Төсвийн тухай хуулийн төсөл

Зүүн бүсийн хэлэлцүүлэгт зориулсан танилцуулга

Б.Батжаргал

Сангийн яамны Төсвийн Бодлогын Газрын дарга

Өндөрхаан хот

2011 оны 3 дугаар сарын 20

1

Хуулийн төслийг хэлэлцүүлсэн байдал

• Хуулийн анхны төслийг боловсруулахад:

• Засгийн газрын гишүүд, салбарын яамдаас санал авсан

• Бүх аймаг, сум, нийслэл, дүүргээс санал авсан

• Анхны төслийг 2009.12.29-ны өдрийн ЗГ-ын хуралдаанаар хэлэлцүүлсэн. Уг хуралдаанаас өгсөн чиглэлийн дагуу:• Салбарын яамдуудтай тусгайлсан хэлэлцүүлгийг зохион байгуулж,

санал авсан

• Аймгуудыг бүсчилсэн байдлаар хэлэлцүүлэг хийж, санал авсан

• Нийслэлийн ЗДТГ, дүүргийн төлөөлөлтэй хэлэлцүүлэг хийсэн

• Монголын эдийн засгийн чуулга уулзалтаар хэлэлцүүлсэн

• Ерөнхийлөгчийн дэргэдэх Иргэний танхимаар 2 удаагийн хэлэлцүүлэг хийсэн

• Ерөнхийлөгчийн тамгын газраас тусгайлан санал өгсөн

• Одоо УИХ Төсвийн байнгын хорооны ажлын хэсгийн хүрээнд хуулийн төслийг сайжруулах ажлыг ОУВС, ДБ дэмжлэгтэйгээр хийж байгаа

2

Төсвийн тухай хуулийн төслийн шинэлэг зүйлс

• Төсвийн процесс, түүнд байх элементүүдийг бүрэн хуульчилсан :

• Төсөв боловсруулах, батлах, гүйцэтгэх, тайлагнах, хяналт, дотоод

аудит

• Төсвийн хязгаар тогтоох, төсвийн удирдамж, хөтөлбөрийн төсөвлөлт,

• Төсвийн шатлал, ангилал, мэдээллийн нэгдсэн систем

• Улсын хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөр, Төр хувийн хэвшлийн түншлэл,

концесс

• Хөрөнгө өр төлбөрийн удирдлага, баталгаа

• УИХ, Засгийн газар, ТЕЗ, төсвийн байгууллагын эрх үүргийг тус бүрт нь

нарийвчлан заагласан

• Засгийн газар болон Орон нутгийн төсвийн харилцаа, хэрэгжүүлэх чиг

үүрэг, санхүүжилтийн механизмыг шинээр тогтоосон

• Төсвийн эрх мэдлийг хэрэгжүүлэх болон төсөвт хяналт тавих,

зохицуулалт хийх, хариуцлага тооцох механизмыг шинэчлэн тогтоосон

3

Хуулийн нэр томъѐо(хуулийн төслийн 4 дүгээр зүйл)

• Одоогийн төсвийн харилцааг зохицуулсан

хуулиудад байгаа нэр томъёоны давхардал

болон зөрчлийг арилгасан

• Төсвийн хуульд зайлшгүй байх ёстой

төсвийн процесст хэрэглэгдэх нэр томъёог

шинээр тайлбарласан

4

Төсвийн зарчим, түүнийг хэрэгжүүлэх

(хуулийн төслийн II бүлэг 5, 6 дугаар зүйл)

1. төсвийн тогтвортой байдлыг хангасан байх;

2. төсвийн иж бүрэн, үнэн зөв байдлыг байдлыг хангасан байх;

3. санхүү, төсвийн зохистой удирдлагыг хэрэгжүүлэх;

4. ил тод байдлыг хангасан байх;

5. хариуцлагатай байх.

5

Төсвийн жил (хуулийн төслийн 7 дугаар зүйл)

• Төсвийг 1 жилээр төлөвлөж, тайлагнах (annual principle)

• Батлагдсан төсвийг хэрэгжүүлэх бэлтгэл ажлыг тухайн жилийн төсвийг эрх бүхий

байгууллагаас баталсан өдрөөс эхлэн зохион байгуулж болох

• Худалдан авах ажиллагааны бэлтгэл ажил, тендер зарлах, гэрээ байгуулах

• Төсвийн жил эхлэхэд төсвийн захирагчийн тухайн төсвийн жилийн батлагдсан

төсвийг зарцуулах эрх нь нээгдэнэ

• төсвийн жил дуусахад төсөв зарцуулах эрх нь дуусгавар болох бөгөөд

төсвийн эрх захирагчдын төсвийн зарцуулагдаагүй үлдэгдлийг тухайн шатны

төсвийн ерөнхий дансанд татан төвлөрүүлнэ

• Төсөл, арга хэмжээний онцлогоос шалтгаалан түүнийг хэрэгжүүлэх мөчлөг нь

төсвийн жилээс зөрүүтэй бол тухайн төсөл, арга хэмжээг дараагийн төсвийн жилд

үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлж болно. (carry-over rule)

• Төсвийн жилийг өөрчлөхгүй

6

Төсвийн бүтэц

(хуулийн төслийн IY бүлэг 20-25 дугаар зүйл)

• Төсвийн шатлал (Улсын төсөв, ХХС-ын төсөв, НДС-ын төсөв, ОН-ын төсөв)

• Төсвийн ангилал (6 ангилал: шатлал, төсвийн захирагч, эдийн засгийн, хөтөлбөр, арга хэмжээ, эх үүсвэр)

• Төсвийг төлөвлөх, батлах, хэрэгжүүлэх, тайлагнах үе шат бүрт төсвийн ангиллыг хэрэглэх байдал

• Томсгосон ангиллаар хяналтын түвшинг тогтоох;

• Төсвийн орлого

• Орон нутгийн татвар шинээр бий болгох (тогтоосон хязгаарын дотор хувь хэмжээ, хөнгөлөлт, чөлөөлөлтийг ИТХ шийдвэрлэх)

• Орон нутгийн орлогоос сум, дүүрэгт хуваарилах хэсгийг аймаг, нийслэлийн ИТХ шийдвэрлэдэг байх

• Ашигт малтмалын татварыг улсын төсөвт оруулах

• НӨАТ*30%= Орон нутагт олгох орлогын шилжүүлэг

• Бүх шатны төсөв, төсвийн захирагчдын авах тусламж нь төсөвт тусдаг байх• Төсвөөс нэмэлт эх үүсвэр шаардах тусламж, хандив авахад СЯ, ЗДТГ-аас зөвшөөрөл авах

• Төсвийн зарлага

• Хөтөлбөрөөр төлөвлөх

• Орц, хүрэх үр дүнг тодорхойлох

• Санхүүгийн бүртгэл

• Төсвийн байгууллагад бүрэн аккруэл суурьтай бүртгэл хөтөлнө

• Төсвийн бүртгэлийгн тохируулсан аккруэл сууриар хөтөлнө

7

Хөрөнгө оруулалт (хуулийн төслийн 27 дугаар зүйл)

• Санхүүжүүлэх эх үүсвэрээс нь үл хамааран хөрөнгө оруулалтын төсөл, арга хэмжээг бүрэнхэмжээгээр нь төсөвт тусган батална:

• Дотоодын хөрөнгө оруулалт

• Гадаадын зээл, тусламжаар хэрэгжүүлэх хөрөнгө оруулалт

• Төр болон хувийн хэвшлийн түншлэлээр хэрэгжүүлэх хөрөнгө оруулалт

• Улсын хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөрийг бүрэн хэмжээгээр төлөвлөж хэрэгжүүлэх

• Ач холбогдолын эрэмбээр төсөвт тусгах

• Төсөвт төлөвлөгдөж, батлагдах хөрөнгө оруулалтын төсөл, арга хэмжээнд тавигдах шаардлагыг хуульчлан тогтоосон.

• Төсөвт өртөг нь 30 тэрбум төгрөгөөс дээш хөрөнгө оруулалтын төсөл, арга хэмжээний хувьдтүүний техник, эдийн засгийн үндэслэлийг санхүү, төсвийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргаанытөв байгууллагаас судалж, үр ашигтай байдлыг нь тогтоосон байх.

• Төсвийн хэлэлцүүлгийн явцад нэмж тусгах хөрөнгө оруулалтын төсөл, арга хэмжээг тухайн шатны төсвийг өргөн мэдүүлсэн этгээдээс дээрх шаардлагыг хангаж буй эсэх талаар санал, дүгнэлтийг авсны үндсэн дээр тусгана.

• Батлагдсан хөрөнгө оруулалтын төсөвт өртгийг дараахь тохиолдолд өөрчилж болно:

• байгалийн болон давагдашгүй хүчин зүйл нөлөөлсөн;

• PPI үнийн индекс нь батлагдсан төсөвт тооцсон хэмжээнээс 2 дахин өссөн;

• Гүйцэтгэгч байгууллагын буруутай үйл ажиллагаанаас хамаарч дээрх нөхцөл байдал үүссэн ньтөсөвт өртгийг өөрчлөх үндэслэл болохгүй.

8

Төсвийн хэрэгжилт, гүйцэтгэл

(хуулийн төслийн YI бүлэг 34, 38, 40, 41, 42, 43 дугаар зүйл)

• Төрийн сангийн үйл ажиллагаа

• Төсөвт зохицуулалт хийх

• Томсгосон ангиллаар хяналт тавих

• Төсөвт зохицуулалт хийх эрх мэдлийг нэмэгдүүлэх

• Туслах үйл ажиллагаа

• Зарлагын хэмнэлт

• Хэмнэлтэд хамаарахгүй зүйлсийг тодорхойлох

• Төсвийн урамшуулал

• Хэмнэлт

• Давсан орлого

• Үр дүнгийн урамшуулал

• Нэмэлт төсөв

• Хандив тусламж

• Гадаад хөнгөлттэй зээл

• Төсвийн урамшуулал

9

Хөрөнгө, өр төлбөр, түүний удирдлага (хуулийн төслийн YII бүлэг 45, 46, 47, 48, 49 дүгээр зүйл)

• Өмч

• Төрийн өмч, хувь эзэмшил, хөрөнгийн удирдлагыг СЯ хэрэгжүүлэх

• Мөнгөн хөрөнгийн удирдлагыг боловсронгуй болгох

• Авлагын удирдлагыг боловсронгуй болгох

• Засгийн газар зээл авах

• Одоогийн хуулиар зөвхөн хөнгөлттэй зээл авахаар хуульчилсан

• Цаашид арилжааны нөхцөлтэй зээл авах, хөнгөлттэй зээлийн хэмжээ багасах хандлагатай байгаа

тул энэ талын зохицуулалтыг боловсронгуй болгох

• Засгийн газар зээл олгох

• Орон нутагт зээл олгох, Тусгай сангаар дамжуулан зээл олгох, дамжуулан зээл олгохыг

зөвшөөрсөн

• Засгийн газрын өрийн удирдлага

• Ханшийн эрсдэл, өрийг дахин санхүүжүүлэх г.м. комплекс харилцааны зохицуулалтыг бий болгох

• Засгийн газрын баталгаа:

• Одоогийн хуулиар засгийн газар баталгаа гаргахыг хориглодог

• Концессийн хуулиар Засгийн газар, орон нутаг баталгаа гаргахыг зөвшөөрсөн

• Болзошгүй өр төлбөр

• Хадгаламжийн баталгаа, тэтгэврийн доод хэмжээний баталгаа, засгийн газрын баталгаа

• Болзошгүй өр төлбөрийг үнэлэх, олон нийтэд мэдээлэх, эрсдлийг бууруулах

Хөрөнгө, өрийн удирдлага, Засгийн газар зээл авах, зээл олгох, Засгийн газрын баталгаа, Болзошгүй өр

төлбөртэй холбогдсон харилцааг хуулиар зохицуулна. 10

Орон нутгийн төсвийн харилцаанд шинэчлэл хийх

үндэслэлүүд

• Орон нутгийн төсвийн эрх захирагчид 5 хүндрэл тоочдог :

• Салбарын ТЕЗ-чид 4 бэрхшээл ярьдаг

• Бэрхшээл, хүндрэлийг шийдвэрлэх ямар арга зам байна вэ?

11

Орон нутгийн төсөв

(хуулийн төслийн IX бүлэг 52, 53, 54, 55, 56 дугаар зүйл)• Орон нутгийн хэрэгжүүлэх чиг үүрэг нь:

• Орон нутгийн хэрэгжүүлэх ерөнхий чиг үүрэг

• Орон нутгийн хөгжлийн сан (өөр төрлийн сан байгуулахгүй)

• Хуулиар тогтоосон чиг үүргээс бусад хөтөлбөр, арга хэмжээ санхүүжүүлэхгүй

• Орон нутгийн төсөвт хамаарах чиг үүргийг Улсын төсвөөс санхүүжүүлэхгүй

• Улсын төсвөөс гэрээгээр шилжүүлэх чиг үүрэг

• Гэрээгээр шилжүүлсэн төсвийн төвлөрүүлэн захирагч нь байна

• Хуулиар тогтоосон хязгаарлалтын дотор зохицуулалт хийх эрхтэй

• ИТХ-аар батлуулахгүй

• Орлого:

• Орон нутгийн татвар бий болгох

• УИХ-аас тогтоосон хязгаарын дотор хувь хэмжээ, хөнгөлөлт, чөлөөлөлтийг тогтоох

• Аймаг, нийслэлийн ИТХ нь сум, дүүрэгт хуваарилах орлогыг тогтоох

• Дээд шатны төсвөөс олгох шилжүүлэг

• Орон нутгийн төсвийн суурь тэнцлийн алдагдлыг санхүүжүүлэх

• Улсын төсөвт орон нутгийн төсвөөс орлого төвлөрүүлэхгүй

• НӨАТ-ын 30 хувиар Орон нутгийн хөгжлийн нэгдсэн сан байгуулж, шилжүүлэг олгох

• Орон нутгийн төсвийг батлах, хэрэгжүүлэх

• Аймаг, нийслэл, сум, дүүрэгт худалдан авах ажиллагааны нэгж байгуулах

• Олон нийтийн оролцоог хангах

12

Орон нутгийн хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа

13

Орон нутгийн

төсвийн суурь

орлого

Улсын төсвөөс

авах татаас

Орон

нутгийн

төсвийн

суурь

зарлага

=

Орон нутгийн

нэмэгдэл

орлого

Улсын төсвөөс

авах орлогын

шилжүүлэг

Орон

нутгийн

хөгжлийн

сан

=

Улсын төсвөөс

гэрээгээр

хэрэгжүүлэх үйл

ажиллагааны төсөв=

Улсын төсвөөс

гэрээгээр

хэрэгжүүлэх үйл

ажиллагааны төсөв

ИТХ

батална

Орон нутгийн

татварын доод хувь хэмжээгээгээр

тооцох

Суурь тэнцлийн

алдагдалд татаас олгох

Орон нутгийн

татварын хувь хэмжээг

нэмэгдүүлснээр олох

орлого

ХАОАТ, НӨАТ-ын

30%

Уг төсвийн хувь төвлөрүүлэн

захирагчийн бүх

эрхийг эдэлнэ

Хяналт шалгалт

(хуулийн төслийн X дугаар зүйл 63, 64 дүгээр зүйл)

• Дотоод аудит• Зөрчил гарахаас урьдчилан сэргийлэх, явцад нь залруулах;

• ТЕЗ бүр дотоод аудитын нэгжтэй байна;

• СЯ-ны дотоод аудитын нэгж нь удирдлага, арга зүйгээр хангана;

• Төрийн сангийн нэгдсэн тогтолцоонд шилжсэнээр дотоод аудитыг банк, санхүүгийн байгууллагын стандартаар байгуулах шаардлагатай болсон;

• Санхүүгийн хяналт шалгалт• Мэргэжлийн хяналтын байгууллага нь ЗГ-ын санхүүгийн

дотоод хяналт шалгалтыг хэрэгжүүлнэ;

• Төрийн аудит• Төсвийн төлөвлөлт, гүйцэтгэлд аудит хийх

• Болзошгүй өр төлбөрийн удирдлага, түүний талаар ЗГ-ын хүлээсэн үүргийн талаар аудит хийх

14

Хариуцлага (хуулийн төслийн XI бүлэг 65 дугаар зүйл)

• Төсвийн зарцуулалтаас гадна хүрэх үр дүнгийн талаар

хариуцлага хүлээдэг байх

• Төсвийн хууль зөрчвөл:

• Улсад хохирол учруулсан бол хохирлыг барагдуулах

• Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 5-10 дахин

нэмэгдүүлсэн хэмжээгээр торгох шийтгэл ногдуулах

• Төрийн албанд 10 жил эргэж орохгүй нөхцлөөр халах

• Улс төрийн албан тушаалд томилогдох эрхийг

хязгаарлах

• Байгууллага биш албан тушаалтанд хариуцлага

хүлээлгэх

15

Анхаарал тавьсанд баярлалаа

16

Орон нутгийн чиг үүрэг

37

Аймаг, нийслэлийн төсвөөр хэрэгжүүлэх чиг

үүрэг : Сум дүүргийн төсвөөр хэрэгжүүлэх чиг үүрэг :

1. аймаг, нийслэлийн удирдлага;

2. орон нутгийн өмчийн барилга, байгууламжийн их засвар хийх;

3. нийгмийн халамж, асрамжийн үйлчилгээ;

4. хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих, ядуурлыг бууруулах хөтөлбөр, арга хэмжээг хэрэгжүүлэх;

5. Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх;

6. малжуулах, бэлчээрийн менежментийг сайжруулах;

7. усан хангамж, бохир ус, цэвэрлэх байгууламжийн болон орон сууц, нийтийн аж ахуйн үйлчилгээ, хот төлөвлөлт, үерийн хамгаалалт;

8. нийтийн тээврийн үйлчилгээ;

9. мал амьтны халдварт өвчинтэй тэмцэх, хортон шавьжийн устгал, хяналт, гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, гамшгийн хор хохирлыг арилгах;

10. байгаль хамгаалах;

11. зам, талбайн засвар үйлчилгээ;

12. малын тэжээлийн нөөц бүрдүүлэх;

13. бэлчээрийн менежмент хийх;

14. хуульд заасан бусад чиг үүрэг.

1. сум, дүүргийн удирдлага;2. сум, дүүргийн Засаг даргын шийдвэрээр

олгогддог нийгмийн халамж, асрамжийн үйлчилгээ;

3. нийтийн эзэмшлийн аж ахуйн үйлчилгээ, тохижилт, нийтийн ариун цэвэр, гудамж талбайн гэрэлтүүлэг, цэвэрлэгээ, хог зайлуулалт, цэцэрлэгжүүлэлт, тэдгээрийн арчилгаа;

4. сум, дүүргийн байгаль хамгаалах;5. сум, дүүргийн чанартай зам, талбайн засвар

үйлчилгээ;6. малын тэжээлийн нөөц бүрдүүлэх;7. бэлчээрийн менежмент хийх, худаг, ус гаргах,

арчлах;8. сум, дүүргийн хэмжээний хөдөлмөр эрхлэлтийг

дэмжих, ядуурлыг бууруулах хөтөлбөр арга хэмжээ хэрэгжүүлэх;

9. малжуулах, эрчимжсэн мал аж ахуйг дэмжих арга хэмжээ хэрэгжүүлэх;

10. сум, дүүргийн тохижилт, гудамж талбайн гэрэлтүүлэг, мод ургамал тарих, цэцэрлэгжүүлэлт, явган зам, амралт болон хүүхдийн тоглоомын талбайг тохижуулах, арчлах;

11. сум, дүүргийн доторх өндөр хүчдэлийн болон цахилгааны шугам, дэд өртөөний хөрөнгө оруулалт;

12. сум, дүүргийн доторх авто зам, гүүр, түүний гэрэлтүүлэг, гэрлэн дохио болон бусад холбогдох барилга, байгууламжийн хөрөнгө оруулалт;

13. хуульд заасан бусад чиг үүрэг.

Орон нутгийн төсвийн эрх захирагчид дараах 5 хүндрэлийг тоочдог :

1. Хуулиар хүлээсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлэхэд

хангалтгүй мөнгө ирдэг

2. Төвлөрсөн төсвөөс ирж буй санхүүжилтийг

хооронд нь гүйлгэж болдоггүй

3. Эдийн засгийн ангилал хооронд зохицуулалт

хийх боломжгүй

4. Орлого цуглуулалт нэмэгдсэн ч төвлөрсөн төсөвт

татчихдаг

5. Төвлөрсөн худалдан авалт нь орон нутгийн

бизнесийн хөгжлийг хааж байна

Төсвийн ерөнхийлөн захирагчид дараах 4 бэрхшээлийг

ярьдаг:

1. Үр дүнгийн гэрээний дагуу хийсэн хөрөнгийн

хуваарилалтын талаар яамнаас өгсөн бодлого

чиглэлийг тэр бүр дагдаггүй

2. Орон нутгийн төсвийн эрх захирагчид үр дүнгийн

гэрээнд заасан үндсэн зорилгоос гадуур зүйлд

хөрөнгө зардаг. Үүнийг нь ч Үндэсний Аудитын

газар нотолдог

3. Орон нутгийн төсөв санхүүгийн удирдлагын

чадвар

4. Орон нутгийн хөрөнгө оруулалтын төслүүдийг

хэрэгжүүлэх чадамжтай компани цөөхөн тул тэр

бүр ачаалал нэмэгдүүлэх боломжгүй

Хүндрэлтэй асуудлуудыг шийдвэрлэх арга зам юу байна вэ?

• Бэрхшээлийг шийдэх арга зам бол орлогыг зөв хуваарилж,

зарлагын чиг үүргийг оновчтой тодорхойлох явдал юм.

• Орлого, зарлагын чиг үүргийг маш тодорхой заасан эрх зүйн

баримт бичиг байхгүй байна

• Олон хуульд тус тусад нь заалт оруулсан боловч үр дүн нь

харагдахгүй байна

• Орлого зарлагын чиг үүргийг нэгтгэж нэг хуулийн хүрээнд

зохицуулах шаардлагатай байна: Энэ нь Төсвийн тухай хууль

юм

Орон нутгийн цар

хэмжээ

одоо Төсвийн тухай шинэ

хуулийн төслөөр

Нийт зарлагад эзлэх хувь 4.6 % 13.5%

ДНБ-д эзлэх хувь 1.8% 5.0%

Татварын орлогын хуваарилалт

• Харьцангуй тогтвортой суурь бүхий хүн амын дотоод

хэрэглээний татвараас орон нутгийн хөгжлийн

хөтөлбөрүүдийг санхүүжүүлэх зорилгоор жигд

хуваарилах

• Нэмэгдсэн өртгийн албан татвар

• Хүн амын орлогын албан татвар

• Суурь нь байнга тогтвортой бус татварыг

санхүүжилтийн эх үүсвэр болгохоос зайлсхийх

• Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвар

• Онцгой албан татвар г.м

“орон нутгийн төсвийн суурь орлого”

• “орон нутгийн төсвийн суурь орлого” гэж тухайн шатны төсөвт орох

татварыг доод хувь, хэмжээгээр тооцсон орлого болон татварын бус

орлогын нийлбэрийг;

53

Аймаг, нийслэлийн төсвийн

татварын орлого

•хотын оршин суугчийн албан

татвар;

•хот төлөвлөлтийн албан татвар;

•газрын төлбөр;

•үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан

татвар;

•авто тээврийн болон өөрөө

явагч хэрэгслийн албан татвар.

•цалин, хөдөлмөрийн хөлс,

шагнал, урамшуулал болон

тэдгээртэй адилтгах хөдөлмөр

эрхлэлтийн орлогод ногдох

албан татвар.

•Сум, дүүргийн төсвийн татварын орлого

•Хувь хүний орлогын албан татварын тухай

хуулийн 8.1.1-д заасан орлогод ногдох албан

татвараас бусад хувь хүний орлогын албан

татвар;

•бууны албан татвар;

•улсын тэмдэгтийн хураамж;

•агнуурын нөөц ашигласны төлбөр, ан амьтан

агнах, барих зөвшөөрлийн хураамж;

•байгалийн баялаг ашиглахад олгох

зөвшөөрлийн хураамж;

•байгалийн ургамал ашигласны төлбөр;

•ойгоос хэрэглээний мод, түлээ бэлтгэж

ашигласны төлбөр;

•түгээмэл тархацтай ашигт малтмал

ашигласны төлбөр;

•ус, рашаан ашигласны төлбөр;

•орлогыг нь тухай бүр тодорхойлох

боломжгүй ажил үйлчилгээ хувиараа эрхлэгч

иргэний орлогын албан татвар.

“орон нутгийн төсвийн суурь зарлага”

• “орон нутгийн төсвийн суурь зарлага” гэж

энэ хуулийн 54.1.1, 54.2.1-д заасан чиг

үүрэгтэй холбогдох урсгал болон хөрөнгийн

зарлага, 54.1.3, 54.1.10, 54.2.2, 54.2.4-д заасан

чиг үүрэгтэй холбогдох урсгал зарлагын

нийлбэрийг;

54

Орон нутгийн төсвийн суурь

орлого

ОРОН НУТГИЙН ТӨСӨВТ ОРОХ ТАТВАРЫГ ДООД

ХУВЬ ХЭМЖЭЭГЭЭР ТООЦСОН ОРЛОГО

БОЛОН ТАТВАРЫН БУС ОРЛОГО

ОРОН НУТГИЙН УДИРДЛАГЫН

ЗАРДАЛ(Урсгал +Х/О) , БАЙГАЛЬ ХАМГААЛАЛ, НИЙГМИЙН ХАЛАМЖ

АСРАМЖ

Орон нутгийн суурь

зарлага ашиг:

Орон нутгийн

хөгжлийн санд

төвлөрүүлнэ

ашиг:

Орон нутгийн

хөгжлийн санд

төвлөрүүлнэ

алдагдал:

Төвлөрсөн

төсвөөс татаас

өгнө

• хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих, ядуурлыг

бууруулах хөтөлбөр, арга хэмжээг хэрэгжүүлэх;

• жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх;

• малжуулах, бэлчээрийн менежментийг

сайжруулах, эрчимжсэн мал аж ахуйг дэмжих арга хэмжээ хэрэгжүүлэх

• зам, талбайн засвар үйлчилгээ;

• малын тэжээлийн нөөц бүрдүүлэх;

• сум, дүүргийн тохижилт, гудамж талбайн гэрэлтүүлэг, мод ургамал тарих,

цэцэрлэгжүүлэлт, явган зам, амралт болон хүүхдийн тоглоомын талбайг тохижуулах, арчлах;

• сум, дүүргийн доторх өндөр хүчдэлийн болон цахилгааны шугам, дэд өртөөний хөрөнгө

оруулалт;

• сум, дүүргийн доторх авто зам, гүүр, түүний гэрэлтүүлэг, гэрлэн дохио болон бусад холбогдох барилга, байгууламжийн хөрөнгө оруулалт;

• Орон нутгийн өмчийн барилга, байгууламжийн их

засвар

• Нийтийн тээвэр, усан хангамж, хот төлөвлөлт

56

үйлчилгээнд ногдуулсан

+хандив тусламж+ орон нутгийн суурь тэнцлийн

Дотоодын бараа үйлчилгээнд ногдуулсан

НӨАТ-ын 30%

+хандив тусламж+ орон нутгийн суурь тэнцлийн

ашиг+ нийслэл, хотод тухайлан олгох тусгай

зориулалтын татаас

Орлогын эх үүсвэр

Хэрэгжүүлэх чиг үүрэг

Орон нутгийн хөгжлийн сан Vs. Хөгжлийн хөтөлбөрүүд

Төсөв хоорондын шилжүүлэгт гарах

өөрчлөлт

2009 2010 2011*

НӨАТ 30 % 47.4 70.0 90.5

Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтын 10 % орчимтой тэнцэх

хөрөнгө шилжинэ

/тэрбум төгрөг/

57