม สอง ขาง ทาง ใบไม เคย สะบด บดน

มน ชาง สลด ใบ ทง เพยง ความ เหงา

เหมอน ความ หวง ลม หาย ลบ ไป กบ เงา ไมม

สง ใด คาง ทง ไว กบ เรา

เรอง เคย เลา เคย ฝน ไม เหลอ ไม คาง ตา ทง ตำนาน

ขาน คำ เลา ซง ซำ ซำ คำ เศรา โศก โลก คง

ดบ พรอม ชวา

หวง อะไร อก เลา เขา จาก โลก ท ด กวา

ฝาก รอย ชำ รอย เจบ ปวด รวด ราว เคลา นำตา

ฝาก ทว หนา อาบ แกม แตมเปอน ใน ดวงตา

ความ ผด พลาด ทง บาดแผล ขอ เพยง แต ดบ

ไฟ พรอม ใฝฝน

แผล ใจ นน หมาย ให แพ แต ใจ ส ม รอย ยม

อย รอ ขาง หนา

ฤดกาล จะ พา ฝน นน พบ ฟา สาง อน เรอง รอง

ภาคใตตอนบน เพชรบร เขต ๑

๒๖

รำไพ ม ครอบครว เลกๆ ท แม จะ ยากจน แตเธอ ก ม ความ สข แต ความ สข นน อย ไม ก ป สภาพ ของเธอ สาม เธอ ลกชาย คน เลก ของ เธอ ตอง ตก อย ใน หวง ของ ความ ทกข ยาก จะ หลก หน เธอ เผชญ กบ โชค ชะตา ท กระหนำนำ ความ ตาย มา ส ครอบครว เธอ ซงม ทงหมด ๔ คน เธอ ม ลกชาย ๒ คน คน โต เรยน อย ชน ป.๖ คน เลก อย ชน ป.๒ โชค ชะตา ท กำหนด ให เธอ พบ กบ เชอ HIV ท สงคม ไทย รบ กน ไม ได เรอง รนทด ท พก พา ความ เจบ ปวด แทรก กลาง ระหวาง สงคม กบ ชวต คนจน

อก ไม นาน สาม เธอ รวม ถง ลก คน เลก คงตอง รอความตาย เปน ระยะๆ อาการ ปวย กำเรบ ไป เรอยๆ เพราะ การรกษา ไมม ผล มม ใคร ร นอกจาก สาม เธอ เขา และ เธอ จะ จบ ชวต เชน ไร ไม ตอง ถาม ถง ความ ทรมาน เพราะ ทรมานทง รางกาย และ จตใจ ความ กดดน ของ สงคม สภาพ เศรษฐกจ ครอบครว แต โชคกยง เขา ขาง

เมอ “สนต ชย” ลกชาย คน โต ซงไดรบ ความ เจบ ปวด ไม แพ พอ-แมและ นอง ของ เขา เชน กน การ เปน คน ด ม จตใตสำนก ท เปน มนษย ของ สนต ชย สราง ความ ปต ให ไพ ไพ ชม ชน หว ใจ ท อยาง นอยเธอ ม ลก คน น สนต ชยเรยน ดวย ทำงาน ดวย ชวย แม ทกๆ เชา เขา จะ ข จกรยาน พา แม ไป รบ จาง ทำ ห เขง ซง ระยะ ทาง ไป กลบ ประมาณ ๗-๘ กโลเมตร นอกจาก นน สนต ชย ยง หด เปา แคน แคน น เปรยบ เปน ขมทรพย ท ทำให เขา หา ราย ได จาก การ เปา แคน กวา จะ ได แคน เปน ของ ตว เองก ใช เวลา เกบ เงน อย นาน งาน บญ ทก งานสน ตชยจะ ไป รบ งาน เปา แคน ใน วง แคน ประยกต เสมอ ชวต ครอบครว ไพ อย มา ไม นาน สาม เธอ ก จาก โลก น ไป ทง ลกชาย คน เลก รวม ถง เธอ ตอง ปวย กระ เสาะ กระแสะ เธอ ยง ไมอยาก ตาย ใน เวลา น เพราะ สนต ชย ลก ของ เธอ ยง ม อนาคต เธอ พา ลก เขา ชมรม ผ ปวย เอดส ใน อำเภอ และ รกษา ตว ใน โรง พยาบาล ประจำ อำเภอ อาการ ปวย ของ เธอ พอ จะ ทาน ทน แต ลก นอย ของ เธอ

เดกชา ยก มล ซงเปน ดวงใจ ของ แม กลบอยไมได นาน กมลม เชอ วณโรค ลง ปอด เสย ชวต ตาม พอ ของ เขา ไป สนต ชย สงสาร แม ไพ ของ เขา มาก เพราะ แม ทำ ทก อยาง ไป รบจาง ทไหนกไมม คนรบ ม คน เดยว คอ เจาของ ราน ทำ เขง ท เขา จาง ไพไป ทำ ห เขง เธอ จง ม ราย ได จาก การ ทำ ห เขง น มา ตลอด ไพ ถก บบ คน จาก ครอบครว สาม เธอ เขา รงเกยจ เธอ มาก เหตการณ อน ราย แรง ตอน ท ลกชาย คน เลก ตาย ไพ ตอง จดการ งาน ศพ ของ ลก เหตการณ ใน คร ง น น ทำให ไพ ไม อาจ ลม เพราะ ม เพยง เธอและ ศพ ลกชาย เธอ กอด ศพ ลกชาย ครำครวญ อยาง เวทนา พอรง เชาจง พา ศพ ลก กลบ บาน ตอน บายหลวง พอ ท วด ได จดการ เผา ศพ ลกชาย ให โดย ไมม ญาต พ นอง เหลยว มอง หรอ ชวย เหลอ เธอ คด แต เพยง วา เธอ ตอง อดทน และ อดทน ให มาก ทสด เพอ ให หลด พน จาก ความ ทกข น ให ได เวลา น ไพ ตอง ทน ทกขเวทนา ใน การ ปวย ความ จน ถก หยบ ยน มา ใหโดย ไม ได รบ การ ปฏเสธจากรำไพ และ สนต ชย เลย อดทน นะ ลก “สน ของ แม”

สน เรม หด ชกมวย เขา เปน นก มวย ประจำ โรงเรยน สราง ชอ เสยง ให กบ โรงเรยน จน ได รางวล มากมาย สน เฝา เพยร พยายาม ลม ความ เจบ ชำ และ ความ ทกข ทรมาน และ ไพ ก ทน เหน ลก ไป ชกมวย ไพ สด กลน นำตา สน ตอง เจบ ตว และ เจบ ทว กาย อยาง สาหสกวา จะ ได มา ซง ชยชนะ และ เงน รางวล สน ตอบ แม ดวย แวว ตา ท ไม ทอถอย เรา ไมม อะไร จะ เจบ มากกวา น แลว สน จะ อดทน ตอส กบ อปสรรค และ ยม รบ ความ เศรา ท อย ค กบ ครอบครว เรา ดวยความ มง หวงของเยาวชน คน ด ใน สงคม สงคม ท เหน แก ตว เหน แก เงน ทอง พรรค พวก สงคม ระดบ สง แต สำหรบ สน ผ ตำตอย ไมม แมแตทาง เลอก โอกาส ของ เขา ยง ม อก หรอ? กำลง ใจ และ ความ รก ท ม ให แมตางหาก กำลง ใจ ท ม เกน รอย สน ใน วน น ไม ได เปน เดก ชาย ท อย ป.๖ แลว แต สน เรม เปน หนม เขา ส วย รน ท ม จตใจ

๒๗

เขม แขง อดทน และ แกรง กลา เขา สญญา ไว กบ ตว เอง วา เขา น แห ละ จะ ดแล แม ของ เขา ดวย ชวต ของ เขา เอง สอง แม ลก พา กน กลบ ไป อย กบ ยาย ใน ตำบล อน ทง เหตการณ ท แสน รนทด แสน ขมขน ไว ท น ไป เรม ตน ชวต ใหม ซง ไพ ปลอบ ตว เอง วา เรา จะ ม โอกาส เรม ตน หรอ ลงทาย กน แน ไพ ตอง รกษา ตว เอง ไป ดวย ตอส กบ โรค ราย จาก รางกาย ท ผอม ซด ผวหนง ดำ เรยวแรง ออน ลา

ปจจบน ไพ เรม ม อาการ ด ขน รกษา ตว ใน โครงการ กน ยา ตรง เวลา ชมรม น ได รบ ความ เอาใจ ใสและ ดแล จาก ท าน นาย อำเภอ ประจวบ แสง สวรรณ ทาน ผ ชบ ชวต ให ผ ตด เชอ เอดส นาย อำเภอ ให กำลง ใจ และ นาย อำเภอ ชวย เหลอ ทก ดาน ไพ ซาบซง และ ถอวา ทาน ม บญ คณ ตอ ไพ และ เพอนๆ ใน ชมรม น มาก เพราะ ทาน เปน กนเอง จด เลยง อาหาร แพงๆ และ ดๆ ซง ใน ชวต น คง หา อาหาร แพงๆ ดๆ อยาง น ไม ได น แห ละ คอ ชวต ของ ไพ ท กำลง ถก มรสม และ ลม แรง อน โหด ราย ก ระ หนำ สาด ซด ไมร สนตราบจนหมด ลม หายใจ เหตการณ ท ทำให ชวต ของ ผ หญง ตว เลกๆ จม ดง ลง ใน ธล ดน ความ กนดาร ของ พนท ยง นอย เสย กวา ความ แหง แลง ของ นำใจ คน จวบ สน ชวต ของ คน รอบ ขาง อก นาน ไหม แสงอรณ และ สายลม อน อบอน จะ มา เยอน เธอ บาง ใน ยาม คำคน จนทร เพญ ท สาด สอง ไพ ไม เคย พบ กบ กลาง คน ท อบอน เลย ไพ อดทน นะ สาม เธอ บอก กอน จาก ไป เรา คง ไม ตาย กน หมด ไพ ยง จำ ได เสมอ

สนต ชย ได รบ คด เลอก เปน เยาวชน ด เดน ระดบ ประเทศ ได รบ โล ประกาศ เกยรตคณ เปน รางวล รางวล ใน ชวต สนต ชย ไม ได อย ท โล ประกาศ เกยรตคณ ไม ได อย ท เหรยญ ทอง รางวล ของ เขา คอ รอย ยม ของ แม และ ม แม อย กบ เขา ไป อก นาน แสน นาน สอง มอ ท โอบ อม เลยง ด สน ทามกลาง ความ เดยด ฉนท ของ คน รอบ ขาง

นำ ใน คลอง เรม ม เกอบเตม นน หมาย ถง สอง แม ลก ตอง ทำ นา เพราะ ไพ สอน ใน ลกรจก คำ วา ชาวนา ไทย เปน ชาวนา ท ในหลวง ทรง เปน ตวอยาง ไว ให พระองค ทาน ทรง เหนอย ยาก ลำบาก

ตรากตรำ เพอ ให ประชาชน ของ ทาน อย อยาง พอ เพยง ตาม หลก เศรษฐกจฯ เรา ตอง เจรญ รอย ตาม พ ระ องค ทาน

สน ร ซง ด และ ชวย แม ทำนา ตอน น สน เรยน จบ ม.๖ แลววางแผน อนาคต ไว วา ม อาชพ เปน ทหาร สน จง อยาก จะ เรยน ตอ เปน นาย ทหาร โดย มง มน ไว วา เขา ตอง เปน ทหาร ท ด ของ ประเทศ ชาต ความ ฝน ของ เขาตอง เปน จรง และ สนต ชย จะ ใช ความ ด งาม ท เขา ได รบการ อบรม สง สอน จาก แม ของ เขาและ จากคณคร คำ วา ปมดอย สำหรบ เดกยค ใหม จะ ไมม อย ใน ชวต ของ สน เลย พอ-แม และนอง ของ เขา รวมทง ตวเขา เอง ตอง เผชญ กบ มรสม เชน น แต สนต ชย ม สต ตงแต กาว แรก ของ ชวต ท เขา ขาด พอและ นอง ไป เขา ม แนวคด ใน การ ใช ชวต ของ ลก กำพรา แม ตน โพธ ของ เขา ท ม อย จะ ไม งอกงามสก เทาใด เขา ก คง ไม อยาก ให ใบ โพธ ของ เขา รวง ลง ส ดน อก คร ง ใน ใจ ลกๆ ของ สนต ชย ทองจำ ให ขนใจ วา โอ โพธ เงน โพธทอง ของ ลก เอย และ สน ก ตงใจ ไว วา จะ บวช ทดแทน พระคณ แม ใน วน ท สน ได งาน ทำ ไพ ใช เวลา วาง ของ เธอ ไป ทำบญ ท วด เพราะ เธอ ร แลว วา ด ชว ร ได ดวย ตว ของ เธอ เอง บาป นน เปน ผ กระทำ เอง และ ความ เศรา นน เปน ผ กอ เอง วน น ขาพเจา ได พบ กบ รำไพ ท วด วน น ไพ รสก แจมใส เธอ ยม นอยๆ จง รถ จกร ยาน ใน ตะกรา หนา รถ ม ปนโตและ ขวด นำ ไพ บอก แบง สวน บญ ให นะ คณคร ขาพเจา ตอบ สาธ การ เวยน วาย ตาย เกดเปนสงททก คน ตอง ยอมรบ สภาพ น ให ได ตอง ม ความ เออ อาทร ตอ เพอน มนษย ตอง รจก คำ วา เสย สละ และ รจก การ ให ซง เปน ทาน อน สงสด ความ พรอง ของ บาง สง ซง ม อาจ เตม เตม ชวต ของ ใคร บาง คนได

สก วน หนง แสง ส ขาว ของ ดาวฤกษ

ฟา จะ เบก บาน แจม สวาง กระจาง ใส

ซง วน น ดาว ดวง เดน เชน สนต ชย

วาง วง โคจร ชวต ไว

ขอ เพยง แรง แหง แสง ดาว และ สายลม

บทคว

ามดเ

ดน

๒๘

เรองมนสว มณสวสด โรงเรยนศรราษฎรสามคค อ.มายอ จ.ปตตาน

ปลายทาง ความหวงใย…จากหวใจของคร

ภาคใตตอนลาง ปตตาน เขต ๒

๒๙

ยนด มอบ ความ รก…ความ หวงใย

ยง ม ให ม เลอน หาย

แม คร จะ ไกล หาง กน ความ รสก ไม กลบ กลาย

รก ลก ศษย ทง หลาย…ดวย ใจ จรง

กาล เวลา นำพา ให เรา มา พบ กน...แมวา เรา ไกล หาง กน แต กาล เวลา ก ไม อาจ พราก ความ รก ความ รสก ท ดๆ ท ม ให แก กน ได ณ โรงเรยน บาน ซะ เอา ะ อำเภอ ยะหรง จงหวด ปตตาน สพท.ปน.๑ ดฉน รบ ราชการ คร ครง แรกรสก ประทบ ใจ กบ การ ทำงาน ท น มาก บคลากร ม ความ เปน กลยาณมตร นกเรยน ม ความ สดใส นา รก และ อย ทาม กลาง ธรรม ชา ต ทกๆ เชา ไดยน เสยง ทกทาย เจอย แจว (คณคร ขา สวสด คะ) ความ รสก อบอน เกดจาก มตรภาพ ท ด ตอ กน ระหวาง นกเรยน กบ คร ผ สอน ดฉน รก ใน ความ เปน ธรรมชาต ของ นกเรยน ท น และ ทมเท แรง กาย แรง ใจ จน สามารถ นำ นกเรยน เขา ส เวท การ แขงขน รอง เพลง ลก ทง ประกอบ รวว จาก ศนย เครอ ขาย ส ระดบ เขต พนท การ ศกษา

การ จดการ ศกษา ระดบ ปฐมวย เปนการ สง เสรม พฒนาการ ทง ทาง ดาน รางกาย อารมณ สงคม และ สต ปญญา และ ดฉน ยง เพม เตมใน การ ใช ภาษา องกฤษ เพอ เสรม สรางพฒนาการ ทาง ดาน ภาษา สามารถ ออก เสยง ควบค ไป กบ ภาษา ทอง ถน นอกจาก การ จดการ เรยน การ สอน ดง กลาว แลว ดฉน รบ ผด ชอบ โครงการ สง เสรม อนามย นกเรยน ทำ หนาท เสมอน พยาบาล ประจำ โรงเรยน คอย ดแล เอาใจ ใส เวลา นกเรยน ปวย ไข ประสบ อบตเหต จาก ความ ซกซน และ ความ ร เทา ไม ถง การณ กรณ อาการ หนก เกน ไป ท คร จะ ดแล ให นำ สง สถาน อนามย และ โรง พยาบาล

เหตการณ ท ดฉน รสก สลด ใจ ทสด คอ นกเรยน ชน อนบาล ๑ หองเรยน ใน ความ รบ ผด ชอบ ได หกลม จน คาง แตก เลอด ไหล รองไห จน ดฉน ตกใจ รบ วง ไป ถอย รถยนต และ ให คณครชวย อม นกเรยน ขน รถ เดก รอง ไห ตลอด ทาง รบ นำ สง สถาน อนามย แต นกเรยน อาการ หนก เกน กวา ท สถาน อนามย จะ รบ ได จน ใน ทสด ดฉน ไดออก จาก สถาน อนามย

เพอ นำ นกเรยน เขา โรง พยาบาลยะหรง ดวย ความ รบ รอนและ สงสาร นกเรยน ท รองไห ตลอด เวลา ดฉน ตดสน ใจ ใน ขณะ ท ถนนวาง และ ไมม รถ สวน ผาน กลบ รถ ตรง บรเวณ ย เท รนโดย ไม เปลยน เลน …โชค ด หรอ วา เจอ แจก พอต ใหญจน ทก วน น ก ยง งง… คดวาวน น เปนวน อะไร หนอ ถง ไดประสบ พบตำรวจ ทางหลวงเขาและแนนอน ทสด…ดฉน ผด แต ดฉน ม หลก ฐาน พยาน ใน การ ช แจงเหตผล ใน การก ระ ทำ ครง น ตำรวจ ทางหลวง ลง มาใช เวลา ตก เตอน… คร หนง…บอก วา อยา ทำแบบ น อก แลว สอด สายตา ไป ยง เดก นอย ท รองไห สะอก สะ อน และ อนญาต ให เดน ทาง ตอ ไป ได

ครง แลว ครง เลา ท นกเรยน ประสบ อบตเหต ดฉน ใน ฐานะ คร รบ นำ สง โรง พยาบาล จน ลมคด ถง การ รกษา ความ ปลอดภย และ ความ ไม สงบ ท จะ เกด ขน ใน ระหวาง การ เดน ทาง แตละ ครง

เมอ ถง สถาน พยาบาลจง รบ ประสาน บคลากร ท เกยวของ และ ผ ปกครอง นกเรยน ใน การ ดำเนน การ เรอง สทธ คา รกษา พยาบาล นอกจาก น ทาง โรงเรยน ยง ให ความ ชวย เหลอ นกเรยน และ ผ ปกครอง…เพยง เทา น ดฉน ร สก ปลาบ ปลม ใจ… ท ได ทำ หนาท เปน แม พมพ ของ ชาต ท เสย สละ เพอ ลก ศษย และ ม สวน รวม ใน การนำ พา พวก เขา ส ความ สำเรจ ทาง ดาน การ ศกษา เรยน ร ควบค กบ การ อบรม บม นสย ให เปน คน ด ตอ สงคม

ตลอด ระยะ เวลา ๘ ปท ดำรง ตำแหนง อย ท น ดฉน รสก วา เหตการณ ตางๆ ผาน มา นาน นก ความ รก ความ ผก พน รวม ถง ความ หวงใย เออ อาทร ระหวาง กน ยง คง คก รน อบ อวน อย ใน ใจ ตลอด เวลา… และ จะ ยง คง อย ใน ใจ ตลอด ไป

แม ไม ยง ใหญ กวาง เทา ฟา มหาสมทร

ยง ยน หยด วา ไม หยด สาน ฝน ให ศษย ทง หลาย

ตอ ให ความ หาง ไกล…อปสรรค มาก ลำ กราย

ก มค ลาย ความ หวงใย ใน ดวงใจ ท ม ให กน

คร รก ลก…ลก ศษย เสมอ เหมอน กน ทว หนา

ถง แมวา จะ แตก ตาง หรอ หลาก หลาย

บน เสน ทางการ เรยน ร ไม เดยว ดาย

ศกยภาพ คน พฒนา ได ไม สาย เกน…

บทคว

ามดเ

ดน

๓๐

๓๑

ความ จรง แลว มต ทาง จต ไม จำเปน ตอง แยก ขาด จาก ชวต และ กจกรรม ต างๆ ในสงคม เลย กลาว อก นย หนง การ ใหความ สำคญ แก จตใจ ไม ได หมายความ วา ตอง ละทง เรอง วตถ หรอ เงน ทอง เรา สามารถ ทำ อาชพ การ งาน เพอปากทอง ควบค กบ การ สราง ความ ภาค ภม ใจ ให แก ตนเอง หรอ อาจ ไป ถง ขน พฒนา คณภาพ จตใจ พรอมๆ ไป กบ การ ทำงาน ได ดง ท ทาน พทธ ทาสภกข ยำ วา “การ ทำงาน คอ การ ปฏบต ธรรม”

พระ ไพศาล ว สาโล จาก หนงสอ “ยง คด ยำ ธรรม”

หนา ๑๑๗

๓๒

เรองอนนต ศรนพงศโรงเรยนวดเกษตรชลธ (เลอนประชาคาร) ต.ตะเครยะ อ.ระโนด จ.สงขลา

สงขลา เขต ๑

ทานาในโรงเรยนทาไมตอง(สอน)

เมองไทยเปนเมองพทธ เมองเกษตร แหลงผลตอาหารเลยงคนทวโลก แหลงผลตขาวสงออกมากทสดในโลก พระพทธเจาตรสวา อาชพทดทหนงในโลก คอ อาชพทใหความรทถกตองเปนสจธรรม ใหแนวทางชวตทไมเบยดเบยนตนเองและผอน นอกจากพระศาสดาแลว ครทสอนในโรงเรยน หรอสอนทใดกตามทสอนอยางมคณธรรม จงนบเปนวชาชพชนสงทดอนดบ ๑ เชนกน สวนผผลตอาหาร คออาชพทดอนดบ ๒ เพราะเปนผใหอาหาร ซงเปนสงสาคญของชวต ถาจะคดอยางตรงไปตรงมา อาชพเกษตรเปนวชาชพชนสงกวาอาชพแพทยเสยอก แตเกษตรกรจะตองผลตอาหารทไรสารพษ มเชนนนเกษตรกรอาจจะเปนฆาตกรทใสยาพษใหผบรโภค

ซงนบเปนความชวรายอนดบตนๆ พอๆ กบฆาตกรทวางแผนฆาผอนโดยไตรตรองไวกอน ไมตางกบครทสอนใหลกศษย โกง เบยดเบยน หรอทารายผอน ยงทารายคนด ยงชวรายทบทวคณ

ตางประเทศหลายๆ ประเทศจะใหเกยรตครและชาวนาเปนอยางมาก เพราะครคอผใหความร ความคด สวนชาวนาใหอาหาร เพราะนนคอใจและกาย จะไดเจรญเตบโตสมดลกน ฉะนนโรงเรยนทไดมโอกาสสอนการเกษตรทถกตอง นาจะภาคภมใจ

โรงเรยนวดเกษตรชลธ (เลอนประชาคาร) เปนโรงเรยนทมนกเรยน ๒๐๐ กวาคน มคร ๑๒ คน อยทตาบลตะเครยะ อาเภอระโนด จงหวดสงขลา เปดสอนตงแตชนอนบาลถงชนประถมปท ๖ จดทา

การทานาไมไถ ลดการทาลายหนาดน ลดการเผาเศษพชทเหลอจากการเกบเกยว เพมธาตอาหารพชไว ในดน ไรสารพษ

๓๓

หลกสตรการจดการเรยนร เหมอนโรงเรยนอนๆทวๆ ไปในเขตพนทการศกษาการประถมศกษาสงขลาเขต ๑ ทงหลกสตรแกนกลาง หลกสตรทองถนและสาระ เพมเตม โดยโรงเรยนวดเกษตรชลธ เหนวาการเกษตรเปนงานทควรเนน โดยเฉพาะเนนคณธรรมในการผลตอาหาร โรงเรยนจงจดใหชนประถมศกษาปท ๖ เรยนสาระเพมเตม วชา การทานา ซงไดรบการสนบสนนหลกสตรจาก

ผ ปกครองและชมชน ซงจดใหเดกๆ ไดเรยนรทงในและนอกโรงเรยน ทงทานาของโรงเรยนและไปศกษาการทานาในชมชน เดกไดศกษาเรยนรกระบวนการ ขนตอนทแทจรงในการทานา ไดฝกการสงเกต การเกบขอมล การวเคราะหขอมลไดรจกบคคลทเกยวของกบการทานา เดกไดเรยนรคณธรรม แปดประการ จากการปฏบตจรง

“การทานาไมไถ ไรสารพษ เศรษฐกจพอ

เพยง ลดความเสยงภาวะโลกรอน” เปนชอลาสดของวชาทเรยนรกนในวนน การทานาไมไถ ลดการทาลายหนาดน ลดการเผาเศษพชทเหลอจากการเกบเกยว เพมธาตอาหารพชไวในดน ไรสารพษ ไมใชสารเคม ทกขนตอนการผลต เพราะตระหนกวาอาหารตองไมเปนพษตอรางกาย จงใชเฉพาะสารจากธรรมชาต เชน นาหมกชวภาพ ปยชวภาพ การกาจดศตรพชกกาจดโดยวธธรรมชาต ไมทาลายจลนทรยทมประโยชนทางการเกษตรทมมลคามหาศาล เศรษฐกจพอเพยง

โรงเรยนเรมทาการสอนจากจดเลกๆ เรมโดยใหนกเรยนศกษาสบคนจากขอมลจากอนเทอรเนตและศกษาจากชมชน จากแปลงนาในโรงเรยนโดยปฏบตจรง ทกคนมสวนรวม มการลงแขกเกยวขาว ทงนกเรยนและผ ปกครอง สวนในหองเรยนนกเรยนไดสรปขนตอนกระบวนการทางาน การทาบญช การวางแผน ลดความเสยง

ภาวะโลกรอน การทานาไมไถจะไมมการเผาฟางขาว ไมเผาทนา มการกระจายฟางใหทวแปลง ใชนาหมกชวภาพ หรอนาจลนทรย ชวยยอยสลายฟาง จะไมกอใหเกดภาวะโลกรอน จะโยงไปถงการไมตองไถ โยงไปถงการประหยดคาใชจาย แมการยอยสลายจะตองใชเวลาบาง แตคมคากบการไดชวยรกษาสงแวดลอม ลดคารบอนไดออกไซด

ในภาวะทคานยมของสงคมถกกาหนดใหเปลยนไปส ทนนยมไปทวโลก หากเมองไทยเกบความเปนไทยในวถพทธไว โดยการสอนคณธรรมใหนกเรยนพรอมไปกบใหเรยนดวยการปฏบตจรงเรองการทานาใหไดเพยงรอยละ ๑๐ อยางทพระเจาอยหวทรงมพระราชดารส เมองไทยทนาอยของเรากอยรอดได และถาทาไดมากกวารอยละ ๕๐ ทางรอดของโลกจะเปนความจรงดวยความสามารถของเกษตรกรทมคณธรรม ผลพวงของโรงเรยนวถพทธ ทสอนการทานาในโรงเรยน

การทานาไมไถจะไมมการเผาฟางขาว ไมเผาทนา มการกระจายฟางใหทวแปลง ใชนาหมกชวภาพ หรอนาจลนทรย ชวยยอยสลายฟาง จะไมกอใหเกดภาวะโลกรอน

๓๔

สตล เขต ๑

เดกเสนในหองเรยน

เรองสจกา ยมสซาโรงเรยน บานเจะบลง อ.เมอง จ.สตล

Wonderful

ทามกลางสงคมทซบซอนขน มเดกอกกลมทขอพนทแทรกอยในสงคมดวย จากอดตเดกกลมนคอเดกเรยนออน เดกมปญหา เดกปญญาออน มาบดน สงคมเรมรจกเขามากขน เขาเรมมทยนในสงคมมากขน เราเรยกเขาวา “เดกพเศษ” บาง “เดก LD” บางเขาปรากฏตวในวงสงคมกวางขวางขน หลายคนเปนถงดอกเตอร และอาชพอนๆ ทปะปนอยกบสงคมทวไปอยางสนทขนอยางแยกไมออก

ทกเชากอนเขาหองเรยน ใจคณครทกทาน ตางภาวนาอยากใหกจกรรมในหองเปนไปตามทคาดหวง ถาไมมเหตการณเฉพาะหนาอะไรเกดขน เปาหมายปลายทางทวางไวคงบรรล นบเปนยอดปรารถนายงของครแลว หรอถาจะม กขอใหเปนการชวยเสรมเปาประสงคของครดวย (เถด…)

เชาวนนกเหมอนเชนทกวน ณ หอง ป.๓ /๒ เกดสงครามยอยระหวางกลมเดกพเศษ (ใชคาวากลมพเศษ เพราะมนกเรยนทมพฤตกรรมไมพงประสงคหลากหลายรปแบบถง ๔ คน) กบครประจาชน

(แนนอนตองเปนคนนคนเดยว) ครประจาชนทตองดแลเดกทกคนและทกอยางคนเดยวตงแต อาหารเชา อาหารเทยง นม บมเพาะพฤตกรรมทงทโรงเรยนและทบาน การนอน ความสะอาดของรางกาย หองเรยน สขภาพ จปาถะ นอกเหนอจากหนาทประจาคอ มะรมมะตม ทาอยางไรกไดใหเดกอานออกเขยนได ในขณะเดยวกน ทามกลางสงคมทซบซอนขน มเดกอกกลมทขอพนทแทรกอยในสงคมเดยวกนนดวย จากอดตเดกกลมนคอเดกเรยนออน มาบดน สงคมเรมรจกเขามากขน เขาเรมมทยนในสงคมมากขน เราเรยกเขาวา “เดก

พเศษ” บาง “เดก LD” บาง เขาปรากฏตวในวงสงคมกวางขวางขน หลายคนเปนดอกเตอร และอาชพอนๆทปะปนอยกบสงคมทวไปอยางสนทขนอยางแยกไมออก

กอนเขาหองทกวนไดยนเสยงทอง แวววาวนนจะใจเยนๆๆๆๆๆๆ แตกไมนาน ไมสามารถตานพลงจตแรงของ ๔ เซยนไปได หมดมารยา

๓๕

๓๖

ครแลวนกเรยนเอย ผานไปไดสกเดอน มเพอนครมาชวนไปอบรมการสอนเดก LD เหนวามวทยากรด ไปเปนเพอนกนหนอย มคาสมครดวย (เอาวะ ดกด ลองดสกตง ทงทในใจกไมคอยเชอมนนก) อบรมมานกตอนก ไดผลบางไมไดผล (เสยมากกวา) บาง โรงเรยนกใจดชวยจายคาลงทะเบยนให

ตายแลว! อยมาจนจะเกษยณ เพงเขาใจวาเดกกลมนมมากจรงๆ การรบรของสมองเคาเปนอยางนนเอง มนาถงทาอยางนน นมนเดก (ชน)ทงนนเลย วทยากรกนาประทบใจ ทกสงททานพยายามสอมา สงเกตเหนครๆ สนใจ (ทกเมด) แอบรบรไดจากความสมพนธของบคลากร เหมอนกจการครอบครว (ในแงความอบอน) มแตจตอาสา (กแหงแหละ ขนไมมจตอาสา จะอยกบเซยนกลมนไดอยางไรนานๆ ถาของแทตองอยกนนาน ถงจะพอวดกนได) เดกกลมนชาง Wonderful เสยจรง แตละกรณนาคนหา นกถงคาสมภาษณของคณหญงหมอพรทพยทว า งานของทานกนาทาทาย เปนการสบสงทไมร จากศพทใหการอะไรไมได แตครประถมกตองสบลกเขาไปในหวอกหวใจ ทงสมองของเดกกลมน แถมเปนรายกรณดวย ไมมซาแบบ (วาว! Wonderful จรงๆ ครประถม)

และแลวครกกลบมาโรงเรยน วนนทานขาวเชาอม สะสมพลงงานไว ตนเตนนดหนอยทตองเจอเดกใหม (คนเกา) วทยายทธทไป (ชารจ) มาเตมเปยม ครเขาหองไปนงคยเรอยเปอย สรางความ

คนเคยเปนกนเองกบเดก มประเดนหลกอยทวาครหายไปไหนมา เซยนหมายเลข ๑ (รสด) เรมปวน

“คร ไหนตงคผม ผมจะเบก” สาเนยงหวนไดยนเรยกครอยางนจรงๆ

คร “ตงคทเธอสะสมเปนตงคทเหลอแตละ

๓๗

เพอนๆ เขามกนหลายคนแลว รเทานจรงๆ เหตผลของผมไมไดซบซอนเหมอนครหรอกคราบบบ…)

เมอไมไดอยางใจกไมอยแลวในหองน อดอด ครไมเขาใจเราเลย ออกไปนงหนาหองดกวา สม..ครคงไมมความสขแน ถาเราอยนอกหอง นนไง ตาม

วนแลว ครฝกการออมเงนใหเธอ แลวเงนรวมทงหองกเอาไปฝากกบธนาคารนกเรยนแลว…”

และอกหลายเหตผลทด แตยาวเหยยด เซยน ๑ นกในใจ (ไมเขาใจ พดอะไร ฟงไมหมด รแตวาจะเอาเงนไปซอปน ตามหนงชอง ๗ ทกาลงฉาย

๓๘

ออกมาแลว “รสด คอยถอนปลายภาคนะ ครไม

ตองทาทะเบยนรายคน ตองไปเบกธนาคารนกเรยน

อก” จากนนเซยนหมายเลข ๔ (ฟาอบ) เขามาชวยสมทบ “ครใหๆมนไปเถอะ ตงคมน มนมสทธ จะ

ถงวนฮารรายอแลว มนยงไมมปนเลนเลย” และสารพดเหตผลของเดก แตไมใชของคร

จากนนเซยน ๑ และเซยน ๔ กไปปลอบใจกนนอกหอง ใหมนรไปวาครจะอยอยางมความสขวนน นงมนหนาหองตาตาครอยนแหละ พอครออกมาเราคอยหน แลวกลบมากระตนตอม (โห) ของครใหม ผานไป ๑ ชวโมงทาอะไรครไมได ความจรงครเรมปลอยวางแลว เพงไปฝกวทยายทธมากโดนลองของเสยแลวในวนแรก ความโกรธไมรหายไปไหน มแตความเหนใจ รอใหเดกเยนแลวคอยเอานาเยนเขาลบ ครทาเปนไมสนใจเหตการณนอกหอง

คยกบเดกคนอนตอ ขางนอกหองกลบฮดฮดแทน แถมเสยงเคาะไมดงโปกเปก เปนระยะพอสรางความราคาญใหคร

หลงจากทครยายออกหลายคนตามวถครรลองชวต โรงเรยนตองบรหารจดการใหมการรวมชนเรยน จากทแตละชนม ๒ หองเรยนมาตลอด คร ป.๓ จงสามารถมเวลาหายใจหายคอ ครทง ๒นารก มาแยกกลมเดกทมพฤตกรรมไมพงประสงค (ของใครไมร) ไปใหคนหนง อกคนกปลอยใหสาละวนกบเดกปกตไป

แมจะมจานวนมากกวากไมใชประเดนอกแลว งานกเลยเขา คร ป.๓/๒ เดม ตองรวมดาว (น) ของทงสองหองไว จาก ๔ เซยนกเพมเปน ๖ เซยน แมจะมเพยง ๖ เซยนกเหมอนกบมเปนรอยกไมปาน แตละวนจงมแตสงครามยอย ครกนาทงมาก ไมร

๓๙

เอาพละกาลงทไหนไปสรบตบมอกบ ๖ เซยนไดทกวน ลกลอลกชนสารพด วนๆ คดหาแตวธการ (มารยา) สารพดทจะจดการกบ ๖ เซยน ดวยความทเปนครนกปฏบต ไมเกงสรางภาพ นาทางดวยความจรงใจจรงจงตอปญหา และความเมตตาตอเดกอยางแทจรง

ครไมรหรอกวาเอกสารอางองมาจากไหน หลกการทไหน อยางไร ครรแตวาความจรงใจเทานนทจะชวยครได ใครมองไรหลกการ(กชางเถอะ)

มาบดน ๖ เซยนมภาระประจาคอ ทกเชา ตองนบนมใสถงประจาหอง ใสรถเขนไปสงตามหองตางๆ คนแถวบานแปลกใจวาชวงหลงนเซยนๆทาไมมาแตเชา วนๆ รอแตจะมาโรงเรยน สงนมตามหองเสรจครเรยกเขาหองไปเรยนในหองเดกพเศษ หองนสบายกวาอกหอง อกหองมเดกกลมใหญเรยนอยไดทงวน (ชางนาสงสารจรง) ออกไปไหนกไมได เรยนแตเรองยากทงนน ไมเหมอนหองน ครตามใจมากกวา เรยนของงายกวา แตละเรอง

กเลอกแตสงทเซยนทาได บางเซยนทาไมไดครกลดราคาให ใหทาตามศกยภาพ ไมคดเตมราคาเหมอนอกหอง แถมสามารถเดนไปหองโนนหองน ประสานงานตางๆ ใหคร โดยเฉพาะงานทใชพลงแรงงานท (ไอ) พวกเดกใชสมองไมชอบทา (โอว! หองเรยน Wonderful) บางคาบทครตดภารกจ กไปอยกบครหองสหกรณ ชวยขายของ ฝกทอนเงนจนไดหนาทประจาอกอยางเวลา ๑๑.๐๐ - ๑๓.๐๐ น.

เมอแรกเปดหอง Wonderful เรมมเดกอกหองมาสมครเรยนหอง Wonderful เพม (แตครไมยกกะรบแฮะ) แสดงวาครตองคดเลอกอยางด เสนไมถงไมสามารถเรยนหองนได บดนเดกกลมนกลบสงบ เยอกเยนลงมาก พฤตกรรมทไมพงประสงคตางๆ หายไปมาก (แคเกอบหมด)

แมไมสามารถเขาถงหมด สดปญญาทจะสบและเขาถงได ตองคอยตดตามเหลาเซยน และนวตกรรมของครแสนธรรมดาวาจะงดมกไหนมาใชตอไป… ขอคารวะครไทย…

นกถงคาสมภาษณของคณหญงหมอพรทพยทวา งานของทานกนาทาทาย เปนการสบสงท ไมร จากศพท ใหการอะไรไม ได แตครประถม กตองสบลกเขาไปในหวอกหวใจ ทงสมองของเดกกลมน แถมเปนรายกรณดวย ไมมซาแบบ

๔๐

มปญญา

ปตตาน เขต ๑

ยงกวาฉลาด

ถาการศกษามปญญาเปนแกนนา จะพฒนาคนใหมฐานความเขาใจและแนวคดทถกตองเปนกลยาณชน ปญญาบนฐานความร เหนความจรงของธรรมชาตตามธรรม เหนระบบความสมพนธของสงทงหลายทโยงถงกนเปนอนหนงอนเดยวรวมทงมนษยดวย มนษยเปนองคประกอบพเศษในระบบความสมพนธนนเพราะเปนสวนทเรยนรฝกหดได สามารถพฒนาความสมพนธกบผอน และสงแวดลอมอยางเกอกล และมความสขได การศกษาทพฒนามนษยบนฐาน ความเขาใจและแนวคดทหยงเหนมนษยรวมอยในระบบความสมพนธของธรรมชาตทโยงถงกนเปนอนเดยว ใหมนษยเจรญกาวไปในความดงาม ความสามารถ และความเปนอสระ โดยอยดมสขดวยกนอยางเกอกลกบเพอนมนษยและธรรมชาตแวดลอม

รองศาสตราจารยประภาภทร นยม ผบรหารโรงเรยนรงอรณ ไดยกบทเทศนาของพระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต) มาเกรนนาในหนงสอมปญญายงกวาฉลาด (BE WISE MORE THAN SMART)

สาระของหนงสอเลมนมประโยชนตอผอานททาหนาทสอนเยาวชนทกคน ซงประเดนหลกของเรองประกอบดวยสาระสาคญ ๔ ประเดน คอ

๑. ผ ใหญในวนนพรอมหรอยงทจะเปนกลยาณมตร และนาพาเดกๆใหพรอมรบมอกบ

โลกในอนาคต๒. แผนทชวต ๕ ชวงวยแหงการเรยนร๓. หลกสตรฉบบประชาชน๔. ระบบการศกษา และการพฒนาหลกสตรสาหรบวนน ดฉนขอนาเสนอประเดนท ๑

โดยยนยอพอเปนนายอยแกผอาน ถามโอกาสจะนาเสนอในประเดนอนๆ ตอไป และคณครทานใดสนใจอานรายละเอยดทงหมดคงจะหาอานไดในหองสมดโรงเรยนเพราะเอกสารเลมน สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไดพมพแจกจายใหกบโรงเรยนในสงกดทกโรง

ผ ใหญ ในวนนพร อมหรอย งท จะเป นกลยาณมตร และนาพาเดกๆ ใหพรอมรบมอกบโลกในอนาคต ผเขยนไดแสดงความคดของผร เกยวกบการเรยนรของมนษย เมอประมาณ ๑๐๐ ปเศษ เรมมผรทางดานพฒนาการของเดก และนาหลกการทคนพบมาจดการศกษา เชน พญ.มาเรย มอนเตสซอร แหงอตาล ทกลาวถงการสงเสรมสมรรถนะของการเรยนรอยางมวนย รดอลฟ สไตเนอร แหงฮงการ กลาวถงการเรยนรขนอยกบการบมเพาะทางปญญาญาณ เพยเจย ดวอ และการดเนอร กลาวถงพหปญญาและหลกพฒนาการของสมองวาเรยนรอยางไร

เดกยคปจจบนควรเรยนรอยางไร ผเขยน

เรองนปภา ศรเอยดสพป. ปตตาน เขต ๑ถ.ปากนา ต.รสะมแล อ.เมอง จ.ปตตาน

๔๑

การจดการเรยนการสอนแกเดกยคใหมจงควรสรางจตสานกใหเดกถามตวเองวา เรารจกเมองไทยทกหยอมหญาหรอยง เหตใดปาไมจงถกทาลาย ชางไทยกาลงจะสญพนธจรงหรอ ถาไมมชาวนาอกตอไป และคนไทยไมปลกขาวแลวเราจะเอาอะไรกน

๔๒

กลาววา การรกษาโลกสฟาของเราเปนหนาทของผใหญในวนน ในนาม หนสวนแหงการเรยนร ทเปนกลยาณมตรตอเดก เพอชวยบมเพาะ คณคาทแทจรงของมนษยผเจรญ การจดการเรยนการสอนแกเดกยคใหมจงควรสรางจตสานกใหเดกถาม ตวเองวา เรารจกเมองไทยทกหยอมหญาหรอยง เหตใดปาไมจงถกทาลาย ชางไทยกาลงจะสญพนธจรงหรอ ถาไมมชาวนาอกตอไป และคนไทยไมปลกขาวแลวเราจะเอาอะไรกน เมองไทยตองการพลงงานไฟฟานวเคลยรจรงหรอไม ประชาธปไตยเมองไทย ตองตงตนทไหน และทาไมคนไทยตองเขนฆากนเอง ผ ใหญในวนนพร อมหรอยงทจะเป นกลยาณมตร และนาพาเดกๆใหพรอมรบมอกบโลกในอนาคต ผเขยนไดแปล Dorothy Law Nolte เปนบทสรปใหผอานไดเปนแนวคดวา ถาเดกอยกบคาวพากษวจารณ เขากเรยนรทจะประณามผอน ถาเดกอยกบความเปนปฏปกษ เขากเรยนรทจะสรบตบมอ ถาเดกอยกบความกลวเขากจะอยกบความวตกกงวล ถาเดกอยกบความสงสาร เขาก

จะเรยนรทจะรสกเศราสรอยกบตวเอง ถาเดกอยกบการเยาะเยย เขากเรยนรทจะประหมา เอยงอาย ถาเดกอยกบความอจฉา เขากเรยนรการอยากไดของผอน ถาเดกอยกบความละอาย เขากเรยนรทจะรสกสานกผด ถาเดกอยกบการใหกาลงใจ เขาเรยนรทจะมนใจ ถาเดกอยกบขนตความอดทนในสงทไมชอบ เขากเรยนรทจะอดทน ถาเดกอยกบการยกยอง เขากเรยนรทจะชนชมและรคณคา ถาเดกอยกบการยอมรบ เขากเรยนรทจะรก ถาเดกอยกบการเหนดวย เขาเรยนรทจะพอใจตนเอง ถาเดกอยกบการยอมรบในตวตนหรอผลงาน เขาจะเรยนรวาการมเปาหมายนนด ถาเดกอยกบการแบงปน เขาเรยนรการมนาใจ ถาเดกอยกบความซอสตย ยตธรรม เขากจะเรยนรความจรง และความเปนธรรม ถาเดกอยกบความมนคง ปลอดภย เขากเรยนรทจะศรทธาในตวเองและสงทเขาเปน ถาเดกอยกบความเปนมตร เขากเรยนรวาโลกนเปนททนาอย และถาคณครเปนอยดวยความสงบเยน เดกของคณจะเปนอยดวยสนตสขในเรอนใจ

๔๓

สงขลา เขต ๓

ผมชอนายภาคภม เสมอใจ เปนนกศกษามหาวทยาลยทมชอเสยงแหงหนงของจงหวดสงขลาทางภาคใต ผมเปนลกคนเลกของครอบครว ผมมพชาย ๑ คน พสาว ๒ คน ผมเกดหางจากพวกพๆ หลายป และเกดตอนทพอแมของผมทาน

อายมากแลว ใครๆ ในหมบานกเรยกผมวา ลกหลง บานของผมมอาชพทาสวนยางพารา แมทาอาชพคาขายเปนรายไดเสรม ฐานะทางครอบครวของผมไมยากจน และครอบครวของผมกไมไดมปญหา เปนครอบครวทมความอบอนเสยดวยซา ทกคนรก

ผมไมไดถกทงเรองวรรณชนก สวรรณโรงเรยนวดบานลม หมท ๘ ต.ทบชาง อ.นาทว จ.สงขลา

ภาพ : สถาบนอาศรมศลป

๔๔

และเอาใจใสผม เพราะผมเปนลกคนเลกทสดในครอบครว ผมรสกวาผมมความสขทอยทามกลางความรก ความอบอนของคนภายในครอบครว

แตแลวเหตการณทไมคาดคดกเกดกบครอบครวของผม วนนนเปนวนศกร ตรงกบวนท ๑๕ กนยายน ๒๕๔๓ ผมยงจาไดถงแมวาเหตการณจะผานไปหลายปแลวกตาม ผมตองสญเสยคณแมอนเปนทรกของผมไปอยางไมมวนกลบ ตอนนน ผมเรยนอย ม. ๒ ของโรงเรยนแหงหนง ในอาเภอหาดใหญ ผมกาลงเรยนหนงสออยทโรงเรยน แลวอาจารยกตามไปรบโทรศพทบอกวาญาตโทรมา พสาวคนโตของผมนนเอง โทรมาบอกผมวาแมไมสบาย ใหพชายไปรบผมทโรงเรยนเพอไปเยยมแมทโรงพยาบาลหาดใหญ

เมอผมไปถงโรงพยาบาลผมแทบชอก เพราะตามตวแมมสายยางเตมไปหมดไมรวาเปนสายอะไร อาการแมคงหนกมาก ผมและพไปยนอยใกลเตยงแม หมอบอกกบพวกผมวา เสยใจดวยชวยอะไรไมไดแลวเพราะวาเปนโรคไตวาย และชอกกะทนหน จนหมอไมสามารถชวยชวตไวได เหตการณเหลานนยงคงตดตาและไมมวนลม ผมยงจาความรสกของผมตอนนนไดวา เหมอนมใครกระชากเอากลองดวงใจออกไปจากอกผมความรสกตอนนนผมสบสนทาอะไรไมถก คดแตวาทาไมแมอนเปนทรกและทสนทมากทสด จะตองมาดวนจากผมไปอยางน ทงทตอนนนของแมผมอายแค ๕๐ ปกวาๆ ถาไมมโรครายมาเบยดเบยนแมกคงจะอยกบผมไปไดอกนาน

เมอแมจากผมไปอยางไมมวนกลบแลว พวกพซงตอนนนเขาแตงงานและมครอบครวกนไปหมดแลว กตองกลบมาอยกบผมและพอทบาน เพราะกลววาผมและพอจะเหงาและคดมาก พวกพๆกลบมาอยเปนเพอนผมไดระยะหนง พวกพกตองยายกลบไปอยกบครอบครวเขาเหมอนเดม ใหผมอยกบพอสองคน ผมเรยนหนงสอในวนจนทรถงวนศกร ผมกตองไปพกทตวเมองหาดใหญ จะกลบมาบานเฉพาะวนเสาร - อาทตย

หลงจากทแมเสยชวตไมนานผมกลบมาจากโรงเรยนกตองเสยใจอกครงหนง เพราะพอของผมมผหญงคนใหม ผมคดวาพอคงไมรกผม ถาทานรกผมทานคงไมทาอยางนน ทาใหชวตผมวาวนสบสน ทาอะไรไมถก คดวาทงผมไปอยกบผหญงคนใหมของทาน ประกอบกบตอนนนผมยงเปนวยรนแยกแยะอะไรไมออก เอาแตอารมณของตนเองเปนใหญ

ผมบอกใหพอเลกกบผหญงคนนน ถาพอไมเลก ผมจะไมเรยนหนงสอ พอบอกวาใหเรยนไป ถงพอจะมผหญงคนใหมแตเรองเงนพอสงเสยใหลกเรยนได ไมมปญหา พอพดอยางนน พอไมไดเขาใจวา ทแทจรงแลว ผมไมไดกลวปญหาเรองเงน แตผมตองการความรกความอบอนจากพอตางหาก ผมไมอยากใหใครมาแยงความรกของพอทมตอผม อยากใหพอรกผมคนเดยว

เมอผมกบพอตกลงกนไมไดความนอยใจเสยใจคดวาพอไมรกผมตดสนใจประชดพอดวยออกจากโรงเรยนไมเรยนหนงสอ ซงตอนนนเรยน

๔๕

จบ ม.๓ และกาลงจะขน ม.๔ พอและพวกพของผมพดใหผมไปเรยนหนงสอตอ แตผมไมเรยนตอ ผมบอกวาชวตผมไมตองใหใครมายง ผมจะอยอยางไรกชาง ไมตองมาพดไมตามใครทงนน ผมจงประชดชวตตนเองโดยการกนเหลา สบบหร พดจากาวราว เปนเดกเสเพล เมอกนเหลาเมากชอบทาลายของใชในบาน เปดเพลงเสยงดงรบกวนญาตขางๆ บาน ไมเชอฟงใครจนทาใหบานของญาต และเพอนบานทอยบานใกลผมราคาญ แมกระทงพสาวคนโตซงเปรยบเสมอนแม เพราะเลยงผมมาตงแตเพงคลอดจากทองแม ผมกไมฟง แถมยงอาละวาททารายพสาวอก

พสาวคนโตมาพดกบผมวา นองฟงพกอนนะ นองทาตวอยางนไดอะไรขนมาบาง คดดใหดมนเสยทงเวลาเสยทงอนาคต นองควรทาตวเองเสยใหม คดดส เพอนของนองกลบไปเรยนหนงสอกนหมดแลว พวานองกลบไปเรยนหนงสอดกวา เพอชวตและอนาคตของตวนองเอง

เมอพสาวพดจบผมมานงคดทบทวน จรงทพพดถงอนาคตของเรา เราตองกาหนดเองเราจะพงพาคนอนไปตลอดชวตไมได ในทสดผมกตดสนใจไปเรยนตอท กศน. ใกลบานจนจบ ม.๖ จากนนผมกเรยนตอทมหาวทยาลยในตางจงหวด ในวชาทผมถนดและกชอบ ผมบอกกบครทสอน กศน. วาผมจะเรยนตอคร คณครดใจกบผมดวย ผมเปนลกศษยคนแรกของสถาบนทไดตอมหาวทยาลย ผมเรยนมหาวทยาลยปท ๑ ถงป ๓ กไมมปญหาอะไร แตพอขนปท ๔ เทอมแรกผมไมสบายตอง

เขารกษาตวอยทโรงพยาบาลเปนเดอน เมอผมหายปวย ผมกกลบไปเรยน แตผมขาดเรยนมากเนองจากตองเขารกษาตวอยทโรงพยาบาล ผมจงตดสนใจหยดพกการเรยน ๑ เทอม

การปวยครงนทาใหผมคดไดวา แทจรงแลวผมไมถกทอดทง ทกคนรกและเปนหวงผม ผมดไดจากแววตาและการกระทาของพวกเขาโดยเฉพาะพอ ตงแตผมเขาโรงพยาบาล พอจะเฝาผมอยตลอดเวลา ไมยอมกลบบานถงแมพวกพบอกใหพอกลบบานใหพกผอนบางเพราะพอกอายมากแลวสขภาพไมคอยด พอบอกวาจะกลบพรอมกบผมเมอหาย

ผมตงใจไวแลววาจะอดทนเรยนหนงสอใหสาเรจแลวกาวไปจดทผมหวงไวใหได ผมจะสชวตยดหลกธรรมคาสอนของพระพทธเจามาใชในการดาเนนชวต จะไดดาเนนชวตอยางมสตจะทาตวเปนคนดของสงคม

สดทายผมอยากบอกกบทกคนวา ตอนนผมมความสขแลวและผมรแลววาทกคนไมเคยทงผม และเปนกาลงใจใหผม ผมขอเตอนพวกผใหญวาอยาทงเดก หรอคดวาเดกโตแลว แตแทจรงแลวไมวาเดกโตแคไหนกยงตองการความรกความอบอนจากทานอยเสมอ

ผมขอเตอนพวกผ ใหญวาอยาทงเดก หรอคดวาเดกโตแลว แตแทจรงแลวไมวาเดกโตแค ไหนกยงตองการความรกความอบอนจากทานอยเสมอ

๔๖

การศกษาดงาน (เทยว) ของบรรดาขาราชการครครงนหรอครงไหน แมเปนการใชงบประมาณ แตไมวาไปทใด สานกสวนดทครม เรา…(ครบานนอก) สามารถหามมมองเกบเกยวประสบการณ ตลอดจนสงละอนพนละนอยตางๆ ตลอด (ทรป) ทผานหผานตา ทพงไดรบเอาตามศกยภาพ อยางนอยกสามารถประเทองปญญาและปรบประยกตใชตามโอกาส สาบานไดวาเราไดรบประโยชนทกครงทไปมาในทกทแนนอน

โลกของเราปนโรงเรยนของเรากเชนกนไดไปศกษาด

งาน (เทยว) ภาคกลาง แรกๆ กรสกสองจตสองใจ แววเสยงทเขาหมามทงอยากไปบาง ไมอยากไปบาง ภาระครอบครว ปญหาสขภาพ กลวนงหลง เมารถ จะหาขออางอะไรด ไมอยากไป ไมอยากลา แลวจะไดประโยชนอะไรจากสถานททจะไปศกษาดงาน แถบยานนนทเทยวทชอบนอยเสยดวย หลากหลายเรองราวกวาลอรถจะหมน

และแล วกถงโรงเรยนเทศบาลจงหวดสพรรณบร ทราบจากทประชมกอนหนานวาจะดงานโรงเรยนทจดการเรยนรวมโรงหนง และอกโรงเปนการสอนระบบ E-LEARNING แอบคดในใจวาโรงเรยนเขตเมอง แถมอยสวนกลางใกลชดอดตรฐมนตรชวยศกษา ทานกญจนา ศลปอาชา (ทแอบชนชมในความใจดททานมตอเดกดอยโอกาสมานาน) นาจะมอะไรดๆ บาง สวนอกโรงกนาสนใจ มาเทยวนนาจะมอะไรตดไมตดมอกลบไปบาง กอนจะถงการเทยวจรงจงภายหลง

หลงจากเสรจพธการตอนรบอยางเปนทางการในหองประชม โรงเรยนและเทศบาลใหความรสกถงไมตรจตมตรภาพทดมาก รสกผอนคลายหายเหนอยจากการเดนทางไปไดมาก จากนนกแยกกนไปศกษาตามอธยาศย ตอนทแยกกนกพยายามเลงทศทางทจะไปดหองเรยนรวมของเดกพเศษทบอกวามหลายคน ดซวาเปนอยางไร ผานสวมสวย โรงอาหารแสนสะอาด รสกดใจททราบวาวนนโรงเรยนไมไดซอผกชมาบรการแขก

ในขณะทแขก ๒๐ คนและเจาบานอก ๕-๖ คนสาละวนถามไถซกฟอกเอาจรงเอาจงกบวธการจดการใหไดมาซงหองเรยนเรยนรวมทแยกเปนเอกเทศเฉพาะวชา วธการคดกรอง การสนบสนนของผเกยวของ บคลากรทสอน การจดระบบ

รอยแปดพนประการทมะรมมะตมถามกนนน ทานรอง ผ.อ.คนเกง แถมสวย อธยาศยนารกกนาคณะเขาสหองเรยนรวมทครกาลงสอนวชาคณตศาสตรอย มเดกประมาณ ๖-๗ คน ทาทางเดกคงรบแขกจนชนเพราะไมมทาทตนแขก และไมคอยรสกวาเปนหองเดกเรยนรวม เพราะเหนเดกนงตดโตะเรยนเหมอนเดกปกต หนาตากดดกวาเดกทวไปเสยอก มแคเดกดาวนคนหนงเทานนทหนาตาฟอง

แขกรสกเกรงใจทตองเขารบกวนการเรยนการสอน ไมอยากใหหยดชะงก แตเหนเจาบานมทาทเชญชวนขนาดนน ทงอยากเหนการเรยนการสอนจรงในหองดวย จงตองขอรบกวนแบบหลบฉาก ชะเงอมองจากวงขางดวยทาทสงบเสงยมทสด ทานรองคนสวยกบรรยายไปไดเรอย คงเพราะทาน

เรอง สจกา ยมสซาโรงเรยนบานเจะบลง อ.เมอง จ.สตล

ดาวคนละดวงเดยวกน

สตล เขต ๑

๔๗

ลงมอทางานเอง ทาใหทานอธบายไดอยางฉะฉาน ไมตดขดเลย

เดกกาลงวาดรปกระดม กลมๆ มรสองร มจานวนนบตามทครไดบรณาการสาระการเรยนรแลว วาดไดดทเดยว ลายเสนมนใจมาก คดงอบางตามประสาเดก โดยเฉพาะเดกชายทนงขางหลง ทาทางมสมาธดกวาใครอน มองแขกแวบเดยวกงวนอยกบอะไรกไมรใตโตะ พรอมๆ ไปกบงานกระดมบนโตะ นาจะมอะไรใหสนใจมากกวาแขกเหลาน…

โลกของนอง…เดกชายเหนผใหญหลายคนเขาหองเรยน

ของเรา (อกแลว) ปนถอวานอยครงกวาเมอกอน ไมรมาทาไมกนนกหนา สวมเสอสชมพลายบาตก

กนทกคน คงจะชอบลายนกนจงนะถงไดซอเหมอนกนเลย หนาตาดาๆ เหมอนคนใต บางคนเสอยบจง กมๆ มองๆ เดกทกาลงวาดรปอย ไมเคยเหนคนกนหรอไง (วะ) เรากไมไดมเขางอกเสยเมอไร แตเจากระดมเมดทหาเนยทาไมถงเบยวอยางง ลบทาใหมดกวา แตนงอยางไรใหถนดด จะไดวาดไดคลอง ออ เจอแลว โชคดจงเกยวตดแลว จะไดไมตองหอยขาเหมอนคนอน เสยดายมแขก ไมงนจะบอกใหเพอนวางเทาเหมอนเรา ไมเมอยเลย แถมสนกดวย เทามนสามารถหอยตองแตงไปดวย ไกวไปมาซายขวากได สนกจง อย! วงกระดมเบยวเลยพอโยกขาแรงหนอย ตบ! เสยงเทาหลดออกจากถงเทาทหอยโยงอยกบหวตะปทโผลอยใตทใสของใตขอบโตะ ชางพอดกบการยดปลายเทา โชคดจงทหวตะปโผลพนไมพอใหเกยวถงเทาโยงอยได แควก! เสยงถงเทาขาดนดนงเพราะความหนกและแรงโยกเทา แตไมเปนไร เกยวใหมกได เอะ! แลวหวตะปหายไปไหนแลว กมมองหาสกนดคงไมเปนไร ไดยนทานรองกาลงอธบายวา “เราไมไดรบเดกพเศษทกคนเขาเรยนรวมหมดนะคะ เรามวธ…” เอาเกยวตดใหมไดแลว ลองโยกซายขวาด สาเรจ (วะ) เมอไหรแขกจะออกนะ จะไดบอกใหเพอนทาดวย หนไปหาเพอนดทาทแลวนาจะบอกยาก มองแขก ไดยนวา “แลวอาจารยคดกรองเมอไหรคะ” เขาคดกรองอะไรกนในหองน แลวแขกคนนนหวเราะอะไร ทาทางจะเหนนวตกรรมใหมของเราแนเลย แตแกขาอะไรนกเหนหวเราะอยไดนานสองนาน แถมชคนอนใหดเราดวย ไมเหนขาเลย เอา โยกใหดเสยเลย

๔๘

ตบ! เทาหลนอกแลว ทาทางถงเทาคงยด พรงนคอยเอาอกคทเนอแนนๆ กวานมาลองใหมดกวา เอา แขกคนนนยงหวเราะอยไดคนเดยว เฮอ! โลงอก กลบออกไปกนไดเสยท ทนจะไดบอกเพอนๆ ใหลองโยกถงเทาเหมอนเราบาง คอยคดวธไมใหเทาหลนดกวา…

และแลวเรากบอกลาเจาบานผมไมตรจากโรงเรยนเทศบาลมาดวยความประทบใจโรงเรยนทสามารถจดการกบเรองยากๆ เชนเดกพเศษ รสกขอบคณแทนพอแมทเดยวนเดกกลมนมตวตนชด

ขนในสงคม เหนแลวกคดถงนาชอน สดารตน และอกหลายคนในโรงเรยน

การศกษาดงาน (เทยว) ของบรรดาขาราชการครครงนหรอครงไหน แมเปนการใชงบประมาณ แตไมวาไปทใด สานกสวนดทครม เรา (ครบานนอก)สามารถหามมมองเกบเกยวประสบการณ ตลอดจนสงละอนพนละนอยตางๆ ตลอด (ทรป) ทผานหตาเราทพงไดรบเอาตามศกยภาพของเรา นามาประยกตและประเทองปญญา สาบานไดวาเราไดรบประโยชนทกครงทไปมาในทกทแนนอน

แมเปนการใชงบประมาณ แตไมวาไปทใด สานกสวนดทครม เรา (ครบานนอก)สามารถหามมมองเกบเกยวประสบการณ ตลอดจนสงละอนพนละนอยตางๆ ตลอด (ทรป) ทผานหตาเราทพงไดรบเอาตามศกยภาพของเรา นามาประยกตและประเทองปญญา

๔๙

ปตตาน เขต ๒

เมอนกถงวด ไมวาผใหญ เดก คนชรา คณผหญงหรอผชายตางกหนหายหางไกลกนไปออกไปจากวดทกท ทงๆ ทวดนนใหความร ความอบอน ความรมเยนแกผเขาไปเยอนอยางเสมอ วดไมเคยปฏเสธผคน ไมวาคนจน คนรารวย เศรษฐ ยาจกหรอขอทาน

ทกผทกนามทกลาวมานนสามารถเขาไปในวดไดทกคน แตทกคนกลบมองกนวาเขาไปในวดนน ในปจจบนเปนเรองทนาเบอ พระทานพดพราอะไรไมร ไมเหนนาฟง นาสนใจ สเอาเวลาไปเทยวสนกสนานกบเพอนฝง เลนเกมคอมพวเตอร สงขอความตามสาย ดกวาเขาวดเปนไหนๆ ความเจรญกาวหนาทางสงคมและวตถ และคานยมตางๆ ทมกมองเหนวาวฒนธรรมของชาวตางชาต ไมวาจะเปนเรองการแตงกาย การทาความเคารพ การใหเกยรตผอาวโส ความกตญเออเฟอเผอแผเมตตากรณา ความสามคค สงเหลานไดหดหายไปจากสงคมของคนไทย สงคมทคนสวนใหญนบถอพระพทธศาสนา ซงเปนสงคมแหงการเออเฟอเผอแผ เปนสงคมแหงการให วนนมนกาลงเหลอไวแตเพยงชอเทานนแตนบวาเปนเรองทดทหนวยงานตางๆ

สานกงานพระพทธศาสนาเลงเหนวาถงเวลาแลวทสงคมไทยจะตองไดรบการเยยวยา ใหคณธรรมตางๆ กลบคนมา ไมตองมานงโตแยงหาขอยตไมได ผลสดทายกคอตองมานงลมตายกนไปขางใดขางหนง รทงรวาบรรพบรษของตวเองทมเท

ทงแรงกายและแรงใจเอาไวมากมายเทาไหร เพอรกษาผนแผนดนแผนนเอาไวใหลกหลานของตนเองไดอยอยางรมเยนเปนสข

นบวาเยาวชนของไทยยงโชคดทโรงเรยนตางๆ ไดเขารวมโครงการวถพทธ ทาใหนกเรยนไดเขาใจแกนแทของพระพทธศาสนาไมใชเพยงแตตวหนงสอบนกระดาษ แตเปนเรองทจบตองไดสามารถนามาปฏบตไดจรงๆ และไดผลประโยชนจากสงเหลาน ไมวาจะเปนเรองการทาบญ ทาน ศล ภาวนา หรอการทาสมาธ

บญ คออะไร อยทไหนบญ คอ พลงงานอยางหนง ซงละเอยด

ประณต และทรงพลงยง เปนเครองชาระใจใหสะอาด บรสทธผองใส หางไกลจากกเลส เครองเศราหมองทงหลาย นาเสยดายทคนทวไปมองไมเหนบญ คนทวไปไมเชอวาบญมจรง แตผทปฏบตตนชนสงมองเหนบาปบญได สมผสกระแสบญได เชน เวลางานรกษาศล เจรญภาวนา บญจะหลงไหลมาสใจเรา ทาใหเราสบายใจ ความรสกเหลานคออาการของบญ

บารม คอ คณความดทบาเพญอยางยงยวด เพอบรรลจดหมายอนสงยง บารมเปนธรรมอนเลศทพระพทธเจาไดบาเพญมา เพอจะไดตรสรเปนพระสมมาสมพทธเจา บารม ๑๐ ประการ คอ ทานบารม ศลบารม เนกขมมบารม ปญญาบารม วรยบารม ขนตบารม สจจบารม อธษฐานบารม เมตตาบารม อเบกขาบารม ซงสรปยอๆ ในรปของ

คณธรรม

เรองยวรรณดา บญเกด,ธรวฒน พรหมนมตรโรงเรยนวดสนทรวาร ต.บางโกระ อ.โคกโพธ จ.ปตตาน

สสถานศกษา

๕๐

กรยาวตถ ๓ คอ ทาน ศล ภาวนาทาน หมายถง การใหดวยความบรสทธใจ

ไมไดหวงผลตอบแทน เมอเราใหทานแมจะไมไดหวงสงใดตอบแทนกตาม แตกจะมบญเกดขน ทาใหเรามความสขกายสขยงกวาใดสนทรพยรางวลอน ในทางกลบกน คนใดปราศจากการใหทานจะทาใหจตใจเศราหมอง ชวตหมกมนอยกบกเลส ความสขกจะไมบงเกดกบบคคลผนน

อานสงสของการใหทาน

๑. ผใหยอมเปนทรก ทชอบใจของคนเปนอนมาก

๒. คนดจานวนมาก พอใจคบหาผใหทาน๓ .ชอเสยงอนดงามของผให ยอมฟงขจรไป๔ .ผใหยอมแกลวกลา อาจหาญ ไมเกอเขน

ในทชมชน๕. เมอละจากโลกนแลว ผใหยอมบงเกด

ในสคตโลกสวรรคศล หมายถง ความตงใจจะงดเวนความชว

๕๑

ความทจรต และสงไมดทกประการ ศลเปนบอเกดแหงความสงบ ความดงาม เนองจากศลเปนคณธรรมทชวยรกษากาย วาจา ใจ ใหเปนระเบยบเรยบรอย การรกษาศลใหบรสทธ ไมวาจะเปนศล ๕ ศล ๘ หรอบาทศล กจะทาใหใจสงบปลอดกงวล ชวยใหบรรลธรรมไดโดยงาย ศลจงเปนคณธรรมทจะนาไปสกศลธรรมเบองสง คอ สมาธ และปญญา

การทาสมาธภาวนา หมายถง การทาจตใจใหสงบ และการทาปญญาใหเกดขนดวยการฝกฝน

อบรมจตใจ การทาสมาธภาวนาเปนเรองสากลทมนษยทกชาต ทกภาษา แมจะไมใชพทธศาสนกชนกสามารถปฏบตได เพอพฒนาจตใจใหมนคงมคณภาพดขน และทาใหเกดความสงบ ซงจะมผลใหใชชวตประจาวนไดอยางมความสขเปยมดวยสตสมปชญญะ และปญญา

การฝกฝนใหนกเรยนเกดความตระหนก เนนถงการทาบญ การทาทาน การรกษาศล และการฝกสมาธ ปจจบนเปนเรองทยาก เนองจากธรรมทกลาวมาแลววา สงคมไทยเปลยนแปลงไป เทคโนโลยเขามาแทนสงตางๆ ทาใหวฒนธรรมการดาเนนชวตเปลยนแปลงไปดวย โดยเฉพาะอยางยงเยาวชนซงเปนผลผลตของสงคมกมการเปลยนแปลง

การเปลยนแปลงเหลานไมวาจะยากแกการแกไขกตาม แตกเปนภาระหนาทของคนทกคนทจะตองมาชวยแกไขใหสงคมแบบไทยๆ กลบคนมาดงเดม ภาระนเปนภาระทสาคญของสถานศกษาทตองชวยกนดแลในการฝกฝนใหนกเรยนรจกการทาบญ ใหทาน รกษาศล และการฝกสมาธ เพอจะไดฟนฟและปรบเปลยนพฤตกรรมของนกเรยนใหเปนเดกดมคณภาพตามทสงคมพงประสงค

หลงจากโรงเรยนไดเขารวมโครงการวถพทธ นกเรยนไดรบการฝกการปฏบต ทาใหพฤตกรรมตางๆ ของนกเรยนดานคณภาพจรยธรรมเปลยนแปลงไปในทางทดอยางเหนไดชดเจน รจกการใหความชวยเหลอผอน เออเฟอเผอแผ มเมตตาตอเพอนพอง และตงใจศกษาเลาเรยนมากขนอยางเหนไดชดเจน สงเหลานเปนผลอนเนองมาจากการฝกตามวถทางชาวพทธและจะอยคสงคมไทยตลอดไป หากทกคนชวยกนรกษาเอาไวตลอดกาล

ตรง เขต ๑

๕๒

เสยงดงเซงแซดงนกกระจอกแตกรงในตอนเชาของนกเรยนโรงเรยนบานบกหก อาเภอหาดสาราญ จงหวดตรงนน เมอใครๆ ไดมาพบเหนคงคดแทบไมออกถงสภาพโรงเรยนทเงยบสงบวาเปนอยางไร แตโรงเรยนบานบกหกมชวงเวลาหนงททงโรงเรยนพรอมใจกนเงยบสงบเหมอนไมมใครอยในโรงเรยน แลวเดกๆ หายไปไหนเสยเลา? เดกเหลานนมารวมตวกน ณ ระเบยงอาคารอเนกประสงคเพออานหนงสอรวมกน ปลอยใหเสยงธรรมชาต และเรองราวจากตวหนงสอแทรกซมเขาไปในจตใจ

เดมนกเรยนโรงเรยนบานบกหกนนขาดสมาธในการเรยน ไมมวนยในตนเอง และมอตรานกเรยนทอาน-เขยนไมคลองกวารอยละ ๒๐ ของจานวนนกเรยนทงหมด ทาใหยากตอการพฒนาการเรยนการสอนใหดขน คณะครตระหนกถงปญหานจงไดรวมกนคดหาแนวทางการแกไขปญหา พบวาสงสาคญคอการสรางสมาธใหแกนกเรยนและสรางองคความรไปพรอมๆ กน จงไดมแนวคดในการจดกจกรรมรกการอานขนในชวงเวลาพกกลางวน หลงจากนกเรยนไดใชพลงกบการเลนไปอยางเตมทแลว จงใหนกเรยนไดมโอกาสผอนคลายกอนเขาเรยนเพอเตรยมพรอมสาหรบการเรยนการสอนในชวงบาย

หลงเสยงกระดงดง นกเรยนและคณะครทกคนจะมารวมตวกนนงเปนแถวเพอรวมกจกรรมรกการอาน เจาหนาทหองสมดจะทาหนาทนาหนงสอใหมๆ ทนาสนใจมาแนะนาใหนกเรยนทกคนไดอานอยางนอยคนละเลม แตละคนจะตงหนาตงตาอานหนงสอทตนเองเลอกและแบงปนหนงสอทตนอานใหแกเพอนๆ ไดมโอกาสอานดวย โดยการนาชอหนงสอทตนเองชนชอบไปแขวนท “ตนไมในดวงใจ” เพอแนะนาหนงสอทนาสนใจใหเพอนๆ ไดมโอกาสอานรวมกน กจกรรมนเกดในชวงเวลา ๑๒.๐๐ น. จนถง เวลา ๑๒.๓๐ น. เปนเวลาเพยงครงชวโมงของทกๆ วนทมการเรยนการสอน กอนเขาเรยนในชวงบายททาใหนกเรยนเกดสมาธและมความพรอมกบการเรยนทจะเกดขน

หลงจากโรงเรยนไดจดกจกรรมนผานไปไมนานนก คณะครสงเกตเหนความเปลยนแปลงทเกดขนกบตวนกเรยน นกเรยนสนใจสงทตนอานมากขน สาหรบคนทอานไมคลองกมความกระตอรอรนอยากจะอานเหมอนเพอนๆ บาง โดยเรมจากนทานเลมเลกๆ อานงายๆ กอน เมอครเหนดงนนจงมความคดในการเพมกจกรรมขนมาอกกจกรรมหนงนนคอ “กจกรรมขาวเทยงวน” เพอเปนการชวยใหคนทอานไมคลองไดรบรขาวสาร และฝกทกษะ

อานเพอการแบงปน

เรองสดาพร มสกพนธโรงเรยนบานบกหก ๗/๓ ม.๔ ต.หาดสาราญ อ.หาดสาราญ จ.ตรง

๕๓

กจกรรมบนทกการอาน เมอนกเรยนไดอานหนงสอจบในแตละเลมแลว จะนาไปบนทกลงในแบบบนทกการอานของตนเองเพอสะสมรบรางวลยอดนกอานตอไป

๕๔

การฟง โดยมเพอน ๆ ทอานหนงสอคลองนาขาวทนาสนใจมานาเสนอใหนกเรยนไดฟงกน และรวมกนตอบปญหาจากขาวนนๆ นกเรยนทกคนมสวนรวมและสนกสนานกบกจกรรมเปนอยางมาก ทาใหไมใชเพยงชวงเวลากจกรรมรกการอานเทานนทนกเรยนจะหยบหนงสอขนมาอาน แตเมอชวงเวลาวางนกเรยนจะมงตรงไปทหองสมดเพอควานหาหนงสอทตนหมายปองไวหรอหนงสอทตนยงอานไมจบในชวงกจกรรม แมแตวารสาร หนงสอพมพตางๆ กถกหยบมาอานดวย เมอนกเรยนมความกระตอรอรนกบกจกรรมอยางเหนไดชด คณะครจงมความเหนตรงกน วาไดดาเนนมาถกทางแลว จงไดมการสานตอกจกรรมเพมเตม ซงไดแก กจกรรมหนงสอเลมเลก โดยใหนกเรยนแตงหนงสอนทานแลวออกแบบจดทาเปนรปเลมดวยตวเอง กจกรรมละครโรงเลกทมพๆ มาชวยเลานทานหนมอใหนองๆ ไดฟง กจกรรมบนทกการอาน เมอนกเรยนไดอานหนงสอจบในแตละเลมแลว จะนาไปบนทกลงในแบบบนทกการอานของตนเองเพอสะสมรบรางวลยอดนกอานตอไป การทาหนงสอปอปอพ ฯลฯ กจกรรมเหลานจะเกดขนในชวงเวลาวาง เชนชวงเชากอนเขาเรยนและชวงเยนกอนเดนทางกลบบาน เพอเปนการตอยอดกจกรรมใหนกเรยนไดรวมทา เกดความสนกสนานและไดประโยชนไปพรอมๆ กน กจกรรมตางๆ เหลานทาใหนกเรยนมองวาหนงสอคอเพอนทมคณคาใหความรและประโยชน มใชสงทนาเบออกตอไป

กจกรรมรกการอานน โรงเรยนบานบกหกไดจดกจกรรมจนถงบดนเปนระยะเวลา ๑ ปการศกษา นกเรยนมพฒนาการในการอาน มากขนจากทมแตหนงสอนทานทถกหยบอานกลายมาเปนหนงสอวรรณกรรม วรรณคดเรองยาวทจากเดมวางอยบน

ชนจนฝนเกาะ กถกนกเรยนหยบออกมาอานกนเปนอยางมาก รวมถงหนงสอสารานกรม หนงสอประวตบคคลสาคญและแหลงทองเทยว เราหวงวากจกรรมรกการอานนจะทาใหเราเหนภาพนกเรยนหยบหนงสอประกอบการเรยนขนมาอานในอนาคตตอไป หวขอสนทนาของนกเรยนจากเดมทเคยพดอยแคเพยงจะเลนอะไร จะกนอะไร กลายมาเปนหวขอเกยวกบชอหนงสอและเรองราวทตนไปอานมาวาเปนอยางไร เรองราวจะดาเนนตอไปอยางไร สถานททนกเรยนมงหนาไปเมอมเวลาวางจากเดมทเปนสนามเดกเลนกกลายมาเปนหองสมดแทน และทสาคญในชวงของการเรยนการสอนนกเรยนกมสมาธมากขน มใจจดจอตอเรองทเรยน เนองจากอยากทราบวาเนอหาในเรองทเรยนเปนอยางไร โดยเฉพาะในวชาภาษาไทยและสงคมศกษา นกเรยนอยากรเรองราวและเหตการณทเกดขน ทาใหบรรยากาศการเรยนการสอนเปนไปอยางราบรน สงทไดแถมมานอกจากสมาธและทกษะการอานแลว กจกรรมรกการอานยงทาใหนกเรยนมความกลาแสดงออก กลาคดกลาพดอยางสรางสรรค เลอกใชภาษาอยางไพเราะและเพมเตมความคดสรางสรรคของนกเรยนใหเกดขน

โรงเรยนบานบกหกไมไดหวงวาจะสรางใหนกเรยนเปนคนเกง คนด มคณภาพ เพยงแคอานหนงสอเพยงเลมเดยว แตหวงวาหนงสอเพยงเลมเดยวนนจะเปนเมลดพชเลกๆ ทถกปลกฝงลงในตวของนกเรยน ซงเมลดพนธนตอไปจะเจรญเตบโตเปนตนกลาทสวยงาม ผลดอกออกใบ สรางคณคาและประโยชนอยางมหาศาล เฉกเชนทนกเรยนจะตองเตบโตขนเปนเยาวชนทดมคณภาพของสงคมไทยตอไป

ปตตาน เขต ๒

๕๕

“การทาสมาธ ทาเพอใหจตสงบ หลกเรน

จากความฟงซาน และเปนการเตรยมพลง เหมอน

เราชารจแบตเตอรในเวลากลางคนแลว พอตอน

เชากเอาไปใสโทรศพทมอถอ ทาใหใชงานไดไป

ตลอดวน”

การทาสมาธ ไมไดนงเพอจะเหนอะไร ไมไดนงเพอถอดจตไปไหน แตนงเพอใหใจสงบ มสตกนขาว สตจะไดมแรง หลวงพอชาบอกวา “นงสมาธครงชวโมง จะเยนไปได ๓ วน” เพราะฉะนน ถาเรานงทกวนตดตอกน กจะเยนไดเปนป ถาใครนงไมได กนง ๑๐ นาท กจะเยนไปได ๑ วน ตอนนงสมาธ เราจะรสกวามเรองหลายเรองมากกวาตอนไมไดนง เรองอะไรไมรเขามาตกนเตมในหว แมกระนนกใหลองสงเกตดวา ทามกลางความยงเหยงในสมองเปนเวลา ๑๐ นาทนน ถาทาทกวน ยงจะปรากฏความเยนได ๑ วน นอกเวลานงสมาธได มนยงใหผลอยไดเหมอนกน กแปลกด แตจรง

ขาพเจาเจอบทความนในเวบไซต ซงนาสนใจมาก ขาพเจาเปนคนหนงทไมคอยเชอสงลลบทมองไมเหน จะเชอกตอเมอมเหตมผลเทานน การฝกสมาธจะทาใหเราเกดการเรยนร และความจา เปนสงทเกยวของกนจรงหรอ ถามสมาธจะทาใหเกดคณภาพในการเรยนร ซงจะสงผลตอความเขาใจ ความรและความจา ขาพเจาเรมศกษาหนงสอวารสารทเกยวกบการทาสมาธ และไดอานเจอในหนงสอนตยสารลกรก ซงมเนอหาทนาสนใจ โดยนกวชาการดานการเรยนรทานหนง กลาวไววา “อารมณทาใหเกดความสนใจ และความสนใจ

ทาใหเกดการเรยนร (Emotion drives attention,

attention drive learning)” หากจะขยายความตอกคอ ความรสกหรอความประทบใจตอเรองใดเรองหนง จนทาใหเกดความสนใจทจะรเรองราวทเกยวกบเรองนนมากขน หากความสนใจมพลงมากพอรเรองราวทเกยวกบเรองนนมากขน หากความสนใจมพลงมากพอยาวนานพอ กจะกอใหเกดการเรยนรตามมา ความสนใจทจดจอยาวนานตอเรองใดเรองหนงนเราเรยกวา สมาธ ปญหาคอ อะไรคอตวการททาใหเราเกดความประทบใจหนมาสนใจรายละเอยดเรองนนๆ เพราะนคอจดเรมตนของกระบวนการทงหมด ในทางจตวทยาพบวาสงทดงดดความสนใจของมนษยไดมอย ๓-๔ ลกษณะ ไดแก อะไรทใหมๆ อะไรทมการเคลอนไหวอะไรทมแสงวบวาบฉดฉาด รวมทงอะไรทแรงๆ เชน

พลงสมาธ

เรองเบญจมาศ แดงเพงโรงเรยนบานตรง หมท ๒ บานตรง อ.มายอ จ.ปตตาน

๕๖

กลนแรงๆ เสยงดงๆ เปนตน เมอไดศกษาหลกทฤษฎของการทาสมาธ

หลายๆ รปแบบแลว ขาพเจาเรมมความคดแปลกๆ หรอเรยกอกอยางวา อยากลองของ ถาคนเรามสมาธแลว เราจะมสตจรงหรอ หลงจากนนขาพเจาเรมนามนมาใชในการสอนหนงสอ โดยทดลองกบเดกนกเรยนชน ป.๒ ซงมพฤตกรรมทแสดงถงพฒนาการทางกายทเดนชดทสดคอ พฤตกรรมการไมอยนงและการเลนทตองใชกาลงเมอเขาสชวงอาย ๑๑-๑๒ ป เดกจะเรมอยนงไดมากและนานขน เดกมอารมณออนไหวงาย ควบคมอารมณและพฤตกรรมขณะเกดอารมณไดไมดนก อารมณเดกวยนรนแรงกวาเดกวยกอนเขาเรยนมาก พฤตกรรมทแสดงออกใหเหนถงพฒนาการทางอารมณของเดกวยน คอ การรจกเอาใจและแสดงความเหนอกเหนใจผอน การเปลยนทาทอยางรวดเรวเมอไดรบคาตชม หรอเยาะเยยถากถาง สวนพฤตกรรมของเดกทแสดงออกจะเหมาะสมหรอไมเพยงใดขนอยกบสงแวดลอมและแบบอยาง พฤตกรรมทเหนเดนชด คอ การเลนกบเพอนไดนานขน และการมความสมพนธกบเพอนถงขนนดกนไปเทยวหรอซอของดวยกน พฤตกรรมทแสดงออกใหเหนชดเจน คอ พฤตกรรมการทดลองเมอเกดการอยากรอยากเหน และพยายามสรางผลงานทเปนสงประดษฐตามความนกคดของตนเอง

ท เล ามาท งหมดนเป นพฤตกรรมของนกเรยนทนารกของขาพเจา และแลวปฏบตการกเรมขน กอนเรยนทกวนเดกจะตองนงสมาธกอน ๕ นาท พวกเขาไมรเลยวา คณครกาลงทาอะไร ตอนแรก เดกๆ สนกสนานกบการทดลองของขาพเจามาก เดกบางคนกนงนง บางคนกอยไมนง ขาพเจาเฝามอง

และบนทกพฤตกรรมทกวน จนถงวนสดทาย พฤตกรรมของนกเรยนตวนอยเรมเปลยนไป พวกเขาเรมนง สงบเหมอนเทวดาตวนอยๆ นาตนเตนมาก ทกครงทขาพเจาฉนสอนหนงสอ พวกเขาจะตงใจฟง และมจนตนาการทแปลกๆ คาถามบางขอทาใหเราสะดง นคอความคดของเดก ป. ๒ พวกเขากลายเปนเดกทมความเปนระเบยบเรยบรอย ขาพเจาคนพบวา การเรยนรตามทฤษฎ จะชวยใหผเรยนมสมาธ สามารถทางานไดนานขนได สมาธจะขนอยกบอายของผเรยน ถาผเรยนอายมากขนกจะมสมาธมากขน แตสงสาคญทสดประการหนงทจะทาใหสมาธดขน คอ ตองมสถานทสาหรบใหผเรยนทาการบานหรอศกษาคนควา เชน อาจมโตะเขยนหนงสอหรอมบรเวณไหนของบานกไดทจะใชเปนททาการบาน เปนทเรยนหนงสอ เปนทศกษาคนควา นอกจากนบรเวณนนจะตองมสงของทเขาจาเปนตองใช เชน มมหนงสอ สอการสอนทนาสนใจ และควรเปนสถานททอยหางไกลจากโทรทศน เพอทเดกจะไดมสมาธ ไมวอกแวกไดงาย บางคนอาจจะทาการบานไดดถามเสยงดนตรเบาๆ หรอมเสยงคนรอบๆ ซงจะตองศกษาดวาสงเหลานเปนปจจยเออตอการเรยนรของผเรยน ซงขนอยกบอายของผเรยนดวย และพอแมไมควรจนจานวนวายมากนก แตตองอยแถวๆ บรเวณนนเพอคอยตอบคาถาม สงทจะตอบตองเปนไปในแงบวก

มคากลาววา สมาธมความสมพนธกบสมอง เพราะสมองสงการระบบตางๆ ของรางกาย รวมทงการรบรและเรยนรการพฒนาสมองใหใชเตมประสทธภาพ โดยคลนสมองทสงบจะชวยในการเรยนรทด โดยเฉพาะการเรยนรของเดก โดยปกตแลว สงทผานเขามาในสมองของคนเรา ๑๐๐ สวน

๕๗

จะมสงททาใหเราสนใจขณะนนไดเพยง ๑ สวน สวนอก ๙๙ สวนจะถกทงไป เมอเดกมความสขและใจจดจอกบการทากจกรรมแลว จะเกดการกระตนวงจรแหงความปต (Reward Circuit) ใหทางานมากขน เมอเดกทาสงใดได ควรตองใหกาลงใจ ชนชม และเขาจะรสกด แลวเรมทากจกรรมนนๆ ซาอก

สมองมนษยจะฉลาดหรอไมอยทการเชอมตอของเซลลสมอง ซงการเชอมตอกนจะเกดไดดในสองปแรกของชวต ฉะนนหากขาดการกระตนทเหมาะสมในชวงเวลาดงกลาว จะมผลตอระดบสตปญญา สมาธและการเรยนรของเดก การกระตนใหเดกอยากทาอะไร แบงเปน ๒ สวน คอ อยากทาจากขางในของเดกเอง คอเดกอยากทาเอง กบอยากทาจากขางนอกโดยการกระตนจากพอแมใหเดกอยากทา เชน เราบอกใหลกทาและเมอทาแลวจะไดอะไร ซงความจรงเราอยากใหลกอยากทาเองโดยทเราไมตองกระตนมากนก แตกพบวาการกระตนจากขางนอกกอน นานๆ ไปจะทาใหเดกเกดความอยากทา

ออกมาจากขางในเอง สาหรบคนทยงไมเคยทาสมาธ และม

ความเครยดอยมาก จะผอนคลายความเกรงตอการนงสมาธ หนไปทาสมาธวธอนซงมหลายวธ เชนการสวดมนตแทนกอาจชวยได ทาใหจตใจเกดสมาธไดอกแบบหนง วธสวดมนตชาๆ และการหายใจเขา-ออกตามทกาหนดไว การสวดดงกลาวถาสวดแบบทองจาจะใชเวลาประมาณ ๑๕ นาท ถาสวดชาๆ แบบกาหนดลมหายใจอาจใชเวลาประมาณ ๑ ชวโมง ซง ๑๕ นาท - ๑ ชวโมงเปนเวลานานพอทจะทาใหจตใจสงบ หรอถาเปนเดกตวเลกๆ เรากนยมการนบตวเลข โดยใหเรมนบ ๑ นบชาๆ ไปเรอยๆ จนเดกสามารถนงได หรอ การกรอกนาใสขวด การทองสตรคณ สาหรบใครทรสกวายงยากอย แตกอยากทาสมาธดวย จะลองหาวธการแปลกใหมกได เชน การฟงเทปธรรมะ ลองนงสงบฟงครงละมวน โดยไมทาอะไรควบคไปดวย ใจจดจอฟงใหรเรอง กจะมสมาธไดเหมอนกน ถาฟงแลวเผลอหลบไป กจะรสกวาหลบลก และหลบสงบไปจนเชา

เทปธรรมะนมเรองแปลกอยอยางหนง คอ ฟงซาได และเวลาฟงซามนจะไดขอคดอะไรใหมๆ ขนมาเสมอ เพราะเวลาฟงบางชวงเรากเผลอไป หรอวนนเรามเรองมากระทบใจ ใหมๆ มาฟงกไดคาทมาชวยใหคด ซงเปนคาทวนกอนเราอาจไมสนใจ ดงนน เวลาเรามเทป ๑ ตลบ อยาเพงคดวา ออ มวนนฟงแลว ไมตองฟงอก ทาใหเปนภาระหามวนใหมไมรจบ บางครงฟงแลวกยงฟงใหมไดเรอยๆ นเปนเคลดลบทตองบอกกน

๕๘

ปตตาน เขต ๒

เรองวาสนา จานงอนวตรโรงเรยนวดนาประด หมท ๑ บานนาประด อ.โคกโพธ จ.ปตตาน คงมใครอกหลายคนอาจจะคดวาความเกง

จะทาใหชวตประสบความสาเรจ ไมวาจะเปนการศกษาเลาเรยน หนาทการงาน จนกระทงถงการใชชวต แตปจจบนทกคนไดรบรจากสอตางๆ แลววามปญหาเกดขนในสงคมของเรามากมาย ไมวาจะเปนกบผใหญหรอเดก นบวนยงทวความรนแรงมากยงขนและไมมททาวาจะแกไขปญหาได เพราะอะไรหรอ ?

เพราะสงคมมคนเกงมากมายแตขาดแคลนคนดมศลธรรม ถงเวลาแลวทเราทกคนตองชวยกนสงเสรม ฟนฟคณธรรม จรยธรรม โดยเฉพาะเดกและเยาวชนทจะเตบโตขนเปนตนแบบทดตอไป

โรงเรยนวดนาประด โรงเรยนเลกๆ ทมนกเรยนจานวน ๑๙๑ คน มคณคร ๑๘ คน ทามกลางความหลากหลายของนกเรยน แทบจะทกคนมปญหาทแตกตางกนออกไป พอมาอยรวมกน ลองจนตนาการดวาจะเปนอยางไร

สงทเกดขน เสยงดาพอลอแม พดจาหยาบคายชนดทไมสามารถเขยนไดเตมรปแบบ ดงสนนหวนไหวไปทวโรงเรยน พฤตกรรมกาวราวมให

วนเวลาผานไป…เรากาลงทาอะไรอย

เหนเปนประจา ขาดความเคารพเชอฟงคณคร และยงมปญหาชวนใหเวยนหวอกมากมาย

หลงจากทดฉนไดรบมอบหมายใหเปนครผรบผดชอบโครงการโรงเรยนวถพทธและโรงเรยนคณธรรมชนนา ทาใหความคดอะไรบางอยางพรงพรเขามาอยในความรสก เปนเสยงของดฉนทบอกกบตวเองวา “มนจะไหวไหมน” ขณะนนเหมอนกบวาไดแบกอะไรหนก ๆ อยบนบา นกเรยนกมปญหามากมาย อกทงกจกรรมทจะทา จะมปญหากบเพอนรวมงานสกกมากนอย แลวจะเรมอะไรอยางไรทกอยางดสบสนไปหมด เหมอนกบวาเปนความรบผดชอบทยงใหญมาก แตดวยความมงมนตงใจจรงทยดถอปฏบตเสมอมาวา “ตองสรางเดกใหเปนคนด มศลธรรม”

หยงลกสจตใจของพวกเขาเหลานน ไมวาจะดวยกาย วาจา ใจ ถงแมจะเหนดเหนอยเพยงใดกจะทาใหได เพราะความดเทานนทจะชวยนาพาชวตของนกเรยนทกคนไปในทางทด ถงแมจะไมใชคนเกงกตาม

เพราะทกวนาทของเวลา ควรคาแกการสรางคนด

๕๙

มาปรบใชกบสภาพและศกยภาพของนกเรยน ใหทกคนมสวนรวมในการทากจกรรม กจกรรมสวนใหญจะกระทาซาๆ เปนประจา จนในทสดกเกดเปนนสยทด เมอเดกไดลงมอปฏบตจรงพวกเขาจะมความสขมาก วนเวลาทผานไปทาใหพฤตกรรมของเดกๆ เปลยนแปลงไปในทางทดอยางเหนไดชด เสยงดาทอหยาบคายไดหายไปในทสด ภาพทเพอนชวยเพอนพชวยเหลอนองเหนจนคนตา นกเรยนมสมมาคารวะ มวนย มจตสานกรบผดชอบงานทไดรบมอบหมายใหปฏบต และทนายกยองชมเชยคอความซอสตยสจรต

ดงเช นพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทไดนอมนาไปยดถอปฏบต เปนกจกรรมเพอใหนกเรยนกลาวเตอนตวเองหนาเสาธงในยามเชาทกวน

ดวยความมงมนตงใจอยางแรงกลา กาลงใจจากตวเองไดหลงไหลเขามา นบจากนนคาวา“ส ไมมถอย” จงเกดขน พลงความคดในการสรรหากจกรรมเพอพฒนานกเรยนดานคณธรรม จรยธรรมไดเกดขน

โดยมวตถประสงคของโครงการโรงเรยนวถพทธและโรงเรยนคณธรรมชนนาเปนแนวทาง นา

๖๐

ตงแตเศษยางลบจนกระทงถงของมคาจานวนมากมาย พบเจอเมอไหรนามาคนคณครหาเจาของทนท การไดรบคายกยองชมเชยตอทประชมนกเรยนหมมาก ทาใหความดเพยงนอยนดกลายเปนความดทยงใหญและเกดความภาคภมใจในตวเอง บรรยากาศภายในโรงเรยนเตมไปดวยกลยาณมตร

นนคอนมตรหมายทดวาสงทยงใหญกาลงจะเกดขน เพราะตนกลาแหงความดทไดบมเพาะไดเจรญเตบโตขนอยางงดงาม ตอจากนไปแมวาจะใชเวลาอกนานเทาไร อปสรรคจะมากมายเพยงใด ดฉนยงขอยนหยดสไมทอถอยในการสรางตนกลา

ทเขมแขงเปนเดกด ณ โรงเรยนวดนาประดแหงน และเปนเยาวชนทดของชมชน สงคมและประเทศชาตตอไป ความรสกทเกดขนในครงแรกทมแตความสบสนไดพลนหายไป ทกครงทเหนภาพบรรยากาศใหมๆ มแตความความรสกชนตาชนใจ

เหตการณทผานมาทาใหดฉนยงมนใจวาการใหและการทาความดเทานนคอความสขทแทจรง ทงหมดคอภาพแหงความประทบใจทตดตรงอยในใจมรลม

๖๑

ชวงเวลาหลงจากตรากตรากบการแขงขนกฬากลมโรงเรยนเสรจพอด ตองเดนทางไปเขารบการอบรมเพยงคนเดยวดวยอาการเปนไขไปตลอดทาง เพราะครอกทานตดภารกจ ไปไมได

เมอถงวดปญญานนทาราม ซงเปนวดทหลวงพอ ไดดารและกอสรางขน โดยมเจาอาวาสเปนพระสายทางใต มาตอนรบดวยใบหนายมแยม อธยาศยเปนกนเอง ทาใหชาวคณะทเขารบการอบรมปลมใจไมได ทงประทบใจกบภมทศนของศาสนสถานทสงบ รมรนรมเยน ทราบวาไดจาลองและเลยนแบบมาจากวดสวนโมกขพลารามและปฏบตธรรมตามแนวทางสายพระพทธทาสภกขนนเอง

เสยงเดกนอยกลาวคาสวดมนต ไหวพระ ดงเจอยแจวมาแตไกล ภาพเดกนงทาสมาธ แผเมตตากรวดนาดวยอาการสงบ เปนภาพททาใหผเขยนหวนยอนคดไปเมอป ๒๕๔๗ ททางโรงเรยนวดนคมสถตซงเปนโรงเรยนขนาดเลก ไทยพทธ ๑๐๐% สมครเขารวมโครงการโรงเรยนวถพทธของกระทรวงศกษาธการ เปนปทเรมมการกอความรนแรงขนใน ๓ จงหวดชายแดนใต

ผเขยนไดรบมอบหมายใหเขารบการอบรมวทยากร คายพทธบตร ณ วดปญญานนทาราม ปทมธานรวมกบศกษานเทศก สพท.ปน.๒ และโรงเรยนทสมครเขารวมโครงการโรงละ ๒ คน เปน

เดกนอยวถพทธปลายดามขวาน

ทามกลางสภาวะเหตการณใน ๓ จงหวดชายแดนภาคใต กบเสยงระเบด กระสนปน การเผาโรงเรยนโดยไมหวน เดกนอยเจาเปนตนกลาทจะผลบานเปนพลงใหวถพทธดารงอยคถนใตปลายดามขวานทองของไทยยงยนนานตลอดไป

ปตตาน เขต ๒

เรองวรวทย สวรรณรตน โรงเรยนวดนคมสถต หมท ๔ บานยางแดง อ.โคกโพธ จ.ปตตาน

๖๒

๖๓

คณะครจาก ๓ จงหวดชายแดนภาคใต เขารบการอบรมรวมกบคณะครจากทวทกภาค ทงภาคกลาง ภาคเหนอ ภาคอสาน กวา ๒๐๐ ชวต ตงคาถามหลายคาถาม จากเพอนครในภาคอน กบเหตการณใน ๓ จงหวดชายแดนภาคใต แมกระทงพระวทยากรทมความเปนหวงเปนใยกบเพอนครจาก ๓ จงหวดชายแดนใต ทาใหเราปลาบปลมใจจนนาตาคลอ

การกน การอย การปฏบตทวดปญญานนทารามเปนแบบสมถะ อาหารทกอยางใสทเดยวกนทงคาวหวาน นอนคนเดยวในกฏเลกๆ ตนเชาตงแตต ๕ ทาวตรเชาจนถง ๖ นาฬกา ฝกปฏบตแลกเปลยนเปนพธกรอาราธนาศล อาราธนาธรรม รบอาหารเชา กลาวคาพจารณาอาหาร เขาศกษาธรรมะตามฐานตางๆ รบอาหารเทยงแลวหมนเวยน ศกษาปรชญาศาสนาและหลกธรรมตางๆ เปนฐานๆ ไป ตอนเยนไมรบอาหารคา กนแตเพยงนาปานะซงทาจากฟกทองตมกบนาจนเละ ใสนาตาลนดหนอยจนถง ๔ ทม เขาพกในกฏดวยอาการทองรองจอกๆ จากการทกระเพาะไมคนเคยเปนเวลา ๕ วน

ซงทาใหผเขยนไดแนวทาง ไดหลกธรรมและเกดความมงมนตงใจทจะนากลบไปปฏบตในชวตประจาวนของตวเองและขยายผลกบเดกนอยทโรงเรยนตอไป

กลบจากอบรมคราวนนแลว เราไดรวมคด รวมเขาคายพทธบตรเปนครงแรกขนในปเดยวกน โดยมนกเรยนชน ป.๕ ป.๖ โรงเรยนวดนคมสถต และโรงเรยนวดนาประดเขาคายรวมกน ณ วดนา

ประด เปนเวลา ๒ คน ๓ วน ดวยอาการหวนๆ ทประดงเขามา ผปกครองไมไววางใจใหเขาปฏบตธรรมในเวลากลางคนไดตลอดมา

เดกนอยวนนเจาไดเรยนรวถไทย วถพทธ วถคณธรรม รจกไหวพระสวดมนต รจกทาสมาธแผเมตตา รจกปฏบตธรรม กอเกดศล สมาธ ปญญา ในตวเจา รจกเรยนรทจะอยรวมกนอยางสนต มสมมาคารวะ เปนกลยาณมตรทดตอกน กอเกดคณธรรมใหกบเจาแลว ทามกลางสภาวะเหตการณใน ๓ จงหวดชายแดนภาคใต กบเสยงระเบด กระสนปน การเผาโรงเรยนโดยไมหวน เดกนอยเจาเปนตนกลาทจะผลบานเปนพลงใหวถพทธดารงอยคถนใตปลายดามขวานทองของไทยยงยนนานตลอดไป

๖๔

ปตตาน เขต ๒

ขนชอวา “เดกบานนอก” ใครๆ กนกภาพเดกทไมทนสมย ไมทนโลก หนาตาดซอๆใสบรสทธ แตงตวไมทนสมย ผวคลา การพดการจากจะไมคอยสภาพ ทกสงทกลาวมานกแคสงทอย ภายนอกททกคนเหน แตหารไหมวา แทจรงนนเดกบานนอกเปนเดกทมความจรงใจกบทกคน ไมมพษภยกบใคร ถงแมวาภายนอกอาจดนากลวดวยลกษณะทาทาง ผวพรรณ สหนา ทไมคอยดดสกเทาไร แตเดกบานนอกกมนาใจกบทกคนอยางเตมเปยม

สวนเรองการพดจานนอาจดหยาบกระดางไปสกนด ฟงแลวไมคอยจะรนหเทาไรนก แตเขากพดมาจากใจจรงโดยไมไดแสแสรงสกนด สวนบางคนจะมองวาคาวา “บานนอก” มองตรงทวาไมไดอยในทแออด ไมไดอยตรงทมการจราจรวนวาย อยนอกความวนวายทมผคนมากมายและดวยความทเปนเดกบานนอก ชอบอยแบบสงบรมเยน ไมยงเกยวกบใคร เวลาเขาเมองใหญๆ ทาตวไมถกกจะโดนดาวาเปนเดกบานนอก ถงแมวาคนอนจะมองวา “บานนอก” แตคนบานนอกกอยอยางมความสขกวาคนทไมไดอยบานนอก (คนเมอง) ทกสงทกอยางอยทใจเรา ถาเราพอใจในสงทเราเปน ถงเราจะอยทไหน เรากมความสข ดงคาทวา “ทกสงอยทใจ ถาใจเราสขเรากสข ถาใจทกขเรากทกข” ไมจาเปนตองอยบนแสงสศวไลซ แตคนเมองสวนใหญ ถงแมวา ภายนอกจะดด สภาพ พดจาออนโยน แตสวนใหญแลวมกจะทาตวแสแสรงเขาหากน หาความจรงใจไดยาก แตเดกบานนอกไมเคยทาใหใครเดอดรอน

โรงเรยนบานศาลาสอง หมท ๔ ต.สะดาวา อ.ยะรง จ.ปตตาน

เดกบานนอก

เพราะเรามวถชวตทเรยบงาย ไมชอบวนวายกบใคร เราอยกนแบบพงพานาใจกนไมไดพงพาวตถ

ผมอยากจะเลาเรองๆ หนง ซงผมไดประสบมาดวยตนเอง คอ มเดกนกเรยนบานนอกคนหนงเปนเดกนกเรยนโรงเรยนบานศาลาสอง ตาบลสะดาวา อาเภอยะรง จงหวดปตตาน ชนประถมศกษาปท ๔ มชอวา เดกหญงฟาตเมาะ ดอราแม และเดกหญงอสมะ ดอราแม สองคนนเปนพนองเรยนอยในหองเดยวกน เขาทงสองเปนนกเรยนทนาสรรเสรญยกยองเปนอยางมาก เพราะทกๆ วนทมาโรงเรยนเดกนกเรยนหญงสองคนนจะมขนม ลกอมมาขายเพอนๆ ทโรงเรยนเพอหารายไดเสรมใหแกครอบครว ถาเปนชวงฤดกาลของผลไม เดกนกเรยนสองคนนกจะเอาผลไมมาขาย เชน ฝรง ชมพ มะมวง บางวนกขายสมตามะละกอแบบงายๆ มาขายซงกขายดดวย ผลไมทงหมดทเอามาขายนน ลวนเอามาจากสวนทบานทงสน

๖๕

ทสาคญอกเรองหนงโดยเฉพาะพสาวทชอ เดกหญงฟาตเมาะ ดอราแม ยงเปนเดกทขยนอานหนงสอ เวลาวางจะเขาหองสมดทาการบาน อานหนงสอ บางวนกชวยครจดหนงสอในหองสมด เดกคนนมความรบผดชอบสงมาก เดกนกเรยนคนนควรไดรบการสนบสนนทางดานการศกษาเพออนาคตทสดใสในวนขางหนา เหนไหมวาเดกนกเรยนบานนอกคนหนง เปนเดกทกตญกตเวทตอพอแม เหนอกเหนใจพอแมไมคอยจะรบเราพอแมใหซอของแพงๆ เพราะเดกบานนอกสวนใหญจะรจกฐานะของตวเองด ถาเราเอามาเปรยบกบเดกในเมอง เดกนกเรยนในเมองจะแขงขนกนสารพด ไมวาจะเปนการแตงกาย ขาวของเครองใชตางๆ การเรยนกเชนกน มการเรยนพเศษเกอบทกวนไมมเวลาวางทไดมาอยพรอมหนาพรอมตา ไมมเวลาชวยงานบานพอแมเลย ซงตรงจดนนเองททาใหเกดชองวางระหวางพอแมและลก ทาใหลกขาดความ

รกความอบอนจากครอบครว ซงสงเหลานลวนแตเปนวตถภายนอกทงสน

ผมเปนครโรงเรยนบานศาลาสอง ถงแมวาโรงเรยนนเดกนกเรยนอาจจะด “บานนอก” ในสายตาคนอน ไมวาจะเปนการแตงกายทอาจจะดไมคอยสะอาด เนองจากเสอผาอาจจะดเกาเพราะใชมาหลายปแลวแถมยงไมเรยบ เนองจากพอแมไมมเวลารดให อกทงการพดจาอาจจะไมคอยสภาพ พดภาษาไทยกไมคอยชด จะพด คะ ขา ครบ กไมคอยถนดบางคนจะพดคะ ขา ครบ กอาย เนองจากทบานพอกบแมพดภาษาถน ตรงจดนจงเปนสวนหนงททาใหเดกนกเรยนบานนอกพดภาษาไทยไมคอยชด จงทาใหเดกนกเรยนไมคอยกลาแสดงออกเพราะกลววาถาพดไปแลว เกดพดเพยน (พดทองแดง) ขนมาคนอนจะหวเราะเอาได

ทงหมดทกลาวมานกเปนแคปจจยภายนอกทเราทกคนสามารถทจะแกมนได แตสงทผมประทบใจในตวเดกนกเรยนของผมคอ เดกนกเรยนสวนใหญเปนเดกนกเรยนทมคณธรรม จรยธรรมอยในตว ทกครงทผมไดนงพดคยกบเดกนกเรยนโรงเรยนนสวนใหญผมจะถามเรองเกยวกบสภาพความเปนอยของเดกนกเรยนเวลาอยทบาน ผมจะรสกภมใจในตวนกเรยนของผมตลอด เพราะคาตอบทไดมาจากนกเรยนของผมคอ นกเรยนของผมเกอบทกคนจะมหนาททตองทาทกครงทกลบจากโรงเรยนโดยเฉพาะนกเรยนหญงกจะชวยแมทางานบาน หงขาว ลางจาน เลยงนอง จนเรยกไดวาเปนกจวตรประจาวนเลยกวาได ตรงจดนจงทาใหผมรสกประทบใจเดกนกเรยนโรงเรยนบานศาลาสองแหงน

สงทกลาวมาขางตนทงหมดนจะเหนไดวาเดกบานนอกสวนใหญจะเปนเดกทมคณธรรม จรยธรรม ชอบอยแบบพงพาอาศยกน มนาใจกน ชอบอยอยางสงบรมรน ไมทาใหใครเดอดรอน

๖๖

รกบรสทธ

สงขลา เขต ๓

๖๗

เรองชมยพร แกวละเอยดโรงเรยนสะบายอย ต.สะบายอย อ.สะบายอย จ.สงขลา

“ถงแมเวลาจะผานมาเนนนานแลว แต

ฉนยงจาความร สกนไดตลอดมา” ตอนนนฉนเรยนอยชน ป.๔ วนนนทางโรงเรยนไดจดกจกรรมวนแม กอนทจะมการจดกจกรรมวนแม คณครถามวา “กอนมาโรงเรยนใครไหวแมบาง” ฉนยกมอดวยความภาคภมใจ แตคณครไมเพยงฟงตามทนกเรยนบอกอยางเดยว เชาวนรงขนคณครไดมาทบานของฉนพรอมทงถามแมวา “นกเรยนไดไหวแมตอนมาโรงเรยนหรอไม” แมตอบวา “ทงเชาและเยน ลกไหวแมเสมอ” ในกจกรรมวนแมปนนแมไดรบเกยรตใหเปนแมดเดนของโรงเรยน แตในความดทลกทาตามทแมสงสอน ทกๆ ปของวนแม ลกไมเคยรสกขาดแมเหมอนปน แมมลกดวยกน ๖ คน มพชายตางพอ ๔ คน และพสาว ๑ คน ฉนเปนคนสดทอง

ในวนแม….ถงเวลาทคณครใหแมและลกไดพรอมกนบนเวท ฉนไดแตยนมองหาแมทรมประตโรงเรยนเพอคอยแม แตแมกไมมา ปาของฉนบอกวาแมไปโรงเรยนของพสาวซงในปนนจดกจกรรมวนแมพรอมกน ฉนจงไปไหวปาแทน

จากวนนนมาทาใหฉนเรยนรวาแมไมไดเปน

๖๘

พอแมมขาวสารจะหงกนหรอไม คนทเปนพอกบแมคงไมขอลกเวลาลาบาก แตคนทเปนลกพงพอแมไดตลอดเวลา พอกบแมคงอยกบเราไดไมนานสงทเราทากบทานจะตดตวเราไปตลอดชวต

หนรกแมทสดในโลก

แมของเราเพยงคนเดยว ยงแมมลกหลายคนความรกของแมยงลนเหลอ ฉนไมเคยรสกขาดความอบอนจากแมเลย แตคงไมตองถามพสาวของฉน ฉนเขาใจดวาคนทไมมแม แมเสยววนาทนาตากหลนไดโดยทไมตองรออะไรเลย

“เพยงแคเหตการณนนหวนกลบมายงวนน”

วนนวนทเราเปนแม แมซงเฝาดลกตลอดมา เปนหวงแมกระทงยามกน ยามนอน เวลาลกไมสบาย แมเหมอนจะขาดใจเวลาทลกเจบปวด ถาแมเจบแทนได แมขอรบแทนทกอยาง แมจา ลกรกแม ลกรแลววาแมรกลกแคไหน รกแมไมมวนเสอมคลาย รกของแมมคายงกวาสงใดในโลก

“โยกเยก โยกเยก นาจมเมฆ นาจมหวนา

นาจมปา หมามาไมได นงรองไหสองคนแมลก”

เปนบทกลอมหนงทแมใชกลอมลกๆ เชอวาทกคนคงไดสมผสความรกอนยงใหญ รกบรสทธไมเคยหวงการตอบแทน

ถาวนใดทลกไดสวมชดครยเปนปญญาชน วนนนจงสงเกตใหดเปนวนทใครคนหนงดใจจนนาตาเออ วนทลกไดรบเงนเดอนเดอนแรก วนทลกไดเลยงดพอแมยามททานไมมรายได ทานมลกมากกจรง แตจะมลกสกกคนทจะนกวา วนน

จะมลกสกกคนทจะนกวา วนนพอแมมขาวสารจะหงกนหรอไม คนทเปนพอกบแมคงไมขอลกเวลาลาบาก แตคนทเปนลกพงพอแมไดตลอดเวลา พอกบแมคงอยกบเราไดไมนาน สงทเราทากบทานจะตดตวเราไปตลอดชวต

๖๙

พอของลก

สงขลา เขต ๓

“ไอปด” เสยงดดงมาจากในบาน ปดสะดงโหยงจากคาประกาศตทดงขน พรอมกบหนงสอเรยนปฐม ก กา แบบหดอานภาษาไทย เลมขนาดเของในมอ “นงลงพอสง เปดหนาแรกอานดงๆ ก อะ

กะ กอ อา กา เสยงดงฟงชด ถาไมชดอานใหม”

ทกๆ วน คณพอจะใหอานทกวน บางครงเยยวราดกเคยม เปนเวลาเกอบปทคณพอสอน พอเขาเรยนในชนประถมศกษา ภาษาไทยคณครไมหนกใจอะไร

เรองศภชย เกดสวสดโรงเรยนบานประกอบ ต.ประกอบ อ.นาทว จ.สงขลา

๗๐

เลยเพราะประสมคาไดเกอบหมด วนเวลาผานไปเหมอนมตดปก ครอบครว

คณพอตองระหกระเหนรอนเรไปตามกระแสคลน สาเหตเพราะครอบครวของพอมทายาทเพมขนมานบได ๑๑ คน ระดบเงนเดอน ๖๐๐ บาท ไมพอยาไส คณแมตองออกไปเกยวขาวในนา ปดเปนลกคนท ๓ จาเปนตองออกไปเกยวขาวกบคณแม ไดคาจางเรยงละบาท ตอนทเรากาลงเกยวขาวอยในนานน “แมเทานกไดแลว ๑ เรยง” “ยงกอนเราตองไมโกง

เขา หนงกามนตองได ๒ กามอถงจะได” แมบอกการเกบขาวจาวพอจะประทงครอบครวไปไดเพยงชวระยะเวลาหนงเทานน เพราะชวงเวลาเกบขาวมไมมากนก บางครงคณพอสดแสนทจะเหนอยจากการทางานแตเมอมเวลาวาง ปดมาน มานวดใหพอหนอย ตอนทนวดคณพอกเลานทานไปดวย นทานทคณพอเลา ปดจาไดทกเรอง ตงแตลกชาง ตาดา ปลาบทอง

ทายสดคณพอกไดนานาวาพาครอบครวลงใตสด คอทองทตาบลประกอบ เมอป พ.ศ. ๒๕๐๗ ทองทททรกนดารทสดของ อ.นาทว ระยะหลงๆ คณพอเมาหนก สาเหตเกยวกบครอบครวทแรนแคน แตถงกระนนคณพอกสงเสยใหลกทกคนไดเรยนหนงสอ ปดเรยนหนงสอทโรงเรยนบานจะทงพระวจารศลกล โดยทงใหอยกบเพอนพอและนา เขามลกอายประมาณ ๕ ขวบ เปนเดกทซนมาก แถมดออกตางหาก วนหนงแกซน ปดจบใหเขาบาน

นองไมยอม ปดเลยอมเขาดนแลวกตกลง วนนนปดโดนตแถมยงใหอดขาวอกตางหาก ปดคดถงพอเมอไหรพอจะมารบเราสกท จากนนไมนานคณพอกมารบเรา ในทนคอปดกบพคนท ๒ พอพาเรามารอเรอยนตททาทะเลจะทงพระ เรอยนตมาจากระโนดจะไปสงขลา ปดพบคณครนกร ปดยกมอไหวคณครแลวบอกวา ผมจะยายไปอยประกอบ คณครกอวยพรใหผมโชคด จากนนเรากเดนทางมาถงสงขลาในเวลาบายโมงนาจะได แลวเดนทางตอดวยรถประจาทางสงขลา หาดใหญ ซงเปนเวลาคามดแลว ปดหลบไปเมอไหรไมร มารสกตวอกทเรากมาอยทคลองแงะแลว รงเชาถงไดเดนทางตอมาถงนาทว ทนาทวไมมรถ เราจาเปนตองเดนเทา พอยมรถจกรยานของใครกไมรเพอบรรทกของ สวนเราเดนเฉยๆ ปดไดเจอแมทสะทอน แมคอยเราอยหลายวนแลว ปดดใจทสดทไดพบแม ครอบครวเรานอนทสะทอนหนงคน รงเชาเราเดนทางตอเพอมงหนาสประกอบ แมอมนองโดยใชผาขาวมาสะพาย พอบรรทกของใสรถจกรยาน สวนเราเดนพาของคนละเลกคนละนอย ตงแตเชายนบายเราเดนถงบานโครง ระหวางทางมลกโทะเตม เราเกบกนลกโทะ ระหวางทางเราสนกสนานมากจนลมเหนอยเลยวขวาอกนดเดยวกถงแลว พอบอก

จากทสงมองเหนโรงพกตงเดนเปนสงา ดานหลงเปนภเขาสวยงาม ทองฟายามเยนสทองผองอาไพ ปดดใจจนไมสามารถบรรยายไดอกแลว

๗๑

เรากไดเขาทพก เปนบานพกหลงคามงสเหรงปลกสรางกนเอง พนกเปนพนดน ฝากนโดยใชไมไผขด ตวเรอนเปนไมปาทรงกลม คาดวานาจะขอแรงชาวบานชวยกนทา รงเชาคณพอไปหาหนอไมจากลาธารมาแกงและตม หนอไมทนมเยอะเตมไปหมดเหมอนกบไมมคนหามาแกง ณ ทนเราเรยนรวธการดารงชพแบบใหม เพราะในวนหนงเราไมตองจายคาอะไรเลยนอกจากซอเกลอ นาปลา ปลาแหง หวหอม กระทยม เสอผาเทานน

ดวยเหตนคณพอเลยมเงนสงเสยลกๆ ไดเรยนหนงสอจนจบชน มศ.๓ ทกคน ปดโชคดทสอบไดเรยนตอคร คณพอใหเงนรายเดอนเดอนละสองรอย จายพอหรอไมพอกตองดนรนเอาเอง นบเปนประสบการณทตองเรยนร โดยใชชวตจรงเปนเดมพนท ว.ค.สงขลา

เหตการณในครงหนง ปดจายเงนเกนเปาบวกกบมกจกรรมหลายอยางทโรงเรยนทาใหใชเงนมาก โบกรถกลบบานพกทสะทอน บอกพอขอเงนสองรอยบาทบอกเหตผลใหหมด คณพอนงนงอยครใหญแลวบอกวากนขาวกนปลาเสยกอน ใจเยนๆ จากนนคณพอไดไปบานปาคนหนงซงเปนเมยนายดวย คณพอตองกราบขอความกรณาขอยมเงนใหลกสกสองรอย เขาบอกวาเขาคดดอกเบยรอยละยสบบาท ปดนกนอยใจนาตาไหลรนโดยความรสกทบอกไมถกแอบรองไหดวยความคบแคนใจเปนทสด ขนาดคนทดตอกนยงทากนได

ในทสด ปดกไดเรยนจบมาเปนครทบานตวเอง วนหนงมเหตการณเกดขน คณครครบ “พอ

ครนอนไมไดสตอยทปากทางครบ” เสยงนกเรยนในโรงเรยนตะโกนมาแตไกล ขณะนนเปนเวลาใกลเทยง ปดขจกรยานยนตออกไป ภาพทเหนพอนอนไมไดสต มมดแดงกดอยเตมไปหมด ปดยกพอปดมดแดงออก นาพอไปนอนในบานคนชอ น สงสยพอเมามากและคงไมไดกนขาว มขาวเหลอบางมย ม แตไมมกบนะ แตมไขตมอย ๑ ใบ พอทานได ปดปอนขาวใหพอกน พอฟนไดสต พอบอกวาไมไดกนขาวตงแตเมอวาน ปดพาพอไปสง บอกพออยาทาแบบนอก ปดไมสบายใจ

จากวนนนคณพอไมดมเหลา หนมาดมเบยรแทน พอดมไมมาก แตเหตทไมนาเกดมนกเกด คณพอลมในหองนา อนเปนสาเหตใหคณพอเขาโรงพยาบาล หลงจากนนคณพอกเปนอมพาตขางซาย ปดพาพอเขารกษาตวทโรงพยาบาลประสาท คอยดแลปอนนาปอนขาวพอไมไดขาด คอยเชดตวใหพอ คอยชาระเชดอจจาระ หนกเบาใหพอ แตรกษาเทาไหรกไมหาย ทายสดเมอปลายป พ.ศ. ๒๕๔๕ คณพอกเสยชวตไปพรอมกบโรคราย ปดไมรองไห แตเสยใจอยางไมมอะไรสญเสยไปมากกวานอกแลว สงทพอใหกบลกๆ ไมมทพอแมสมยปจจบนพงม เพราะพอมแตตวและหวใจ กบวชาความรทเคยใชสมยพอเปนเดก และสามารถพาครอบครวใหรอดพนวกฤตไปไดโดยไมพงใคร

สงทพอใหกบลกๆ ไมมทพอแมสมยปจจบนพงม เพราะพอมแตตวและหวใจ กบวชาความรทเคยใชสมยพอเปนเดก และสามารถพาครอบครวใหรอดพนวกฤตไปไดโดยไมพงใคร

ปตตาน เขต ๒

๗๒

“ความดททาอาจจะนอยนด และดอย

คณคา ในสายตาของใครๆ

แตความอมเอมใจทผ กระทาไดรบ คอ

คณคาทยงใหญ ยงกวา”

เดกด คานเปนคาทไพเราะ ออนหวานแกผ ไดยนไดฟง แมผพดจะเปลงเสยงคอนขางดงตอเดกผทาดกตาม “หนเปนเดกด” ลกเปนคนด นกเรยนเปนเดกด ผเปนครทกทาน คงเคยจะเปลงถอยคานออกมาแลว นบครงไมถวน

เดกด ทโรงเรยนราชมนรงสฤษฎ ตองมคณลกษณะดงน

ประการแรก ตองไมทาใหตนเองและผอนเดอดรอน นนคอ ตองรกผอนเทากบตนเอง เราไมชอบความทกข ความเดอดรอนทงทางกายและทางใจ ผอนกเชนเดยวกบเรา

ประการทสอง ตองทาในสงทเปนประโยชนสขแกตนเองและผอน นนคอ ตองมจตอาสา ลดละความเหนแกตว คดมงหวงจะเสรมสรางประโยชนสขแกผอนอยางเปนธรรมชาตวสย

ประการทสาม สงทกระทาตองไมขดตอหลกของศลธรรม คณธรรม จารตประเพณอนดงาม ไมขดตอกฎระเบยบศลธรรม ขอตกลงของโรงเรยนและไมขดตอกฎหมาย ขอนจงควรเปนตวควบคม แมจะประพฤตปฏบตถกตองในประการหนงและประการสอง หากประการทสามบกพรอง

เรองปนณรงค สมบรณโรงเรยนราชมนรงสฤษฎ ๑๘๘ หมท ๑ ถ.เพชรเกษม ต.นาประด อ.โคกโพธ จ.ปตตาน

เดกดทราชมนรงสฤษฎตองการ

๗๓

ภาพ : สถาบนอาศรมศลป

๗๔

กไมสามารถเปนเดกดไดเดกจะดไดดวยการชนาของคร ไมวาเรา

จะมการเปลยนแปลงหลกสตรมากครง จน “เนนผเรยนเปนสาคญ” หรอเนนนกเรยนเปนศนยกลาง แตการทจะสงเสรม หรอเสรมสรางใหเดกเปนคนดไดนน หวใจสาคญกยงอยทคร

ครตองมวจารณญาณความเปนคร พรอมทจะเปนตนแบบหรอแบบอยางทดใหกบเดก ครจงตองเปนกระจกสะทอนภาพลกษณแหงการปฏบตตน โดยไมเสแสรงแกลงทาใหเดกเหน ทงภายในโรงเรยนและภายนอกโรงเรยน นนคอ ครจะตอง คดด พดด ประพฤตด ปฏบตด มคณธรรม

โรงเรยนใดทมครผเปนตนแบบทถกตองดงาม ใหแกเดกครบ รอยเปอรเซนต เชอมนไดวาโรงเรยนนนจะไดรบการยอมรบยกยองจากชมชนแวดลอมโรงเรยน ความเจรญกาวหนาและสงทโรงเรยนมงหวง จะเกดขนอยางไมมทสนสด ซงจะมความยงใหญ และสาคญกวาไดรบประกาศนยบตรหรอประกาศเกยรตคณใดๆ

“ทาไมคณใหลกไปโรงเรยนนน” นคอคาถามสาคญทผ ปกครองนกเรยนจะถามไถกน และหากมคาตอบวา “โรงเรยนนนครทกคนด

เอาใจใสดแลนกเรยนดเหมอนหลาน เดกเปนเดก

ดไมดอ เขาเรยนตอทไหนๆ ได มงานทา”

คาตอบเชนนชนใจยงกวาเสยงทดงจากสวรรคการสอนใหเดกเกงไมใชเรองยากสาหรบคร

ยคโลกาภวตน เพราะมสอททนสมยใหเลอกใชอยางมากมาย แตสงทยากยง คอการปลกฝงเสรมสรางใหเดกทกคนเปนเดกด มทงความรและคณธรรม

เดกเกงทดอและเยอหยง ไมเคารพเชอฟงใคร ยอมไมเปนทพงปรารถนาของใคร ตรงขามกบเดกทพอจะเรยนได พรอมยอมรบทงการพฒนาทงคณภาพและคณธรรม ยอมเปนทตองการของใครๆ

ผเปนครจงควรทจะปลกฝงและปลกมโนสานกใหเดกๆ ทกคนไดระลกวา “ความดททาอาจจะ

นอยนด” และดอยคณคาในสายตาของใครๆ แตความอมเอมใจทผกระทาไดรบ คอ คณคาทยงใหญ ยงกวา ไมยากหากครเปนครหวใจ ผทพรอมจะเปนครตลอดเวลา

เดกและเยาวชนของชาตในวนน ไมใชอนาคตของชาตในวนหนา ขอใหผทเปนครเปลยนความคดใหม

“เดกและเยาวชนของชาตในวนน คอพลง

ขบเคลอนความเจรญกาวหนาของสงคมและ

ประเทศชาตตงแตวนนและในอนาคต” เพราะอะไร จงเปนเชนน ครทกทานคงมคาตอบทชดเจนอยแลว

ครตองมวจารณญาณความเปนคร พรอมทจะเปนตนแบบหรอแบบอยางทดใหกบเดก ครจงตองเปนกระจกสะทอนภาพลกษณแหงการปฏบตตน โดยไมเสแสรงแกลงทาใหเดกเหน

๗๕

เดกจะดได อยทการอบรม ความรก ความอบอน ความหวงใย ในครอบครว เปนรวปองกนภยใหกบเดกได

ประตวดเปดอาอยทกวน เพอรอใหผคนเขาไปทาบญ ปฏบตธรรม แตชางเงยบเหงาเหลอเกน

เรองศรลกษณ สทธพงศธรสพป.ยะลา เขต ๒ ๒๑๒ ต.บนนงสตา อ.บนนงสตา จ.ยะลา

ยะลา เขต ๒

สายใยรกแหงครอบครว

ผ คนหางเหนการเข าวด วยร นพากนเข าวก (โรงภาพยนตร) มากวาเขาวด

ฉนคดยอนกลบไป เมอวนทฉนเปนครโรงเรยนนคมสรางตนเองพฒนาภาคใต ๑ ฉนคด โครงการ “ไปวดวนสาคญ” และ “ครอบครว

๗๖

สขสนตพากนเขาวด” ครงแรกทฉนกบเพอนครคดโครงการนขนมา กลวมากวาผปกครองจะไมใหความรวมมอ จะไดรบเสยงบนกลบมา แตฉนมความตงใจแลววาจะตองทาใหได

“คณครคะ พรงนเปนวนพระ นกเรยนชน

ประถมศกษาปท ๕ ไปวดใชไหมคะ” ลกศษยตวนอยๆ ของฉนวงมาถามดวยความกระตอรอรน

“ใชจะ อยาลมนาปนโตไปดวยนะคะ”

“คณครคะ พรงนแมของหนจะไปวดดวยคะ” เธอพดบอกครดวยสหนายมแยมแจมใส

ทกวนพระทตรงกบวนเปดเรยน นกเรยนจะสลบชนเรยนกนไปวด จดนาปนโตไปวด จดการเรยนการสอนทวด ใชเวลาครงวนเชา ใหนกเรยนสวดมนต สมาทานศล นงสมาธ ถวายภตตาหารแดพระภกษ และรบประทานอาหารรวมกนทงคร นกเรยน และผปกครอง

๗๗

“นาหยดลงหนทกวน หนมนยงกรอน”

นกเรยนเหลานยงเปนไมออนทดดได หากเขาเขาวดฟงธรรมบอยๆ ธรรมะกซมซาบจตใจเขาได ในทสดโครงการทฉนคดกบเพอนครกประสบผลสาเรจไปเกอบรอยเปอรเซนต

ความรก ความอบอน ความผกพนในครอบครว เปนสายใยแหงความรก ลกหลานจะไมเดนทางผด

เพราะความรกทครอบครวมใหตอกน ครอบครวควรเปนแบบอยางทดใหกบลกหลาน

พนทแหงการทาความดเหลออยเลกนอย ขอใหเรารบแยงพนททเหลออย เพอทาความด รบชงเวลาจากเหลาเยาวชนทเดนทางผดใหกลบมาทาความด

ความรก ความอบอน ความผกพนในครอบครว เปนสายใยแหงความรก ลกหลานจะไมเดนทางผด เพราะความรกทครอบครวมใหตอกน ครอบครวควรเปนแบบอยางทดใหกบลกหลาน

๗๘

ยอนรอย งานเขยน

ภาคเหนอบน l ลำนำยม...สายนำ...ชวต ครผจญ บญสทธ ทมาในงานเขยน คอมองเหนวางานเขยนจะชวยสบสานภมปญญาทองถน เอาไวได และมองเหนเดกๆ อานหนงสอกนนอย เมออานนอยกพลอยทำใหเดกๆ เขยนหนงสอกนนอยตามไปดวย เลยทำใหเกดแรงบนดาลใจในการเขยน คออยากเขยนใหเปนแบบอยางเปนตวอยางใหเดกๆ ไดเหน ไดด ไดอาน และหวงวาพวกเขาจะไดลองทำตามแบบอยางของครบาง หากจะเรมเขยน ควรจะเรมอยางไร เขยนจากสงทอยใกลตวกอน คอยๆ เขยนทละนดๆ เชนเรมเขยนสงทเกยวกบประสบการณจรง เกยวกบชวตประจำวนจะงายกวา เขยนไดงายกวา คดไดดกวา ไมเพอฝนแบบนยาย แลวจากนนคอยๆ เขยนออกไปขางนอก คอเขยนเรองทอยไกลตวออกไป ภาคเหนอลาง l คณธรรมชนนำ...ทอนบาลศรเทพครยพน ทองหลอ ทำไมถงเลอกงานเขยนของเดกมาลงในบทความ สงทเดกเขยนเปนของทมคาซงถายทอดออกมาจากสมองของเขา อกทงยงเปนโอกาสทจะเผยแพรผลงานของเดกๆ ดวย ซงทางโรงเรยนไดสรางกจกรรมใหเดกไดฝกการเขยนจากชวตประจำวนกอน หรอจากสงทเดกปฏบตเปนประจำ การฝกจดบนทก เชน กจกรรมคนหาคนด มการฝกการวเคราะหโดยการตงคำถามจากคร เชน “ทำไมตองนบถอศาสนาพทธ” “ทำไม

ตองทำตาม” เดกๆ จะชวยกนบอก ซงในขณะทเดกตอบคำถาม เดกกไดคด ไดเขยน และเดกสดทายกจะสรปไดดวยตวเอง ภาคอสานบน l ปลกฝงความด ครชลธดา เงนงาม มองเหนอะไร ถงหยบเรองนขนมาเขยน คดวามนเปนสงทครประทบใจมาก และเปนแรงบนดาลใจใหครจรงๆ ทำใหอยากจะสรางเดกคนอนๆ ใหเขาเปนคนด และเปนแบบอยางทดแบบนตอไป ซงตอนนนครดใจมากนะ การเกบเงนมาคน มนเปนเรองททำไมยาก แตวาเทาทครเหน เดกโตเขาเกบเงนได เขาจะไมคอยมาแจงหรอมาคน แตถาเปนเดกตวเลกๆ จะมาแจง แสดงวาเขายงรในสงทมนถกตองคะ รในสงทครสอนไป แลวลกษณะการวางโครงเรองเปนอยางไร มนเปนลกษณะเหมอนเรองเลา มการสอดแทรกความคดเหนลงไปในลกษณะของบทความ แตวาอยากจะใหเรองมนนาอาน เหตการณทกสงทกอยางกเลยใสคำพดลงไป คดวาจะทำใหคนอานสนใจมากขนคะ ภาคอสานตอนลาง l ตนเปลยนตนไดดวยตนเอง ครธวช ประภชะเนย คดวางานเขยนจะมผลอยางไรตอผอานบาง ถาคนอานสนใจกนาจะไดคดวา คนเราไมไดดทรปรางหนาตา หรอไมไดดทวยเทานน ถาคดไดและตองการเปลยนแปลงตนเอง กสามารถทำได สามารถเปลยนได ตองการจะสอแบบนนครบ ความใสใจตอสงรอบๆ ตวมผลตองานเขยนอยางไรบางคะ เราสามารถเอาสงทอยรอบตวมาเปนบทเรยน เอามาเปนองคความร ถายทอดใหกบบคคลอนๆ ได จะเขยนเหตการณทประทบใจออกมาไดอยางไร ตองอาศยระยะเวลา สงแวดลอมตางๆ อารมณความรสกนกคดของเราดวยวามนจะกลนออกมาไดไหม คอบางครงบางคราวกนกอะไรไมออก แตถามอะไรแปลบขนมา ผมกวาใชเลย! กเขยนออกมาเลย มนไมมหลกเหมอนนกเขยนมออาชพ ผมพบประสบการณตรงแลวกเขยนออกมาเลย หรอวามนอาจจะเปนลกษณะอารมณของนกวาดภาพ คอมนตองอาศยอารมณ

๗๙

ความนกคด อาศยบรรยากาศกอนทเขาจะกลนภาพอะไรออกมาซกภาพ อาจจะเปนอารมณแบบเดยวกน สรปคอ ถาประทบใจอะไรกเขยนออกมาทนท ภาคประตอสาน l แมจำเปน ครคณตา ปราสย คณครทำความเขาใจกบเดกดวยวธไหนคะ คยคะ แลวกไปเยยมบาน พอเราไปเยยมบานและไปพบกบคณปของเขา เรากเลยเขาใจ มองเหนเหตผลทเดกเปนแบบน เพราะมสาเหต เหมอนเขาตองการความอบอน เขาขาดความอบอนอยางมาก ไดอะไรจากการเขยนประสบการณจรงคะ เรองความประทบใจ แลวกภมใจคะ วาเรากเปนคนหนงจากคนเลกๆ ทสามารถกระตนหรอสรางใหเดกคนหนง ทเขาขาดความอบอนไดปรบปรงตวใหดขนคะ เหมอนวาเราเปนสวนหนงทไดชวยเหลอเขา ภาคกลาง-ตะวนออก l พลกชวต ครสรวย นำสนวเชษฐชย ทำไมถงใชการเขยนแทนความรสกผานตวละคร (ตวเดกนกเรยน) ครไดคยกบเดกแลวกไดรบรความรสกของเขา ครกเลยพยายามถายทอดความรสกน เพราะคนทอานกเปนเดกดวยกน และครยงไมรวาจะมใครทมลกษณะปญหาแบบน ทครยงเขาไปไมถง อยากใหเดกไดอาน วาการมปญหาไมใชเรองนาอาย เรามปญหาอะไรเราพดไดนะ ถาเขยนจากมมมองของครเองกเขยนได แตในความรสกนาจะเปนเดกถายทอดกนเอง เหมอนกบเวลาจะชวยเหลอนกเรยน ถาเราจะหาขอมลจากเดก เราถามจากเพอนเขา เราจะไดขอมลเยอะกวาการถามกบตวเดกเอง หากจะเขยนแทนความรสกคนอนควรจะทำยงไง เรมอยางไร ตองไปคยกบเดกบอยๆ ใหรปญหาจรงๆ ใหเขาไววางใจ และคอยสงเกตพฤตกรรมเวลาเขาเลาปญหาใหเราฟง ความรสกของเขาเปนอยางไร แลวถาเราเปนเดกคนนเราจะรสกอยางไร เอาตวเราไปแทนเขา ใหชงนำหนกดวา “ถาเปนเรา” “ถาเปน

ลกเรา” ฟงเขาและจากเพอนเขาดวย เพราะบางอยางทครถามกไดมาจากเพอน จากนนกคอยเรยกกนมาคยอกท

ภาคตะวนตก-ใตบน l วนนไมมสายลม ครนงลกษณ แตงศร ทมาทไปและขนตอนกอนเรมเขยนเรองน กสมภาษณแลวกเรมพดคยกบเขา ไปเยยมไปหาเขาทบานหลายครงเลย ไปคยกบเขาวาเปนคนอยางไร ไปฟงสงทเขาพด แลวเรามองเขาเปนคนอยางนไหม พอไปสมภาษณกพบวาเขาชางเปนคนทมความอดทนอยางมาก เกดความสงสาร เกดเปนแรงบนดาลใจในความอดทน การเลยงลกใหเปนเดกด แมจะจบแค ป.๗ แตความคดของเขาสงและสามารถอยไดดวย ตวเอง ทำไมถงเลอกเขยนประวตชวตคนคะ เปนคนชอบอานบทความของคนอน ชอบเอาชวตจรงมาคด ชอบศกษาชวตคน สงเกตคนวาทำไมคนนถงนาสงสาร ทำไมคนนถงเปนแบบน เวลาไดสมผสไดอยกบผคนกจะรวาเขามนสยเปนอยางไร บางทเรากไดเรยนรถงสงตางๆ ทอยรอบตวเรา เชน ถาไมมความอดทนจะทำใหเราวาวน เราตองมขนต มสต คอบางครงเหนเขาเสยใจแตเขากมสต ชวตของคนแตละคนมพนฐานไมเหมอนกน อยทความจรงใจ อยทการเลอกจะเดนทางชวตแบบไหน ถาเขามพนฐานจตใจดเขากจะเปนคนด ถาเขาไมมธรรมะกจะออกมาเปนคนอกแบบหนง ภาคใตตอนลาง l ปลายทางความหวงใย...จากหวใจคร ครมนสว มณสวสด คดวาการเขยนจากประสบการณจรงมขอดยงไง มนมความรสกวา เราไมตองใชความคดอะไรมาก มนออกมาจากความรสกเราเอง สงแวดลอมรอบตวเราเอง เหมอนกบวาเรองไกลตวตองใชความคดเยอะแยะ แตวาเรองใกลตวนมนงายนะคะ งานเขยนจากประสบการณดๆ จะมผลตอคนอนอยางไร กไดแลกเปลยนความคดกน อยางนอยกเหมอนกบวาองคกรเรา ไดแลกเปลยนเรยนรกน ทดมากมหลายเรองนะ ไดเหนวาหลายคนมประสบการณทแตกตางกน และไดนำมาแลกเปลยนเรยนรกนในโรงเรยนของเราดวย

บทความดเดน ภาคเหนอตอนบน โรงเรยนบานวงหลวง (วงมาประชาสามคค) แพร เขต ๑ ภาคเหนอตอนลาง โรงเรยนอนบาลศรเทพ (สวางวฒนา) เพชรบรณ เขต ๓ ภาคอสานตอนบน โรงเรยนบานกดจาน สกลนคร เขต ๓ ภาคอสานตอนลาง โรงเรยนศกษาสงเคราะหธวชบร รอยเอด เขต ๑ ภาคประตอสาน โรงเรยนพรพทยาคม นครราชสมา เขต ๔ ภาคกลาง-ตะวนออก โรงเรยนชมชนวดปราสาท อางทอง ภาคตะวนตก-ใตตอนบน โรงเรยนวดกญชรวชราราม เพชรบร เขต ๑ ภาคใตตอนลาง โรงเรยนศรราษฎรสามคค ปตตาน เขต ๒ ภาคเหนอตอนบน โรงเรยนบานปาเหว ลำปาง เขต ๓ โรงเรยนบานหนองครก เชยงราย เขต ๓ โรงเรยนบานแมตำ พะเยา เขต ๒ โรงเรยนบานนำชางพฒนา นาน เขต ๒ โรงเรยนบานออวทยา ลำปาง เขต ๒ สพป.เชยงราย เขต ๓ โรงเรยนบานนาวงค นาน เขต ๒ โรงเรยนบานทงมอก พะเยา เขต ๒ โรงเรยนบานสนกลางนาดอ พะเยา เขต ๒ โรงเรยนบานแมอง พะเยา เขต ๑ โรงเรยนบานทงสาน ลำปาง เขต ๓ สพป.แพร เขต ๒ โรงเรยนบานผาฮาว พะเยา เขต ๒ โรงเรยนบานปาตาก พะเยา เขต ๒ โรงเรยนบานรอง นาน เขต ๒ โรงเรยนทงหาราษฎรสามคควทยา เชยงราย เขต ๒ สพป.เชยงราย เขต ๔ โรงเรยนพะเยาประสาธนวทย พะเยา เขต ๑ ภาคเหนอตอนลาง โรงเรยนบานตาลพรา สโขทย เขต ๒ สพป.อตรดตถ เขต ๑ โรงเรยนบานหวดง พจตร เขต ๑ โรงเรยนวดลำชะลา พจตร เขต ๑ โรงเรยนบานบอยายสม ชยนาท โรงเรยนวดทาขอย พจตร เขต ๑ โรงเรยนวดดงกลาง พจตร เขต ๑ โรงเรยนวดสระประทม พจตร เขต ๑ โรงเรยนบานนาเฉลยงใต เพชรบรณ เขต ๓ โรงเรยนวดวงหมน ชยนาท โรงเรยนวดหนองหลวง พจตร เขต ๑ โรงเรยนวดหนองโพ นครสวรรค เขต ๓

รายชอโรงเรยนในวารสารวถพทธฉบบท ๕

๘๐

โรงเรยนบานหนองสะแก พจตร เขต ๑ โรงเรยนเนนกมวทยา พษณโลก โรงเรยนบานกองทล เพชรบรณ เขต ๓ โรงเรยนเขาพรกอนสรณ กำแพงเพชร เขต ๒ ภาคอสานตอนบน โรงเรยนบานหนรอง ขอนแกน เขต ๕ โรงเรยนบานกดจาน สกลนคร เขต ๓ โรงเรยนบานวงหกวาง สกลนคร เขต ๓ สพป.หนองคาย เขต ๑ โรงเรยนบานตวนอย เลย เขต ๑ โรงเรยนมธยมวารชภม สกลนคร เขต ๒ โรงเรยนบานโนนขา ขอนแกน เขต ๒ โรงเรยนไตรคามประชาพฒนา ขอนแกน เขต ๒ โรงเรยนบานบอตะครองโนนฝาย ขอนแกน เขต ๓ โรงเรยนบานหนองแวงโสกพระ ขอนแกน เขต ๓ โรงเรยนบานชะโนด ๒ มกดาหาร โรงเรยนบานแหประชานเคราะหขอนแกน เขต ๕ โรงเรยนบานคำนอย ขอนแกน เขต ๒ โรงเรยนบานบงตาขาย เลย เขต ๒ สพป.หนองบวลำภ เขต ๑ ภาคอสานตอนลาง สพป.ยโสธร เขต ๒ โรงเรยนบานทบนอย สรนทร เขต ๒ โรงเรยนบานบอแก มหาสารคาม เขต ๓ สพป.มหาสารคาม เขต ๓ โรงเรยนบานดอนดวงบอน มหาสารคาม เขต ๒ โรงเรยนกดรงประชาสรรค มหาสารคาม เขต ๑ วดชยประสทธ มหาสารคาม เขต ๓ โรงเรยนบานกกาสงห รอยเอด เขต ๒ สพป.รอยเอด เขต ๒ โรงเรยนบานดอนโองทาวารวทยาสรรค รอยเอด เขต ๓ โรงเรยนบานเตย อบลราชธาน เขต ๑ โรงเรยนบานโนนหนองแฝก ยโสธร เขต ๑ โรงเรยนบานทงแต ยโสธร เขต ๑ โรงเรยนบานยางเครอ-ดานนอย รอยเอด เขต ๒ โรงเรยนบานหวนา รอยเอด เขต ๒ โรงเรยนบานขามเรยน มหาสารคาม เขต ๒ ภาคประตอสาน โรงเรยนบกรม สระแกว เขต ๒ โรงเรยนบานทาขเหลก นครราชสมา เขต ๕ โรงเรยนบานหนองปรอ “รฐราษฎรพฒนา” นครราชสมา เขต ๗ โรงเรยนปญญาประทป นครราชสมา เขต ๕ โรงเรยนบานหนองตว บรรมย เขต ๔ โรงเรยนบานซบเจรญสข ชยภม เขต ๓ โรงเรยนบานหนองมะคา ลพบร เขต ๒ โรงเรยนบานนา (สามคควทยา) สระแกว เขต ๑ โรงเรยนครบรวทยา นครราชสมา เขต ๓

โรงเรยนชมชนวดรวง นครราชสมา เขต ๒ โรงเรยนบานจอมศร นครราชสมา เขต ๒ โรงเรยนบานหนองแสง นครราชสมา เขต ๖ โรงเรยนชมชนบานแซรออ สระแกว เขต ๒ โรงเรยนชมชนประทาย นครราชสมา เขต ๗ โรงเรยนบานตางตา นครราชสมา เขต ๑ ภาคกลาง-ตะวนออก โรงเรยนปากคลองบางขนาก ฉะเชงเทรา เขต ๑ โรงเรยนวดคลองขวาง นนทบร เขต ๒ โรงเรยนอนบาลสงหบร สงหบร สพป.ปทมธาน เขต ๒ โรงเรยนบางบอวทยาคม สมทรปราการ โรงเรยนบานยางเอน ระยอง เขต ๒ โรงเรยนวดเนนยาง ระยอง เขต ๒ สถาบนอาศรมศลป กรงเทพมหานคร ภาคตะวนตก-ใตตอนบนโรงเรยนบานหนองกระถน สพรรณบร เขต ๓ โรงเรยนสามคคอนสรณ สราษฎรธาน เขต ๓ โรงเรยนวดนางแกว ราชบร เขต ๒ โรงเรยนบานหนองตาเยน ประจวบครขนธ เขต ๒ โรงเรยนวดอมรวด สมทรสงคราม โรงเรยนบานหนองกระถน สพรรณบร เขต ๓ โรงเรยนบานนำทรพย เพชรบร เขต ๒ สพป.สพรรณบร เขต ๓ โรงเรยนอนบาลบานโปง ราชบร เขต ๒ โรงเรยนคงคาราม เพชรบร เขต ๑ โรงเรยนอนบาลวดไชยชมพลชนะสงคราม กาญจนบร เขต ๑ โรงเรยนวดสามชก สพรรณบร เขต ๓ โรงเรยนอนบาลสมเดจพระวนรต สพรรณบร เขต ๓ โรงเรยนวดทงคอก (สวรรณสาธกจ) สพรรณบร เขต ๒ ภาคใตตอนลาง โรงเรยนวดเกษตรชลธ (เลอนประชาคาร) สงขลา เขต ๑ โรงเรยนบานเจะบลง สตล เขต ๑ สพป.ปตตาน เขต ๑ โรงเรยนวดบานลม สงขลา เขต ๓ โรงเรยนวดสนทรวาร ปตตาน เขต ๒ โรงเรยนบานบกหก ตรง เขต ๑ โรงเรยนบานตรง ปตตาน เขต ๒ โรงเรยนวดนาประด ปตตาน เขต ๒ โรงเรยนวดนคมสถต ปตตาน เขต ๒ โรงเรยนบานศาลาสอง ปตตาน เขต ๒ โรงเรยนสะบายอย สงขลา เขต ๓ โรงเรยนบานประกอบ สงขลา เขต ๓ โรงเรยนราชมนรงสฤษฎ ปตตาน เขต ๒ สพป.ยะลา เขต ๒

เรยนทกทานทไดชอวาเปนคน สพฐ. เชน คร สพฐ. นกเรยน สพฐ. ผอำนวยการ โรงเรยน สพฐ. ขาราชการ ลกจาง สพฐ. ผปกครองนกเรยน สพฐ. เปนตน

ปนเปนปมหามงคลยงในโอกาสเฉลมพระเกยรต ๘๔ พรรษา ๕ ธนวาคม ๒๕๕๔ สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไดรบความเหนชอบจากคณะรฐมนตร ใหชาว สพฐ. ทกคนรวมทำความดอยางนอยคนละ ๑๐ ความดตอเนองเปนเวลา ๙๙ วน นบรวมความดของชาว สพฐ. ๘.๔ ลานคนเปน ๘๔ ลานความด โดยเรมกนไปแลว หลายโรงเรยน แตขอใหครบ ๙๙ วนกอนวนท ๒ ธนวาคม ๒๕๕๔ ซงจะเปนวนท สพฐ. ทำพธพรอมกนเพอถวายความดทตงใจทำอยางตอเนองรวม ๘๔ ลานความด นอมถวายเปนพระราชกศล สวนวธจดดำเนนการ สงเสรมประชาสมพนธอยางไรนน ขอเชญโรงเรยน สำนกงานสรรสรางวธการไดเอง

๘๔ ลานความดสพฐ.ถวายในหลวง

สนใจอานวารสารของภมภาคอนไดทเวบไซตhttp://inno.obec.go.th

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.)

วกฤตคอโอกาสทอง ณ กาลครงหนงนานมาแลว มชาวนาคนหนง เลยงลาไว ตวหนงซงแกมากแลว ดวยความโงเขลาของมนดนเดนซมซาม ไปตกบอแหงหนง มนรองครวญครางอยเปนเวลานาน ชาวนาเอง กพยายามใครครวญหาวธทจะชวยมนขนมา ในทสดชาวนาหวนคด ขนมาไดวา เจาลากแกเกนไปแลว อกอยางบอนกตองกลบ ไมคม ทจะชวยเจาลา ชาวนาจงไปขอแรงชาวบานเพอมาชวยกลบบอ ทกคน ใชพลวตกดนสาดลงไปในบอ ครงแรกเมอดนไปถกหลงลา มนตกใจ และรชะตากรรมของตนทนท มนรองโหยหวน สกพกหนงทกคน กแปลกใจทเจาลาเงยบไป หลงจากชาวนาตกดนใสบอไดสกสองสามพลว เมอเหลอบมองลงไปในบอ กพบกบความประหลาดใจ ทลามนจะสะบดดนออกจากหลงทกครงทมผสาดดนลงไป แลวกาว ขนไปเหยยบบนดนเหลานน ยงทกคนพยายามเรงระดมสาดดนไป มากเทาไหร มนกกาวขนมาไดเรวมากยงขน ในไมชาทกคนตาง ประหลาดใจทในทสด เจาลากสามารถหลดพนจากปากบอดงกลาวได นทานเรองนสอนใหรวา ชวตนอปสรรคตางๆ ทถาโถมเขามา หาเรา กเปรยบเสมอนดนทสาดเขามาหาเรา จงอยาทอถอยและยอมแพ จงแกไขมน เพอทจะกาวสงขนเรอยๆ เปรยบเสมอนลาแกทหลดพน จากบอได ฉนใดฉนนน อปสรรคมไวใหกาวขามไป

โดยพระอาจารยมตชโอะ คเวสโกจากหนงสอ มขนต คอพรใหแกตวเอง